‹Ç‹NDEK‹LER
4 BAfiYAZI / Ardan ZENTÜRK 52 ÖZEL DOSYA / Kudret KILIÇ, Cenk ÖZGEN Türkiye... Nereye? Muharebe Sahas›n›n Yükselen De¤eri: 6 SAVUNMA HABER Tekerlekli Z›rhl› Personel Tafl›y›c›lar 14 ANAL‹Z / Cenk ÖZGEN 68 HARP TAR‹H‹ / Prof. Dr. Mesut Hakk› CAfiIN Kuzeyli Savaflç›: JAS 39 Gripen Atlantik Muharebeleri II: 22 ÖZEL HABER / Naile ASLAN Atlantik’te Bitmeyen Savafl TÜB‹TAK UEKAE IDEF’i 72 DÜNYADAN / Naile ASLAN Yenili¤e Bo¤acak 24 ANAL‹Z / Naile ASLAN 74 STRATEJ‹ HABER / Ardan ZENTÜRK Görüntü K›ymetlendirmede Tarihin “Gerçek” Sonu Milli Teknoloji Merkezi: MilSOFT Rusya’da Krizle Gelen Yol Ayr›m› 28 ANAL‹Z / Cenk ÖZGEN Çeçenler ‹çin ‹nfaz Karar› May›n Karfl› Tedbirleri ve Türkiye Pakistan’a NATO fiemsiyesi 34 ÖZEL HABER / U¤ur OKSAY Asya’da Yeni Dengelere Do¤ru Benzetim Mesle¤i Etik ‹lkeleri ve Meteksan Füze Gerginli¤i T›rman›yor 36 IDEX 2009 ÖZEL / Kudret KILIÇ, Nükleer ‹ran ve Yükselen Kriz Naile ASLAN, Cenk ÖZGEN Türkmenistan Çok Yavafl Körfeze Türk Ç›karmas› Bosna’da Tehlikeli Tango
Military Science & Intelligence / MSI YAYIN Sorumlu Yaz› ‹flleri Müdürü Bas›n ve Halkla ‹liflkiler Dr. A. Poyraz GÜRSON Naile ASLAN Genel Yay›n Yönetmeni [email protected] Yayg›n Süreli Yay›n [email protected] 2009 Nisan SAYI: 2009 - 042 Ümit BAYRAKTAR [email protected] F›r›n Sok. fieren Apt. No:17/9 D›fl ‹liflkiler Müdürü www.savunmahaber.com Teflvikiye/fiiflli/‹stanbul-TÜRK‹YE Emrah ÇAKIN Genel Yay›n Koordinatörü Ardan ZENTÜRK HABER MERKEZ‹ YAYIN KURULU [email protected] 2 [email protected] Prof. Dr. Süleyman TOLUN Prof. Dr. Adil YÜKSELEN Genel Koordinatör / ANKARA Haber Müdürü Prof. Dr. Okan ADDEM‹R Tu¤general (E) Hüsamettin ESEN Kudret KILIÇ [email protected] [email protected] Prof. Dr. Zahit MEC‹TO⁄LU Prof. Dr. Mikdat KADIO⁄LU Mahmut BÖLÜKBAfi Executive Editor Prof. Dr. Yaflar GÜRBÜZ Sami ATALAN Koray KOfiAR Prof. Dr. Mesut Hakk› CAfiIN [email protected] Emre TEK Doç. Dr. Gonca COfiKUN Gözde KARA Dr. Mehmet ATAY Strateji Editörü M. Güray DE⁄ERL‹ Sanat Yönetmeni [email protected] fiebnem AKGÖL KARA DANIfiMA KURULU M. Güray DE⁄ERL‹ Foto¤raf Direktörü Kapak Foto¤raf›: Editör Banu B‹RAMEN Doç. Dr. Nevzat ALKAN SAAB Cenk ÖZGEN Egm. Kom. ‹lhami ÜNER Foto Muhabiri UMSA Ltd. fiti. Ad›na Sahibi [email protected] Petek ARICI ZAR‹F ÜM‹T BAYRAKTAR Hukuk Dan›flman› Evren H‹DAYETO⁄LU F›r›n Sok. fieren Apt. No:17/9 Sat›fl ve Pazarlama Direktörü Teflvikiye/fiiflli/‹stanbul-TÜRK‹YE Zuhal ESEN [email protected]
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com “As›l önemli olan ve memleketi temelinden y›kan, halk›n› esir eden, içerideki cephenin suskunlu¤udur.”
