NR 7 / GRUDZIEŃ 2017 WPODROZ.COM.PL ISSN 2544-1019

LIFESTYLE Wyruszamy na stok!

POCIĄGIEM DO Tatrzański Park Narodowy

KULINARNA MAPA Świąteczne smaki świata Świąteczne podróże

Szanowni Państwo, jak co roku w Polsce, a także w innych europej- skich krajach, w drugi weekend grudnia zaczyna obowiązywać nowy roczny rozkład jazdy. Staramy się, aby nasza oferta połączeń i godziny kursowania pociągów w pełni odpowiadały Państwa oczekiwa- niom. Musimy też uwzględniać realizowane na wielką skalę inwestycje w infrastrukturę kolejową. Tam jednak, gdzie obecnie trwają remonty, już niebawem pociągi pojadą szybciej, a podróż z PKP Intercity będzie jeszcze bardziej komfortowa. Nasze atuty – nowoczesny tabor, korzystne oferty oraz życzliwość i profesjonalizm pracowników – będą Państwo mogli

już niebawem wykorzystać podczas podróży na święta IC PKP FOT. Bożego Narodzenia czy sylwestra. Zadbamy o to, © by zapewnić jak największą liczbę miejsc w naszych składach, o dobrą informa- cję dla pasażerów i łatwość zakupu biletów, w które warto zaopatrzyć się z jak największym wyprzedzeniem. Mam nadzieję, że radosne oczekiwanie na spotkanie z bliskimi umili Państwu lektura najnowszego wydania magazynu „W Podróż”. Znajdziecie w nim nie tylko świąteczne tematy, ale także propozycje niezwykłych miejsc, do których szczególnie warto wybrać się zimą, oraz mnóstwo praktycznych porad ułatwiających podróżowanie nie tylko od święta.

W tym wyjątkowym świątecznym czasie życzę Państwu wiele ciepła, miłości, re- alizacji planów i spełnienia marzeń oraz – rzecz jasna – samych udanych podróży z PKP Intercity.

LAUREAT

Marek Chraniuk Prezes Zarządu PKP INTERCITY SA

MAGAZYN POKŁADOWY PKP INTERCITY Skład, DTP Michał Kulesza, Agnieszka Telega Wydawca, realizacja SKIVAK, www.skivak.pl, Zespół redakcyjny Katarzyna Chromińska, Agnieszka Dyniakowska, ul. Wieniawskiego 5/9, 61-712 Poznań Anna Hofman, Adam Horowski Redaktor naczelna Ewa Cieślik Reklama Karolina Schuster, tel. +48 882 015 809, [email protected] Współpraca redakcyjna Karolina Rynasiewicz, Andrzej Skwarek, Zdjęcia Shutterstock.com, mat. prasowe Ewa Sowa, Adriana Łączyńska (PKP Intercity) Kontakt [email protected], wpodroz.com.pl Redakcja nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam i ogłoszeń. Rozpowszechnianie materiałów redakcyjnych bez zgody wydawcy jest zabronione.

GRUDZIEŃ 2017 3 Magazyn Śledź nas czytaj w wersji online na Instagramie Więcej informacji na INTER INFO WPODROZ.COM.PL 34 PASJA KOLEJNYCH POKOLEŃ @wpodroz 37 LUBLIN ZYSKUJE! 38 AKCJA ZIMA i wygrywaj w naszych 40 365 DNI Z GRUPĄ PKP konkursach!

CIEKAWOSTKI 42 ZIMOWE SZALEŃSTWO, CZYLI KOLEJ NA KULTURĘ NIETYPOWE SPORTY ZIMOWE 64 „GWIEZDNE WOJNY” 44 STARE MIASTO W ZAMOŚCIU KONTRATAKUJĄ – POLSKI SKARB UNESCO 66 KULTURALNA ZIMA 48 PAPIEROWA CHOINKA – 68 MIŁOŚĆ I WOJNA ZRÓB TO SAM! W ROMIE NR 7 / GRUDZIEŃ 2017 WPODROZ.COM.PL ISSN 2544-1019 70 #DZIEDZICTWO KULINARNA MAPA 50 ŚWIĄTECZNE SMAKI ŚWIATA CZAS NA RELAKS 72 ŚWIĄTECZNE PREMIERY NA JĘZYKACH MIESIĄCA 54 JĘZYK W PODRÓŻY – 73 MUZYCZNA LISTA NIEMIECKI OD ANITY LIPNICKIEJ 74 MAŁY PODRÓŻNIK

POCIĄGIEM DO POMYSŁ NA WEEKEND MIEJSCA MAGICZNE 6 ZAKOPANE – 18 NAJLEPSZE TERMY, ŁAŹNIE 26 SUWAŁKI I SPŁYW CZARNĄ WITOJCIE, HEJ! I SAUNY HAŃCZĄ 10 TATRZAŃSKI PARK OKO W OKO NARODOWY – WYWIAD NUMERU LIFESTYLE 56 JAK ŚWIAT ŚWIĘTUJE NOWY ROK? ZAKOCHAJ SIĘ 22 GRZEGORZ ŁAPANOWSKI 30 WYRUSZAMY NA STOK! W GÓRACH – SPOTKANIA PRZY PORADNIK PODRÓŻNIKA 14 BERLIN – STOLICA WSPÓLNYM STOLE 58 PRZYJACIEL INTEGRACJI KONTRASTÓW STREFA BIZNESU 60 GORĄCZKA ŚWIĄTECZNYCH ZAKUPÓW

C I

P K P

. T

O

F

©

4 5 FOT. MAT. PRAS. MNK PRAS. MAT. FOT. © POCIĄGIEM DO

ZAKOPANE WITOJCIE, HEJ! FOT. AGNIESZKA BARANOWSKA CC BY 2.0 BY BARANOWSKA CC AGNIESZKA FOT. AGNIESZKA DYNIAKOWSKA STYL © FOT. CC BY-SA3.0 CC FOT. ZAKOPIAŃSKI © W popularnej piosence było całe śniegiem zasypane, a w poezji z przełomu XIX i XX wieku opisywane jako W latach 90. XIX wieku Stanisław W Muzeum Tatrzańskim miejsce magiczne, wyjątkowe i niepowtarzalne. Stanisław Witkiewicz (ojciec Witkacego) stworzył poznamy dziedzictwo i kulturę Podhala Witkiewicz twierdził, że jego powietrze działa na człowieka architektoniczny styl nazywany podniecająco. Poznajcie Zakopane – zimową stolicę Polski. zakopiańskim lub witkiewiczowskim, którego charakterystycznymi elementami KULTURA I TRADYCJA były przede wszystkim spadziste dachy kryte gontem, kamienne podmurówki MUZEUM TATRZAŃSKIE oraz bogate zdobienia ryte w drewnie. Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego jest Pierwszym domem w stylu zakopiańskim jednym z najstarszych muzeów regionalnych w Polsce – idea według projektu Stanisława Witkiewicza jego stworzenia zrodziła się w 1888 roku. Specjalnie powołane była wybudowana dla Zygmunta towarzystwo zajęło się gromadzeniem eksponatów i rozwojem HISTORIA Gnatowskiego w 1893 roku willa „Koleba” placówki, w której prezentowane są zbiory etnograficzne, (lub „Koliba”) przy ul. Kościeliskiej. przyrodnicze, geologiczne i przemysłowe, związane z górnictwem

U PODNÓŻA TATR IC i hutnictwem tatrzańskim, a także sztuką ludową. ITKIEW ZA I. W T. . S M Zakopane to najwyżej położone I R T A muzeumtatrzanskie.pl E T miasto w Polsce, u samych stóp . S A R P

. Tatr, których część znajduje się T A

M

. w granicach administracyjnych T TEATR WITKACEGO SMAKI REGIONU O

F

miasta. Pochodzenie nazwy nie jest © Teatr im. Stanisława Ignacego Witkiewicza do końca jasne, lecz krąży na ten został założony w 1985 roku przez studentów Moskole – placki pieczone na blasze temat kilka legend. Wiadomo jednak, i absolwentów wydziałów aktorskiego i reżyserii z ugotowanych, utłuczonych Pod koniec XIX wieku że pojawiła się ona po raz pierwszy dramatu Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i wysuszonych ziemniaków.

FOT. WYDAWNICTWO SALONU MALARZY SALONU KRAKOWIE W POLSKICH WYDAWNICTWO FOT. Zakopane stało się ważnym w kronice parafii czarnodunajeckiej w Krakowie. Dążyli oni do artystycznej – zupa z kwaśnej kapusty © Kwaśnica ośrodkiem kulturalnym. z 1605 roku. Zakopane to prawdziwa samodzielności, szukali sposobów na zyskanie gotowanej na baraninie. Osoby związane z tym mekka dla narciarzy, snowboardzistów swobody tworzenia i uwolnienia się od cenzury Bombolki – drożdżowe kluski podhalańskim miastem Zakopane. to m.in. Henryk Sienkie- Pocztówka z 1916 roku i oczywiście taterników, jeden ówczesnych instytucji kulturalnych. Do dziś podawane z miodem. wicz, Stanisław Witkiewicz z najpopularniejszych kurortów są wystawiane w nim przedstawienia, a także (ojciec), Stanisław Ignacy wybieranych na wypoczynek zarówno odbywają się rozmaite recitale i koncerty. Prężnie Witkiewicz (syn), Stefan zimowy, jak i letni. Turystyka jest działa również Galeria Teatru. W siedzibie teatru Żeromski, Kazimierz Prze- rwa-Tetmajer czy Maria niezwykle ważna dla miasta – to także Witkacego na przełomie XIX i XX wieku mieścił Pawlikowska-Jasnorzewska. powód, dla którego barwny folklor się Zakład Wodoleczniczy dra Andrzeja Chramca, góralski pozostaje wciąż żywy. miejsce spotkań elity intelektualno-artystycznej.

witkacy.pl

W

6 GRUDZIEŃ 2017 7 POCIĄGIEM DO

ATRAKCJE STARY CMENTARZ Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku powstał w połowie XIX wieku. GUBAŁÓWKA Z PIĘKNYM Jego nazwa pochodzi od darczyńcy ziemi, na której jest położony, WIDOKIEM Jana Pęksy, a „brzyzek” w gwarze góralskiej oznacza urwisko nad Ponad miastem (1126 metrów n.p.m.) wznosi się potokiem. To miejsce spoczynku ludzi wybitnych i zasłużonych Gubałówka – swoją nazwę zawdzięcza znajdującej dla Zakopanego, Tatr i Podhala. Będąc w jego pobliżu, się na niej polanie, której właścicielami była rodzina warto udać się do zabytkowego kościoła Matki Bożej Gubałów. Na wierzchołek można dostać się kolejką Częstochowskiej, najstarszego drewnianego obiektu lub wybrać jedną z tras pieszych, a w nagrodę sakralnego w Zakopanem. Na Pęksowym za zdobycie wzniesienia czeka nas piękna panorama Brzyzku znajdują się m.in. groby Stanisława miasta i gór. Zimą Gubałówka zamienia się w idealne Marusarza, Kornela Makuszyńskiego, miejsce dla narciarzy, na których czekają liczne Stary Cmentarz Kazimierza Przerwy-Tetmajera, a także w Zakopanem KASPROWY WIERCH wyciągi po jej południowej i północnej stronie. symboliczna mogiła Witkacego. I TRZY KOLEJKI

Kasprowy Wierch Kasprowy Wierch (1987 metrów n.p.m.) jest najbardziej znanym polskim ośrodkiem WSPÓLNIE POWITAJMY narciarskim. Dotrzemy do niego aż trzema NOWY ROK kolejkami linowymi – kabinową z Kuźnic, krzesełkową z Doliny Goryczkowej WYJĄTKOWY SYLWESTER i krzesełkową z Doliny Gąsienicowej. MARZEŃ Z DWÓJKĄ… Ta ostatnia działa jedynie w sezonie I PKP IC zimowym. Jeśli chcemy z Kasprowego PKP Intercity po raz kolejny jest Partnerem Wierchu zjechać, mamy do wyboru dwie Sylwestrowej zabawy organizowanej w Zakopanem trasy – Gąsienicową lub Goryczkową. przez TVP2 oraz miasto Zakopane. Choć wydarzenie Ze względu na trudność i stromość, trasy bije telewizyjne rekordy oglądalności, najlepiej nie są bezpieczne dla początkujących wsiąść do naszego pociągu i wyruszyć do stolicy Tatr. narciarzy i snowboardzistów. Obie mają Tegoroczny „Sylwester Marzeń z Dwójką” rozpocznie swoje przedłużenia – nartostrady, które WIELKA KROKIEW Wielka Krokiew się o godz. 20.00. Zaplanowano sześć godzin zabawy umożliwiają zjazd na nartach lub desce Wielka Krokiew im. Stanisława Marusarza przy najgorętszych przebojach. Na Równi Krupowej, do Kuźnic, a nawet – przy odpowiednich to najstarsza i największa skocznia narciarska w samym sercu Zakopanego, wystąpią m.in. Maryla warunkach śniegowych – do Zakopanego. w Polsce. Zbudowano ją według projektu Rodowicz i Zenek Martyniuk, którzy podczas Karola Stryjeńskiego i uroczyście otwarto Oprócz regularnych rozkładowych pociągów zeszłorocznego Sylwestra rozpalili serca widzów

pkl.pl w 1925 roku. Od 1990 roku odbywają się PKP Intercity uruchomi dwa dodatkowe składy. TVP2, a także Margaret, Michał Szpak, Zakopower, tutaj zawody Pucharu Świata w skokach 31 grudnia na trasę z Krakowa do Zakopanego Bayer Full, Kombi i wielu innych wspaniałych artystów narciarskich. Skocznia została niedawno wyruszy pociąg TLK 33141 (odjazd z Krakowa z kraju i z zagranicy. zmodernizowana – punkt konstrukcyjny o 12.34, przyjazd do Zakopanego o 15.25). został przesunięty ze 120. na 125. metr, W przeciwnym kierunku – 1 stycznia – pojedzie dzięki czemu zawodnicy skakać będą nie skład TLK 33140, który spod Tatr wyruszy o 3.23, ZAKOPANE tylko dalej, lecz także bezpieczniej. Tym a do stolicy Małopolski dotrze o 6.31. W okresie świąt, ferii zimowych i wakacji samym Wielka Krokiew stała się jednym do Zakopanego znad morza pojedzie skład IC Witkacy", który po drodze zatrzyma się " z najnowocześniejszych obiektów tego typu m.in. w Toruniu i Łodzi. Pociąg będzie obsługiwany na świecie. Klemens Murańka w 2015 roku skoczył nowoczesnymi pojazdami FLIRT3. na Wielkiej Krokwi 144 metry, ale oficjalny rekord skoczni (140,5 metra) Znajdź dogodne połączenie do zimowej stolicy należy do Simona Ammanna Polski na intercity.pl

Kasprowy Wierch 8 GRUDZIEŃ 2017 9 POCIĄGIEM DO POCIĄGIEM DO

TPN utworzono 30 października 1954 roku, działalność rozpoczął 1 stycznia 1955 roku

Powierzchnia: 21197 ha

Tatry to jedyny w Polsce obszar wysokogórski

Ochroną ścisłą jest objęte prawie 11,5 tys. ha powierzchni

CYKL POLSKIE PARKI Tatrzański Park Narodowy Zakochaj się w górach

MARCIN M. DREWS

Od dziesięcioleci Tatry oczarowują wyjątkową mistyką, której ulegali malarze, pisarze i poeci. To najwyższe pasmo ciągnących się przez osiem krajów Karpat pozostaje jednym z najcenniejszych skarbów polskiej turystyki.

