STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

SoftGIS s.c.

51-616 Wrocław, ul. Parkowa 25 tel. (071) 345-92-51 NIP 898-20-01-760, REGON 932815350

WÓJT GMINY MOGILANY

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY

PRZEDMIOTEM WYŁO ŻENIA W ZAKRESIE CZ ĘŚ CI TEKSTOWEJ JEST TEKST PROJEKTU STUDIUM ZAZNACZONY CZCIONK Ą KOLORU CZERWONEGO. POZOSTAŁA CZ ĘŚĆ TEKSTU STUDIUM NIE JEST PRZEDMIOTEM WYŁO ŻENIA.

Zał ącznik Nr 1 do Uchwały Nr ………………. Rady Gminy Mogilany z dnia ………………………

Mogilany, 2014 r.

- 1 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Opracowanie wykonano na zlecenie Gminy Mogilany

p r z e z

SoftGIS s.c. 51-616 Wrocław, ul. Parkowa 25 tel. (071) 345-92-51; NIP 898-20-01-760, REGON 932815350

Zespół autorski: mgr in ż. Radosław Jo ńczak – główny projektant (członek ZOIU - Z- 417) mgr in ż. Józefina Sobiegraj mgr in ż. Joanna Szuła mgr in ż. Paweł Dziopa

- 2 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

SPIS TRE ŚCI

SoftGIS s.c...... 1 PODSTAWA SPORZ ĄDZENIA ...... 9 STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY...... 9 CEL I ZADANIA STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ...... 9 I. UWARUNKOWANIA ROZWOJU PRZESTRZENNEGO...... 11 1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z POŁO ŻENIA GMINY...... 12 2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z OBOWI ĄZUJ ĄCYCH AKTÓW PRAWNYCH...... 16 2.1. Wnioski wynikaj ące z polityki przestrzennej województwa małopolskiego...... 16 2.2. Wnioski wynikaj ące z polityki przestrzennej powiatu krakowskiego ...... 18 2.3. Wnioski wynikaj ące z polityki przestrzennej gminy Mogilany...... 19 2.4. Wnioski zło żone do studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Mogilany...... 20 3. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO PRZEZNACZENIA I ZAGOSPODAROWANIA ...... 21 3.1. Dotychczasowe przeznaczenie terenu...... 21 3.2. Dotychczasowe zagospodarowanie terenu...... 21 3.2.1. Tereny mieszkaniowe...... 21 3.2.2. Tereny usługowe ...... 22 3.2.3. Tereny zabudowy produkcyjnej ...... 24 3.2.4. Tereny zieleni urz ądzonej i cmentarzy...... 24 3.2.5. Tereny usług turystycznych ...... 25 4. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU ŚRODOWISKA, W TYM STANU ROLNICZEJ I LE ŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ, WIELKO ŚCI I JAKO ŚCI ZASOBÓW WODNYCH ORAZ WYMOGÓW OCHRONY ŚRODOWISKA, PRZYRODY I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO...... 26 4.1. Stan środowiska...... 26 4.1.1. Rze źba terenu ...... 26 4.1.2. Budowa geologiczna ...... 27 4.1.3. Gleby ...... 27 4.1.4. Wody podziemne i powierzchniowe ...... 28 4.1.5. Warunki klimatyczne ...... 30 4.1.6. Flora ...... 31

- 3 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

4.1.7. Fauna ...... 31 4.1.8. Stan powietrza atmosferycznego...... 32 4.1.9. Surowce naturalne ...... 33 4.2. Stan rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej...... 33 4.2.1. Stan rolniczej przestrzeni produkcyjnej ...... 33 4.2.2. Stan le śnej przestrzeni produkcyjnej...... 35 4.3. Wymogi ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego...... 36 4.3.1. Ochrona środowiska...... 36 4.3.2. Ochrona przyrody...... 38 4.3.3. Elementy krajobrazu kulturowego ...... 41 5. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ ...... 43 5.1. Rys Historyczny ...... 43 5.2. Struktura osadnicza ...... 44 5.3. Obiekty obj ęte ochron ą konserwatorsk ą ...... 45 5.4. Obiekty b ędące w gminnej ewidencji zabytków...... 48 5.5. Stanowiska archeologiczne ...... 52 6. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WARUNKÓW I JAKO ŚCI ŻYCIA MIESZKA ŃCÓW, W TYM OCHRONY ICH ZDROWIA...... 57 6.1. Demografia...... 57 6.2. Struktura gospodarcza, bezrobocie...... 61 6.3. Jako ść życia mieszka ńców i ochrona ich zdrowia ...... 65 6.4. O świata...... 67 6.5. Kultura...... 68 6.6. Sport i rekreacja ...... 69 7. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z ZAGRO ŻENIA BEZPIECZE ŃSTWA LUDNO ŚCI I JEJ MIENIA ...... 70 8. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z POTRZEB I MO ŻLIWO ŚCI ROZWOJU GMINY...... 72 9. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU PRAWNEGO GRUNTÓW...... 74 10. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA ...... 75 OBIEKTÓW I TERENÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODR ĘBNYCH ...... 75 10.1. Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. O ochronie przyrody ...... 75 10.2. Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 4 lutego 1994r. Prawo górnicze i geologiczne ...... 75 10.3. Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 3 lutego 1995r. O ochronie gruntów rolnych i le śnych...... 75

- 4 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

10.4. Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 28 wrze śnia 1991r. O lasach.. 75 10.5. Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 23 lipca 2003r. O ochronie zabytków i opiece nad zabytkami ...... 76 10.6. Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne 76 11. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA OBSZARÓW NATURALNYCH ZAGRO ŻEŃ GEOLOGICZNYCH...... 77 12. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA UDOKUMENTOWANYCH ZŁÓ Ż KOPALIN ORAZ ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH ...... 79 13. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA TERENÓW GÓRNICZYCH WYZNACZONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH ...80 14. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ, W TYM STOPIE Ń UPORZ ĄDKOWANIA GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ, ENERGETYCZNEJ ORAZ GOSPODARKI ODPADAMI ...... 81 14.1 Stan systemu komunikacyjnego ...... 81 14.1.1.Komunikacja drogowa ...... 81 14.1.2.Komunikacja kolejowa...... 86 14.1.3.Komunikacja lotnicza...... 86 14.2. Stan infrastruktury technicznej...... 87 14.2.1. Gospodarka wodno-ściekowej ...... 87 14.2.2. Zaopatrzenie w energie elektryczna...... 88 14.2.3. Zaopatrzenie w gaz...... 89 14.2.4. Zaopatrzenie w energi ę ciepln ą...... 89 14.2.5. Telekomunikacja ...... 90 14.2.6. Gospodarka odpadami...... 90 15. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z ZADA Ń SŁU ŻĄ CYCH REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH...... 92 16. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYMAGA Ń DOTYCZ ĄCYCH OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ ...... 93 17. SYNTEZA UWARUNKOWA Ń ...... 94

II. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ...... 95

1. KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ GMINY MOGILANY ORAZ W PRZEZNACZENIU TERENÓW ...... 96 1.1. ZASADY KSZTAŁTOWANIA POLITYKI PRZESTRZENNEJ ...... 96

- 5 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

1.2. KIERUNKI ROZWOJU GMINY...... 97 2. KIERUNKI I WSKA ŹNIKI DOTYCZ ĄCE ZAGOSPODAROWANIA ORAZ UŻYTKOWANIA TERENÓW, W TYM TERENY WYŁ ĄCZONE SPOD ZABUDOWY 99 2.1 Tereny wył ączone spod zabudowy ...... 109 2.2 Obszary przestrzeni publicznej ...... 109 3. OBSZARY ORAZ ZASADY OCHRONY ŚRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW, OCHRONY PRZYRODY I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO...... 110 3.1 Obszary i obiekty objęte prawnymi formami ochrony przyrody ...... 110 3.2 Uj ęcia i zasoby wodne...... 113 3.3 Ochrona gleb ...... 115 3.4 Ochrona lasów...... 116 3.5 Ochrona przed hałasem ...... 116 3.6 Ochrona przed promieniowaniem ...... 117 4. OBSZARY I ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ...... 119 4.1. Wykaz obiektów i obszarów chronionych oraz zasady ich ochrony...... 119 5. KIERUNKI ROZWOJU KOMUNIKACJI...... 122 5.1. Komunikacja drogowa ...... 122 5.2. Komunikacja kolejowa...... 124 5.3. Komunikacja lotnicza...... 124 5.4. Komunikacja rowerowa i szlaki turystyczne ...... 125 6. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ...... 126 6.1. Ogólne zasady realizacji sieci infrastruktury technicznej ...... 126 6.2. Gospodarka wodno-ściekowa ...... 126 6.3. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą, gaz i ciepło...... 127 6.4. Gospodarka odpadami...... 129 7. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE B ĘDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU PONADLOKALNYM ORAZ LOKALNYM...... 130 8. OBSZARY, DLA KTÓRYCH ISTNIEJE OBOWI ĄZEK SPORZ ĄDZENIA PLANÓW MIEJSCOWYCH...... 131 8.1. Obowi ązek sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych ...... 131 8.2. Obowi ązek sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym...... 131 9. OBSZARY, DLA KTÓRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZ ĄDZI Ć MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO...... 132 10. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LE ŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ ...... 133

- 6 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

10.1 Rolnicza przestrze ń produkcyjna ...... 133 10.2 Le śna przestrze ń produkcyjna...... 133 11. OBSZARY NARA ŻONE NA NIEBEZPIECZE ŃSTWO POWODZI ORAZ NA OSUWANIE SI Ę MAS ZIEMNYCH...... 134 12. OBIEKTY LUB OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYZNACZA SI Ę W ZŁO ŻU KOPALNY FILAR OCHRONNY...... 136 13. OBSZARY WYMAGAJ ĄCE PRZEKSZTAŁCE Ń,...... 137 REHABILITACJI I REKULTYWACJI ...... 137 14. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE B ĘDĄ URZ ĄDZENIA WYTWARZAJ ĄCE ENERGI Ę Z ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII O MOCY PRZEKRACZAJ ĄCEJ 100 KW, A TAK ŻE ICH STREFY OCHRONNE...... 138 15. TERENY ZAMKNI ĘTE...... 139 III. SYNTEZA USTALE Ń STUDIUM ...... 140

SPIS TABEL

Tab.1 Jednostki administracyjne w gminie Mogilany ...... 13 Tab.2. U żytkowanie terenu w gminie Mogilany ...... 21 Tab.3. Pomniki przyrody na terenie gminy Mogilany ...... 40 Tab.4. Zbytki b ędące w rejestrze...... 47 Tab.5. Zbytki wpisane do ewidencji ...... 49 Tab.6.Stanowiska archeologiczne w gminie Mogilany...... 53 Tab.7. Liczba ludno ści w gminie Mogilany w latach 1995-2010...... 57 Tab.8. Struktura ludno ści w latach 1998 - 2008...... 58 Tab.9. Przyrosty naturalny w latach 2000 - 2010...... 60 Tab.10. Ruch migracyjny na terenie gminy Mogilany 2000 - 2010...... 60 Tab.11. Placówki o światowe w gminie Mogilany ...... 67 Tab.12. Parafie rzymskokatolickie w Mogilany ...... 69 Tab.13. Struktura własno ści gminy Mogilany ...... 74 Tab.14. Osuwiska na terenie gminy Mogilany ...... 77 Tab.15. Wykaz dróg powiatowych na terenie gminy Mogilany...... 81 Tab.16 Wykaz dróg gminnych na terenie gminy Mogilany...... 82 Tab.17 Kierunki i wska źniki zagospodarowania terenu wyznaczone w Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Mogilany...... 100 Tab.18 Inwestycje celu publicznego ...... 130 Tab.19 Osuwiska na terenie gminy Mogilany ...... 134

- 7 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

SPIS RYCIN

Ryc.1. Poło żenie administracyjne gminy Mogilany ...... 12 Ryc.2. Poło żenie fizycznogeograficzne wg Kondrackiego gminy Mogilany...... 15 Ryc.3. Mapa hipsometryczna gminy Mogilany ...... 26 Ryc.4 i 5. Gleby w gminie Mogilany...... 28 Ryc.6. Cieki powierzchniowe i działy wodne na terenie gminy Mogilany ...... 29 Ryc. 7. Temperatura i opady – średnie z wielolecia dla stacji Kraków – Balice...... 30 Ryc.8. Przydatno ść rolnicza gruntów ornych w gminie Mogilany...... 34 Ryc.7. Lasy w powierzchni ogólnej ...... 35 Ryc. 8. Ludno ść wg płci i wieku w gminie Mogilany w 2000r ...... 58 Ryc. 9 Ludno ść wg płci i wieku w gminie Mogilany w 2010r...... 59 Ryc.10 Piramida wieku ludno ści w gminie Mogilany w 2010 roku...... 59 Ryc.11. Wykształcenie mieszka ńców gminy Mogilany ...... 61 Ryc.12. Podmioty gospodarcze w rejestrze REGON...... 62 Ryc.13. Spółki handlowe oraz cywilne w rejestrze REGON...... 62 Ryc.14. Podmioty gospodarcze w rejestrze REGON według sekcji PKD 2007...... 63 Ryc.15. Bezrobocie ...... 64 Ryc.16. Stosunek bezrobotnych m ęż czyzn do bezrobotnych kobiet ...... 65 Ryc.17. Warunki mieszkaniowe...... 65 Ryc.18. Warunki mieszkaniowe...... 66 Ryc.19. Warunki mieszkaniowe...... 66 Ryc.20. Własno ść gruntów...... 74 Ryc.21 Osuwiska na terenie gminy Mogilany...... 78 Ryc.22 Drogi na terenie gminy Mogilany...... 85

- 8 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

WST ĘP

PODSTAWA SPORZ ĄDZENIA STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, zwane dalej „studium” to dokument planistyczny, który okre śla polityk ę przestrzenn ą gminy, w tym zasady zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z ustaw ą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (j.t. Dz. U. z 2012 r. Nr 647). Niniejszy dokument stanowi zmian ę studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Mogilany przyj ętego Uchwał ą Rady Gminy Mogilany Nr XI/65/99 z dnia 17 grudnia 1999 r. Podstaw ą do sporz ądzenia niniejszej zmiany była uchwała Nr IX/51/2011 Rady Gminy Mogilany z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzania zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Mogilany”. Zmiana dokumentu z 1999 r. jest podyktowana przede wszystkim potrzebami mieszka ńców gminy Mogilany wyra żonymi we wnioskach oraz konieczno ści ą dostosowania dokumentu planistycznego do obowi ązuj ących przepisów prawa. Zawarto ść niniejszego dokumentu jest zgodna z art. 10 wy żej wymienionej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz z Rozporz ądzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. 2004 Nr 118 poz. 1233).

CEL I ZADANIA STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

Zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ( j.t. Dz. U. z 2012 r. Nr 647 ) studium nie stanowi aktu prawa miejscowego, jest jednak podstawowym dokumentem planistycznym kształtuj ącym polityk ę przestrzenn ą oraz wyznaczaj ącym kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy. Studium sporz ądza si ę dla obszaru w granicach administracyjnych gminy, a jego ustalenia s ą wi ążą ce dla organów gminy przy sporz ądzaniu planów miejscowych. Zgodnie z ww. ustaw ą przy sporz ądzaniu studium uwzgl ędnia si ę uwarunkowania wynikaj ące z dokumentów planistycznych opracowanych na szczeblu krajowym (koncepcji

- 9 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______przestrzennego zagospodarowania kraju), wojewódzkim (strategii rozwoju i planie zagospodarowania województwa) oraz strategii rozwoju gminy. Studium okre śla kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania przestrzennego oraz lokalne zasady u żytkowania terenu. Pozwala na prowadzenie gospodarki przestrzennej w sposób przemy ślany, świadomy i jednolity oraz rozwa żne planowanie inwestycji o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym. Zasadniczym celem studium jest umo żliwienie prowadzenia spójnej polityki przestrzennej, powi ązanej z rozwojem gospodarczym i społecznym, z zachowaniem zasad zrównowa żonego rozwoju. Niniejszy dokument wskazuje potencjał rozwoju przestrzennego, mo żliwo ści zagospodarowania nowych terenów oraz stopie ń przekształce ń istniej ącego zagospodarowania, a tak że konieczno ść ochrony obszarów i obiektów warto ściowych. Studium mo że równie ż stanowi ć swoist ą ofert ę promocyjn ą dla potencjalnych inwestorów.

- 10 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

I. UWARUNKOWANIA ROZWOJU PRZESTRZENNEGO

- 11 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z POŁO ŻENIA GMINY

Gmina Mogilany usytuowana jest w centralnej cz ęś ci województwa małopolskiego i stanowi jedn ą z 127 gmin wiejskich tego ż województwa. Poło żna jest w południowo- wschodniej cz ęś ci powiatu krakowskiego, który składa si ę z 17 gmin okalaj ących Kraków. Od północy gmina Mogilany graniczy z gmin ą miejsk ą Kraków, od zachodu z gmin ą miejsko-wiejsk ą Świ ątniki Górne, od południa z gmin ą miejsko-wiejsk ą My ślenice (powiat my ślenicki), natomiast od zachodu z gmin ą miejsko-wiejsk ą Skawina.

Ryc.1. Poło żenie administracyjne gminy Mogilany Źródło: Opracowanie własne

- 12 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Gmina Mogilany jest prawie najmniejsz ą pod wzgl ędem powierzchni gmin ą w powiecie krakowskim. Jej powierzchnia wynosi 43,63 km², co stanowi 3,54% powierzchni powiatu oraz niecałe 0,3% województwa małopolskiego. Gmin ę Mogilany zamieszkuje 12 186 osób, co pod wzgl ędem liczby mieszka ńców w powiecie plasuje gmin ę Mogilany na 7 miejscu (dane UG Mogilany 2011r.) Średnia g ęsto ść zaludnienia gminy to 279 osób/km 2. Omawiana gmina posiada dogodne poło żenie komunikacyjne, znajduje si ę 15 km od centrum Krakowa, 90 km od Katowic i 300km od Warszawy. Przez gmin ę Mogilany, na kierunku północ-południe przebiega korytarz transportowy o znaczeniu mi ędzynarodowym, droga krajowa nr 7 (E77) Kraków – Zakopane – Chy żne. Drugim wa żnym korytarzem transportowym jest autostrada A4, znajduj ąca si ę 7 km na północ od granicy gminy Mogilany. Gmina Mogilany jest gmin ą wiejsk ą, składaj ącą si ę z 10 sołectw (wymienionych w Tab.1). Powierzchniowo najwi ększym sołectwem s ą Mogilany najmniejszym natomiast Brzyczyna. Równie ż pod wzgl ędem zaludnienia najliczniejsze s ą Mogilany, mieszka tu 2990 osób. Pozostałe wi ększe sołectwa, których liczba mieszka ńców przekracza 1000 osób to Konary, Libertów, Gaj oraz Włosa ń. Najmniej mieszka ńców jest w Kuleszowie, niewiele ponad 200 osób.

Tab.1 Jednostki administracyjne w gminie Mogilany /dane: UG Mogilany 2011r./ powierzchnia % pow. lp nazwa ludno ść (ha) gminy

1 Brzyczyna 143,85 3,29 378

2 Buków 308,53 7,06 676

3 Chorowice 318,08 7,28 688

4 Gaj 500,72 11,45 1764

5 Konary 542,63 12,41 1053

6 Kulerzów 151,45 3,46 221 7 Libertów 377,15 8,62 2163 8 Lusina 405,06 9,26 951 9 Mogilany 853,78 19,56 2990 10 Włosa ń 770,10 17,61 1302 ogółem 4371,35 100 12 186

- 13 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Centralnym o środkiem gminy jest miejscowo ść Mogilany, która skupia podstawowe obiekty administracji gminnej, usług publicznych w zakresie szkolnictwa, opieki zdrowotnej i kultury a tak że usług handlu, gastronomii oraz turystyki. W pozostałych miejscowo ści zlokalizowane s ą głównie usługi handlu. Północn ą i środkow ą cz ęść gminy stanowi ą tereny silenie zurbanizowane, natomiast południowa cz ęść posiada charakter typowo wiejski. Bliskie s ąsiedztwo Krakowa, Skawiny i My ślenic spowodowało, i ż gmina zacz ęła przyjmowa ć cechy gminy miejsko-wiejskiej. Gmina odznacza si ę bardzo dobrym poło żeniem pod wzgl ędem walorów widokowych. Z mogila ńskich wzgórz rozci ąga atrakcyjny widok na Kraków oraz na Tatry.

Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym wg J. Kondrackiego (2009) zasadnicza cz ęść obszaru obj ętego opracowaniem le ży w prowincji Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem, na obszarze podprowincji Zewn ętrzne Karpaty Zachodnie (513), w makroregionie Pogórza Zachodniobeskidzkie (513.3), w mezoregionie Pogórze Wielickie (513.33). Niewielki, północny fragment gminy le ży natomiast w podprowincji Podkarpacie Północne (512), w makroregionie Brama Krakowska (512.3), w mezoregionie Rów Skawi ński (512.31). Pogórze Wielickie (513.33) rozci ąga si ę od Andrychowa i doliny Wieprzówki po dolin ę Raby, mi ędzy My ślenicami a Dobczycami i Godowem. Na północy opada wyra źnie, tworz ąc próg o wysoko ści 50-100 m na skraju nasuni ętych na osady morskie miocenu płaszczowin śląskich. Wierzchowin ę Pogórza Wielickiego rozcinaj ą płyn ące na północ i uchodz ące do Wisły Skawa i Skawinka. Rów Skawi ński (512.31) zaczyna si ę zw ęż eniem doliny Wisły pod Spytkowicami pomi ędzy wapiennym zr ębem w Kamieniu a progiem Pogórza Wielickiego. Na północ od tego rowu nie ma zwartej wy żyny, lecz wyst ępuj ą pojedyncze wzgórza wapienne oraz równinna wysoczyzna Obni żenia Cholerzy ńskiego. (Ryc.2.).

- 14 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Ryc.2. Poło żenie fizycznogeograficzne wg Kondrackiego gminy Mogilany Źródło: Opracowanie własne

- 15 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z OBOWI ĄZUJ ĄCYCH AKTÓW PRAWNYCH

2.1. Wnioski wynikaj ące z polityki przestrzennej województwa małopolskiego

Sejmik Województwa Małopolskiego przyj ął uchwał ą Nr XV/174/03 z dnia 22 grudnia 2003 roku Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego , który stanowi wykładni ę polityki przestrzennej oraz wyznacza kierunki rozwoju regionu małopolskiego. W my śl kierunków rozwoju wskazanych w ww. dokumencie gmina Mogilany powinna rozwija ć si ę jako alternatywa dla osób poszukuj ących atrakcyjnego miejsca zamieszkania ze wzgl ędu na walory przyrodniczo-kulturowe oraz krajobrazowe. Do terenów wyró żniaj ących gmin ę Mogilany z po śród obszarów s ąsiednich, zaliczy ć nale ży Rezerwat Cieszynianka zlokalizowany w centralnej cz ęś ci gminy. Gmina Mogilany dysponuje tak że wysokim potencjałem obsługi terenów usługowych ze wzgl ędu na poło żenie gminy w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym oraz dzi ęki dobrze rozwini ętej komunikacji drogowej, droga krajowej nr 7 biegnie przez centraln ą cz ęść gminy. Teren gminy został wskazany jako rejon o znacz ącej przewadze gleb I-III klasy bonitacyjnej, szczególnie w jego północnej cz ęś ci. W zachodniej cz ęś ci sołectwa Mogilany znajduje si ę rezerwat przyrody „Cieszynianka” o pow. 10,73 ha. Na terenie gminy Mogilany nie znajduj ą si ę inne prawnie chronione tereny. Plan nie przewiduje utworzenia na opracowywanym terenie żadnej innej formy ochrony. W kwestii uwarunkowa ń kulturowych w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego , wyszczególniono 8 zabytków wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych. Zlokalizowane na terenie gminy Mogilany wsie charakteryzuj ą si ę z reguły czytelnym układem ruralistycznymi z zachowanymi dominantami w postaci ko ściołów. Tradycyjna zabudowa zagrodowa zachowała si ę w śladowych ilo ściach głównie w południowej cz ęś ci gminy. Przez teren gminy Mogilany na osi kierunku Kraków – My ślenice biegn ą trzy istotne małopolskie szlaki techniki: a) szlak obiektów hydrotechnicznych, b) szlak po żarnictwa, c) szlak przemysłu wiejskiego.

- 16 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

W zakresie uwarunkowa ń technicznych opisanych w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego zasadniczy szkielet komunikacji drogowej stanowi mi ędzyregionalna droga krajowa nr 7, biegn ąca przez centraln ą cz ęść gminy Mogilany, relacji Gda ńsk-Warszawa-Kraków-Chy żne. Z po śród inwestycji drogowych w województwie małopolskim istotny zapis dotyczy modernizacji ww. drogi krajowej do parametrów drogi ekspresowej oraz rozbudowy w ęzłów komunikacyjnych wyst ępuj ących na terenie gminy Mogilany. Plan wskazuje obszar gminy Mogilany jako wysokorozwini ęty w systemy zaopatrzenia w wod ę i odprowadzenia ścieków, a tak że systemy energetyczne tj. linie elektroenergetyczne o najwy ższym napi ęciu 400kV i 220kV b ędące w eksploatacji PSE – Południe SP. z o. o. Katowicach . Przez miejscowo ść Konary, Mogilany, Gaj oraz Brzyczyna przebiega magistrala gazowa wysokiego ci śnienia ø500 mm PN63, zaopatruj ąc du żymi rezerwami systemy gazownicze gminy. Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego , b ędąca spójn ą koncepcj ą działa ń na rzecz długotrwałego rozwoju regionu została przyj ęta z zało żeniem, że jej realizacja b ędzie wyrazem racjonalnego wyboru politycznego, opartego na próbie poł ączenia kierunków oraz instrumentów tradycyjnej prospójno ściowej polityki inwestycyjnej i społecznej wraz z nowoczesn ą, proinnowacyjn ą polityk ą wła ściw ą dla realiów gospodarki poprzemysłowej. Stosown ą aktualizacj ę dokonano w 2011 r., dostosowuj ąc dokument do celów Strategii na rzecz inteligentnego i zrównowa żonego rozwoju sprzyjaj ącego wł ączeniu społecznemu – Europa 2020 oraz Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary, wiejskie. W Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego zdefiniowała została wizja rozwoju województwa Małopolskiego, która brzmi następuj ąco:

„Chcemy, aby Małopolska była atrakcyjnym miejscem życia, pracy i sp ędzenia czasu wolnego, europejskim regionem wiedzy i aktywno ści, silnymi warto ściami uniwersalnymi, to żsamo ści ą i aspiracjami swoich mieszka ńców, świadomie czerpi ącym z dziedzictwa i przestrzeni regionalnej, tworz ącym szanse na rozwój ludzi i nowoczesnej gospodarki”.

Główny cel zawarty w Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego do 2020 roku, który powinna realizowa ć Gmina Mogilany zakłada efektywne wykorzystanie potencjału regionalnej szansy dla rozwoju gospodarczego oraz wzrost spójno ści społecznej i przestrzennej Małopolski w wymiarze regionalnym, krajowym i europejskim.

- 17 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

2.2. Wnioski wynikaj ące z polityki przestrzennej powiatu krakowskiego

Strategia Rozwoju Powiatu Krakowskiego b ędąca spójn ą koncepcj ą dla gmin poło żonych w powiecie krakowskim, okre śla obecn ą sytuacj ę na obszarze Powiatu Krakowskiego a tak że struktur ę celów strategicznych w tym zało żenia systemu wdra żania oraz monitorowania i ewaluacji strategii. Gmina Mogilany zalicza si ę do jednej z dwunastu gmin wiejskich zlokalizowanych na obszarze powiatu Krakowskiego. Ww. dokument okre śla gmin ę Mogilany jako obszar o deficycie wód podziemnych mimo du żej g ęsto ści i wydajno ści źródeł wyst ępuj ących w powiecie. Gmina Mogilany jest obszarem o wysokich walorach przyrodniczych, wyst ępuje tu Rezerwat florystyczny „Cieszynianka” chroni ący stanowisko cieszynianki wiosennej oraz naturalne gr ądy. W zakresie infrastruktury technicznej Strategia wyró żnia gmin ę Mogilany pod wzgl ędem sieci dróg krajowych, przez któr ą na odcinku 8 km biegnie droga krajowa nr 7 z Krakowa do Chy żne. Jest to istotny szlak komunikacyjny nie tylko w skali powiatu ale i województwa. Gmina Mogilany wymaga podwy ższenia jako ści i rozwoju sieci wodoci ągowych gdy ż na rok 2007 odnotowano zaledwie około 65% zwodoci ągowania całej gminy. Gmina Mogilany zaopatrzona jest w 7 poradni specjalistycznych co z kolei plasuje gmin ę na 4 miejscu pod wzgl ędem dost ępno ści poradni w skali powiatu i drugie miejsce pod wzgl ędem liczebno ści placówek pomocy społecznej (3 na terenie gminy). Istotnym atutem gminy Mogilany jest lokalizacja. Bezpo średnia granica z Krakowem ma du ży wpływ nie tylko na rozwój kulturalny ale wspiera tak że mieszka ńców gminy w sferze zatrudnienia, rozwoju turystyki i usług oraz mieszkalnictwa. Strategia Rozwoju Powiatu Krakowskiego na lata 2008 – 2013 wyszczególnia trzy główne pola aktywno ści powiatu: - rozwój gospodarczy, - rozwój społeczny, - rozwój instytucjonalny. Sformułowano je na podstawie wytycznych w Strategii „Małopolska 2015” celem zachowania spójno ści dokumentów. Główna wizja powiatu Krakowskiego, brzmi:

- 18 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

„Powiat Krakowski – zintegrowany obszar o wspólnej to żsamo ści mieszka ńców i zrównowa żonym rozwoju, silny gospodarczo i oferuj ący swoim mieszka ńcom wysoki standard życia”.

Stanowi ona odpowied ź na pytania dotycz ące wizji oraz funkcjonowania społeczno ści Powiatu Krakowskiego w przedziale najbli ższych lat. Misja Powiatu Krakowskiego d ąż y do osi ągni ęcia stanu okre ślonego w wizji i brzmi nast ępuj ąco:

„Powiat Krakowski wykonuje swoje zadania z poszanowanie prawa i godno ści ludzkiej, dbaj ąc o wysok ą jako ść działa ń, w partnerstwie z gminnymi wspólnotami lokalnymi”.

Misja powinna stanowi ć odpowied ź na pytania dotycz ące formy któr ą b ędą kierowali si ę mieszka ńcy powiatu krakowskiego w celu realizacji stanu opisanego w wizji oraz jego sensie działania.

2.3. Wnioski wynikaj ące z polityki przestrzennej gminy Mogilany

Niniejszy dokument zmienia Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Mogilany przyj ęte uchwał ą Rady Gminy Mogilany Nr XI/65/99 z dnia 17 grudnia 1999 r. W Studium z 1999 r. za główny cel przyj ęto rozwój mieszkalnictwa oraz usług stwarzaj ąc przy tym warunki integracji środowisk osadniczych (sołectw) dbaj ąc o estetyk ę, rozwój turystyki i bezpiecze ństwo zamieszkania. Istotnym elementem kształtuj ącym polityk ę przestrzenna gminy s ą plany miejscowe. Niemal cały obszar gminy Mogilany obj ęty jest obowi ązuj ącymi planami zagospodarowania przestrzennego opracowanymi w latach 2001-2006. Ustalenia obowi ązuj ących planów b ędą stanowiły cenna wskazówk ę przy wyznaczaniu kierunków rozwoju. Ponadto gmina Mogilany dysponuje Strategi ą Rozwoju Gminy Mogilany na lata 2006 – 2013 przyj ętą drog ą uchwały Rady Gminy nr XXXI/278/2006 z dnia 30 marca 2006 r. Dokument ten definiuje misj ę gminy, która brzmi nast ępuj ąco:

„Gmina Mogilany – podkrakowska gmina zachowuj ąca charakter wiejski, Kultywuj ąca lokalne tradycje, przyjazna dla środowiska naturalnego, dbaj ąca o krajobraz; atrakcyjne, bezpieczne miejsce zamieszkania oraz rekreacji i wypoczynku, z nieuci ąż liwym dla środowiska rozwojem przedsi ębiorczo ści i gospodarstwami rolnymi o alternatywnych źródłach dochodu”.

- 19 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

W dokumencie Strategia Rozwoju Gminy Mogilany na lata 2006 – 2013 wskazano długookresowe cele, do których zalicza si ę głównie samorz ądno ść terytorialn ą rozumian ą jako skuteczne prawo samorz ądów do samodzielnego kształtowania polityki lokalnej zmierzaj ącą do poprawy jako ści życia mieszka ńców, równomierne traktowanie praw i obowi ązków wszystkich podmiotów, nienaruszalno ść i ochron ę własno ści prywatnej, harmonizacj ę zało żeń programowych, dostosowanie przepisów pranych i standardów stosowanych w kraju i za granic ą oraz jawno ść , akceptacj ę i kontrol ę działa ń społecznych realizowanych przez władze samorz ądu gminnego. Uchwał ą Rady Gminy Mogilany Nr XXXVII/333/2010 z dnia 23 wrze śnia 2010 r. przyj ęto Aktualizacj ę Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Mogilany na lata 2009 – 2012 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2013 – 2016, „Aktualizacj ę Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Mogilany na lata 2009 – 2012 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2013 – 2016” oraz Prognozy oddziaływania na środowisko tych dokumentów. Wy żej wymienione dokumenty reguluj ą zagadnienia środowiskowe, okre ślaj ą prowadzenie gospodarki odpadami w sposób zintegrowany zapewniający ochron ę środowiska uwzgl ędniaj ąc przy tym uwarunkowania ekonomiczne. Inwestycje realizowane na terenie gminy Mogilany w latach 2007 – 2011 r. dotyczyły głównie zaopatrzenia w wod ę, budowy obiektów kubaturowych, modernizacji i budowy dróg oraz ochrony środowiska. Ich wykonanie przyczyni si ę przede wszystkim do podwy ższenia jako ści życia mieszka ńców promuj ąc i jednocze śnie zach ęcaj ąc do skorzystania z walorów gminy Mogilany.

2.4. Wnioski zło żone do studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Mogilany

Mieszka ńcy gminy Mogilany zło żyli 804 wnioski do przedmiotowego studium. Najwi ęcej wniosków odnosiło si ę do sołectw Włosa ń (180) i Mogilany (131), najmniej do sołectwa Kulerzów (25). Zdecydowana wi ększo ść wniosków tyczyła si ę zmiany przeznaczenia terenów rolnych pod mieszkalnictwo. Kilkana ście wniosków dotyczyło zmiany lokalizacji dróg i parametrów zabudowy ustalonych w planach miejscowych. Wnioski te nie zostały rozpatrzone.

- 20 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

3. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO PRZEZNACZENIA I ZAGOSPODAROWANIA

3.1. Dotychczasowe przeznaczenie terenu

Gmina Mogilany jest gmin ą wiejsk ą. Ze wzgl ędu na bliskie s ąsiedztwo Krakowa Mogilany, przede wszystkim pełni funkcj ę strefy podmiejskiej stolicy Małopolski. Północn ą i środkow ą cz ęść gminy stanowi ą głównie tereny zurbanizowane wzdłu ż drogi krajowej nr 7. Południowa cz ęść Mogilan posiada charakter typowo rolniczy.

3.2. Dotychczasowe zagospodarowanie terenu

Gmina Mogilany zajmuje powierzchnie 4 371 ha, z czego ponad 61 % stanowi ą u żytki rolne. Ze wzgl ędu na znaczne wykorzystanie rolnicze gmin ę cechuje ni ższa ni ż średnia krajowa lesisto ść , kształtuj ąca si ę na poziomie niewiele ponad 20 %. Tereny zabudowane i zurbanizowane stanowi ą 17,7%. Pozostałe formy u żytkowania stanowi ą mniej ni ż 0,5% powierzchni gminy. W śród u żytków rolnych przewa żaj ą grunty orne, które stanowi ą ponad 66% wszystkich gruntów u żytkowanych rolniczo. Ł ąki i pastwiska stanowi ą w sumie 20,6 %, sady niewiele ponad 6%. Szczegółowe zestawienie przedstawia Tab.2.