Nihayet IDEX Türkiye’nin, Milli Savunma Bakan› Vecdi Gönül ve Savunma Sanayii Müsteflar› Murad Bayar’›n himayelerindeki 37 firma ve kurulufl ile kat›ld›¤› IDEX Uluslararas› Savunma Sanayi Fuar›’na iliflkin geliflmeler, bu say›m›z›n ana konu bafll›klar›ndan birini oluflturuyor. MSI Dergisi olarak bafl›ndan sonuna kadar yerinde izledi¤imiz etkinlik kapsam›nda savunma sanayimiz ad›na yaflanan önemli geliflmeleri, “IDEX 2009 Özel” sayfalar›m›zda bulabilirsiniz. Fuar› 3 kiflilik bir ekiple bafl›ndan sonuna kadar izleyen tek uzman Türk bas›n kuruluflu olarak flahitlik etti¤imiz üzere, savunma sanayimizin Orta Do¤u’daki etkinli¤inin giderek artt›¤›n›n ve Savunma Sanayii Müsteflarl›¤› yetkililerinin son dönemde ortaya koyduklar› özverili çal›flmalar›n bu geliflmelerde etkisi oldu¤unun da özellikle alt›n› çizmek gerekiyor. Bu noktada, Türkiye olarak ortaya koydu¤umuz tak›m oyunun parças› olan ve önemli ihracat baflar›lar›n›n alt›nda imzas› olan firmalar›m›z›n giderek artan tecrübesini de göz ard› etmemeliyiz. IDEX esnas›nda görüfllerini ald›¤›m›z Savunma Sanayii Müsteflar› Murad Bayar’›n, “‹lk y›llarda Türkiye’de bir savunma sanayi vard›r fikrinin üzerine gidiyorduk. Burada görüfltü¤üm yabanc› kuvvet komutanlar›n›n bana ifade ettiklerine göre biraz fazla bir alg›lama yaratm›fl olabiliriz. Bir kara kuvvetleri komutan› bana; siz ihtiyaçlar›n›z›n tamam›n› milli üretebilen bir ülkesiniz dedi. Bense öyle olmad›¤›na ikna etmeye çal›flt›m” sözleri, savunma sanayimizin geldi¤i noktay› göstermesi aç›s›ndan önemliydi… Bu sözler asl›nda savunma sanayimizin bugünlerde d›flar›dan nas›l alg›land›¤›n› analiz etmek isteyenlere de önemli ipuçlar› veriyor. Art›k elindekini bize satmak için kap›m›z› çalanlar›n say›s›ndaki azalma; buna karfl›l›k nihai ürüne yönelik “ifl birli¤i” bafll›¤› alt›nda yürütülen çal›flmalar›n say›s›ndaki art›fl dikkat çekici. Art›k dünya devlerinin Türk firmalar›yla ortakl›klar için yar›flt›¤› ve sürekli geliflen kabiliyetlerimizden faydalanmaya çal›flt›¤› günlere geldi¤imizi gözlemliyoruz. Bu noktada, son dönemde kendi imkânlar›m›zla yürüttü¤ümüz projelerin say›s›ndaki art›fl› da göz ard› etmemek gerekiyor… Amfibi Z›rhl› Muharebe ‹stihkâm ‹fl Makinesi (AZM‹M) Projesi kapsam›nda tek teklif sahibi olan FNSS Savunma Sistemleri A.fi. ile Savunma Sanayii Müsteflarl›¤› aras›nda Mart ay›nda düzenlenen törenle imzalanan sözleflme, bu kapsamdaki çal›flmalar›n son örne¤ini teflkil ediyor. Bafl›ndan sonuna kadar özgün bir tasar›m projesi olan ve flu an için dünya savunma ürünleri yelpazesinde bir benzeri olmayan AZM‹M’in de uluslararas› pazarda büyük ilgi görmesi ve ihraç edilmesi bekliyor.
IDEF Büyük Sürprizlerle Geliyor Özellikle Türk Savunma Sanayisi’ne iliflkin konular›n a¤›rl›kta olaca¤› ve Nisan ay›n›n sonunda YÖNET‹M MERKEZ‹ sizlerle birlikte olacak IDEF özel say›m›zdan ve dolay›s›yla iple çekti¤imiz IDEF’ten de k›saca ‹stanbul Merkez F›r›n Sok. fieren Apt. No:17/9 bahsetmekte yarar var. Bu y›l ‹stanbul’a konuk olacak IDEF’te pek çok yeni sistemin ilk kez Teflvikiye/fiiflli/‹stanbul-TÜRK‹YE sergilenece¤i ve yine çok say›da projenin ilk kez ilgililere tan›t›laca¤›n›n flimdiden müjdesini Tel: +90 212 231 5855 verelim… Kat›l›mc› firmalar›n üst düzey yetkililerinden edindi¤imiz bilgiler, bu yeniliklerin Faks: +90 212 231 5856 bir k›sm› ilgi çekici ifl birli¤i projelerine iliflkin olsa da büyük ço¤unlu¤unun yine savunma Ankara Temsilcili¤i Halide Nusret Zorlutuna Sokak sanayimizin say›lar› giderek artan özgün çözümleri oldu¤unu gösteriyor. MESA Sitesi Blok A No: 58/22 06550 Çankaya ANKARA IDEF’i ziyaret edemeyecek okuyucular›m›z da üzülmesin. IDEF’i anlataca¤›m›z Haziran 3 Tel: +90 312 440 3989 say›m›z› okudu¤unuzda, fuar› ziyaret etmifl kadar olaca¤›n›z› garanti ediyoruz. Faks: +90 312 440 3990 Her zamanki gibi sektörden geliflmelerin yan› s›ra Savunma Sanayii Müsteflar› Murad Bayar Londra Temsilcisi Hasan fi. TAfiLICA ve Türk Silahl› Kuvvetlerini Güçlendirme Vakf› Genel Müdürü Korg. (E) Engin Alan gibi 441 Edgwave Road, London W2 1TH savunma sanayimizin önde gelen isimleriyle gerçeklefltirece¤imiz söyleflilerin yer alaca¤› Tel: +20 7724 1499 Faks: +20 7724 0474 ve IDEF dolay›s›yla normal periyodumuzdan bir hafta erken sizlerle birlikte olacak IDEF 2009 Özel (May›s) say›m›zda özel dosya kapsam›nda sat›htan sat›ha güdümlü TEKN‹K H‹ZMETLER Bask›: Marin Bas›m ve Yay›n Tan›t›m mermileri ele alaca¤›z. Hizmetleri D›fl Tic. San. Ltd. fiti. Tüm okuyucular›m›z› IDEF’teki stand›m›za bekliyoruz. Organize Sanayi Bölgesi Eskoop San. Sit. C1 Blok No: 25 ‹kitelli / ‹STANBUL Tel: +90 212 549 25 30 Pbx
Military Science & Intelligence Ayl›k Savunma Teknolojileri Dergisi UMSA Ltd. fiti. Taraf›ndan T. C. Yasalar›na Uygun Olarak Yay›mlanmaktad›r. Military Science & Intelligence Ayl›k Savunma Teknolojileri Dergisi’nin ‹sim ve Yay›n Hakk› UMSA Ltd. fiti’ye Aittir. Dergide Yay›mlanan Yaz›, Foto¤raf, Ümit BAYRAKTAR Harita, ‹llüstrasyon ve Konular›n Her Hakk› Sakl›d›r. Kaynak Genel Yay›n Yönetmeni Gösterilmek fiart›yla Al›nt› Yap›labilir. Yay›nlanan Eserlerin Sorumlulu¤u Eser Sahiplerine Aittir.
