Obszary funkcjonalne (OF) a Metropolia Krakowska JAKIEJ CHCEMY METROPOLII KRAKOWSKIEJ? Jakiej chcemy Metropolii Krakowskiej? Jacek Woźniak Zastępca Dyrektora Wydziału Rozwoju Miasta UMK OBSZAR FUNKCJONALNY a OBSZAR METROPOLITALNY KOM KOF/ZIT Którą wybieramy mapę? OBSZARY METROPOLITALNE Z PERSPEKTYWY UE OBSZARY METROPOLITALNE Z PERSPEKTYWY UE OBSZARY METROPOLITALNE Z PERSPEKTYWY KRAJOWEJ Strategia na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju Rozwój równoważony terytorialnie a metropolia - uwolnienie potencjału największych polskich aglomeracji dla dalszego dynamicznego rozwoju, promieniującego na ich funkcjonalne otoczenie. Rozwój taki oznacza, że korzyści z rozwoju gospodarczego kraju powinny być dostępne dla wszystkich obywateli, bez względu na miejsce zamieszkania. Lepsze zarządzanie - przygotowanie i implementacja instrumentów prawnych dla miejskich obszarów funkcjonalnych stymulujących i umożliwiających sprawną współpracę JST z wykorzystaniem doświadczeń z prac nad ustawą o związkach metropolitalnych. Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) PLUS - optymalizacja realizacji ZIT i przekształcenie Związków/Porozumień ZIT w trwałe partnerstwa JST po zakończeniu perspektywy finansowej w 2020 r. Powrót do centrów miast – wspieranie zrównoważonego rozwoju ośrodków miejskich oraz przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom niekontrolowanej suburbanizacji (ekonomicznym, społecznym, przestrzennym, i środowiskowym). OBSZARY METROPOLITALNE Z PERSPEKTYWY KRAJOWEJ Niepełne wykorzystanie potencjału aglomeracji Występowanie w Polsce obszarów „podwójnie peryferyjnych”, tzn. słabo powiązanych funkcjonalnie zarówno z miastami centralnymi we własnych regionach, jak i z innymi dużymi miastami, na których zjawisko dyfuzji nie zachodzi. Niektóre obszary, mimo centralnego położenia w skali kraju, doświadczają depopulacji i degradacji ekonomicznej. OBSZARY METROPOLITALNE Z PERSPEKTYWY KRAJOWEJ Przewidywane problemy demograficzne miast w perspektywie najbliższych dekad (2014-2030/2050) Depopulacja miast wywołana spadkiem dzietności i emigracją zagraniczną w perspektywie do 2050 r. będzie drastyczna. W najmniejszym stopniu dotknie dużych miast, w tym wojewódzkich (poza Łodzią i Opolem). Miasta powiatowe grodzkie stracą średnio ok. ¼ mieszkańców, a niektóre nawet prawie połowę ludności (będą to np. Zabrze, Bytom. Świętochłowice). W układzie wewnętrznym migracje nakierowane głównie na Warszawę i inne duże ośrodki miejskie. W tych ośrodkach spadek populacji jest gł. wynikiem suburbanizacji. Terytorialna kumulacja problemów rozwojowych PROBLEMY O ZNACZENIU PROBLEMY O ZNACZENIU PROBLEMY KRAJOWYM REGIONALNYM I SUB- HORYZONTALNE REGIONALNYM Polska Wschodnia Obszary wiejskie Górny Śląsk Miasta subregionalne Miasta (średnie i duże) tracące funkcje społ.