Tab.2. U żytkowanie terenu w gminie Mogilany /Źródło: opracowanie własne 2012 r./ Sposób u żytkowania gruntów Powierzchnia [ha] Powierzchnia [%] grunty zabudowane 775 ha 17,7 % i zurbanizowane użytki rolne 2 695 ha 61,6 %

lasy i grunty le śne 888 ha 20,3 %

pozostałe grunty 13 ha 0,4 %

3.2.1. Tereny mieszkaniowe

Tereny mieszkaniowe s ą nierównomiernie rozmieszczone na obszarze gminy. Grunty zabudowane i zurbanizowane znajduj ą si ę głównie w północnej i środkowej cz ęś ci gminy. Na taki układ przestrzenny gminy wpływa s ąsiedztwo z miastem Kraków oraz przebieg drogi krajowej nr 7, stanowi ącej cz ęść korytarza komunikacyjnego o znaczeniu mi ędzynarodowym. Centralny o środek stanowi miejscowo ść Mogilany, b ędącą siedzib ą gminy. Silnie rozwini ęte s ą równie ż sołectwa Libertów i Gaj, zlokalizowane w północnej cz ęś ci gminy.

- 21 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Dominuje tu głównie zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i rezydencjonalna oraz zabudowa usługowa wzdłu ż drogi krajowej. W pozostałych sołectwach zabudowa mieszkaniowa zlokalizowana jest wzdłu ż głównych ci ągów komunikacyjnych. Składaj ą si ę na ni ą zarówno zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna jak i zabudowa zagrodowa. Miejscami zachowała si ę równie ż tradycyjna drewniana zabudowa zagrodowa.

3.2.2. Tereny usługowe

Usługi publiczne w wi ększo ści przypadków zlokalizowane s ą w miejscowo ści Mogilany. Znajduje si ę tu Urz ąd Gminy, Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, Gminny O środek Pomocy Społecznej, Punkt Konsultacyjno-Doradczy „Expert, urz ąd pocztowy, Krakowski Bank Spółdzielczy Oddział Mogilany. O środkiem wspomagaj ącym jest miejscowo ść Gaj. Znajduje si ę tutaj Baza Usług Komunalnych, która wykonuje roboty publiczne i prace interwencyjne w zakresie produkcji betoniarskiej, utrzymania dróg gminnych oraz bie żą ce naprawy instalacji wodno-kanalizacyjnych w budynkach stanowi ących mienie komunalne gminy. Na terenie gminy działaj ą cztery jednosteki Ochotniczej Stra ży Po żarnej w miejscowo ściach: Mogilany, Buków, Konary i Włosa ń. Dzieci i młodzie ż mog ą ucz ęszcza ć do jednej z 7 szkół podstawowych zlokalizowanych na terenie gminy, nale żą do nich: • Szkoła Podstawowa im. Oskara Kolberga w Bukowie • Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Gaju • Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Konarach • Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Libertowie • Szkoła Podstawowa im. Świ ętej Jadwigi Królowej w Lusinie • Szkoła Podstawowa im. Józefa Nowina Konopki w Mogilanach • Szkoła Podstawowa im. Św. Siostry Faustyny Kowalskiej we Włosani. Najmłodsi mieszka ńcy Mogilan mog ą ucz ęszcza ć do Przedszkola Samorz ądowego w Mogilanach lub jego oddziale w Libertowie. Gmina posiada dwa gimnazja. W gimnazjum w Mogilanach uczy si ę młodzie ż z Mogilan, Konar, Chorowic i Włosani. Drugie gimnazjum znajduje si ę w Gaju i wspólnie ze szkoł ą Podstawow ą tworzy Zespół Szkół im. Jana Pawła II. W gimnazjum w Gaju uczy si ę młodzie ż z Gaja, Lubiny, Libertowa i Bukowa.

- 22 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Na terenie gminy znajduje si ę kilka o środków, które aktywnie realizuj ą działalno ść kulturaln ą na rzecz mieszka ńców i upowszechniania swoich lokalnych zasobów kulturowych. Nale żą do nich Gminny O środek Kultury, oferuj ący zaj ęcia i imprezy kierowane dla dzieci, młodzie ży i dorosłych, Dom Ludowy w Kulerzowie oraz Gminna Biblioteka Publiczna w Mogilanach posiadaj ąca fili ę w Konarach. Na terenie gminy mie ści si ę O środek Konferencyjny Polskiej Akademii Nauk, który został zlokalizowany w osiemnastowiecznym dworku w Mogilanach. Stylowe wn ętrza, przepi ękny park i ogród tworz ą wyj ątkow ą atmosfer ę do pracy naukowej. W gminie aktywnie działaj ą kluby sportowe w miejscowo ściach Gaj, Mogilany, Konary i Libertów.

W gminie Mogilany znajduj ą si ę cztery parafie rzymsko-katolickie: pw. Narodzenia NMP w Gaju, pw. św. Brata Alberta w Libertowie, św. Bartłomieja Apostoła w Mogilanach i pw. NMP Królowej Polski we Włosani. W skład parafii w Mogilanach wchodzi kaplica w Bukowie. W Konarach od 1911 roku działa Konwent Ojców Bonifratrów. Głównym charyzmatem tego zakonu jest posługiwanie ludziom chorym, cierpi ącym, niepełnosprawnym i potrzebuj ącym. Prowadzone s ą tutaj: • Dom Pomocy Społecznej dla 52 m ęż czyzn z zaburzeniami psychicznymi, • Warsztaty Terapii Zaj ęciowej dla 45 podopiecznych z okolicznych gmin, • Środowiskowy Dom Samopomocy, • Ośrodek Interwencji Kryzysowej, • Zakład Aktywno ści Zawodowej.

W 2011 roku na terenie gminy zarejestrowanych było 1232 osób fizycznych prowadz ących działalno ść gospodarcz ą. W stosunku do roku 2005 nast ąpił wzrost z 858 osób. Najwi ęcej, bo 464 osób prowadziło działalno ść w sekcji G – handel hurtowy, detaliczny i naprawa pojazdów. Pozostałe liczniejsze grupy podmiotów prowadz ą działalno ść w zakresie: budownictwa oraz przetwórstwa spo żywczego. Prawie wszystkie podmioty nale żą do grupy zatrudniaj ące do 9 osób. (dane: GUS 2011 r.) Do najwi ększych firm działaj ących na terenie gminy nale żą: • „Oknoplus” – producent okien PCV • Marimex Marcin Kus, • Autocentrum W&M Bełtowski,

- 23 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

• „Wanicki” Autoryzowany dealer i serwis DAF, • Krakowski Bank Spółdzielczy Oddział Mogilany, • Rolnicze Spółdzielnie Produkcyjne w Konarach i Libertowie, • Spółdzielnia Pokój w Mogilanach, • Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska w Mogilanach.

3.2.3. Tereny zabudowy produkcyjnej

Na terenie gminy Mogilany znajduje si ę znaczna liczba obiektów przemysłowych, składów i magazynów. Wi ększo ść z nich zlokalizowana jest wzdłu ż drogi krajowej nr 7. Działaj ą tu m.in.: zakłady ślusarsko-odlewnicze, produkcyjno-handlowe, warsztaty samochodowe, stacje paliw, składy budowlane, stolarnie oraz piekarnie.

3.2.4. Tereny zieleni urz ądzonej i cmentarzy

Na terenie gminy mo żemy odnale źć wiele zało żeń dworsko-parkowych z zachowanymi w dobrym stanie terenami zieleni urządzonej. Najwi ększe z nich, o powierzchni 3,59 ha, mie ści si ę miejscowo ści Mogilany, na przeciwko ko ścioła. Park składa si ę z trzech cz ęś ci: ogrodu włoskiego b ędącego najstarsz ą cz ęś ci ą parku, ogrodu angielskiego oraz ogrodu le śnego, które wraz z dworem tworz ą Zespół Dworski Konopków. Obecnie mie ści si ę tu o środek PAN. W miejscowo ści Chorowice znajduje si ę park krajobrazowy z XVIII wieku, który został przekomponowany na przełomie XIX/XX wieku. Razem z dworem i kaplic ą tworzy Zespół Dworski w Chorowicach. W miejscowo ści Gaj, w s ąsiedztwie ko ścioła parafialnego mie ści si ę park krajobrazowy z przełomu XIX i XX wieku. Równie ż w Libertowie, na terenie dzisiejszej RSP, znajduje si ę park krajobrazowy z pocz ątku XIX wieku. Kolejne zało żenie parkowe z ko ńca XVIII wieku mie ści si ę w Lusinie i tworzy Zespół Dworski Słapów. W skład Zespołu Dworskiego Grabowskich w Konarach wchodzi park krajobrazowy z elementami secesji z XVIII wieku. Wi ększo ść parków obj ęta jest ochron ą konserwatorsk ą. Ł ączna suma powierzchni parków przekracza 11,5 ha. Dodatkowo na obszarze gminy działa Polski Zwi ązek Działkowców, który posiada cztery Rodzinne Ogrody Działkowe w Brzyczynie, Gaju, Lusinie i we Włosani. Ł ączna powierzchnia terenów zajmowanych przez ogrody działkowe w gminie wynosi około 17 ha. Na terenie gminy Mogilany znajduj ą si ę 3 cmentarze, rzymsko-katolickie w Gaju oraz we Włosani oraz w Mogilanach. Dodatkowo gmina zarezerwowała teren pod cmentarz w południowej cz ęś ci sołectwa Libertów, przy granicy z sołectwem Gaj.

- 24 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

3.2.5. Tereny usług turystycznych

Gmina Mogilany posiada bogate walory przyrodniczo – kulturowe, obfituje w zabytki wpisane do rejestru zabytków województwa małopolskiego. Ponadto posiada unikalne poło żenie pod wzgl ędem walorów widokowych, z mogila ńskich wzgórz rozci ąga atrakcyjny widok na Kraków oraz na Tatry. Dogodne poło żenie komunikacyjne przy drodze krajowej oraz bliskie s ąsiedztwo Krakowa sprzyjaj ą rozwojowi turystyki weekendowej. W gminie Mogilany odbywa si ę szereg imprez plenerowych i spotka ń okoliczno ściowych. Odpoczynek od miasta w śród zieleni, zabytków, to coraz cz ęstszy sposób sp ędzania wolnego czasu. Dodatkow ą atrakcj ą turystyczn ą s ą o środki je ździeckie we Włosani i w Konarach, które proponuj ą nauk ę jazdy konnej, jazdy terenowe oraz imprezy okoliczno ściowe. Przez teren gminy przebiegaj ą 4 szlaki turystyczne: szlak gen. Bema oraz dwa szlaki niebieski i jeden czarny, a tak że małopolskie szlaki techniki: szlak obiektów hydrotechnicznych, szlak po żarnictwa oraz szlak przemysłu wiejskiego. Baza noclegowa gminy jest słabo rozwini ęta. Noclegi oferuj ą: O środek Konferencyjny PAN, Hotel Nefretete, Camping KORONA prywatne kwatery oraz kilka gospodarstw agroturystycznych min. w Libertowie i Brzyczynie.

- 25 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

4. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU ŚRODOWISKA, W TYM STANU ROLNICZEJ I LE ŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ, WIELKO ŚCI I JAKO ŚCI ZASOBÓW WODNYCH ORAZ WYMOGÓW OCHRONY ŚRODOWISKA, PRZYRODY I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO

4.1. Stan środowiska

4.1.1. Rze źba terenu

Rze źba terenu na obszarze gminy jest zró żnicowana. Charakterystyczne s ą ci ągi wydłu żonych wzgórz o wysoko ści 300-400 m n.p.m. o grzbietach w formie rozległych wierzchowin, porozcinanych dolinami cieków wodnych. Ich stoki opadaj ą stromo, w kierunku den dolinnych. Najwy ższy punkt gminy to wzgórze poło żone w przysiółku Kopce, które wznosi si ę na wysoko ść ponad 402 m n.p.m. W Lusinie, w dolinie Wilgi znajduje si ę natomiast najni żej poło żony punkt na terenie gminy – 225 m n.p.m.

Ryc.3. Mapa hipsometryczna gminy Mogilany Źródło: Opracowanie własne

- 26 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

4.1.2. Budowa geologiczna

Obszar gminy Mogilany nale ży do dwóch wa żnych jednostek geologicznych, które cechuje skomplikowana budowa. Północna cz ęść gminy nale ży do Zapadliska Przedkarpackiego, które jest najmłodsz ą jednostk ą alpejsk ą na obszarze Polski. Na terenie wsi Brzyczyna, Libertów i Lusina znajduje si ę kilka niewielkich odsłoni ęciach mioce ńskich iłów z wkładkami zlepie ńców i fragmentami skał fliszowych oraz z wkładkami piaskowców i żwirów. Ponadto trzeciorz ędowe podło że tej cz ęś ci gminy buduj ą mioce ńskie iły i mułowce z wkładkami margli dolomitycznych warstw chodenickich. Znacznie wi ększy obszar nale ży natomiast do fliszowych Karpat Zewn ętrznych, zbudowanych ze skał górnojurajskich, kredowych i trzeciorz ędowych tworz ących płaszczowiny i wyst ępuj ące w dwóch seriach osadów. W pasie biegn ącym od Bukowa po Konary wyst ępuje seria pod śląska. Buduj ą ja skały dolno i górnokredowe oraz paleoge ńskie. Na warstwy dolnokredowe składaj ą si ę łupki cieszy ńskie górne, piaskowce grodziskie, łupki wierzowskie oraz warstwy gezowe. Poziom górnokredowy buduj ą łupki pstre, margle pstre węglowieckie oraz piaskowce tomaszkowickie. Z kolei paleogeniczne osady serii pod śląskiej to łupki pstre oraz warstwy menilitowe (łupki, piaskowce, margle i rogowce). Wszystkie wymienione wy żej utwory ukazuj ą si ę na tym obszarze w licznych odsłoni ęciach powierzchniowych. Na południow ą kraw ędź płaszczowiny pod śląskiej nasuwaj ą si ę osady serii śląskiej, facji wielickiej, zbudowane z łupków pstrych warstw godulskich oraz z warstw istebnia ńskich dolnych (piaskowce, zlepie ńce, łupki pstre). Na obszarze gminy Mogilany, na powierzchni Zapadliska Przedkarpackiego, zalegaj ą osady czwartorz ędowe, głównie pokrywy lessów i glin lessopodobnych wykształcone w warunkach peryglacjalnych, podczas zlodowacenia północnopolskiego. Doliny rzeczne wypełnione s ą natomiast czwartorz ędowymi osadami aluwialnymi, głównie namułami, piaskami i żwirami rzecznymi o zmiennej mi ąż szo ści. Ponadto dno doliny Wilgi wy ściełaj ą osady rzeczne wykształcone jako mułki, gliny i piaski, na których wytworzyły si ę mady o mi ąż szo ści rz ędu 2-4 m.

4.1.3. Gleby

Na obszarze gminy Mogilany przewa żaj ą gleby średnio produktywne wykształcone głównie na żwirach i piskach wodno-lodowcowych. Najcz ęś ciej wyst ępuj ą tu zakwaszone i niezbyt zasobne w próchnic ę gleby brunatne wyługowane i brunatne kwa śne, rzadziej brunatne wła ściwe. Dosy ć cz ęsto mo żna tak że spotka ć równie ż silnie zakwaszone bielice

- 27 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______i pseudobielice wykształcone na pokrywach lessowych i lessopodobnych. Niemal wszystkie gleby w gminie wymagaj ą wapnowania. Najbardziej urodzajnym typem gleb na obszarze gminy s ą wykształcone w dnach dolin rzecznych mady. S ą to gleby stosunkowo zasobne w składniki pokarmowe, cz ęsto jednak posiadaj ą niekorzystne stosunki wodne. Niewielkie powierzchnie cennych, organicznych gleb torfowo-mułowych wyst ępuj ą w kilku enklawach na terenie sołectw Brzyczyna, Konary i Lusina. Gleby te podlegaj ą ochronie, wraz z pozostałymi glebami zaliczonymi do II i III klasy bonitacyjnej. Na terenie gminy dominuj ą gleby zaliczane do III i IV klasy bonitacyjnej. Około 1 442 ha, co stanowi 33% powierzchni gminy, zajmuj ą gleby II i III klasy bonitacyjnej.

Ryc.4 i 5. Gleby w gminie Mogilany Źródło: Opracowanie własne na podstawie mapy glebowo-rolniczej w skali 1:25 000.

4.1.4. Wody podziemne i powierzchniowe

Obszar opracowania, zgodnie z podziałem hydrogeologicznym Polski wg. Malinowskiego, znajduje si ę w regionie przedkarpackim. Jest to jeden najubo ższych w wod ę regionów w kraju. W rejonie przedkarpackim wyst ępuj ą dwa u żytkowe pi ętra wodono śne – trzeciorz ędowe i czwartorz ędowe. Wody w pozostałych pi ętrach, głównie mezozoicznych, mimo małej mineralizacji nie s ą u żytkowane z powodu du żej gł ęboko ści zalegania.

- 28 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Poziom trzeciorz ędowy stanowi ą wody porowe w mioce ńskich łupkach ilastych, mułowcach piaskowcach oraz piaskach. W piaskach wyst ępuj ą najcz ęś ciej wody o zwierciadle napi ętym, cz ęsto w układach artezyjskich. Maksymalna wydajno ść z pojedynczych studni nie przekracza 40 m 3/h, a na obszarze opracowania wynosi od 12 do zaledwie kilku m 3/h. Drugim poziomem jest poziom czwartorz ędowy, którego obecno ść zwi ązana jest z plejstoce ńskimi i holoce ńskimi osadami akumulacji rzecznej. Wody tego poziomu stwierdzono w dolinie Wilgi w osadach żwirów i piasków. Mi ąż szo ść utworów wodono śnych nie przekracza tu 3-5 m. Potencjalna wydajno ść tego poziomu, w zwi ązku z niewielk ą mi ąż szo ści ą wynosi zaledwie kilka m³/h. Zwierciadło wody jest swobodne, wyst ępuje blisko powierzchni i jest zasilane przez wody rzeczne. Wody mineralne, wody chlorkowo-siarczanowo-sodowe i siarczkowe uzyskano na terenie wsi Lusina z gł ęboko ści 88 m pod powierzchni ą terenu. Bezpo średnio na północ od terenu gminy na terenie Krakowa wyst ępuj ą wody mineralne eksploatowane od dawna ze zło ża Swoszowice, w zwi ązku z czym północne kra ńce gminy znajduj ą si ę w strefie „C” ochrony uzdrowiska Swoszowice.

Ryc.6. Cieki powierzchniowe i działy wodne na terenie gminy Mogilany Źródło: Opracowanie własne

- 29 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Obszar gminy poło żony jest na obszarze zlewni Skawinki i Wilgi, dwóch prawobrze żnych dopływów Wisły. Sie ć rzeczn ą uzupełniaj ą pomniejsze cieki ni ższych rz ędów. Północno-wschodni ą cz ęść gminy odwadniaj ą lewobrze żne dopływy Wilgi: Krzywica i jej dopływ Ła źnik oraz Olszynka. Południow ą cz ęść odwadniaj ą natomiast uchodz ące do Głogoczówki (prawy dopływ Skawinki) potok Włosanka I oraz potok Sieprawka wraz z dopływem Kopanka. Zachodni ą cz ęść z kolei odwadniaj ą dwa bezpo średnie dopływy Skawinki: Włosanka II i Rzepnik.

4.1.5. Warunki klimatyczne

Obszar opracowania le ży w strefie klimatu umiarkowanego przej ściowego. Średnia roczna temperatura powietrza na terenie gminy wynosi 7-8°C, zima trwa ok. 90 dni (śr.dob.<0°), podobnie jak lato termiczne ( śr.dob.>15°) 80-90 dni. Średnio przez 110-115 dni utrzymuje si ę w gminie pokrywa śnie żna, a roczna suma opadów waha si ę od 600-800 mm. Średnie temperatury i opady dla stacji meteorologicznej Kraków – Balice przedstawia Ryc.7. Obszar opracowania obejmuje teren o bardzo urozmaiconej rze źbie, dlatego du że znaczenie ma w tym przypadku klimat lokalny. Obszary w gł ęboko wci ętych dolinach, nara żone s ą na niekorzystne zjawiska atmosferyczne takie jak zastoiska chłodnego powietrza oraz zamglenia. Znacznie cz ęś ciej zachodzi w takich miejscach zjawisko inwersji termicznej, co sprzyja tworzeniu si ę osadów atmosferycznych - rosy i szronu. Ni ższa jest roczna średnia temperatura, ni ższe s ą tak że temperatury minimalne.

Ryc. 7. Temperatura i opady – średnie z wielolecia dla stacji Kraków – Balice. Źródło: opracowanie własne na podstawie www.transport.gov.pl

- 30 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Dominuj ącymi kierunkami wiatru, jak w całej Polsce, jest sektor zachodni, ale warto zauwa żyć, że ze wzgl ędu na układ obni żeń i wyniesie ń terenu mog ą na obszarze opracowania wyst ępowa ć lokalne anomalie uzale żnione od bezpo średnich przeszkód terenowych.

4.1.6. Flora

Obszar gminy Mogilany został przez Pawłowskiego zaliczony do okr ęgu Pogórze Karpackie, do podokr ęgu Pogórze Wielickie. Ro ślinno ść charakterystyczna dla pi ętra pogórza, w znacznym stopniu uległa antropopresji i została wyparta przez tereny rolne i osadnicze. Bardzo niska jest lesisto ść gminy, która wynosi zaledwie ok. 13%. Potencjalne zbiorowisko ro ślinne, jakie powinno porasta ć teren gminy to bór świe ży, dlatego w drzewostanie dominuje sosna zwyczajna ( Pinus silvestris ) i d ąb szypułkowy ( Quercus robur ), w podszyciu kruszyna ( Frangula alnus ) i jarz ębina ( Sorbus aucuparia ), a w runie borówka czernica ( Vaccinium myrtillus ). Bór wyst ępuje głównie w południowej cz ęś ci gminy Mogilany wchodz ąc w skład tzw. lasu Bronaczowa, oraz fragmentarycznie w południowej i wschodniej cz ęś ci gminy. Na terenie gminy wyst ępuj ą tak że półnaturalne zbiorowiska ro ślinno ści ł ąkowej porastanej głównie przez ró żne gatunki wieloletnich traw, turzyc i ro ślin motylkowych. Mo żna spotka ć tam wiechlin ę ł ąkow ą (Poa pratensis L.), życic ę trwał ą (Lolium perenne L.), kostrzew ę czerwon ą (Festuca rubra) oraz mietlic ę pospolit ą (Agrostis capillaris L. syn A. tenuis Sibth.). Na miedzach oraz wzdłu ż dróg wyst ępuj ą zadrzewienia i zakrzewienia – lipy (Tilia), buki (Fagus L.) i graby (Carpinus L.) oraz sporadycznie, młode d ęby szypułkowe (Quercus robur L.) a wzdłu ż cieków ro ślinno ść nadrzeczna.

4.1.7. Fauna

Obszar gminy Mogilany charakteryzuje si ę bogactwem fauny, liczne s ą jednak gatunki charakterystyczne dla siedlisk polnych i ł ąkowych, głównie gryzonie, w tym: mysz polna (Apodemus agrariusz ), nornica ruda ( Myodes glareolus ) a nad wodami pi żmak zwany szczurem pi żmowym ( Ondatra zibethicus ) i karczownik ( Arvicola amphibius ), pospolicie zwany „szczurem wodnym”. Brzegi rzeki s ą zamieszkiwane s ą tak że przez chrz ąszcze i paj ąki. Licznie wyst ępuj ą ptaki takie, jak: bocian biały ( Ciconia ciconia ), ba żant ( Phasianus colchicus ), kuropatwy ( Perdix perdix ), zi ęba ( Fringilla coelebs ), kos ( Turdus merula ), sójka (Garrulus glandarius ), sikora bogatka ( Parus major ) i drozd śpiewak ( Turdus philomelos; syn. T. ericetorum) . Z płazów cz ęsto wyst ępuje żaba trawna ( Rana temporaria ). Liczna jest

- 31 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______równie ż traszka zwyczajna ( Lissotriton vulgaris ) i grzebieniasta ( Triturus cristatus ). Znacznie rzadziej mo żna spotka ć: kumaka nizinnego ( Bombina bombina) i ropuch ę zwyczajn ą ( Bufo bufo ). Przedstawicielami gadów s ą: padalec zwyczajny ( Anguis fragilis ) i zaskroniec zwyczajny (Natrix natrix).

4.1.8. Stan powietrza atmosferycznego

Zanieczyszczenia powietrza s ą główn ą przyczyn ą globalnych zagro żeń środowiska przyrodniczego. Wpływaj ą one równie ż bezpo średnio na zdrowie ludzi. Wa żną cech ą zanieczyszcze ń powietrza jest mo żliwo ść ich przenoszenia na znaczn ą odległo ści. Jak wynika z Raportu o stanie środowiska w województwie małopolskim podstawowym źródłem zanieczyszcze ń na terenie Małopolski jest emisja antropogeniczna pochodz ąca głównie z działalno ści przemysłowej (emisja punktowa), z sektora bytowego (emisja powierzchniowa) oraz komunikacji (emisja liniowa). Na obszarze gminy najwi ększy udział w zanieczyszczeniu powietrza ma natomiast emisja komunikacyjna w zwi ązku z przebiegiem DK nr 7, na której według danych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, średni dobowy ruch wynosi ok. 28 tys. pojazdów samochodowych na dob ę. Pojazdy samochodowe w ruchu emituj ą gazy spalinowe a tak że wytwarzaj ą pyły powstaj ące na skutek ścierania si ę okładzin hamulców oraz opon na nawierzchni drogowej. W wyniku spalania paliwa dostaj ą si ę do atmosfery zanieczyszczenia gazowe, głównie: dwutlenek w ęgla, tlenek w ęgla, tlenki azotu, węglowodory, aldehydy, tlenki siarki. Powstaj ące pyły zawieraj ą zwi ązki ołowiu, kadmu, niklu, miedzi, a tak że wy ższe w ęglowodory aromatyczne. Ilo ść emitowanych zanieczyszcze ń zale ży od wielu czynników, mi ędzy innymi od nat ęż enia i płynno ści ruchu, konstrukcji silnika i jego stanu technicznego, zastosowania dopalaczy i filtrów, rodzaju paliwa, parametrów technicznych i stanu drogi. Ze wzgl ędu na osiadanie zanieczyszcze ń atmosferycznych s ą one tak że źródłem ska żenia wód powierzchniowych, gleb, ro ślinności oraz maja bardzo niekorzystny wpływ na życie i zdrowie ludzi. Obszar opracowania znajduje si ę na obszarze zurbanizowanym, w bezpo średnim sąsiedztwie miasta Krakowa, nie bez znaczenia pozostaj ą zatem zanieczyszczenia z sektora bytowego, zwi ązane z tzw. nisk ą emisj ą. Zanieczyszczenia te powstają na skutek spalania paliw stałych, głównie w ęgla kamiennego i koksu, w trakcie ogrzewania budynków mieszkalnych. Z tego sektora emitowane s ą głównie: dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek węgla, w ęglowodory oraz znaczne ilo ści pyłów. W przeciwie ństwie do zakładów

- 32 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______przemysłowych, lokalne systemy grzewcze nie s ą wyposa żone w urz ądzenia ochrony powietrza, a emitowane przez nie zanieczyszczenia nie podlegaj ą żadnej kontroli w zwi ązku z czym wielko ść tej emisji jest trudna do oszacowania. Pozytywnym aspektem jest natomiast fakt, i ż niemal 80% mieszka ńców gminy korzysta z sieci gazowej, która na terenie gminy posiada długo ść ponad 160 km. Mimo wprowadzania nowych technologii spalania konwencjonalnych paliw przez gospodarstwa domowe a tak że stosowania paliw gazowych, ogrzewania geotermalnego, działania te nie s ą jeszcze prowadzone na tak ą skal ę, aby w sposób istotny wpłyn ąć na popraw ę obecnego stanu, zwłaszcza ze wzgl ędu na rachunek ekonomiczny gospodarstw domowych. Na obszarze gminy nie ma du żych zakładów przemysłowy emituj ący zanieczyszczenia, ale ze wzgl ądu na wyj ątkowo łatw ą migracje zanieczyszcze ń atmosferycznych odczuwalne jest zanieczyszczenie emitowane przez zakłady w na terenie gmin s ąsiednich. Do najwi ększy emitentów zaliczy ć mo żna nast ępuj ące zakłady: • Arcelor Mittal Poland S.A. Oddział w Krakowie (dawna Huta im.T.Sendzimira) • Elektrociepłownia Kraków S.A. • Elektrownia Skawina S.A. • Południowy Koncern Energetyczny S.A. Elektrownia Siersza w Trzebini

4.1.9. Surowce naturalne

Na obszarze gminy Mogilany nie ma udokumentowanych złó ż surowców mineralnych.

4.2. Stan rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej

4.2.1. Stan rolniczej przestrzeni produkcyjnej

Jak ju ż wcze śniej wspomniano, w gminie Mogilany, pod wzgl ędem przynale żno ści użytków rolnych do poszczególnych klas bonitacyjnych, dominuj ą gleby III i IV klasy. Pod ochron ą prawn ą s ą gleby klas I-III klasy bonitacyjnej oraz gleby pochodzenia organicznego, które swym całkowitym zasi ęgiem obejmuj ą 33% powierzchni gminy. Przydatno ść rolnicz ą gruntów ornych przedstawia Ryc.8.

- 33 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Ryc.8. Przydatno ść rolnicza gruntów ornych w gminie Mogilany Źródło: Opracowanie własne na podstawie mapy glebowo-rolniczej w skali 1:25 000.

W północnej cz ęś ci gminy Mogilany dominuje kompleks pszenny dobry, w środkowej i południowej kompleksy: pszenny górski i zbo żowo-pastewny mocny. Dodatkowo na południu wyst ępuje kompleks zbo żowy górski. W gminie wyst ępuj ą bardzo małe gospodarstwa rolne, ponad 2/3 z nich posiada powierzchni ę poni żej 1 hektara. Oznacza to, że znacz ąca wi ększo ść gospodarstw nie prowadzi działalno ści w celach rynkowych. Jest to czynnik, który znacząco wpływa na wielko ść produkcji rolnej gminy oraz na jej przeznaczenie. Jedynie co pi ąte gospodarstwo produkuje na rynek, z czego ponad 16% stanowi produkcj ę uboczn ą, obok głównej przeznaczon ą na potrzeby własne. W strukturze zasiewów na najwy ższej pozycji znajduj ą si ę zbo ża – ok. 65% (głównie pszenica ozima i owies). W śród zwierz ąt gospodarskich wiod ący jest chów drobiu, stanowi

- 34 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______on ponad 84% pogłowia wszystkich zwierz ąt gospodarskich i trzody chlewnej, co daje ponad 10% ogółu zwierz ąt. Na terenie gminy Mogilany funkcjonuj ą dwie Rolnicze Spółdzielnie Produkcyjne. Pierwsza z nich mie ści si ę Libertowie, która zajmuje si ę głownie chowem i hodowl ą bydła. Druga znajduje si ę w miejscowo ści Konary, a swoj ą działalno ści ą obejmuje głównie chowem i hodowl ę trzody chlewnej.

4.2.2. Stan le śnej przestrzeni produkcyjnej

Lesisto ść gminy wynosi 13% i jest bardzo mała w porównaniu do średniej krajowej 29,2% (dane: GUS 2010r.). Nie mniej jednak na tle gmin wiejskich powiatu krakowskiej wska źnik lesisto ści gminy Mogilany jest jednym z wy ższych, średnia lesisto ść powiatu krakowskiego wynosi 12%. Ryc. 7 przedstawia wska źnik lesisto ści w poszczególnych gminach wiejskich powiatu krakowskiego. Lasy zajmuj ą powierzchnie 571 ha, z czego 328 ha to lasy nale żą ce do wła ścicieli prywatnych, a pozostałe 243 ha to lasy pa ństwowe. Najwi ększe skupisko lasów prywatnych wyst ępuje w południowej cz ęś ci gminy, w miejscowo ści Włosa ń (130,3 ha) i Konary (66,1 ha) najmniejsze, bliskie zeru, w Brzyczynie. Na terenie gminy Mogilany dominuj ą siedliska lasu mieszanego wy żynnego, wy żynnego oraz ł ęgowego górskiego. S ą to bardzo dobre siedliska dla d ębu, buka, grabu, jesionu, olchy szarej, jodły i sosy.

Ryc.7. Lasy w powierzchni ogólnej Źródło: GUS, 2010

- 35 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Stan obecny lasów w gminie jest w przewa żaj ącej ilo ści niezgodny z siedliskiem, dlatego w zabiegach hodowlanych zmniejsza si ę udział niepo żą danych gatunków, a wprowadza na drodze sztucznego odnawiania lub naturalnego, gatunki docelowe, głównie dąb. W wyniku zaprzestania upraw rolnych obserwuje się w granicach lasu odnowienie naturalne (sukcesje) gatunkami pionierskimi typu brzoza, sosna. Jest to dla przyszłego lasu bardzo dobra sytuacja gdy ż gatunki te przygotuj ą gleb ę, zwi ększ ą pojemno ść wodna przez opad ściółki oraz wytworz ą korzystne warunki mikroklimatyczne dla gatunków klimaksowych. Stan sanitarny lasów w gminie pod wzgl ędem rozwoju szkodliwych owadów jest dobry. Wyst ępuje tu bowiem du że zró żnicowanie gatunkowe i przestrzenne kompleksów le śnych. Natomiast je śli chodzi o ochron ę przeciwpo żarow ą stan lasów jest okre ślany jako raczej zły, przede wszystkim ze wzgl ędu na nieusuni ęte pozostało ści po wycinkach drzew. Uwag ę zwraca tak że brak cz ęstych zabiegów piel ęgnacyjnych, co utrudnia odnowienie naturalne. Na terenie gminy Mogilany wyst ępuje 235 ha lasów ochronnych ustanowionych na mocy decyzji nr 9/99 Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 4 stycznia 1999 r. S ą to lasy stanowi ące własno ść Skarbu Pa ństwa wchodz ące w skład Nadle śnictwa My ślenice. Lasy ochronne poło żone s ą głównie na terenie sołectw Chorowice, Mogilany, Libertów, Lusina, Konary i Włosa ń .