10 GRUDZIEŃ 2017 11 POCIĄGIEM DO POCIĄGIEM DO

„Cicho, cicho, nie budźmy CO WARTO ZOBACZYĆ? na wysokość się 2307 metrów Grzbiet górski śpiącej wody w kotlinie, lekko Odpowiedź wyda się banalna n.p.m. Średni czas przejścia to Orla Perć z wiatrem pląsajmy po przestwo- – wszystko. TPN oferuje wiele blisko cztery godziny. Prowadzi rów głębinie… (…) pijmy kwiatów atrakcji i tylko od naszych prefe- na najwyższą w Polsce dostępną woń rzeźwą, co na zboczach gór rencji i możliwości zależy, które dla turystów przełęcz. Stroma kwitną, dźwięczne, barwne i won- wybierzemy. Z pewnością zapra- droga wiedzie tu po sporych gra- ne, w głąb wzlatujmy błękitną” wieni w zdobywaniu stromych tras nitowych głazach. W tym miejscu – pisał już w 1894 roku Kazimierz piechurzy wybiorą trudne szlaki można zobaczyć śnieg nawet Przerwa-Tetmajer, ubierając w środku lata.Trzecią trasą dla w strofy swój zachwyt nad CHOĆ TATRY zaawansowanych jest szlak z Za- Czarnym Stawem Gąsienicowym. TO NAJWYŻSZE wratu na Świnicę (2301 metrów Serce w Tatrach pozostawiają POLSKIE GÓRY, MOŻNA n.p.m.), który uchodzi za jeden WYCIECZKI Z WÓZKIEM W NICH ZNALEŹĆ nie tylko artyści. Ich czarowi pod- z najatrakcyjniejszych w Tatrach. Wbrew pozorom nie brakuje TRASY ODPOWIEDNIE dają się także naukowcy, sportow- Pokonanie pionowych ścianek w Tatrach miejsc, gdzie mogą funkcjonuje zazwyczaj tylko słynna czę ciemną — patrzę w dolinę DLA RODZIN Z DZIEĆMI cy i turyści. To górskie dziedzictwo CZY SENIORÓW. ułatwią łańcuchy i klamry. Warto wybrać się rodziny z dziećmi Jaskinia Mroźna, grotołazom w dal: i jakaś dziwna mnie pochwyca chronione jest od 1954 roku mieć na uwadze, że również szlak w wózkach. Bez większych proble- udostępniono aż 37 jaskiń. Z kolei bez brzegu i bez dna tęsknica, nie- – to wtedy utworzono Tatrzański wyposażone w łańcuchy, drabinki na Rysy nie należy do najłatwiej- mów w ten sposób można zwiedzić turyści mogą zobaczyć 6 tego wysłowiony żal...” – tak pisał o swej Park Narodowy. i klamry. Innymi ścieżkami ruszą szych oraz wymaga solidnego Dolinę Chochołowską, Dolinę typu obiektów: wspomniana miłości do Tatr Kazimierz Przerwa- rodzice z dziećmi czy rowerzy- przygotowania kondycyjnego. Kościeliską czy Dolinę Rybiego Mroźna, a także Mylna, Rapta- -Tetmajer. Dajmy się uwieść jego Zamarznięty Czarny ści. Najważniejsze jednak jest Potoku, bardziej znaną jako droga wicka, Obłazkowa i Smocza Jama strofom i zostawmy serce w Tatrach Staw Gąsienicowy to, że każdy, bez względu na swoje do Morskiego Oka, która jest naj- w Wąwozie Kraków (wszystkie – jedynym tak magicznym miejscu możliwości, odnajdzie tu coś dla dłuższą asfaltową trasą w Tatrach. znajdują się w Dolinie Kościeliskiej) w całej Europie! ~ siebie. Wiedzie z parkingu na Palenicy oraz Dziura w Dolinie ku Dziurze. Białczańskiej do schroniska nad DLA WYTRWAŁYCH Morskim Okiem. FAUNA NIEZWYKŁA Pośród najtrudniejszych ta- Tatrzański Park Narodowy to rów- trzańskich szlaków wymienia NA DWÓCH KÓŁKACH nież enklawa przyrodnicza i dom się zazwyczaj trzy. Pierwszy Pasjonaci górskiej turystyki dla wielu wspaniałych gatunków. to osławiona Orla Perć (odcinek rowerowej także znajdą coś dla Mieszkają w nim kozica, świstak, Zawrat-Krzyżne). Obfitująca w za- siebie. Przygotowano dla nich kilka wydra, borsuk, a także ryś, wilk pierające dech w piersiach widoki atrakcyjnych szlaków. Na dwóch i niedźwiedź brunatny. Nad głową trasa ma 4,3 kilometra długości, kółkach ruszymy Drogą pod ujrzymy orła przedniego, orlika a jej najwyższy punkt wznosi się Reglami – od Murowanicy w Doli- krzykliwego, kanię rudą oraz kilka na 2137 metrów n.p.m. Z uwagi nie Bystrej do Siwej Polany w Do- gatunków sów. Dyskretnie podglą- na odcinki pozbawione sztucznych linie Chochołowskiej. Czynne są dając zwierzęta w ich naturalnych zabezpieczeń jest przeznaczona też trasy od Kuźnic do schroniska warunkach, pamiętajmy, że Tatry dla wytrawnych taterników, umie- na polanie Kalatówki do Doliny pozostają dzikim środowiskiem, jących zapanować nad strachem, Suchej Wody do schroniska „Mu- bardziej pierwotnym niż inne parki który potrafi tu sparaliżować rowaniec” na Hali Gąsienicowej. narodowe. niedoświadczone osoby. Za drugi najtrudniejszy szlak PODZIEMNY ŚWIAT ZAKOCHAJ SIĘ uchodzi trasa na Mięguszowiecką Dodatkowych emocji dostarczy W TATRACH! Przełęcz. Jej długość to 4 kilome- taternictwo jaskiniowe. I choć „Patrzę ze szczytu w dół: pode try, a najwyższy punkt wznosi się w powszechnej świadomości mną przepaść rozwarła pasz-

12 GRUDZIEŃ 2017 13 POCIĄGIEM DO POCIĄGIEM DO

MARCIN M. DREWS

Przez lata podzielony murem, stał się nie tylko symbolem walki o wolność i demokrację, lecz także ważnym elementem kultury popularnej. Berlin zachwyca mariażem klasyki i nowoczesności – okres świąteczny to doskonały moment, aby się o tym przekonać.

BERLIN+

STOLICA KONTRASTÓW

rzed wiekami tereny należące do dzisiejszej stolicy Niemiec miały John F. Kennedy i Konrad Adenauer przy Checkpoint Charlie przy murze charakter wielokulturowy. Choć dominowali tu Germanie, którzy berlińskim w 1963 roku P pojawili się już w XIII wieku p.n.e., wiele mówi się także o później- szych wpływach słowiańskich, a nawet o obecności na tych terenach wikingów. W XII wieku n.e. istniało tu enigmatyczne słowiańskie Księstwo Kopanickie – jego stolica (Köpenick) po latach stała się dzielnicą Berlina. Kiedy w 1871 roku Otto von Bismarck utworzył Cesarstwo Niemieckie, Berlin liczył przeszło 800 tysięcy mieszkańców. W 1895 roku, jako stolica Rzeszy, skupiał już blisko dwukrotnie więcej, bo 1,5 miliona osób, a w dniu wybuchu II wojny światowej – aż 4,5 miliona.

DOM MUREM PODZIELONY Po II wojnie światowej kraj i jego stolicę podzielono na cztery strefy okupacyjne: radziecką, amerykańską, francuską i brytyjską. W 1949 roku Strefa śmierci – po obu

powstały Republika Federalna Niemiec oraz Niemiecka Republika stronach muru znajdo- HOUSE WHITE KNUDSEN, ROBERT FOT. © Demokratyczna, a w Berlinie pojawiły się bariery oddzielające strefę wał się pas o szerokości radziecką od pozostałych trzech. Efektem tej polityki stał się w 1961 roku ok. 0,5 kilometra pełen mur berliński – system betonowych umocnień o długości przeszło zapór, min, detektorów ruchu 150 kilometrów, który przez 28 lat rozcinał stolicę Niemiec na pół. Swój i drutów kolczastych pod sprzeciw wobec tego podziału wyrażali liczni artyści, m.in. Kazik Staszew- napięciem. Ten ufortyfiko- ski i zespół Kult w utworze „Arahja” z 1988 roku. Rok później mur upadł, wany teren był strzeżony co rozpoczęło nową erę nie tylko w historii miasta, ale i całej Europy. przez wojsko, straż graniczną Najbardziej znanym miejscem pamięci związanym z historią podzielonego w wieżach i patrole z psami miasta jest Muzeum Muru (Mauermuseum) przy słynnym Checkpoint – tylko nielicznym udało się Charlie – przejściu granicznym na skrzyżowaniu ulic Friedrichstrasse przez niego przedrzeć. W

14 GRUDZIEŃ 2017 15 POCIĄGIEM DO POCIĄGIEM DO

W i Zimmerstrasse. Punkt ten w 1982 roku odwiedził BERLIN ZAKAZANY kańska Agencja Bezpieczeństwa Ronald Reagan, a rok później do zdjęć pozował tam Miasto kusi też tzw. urban explo- Narodowego postawiła tam tajną Roger Moore jako agent James Bond. Muzeum Muru rerów, czyli osoby uprawiające tu- bazę. Po upadku muru berlińskiego powinni zwiedzić zarówno turyści chętnie spacerujący rystykę niekonwencjonalną, udają- obiekt został opuszczony, a potem z przewodnikiem w ręku, jak i ci, którzy lubią chadzać ce się do miejsc, jakich nie opisują trafił w ręce prywatne. Miały tam własnymi ścieżkami w poszukiwaniu śladów po podzia- przewodniki – od lat zamknię- stanąć hotele oraz muzeum szpie- le miasta. tych, pustych. Najsłynniejszym gostwa. Planów tych jednak nigdy opuszczonym obiektem stolicy nie zrealizowano. ~ BERLIN KLASYCZNY Niemiec jest Spreepark – mrocz- Reichstag - siedziba Oczywiście stolica Niemiec to nie tylko mroczne niemieckiego parlamentu ny park rozrywki, który przyciąga Charakterystyczne pozostałości komunistycznego terroru. Pomimo łowców przygód z całego świata. białe kopuły tego, że znaczna część Berlina w 1945 roku legła Widok na Wyspę Muzeów To tu kręcono finałowe sceny na budynkach Teufelsberg w gruzach, miasto pozostało pełne zabytków, a dziś filmu akcji „Hanna” z Erikiem jest kulturalnym centrum Europy. Turyści mogą zwie- Baną i Cate Blanchett. Pobyt dzać m.in. wzniesiony na końcu XIX wieku Reichstag na tym zamkniętym 15 lat temu, – siedzibę Bundestagu, czyli jednej z dwóch izb par- zarośniętym dziką zielenią terenie lamentarnych, XVIII-wieczną Bramę Brandenburską, to jak przeniesienie się w świat symbol zjednoczenia Niemiec, Gendarmenmarkt, surrealistycznej wizji. Mimo przeszło 3-hektarowy zabytkowy plac z XVII wieku, zakazu wstępu jest tak popularny, czy w końcu Wyspę Muzeów – jeden z najsłynniej- że zadecydowano o organizacji szych tego typu kompleksów na świecie. Znajdziemy legalnych wycieczek. Najbliższe tu Stare i Nowe Muzeum, Starą Galerię Narodową, Muzeum w Berlinie odbędą się w marcu 2018 roku. podsumowujące Muzeum Pergamońskie czy Muzeum im. Bodego. dwutysięczną Innym miejscem wzbudzającym Miłośnicy architektury współczesnej koniecznie historię Żydów zarówno niepokój, jak i spore niemieckich powinni skierować się do Muzeum Żydowskiego zainteresowanie jest Teufelsberg zbudowanego według projektu Daniela Libeskinda – Diabelska Góra. To najwyższe czy na pełen wieżowców Plac Poczdamski, który sztuczne wzniesienie w Berlinie. wieczorami rozbłyska milionami świateł nowoczesne- W czasach zimnej wojny amery- Widok na Katedrę Berlińską i Wieżę Telewizyjną go Sony Centre.

Rozświetlone wieżowce STOLICA BOŻEGO NARODZENIA Placu Poczdamskiego Największą berlińską atrakcją łączącą pokolenia są jarmarki bożonarodzeniowe. Co rok odbywa się ich około sześćdziesięciu! Największy i najbardziej efektowny Weihnachts- markt jest organizowany na Alexanderplatz (27.11-31.12.2017). Warto również odwie- dzić Prenzlauer Berg – zabytkowy browar, który w grudniu zamienia się we wspaniały Brama szwedzki jarmark św. Łucji (27.11-23.12.2017), a także okolice pałacu Charlottenburg Brandenburska (27.11-26.12.2017) oraz Placu Poczdamskiego (03.11-31.12.2017).

BERLIN

Cztery wygodne połączenia dziennie z Warszawy, pięć z Poznania i jedno z Trójmiasta przez Bydgoszcz pozwalają dotrzeć do stolicy Niemiec w różnych porach dnia. Bilety w promocyjnych cenach można kupić już od 16 euro na połączenia z Poznania i od 29 euro na połączenia z Warszawy, Trójmiasta i Bydgoszczy.

Dowiedz się więcej na intercity.pl

17 POMYSŁ NA WEEKEND POMYSŁ NA WEEKEND

Aquapark w Zakopanem to obiekt nie tylko o profilu rekreacyjnym, lecz także najlepsze sportowym i rekreacyjno-leczniczym termy, łaźnie i sauny

ANNA HOFMAN

Zimą strój kąpielowy nie musi iść w odstawkę! W całej Polsce można znaleźć pełne atrakcji aquaparki i zachęcające prozdrowotnymi właściwościami AQUA PARK ZAKOPANE baseny termalne. Każdy znajdzie w nich coś dla siebie ul. Jagiellońska 31, – zarówno miłośnicy aktywnego wypoczynku, jak Zakopane i fani słodkiego leniuchowania. Zimowy urlop w górach nie musi oznaczać jedynie szaleństw na stoku. FOT. AQUA PARK ZAKOPANE PARK AQUA FOT.

© Będąc w Zakopanem, warto zboczyć z Krupówek i wybrać się do tam- tejszego aquaparku. Jedną z naj- Aquapark w Zakopanem TERMY MEDICAL WARMIA PARK większych zalet tego ośrodka jest ul. Pluszna 36, Pluski zewnętrzny basen geotermalny, (ok. 20 kilometrów od Olsztyna) z którego korzystać można nawet przy dziesięciostopniowym mrozie! Kąpiel W miejscowości Pluski pod Olsztynem znajduje się kompleks w środku zimy, w basenie o tempe- termalny w sam raz dla tych, którzy cenią aktywny wypoczynek. raturze sięgającej 32°C, z widokiem Czekają na nich cztery zjeżdżalnie, rwąca rzeka, siłownia oraz na Giewont i Tatry Zachodnie, może miniścianka wspinaczkowa. Ci, którym brakuje słońca, mogą się okazać najlepszym wspomnieniem beztrosko wylegiwać się przy dźwiękach relaksacyjnej muzyki z całego urlopu. Podkreślić przy tym na łączce ze światłoterapią. Dla zakochanych przygotowano trzeba, że ze względu na swój skład z kolei romantyczne groty skalne wyposażone w podwodne, (wapń, sód, siarka, magnez, potas masujące ławeczki. W Pluskach można również popływać i krzem) woda ta ma lecznicze właści- w kilku basenach z wodospadami, wygrzać się w saunach, wości. Ponadto Aqua Park Zakopane podreperować zdrowie w tężniach solankowych oraz jest wyposażony w basen z torami podziwiać podwodne akwaria. Zimową atrakcją pływackimi, zjeżdżalnie dla dorosłych są dwa zewnętrzne jacuzzi z wodą o temperaturze i dzieci, jacuzzi, strefę saun i dziką 36°C: jedno wykorzystujące koloroterapię oraz rzekę, w której można poczuć się jak drugie – solankowe (o zasoleniu wody 5%). w górskim, rwącym potoku. FOT. AQUA PARK ZAKOPANE PARK AQUA FOT. © 18 GRUDZIEŃ 2017 19 POMYSŁ NA WEEKEND POMYSŁ NA WEEKEND

. PAŁAC SATURN FOT A, T Termy Maltańskie, © ERM Y RZ baseny solankowe i z falami YM SK IE

PAŁAC SATURNA, TERMY RZYMSKIE FOT. PAŁAC SATURNA, TERMY RZYMSKIE TERMY SATURNA, PAŁAC FOT.

ul. Dehnelów 2, Czeladź ©

Pałac Saturna, Tutaj poczujesz się jak młody bóg Grota Termalna (lub bogini)! Kompleks wypoczynkowy W Termach Rzymskich moż- w Pałacu Saturna został zaprojektowany na korzystać przez studio architektoniczne ze Stuttgartu INOWROCŁAWSKA TERMA z oferty baro- w oparciu o starożytne ryciny term wej pozostając FOT. CC BY-SA2.5 CC FOT.

