Blikken Met Wim Kok, Ad Melkert, Wouter Bos, Job Cohen, Hans Spekman, Hedy D’Ancona, Diederik Samsom, Jonge Socialisten, Ondernemers En Leden

Home , Ad Melkert, Gijs de Vries, Wim Kok

Ledenblad van de Partij van de Arbeid • 13de jaargang • nr 2 • april 2016 Terug- en vooruit- blikken met Wim Kok, Ad Melkert, Wouter Bos, Job Cohen, Hans Spekman, Hedy D’Ancona, Diederik Samsom, Jonge Socialisten, ondernemers en leden

70jaar rode loper

De Rode Loper wordt uitgerold voor PvdA’ers die normaal gesproken achter de schermen werken. Maar dit keer rollen we ’m uit voor Hedy D’Ancona, oud- politica en feministe van het eerste uur.

Tekst Jurjen Fedde Wiersma | Foto De Beeldredaktie

Vreemd, oneerlijk en achterlijk. ‘Dat zijn wel genoeg superlatieven,’ zegt Hedy D’Ancona (78). Ze doelt op het feit dat het ook in Nederland nog voorkomt dat vrouwen minder betaald krijgen dan mannen voor hetzelfde werk. ‘Maar,’ voegt ze daar gelijk aan toe, ‘er is wél iets tegen te doen. Het is namelijk niet toegestaan, er is een wet. Maak het dus aanhangig, stap naar de rechter. Dat is wel anders dan vroeger.’ Met vroeger doelt ze op eind jaren zestig, toen ze direct betrokken was bij de oprichting van de fe- ministische actiegroep Man Vrouw Maatschappij. Jaren later, in 1994, maakte ze als minister mee dat de Algemene wet gelijke behandeling in Nederland in werking trad. ‘En die was veel breder dan wat we in 1968 voor mogelijk hielden. Want de wet ging niet alleen over vrouwen maar bijvoorbeeld ook over homoseksuelen, transgenders en noem ze allemaal maar op.’ Woedend kan ze worden als ze leest dat scholieren met een niet-westerse achtergrond geen stageplek weten te bemachtigen. ‘Scholen, doe er wat aan! De toekomst van die jongeren wordt verpest, alleen maar vanwege hun achternaam. Onthutsend. Hang dat nou aan de grote klok, ik wil er niet alleen maar over lezen omdat er een onderzoekje is gedaan op de Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie.’ Opstandigheid verdwijnt dus niet met de jaren, zegt ze zelf. ‘Op het gebied van vrouwenrechten is veel bereikt, in Nederland misschien, maar als je kijkt naar de scheve verdeling in de wereld, dat gaat door merg en been. Hier hebben we het goed, maar elders in de wereld worden vrouwen aange- vallen met zuur. We hebben de verplichting om onze boosheid hierover om te zetten in actie. Hoe Opstandiger je boosheid omzet in actie? Door te demonstreren, door geld te geven, door actief te worden in een club, door mensen op te roepen om zich heen te kijken. Niet iedereen hoeft achter een spandoek, dan ooit ik snap dat dit voor veel mensen voor de eigen gemoedrust is, dus ik kan dat heel goed relative- ren, maar niks doen kan ik niet begrijpen. Je kunt bijvoorbeeld lid worden van een politieke partij. En, niet onbelangrijk, blijf vooral kritisch op je eigen partij.’

2 rood april 2016 inhoud

4/5 Nieuws uit de partij 5 Column Hans Spekman 6/16/22/30 Acht leden aan het woord 7/11/17/27 Vier voorgangers van Diederik Samsom 8 Jonge Socialisten mijmeren over vroeger 10 Festival van de Arbeid 12 Jong, bevlogen & internationaal 14 Leuk om te weten 18 Tweegesprek FNV oud en jong 20 De verzorgingsstaat 23 Puzzel 24 Tijdperk Den Uyl in krantenartike- len 26 Ombudswerk beleeft een nieuwe bloei 28 Van Waarde lokaal 31 Gedicht voor de PvdA 32 Column Diederik Samsom

Omslagfoto: Stichtingscongres Partij van de Arbeid in Hotel Krasnapolsky in Amsterdam, 9 februari 1946. Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Fotograaf onbekend

Themanummer 70 jaar PvdA

ijdens het Festival van de Arbeid de verzorgingsstaat, maar ook naar het op zaterdag 30 april en zondag noodzakelijke onderhoud dat vandaag de T 1 mei 2016 in Utrecht (zie pagina dag is vereist. 10), vieren we het 70-jarig bestaan van de Partij van de Arbeid. Deze Rood staat Deel uw eigen herinneringen nagenoeg volledig in het teken van het ju- Vier voorgangers van Diederik Samsom bileum. Maar omdat we niet alleen willen schrijven in deze Rood over een memora- terugblikken op onze rijke historie, kijken bel moment uit hun politieke loopbaan. we ook naar onze rijke toekomst. Zo laten Aan u de vraag om uw herinneringen met we drie bevlogen partijgenoten aan het ons te delen. Al zeven decennia zet de woord die internationaal actief zijn. En Partij van de Arbeid sociaaldemocrati- we kijken niet alleen naar de opbouw van sche idealen om in daden, we kunnen in één Rood onmogelijk een compleet beeld schetsen. Liep u ooit Joop den Uyl op een onverwacht moment tegen het lijf en voerde u vervolgens een goed gesprek met hem? Was u aanwezig tijdens die gedenkwaardige partijraad in juni 1990 waar Nelson Mandela te gast was? Was u in de jaren zeventig actief voor de Rooie uw verhaal, en hopelijk ook beeld, naar Vrouwen of stond u namens de PvdA op [email protected]. Op pvda.nl zullen we een de barricaden tegen kernwapens? Mail rijke bloemlezing publiceren.

april 2016 rood 3 nieuws uit de partij Samenstelling Anne Venema Nieuw netwerk Door de opkomst van ICT en internet zijn er grote maatschappelijke veranderingen gaande. Onze samenleving is een informatiesamenleving geworden. Net als bij alle andere veranderingen zitten er zowel positieve als negatieve aspecten aan deze ontwikkeling. Als PvdA moeten we hierover kennis mobiliseren en een politieke mening vormen. Daarom is het Netwerk Informatiesamenleving opgericht. Meer informatie of wilt u graag lid worden van het netwerk? Ga dan naar pvda.nl (onder Partij / Netwerken).

Vier genomineerden Save the date: voor Banningprijs 2016 WEurope Festival Zet zaterdag 11 juni vast in uw agenda! Dan orga- niseert de PES (Party of European Socialists), in samenwerking met de PvdA, de Nederlandse delegatie van de S&D-fractie in het Europees Parlement en de Foundation Max van der Stoel (FMS), het eerste WEurope Festival! Een dag waarop de Europese diversiteit in al zijn vormen aan bod zal komen. Het Westergasfabriekterrein in Amsterdam zal deze dag in het teken staan van Europa en de EU, door middel van film, dans, muziek, eten en debat! Tijdens de Nacht van de Arbeid zijn: Maarten van den Bos (31) uit Meer informatie en het programma volgen binnenkort op 30 april in Utrecht reikt jury Bemmel, Arnold de Groot (31) op www.foundationmaxvanderstoel.nl voorzitter Agnes Jongerius de uit Amsterdam, Harmen van der Banningprijs 2016 uit, een essay- Meulen (31) uit Amsterdam en Alain prijs voor jongeren tot 35 jaar. Het Antoine Verheij (27) uit Rotterdam. thema van deze jaargang is ‘Links Meer informatie leest u op Rode dominees én religieus?’. De genomineerden www.banningvereniging.nl en de Doorbraak Verleden, heden en toekomst van religie, moraal en ideologie in de politiek, daarover gaat het Nacht van de door Gerdi Verbeet geleide programma ‘Rode Dominees en de Doorbraak’, op woensdag 11 mei Vluchteling om 19.30 uur in De Rode Hoed in Amsterdam. In de nacht van 18 op 19 juni loopt een team Aan het panelgesprek zullen onder anderen deel- van de PvdA wederom mee met de Nacht nemen Huub Oosterhuis, Tamarah Benima en van de Vluchteling. Teams uit heel Nederland Mohamed Ajouaou. Meer informatie leest u op starten om 12 uur ’s nachts op de Erasmus- www.banningvereniging.nl brug in Rotterdam en lopen dan 40 kilome- ter naar het Plein in Den Haag. Het doel van de zevende editie van de Nacht van de Vluchteling is om met elkaar een zo hoog mogelijk bedrag op te Koop dit boek met korting! halen voor noodhulp aan vluchte- In de vorige Rood stond een recensie van De jaren van lingen. Maarten van Traa. Met deze bon kunt u op vijf euro Wilt u graag meelopen? Dat korting rekenen (van € 29,90 voor € 24,90) bij de kan! Via www.nachtvandevluchte- aanschaf van dit fraaie boek geschreven door Willem ling.nl/pvda kunt u zich aanmelden van Bennekom. voor ons team. Loopt u niet mee (actienr. 902-18347) actie geldig tot 21 juli 2016 bon maar wilt u wel doneren? Dan kan dat ook via bovenstaande site.