4.3. Wymogi ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego

4.3.1. Ochrona środowiska

Podstawowym dokumentem reguluj ącym działania z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy jest ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2001 nr 62 poz. 627) oraz opracowany na mocy tej ustawy Program Ochrony Środowiska dla Gminy Mogilany na lata 2009 – 2012 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2013 – 2016. Głównym zadaniem ww. dokumentu jest zdefiniowanie priorytetów i celów w zakresie ochrony środowiska i racjonalnego u żytkowania zasobów naturalnych. Przedstawione w Programie działania zostały skierowane na realizacj ę polityki ekologicznej głównie w dziedzinie ochrony wód powierzchniowych i wód podziemnych Działania inwestycyjne samorz ądu gminy Mogilany dotyczyły przede wszystkim budowy i rozbudowy sieci wodoci ągowej i kanalizacyjnej oraz rozbudowy oczyszczalni ścieków we Włosani i Lusinie. Działania w zakresie gospodarki odpadami zostały opisane w Planie

- 36 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______gospodarki odpadami. W zakresie ochrony powietrza atmosferycznego wykonano modernizacj ę dróg dojazdowych do pól, ocieplono budynek szkoły w Bukowie oraz budynek przedszkola w Mogilanach. W ramach ochrony przed hałasem przeprowadzono szereg modernizacji i remontów ulic. Na mocy Rozporz ądzenia 2/2011 Dyrektora Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej w Krakowie z dnia 6 lipca 2011r., zmienionego rozporz ądzeniem 3/2011 z dnia 28 wrze śnia 2011 r. (Dz. U. Woj. Małopolskiego 479.4642 z dnia 10.10.2011) , ustanowiono stref ę ochronn ą dla uj ęcia wody powierzchniowej w km 5=500 rzeki Skawinki w miejscowo ści Skawina. W ramach tej strefy wyznaczono miejsca ochrony po średniej i bezpo średniej. Ochrona bezpo średnia obejmuje uj ęcie wraz z obszarem bezpo średnio przyległym. Ochrona po średnia obejmuje cał ą zlewni ę rzeki Skawinki od źródła rzeki do przekroju uj ęcia wody w Skawinie, tak wi ęc obejmuje równie ż południow ą cz ęść gminy Mogilany. Na terenie ochrony po średniej zakazuje si ę: • wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, poza oczyszczonymi wodami opadowymi i roztopowymi, o których mowa w art. 9 pkt 14 lit.c ustawy Prawo wodne, oraz poza oczyszczonymi ściekami z oczyszczalni komunalnych, przydomowych i przemysłowych, • rolniczego wykorzystania ścieków, • przechowywania lub składowania materiałów promieniotwórczych, • lokalizowania magazynów i ruroci ągów do transportu ropy naftowej i produktów ropopochodnych (z wył ączeniem gazu płynnego) oraz substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, a tak że substancji priorytetowych okre ślonych w przepisach wydanych na podstawie ustawy Prawo wodne, • lokalizowania składowisk odpadów komunalnych, niebezpiecznych, innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne oraz oboj ętnych, • budowy autostrad, torów kolejowych, dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych oraz parkingów, bez ujmowania wód opadowych i roztopowych w systemy kanalizacji deszczowej zamkni ętej lub otwartej w postaci rowów izolowanych oraz bez urz ądze ń zapewniaj ących oczyszczanie ich przed wprowadzaniem do wód lub do ziemi, do poziomu wymaganego przepisami odr ębnymi,

- 37 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

• mycia pojazdów mechanicznych poza myjniami usługowymi, posiadaj ącymi zamkni ęte obiegi wody, • rozbudowy cmentarza w Radziszowie w kierunku wschodnim w stron ę rzeki Skawinki, • lokalizowania nowych cmentarzy i grzebania zwłok zwierz ęcych w odległo ści mniejszej ni ż 150 m od studzien, źródeł i strumieni, • realizowania budownictwa mieszkalnego oraz urz ądzania kempingów bez przył ączenia do kanalizacji zbiorczej lub w przypadku braku takiej kanalizacji, bez wyposa żenia w szczelny zbiornik do gromadzenia ścieków, • prowadzenia fermy chowu lub hodowli zwierz ąt, bez posiadania zbiornika na gnojownic ę i gnojówk ę oraz szczelnej płyty gnojowej, • stasowania środków ochrony ro ślin z wyj ątkiem środków dopuszczonych do stosowania w strefach ochronnych uj ęć wody, okre ślonych w rejestrze środków ochrony ro ślin prowadzonych na podstawie art. 47 ustawy z dnia 18 grudnia 2003r. o ochronie ro ślin (Dz. U. z 2008r. nr 133, poz 849 z pó źn. zm.). Ponadto na terenie ochrony po średniej wprowadza si ę ograniczenia stosowania nawozów zgodnie z warunkami rozporz ądzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 kwietnia 2008r. w sprawie szczegółowego sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia szkole ń z zakresu ich stosowania (Dz. U. z 2008r. nr 80 poz. 479).

4.3.2. Ochrona przyrody

Na terenie gminy wst ępuje kilka form ochrony przyrody, okre ślonych w art. 6.1. Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U.04.92.880 z pó źn. zm.): rezerwat przyrody, pomniki przyrody oraz ochrona gatunkowa ro ślin.

Rezerwat Przyrody „Cieszynianka” Rezerwat „Cieszynianka” le ży na terenie sołectwa Mogilany. Został ustanowiony 20 listopada 1996 roku Zarz ądzeniem Ministra Le śnictwa i Przemysłu Drzewnego Nr 132 z dnia 20 listopada 1969 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. Nr 50, poz. 387), w celu ochrony cieszynianki wiosennej (Hacquetia epipactis). Jego powierzchnia wynosi 10,73 ha. Ponadto rezerwat ten chroni jedno z nielicznych naturalnych siedlisk na terenie gminy – zespół gr ądu (Tilio carpinetum) wchodz ący w skład kompleksu „Mogilany”. Na terenie rezerwatu stwierdzono tak że 15 gatunków, które obj ęte s ą ochron ą gatunkow ą na mocy

- 38 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U.04.92.880 z pó źn. zm.) parzydło le śne ( Aruncus sylvestris ), kopytnik pospolity ( Asarum europaeum L ), konwalia majowa ( Convallaria majalis L. ), żłobnik koralowy ( Corallorhiza trifida Chatelain ) – prawdopodobny, wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum L.), kruszczyk siny ( Epipactis purpurata Sm. ), skrzyp olbrzymi ( Equisetum telmateia Ehrh. ), kruszyna pospolita ( Frangula alnus Mill. ), bluszcz pospolity ( Hedera helix L. ), lilia złotogłów ( Lilium martagon L.), listera jajowata ( Listera ovata (L.) R. Br. ), gnie źnik le śny ( Neottia nidus-avis ), pierwiosnek wyniosły (Primula elatior (L.)Hill .), ciemi ęż yca zielona ( Veratrum lobelianum Bernh .) oraz kalina koralowa ( Viburnum opulus L.). Dla rezerwatu obowi ązuje plan ochrony zatwierdzony decyzj ą Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 19 sierpnia 1997 roku (OPpn-0/86/R-70/97). Na terenie gminy Mogilany w rejestrze istnieje 40 pomników przyrody, lipa i d ąb w Lusinie zostały ści ęte. Istniejące pomniki to głównie d ęby zlokalizowane przy zabudowaniach folwarcznych w Chorowicach, Konarach oraz Lusinie. Na uwag ę zasługuje tak że binda ż grabowy bez kratownicy, zlokalizowany na terenie parku w Mogilanach, który tworz ą 172 graby. Pełna lista pomników przyrody znajduje si ę w Tab.3 . Obiekty od 1-36 zostały ustanowione Rozporz ądzeniem nr 3 Wojewody Krakowskiego z dnia 30 stycznia 1997 r. w sprawie pomników przyrody na terenie województwa krakowskiego , natomiast obiekty o nr 37 i 38 Rozporz ądzeniem nr 31 Wojewody Krakowskiego z dnia 16 listopada 1998 r. w sprawie pomników przyrody na terenie województwa krakowskiego . Oba rozporz ądzenia wprowadzaj ą zakaz prowadzenia jakichkolwiek czynno ści mog ących spowodowa ć uszkodzenie lub zniszczenie obiektu, m.in. dla pomników przyrody żywej, w tym w szczególno ści zakaz: • wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów lub innych nieczysto ści na chronione obiekty oraz w ich bezpo średnim otoczeniu, • palenia ognisk w ich otoczeniu, • budowy lub rozbudowy obiektów budowlanych, linii komunikacyjnych, urz ądze ń lub instalacji mog ących spowodowa ć zmian ę charakteru pomnika, • niszczenia i uszkadzania szaty ro ślinnej wyst ępuj ącej na obiektach chronionych i w ich bezpo średnim otoczeniu, • wycinania, niszczenia i uszkadzania drzew, • niszczenia gleby i zmiany sposobu jej u żytkowania wokół drzew w promieniu 15 m od pnia, na składowiska, budowle i ci ągi technologiczne.

- 39 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Obiekty o nr 39 i 40 zostały uznane za pomniki przyrody na mocy Rozporz ądzenia nr 7 Wojewody Małopolskiego z dnia 13 kwietnia 2004 r . w sprawie uznania za pomniki przyrody oraz uchylenia uznania za pomniki przyrody na terenie województwa małopolskiego, które to rozporz ądzenie zabrania: • niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu, • uszkadzania zanieczyszczania gleby, • wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów lub innych nieczysto ści, • za śmiecania obiektu i terenu wokół niego, • budowy budynków, budowli, obiektów małej architektury i tymczasowych obiektów budowlanych mog ących mie ć negatywny wpływ na obiekt chroniony bądź spowodowa ć degradacj ę krajobrazu. Jednocze śnie na mocy tego rozporz ądzenia uchylona została ochrona jednego obiektu na terenie gminy, w miejscowo ści Libertów. Na terenie gminy Mogilany wyst ępuje 235 ha lasów ochronnych ustanowionych na mocy decyzji nr 9/99 Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 4 stycznia 1999 r. S ą to lasy stanowi ące własno ść Skarbu Pa ństwa wchodz ące w skład Nadle śnictwa My ślenice. W gminie Mogilany nie wyst ępuj ą tereny obj ęte ani krajow ą sieci ą ekologiczn ą ECONET-PL, ani te ż europejsk ą sieci ą ekologiczn ą Natura 2000.

Tab. 3. Pomniki przyrody na terenie gminy Mogilany / Źródło UG Mogilany/ lp. nr rejestru obiekt lokalizacja 1 18/1 Dąb Chorowice – w zadrzewieniu parku dworskiego 2 18/2 Dąb Chorowice – w zadrzewieniu parku dworskiego 3 18/3 Dąb Chorowice – za budynkiem folwarku 4 18/4 Dąb Chorowice – za budynkiem folwarku 5 18/5 Dąb Chorowice – za budynkiem folwarku 6 18/6 Lipa Chorowice – za budynkiem folwarku 7 18/7 Dąb Chorowice – działka numer 270 8 18/8 Brzoza Chorowice – przy ogrodzeniu kaplicy 9 18/9 Dąb Konary – w obr ębie zabudowa ń folwarcznych 10 18/10 Dąb Konary – w obr ębie zabudowa ń folwarcznych 11 18/11 Dąb Konary – w obr ębie zabudowa ń folwarcznych 12 18/12 Dąb Konary – w obr ębie zabudowa ń folwarcznych 13 18/13 Dąb Konary – w obr ębie zabudowa ń folwarcznych 14 18/14 Dąb Konary – w obr ębie zabudowa ń folwarcznych

- 40 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

lp. nr rejestru obiekt lokalizacja 15 18/15 Dąb Konary – w obr ębie zabudowa ń folwarcznych 16 18/16 Dąb Lusina – w obr ębie folwarku, wzdłu ż skarpy 17 18/17 Dąb Lusina – w obr ębie folwarku, wzdłu ż skarpy 18 18/18 Dąb Lusina – w obr ębie folwarku, wzdłu ż skarpy 19 18/19 Dąb Lusina – w obr ębie folwarku, wzdłu ż skarpy 20 18/20 Dąb Lusina – w obr ębie folwarku, wzdłu ż skarpy 21 18/21 Dąb Lusina – w obr ębie folwarku, wzdłu ż skarpy 22 18/22 Dąb Lusina – w obr ębie folwarku, wzdłu ż skarpy 23 18/23 Dąb Lusina – w obr ębie folwarku, wzdłu ż skarpy 24 18/24 Dąb Lusina – w obr ębie folwarku, wzdłu ż skarpy 25 18/25 Lipa ści ęta Lusina – od strony północnej folwarku 26 18/26 Dąb Lusina – od strony północnej folwarku 27 18/27 Dąb Lusina – przy bramie folwarku górnego 28 18/28 Dąb Lusina – przy bramie folwarku górnego 29 18/29 Dąb ści ęty Lusina – działka numer 81/4 30 18/30 Wi ąz Lusina – park 31 18/31 Wi ąz Lusina – park 32 18/32 Lipa Lusina – park 33 18/33 Lipa Mogilany – park, obok parkingu 34 18/34 Buk Mogilany – w północno-wschodniej cz ęś ci parku 35 18/35 Dąb Mogilany – w północno-wschodniej cz ęś ci parku 36 18/36 Modrzew Mogilany – w środkowej partii parku 37 18/37 Buk zwyczajny Libertów – le śnictwo Konary oddział 27 38 18/39 Grab zwyczajny Libertów – le śnictwo Konary oddział 27 39 142 Lipa drobnolistna Włosa ń – działka numer 627 Binda ż grabowy – 40 143 Mogilany – park dworski 172 sztuki

4.3.3. Elementy krajobrazu kulturowego

Krajobraz kulturowy mo żna rozumie ć jako antropogenicznie ukształtowany fragment przestrzeni geograficznej, powstały w wyniku zespolenia oddziaływa ń środowiskowych i kulturowych, tworz ących specyficzn ą struktur ę, objawiaj ącą si ę regionaln ą odr ębno ści ą, postrzegan ą jako swoist ą fizjonomi ę (Myga-Pi ątek, 2001, Nita, Myga-Pi ątek, 2006).W grupie krajobrazów kulturowych (antropogenicznych) mo żna wyró żni ć podtypy zwi ązane z dominuj ącym rodzajem działalno ści człowieka i stopniem przeobra żenia środowiska

- 41 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______geograficznego. Najcz ęś ciej wyró żnia si ę podtypy krajobrazów: rolniczy, miejski, przemysłowy, pogórniczy, turystyczny i sztuczny. Do najcenniejszych elementów krajobrazu kulturowego na terenie gminy nale żą zespoły dworskie, dworsko-parkowe oraz zespoły ko ścielne, które obj ęto ochron ą w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Nale żą do nich: • zespół dworsko-parkowy w Chorowicach, • zespół dworski Grabowskich w Konarach, • zespół dworski w Konarach, • zespół dworsko-parkowy Padlewskich w Libertowie, • zespół dworsko-parkowy w Lusinie, • zespół dworski Konopków w Mogilanach, • zespół ko ścioła parafialnego pw. Narodzenia NMP w Gaju, • zespół ko ścioła parafialnego pw. Św. Bartłomieja w Mogilanach.

- 42 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

5. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ

5.1. Rys Historyczny

Na terenie gminy Mogilany pierwsze osady pojawiły si ę ju ż w okresie neolitu. Ich powstanie zwi ązane było z biegn ącym t ędy szlakiem handlowym, który rozci ągał si ę przez Karpaty i W ęgry na południe Europy. Udokumentowana historia Mogilan si ęga XII w. Świadcz ą o tym ślady wzniesionego w Mogilanach drewnianego ko ściółka wybudowanego przez Cystersów. Cystersi władali na tym terenie około 300 lat, do 1560 r. kiedy to Wawrzyniec Spytko Jordan Wojewoda Sandomierski wybudował imponuj ący, drewniany pałac o renesansowej architekturze, otoczony ogrodem i pi ęknym parkiem widokowym. Na terenie pałacu go ścił cał ą plejad ę wybitnych ówczesnych pisarzy, artystów i poetów w tym Mikołaja Reja z Nagłowic oraz ks. Stanisława Orzechowskiego. Jedno z najwybitniejszych dzieł Reja „ Żywot człowieka poczciwego” dzi ęki drukarni powstałej w oficynie pałacu i czołowemu polskiemu drukarzowi Maciejowi Wierzbicie, wydano wła śnie na terenie Mogilan. Nast ępnym, istotnym, wła ścicielem pałacu stała si ę rodzina Potockich. W 1764 r. postanowili rozebra ć zrujnowany pałac i wybudowa ć z uzyskanych resztek materiałów dwór, spichlerz, dwa browary oraz budynek administracyjny. Poza rodzin ą Potockich obszary mogila ńskie nale żały do rodu Lubomirskich, Taszyckich oraz Tarłów. Ostatnimi wła ścicielami, którzy kupili Mogilany w 1802 r. byli Konopkowie. Na miejscu starego dworu wzniesiono nowy, murowany o klasycystycznej architekturze, który był w ich władaniu do wybuchu drugiej wojny światowej. To dzi ęki rodzinie Konopków mo żemy docenia ć i podziwia ć obecny kształt dworku wraz z otaczaj ącym go parkiem. Rodzin ę Konopków wspomina si ę jako dobrych i dbaj ących o swoich wło ścian. Józef Konopka zało żył Szkoł ę Rolnicz ą w Czernichowie z czasem zaopatruj ąc j ą w podstawowe narz ędzia rolnicze. Był równie ż współzało życielem Szkoły Ślusarskiej w Świ ątnikach Górnych. Po drugiej wojnie światowej ziemia dworska została rozparcelowana pomiędzy chłopów a dwór został upa ństwowiony.

- 43 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

W 1967 r. dworek wraz z najbli ższym otoczeniem przekazany został Polskiej Akademii Nauk, która po etapie przeprowadzenia generalnego remontu przeznaczyła go na ośrodek pełni ący funkcj ę konferencyjn ą. Ze wzgl ędu na dogodne poło żenie na szlaku handlowy Mogilany były świadkiem wa żnych wydarze ń historycznych. W 1434 r. przeje żdżał tu wraz ze swym orszakiem Władysław Jagiełło, pod ąż aj ący na spotkanie z Zygmuntem, cesarzem niemieckim, który przybył do Krakowa na koronacj ę czwartej żony Jagiełły, Zofii. W histori ę Mogilan wpisał si ę tak że ksi ążę Józef Poniatowski, który 1813 r. pod ąż ał na czele swych wojsk aby wzi ąć udział w „Bitwie Narodów” pod Lipskiem.

5.2. Struktura osadnicza

Tereny osadnicze gminy Mogilany charakteryzuje układ wsi placowej z rynkiem. Wsie budowane były najcz ęś ciej wokół centralnego placu o eliptycznym kształcie z wyst ępuj ącymi funkcjami wspólnymi dla wszystkich mieszka ńców (np. ko ściół). Centralnie poło żona wie ś gminna Mogilany posiada cechy wsi folwarcznej, której centrum stanowił dwór z zabudowaniami gospodarczymi i zauwa żalnym układem ulicówek o pasmowych układach. Tradycyjn ą zabudow ę wiejska stanowiły domy drewniane. Zbudowane na konstrukcji zr ębowej posiadały dachy czterospadowe, pó źniej dwuspadowe, pierwotnie kryte strzech ą. Na pocz ątku XX wieku pojawiło si ę szalowanie pionowe deskami. Pocz ątkowo budowano domy jednotraktowe, składaj ące si ę z sieni , izby i komory. W połowie XIX w. zacz ęły si ę pojawia ć domy półtoratraktowe i dwutraktowe. Najstarsze chałupy posiadały małe okna cztero polowe , z czasem powi ększone do sze ściu. Zabudowa gospodarcza posiadała konstrukcje zr ębow ą lub ramow ą z wypełnion ą deskami. Z czasem drewna zabudowa zagrodowa uległa przebudowie lub zburzeniu. Obecnie, w północnej cz ęś ci gminy Mogilany, dominuje zabudowa jednorodzinna oraz rezydencjonalna. Uwarunkowane jest to bliskim s ąsiedztwem Krakowa. Uzupełniaj ącą form ę zabudowy stanowi zabudowa zagrodowa wyst ępuj ąc głównie w południowej i zachodniej cz ęś ci gminy, w szczególno ści w sołectwach: Buków, Włosa ń oraz Konary. Krajobraz wsi urozmaicaj ą zało żenia dworsko – parkowe, historyczne układy przestrzenne wsi, a tak że zespoły sakralne, dworskie oraz tradycyjne kapliczki nadaj ące świadectwo tradycji i historii regionu.

- 44 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

5.3. Obiekty obj ęte ochron ą konserwatorsk ą

Na terenie gminy Mogilany wyst ępuje wiele obiektów wpisanych do rejestru zabytków prowadzonego przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Świadcz ące o wielowiekowej historii i bogatej kulturze, któr ą mo żna podziwia ć na obszarze gminy Mogilany. Zespół dworski w Chorowicach Zało żenie to pochodzi najprawdopodobniej z XVII w., przekształcone na przełomie XIX/XX w. składa si ę z rozległego parku typu krajobrazowego ( z ko ńca XVIII w., cz ęś ciowo przebudowanego na pocz ątku XX w.) Niegdy ś na tym terenie znajdował si ę dwór (obecnie zawalony). Pozostało ści ą po ruinach dworku jest dawna kaplica dworska (mur. 1906 r.) oraz budynki mieszkalne i gospodarcze, w tym stajnie i czworaki wybudowane na pocz ątku XX w. Zespół ko ścioła parafialnego p.w. Narodzenia NMP w Gaju Murowany ko ściół jednonawowy z w ęż szym prezbiterium zamkni ętym wielobocznie wzniesiony został w pierwszej połowie XVII w. Kruchta zlokalizowana po południowej stronie obiektu pochodzi z 1866 r. Wn ętrza posiadaj ą sklepienia krzy żowe z żebrami (druga połowa XIX w.). Przy ko ściele zachowały si ę zabudowania gospodarcze: stajnia z około 1900 r. obecnie pełni ąca funkcj ę muzeum parafialnego, drewniany, nakryty gontowym dachem namiotowym spichlerz z XIX w. adaptowany na kaplic ę oraz stodoła i plebania z XIX w. Zespół dworski Grabowskich w Konarach Drewniany dwór na wysokiej podmurówce, wybudowany około 1920 r., posiada cechy willi. Postawiony na kształt tradycyjnego czworoboku z ryzalitem od frontu w środkowej osi przykryty został dachem mansardowym. Dozorcówka przy dworze pochodzi z 1930 r. Zbudowana została w formie zbli żonej do drewnianego domku góralskiego o konstrukcji zr ębowej, pokryta dachem przyczółkowym z lukarnami. Park krajobrazowy składa si ę m.in. z alei grabowej i okazów d ębów, mieszcz ących si ę wokół dworku. Ziele ń parkowa wyró żnia si ę elementami modernizmu i secesji z pozostało ściami zało żenia projektowego z XVIII – XIX w. Najstarsze drzewa parku si ęgaj ą 150 – 200 lat. Na terenie zespołu zachowały si ę budynki folwarczne: drewniano – murowana obora z przełomu XIX/XX w., przebudowana w 1970 r., oraz drewniany spichlerz z XIX w., przebudowany po 1950 r. o konstrukcji zr ębowej. Zespół dworski w Konarach Dwór wzniesiony został w 1860 r. i przebudowany około 1920 r. W 1981 r. przeniesiony został na obecne miejsce z Ołpin (dawne woj. tarnowskie). Dokonano rekonstrukcji pierwotnego układu, kształtu dachu oraz pozostałych detali. Drewniany dwór

- 45 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______zbudowany został na rzucie kwadratu, nakryty gontowym dachem czterospadowym. Na frontowej strony mie ści si ę ganek, natomiast na tylnej elewacji znajduje si ę podcie ń na drewnianych słupach. Zespół stanowi przykład tradycyjnej zabudowy dworskiej. Zespół dworski Padlewskich w Libertowie Budynek dworu pochodzi z pocz ątku XIX w., przebudowany został na przełomie XIX i XX w. Murowany, parterowy budynek dwutraktowy pokryty łamanym dachem, posiada ganek wsparty na dwóch kolumnach Dwór ten stanowi przykład skromnej klasycystycznej rezydencji wiejskiej. Teren zespołu dworsko – parkowego Padlewskich mie ści si ę na wzgórzu, na którym po północnej stronie stoku zało żony został park o cechach krajobrazowych (okres XVIII – XIX w.). Od południowej strony wzgórza wybudowany został zajazd oraz tereny gospodarcze z zachowanymi do dziś czworakiem i obor ą pochodz ącymi z drugiej połowy XIX w., które przebudowano w połowie XX w. Zespół dworski w Lusinie Drewniano – murowany dwór zbudowany został w 1688 r. Przebudowany został w pierwszej połowie XIX w. a nast ępnie rozbudowany. Korpus główny w stylu klasycystycznym posiada portyk kolumnowy z trójk ątnym frontem. Od strony wschodniej znajduje si ę dobudówka z ko ńca XIX w. Budynek pokryty jest dachem czterospadowym. Dwór stanowi przykład klasycznej staropolskiej siedziby wiejskiej. W skład zespołu wchodzi równie ż murowany spichlerz z pierwszej połowy XIX w., kaplica z 1877 r. oraz dwa budynki gospodarcze. Wokół zespołu dworskiego roztacza si ę naturalistyczny park krajobrazowy zało żony XVII w. Przekształcony został w drugiej połowie XIX w., nast ępnie w 1986 r. poddany rewaloryzacji w celu odnowienia obszaru i przywróceniu pierwotnej świetno ści. Park składa si ę z cz ęś ci ozdobnej, reprezentatywnej (poło żonej blisko dworu) i cz ęś ci poł ączonej z sadem od strony południowej. Zespół ko ścioła parafialnego p.w. Św. Bartłomieja w Mogilanach Ko ściół wybudowany został w 1604 r. jest jednonawowy, murowany z kaplic ą po stronie północnej w stylu barokowym; od strony zachodniej w pierwszej połowie XIX w. dobudowano krucht ę a w 1930 r. prezbiterium. Przy ko ściele znajduje si ę zabytkowe ogrodzenie z dzwonnic ą, pochodz ące z pierwszej połowy XIX w., plebania murowana wybudowana w 1900 r. oraz murowana obora z 1920 r. Zespół dworski Konopków w Mogilanach Dwór został wzniesiony w XVIII w. a jego przebudowa trwała na przełomie wieku XIX i XX. Obecny stan reprezentuje styl barokowo – klasycystyczny - murowany, parterowy

- 46 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______budynek z arkadowymi portykami, pokryty dachem mansardowym z lukarnami. Dwór otoczony został parkiem, który w cz ęś ci południowej zachował form ę ogrodu renesansowego wraz ze szpalerami grabowymi. Cz ęść północna z XVIII w. przekomponowana została na ogród francuski. W parku znajduje si ę kilka pami ątkowych okazów drzew, co czyni go niezwykle cennym zespołem parkowo – dworskim. Zestawienie wszystkich obiektów, które zostały obj ęte ochron ą konserwatorsk ą na podstawie ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. 2003 nr 162 poz. 1568) przedstawia Tab.4.

Tab.4. Zbytki b ędące w rejestrze /źródło: Małopolski Konserwator Zabytków, 2012r/ lp. miejscowo ść obiekt zabytkowy nr rej. zespół dworski , pocz. XXw. - dwór - kaplica, 1915 1. Chorowice A-505 z 18.03.1985 - czworak - stajnia - park zespół ko ścioła parafialnego - ko ściół p.w. Narodzenia NMP, 1626 2. Gaj A-583 z 13.04.1988 - cmentarz ko ścielny -ogród pleba ński

zespół dworski Grabowskich, XVIII/XIX, pocz. XX - dwór, drewn.-mur. 3. - dozorcówka, drewn. A-597 z 21.12.1988 - spichlerz, drewn. Konary - obora, drewn.-mur. - park. (stawy, aleja lipowa) zespół dworski (z Ołpiny) 1860, 1920,1981 4. A-602 z 12.06.1989 - dwór, drew. - ogród zespół dworski 5. Libertów - dwór A-340 z 1.12.1971 - park zespół dworski , 6. Lusina - dwór, drew.-mur. A-464 z 16.02.1981 - park A-488 z 16.02.1981

- 47 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

folwark 1900, 1938 - dom (rz ądówka) 7. A-688 z 5.10.1994 - sady i zadrzewienia alejowe i szpalerowe ko ściół parafialny pw. Św. Bartłomieja, 8. A-163 z 22.01.1970 1604 Mogilany zespół dworski, XVI-XIX 9. - dwór A-319 z 22.09.1971 - park

5.4. Obiekty b ędące w gminnej ewidencji zabytków

Na terenie gminy Mogilany znajduje si ę 78 obiektów zabytkowych wpisanych do gminnej ewidencji zabytków. S ą to głównie drewniane i murowane domy, zagrody i stodoły wybudowane na przełomie XVIII/XIX w. Do zespołów dworsko – parkowych zalicza si ę m.in.: • zespół dworski Chwalibogowskich w Gaju; dwór pochodzi z 1890 r., cz ęś ciowo przebudowany w 1945 r., murowany z zachowan ą stodoł ą drewniano-murowan ą, otoczony XIX-wiecznym parkiem krajobrazowym, • zespół dworski Skołyszewskich w Konarach z 1935 r., dwór drewniany, poło żony na terenie parku krajobrazowego, • zespół dworski Osuchowskich w Lusinie, zbudowany około 1920 r., składaj ący si ę z murowanego dworu i drewnianego kurnika otoczonego pozostało ściami parku z przełomu XVIII/XIX w. Na obszarze gminy Mogilany znajduj ą si ę nast ępuj ące zespoły folwarczne: • zespół folwarczny „Kopa ń” w Konarach pochodz ący z 1980 r., budynek drewniano-murowany z ku źni ą i stodoł ą otoczony parkiem krajobrazowym z XIX w., • zespół folwarczny „Zielona” w Konarach, Grabowskich (od 1913 r. własno ść Bonifratów), w skład którego wlicza si ę murowany dom zakonny, zbudowany na miejscu starego w 1947 r. oraz budynek gospodarczy; wokół zespołu folwarcznego rozci ąga si ę XIX-wieczny ogród z sadem, • zespół folwarczny w Lusinie, z którego zachowały się dwa budynki gospodarcze z I poł. XIX w.,

- 48 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

• pozostało ści zespołu folwarcznego w Mogilanach, z budynkiem mieszkalno- gospodarczym oraz gospodarczym wybudowanymi na przełomie XIX/XX w. Pełn ą list ę zabytków wpisanych do ewidencji przedstawia Tab.5.

Tab.5. Zbytki wpisane do ewidencji /źródło: UG Mogilany/ lp. lokalizacja zabytki wpisane do ewidencji 1 Brzyczyna Dom nr 13 drew, ok. 1880 r. 2 Brzyczyna Dom nr 14 drew-mur 1890 r. przebud. Cz. Zach. 1984 r. 3 Brzyczyna Dom nr 25 drew ok. 1880 r. 4 Brzyczyna Dom nr 27 drew. ok. 1890 r. 5 Brzyczyna Stodoła w zagrodzie nr 16 drew-mur 1920 r. 6 Buków Kaplica mur. ok. 1900 r. 7 Buków Szkoła mur. 1950-1956 r. 8 Buków Dom 9 Buków Dom 10 Buków Stodoła nr 16 drew-bud ok. 1920 r. 11 Gaj Zespół Dworski Chwalibogowski Zagroda nr 3 a) dom drewniany ok. 1880 r. 12 Gaj b) stodoła drew-mur ok. 1880 r. c) spichlerz drew. ok. 1890 r. 13 Gaj Dom nr 30 drew. 1870 r. Zespół Dworskich Chwalibogowskich a) dwór 14 Gaj b) stodoła c) park krajobrazowy 15 Konary Szkoła mur. 1906-1912 r. Zespół Folwarczny "Kopa ń" a) dwór mur-drew. 1890 r. b) czworak drew. ok. 1890 r. 16 Konary c) ku źnia drew 1880-1890 r. d) stodoła drew-mur ok. 1930 r. e) park krajobrazowy XIX w. Zespół Folwarczny "Zielona" Grabowskich od 1913 r. Bonifratów a) dom zakonny z kaplic ą mur 1947 r. 17 Konary b) budynek gospodarczy mur ok. 1920 r. c) gród z cz. krajobrazow ą z sadem 1880-1900 r. Zagroda nr 7 18 Konary a) dom drew. ok. 1880 r.

- 49 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

lp. lokalizacja zabytki wpisane do ewidencji b) stodoła drew. ok. 1880 r. Zagroda nr 8 a) dom drew. XIX/XX przebudowa po 1945 r. 19 Konary b) obora drew. XIX/XX c) stodoła drew. XIX/XX Zagroda nr 56 20 Konary a) dom drew. 1880-1885 r. b) stodoła drew. ok. 1885 r. 21 Konary Dom nr 14 drew. ok. 1880-1890 r. 22 Konary Dom nr 16 drew. przed 1880 r. 23 Konary Dom nr 40 drew. ok. 1880 r. 24 Konary Dom nr 74 drew. ok. 1890 r. 25 Konary Stodoła w zagrodzie nr 39 drew. ok. 1880 r. 26 Konary Stodoła w zagrodzie nr 68 drew. ok. 1900 r. 27 Konary Stodoła w zagrodzie nr 87 drew. ok. 1910 r. 28 Konary Dom Ludowy mur. ok. 1934 r. Zespół Dworski Skołyszewskich 29 Konary a) dwór b) park krajobrazowy z elementami secesji Zagroda nr 58 30 Konary a) dom drewniany 1887 r. b) stodoła drewniana ok. 1890 r. 31 Konary Stodoła w zagrodzie nr 69 drewniana ok. 1900 r. 32 Kulerzów Dom nr 15 drew. 1920 r. 33 Kulerzów Dom 24 drew. 1920 r. 34 Kulerzów Dom 28 drew. 1890 r. 35 Kulerzów Stodoła w zagrodzie nr 27 drew. 1900 r. 36 Libertów Szkoła mur. 1956 r. 37 Libertów Dom nr 37 mur. 1873 r. 38 Libertów Stodoła w zagrodzie nr 8 drew. 1880 r. Zagroda przy ul. Zdrojowej 72 39 Lusina a) dom z cz ęś ci ą gospodarcz ą drew. 1867 r. b) stodoła drew. ok. 1870 r. (dawny nr 63) Zagroda przy ul. Zdrojowej 40 a) dom drew. 1849 r. 40 Lusina b) obora drew. poł. XIX w. c) stodoła drew. poł. XIX w. d) spichlerz drew. Ok. 1850 r. (dawny nr 66) 41 Lusina Zagroda przy ul. Spacerowej 5

- 50 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

lp. lokalizacja zabytki wpisane do ewidencji a) stodoła drew. ok. 1910 r. b) piwnica mur. ok. 1910 r. (dawny nr 73) Zagroda przy ul. Spacerowej 1 42 Lusina a) dom drew. ok. 1900 r. b) obora drew. ok. XIX w. (dawny nr 74) 43 Lusina Dom drew. XIX/XX w. przy ul. Krakowskiej 76 (dawny nr 76) 44 Lusina Dom drew. ok. 1880 r. przy ul. Spacerowej 3 (dawny nr 86) 45 Lusina Zespół dworski Osuchowskich 1920 r. Zespół Folwarczny 46 Lusina a) budynek gospodarczy I mur 1 poł. XIX, przebud. Po 1950 r. b) budynek gospodarczy II mur 1 poł. XIX Zagroda ul. Zbrojowa 24 47 Lusina a) dom drewn. 1863 r. b) stodoła drewn. ok. 1870 r. (dawny nr 70) 48 Mogilany Szkoła mur. ok. 1900 r. przed. 1968 r. Zagroda przy ul. Św. Bartłomieja 7,13,23 49 Mogilany stodoła drew. ok. 1880 r. Zagroda przy ul. Św. Bartłomieja 7,13,23 50 Mogilany stodoła nr II drew. ok. 1890 r. przebud. ok. 1930 r. (dawny nr 30) Zagroda przy ul. Mogila ńska 44 a) dom drew. XIX w. 51 Mogilany b) stodoła drew. XIX w. c) spichlerz mur. (kam) drew. XIX w. (dawny nr 229) Dom przy ul. Zakopia ńskiej 47 52 Mogilany drew. ok. 1890 r. (dawny nr 225) Dom przy ul. Południowej 6b drew-mur 1858 r. przed. 1931 r. (dawny nr 53 Mogilany 227) 54 Mogilany Stodoła w zagrodzie przy ul. Sportowej 29 drew. I poł. XIX w. (dawny nr 59) 55 Mogilany Stodoła w zagrodzie przy ul. Mogila ńska 13 drew. ok. 1900 r. (dawny nr 84) 56 Mogilany Stodoła w zagrodzie przy ul. Mogila ńska 51 drew. ok. XIX w. (dawny nr 90) 57 Mogilany Stodoła w zagrodzie przy ul. Zakopia ńska 33 drew. ok. 1900 (dawny nr 92) Pozostało ści Zespołu Folwarcznego R.S.P. "Pokój" 58 Mogilany a) budynek mieszkalno-gospodarczy, mur. Pocz. XX w. przebud. po 1950 r. b) budynek gospodarczy, mur. XIX/XX w. przebud. po 1950 r. Zagroda przy ul. Miodowej 9 59 Włosa ń a) dom drew. 1866 r. b) stodoła drew. ok. 1870 r. (dawny nr 38) Zagroda przy ul. Stolarskiej 3 60 Włosa ń a) dom drew. 1886 r.