© ul. Świętokrzyska 107, w basenie pompejańskich. W ośrodku do dyspozycji © FOT . TE Inowrocław są trzy baseny – zewnętrzny z wodospada- RM Y M BY-SA2.5 CC FOT. A

Termy Maltańskie, Sauna L © TA Inowrocław to miasto uzdrowiskowe – będąc mi oraz dwa wewnętrzne: jeden z przeciw- Ń S Panorama z widokiem K IE w tutejszych sanatoriach, warto też udać się prądem i wodą podgrzaną do 28°C, a drugi na las TERMY MALTAŃSKIE do term. Wodę do basenu solankowego wy- połączony z barem. Umieszczone w tym ul. Termalna 1, Poznań dobywa się z głębokości prawie 500 metrów, ostatnim leżanki masujące oraz krzesełka Tropiki w środku zimy? Wcale nie trzeba wyruszać a jej chlorkowo-sodowy skład chemiczny barowe pozwalają cieszyć się drinkami bez w dalekie podróże, by zrelaksować się pod palmami jest na bieżąco kontrolowany. Dzięki temu wychodzenia z wody. Ponadto w Pałacu – wystarczy dotrzeć nad poznańskie Jezioro ma ona szerokie spektrum działania – kąpiel Saturna warto odwiedzić Świat Saun i spró-

FOT. TERMY MALTAŃSKIE TERMY FOT. Maltańskie. Tutaj można szaleć m.in. w basenie w Inowrocławskiej Termie pomoże przy bować oczyszczających rytuałów z różnych © z morskimi falami czy na zjeżdżalniach – najwięk- problemach dermatologicznych, przyspieszy zakątków świata – od tureckich łaźni szą atrakcją jest ta multimedialna, zapewniająca odchudzanie, zmniejszy nerwobóle i obrzę- parowych z aromaterapią, poprzez sauny

efekty wizualne i dźwiękowe. Dzieci z kolei będą ki. Rozsuwany dach umożliwia korzystanie fińskie, aż po ceremoniały Rasul, w któ- ALEKSANDRA IWAŃCZAK FOT. © zachwycone zabawą w płytszej strefie, gdzie znaj- z basenów przy temperaturze zewnętrznej rych wykorzystuje się marokańskie błoto, duje się statek piracki wyposażony w ster, działka spadającej do -5°C. Ponadto atutem basenu znane z dobroczynnego działania na skórę. wodne oraz ściankę wspinaczkową. W szerokiej solankowego jest jego malownicza lokaliza- Położony kilkanaście kilometrów na północ ofercie Term Maltańskich na szczególną uwagę cja – po relaksującej kąpieli warto wybrać się od Katowic obiekt posiada również strefę zasługują zewnętrzna sauna, z której roztacza się na spacer po Parku Uzdrowiskowym. Welness & Spa oraz hotel. widok na las, oraz całoroczne baseny solankowe. Te ostatnie, dzięki wodzie geotermalnej z własnego FOT. INOWROCŁAWSKA TERMA TERMA INOWROCŁAWSKA FOT.

odwiertu, sprzyjają nie tylko relaksowi, lecz także © walce z chorobami układu oddechowego. TERMY, ŁAŹNIE I SAUNY

Jeśli w planach masz wizytę w jednym z opisanych parków wodnych, wybierz pociągi PKP Intercity. Na terenie Term Maltańskich znajduje się 18 basenów Znajdź dogodne połączenie na intercity.pl FOT. TERMY MALTAŃSKIE TERMY FOT.

sportowych i rekreacyjnych © o całkowitej powierzchni lustra wody 5000 m2

20 GRUDZIEŃ 2017 21 WYWIAD

Merkato, Metamorfoza, Malika, zastawą po pradziadkach… Urok i cukrem pudrem. Poza tym Tu'gether… Coraz więcej intere- Bożego Narodzenia tkwi według barszcz na zakwasie z uszkami, sujących miejsc powstaje też poza mnie w tym, że święta są tradycyj- gołąbki z grzybami, karp w sosie dużymi miastami – np. na Podlasiu ne – nie ulegają modom, a pró- chrzanowym. W moim domu warto odwiedzić, oprócz wspa- bując świątecznych dań możemy ważne było przygotowywanie tych niałego sklepu mięsnego Sztuka podróżować w czasie i przenieść potraw wspólnie, razem z dziećmi. Mięsa w Białymstoku, restaurację się 20, 30 lat w przeszłość. Planowanie tak wielkiej uczty dla Carską w Białowieży. Mieści się kilkunastu osób to oczywiście ona w odrestaurowanym budynku Urok Bożego Naro- może być wyzwanie, dlatego dworca kolejowego i oferuje wspa- dzenia tkwi według dobrze jest włączyć w tę pracę

FOT. NATALIA MICHALEC NATALIA FOT. mnie w tym, że święta

© niałą kuchnię pogranicza. Warszawa innych i potraktować ją jako spo- to dużo nowych knajp, jak Talerzyki są tradycyjne sób na wspólne spędzanie czasu. Marcina Kocha, czy Schabowy A przy okazji unikniemy stresu z polską, tradycyjną kuchnią, w któ- Czyli jest Pan związanego z przygotowaniem rym zresztą jadłem dziś obiad. Poza bożonarodzeniowym wszystkiego samemu! Pozwólmy tym Butchery & Wine, Rozbrat tradycjonalistą – nie pozostałym członkom rodziny

Spotkania MICHALEC NATALIA FOT. © 20, Mąka i Woda… W Krakowie lubi Pan w Wigilię wziąć udział w planowaniu prac, dobrą markę ma Karakter, lubię eksperymentować kompletowaniu listy zakupów czy PRZY WSPÓLNYM STOLE też Zakładkę. Region Katowic w kuchni? wyszukaniu w internecie najlep- to szefowie Przemek Błaszczyk Myślę sobie, że mamy 364 dni szego przepisu na ciasto czy farsz Z pasjonatem kuchni, autorem książki „Wzór na smak” Grzegorzem i Marcin Czubak. Podsumowując, w roku, by próbować nowych do pierogów. W Łapanowskim, rozmawiamy o kulinarnych podróżach, świątecznych w Polsce takich miejsc jest bez liku! rzeczy… A ten jeden wieczór przysmakach oraz sposobach na to, by nawet niejadka przekonać Uważam, że turystyka kulinar- powinien być czasem powrotu do dobrego i zdrowego jedzenia. na jest świetnym sposobem na do korzeni. Karp, śledź, zupa rybna, podróżowanie, zresztą przykładem barszcz czy grzybowa – to często

ROZMAWIAŁA: EWA CIEŚLIK na jej popularność jest przewodnik dania, które „prawdziwe” jemy Michelin. tylko raz w roku. Myślę, że nie- rzadko za nimi tęsknimy i warto Chciałabym naszą rozmowę zacząć rodzaj bulionu wołowego, aromatyzowanego anyżem, Mamy okazję je docenić. Poza tym uważam, od gratulacji, bo niedawno wziął Pan cynamonem, wędzoną gałką muszkatołową, imbirem, rozmawiać w czasie, że w wielu sytuacjach sprawdza się ślub. Proszę przyjąć najlepsze życzenia szalotką… Wietnamskie dania są różnorodne, lekkie gdy zbliżają się święta – proporcja 80 do 20. W wypadku od redakcji magazynu „W Podróż”! i pyszne! a te nierozerwalnie kojarzą świąt byłoby to 80% tradycji Na Facebooku dzielił się Pan zdjęciami się z pysznym jedzeniem. i 20% innowacji, co pozwala tra- i relacjami z podróży poślubnej. Jak Nasi czytelnicy dużo podróżują – może Chyba każdego, kto dycji w pewien sposób się rozwijać. wspomina Pan wyprawę do Wietnamu? mógłby Pan podzielić się z nimi adresami zawodowo zajmuje się W kuchni często nie chodzi o na- Dziękuję za gratulacje, bardzo mi miło! Do Wietna- najciekawszych, najlepszych restauracji kulinariami, w dużym głą rewolucję, a raczej o spokojne mu wybraliśmy się, bo od kiedy mieszkam w stolicy, w Polsce, do których warto przyjechać stopniu ukształtowały dopasowywanie się do zmian poznałem wielu Wietnamczyków, których bardzo nawet z daleka? wspomnienia współczesności. lubię. Są uprzejmi, uśmiechnięci, a przy tym potrafią Zaczynając wyprawę np. w Poznaniu, na pewno z dzieciństwa. Jak święta ciężko pracować. Co ciekawe, Warszawa kojarzy mi się mógłbym polecić restaurację A Nóż Widelec, pro- wyglądały w Pana domu? A jakie potrawy pojawiają w dużej mierze nie tylko z kuchnią polską, ale także wadzoną przez Michała Kutra – z tradycyjną kuchnią W moich wspomnieniach zapisał się u Pana na święta? wietnamską. Te smaki poznawałem jeszcze za czasów polską w nowoczesnej formie. Scena kulinarna bardzo się obraz licznej rodziny, siedzącej Przede wszystkim śledzie i pierogi funkcjonowania bazaru na Stadionie Dziesięciolecia. się ostatnio rozwinęła w Trójmieście – tu polecam przy odświętnie zastawionym stole na kilka sposobów, m.in. z wę- Dziś niezwykle popularna jest u nas np. zupa pho, Sztuczkę, ale warte uwagi są też Biały Królik, Eliksir, ze srebrnymi sztućcami, piękną dzoną śliwką, bitą śmietaną

22 GRUDZIEŃ 2017 23 FOT. NATALIA MICHALEC NATALIA FOT. © WYWIAD WYWIAD

W Na Pana stronie wody i soli, niekiedy z drożdżami się z rodziną, znajomymi, chociażby internetowej możemy lub na zakwasie. Ser powinien się na wspólne gotowanie. przeczytać, że jest składać z mleka, soli, bakterii kwasu Pan kucharzem, mlekowego. Wędlina – z mięsa, Koniec roku to czas przedsiębiorcą i... ewentualnie z dodatkiem peklosoli podsumowań oraz snucia aktywistą. Jaki cel i przypraw. Fajnie, gdy nasza dieta dalszych planów. Jak widzi przyświeca Pana jest oparta o sezonowe produkty Pan swoją przyszłość? Czy działalności? oraz ma za podstawę warzywa, na rozpoczęcie czekają Od ponad 3 lat prowadzimy stu- co podkreśla nowa piramida żywie- nowe projekty telewizyjne, dio kulinarne Food Lab Studio – nia. Co do awokado… Wyobraźmy edukacyjne, a może organizujemy tam m.in. szkolenia sobie, że teraz wszyscy Polacy za- kolejna książka? oraz warsztaty, kręcimy filmy czynają masowo je jeść. Nie dosyć, Dobre pytanie – tych pomysłów kulinarne i robimy sesje foto- że musimy uruchomić olbrzymią jest wiele! Myślę o otwarciu

graficzne. Od 5 lat istnieje także KOZANOWSKI KRZYSZTOF FOT. logistykę związaną z transportem szkoły gotowania z prawdziwego © Fundacja Szkoła na Widelcu, która na wielką skalę, to finalnie dosta- zdarzenia oraz restauracji, ale promuje dobre, zdrowe jedzenie kupują w szkolnym sklepiku. Kul- Och, nie wiem czy na to od- niemy produkt zerwany z drzewa do tego trzeba dojrzeć. Zaczą- wśród dzieci i młodzieży. Naszym tura kulinarna, w której wychowuje powiem krótko, to jest temat kilka tygodni wcześniej. Lokal- łem pisać dwie nowe książki, ale celem jest edukacja kulinarna się dziecko, ma na nie ogromny na książkę! ność ma zresztą sens nie tylko na to również potrzebuję jeszcze dzieci i młodzieży, rodziców, wpływ. Poza tym kiedy dziecko wie, jeśli chodzi o świeżość jedzenia trochę czasu. Z pewnością bę- kadr szkolnych i przedszkolnych skąd się bierze pomidor i samo ze- To może w takim razie – kolejnym plusem jest możliwość dziemy organizowali drugą edycję stołówek, a także nauczycieli rwie go z krzaka albo własnoręcznie proszę zdradzić, co Pan poznania człowieka, który za tym Warszawskiego Festiwalu Kulinar- FOT. NATALIA MICHALEC NATALIA FOT.

i dyrektorów. © wyciągnie buraka z grządki, to dużo kupuje. produktem stoi. nego, który w tym roku odbył się chętniej zje przygotowany na jego Dobrze, powiem zatem, co zna- w ogrodzie botanicznym Uniwer- Czy Pana zdaniem dzieci aby ludzie w Polsce zaczęli myśleć bazie posiłek. Kiedy zasadzimy na- lazłoby się w samym spisie treści! W czasach, gdy większość sytetu Warszawskiego. Dalej będę w naszym kraju wiedzą o tym, co i jak jedzą. siono i wyhodujemy roślinę, wtedy A mówiąc poważnie – kupuję konsumentów nie ufa rozwijał dotychczasowe projekty, dużo o dobrym jedzeniu? zdajemy sobie sprawę, ile kosztuje po prostu produkty naturalne, producentom żywności, Food Lab Studio i Fundację To zależy. Polska to spory i różno- A zatem by dzieciaki to czasu, pracy i uwagi, jesteśmy które mają jak najkrótszy skład warto dzięki takiej relacji Szkoła na Widelcu. W tym roku, rodny kraj – z jednej strony mamy chciały zdrowo się w stanie docenić wartość finalnego na etykiecie. Chleb – taki z mąki, budować więź i obopólne w ramach Szkoły na Widelcu, dzieciaki, które wiedzą, co to odżywiać, należy produktu. Dziś nie wiemy, skąd zaufanie. uruchomiliśmy platformę eduka- jarmuż, szpinak czy nerkowce, im przekazać wiedzę pochodzi jedzenie, trudno nam cyjną, z której bardzo się cieszę a z drugiej te, które nie jedzą śnia- w jak najbardziej więc zbudować do niego szacunek Wiedza, skąd pochodzi nasze je- – dotarliśmy z nią do tysiąca szkół dań, a żeby zabić głód, kupują sło- atrakcyjny sposób? – chcielibyśmy tylko, by żywność dzenie, ma przecież fundamental- w całej Polsce, do 140 tysięcy dycze i drożdżówki. Wyniki badań Tak, ale to proces. Najważniejszy była tania. ne znaczenie dla naszego zdrowia dzieci! Z naszej strony interne- mówiące o kondycji zdrowotnej jest przykład. Jeśli chodzi o dzieci fizycznego i psychicznego. Cóż, towej można pobrać materiały Polaków, zarówno dorosłych, największy wpływ ma na nie Żyjemy w czasach, gdy zaczęliśmy od tego, co wkładać edukacyjne do zajęć kulinarnych – jak i dzieci, są niepokojące. Jeśli rodzina. Warto więc zacząć wybory konsumenckie do koszyka, a doszliśmy do kon- na razie jest to osiem scenariuszy chcemy, by kolejne pokolenie od siebie, mieć czas na bycie ra- mają coraz większe dycji psychofizycznej! Wszystko lekcji dla klas I-III, ale będziemy jadło dobrze, musimy o to zadbać zem, także przy wspólnym stole. znaczenie i są powiązane to się łączy, ale szukanie wiedzy tę bazę rozbudowywali, by do- jak najszybciej. Warsztaty kuli- Pamiętam z dzieciństwa, że u nas z ekonomią, geografią, o żywności to proces, który każdy trzeć do dzieci w różnym wieku. narne są najskuteczniejszą formą zawsze wspólnie zasiadaliśmy a nawet stanem musi przejść sam. Zresztą może Chciałbym też wyruszyć w podróż edukacji kulinarnej. Najłatwiej do śniadania i obiadu. Także środowiska naturalnego. to być świetna zabawa. Zwróćmy po Polsce z projektem edukacyj- uczyć się przez zabawę – a zabawa w szkole jadłem ciepły posiłek. Po jakie produkty warto uwagę, jak bardzo nasze życie kręci nym dla nauczycieli i dyrektorów w gotowanie wielu najmłodszym Dziś często dzieci rano dostają więc sięgać? Ograniczać się wokół jedzenia. Warto to wyko- szkół. Planów jest sporo, zobaczy-

~ sprawia wielką frajdę. Chcemy, słodzone płatki, a drugie śniadanie mięso i ryby czy awokado? MICHALEC NATALIA FOT. rzystać jako pretekst do spotykania my, co przyniesie przyszłość! ©

24 GRUDZIEŃ 2017 25 MIEJSCA MAGICZNE MIEJSCA MAGICZNE

Kościół pw. św. Aleksandra

o druga co do wielkości MAGDALENA NOWICKA miejscowość wojewódz- T twa podlaskiego i prężnie rozwijające się miasto pograni- cza. W Suwałkach na każdym kroku widać ślady przenikania się różnych kultur i wyznań, niedaleko stąd na Litwę, Białoruś SUWAŁKI czy do obwodu kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej. Miasto, i spływ Czarną Hańczą które jest otoczone dziewiczą przyrodą pełną lasów, jezior Tęsknicie za tradycyjną, śnieżną polską zimą? Lubicie aktywności i rzek, ma do zaoferowania wiele na świeżym powietrzu i kochacie przyrodę? A może pociągają atrakcji – również zimą! was miejsca o ciekawej kulturze i historii? Jeśli choć raz odpowiedzieliście „tak”, to koniecznie musicie odwiedzić Suwałki Z ATLASEM i okolice. ARCHITEKTURY Okres intensywnego rozwoju Suwałk przypada na połowę XIX wieku, gdy miasto stało się siedzibą województwa augustow- skiego. Z tego okresu pochodzi KUCHNIA WIELOKULTUROWA zarówno układ przestrzenny Suwalszczyzna może pochwalić się prawdziwą zachowanego do dziś śródmie- kuchnią pogranicza, łączącą polskie, litew- ścia, jak i najcenniejsze zabytki skie, białoruskie i tatarskie tradycje kulinarne. architektury neoklasycystycznej. Na długiej liście specjałów znajdziemy kartacze Do nich zalicza się m.in. zabudo- (masę ziemniaczaną nadziewaną mięsem), wę ulicy Kościuszki z ratuszem, bliny z farszem mięsnym, grzybami i śmietaną, kościół ewangelicko-augs- pierekaczewnik (ciasto makaronowe przekładane burski Świętej Trójcy i kościół mięsem i warzywami) czy kiszkę ziemniaczaną pw. św. Aleksandra, a także z boczkiem. Trudno też nie spróbować słodko- liczne kamienice mieszczańskie wodnych ryb z pobliskich jezior – prym wiodą (m.in. dom, w którym mieszkała okoń, sielawa i sieja. A na deser? Opiekany nad rodzina Miłoszów). Warto też ogniem suwalski sękacz oraz mrowisko, czyli zwrócić uwagę na pochodzące faworki oblane płynnym miodem i posypane z przełomu XIX i XX wieku ko- makiem z rodzynkami. szary oraz przykłady architektury drewnianej, np. molennę, czyli dom modlitwy staroobrzędow- ców przy ulicy Sejneńskiej. W

Zimowy spływ kajakowy zapewni wyjątkowe wspomnienia na całe życie!