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 BAfiYAZI
akvimlerin 1945 y›l›n› gösterdi¤i günlerde, Türkiye… Nereye? Tinsanl›k tarihi aç›s›ndan çok özel bir dönem Türkiye, ‹kinci Dünya Savafl›’ndan bu yana, dünya bafll›yordu… siyaset haritas›nda her zaman “önemli” görülen bir “Nazi Almanyas›” ve Japon “militer yay›lmac›l›¤›na” ülke olma özelli¤ini korudu. karfl› omuz omuza savaflmak Ardan ZENTÜRK / [email protected] “zorunda kalan” iki büyük güç, Amerika Birleflik Devletleri ile Sovyetler Birli¤i’nin dünyay› ortadan ikiye böldükleri, çok özel bir zaman dilimi… Türkiye, dünyan›n do¤u-bat› ekseninde ola¤anüstü bir gerginli¤e sürüklendi¤i, ideolojilerin ve ç›karlar›n tüm insani de¤erleri alt-üst etti¤i bir dönemde “de¤erlenen devlet” olarak adland›r›ld›. Asl›nda, Türkiye’yi “de¤erli k›lan” ana kavram belliydi: Ülke, Sovyetler Birli¤i’nin hemen dibinde, Bat›’n›n “ileri karakolu” olarak de¤erlendirilebilecek bir stratejik co¤rafi konumda duruyordu. “Stratejik önem” © MSI Dergisi kavram›n›n bir tek zemini vard›: Askeri… bafl aktörlerinin ülke içinde memnundular. Bilinen ana okyanus ötelerinden “So¤uk Savafl” olarak sürekli ve düzenli olarak gerçek, ülke, sivil bir hayli zengin birileri adland›r›lan, Sovyet istikrars›zl›k yaratma hükümetler taraf›ndan kendi vergi mükelleflerinin birliklerinin Berlin’e girip gayretleri… ne kadar kötü yönetilirse paralar›yla buralara bu kenti ikiye bölmesiyle Bu gayretlerin sonucunda yönetilsin, “Bat›”n›n yetiflmeye çal›fl›yorlard›. bafllay›p, yine Berlin’deki ülke ekonomisinin bir türlü Türkiye’yi kendi kaderine Zaten, ülkeyi kal›c› olarak “Utanç Duvar›”n›n yayg›n fakirli¤i aflacak terk etmeyece¤i ve yönetme gibi bir gayreti ve y›k›lmas›yla sona eren bu boyuta t›rmanamamas›… “birilerinin” mutlaka hedefi olmad›¤›n› çok iyi dönemin Türkiye’ye “Geri kalm›fll›k” yard›ma yetiflece¤iydi. bildikleri TSK ise bu tür kazand›rd›¤›; siyasi tart›flmalar›n›n sabitlendi¤i, Bu “anlay›fl zemini” “So¤uk Savafl sivil istikrars›zl›klar, demokratik buna karfl›l›k demokrasisini Türkiye’nin yönetimine kadrolar›n›n” bir numaral› kesintiler ve zaman zaman bir türlü “ça¤dafl zemine talip olan “sivil kadrolar›n” s›¤›nma noktas› olarak “iç savafl” görünümü veren oturtamayan” bir da¤›n›k bir tablo çizmelerine, de¤erlendiriliyordu. iç çat›flma ortam› oldu. Türkiye profili… krize yönelik ad›mlar So¤uk Savafl y›llar›nda 4 Kuflkusuz, savaflan taraflar›n Buna karfl›l›k Türkiye, atmalar›na ve ülke sivil insanl›¤›n “ça¤dafl birbirine asla do¤rudan en güçsüz oldu¤u anda kadrolar eliyle “kilitlendi¤i” kurumlar›na” entegre kurflun s›kmaya cesaret bile “önemli devlet” anda da Türk Silahl› olmay› baflar›p, kendini edemedikleri, ama son olarak de¤erlendirildi. Kuvvetleri (TSK)’y› h›zla gelifltirme ve güçlenme tahlilde, birbirlerine Kabul edelim, Sovyetler yönetime davet etme olana¤› bulan tek kurum ola¤anüstü kay›plar Birli¤i’nin beklenmedik gelene¤inin yerleflmesine yine TSK olmufltu. verdirmeyi baflard›klar› bir h›zda da¤›lmas›, neden oluyordu. Askerler, NATO üzerinden, bu dönemden en zararl› Türkiye’yi yöneten tüm Sivil siyaset kadrolar› “müttefiklerle” bir arada ç›kan ülkelerden biri kadrolar›n haz›rl›ks›z aç›s›ndan ifl kolayd›: Sosyal ve omuz omuza çal›flma Türkiye oldu. yakalanmas›na neden oldu. ve ekonomik alanlarda gelene¤ini yaratma, ortak Ülkenin zaten c›l›z olan Siviller, iki kutuplu dünya yürütülen kötü politikalar›n savunma doktrinlerinden en kaynaklar›n›n büyük düzeninde ülkenin kazanm›fl bedelini, ülkenin mütevaz› yüksek kaynaklar› ülkenin bölümünün savunma oldu¤u “stratejik önemin” karakterli “sokaktaki insan›” ulusal savunma sistemine giderlerine ayr›lmas›… kendilerine kazand›rd›¤› çekiyor, “70 sente muhtaç tafl›ma olana¤› bulmufllard›. ‹ki kutuplu dünyan›n ola¤anüstü avantajlardan olundu¤u” anda da Sovyetler Birli¤i, “Türk tipi