- 51 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

lp. lokalizacja zabytki wpisane do ewidencji b) stodoła drew. Po 1886 r. c) spichlerz drew. Po 1886 r. (dawny nr 45) Zagroda przy ul. Bajecznej 56 61 Włosa ń a) dom drew. 1920 r. b) obora drew. Przed 1900 r. (dawny nr 75) Zagroda przy ul. Bajecznej 3 62 Włosa ń a) dom drew. 1921 r. b) stodoła drew. 1921 r. przebud. Dachu po 1960 r. (dawny nr 167) 63 Włosa ń Dom drew. ok. 1870 r. przy ul. Łobzowskiej 137 (dawny nr 29) 64 Włosa ń Dom drew, (ok. 1900 r.) przy ul. Łobzowskiej 26 (dawny nr 50) 65 Włosa ń Dom drew. 1882 r. przy ul. Świ ątnickej 96 (dawny nr 106) 66 Włosa ń Dom mur. 1888 r. przy ul. Chmielnik 36 (dawny nr 144) 67 Włosa ń Dom drew. Przy ul. Łobzowskiej 79 drew. 1911 r. (dawny nr 183) 68 Włosa ń Stodoła przy ul. Łobzowskiej 131 drew. poł. XIX w. (dawny nr 30) 69 Włosa ń Stodoła przy ul. Królowej Polski 150 drew. ok. 1880 r. (dawny nr 34) 70 Włosa ń Stodoła przy ul. Łobzowskiej 97 drew. ok. 1887 r. (dawny nr 40) 71 Włosa ń Stodoła przy ul. Królowej Polski 54 drew. ok. 1880 r. (dawny nr 62) 72 Włosa ń Stodoła przy ul. Bajecznej 5 drew. poł. XIX w. (dawny nr 81) 73 Włosa ń Stodoła przy ul. Bajecznej 7 drew. ok. 1900 r. (dawny nr 108) 74 Włosa ń Stodoła przy ul. Zamkowej 2 drew. ok. 1880 r. (dawny nr 109) 75 Włosa ń Stodoła przy ul. Królowej Polski 69 drew. ok. po 1900 r. (dawny nr 185) 76 Włosa ń Stodoła przy ul. Królowej Polski 156 drew. ok. Po 1900 r. (dawny nr 185) 77 Włosa ń Ko ściół FIL. P.W. M.B Królowej Polski, mur. 1954 r. 78 Włosa ń Stodoła przy ul. Św. Józefa 5 drewn. ok. 1880 r. (dawny nr 155)

Ponadto na terenie gminy Mogilany zlokalizowanych jest wiele cennych i ró żnorodnych kapliczek i krzy ży przydro żnych, które nadaj ą miejscom niepowtarzalny charakter.

5.5. Stanowiska archeologiczne

Na obszarze gminy Mogilany wyznaczonych zostało 135 stanowisk archeologicznych z ró żnych okresów historycznych. Stanowiska archeologiczne to obszary w granicach, których znajduj ą si ę zabytki archeologiczne o znanej lokalizacji. Do zabytków archeologicznych zaliczamy, zabytki nieruchome, b ędące powierzchniow ą, podziemn ą lub podwodn ą pozostało ści ą egzystencji i działalno ści człowieka, zło żon ą z nawarstwie ń kulturowych i znajduj ących si ę w nich wytworów b ądź ich śladów oraz zabytki ruchome, będący tym wytworem.

- 52 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Tab.6.Stanowiska archeologiczne w gminie Mogilany /źródło: Małopolski Konserwator Zabytków/ Numer lp. Miejscowo ść Funkcja Kultura Chronologia stanowiska AZP 104-56 1. Brzyczyna 5 ślad osadnictwa epoka kamienia 2. Brzyczyna 5 ślad osadnictwa pó źne średniowiecze XII-XIV w. 3. Brzyczyna 6 ślad osadnictwa epoka kamienia 4. Brzyczyna 6 ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 5. Brzyczyna 7 ślad osadnictwa epoka kamienia okres 6. Brzyczyna 7 osada kultura przeworska pó źnorzymski 7. Brzyczyna 7 osada pó źne średniowiecze XIII-XV w. okres 8. Brzyczyna 8 osada kultura przeworska pó źnorzymski 9. Brzyczyna 8 osada wczesne średniowiecze XI-XIII w. 10. Brzyczyna 8 osada pó źne średniowiecze XIII-XV w. 11. Gaj 1 ślad osadnictwa epoka kamienia 12. Gaj 2 ślad osadnictwa kultura łu życka 13. Gaj 2 osada pó źne średniowiecze XIV-XV w. 14. Gaj 3 ślad osadnictwa epoka kamienia 15. Gaj 3 osada pó źne średniowiecze XIV-XVI w 16. Gaj 5 ślad osadnictwa okres rzymski? 17. Gaj 18. Libertów 1 osada okres rzymski 19. Libertów 1 ślad osadnictwa pó źne średniowiecze XIV-XV w. 20. Libertów 2 ślad osadnictwa epoka kamienia 21. Libertów 2 ślad osadnictwa okres rzymski 22. Libertów 3 ślad osadnictwa okres rzymski 23. Libertów 4 ślad osadnictwa mezolit? 24. Libertów 5 ślad osadnictwa okres rzymski? 25. Libertów 5 ślad osadnictwa pó źne średniowiecze XIV-XV w. 26. Libertów 6 ślad osadnictwa epoka kamienia 27. Libertów 7 ślad osadnictwa okres rzymski? 28. Libertów 8 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze XI-XIII w. 29. Libertów 8 ślad osadnictwa pó źne średniowiecze XIV-XVI w. 30. Libertów 10 ślad osadnictwa kultura łu życka 31. Libertów 11 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze XI-XII w. 32. Libertów 12 ślad osadnictwa epoka kamienia 33. Libertów 13 ślad osadnictwa okres rzymski 34. Libertów 14 osada kultura przeworska okres rzymski 35. Libertów 14 ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 36. Libertów 15 ślad osadnictwa pó źne średniowiecze XIV-XV w. 37. Libertów 16 ślad osadnictwa kultura łu życka 38. Libertów 16 osada kultura przeworska pó źny rzym 39. Libertów 16 osada? wczesne średniowiecze VIII-IX w. 40. Libertów 16 ślad osadnictwa pó źne średniowiecze XIV-XV w. 41. Lusina 1 ślad osadnictwa neolit 42. Lusina 1 ślad osadnictwa kultura łu życka 43. Lusina 1 ślad osadnictwa kultura przeworska okres rzymski 44. Lusina 1 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze XI-XIII w.

- 53 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Numer lp. Miejscowo ść Funkcja Kultura Chronologia stanowiska 45. Lusina 1 osada pó źne średniowiecze XIV-XVI w. 46. Lusina 2 osada pó źne średniowiecze środkowy 47. Lusina 3 ślad osadnictwa paleolit? 48. Lusina 3 osada kultura łu źycka? 49. Lusina 3 osada kultura przeworska okres rzymski 50. Lusina 3 osada wczesne średniowiecze XI-XIIw. 51. Lusina 3 osada pó źne średniowiecze XIV-XVw. okres wpływów 52. Lusina 4 osada rzymskich lub wczesne średniowiecze 53. Lusina 4 osada wczesne średniowiecze XI-XII w. 54. Lusina 4 osada pó źne średniowiecze XIII-XVI w. 55. Lusina 5 ślad osadnictwa neolit 56. Lusina 5 ślad osadnictwa kultura łu życka 57. Lusina 5 ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 58. Lusina 6 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze XI-XIII w. 59. Lusina 6 osada pó źne średniowiecze XIV-XV w. 60. Lusina 6 osada czasy nowo żytne XVI-XVIII w 61. Lusina 10 ślad osadnictwa okres rzymski 62. Lusina 10 osada pó źne średniowiecze XIV-XV w. pó źny okres 63. Lusina 11 ślad osadnictwa rzymski 64. Lusina 11 osada średniowiecze XII-XV w. 65. Lusina 11 osada czasy nowo żytne XVI-XIX w. 66. Lusina 12 ślad osadnictwa kultura łu życka? 67. Lusina 12 osada pó źne średniowiecze XIII-XIV w. 68. Lusina 13 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze XII-XIII w. 69. Lusina 13 ślad osadnictwa pó źne średniowiecze XIV-XV w. 70. Lusina 14 osada wczesne średniowiecze XI-XIII w. 71. Lusina 14 ślad osadnictwa pó źne średniowiecze XIII-XVw. 72. Lusina 15 osada wczesne średniowiecze XI-XIII w. 73. Lusina 15 osada pó źne średniowiecze XIII-XV w. 74. Lusina 15 osada czasy nowo żytne XIV-XVII w. 75. Lusina 16 ślad osadnictwa kultura łu życka? 76. Lusina 16 ślad osadnictwa kultura przeworska 77. Lusina 16 osada wczesne średniowiecze XI-XIII w. 78. Lusina 16 osada pó źne średniowiecze XIII-XV w. 79. Lusina 17 ślad osadnictwa epoka kamienia 80. Lusina 18 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze XI-XIII w. 81. Lusina 18 ślad osadnictwa pó źne średniowiecze XIV-XVI w. 82. Lusina 19 osada kultura łu życka 83. Lusina 19 ślad osadnictwa okres rzymski 84. Lusina 19 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze XI-XIII w. 85. Lusina 19 ślad osadnictwa czasy nowo żytne? AZP 105-55 86. Buków 1 ślad osadnictwa epoka kamienia 87. Buków 2 ślad osadnictwa epoka kamienia 88. Buków 3 osada epoka kamienia 89. Buków 3 ślad osadnictwa wczesne średni.

- 54 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Numer lp. Miejscowo ść Funkcja Kultura Chronologia stanowiska XI-XIII w. 90. Buków 4 ślad osadnictwa epoka kamienia 91. Chorowice 1 ślad osadnictwa epoka kamienia 92. Chorowice 2 ślad osadnictwa prahistoryczna. wczesne 93. Chorowice 2 ślad osadnictwa średniowiecze wczesne 94. Chorowice 3 ślad osadnictwa średniowiecze XI-XIIIw pó źne średniowiecze 95. Chorowice 3 ślad osadnictwa XIV-XVI

96. Chorowice 4 ślad osadnictwa epoka kamienia 97. Chorowice 5 ślad osadnictwa epoka kamienia 98. Chorowice 6 ślad osadnictwa epoka kamienia 99. Chorowice 7 ślad osadnictwa epoka kamienia 100. Chorowice 8 osada neolit epoka kamienia 101. Kulerzów 1 ślad osadnictwa (neolit?) AZP 105-56 102. Gaj 1 ślad osadnictwa kultura przeworska okres rzymski 103. Konary 1 ślad osadnictwa pó źne średniowiecze XIV-XV 104. Konary 1 ślad osadnictwa czasy nowo żytne 105. Konary 2 ślad osadnictwa wczesna epoka br ązu 106. Konary 2 ślad osadnictwa pó źne średniowiecze XIV-XV 107. Konary 2 ślad osadnictwa nowo żytno ść XVII 108. Konary 3 osada pó źne średniowiecze cmentarzysko kultura puchowska?, 109. Mogilany 1 epoka żelaz ciałopalne przeworska? lub łu życka 110. Mogilany 2 osada pó źne średniowiecze XIV-XV 111. Mogilany 2 osada nowo żytno ść 112. Mogilany 3 ślad osadnictwa neolit 113. Mogilany 4 osada pó źne średniowiecze 114. Mogilany 4 osada nowo żytno ść 115. Mogilany 5 ślad osadnictwa neolit 116. Mogilany 5 ślad osadnictwa kultura łu życka epoka br ązu 117. Mogilany 5 ślad osadnictwa nowo żytno ść wczesny okres epoki 118. Mogilany 6 osada br ązu 119. Mogilany 6 osada pó źne średniowiecze 120. Mogilany 6 osada nowo żytno ść 121. Mogilany 7 ślad osadnictwa kultura przeworska okres rzymski 122. Mogilany 8 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze XII-XIII 123. Mogilany 8 ślad osadnictwa nowo żytno ść XVII-XVIII okres wpływów 124. Włosa ń 1 ślad osadnictwa kultura przeworska rzymskich kultura 125. Włosa ń 2 ślad osadnictwa okres rzymski przeworska 126. Włosa ń 2 ślad osadnictwa średniowiecze XII-XIV? 127. Włosa ń 3 osada neolit

- 55 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Numer lp. Miejscowo ść Funkcja Kultura Chronologia stanowiska 128. Włosa ń 3 osada pó źne średniowiecze 129. Włosa ń 3 osada nowo żytno ść 130. Włosa ń 4 ślad osadnictwa neolit 131. Włosa ń 4 osada pó źne średniowiecze 132. Włosa ń 4 ślad osadnictwa nowo żytno ść 133. Włosa ń 5 ślad osadnictwa wczesne średniowiecze VIII-IX 134. Włosa ń 5 ślad osadnictwa pó źne średniowiecze 135. Włosa ń 5 ślad osadnictwa nowo żytno ść XVII-XVIII

- 56 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

6. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WARUNKÓW I JAKO ŚCI ŻYCIA MIESZKA ŃCÓW, W TYM OCHRONY ICH ZDROWIA

6.1. Demografia

Według danych GUS na rok 2010 gmin ę Mogilany zamieszkuje 12 216 osób (w tym 5926 m ęż czyzn i 6290 kobiet), co stanowi zaledwie 4,77 % ludno ści powiatu krakowskiego i 0,37% województwa. Mogilany charakteryzuj ą si ę wysokim wska źnikiem g ęsto ści zaludnienia – 280 osób/km 2. Średnia g ęsto ść zaludnienia powiatu wynosi 208 osób/km 2 a województwa 218 osób/km 2. Analizuj ąc liczb ę mieszka ńców na przestrzeni ostatnich 15 lat mo żna zauwa żyć znaczny wzrost liczby mieszka ńców, a ż o 22%. Średnio rocznie do gminy przybywaj ą 184 osoby. Szacuje si ę, i ż w kolejnych latach tendencja ta b ędzie si ę utrzymywała (Tab.7), sprzyja temu bliskie poło żenie Krakowa. Ludno ść pracuj ąca w stolicy Małopolski osiedla si ę na terenie gminy.

Tab.7. Liczba ludno ści w gminie Mogilany w latach 1995-2010 /źródło: GUS 2011 /. rok 1995 1998 2000 2002 2005 2008 2010 liczba 9 447 9 742 10 116 10 362 11 040 11 697 12 216 ludno ści

Gmina charakteryzuje si ę korzystn ą struktur ą wiekow ą ludno ści. Na przestrzeni ostatnich 10 lat (2000-2010) struktura ta utrzymuje si ę na podobnym poziomie. W ogólnej strukturze wieku przewa ża ludno ść w wieku produkcyjnym (po 17 roku życia), która w 2010 roku stanowi 64,5% ogółu. Około 21,8% ogółu to ludno ść w wieku przedprodukcyjnym. Z analizy wynika, i ż nieco wy ższa jest liczba osób w wieku do 17 lat, ni ż ludno ści w wieku poprodukcyjnym. Analizuj ąc struktur ę wieku ludno ści gminy Mogilany w 2010 roku mo żemy zauwa żyć, że w śród mieszka ńców zarówno w wieku przedprodukcyjnym jak i produkcyjnym nieznacznie przewa ża liczba m ęż czyzn. Natomiast w wieku poprodukcyjnym jest zdecydowanie wi ęcej kobiet.

- 57 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Tab.8. Struktura ludno ści w latach 1998 - 2008. /źródło: GUS/. w wieku

przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym rok ogółem w tym w tym w tym razem razem razem kobiety kobiety kobiety 2000 10 116 2827 1452 6006 2863 1283 856

2002 10 362 2722 1391 6334 3048 1306 871

2005 11 040 2674 1351 6982 3364 1384 918

2008 11 697 2643 1336 7492 3629 1532 1058

2010 12 216 2663 1328 7883 3835 1670 1127

Nale ży zauwa żyć i ż, liczba osób w wieku przedprodukcyjnym w 2010 roku jest ni ższa w porównaniu do roku 2000. Świadczy to o powolnym starzeniu si ę społecze ństwa oraz o przewadze imigracji w stosunku do emigracji w śród ludno ści w wieku produkcyjnym. Obci ąż enie osób w wieku produkcyjnym do osób w wieku nieprodukcyjnym jest zbli żone do średniej krajowej i wynosi 56. Oznacza to, że na ka żde 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 56 w wieku nieprodukcyjnym ( średnia w Polsce wynosi 55, dane: GUS 2009 r.. )

7000 6006 6000 5000 4000 2827 3140 2863 3000 0-17 lat 2000 1283 1375 1452 856 18-64 lat 1000 427 powy żej 65 lat 0 ogółem mężczyźni kobiety

Ryc. 8. Ludno ść wg płci i wieku w gminie Mogilany w 2000r Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS, 2010

- 58 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

10000 7883 8000 6000 4048 3835 4000 2663 0-17 lat 1670 1335 1328 1127 18-64 lat 2000 543 powy żej 65 lat 0 ogółem mężczyźni kobiety

Ryc. 9 Ludno ść wg płci i wieku w gminie Mogilany w 2010r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS, 2010 Piramida płci i wieku mieszka ńców gminny Mogilany posiada kształt nieznacznie zmieniony w porównaniu do kształtu piramidy dla całego kraju. Zachowało si ę zaw ęż enie u podstawy, charakterystyczne dla społecze ństwa starz ącego si ę, oraz znaczna nadwy żka kobiet nad m ęż czyznami w wieku powy żej 65 lat, spowodowana wy ższ ą średni ą długo ści życia kobiet wzgl ędem m ęż czyzn. Dwa wy że demograficzne powojenny wy ż kompensacyjny przypadaj ący na lata 50 oraz jego echo (ludno ść obecnie w wieku 20-30 lat) słabo odznaczaj ą si ę na piramidzie. W piramidzie wieku kobiet oraz w mniejszym stopniu w piramidzie wieku męż czyzn, mo żemy zaobserwowa ć znaczn ą liczb ę osób w wieku 30-39 lat. Spowodowane to jest du ża imigracj ą osób z s ąsiedniego Krakowa. W śród osób do 14 oraz pomi ędzy 40 a 60 rokiem życia nieznacznie przewa żaj ą m ęż czy źni. W pozostałych przypadkach zdecydowanie dominuj ą kobiety.

Ryc.10 Piramida wieku ludno ści w gminie Mogilany w 2010 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS, 2010

- 59 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Wska źnik feminizacji gminy w 2010 r., podobnie jak w województwie (102) i kraju (101), jest dodatni. W gminie Mogilany na 100 m ęż czyzn przypada 106 kobiet. Przyrost naturalny w gminie Mogilany od 10 lat (200-2010) jest dodatni. W ostatniej dekadzie najwi ększy miał miejsce w 2007 i 2008 roku, wyniósł 57 osób. Przyrost naturalny na 1000 osób w gminie wyniósł 2,9. Dla porównania, w powiecie krakowskim wska źnik ten wyniósł 1,5, a w województwie małopolskim 2,3. W 2010 roku w gminie urodziło si ę 123 dzieci, 73 chłopców i 50 dziewczynek, zmarło 88 osób.

Tab.9. Przyrosty naturalny w latach 2000 - 2010. /źródło: GUS/. rok 2000 2002 2005 2008 2010 przyrost naturalny 15 15 13 57 35

Saldo migracji na terenie gminy Mogilany w latach 2000-2010 jest dodatnie. Najwi ększy przyrost mieszka ńców nast ąpił w 2010 roku. Z analizy danych GUS na 2010 rok wynika, że 83 % spo śród osób zameldowanych w gminie w 2010 roku przybyło z miasta (Krakowa). Natomiast w śród osoby, które wyemigrowały z gminy w 2010 roku w 53% osiedliło si ę w mie ście.

Tab.10. Ruch migracyjny na terenie gminy Mogilany 2000 - 2010. /źródło: GUS/. ruch migracyjny rok zameldowanych wymeldowanych saldo migracji ogółem ogółem 2000 169 94 75

2002 164 70 94

2005 296 66 230

2008 219 121 98

2010 332 91 241

Je żeli chodzi o poziom wykształcenia mieszka ńców gminy, to ostatnie badania w tym kierunku przeprowadzone były w ramach spisu powszechnego w 2002 roku, co w powi ązaniu z dynamicznie zachodz ącymi zmianami społecznymi na terenie gminy Mogilany mo że powodowa ć nieco zmieniony obraz struktury wykształcenia.

- 60 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Przedstawione na Ryc. 11 wykształcenie mieszka ńców w 2002 r. gminy Mogilany wskazuje, że niemal dwie trzecie mieszka ńców posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe oraz podstawowe uko ńczone, natomiast 2,95% mieszka ńców nie uko ńczyło nawet szkoły podstawowej. Wykształcenie wy ższe posiada w gminie zaledwie 7,79% osób. Tak niskie notowania bardzo cz ęsto charakteryzuj ą gminy wiejskie, które odbiegaj ą od notowa ń w innego typu jednostkach.

Ludno ść w wieku 13 lat i wi ęcej według poziomu wykształcenia [2002]

2,20% 2,95% 4,65% policealne 7,79% niepełne podstawowe 32,40% średnie ogólnokształc ące wy ższe

17,63% średnie zawodowe

podstawowe uko ńczone

zasadnicze zawodowe

32,38%

Ryc.11. Wykształcenie mieszka ńców gminy Mogilany Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS, 2010

Obecnie (2011r.) sytuacja ta uległa poprawie. W ostatnich latach nast ąpił znaczy przyrost mieszka ńców, głównie ludzi młodych dobrze wykształconych, którzy wybrali gmin ę Mogilany jako miejsce zamieszkania.

6.2. Struktura gospodarcza, bezrobocie Gmina Mogilny w 2010 r. posiadała 1409 podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON, co klasyfikowało gmin ę na szóstym miejscu w skali powiatu krakowskiego. (Ryc.12). Gmina jest dogodnym miejscem dla rozwoju przedsi ębiorczości o czym świadczy znaczny stopie ń istniej ących spółek handlowych oraz cywilnych na terenie gminy Mogilany.

- 61 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze REGON [2010] - bez osób prowadz ących indywidualne gospodarstwa rolne

5000 4336

4000 3020 3000 2566 2355

2000 1459 1238 1409 1055 1102 1185 810 837 871 982 1000 475 654 286

0

a e a a ic ś e w ce yca ów ic in zo y kał z lonki w w s z ow S r mniki ierz o c an o z e ń ab Ska z w . Sł . . Suło . I -Lubo Z tniki Górne -w gm. w. Liszki w . w w ą m. w. Zie . Krzes gm. m-w. zó w. Czernichówm g . m-w m. -Wawr r wi gm. w. Mogilany g gm Ś gm. w. gm gm. w. Michałowice gm. gm. . m-w mia gm. w. Wielka Wie ło gm Kocmy gm. m-w. . w. Igo gm. w. gm gm. w. Jerzmanowice-Przeginia

Ryc.12. Podmioty gospodarcze w rejestrze REGON Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS, 2010

Spółki handlowe oraz spółki cywilne [2010] bez osób prowadz ących indywidualne gospodarstwa rolne

400 350 300 250 200 150 100 50 0 i a a i e k ś i a ce c zk n w k n yce kała i y s ór ni ó ie ny n ów i z gini S rz m W la lo rz w c e . o Li G o zowice ń rz ałow b . i ł a ogi ie s ze P -w w k S ernich Z abie r ich Lu ielk M Z ze w m ątni w. Cz M w- gm. i - . W w. . w. w. Sułoszowa w. Iwanowice . w m . . . Wa gm. zó Ś . w gm a- . w r . . w. m. w. m. m-w. Ska gm gm i anowice- w. gm gm g g m m - gm o gm m gm m. m-w. Kr oł . g Spółki handlowe g . Kocmy w gm . w. Jerz . . w. I m m m g Spółki cywilne g g

Ryc.13. Spółki handlowe oraz cywilne w rejestrze REGON Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS, 2010

W gminie Mogilany niemal połowa podmiotów (42%) prowadzi działalno ść w sekcji G (według PKD 2007), czyli handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów

- 62 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______samochodowych, wł ączaj ąc motocykle. Kolejn ą pod wzgl ędem liczebno ści grup ę stanowi ą podmioty działaj ące w sekcji F (budownictwo) – 19%, a w sekcji C (przetwórstwo przemysłowe) – 18%, w sekcji H (transport i gospodarka rynkowa) – 8%. W sekcjach K (działalno ść finansowa i ubezpieczeniowa) oraz I (działalno ść zwi ązana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi) funkcjonuj ą po 4% podmiotów. W pozostałych sekcjach działaj ą nieliczne podmioty stanowi ące 2-3% wszystkich podmiotów w rejestrze REGON (Ryc. 14). Przedstawione dane nie obejmuj ą osób prowadz ących gospodarstwa indywidualne w rolnictwie.

Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze REGON wg PKD wyst ępuj ące w Gminie Mogilany [2010]

2% rolnictwo, le śnictwo, łowiectwo (sekcja A) 3% 4% 4% obsługa rynku nieruchomo ści (sekcja L) 8% Działalno ść zwi ązana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (sekcja I)

42% działalno ść finansowa i ubezpieczeniowa (sekcja K)

transport i gospodarka magazynowa transpor (sekcja H) 18% przetwórstwo przemysłowe (sekcja C)

budownictwo (sekcja F)

Handel hurtowy i detaliczny; naprawa 19% pojazdów samochodowych, wł ączaj ąc

Ryc. 14. Podmioty gospodarcze w rejestrze REGON według sekcji PKD 2007 Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS, 2010

Liczba bezrobotnych w gminie Mogilany w 2010 r. wynosiła 422 osoby a w 2009 r. 445 osób. Istotna ró żnica osób bezrobotnych pomi ędzy latami 2008-2009 wskazuje na pond 100% skok w statystykach osób pozostaj ących bez zatrudnienia. Był to skutek panuj ącego kryzysu, który skłonił do powrotu wiele osób z tzw. emigracji zarobkowej. Spowodował on tak że zwolnienia nie tylko na terenie gminy Mogilany ale równie ż na obszarze Krakowa, który jest istotnym o środkiem pracy dla gmin o ściennych. W śród mieszka ńców gminy Mogilany, mimo ogólnokrajowej tendencji od 2009 r. nieznacznie spadła liczba osób pozostaj ących bez zatrudnienia i zarejestrowanych w urz ędach pracy. Stopa bezrobocia

- 63 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______w 2010 r. utrzymywała si ę na poziomie znacznie wy ższym ni ż powiat krakowski (11,4%) i wynosiła 17,7%. Warto pami ęta ć, że na terenach rolniczych cz ęsto dane statystyczne nie oddaj ą realnej sytuacji, poniewa ż zgodnie z art. 2 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2004 nr 99 poz. 1001) bezrobotnym nie jest osoba posiadaj ąca ponad 2 ha przeliczeniowe u żytków rolnych, lub podlegaj ąca ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym z tytułu stałej pracy jako współmał żonek lub domownik w gospodarstwie rolnym o powierzchni u żytków rolnych przekraczaj ącej 2 ha przeliczeniowe.

Liczba bezrobotnych mieszka ńców Gminy Mogilany w latach 2003 - 2010

500 469 445 450 428 417 422 400 350 320 300 279 250 222 200 150 100 50 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Ryc.15. Bezrobocie Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS, 2010

Wśród płci osób bezrobotnych, nie ma zdecydowanej ró żnicy pomi ędzy kobietami a m ęż czyznami. W latach 2003-2005 istniał niewielki wy ż bezrobotnych m ęż czyzn, w latach 2006-2008 zarejestrowano z kolei wi ęcej bezrobotnych kobiet. Statystyki przypadaj ące na lata 2009-2010 świadcz ą o dalszych wahaniach bezrobotnych według płci.

- 64 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Stosunek bezrobotnych m ęż czyzn do bezrobotnych kobiet [2010]

męż czy źni kobiety

100%

90%

80% 215 198 195 205 145 119 70% 178 237

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0% 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Ryc.16. Stosunek bezrobotnych m ęż czyzn do bezrobotnych kobiet Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS, 2010

6.3. Jako ść życia mieszka ńców i ochrona ich zdrowia

Gmina Mogilany stanowi pewnego rodzaju „sypialni ę” dla mieszka ńców Krakowa, st ąd dominuj ą tu głównie tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Według danych GUS z 2010 roku na terenie gminy znajdowało si ę 3725 mieszka ń, składaj ących si ę z 16821 izb. Na jedn ą izb ę przypadało średnio 0,7 osoby, a średnia powierzchnia u żytkowa mieszkania wynosiła 105,4 m 2 i była a ż o 12,7 metrów wi ększa ni ż średnia przypadaj ąca na powiat krakowski. Na jedn ą osob ę w 2010 r. przypadło średnio 32,1 m 2, czyli o 2,8 m. wi ęcej ani żeli w powiecie krakowskim. Około 99% mieszka ń w gminie nale ży do osób fizycznych, a nie całe pół procent to mieszkania komunalne.

Przeci ętna liczba osób na 1 izb ę [2010]

1,0 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,8 0,8 0,8 0,7 0,7 0,6 0,6 0,6

0,4

0,2

0,0

ś ice zki ina owski owice czyce ielonki omniki ń aw Górne iki ałopolskie Zabierzów Sułoszowa Czernichów tn Michałowice ów-Luborzyca w. ą w. gm. w. Lis wi gm. w. Z rz gm. m-w. Skała nowice-Przeginia Ś . w. Wielka Wiegm. w. gm. w. Mogilany m. w. Iwanow gm. Powiat Krak gm. g gm. m-w. Sł gm. m-w. Sk gm. w. gm zma gm. m-w. Krzesz ołomia-Wawrze jewództwo M gm. m-w. Wo . w. Ig gm. w. Kocmy gm gm. w. Jer Ryc.17. Warunki mieszkaniowe Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS, 2010

- 65 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Przeci ętna powierzchnia u żytkowa 1 mieszkania w m 2 [2010]

140 118,0 119,5 120 113,3 100,6 104,7 105,4 105,5 92,7 91,6 92,0 93,4 93,8 94,6 100 82,4 84,4 85,5 75,5 75,8 75,8 80 60 40 20 0

i i a i ś k ce na a e ł w ce y i ik i wa ó szk yca an ie ws wi w in rn wi rzów z W lonki olskie o a szo Li e gil czyce e p k ło Gó nich no or o ń a o ak S łomn rzeg u w. b e Zi ł zeszo S S iki zer . u M z elk a Kr . n m-w. Ska Iwa m -L . i ichałowice M Kr -w. t C g w awr . w. . m-w. w ą . w. Zabi W M m m gm. w. m. W w. g wo wiat -w m. owice-P m. wi m. w. m g zt o g m. n g Ś m. g g yrzów P g g m m. w. m. m gm. g g zma m-w. jewód r . o Je m . Igołomia- W g . w. Koc w . w. m gm g gm.

Ryc.18. Warunki mieszkaniowe Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS, 2010

Przeci ętna powierzchnia u żytkowa na 1 osob ę w m 2 [2010]

50 41,3 45 38,6 40 34,2 35 31,1 31,7 32,1 32,2 29,3 28,3 28,7 28,8 26,1 26,2 26,5 27,5 30 24,9 23,8 24,8 25,5 25 20 15 10 5 0 i i a e k a w ś k ia n i c n zó lskie gin zy o czyce owice owice om ń or akows ki Gór Sł e b bier z u hał ałop tni Za ic M Kr ą -w. . m-w. Skała . . w. Zielonki Krzeszowice gm. w. Liszki w m . m-w. Skawinwice-Prze. w. Sułoszowawi gm . w. Iwan g o Ś w. zów-L gm. w. Mogilanym. . w. M owiat m m m. m ia-Wawr g P g g w. g gm yr ództwo gm. w. Czernichów gm. w. Wielkagm Wie zman m- om cm . gm. m- oł jew er m Ko g . Wo w . w. Ig m. m. w. J g g gm

Ryc.19. Warunki mieszkaniowe Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS, 2010

Na terenie gminy podstawow ą opiek ę zdrowotn ą świadczy Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Mogilanach oraz dwie prywatne praktyki. SP ZOZ świadczy usługi medyczne w zakresie poradni: ogólnej, pediatrycznej, stomatologicznej, ginekologiczno-poło żniczej, medycyny szkolnej, medycyny pracy i opieki całodobowej. W SPZOZ znajduje si ę równie ż gabinet piel ęgniarki i poło żnej środowiskowo-rodzinnej. Ponadto w ramach SP ZOZ stacjonuje karetka pogotowia ratunkowego. W zakresie lecznictwa zamkni ętego mieszka ńcy mog ą korzysta ć z krakowskich szpitali. Na terenie gminy działaj ą trzy apteka, dwie w Mogilanach i jedna w miejscowości Libertów. Mieszka ńcy mog ą równie ż mo żliwo ść korzystania z aptek znajduj ących si ę w s ąsiednich miasta:, w Skawinie, My ślenicach i Krakowie.

- 66 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

6.4. O świata

Na terenie gminy Mogilany działa siedem szkół podstawowych i dwa gimnazja. W miejscowo ści Mogilany funkcjonuje Przedszkole Samorz ądowe w Mogilanach Iskierka z Oddziałem w Libertowie. W Mogilanach działaj ą dwa niepubliczne przedszkola, w Libertowie jeden punkt przedszkolny. W miejscowo ści Lusina znajduje si ę mi ędzynarodowa szkoła International School of Krakow. Ponadto na terenie gminy funkcjonuje Zespół Ekonomiczno-Administracyjnych Szkół, który prowadzi nadzór nad działalno ści ą placówek o światowych, prowadzi sprawy ksi ęgowe, kadrowe, organizuje dowóz dzieci i młodzie ży do szkół. Szczegółowy wykaz placówek oświatowych na terenie gminy prezentuje Tab.11.

Tab.11. Placówki o światowe w gminie Mogilany / UG Mogilany/ Lp. Nazwa placówki Oddziały: Informacje dodatkowe 1. Zespół Szkół im. Jana ° oddział przedszkolny Zespół szkół posiada dwie sale Pawła II w Gaju ° szkoła podstawowa gimnastyczne , pracownie komputerowe. ° 6 klas gimnazjum Zaj ęcia lekcyjne odbywaj ą si ę klasopracowniach, dobrze wyposa żonych w środki dydaktyczne. Do zespołu ucz ęszcza ok . 246 uczniów. Zatrudnionych jest.39 nauczycieli .. 2. Gimnazjum ° 6 klas gimnazjum Placówka wyposa żona jest w 9 sal w Mogilanach lekcyjnych. Do gimnazjum ucz ęszcza ok. 149 uczniów, zatrudnionych jest ok. 25 nauczycieli. Szkoła nie posiada sali gimnastycznej, korzysta z Sali szkoły podstawowej w Mogilanach i od wrze śnia 2012 tak że w Bukowie. 3. Szkoła Podstawowa im. ° 2 oddziały przedszkolne Do szkoły ucz ęszcza ok. 106 uczniów z Oskara Kolberga w ° szkoła podstawowa Bukowa i Kulerzowa, zatrudnionych jest Bukowie 14 nauczycieli.. 4. Szkoła Podstawowa im. ° oddział przedszkolny Do szkoły ucz ęszcza ok. 74 uczniów z Marii Konopnickiej w ° szkoła podstawowa sołectwa Konary, zatrudnionych jest . 11 Konarach nauczycieli. Szkoła wyposa żona jest w 6 sal lekcyjnych, sal ę gimnastyczn ą, świetlic ę, 2 pracownie komputerowe, biblitek ę, . 5. Szkoła Podstawowa im. ° oddział przedszkolny Do szkoły ucz ęszczaj ą uczniowie z Janusza Korczaka w ° szkoła podstawowa Brzyczyny i Libertowa- 181 dzieci, Libertowie zatrudnionych jest ok. 26 nauczycieli. Szkoła wyposa żona jest w 11 sal lekcyjnych, pracowni ę komputerow ą sal ę gimnastyczn ą, bibliotek ę. 6. Szkoła Podstawowa im. ° oddział przedszkolny Do szkoły ucz ęszczaj ą uczniowie z

- 67 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Lp. Nazwa placówki Oddziały: Informacje dodatkowe Świ ętej Jadwigi ° szkoła podstawowa sołectwa Lusina. Zatrudnionych jest ok. Królowej w Lusinie 13 nauczycieli.. Do szkoły ucz ęszcza 71 dzieci. Szkoła posiada 7 sal lekcyjnych, pracowni ę komputerow ą, bibliotek ę. 7. Szkoła Podstawowa im. ° 2 oddziały przedszkolne Do szkoły ucz ęszcza ok. 266 uczniów z Józefa Nowina ° szkoła podstawowa Mogilan, Chorowic, Włosiani i Bukowa. Konopki w Mogilanach Szkoła zatrudnia .26 nauczycieli. Wyposa żona jest w 7 sal lekcyjnych, sal ę komputerowa, bibliotek ę , świetlic ę szkoln ą, sal ę gimnastyczn ą. 8. Szkoła Podstawowa im. ° oddział przedszkolny Do szkoły ucz ęszcza ok. 85 Świ ętej Faustyny we ° szkoła podstawowa uczniów z Włosani,. Zatrudnionych jest Włosani 14 nauczycieli. Szkoła wyposa żona jest 7 sal lekcyjnych, sal ę gimnastyczn ą, mini siłowni ę, sal ę komputerow ą. bibliotek ę i świetlic ę szkoln ą.