26 GRUDZIEŃ 2017 27 MIEJSCA MAGICZNE

Jezioro Hańcza A MOŻE KAJAK? ZIMOWA PRZYGODA Czarna Hańcza, najdłuższa rzeka Zimowe spływy trwają zwykle Suwalszczyzny, to jeden z najpo- 1-2 dni z ewentualnym noclegiem ZOSTAŃ NA DŁUŻEJ, pularniejszych szlaków kajakowych w gospodarstwach agroturystycz- CZYLI ZIMOWE w Polsce. Prowadzi przez malow- nych. Często wybieranymi odcinka- ATRAKCJE W POBLIŻU nicze tereny Wigierskiego Parku mi są: Studziany Las-Dworczysko, Czarna Hańcza Narodowego i Puszczy Augustow- Wysoki Most-Tatarczysko, a także Sporty zimowe skiej. Co ciekawe, sezon trwa tutaj okolice od Suwałk do Sobolewa. Szelment, cały rok, również zimą, jeśli rzeka Bardziej zaawansowanych kajakarzy

26 kilometrów od Suwałk Stary nie zamarznie. Bajkowa, zimowa z pewnością będzie kusić też trud- Polodowcowy, pagórkowaty Folwark Wigry sceneria i dzika przyroda zapierają niejsza Rospuda. Z kolei dwa letnie, Ratusz Miejski w Suwałkach Suwałki teren przez wiele miesięcy dech w piersiach. Pamiętajmy klasyczne szlaki kajakowe po Czarnej pokryty śniegiem sprawił, jednak, że wyższy poziom wody Hańczy to tzw. mała pętla (6 dni) W KOŚCIOŁY niewielkie, brązowe rzeźby że okolice Suwałk są chętnie Czarna Hańcza i szybszy niż zwykle nurt wyma- i duża pętla (9 dni), oba rozpoczynają I NEKROPOLIE bohaterów baśni, np. kronikarza odwiedzane przez miłośników gają większego doświadczenia się w Augustowie. ~ J. Wigry Zespół zabytkowych cmentarzy Koszałka Opałka, Żagiewkę, narciarstwa. Do ich dyspozycji kajakarskiego. Z pewnością przyda (rzymskokatolicki, ewangelicki, Poziomka czy Pietrzyka. są trzy wyciągi, m.in. Szelment się odpowiednie ciepłe ubranie prawosławny, żydowski i muzuł- Tę atrakcję szczególnie polu- na Jasieniowej Górze, a także i termos z gorącą herbatą. SUWAŁKI mański) to jedyne takie miejsce bią najmłodsi turyści! liczne trasy biegowe. J. Serwy Do Suwałk dojedziesz pociągami PKP Intercity w Polsce – w 1986 roku zostało ekonomicznej kategorii TLK. wpisane do rejestru zabytków SPACEROWO Łowienie w przerębli Znajdź dogodne połączenie na intercity.pl i objęte ochroną prawną. Ulica Chłodna to główny deptak Jezioro Szurpiły, Kanał Augustowski Rygol W prawdziwą podróż w czasie Suwałk. Na szczęście nazwa nie 15 kilometrów od Suwałk do wielokulturowych Suwałk za- ma nic wspólnego z panującą Drugie pod względem biorą nas także kościoły różnych tam atmosferą – od zawsze głębokości i wielkości jezioro wyznań, cerkwie czy molenna. było to miejsce spotkań, pełne w Suwalskim Parku Krajobra- sklepów i restauracji. Odbywają zowym to wędkarski raj również SUWAŁKI I SIEDMIU się tam również liczne występy w sezonie zimowym. Miejsce KRASNOLUDKÓW muzyczne i spektakle teatrów to zachwyca bezwzględną ciszą, Jedną ze słynniejszych mieszka- ulicznych (szczególnie latem). niezwykłym śnieżnym krajobra- nek Suwałk była Maria Konop- Warto przejść się też Aleją zem i dorodnymi okazami siei nicka. W rodzinnym domu pisarki Gwiazd Bluesa, która jest śladem lub okonia. znajduje się obecnie muzeum jej po minionych edycjach Suwałki imienia, a w mieście utworzono Blues Festival. Zalew Arkadia Kulig z atrakcjami szlak „Krasnoludki są na świecie”. to kolejne ulubione miejsce Wigierski Park Narodowy, Spacerując nim, napotykamy spacerowe mieszkańców Suwałk. 17 kilometrów od Suwałk Powstał on w XVIII wieku w za- W parku zostały wyznaczone kolu Czarnej Hańczy, która nie- specjalne trasy, po których spiesznie przepływa przez miasto. miejscowi organizują przejażdżki Świąteczne podróże nigdy nie były łatwiejsze! Pakiet Podróżnika to udogodnienie dla podróżujących z przesiadkami – dzięki kuligami. Zimowa panorama, niemu można w oznaczonych kasach biletowych kupić bilety ważne na przejazd pociągami spółek PKP Intercity, PolRegio pęd koni i płonące pochod- i PKP SKM Trójmiasto na maksymalnie 6 odcinków podróży. Uwzględniane są wszystkie zniżki i oferty handlowe przewoźników. Pakiet Podróżnika to oszczędność czasu i ułatwienie dla pasażerów, dzięki któremu nie muszą oczekiwać w kilku kolejkach, a bilety Maria Konopnicka spędziła nie robią ogromne wrażenie. na całą podróż mogą zakupić w jednym okienku kasowym. Więcej informacji na intercity.pl w Suwałkach swoje A na zakończenie obowiązkowo dzieciństwo. Do tego miasta nawiązywała m.in. w nowelach ognisko, pieczone kiełbaski ze zbioru „Moi znajomi”. i grzane wino.

28 FOT. JÓZEF BUCHBINDER JÓZEF FOT. © 39 NR 1883 ILUSTROWANY" "TYGODNIK - LIFESTYLE LIFESTYLE

POLSKIE ASPEN W nowoczesnym kurorcie Czarna Góra Resort trasy zjazdo- WYRUSZAMY we są położone na północno-wschodnich stokach Czarnej Góry i Żmijowca. Ich łączna długość wynosi ponad 10 kilo- metrów. Każdy znajdzie coś dla siebie, a tutejsze wyciągi mają jedną z najwyższych przepustowości w Polsce – 10 tysię- NA STOK! cy osób na godzinę. Ponadto na Czarnej Górze po zmroku aż do 22.30 dostępnych jest 8 tras, w tym najdłuższa B FIS. IGA WOJCIECHOWSKA Oświetlane są także polany narciarskie przy kolei linowej EFKA. Po dniu spędzonym na stoku można zjeść kolację w restauracji lub odpocząć w luksusowym pokoju hotelowym. Europejskie kurorty narciarskie to świetnie przygotowane trasy, piękne panoramy i mnóstwo atrakcji. Nie musimy jednak daleko wyjeżdżać, KARPACZ – DAJ SIĘ aby doświadczyć tej niepowtarzalnej atmosfery, UWIEŚĆ KARKONOSZOM bo rodzime stoki z roku na rok dostarczają Karpacz, jedna z najbardziej znanych miłośnikom sportów zimowych coraz więcej miejscowości turystyczno-wypo- niezapomnianych wrażeń. czynkowych w Polsce, oprócz wielu zabytków ma też sporo do zaofero- wania amatorom sportów zimowych. Kompleks narciarski Śnieżka jest ide- ZIMOWE CENTRUM POLSKI alnym miejscem zarówno dla narcia- Kasprowy Wierch to najwyższe w Polsce rzy, jak i snowboardzistów – czekają miejsce do jazdy na nartach. Kolej linowa na nich świetnie przygotowane zawozi narciarzy na 1959 metrów n.p.m. do jazdy stoki o różnych stopniach Znajdziemy tam dwie trasy dla zaawanso- trudności oraz nartostrady położone wanych biegnące przez Halę Gąsienicową na zboczach gór Kopa i Złotówka. i Halę Goryczkową, z których możemy Wysoka przepustowość wyciągów podziwiać tatrzańskie krajobrazy. Doświad- zapewnia sprawne korzystanie czeni miłośnicy narciarstwa na pewno z uroków ośrodka, bez zbędnego zechcą zjechać też czarną trasą FIS tłoku i kolejek. (homologowaną przez Międzynarodową Drugim narciarskim rajem Federację Narciarskią) w ośrodku Harenda. w Karpaczu jest Karpatka Ski Początkujący i średnio zaawansowani Panorama, z oświetlanymi i w razie powinni wybrać Polanę Szymoszkową. Z tej potrzeby dodatkowo dośnieżanymi stacji narciarskiej dotrzemy też kolejką lino- trasami na stoku góry Karpatka. wą aż na wierzchołek Gubałówki. Zakopane Do dyspozycji mamy dwa wyciągi – odznacza się także bogatą ofertą spędzania Panoramę i Baby Lift. Pierwszy jest czasu après-ski (z fr. po nartach), dlatego idealny dla średnio zaawansowanych, nie pozostaje nic innego, jak spacerować drugi – szkoleniowy, przeznaczony po Krupówkach, próbować lokalnych przy- dla rozpoczynających przygodę smaków, wędrować w rakietach śnieżnych. z białym szaleństwem.

30 GRUDZIEŃ 2017 31 LIFESTYLE

W SERCU BIAŁKI TATRZAŃSKIEJ Największa stacja narciarska położona na Podhalu – 14 kilometrów nartostrad, z których mogą korzystać osoby o różnym poziomie umiejętności. Niektóre z tras mają homologację FIS. To nie wszystko – są tu także trasy przygotowane dla biegaczy narciarskich. Jeśli dopiero zaczynamy swoją przygodę z nartami, możemy pobrać lekcje od instruktorów Szkoły Narciarskiej STOK. Na stacji Kotelnica Białczańska mieści się także Burton Snowpark z całą gamą boksów, poręczy i skocz- FOT. BY ŁUKASZ GORYL - PRACA WŁASNA, CC BY-SA 3.0 BY-SA PRACA CC - WŁASNA, GORYL ŁUKASZ BY FOT. ni. Pełnię góralskiego klimatu wzbogacają również © tutejsze przysmaki. W Karczmie Kotelnica, położonej na wysokości 917 metrów n.p.m., warto skosztować oscypka z żurawiną, kwaśnicy, żurku i białczańskich IDEALNE MIEJSCE NA RODZINNE pierogów, ciesząc się przy tym zapierającym dech SZUSOWANIE w piersiach widokiem. Jaworzyna Krynicka szczyci się najdłuższą i najnowocześniejszą koleją gondolową w Polsce. Poza nią do dyspozycji narciarzy są także wyciągi krzesełkowe i orczykowe. Uprawiać tu można zarówno narciarstwo zjazdowe, biegowe, jak i snowboarding. Na odważnych czeka ,,fisowska jedynka” - najdłuższa w Polsce oświetlona trasa narciarska. Jej dolną część klasyfikuje się jako ty- pową trasę do slalomu giganta. Ośrodek to ide- alne miejsce dla rodzin – znajdują się tutaj dwie trasy (nr 2 i 2a) nasłonecznione przez cały dzień, optymalnie nachylone i odpowiednio szerokie. Najmłodsi mogą podszkolić swoje umiejętności na wyciągu Żółwik, a starsi na pewno będą chcieli poszaleć w snowparku. Nad bezpieczeństwem nieprzerwanie czuwa ekipa GOPR. ~

32 INTER INFO INTER INFO

Niektórzy są związani z PKP PRACA od kilkudziesięciu lat, inni Moja przygoda z koleją rozpoczęła się jeszcze dopiero od niedawna. Jednych w roku 1979, gdy trafiłem do Zasadniczej Szkoły Pasja spotykamy na co dzień Kolejowej w Hrubieszowie. Po jej ukończeniu zostałem w trakcie podróży, wysiłek zatrudniony jako nastawniczy na stacji Hrubieszów drugich pozostawał dotąd i kontynuowałem naukę – w Technikum Kolejowym KOLEJNYCH w cieniu. W Grupie PKP pracują w Warszawie. Jako absolwent tej szkoły awansowałem niezwykli ludzie z ciekawymi na dyżurnego ruchu. Stanowisko to, już jako starszy POKOLEŃ zainteresowaniami i to właśnie dyżurny ruchu, piastuję do dziś na granicznej stacji oni zostali bohaterami z Ukrainą – Hrubieszów LHS. Pracę tę traktuję jak kampanii pod hasłem swoje powołanie. Chociaż jest trudna i odpowiedzialna, W kampanii bierze udział dwadzieścio- Pasja Kolejnych Pokoleń. ro troje pracowników z dziesięciu spół- daje mi wiele satysfakcji. Często porównuję ją do pracy ek Grupy PKP. Każdy z nich opowiada o swo- kontrolera lotów w wieży na lotnisku – polega na pro- jej pracy, przywiązaniu do kolei, a także FOT. PKP SA PKP FOT. wadzeniu ruchu zarówno na stacji, jak i na przyległych pasji, której poświęca czas po godzinach. © Pasja szlakach. Odpowiadam także za wszystkich pracowni- Moja fascynacja pszczołami zaczęła ków związanych z tym procesem. W pracy dyżurnego się w okresie dzieciństwa. Już wtedy ruchu potrzebne są przede wszystkim rozwaga i opano- ALICJA SAS. lubiłem podpatrywać te pracowite wanie. Wszystkie czynności, które wykonuję – a często KIEROWNIK POCIĄGU. owady. W wieku 10 lat dostałem jest ich wiele w tym samym czasie – wymagają ciągłego W PKP INTERCITY. pierwszy ul od sąsiada. Niestety nie skupienia uwagi i nieustannego podejmowania decyzji, FOT. PKP SA PKP FOT. © posiadałem wtedy żadnej wiedzy które mają wpływ na bezpieczeństwo wielu ludzi. PRACA na temat hodowli pszczół. Około Z koleją zawodowo związałam się w 1980 roku, kiedy to zaczęłam pracę jako konduktor. Dwa lata później zdałam 20 lat temu postanowiłem zrealizo- egzamin na kierownika pociągu. W tej roli od 2008 roku pracuję w PKP Intercity. Do moich obowiązków należy wać swoje dziecięce marzenia i zająć m.in. kierowanie pracą drużyny konduktorskiej oraz innych osób z obsady pociągu, wygłaszanie komunikatów, pro- się na poważnie pszczelarstwem. DARIUSZ KUTERA wadzenie dokumentacji. Przede wszystkim jednak dbam o bezpieczeństwo podróżnych i staram się ich wspierać. Zacząłem zgłębiać wiedzę teore- STARSZY DYŻURNY RUCHU Zwracam uwagę na osoby starsze, rodziców z dziećmi, pasażerów z niepełnosprawnościami, aby pomóc im np. przy tyczną i zakupiłem pierwsze rodziny W PKP LHS wsiadaniu i wysiadaniu. Mam poczucie, że nie istnieją trudne osoby – są tylko ludzie, którzy znaleźli się w trudnej pszczele. Obecnie posiadam czter- dla nich sytuacji. Jest mi bardzo miło, kiedy podróżni mówią: „Jak panią widzę, to wiem, że wsiadłem do właściwego dziestopniową pasiekę, którą prowa- pociągu”. dzę wspólnie z żoną. Pszczoły są dla mnie odskocznią od życia codzien- FOT. PKP SA PKP FOT. Pasja nego, ponieważ w pasiece zawsze © Aby się zrelaksować, włączam muzykę z lat 80. i 90. albo disco polo. dzieje się coś nowego i ciekawego, Piosenki Violetty Villas, Marka Grechuty, Anny Jantar, Krzysztofa co nawet po tylu latach potrafi Oprócz Alicji Sas i Dariusza Kutery bohaterami kampanii są Krawczyka, Michała Bajora, Edyty Geppert i Czerwonych Gitar sprawić mi niespodziankę. Chociaż również osoby wykonujące inne kolejowe zawody, m.in. toromistrz, sprawiają, że wracam myślami do lat dzieciństwa i młodości. Ponieważ istoty te pochodzą z ery dino- brygadzista, odprawiacz pociągów, maszynista, zawiadowca, w wolnym czasie również sporo podróżuję pociągami, mam mnóstwo zaurów, w obecnych czasach ich komisarz odbiorczy czy dyspozytor. Wśród nich kobiety i mężczyźni, menedżerowie i specjaliści, miłośnicy muzyki i sportu, pochłonięci okazji do tego, by słuchać muzyki, podziwiając zmieniający się życie jest coraz bardziej zagrożone. stolarstwem i fotografią, uzdolnieni manualnie i kolekcjonerzy. za oknem krajobraz – słuchawki stały się moim nieodłącznym towa- Postęp cywilizacyjny sprawia, Zapoznaj się z historiami tych i innych bohaterów kampanii na: rzyszem podróży. Oprócz tego lubię montować krótkie filmy z pod- że środowisko życia pszczół nie jest kładem muzycznym – na różne okazje, dla siebie i znajomych. Mogę już optymalne. Kiedyś Albert Einstein PasjaKolejnychPokolen.pkp.pl wtedy ubrać wspomnienia w emocje płynące z moich ulubionych powiedział, że gdyby pszczoły miały Obejrzyj film promocyjny na profilu Grupy PKP w serwisie YouTube: utworów. Muzyka towarzyszy mi też podczas innej pasji – pieczenia zniknąć z powierzchni Ziemi, człowiek tortów, którymi staram się osłodzić życie moich bliskich! przeżyłby najwyżej 4 lata. www.youtube.com/user/GrupaPKP FOT. PKP SA PKP FOT. ©

34 GRUDZIEŃ 2017 35 INTER INFO

Lublin będzie miał lepsze połączenia kolejowe. PKP Polskie Linie Kolejowe SA modernizują ważne trasy na Lubelszczyźnie. Zapewnią one szybki dojazd m.in. do Warszawy i Rzeszowa, wygodniejsze podróże oraz nowe przystanki. Za prawie 4 mld zł zmieniają się trasy z Lublina do Warszawy i do Stalowej Woli.