-gosp. Konurbacja katowicka Jakość działania instytucji Obszary trwale Największe aglomeracje w zmarginalizowane Skuteczności planowania tym: Szczecina i Łodzi przestrzennego jako narzędzia rozwoju Polityka miejska w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju Cel szczegółowy II SOR – Rozwój społecznie i terytorialnie wrażliwy Obszar SOR – Rozwój zrównoważony terytorialnie Rozwój miast – wsparcie horyzontalne Zrównoważony rozwój kraju wykorzystujący indywidualne potencjały poszczególnych terytoriów Pełniejsze wykorzystanie potencjału rozwojowego aglomeracji Polityka miejska w SOR – kluczowe projekty strategiczne Cel szczegółowy II SOR – Rozwój społecznie i terytorialnie wrażliwy Obszar SOR – Rozwój zrównoważony terytorialnie Program wsparcia samorządów w Rozwój miast – programowaniu rewitalizacji wsparcie horyzontalne Partnerska Inicjatywa Zrównoważony rozwój kraju Miast wykorzystujący indywidualne potencjały poszczególnych terytoriów Zintegrowane Inwestycje Pełniejsze wykorzystanie Terytorialne Plus potencjału rozwojowego aglomeracji Powrót do centrów miast Granice Krakowa Delimitacje obszaru metropolitalnego – zależne od funkcji i siły oddziaływań. Krakowski Obszar Metropolitalny Centralny ośrodek metropolitalny Strefa zewnętrzna Strefa podmiejska Strefa dojazdów do pracy Wspólna gospodarka odpadami (odbiór odpadów i korzystanie z wysypiska/spalarni/sortowni) Oddziaływanie metropolitalne Krakowa – regionalne Bilet zintegrowany komunikacji miejskiej i kolejowej Oddziaływanie metropolitalne Krakowa – regionalne Zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków Oddziaływanie metropolitalne Krakowa – regionalne Współpraca terytorialna Małopolski i rola Krakowa Krakowski Obszar Metropolitalny Stowarzyszenie Metropolia Krakowska – Zintegrowane Inwestycje Terytorialne 1. Gmina Biskupice, 2. Gmina Czernichów 3. Gmina Igołomia-Wawrzeńczyce, 4. Miasto i Gmina Niepołomice, 5. Miasto i Gmina Skawina, 6. Miasto i Gmina Świątniki Górne, 7. Gmina Kocmyrzów-Luborzyca, 8. Gmina Miejska Kraków, 9. Gmina Liszki, 10. Gmina Michałowice, 11. Gmina Mogilany, 12. Miasto i Gmina Wieliczka, 13. Gmina Wielka Wieś, 14. Gmina Zabierzów, 15. Gmina Zielonki. Strategia Rozwoju Krakowa 2030 - kluczowe założenia • sprawy najważniejsze dla Miasta (kwestia wyboru!) • SRK 2030 nie jest tylko strategią Urzędu Miasta (nie tylko zadania własne gminy, finansowanie nie - tylko środki własne) • podejście terytorialne (krakowski obszar funkcjonalny, redefinicja pojęcia „miasto”) • Kraków jako second tier city (miasto drugiego rzędu) • Kraków jako 2. miasto w kraju • Kraków w sieci powiązań funkcjonalnych z innymi metropoliami • (...) SRK Kraków 2030 jest swego rodzaju umowa społeczną (...) W jakiej lidze chcemy grać? (1) Kraków – kompaktowa metropolia „Europejskie miasta drugiego rzędu muszą być miejscami globalnej atrakcyjności, innowacji oraz motorami wzrostu gospodarczego, cechując się wysokim poziomem spójności społecznej, bogactwem demokratycznych platform oraz różnorodnością kulturową.” Cytat za: ESPON Program Unii Europejskiej Strategii Rozwoju Terytorium Europy Do Roku 2050 („Making Europe Open and Polycentric”) W jakiej lidze chcemy grać? W jakiej lidze chcemy grać? W jakiej lidze chcemy grać? (2) Second-Tier Cities (miasta drugiego rzędu) Pozycja Krakowa w grupie miast europejskich drugiego rzędu (second tier cities) (2) czyli stolic regionów, będących równocześnie MEGA (Metropolitan European Growth Areas): • W Polsce Kraków występuje w tej grupie obok: Gdańska, Katowic, Łodzi, Poznania, Szczecina, Wrocławia • Podstawowe benchamarkingi: Poznań i Wroclaw 22 W jakiej lidze chcemy