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com politikac›lar›n” politikay› uzant›s› olarak tan›mlanan konumuna do¤ru unsurlar›ndan biri oldu. “basit bir rant sistemi” isimlere “Türkiye’nin tek ilerledi¤ini göstermektedir. Ama, ülkenin gücünü olarak de¤erlendirdi¤i, ihraç ürünü ordusu olabilir” So¤uk Savafl y›llar›nda demokratiklefltirmesi, “askeri bürokrasinin” ise dedirtecek ölçüde kafa uluslararas› stratejik bu gücün katlanarak kendini uluslararas› arenada kar›fl›kl›klar› ile geçmifltir. önemini sadece askeri yay›lmas›na yol açmaktad›r. her geçen gün biraz daha Do¤rudur. Türkiye’nin So¤uk konumundan alan bir ülke Ordu, her zaman Atatürk’ün ispat edip güçlendi¤i bir Savafl’›n bitifliyle birlikte için, “demokratik de¤er kurmufl oldu¤u Laik süreçte yok olup gitti. Balkanlar-Kafkasya-Orta olma” flans›n› yakalamak Cumhuriyetin ana So¤uk Savafl y›llar›ndan Do¤u üçgeninde, asla az›msanacak teminat›d›r. Laik ülke aç›s›ndan geride kalan Afganistan’da meydana bir baflar› olarak Cumhuriyetin yine kurucusu ana tortu, ülkenin özellikle gelen afl›r› istikrars›zl›klara, de¤erlendirilmemelidir. taraf›ndan konulan “muas›r finans sektörü üzerinden ordusu arac›l›¤›yla “bar›fl Dünyan›n, kriz bölgelerinde medeniyet seviyesine” soyulmas›na göz yuman kuran bir devlet” olarak çözümü “demokrasi ulaflma hedefi ise, “güçlü sivil siyasi ve bürokratik müdahalesi s›kça yaflanm›fl zemininde” arad›¤› bir demokrasisi” ile kadrolar›, buna karfl›l›k, bir gerçektir. dönemde, Türkiye’nin gerçekleflebilecektir. yeni dönemin çok boyutlu TSK’n›n “bar›fl› kurmak sergiledi¤i tablo bu aç›dan Laik Cumhuriyet ile tehdit alg›lamalar›na h›zla ve devam›nda da önemlidir. “demokrasi” kavramlar›n›n uyum sa¤lamaya çal›flan, korumak” amac›yla gitti¤i So¤uk Savafl bitti¤i bir “çekiflme” içinde bu arada “stratejik Bosna-Hersek, Kosova, günlerde, derhal oldu¤unu savunanlar›n kapasitesini” güçlendiren Afganistan, hatta Lübnan kendileri için yeni bir gözden kaç›rd›klar› ana bir silahl› kuvvetler oldu. ve Arnavutluk’ta “ o ülkelerin düflman aray›fl›na girip, nokta budur. Sovyetler Birli¤i da¤›lm›fl… sivil yönetim unsurlar›yla ortal›¤a “kültürler savafl›” Laik Cumhuriyet, Varflova Pakt› yok olmufl… kurmufl oldu¤u mükemmel teorilerini saçanlar›n hayal demokrasinin ana zeminidir. “Eski” Varflova Pakt› üyesi iliflkiler” dünya aç›s›ndan k›r›kl›¤›na u¤rad›¤› çok özel So¤uk Savafl y›llar›n›n Do¤u Avrupa ülkelerinin çok önemli örnekler bir geliflmeden söz ediyoruz. koflullar›nda yaflan›lm›fl tamam› NATO ve Avrupa oluflturacak düzeydedir. Türkiye, nüfusunun büyük siyasi-askeri geliflmeleri Birli¤i üyeli¤ine geçmifl… Türkiye’nin güçlü ordusuyla ço¤unlu¤u Müslüman olan günümüz dünyas›n›n Türkiye’nin art›k yeni yaklafl›k 20 y›ld›r uzak bir devletin, Avrupal› analizinde ç›k›fl noktas› bir “stratejik önem” co¤rafyalarda demokrasi kalitesini olarak görüp, Laik tan›mlamas›na ihtiyac› gerçeklefltirdi¤i baflar›l› yakalayabilece¤ini gösteren Cumhuriyet-Demokrasi büyümüfltü. çal›flmalar ile “bar›fl kuran dünyadaki tek örnek olma ikilemi üzerine kalem Dünyan›n küresel anlamda devlet” olarak tan›mlanmas› yolunda emin ad›mlar ile oynatanlar›n varacaklar› yeniden yap›lanmaya yanl›fl de¤ildir, ama bu ilerlemektedir. nokta ise “komplo yöneldi¤i, “eski”ye dair gerçek, bir tak›m Bu geliflme, “kültürler teorisyenli¤i”dir. bütün tehdit alg›lamalar›n›n spekülatörlerin dedi¤i gibi, savafl›”n›n fay hatt› olarak Üretilen k›ymeti kendinden yerini yenilerine b›rakt›¤› Türkiye’yi sadece ordu ihraç de¤erlendirilen bu menkul komplo teorilerinin bir dönemde, Türkiye’nin edebilen bir ülke konumuna topraklar›n, aksine, hemen tamam›nda bu uluslararas› strateji asla yaklaflt›rmaz. “kültürleri birbiriyle ülkenin en önemli aç›s›ndan “önemi”, yine, Asl›nda, da¤›lan bulutlar, buluflturan ve ötekine olan kurumunun do¤rudan sadece askeri yap›lanmas›na dünya dengelerinde giderek hoflgörüyü demokrasisinin hedef al›nmas›na karfl›n, m› dayanacakt›? Yoksa, aralanan perdeler, ana temeli yapan” askerlerin sergiledikleri ülke, art›k “sivil de¤erlerin” Türkiye’nin yak›n gelecekte bir anlay›fla sahip durufl önemlidir. öne ç›kt›¤› yeni bir uzak co¤rafyalara oldu¤unu göstermektedir. Çünkü, her f›rsatta tan›mlama sürecinden mi “demokratik gücünü” Güçlü bir ordu, her demokrasi üzerine kalem geçecekti? ihraç edebilecek bir ülke zaman, bu ülkenin ana oynatanlar›n belki de Türkiye’nin 1991-2007 görmek istemedikleri aras›ndaki çok önemli ana gerçe¤i 5 16 y›ll›k süreci, bu kritik sembollefltirmektedir: sorunun yan›t›n› aramakla Bu ülkenin demokrasisi, geçirdi¤ini ifade edebiliriz. ayn› zamanda askerlerin de
