Tom Specjalny Wydany Z Okazji Wizyty Papieża Jana Pawła II W Bydgoszczy
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy KRONIKA BYDGOSKA Tom Specjalny wydany z okazji wizyty papieża Jana Pawła II w Bydgoszczy Bydgoszcz 1999 Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy KRONIKA BYDGOSKA Tom Specjalny wydany z okazji wizyty papieża Jana Pawła II w Bydgoszczy Bydgoszcz 1999 KOLEGIUM REDAKCYJNE: Henryk Dubowik Włodzimierz Jastrzębski - przewodniczący Jan Malinowski PRZEWODNICZĄCY TMMB: Jerzy Derenda OPRACOWANIE GRAFICZNE: art. plastyk Jerzy Stróżyk Biblioteka Główna WSP w Bydgoszczy Zbiory Czasopism R 14502 Skład i montaż: Przedsiębiorstwo Marketingowe „LOGO” tel. (0-52) 340-18-52 Druk: Zakład Poligraficzny „DUO-DRUK” tel. (0-52) 381-02-32 ISSN 0454-5451 Nakład 250 egz. Ark. wyd. 20,0 SPIS TREŚCI ZAMIAST WSTĘPU Stefan Pastuszewski: Kalendarium bydgoskie Jana Pawła I I .................................................. 9 STUDIA I SZKICE Lech Łbik: Narodziny bydgoskiej parafii. Średniowieczne świątynie, parafialny laikat, dekanat............................................................................................................... 17 Jacek Maciejewski: Recepcja kultu Św. Mikołaja w Bydgoszczy na tle początków tamtejszej parafii farnej.................................................................................50 Ks. Kazimierz Śmigiel: Z dziejów obrazu i kultu Matki Pięknej Miłości w kościele kolegiackim (farnym) w Bydgoszczy.....................................................................57 Aleksander Jankowski: Kościół Klarysek pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Bydgoszczy.....................................................67 Barbara Janiszewska-Mincen Rola duchowieństwa katolickiego w Bydgoszczy w obronie narodowości polskiej od połowy XIX wieku do roku 1920........................................................................................... 81 Janusz Umiński: Katolickie Towarzystwa Robotników Polskich w Bydgoszczy w latach 1892-1939 ............................................................................................. 91 Mariusz Guzek: Kościół a film w Bydgoszczy w dwudziestoleciu międzywojennym (1920-1939)................................................................................................... 115 Elżbieta Alabrudzińska: Katolicy niemieccy w Bydgoszczy wiatach 1920-1939 ....................................................................................................................... 121 Daniel Bernard Rudnicki: Prasa parafialna w Bydgoszczy (1989-1998) ......................... 129 MATERIAŁY Lech Łbik: Gotycki obraz Matki Boskiej z Różą z bydgoskiej F ary.................................... 149 Ryszard Kabaciński: O rzekomym opactwie norbertańskim w Strzelnie ........................168 Zbigniew Zyglewski: Materiały do dziejów Bractwa Św. Anny przy kościele Św. Mikołaja w Fordonie ...................................................................................173 W łodzimierz Jastrzębski (opr.): Fragmenty raportu kardynała Hlonda ze stycznia 1940 r. na temat sytuacji kościoła w okupowanej Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem Bydgoszczy ...................................................................... 204 SYLWETKI BIOGRAFIE - WSPOMNIENIA Roman Mikczyński: Ks. Stanisław Dobromił Pażątko Lipiński (1877-1940) - katecheta i duszpasterz...............................................................................................................211 Janusz Kutta: Wikariusz biskupi prymasa Polski w Bydgoszczy (1982-1996) ................ 213 Witold Stankowski (opr.): Mało znane postawy pomorskich Niemców we wspomnieniach świadków. Pastor niemiecki z Górnej Grupy ratuje Polaków we wrześniu 1939 r. przed rozstrzelaniem..................................................221 PRZEGLĄDY - OMÓWIENIA - RECENZJE Zenon Jarkiewicz: Wstęp do historii parafii Matki Bożej Fatimskiej na bydgoskich Wyżynach .............................................................................................................229 Roman Mikczyński: Omówienie pracy zbiorowej pt. Kościół katolicki w Bydgoszczy. Kalendarium .......................................................................................................236 ZAMIAST WSTĘPU Stefan Pastuszewski KALENDARIUM BYDGOSKIE JANA PAWŁA II Niniejsze kalendarium obejmuje te poczynania Jana Pawła II, które bezpośrednio dotyczą Bydgoszczy i bezpośrednio związane są ze sprawowanym przez Papieża urzędem. Nie odnotowano więc tych faktów, w których - w imieniu Ojca Świętego - uczestniczyły poszczególne dykasterie Kurii Rzymskiej. sierpień - wrzesień 1953 roku Ks. Karol Wojtyła przypłynął do Bydgoszczy spływem kajakowym Brdą. sierpień 1966 roku Drugi spływ Brdą do Bydgoszczy. 