W OK. 90 MINUT DO WARSZAWY Trwająca modernizacja trasy Warszawa – Lublin LublinKolejto zmienia jeden z największych projektów się zapisanych w Krajowym Programie Kolejowym – jego zyskuje! wartość to prawie 3,5 mld zł. W ramach inwe- dlastycji Ciebie! przebudowywana jest stacja Lublin, która DO STALOWEJ WOLI I RZESZOWA zostanie wyposażona w udogodnienia dla osób O OK. 20 MIN KRÓCEJ o ograniczonych możliwościach poruszania się. PLK modernizują i elektryfikują 100-kilome- Mieszkańcy Lublina zyskają lepszy dostęp do kolei. trową trasę z Lublina do Stalowej Woli. Dzięki W mieście powstanie nowy przystanek – Lublin inwestycji wartej 367 mln zł czas przejazdu Zachód. Pociągi pojadą szybciej, a czas przejazdu z Lublina do Stalowej Woli i Rzeszowa skróci z Lublina do Warszawy zajmie ok. 90 min. się o ok. 20 min. Prowadzona inwestycja jest elementem tzw. Magistrali Wschodniej, zakłada- jącej modernizację istniejących linii kolejowych, łączących ze sobą miasta wojewódzkie Polski LUBLIN — WARSZAWA Wschodniej. Dzięki temu Lublin zyska także ok. 45 min krótsza podróż lepsze połączenia z Olsztynem, Białymstokiem z Warszawy do Lublina

i Kielcami. 45 zmodernizowanych stacji i przystanków

1 nowy przystanek Lublin Zachód

LUBLIN — STALOWA WOLA

ok. 20 min krótsza podróż z Lublina do Stalowej Woli i Rzeszowa

20 zmodernizowanych stacji i przystanków

2 nowe przystanki kolejowe w Zaklikowie i Charzewicach

GRUDZIEŃ 2017 37

CARGO SA PKP się docelowoażo150proc. także nowychmiejscpracy. Przybędzie Napraw Taboru SpółkiPKPCARGOTABOR w ZduńskiejWoli-Karsznicach liczba naprawionych zestawów zwiększy Nowoczesna liniaprodukcji i napraw wagonowych zestawów kołowych Węgla „Bogdanka” doElektrowni Kozienice. W ramach nowego kontraktu PKPCARGOw okresie 14miesięcyprzetransportuje 5,3 mlnton węglaz Lubelskiego Kontrakt naprzewozy węgladlaGrupy Enea stali w ciągukolejnych 3lat. Największy polskiprzewoźnik towarowy będzie realizował przewozy narzecz kluczowego w świecieproducenta Historyczny kontrakt z GrupąArcelorMittal 365 DNI Z GRUPĄ PKP na szlakutakże w 2018roku! nadzieję, żespotkamy się wspólnych podróżyi mamy oferty. Dziękujemyza rok i jak najkorzystniejsze najlepszą siatkę połączeń dbamy ojak sprzedaży, rozwijamy kanały w infrastrukturę i tabor, Cały czas inwestujemy na najwyższympoziomie. komfortowo, a obsługa była się szybciej,bardziej aby jeździło transportu, atrakcyjniejszym środkiem kolej była jeszcze szereg działań,aby Grupy PKPpodejmują Każdego roku spółki © FOT. J. PILARSKI – podpisanie wartej prawie –podpisaniewartej 1,3mldzł umowynakontynuację usług. –zawarcie umowynaprzewozy węgladlaEneiWytwarzanie. INTER INFO 40 LINIE KOLEJOWE SA PKP POLSKIE – dzięki nowej inwestycji w Zakładzie –dziękinowejinwestycjiwZakładzie Wschodni czy Kraków Podgórze. Wielkopolski– Zakopane, Gorzów Beskidzka Zameknatrasie Kraków m.in.Sucha nowe przystanki, pasażerów powstały również informacji. Dlawiększej wygody i wyposażonych wczytelne systemy potrzeb osóbniepełnosprawnych nych peronów dostosowanych do perony Wygodne i bezpieczne jowych. na przejazdach i terenach kole zachowania szczególnej ostrożności o zagrożeniach wynikających z nie poprzez podnoszenie świadomości jest zwiększanie bezpieczeństwa nieprzerwanie od12lat, której celem na ryzyko!” Bezpieczny Przejazd –„Szlaban kolejowych. kolejowo-drogowe na73liniach zmodernizujemy 182przejazdy przejazdowego, dziękiktóremu nie umowynarealizację programu prowadzonych inwestycji.Podpisa bezkolizyjnych w ramach skrzyżowań kolejowo-drogowych i budowa wo Inwestycje w bezpieczeńst Katowice, Wrocław –Poznań. Warszawa –Poznań, Kraków – Włochy –Grodzisk Mazowiecki, m.in. Warszawa –Lublin,Warszawa ciągach komunikacyjnych Intensywne prace naważnych –modernizacja przejazdów –ponad100przebudowa –akcja, prowadzona : - - - - -

© FOT. ROBERT KNUDSEN, WHITE HOUSE

© FOT. M. JANIK © FOT. M. JANIK SA PKP INTERCITY powstała specjalnawyszukiwarka. wybór pociąguz odpowiednimiudogodnieniami, z niepełnosprawnościami. Aby ułatwićpasażerom danymi, niezbędnymi w planowaniupodróżyosób formularzem zamówienia asysty oraz wszelkimi z informacjami o udogodnieniach w pociągach, nowej intuicyjnejzakładki nastronie intercity.pl z niepełnosprawnościami Wyszukiwarka połączeń dlapodróżnych intercity.pl. z przesiadką. możnaskorzystać Z oferty nastronie nej transakcji, aodlistopada także napołączenia w mogązniżkami kupićonlinebiletyz różnymi Nowość w zakupie online w Trójmieście. przewoźników: PKPIntercity, POLREGIO i PKPSKM umożliwia pasażerom podróżpociągami trzech Pakiet Podróżnika niższe naweto 55%. ty podróżypociągami ekspresowymi mogą być biletów w atrakcyjnych, obniżonychcenach–kosz Wprowadzenie dosystemu sprzedaży kolejnej puli Promo i Zdołbunowa. Kijów, a także składkursującyz ChełmadoKowla jest dodatkowa para pociągówPrzemyśl –Lwów Do dyspozycji osóbplanującychwyjazd naUkrainę dodatkowe połączenia w kierunkuwschodnim. – odtegorocznych wakacji podróżnizyskali Dodatkowe połączenia nawschód na łączną kwotę ponad77mlnzłnetto. i przygotowywane doprzeprowadzenia opiewają – inwestycjejużzrealizowane oraz planowane Ponadto modernizowane sąstacje postojowe wagonów w kwocieprawie 630mlnzłnetto. jmujących naprawy okresowe i modernizacje Inwestycje taborowe do analogicznego okresu ubiegłego roku. to ponad13-procentowy wzrost w stosunku od stycznia dokońca września 2017roku. Oznacza wybrało pociągiPKPIntercity w okresie Tendencja wzrostowa –planujwcześniej i kupujtaniej! –wprowadzenie która oferty, –zawarcie umówobe – ponad 32 mln pasażerów –ponad32mlnpasażerów –udostępnienie – od marca pasażerowie pasażerowie marca od – -

jed INTER INFO - - 41

© FOT. PKP SA PKP SA do niejsąjużzainteresowani kolejni przewoźnicy. Inicjatywa będziecałyczas rozwijana, a dołączeniem PKP Intercity, POLREGIO i PKPSKMwTrójmieście. umożliwiaprzejazdyPodróżnika, który pociągami Od września podróżnimogą skorzystać z Pakietu wciąż rozwijającemu sięsystemowi sprzedaży i ofercie. koleją. Pozytywny także trend dzięki jestutrzymywany że pasażerowie coraz częściej wybierają podróż wyniki osiągane przez PKPIntercity pokazują, po zmodernizowanej infrastrukturze. Jednocześnie oraz szybkiei komfortowe pociągiporuszające się do dyspozycji nowoczesne dworce i stacje kolejowe tempo rozwoju niezwalnia.Jużteraz podróżnimają inwestycjom prowadzonym przez spółkiGrupyPKP podsumować rok 2017napolskiej kolei. Dzięki oferta i korzystna -tak w dużymskróciemożna Nowoczesny tabor, atrakcyjne czasy przejazdu a także pełnipasji. ludzie, zaangażowani w swojeobowiązki, pokazanie, żenakolei pracują wyjątkowi wizerunkowa GrupyPKP,której celemjest Pasja Kolejnych Pokoleń na terenie całego kraju. nych odnowazostanie około 200dworców której zmodernizowanych lubwybudowa pierwsza tak dużainicjatywa,w ramach Program Inwestycji Dworcowych zagospodarowane podMieszkanie Plus. listy 130nieruchomości,które mogą zostać Zasobem Nieruchomościoraz przekazanie Podpisanie listuo współpracy z Krajowym nie w realizację rządowego programu. Mieszkanie Plus –aktywnezaangażowa i budownictwa Minister infrastruktury Adamczyk Andrzej –kampania – - - CIEKAWOSTKI CIEKAWOSTKI

SKIJÖRING CZĘŚĆ 1. Zależnie od formy tej aktywności, zawodnika na nar- tach za pomocą liny ciągną zwierzęta albo pojazd me- Część 2. w numerze styczniowym chaniczny (motocykl lub skuter). Poganiający wydaje komendy zaprzęgniętym koniom lub psom. Sport ten jest najbardziej popularny w Skandynawii i prawdo- Zimowe szaleństwo, podobnie stamtąd się wywodzi. Uprawiany jest także w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Niemczech, czyli nietypowe sporty zimowe Szwajcarii, Rosji oraz Polsce – na Podhalu. Trasy wyścigów z reguły mają od 5 do 20 kilometrów, Oferta zimowych atrakcji staje się coraz szersza i nie ogranicza się już tylko lecz najdłuższa z nich w rosyjskiej Kalewali liczy do nart czy snowboardu. Obecnie sporą popularnością cieszą się nietypowe aż 440 kilometrów. W przypadku psich zaprzęgów dyscypliny sportowe, wśród których warto znaleźć coś dla siebie. Curling biegają psy o dużej wytrzymałości, takie jak husky za sprawą igrzysk olimpijskich znają już prawie wszyscy, lecz na odkrycie syberyjski, alaskan husky, alaskan malamute czy wciąż czekają skijöring, ice yachting, snowkiting, skibobbing czy fatbiking. samojed. Popularny jest również skijöring z zaprzę- giem końskim (ang. equestrian skijoring) – wtedy ADAM BUŚKIEWICZ najczęściej na koniu ciągnącym osobę na nartach siedzi jeździec, choć we Francji jedynie narciarz wydaje komendy zwierzęciu.

ICE YACHTING Uprawiany jest m.in. w Austrii, Niemczech, Wielkiej Brytanii i Norwegii, ale największym zainte- resowaniem cieszy się w Holandii, skąd prawdopodobnie się wywodzi. W Polsce jest znany jako żeglar- stwo lodowe. W sporcie tym uży- wa się bojerów, czyli tzw. ślizgów lodowych. Mają one konstrukcję spłaszczonej łódki umieszczonej na płozach, napędzanej siłą wiatru CURLING przy pomocy żagla. Najpopu- Pierwsze wzmianki o nim datuje się na czasyśredniowiecza – do gry używano wtedy płaskich ka- larniejszy obecnie rodzaj bojera mieni wyłowionych z rzek. Curling pochodzi ze Szkocji, ale z czasem szkoccy imigranci przywieźli to lekki, prosty w budowie model go do Kanady, gdzie do dziś cieszy się niezwykłą popularnością. Jest także dyscypliną olimpijską. DN. Choć niewielu Polaków Na czym polega? W każdej z dwóch drużyn gra czworo zawodników, a ich zadaniem jest takie słyszało o tej konkurencji i raczej umieszczenie ślizgających się po lodzie kamiennych „czajników”, aby pod koniec rundy znaj- próżno szukać jej w transmisjach dowały się one bliżej celu (zwanego domem) niż kamienie drużyny przeciwnej. Gracze stosują telewizyjnych, to w kategorii także charakterystyczne szczotki, którymi pocierają o lód, aby nadać ślizgającemu się kamieniowi bojerów DN od lat nasi rodacy odpowiednią prędkość i kierunek. Co ciekawe, curling bywa nazywany grą dla dżentelmenów, zdobywają pierwsze miejsca bo w tym sporcie bardzo ważna jest kultura osobista (zarówno przed, jak i po rozgrywce) i granie zarówno na mistrzostwach fair play – tu zgłasza się nawet własne faule! Nie wypada też cieszyć się z niepowodzenia prze- świata, jak i na mistrzo- ciwnika – wręcz przeciwnie, drinka stawiają, jak na dżentelmenów przystało, zwycięzcy meczu. stwach Europy. ~

42 GRUDZIEŃ 2017 43 CIEKAWOSTKI

Perła renesansu. wało wiele nacji – Polacy, Włosi, Niemcy, Rusini, Tak w dwóch słowach Ormianie, Grecy i Żydzi. Dzięki temu w mieście można opisać miasto znajdziemy tak wiele różnorodnych zabytków – ka- ufundowane przez Jana tolickie kościoły, renesansowa synagoga i ormiańskie Zamoyskiego. Nic więc kamienice tworzą niezwykle bogatą, ale jednocześnie dziwnego, że w 1992 roku spójną zabudowę. Stare Miasto w Zamościu zostało wpisane na Listę RENESANSOWY SKARB światowego dziedzictwa Zamość można porównać do wielkiego dzieła sztuki. UNESCO. Nazywa się je często miastem arkad ze względu na ich nagromadzenie w miejskiej zabudowie,

ANNA HOFMAN a także Padwą Północy – podobnie jak w tej włoskiej miejscowości, w Zamościu znajduje się SYMBOL ZAMOŚCIA wiele kościołów. Na obszarze Starego Miasta jest Odwiedzając miasto na Lubelszczyźnie, koniecznie epoce odrodzenia ponad 120 zabytków. trzeba zobaczyć trzy rynki – Wodny, Solny i Wielki. pojawiła się wizja Ten ostatni zdobią przepiękne, ormiańskie kamienice stworzenia miasta Z BALKONU XVIII-WIECZNEJ z attykami oraz jeden z najważniejszych budynków W DZWONNICY PRZY KATEDRZE idealnego – wybudowanego Zamościa – wybudowany w manierystyczno-ba- od podstaw, stwarzającego miesz- ZAMOJSKIEJ ROZPOŚCIERAJĄ SIĘ rokowym stylu ratusz z wachlarzowymi schodami kańcom dogodne warunki do ży- PIĘKNE WIDOKI NA PANORAMĘ i ponad 50-metrową wieżą. STAREGO MIASTA. cia. Wyzwanie to podjął kanclerz Jan Zamoyski, sprowadzając UCZELNIA, ZBROJOWNIA, DOM do Polski Bernarda Morando, CENTRALNY włoskiego architekta i urbanistę, Wybierzmy się na spacer w kierunku ul. Akademic- który z powodzeniem urzeczy- kiej, przy której mieści się gmach jednej z najstar- wistnił renesansową koncepcję. szych polskich uczelni – Akademii Zamojskiej. Zaplanujmy też czas na wizytę w dawnej zbrojowni MOZAIKA KULTUR – Arsenale Zamojskim oraz tzw. Centralce. W tym Nie bez powodu Zamość wybu- secesyjnym, wybudowanym na początku XX wieku dowano na szlaku handlowym luksusowym domu handlowym i hotelu gościli łączącym zachodnią i północną m.in. Bolesław Leśmian czy Maria Dąbrowska. Europę z Morzem Czarnym. Usytuowanie to sprawiło, że szyb- MIASTO ŚWIĄTYŃ ko stał się kulturowym tyglem, Na uwagę zasługują również budynki sakralne, gdzie w zgodzie współegzysto- które śmiało mogą konkurować z tymi spotykanymi Stare Miasto we włoskich miastach. Renesansowa katedra W