Üstelik bu sorunun yan›t›n› © MSI Dergisi sahip ç›kt›klar› bir yaflama sadece Türkiye de¤il, biçimidir. Avrasya’n›n “kilit Bunun aksini düflünmek, noktas›ndaki” bu ülkeyi dünyan›n en kaliteli yeniden tan›mlamak isteyen kurumlar› aras›nda liste uluslararas› camia da bafl› yeri olan TSK’y›, aram›flt›r. üçüncü dünya k›rlar›n›n Öyle ki, bu dönem, ordular›yla bir tutmak uluslararas› para anlam›na gelmektedir ki, spekülatörü ve ABD’nin bu gerçekten büyük bir Avrasya’daki stratejik haks›zl›kt›r. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 SAVUNMA HABER
ASELSAN ASELSAN © Ar-Ge’nin de Lideri
ünyan›n ilk 50 savunma Dsanayi flirketi aras›na girme hedefine uygun ad›mlarla ilerleyen ASELSAN, 5746 say›l› “Araflt›rma ve Gelifltirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi” hakk›ndaki kanuna uygun olarak 4 ayr› Ar-Ge Merkezi oluflturdu. T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›’ndan gelen heyet taraf›ndan kanun ve Mikroelektronik, Güdüm görev yap›yor. Ar-Ge’ye en Yarat›c› fikirlerin özgün yönetmelik esaslar›na göre ve Elektro-Optik Ar-Ge fazla önem veren ürünlere dönüflmesi için denetlenen bu merkezler, Merkezi; Radar, Elektronik firmalar›m›z aras›nda Ar-Ge faaliyetlerini aral›ks›z ayn› bakanl›¤›n “Ar-Ge Harp ve ‹stihbarat Sistemleri bulunan ASELSAN, her y›l sürdüren firma, ulusal ve Merkezi Belgesi”ni almaya Ar-Ge Merkezi ve Savunma cirosunun ortalama yüzde uluslararas› boyutta hak kazand›. ASELSAN Sistem Teknolojileri Ar-Ge 7’sini, kendi öz kaynaklar› üstlendi¤i dev projeler ile bünyesindeki Haberleflme Merkezi’nde toplam 1061 ile finanse etti¤i Ar-Ge baflar› grafi¤ini her geçen Cihazlar› Ar-Ge Merkezi; araflt›rmac› (mühendis) harcamalar›na tahsis ediyor. gün yükseltiyor. FNSS’nin “AZM‹” avunma Sanayii ‹cra Komitesi’nin geçti¤imiz y›l›n SAral›k ay›nda karar ald›¤› ve tek teklif sahibi olan FNSS Savunma Sistemleri A.fi. (FNSS)’nin görevlendirildi¤i Amfibi Z›rhl› Muharebe ‹stihkâm ‹fl Makinesi (AZM‹M) Projesi, Savunma Sanayii Müsteflarl›¤› (SSM) ve FNSS Gelece¤in taraf›ndan yürütülen müzakerelerin tamamlanmas›yla Topçular› sözleflme üzerinde hayat buldu. SSM ile FNSS aras›nda 10 Mart 2009 tarihinde imzalanan anlaflman›n töreninde, HAVELSAN’›n T‹GES’i ile baflta Milli Savunma Bakan› Vecdi Gönül olmak üzere, E¤itilecek Savunma Sanayii Müsteflar› Murad Bayar ve FNSS Genel Müdürü Nail Kurt ile çok say›da askeri ve sivil davetli haz›r avac›l›k alan›na yönelik bulundu. FNSS’nin özgün bir araç tasarlay›p gelifltirmesini Hsimülatörler üzerindeki öngören, ayr›ca lojistik destek ve e¤itim hizmetlerini de tecrübesini di¤er alanlara içeren sözleflme kapsam›nda bafllat›lacak çal›flmalar›n, da tafl›yan ülkemizin 42 ay içerisinde tamamlanmas› ve 12 adet araç üretilmesi önde gelen sistem planlan›yor. FNSS, dünya savunma ürünleri yelpazesinde entegratörlerinden
bir benzeri olmad›¤›ndan, gelifltirece¤i arac›n uluslararas› HAVELSAN, Türk Kara HAVELSAN © pazarda da ilgi görmesini bekliyor. ‹stihkâm birliklerimizin Kuvvetleri için gelifltirilen Topçu ‹leri Gözetleyici E¤itim 6 hizmetinde görev yapacak araçlar, karfl› k›y›y› ç›k›fla uygun Simülatörü (T‹GES) ile hem Türkiye’de hem de uluslararas› hale getirerek ordumuzun nehirden geçme kabiliyetini, pazarlarda ordular›n e¤itimi ihtiyac›na en uygun dolay›s›yla da taarruz gücünü önemli ölçüde artt›racak. seçeneklerden birini sunuyor. T‹GES’i Pakistan’a ihraç
SSM © ederek bir ilki gerçeklefltiren HAVELSAN; Azerbaycan, Bangladefl, Cezayir, M›s›r ve Sri Lanka gibi ülkelerdeki pazarlama çal›flmalar›na son sürat devam ediyor. Benzerleri ile uluslararas› alanda rekabet edebilecek özellikte tasarlanan T‹GES, arazi, topçu batarya mevzi, ileri gözetleyici mevzi, hedef seçimi ve hava koflullar› gibi konularda de¤ifliklikler yap›labilecek ve çok çeflitli senaryolar üretilebilecek kabiliyete sahip. Gerçek arazi flartlar›nda gerçeklefltirilen e¤itim s›ras›nda ortaya ç›kan lojistik ve mühimmat maliyetlerini ortadan kald›ran T‹GES, kullan›c›ya hem zamandan hem de maliyetlerden önemli ölçüde tasarruf etme imkân› tan›yor.