4 rood april 2016 van de voorzitter

Roodies: het PvdA- De gloed van jeugdlidmaatschap het ideaal ot de belangrijkste sociale doeleinden moeten worden gerekend: waarborgen van werkgelegenheid en bestaanszekerheid (…) Verbetering ook in ander opzicht van Tde verhoudingen binnen het bedrijf zowel als in de maatschappij; mede daardoor vergroting van de arbeidsvreugde.’ Deze zin, opgetekend door Willem Drees, stond in april 1945 in het illegale sociaaldemocratische blad Vrije Gedachten. Het was vlak voor de oprichting van de PvdA, op 9 februari 1946. Voor u ligt de jubileumuitgave van de PvdA, waarin teruggeblikt én vooruitgekeken wordt. In zeventig jaar is er veel bereikt. Samen hebben we onze verzorgingsstaat opgebouwd, waarin iedereen de kans krijgt te leren, ouderen een staatspensioen ontvangen, er een vangnet is voor degenen die pech hebben. Dat is allemaal niet vanzelf gegaan. Er moet in Nederland altijd gezocht worden naar medestanders en coalities. Vanuit de vakbeweg- Het Wereld Natuur Fonds heeft mooi welkomstpakket. En wie weet ing en de sociaaldemocratie is er hard gestreden ze, veel sportclubs hebben ze en doen we in de toekomst de fameuze voor die verworvenheden. En niet zelden maakten wij hebben ze nu ook: jeugdleden, kampen op de Paasheuvel van de we het onszelf lastig. Maar we hebben resultaten oftewel Roodies. Mogelijk gemaakt Arbeidersjeugdcentrale herleven. geboekt. Ondanks alles wat we bereikt hebben tijdens ons laatste Congres waar de zijn we nog niet klaar met de opdracht van Drees. lidmaatschapsleeftijd is verlaagd Werf jij een van Mensen worden vaak aangenomen onder flex- naar 12 jaar. Veel jongeren delen de de eerste Roodies? contracten die weinig werkvreugde bieden. En idealen en waarden van de PvdA, Op zondag 1 mei lanceren we werkgevers verzinnen slinkse constructies via het dat zien we elke scholierenverkie- tijdens het Festival van de Arbeid buitenland, waardoor ook in Nederland nog steeds zing weer. Roodies zijn er om deze onze Roodies op feestelijke wijze. werknemers worden uitgebuit. Net als in 1946 jongeren een plek te geven waar ze Ken jij iemand die Roodie wil levert de PvdA politieke strijd tegen ieder-voor- op jonge leeftijd op een leuke, laag- worden en het leuk vindt om bij de zich-krachten om de ‘waarborgen van bestaansze- drempelige manier kennismaken feestelijk lancering te zijn op 1 mei kerheid’ te versterken. Drees formuleerde in 1945 met politiek en de sociaaldemocra- in Utrecht? Meld dit via jubileum@ een tijdloze opdracht, die toen gold en nog steeds tische idealen. pvda.nl. We nodigen hem of haar actueel is. Sociaaldemocraten zullen nooit klaar zijn en familie uit en zorgen dat het een met hun strijd. Wij werken aan een samenleving Wat houdt Roodie zijn in? onvergetelijke dag wordt. Meer waarin iedereen vooruit kan komen. Vroeger, nu en De Roodies zijn er voor alle jonge- info? Kijk op www.roodies.nl in de toekomst. In de woorden van Drees: ‘Ook het ren in de leeftijdscategorie 12 tot en practische werk van elke dag, waarop wij ons met 16 jaar. Ben je jonger en wil je weer voorbereiden, moet doorstraald wor- graag lid worden? Dat kan ook, met den van de gloed van het ideaal en moet toestemming van je ouders. Roodie Politieke Leden ons verder brengen op de weg naar een zijn is helemaal gratis. Samen met bloeiende gemeenschap van de arbeid, onze Kamerleden bieden we Roo- raden in 2016 die allen waarborgt geestelijke en staat- dies een leuk aanbod: van een dagje Goed om te weten: de data kundige vrijheid, welvaart en bestaanszeker- meelopen in de Tweede Kamer tot van de politieke ledenraden heid; gelijke maatschappelijke voorwaarden een spreekbeurtpakket, een work- zijn vastgelegd op 4 juni, 24 tot ontplooiing der persoonlijkheid.’ shop omgaan met je zakgeld door september en 26 november een van onze financiële breinen 2016. Meer informatie volgt Hans Spekman en een bezoek aan een ledendag. op pvda.nl [email protected] Elke nieuwe Roodie ontvangt een

april 2016 rood 5 ▼ Lid sinds 1946 Andre Köbben (91) ‘Van jongs af was ik sceptisch tegenover het christendom in het algemeen, en de rooms-katholieke kerk in het bijzonder. Dus dat viel af. Ik werd lid van de Partij van de Arbeid, ik denk toch vanwege mijn vader. Een heel sociaal voelende man. Als student was ik samen met onder anderen Max van der Stoel aanwezig bij de oprichting van de partij op 9 februari 1946 in Hotel Krasnapolsky in Amsterdam. Toen ik niet veel later thuiskwam met m’n lidmaatschapskaart, liet m’n vader trots de zijne zien. We waren zonder het van elkaar te weten lid geworden van dezelfde nieuwe partij.’

Daarom ▲ Lid sinds 2002 ben ík lid Bahattin Güler (37) Rood vroeg acht leden wat hun reden ‘Mijn vader kwam eind jaren 60 als gastarbeider naar Neder- land. Omdat hij al snel de Nederlands taal beheerste, werd hij was om lid van de PvdA te worden. zowel door de eigen gemeenschap als door de lokale overheid Een van hen is Andre Köbben, het gevraagd om te helpen met de communicatie tussen die twee. oudste PvdA-lid. Hij was aanwezig bij Ik mocht altijd met mijn vader mee naar de gesprekken en naar de oprichting van de PvdA. mate ik ouder werd, moest ik ook helpen. Hij vertelde mij dat de PvdA de eerste partij was die migranten een kans gaf in de Tekst Jurjen Fedde Wiersma | Foto's De Beeldredaktie politiek. Ik nam mijn beslissing al jong; ik werd lid van de PvdA. Door de jaren heen heb ik me ingezet voor Dordrecht vanuit stichtingen en verenigingen waar ik bestuurder en/of voorzitter van was. Afgelopen verkiezingen mocht ik me verkiesbaar stellen en ben ik gekozen als raadslid in Dordrecht.’

6 rood april 2016 terugblik Vier voorgangers van Diederik Samsom schrijven in deze Rood over een memorabel moment uit hun politieke loopbaan. ANP FOTO/C o r Mu lde r

Tekst Jurjen Fedde Wiersma

De herinneringen van Wim Kok Internationale solidariteit heeft aan veel foute regimes een eind helpen maken

In 1986 werd Joop Den Uyl opgevolgd door Wim Kok, die deren in Europa en daarbuiten. Je bundelt de krachten tot die tijd voorzitter van de FNV was. Kok bleef politiek en verkleint de kans dat landen onderling tegen elkaar leider tot 2001. worden uitgespeeld. Nooit heb ik er een geheim van gemaakt dat ik mijn e strijd tegen onderdrukking en onvrijheid tranen de vrije loop liet, toen ik op een zondagmiddag elders in de wereld is iets wat door de decennia Nelson Mandela na een ballingschap van 27 jaar op heen bij de PvdA heeft gepast als een hand in Robbeneiland als vrij man de gevangenis zag verlaten. eenD handschoen. Dat geldt - niet toevallig - ook voor Zijn herwonnen vrijheid was de belichaming van de mij. Als vakbondsleider en als politiek leider ben ik vrijheid van miljoenen gekleurde Zuid-Afrikanen om op verschillende momenten nauw betrokken geweest op basis van gelijke rechten een nieuw, democratisch bij acties ter ondersteuning van de emancipatie van Zuid-Afrika op te bouwen. Wie zou toen hebben ver- de gekleurde bevolking van Zuid-Afrika en heb ik een wacht dat diezelfde Nelson Mandela een paar jaar later actieve bijdrage geleverd aan de omverwerping van het nota bene de eerste gekozen President van het land zou blanke apartheidsregime. Leden van de FNV, waarvan worden? ik ruim 12 jaar voorzitter was, bleken zelfs onder moeilijke sociale en economische omstandigheden in eigen Internationale solidariteit heeft in de decennia die ach- land bereid om het werk neer te leggen uit solidariteit ter ons liggen, aan veel ‘foute’ regimes een eind helpen met de onderdrukte meerderheid daar. maken: in landen van Zuid-Europa (Spanje, Portugal, Al in de jaren zeventig heb ik demonstraties geleid Griekenland), in Latijns-Amerika, in menig Afrikaans tegen het regime van Pinochet, de Chileense dictator of Aziatisch land. De landen in Centraal- en Oost- die de democratisch gekozen regering van Allende Europa zijn bevrijd van het juk van onderdrukking met een staatsgreep had afgezet. Werknemersacties, en dictatuur. Maar er is nog een lange weg te gaan om consumentenboycots en publiekscampagnes bleken ef- wereldwijd burgers in staat te stellen hun eigen keuzes fectieve middelen om de druk op dictatoriale regimes te maken in een democratische samenleving met in Chili, maar ook elders in de wereld met resultaat vrijheid van meningsuiting, persvrijheid en een goed op te voeren. Ik heb al vroeg in mijn leven geleerd hoe functionerende rechtsstaat als hoekstenen. Afdwingen belangrijk het is om daarbij samenwerking te zoeken kunnen we dat niet, maar stimuleren wel degelijk. Dat met gelijkgezinde vakbonden, politieke partijen en an- heeft het verleden ons geleerd.

april 2016 rood 7 Jonge Socialisten

Tegen heilige huisjes schoppen

Van links naar rechts: Mohammed Mohandis, Anne de Rooij, Bart van Bruggen, Loes Ypma en Ahmed Ali

JS-voorzitter Bart van Bruggen heeft wat oudgedienden Mohammed: ‘Ik vind het een leuke, ludieke uitgenodigd om samen herinneringen op te halen over de vele, actie.’ Ahmed: ‘Typisch JS.’ vaak ludieke acties die ze gevoerd hebben. ‘Vrienden maken, Anne: ‘De JS is altijd sterk in andere par- bier drinken en samen werken aan je idealen.’ tijen op de hak nemen.’ Bart: ‘“Villasubsidie voor de rijken, huur- Tekst Emma Boelhouwer ders moeten niet zeiken”. “Geen gelul, leraren op de nul”. Met het VVD-logo eren typische studentenka- partijbureau van de PvdA, in het hol van bij. Weet je dat iemand nog een klacht bij mer: schuin dak, lage balken, de Jonge Socialisten (JS). Voorzitter Bart de reclamecodecommissie indiende over kratjes bier, flessen Fanta van Bruggen heeft vier oud-JS’ers uitgeno- onze posters? Die vonden ze misleidend. en posters met leuzen aan digd om, hangend op de bruinleren hoek- Dat hebben we dik gewonnen hoor. Als de muur. Alleen, die posters bank, te mijmeren over vervlogen tijden. we een poster maken van een zoenende zijnE geen rekwisieten van een lekker fout Wilders en Poetin weten we van te voren studentenfeestje. De slogans erop zijn ont- Bart laat aan Loes de nieuwste actie van wel dat er commotie komt. Toen we laatst sproten aan jonge idealistische breinen. de JS zien. Het is een poster waarop Wil- als mannelijke JS’ers een rokje aantrok- We zijn op de bovenste verdieping van het ders Poetin kust. Ze knikt goedkeurend. ken als protest tegen de uitlatingen van de