6.5. Kultura

Gmina Mogilany posiada bogata ofert ę usług kultury. Od 1974 roku działa tu Gminny Ośrodek Kultury. W GOK działaj ą pracownie: plastyczna, tkactwa artystycznego i makramy, komputerowa oraz ognisko muzyczne oferuj ące lekcje gry na pianinie i skrzypcach. O środek organizuje szereg przedsi ęwzi ęć cyklicznych oraz imprez okoliczno ściowych: • Wielki Bajkowy Bal Karnawałowy • Majówka w Mogila ńskim Dworze • Dzie ń Dziecka • Rocznica Cudu nad Wisł ą • Wakacje • Mikołaj Przy GOK działaj ą Zespół Regionalny "Mogilanie" , Dzieci ęcy Zespół Regionalny "Mali Mogilanie" oraz szkółka muzykowania ludowego. W gminie funkcjonuje kilka stowarzysze ń: Towarzystwo Przyjaciół Mogilan, Towarzystwo Przyjaciół Boczku, Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Libertowa i Brzyczyny, Stowarzyszenie „Libertów”, Stowarzyszenie Mieszka ńców Gminy Mogilany, Stowarzyszenia dla Rozwoju i Integracji Gminy Mogilany „Wspólnie Łatwiej”. W gminie działa orkiestra d ęta we Włosani, liczy 25 m ęż czyzn i kobiet oraz 12 osobow ą grup ę młodzie żow ą. Funkcj ę instytucji kultury w gminie pełni ą tak że Gminna Biblioteka Publiczna w Mogilanach, która rozpocz ęła swoj ą działalno ść w 1955 roku. Do dyspozycji czytelników

- 68 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______oprócz 17 435 woluminów oddane s ą dwa stanowiska komputerowe z dost ępem do Internetu i drukarki oraz mo żliwo ść skorzystania z urz ądzenia kserograficznego. Oprócz wypo życzalni ogólnej, do dyspozycji czytelników dost ępny jest k ącik regionalny, k ącik literatury młodzie żowej i k ącik dla najmłodszych czytelników. Filia Biblioteki Publicznej znajduje si ę w Szkole Podstawowej w Konarach i jest przystosowany do potrzeb niepełnosprawnych. Gminny O środek Kultury w Mogilanach współpracuje z wieloma jednostkami i instytucjami. S ą to przykładowo: Małopolski Instytut Kultury, Fundacja „Stowarzyszenie Sztuki i Edukacja Artystycznej”, Małopolski O środek Kultury w Nowym S ączu – „Sokół”, Urz ąd Marszałkowski, Szpital Rehabilitacyjny w Radziszowie, Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Muzeum Etnograficzne w Warszawie, Muzeum Etnograficzne w Toruniu. Jak ju ż wspominano na terenie gminy działaj ą cztery parafie rzymsko-katolickie. Na terenie gminy w miejscowo ści Lusina znajduje si ę kaplica pw. Świ ętej Rodziny nale żą ca do parafii w Gaju . Szczegółowo parafie przedstawia Tab.12

Tab.12. Parafie rzymskokatolickie w Mogilany Parafia Miejscowo ści nale żą ce do parafii Buków, Chorowice, Konary, Kuleszów, św. Bartłomieja Apostoła w Mogilanach Mogilany, cze ść Włosani Św. Brata Alberta Brzyczyna, Libertów MB Królowej Polski Włosa ń Narodzenia NMP Gaj, Lusina Konwent Ojców Bonifratrów w Konarach ---

6.6. Sport i rekreacja

Infrastruktura sportowo-rekreacyjna na terenie gminy jest dobrze rozwini ęta. Na terenie gminy działaj ą kluby sportowe prowadz ące sekcje piłki no żnej: • Ludowy Klub Sportowy "Gajowianka Gaj", • Ludowy Klub Sportowy „Libertów • Ludowy Klub Sportowy „Mogilany” • Szkolny Zwi ązek Sportowy w Mogilanach • Uczniowski Klub Sportowy "Victoria" • Klub Sportowy „Conavia".

- 69 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

7. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z ZAGRO ŻENIA BEZPIECZE ŃSTWA LUDNO ŚCI I JEJ MIENIA

Odpowiedzialno ść za zapewnienie bezpiecze ństwa mieszka ńcom gminy Mogilany spoczywa na powiatowych jednostkach policji i stra ży po żarnej oraz lokalnych jednostkach ochotniczej stra ży po żarnej. Władze samorz ądowe równie ż bior ą czyny udział w poprawianiu bezpiecze ństwa mieszka ńców gminy poprzez akcje „Bezpieczna gmina Mogilany”. W ramach tej że inicjatywy rokrocznie w szkołach prowadzone s ą lekcje wychowawcze przez policjantów na temat min. zasad bezpiecznej drogi do domu czy zachowaniem si ę wobec zwierz ąt. W 2007 roku Rada Powiatu w Krakowie przyj ęła program zapobiegania przest ępczo ści oraz ochrony bezpiecze ństwa obywateli i porz ądku publicznego „Bezpieczny Powiat Kraków”. Głównym celem programu jest wzrost poczucia bezpiecze ństwa w śród mieszka ńców Powiatu Krakowskiego oraz wzrost realnego bezpiecze ństwa mieszka ńców i innych osób przebywaj ących na jego terenie. Realizatorami programu s ą: Komenda Powiatowa Policji, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Komenda Miejska Pa ństwowej Stra ży Po żarnej, Powiatowy Urz ąd Pracy, Zarz ąd Dróg Powiatu Krakowskiego, Starostwo powiatowe, powiatowe placówki o światowe (szkoły, o środki wychowawcze, poradnie psychologiczno - pedagogiczne).

Gmina Mogilany nie posiada własnego posterunku policji. Jednostk ą odpowiedzialn ą za teren gminy jest Komisariat Policji w Świ ątnikach Górnych. Nad stanem bezpiecze ństwa i porz ądku publicznego czuwa dwóch dzielnicowych. Jeden obejmuje miejscowo ści: Mogilany, Buków, Włosa ń, Chorowice i Kulerzów, drugi: Libertów, Gaj, Lusinę, Brzyczyn ę i Konary. Gmina Mogilany podlega jednej z 9 jednostek ratowniczo-ga śniczych Komendy Miejskiej Pa ństwowej Stra ży Po żarnej w Krakowie, miedzy tymi jednostkami podzielone jest terytorium miasta Krakowa oraz Powiatu Krakowskiego. Na terenie Powiatu działa 6 z 9 jednostek Pa ństwowej Stra ży Po żarnej. Jednostka Ratowniczo-Ga śnicza w Skawinie obejmuje swymi działaniami gmin ę Mogilany. Na terenie gminy działają cztery jednostek Ochotniczej Stra ży Po żarnej: • OSP Buków • OSP Konary

- 70 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

• OSP Mogilany • OSP Włosa ń. Tylko OSP Mogilany przynale ży do krajowego systemu ratowniczo-ga śniczego. W 2011 roku na terenie powiatu zanotowano ogółem 3725 zdarze ń, w tym 1612 po żarów, 1984 miejscowych zagro żeń i 129 fałszywych alarmów, do których wyje żdżały jednostki. W porównaniu do poprzednich lat liczba działa ń ratowniczych systematycznie wzrasta. Wyj ątek stanowi 2010 rok, kiedy to do miejscowych zagrożeń stra ż po żarna wyje żdżała a ż 4699 razy. Udział po żarów i miejscowych zagro żeń w liczbie interwencji jest zale żny od warunków pogodowych. Długotrwałe susze s ą przyczyn ą zwi ększenia liczby po żarów, natomiast silny wiatr, intensywne opady deszczu czy śniegu zwi ększaj ą liczb ę miejscowych zagro żeń – powodzi, podtopie ń, lokalnych tr ąb powietrznych. Opieraj ąc si ę na długoletnich, prognostycznych badaniach klimatu nale ży zało żyć wzrost niekorzystnych, ekstremalnych zdarze ń pogodowych. Ogromne zagro żenia stwarza wypalanie traw , cz ęsto praktykowane na terenie gminy. Wypalanie traw na ł ąkach i odłogach niszczy wszystkie organizmy, nie tylko szkodniki. Gin ą organizmy glebowe, owady zapylaj ące kwiaty, d żdżownice, drobne kr ęgowce, piskl ęta wcze śnie zakładaj ących gniazda ptaków. Zdarza si ę, że w po żodze trac ą życie zwierz ęta chronione. Wypalanie to równie ż jedna z istotnych przyczyn zanieczyszczania atmosfery - tysi ące po żarów w skali kraju wi ąż e si ę z "wyrzucaniem" do niej dziesi ątków ton tlenku węgla oraz innych niebezpiecznych zwi ązków chemicznych.

- 71 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

8. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z POTRZEB I MO ŻLIWO ŚCI ROZWOJU GMINY.

Analizuj ąc mo żliwo ści rozwoju gminy Mogilany kluczowe jest jej poło żenie w sąsiedztwie tak du żego o środka jakim jest Kraków, zwłaszcza w obliczu niezwykle dogodnego poł ączenia komunikacyjnego, które zapewnia droga krajowa nr 7. Wi ększo ść du żych miast w Polsce, w tym tak że Kraków, jest obecnie w fazie suburbanizacji, która polega na wyludnianiu si ę centrum i rozwoju strefy podmiejskiej. W zwi ązku z tym, poza granicami administracyjnymi miast, ale w ich bezpośrednim s ąsiedztwie powstaj ą rozległe obszary nowoczesnego budownictwa mieszkaniowego (przede wszystkim indywidualnego). Równie ż gmina Mogilany jest obecnie i jeszcze przez długi czas b ędzie tak ą stref ą ci ąż enia miasta i jego zapleczem. W zwi ązku z tym szans ą rozwoju dla gminy jest przygotowanie terenów inwestycyjnych pod budownictwo mieszkaniowe wraz z wyposa żeniem ich w infrastruktur ę techniczn ą oraz drogi dojazdowe. Ponadto nowe tereny mieszkaniowe warto wyposa żyć w tereny pod podstawowe usługi co pozwoli na wzrost przedsi ębiorczo ści mieszka ńców i spowoduje popraw ę sytuacji finansowej gminy. Niekorzystnym zjawiskiem zwi ązanym z rozwojem stref podmiejskich jest niedopełnianie przez nowych mieszka ńców procedury meldunkowej i w zwi ązku z tym płacenie podatków poza aktualnym miejscem zamieszkania. Zapewnienie dogodnego dost ępu do szkół i przedszkoli o wysokim standardzie i poziomie kształcenia, jest prostym sposobem aby skłoni ć nowych mieszka ńców do zameldowania si ę i płacenia podatków na terenie gminy. Mo żliwo ść rozwoju gminy stwarza tak że bliskie s ąsiedztwo mi ędzynarodowego portu lotniczego oraz wspomniany wa żny szlak komunikacyjny jakim jest droga krajowa nr 7, będąca cz ęś ci ą mi ędzynarodowej trasy E77 biegn ącej z Węgier, przez Polsk ę, Litw ę, Łotw ę i Estoni ę a ż do Rosji. W jej s ąsiedztwie nale ży wyznaczy ć nowe tereny przeznaczone pod aktywno ść gospodarcz ą zwi ązan ą np. ze spedycj ą czy obsług ą komunikacji oraz pod działalno ść produkcyjn ą wymagaj ącą dobrego skomunikowania. Gmina posiada słabo rozwini ętą infrastruktur ą turystyczn ą. Du żym problemem jest brak bazy hotelowej czy gastronomicznej, zwłaszcza, że gmina posiada dogodne warunki do rozwoju turystyki weekendowej Mogilany nie posiadają ście żek rowerowych, szlaki turystyczne s ą słabo oznaczone. Wśród priorytetowych potrzeb obecnych mieszka ńców nale ży wskaza ć m.in.: popraw ę stanu technicznego dróg, skanalizowanie gminy oraz rozbudow ę istniej ących oczyszczalni.

- 72 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Kierunki rozwoju gminy Mogilany na lata 2006-2013 zostały uj ęte w Strategii gminy Mogilany, która została sporz ądzona w roku 2005 i przyj ęta została uchwał ą Nr XXXI/278/2006 Rady Gminy Mogilany z dnia 30 marca 2006 r.: • Stworzenie gminy przyjaznej i atrakcyjnej dla mieszka ńców i inwestorów. • Rozwój infrastruktury o światowej, turystyki, rekreacji, działalno ści usługowej i przedsi ębiorczo ści. • Ochrona środowiska. • Rozbudowa infrastruktury społecznej. Bezpiecze ństwo mieszka ńców. • Aktywizacja społeczno ści lokalnej.

- 73 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

9. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU PRAWNEGO GRUNTÓW

Analizuj ąc struktur ę własno ści gruntów widzimy, i ż wi ększo ść terenów nale ży do osób fizycznych. Mienie komunalne nie stanowi istotnego zasobu gminy. Kilkadziesi ąt hektarów (2% pow. gminy) b ędących w posiadaniu gminy to głównie drogi, tereny zabudowane pod obiektami publicznymi i tereny rolne. Najwięcej gruntów gminnych znajduje si ę w sołectwach Buków i Włosa ń, najmniej w Chorowicach. Struktur ę własno ści gruntów w gminie Mogilany przedstawia Tab.13.

Tab.13. Struktura własno ści gminy Mogilany własno ść pow ha grunty Skarbu Pa ństwa z wył ączeniem gruntów 478 przekazanych w u żytkowanie wieczyste grunty gminy z wył ączeniem gruntów przekazanych w 187 użytkowanie wieczyste grunty osób fizycznych 3439 grunty Spółdzielni 106 grunty ko ściołów i zwi ązków wyznaniowych 69 grunty spółek prawa handlowego 84 inni 88

Struktura własno ści gruntów

2% 2% 2% 2% 11% Grunty Skarbu Pa ństwa z wyłłaczeniem gruntów przekazanych w uzytkowanie wieczyste 4% Grunty gminy z wył ączeniem gruntów przekazanych w uzytkowanie wieczyste

Grunty osób fizycznych

Grunty Spółdzielni

Grunty ko ściołów i zwiazków wyznaniowych

Grunty spółek prawa handlowego

innych

77%

Ryc.20. Własno ść gruntów Źródło: Opracowanie własne na podstawie UG Mogilany

- 74 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

10. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA OBIEKTÓW I TERENÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODR ĘBNYCH

10.1. Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. O ochronie przyrody

Na terenie gminy Mogilany wst ępuj ą ni żej wymienione formy ochrony przyrody powołane ustaw ą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2004 r. nr 92, poz.880 z pó źn. zm.): • Rezerwat Przyrody Cieszynianka • 40 pomników przyrody • ochrona gatunkowa ro ślin. Formy ochrony przyrody zostały opisane w rozdziale 4.3.2. Ochrona przyrody

10.2. Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 4 lutego 1994r. Prawo górnicze i geologiczne

Na terenie gminy Mogilany nie wyst ępuj ą tereny i obszary górnicze.

10.3. Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 3 lutego 1995r. O ochronie gruntów rolnych i le śnych

Gleby I - III klasy bonitacyjnej zajmuj ą około 1 442 ha, co stanowi 33% powierzchni gminy. Niewielkie powierzchnie cennych, organicznych gleb torfowo-mułowych wyst ępuj ą w kilku enklawach na terenie sołectw Brzyczyna, Konary i Lusina.

10.4. Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 28 wrze śnia 1991r. O lasach

Lasy swoj ą powierzchni ą zajmuj ą 571 ha, z czego 243 ha to lasy pa ństwowe. Najwi ększe skupisko lasów prywatnych wyst ępuje w południowej cz ęś ci gminy, w miejscowo ści Włosa ń (130,3 ha) i Konary (66,1 ha). Gospodarka le śna na terenie gminy Mogilany została opisana w rozdziale 4.2. Stan rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej.

- 75 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

10.5. Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 23 lipca 2003r. O ochronie zabytków i opiece nad zabytkami

Na terenie gminy Mogilany 9 zespołów dworskich i kościelnych Obiektów zostało wpisanych do rejestru zabytków. Kolejne 78 zabytków widnieje w gminnej ewidencji zabytków. Ponadto na terenie gminy znajduje si ę 135 stanowisk archeologicznych sklasyfikowanych w ró żnych jednostkach chronologiczno-kulturowych. Problematyka zabytków i opieki nad zabytkami została szczegółowo omówiona w rozdziale 5 Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej.

10.6. Obiekty i tereny chronione na podstawie ustawy z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne

Południowa cz ęść gminy Mogilany znajduje si ę w strefie po średniej ochrony uj ęcia wody powierzchniowej w km 5=500 rzeki Skawinki w miejscowo ści Skawina, któr ą ustanowiono na mocy Rozporz ądzenia 2/2011 Dyrektora Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej w Krakowie z dnia 6 lipca 2011r. , zmienionego rozporz ądzeniem 3/2011 z dnia 28 wrze śnia 2011r. Zakazy i obostrzenia zwi ązane z wyst ępowaniem strefy po średniej opisano w rozdziale 4.3.1. Ochrona środowiska.

Na terenie gminy nie wyst ępuj ą obszary potencjalnie nara żone na zalanie przez wody powodziowe. Jedynie w dolinach cieków i na obszarach bezodpływowych mog ą wyst ąpi ć lokalne podtopienia spowodowane intensywnymi opadami.

- 76 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

11. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA OBSZARÓW NATURALNYCH ZAGRO ŻEŃ GEOLOGICZNYCH

Obszarami naturalnych zagro żeń geologicznych s ą tereny o znacz ących spadkach terenu, zwłaszcza pozbawione szaty ro ślinnej, które w przypadku zwi ększonej infiltracji wód opadowych, s ą najbardziej nara żone na osuwanie si ę mas ziemnych. Dodatkowym czynnikiem sprzyjaj ącym powstawaniu osuwisk s ą zal ęgaj ące zgodnie z kierunkiem upadu warstwy skalne tworz ące swoiste powierzchnie po ślizgu, dla warstw nadległych. Do powstawania osuwisk przyczyniaj ą si ę tak że wszelkie prace ziemne prowadzone na stokach, powoduj ące naruszenie ci ągło ści warstw skalnych i mog ące doprowadzi ć do ich osuni ęcia. Na terenie gminy Mogilany mapy osuwisk i terenów zagro żonych ruchami masowymi są w trakcie opracowania. Do ko ńca 2011 roku skartowano 22 osuwiska. Wykaz osuwisk przestawia Tab. 14.

Tab.14. Osuwiska na terenie gminy Mogilany / UG Mogilany/

nr ewidencyjny lp sołectwo rodzaj osuwiska osuwiska 1. 1206092/1 Brzyczyna aktywne 2. 1206092/2 Brzyczyna aktywne 3. 1206092/3 Mogilany/Konary aktywne 4. 1206092/3 Libertów aktywne 5. 1206092/8 Konary aktywne 6. 1206092/9 Brzyczyna aktywne 7. 1206092/10 Chorowice aktywne 8. 1206092/13 Brzyczyna aktywne 9. 1206092/14 Brzyczyna aktywne 10. 1206092/12 Gaj aktywne 11. 1206092/14 Mogilany aktywne 12. 1206092/15 Konary aktywne 13. 1206092/16 Konary aktywne 14. 1206092/17 Konary aktywne 15. 1206092/18 Wlosa˝ aktywne 16. 1206092/19 Włosa ń aktywne 17. 1206092/5 Chorowice aktywne 18. 1206092/5 Chorowice nieaktywne 19. 1206092/5 Chorowice nieaktywne 20. 1206092/6 Lusina aktywne 21. 1206092/6 Lusina nieaktywne 22. 1206092/7 Mogilany aktywne

- 77 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Ryc. 21 Osuwiska na terenie gminy Mogilany. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z UG Mogilany, 2011

- 78 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

12. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA UDOKUMENTOWANYCH ZŁÓ Ż KOPALIN ORAZ ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH

Na terenie gminy Mogilany nie wyst ępuj ą udokumentowane zło ża kopalin. Na terenie wsi Lusina uzyskano wody mineralne, wody chlorkowo-siarczanowo- sodowe i siarczkowe z gł ęboko ści 88 m pod powierzchni ą terenu. Bezpo średnio na północ od terenu gminy na terenie Krakowa wyst ępuj ą wody mineralne eksploatowane ze zło ża Swoszowice.

- 79 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

13. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYST ĘPOWANIA TERENÓW GÓRNICZYCH WYZNACZONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODR ĘBNYCH

Na terenie gminy Mogilany nie wyst ępuj ą tereny ani obszary górnicze.

- 80 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

14. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ, W TYM STOPIE Ń UPORZ ĄDKOWANIA GOSPODARKI WODNO- ŚCIEKOWEJ, ENERGETYCZNEJ ORAZ GOSPODARKI ODPADAMI

14.1 Stan systemu komunikacyjnego

14.1.1.Komunikacja drogowa

Podstawowy układ drogowy o znaczeniu krajowym stanowi droga krajowa nr 7 relacji Kraków - Chy żne. W gminie Mogilany biegnie na kierunku północ południe, na długo ści ok.7,6 km. Jest to droga dwujezdniowa, dwupasmowa o nawierzchni asfaltowej. Zarz ądc ą tej drogi jest Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Od kilku lat trwaj ą prace remontowo-modernizacyjne tej drogi, których celem jest zwi ększenie przepustowo ści oraz poprawa bezpiecze ństwa na drodze. Poł ączenia lokalne na terenie gminy zapewniaj ą drogi powiatowe i gminne. Ł ączna długo ść dróg powiatowych na terenie gminy wynosi ok. 35 km. Zarz ądc ą dróg powiatowych jest Zarz ąd Dróg Powiatu Krakowskiego. Drogi te powinny by ć drogami klasy zbiorczej (Z) jednak prawie wszystkie posiadaj ą klas ę techniczn ą drogi lokaln ą. Prawie wszystkie drogi powiatowe pokryte s ą mas ą bitumiczn ą. Znaczna cze ść dróg nie posiada chodników dla pieszych oraz wydzielonego pasa dla rowerzystów.

Tab. 15. Wykaz dróg powiatowych na terenie gminy Mogilany

w tym o nr drogi nazwa drogi nazwa ulicy [km] naw. klasa drogi nawierzchnia tward. [km] ul. Królowej Polski masa 1941K Głogoczów-Włosa ń 4,2 4,2 lokalna (Włosa ń) bitumiczna

Olszowice- masa 1942K 0,5 0,5 lokalna Krzyszkowice bitumiczna

ul. Świ ątnicka Mogilany-Świ ątniki masa 1992K (Mogilany) 3 3 zbiorcza Górne-Raciborsko bitumiczna

Konary-Włosa ń- masa 2168K ul. Brzegi 6 6 lokalna Lusina bitumiczna

ul. Zadziele (Gaj) masa 2169K Lusina-Swoszowice 5,1 5,1 lokalna ul. Zdrojowa (Lusina) bitumiczna

- 81 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

w tym o nr drogi nazwa drogi nazwa ulicy [km] naw. klasa drogi nawierzchnia tward. [km] ul. Krakowska(Lusina) masa 2170K Lusina-Wrz ąsowice 2,1 2,1 lokalna ul. Świetlista (Libertów) bitumiczna

masa 2172K Skawina-Mogilany 2,8 2,8 lokalna bitumiczna masa ul. Skawi ńska, bitumiczna, Mogilany-Buków- ul. Świ ątnicka, 2173K 5,2 4,6 zbiorcza/lokalna nawierzchnia Radziszów ul. Krakowska stabilizowana (Mogilany) żwirem Libertów- ul. Jana Pawła II masa 2174K Brzyczyna- 2,3 2,3 zbiorcza (Libertów) bitumiczna Korabniki masa Korabniki- 2175K ul. Widokowa (Gaj) 3,1 1,6 lokalna bitumiczna, Brzyczyna-Gaj tłucze ń

Na terenie Gminy Mogilany jest ok. 102,50 km dróg gminnych publicznych oraz ok. 200 km dróg wewn ętrznych (dane szacunkowe) Spo śród dróg gminnych tylko połowa stanowi drogi utwardzone, z czego ok. 40 km asfaltem, ok. 42 tłuczniem a ok. 15 km to drogi gruntowe. Znaczna cz ęść dróg gminnych nie spełnia parametrów technicznych , nie jest dostosowana do potrzeb ruchu.

Tab. 16 Wykaz dróg gminnych na terenie gminy Mogilany.

klasa szeroko ść nr drogi drogi nazwa ulicy miejscowo ść długo ść [m2] nawierzchni nawierzchnia nawierzchnia stabilizowana 540262K L 76,88 żwirem L Krakowska Mogilany 227,74 7,5 masa bitumiczna L Krakowska Mogilany 190,18 7,5 masa bitumiczna L Krakowska Mogilany 124,41 7,5 masa bitumiczna L Mogilany 93,51 7,5 masa bitumiczna 600551K L Krakowska Mogilany 73,32 7,5 masa bitumiczna L Krakowska Mogilany 58,18 6,8 masa bitumiczna L Krakowska Mogilany 30,72 7,5 masa bitumiczna L Krakowska Mogilany 10,15 7,5 masa bitumiczna L Krakowska 22,39 7,5 masa bitumiczna 600552K L Zakopia ńska Mogilany 162,05 6,5 masa bitumiczna L Zakopia ńska Mogilany 155,24 6,5 masa bitumiczna L Zakopia ńska Mogilany 153,12 6,5 masa bitumiczna L Zakopia ńska Mogilany 133,09 6,5 masa bitumiczna L Zakopia ńska Mogilany 129,80 6,5 masa bitumiczna L Mogila ńska Mogilany 119,28 6,5 masa bitumiczna L Zakopia ńska Mogilany 79,21 6,5 masa bitumiczna L Zakopia ńska Mogilany 75,39 6,5 masa bitumiczna

- 82 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

klasa szeroko ść nr drogi drogi nazwa ulicy miejscowo ść długo ść [m2] nawierzchni nawierzchnia L Zakopia ńska Mogilany 72,66 6,5 masa bitumiczna L Zakopia ńska Mogilany 60,92 6,5 masa bitumiczna L Mogila ńska Mogilany 47,61 6,5 masa bitumiczna L Zakopia ńska Mogilany 34,94 6,5 masa bitumiczna L Zakopia ńska Mogilany 28,40 6,5 masa bitumiczna L Zakopia ńska Mogilany 24,16 6,5 masa bitumiczna L Zakopia ńska Mogilany 20,05 6,5 masa bitumiczna L Zakopia ńska Mogilany 13,42 6,5 masa bitumiczna L Mogila ńska Mogilany 10,71 6,5 masa bitumiczna L Zakopia ńska Mogilany 8,40 6,5 masa bitumiczna L Zakopia ńska Mogilany 5,91 6,5 masa bitumiczna L Zakopia ńska Mogilany 4,54 6,5 masa bitumiczna L Zakopia ńska Mogilany 190,38 3,0 masa bitumiczna L Zakopia ńska Mogilany 120,10 3,0 masa bitumiczna L Zakopia ńska Mogilany 48,47 3,0 masa bitumiczna L Mogila ńska Mogilany 47,62 3,0 masa bitumiczna L Mogila ńska Mogilany 16,82 3,0 masa bitumiczna L Działy Mogilany 253,02 4,0 masa bitumiczna L Mogilany 241,58 4,0 masa bitumiczna L Mogilany 146,54 4,0 masa bitumiczna L Mogilany 137,74 4,0 masa bitumiczna L Działy Mogilany 121,61 4,0 masa bitumiczna L Działy Mogilany 48,53 4,0 masa bitumiczna L Działy Mogilany 42,17 4,0 masa bitumiczna L Mogilany 21,24 4,0 masa bitumiczna L Działy 278,15 3,5 masa bitumiczna 600553K L 206,22 3,5 masa bitumiczna L 161,98 3,5 masa bitumiczna L 109,38 3,5 masa bitumiczna L 47,25 3,5 masa bitumiczna L 40,54 3,5 masa bitumiczna L 36,29 3,5 masa bitumiczna L Działy 28,14 3,5 masa bitumiczna L Działy 20,67 3,5 masa bitumiczna L Działy 19,45 3,5 masa bitumiczna L 5,40 3,5 masa bitumiczna inna Skrzyszów Mogilany 264,59 grunt naturalny L Skrzyszów Mogilany 307,58 3,0 masa bitumiczna L Skrzyszów Mogilany 87,04 3,0 masa bitumiczna L Skrzyszów Mogilany 71,21 3,0 masa bitumiczna L Skrzyszów Mogilany 25,99 3,0 masa bitumiczna L Skrzyszów Mogilany 10,20 3,0 masa bitumiczna L Skrzyszów Mogilany 123,24 3,0 masa bitumiczna 600554K L Skrzyszów Mogilany 59,55 3,0 masa bitumiczna L Celiny Mogilany 58,32 3,0 masa bitumiczna L Celiny Mogilany 36,55 3,0 masa bitumiczna inna Celiny Mogilany 28,92 3,0 masa bitumiczna inna Celiny Mogilany 21,51 3,0 masa bitumiczna nawierzchnia stabilizowana L Skrzyszów Mogilany 216,33 żwirem L Skrzyszów Mogilany 83,19 nawierzchnia stabilizowana

- 83 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

klasa szeroko ść nr drogi drogi nazwa ulicy miejscowo ść długo ść [m2] nawierzchni nawierzchnia żwirem L Celiny Mogilany 510,59 5,0 tłucze ń 600555K L 122,53 2,5 tłucze ń L Mogila ńska Mogilany 221,48 3,0 masa bitumiczna L Mogila ńska Mogilany 157,42 3,0 masa bitumiczna L Mogilany 109,40 3,0 masa bitumiczna L Mogilany 77,45 3,0 masa bitumiczna L Mogila ńska Mogilany 52,48 3,0 masa bitumiczna L Mogila ńska Mogilany 32,21 3,0 masa bitumiczna L Mogilany 18,47 3,0 masa bitumiczna L Mogilany 17,75 3,0 masa bitumiczna L Mogilany 11,04 3,0 masa bitumiczna 600556K L Mogilany 204,18 3,0 tłucze ń L 322,36 3,0 tłucze ń L Mogila ńska 313,68 3,0 tłucze ń L Mogila ńska 309,18 3,0 tłucze ń L Mogila ńska 281,32 3,0 tłucze ń L Mogila ńska 203,99 3,0 tłucze ń L 150,92 3,0 tłucze ń L Mogila ńska 103,74 3,0 tłucze ń L Mogila ńska 29,72 3,0 tłucze ń L 4,79 3,0 tłucze ń L 4,43 3,0 tłucze ń L Żary Mogilany 265,48 3,0 masa bitumiczna L Żary Mogilany 175,97 3,0 masa bitumiczna 600557K L Żary Mogilany 159,04 3,0 masa bitumiczna L Żary Mogilany 118,88 3,0 masa bitumiczna L Żary Mogilany 111,58 3,0 masa bitumiczna L Żary Mogilany 15,38 3,0 masa bitumiczna L Rzymska Mogilany 165,41 3,5 masa bitumiczna L Rzymska Mogilany 145,15 3,5 masa bitumiczna L Mogilany 113,54 3,5 masa bitumiczna L Rzymska Mogilany 69,46 3,5 masa bitumiczna L Rzymska Mogilany 63,13 3,5 masa bitumiczna L Rzymska Mogilany 59,49 3,5 masa bitumiczna 600558K L Rzymska Mogilany 29,81 3,5 masa bitumiczna L Rzymska Mogilany 23,96 3,5 masa bitumiczna nawierzchnia stabilizowana L Mogilany 309,57 żwirem nawierzchnia stabilizowana L Rzymska 221,09 żwirem nawierzchnia stabilizowana L Rzymska 136,19 żwirem L Podedworze Mogilany 141,80 3,5 masa bitumiczna L Podedworze Mogilany 139,98 3,5 masa bitumiczna 600560K L Podedworze Mogilany 127,37 3,5 masa bitumiczna L Podedworze Mogilany 61,21 3,5 masa bitumiczna L Podedworze Mogilany 302,39 3,0 tłucze ń 600561K nawierzchnia stabilizowana L Zagórska Mogilany 174,39 żwirem nawierzchnia stabilizowana L Zagórska Mogilany 88,24 żwirem

- 84 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

klasa szeroko ść nr drogi drogi nazwa ulicy miejscowo ść długo ść [m2] nawierzchni nawierzchnia nawierzchnia stabilizowana L Zagórska Mogilany 80,91 żwirem nawierzchnia stabilizowana L Zagórska Mogilany 58,78 żwirem 600562K inna Osiedlowa Mogilany 436,94 3,0 masa bitumiczna

Ryc. 22 Drogi na terenie gminy Mogilany. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z UG Mogilany, 2011

Gmina dysponuje pi ęcioma parkingami. Znajduj ą si ę one:

- 85 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

• przy Urz ędzie Gminy Mogilany i Krakowskim Banku Spółdzielczym w Mogilanach – ok. 40 miejsc postojowych; • przy Spółdzielni Pokój w Mogilanach – ok. 25 miejsc postojowych; • przy ul. Krakowskiej w Mogilanach - 25 miejsc postojowych; • przy O środku Zdrowia w Mogilanach - ok.10 miejsc postojowych; • przy ko ściele w Libertowie - ok.40 miejsc postojowych. Bior ąc pod uwag ę szybki rozwój gminy, a w szczególno ści systematyczny wzrost liczby ludno ści, liczba miejsc postojowych jest niewystarczaj ąca.

Publiczny transport drogowy

Na terenie gminy Mogilany funkcjonuje 6 linii autobusowych obsługiwanych przez Miejskie Przedsi ębiorstwo Komunikacyjne S.A. w Krakowie. Ł ączna długo ść tras przebiegaj ących przez teren gminy wynosi 90,92 km. Trasy te obsługuj ą linie: 235, 245, 255, 265, 275 i 285 , które zatrzymuj ą si ę w sumie na 43 przystankach. Gmina Mogilany na mocy porozumienia z Gmin ą Miejsk ą Kraków z 20 grudnia 2007 r. a obowi ązuj ącego od 1 stycznia 2008 roku dofinansowuje linie: 235, 245, 255, 265 i 275.

Obok komunikacji miejskiej, na terenie gminy funkcjonuj ą przewo źnicy prywatni tacy jak: KRAB-BUS, obsługuj ący poł ączenia lokalne m.in . do Świ ątnik Górnych, Krakowa i My ślenic oraz przewo źnicy obsługuj ący poł ączenia mi ędzymiastowe m.in . tras ę Kraków- Zakopane.

14.1.2.Komunikacja kolejowa

Przez obszar gminy nie przebiega żadna linia kolejowa. Najbli ższy dworzec PKP znajduje si ę w Krakowie. Obsługuje on poci ągi pasa żerskiej wszystkich rodzajów, według kategoryzacji PKP posiada najwy ższ ą kategori ę A.

14.1.3.Komunikacja lotnicza

Najbli ższe port lotniczy znajduje si ę w Krakowie i oddalony jest od Mogilan o 22 km. Mi ędzynarodowy Port Lotniczy Kraków Balice im. Jana Pawła II jest drugim w Polsce pod wzgl ędem ilo ści odprawianych pasa żerów jak i ilo ści operacji lotniczych.

- 86 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

14.2. Stan infrastruktury technicznej

Gmina Mogilany posiada dobrze rozwini ętą infrastruktur ę techniczn ą; jest w cało ści zelektryfikowana, zgazyfikowana, zwodoci ągowania oraz wyposa żona w sie ć telefoniczn ą i teleinformatyczn ą (ISDN, SDI, Neostrada, internet drog ą radiow ą).