ZAMOŚĆ

Do Zamościa dojedziesz zmodernizowanymi w Zamościu pociągami ekonomicznej kategorii InterCity. Znajdź dogodne połączenie na intercity.pl POLSKI SKARB UNESCO

GRUDZIEŃ 2017 45 CIEKAWOSTKI CIEKAWOSTKI

BĘDĄC W ZAMOŚCIU, Fortyfikacje WARTO ZWIEDZIĆ miejskie NIE TYLKO STARE MIASTO, LECZ TAKŻE TWIERDZĘ, ZWANĄ Brama Zmartwychwstania Pańskiego ROTUNDĄ, W KTÓREJ Szczebrzeska i św. Tomasza Apostoła zachwyca MIEŚCI SIĘ MUZEUM bogato zdobionym wnętrzem. MARTYROLOGII W jej pobliżu znajduje się Infułatka ZAMOJSZCZYZNY. – dom dziekanów zamojskich, czyli rezydencja infułatów (du- fortyfikacje, które w swojej chownych katolickich niebędą- historii przetrwały aż pięć oblężeń cych biskupami, lecz mogących – pierwszym był najazd wojsk nosić infułę – biskupie nakrycie kozacko-tatarskich, ostatnim głowy). Wyróżniają ją barokowy – obrona przed Rosją podczas portal i doryckie kolumny. Kolej- powstania listopadowego. Spa- nym ważnym obiektem sakralnym cerując wzdłuż miejskich murów, jest renesansowo-barokowy ko- zwróćmy uwagę na schron – furtę ściół św. Mikołaja, dawna cerkiew wodną z podziemnym przejściem. Katedra Zmartwychwstania greckokatolicka. Pańskiego i św. Tomasza Apostoła ZABYTKI KULTURY Z WIZYTĄ Renesansowa ŻYDOWSKIEJ U ZAMOYSKICH synagoga Późnorenesansowa synagoga, Choć oryginalny, zaprojekto- Dom Rabina przy Rynku Solnym wany przez Bernarda Morando i jatki mięsne (żydowskie pomiesz- Pałac Zamoyskich spłonął czenia handlowe) to obowiązkowe w 1658 roku, został odbudowany punkty programu. Warto też po 1660 roku. Później wielo- odwiedzić dawną mykwę przy krotnie przekształcany, nadal ul. Zamenhofa 5, w której doko- wzbudza zachwyt. nywano rytualnego obmycia ciała Wybierając się do Zamościa, i przedmiotów. warto zastanowić się nad podróżą do Lwowa – te dwa miasta dzieli TWIERDZA tylko ok. 130 kilometrów. Nie Kolejnym obiektem docenionym Pałac pozostaje nic innego, jak zacząć BY MAKA~COMMONSWIKI - PRACA WŁASNA, CC BY-SA 3.0 BY-SA PRACA CC - WŁASNA, MAKA~COMMONSWIKI BY Zamoyskich © BY MAKA~COMMONSWIKI - PRACA WŁASNA, GFDL przez UNESCO są miejskie © przygotowania! ~

46 GRUDZIEŃ 2017 47 CIEKAWOSTKI CIEKAWOSTKI

3 4

Nakreśl na choince za pomocą linijki Nożyczkami wykonaj nacięcia – zgodnie równoległe linie w odległości ok. 0,5 cm z narysowanymi liniami. od siebie. 5 6

Na środek kartki nałóż odrobinę kleju Połącz każdy pasek (i z lewej, i z prawej – to pień choinki. Najlepiej na mniej niż strony) z miejscem, na które nałożyłeś klej. Papierowa choinka połowę drzewka – wówczas klej nie wyschnie. 7 8 ZRÓB TO SAM! Wykonanie bożonarodzeniowych dekoracji nie musi być skomplikowane i czasochłonne. Wystarczą chęci i odrobina cierpliwości, żeby wyczarować drzewko, które wykorzystać można jako ozdobę prezentu lub element świątecznego stroika. Najlepiej wykonać ją z najmłodszymi – w końcu to oni świąt wyczekują najbardziej! Delikatnie unieś gałązki choinki. Stanie się Odrysuj na czerwonej kartce gwiazdkę. wtedy bardziej „puszysta”. Użyj do tego foremki od piernika.

1 2 9 10

Przygotuj małą czerwoną i zieloną kartkę Z zielonej kartki wytnij kwadrat Przyklej gwiazdkę na czubek drzewka. Delikatnie sprawdź, czy gwiazdka i gałązki choinki o formacie A4, linijkę, ołówek, nożyczki, klej o boku 20 cm. Kartkę złóż po przekątnej się nie odklejają. Jeśli tak, dociśnij te elementy oraz foremkę od piernika w kształcie gwiazdki. na pół. do kleju. Jeśli nie, zielone drzewko jest gotowe!

48 GRUDZIEŃ 2017 49 KULINARNA MAPA KULINARNA MAPA PANETTONE

We Włoszech wigilia Bożego Narodzenia nie jest szczegól- ADAM BUŚKIEWICZ nie celebrowana – wtedy głównie oczekuje się na pasterkę. Za to pierwszy dzień świąt to czas ucztowania, które często Włochy trwa aż do wieczora. W zależności od regionu podaje się We Włoszech wigilia Bożego Narodzenia nie jest szczegól- zarówno dania z warzyw, ryb i owoców morza (na przy- nie celebrowana – wtedy głównie wyczekuje się pasterki. kład spaghetti z małżami), jak i z mięsa (pieczoną kurę Za to pierwszy dzień świąt to czas ucztowania, które lub jagnięcinę). Najpopularniejszym świątecznym de- często trwa aż do wieczora. W zależności od regionu serem jest słodka babka – panettone. Przygotowywanie podaje się zarówno dania z warzyw, ryb i owoców morza ciasta trwa kilka dni, dzięki czemu staje się ono puszyste świata (np. spaghetti z małżami), jak i z mięsa (pieczoną kurę lub i delikatne. Do babki dodawane są kandyzowane poma- jagnięcinę). Najpopularniejszym świątecznym deserem rańcze, cytryny, skórki cytrusów i rodzynki. Panettone jest słodka babka – panettone. Przygotowywanie ciasta podawane jest często ze słodkim winem, likierem Amaretto trwa kilka dni, dzięki czemu staje się ono puszyste i deli- lub kremem mascarpone. Polacy uwielbiają swoje wigilijne, kulinarne tradycje. Na święta nie katne. Do babki dodawane są kandyzowane pomarańcze, Świąteczne cytryny, skórki cytrusów i rodzynki. Panettone serwuje się może u nas zabraknąć pierogów z kapustą i grzybami, karpia oraz kolorowych pierników. A jakie potrawy stawia się na stole w czasie często ze słodkim winem, likierem amaretto lub kremem Bożego Narodzenia w innych krajach smaki Europy? mascarpone. Węgry Na Ukrainie, zależnie od regionu, podczas wieczerzy Na wigilijnym stole naszych bratanków, SZEGEDINER Ukrainawigilijnej podaje się od 9 do 12 dań. Podobnie jak podobnie jak w niektórych polskich domach, w Polsce potrawy te są postne, a wśród nich znajdzie KUTIA na pierwsze danie podaje się zupę rybną – się m.in. barszcz, grzyby, pierogi z kapustą i tzw. tu podobieństwa się kończą, bo węgierska uzwar – czyli kompot z suszonych owoców. Jednak wersja, zwana halászlé, jest mocno doprawiona najbardziej popularnym daniem jest kutia, znana także papryką. Kulinarne specjały jedzone przez Wę- w naszym kraju (przyrządzana m.in. na Podlasiu, grów podczas Szent-Este, czyli „świętego dnia” Lubelszczyźnie i Podkarpaciu). Historia tego (24 grudnia), są bardzo pikantne, podaje się przysmaku sięga zwyczajów wschodnio- też wiele dań mięsnych. Popularny jest tutaj słowiańskich pogan, którzy jadali ją na szegediner – segedyński gulasz z dzika, stypach. Wraz z chrystianizacją tych słoniny i kapusty, a także smażony terenów kutia przeniknęła do kuchni karp. Słodkie dania na węgierskim świątecznej jako jedna z 12 trady- stole to strucle z makiem i orzecha- cyjnych potraw wigilijnych. Składa mi oraz szaloncukor – czekoladki się z mieszanki ziaren maku, nadziewane galaretką lub masą orzechów, rodzynek i miodu, orzechową, marcepanową a jej podstawę stanowią obtłu- albo waniliową – w święta nie czone ziarna pszenicy. może zabraknąć ich w żadnym węgierskim domu.

GRUDZIEŃ 2017 51 Portugalia W Portugalii królem wigilijnego stołu jest dorsz, podawany tradycyjnie w postaci bacalhau de consoada – dania z solonych filetów (często przed przygotowaniem mo- czonych w wodzie aż 2 dni!) z ziemniakami, kapustą galicyjską, marchewką i jajkiem. Ceia de Natal (kolacja wigilijna) obfituje we wszelkiego Jest w naszym życiu wiele chwil, rodzaju słodkie wypieki. Jedne z najpopularniej- które chcemy uczcić, czy dzielić szych to m.in. rabanadas – smażone cynamo- z bliskimi.Są też wyjątkowe nowe grzanki moczone w słodkim mleku. Okres chwile tylko dla siebie. świętowania kończy się 6 stycznia – wtedy W każdej z nich sięgnij po często podaje się bolo rei („królewskie ciasto”), pralinki LINDOR, dostępne choć niektórzy zajadają się nim już w wigilię BACALHAU lub 25 grudnia. W jego środku jest ukryte ziarnko w wielu doskonałych smakach. DE CONSOADA bobu. Zgodnie z przyjętym zwyczajem ten, kto na nie natrafi, będzie musiał przygotować wypiek na kolejne święta.

ŚWIĄTECZNA WSKAZÓWKA OD LINDT Włóż upominki do pudełek o różnej Wielka wielkości, zawiń w ozdobny papier. Zawiąż kokardy i postaw kropkę nad i: dla dekoracji dodaj pralinki LINDOR, Brytania które zwieńczą dzieło. Brytyjczycy zasiadają do uroczystej kola- cji 25 grudnia. Najważniejszym daniem bożonarodzeniowym na Wyspach jest indyk, którego nadziewa się kasztanami, obkłada bakaliami i warzywami, w tym często pie- czoną brukselką. Spośród mięsnych potraw popularne są także pigs in blankets, czyli kiełbaski zawijane i zapiekane w cieście. Na deser podaje się tu christmas pudding – przyrządzany COŚ DLA KONESERA z tłuszczu zwierzęcego i jaj z dodatkiem: suszonych Każdą serwetkę ozdób małą świerkową owoców (rodzynek, cytrusów), przypraw (cynamon, gałązką i dodaj po dwie, trzy mleczne gałka muszkatołowa i goździki) oraz alkoholu (rumu lub pralinki LINDOR – niech wyglądają brandy). Co ciekawe, pudding można przygotować nawet jak bombki, albo jagody jałowca. na kilka tygodni przed podaniem – tradycyjnie wysuszano go, wieszając w specjalnej chuście (pudding cloth). ~ PUDDING

52 PROMOCJA NA JĘZYKACH NA JĘZYKACH

TŁUMACZYŁA: JADWIGA MĄDRZAK-CHROMIŃSKA Języka niemieckiego uczyłem się/uczyłam się w szkole podstawowej, ale Największe wrażenie na Wyspie niestety niewiele pamiętam. Muzeów zrobiło na nas Muzeum Pergamońskie. Deutsch habe Język w podróży Auf der Museumsinsel hat das ich in der Grundschule gelernt. Pergamonmuseum den größten niemiecki Bedauerlicherweise Eindruck auf uns gemacht. kann ich mich an Wieczorem Brama wenig entsinnen. Brandenburska wygląda naprawdę zjawiskowo. Przepraszam, czy może Pan/Pani zrobić nam zdjęcie na tle pomnika Fryderyka Wielkiego? Którędy na Oranienstrasse? Am Abend Słyszałem, że na Kreuzbergu sieht das Entschuldigen Sie, können Sie uns bitte są najlepsze restauracje Brandenburger ein Bild mit dem Denkmal Friedrichs des i bary. Tor wahrlich Großen im Hintergrund knipsen? fabelhaft aus. Checkpoint Charlie – to chyba Wie komme ich zur jedno z najbardziej znanych przejść Oranienstraße? Ich granicznych w Europie. habe gehört, auf dem Kreuzberg seien Checkpoint Charlie – das ist die ausgesuchtesten wohl eines der bekanntesten Restaurants und Bars. Poproszę currywurst Grenzübergänge Europas. z frytkami.

Bitte eine Currywurst mit Pommes. Chętnie kupimy pamiątkę z Berlina na Mam lęk wysokości pchlim targu. Na który warto się udać? – wieża telewizyjna nie jest dla mnie! Zur Erinnerung an Berlin kaufen wir gern etwas auf dem Flohmarkt. Na pamiątkę kupiłem/kupiłam sobie magnes Ich leide unter z niedźwiadkiem. To w końcu symbol Berlina! Welchen lohnt es sich aufzusuchen? Höhenangst Zur Erinnerung habe ich mir einen – der Komunikacja miejska w Berlinie Kühlschrank-Magneten mit dem Fernsehturm działa naprawdę sprawnie. Bären gekauft. Er ist ja schließlich das ist nicht für Wahrzeichen von Berlin! mich! Der Stadtverkehr in Berlin ist tatsächlich straff organisiert.

Jak najszybciej dojechać na dworzec kolejowy?

Wie kommt man am schnellsten zum Bahnhof?