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com SA‹TEM Almanya Yolcusu akarya Üniversitesi bünyesinde yenilenebilir enerjiler Süzerine projeler gelifltirmek ve uygulamaya koymak © SA‹TEM amac›yla kurulan SA‹TEM toplulu¤u, hidrojenle çal›flan araçlar konusundaki çal›flmalar›yla uluslararas› arenada baflar›yla ad›ndan söz ettirmeye devam ediyor. Geçti¤imiz y›l SAH‹MO (Sakarya Hidro Mobil) ad›n› verdikleri araçlar›yla Fransa’da düzenlenen SHELL ECO MARATHON’da Avrupa 3’üncüsü olarak ülkemize büyük bir gurur yaflatan SA‹TEM, bu kez de yine SAH‹MO’nun, eksiklikleri giderilerek ve hafifletilerek iyilefltirilmifl versiyonuyla, 7-9 May›s tarihleri aras›nda Almanya’da düzenlenecek olan yar›fla haz›rlan›yor. Yar›fl için 1 lt benzinle 453 km yol kateden SAH‹MO, e¤er bahsi geçen haz›rl›klar›n› tüm h›z›yla sürdüren ekibin karfl›s›ndaki sorunlar› aflabilirse Almanya’da ayn› miktardaki benzinle tek engel ise lojistik ve ulafl›m sorunu. Fransa’daki yar›flta 1000 km’yi zorlayacak.
üretiminden sorumlu olan TUSAfi’›n ve bunlar›n büyük Yat›r›mlar› bölümünü tek kaynak © MSI Dergisi olarak üretecek olan fiimflek’e TUSAfi, sürekli de¤iflen Dönüflmeye ihtiyaçlar çerçevesinde Bafllad› yapaca¤› yat›r›mlar›n büyük bölümünü ürkiye’nin de aralar›nda 2015 y›l›na kadar Tbulundu¤u dokuz gerçeklefltirmeyi planl›yor. ülkenin ortakl›¤›yla Önümüzdeki dönemde Yüksel Savunma, yürütülen Müflterek program ihtiyaçlar›na Taarruz Uça¤› (JSF) paralel olarak çeflitlilik ve ‹TÜ SAVTEK’in Konu¤u Oldu Program›’nda; F-35 say›sal olarak üretimini üksel Savunma Projesi’nin geliflimini fiimflek II baflar›lar›yla; art›racak olan TUSAfi, YSistemleri A.fi. (Yüksel konu alan bir sunum ülkemizin havac›l›k devi nihai olarak da tüm orta Savunma), 12 Mart 2009 gerçeklefltirdi. Esen’in Türk Havac›l›k ve Uzay gövdenin üretimini tarihinde ‹stanbul Teknik ard›ndan söz alan Alt›nok Sanayii A.fi. (TUSAfi) da gerçeklefltirecek. Üniversitesi (‹TÜ)’yü ziyaret ise ö¤rencilerden gelen zaman›nda yerine getirdi¤i Geçti¤imiz y›l düzenlenen ederek üniversitelere sorular do¤rultusunda sorumluluklar›yla yüzleri bir törenle hizmete ald›¤› yönelik yürütmekte oldu¤u ‹MTAKS sisteminin teknik güldürüyor. F-35 fiimflek ve son teknolojiye sahip çal›flmalar›na bir yenisini özellikleri hakk›nda bilgi II’lerin orta gövdesini ABD teçhizatla donat›lm›fl olan daha ekledi. ‹TÜ Savunma verdi. ‹kinci bölümde d›fl›ndaki tek kaynak olarak ‹leri Kompozit ‹malat Teknolojileri Kulübü Esen, ‹MTAKS Projesi’nin üretecek olan TUSAfi, Tesisleri’nin ard›ndan (SAVTEK)’in düzenlemifl gelifltirilme sürecinde program kapsam›nda Orta Gövde Montaj Tesisi oldu¤u çal›fltay kapsam›nda, karfl›laflt›klar› zorluklar› ve ilk iki üretim uça¤›n orta ile Robot Kontrollü Hassas Yönetim Kurulu Murahhas bu zorluklarla nas›l bafla gövdelerine entegre Kaplama ve Boyama Üyesi Hayri Esen ile ‹fl ç›kt›klar›n› genç mühendis edilecek kompozit Tesisleri’ni de devreye Gelifltirme ve Pazarlama adaylar› ile paylaflt›. parçalar› teslim etti. sokmaya haz›rlanan 7 Grup Müdürü fievki Kuruluflundan bu yana Uça¤›n orta gövdesi, TUSAfi’›n JSF Program› Erol Alt›nok, üniversite üretim ve tasar›m kompozit parçalar› ve kapsam›ndaki üretimleri ö¤rencileri ile bir araya yeteneklerini önemli hava-yer harici tafl›ma ise 2036 y›l›na kadar geldi. ‹TÜ SAVTEK’in ölçüde artt›rm›fl olan noktalar›n›n (paylon) devam edecek. düzenledi¤i ilk etkinlik olan Yüksel Savunma, özellikle çal›fltay, “‹nsans›z Makineli proje gelifltirme potansiyeli Tüfek At›fl Kontrol Sistemi yüksek olan üniversiteler, Northrop Grumman © (‹MTAKS) Projesi Çal›flmalar› Teknokent firmalar› ve ve Bu Süreçte Karfl›lafl›lan Küçük ve Orta Boy Zorluklar” bafll›¤› alt›nda ‹flletmeler (KOB‹) ile gerçeklefltirildi. Etkinli¤in ilk ifl birli¤ini gelifltirerek bölümünde Esen, Yüksel savunma sanayimizin ç›tas›n› Savunma’n›n kurulufl daha da yükseltmeyi sürecini ve ‹MTAKS hedefliyor. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 SAVUNMA HABER Savunma Sanayi ve Üniversite YTÜ’de Bulufltu ›ld›z Teknik yapt›. Etkinli¤in ikinci Y Üniversitesi’nde gününde ise, Sars›lmaz, © Lockheed Martin (YTÜ) bulunan ö¤renci Kale Havac›l›k, Deniz oluflumlar›ndan Makina Kuvvetleri Komutanl›¤›, Teknolojileri Toplulu¤u’nun BIAS ve RMK Marine giriflimi ile organize edilen kat›l›mc›lara kabiliyetleri ve YTÜ Savunma Sanayii yürütülen projeler hakk›nda Günleri 2009 (SSG’09), bilgi verdi. Savunma 2-3 Mart tarihlerinde Y›ld›z sanayimizin ülkemiz için Yerleflkesi Oditoryumu’nda öneminin üniversite gerçeklefltirildi. YTÜ Rektörü ö¤rencileri taraf›ndan fark Prof. Dr. ‹smail Yüksek’in edilmesinin hedeflendi¤i aç›l›fl konuflmas› ile bafllayan YTÜ SSG’09 etkinli¤i ile etkinlik, savunma sanayimiz üniversite-savunma sanayi ile sanayimiz taraf›ndan birlikteli¤i önemli ölçüde yürütülmekte olan projelere gerçeklefltirilerek, baflar›l› yönelik; Savunma Sanayii bir giriflim daha geride Müsteflarl›¤›, SASAD, b›rak›lm›fl oldu. Yunan Hava Kuvvetleri FNSS, MKE, TÜBITAK Etkinlik hakk›nda detayl› UEKAE ve TUSAfi gibi bilgiye www.ytussg.org Atakta kurum ve firmalar›n internet adresinden ürk ve Yunan savafl uçaklar› aras›nda Ege üzerinde yap›lan sunumlar›na ev sahipli¤i ulaflabilirsiniz. Tit dalafllar› sayesinde ad›n› s›kça duydu¤umuz Yunan Hava Kuvvetleri (HAF), son derece yo¤un bir Mart ay› geçirdi. Yeni nesil savafl uça¤› tedariki için çal›flmalar›n› sürdüren Yunanistan’a Boeing’in teklif etti¤i uçak, Raytheon APG-79 aktif elektronik s›ral› tarama radar› ve geliflmifl elektronik
© MSI Dergisi harp sistemleriyle donat›lan F/A-18E/F Super Hornet oldu. Di¤er yandan da Peace Xenia IV Program› kapsam›ndaki ilk uça¤›n› Lockheed Martin’den teslim alan HAF, Blok 52 modeli olan bu uçaklarla flimdiye kadar gerçeklefltirdi¤i dördüncü parti F-16 al›m›n› da bafllatm›fl oldu. 20 adet tek kiflilik F-16C ve 10 adet çift kiflilik F-16D olmak üzere toplam 30 adet F-16 Blok 52’yi kapsayan anlaflma sayesinde, uçaklar›n teslimatlar› bitti¤inde, bugüne kadar HAF’a teslim edilen F-16 say›s› da 170’e ulaflm›fl olacak. Yunan F-16 Blok 52’leri, Pratt & Whitney F100-PW-229 motorlar› ile donat›l›yor. ‹talyanlar Kongsberg’den General Dynamics © fiaflm›yor
on dönemde, özellikle Geçti¤imiz ay Kongsberg SABD’ye çok say›da ihraç cephesinde yaflanan bir etti¤i Protector (Koruyucu) di¤er önemli geliflme uzaktan komutal› silah ise Norveç Donanmas›’n›n istasyonu (UKS‹) ile sek- Fridtjof Nansen s›n›f› törde ad›n› duyuran f›rkateynlerini Kongsberg, Mart ay›nda iki ilgilendiriyordu. 17 Mart’ta önemli sözleflmenin alt›na duyurulan ancak bedeli imzas›n› atmay› baflard›. aç›klanmayan sözleflme 25 Mart tarihinde ‹talyan kapsam›nda, Fridtjof Donanmas› ile 150 milyon Nansen’ler için Protector Norveç Kronu de¤erinde UKS‹’lerin donanma modeli bir sözleflme imzalad›¤›n› olan Sea Protector seçildi. duyuran Kongsberg, bu Sea Protector’lar›n yan›nda kapsamda ‹talyanlar’›n ilgili teçhizat, entegrasyon 2 adet yeni 212A s›n›f› ve lojistik hizmetleri de Çek Ordusu denizalt›s›na MSI-90U içeren sözleflme komuta ve silah kontrol çerçevesinde teslim ‹lle de Pandur Diyor sistemi sa¤layacak. edilecek ilk sistemler, ek Cumhuriyeti Savunma Bakanl›¤› ile ABD’li General ‹talyan Donanmas›, halen 2009 y›l›n›n yaz aylar›nda ÇDynamics, 13 Mart 2009 tarihinde Pandur II serisi hizmette olan ayn› s›n›ftan Fridtjof Nansen’lerin tekerlekli z›rhl› araçlar›n tedarikini kapsayan bir anlaflman›n 2 denizalt›s› için de üzerinde görülmeye alt›na imza att›. Yaklafl›k 700 milyon dolarl›k anlaflma, MSI-90U’yu tercih etmiflti. bafllanacak. 8x8 çekifl sistemine sahip 107 adet Pandur II tekerlekli z›rhl› arac›n›n teslim edilmesinin yan›nda, entegre lojistik destek paketi ile e¤itim hizmetlerinin de sa¤lanmas›n› kaps›yor. Hizmete girecek araçlar›n, z›rhl› muharebe, personel tafl›y›c›, komuta-kontrol, keflif, ambulans ve bak›m-onar›m olmak üzere, toplam 6 farkl› versiyonda üretilmesinin planland›¤› projenin, 2009-2013 y›llar› aras›nda tamamlanmas› öngörülüyor. Çek Ordusu taraf›ndan, a¤›rl›kl› olarak bar›fl›
© ‹talyan Donanmas› koruma harekâtlar› kapsam›nda yurt d›fl› operasyonlarda kullan›lmas› beklenen Pandur II’ler, 1960’l› y›llardan beri kullan›mda olan emektar OT-64 serisi tekerlekli z›rhl› araçlar›n yerini alacak. Çek Cumhuriyeti, Haziran 2006’da da 199 adet Pandur II siparifl etmifl, ancak bu proje Aral›k 2007’de iptal edilmiflti. SAVUNMA HABER