14.2.1. Gospodarka wodno-ściekowej

Gmina Mogilany nie posiada własnych uj ęć wody, korzysta z uj ęć ze Skawiny oraz z Krakowa. Wodoci ąg gminny składa si ę z magistrali wodoci ągowej PCV o średnicy 220 mm i o średnicy 315 160 mm do średnicy 90 mm o długo ści 125,3 km. Woda dostarczana jest przez Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Skawinie oraz Miejskie Przedsi ębiorstwo Wodoci ągów i Kanalizacji w Krakowie. Długo ść czynnej sieci rozdzielczej na terenie gminy w 2010 roku wynosi 136,9 km. Wodoci ąg ZWiK Skawina zaopatruje nast ępuj ące wsie: Buków, cz ęść Brzyczyny, Chorowice, Gaj, cz ęść Lusiny, Konary, Kulerzów, Mogilany, Włosa ń i cz ęś ci Libertowa. Woda pobierana jest ze zbiornika zapasowego ZWiK w Skawinie w rejonie ulicy D ębca, nast ępnie przez zestaw pompowy jest tłoczona do wsi Buków. Tam znajduje si ę pompownia pośrednia tłocz ąca wod ę dalej do zbiornika zapasowego znajduj ącego si ę w najwy ższym terenowym punkcie okolicy Mogilany – Kopce 398 m n. p. m. Zbiornik wykonany jest z żelbetonu i jest pokryty ziemi ą. Woda ze zbiornika Mogilany – Kopce dostarczana jest do w/w miejscowo ści gminy. Zbiornik ani wodoci ąg nie jest wyposa żony w urz ądzenia do uzdatniania wody. MPWiK Kraków zaopatruj ą nast ępuj ące wsie: cz ęść Brzyczyny, cz ęść Lusiny i cz ęść Libertowa. Woda dostarczana jest w dwóch miejscach: na ko ńcu ulicy Zakopia ńskiej w Krakowie oraz na ko ńcu ulicy Smole ńskiego. Dolna cz ęść Libertowa i Lusiny zasilana jest bezpo średnio, natomiast górna cz ęść Libertowa zasilana jest z hydroforni z ulicy Korczynowej w Libertowie. Wodoci ąg ten nie jest wyposa żony w urz ądzenia do uzdatniania wody. Gmina dysponuje dwiema przepompowniami wody i dwiema hydroforniami. Na terenie gminy znajduje si ę tak że jeden zbiornik wodny o pojemno ści 1000 m 3. W planach jest budowa drugiego zbiornika na Kopcach w Mogilanach.

Ze wzgl ędu na bardzo urozmaicon ą rze źbę terenu oraz fakt, że gmina jest podzielony na zlewnie kilku cieków wodnych, nie istnieje mo żliwo ść rozwi ązania problemów

- 87 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______oczyszczania ścieków w oparciu o jedn ą du żą oczyszczalnie dla całej gminy. W zwi ązku z powy ższym obecnie gmina posiada dwie biologiczno-mechaniczne oczyszczalnie ścieków: we Włosani o przepustowo ści 350 m 3/dob ę (dla południowej cz ęś ci gminy) oraz w Lusinie o przepustowo ści 500 m 3/dob ę (dla północnej cz ęś ci gminy). Do oczyszczalni we Włosani ścieki obecnie doprowadzone s ą tylko z Mogilan kolektorem kanalizacyjnym PCV o średnicy 300 mm, który ł ączy kanały zbiorcze PCV o średnicy 250 mm do o średnicy 150 mm oraz przył ącza kanalizacyjne PCV o średnicy 150 mm z południowej cz ęś ci Mogilan. Na tym obszarze podł ączonych do kanalizacji jest 330 posesji. Po wykonaniu sieci kanalizacyjnej, oczyszczalnia we Włosani ma przyjmowa ć ścieki tak że ze wschodniej cz ęś ci Mogilan, z Włosani oraz z południowej cz ęś ci Konar. Do oczyszczalni w Lusinie ścieki doprowadzone s ą kolektorem kanalizacyjnym PCV o średnicy 300 mm z północnej i centralnej cz ęś ci Libertowa i cz ęś ci Lusiny. Kolektor ten łączy sie ć kanalizacyjn ą PCV o średnicy 250 mm do średnicy < 150 mm, do której przył ączonych jest 495 posesji. Docelowo, po rozbudowie do przepustowo ści 700 m 3/dob ę i wykonaniu kanalizacji, oczyszczalnia w Lusinie przyjmowa ć b ędzie ścieki z pozostałej cz ęś ci Libertowa i Lusiny, z Gaju oraz północnej cz ęś ci Konar. Wsie poło żone w zachodniej cz ęś ci gminy Mogilany, tj. Buków, Kulerzów, Chorowice, Brzyczyna oraz zachodnia cz ęść Gaju i północna Mogilan, po wybudowaniu kanalizacji b ędą podł ączone do kanalizacji i oczyszczalni w Skawinie. Na rok 2010 długo ść czynnej kanalizacji w gminie wynosi 34,2 km i obsługuje miejscowo ści: cz ęś ci Libertowa (465 przył ączy), Lusina (30 przył ączy) i Mogilany (342 przył ącza).

14.2.2. Zaopatrzenie w energie elektryczna

Wszystkie miejscowo ści w obr ębie gminy s ą w pełni zelektryfikowane. Wa żnymi elementem infrastruktury technicznej o znaczeniu ponadlokalnym znajduj ącym si ę na terenie gminy s ą: • dwutorowa linia napowietrzna 400 kV, o relacjach Tucznawa (gm. D ąbrowa Górnicza) – Tarnów i Tucznawa - Rzeszów o du żym znaczeniu dla krajowego systemu elektroenergetycznego, wi ążą ca Śląsk z Małopolsk ą i Podkarpaciem, • dwutorowa linia 220 kV, relacji Byczyna (gm. Jaworzno) – Klikowa (gm. Tarnów), stanowi ąca element pier ścienia otaczaj ącego Kraków, powi ązanego z Elektrowni ą Skawina, Śląskiem i Tarnowem,

- 88 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

• jednotorowa linia napowietrzna 110 kV, relacji Skawina – My ślenice, • jednotorowa linia napowietrzna 110 kV, relacji Skawina – Dobczyce Aktualnie funkcjonuj ący system linii energetycznych i stacji transformatorowych pokrywa potrzeby w zakresie zaopatrzenia w energi ę elektryczn ą, wszystkie miejscowo ści na terenie gminy s ą o świetlone. System wymaga jednak rozbudowy i modernizacji, zwłaszcza w miejscowo ściach, gdzie intensywnie rozwija si ę budownictwo i przewidywany jest wzrost zapotrzebowania na energi ę elektryczn ą.

14.2.3. Zaopatrzenie w gaz

Przez gmin ę przebiega gazoci ąg wysokiego ci śnienia DN 500mm, PN63 Łukanowice- Skawina-Zelczyna oraz gazoci ąg DN50 zasilaj ący stacj ę gazow ą „Gaj” o przepustowo ści 2000Nm 3/h. Gazoci ąg wysokiego ciśnienia przebiega przez sołectwa Konary, Mogilny, Gaj i Brzyczyna. Dla gazoci ągów wysokiego ci śnienia na mocy Rozporz ądzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 14 listopada 1995r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada ć sieci gazowe(Dz. U.139 POZ.686) wyznaczono strefy ochronne. Gazoci ągi średniego ci śnienia maj ą średnic ę od 40-100 mm. Zasilaj ą w gaz teren gminy ze stacje gazowa „Gaj”, poprzez sie ć o układzie promienistym. Łączna długo ść sieci gazowej przesyłowej w gminie wynosi 7 470 m (dane: GIS 2010 r.) W 2009 roku ponad 79 % mieszka ńców gminy korzysta z instalacji gazowej, dla porównania w powiecie krakowskim 66% a województwie małopolskim 63%. Na niezgazyfikowanych obszarach gminy mieszka ńcy korzystaj ą z gazu płynnego w butlach .

14.2.4. Zaopatrzenie w energi ę ciepln ą

Gmina Mogilany nie posiada zorganizowanego systemu zaopatrzenia w ciepło. Na omawianym obszarze nie wyst ępuj ą du że kotłownie grzewcze lub technologiczne, brak równie ż lokalnych kotłowni o du żej mocy cieplnej. Zapewne spowodowane to jest du żym rozproszeniem zabudowy. W gminie przewa żaj ą indywidualne źródła ciepła. W zabudowie mieszkaniowej i usługowej dominuj ą kotłownie gazowe i w ęglowe. Cz ęść obiektów u żyteczno ści publicznej, usługowych i zakładów produkcyjnych posiada własne nowoczesne kotłownie gazowe. Ogrzewanie elektryczne jest stosowane sporadycznie w niektórych budynkach usługowych. Równie ż płynny LPG i propan s ą wykorzystywane w celach grzewczych sporadycznie.

- 89 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

W kotłowniach lokalnych zasilaj ących pojedyncze bloki mieszkalne zasadniczo spalany jest węgiel sortymentu orzch I lub II. Gmina nie wykorzystuje w celach grzewczych alternatywnych źródeł energii, promieniowania słonecznego, energii geotermalnej czy energii biomasy.

14.2.5. Telekomunikacja

Gmina Mogilany jest wyposa żona w sie ć telefoniczn ą i teleinformatyczn ą. Na obszarze gminy funkcjonuje sie ć teletechniczna, która w znacznym stopniu zaspokaja zapotrzebowanie na usługi telekomunikacyjne. Sieci teletechniczne magistralne i abonenckie wykonane s ą jako kanalizacja teletechniczna, linie doziemne lub linie napowietrzne. Ponadto przez teren gminy przebiegaj ą sieci telekomunikacyjne mi ędzymiastowe kablowe i napowietrzne, a obszar gminy obj ęty jest zasi ęgiem obsługi telefonii bezprzewodowej. Stan dost ępno ści sieci internetowej, ze wzgl ędu na brak odpowiednich danych, trudno jest okre śli ć. Warto jednak zwróci ć uwag ę na to, że wiele gospodarstw domowych jest wyposa żonych w sie ć telefoniczn ą, co w wi ększo ści przypadku umo żliwia podł ączenie do internetu przewodowego, a nowoczesne poł ączenia bezprzewodowe daj ą wła ściwie nieograniczone mo żliwo ści korzystania z sieci. Kilka komputerów z podł ączeniem do Internetu znajduje si ę m.in. w Gminnym O środku Kultury i Gminnej Bibliotece Publicznej w Mogilanach.

14.2.6. Gospodarka odpadami

Od 2003 roku gmina Mogilany korzysta z indywidualnego system odbioru odpadów. Wi ększo ść mieszka ńcowi Gminy podpisała umowy na odbiór odpadów z firmami, które uzyskały zgod ę Wójta na prowadzenie tego typu działalno ści. Odpady odbierane s ą raz lub dwa razy w miesi ącu w zale żno ści od liczby mieszka ńców w danym gospodarstwie domowym. Odbiorem odpadów z terenu gminy zajmuj ą si ę firmy: A.S.A. Kraków, MIKI Kraków, EKO-TRAS – Jerzy Kruk, MZU Skawina, MPO Kraków, BSS Kraków. Dodatkowo ZGK Kraków, EKO-TRAS, MPO w Krakowie, MZU Skawina, Firma Handlowo – Usługowa "OMEGA", "CLIPPER" Sp. z o. o. oraz Zakład Usług Asenizacyjnych z Ochojna. uzyskały zezwolenie na odbiór odpadów płynnych ze szczelnych zbiorników. Odpady stałe z terenu gminy wywo żone s ą min. na: Składowisko Odpadów w Ujkowie Starym, Składowisko Odpadów Barycz w Krakowie, Kompostownie Barycz,

- 90 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Składowisko Odpadów w Brzeszczach, Składowisko w Jawiszowicach, Kompostownie Ekokonsorcjum Efekt w Krakowie, Kompostowanie w Krakowie. Odpady ciekłe z terenu gminy wywo żone s ą do: Miejskiego Przedsi ębiorstwa Wodoci ągów i Kanalizacji S.A. w Krakowie , Zakładu Wodoci ągów i Kanalizacji w Skawinie. Na terenie Gminy Mogilany stosowana jest tak że selektywna zbiórka surowców wtórnych. Zbierane s ą papier, szkło, plastik, metale oraz odpady wielkogabarytowe. Wła ściciele posesji i podmioty gospodarcze otrzymuj ą kolorowe, bezpłatne worki na poszczególne odpady. Odpady zawieraj ące azbest pochodz ące z pokry ć dachowych budynków mieszkalnych odbierane s ą od mieszka ńców w ramach programu EKODACH, współfinansowanego w ramach Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Gmina dysponuje równie ż nieczynnym od 2006 r. składowiskiem odpadów komunalnych w Kulerzowie. Składowisko to, o powierzchni 1,8 ha, poddane jest procesowi rekultywacji do 2013 r. Cało ść składowiska jest ogrodzona i stale monitorowana. Dodatkowo wykonywany jest monitoring wód odciekowych.

- 91 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

15. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z ZADA Ń SŁU ŻĄ CYCH REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH

Spo śród zadań słu żą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych w zakresie infrastruktury komunikacyjnej, gmin ę Mogilany dotyczy jedynie przebudowa drogi krajowej nr 7. Nale ży dokona ć modernizacji i podnie ść jej parametry techniczne do parametrów technicznych drogi klasy ekspresowej. Ponadto na terenie gminy nale ży wybudowa ć w ęzły komunikacyjne z Libertowie i Mogilanach. Nie planuje si ę wykonania innych zada ń słu żą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych w zakresie infrastruktury technicznej.

- 92 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

16. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z WYMAGA Ń DOTYCZ ĄCYCH OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ

Jak ju ż wspomniano na terenie gminy nie wyst ępuj ą obszary potencjalnie nara żone na zalanie przez wody powodziowe. W dolinach cieków i na obszarach bezodpływowych mog ą jedynie wyst ąpi ć lokalne podtopienia spowodowane intensywnymi opadami deszczu lub wiosennymi roztopami.

- 93 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

16. SYNTEZA UWARUNKOWA Ń

Na dalszy rozwój gminy Mogilany wpływ ma szereg uwarunkowa ń, które determinuj ą przyszł ą polityk ę władz. Najwa żniejszym czynnikiem kształtuj ącym dalszy rozwój gminy jest poło żenie w bezpo średnim s ąsiedztwie Krakowa, który jest o środkiem ponadregionalnym a przez to bardzo silnie oddziałuj ącym na gminy podmiejskie. Zgodnie z teori ą suburbanizacji gmina Mogilany jest naturalnie predysponowana do pełnienie funkcji strefy podmiejskiej dla Krakowa, staj ąc si ę miejscem zamieszkania, młodych, dobrze sytuowanych i wykształconych osób. Je żeli chodzi o uwarunkowania zwi ązane z lokalizacj ą gminy bardzo du żą rol ę b ędzie nadal odgrywała droga krajowa nr 7, która przebiega centralnie przez teren gminy. Stanowi ona nie tylko doskonałe poł ączenie komunikacyjne z Krakowem ale równie ż powoduje intensyfikacj ę rozlewania si ę zabudowy usługowej i mieszkaniowej Krakowa w kierunku południowym. Ponadto droga ta stwarza gminie potencjał inwestycyjnych, bowiem wzdłu ż drogi lokuj ą obiekty aktywno ści gospodarczej. Po przeanalizowaniu uwarunkowa ń przyrodniczych nale ży tak że zauwa żyć, że najwa żniejszym czynnikiem przyrodniczym determinuj ącym rozwój gminy jest budowa geologiczna Karpat Fliszowych, która w porównaniu z bardzo urozmaicon ą rze źba terenu powoduje powstawanie licznych płaszczyzn po ślizgu i predysponuje teren niemal całej gminy do powstawania ro żnego rodzaju ruchów masowych, zarówno mniej gro źnego spełzywania jak i katastrofalnych w skutkach osuwisk. Uwzgl ędnienie w dalszym rozwoju uwarunkowa ń wynikaj ących z budowy geologicznej i rze źby terenu jest zatem obligatoryjne aby zapewni ć mieszka ńcom bezpiecze ństwo.

- 94 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

II. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

- 95 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

1. KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ GMINY MOGILANY ORAZ W PRZEZNACZENIU TERENÓW

Kierunki rozwoju gminy Mogilany w niniejszym studium zostały opracowane tak, aby zapewni ć wła ściwe wykorzystanie przestrzeni oraz kształtowanie struktury przestrzennej w sposób umo żliwiaj ący wykorzystanie walorów gminy przy jednoczesnym zachowaniu warto ści środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego oraz rozwoju gospodarczym i poprawie jako ści życia mieszka ńców. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy s ą zgodne ze wskazaniami Strategii oraz realizuj ą zapisan ą w niej misj ę gminy, która brzmi:

„Gmina Mogilany – podkrakowska gmina zachowuj ąca charakter wiejski, kultywuj ąca lokalne tradycje, przyjazna dla środowiska naturalnego, dbaj ąca o krajobraz; atrakcyjne, bezpieczne miejsce zamieszkania oraz rekreacji i wypoczynku, z nieuci ąż liwym dla środowiska rozwojem przedsi ębiorczo ści i gospodarstwami rolnymi o alternatywnych źródłach dochodu.”

1.1. ZASADY KSZTAŁTOWANIA POLITYKI PRZESTRZENNEJ

Polityka przestrzenna w gminie Mogilany powinna opiera ć si ę o nast ępuj ące zasady: • racjonalne zagospodarowanie terenów zabudowanych, tworzenie dogodnych miejsc zamieszkania, kreowanie we wsiach sołeckich miejsc o charakterze przestrzeni publicznych pozwalaj ących na integracj ę mieszka ńców, • wykorzystanie dogodnego poło żenia gminy i jej walorów w aktywizacji funkcji turystycznej, zwłaszcza agroturystycznej, • popraw ę jako ści życia mieszka ńców poprzez rozwój infrastruktury technicznej, • eliminowanie barier urbanistycznych i architektonicznych dla osób niepełnosprawnych, • ści ągni ęcie na teren gminy inwestorów, którzy poprawi ą sytuacj ę finansow ą oraz utworz ą nowe miejsca pracy, • ochrona gruntów rolnych I-III klasy bonitacyjnej przed zmian ą u żytkowania na cele nierolnicze, • ochrona zwartych kompleksów le śnych,

- 96 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

• ochrona walorów przyrodniczych, krajobrazowych oraz kulturowych poprzez wprowadzenie odpowiednich ogranicze ń w zagospodarowaniu i wykorzystaniu terenów; • zwi ększenie poziomu bezpiecze ństwa poprzez modernizacj ę systemu komunikacji drogowej, • poprawa dost ępno ści usług podstawowych wszystkim mieszka ńcom gminy.

1.2. KIERUNKI ROZWOJU GMINY

Rozwój gminy Mogilany zdeterminowany jest w przede wszystkim bezpo średnim sąsiedztwem Krakowa. Gmina stanowi „sypialni ę” dla o środka centralnego. Dodatkowo dobra dost ępno ść komunikacyjna oraz znaczne walory krajobrazowe podnosz ą atrakcyjno ść gminy. Głównym kierunkiem rozwoju gminy powinna pozosta ć funkcja mieszkaniowa wraz z towarzysz ącymi usługami. W Studium wyznaczono zarówno tereny zainwestowane jak i pod przyszłe inwestycje. Nowa zabudowa powinna powstawa ć w pierwszej kolejno ści jako kontynuacja i uzupełnienie obszarów ju ż zainwestowanych, wzdłu ż ci ągów komunikacyjnych oraz na terenach uzbrojonych w infrastruktur ę techniczn ą. Zaleca si ę, aby przy uzupełnianiu zabudowy, na etapie planów miejscowych, wzdłu ż dróg pozostawia ć wolne od zabudowy przestrzenie na szczególnie atrakcyjne otwarcia widokowe. Miejscowo ść Mogilany nadal winna pełni ć funkcj ę o środka gminnego zapewniaj ącego mieszka ńcom dost ęp do usług, zwłaszcza usług publicznych z zakresu o światy, zdrowia, kultury i bezpiecze ństwa publicznego. Obiekty usług publicznych i komercyjnych powinny by ć skupione w centrach wsi tak, aby w naturalny sposób tworzyły miejsca centralne. Obiekty u żyteczno ści publicznej, zwłaszcza obiekty sakralne, powinny posiada ć charakter dominant architektonicznych pozwalaj ących na identyfikacj ę przestrzeni. Nale ży d ąż yć do tworzenia w poszczególnych sołectwach lokalnych przestrzeni publicznych, które b ędą pełni ć funkcj ę przyjaznego i bezpiecznego miejsca spotka ń mieszka ńców, zapewniaj ąc integracj ę lokalnej społeczno ści. Ze wzgl ędu na bogactwo kulturowe i walory krajobrazowe gmina powinna rozwija ć si ę równie ż w kierunku turystyki weekendowej W celu zwi ększenia atrakcyjności turystycznej gminy zaleca si ę rozwój zaplecza do uprawiania turystyki kwalifikowanej, przede wszystkim turystyki rowerowej. Nale ży zrealizowa ć wyznaczone szlaki rowerowe wraz z towarzysz ącą infrastruktura ł ącz ące mogila ńskie dobra kultury. Zaleca si ę rozwój bazy noclegowej, równie ż agroturystycznej, zapewniaj ącej turystom mo żliwo ść wypoczynku na

- 97 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

łonie natury z dala od wielkomiejskiego zgiełku. Gospodarstwom agroturystycznym powinny towarzyszy ć ekologiczne gospodarstwa rolne produkuj ące zdrow ą żywno ść o wysokiej jako ści biologicznej. Wi ększo ść terenów rolnych w północnej cz ęś ci gminy została przekwalifikowana na tereny mieszkaniowe i stanowi zaplecze sypialne Krakowa. Niemniej jednak funkcja rolnicza mo że stanowi ć szans ę rozwoju dla mieszka ńców południowej cz ęś ci gminy. Poło żenie w pobli żu Krakowa jest atutem dla rolnictwa. Stolica Małopolski stanowi chłonny rynek zbytu płodów rolnych. Łatwy dost ęp do rynków zbytu skłania do rozwoju rolnictwa z szerok ą gam ą specjalizacji (warzywa, sady, krzewy owocowe). Obszary lasów powinny pozosta ć w u żytkowaniu le śnym. Nale ży d ąż yć do zwi ększenia lesisto ści gminy poprzez zalesianie gruntów rolnych o najniższych klasach bonitacyjnych (V i VI) oraz daj ących najsłabsze kompleksy przydatno ści rolniczej. Sugeruje si ę równie ż dolesienia w celu wyrównania granicy rolno le śnej. Gospodark ę le śną nale ży prowadzi ć w oparciu o plany urz ądzenia lasu.

W Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Mogilany z 1999 r. pod zainwestowanie przeznaczono 1208 ha co stanowi 27,6% powierzchni gminy. Obowi ązuj ące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego przeznaczaj ą pod zainwestowanie 1455 ha (33,3% pow. gminy). W 2011 r. powierzchnia terenów zainwestowanych w gminie Mogilany wynosi 791 ha. Z uwagi, i ż w studium z 1999 r. i miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego przeznaczono znaczn ą powierzchni ę gminy pod zainwestowanie w przedmiotowym studium wyznaczono tylko 84 ha nowych terenów osadniczych (1,9 % pow. gminy). W wyniku uwzgl ędnienia uwag zło żonych do wyło żonego do publicznego wgl ądu projektu Studium powierzchnia terenów pod zainwestowanie wzrosła o 52 ha. Łącznie, tereny osadnicze wyznaczone w niniejszym opracowaniu stanowi ą 1736 ha co stanowi 39,78 % powierzchni gminy. Jako tereny zainwestowania rozumie si ę tereny zabudowy mieszkaniowej, mieszkaniowej i usługowej, zabudowy usługowej, zabudowy usługowo-produkcyjnej, tereny sportu i rekreacji, tereny infrastruktury technicznej i drogowej, tereny parków podworskich, tereny cmentarzy oraz ogrodów działowych.

- 98 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

2. KIERUNKI I WSKA ŹNIKI DOTYCZ ĄCE ZAGOSPODAROWANIA ORAZ U ŻYTKOWANIA TERENÓW, W TYM TERENY WYŁ ĄCZONE SPOD ZABUDOWY

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest wewn ętrznym dokumentem gminy, który nie stanowi aktu prawa miejscowego. Narz ędziem słu żą cym do realnego kształtowania polityki przestrzennej gminy s ą miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. W przypadku ich braku wydaje si ę decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego, które niestety nie pozwalaj ą na prowadzenie polityki przestrzennej w sposób przemy ślany, kompleksowy i harmonijny zapewniaj ący zrównowa żony rozwój i ład przestrzenny. Ze wzgl ędu na du żą aktywno ść inwestycyjn ą na terenie gminy w Studium wyznaczano główne kierunki zagospodarowania terenu: tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej intensywnej, tereny zabudowy mieszkaniowej i usługowej, tereny zabudowy usługowej, tereny zabudowy usługowej, produkcyjnej, składów i magazynów, tereny sportu i rekreacji, tereny rolnicze, tereny lasów i zalesie ń, tereny zieleni parkowej, tereny ogrodów działkowych, tereny cmentarzy, tereny zieleni nieurz ądzonej i tereny infrastruktury. Rozgraniczenie funkcji i doprecyzowanie lokalizacji nast ąpi na etapie planów miejscowych. Główne wska źniki dotycz ące zagospodarowania i u żytkowania terenów przedstawia Tab. 17.

- 99 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Tab.17 Kierunki i wska źniki zagospodarowania terenu wyznaczone w Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Mogilany

parametry zabudowy funkcje terenów długo ść liczba kategorie dopuszczone w planach maksymalna intensywno ść powierzchnia powierzchnia elewacji kondygnacji miejscowych wysoko ść zabudowy biologicznie czynna zabudowy budynku* nadziemnych* zabudowy*** * zabudowa mieszkaniowa min. – 0,1 min. 70 % max. 25 % 9,5 m max. 20 m max. 2 jednorodzinna max. – 0,5 zabudowa mieszkaniowo- min. – 0,1 min. 50 % max. 40 % 9,5 m max. 20 m max. 2 MN usługowa max. – 0,6 tereny min. – 0,1 zabudowa usługowa min. 40 % max. 40 % 12 m max. 20 m max. 3 zabudowy max. – 0,8 mieszkanio min. – 0,1 zabudowa zagrodowa min. 60 % max. 30 % 9,5 m max. 20 m max. 2 wej max. – 0,6 tereny usług sportu i rekreacji do indywidualnego okre ślenia w planie miejscowym ziele ń urz ądzona, ziele ń do indywidualnego okre ślenia w planie miejscowym parkowa, ziele ń nieurz ądzona zabudowa mieszkaniowa min. – 0,1 min. 65 % max. 25 % 9,5 m max. 20 m max. 2 MNU jednorodzinna max. – 0,5 min. – 0,1 tereny zabudowa usługowa min. 40 % max. 40 % 12 m max. 25 m max. 3 zabudowy max. – 1,0 mieszkanio zabudowa mieszkaniowo- min. – 0,1 min. 50 % max. 40 % 9,5 m max. 20 m max. 2 wej usługowa max. – 0,8 jednorodzin nej i tereny usług sportu i rekreacji do indywidualnego okre ślenia w planie miejscowym usługowej ziele ń urz ądzona, ziele ń do indywidualnego okre ślenia w planie miejscowym parkowa, ziele ń nieurz ądzona U tereny min. – 0,1 do indywidualnego okre ślenia w zabudowa usługowa min. 20 % max. 40 % 13 m zabudowy max. – 1,6 planie miejscowym usługowej Up tereny zabudowa usług publicznych min. – 0,02 do indywidualnego okre ślenia w zabudowy min. 40% max. 40 % 12 m ( przedszkole) max. – 1 planie miejscowym usług publicznych do do Uz tereny zabudowa usług zdrowia indywidualnego indywidualnego zabudowy do indywidualnego okre ślenia w (do spokojnej staro ści, SPA) okre ślenia w min. 60 % terenu okre ślenia w 13 m usług planie miejscowym planie planie zdrowia miejscowym miejscowym U/P tereny zabudowy zabudowa usługowa, usługowej, min. – 0,1 do indywidualnego okre ślenia w zabudowa produkcyjna, min. 20 % max. 50% 13 m produkcyjn max. – 1 planie miejscowym składy magazyny ej, składów i magazynów urz ądzenia usług sportu i rekreacji, w tym: boiska do gier, korty i inne urz ądzenia sportowe wraz z obiektami US towarzysz ącymi; na terenach terenu przybrze żnych rzek i do indywidualnego okre ślenia w planie miejscowym sportu i potoków oraz na terenach rekreacji osuwiskowych dopuszcza si ę wprowadzanie jedynie urz ądze ń tzw. rekreacji zielonej (bez trwałych obiektów kubaturowych R tereny grunty orne, ł ąki i pastwiska, rolne z ziele ń nieurz ądzona i - zakazem urz ądzona, zalesienia, stawy zabudowy hodowlane (zakaz zabudowy)

- 100 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

parametry zabudowy funkcje terenów długo ść liczba kategorie dopuszczone w planach maksymalna intensywno ść powierzchnia powierzchnia elewacji kondygnacji miejscowych wysoko ść zabudowy biologicznie czynna zabudowy budynku* nadziemnych* zabudowy*** * ZL tereny tereny lasów i zalesie ń - lasów i (zakaz zabudowy) zalesie ń tereny zieleni urz ądzonej, ZP obiekty usług turystyki i tereny towarzysz ące turystyce, do indywidualnego okre ślenia w planie miejscowym zieleni obiekty usług publicznych, parkowej urz ądzenia usług sportu i rekreacji, ZD tereny ogrodów tereny ogrodów działkowych do indywidualnego okre ślenia w planie miejscowym działko wych ZC cmentarz i usługi tereny towarzysz ące zabudowie do indywidualnego okre ślenia w planie miejscowym cmentarzy cmentarza ziele ń nieurz ądzona, w szczególno ści Z zadrzewienia, zakrzewienia, tereny biologiczne otuliny cieków zieleni wodnych; dopuszcza si ę - nieurz ądzo produkcj ę rolnicz ą, ze nej wskazaniem wykorzystania terenów jako trwałych użytków zielonych. IT tereny lokalizacji obiektów tereny i urz ądze ń infrastruktury infrastru technicznej, miejsca - ktury postojowe, tereny obsługi technicznej komunikacji

* najwi ększy wymiar podstawy prostopadło ścianu, w który wpisany jest budynek bez uwzgl ędnienia okapów ** przy zało żeniu lokalizacji wej ścia do budynku na wysoko ści do 1 metra powy żej gruntu rodzimego; lokalizacja wej ścia powy żej 1 metra, oznacza obowi ązek obni żenia wysoko ści zabudowy o wysoko ść nie mniejsz ą ni ż odległo ść pionowa pomi ędzy zlokalizowanym wej ściem a gruntem rodzimy pomniejszon ą o jeden metr.

Dopuszcza si ę odst ępstwa od poszczególnych parametrów zabudowy okre ślonych w tabeli 17 dla terenów, dla których w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego uchwalonych do dnia 31 grudnia 2012 roku parametry te ustalone zostały ustalone na innym poziomie - do warto ści parametrów, okre ślonych w tych planach dla tych terenów. W celu zachowania ekstensywnego charakteru zabudowy gminy nale ży: • dąż yć do obni żenia stopnia intensywno ści zagospodarowania terenu, zwłaszcza na obszarach dotychczas niezainwestowanych, m.in. przez przyjmowanie parametrów zabudowy poni żej poziomów maksymalnych, a w przypadku powierzchni biologicznie czynnej powy żej parametrów minimalnych; • nie zwi ększa ć stopnia intensywno ści wykorzystania terenu ponad parametry zabudowy okre ślone w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego uchwalonych do dnia 31 grudnia 2012 roku.

- 101 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

W uzasadnionych przypadkach dopuszcza si ę zmian ę parametrów dla terenu usług zdrowia na etapie sporz ądzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Na wszystkich obszarach wyznaczonych w studium dopuszcza si ę poszerzenie istniej ących i wyznaczanie nowych dróg (publicznych wszystkich klas i wewn ętrznych) w planach miejscowych oraz sieci i urz ądze ń infrastruktury technicznej . Ustalenia dla dróg zawarto w rozdziale 5. KIERUNKI ROZWOJU KOMUNIKACJI. Ilo ść miejsc postojowych została okre ślona w rozdziale 5. KIERUNKI ROZWOJU KOMUNIKACJI.

W oparciu o istniej ące uwarunkowania ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania terenu w planach miejscowych:

MN - TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ JEDNORODZINNEJ 1. Przeznaczenie: a. podstawowe – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, b. uzupełniaj ące – usługi publiczne oraz komercyjne, nieuci ąż liwa działalno ść produkcyjna, rzemie ślnicza, zabudowa zagrodowa, tereny sportu, rekreacji, zieleni parkowej, placów zabaw, itp. 2. Nie dopuszcza si ę lokalizowania zabudowy szeregowej i atrialnej. 3. Nie dopuszcza si ę lokalizacji obiektów hodowlanych oraz obiektów usługowych i produkcyjnych o du żej uci ąż liwo ści, stwarzaj ących zagro żenie dla środowiska i zdrowia ludzi, generuj ących intensywny ruch pojazdów dostawczych. 4. Zaleca si ę wyznaczenie linii zabudowy, zwłaszcza wzdłu ż dróg publicznych przy zachowaniu minimalnych odległo ści wynikaj ących z przepisów odr ębnych. 5. Zaleca si ę, aby budynki znajduj ące si ę w obr ębie jednej działki posiadały jednakow ą koloryst ę elewacji. 6. Zakazuje si ę wyka ńczania elewacji budynków wszelkimi panelami z tworzyw sztucznych lub panelami metalowymi, odpadami ceramicznymi i szklanymi. 7. Ustala si ę stosowanie dachów dwu lub wielospadowych w odcieniach grafitu, br ązu oraz w naturalnym kolorze dachówki ceramicznej o jednakowym k ącie nachylenia głównych połaci 35°-45° z kalenic ą zasadniczej bryły dachu budynków mieszkalnych, równoległ ą do najbli ższej, przyległej drogi publicznej. Dopuszcza si ę zmian ę wska źnika k ąta nachylenia głównych połaci dachu na etapie sporządzania planu

- 102 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

miejscowego w zale żno ści od charakteru istniej ącej i nowoprojektowanej zabudowy, ale dla poszczególnych zespołów zabudowy nale ży przyj ąć wspólny wska źnik w celu kształtowania ładu przestrzennego. 8. Minimalna powierzchnia nowowydzielonej działki 8 ar.

MNU - TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ JEDNORODZINNEJ I USŁUGOWEJ 1. Przeznaczenie a. podstawowe – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, zabudowa usługowa, zabudowa mieszkaniowo-usługowa, b. uzupełniaj ące – place publiczne, tereny zieleni parkowej, place zabaw, drobna działalno ść rzemie ślnicza, itp. 2. Nie dopuszcza si ę lokalizowania zabudowy szeregowej, atrialnej oraz wielorodzinnej. Dopuszcza si ę odst ępstwa od powy ższego zakazu dla terenów, dla których w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego uchwalonych do dnia 31 grudnia 2012 roku przewidziano lokalizacj ę takiej zabudowy. 3. Dopuszcza si ę zwi ększenie wysoko ści dla dominant tj. np. wie że ko ścioła, zgodnie z wytycznymi miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. 4. Nie dopuszcza si ę lokalizacji obiektów usługowych o du żej uci ąż liwo ści, stwarzaj ących zagro żenie dla środowiska i zdrowia ludzi. 5. Zaleca si ę wyznaczenie linii zabudowy, zwłaszcza wzdłu ż dróg publicznych przy zachowaniu minimalnych odległo ści zapisanych w obowi ązuj ącym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. 6. Zaleca si ę, aby budynki znajduj ące si ę w obr ębie jednej działki posiadały jednakow ą koloryst ę elewacji. 7. Zakazuje si ę wyka ńczania elewacji budynków wszelkimi panelami z tworzyw sztucznych lub panelami metalowymi, odpadami ceramicznymi i szklanymi. 8. Ustala si ę stosowanie dachów dwu lub wielospadowych w odcieniach grafitu, br ązu oraz w naturalnym kolorze dachówki ceramicznej o jednakowym k ącie nachylenia głównych połaci 35°- 45° z kalenic ą zasadniczej bryły dachu budynków mieszkalnych, równoległ ą do najbli ższej, przyległej drogi publicznej. Dopuszcza si ę zmian ę wska źnika k ąta nachylenia głównych połaci dachu na etapie sporządzania planu miejscowego w zale żno ści od charakteru istniej ącej i nowoprojektowanej

- 103 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

zabudowy, ale dla poszczególnych zespołów zabudowy nale ży przyj ąć wspólny wska źnik w celu kształtowania ładu przestrzennego. 9. Minimalna powierzchnia nowowydzielonej działki 8 ar.