8 rood april 2016 burgemeester van Keulen naar aanleiding Loes Ypma was van 2003 tot 2004 voor- en niet buiten de PvdA. Allereerst ben ik van de aanrandingen aldaar, overviel de zitter van de JS. Sinds 2012 is ze lid van de weer naar de fractievergaderingen gegaan aandacht ons. Het was zelfs op de Rus- Tweede Kamer, woordvoerder onderwijs en naar bijeenkomsten van het partijbe- sische en Duitse televisie en ’s avonds zat en jeugdzorg. stuur. We hebben toen ook leuke debatten ik bij Jinek.’ georganiseerd in de Eerste Kamerzaal met Mohammed Mohandis was van 2009 tot JS’ers en ouderen uit de partij.’ Actie! 2010 voorzitter JS. Sinds 2012 is hij lid van Mohammed: ‘Als JS wil je de partij inhoude- Anne: ‘Hebben leden van de JS niet ook de Tweede Kamer. lijk scherp houden, maar niet afvallen. De een keer in Tinkie Winkiepakken voor fractie was bijvoorbeeld in mijn bestuurs- de Poolse ambassade gestaan? De Polen Ahmed Ali was van 2009 tot 2010 lande- jaar veel voorzichtiger met de leeftijdsver- wilden de Teletubbies verbieden, omdat lijk bestuurslid afdelingen & trainingen bij hoging van de AOW dan het kabinet. Wij die paarse Teletubbie homo zou zijn.’ de JS. Sinds 2015 is hij lid van het afde- voerden dan die discussie aan en droegen Loes: ‘Voor mij is de JS echt het actievoe- lingsbestuur van de PvdA-Amsterdam. op de ledenvergadering shirts met: “Wie rende deel van de PvdA. Toen ik in 1993 betaalt míjn AOW?”’ lid werd, hebben we het partijbureau be- Anne de Rooij was van 2009-2010 zet. Het ging geloof ik over de OV-kaart. bestuurslid communicatie & ledenwer- Campagne Toen ik in 2003 voorzitter was, bezetten ving van de JS. Van 2011 tot 2014 was ze Anne: ‘Dat bestuursjaar was een hectisch we op Koninginnedag het eiland in de politiek secretaris van het bestuur van jaar. Er waren gemeenteraads-, Europese Hofvijver en hebben we daar de republiek JS-Amsterdam, van 2013 tot 2015 voorzit- en Tweede Kamerverkiezingen.’ uitgeroepen.’ ter van het bestuur van de JS-Amsterdam. Loes: ‘Ik vind dat de JS op z’n best is in Ahmed: ‘Zo ver zijn we in onze tijd niet Sinds 2016 is ze lid van het landelijke par- tijden van campagne. De JS-leden kunnen gegaan, toch Mo?’ tijbestuur van de PvdA. binnen no-time de straten rood kleuren Mohammed: ‘Als wíj dat met z’n tweeën en op straat het PvdA-verhaal uitleggen.’ hadden gedaan, hadden we heel andere Mohammed: ‘Toen Cohen Bos had op- reacties uitgelokt. Voor je het weet heb je gevolgd, wilden we in het laatste week- Guantanamo Bay op het binnenhof. Weet onder de indruk.’ end voor de verkiezingen nog even alle je nog toen de SP posters had gemaakt Loes: ‘Toen ik net Kamerlid was, had ik aandacht op de PvdA vestigen. Uiteinde- waarop ze Willem Drees eerden om de een heel mooi amendement voorbereid lijk voeren we met vijf sloepen, JS-leden invoering van de AOW? Ahmed, jij hebt over jeugdwerkloosheid. Toenmalig en een 21-koppige brassband door de toen ’s nachts met een tangetje die pos- Staatssecretaris Teeven nam mij apart en Utrechtse grachten.’ terborden weggeknipt. We rolden ze op zei: “Dat amendement van jou gaan we Anne: ‘We hadden shirtjes aan met “Yes en stuurden ze terug naar het SP-kantoor dus even niet doen.” Waarop ik met een We Cohen” en we gooiden rozen naar de met een briefje erbij: “Blijf met je poten af big smile zei: “Oh, dat amendement van kant. Alle koppen waren gericht op het van onze helden. Drees was van ons, is van mij gaan we dus even wél doen.” Dat ik water, niemand keek meer naar de kleine ons en blijft van ons. Wij komen ook niet niet was geïmponeerd, komt echt door groepjes flyerende mensen van andere aan jullie Mao”.’ mijn tijd bij de JS.’ partijen.’ Ahmed: ‘De volgende dag zaten we te lunchen in het Tweede Kamergebouw Publiciteitsgeil Familie en kwam Agnes Kant op ons afstormen. Loes: ‘Je moet als JS continu het midden Loes: ‘Geniaal, wat leuk. Ik heb de JS altijd Woest waren ze bij de SP. Toen besefte ik: proberen te vinden tussen luis in de pels gezien als een grote familie. Je bent net hé we betekenen echt iets.’ van de partij zijn en tegelijkertijd niet als leeftijdsgenoten bezig met vrienden jezelf en de JS te belangrijk gaan vinden. maken en bier drinken, maar ondertussen Ruzie met de minister Mijn voorgangers waren publiciteitsgeil. werk je samen aan idealen.’ Anne: ‘Je leert als JS’er heel goed tegen Het eerste gesprek wat ik had als voorzit- Anne: ‘Van politiek kun je soms best heilige huisjes aan te schoppen. Op mijn ter was met Ruud Koole en Wouter Bos. cynisch worden. Via de JS heb ik zoveel huidige werk vind ik weinig dingen nog Ze stonden op het punt de JS op te hef- goede en positieve mensen ontmoet en spannend, want ja, je hebt al een keer fen. Ze waren er helemaal klaar mee.’ zoveel gelijkgezinde vrienden gemaakt. ruzie gemaakt met de minister.’ Mohammed: ‘Als de PvdA iets vond was de Dat sterkt.’ Bart: ‘Tring tring: “Bart van Bruggen, wat JS tegen. Altijd in een antihouding.’ Ahmed: ‘De JS is eigenlijk één grote stu- flik je me nou!”’ Bart: ‘Loes, jij hebt ons gered eigenlijk.’ dentenvereniging, maar dan van mensen Ahmed: ‘Je bent inderdaad niet snel meer Loes: ‘Ik vond: je bent de JS in de PvdA mét idealen.’ ■

april 2016 rood 9 zaterdag Vanaf zaterdag 10:00 uur Twee dagen tot zondag Groot Feest! 30 18:00 uur april Iedereen is welkom! Festival van de Arbeid Mbo-festival • Opleidingsfestival

zondag • De band De Fonk met Kasper • cabaret, muziek van Kooten • vloggen • Lodewijk Asscher, • Ethisch hacken Wouter Bos, Job Cohen, • Diverse activiteiten Agnes Jongerius, Ad Melkert voor het 70-jarig-bestaan en Diederik Samsom • Traditionele 1 mei-viering • Rode cocktails maken 1 • • mei De Speld live Zaterdagavond tijdens • pub- en muziekquiz de Nacht van de Arbeid • foodfestival een goed feest! • panna & voetbal workshops Meer info? • wielrenclinics bit.ly/festivalvandearbeid • Jouw eigen cartoontekening • oud-Hollandsche ambachten Vorstelijk Complex Prinses Beatrixlaan 2, 3554JK Utrecht terugblik ANP FOTO/ R OBE T VOS

De herinneringen van Ad Melkert De mondiale kinderarbeid-conferentie in Amsterdam in 1997

Wim Kok werd in 2001 als partijleider opgevolgd door foto en de lancering van de Global March against Child Ad Melkert. Van 1994 tot 1998 was Melkert minister van Labour samen met de latere Nobelprijswinnaar Kailash Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Sathyarthi). Dichter bij de bron van de sociaaldemocratie kon je an alle initiatieven tijdens mijn periode als mi- voor mijn gevoel niet komen. Ik kwam uit een dorp nister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid waar nog herinneringen bestonden aan kinderarbeid is die van het organiseren van een mondiale in de touwbanen en nog heel lang op de boerderij. En Vkinderarbeid-conferentie in Amsterdam in 1997 het ik las de geschiedenis van de Leerplichtwet, geboren meest verreikend gebleken. Achteraf gezien betekende uit de onhoudbare opmars van de sociale beweging en het de doorbraak naar ILO Conventie no. 182 ‘Tegen het verlicht eigen belang van de beheerders van het de ergste vormen van kinderarbeid’, die inmiddels de kapitaal. En ik herkende ook het eeuwige dilemma van meest geratificeerde conventie uit de ILO-geschie- de sociaaldemocraat in de met 50 tegen 49 stemmen denis is en in een groot aantal landen tot aanwijsbare aanvaarde Leerplichtwet 1900: niet ver genoeg of nog resultaten heeft geleid in de strijd tegen uitbuiting en verder? Want in 1900 stemde de jonge SDAP-fractie vóór onderwijs van talloze kinderen. tegen de invoering van de Leerplichtwet en verklaarde De verwachtingen voor de conferentie waren niet Fractievoorzitter Pieter Jelles Troelstra: ‘Uit medege- hoog gespannen gegeven de deelname van ministers voel voor de mingegoeden, die men tot oeconomische uit landen met notoire kinderarbeidpraktijken. De offers dwingt, zonder eenig streven om hun daarin doorbraak lag echter in het vooropstellen van de ‘ergste tegemoet te komen’ dat deze wet in de weg zou staan vormen’ (slavernij, trafficking en prostitutie, gedwon- aan ‘werkelijken leerplicht op het door ons ingenomen gen arbeid) boven het aangaan van een principiële sociale standpunt (…) ter wille van volksontwikkeling confrontatie over kinderarbeid in het algemeen. De en van sociale hervorming’. uitkomst was voor mij zo’n ‘Aha’-moment waarop het Zijn opvolgers zijn deze weg verdergegaan, tot op de stroperige en vaak ongrijpbare van politiek en praktijk dag van vandaag. Emancipatie, welvaart, participatie ineens samenvloeien in mobilisatie van machten en zijn mede het product van niet aflatende strijd om middelen om daadwerkelijk de wereld te verbeteren. toegang tot publiek gefinancierd kwaliteitsonderwijs Het was ook bijzonder om als regeringsvertegenwoor- voor iedereen. Internationaal is dit voor honderden diger stem en steun te kunnen geven aan de activisten miljoenen meisjes en jongens nog een droom. Dus voor die onvermoeibaar de zaak van universeel onderwijs ons, sociaaldemocraten, is het nog niet ver genoeg: we bepleitten (de 60.000 nee’s tegen kinderarbeid op de moeten verder.

april 2016 rood 11 internationaal Tekst Frederieke Jongbloed | Beeld De Beeldredaktie Bevlogen ondernemers

In deze jubileumeditie kijken we ook vooruit. Rood Yannick du Pont (40), oprichter Spark zocht drie bevlogen ondernemers op die op de internationale markt opereren. Een uit de hand gelopen hobby

n 1993 zat ik samen met andere studenten in een hok van 1.60 hoog. We wilden geld inzamelen voor boeken voor studenten in belegerde‘I steden in Bosnië. Nu bestaat Spark uit ongeveer 85 medewerkers die in 17 conflictlanden operen. Het is een beetje een uit de hand gelopen hobby, waarvan onderwijs en jeugdwerkeloosheid nog steeds de core business is. Een paar jaar geleden zijn we bijvoorbeeld door de Nederlandse overheid gevraagd dertig Syrische vluchtelingen naar Nederland te halen om hier te studeren. Wij dachten, zou het niet mooier zijn om het geld in te zetten in de regio zelf? Voor hetzelfde bedrag kunnen we tachtig studenten een studie- beurs geven in Turkije. Vervolgens zijn we gaan uitbreiden, met steun van het ministerie en steun van een bedrijf uit het