54 GRUDZIEŃ 2017 55 OKO W OKO OKO W OKO

Fajerwerki, toasty

i życzenia? Nie tylko! PHOTOJENNI.TIF BY Przełom nowego i starego © roku jest świętowany STUART YEATES, CC BY-SA 2.0.TIF BY-SA CC YEATES, STUART od zamierzchłych © czasów, a w dzisiejszych zwyczajach można

odnaleźć ślady rytuałów Japonia, góra Takao. pogan czy wikingów Omikuji to noworoczne przepowiednie, które zdradzają Japończykom, sprzed wieków. Szkocja, wzgórze Calton Hill w Edynburgu. co czeka ich w nadchodzącym roku Szkoci świętują nadejście nowego roku m.in. poprzez tradycyjne pochody z pochodniami i first-footing, czyli odwiedzanie rodziny i znajomych podczas Hogmanay Jak świat świętuje (słowo to oznacza ostatni dzień roku) KONKURS Ogłaszamy kolejną edycję konkursu fotograficznego. Na fotografii pokażcie nam, jak wygląda Wasza zima. Zgłoszenia NOWY prosimy przesyłać na adres [email protected], w tytule maila wpisując „Oko w oko”. Konkurs trwa do 14 stycznia 2018 roku. Na łamach lutowego wydania miesięcznika „W Podróż” opublikujemy najciekawsze prace laureatów. Regulamin konkursu oraz więcej informacji dostępne są na wpodroz.com.pl. Stany Zjednoczone, ROK? Chinatown Przewidziane nagrody w Nowym Jorku. Nagroda główna – voucher o wartości 750 zł Obchody chińskiego Chiny, Chengdu. Nowego Roku do Hotelu Medi-SPA Biały Kamień w Świeradowie-Zdroju Podczas obchodów chińskiego Australia Nagrody dodatkowe – trzy vouchery o wartości 419 zł do Hotelu Nowego Roku na ołtarzach Sydney Mazury Hotel Miłomłyn Zdrój Medical SPA & Vitality. przodków i w świątyniach zapala się świece i dymiące kadzidła BY C1815. - OWN WORK., CC0.TIF WORK., OWN - C1815. BY ©

Stany Zjednoczone, Nowy Jork. Time Square podczas tzw. The Ball Drop", " czyli opuszczania noworocznej kuli, umieszczonej na dachu wieżowca One Times Square © BY ANTHONY QUINTANO FROM HILLSBOROUGH, NJ, UNITED STATES - WORKING NEW YEARS EVE SOCIAL MEDIA FOR NBC, CC BY 2.0.TIF

56 GRUDZIEŃ 2017 57 PORADNIK PODRÓŻNIKA PORADNIK PODRÓŻNIKA

Medal ten jest przyznawany od 1997 roku i wręczany podczas Wielkiej Gali Integracji w War- szawie. Powstał w celu promo- Przyjaciel wania cennych inicjatyw i działań na rzecz środowiska osób z niepełnosprawnością w Polsce, pozwalających budować spo- Integracji łeczną normalność w różnych FOT. PKP IC PKP FOT.

obszarach życia i wyrówny- © Nowa wyszukiwarka wać życiowe szanse. Medal na stronie PKP Intercity otrzymują osoby, instytucje Cieszymy się, że coraz wię- z pewnością ułatwi osobom za całokształt działań, mających i firmy, które wyróżniają się cej osób z niepełnosprawno- z niepełnosprawnościami na celu ułatwienie podróży otwartością i wrażliwością ściami wybiera się w podróż znalezienie idealnego osobom z niepełnosprawno- oraz działają nie z formalnego naszymi dostosowanymi połączenia. Tak, aby podróż ściami, wręczyła spółce Medal obowiązku, ale chęci budowania składami. Planując kolejne przebiegła komfortowo Przyjaciel Integracji. społecznej integracji. ~ inwestycje, bierzemy pod w pociągu wyposażonym uwagę potrzeby pasażerów w niezbędne udogodnienia. niewidomych czy osób z ograniczoną mobilnością. Aby zapewnić osobom Oprócz inwestycji w tabor, PKP Intercity, mając na wzglę- z niepełnosprawno- dostrzegamy również dzie bezpieczeństwo i komfort ściami komfortową wagę szkoleń naszych osób z niepełnosprawnościami, podróż, PKP Intercity pracowników. Wierzymy, rekomenduje przejazdy pociągami modernizuje swój że życzliwość i dobre chęci wyposażonymi w udogodnie- tabor. W ramach powinny być podstawą nia. W takich składach drużyna aktualnej strategii codziennych relacji między konduktorska świadczy usługę na lata 2016-2020 wszystkimi ludźmi, zarówno FOT. PKP IC PKP FOT.

asysty (jej potrzebę należy © spółka zyska 40 wie- tymi spotkanymi w pociągu, zgłosić co najmniej 48 godzin* lofunkcyjnych jak i w metrze czy tramwa- przed rozpoczęciem podróży). wienia asysty czy inne istotne listę dostosowanych składów. wagonów COMBO ju. Nagroda ta jest dla nas Dodatkowo konduktorzy dane niezbędne w planowaniu W razie potrzeby szczegółowe o podwyższonym wyróżnieniem i zobowiąza- udzielą wszelkich informacji podróży osób z niepełnospraw- informacje o udogodnieniach standardzie. Na ich niem do kontynuacji działań dotyczących połączenia oraz nościami znajdują się w dedy- wybranego składu dla potrzeb pokładach znajdą się dla dobra naszych klientów zasad bezpieczeństwa, a także kowanej zakładce na stronie osób z niepełnosprawnościami m.in. udogodnienia dla z niepełnosprawnością. powiadomią pasażera o aktualnej internetowej intercity.pl. Dużym pasażer może uzyskać w kasie osób z niepełnospraw- Prezes PKP Intercity, pozycji pociągu na trasie oraz ułatwieniem przy wybieraniu biletowej, w Centrum Obsługi nościami. Marek Chraniuk

stacji docelowej. pociągu z odpowiednim wyposa- Klienta lub dzwoniąc na Infolinię** IC PKP FOT. © żeniem jest nowa, specjalna wy- PKP Intercity. ŁATWIEJSZE szukiwarka. Podróżny po wpisaniu PLANOWANIE szczegółów podróży (daty i rela- INTERCITY Z NAGRODĄ * Konieczność wcześniejszego zgłaszania przejazdu pasażera z niepełnosprawnością wynika z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady NR 1371/2007 z dnia 23 października 2007 r. dotyczącego praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym. Przepisy te obowiązują we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Zbiór informacji dotyczących cji) oraz wybraniu interesujących 18 listopada PKP Intercity ** Infolinia pod numerem 703 200 200 dla abonentów krajowych sieci stacjonarnych i komórkowych. Opłata za minutę połączenia 1,29 zł brutto. Usługę udogodnień w składach go usprawnień, np. wagonu otrzymało wyjątkowe wyróż- świadczy PKP Intercity S.A. Infolinia pod numerem +48 22 3919757 dla abonentów sieci zagranicznych i dla połączeń zagranicznych. Koszt połączenia zgodny PKP Intercity, formularz zamó- z platformą czy windą, otrzyma nienie. Fundacja Integracja z taryfą operatora.

58 GRUDZIEŃ 2017 59 STREFA BIZNES STREFA BIZNES

więta kojarzą się nie tylko 512 zł) oraz prezenty (485 zł). (24 proc. badanych), a kobiety z duchowymi przeżyciami Zdecydowanie mniej (120 zł) kosmetyki i perfumy (40 proc.). Śi czasem spędzonym z naj- Polacy przeznaczyli w tym czasie Gdzie szukać świątecznych bliższymi, lecz także z zakupami na spotkania towarzyskie. okazji? Okazuje się, że książki, i prezentami. Dlatego już w li- zabawki, elektronikę czy kosme- stopadzie zarówno małe sklepy, POMYSŁ NA PREZENT tyki i perfumy Polacy najchętniej jak i markety oraz sieci handlowe - CO KUPUJEMY kupują w sklepach specjali- wprowadzają świąteczny asorty- NAJCZĘŚCIEJ? stycznych, ubrania w centrach ment oraz wykorzystują specjalne Według wspomnianego raportu handlowych, a multimedia przez dekoracje, aby przyciągnąć Deloitte, najczęściej wybierane internet. Planując świąteczne klientów. Oczywiście wszelkie prezenty to perfumy, kosmetyki, zakupy online, warto odpowiednio działania mają służyć zwiększeniu słodycze, zabawki, multimedia wcześniej wybrać prezenty i sko- sprzedaży i zmaksymalizowaniu i elektronika – to właśnie firmy rzystać z dużych promocji, które zysków. A jest o co walczyć, oferujące te produkty w ubie- wiele sklepów internetowych ponieważ jak wynika z raportu głym roku w okresie przedświą- proponuje w tzw. Black Friday czy Deloitte „Zakupy świąteczne tecznym zarobiły najwięcej. Cyber Monday – te wyprzeda- 2016”, statystyczna rodzina na Potwierdza to badanie firmy że są od kilku lat popularne też święta przeznaczyła w ubiegłym Mobile Institute dla Allegro, w Polsce. roku 1121 zł. W kwocie tej naj- z którego dowiadujemy się, że większą część stanowiły wydatki mężczyźni najczęściej wybierają JAK MARKI na artykuły spożywcze (średnio dla siebie sprzęt elektroniczny PRZYCIĄGAJĄ KLIENTÓW? Wybierając się do sklepów już w listopadzie, możemy zauwa- żyć, jak wiele z nich zaczyna GORĄCZKA dostosowywać swoją ofertę do grudniowych świąt. Odpo- wiednia ekspozycja towaru, bożo- narodzeniowe akcenty w wystro- ju, a nawet odpowiedni zapach ŚWIĄTECZNYCH – to tzw. marketing sensoryczny, W ZAKUPÓW Prezenty dla bliskich, lampki na okna, bombki na choinki, tradycyjne potrawy na stół – w grudniu sięgamy do portfeli częściej i chętniej. Magia świąt? Owszem, ale nie tylko... Na decyzje konsumentów coraz bardziej wpływają przemyślane strategie świątecznego marketingu.

PAWEŁ HAŁABUDA

60 GRUDZIEŃ 2017 61 STREFA BIZNES

W który oddziałując na zmysły kon- pach stacjonarnych i online, kod rabatowy może obowiązy- sumenta, skłania go do dokonania bądźmy ostrożni – nierzadko wać dopiero od odpowiedniej, zakupu w miejscu pełnym „magii misternie tworzona świąteczna wydanej przez nas kwoty. By nie świąt”. Czapki Mikołaja, renifery atmosfera to tak naprawdę mar- dać się całkowicie porwać świą- czy płatki śniegu w witrynach ketingowy zabieg. Grudniowe tecznemu szaleństwu, najlepiej przyciągają wzrok, a specjalne, promocje bardzo często nie są więc przygotować listę zakupów świąteczne ceny kuszą polujących tak opłacalne, jak nam się wyda- przed wyjściem z domu lub uru- na okazje. Dodatkowo uwagę je, a w sklepach internetowych chomieniem przeglądarki. ~ klientów przykuwają też katalogi produktowe z odpowiednią szatą graficzną prezentujące wyjątkowe aranżacje i promocyjne ceny.

KONKURENCYJNA SPRZEDAŻ INTERNETOWA Coraz więcej osób decyduje się na zakupy online, dlatego popularne staje się prowadzenie przez firmy tylko sklepów inter- netowych. O świątecznej ofercie dowiemy się z odpowiednio zaplanowanego e-mail marke- tingu, czyli wysyłania specjalnych wiadomości do klientów, którzy np. zapisali się do newslettera. To w nich znajdziemy kody raba- towe, zachęcające do zrobieniem zakupów. Robiąc świąteczne zakupy w skle-

62 KOLEJ NA KULTURĘ KOLEJ NA KULTURĘ

W każdej kolejnej odsłonie MICHAŁ PIEPIÓRKA, DWUKROTNIE gwiezdnej sagi, również WYRÓŻNIONY W KONKURSIE IMIENIA w „Przebudzeniu mocy”, chodzi KRZYSZTOFA MĘTRAKA, AUTOR BLOGA BLIŻEJ przecież o jedno – konfrontację EKRANU NOMINOWANEGO DO NAGRODY dobra ze złem. Tym razem przybrały POLSKIEGO INSTYTUTU SZTUKI FILMOWEJ. one nazwy Ruchu Oporu i Najwyż- FOT. MAT. PRAS. MAT. FOT. © szego Porządku. Szlachetnego Luka w 2015 roku ujrzał światło dzienne VII epizod sagi pod tytułem „Przebu- zastąpiła nie mniej prawa i przepeł- Gwiezdne wojny dzenie mocy”, stworzony przez jednego z najbardziej rozchwytywanych niona mocą Rey, a demonicznego reżyserów w Hollywood – J. J. Abramsa. Wchodzący do kin „Ostatni Dartha Vadera jego siostrzeniec, Jedi” jest bezpośrednią kontynuacją tego filmu. także lubiący przywdziewać maskę KONTRATAKUJĄ! Ale plany Disneya względem marki „Gwiezdnych wojen” sięgają znacznie Kylo Ren. dalej. W zeszłym roku wszedł do kin pierwszy z całej serii planowanych Uważny widz odnajdzie znacznie Dawno, dawno temu, a dokładniej pod koniec lat 70., spin-offów, czyli filmów rozwijających poboczne wątki znanej historii. więcej zbieżności między fabułą George Lucas otworzył przed światową publicznością W „Łotrze 1” Garetha Edwardsa mogliśmy śledzić przygody członków klasycznej „Nowej nadziei” a „Prze- wrota wiodące do niesamowitych krain znajdujących Rebelii, wysłanych z misją wykradzenia planów Gwiazdy Śmierci. W pla- budzeniem mocy”. Zwolennicy jasnej się gdzieś w odległej galaktyce. nowanym na przyszły rok projekcie „Solo” poznamy natomiast historię strony mocy ponownie bowiem mu- FOT. MAT. PRAS. MAT. FOT.

© młodości gwiezdnego awanturnika – Hana Solo. szą zniszczyć potężną broń przeciw- ników, głównym bohaterem jest sie- amieszkiwały je niespotykane do tej pory istoty, sukcesem, otwierającym drogę kontynuacjom przygód IMPERIUM KONTRATAKUJE rota z pustynnej planety, a opowieść zabawne roboty, ludzie o złotych sercach, Luka Skywalkera, Hana Solo i księżniczki Lei, czyli Choć najnowsza trylogia, której „Przebudzenie mocy” dało początek, znów kręci się wokół piszczącego Zale również przedstawiciele ciemnej strony powstałym w latach 80. „Imperium kontratakuje” oparta jest w znacznym stopniu na nostalgii za starymi częściami, to fabuła androida, który próbuje dostarczyć mocy. Czterdzieści lat później, gdy do kin wchodzi i „Powrocie Jedi”. w dużej mierze dotyczy zupełnie nowych bohaterów. Zdążyliśmy poznać do bazy ważną wiadomość. Również już VIII część „Gwiezdnych wojen”, przygody nowych Na kolejne części gwiezdnej sagi fani musieli jednak już wojowniczą Rey, zbuntowanego szturmowca Finna, wybornego pilota całość kończy się w podobny sposób postaci, wplątanych w odwieczną walkę między do- czekać aż do 1999 roku, kiedy na ekrany weszło Poe, mrocznego Kylo Rena czy uroczego androida BB-8, którym dobrze – porażką ciemnej strony. Możemy brem a złem, rozpalają wyobraźnię kolejnych pokoleń. „Mroczne widmo”, rozpoczynające nową trylo- znani Han Solo, Leia, Chewbacca czy Luke Skywalker jedynie sekundują. się więc spodziewać, że w „Ostatnim Nie może więc nikogo dziwić, że „Ostatni Jedi” jest gię. Trzy filmy opowiadające o młodym Anakinie Mimo to śledzenie przygód nowych postaci jest dla fanów niczym od dawna Jedi” Najwyższy Porządek, tak samo jednym z najbardziej oczekiwanych filmów 2017 roku. Skywalkerze, księżniczce Amidali, Jar Jar Binksie oczekiwany powrót do domu. Twarze, imiona, scenografia czy rekwizyty jak Imperium przed laty, przejdzie czy Qui-Gon Jinnie okazały się dla części sympatyków mogą się bowiem zmieniać, ale gra wciąż toczy się o tę samą stawkę. do kontrataku! ~ rozczarowaniem, co ostatecznie poskutkowało zamro- żeniem serii na długie dziesięć lat. W tym momencie widmo porażki zaczęło krążyć nad całym gwiezdnowo- jennym uniwersum.

NOWA NADZIEJA FOT. MAT. PRAS. MAT. FOT.

© Jednak w serca miłośników sagi została wlana nowa nadzieja, gdy ogłoszono, że obarczany przez wielu MROCZNE WIDMO winą za fiasko nowej trylogii George Lucas odsprzedał „Gwiezdne wojny” to najlepiej rozpoznawalna prawa do tworzenia kolejnych części. Niektórych i generująca największe zyski franczyza popkultury, zaniepokoiło jednak, że trafiły one w ręce włoda- obejmująca nie tylko filmy, lecz także gry, anima- rzy studia Disneya, których profil działalności nie cje, komiksy, książki czy zabawki. Jej popularność do końca pasował do uniwersum „Gwiezdnych wojen”. nie słabnie od dziesięcioleci. Już mająca premierę Ostatecznie okazało się, że ten biznesowy ruch tchnął

w 1977 roku „Nowa nadzieja” okazała się wielkim życie w opowieści z odległej galaktyki. Dzięki temu PRAS. MAT. FOT. ©

64 GRUDZIEŃ 2017 65 KOLEJ NA KULTURĘ KOLEJ NA KULTURĘ

KULTURALNA ZIMA W Stanach Zjednoczonych już 20 procent książek jest sprzedawanych

1 JEZIOROw ŁABĘDZIE, wersji elektronicznej, MOSCOW CITY jednak BALLET w Polsce wiele osób nadal nie 4 HEY, FAYRANT TOUR 10.12.2017wyobraża ŁÓDŹ, 13.12.2017 sobie LUBLIN, czytania 14.12.2017 na smartfonie KATOWICE, czy ekranie laptopa. I choć 1-14.12.2017 15.12.2017nad WARSZAWA, Wisłą książka 17.12.2017 wciąż KRAKÓW, mocno 19.12.2017 opiera TORUŃ, się cyfryzacji, z roku na rok GDAŃSK, POZNAŃ, WARSZAWA, KRAKÓW, 20.12.2017 WROCŁAWprzybywa czytelników e-booków i słuchaczy audiobooków. WROCŁAW Jezioro Łabędzie to wzruszająca opowieść o Odetcie zaklętej w Królową Łabędzi oraz Hey to jeden z najważniejszych polskich zespołów, od lat cieszący się o sile miłości. Historię obrazuje wspaniała choreografia i muzyka. Walc, polonez, czar- niezmiennie popularnością i wiernym gronem fanów. Ich pierwsza płyta dasz oraz hiszpański taniec urzekają widzów na całym świecie. Wszystko to w wykonaniu „Fire” z 1993 roku przeszła do klasyki polskich albumów rockowych. Moscow City Ballet, zespołu tancerzy klasycznych o międzynarodowej sławie. Występy Niestety, muzycy niedawno ogłosili zawieszenie działalności. tej grupy wyróżniają także piękne stroje, gra świateł i olśniewająca scenografia. Doskonałych kompozycji i tekstów Katarzyny Nosowskiej będzie makroconcert.comczytanie można posłuchać w ramach Fayrant Tour trasy podsumowującej 25 lat na scenie. Z okazji ostatnich koncertów do grupy dołączy jej założyciel Piotr Banach, obecnie gitarzysta Indios Bravos. Nie zabraknie NA MIARĘ XXI WIEKU największych przebojów i wyjątkowych gości. FOT. MAT. PRAS. MAT. FOT.