U- TERENY ZABUDOWY USŁUGOWEJ 1. Przeznaczenie: a. podstawowe – zabudowa usługowa, b. uzupełniaj ące – funkcje mieszkaniowe zwi ązane z obiektem usługowym (np.: mieszkanie wła ściciela zakładu usługowego, mieszkania słu żbowe), nieuciąż liwa działalno ść produkcyjna, usługi sportu. 2. Zaleca si ę, aby teren biologicznie czynny był zagospodarowany zieleni ą urz ądzon ą. 3. Nie dopuszcza si ę lokalizacji obiektów hodowlanych oraz obiektów produkcyjnych o du żej uci ąż liwo ści, stwarzaj ących zagro żenie dla środowiska i zdrowia ludzi. 4. Nowo projektowan ą zabudow ę usług publicznych, w szczególno ści kultury, nale ży traktowa ć indywidualnie pod wzgl ędem architektonicznym i urbanistycznym. 5. Zakazuje si ę wyka ńczania elewacji budynków wszelkimi panelami z tworzyw sztucznych lub panelami metalowymi, odpadami ceramicznymi i szklanymi.

Up- TEREN ZABUDOWY USŁUG PUBLICZNYCH 1. Przeznaczenie: a. podstawowe – przedszkole, b. uzupełniaj ące – budynki gospodarcze, gara żowe. 2. Zaleca si ę, aby teren biologicznie czynny był zagospodarowany zieleni ą urz ądzon ą. 3. Nowo projektowan ą zabudow ę usług publicznych nale ży traktowa ć indywidualnie pod wzgl ędem architektonicznym i urbanistycznym. 4. Zakazuje si ę wyka ńczania elewacji budynków wszelkimi panelami z tworzyw sztucznych lub panelami metalowymi, odpadami ceramicznymi i szklanymi.

Uz- TEREN ZABUDOWY USŁUG ZDROWIA 1. Przeznaczenie: a. podstawowe – dom spokojnej staro ści, dom opieki, SPA, b. uzupełniaj ące – obiekty sportowo-rekreacyjne, budynki gospodarcze, gara żowe.

- 104 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

2. Zaleca si ę, aby teren biologicznie czynny był zagospodarowany zieleni ą urz ądzon ą. 3. Nowo projektowan ą zabudow ę usług publicznych nale ży traktowa ć indywidualnie pod wzgl ędem architektonicznym i urbanistycznym. 4. Zakazuje si ę wyka ńczania elewacji budynków wszelkimi panelami z tworzyw sztucznych lub panelami metalowymi, odpadami ceramicznymi i szklanymi.

U/P – TERENY ZABUDOWY USŁUGOWEJ, PRODUKCYJNEJ, SKŁADY I MAGAZYNY 1. Przeznaczenie – zabudowa usługowa, obiekty produkcyjne, składy, magazyny, hurtownie, zabudowa pomocnicza. 2. Nowo projektowan ą zabudow ę nale ży traktowa ć indywidualnie pod wzgl ędem architektonicznym i urbanistycznym. Zakazuje si ę wykańczania elewacji budynków wszelkimi panelami z tworzyw sztucznych lub panelami metalowymi, odpadami ceramicznymi i szklanymi. 3. Rodzaj dachu oraz jego parametry w zale żno ści od rodzaju działalno ści, do okre ślenia na etapie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. 4. Wokół granic poszczególnych działek budowlanych granicz ących z terenami dróg publicznych nale ży lokalizowa ć pasy zieleni izolacyjnej.

US- TERENY SPORTU I REKREACJI 1. Przeznaczenie – obiekty sportowe, rekreacyjne w szczególno ści boiska sportowe, place zabaw, zabudowa towarzysz ąca. 2. Zalecana minimalna powierzchnia terenu biologicznie czynnego, maksymalna wysoko ść zabudowy do indywidualnego okre ślenia w planie. 3. Zaleca si ę, aby teren biologicznie czynny był zagospodarowany zieleni ą urz ądzon ą.

R – TERENY ROLNICZE: 1. Przeznaczenie podstawowe - uprawy polowe, u żytki zielone, zalesienia, stawy hodowlane. 2. Zakazuje si ę lokalizacji nowej zabudowy . 3. Dopuszcza si ę zachowanie istniej ącej zabudowy zagrodowej z mo żliwo ści ą rozbudowy, przebudowy i remontu bez mo żliwo ści zmiany funkcji.

- 105 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

4. Zachowuje si ę istniej ące oraz dopuszcza nowe zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne. 5. Dopuszcza si ę zalesianie terenów, za wyj ątkiem: gruntów I-III klasy bonitacyjnej oraz gruntów pochodzenia organicznego, pasów terenu o szeroko ści 3 m licz ąc od linii brzegowej rowów melioracyjnych i cieków wodnych, po obu stronach cieków, w pasach napowietrznych linii elektroenergetycznych. 6. Zalecane jest zalesienie terenów wymagaj ących rekultywacji oraz tych terenów, które słu żą wyrównaniu granicy polno – le śnej, zalesienie winno nast ępowa ć zgodnie z przepisami odr ębnymi i w oparciu o warunki siedliskowe. 7. Zachowuje si ę istniej ące zbiorniki wodne. 8. Dopuszcza si ę budow ę zbiorników wodnych, w tym stawów hodowlanych, za wyj ątkiem: gruntów I-III klasy bonitacyjnej oraz gruntów pochodzenia organicznego. 9. Zachowuje si ę istniej ące urz ądzenia melioracji wodnych. 10. Dopuszcza si ę budow ę urz ądze ń melioracji wodnych. 11. Na terenie 3R dopuszcza si ę niekubaturowe urz ądzenia sportu i rekreacji, trawiaste boiska sportowe, szlaki turystyczne i ście żki rowerowe.

ZL – TERENY LASÓW I ZALESIE Ń: 1. Przeznaczenie podstawowe - tereny lasów i zalesie ń wraz z obiektami gospodarki le śnej. 2. Dopuszcza si ę lokalizowanie obiektów i urz ądze ń słu żą cych w ędrówkom turystycznym ( ście żki - piesze, rowerowe, konne oraz ławki, wiaty itp.). 3. Dopuszcza si ę, w ograniczonym zakresie, prowadzenie dróg i sieci infrastruktury technicznej oraz lokalizacje obiektów i urz ądze ń towarzysz ących tym sieciom, a tak że miejsc postojowych.

ZP – TERENY ZIELENI PARKOWEJ: 1. Przeznaczenie podstawowe - tereny zieleni parkowej. 2. Zaleca si ę rewitalizacje parków podworskich. 3. Dopuszcza si ę obiekty usługowe uatrakcyjniaj ące podstawowe zagospodarowanie terenu (np. hotelarstwo, gastronomia, usługi publiczne), w szczególno ści w obiektach zabytkowych znajduj ących si ę na terenie parków. Nowo projektowan ą zabudow ę usługow ą nale ży traktowa ć indywidualnie pod wzgl ędem architektonicznym i urbanistycznym.

- 106 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

4. Zachowuje si ę istniej ące zbiorniki wodne, dopuszcza si ę lokalizacj ę nowych. 5. Dopuszcza si ę obiekty małej architektury.

ZD – TERNY OGRODÓW DZIAŁKOWYCH: 1. Przeznaczenie podstawowe – ogrody działkowe, tereny rolne. 2. Dopuszcza si ę altany, obiekty małej architektury, miejsca postojowe. ZC – TERENY CMANTARZY: 1. Przeznaczenie podstawowe – cmentarz, usługi towarzysz ące zabudowie cmentarza, miejsca postojowe. 2. Ogrodzenie i zagospodarowanie cmentarza zgodnie z przepisami odr ębnymi. 3. Dopuszcza si ę rozbudow ę cmentarza. 4. Dopuszcza si ę obiekty sakralne oraz kaplice przedpogrzebowe, sanitariaty i inne obiekty obsługi cmentarza. 5. Zaleca si ę, aby teren zieleni był zagospodarowany zieleni ą urz ądzon ą. 6. Dopuszcza si ę usługi na terenie cmentarza zwi ązane z funkcj ą terenu, (np. sprzeda ż kwiatów, zniczy). Parametry zabudowy do indywidualnego okre ślenia w planie miejscowym. 7. Zaleca si ę wyznaczenie stref ochronnych wokół cmentarza: 50 m i 150 m, w których obowi ązuj ą zasady zgodne z przepisami odr ębnymi. Z – TERENY ZIELENI NIEURZ ĄDZONEJ: 1. Przeznaczenie podstawowe – ziele ń nieurz ądzona. 2. Dopuszcza si ę prowadzenie upraw polowych. 3. Dopuszcza si ę zalesianie terenów, za wyj ątkiem: gruntów I-III klasy bonitacyjnej oraz gruntów pochodzenia organicznego, pasów terenu o szeroko ści 3 m licz ąc od linii brzegowej rowów melioracyjnych i cieków wodnych, po obu stronach cieków, w pasach napowietrznych linii elektroenergetycznych. 4. Zachowuje si ę istniej ące zbiorniki wodne. 5. Dopuszcza si ę budow ę urz ądze ń melioracji wodnych. 6. Dopuszcza si ę obiekty małej architektury.

WS – TERENY WÓD POWIERZCHNIOWYCH: 1. Zachowuje si ę istniej ące zbiorniki wód powierzchniowych. 2. Dopuszcza si ę budow ę urz ądze ń wodnych, urz ądze ń melioracji wodnych oraz urz ądze ń słu żą cych ochronie przed powodzi ą oraz susz ą.

- 107 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

3. Dopuszcza si ę budow ę pomostów, kładek, oraz urz ądze ń zwi ązanych z obsług ą turystyki.

IT – TERENY OBIEKTÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ: 1. Zabudowa podstawowa – obiekty i urz ądzenia infrastruktury technicznej , miejsca postojowe, tereny obsługi komunikacji. 2. Dopuszcza si ę obiekty obsługi administracyjno-socjalnej. 3. Zaleca si ę, aby teren zieleni był zagospodarowany zieleni ą urz ądzon ą

Z uwagi na skal ę, w jakiej został sporz ądzony rysunek studium dopuszcza si ę w miejscowych planach korygowanie do 10 m ostatecznych przebiegów linii rozgraniczaj ących pomi ędzy terenami o ró żnym przeznaczeniu i ró żnych zasadach zagospodarowania, w zale żno ści od zaistniałych uwarunkowa ń i potrzeb, których nie mo żna było przewidzie ć na etapie sporz ądzania studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Obiekty infrastruktury technicznej zaznaczone na rysunku studium Kierunki zagospodarowania przestrzennego stanowi ą informacje i doprecyzowanie ich lokalizacji nast ąpi na etapie sporz ądzania planów miejscowych.

Wszystkie zmiany przepisów przywołanych w niniejszym studium po uchwaleniu dokumentu, maj ące wpływ na zagospodarowanie terenu, nie powoduj ą niewa żno ści studium, a sporz ądzane miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego b ędą uznawały przepisy obowi ązuj ące na dzie ń uchwalania przedmiotowych planów, co b ędzie zgodne z niniejszym studium. Na terenach, gdzie studium dopuszcza ró żne formy zagospodarowania w obr ębie jednego przeznaczenia terenu, w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego mo że nast ąpi ć dodatkowe rozgraniczenie tych funkcji i doprecyzowanie ich lokalizacji. Dopuszcza si ę pozostawienie terenów rolnych i le śnych w planach miejscowych mimo wyznaczenia ich w studium pod zabudow ę, a szczególno ści w przypadku nie uzyskania zgody na wył ączenie gruntów rolnych i le śnych na cenie nierolnicze i niele śne. Za zgodne ze studium uznaje si ę wprowadzenie zakazu zabudowy, w tym równie ż zmian ę przeznaczenia terenu, na obszarach istniej ących osuwisk oraz osuwisk skartowanych w przyszło ści.

- 108 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

2.1 Tereny wył ączone spod zabudowy

1. Tereny gruntów rolnych, ł ąk, pastwisk i nieu żytków wyznaczone w niniejszym Studium. 2. Tereny lasów (za wyjątkiem zabudowy zwi ązanej z obsług ą gospodarstw le śnych na obszarach le śnych zgodnie z wła ściwymi planami urz ądzenia lasów). 3. Tereny pasa technologicznego od napowietrznych linii elektroenergetycznych i gazoci ągu wysokopr ęż nego ustalone na etapie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. 4. Ponadto na pozostałych terenach obiekty budowlane powinny si ę znajdowa ć w odległo ści: − nie mniejszej ni ż 15 m od ściany lasu. − nie mniejszej ni ż 5 m od wód powierzchniowych.

2.2 Obszary przestrzeni publicznej

Obszary przestrzeni publicznej w my śl art. 2 ust.6 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (j.t. Dz. U. z 2012 r. Nr 647) to obszary o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszka ńców, poprawy jako ści ich życia i sprzyjaj ące w nawi ązywaniu kontaktów społecznych ze wzgl ędu na ich poło żenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne. Za przestrzenie o znaczeniu publicznym uznaje si ę tereny: dróg publicznych, tereny obiektów administracji, obiekty usług o światy, zdrowia, ośrodki kultury, tereny zieleni urz ądzonej, sportu i rekreacji oraz cmentarze. Nale ży d ąż yć do utworzenia przestrzeni o charakterze centro twórczym w ramach poszczególnych jednostek, których zadaniem b ędzie stworzenie płaszczyzny integracji społecznej mieszka ńców. Obszary te winny by ć kreowane wokół usług publicznych, w szczególno ści świetlic wiejskich oraz terenów sportowych i rekreacyjnych danej jednostki. W kreowaniu przestrzeni publicznych nale ży pami ęta ć, aby były dost ępne dla osób niepełnosprawnych. Wskazane jest d ąż enie do uporz ądkowania i podniesienia standardu terenów publicznych, w szczególno ści: parków, ziele ńców oraz zieleni towarzysz ącej usługom publicznym tak aby cechowała je jak najwi ększa warto ść estetyczna.

- 109 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

3. OBSZARY ORAZ ZASADY OCHRONY ŚRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW, OCHRONY PRZYRODY I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO

3.1 Obszary i obiekty obj ęte prawnymi formami ochrony przyrody

Na terenie gminy Mogilany wyst ępuj ą nast ępuj ące formy ochrony • Rezerwat Przyrody „Cieszynianka” • pomniki przyrody • ochrona gatunkowa ro ślin. W stosunku do wy żej wymienionych form ochrony przyrody obowi ązuj ą ustalenia zawarte w wymienionych poni żej aktach prawnych, które b ędąc dokumentami nadrz ędnymi w stosunku do Studium, wyznaczaj podstawowe kierunki ochrony środowiska i przyrody na terenie gminy Mogilany i winna by ć uwzgl ędniana w aktach prawa miejscowego i decyzjach administracyjnych

Rezerwat przyrody Cieszynianka został ustanowiony Zarz ądzeniem Ministra Le śnictwa i Przemysłu Drzewnego Nr 132 z dnia 20 listopada 1969 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. Nr 50, poz. 387), oraz Zarządzeniem Nr 4/11 Regionalnego Dyrektora Ochorny Srodowiska w Krakowie z dnia 21 lutego 2011r., w celu ochrony cieszynianki wiosennej (Hacquetia epipactis). Rezerwat ten chroni jedno z nielicznych naturalnych siedlisk na terenie gminy – zespół gr ądu (Tilio carpinetum) wchodz ący w skład kompleksu „Mogilany”. Zarz ądzenie z 1969 r. wprowadza nast ępuj ące zakazy: • wycinania drzew i pobierania u żytków drzewnych, z wyj ątkiem wypadków uzasadnionych potrzebami gospodarstwa rezerwatowego, których zakres okre śli plan urz ądzenia gospodarstwa rezerwatowego podlegaj ący zatwierdzeniu przez Naczelnego Konserwatora Przyrody; do czasu sporz ądzenia wymienionego planu dopuszczalne jest po uzgodnieniu z konserwatorem przyrody – usuwanie drzew martwych, wywrotów i złomów, w sposób nie nara żaj ący na zniszczenie otoczenia i powierzchni ziemi, z pozostawieniem w ziemi karpiny oraz w razie potrzeby dokonywania zabiegów piel ęgnacyjnych,

- 110 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

• zmieniania stosunków wodnych bez uzyskania pozwolenia wodnoprawnego; zmiana stosunków wodnych w rezerwacie przyrody mo że nast ąpi ć tylko o tyle, o ile nie spowoduje ona zasadniczej zmiany w biotopie, • zbioru ziół leczniczych oraz innych ro ślin lub ich cz ęś ci, • zbioru owoców i nasion z wyj ątkiem nasion na potrzeby odnawiania lasu, pozyskanie których mo że odbywa ć si ę na warunkach ustalonych przez konserwatora przyrody, • niszczenia lub uszkadzania drzew i innych ro ślin, • pozyskiwania ściółki le śnej i pasania zwierz ąt gospodarskich, • niszczenia gleby i pozyskiwania kopalin, • zanieczyszczania terenu rezerwatu i wzniecania ognia, • polowania, chwytania, płoszenia i zabijania dziko żyj ących zwierz ąt, niszczenia gniazd, wybierania jaj i piskl ąt wszystkich gatunków ptaków, • umieszczania tablic, napisów i innych znaków, z wyjątkiem tablic i znaków zwi ązanych z ochron ą rezerwatu, • wznoszenia budowli oraz zakładania lub budowy urz ądze ń komunikacyjnych i innych urz ądze ń technicznych, • przebywania poza miejscami wyznaczonymi przez konserwatora przyrody. Zarz ądzenie z 2011r. wprowadza otulin ę Rezerwatu. Dla rezerwatu obowi ązuje plan ochrony zatwierdzony decyzj ą Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 19 sierpnia 1997 roku (OPpn-0/86/R- 70/97). Pomniki przyrody Na terenie gminy Mogilany wst ępuje tak że 38 pomników przyrody. Pełn ą list ę pomników przyrody przedstawia Tab.3 w 4 rozdziale I cz ęś ci Uwarunkowania rozwoju przestrzennego. Pomniki przyrody zostały ustanowione Rozporz ądzeniem nr 3 Wojewody Krakowskiego z dnia 30 stycznia 1997 r. w sprawie pomników przyrody na terenie województwa krakowskiego, Rozporz ądzeniem nr 31 Wojewody Krakowskiego z dnia 16 listopada 1998 r. w sprawie pomników przyrody na terenie województwa krakowskiego oraz Rozporz ądzenia nr 7 Wojewody Małopolskiego z dnia 13 kwietnia 2004 r . w sprawie uznania za pomniki przyrody oraz uchylenia uznania za pomniki przyrody na terenie województwa małopolskiego. Rozporz ądzenia wprowadzaj ą zakaz prowadzenia jakichkolwiek czynno ści mog ących spowodowa ć uszkodzenie lub zniszczenie obiektu. W

- 111 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______stosunku do pomników przyrody, obowi ązuj ą równie ż ustalenia zawarte w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz. U. z 2009r. nr 151, poz. 1220, ze zm.).

Dla pomników przyrody o żywionej wprowadza si ę nast ępuj ące zasady ochrony: • zakaz wycinania, niszczenia lub uszkadzania drzew, • zakaz zrywania p ączków, kwiatów, owoców i li ści, • zakaz zanieczyszczania terenu w pobli żu drzew, • zakaz lokalizacji w s ąsiedztwie drzew obiektów mog ących stanowi ć zagro żenie, • zakaz niszczenia systemu korzeniowego drzew, • zakaz prowadzenia jakiejkolwiek działalno ści gospodarczej, prowadz ącej do zanieczyszczenia wód powierzchniowych lub gruntowych, gleby, powietrza atmosferycznego, prowadz ącej do zmian stosunków wodnych lub ukształtowania powierzchni ziemi, • zakaz utwardzania powierzchni gruntu w odległo ści mniejszej ni ż 3 m od pnia drzew stanowi ących pomniki przyrody, • zakaz umieszczania tablic, napisów i innych znaków (za wyj ątkiem oznacze ń zwi ązanych z ochron ą pomnika przyrody), • zakaz nacinania drzew, rycia napisów i znaków, • zakaz wchodzenia na drzewa, • zaleca si ę prowadzenie zabiegów piel ęgnacyjnych drzew. Na terenach niezabudowanych, je żeli nie stanowi to zagro żenia dla ludzi lub mienia, drzewa stanowi ące pomniki przyrody podlegaj ą ochronie a ż do ich samoistnego, całkowitego rozpadu.

Dla pomników przyrody nieo żywionych wprowadza si ę nast ępuj ące zasady ochrony: • niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu, • uszkadzania, zanieczyszczania gleby, • wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów lub innych nieczysto ści, • za śmiecania obiektu i terenu wokół niego, • budowy budynków, budowli, obiektów małej architektury i tymczasowych obiektów budowlanych mog ących mie ć negatywny wpływ na obiekt chroniony bądź spowodowa ć degradacj ę krajobrazu.

- 112 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Ochrona gatunkowa ro ślin Na terenie rezerwatu stwierdzono tak że 15 gatunków, które obj ęte s ą ochron ą gatunkow ą na mocy Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2004 nr 92 poz. 880 z pó źn. zm.) parzydło le śne ( Aruncus sylvestris ), kopytnik pospolity ( Asarum europaeum L ), konwalia majowa ( Convallaria majalis L. ), żłobnik koralowy ( Corallorhiza trifida Chatelain ) – prawdopodobny, wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum L.), kruszczyk siny ( Epipactis purpurata Sm. ), skrzyp olbrzymi ( Equisetum telmateia Ehrh. ), kruszyna pospolita ( Frangula alnus Mill. ), bluszcz pospolity ( Hedera helix L. ), lilia złotogłów (Lilium martagon L.), listera jajowata ( Listera ovata (L.) R. Br. ), gnie źnik le śny ( Neottia nidus-avis ), pierwiosnek wyniosły ( Primula elatior (L.)Hill .), ciemi ęż yca zielona ( Veratrum lobelianum Bernh .) oraz kalina koralowa ( Viburnum opulus L.). Wszelkie zakazy oraz sposób ochrony ro ślin obj ętych gatunkow ą ochron ą s ą zawarte w Rozporz ądzenie Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej ro ślin z dnia 5 stycznia 2012 roku z dnia 20 stycznia 2012 r. (Dz. U. poz. 81).

3.2 Uj ęcia i zasoby wodne

Na terenie gminy Mogilany nie wyst ępuj ą uj ęcia wody. Południowa cz ęść gminy obj ęta została ochron ą po średni ą uj ęcia wody powierzchniowej w km 5=500 rzeki Skawinki w miejscowo ści Skawina na mocy Rozporz ądzenia 2/2011 Dyrektora Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej w Krakowie z dnia 6 lipca 2011r., zmienionego Rozporz ądzeniem 3/2011 z dnia 28 wrze śnia 2011 r. Na terenie ochrony po średniej zakazuje si ę: • wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, poza oczyszczonymi wodami opadowymi i roztopowymi, o których mowa w art. 9 pkt 14 lit.c ustawy Prawo wodne, oraz poza oczyszczonymi ściekami z oczyszczalni komunalnych, przydomowych i przemysłowych, • rolniczego wykorzystania ścieków, • przechowywania lub składowania materiałów promieniotwórczych, • lokalizowania magazynów i ruroci ągów do transportu ropy naftowej i produktów ropopochodnych (z wył ączeniem gazu płynnego) oraz substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, a tak że substancji priorytetowych okre ślonych w przepisach wydanych na podstawie ustawy Prawo wodne,

- 113 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

• lokalizowania składowisk odpadów komunalnych, niebezpiecznych, innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne oraz oboj ętnych, • budowy autostrad, torów kolejowych, dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych oraz parkingów, bez ujmowania wód opadowych i roztopowych w systemy kanalizacji deszczowej zamkni ętej lub otwartej w postaci rowów izolowanych oraz bez urz ądze ń zapewniaj ących oczyszczanie ich przed wprowadzaniem do wód lub do ziemi, do poziomu wymaganego przepisami odr ębnymi, • mycia pojazdów mechanicznych poza myjniami usługowymi, posiadaj ącymi zamkni ęte obiegi wody, • lokalizowania nowych cmentarzy i grzebania zwłok zwierz ęcych w odległo ści mniejszej ni ż 150 m od studzien, źródeł i strumieni, • realizowania budownictwa mieszkalnego oraz urz ądzania kempingów bez przył ączenia do kanalizacji zbiorczej lub w przypadku braku takiej kanalizacji, bez wyposa żenia w szczelny zbiornik do gromadzenia ścieków, • prowadzenia fermy chowu lub hodowli zwierz ąt, bez posiadania zbiornika na gnojownic ę i gnojówk ę oraz szczelnej płyty gnojowej, • stasowania środków ochrony ro ślin z wyj ątkiem środków dopuszczonych do stosowania w strefach ochronnych uj ęć wody, okre ślonych w rejestrze środków ochrony ro ślin prowadzonych na podstawie art. 47 ustawy z dnia 18 grudnia 2003r. o ochronie ro ślin (Dz. U. z 2008r. Nr 133, poz 849 z pó źn. zm.). Ponadto na terenie ochrony po średniej wprowadza si ę ograniczenia stosowania nawozów zgodnie z warunkami rozporz ądzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 kwietnia 2008r. w sprawie szczegółowego sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia szkole ń z zakresu ich stosowania (Dz. U. z 2008r. Nr 80 poz. 479).

W odniesieniu do urz ądze ń melioracji wodnych: • zabrania si ę niszczenia i uszkadzania urz ądze ń melioracji wodnych, • zachowuje si ę istniej ące urz ądzenia melioracji wodnych, dopuszcza si ę ich modernizacj ę i rozbudow ę w zale żno ści od potrzeb, • zaleca si ę systematyczne działania w zakresie konserwacji i odmulania melioracji szczegółowych, • wszelkie inwestycje koliduj ące z urz ądzeniami wodnymi oraz z wodami publicznymi nale ży uzgadnia ć z wła ściwym ich zarz ądc ą,

- 114 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

• zabrania si ę grodzenia nieruchomo ści przyległych do wód publicznych w odległo ści mniejszej ni ż 1,5 m od linii brzegowej cieku, zgodnie z przepisami odr ębnymi, • zabrania si ę zalesiania terenu w odległo ści co najmniej 3 m (z obu stron) od linii brzegowej rowów melioracyjnych i cieków wodnych, • zaleca si ę zachowanie i ochron ę przed zasypywaniem i zanieczyszczaniem śródpolnych i śródle śnych oczek wodnych, • zaleca si ę utrzymanie istniej ących u żytków zielonych, zadrzewie ń i zakrzewie ń wzdłu ż cieków wodnych na terenach s ąsiaduj ących z terenami rolnymi.

3.3 Ochrona gleb

Na terenie gminy Mogilany 33% gleb stanowi ą gleby klas bonitacyjnych I-III. W celu ochrony środowiska glebowego ustala si ę: • ochrona gruntów klas I-III przed zmian ą przeznaczenia na cele nierolnicze, • zakaz lokalizacji stałych składowisk wszelkiego rodzaju odpadów, • zakaz wprowadzania nieoczyszczonych ścieków do gruntu oraz zakaz gromadzenia lub magazynowania wszelkich odpadów w miejscach do tego nieprzygotowanych, • ograniczenie zmian naturalnego ukształtowania terenu, w tym zakaz niwelowania (zasypywania) naturalnych jarów, w ąwozów, modyfikowania nachylenia stoków i skarp; zmiana ukształtowania terenu jest dopuszczalna w zakresie do 1m (podnoszenie i obni żanie poziomu terenu), • ograniczenie wycinki istniej ących drzew i krzewów w zadrzewieniach stanowi ących naturalne zabezpieczenie przed erozj ą gleb i wymywaniem warto ściowych składników z profilu glebowego, • dąż enie do zmiany w hodowli zwierz ęcej w kierunku eliminacji bezściołkowego systemu hodowli, wprowadzenie zakazu wylewania gnojowicy, z wyj ątkiem nawo żenia własnych gruntów rolnych, • ograniczenie stosowania uci ąż liwych dla środowiska nawozów mineralnych i środków ochrony ro ślin oraz racjonalne dozowanie tych o niskiej uci ąż liwo ści, • prowadzenie zabiegów agrotechnicznych dostosowanych do ukształtowania terenu równie ż w celu zmniejszenia erozji i spływu powierzchniowego na terenach upraw rolnych.

- 115 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

3.4 Ochrona lasów

Gmin ę Mogilany cechuje bardzo niska lesisto ść kształtuj ąca si ę na poziomie niewiele ponad 13%, w zwi ązku z czym istniej ące kompleksy le śne wymagaj ą wzmo żonej ochrony, zwłaszcza przed nieuzasadnionym przeznaczaniem na cele niele śne. Warto tak że podj ąć działania maj ące na celu zwi ększenie areału u żytków le śnych w gminie oraz wyrównanie granicy rolno-le śnej. Na terenie gminy Mogilany wyst ępuje 235 ha lasów ochronnych ustanowionych na mocy decyzji nr 9/99 Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa z dnia 4 stycznia 1999 r. S ą to lasy stanowi ące własno ść Skarbu Pa ństwa wchodz ące w skład Nadle śnictwa My ślenice. Lasy ochronne poło żone s ą głównie na terenie sołectw Chorowice, Mogilany, Libertów, Lusina, Konary i Włosa ń . Dla lasów ochronnych wskazuje si ę: • zachowanie trwało ści szaty ro ślinnej, • preferowanie naturalnego odnowienia, • ochron ę samosiewów, • wykonywanie ścinki, zrywki i wywozu drzew w sposób zapewniaj ący maksymaln ą ochron ę gleby i ro ślinno ści le śnej. W odniesieniu do terenów lasów ustala si ę: • ochron ę gruntów le śnych przed nieuzasadnion ą zmian ą przeznaczenia na cele niele śne, • wprowadzanie dolesie ń na gruntach o niskiej bonitacji (V i VI klasie), zagro żonych procesami erozji, prowadz ąc do wyrównania granicy rolno-le śnej. • maksymaln ą ochron ę i utrzymanie w dotychczasowym u żytkowaniu gruntów le śnych z uwagi na ich znaczenie ekologiczne, • szczególn ą ochron ę najstarszych drzewostanów, • umiarkowane stosowanie ci ęć piel ęgnacyjnych, • zakaz zabudowy, • poruszanie si ę pojazdów samochodowych jedynie po drogach publicznych.

3.5 Ochrona przed hałasem

Zgodnie z ustaw ą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz.U. z 2008 r. nr 25 poz. 150 ze zm.) jako hałas przyjmuje si ę d źwi ęki o cz ęstotliwo ściach od 16

- 116 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Hz do16 000 Hz. Do głównych źródeł hałasu w gminie Mogilany nale żą komunikacja oraz obiekty usługowe i przemysłowe. W ramach ochrony przed hałasem nale ży: • zapewni ć jak najlepszy standard akustyczny środowiska zgodnie z przepisami odr ębnymi, • dla poszczególnych terenów okre śli ć przynale żno ść do kategorii ochrony przed hałasem zgodnie z rozporz ądzeniem w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku • przebudowa ć drog ę krajow ą nr 7 w celu ograniczenia jej uci ąż liwo ści akustycznej, • lokalizowa ć now ą zabudow ę w odpowiedniej odległo ści od drogi krajowej, zgodnie z przepisami odr ębnymi dotycz ącymi dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, • stosowa ć pasy zieleni izolacyjnej wzdłu ż istniej ących oraz planowanych dróg, sąsiaduj ących z terenami zabudowy mieszkaniowej, • w przypadku lokalizacji uci ąż liwych funkcji produkcyjnych lub usługowych stosowa ć ziele ń izolacyjn ą, • przez wzgl ąd na mo żliwy hałas od linii wysokiego napi ęcia (tzw. zjawisko ulotu) przestrzega ć stref technicznych.

3.6 Ochrona przed promieniowaniem

Zgodnie z ustaw ą z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz. U. z 2008 r. nr 25 poz. 150 ze zm.) ochrona przed polami elektromagnetycznymi polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez: • utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poni żej dopuszczalnych lub co najmniej na tych poziomach, • zmniejszanie poziomów pól elektromagnetycznych co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie s ą one dotrzymane.

W celu ochrony przed promieniowaniem nale ży: • przy lokalizacji instalacji emituj ących pole elektromagnetyczne zadba ć aby poziom pól był zgodny z przepisami odr ębnymi, • wprowadzi ć na etapie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego stref ę ochronn ą (pas technologiczny) od istniej ących napowietrznych linii

- 117 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

elektroenergetycznych, zgodnie z wytycznymi zarz ądcy sieci (dla linii 400 kV po 40 m, dla linii 220 kV po 25 m, dla linii 110 kV po 20 m z ka żdej strony od osi linii mierz ąc poziomo i prostopadle do osi), • w granicach pasa technologicznego napowietrznych linii elektroenergetycznych zabroni ć lokalizowania wszelkiej zabudowy zwi ązanej ze stałym pobytem ludzi oraz utrzymywania drzew, krzewów i ro ślinno ści przekraczaj ącej wysoko ść 2 metrów.

- 118 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

4. OBSZARY I ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ

Ochrona zabytkowego krajobrazu kulturowego jest obok ochrony środowiska naturalnego najwa żniejszym celem publicznym polityki przestrzennej gminy. Dzi ęki bogatej historii oraz pi ęknej i żywej tradycji na terenie gminy Mogilany znajduje się wiele zabytków stanowi ących niezwykle cenne dziedzictwo kulturowe buduj ące to żsamo ść regionu i jego mieszka ńców. Ochrona krajobrazu kulturowego oraz poszczególnych zabytków i dóbr kultury stanowi jeden z celów polityki przestrzennej gminy. W Studium nie wskazuje si ę nowych obiektów proponowanych do obj ęcia ochron ą.