29-30 maja 1966 roku W godzinach popołudniowych 29 maja, w dzień Zielonych Świąt, przybył do Bydgosz czy kardynał Stefan Wyszyński, prymas Polski. Towarzyszyli mu: arcybiskup Karol Wojtyła, metropolita krakowski i bp Bernard Czapliński - sufragan chełmiński, a także bp Lucjan Bernacki - sufragan gnieźnieński, bp Kazimierz Kowalski - sufragan chełmiński. W kościele pw. Sw. Wincentego a Paulo hierarchowie spotkali się z dziećmi, które przyjęły w tym roku Pierwszą Komunię Świętą. Następnie udali się do parafii pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy na Szwederowie. Na tamtejszym placu przykościelnym odbyła się uroczystość koronacji obrazu Matki Bożej Pięknej Miłości z bydgoskiej fary. Mszę św. odprawił abp Karol Wojtyła. Na podstawie odpowiedniego dekretu papieża Pawła VI, ks. prymas Stefan Wyszyński, w asyście licznie zgromadzonego duchowieństwa bydgoskiego, arcybiskupa Karola Wojtyły i biskupa Bernarda Czaplińskiego, dokonał aktu koronacji. Obraz na uroczystość został przewieziony z fary prywatnym samochodem. Władze państwowe pod groźbą sankcji praw nych zabroniły bowiem procesyjnego przeniesienia obrazu, a nawet udekorowania samo chodu, w którym był on wieziony. O realizacji pierwotnego zamysłu - odbyciu uroczystości na Starym Rynku - nie było oczywiście mowy. W czasie koronacji kazania wygłosili księża bydgoscy: Kazimierz Warda i Mieczysław Skonieczny, a na zakończenie przemówił ks. prymas Stefan Wyszyński. Władze Państwowe szacowały, że w uroczystościach, które zakończyły się w godzinach wieczornych, wzięło udział około 10 tys. wiernych. Abp K. Wojtyła i bp K. Kowalski spotkali się wieczorem na kolacji na plebanii farnej u ks. kanonika F. Hanelta. 10 Abp K. Wojtyła podczas uroczystości 29 maja 1966 roku w Bydgoszczy-Szwederowie Z tego balkonu domu parafialnego parafii pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy abp Karol Wojtyła pozdrawiał wiernych po uroczystości 29 maja 1966 roku 11 Karol Kardynał Wojtyła pozdrawia Prymasa Polski podczas „bydgoskiej” uroczystości w Częstochowie (5 sierpnia 1974 r.). Kardynałowie - Karol Wojtyła i Stefan Wyszyński mpĘlm 12 Następnego dnia rano hierarchowie wzięli udział we mszach św. w bydgoskich kościo łach - prymas Stefan Wyszyński o godz. 8.30 w farze pw. Św. św. Marcina i Mikołaja, abp Karol Wojtyła w kościele pw. Sw. Wincentego a Paulo, a bp Bernard Czapliński w kościele pw. Miłosierdzia Bożego i wygłosili kazania nawiązujące do odbytej poprzedniego dnia koro nacji obrazu oraz przypadającego właśnie drugiego dnia świąt Zesłania Ducha Świętego. Wydarzenia te były głównym akcentem bydgoskich obchodów 1000-lecia chrztu Polski. Centralne uroczystości Milenium Chrztu Polski odbyły się 3 maja w Częstochowie. 23-24 września 1967 roku Udział Stefana Kardynała Wyszyńskiego i Karola Kardynała Wojtyły w zakończeniu Ty godnia Soborowego Modlitw. 23 września Karol Kardynał Wojtyła odprawił mszę świętą i wygłosił homilię w kościele pw. Św. Wincentego a Paulo. 24 września w kościele pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy kard. K. Wojtyła odprawił mszę św. pontyfikalną, a kazanie wy głosił kard. S. Wyszyński. Obecność obydwu kardynałów na uroczystościach dowodziła braku rozbieżności między nimi. Władze komunistyczne lansowały bowiem następującą hierarchię: ,dobry” Karol Kar dynał Wojtyła, ,zły” Stefan Kardynał Wyszyński. 24 września Karol Kardynał Wojtyła odwiedził bydgoski klasztor sióstr Karmelitanek Bosych. 11 września 1971 roku Odwiedziny ciężko chorego proboszcza parafii farnej pw. Św. św. Marchia i Mikołaja - ks. Franciszka Hanelta (2.06.1892-18.12.1971). Karol Wojtyła przybył na plebanię przy ul. Ks. Malczewskiego 1 jadąc do Torunia na ślub syna swego ciotecznego brata. 5 sierpnia 1974 roku Częstochowa, Jasna Góra, kaplica Matki Bożej - uroczystość 50-lecia kapłaństwa Stefana Kardynała Wyszyńskiego zorganizowana przez parafię pw. Św. Wincentego a Paulo. Słowo na początku mszy św. odprawionej przez bp. Lucjana Bernackiego wygłosił Karol Kardynał Wojtyła, mówił m.in.: , Tutaj na Jasnej Górze, przed tym Obrazem, o którym młodzi śpiewają, że 13 wszystkie serca więzi, tutaj zostało uwięzione Twoje serce w dniu, w który ni odprawiłeś pięćdziesiąt lat temu dokładnie swoją pierwszą mszę św., prymicje kapłańskie. Nie nazajutrz, ale na trzeci dzień po swoich kapłańskich święceniach ”. 15 października 1980 roku Jan Paweł II błogosławi w Bazylice św. Piotra budowę nowych kościołów w Bydgoszczy. 20 czerwca 1983 roku Papież Jan Paweł II podczas swojej II Pielgrzymki Apostolskiej do Polski, po mszy świę tej na Łęgach Dębińskich w Poznaniu poświęcił kamień węgielny pod budowę kościoła pw. Matki Boskiej Królowej Męczenników w Bydgoszczy-Fordonie. Kamień pochodził z piw nic matki fordońskich świątyń - kościoła pw. Św. Mikołaja. Papież poświęcił również ka mień węgielny pod budowę kościoła pw. Chrystusa Króla. Kamień pochodził z fundamen tów bazyliki prymasowskiej w Gnieźnie. 14 czerwca 1987 roku Beatyfikacja biskupa Michała Kozala,