Jetteke van der Schatte Olivier

Jetteke van der Schatte Olivier (40), Women on the gestreden om te zorgen dat ze direct participeren Frontline Programme Manager Hivos bij de vredesonderhandelingen. Uiteindelijk heeft de VN een aparte adviesraad ingesteld: de “Syrian Women Advisory Board”. Zij zijn nu onderdeel De kracht van het van de vredesbesprekingen in Genève. Een uni- cum; deze vrouwen schrijven geschiedenis en ik woord kan ver komen adviseer ze tijdens de vredesonderhandelingen. k heb altijd een sterk gevoel voor de Het is soms ook best pittig. In Libië werd publieke zaak gehad en wilde graag een mensenrechtenactiviste Salwa Bugaighis op de bijdrage leveren aan de maatschappij. dag van de verkiezingen in 2014 neergeschoten Mijn‘I moeder heeft in een Jappenkamp gezeten. in haar eigen huis, alleen maar omdat zij opriep Zij is een sterke, weerbare vrouw, maar dit heeft om te gaan stemmen. Elk slachtoffer is er één toch krassen op haar ziel achtergelaten. Ik weet teveel, maar ik kende haar goed en dan raakt je wat een impact oorlog op iemand heeft en ik wil dat enorm. Juist dan mag je de moed niet laten graag in positieve zin bijdrage aan vredesonder- zakken. Uiteindelijk kan de kracht van het woord handelingen. ver komen. De mensen die streven naar vrede, Ik krijg weleens te horen dat ik houd van een vrijheid en respect voor mensenrechten verdienen achterhoedegevecht. Maar dat is zeker niet waar. onze solidariteit. Alleen dan komt er echte verand- Yannick du Pont In Syrië hebben we drie jaar lang met Syrische ering, waarbij deze stem overheerst en niet die van vrouwen van allerlei verschillende achtergronden de tiran of de terrorist.’

12 rood aprilmaart 2016 2016 Midden-Oosten. We hebben nu 1517 studenten die studeren met behulp van onze studiebeurzen in alle 4 de landen rondom Syrië en in Syrië zelf. Het project is vooral een succes door de goede samenwerking tussen Oost en West. Zo krijgen we inmiddels ook steun van een stichting uit Qatar. In Syrië hebben we vijf hogescholen opnieuw opgezet. We focussen op opleidingen die nut- tig zijn voor de wederopbouw van het land. Bijvoorbeeld landbouwacademies, waar vooral praktische mbo/hbo-vakken worden gegeven aan boerenzoons en boerendochters. Naast de studiebeurzen waarmee we de jongeren helpen, begeleiden we ze ook in het nadenken over wederopbouw. We organiseren bijvoorbeeld Tedx-achtige talks. Studenten hebben veel vragen zoals “Wat gaan we doen na de oorlog? Hoe gaan we het land weer opbouwen?” Jolein Baidenmann Jongeren uit voormalige oorlogsgebieden vertel- len dan hoe ze na het conflict prachtige dingen hebben opgebouwd. Zo laten we zien dat er volop mogelijkheden zijn ondanks de moeilijke situatie waar ze in verkeren.’

Jolein Baidenmann (42), directeur ISDuurzaam, infuuszakken recyclen? Ook ben ik lobbyist voor voorzitter buitenlandcommissie PvdA en vice- duurzaamheid en goede doelen. Gedurende het voorzitter PvdA Duurzaam proces van het VN-Klimaatverdrag in Parijs was ik klimaatlobbyist voor Oxfam Novib. Ik geloof echt in het loslaten van de fossiele economie. En Bijdragen aan een ik was vrouwenvertegenwoordiger bij de VN- conferentie Rio+20. Vrouwen de leiding geven mooie toekomst met over complexe processen leidt volgens mij tot een duurzame oplossingen eerlijkere samenleving. Ik zie onze tijd als een grote overgangsfase naar ijn hele leven ben ik al gericht op een betere wereld. Mensen willen verandering, rechtvaardigheid en de toekomst. meer zeggenschap. Maar dat betekent oud den- Ik heb altijd de mening van de ken en macht loslaten. In zo’n fase ontstaat chaos minderheid‘M verdedigd. Als iedereen A zegt, dan en weerstand. Het vraagt veel van mensen. Som- kijk ik of B toch niet interessant is, en omge- migen vinden bijvoorbeeld nieuwe technologie keerd. Om de vrijheid te houden om eigen keuzes eng. Bang dat de sociale interactie wegvalt. Of dat te maken, werk ik voor mezelf. Sinds 2002 heb ik onze banen door robots worden overgenomen. een eigen adviesbureau, ISDuurzaam, gericht op Mijn moeder zei altijd: “Jolein, haal je neus uit duurzaamheid en internationale samenwerking. de boeken! Wees eens wat socialer!’ Ze maakte Via mijn werk en de politiek wil ik bijdragen zich zorgen omdat ik de hele dag binnen bleef. aan een mooie toekomst met duurzame oploss- Nu hoor ik mijzelf tegen mijn zoon zeggen: “Leg ingen voor maatschappelijke vraagstukken die I-Pad eens weg! Wees eens wat socialer!” Is (zoals klimaatverandering of ongelijkheid). Ik er echt wat veranderd? Technologie is gewoon ben transitiemanager circulaire economie voor een nieuwe stap in de ontwikkeling en zal een de zorgsector. Dat betekent dat ik met zo’n positieve invloed hebben op het leven, op vriend- 50 partners van ziekenhuizen, producenten en schap en gezondheid, als we er op een verstandige afvalverwerkers kijk hoe we de overstap naar manier mee omgaan. Ik ben een progressieve Yannick du Pont een circulaire economie kunnen maken. Dus positivist, ik denk dat er weer een nieuw, gezond wat kan in ziekenhuizen gedaan worden om de evenwicht in de wereld zal ontstaan.’ ■ materiaalkringloop te sluiten? Hoe kunnen we

maartapril 2016 rood 13 11 feitjes Samenstelling Anne Venema ‘In geouwehoer kun je niet wonen’

Wist je dat dit niet de originele uitspraak van Jan Schaefer was? In de Tweede Kamer deed hij namelijk een iets andere uitspraak: ‘In gelul kan je niet wonen’. Het presidium bestempelde dit als ‘onwelvoeglijk taal- gebruik’ en vond dat alleen een nettere versie op zijn verkiezingsaffiche gedrukt mocht worden. Na zijn overlijden wilden de bewoners van Amsterdam Zuidoost hem eren met een straatnaambordje. Over de tekst op dat bordje is veel te doen geweest. Uitein- delijk werd het ‘Jan Schaeferpad’ met als ondertitel ‘In gelul kan je niet wonen’, de originele uitspraak dus Leuk om te weten

Gezond leven Willem Drees hield van korfballen én was lid van de Nederlandse Vereniging tot Afschaffing van Alcoholhoudende Trouw aan een lakei dranken. Misschien waren dat wel rede- Wouter Bos zei over zijn beëdiging in maart 2000 als staatssecretaris van nen waarom hij zo oud is geworden: Financiën door de Koningin het volgende: ‘Ik vergat de koningin aan te maar liefst 102 jaar oud. kijken en nu heb ik volgens mij trouw gezworen aan de lakei die de tekst van de eed voorlas.’

14 rood april 2016 Priester Floor Wibaut wilde in zijn jonge jaren graag priester worden. Zijn ouders gaven er echter de voorkeur aan dat hun zoon naar de openbare handelsschool in Amsterdam ging. Zo bezocht hij op zijn veertien- de voor het eerst de stad waar hij later een belangrijke positie zou innemen.

Ondernemers Joop den Uyl heeft Nederland als volgende omschreven in het Engels: ‘We are a country of undertakers’. Hij doelde hiermee op het woord ‘ondernemers’. Undertakers betekent echter iets heel anders in het Engels, namelijk begrafenisondernemers.

Col de Hans Is dit beleid Spekman Jong of is hier over Bij een wielerbaan bij de Nedereindse Berg bij Nieuwegein is een beklimming vernoemd naar Hans sociaal nagedacht? Spekman. Met een hoogte van 13,95 meter heet deze Sharon Dijksma, Tjeerd van Jan Schaefer stelde iedere keer klim de Col de Hans Spekman. Dekken, Loes Ypma én Moham- wanneer hem een nieuw stuk werd med Mohandis zijn allen voor- voorgelegd de volgende vraag: ‘Is zitter van de Jonge Socialisten dit beleid of is hier over nagedacht?’ 18 jaar zijn geweest. Khadija Arib is sinds 1998 lid van de Tweede Kamer, daarmee is ze dus al achttien jaar Kamer- lid. Dat is bijzonder, want in juli 2015 was een Vergaderen Tweede Kamerlid gemiddeld 5,3 jaar in dienst. met bekende PvdA-ers Op het partijbureau in Amsterdam zijn alle vergaderzalen vernoemd naar bekende PvdA’ers. Zo hebben Ien Dales, Jan Schaefer, Karin Adelmund en Andre van der Louw allemaal een eigen zaal.

Welbespraakt Frans Timmermans spreekt maar liefst zes talen: Nederlands, Duits, Frans, Engels, Russisch én Italiaans.

april 2016 rood 15 ▼ Lid sinds 1962 Hans Loos (81) ‘In 1962 werd ik in de gelegenheid gesteld om het biochemisch bloedonderzoek, waaraan ik als militair was begonnen, als wetenschappelijk medewerker voort te zetten en ontdekte op expeditie in Nieuw Guinea hoe, bij enorme verschillen in uiterlijk en gewoonten, mensen toch gelijkwaardig kunnen zijn. Tegelijkertijd moest ik erkennen dat mensen en hun leef- omstandigheden vaak erg ongelijk waren. Het nastreven van de erkenning van gelijkwaardigheid vereist solidariteit en het terugdringen van individualisme. Ik koos in dat jaar het FNV als vakbond en de PvdA als partij omdat ik daarmee aan die solidariteitsbevordering wilde bijdragen.’

Mijn hele leven heb ik voor rechtvaardigheid gestreden

▲ Lid sinds 1994 Ina Kenny-de Leng (88)

‘Ik ben pas in 1994 lid geworden omdat ik daarvoor 50 jaar in het buitenland woonde, waarvan 27 jaar in de Verenigde Staten. Ik heb mijn hele leven voor rechtvaardigheid gestreden, met 15 jaar was ik al internationaal bezig met Student Federalists, kwam met 18 (in 1946) naar Holland en heb toen voor een Europese Unie gestreden, om zo de oorlogen van vroeger te verbannen. Later in de VS werd ik actief voor de civil-rightsmovement en heb toen Martin Luther King van zeer nabij meegemaakt. Nu ben ik 88 en zijn mijn krachten beperkt, niettemin ben ik onlangs nog naar een gesprek- avond geweest met Hans Spekman.’