4.1. Wykaz obiektów i obszarów chronionych oraz zasady ich ochrony

Gmina Mogilany w 2013 r. jest w tracie sporz ądzania Gminnej Ewidencji Zabytków Przedstawiona w Rozdziale 5 cz ęś ci Uwarunkowania rozwoju przestrzenne lista zabytków mo że by ć zaktualizowana, co b ędzie zgodne z ustaleniami Studium. W gminie znajduje si ę 10 zabytków wpisanych do rejestru zabytków. S ą to przede wszystkim zespoły dworskie, ale tak że zespoły ko ścioła parafialnego oraz folwark. Obiekty wpisane do rejestru zabytków przedstawia Tab. 4 w rozdziale 5 cz ęś ci Uwarunkowania rozwoju przestrzennego. Post ępowanie z obiektami b ędącymi w rejestrze zabytków oraz zabytkami wpisanymi do ewidencji zabytków musi by ć zgodnie z przepisami odr ębnymi w zakresie ochrony zabytków. Na terenie gminy Mogilany znajduje si ę 78 obiektów zabytkowych znajduj ących si ę w gminnej ewidencji zabytków. S ą to głównie drewniane i murowane domy, zagrody z przełomu XIX i XX w. i kaplice przydro żne. Pełn ą list ę zabytków wpisanych do ewidencji przedstawia Tab.5. w rozdziale 5 cz ęś ci Uwarunkowania rozwoju przestrzennego. Szczegółowy zakres ochrony obiektów b ędących w gminnej ewidencji zabytków zostanie ustalony na etapie sporz ądzania planów miejscowych. Ponadto na terenie gminy wyznaczonych zostało 135 stanowisk archeologicznych z ró żnych okresów historycznych. Stanowiska archeologiczne na terenie gminy przedstawia Tab. 6. w rozdziale 5 cz ęś ci Uwarunkowania rozwoju przestrzennego. W Studium utrzymano strefy ochrony konserwatorskiej wyznaczone miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Strefy ochrony konserwatorskiej wyznaczono

- 119 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______wokół parków dworskich w Chorowicach, Konarach, Mogilanach, Lusinie, zało żenia folwarcznego w Lusinie i zało żenia ko ścielnego w Gaju. Obszar całej gminy Mogilany obejmuje si ę stref ą ochrony ekspozycji krajobrazowej, której zadaniem jest ochrona i prawidłowa ekspozycja zespołów i terenów szczególnie cennych pod wzgl ędem krajobrazowym. Strefa ta obejmuje ochron ą otwarte tereny zielone – naturalne i kulturowe, b ędące wypełnieniem układów i otoczeniem zespołów osadniczych oraz zało żeń zabytkowych wraz z ich płaszczyzn ą ekspozycyjn ą. W celu ochrony dziedzictwa kulturowego ustala si ę nast ępuj ące zasady: • działania inwestycyjne w obr ębie nieruchomo ści, na których zlokalizowane s ą zabytki oraz w obr ębie strefy ochrony konserwatorskiej, prowadzi ć nale ży w porozumieniu z wła ściwymi słu żbami ochrony zabytków, • zakaz wyburzania zabytków, przerabiania, odnawiania, rekonstruowania, konserwowania, zabudowywania, odbudowywania, zdobienia, uzupełniania, rozkopywania ani dokonywania żadnych innych zmian bez zgody słu żb konserwatorskich, • zakaz lokalizowania inwestycji zasłaniaj ących ekspozycj ę zabytków oraz niedopasowanych przestrzennie i kompozycyjnie z zabytkiem, • roboty ziemne, prowadzone na działkach w obr ębie stanowisk archeologicznych, winny by ć uzgadniane z wła ściwymi słu żbami ochrony zabytków, • na pozostałych obszarach w wypadku odkrycia jakiegokolwiek znaleziska, co do którego zachodzi podejrzenie, że mo że mieć jak ąkolwiek warto ść archeologiczn ą, roboty nale ży przerwa ć a o znalezisku poinformowa ć wła ściwe słu żby ochrony zabytków, • zachowanie zieleni otaczaj ącej obiekty zabytkowe , w szczególno ści cennego starodrzewu, • rozwoju poszczególnych miejscowo ści powinien odbywa ć si ę na zasadzie kontynuacji i uzupełnie ń istniej ącej zabudowy, • stosowanie tradycyjnych elementów formy architektonicznej oraz rozwi ąza ń materiałowych. w celu zachowania historycznego charakteru, w obr ębie strefy ochrony konserwatorskiej, • w granicach strefy ochrony konserwatorskiej nale ży zakaza ć lokalizacji stacji bazowych telefonii komórkowej, urz ądze ń obsługuj ących bezprzewodow ą sie ć telefonii stacjonarnej, stacji telewizyjnych, sieci napowietrznych infrastruktury

- 120 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

technicznej, lokalizacji wolnostoj ących urz ądze ń reklamowych, obiektów i urz ądze ń tymczasowych oraz budownictwa wielkokubaturowego, • w strefie ochrony ekspozycji krajobrazowej ustala si ę ochron ę dominant architektonicznych i krajobrazowych, punktów, ci ągów i dróg widokowych, oraz ekspozycj ę warto ściowych obiektów i zespołów zabudowy.

- 121 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

5. KIERUNKI ROZWOJU KOMUNIKACJI

5.1. Komunikacja drogowa

W Studium wyznaczano: drog ę krajow ą klasy ekspresowej, drogi powiatowe klasy głównej i zbiorczej oraz wa żniejsze drogi gminne klasy lokalnej i dojazdowej. Na etapie realizacji miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego nale ży wyznaczy ć dodatkowe drogi klasy lokalnej i dojazdowej zapewniaj ące dojazd do terenów przeznaczonych pod zainwestowanie. W celu usprawnienia komunikacji na terenie gminy, modernizacji wymagaj ą drogi wszystkich kategorii.

Droga krajowa nr 7 Kraków Droga posiada parametry drogi klasy głównej przyspieszonej, zgodnie z Planem Województwa Małopolskiego zostanie zmodernizowana do parametrów drogi klasy ekspresowej. Minimalna szeroko ści w liniach rozgraniczaj ących drogi ekspresowej wynosi 50 m, zaleca si ę 70-80 m. Nowa zabudowa na odcinku od granic miasta Krakowa do skrzy żowania z drog ą do Skawiny mo że by ć lokalizowana w odległo ści nie mniejszej ni ż 25 m od kraw ędzi jezdni drogi krajowej, na pozostałym odcinku w odległo ści nie mniejszej ni ż 40 m od kraw ędzi jezdni, zgodnie z przepisami odr ębnymi. Przy przebudowie drogi nale ży wybudowa ć drogi dojazdowe pozwalaj ące na przej ęcie dotychczasowego ruchy lokalnego, w tym obsług ę działek s ąsiaduj ących z drog ą. Zaleca si ę budow ę bezkolizyjnych przej ść dla pieszych w szczególno ści w Mogilanach , Gaju i Libertowie. W planie województwa przewidziano dwa w ęzły drogowe w miejscowo ści Libertów i Mogilany, ten drugi został juz zrealizowany. Ponadto zarz ądca drogi przewiduje przebudow ę skrzy żowania na dwupoziomowe w miejscowo ści Gaj, gdzie DK 7 przecina si ę drogami prowadz ącymi do miejscowo ści Lusina i Brzyczyna. W przypadku rezygnacji zarz ądcy drogi z realizacji w ęzłów dopuszcza si ę na etapie planów miejscowych wskazanie innego zagospodarowania tych terenów w sposób nie powoduj ący konfliktów przestrzennych.

Drogi powiatowe: • 1941K Głogoczów-Włosa ń (droga klasy zbiorczej) • 1942K Olszowice-Krzyszkowice (droga klasy zbiorczej) • 1992K Mogilany-Świ ątniki Górne-Raciborsko (droga klasy głównej) • 2168K Konary-Włosa ń-Lusina (droga klasy zbiorczej)

- 122 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

• 2169K Lusina-Swoszowice (droga klasy zbiorczej) • 2170K Lusina-Wrz ąsowice (droga klasy zbiorczej) • 2172K Skawina-Mogilany (droga klasy zbiorczej) • 2173K Mogilany-Buków-Radziszów (droga klasy zbiorczej) • 2174K Libertów-Brzyczyna-Korabniki (droga klasy zbiorczej/loklanej) • 2175K Korabniki-Brzyczyna-Gaj (droga klasy zbiorczej)

Zachowuje si ę dotychczasowe klasy techniczne dróg powiatowych. Drogi te zasadniczo posiadają nawierzchni ę asfaltow ą. Wszystkie s ą bardzo w ąskie (od 4 do maksymalnie 6 metrów) i wymagaj ą, w miar ę mo żliwo ści, modernizacji do parametrów technicznych zgodnych z obowi ązuj ącymi przepisami prawa, minimalna szeroko ści w liniach rozgraniczaj ących drogi klasy głównej 20 m, drogi klasy zbiorczej 20 m, drogi klasy lokalnej 12 m. Na terenach zabudowanych drogi powinny posiada ć co najmniej jednostronny chodnik i ście żkę rowerow ą. Nale ży ograniczy ć realizacje nowych zjazdów z dróg klasy zbiorczej na działki budowlane. Dopuszcza si ę prowadzenie infrastruktury technicznej w liniach rozgraniczaj ących poza obr ębem pasa drogowego, na warunkach okre ślonych w przepisach odr ębnych.

Drogi gminne Zachowuje si ę przebieg dróg gminnych oraz dopuszcza lokalizacje nowych w miar ę potrzeb na etapie sporz ądzania planów miejscowych. Drogi gminne, przynajmniej w cz ęś ci, wymagaj ą utwardzenia, znaczna cze ść dróg posiada nawierzchni ę gruntow ą, żwirow ą b ądź jedynie utwardzon ą tłuczniem, żwirem lub żużlem. W miar ę mo żliwo ści zaleca si ę stopniow ą modernizacj ę dróg i poszerzanie do parametrów technicznych zgodnych z obowi ązuj ącymi przepisami prawa. Wszystkie drogi powinny by ć wyposa żone w pobocze, a na terenach zabudowanych co najmniej jednostronny chodnik oraz ście żkę rowerow ą. Dopuszcza si ę prowadzenie infrastruktury technicznej w liniach rozgraniczaj ących na warunkach okre ślonych w przepisach odr ębnych.

Wytyczne do kształtowania obsługi w zakresie parkowania pojazdów Ustala si ę realizacj ę przynajmniej minimalnej liczby miejsc parkingowych w obr ębie nieruchomo ści, któr ą maj ą obsługiwa ć, zawartych w poni ższej tabeli. Dodatkowo zaleca si ę realizacj ę ogólnodost ępnych parkingów, w miejscach zgrupowa ń obiektów u żyteczno ści publicznej i usług. Dopuszcza si ę ustalanie miejsc postojowych w pasach drogowych pod

- 123 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______warunkiem, że nie b ędą stanowiły zagro żenia i utrudnienia dla ruchu kołowego, pieszego i rowerowego. Aby zapewni ć obsług ę mieszka ńców miejsca postojowe powinny by ć realizowane w ilo ści: minimum 1 miejsca postojowe na 1 lokal zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna mieszkalny i zagrodowa, 2 miejsca postojowych na 50 m 2 powierzchni użytkowej budynku oraz dodatkowo usługi nieuci ąż liwe, minimum 2 miejsca na 10 zatrudnionych 10-15 miejsc postojowych na 1000 m 2 usługi nieuci ąż liwe, składy magazyny powierzchni u żytkowej budynku 5-10 miejsc postojowych na 100 m 2 ośrodki zdrowia, obiekty handlowe powierzchni u żytkowej budynku 5-10 miejsc postojowych na jeden obiekt biblioteki, kluby, domy kultury, stacje paliw 15-30 miejsc postojowych na jeden obiekt ko ścioły, cmentarze 1-3 miejsc postojowych na ka żdych 5 przemysł i rzemiosło zatrudnionych 3 miejsca postojowe na ka żde 10 miejsc obiekty gastronomiczne konsumpcyjnych, 2 miejsca postojowe na jedno stanowisko stacje obsługi pojazdów obsługi pojazdów 0,8 miejsca postojowego na pokój go ścinny usługi hotelarskie, w tym agroturystyka 10-20 miejsc postojowych na 20 szkoły i przedszkola zatrudnionych 5-10 miejsc postojowych na ka żdych 50 internaty mieszka ńców

5.2. Komunikacja kolejowa

Nie zakłada si ę rozwoju komunikacji kolejowej na terenie gminy.

5.3. Komunikacja lotnicza

Nie zakłada si ę rozwoju komunikacji lotniczej na terenie gminy.

- 124 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

5.4. Komunikacja rowerowa i szlaki turystyczne

W celu zwi ększenia atrakcyjno ści turystycznej nale żałoby wyznaczy ć na terenie gminy szlaki turystyki rowerowej. Trasy rowerowy powinny pokrywa ć si ę z szlakami turystycznymi przebiegaj ącymi przez teren gminy. Nale ży rozwa żyć wyznaczenie szlaków łącz ących parki dworskie i obiekty wpisane do rejestru zabytków. Ze wzgl ędu na bezpiecze ństwo trasy rowerowe powinny by ć oddzielone od ruchu samochodowego.

- 125 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

6. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ

6.1. Ogólne zasady realizacji sieci infrastruktury technicznej

Dopuszcza si ę realizacj ę obiektów i urz ądze ń infrastruktury technicznej na wszystkich terenach, w zale żno ści od zaistniałych potrzeb i zgodnie z przepisami odr ębnymi. Dla nowych terenów przeznaczonych na cele zabudowy wskazane jest uzbrojenie terenu przed wprowadzeniem zabudowy. Dopuszcza si ę prowadzenie infrastruktury technicznej w liniach rozgraniczaj ących dróg na warunkach okre ślonych w przepisach odr ębnych.

6.2. Gospodarka wodno-ściekowa

W zakresie gospodarki wodnej przyjmuje si ę nast ępuj ące kierunki : • przewiduje si ę utrzymanie i modernizacj ę istniej ącej sieci wodociągowej znajduj ącej si ę na terenie gminy, • na warunkach okre ślonych w przepisach odr ębnych i szczególnych dopuszcza si ę zaopatrzenie w wod ę ze studni indywidualnych, zwłaszcza na potrzeby upraw oraz na obszarach usytuowanych poza aktualnym zasi ęgiem wodoci ągów zbiorowych, • dopuszcza si ę mo żliwo ść zmiany źródeł i kierunków zasilania poszczególnych sołectw, poprzez budow ę zbiorników wodoci ągowych maj ących za zadanie rezerwowanie wody na wypadek remontu lub sytuacji awaryjnych oraz zbiorników przeciwpo żarowych.

W zakresie gospodarki ściekowej przyjmuje si ę nast ępuj ące kierunki : • przewiduje si ę utrzymanie i modernizacj ę istniej ącej sieci kanalizacyjnej znajduj ącej si ę na terenie gminy, • nale ży d ąż yć do obj ęcia zbiorcz ą sieci ą kanalizacji sanitarnej całej gminy z odprowadzeniem do oczyszczalni; sie ć kanalizacyjna winna pokrywa ć si ę z przebiegiem sieci wodoci ągowej, • przewiduje si ę rozbudow ę oczyszczalni w Lusinie i Włosani, • odprowadzanie ścieków, mo że by ć realizowane do indywidualnych lub grupowych zbiorników bezodpływowych b ądź do przydomowych oczyszczalni

- 126 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

ścieków do czasu realizacji odpowiedniego systemu kanalizacji, na warunkach okre ślonych w przepisach szczególnych i odr ębnych, • dopuszcza si ę docelowe odprowadzenie ścieków do przydomowych oczyszczalni ścieków lub szczelnych, bezodpływowych zbiorników (szamb), tylko na obszarach, które z uzasadnionych ekonomicznie wzgl ędów nie zostan ą przewidziane do obj ęcia zbiorcz ą kanalizacj ą sanitarn ą, • odprowadzanie wód opadowych powinno odbywa ć si ę na zasadach okre ślonych w przepisach szczególnych i odr ębnych, • nie dopuszcza si ę odprowadzania wód opadowych na nawierzchnie utwardzone ci ągów komunikacyjnych, • kanalizacja sanitarna i deszczowa musi by ć prowadzona rozdzielnie, • ścieki gospodarcze powstałe na skutek działalno ści rolniczej musza by ć przetrzymywane w szczelnych pojemnikach na gnojownice, a obornik na płytach obornikowych.

6.3. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą, gaz, ciepło i infrastruktur ę telekomunikacyjn ą

W zakresie zaopatrzenia w energi ę elektryczn ą przyjmuje si ę następuj ące kierunki: • zachowuje si ę istniej ące napowietrzne linie energetyczne, w tym linie energetyczne wysokiego napi ęcia 400 kV, 220kV i 110 kV, • zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą b ędzie odbywa ć si ę według warunków okre ślonych przez dystrybutora energii i eksploatatora sieci – z istniej ącego systemu energetycznego za po średnictwem istniej ących stacji transformatorowych, • dopuszcza si ę budow ę, modernizacj ę i przebudow ę istniej ących sieci i dostosowanie ich do potrzeb mieszka ńców gminy, • dopuszcza si ę mo żliwo ść rozmieszczenia słupów i urz ądze ń niezb ędnych do korzystania z linii w innych ni ż dotychczas miejscach, • zakłada si ę lokalizacj ę nowych stacji transformatorowych, w ilo ści wynikaj ącej z ka żdorazowego zapotrzebowania, • w razie konieczno ści dopuszcza si ę wydzielenie odr ębnych działek, przeznaczonych dla realizacji stacji transformatorowych obsługuj ących tereny przeznaczone pod zainwestowanie,

- 127 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

• dla istniej ących i nowopowstałych napowietrznych linii elektroenergetycznych nakazuje si ę wyznaczy ć strefy technologiczne (min.: dla linii 400 kV po 40 m z ka żdej strony od osi linii mierz ąc poziomo i prostopadle do osi, dla linii 220 kV po 25 m z ka żdej strony od osi linii mierz ąc poziomo i prostopadle do osi).

W zakresie zaopatrzenia w energi ę ciepln ą przyjmuje si ę nast ępuj ące kierunki: • zaopatrzenie w energi ę ciepln ą na terenie gminy b ędzie nast ępowało z kotłowni indywidualnych, • w miar ę mo żliwo ści, zwłaszcza na obszarach g ęsto zainwestowanych oraz dla zespołów obiektów pełni ących funkcje publiczne, zaleca si ę realizację kotłowni zbiorowych, ułatwiaj ących zastosowanie rozwi ąza ń i technologii proekologicznych, • zaleca si ę stosowanie ekologicznych źródeł energii cieplnej (takich jak: gaz przewodowy lub butlowy, olej opałowy, energia elektryczna, biomasa lub alternatywne źródła energii odnawialnej).

W zakresie zaopatrzenia w gaz przyjmuje si ę nast ępuj ące kierunki: • zachowuje si ę istniej ącą sie ć gazow ą, • dopuszcza si ę budow ę, modernizacj ę i przebudow ę istniej ących sieci gazowych i dostosowanie ich do potrzeb mieszka ńców gminy, • zaleca si ę przebudow ę gazoci ągu wysokiego ci śnienia w rejonie aktywnych osuwiska, • sie ć gazow ą nale ży lokalizowa ć w liniach rozgraniczaj ących dróg zgodnie z przepisami odr ębnymi, • dla istniej ących i nowopowstałych sieci gazowych nakazuje si ę wyznaczy ć strefy kontrolowane zgodnie z Rozporz ądzeniem Miniasta Przemysłu i Handlu z dnia 14 listopada 1995 roku w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiada ć sieci gazowe ( Dz. U. Nr 139 poz.686). • dla stacji redukcyjnej gazu nale ży wyznaczy ć stref ę zgodnie z Norm ą Zakładowa ZN-G-4111.

- 128 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

W zakresie telekomunikacji i teleinformatycznych przyjmuje si ę nast ępuj ące kierunki: • rozwój infrastruktury telekomunikacyjnej nale ży prowadzi ć w oparciu o ustaw ę z dnia 16 lipca 2004 roku Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. nr 171 poz. 1800 ze zm.), • zaleca si ę rozwój usług i sieci telekomunikacyjnych w zakresie urz ądze ń sieci przewodowej oraz bezprzewodowej. • zaleca si ę budow ę linii światłowodowych. • ustalone w Studium zakazy i ograniczenia nie dotyczą inwestycji celu publicznego w zakresie ł ączno ści, dla lokalizacji których zastosowanie maj ą przepisy ustawa z dnia 7 maja 2010r o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U z 2010r. nr 106, poz. 675).

6.4. Gospodarka odpadami

W zakresie gospodarki odpadami przyjmuje si ę nast ępuj ące kierunki: • gospodark ę odpadami nale ży prowadzi ć zgodnie z gminnym planem gospodarki odpadami oraz w oparciu o ustaw ę z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U nr 152 poz. 897) • zaleca si ę prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów, • punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych powinny by ć łatwo dost ępne dla wszystkich mieszka ńców gminy, • zaleca si ę wyznaczenie miejsc, w których mog ą by ć prowadzone zbiórki zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego pochodz ącego z gospodarstw domowych, • nale ży d ąż yć do podniesienia świadomo ści społecznej mieszka ńców w ramach edukacji ekologicznej, w szczególno ści w zakresie minimalizacji wytwarzania odpadów oraz ich selektywnej zbiórki.

- 129 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

7. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE B ĘDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU PONADLOKALNYM ORAZ LOKALNYM

Tab.18 Inwestycje celu publicznego Lp. Rodzaj zdania teren obj ęty inwestycj ą Inwestycje o znaczeniu ponadlokalnym 1. modernizacja drogi krajowej nr 7 do parametrów sołectwa: Libertów, Gaj, technicznych drogi klasy ekspresowej Mogilany, Włosa ń 2. przebudowa dróg powiatowych do parametrów cała gmina technicznych drogi klasy zbiorczej Inwestycje o znaczeniu lokalnym 1. komunikacja - modernizacja dróg cała gmina 2. rozbudowa kanalizacji cała gmina 3. rozbudowa oczyszczalni Włosa ń, Lusina 4. remont i rozbudowa OSP Buków 5. rekultywacja składowiska odpadów Kulerzów 6. wyznaczenie szlaków turystycznych i rowerowych cała gmina

- 130 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

8. OBSZARY, DLA KTÓRYCH ISTNIEJE OBOWI ĄZEK SPORZ ĄDZENIA PLANÓW MIEJSCOWYCH

8.1. Obowi ązek sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych

Na terenie gminy Mogilany nie znajduj ą si ę żadne tereny, dla których istnieje obowi ązek sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych.

8.2. Obowi ązek sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

Gmina Mogilany posiada prawie pełne pokrycie obszaru miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. W Studium nie wyznacza si ę obszarów wymagaj ących scale ń i podziałów nieruchomo ści, nie planuje si ę budowy wielkopowierzchniowych obiektów handlowych ani nie wskazuje terenów przestrzeni publicznych. Tym samym nie okre śla si ę w Studium obszarów wyznaczonych do obowi ązkowego sporz ądzenia b ądź zmiany planu miejscowego.

- 131 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

9. OBSZARY, DLA KTÓRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZ ĄDZI Ć MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

Prawie dla obszaru całej gmin obowi ązuj ą miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. W niniejszym Studium wyznaczono tylko jeden obszar, dla którego gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Jest to teren wsi Libertów, na którym obowi ązywał uchylony przez Wojewod ę Małopolskiego Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wsi Libertów przyj ęty uchwał ą Nr XXV/212/05 z dnia 24 czerwca 2005 roku przez Rade Gminy Mogilany. Decyzje dotycz ące zmiany pozostałych planów nale ży poprzedzi ć ocen ą aktualno ści studium i planów, dokonywan ą przynajmniej raz w czasie kadencji Rady, co wynika bezpo średnio z zapisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zmiany w obowi ązuj ących planach miejscowych nale ży wykona ć w zale żno ści od potrzeb i mo żliwo ści finansowych gminy.

- 132 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

10. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LE ŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ

10.1 Rolnicza przestrze ń produkcyjna

Przez wzgl ąd na korzystne warunki naturalne (dobre gleby, sprzyjaj ące warunki klimatyczne) oraz mał ą odległo ść od Krakowa, gwarantuj ąca dobry runek zbytu, rolnictwo mo że by ć jednym z kierunków rozwoju gminy. Maj ąc na uwadze racjonalne wykorzystanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz d ąż enie do podniesienia opłacalno ści produkcji rolnej, ustala si ę nast ępuj ące zasady gospodarowania: • konsekwentne zwi ększanie areałów gospodarstw rolnych, • ograniczenie dalszego rozdrabniania gospodarstw istniej ących, • zwi ększenie areału sadów oraz upraw owocowo-warzywnych, • utrzymanie zadrzewie ń i zakrzewie ń śródpolnych, jako elementów lokalnego układu powi ąza ń ekologicznych, • rozwijanie działalno ści agroturystycznej i rolnictwa ekologicznego, • podnoszenie kwalifikacji osób prowadz ących gospodarstwa rolne.

10.2 Le śna przestrze ń produkcyjna

Na terenach lasów stanowi ących własno ść Skarbu Pa ństwa zrównowa żon ą gospodark ę le śną nale ży prowadzi ć w oparciu o plany urz ądzania lasu dostosowane do szczególnych warunków siedliskowych. W przypadku lasów nie b ędących własno ści ą Skarbu Pa ństwa działalno ść gospodarcz ą reguluj ą uproszczone plany urz ądzania lasów i inwentaryzacja lasów. Ponadto, dla lasów ustala si ę: • sukcesywne zwi ększenia areału gruntów le śnych (w szczególno ści zaleca si ę zalesi ć tereny przyległe do istniej ących kompleksów le śnych i grunty V i VI klasy bonitacyjnej), • dąż enie do wyrównania granicy rolno-le śnej oraz ł ączenia izolowanych enklaw le śnych, • budow ę szlaków turystycznych, ście żek rowerowych i miejsc odpoczynku oraz innych obiektów ułatwiaj ących ruch turystyczny, • ograniczenie zmiany przeznaczenia gruntów le śnych na cele niele śne.

- 133 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

11. OBSZARY NARA ŻONE NA NIEBEZPIECZE ŃSTWO POWODZI ORAZ NA OSUWANIE SI Ę MAS ZIEMNYCH

Na terenie gminy nie wyst ępuj ą obszary potencjalnie nara żone na zalanie przez wody powodziowe. W dolinach cieków i na obszarach bezodpływowych mog ą jedynie wyst ąpi ć lokalne podtopienia spowodowane intensywnymi opadami deszczu lub wiosennymi roztopami. Obszarami naturalnych zagro żeń geologicznych s ą tereny o znacz ących spadkach terenu, zwłaszcza pozbawione szaty ro ślinnej, które w przypadku zwi ększonej infiltracji wód opadowych, s ą najbardziej nara żone na osuwanie si ę mas ziemnych. Dodatkowym czynnikiem sprzyjaj ącym powstawaniu osuwisk s ą zal ęgaj ące zgodnie z kierunkiem upadu warstwy skalne tworz ące swoiste powierzchnie po ślizgu, dla warstw nadległych. Do powstawania osuwisk przyczyniaj ą si ę tak że wszelkie prace ziemne prowadzone na stokach, powoduj ące naruszenie ci ągło ści warstw skalnych i mog ące doprowadzi ć do ich osuni ęcia. Na terenie gminy Mogilany wyst ępuj ą obszary nara żone na niebezpiecze ństwo osuwania si ę mas ziemnych. Mapa terenów osuwiskowych znajduje si ę w trakcie opracowywania przez PIG. Na rysunku studium: Kierunki rozwoju przestrzennego oraz w Tab.19. przedstawiono obszary, na których nast ąpiło uszkodzenie lub zniszczenie obiektów budowlanych w wyniku osuni ęcia si ę ziemi w 2009 r.

Tab.19 Osuwiska na terenie gminy Mogilany / dane: UG Mogilany 2011r./

nr ewidencyjny lp sołectwo rodzaj osuwiska osuwiska 1. 1206092/1 Brzyczyna aktywne 2. 1206092/2 Brzyczyna aktywne 3. 1206092/3 Mogilany/Konary aktywne 4. 1206092/3 Libertów aktywne 5. 1206092/8 Konary aktywne 6. 1206092/9 Brzyczyna aktywne 7. 1206092/10 Chorowice aktywne 8. 1206092/13 Brzyczyna aktywne 9. 1206092/14 Brzyczyna aktywne 10. 1206092/12 Gaj aktywne 11. 1206092/14 Mogilany aktywne 12. 1206092/15 Konary aktywne 13. 1206092/16 Konary aktywne 14. 1206092/17 Konary aktywne 15. 1206092/18 Wlosa ń aktywne

- 134 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

nr ewidencyjny lp sołectwo rodzaj osuwiska osuwiska 16. 1206092/19 Włosa ń aktywne 17. 1206092/5 Chorowice aktywne 18. 1206092/5 Chorowice nieaktywne 19. 1206092/5 Chorowice nieaktywne 20. 1206092/6 Lusina aktywne 21. 1206092/6 Lusina nieaktywne 22. 1206092/7 Mogilany aktywne

Na terenach osuwiskowych, zaleca si ę wprowadzenie zakazu zabudowy. Wprowadzenie bezwzgl ędnego zakazu na terenach zagro żonych ruchami masowymi uzale żnione winno by ć wynikami bada ń geologiczno-in żynierskich. W zwi ązku z powy ższym, na etapie realizacji inwestycji na terenach zagro żonych ruchami masowymi ziemi, na terenach, na których wyst ępuj ą te ruchy lub terenach o k ącie nachylenia > 10% nale ży wykona ć dokumentacj ę geologiczno-in żyniersk ą dla potrzeb okre ślenia posadowienia inwestycji zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2011r. w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji geologiczno-in żynierskiej (Dz. U. Nr 291, poz.1714). Na podstawie dokumentacji geologiczno-in żynierskiej projektant winien okre śli ć sposób posadowienia obiektu wraz z kosztorysem inwestorskim. Nast ępnie, dla wybranego sposobu posadowienia obiektu nale ży opracowa ć projekt geotechniczny zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012r w sprawie ustalenia geotechnicznych warunków posadowienia obiektów budowlanych (Dz. U. poz.463). Aby zapobiec powstawaniu osuwisk nale ży umiej ętnie prowadzi ć gospodark ę roln ą na terenach o wi ększych spadkach, uporz ądkowa ć gospodark ę wodn ą na stokach poprzez odpowiednie odprowadzenie wód opadowych oraz wprowadza ć na stoki ro ślinno ść stanowi ącą naturalne zabezpieczenie. Inwestycje wymagaj ące prac ziemnych w miejscach najbardziej nara żonych warto prowadzi ć pod nadzorem geologa. Za zgodne ze studium uznaje si ę wprowadzenie zakazu zabudowy, w tym równie ż zmian ę przeznaczenia terenu, na obszarach istniej ących aktywnych osuwisk oraz osuwisk skartowanych w przyszło ści.

- 135 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

12. OBIEKTY LUB OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYZNACZA SI Ę W ZŁO ŻU KOPALNY FILAR OCHRONNY

Na obszarze gminy Mogilany nie wyst ępuj ą obiekty ani obszary, dla których nale żałoby wyznaczy ć w zło żu kopalin filar ochronny.

- 136 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

13. OBSZARY WYMAGAJ ĄCE PRZEKSZTAŁCE Ń,

REHABILITACJI I REKULTYWACJI

Rekultywacja i rehabilitacja to działania maj ące na celu przywrócenie warto ści użytkowych i przyrodniczych terenom zdewastowanym i zdegradowanym poprzez działalno ść człowieka. W przypadku zdegradowanych zabytków architektury i zespołów urbanistycznych zabiegi przywracaj ące im warto ść u żytkow ą to rewaloryzacja i rewitalizacja , która dosłownie znaczy: przywrócenie do życia, o żywienie. Celem rewitalizacji jest przede wszystkim znalezienie nowego zastosowania i doprowadzenie do zmiany funkcji obiektów. Rehabilitacji na terenie gminy wymagaj ą niew ątpliwie zabytkowe, wpisane do rejestru, zało żenia parkowe. Obszarem, na którym podj ęto ju ż działania rekultywacyjne jest składowisko odpadów Kuleszowie, które zostało zamkni ęte 2006 r. Składowisko, o powierzchni 1,8 ha, poddane będzie procesowi rekultywacji do 2013 r. Wyposa żone jest w zbiornik żelbetonowy do gromadzenia odcieków, posiada naturaln ą barier ę geologiczn ą, drena ż odcieków zastosowany jest poprzez system rowów opaskowych. Cało ść składowiska jest ogrodzona i stale monitorowana. Dodatkowo, wykonywany jest monitoring wód odciekowych. Nale ży zadba ć aby proces rekultywacji prowadzony był zgodnie z obowi ązuj ącymi wymogami ochrony środowiska. Warto, aby na terenach zabudowy usługowej, sportu i rekreacji powierzchnie biologicznie czynn ą stanowiła ziele ń urz ądzona, daj ąca wra żenie porz ądku i ładu w przestrzeni. Nale ży dba ć o uporz ądkowanie zabudowy mieszankowej, co do jej gabarytów, lokalizacji, formy architektonicznej i zastosowanych detali oraz kolorystyki. Narz ędziem do kształtowania ładu przestrzennego na terenie gminy jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

- 137 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

14. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE B ĘDĄ URZ ĄDZENIA WYTWARZAJ ĄCE ENERGI Ę Z ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII O MOCY PRZEKRACZAJ ĄCEJ 100 KW, A TAK ŻE ICH STREFY OCHRONNE

Na terenie gminy Mogilany nie wyznaczono obszarów, na których rozmieszczone będą urz ądzenia wytwarzaj ące energie z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczaj ącej 100 kW, ani ich stref ochronnych.

- 138 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

15. TERENY ZAMKNI ĘTE

Na terenie gminy Mogilany nie wyst ępuj ą tereny zamkni ęte.

- 139 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

III. SYNTEZA USTALE Ń STUDIUM

- 140 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______

Podstaw ę do sporz ądzenie niniejszej zmiany studium stanowi Uchwała Rady Gminy Mogilany Nr IX/51/2011 z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzania zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Mogilany”. Projekt studium został sporz ądzony zgodnie z ustaw ą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (j.t. Dz. U. z 2012 r. Nr 647) oraz z wymogami rozporz ądzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. nr 118, poz. 1233). Zmiany zaproponowane w niniejszym dokumencie słu żą przede wszystkim dostosowaniu polityki przestrzennej gminy do wymogów cytowanej wy żej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz istniej ących uwarunkowa ń rozwoju. Kierunki zmian w polityce przestrzennej gminy uwzględniaj ą zarówno oczekiwania władz samorz ądowych jak i mieszka ńców oraz pozwalaj ą na zachowanie zasad zrównowa żonego rozwoju i kształtowanie ładu przestrzennego. Przyj ęte w zmianie studium kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy zostały oparte na analizie istniej ącego zagospodarowania, ocenie zapisów obowi ązuj ącego studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego i miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz na prognozie potrzeb i celów rozwojowych gminy. Przyj ęte w zmianie studium rozwi ązania maj ą na celu umo żliwienie rozwoju gminy i popraw ę jako ści życia mieszka ńców z jednoczesnym zachowaniem zasad ochrony środowiska przyrodniczego oraz poszanowania dziedzictwa kulturowego. Zostało to zapewnione m.in. poprzez: • wskazanie terenów przeznaczonych pod osadnictwo, aktywno ść gospodarcz ą oraz terenów w ró żny sposób predysponowane do pełnienia funkcji przyrodniczych (lasy i zalesienia, ziele ń nieurz ądzona), • wskazanie terenów pod lokalizacj ę usług sportu i rekreacji, • wskazanie konieczno ści modernizacji drogi krajowej nr 7, • ochron ę walorów przyrodniczych, • ochron ę dziedzictwa kulturowego i zabytków, • uwzgl ędnienie ponadlokalnych zada ń publicznych. W zwi ązku z tym, że gmina Mogilany znajduje si ę w rejonie zagro żonym ruchami masowymi, w zmianie studium uwzgl ędniono tereny potencjalnie zagro żone osuwaniem si ę

- 141 - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MOGILANY ______mas ziemnych na podstawie analizy ukształtowania terenu oraz wskazano aktywne osuwiska i przygotowano specjalne zapisy, które pozwol ą zapewni ć bezpiecze ństwo mieszkaniom. W celu kształtowania ładu przestrzennego m.in. w rozwi ązaniach dotycz ących rozwoju struktury funkcjonalno-przestrzennej przyj ęto zasad ę nie rozpraszania zabudowy poza ukształtowane istniej ące zespoły osadnicze. Rozwój przestrzenny osadnictwa powinien polega ć na uzupełnianiu istniejącej struktury osadniczej oraz jej rozbudow ę poprzez doł ączanie nowych terenów przylegaj ących do niej. Ponadto zdefiniowano parametry i wska źniki zagospodarowania terenu, takie jak minimalna powierzchnia biologicznie czynna, maksymalna powierzchnia zabudowy, które zapewni ą rozwój terenów osadniczych w sposób zrównowa żony. Zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (j.t. Dz. U. z 2012 r. poz. 647 i poz. 951) studium nie stanowi aktu prawa miejscowego, jest jednak podstawowym dokumentem planistycznym kształtuj ącym polityk ę przestrzenn ą oraz wyznaczaj ącym kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy. Niniejsze Studium stanowi wi ęc dokument kierunkowy, okre ślaj ący wytyczne przy sporz ądzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, programów inwestycyjnych i operacyjnych oraz innych przedsi ęwzi ęć zwi ązanych z zarz ądzaniem przestrzeni ą. Dzi ęki temu pozwala na prowadzenie gospodarki przestrzennej w sposób przemy ślany, świadomy i przede wszystkim jednolity oraz rozwa żne planowanie inwestycji o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym. Granice poszczególnych obszarów odpowiadaj ą dokładno ści ą skali mapy. Ich uści ślenie oraz dostosowanie do granic ewidencyjnych nieruchomo ści nast ąpi w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.

- 142 -