grać? (3) Second-Tier Cities (miasta drugiego rzędu) Barcelona, Bergen, Bordeaux, Bilbao, Edynburg, Frankfurt nad Menem, Genewa, Glasgow, Goeteborg, Hamburg, Lyon, Marsylia, Monachium, Neapol, Nicea, Porto, Sewilla, Strasbourg, Walencja, Zurych Znaczenie powiązań Krakowa z innymi miastami Powiązania fizyczne – przede wszystkim z aglomeracją Katowic. Bardzo konkretnie zostały określone w Strategii Polski Południowej Powiązania funkcjonalne – przede wszystkim z Warszawą. Dotyczą między innymi następujących wymiarów: gospodarczego, społecznego, naukowego, transportowego, Internetu. Najszybciej rosną i mają kluczowe znaczenie dla nowych elementów potencjałów terytorialnych współpracujących miast 24 Potencjał publikacyjny oraz kierunki współpracy naukowej Oddziaływanie metropolitalne Krakowa – krajowe i międzynarodowe Liczba artykułów Liczba wspólnych afiliowanych w regionie artykułów Współpraca w ramach projektów realizowanych w 6 Programie Ramowym UEOddziaływanie metropolitalne Krakowa – krajowe i międzynarodowe Liczba zespołów w 6. PR Liczba wspólnych projektów Terytorialny Scenariusz B: Promocja Second Tier Cities Promocja i sieciowanie w horyzoncie roku 2050: • Stategia Europe 2020 z Agendą Terytorialną 2020 • Narodowe i wiodące regionalne stolice. • Zbilansowany policentryczny system miast w skali makro- regionalej i krajowej • Inwestycje w 261 miastach o europejskim lub krajowym znaczenia, środki EFSI ukierunkowane na miasta; miejskie inwestycje w renewal/reurbanizację, R&D, regionalne i międzyregionalne sieci transportowe Cele strategiczne Strategii Rozwoju Krakowa 2030 Matryca strategiczna OBSZAR I: Inteligentna i nowoczesna metropolia CEL STRATEGICZNY I: Kraków – otwartą i harmonijną metropolią o znaczeniu międzynarodowym w sferach: innowacji, nauki, gospodarki i kultury CEL OPERACYJNY I.1: Kraków – węzłem w sieci metropolii Polski, Europy i świata DZIAŁANIA KLUCZOWE POLITYKI / PROGRAMY I PROJEKTY STRATEGICZNE Wspieranie wymiany i współpracy instytucjonalnej Polityki: i organizacyjnej, dotyczącej lokowania w Krakowie Polityka transportowa I.1.1 instytucji ponadregionalnych: politycznych, społecznych, Strategia Rozwoju Turystyki gospodarczych, naukowych i kulturalnych Programy strategiczne: Poprawa stanu i rozwiązań w zakresie infrastruktury Programy wspierania relacji sieciowych Krakowskiego sprzyjającej mobilności, w tym: Obszaru Metropolitalnego z metropoliami Polski, I.1.2 a) Domknięcie układu drogowego III obwodnicy Europy i świata w sferach: innowacji, postępu b) Domknięcie układu drogowego IV obwodnicy – naukowego, gospodarki i kultury odcinek północny i wschodni Silniejsze włączanie się Gminy Miejskiej Kraków Strategia Promocji Krakowa w realizację wydarzeń o znaczeniu międzynarodowym Projekty strategiczne: I.1.3 (naukowe, innowacyjne, samorząd gospodarczy, Połączenia radialne (WPF) – Trasa Wolbromska, kulturalne, sportowe). Przebudowa al. 29 Listopada I.1.4 Rozwój turystyki biznesowej – aktywna rola Miasta Projekty w ramach domknięcia III obwodnicy – Trasa Łagiewnicka – Pychowicka – Zwierzyniecka Realizacja IV obwodnicy (zewnętrznej) – (WPF) Wzmacnianie marki Krakowa jako miasta innowacji, I.1.5 nauki, kultury Program otwarcia na Wisłę „Klaster Wisła”