16 rood april 2016 terugblik foto J os van Z etten

De herinneringen van Wouter Bos Mijn bezoek aan de Oekraïne was goed voor de nederigheid

In 1998 gind Wouter Bos de politiek in, vier jaar later werd graag lid wilde worden van de Europese Unie. Bij die hij politiek leider. HIj volgde Ad Melkert op. Bos bleef landen ging ik ook met enige regelmaat op bezoek. En partijleider tot 2010. bij een aantal van die landen, waaronder Oekraïne, ging het gesprek meteen over Europa. Bijvoorbeeld toen ik en van de moeilijkste onderwerpen waar ik mee de toenmalige president, Victor Joesjenko, ontmoette. te maken kreeg als partijleider (2002-2010), Dat was goed voor de nederigheid. was de standpuntvorming over Europa. Het Allereerst omdat je als je tegenover Joesjenko zit, je Ewas bij de verkiezingsnederlaag van 2002 een van de niet om zijn gezicht heen kan. Getekend door een dio onderwerpen waar we de kiezer kennelijk onvoldoende xinevergiftiging, naar verluidt het gevolg van een actie op hadden meegenomen. Een rekening die we bij het van zijn politieke tegenstanders. Maar daarnaast omdat referendum over de Europese Grondwet ten volle het hele verhaal ging over waarom Oekraïne bij Europa gepresenteerd kregen. Als oppositiepartij kozen we wilde horen, ook deelgenoot wilde worden van vrijheid samen met de regeringspartijen vóór het Verdrag; de en recht na zoveel jaren hele en halve dictatuur. kiezer sprak zich er massaal, met ongeveer twee derde Nu zal niet iedereen onder de indruk zijn van Joe- van de uitgebrachte stemmen, tegen uit. sjenko, een man op wiens reputatie ook het nodige We gingen opnieuw nadenken over Europa, dat moet viel aan te merken. Maar diezelfde middag was ik op je wel na zo’n uitslag, zeker als je ziet dat ook een heel de universiteit in Kiev en sprak daar met een zaal vol groot deel van je eigen achterban tegen het verdrag enthousiaste studenten en docenten over Europa. Een stemde. Zoals een goed PvdA-leider betaamt, stel je zaal vol verlangen naar vrijheid en recht. Mijn gene- dus een commissie in en ga je debatten in de partij ratie. En plots besefte ik tot wat voor een verwende voeren. Deden we allemaal. En op basis van het rap- generatie – in Nederland – ik behoor. Dat mijn Euro- port werden we voorzichtiger. Beter kijken of lidstaten paverhaal bijna alleen nog maar ging over bureaucratie niet zelf problemen op konden lossen voor Europa ver- en misstanden en niet meer over het grote verhaal antwoordelijk zou worden gemaakt (subsidiariteit) en waar het ons ooit om begonnen was: vrede, welvaart, voorzichtig met uitbreiding als het binnen de huidige vrijheid, recht. Omdat ik in vrede en welvaart geboren groep lidstaten nog niet eens allemaal goed loopt. En ben en daarom me misschien te weinig realiseerde ja, natuurlijk ook stennis schoppen over misstanden, hoe dat voor velen nog lang niet vanzelfsprekend was. bureaucratie en het verhuiscircus tussen Straatsburg en Die mensen zaten nu voor me. En gingen wij ze dat Brussel. onthouden? Als minister van Financiën had ik ondertussen de verantwoordelijkheid gekregen om een flink aantal Toen ik voor het samenwerkingsverdrag met Oekraïne kleinere landen te vertegenwoordigen bij de Wereld- stemde, zag ik me weer even in die collegezaal. bank en het IMF, waaronder een aantal landen dat

april 2016 rood 17 tweegesprek

Ze zijn allebei lid van de FNV. Jan Tielen al vijftig jaar, Sara Ham sinds 2014. Al pratende over de vakbond ontdekken ze wat de verschillen en overeenkomsten zijn tussen toen en nu. Het stemt de een pessimistisch, de ander gelooft in ‘de kracht van collectieve actie’.

Tekst Gert Hage | Fotografie De Beeldredaktie ‘Er moet weer vuur en idealisme in de vakbeweging’

et cadeau dat Jan Tielen 5 procent van het aantal jongeren onder de moet doen. Een vakbeweging is nodig als (1950) van zijn opa – ‘een 25 jaar is lid van een vakbond.’ tegenmacht, hoe groter die tegenmacht echt socialistische mijnheer’ Jan Tielen: ‘Ik ben bij de vakbond begon- hoe meer je bereikt.’ – kreeg voor zijn zestiende nen als voorlichter op scholen. Toen al verjaardagH was een lidmaatschap van speelde dat probleem. Het is nu jouw Glimlachend verhaalt Tielen over zijn de vakbond. Vijftig jaar later is hij nog beurt, Sara, om te proberen jongeren te eerste grote actie. Zes weken lang legde de steeds betrokken bij de FNV, onder meer overtuigen dat een vakbond meer is dan bond de Rotterdamse haven plat uit pro- als vrijwilliger in De Burcht, het oudste een verzekeringsmaatschappij of een test tegen het verlies van werkgelegenheid vakbondsgebouw in Nederland en ooit soort ANWB. Het zijn tegenwoordig bij de overgang van het stukgoed naar de zetel van de Algemene Diamantbewerkers haast vieze woorden, maar solidariteit en containers. Hoewel de staking in een over- Bond. ‘De mooiste klus ooit,’ zegt hij in collectiviteit zijn meer dan ooit nodig om winning van de bond eindigde, had Tielen de kantine van het FNV-regiokantoor in de afbraak van de verzorgingsstaat een toen al zijn twijfels over de effectiviteit Rotterdam-Alexanderpolder. ‘De bevlo- halt toe te roepen. Mij is het niet gelukt, van de actie. ‘Het was uitstel van executie, genheid van die mensen van het eerste helaas.’ een beetje vergelijkbaar met de eis van uur, de zaken die ze voor elkaar hebben de Engelse vakbonden dat de komst van gekregen, het raakt me diep. 1910, de Ham: ‘Gisteren hadden we met de afdeling de elektrische trein niet ten koste mocht eerste arbeiders die recht krijgen op een een studiedag in De Burcht. Vaak wordt gaan van de stokers.’ week onbetaald verlof, 1911, de acht-urige gedacht dat de afkalving van het ledenaan- Ruim 90 procent van de havenwerknemers werkdag voor sommige arbeiders – de ene tal van de vakbonden iets is van de laatste was destijds aangesloten bij een vakbond, na de andere sociale verworvenheid werd tien, twintig jaar. Maar gisteren hoorde ik herinnert Tielen zich. ‘De actiebereidheid afgedwongen. In de afgelopen twintig jaar dat het al sinds de vroege jaren zeventig is was erg hoog. Ik kreeg soms de indruk zie je dat die verworvenheden langzaam ingezet.’ dat het lastiger was om de mensen aan het maar zeker worden teruggedraaid en er is Tielen: ‘Klopt, in de jaren zestig geloofden werk te krijgen dan ze te laten staken. Een niemand die in opstand komt. Het maakt we nog massaal in een maatschappelijke keer ging de haven plat, omdat een werk- mij soms moedeloos.’ omwenteling. Den Uyl was heilig voor ons. gever een machinist verbood een poesje Daarna is het bergafwaarts gegaan met het mee te nemen naar zijn kraancabine.’ Geboeid luistert Sara Ham (1988) naar aantal jonge leden. Het treurige is dat we Ham: ‘Dat soort massale acties zijn nu haar vorig jaar gepensioneerde FNV- als vakbond nooit een adequaat antwoord haast ondenkbaar. Afgelopen zomer lukte collega die dertig jaar bij de Vervoersbond hebben gevonden op de vraag hoe we het nog in de metaalsector, maar dat is een werkte. Zij werd in 2014 lid van de FNV, jongeren kunnen bereiken, toen niet en nu uitzondering. Het is lastig om jongeren te toen zij als net afgestudeerd politicologe nog steeds niet.’ organiseren bij bedrijven of in sectoren. een baan kreeg als organizer bij de FNV Ham: ‘Ik ben minder pessimistisch. Om Ze hebben vaak kortlopende contracten campagne Young & United. ‘Ik ben aange- mij heen zie ik dat bij steeds meer jonge- of zijn al dan niet vrijwillig werkzaam als nomen om jongeren te organiseren en te ren het besef is doorgedrongen dat als je zzp-er. Wat beter werkt, zo hebben we ge- activeren. Dat is hard nodig, nog geen dingen wilt veranderen, je dat echt samen merkt, is om jongeren te organiseren rond

18 rood april 2016 een thema, zoals we nu doen met de acties dat collectief handelen nodig is om ver- liefste samen met anderen.’ voor het optrekken van het minimum- anderingen te bewerkstelligen. In de vak- Ham: ‘Het is het moment van de waar- jeugdloon. We hebben een grote hand- bond is te veel de nadruk komen te liggen heid voor de vakbond, althans zo voel ik tekeningenactie gehouden die succesvol op individuele belangenbehartiging. Ik dat. We moeten mensen organiseren op was, maar ook kleinere acties, zoals bij de geloof in de kracht van collectieve actie.’ basis van een gedeeld ideaal. Ik wil weer opening van een nieuwe McDonald’s Tielen: ‘“Samen sta je sterk,” zeiden we vuur en idealisme zien in de vakbeweging.’ op de Coolsingel, een werkgever waar vroeger. Maar “samen” is ook al zo’n Tielen: ‘Och, wat zou dat mooi zijn. In achttienjarigen nog geen 4 euro per uur woord waar bijna niemand meer warm 1983 stond ik ’s nachts op de Brienen- krijgen ofwel minder dan de helft van het van wordt. Ik herinner mij nog als de oordbrug soep uit te delen aan stakende minimumloon.’ dag van gisteren hoe ik achterop de fiets vrachtwagenchauffeurs. Je voelde de van mijn opa naar de 1 mei-viering ging. kracht en de bevlogenheid van de vakbe- Tielen: ‘Wij hebben eens de tuin van de In elk dorp hoorde je de Internationale. weging, nu voel ik vooral onmacht. Maar toenmalige burgemeester van Rotterdam, Wat stelt 1 mei nu nog voor? We zijn er gelukkig zijn er nog jongeren zoals jij die André van der Louw, omgespit omdat als vakbond om mensen bewust te maken uit het goede, activistische hout gesneden we vonden dat de rechten van jongeren van de kracht, maar ook van het mooie zijn. Het lijkt wel of ik mijzelf van dertig werden aangetast. Vond-ie niet leuk.’ en de noodzakelijkheid van een begrip als jaar geleden zie.’ ■ Ham: ‘Met de acties die wij nu organise- solidariteit. Ieder mens heeft de plicht om ren, hopen we dat jongeren gaan inzien iets voor zijn medemensen te doen, het

Sara Ham: Jan Tielen: ‘We moeten mensen ‘Er is niemand die organiseren op in opstand komt. basis van een Het maakt mij gedeeld ideaal’ soms moedeloos’ De verzorgingsstaat Opbouw en modernisering Sinds de oprichting heeft de PvdA zich hard gemaakt voor de opbouw van de verzorgingsstaat: goed en voldoende werk, goed onderwijs, wonen, een fatsoenlijk pensioen en een solide vangnet voor wie – om wat voor reden dan ook – buiten de boot valt. Om de voorzieningen in stand te houden in veranderende tijden, blijven aanpassingen en moderniseringen nodig. Rood schetst de opbouw en modernisering van de verzorgingsstaat aan de hand van enkele belangrijke mijlpalen en wetten.