goodtaste.pl © achętą do wyboru książek w wersji2 POZNAŃSKI elektro- pisarzy KONCERT i zadbać NOWOROCZNYo to, by nie musieli rozglądać2018 nicznej czy audiobooków są z pewnością 13.01.2018 się za innym zajęciem. Szukajmy e-booków ich ceny – często o kilkanaście złotych POZNAŃ i audiobooków wyłącznie w legalnych źródłach. Z REKLAMA niższe niż wydań papierowych – a w przypadkuNa scenie zobaczymy Proponujemy m.in. Mariusza Patyrę,subiektywny wybitnego przegląd skrzypka, przydat Dariusza- Stachurę, książki mówionej także głosy znanychtenora i lubianych z wieloma artystycznyminych miejsc sukcesami, w sieci, a także w których gwiazdy znajdziemy polskiej sceny książki musi- aktorów. Wybierając nowoczesne rozwiązania,calowej – Malwinę Kusiorelektroniczne oraz Janusza i mówione, Krucińskiego. udostępnione Gościem specjalnym zgodnie będzie pamiętajmy jednak, aby wspierać ulubionychKrystyna Prońko, piosenkarkaz prawem jazzowa i wolą znana ich z przebojówtwórców. „Jesteś lekiem na całe zło”, „Małe tęsknoty” czy „Psalm stojących w kolejce”. Widowisko muzyczne o podob- nej formule – Wielką Galę Strauss i Przyjaciele – będzie można zobaczyć również 7 stycznia w Łodzi i 12 stycznia w Krakowie.

tixer.pl

3 KONCERT ALESSANDRO SAFINY

18.12.2017 Oferta polskich książek elek- KRAKÓW tronicznych i audiobooków to kilkadziesiąt tysięcy tytu- Włoski tenor wystąpi na wyjątkowym koncercie tylko w Krakowie. Artysta wplata łów. Odnalezienie się w ich do tradycyjnych utworów zupełnie inne gatunki muzyczne – pop oraz rock, gąszczu na pewno ułatwią zdobywając szczyty list przebojów na całym świecie. Występował z największymi porównywarki cen, takie jak ebooki.swiatczytnikow.pl gwiazdami, m.in. z Andreą Bocellim, José Carrerasem, Eltonem Johnem, Rodem czy upolujebooka.pl. Stewartem czy Sarah Brightman. W stolicy Małopolski widzowie usłyszą światowe przeboje – „Lunę”, „Incanto”, „Moon River”, „My Way”, „Volare”, „Libertango”, „Somewhere Over the Rainbow”, „Memory”, „Le Temps Des Cathedrales”, „Canzone Per Te”, „Besame Mucho”, „Parla Piu Piano” czy „Vincero”.

makroconcert.com

66 GRUDZIEŃ 2017 67 KOLEJ NA KULTURĘ KOLEJ NA KULTURĘ

Już po raz kolejny IGA WOJCIECHOWSKA MUSICAL Teatr Muzyczny Roma NA ŚWIATOWĄ SKALĘ przygotował dla widzów Teatr Muzyczny Roma to jedyna spektakularne widowisko, polska scena musicalowa pracu- które można oglądać jąca w stylu „broadwayowskim”. na dużej scenie. „Piloci” Oznacza to, że jeden spektakl to autorskie musicalowe grany jest siedem razy w tygodniu przedstawienie od wtorku do niedzieli (dwa spek- przypominające takle w sobotę), stąd role wyma- o sensie miłości, gają podwójnej, a nawet potrójnej wadze składanych obsady. Ponad sześćdziesięcio- przysiąg osobowa grupa aktorów, tancerzy i bezwzględnym i wokalistów, orkiestra na żywo obliczu wojny. oraz dopracowane kostiumy, scenografia i choreografia spra- wiają, że „Piloci” to niecodzienne widowisko, które na długo pozo- staje w pamięci. ~

MIŁOŚĆ I WOJNA ROMA TEATR MUZYCZNY MAŃK/ KAROL FOT. ©

REKLAMA FOT. KAJUS W. PYRZ/SHAKE W. KAJUS FOT. W ROMIE ©

o ogromnym sukcesie do widzów dorosłych, osadzona scenografia tworzące trzy światy musicalu „Mamma Mia!” w tragicznych okolicznościach za- – polski, francuski i angielski. P czas na nowe wyzwania ar- pisanych na kartach historii. W tym To właśnie w nich toczy się akcja. tystyczne. Na początku paździer- wizjonerskim obrazie najważniejszy Na potrzeby musicalu uszy- nika na deskach warszawskiego jest człowiek postawiony przed to ponad pięćset kostiumów, teatru odbyła się premiera nowej trudnym wyborem – wydarzenia w tym mundury, a także stwo- produkcji – „Piloci”. Tematem z II wojny światowej były inspiracją. rzono replikę myśliwca bojowego przewodnim jest wzruszająca Reżyser podkreśla, że „Piloci” Hawker Hurricane Mk I o wy- opowieść o miłości Jana, mło- to zmierzenie się z jego rodzinną miarach zbliżonych do oryginału. dego pilota wojskowego, i Niny, przeszłością, lecz – co istotne – Specjalnie dla tego przedstawie- warszawskiej artystki kabareto- główni bohaterowie i konstrukcja nia wybudowano na scenie naj- wej i piosenkarki. Ich spokojne poszczególnych scen są wytworem większą zapadnię w historii teatru życie przerywa wybuch wojny, wyobraźni i inwencji autora libretta. Roma – o długości 8 metrów a następnie wezwanie polskich i głębokości 1,8 metra. Spektakl pilotów do walki w bitwie o Anglię. WSZYSTKO DOPIĘTE ogląda tysiąc widzów dziennie, Autorski spektakl Wojciecha NA OSTATNI GUZIK ponieważ Roma dysponuje jedną Kępczyńskiego, dyrektora Romy, Integralną część „Pilotów” stano- z największych widowni teatral- to historia fabularna skierowana wią filmy, animacje i cyfrowa nych w Warszawie.

68 Jacek Malczewski, Pas kontuszowy słucki KOLEJ NA KULTURĘ Autoportret, jedwab, olej na płótnie XVIII wiek Partnerem wystawy #dziedzictwo jest PKP Intercity. Andrzej „Konstrukcja wystawy została Wróblewski, oparta na czterech katego- Głowa mężczyzny, riach zaczerpniętych z an- technika olejna tropologicznych i historycz- nych studiów nad kulturami narodowymi – są to geografia, język, obywatele i obyczaj. Pierwsza odnosi się do tery- toriów, z którymi dana kultura się wiąże i traktuje jako własne. Druga podkreśla rolę języka w definiowaniu odrębności narodowych. Trzecia opisuje tych, którzy z daną kulturą 2 się utożsamiają, a czwarta 4 Jan Świtka, EKSPOZYCJA uzmysławia, że z perspektywy Tłum - sytuacja. Obraz pierwszy, historycznej można definio- olej na płótnie NIETRADYCYJNA Wystawa składa się z dwóch wać narody przez odniesienie do ich źródeł kulturowych” – 1. Zbigniew Pronaszko, projekt pomnika części. Przestrzeń pierwszej z nich, A. Mickiewicza dla Wilna, brąz tłumaczy kurator ekspozycji, wypełniona setkami dzieł sztuki 2. Stanisław Witkiewicz, serwis porcelanowy dyrektor MNK ds. naukowych 3. Kronika polska Marcina i pamiątek przeszłości, może za- tu umieszczonych znacznie mniej 3 i Joachima Bielskich dr hab. Andrzej Szczerski. 4. Patek & Cie, zegarek kieszonkowy skoczyć widzów przyzwyczajonych obiektów, jednak takich o szcze- 1 do tradycyjnych ekspozycji. Nie gólnym znaczeniu artystycznym, ma tu układu chronologicznego historycznym czy dokumen- cja, która składa się z obracanych ani podpisów przy każdym obiekcie tacyjnym. Można zobaczyć kostek z naklejonymi wydru- – w zamian zwiedzający dostaje m.in. „Planty o świcie” Stanisława kami 120 ikon polskiej kultury. przewodnik z notami o ekspona- Wyspiańskiego, pejzaż Rafała To nie tylko dzieła sztuki, lecz tach, który pomoże w poruszaniu Malczewskiego z cyklu „Cen- także cytaty literackie, fotografie, #dziedzictwo się po wystawie. Prace zestawione tralny Okręg Przemysłowy”, ale kadry z kultowych filmów. Kostki Jaki spadek przejęliśmy po przodkach? Jakie obrazy, książki i wydarzenia są tak, aby wchodziły ze sobą także znaczek Solidarności Leszka można ustawić tak, by ułożyć kształtują wyobraźnię zbiorową? Jakie zwyczaje porządkują nasze życie? w dialog, a tematy tej „rozmowy” Sobockiego czy meblościankę z nich obraz własnego dziedzictwa Odpowiedzi na te i podobne pytania proponuje wystawa #dziedzictwo, którą porządkują poprzedzone haszta- Kowalskich, obecną w czasach kulturowego. ~ można obejrzeć w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie. gami hasła. PRL w wielu polskich domach. Druga część wystawy pozwoli Dodatkiem do właściwej ekspozy- ZDJĘCIA: MUZEUM NARODOWE W KRAKOWIE uporządkować wrażenia. Zostało cji jest Ikono-strefa, czyli instala-

Srebrny denar a wystawie – składającej się z ponad Wyspiański, Olga Boznańska czy Jacek i Rafał Mal- Leszek Sobocki, Solidarność Bolesława Chrobrego, 600 zabytków i dzieł sztuki z kolekcji naj- czewscy. Ale znacznie więcej jest eksponatów zaska- znaczek II, linoryt awers i rewers, lata Nwiększego i najstarszego z muzeów narodo- kujących, często nieznanych. Można do nich zaliczyć na papierze 1000-1010 wych w Polsce – nie brakuje eksponatów oczywistych na przykład kosztowne zegarki Patka z podobiznami w dyskusji o polskim dziedzictwie kulturowym: denara polskich bohaterów narodowych, mnemotechniczne KRAKÓW Bolesława Chrobrego z najwcześniejszym świadec- tablice Antoniego Jaźwińskiego, którego metoda twem używania nazwy „Polska”, pierwszego wydania zapamiętywania faktów była niezwykle popularna Na wystawę do Krakowa szybko i wygodnie dojedziesz pociągami PKP Intercity, „Sonetów krymskich” z odręczną dedykacją Adama w szkolnictwie Europy i Ameryki w połowie XIX wieku, także Pendolino. Mickiewicza, nut Fryderyka Chopina, obrazów naj- czy okładki miesięcznika „Vogue” zaprojektowane Znajdź dogodne połączenie na intercity.pl bardziej znanych polskich malarzy, takich jak Stanisław przez Janinę Dłuską.

70 GRUDZIEŃ 2017 71 CZAS NA RELAKS CZASCZAS NANA RELAKSRELAKS

ŚWIĄTECZNE W MUZYCZNA LISTA PREMIERY MIESIĄCA OD ANITY LIPNICKIEJ

iększość podróżnych umila sobie czas w pociągu, odda- jąc się lekturze lub słuchając muzyki. Niekiedy chcemy Paulina Wilk odpocząć od ulubionych płyt i dobrze znanych utworów. „Pojutrze. O miastach przyszłości” WDo muzycznej zmiany może zainspirować również propozycja najlepszych płyt i piosenek przygotowana dla Czytelników miesięcznika „W Podróż” Czy mieszkańcy mają prawo przez Anitę Lipnicką. do miejsca, w którym żyją? Czy możliwe jest miasto idealne? W jaki facebook.com/AnitaLipnicka sposób w zestawieniu z realny- mi obserwacjami wypadają tezy futurologów? Jak będą wyglądały wielkie metropolie za 10, 20, 50 lat? „Pojutrze...” to literacki ANITA LIPNICKA reportaż, dziennik z podróży, pobu- Piosenkarka, autorka tekstów, w latach dzający intelektualnie esej i przede 90. była związana z zespołem Varius wszystkim popis wyobraźni. Paulina Manx. W 1996 roku wydała solowy album Wilk podróżuje m.in. do Bombaju, Carrie Fisher „Wszystko się może zdarzyć”, który zdobył Kopenhagi, Dubaju oraz Limy i to, Salman Rushdie „Pamiętnik księżniczki” status trzykrotnie platynowej płyty. FOT. JACEK POREMBA JACEK FOT.

co widzi, analizuje w kontekście © „Złoty dom Goldenów” Nagrała też albumy „To, co naprawdę” oraz geografii, historii i filozofii. W swojej „Moje oczy są zielone”. Sukcesem okazała książce szuka odpowiedzi na pytanie Kiedy Carrie Fisher po latach od- się również współpraca z Johnem Porterem nie tylko o przyszłość miast, ale nalazła swój pamiętnik prowadzony – „Nieprzyzwoite piosenki” także pokryły „Złoty dom Goldenów” i o przyszłość ludzkości. podczas kręcenia pierwszych się platyną. 17 listopada br. odbyła się to współczesna amerykańska „Gwiezdnych wojen”, sama była premiera „Miodu i dymu”. Muzycznie 1 RAY LAMONTAGNE – NEW YORK CITY'S KILLING ME epopeja rozgrywająca się na tle Wydawnictwo Literackie zaskoczona tym, co w nim odkryła. jest to chyba najbardziej energetyczna 2 BEN HOWARD – ONLY LOVE niedawnych wydarzeń. Salman Ru- Wydawało się, jakby pisały go dwie kompozycja, w której do tej pory mogliśmy shdie, zdobywca Nagrody Bookera osoby – wrażliwa romantyczka usłyszeć wokalistkę. Nowością jest również 3 TINA DICO – SOMEONE YOU LOVE za „Dzieci północy”, wraca w tej i młoda, energiczna dziewczyna fakt, iż całe wydawnictwo sygnowane jest 4 CALEXICO – SUNKEN WALTZ książce do tradycji gatunku powieści szukająca silnych wrażeń. Dla mło- nazwą Anita Lipnicka & The Hats. realistycznej. dziutkiej Carrie rok 1977 okazał się „Po raz pierwszy od wielu lat nagrywam 5 DOYLE BRAMHALL II – HARMONY Akcja „Złotego domu Goldenów” przełomowy: otrzymała rolę, która płytę w Polsce, bez udziału muzyków 6 HOZIER – WORK SONG rozpoczyna się w dniu inauguracji na zawsze stała się jej alter ego. sesyjnych. To, co się na niej wydarzy, jest 7 prezydentury Baracka Obamy W swojej ostatniej książce Fisher wynikiem pracy zespołowej, z grupą tych DAMIEN RICE – I DON'T WANT TO CHANGE YOU – w Nowym Jorku wraz z trzema rozwiewa plotki dotyczące roman- samych ludzi, z którymi od ponad dwóch 8 SHEARWATER – ANIMAL LIFE synami osiedla się tajemniczy su ze swym filmowym partnerem, lat występuję na scenie” – tłumaczy 9 cudzoziemiec, miliarder Neron Gol- Harrisonem Fordem, i zdradza, Lipnicka. Co jeszcze o najnowszej płycie STU LARSEN – BY THE RIVER den. Przewodnikiem po imperium co się wtedy naprawdę wydarzyło. mówi sama artystka? „Zaczynałam jako 10 CAT POWER – THE GREATEST Goldenów, powoli wikłającym się Z rozbrajającą szczerością pisze wokalistka popowego zespołu w latach w sieć rodzinnych intryg, sekretów o swoim szalonym życiu w Hol- 90. Otarłam się o alternatywę, śpiewając i zbrodni, jest ich sąsiad – mło- lywood, olbrzymich pieniądzach ponad 10 lat w duecie z Johnem Porterem. dy filmowiec, któremu zbliżenie i cenie sławy. „Pamiętnik księż- Na swoich ostatnich solowych albumach do ekscentrycznej rodziny pozwala niczki” to opis drogi aktorki przez byłam poetycka i zadumana. To były płyty stać się mężczyzną. ciemną i jasną stronę mocy. niebieskie. Przyszła pora na kolor zielony! Afirmację życia, celebrację prostoty bycia

Wydawnictwo Rebis Wydawnictwo Znak PRASOWE MATERIAŁY TEKST: I FOT. tu i teraz!

72 GRUDZIEŃLISTOPAD 2017 2017 7373 MAŁY PODRÓŻNIK

Policz zwierzątka Jak i zapisz ich liczbę! dużo?