Tekst Michiel Reijnen | Illustraties Marcel Groenen

1947 Noodwet 1952 Werkloosheidswet 1957 Algemene Ouderdomswet Ouderdomsvoorziening (AOW) ingevoerd

Willem Drees, politiek leider van de In 1949 aangenomen, in 1952 ingevoerd De Noodwet Ouderdomsvoorziening PvdA, presenteert vanuit zijn rol als onder het kabinet van De Quay. Voor die werd, met Drees als premier, omgevormd minister van Sociale Zaken de Noodwet tijd waren mensen vaak alleen via een tot de Algemene Ouderdomswet (AOW). Ouderdomsvoorziening. Volgens velen vakbond verzekerd tegen werkloosheid. Vanaf toen was de AOW een verplichte markeert deze regeling het begin van De wet is in de loop der jaren talloze verzekering voor iedereen. Belangrijke Nederland als verzorgingsstaat. Met deze keren aangepast en hield in 1986 feitelijk onderdelen van de wet: bijdragen naar regeling –aanvankelijk tijdelijk, maar op te bestaan. draagkracht en de leeftijd van 65 jaar werd steeds verlengd – konden mensen vanaf vastgesteld als pensioenleeftijd. Drees zelf hun 65e stoppen met werken, omdat ze gaf overigens al aan dat deze leeftijd in de een pensioen van de overheid kregen. De toekomst best zou kunnen veranderen. bijnaam ‘vadertje Drees’ was geboren.

Bronnen: Isgeschiedenis.nl, Vakbondshistorie.nl, Parlement.com, NPOgeschiedenis.nl

20 rood april 2016

1952 Werkloosheidswet

1957 Algemene Ouderdomswet (AOW) ingevoerd

1947 Noodwet Ouderdomsvoorziening 1960 Invoering 40-urige 1965 Bijstandswet 1967 Wet op de werkweek Arbeidsongeschiktheid (WAO)

Op 23 december 1960 werd de wet tot Mensen die om welke reden dan ook geen De in 1967 ingevoerde WAO verving een 40-urige werkweek aangenomen. werk hadden, waren altijd afhankelijk van onder meer de Ongevallenwet uit 1921. Niet alleen werd de werkdag beperkt tot de welwillendheid van de buurt, de kerk Mensen die niet of slechts gedeeltelijk acht uur, ook werd de zaterdag als vrije of familie. Met de invoering van de Alge- kunnen werken, krijgen een uitkering ter dag ingevoerd. Overigens is de basis voor mene bijstandswet (Abw) nam de over- grootte van 80 procent van het gederfde de arbeidstijdenwetgeving al veel eerder heid verantwoordelijkheid voor de zorg inkomen. In de jaren tachtig blijkt de wet gelegd: tussen de Kinderwet-Van Houten voor armen. Ook deze wet is in de loop echter een vat van verborgen werkloos- (1874), die kinderarbeid onder de twaalf der jaren ingrijpend veranderd en in 2004 heid. Mede daarom worden de regels in jaar in fabrieken en werkplaatsen verbood, zelfs helemaal verdwenen en vervangen de jaren die volgen, steeds strenger en de en de Arbeidswet van 1919, waarbij de door de Wet werk en bijstand. uitkering lager. 8-urige werkdag en de 45-urige werkweek werden ingevoerd. Via acties en wets- voorstellen ijverde de SDAP vanaf haar oprichting in 1894 voor verkorting van de 1967 Wet op de arbeidstijd, eerst tot tien uur en daarna Arbeidsongeschiktheid (WAO) acht uur per dag. 1960 Invoering 40-urige werkweek

1965 Bijstandswet

Jaren 80 Druk op 2012 AOW-leeftijd geleidelijk 2015 Schijnconstructies verzorgingsstaat neemt toe verhoogd aangepakt

Door de hoge werkloosheid (11 procent Gedwongen door de grootste economi- De wereld verandert, de problemen die in 1983) en de daarmee gepaard gaande sche crisis sinds de jaren dertig en het daarmee gepaard gaan dus ook. Met de hoge rijksuitgaven aan uitkeringen en vermijden van politiek gevoelige aanpas- Wet Aanpak Schijnconstructies zet mi- lagere inkomsten uit belastingen, liep het singen in de decennia daarvoor, besluit nister Asscher de aanval in op schijncon- begrotingstekort flink op, tot meer dan 10 het kabinet Rutte-Asscher tot een groot structies, waarbij werkgevers de randen procent. Geïnspireerd door de rechtse re- onderhoud van de verzorgingsstaat. De van de wet opzoeken en mensen uit toriek van de Amerikaanse president Rea- hypotheekrenteaftrek wordt beperkt Oost-Europa inhuren om zo minder loon, gan en de Britse premier Thatcher grijpen en de AOW-leeftijd wordt geleidelijk belasting of lagere premies te hoeven de rechtse kabinetten onder leiding van verhoogd. Met deze verhoging van de betalen. Met als gevolg dat Nederlandse RuudJAREN Lubbers 80 in: Druk ambtenarensalarissen, op AOW-leeftijd moet de AOW ook in de werknemers worden uitgesloten en Oost- minimumloonverzorgingsstaa ten nee uitkeringenmt toe werden ver- toekomst, als de na-oorlogse generatie Europese werknemers onder erbarmelijke laagd. Ook werden de overheidsuitgaven met pensioen gaat, betaalbaar blijven. omstandigheden moeten werken en en de sociale premies verlaagd. wonen.2015 ■ Schijnconstructies aangepakt april 2016 rood 21

2012 AOW-leeftijd geleidelijk verhoogd ▼ Lid sinds 1984 Lineke van Bruggen (59) ‘Pas afgestudeerd ging ik naar een lezing van Joop den Uyl in Wageningen. Het hele ideologische verhaal sprak me erg aan: verheffen, mensen in staat stellen om wat van hun leven te maken, zwakkeren helpen. Ik was altijd wel linkser dan de partij, die ik toen relatief rechts vond. Ik was pacifist en streed tegen internationaal kapitalisme en het grootkapitaal. Maar als je echt wat wil veranderen, kun je beter lid zijn van een grote partij, en vervolgens proberen om die een beetje naar links te krijgen. We hadden toen het rampenkabinet Van Agt-Wiegel, daar moest je wel iets tegen doen.’

Ik was altijd wel linkser dan de partij, die ik toen relatief ▲ Lid sinds 1972 rechts vond. Marie Reitsma (86)

‘Door omstandigheden ben ik opgevoed door m’n groot- vader. Een SDAP’er, altijd links en strijdig geweest. Als het had gemogen, was ik in 1951 al lid geworden van de Partij van de Arbeid. Maar dat mocht niet, omdat mijn man van de antirevolutionaire stroming was. Ik mocht ook geen abonnement op de Varagids. Na het overlijden van m’n man ben ik meteen lid geworden van de PvdA en de Vara. Ik heb in de jaren daarna veel gefolderd voor de PvdA en ben naar twee congressen geweest.’

22 rood april 2016 april 2016 rood 22 PvdA Puzzel Vul hieronder de juiste antwoorden in, en lees in de lichtblauwe 70 jaar PvdA. Munitie genoeg voor een hele editie blokjes van boven naar beneden de oplossing. Onder de juiste met vragen over heden en verleden. We hebben het inzenders verloten we 5x het uit ruimtegebrek bij 22 vragen gelaten. Veel plezier! boek ‘de Partij’ van Adriaan van Velthuysen. Stuur de oplossing

1 naar [email protected] of per post naar Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam, tav puzzel Rood. 2

1. Kamervoorzitter 3 2. Voorloper van het het ledenblad Rood 3. Volgde Ad Melkert op als leider van de PvdA 4 4. Campagneslogan bij de Procinciale Statenverkiezingen van 2011 5 5. Hoogleraar zorg, oud-Eerste Kamerlid, nu directeur Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) 6 6. Legendarische PvdA-politica, onder meer staatssecretaris van Sociale Zaken 7 minister van Binnenlandse Zaken en Tweede Kamerlid.

8 7. Was minister, burgemeester van Rotterdam en startte in 1991 het Sociaal Democratisch Vernieuwingsplatform omwille 9 van vernieuwing van de partij. 8. Met deze woorden luidde Willem Banning 10 in 1946 het ontstaan van de partij in (Afkorting bij partijnaam) 9. Fractievoorzitter tijdens Paars I, later 11 burgemeester Groningen 10. Kreeg als minister van Onderwijs te 12 maken met fel studentenverzet 11. Boekje van beweging NieuwLinks, met voorstellen voor een radicalere koers 13 12. Nog een oud-voorzitter. In 1998 is een penning naar hem vernoemd, 14 uitgereikt aan een project dat bijdraagt aan de emancipatie van ouderen

15 13. Oud-minister, Eerste Kamerlid en burgemeester van Nijmegen 14. De PvdA kwam voort uit de SDAP, VDB 16 en deze partij 15. Spannende nacht, waarin een PvdA-

17 senator tegen een grondwetswijziging stemde die de gekozen burgemeester mogelijk zou maken 18 16. Toenmalig PvdA’er Jan Nagel noemde dit ooit ‘historisch juist’ 19 17. Was lange tijd voorzitter Rooie Vrouwen, oud partijvoorzitter 18. Jarenlang Internationaal Secretaris PvdA, 20 leidde onderzoek IRT-affaire 19. Symbool PvdA 21 20. Een van de oprichters van de SDAP. Er is een leergang naar hem vernoemd

22 21. Zonder hen, geen partij 22. Dag van de Arbeid

23 rood april 2016 april 2016 rood 23 Den Uyl in 12 krantenkoppen 70 jaar PvdA kan natuurlijk niet zonder aandacht te besteden aan Joop de Uyl, die van 1973 tot 1977 premier was van het meest linkse kabinet ooit. Twintig jaar na zijn dood zei Wouter Bos over hem: ‘Of je hield van hem of je haatte hem. Er zijn maar een paar politici geweest die hetzelfde soort drama met zich meebrachten.’

24 rood april 2016 Den Uyl in 12 krantenkoppen

april 2016 rood 25 ombudswerk Van onschatbare waarde Met de komst van Hans Spekman kwam het ombudswerk tot nieuwe bloei. De kiem van het ombudswerk werd gelegd aan het begin van de socialistische en sociaaldemocratische beweging.

Tekst Jan Schuurman Hess

oor ons, in de jaren alleen een bijdrage te leveren aan een gewerkt, vertelt Els Tans uit Kerk- zeventig, was het sociale samenleving, maar vooral om rade. ‘Er was een grote groep leden opkomen voor de een gemeenschappelijke kas te vormen actief. Dat hoorde erbij; het was ook zwakkeren eigen- waarmee de begrafeniskosten zouden de tijdgeest. Iedereen had een groot lijk vanzelfspre- kunnen worden gedekt. De Volharding en uitgebreid netwerk en het sprak kend. ‘ Er was V een groep die zelfstandig beschikt nu nog steeds over een eigen vanzelf dat je betrokken was bij de het ombudswerk organiseerde. Het verenigingsgebouw en een winkel met mensen en de wereld om je heen. Die hoorde er gewoon bij,’ vertelt Gijs onder meer een uiteenlopend assorti- brede sociaaldemocratische arbeiders- de Vries (92), oud-wethouder van Leeu- ment hulpmiddelen voor ouderen. beweging is verdwenen.’ warden. Als afdelingssecretaris volgde hij het werk van het ombudsteam van In de periode na de Tweede Wereld- Gijs de Vries denkt dat de enorme Leeuwarden in de jaren zeventig op oorlog was de PvdA een echte volks- economische groei ertoe heeft zekere afstand. ‘Het was alleen niet zo partij, met een basis van ongeschoolde bijgedragen dat meerdere generaties sterk georganiseerd als nu.’ en laag opgeleide arbeiders(gezinnen) de welvaart als vanzelfsprekend heb- en een kleine bovenlaag van gestu- ben kunnen ervaren. ‘Het electoraat Het ombudswerk binnen de Partij deerden. Voormalig partijvoorzitter heeft daardoor sprinkhanengedrag van de Arbeid is terug te voeren en oud-wethouder van Groningen, gekregen,’ meent de oud wethouder naar het begin van de socialistische Max van den Berg: ‘Toen ik begin jaren van Leeuwarden. Max van den Berg, en sociaaldemocratische beweging. zeventig raadslid werd in Groningen, Els Tans en Gijs de Vries zijn blij dat Zelforganisatie en onderlinge bijstand en later wethouder, hadden we veel de PvdA weer begonnen is met het vormden het begin van wat wij nu het leden. We hadden overal wijkteams ombudswerk. Van den Berg: ‘Het ombudswerk noemen. De nood onder waarin partijgenoten met verschil- is heel goed dat Hans Spekman dat de arbeiders in de tweede helft van de lende achtergronden, opleiding en stevig heeft opgepakt. Het is voor de 19e eeuw was hoog: honger, intense inkomens actief waren. Die wijkteams toekomst van de partij van het groot- armoede en een levensverwachting waren gekoppeld aan raadsleden en ste belang.’ die bij turfstekers en veenarbeiders aan de wethouder. Als wethouder ging bijvoorbeeld vaak niet veel verder ik de wijken in en zocht ik de men- Lutz Jacobi, die vanuit de Tweede Ka- reikte dan 45 jaar. Arbeiders orga- sen op. We hielden spreekuur en het mer, het ombudswerk nu coördineert, niseerden zich in coöperaties. Er ombudswerk was gericht op individu- erkent die betekenis: ‘Door het om- kwamen bakkerijen en gemeenschap- ele problemen die we aanpakten en budswerk zijn we dicht bij de mensen pelijke winkels, ziekenfondsen werden oplosten, maar ook altijd in verband en laten we met raad en daad zien dat opgericht en eigen kranten gemaakt. brachten met andere vergelijkbare za- we sociaaldemocraten zijn. Zeker nu in In Den Haag bestaat nu nog steeds de ken. Zo maakten we het ombudswerk de samenleving systemen belangrijker vereniging de Volharding, die in 1935 altijd politiek.’ lijken dan de mensen is het ombuds- werd opgericht om met elkaar niet Ook in Limburg werd op die manier werk van onschatbare waarde.’ ■

26 rood april 2016 terugblik

De herinneringen van Job Cohen De slogan ‘Eerlijk delen van kennis, macht en inkomen’ is mij altijd bijgebleven

Job Cohen nam in 2010 het stokje over van Wouter Bos. ‘diplomademocratie’: wie over een diploma beschikt, Cohen werd in 1966 lid van de PvdA. De idealen die hij heeft in onze samenleving gemakkelijker toegang tot toen nastreefde, gelden nog steeds voor hem. en meer invloed in onze democratische instituties. Dat is niet goed voor diegenen die niet over de capaciteiten ijn inspiratie om lang geleden, om precies beschikken om zo’n diploma te behalen, maar die na- te zijn in 1966, lid te worden van de Partij tuurlijk wél meetellen in onze samenleving. En als het van de Arbeid, stamt uit mijn studenten- over de macht van het geld gaat, zijn we er bepaald ook Mtijd. De toen alom gonzende slogan ‘Eerlijk delen van nog niet: lees Joris Luyendijks boek Dit kan niet waar kennis, macht en inkomen’ is mij, dat blijkt maar weer, zijn er maar op na. altijd bijgebleven. Op deze terreinen is de nodige winst geboekt, maar er blijft het nodige te wensen over. Op het terrein van een eerlijke inkomensverdeling is Ik moet altijd denken aan mijn schoonvader, die, om- lange tijd vooruitgang geboekt, maar ook daar valt nog dat hij ‘een knappe kop’ was, door mocht studeren, dat veel winst te behalen, al realiseer ik mij dat wij het in wil zeggen, hij mocht naar de mulo. En ‘mulo’ stond Nederland vaak nog veel beter doen dan in andere lan- voor Meer Uitgebreid Lager Onderwijs. Avondstudie, den. Maar het blijft nastrevenswaard: een inkomens- naast een baan, bracht hem verder, zodat hij uiteinde- verdeling waarbij de een niet belachelijk veel meer lijk leraar op een pedagogische academie kon worden. verdient dan de ander. Op dit terrein is heel veel winst geboekt: wie nu de Ten slotte: die eerlijke verdeling is niet alleen voor bin- capaciteiten heeft, kan die ten volle benutten, en in de nenlands gebruik. Internationaal geldt die even hard. regel zonder de omwegen waar mijn schoonvader mee In een tijd waarin het vluchtelingenvraagstuk zo op de te maken had. voorgrond staat, weet je zeker dat er nog heel veel te Is macht eerlijker verdeeld? Ik denk het zeker. Onze doen valt. democratische rechtsstaat is stevig geworteld, met alle mogelijke checks and balances. Onze samenleving is be- Kortom: de idealen waar ik toen in geloofde en waar hoorlijk transparant, waaraan de media, en zeker niet ik nog steeds in geloof, bieden ons sociaaldemocraten te vergeten de sociale media, een belangrijke bijdrage ook in de komende jaren, de nodige houvast om dat- leveren. Dat alles maakt dat macht minder geconcen- gene wat wij ‘van waarde’ vinden, met kracht te blijven treerd is en beter bewaakt kan worden. Tegelijkertijd nastreven. ■ zien we een ontwikkeling naar wat wel genoemd is een

april 2016 rood 27 ‘Je bent een machine die aan en uit wordt gezet’

Onder de noemer Van Waarde Lokaal doet de Wiardi zou willen draaien, dan kunnen ze die garantie niet geven. De ene week werk ik 15 uur, de andere 20 of 25 Beckman Stichting actieonderzoek naar de verande- uur, maar omdat ik daarvan niet kan leven ben ik ook ringen in de zorg en rondom werk. Op www.vanwaar- verplicht om er nog ander werk naast te zoeken. delokaal.nl vindt u interviews, inspirerende praktijk- Ik heb me bij verschillende uitzendbureaus ingeschreven. De afgelopen zes jaren kreeg ik steeds nul op het voorbeelden, kwesties die om een oplossing vragen rekest, maar de afgelopen maanden heb ik wel wat en adviezen aan de politiek. Een van de geïnterview- diensten toegewezen gekregen. Bijvoorbeeld deze den is de 35-jarige Rotterdammer Ahmed Abdillahi. week heb ik eerst kranten bezorgd, daarna heb ik post rondgebracht, en vervolgens kon ik van 17.00 tot 23.00 uur magazijnwerk doen. Dat is laden en lossen bij een Tekst Annemieke Nierop | Beeld Werry Crone postorderbedrijf. Gisteravond zei het uitzendbureau dat ik van 17.00 uur k ben Ahmed Abdillahi. In het dagelijks leven tot 23.00 in het magazijn kon werken. Kom ik daar aan, werk ik als krantenbezorger en postbezorger. laten ze me van 17.00 uur tot 00.15 uur werken, zonder En eens in de zoveel tijd ben ik oproepkracht pauze. Niet eens van ‘Ahmed ga even 5 a 10 minuten in een magazijn. Waar ik het graag over wil pauzeren’. Dat is nog niet zo heel erg. Het ergste vind hebben, is de flexibilisering van de arbeids- ik dat ze op een bepaalde manier met je omgaan. ‘ markt.I Omdat ik en vele anderen slachtoffer zijn van Bijvoorbeeld, dat ik een paar dagen geleden om 21.30 de toename van het deeltijdwerken, tijdelijke contrac- uur te horen kreeg op mijn werk, na 4,5 uur te hebben ten en slechte arbeidsvoorwaarden. gewerkt: “Je kan gaan.” Ik pakte mijn spullen en ik was Ik weet nooit hoeveel uren of diensten ik volgende onderweg naar de deur. Zegt de voorman: “Ja, je moet week of maand zal krijgen. Mijn baan als krantenbe- toch even blijven.” En na 2 minuten zegt hij weer: “Nee, zorger is wel vast, maar dat zijn te weinig uren. Dat is je kan toch gaan.” Je bent een machine die aan en uit voor ongeveer 2 uur in de ochtend. Ook bij PostNL wordt gezet. Ik ben een soort ding voor hen. heb ik een vast contract voor onbepaalde tijd. Dat is Ik heb mavo gedaan. Na de mavo heb ik mbo gedaan, voor 15 uur in de week. Ze hebben altijd wel werk voor maar door persoonlijke omstandigheden kon ik dat me, maar als ik bij hen aanklop dat ik wat meer uren niet afmaken.

28 rood april 2016 van waarde

Ik ben een jobhopper. Dat vind ik niet erg, maar soms overlappen die diensten elkaar. Zoals gisteren, toen ik ‘Mijn droom wilde ik niet opgeven; dus om 17.00 uur bij m’n andere werk moest zijn. Daar- door moest ik bij de post echt tempo maken en heel dat doe ik nog steeds niet’ snel doorwerken. Gelukkig ben ik zo flexibel, want bij anderen zie ik dat ze het gewoon niet redden. Je moet ook zoveel moeite doen om van de ene werkgever naar de andere te gaan. Of je het nou met de fiets of open- dan krijg ik soms wel 10 vacatures toegestuurd. Maar baar vervoer doet, het is echt lastig en erg stressvol. daar hoor ik dan ook verder niks van. Blijkbaar heeft Bij de krant, daar heb je helemaal nergens recht op. Als het ermee te maken dat ik geen opleiding heb. je ziek bent, vrije dagen of vakantie opneemt, krijg je Scholing zou mij helpen, maar hoe? Ik zou dat echt geen vergoeding, niks. Geen idee wat voor een contract graag willen. Maar ik weet nu niet wat ik dan zou willen het is, maar blijkbaar hoort dat zo bij die krantenwe- leren. Ik sta er wel voor open. En ik zie de noodzaak reld. ervan in. Zonder redelijk gecertificeerd te zijn, kom En bij PostNL, daar heb ik maanden lang gemiddeld 25 je nergens binnen. Werkzaamheden waar je vroeger uur per week gewerkt. Maar als ik ziek ben, krijg ik een geen scholing voor nodig had, daar worden nu allerlei vergoeding op basis van mijn contract, dus over 15 uur. certificaten voor gevraagd. Scholing is onhaalbaar. Ik Dat zijn wel dingen waar ik me dan zorgen over maak. moet mijn vaste lasten betalen. Ik kan niet minder Ik kies niet voor een uitkering. Een uitkering is geen gaan werken en terug naar school. Dat zit er voor mij pretje. Dan word je aan zo’n streng regime onderwor- niet in. Ik moet gewoon een bepaald inkomen zien te pen, die rompslomp wil ik liever niet hebben. Ik heb genereren. daar 5 a 6 jaar geleden mee te maken gehad. Toen was Wat ik heel graag zou willen is gewoon een fulltime het al erg, en nu is het alleen maar erger geworden. Ik job bij een werkgever, of een 38- of 40-urige werkweek voelde mij zo onheus bejegend toen, dat ik dacht: ik bij maximaal twee verschillende werkgevers. Maar heb liever stressvol werk dan dit. Het is niet best hier zoals het nu gaat… dat kan ik niet voor een lange tijd in Rotterdam. Er is echt een heel groot verschil met de volhouden. En vanuit de werkgeverskant zie ik dat niet rest van Nederland. snel geregeld worden. Verbetering van de situatie moet Ik heb ook wel eens een WW-uitkering proberen aan vanuit de politiek in Den Haag worden aangekaart.’ ■ te vragen. Maar ik kwam niet door de administratieve rompslomp van het UWV heen. Ik heb me ook via Lees het volledige interview met Ahmed Abdillahi op internet bij verschillende vacaturesites ingeschreven en www.vanwaardelokaal.nl

Reactie van Lodewijk Asscher:

‘Het probleem dat Ahmed beschrijft is erg herkenbaar. Er zijn veel meer mensen die rond het minimumloon verdienen, die moeite hebben om vast werk te vinden en dus losse baantjes moeten combineren om het hoofd boven water te houden. Om daar iets aan te gaan doen, willen we volgend jaar de Lage-Inkomensvoordeel-regeling (LIV) invoeren. Deze regeling zorgt ervoor dat werkgevers voor iedere werk- nemer die ze rond het minimumloon voor voldoende uren in dienst nemen, tweeduizend euro terugkrijgen. Op deze manier help je mensen direct aan een goede baan rond het minimumloon. De verwachting is dat deze regeling duizenden mensen aan een structurele baan zal helpen. Daar is echter het probleem nog niet voor iedereen mee opgelost. Er is op dit moment in de Nederlandse economie steeds minder werk beschikbaar rond het minimumloon. We moeten het dus niet alleen van de LIV-regeling hebben, het is ook belangrijk dat we proberen om dit type werk terug naar Nederland te halen.’

april 2016 rood 29 ▼ Lid sinds 1950 Johanna Sanstra-Maas (86) ‘Ik was enig kind en het lievelingetje van m’n vader. Die was “verschrikkelijk rood” en ging altijd naar het plaatselijke siga- renwinkeltje om z’n partijcontributie te betalen. Dan moest ik mee, tussen al die mannen, en dan luisterde ik naar al die ver- halen. Ik ben altijd lid gebleven en heb nog jaren in het bestuur gezeten van de PvdA in Domburg. Je bent ergens lid van, je loopt er niet de hele tijd in en uit. Het is geen kippenkot, zei m’n vader altijd.’

Ik denk dat het allebei kan: idealen nastreven en realistisch blijven.

▲ Lid sinds 2012 Pim Koot (36) ‘Al sinds ik mocht stemmen, stemde ik links. Eerst op de SP, vanwege het activisme. Toen ik ouder en verstandiger werd op de PvdA. In 2012 maakte de verkiezingen stevige dis- cussies los in mijn vriendengroep. Over het spanningsveld tussen realisme en idealisme. Ik denk dat het allebei kan: idealen nastreven en realistisch blijven. Maar dat vraagt wel inzet en reflectie. Zo kwam ik tot de conclusie dat het tijd werd de daad bij het woord te voegen en actief lid te worden van de PvdA.’

30 rood april 2016 Speciaal voor de PvdA schreef Amber-Helena Reisig, voormalig stadsdichter van Heerlen, een gedicht. Amber-Helena (Heerlen, 1992) is schrijfster van proza en poëzie. Ze maakt deel uit van Hongerlief, Ledenblad van de Partij van de Arbeid een muzikaal-poëtisch collectief. Haar debuutroman en poëziebundel 13e jaargang - nr 2 • april 2016 zullen verschijnen bij Uitgeverij Prometheus. Colofon Rood is het positief/kritische ledenblad van de Partij van de Arbeid waarin leden van de partij centraal staan. Leden worden van een immens ideaal harte uitgenodigd te reageren op de inhoud van Rood en de redactie van ideeën, sug- moeder zei het al, ‘alle begin is moeilijk’, en wij hebben gesties of kopij te voorzien. Rood verschijnt een immens ideaal: breng zeventien miljoen mensen vier maal per jaar en wordt gratis verspreid onder de leden van de PvdA in een oplage bij elkaar en zoek niet de verschillen, maar laat hun van 50.000 exemplaren. Niet-leden kunnen overeenkomsten een heldere ster aan de hemel zijn een abonnement aanvragen via de leden administratie ([email protected] of 020-5512155). Rood verschijnt ook in spreek niet van wat verdeelt en denk niet in termen gesproken vorm voor mensen met een lees- van geschillen, maar geef gehoor aan iedere burger, handicap. Info: Dedicon. www.dedicon.nl breng samen elke laag van de bevolking, vervul Partij van de Arbeid ieders recht op een goed bestaan, want hoe mooi Herengracht 54 / Postbus 1310 1000 BH Amsterdam het is om mens te zijn, hoe mooi het ademen van 020-5512155 (lokaal tarief) / www.pvda.nl de longen, hoe groots het werk van vele handen, hoe Redactieadres: veelzijdig de weg van samenleving tot samenleving, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam van land tot land en taal tot taal – van mens tot mens [email protected] Redactie: Michiel Reijnen en Jurjen Fedde wij zijn de hervormers en wij hebben een immens ideaal: Wiersma (samenstelling en eindredactie), vorm om wat onrechtvaardig is, verenig het onverenigbare, Jan Schuurman Hess verlies niet de redelijkheid, het realisme en het geduld, Eindredactie: Roselie Kommers de aandacht voor wat leeft, voor al wat hulp behoeft Art direction en vormgeving: Paul C. Pollmann, Amsterdam wij zijn de vertegenwoordigers van een samenleving Medewerkers aan dit nummer: wij zijn de lijm van een verdeelde staat, wij zijn de zorgen Emma Boelhouwer, Wouter Bos, Job en de hoop, het verstand en het hart, en wij zullen Cohen, Eline Colijn, Gert Hage, Frederieke Jongbloed, Wim Kok, Ad Melkert, altijd blijven staan: ons ideaal begon in 1946 Annemieke Nierop, Amber-Helena Reisig, Diederik Samsom (column), Hans Spekman ons ideaal begint vandaag (column), Anne Venema

Fotografie:De Beeldredaktie, Werry Crone, Marcel Groenen (illustratie), Cor Mulder, Robert Vos, Jos van Zetten

Lithografie en drukwerk: MediaCenter Rotterdam Rood verschijnt onder verantwoordelijkheid van het partijbestuur. Overname van (delen van) artikelen, foto’s of illustraties alleen na uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.

ISSN 1574-2733

april 2016 rood 31 column diederik samsom foto de beeld r edaktie

70 jaar strijd, tegenslag en vooruitgang

p 9 februari jongstleden, de Dat vergt moed, en een sterk kompas, dat hard nodig als zeventig jaar geleden. dag dat de PvdA zeventig jaar steeds opnieuw wordt getest. Generaties En die strijd voeren we samen. Samen bestond, ontmoette ik André politici voor ons doorstonden die test. bouwen we aan een samenleving waarin Köbben. Hij was als 20-jarige zeventig jaar Partij van de Arbeid heeft we vooruitgang mogelijk maken voor Ostudent aanwezig was bij de oprichting in Nederland veel opgeleverd. iedereen, en ons verzetten tegen heb- het Amsterdamse hotel Krasnapolsky. Ik In Den Haag, maar ook in al die steden zucht en zelfverrijking. Aan een samenle- ontmoette hem en zijn vrouw op die his- en provincies. De PvdA was nodig om ving waarin we voor elkaar opkomen, als torische plek in Amsterdam. En dat werd de wederopbouw mede vorm te geven en ongelijkheid, discriminatie en uitsluiting een heel bijzonder gesprek over zeventig te zorgen voor bestaanszekerheid voor op de loer liggen. jaar strijd, tegenslag en vooruitgang. iedereen. Zeventig jaar later is Nederland Die samenleving komt niet vanzelf. Niet wegduiken, maar naar voren stap- een welvarend land en hebben we veel Zonder de steun van talloze partijgenoten pen. Zonder dogma's en met een vast bereikt: variërend van de invoering van zoals u had de partij niet kunnen bereiken kompas. Niet bang oude vormen en de AOW tot aan de invoering van het wat ze heeft bereikt. gedachten los te laten als de toekomst homohuwelijk. Diederik Samsom daarom vraagt. Dat bepaalde onze hou- Ook in dit kabinet hebben we veel be- ding de afgelopen zeventig jaar. En dat is reikt. Zo hebben we de grootste recessie waar ik met André Köbben over sprak. in zeventig jaar omgebogen naar gestage Over de wederopbouw, de verzorgings- groei. De koopkracht stijgt weer, vooral staat, de oliecrisis, de globalisering, voor mensen met weinig geld. En de inko- internationale spanningen, de financiële mensverschillen worden hier kleiner, ter- crisis, een diepe recessie. wijl ze vrijwel overal stijgen. De armoede Altijd nieuwe obstakels, maar altijd neemt af, tegen de internationale trend die zelfde opdracht: rechtvaardigheid, in. Allemaal mooie resultaten, maar onze solidariteit en vooruitgang bevorderen. strijd is nog lang niet klaar en nog net zo Nederland Sterker & Socialer

32 rood april 2016