u alt› ve su üstü Bahar Mevsimi ATLAS ELEKTRONIK’e Yarad› Smuharebe sistemlerinin tasar›m› ve üretiminde dünyan›n önde gelen ATLAS ELEKTRONIK, Tesat-Spacecom ve Synopta firmalar› taraf›ndan firmalar›ndan biri olan gelifltirilen yüksek h›zl› a¤ ba¤lant› Alman ATLAS ELEKTRONIK, sisteminin bileflenleri ve iflleyifli Mart ay›ndaki çal›flmalar› ile bahar mevsimine oldukça h›zl› bir girifl yapt›. Türk Deniz Kuvvetleri’nin envanterindeki Gür s›n›f› denizalt›lar›n da ana silah› olan DM2 A4 SeaHake torpidolar›n›n üreticisi olan firma, 2 Mart’ta duyurulan bir anlaflma kapsam›nda, donanmalar›n kullan›m›na yönelik yeni bir yüksek h›zl› a¤ ba¤lant› sistemi
gelifltirecek. ATLAS, © ATLAS ELEKTRONIK Tesat-Spacecom ve Synopta firmalar›n›n ifl birli¤i ile gelifltirilecek olan bu sistem, emsallerine göre daha büyük miktarda veriyi kullan›c›s›na çok daha k›sa sürede sa¤layarak a¤ merkezli savafl ortam›nda görev yapan birimlere, has›mlar›n›n üzerinde büyük avantaj sa¤lamay› vadediyor. Böylelikle, özellikle efl zamanl› iletilecek video görüntüleri sayesinde savafl alan›n›n taktik resmini sunum, simülasyon ve son sözleflmesini ise teçhizatlar› gibi aksesuarlar› gerçek zamanl› olarak elde entegrasyon merkezinin Alman Ordusu ile imzalad›. da içeriyor. Geçti¤imiz ay› edecek muharip birimler, aç›l›fl›n› 13 Mart’ta Alman Ordusu’ndan yeni Almanya’dan çok uzakta tehlikelerden zaman›nda gerçeklefltiren firma, nesil telsiz sistemleri Birleflik Arap Emirlikleri’nde haberdar olarak uygun karfl› güvenlik gerekçesi ile ihtiyac› kapsam›nda bir tamamlayan ATLAS tedbirleri vakit kaybetmeden sadece belirli yetkililerin siparifl alan firman›n yan ELEKTRONIK, IDEX devreye sokabilecek. girifline izin verilecek bu kuruluflu Hagenuk 2009’daki faaliyetleri ile de Yüksek bant geniflli¤inde merkezde ürünlerinin Marinekommunikation, dikkatleri üzerine çekmeyi veri iletebilen bir telsiz tan›t›m ve gösterimini imzalanan sözleflme baflard›. Fuarda; ANCS ba¤lant›s›na sahip olmas› yapacak. “ATLAS çerçevesinde yüksek (Advanced Naval Combat öngörülen bu sistem, yine World”un aç›l›fl› ile ürün frekansl› (High Frequency / Management System) yüksek bant geniflli¤indeki yelpazesindeki sistemlerin HF) telsiz modülleri donanma muharebe sistemi 10 bir optik veri iletim ba¤lant›s› tan›t›m› için oldukça önemli üretecek. Bedeli ve bu sistemin en önemli ile desteklenecek. ‹ki veri bir ad›m atan ATLAS aç›klanmayan bu siparifl; bileflenlerinden biri olan iletim teknolojisinin bir Elektronik, Mart ay›ndaki güç yükselticiler ve anten OMADA C3 çok ifllevli arada bulundu¤u sistemin, konsolu, SeaFox may›n her hava koflulunda ifllemesi avlama ve SeaOtter may›n hedefleniyor. Ayr›ca sis- tespit insans›z su alt› temin, güvenilir, donanma araçlar› ve bunlar›n komuta platformlar›na kolay kontrol sistemleri, ISUS yerlefltirilebilir ve otonom denizalt› muharebe sistemi olmas› planlan›yor. ATLAS ve DM2 A4 SeaHake ELEKTRONIK, geçti¤imiz torpidosunu sergileyen ay imzalad›¤› sözleflmelerin ATLAS ELEKTRONIK, yan›nda bir aç›l›flla da Mart ay›nda ad›ndan en çok gündeme geldi. “ATLAS söz ettiren firmalardan biri World” ad› verilen yeni olmay› baflard›. © ATLAS ELEKTRONIK
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com Amerikan Donanmas› Lojisti¤i Unutmuyor ünyan›n dört bir USNS Wally Schirra, ad›n›, Dyan›nda savafl uzaya ayak basan 5’inci gemilerini konuflland›ran ABD’li olan Yüzbafl›
© Eurocopter Amerikan Deniz Walter M. “Wally” Kuvvetleri, muharip Schirra Jr.’dan al›yor. Eurocopter Uzak Do¤u ve filolar›n›n lojistik 2007 y›l›n›n Ekim ay›nda ihtiyac›n› karfl›lamak inflas›na bafllanan USNS Güney Amerika’da için yürüttü¤ü projelerde Wally Schirra, öngörülere ürk Silahl› Kuvvetleri’nde uzun süredir baflar›l› bir flekilde h›z kesmiyor. Bu göre 2009 y›l›n›n yaz Tgörev yapan AS 532 Super Puma / Cougar helikopterleri kapsamda, fiubat aylar›na do¤ru deniz üzerinden gelifltirilen EC725 Super Cougar / Caracal, Güney say›m›zdaki özel kuvvetlerine teslim Amerika’dan 6 adetlik bir siparifl ald›. EC725’lerin üreticisi dosyam›zda da edilecek. Amerikan Deniz olan Eurocopter ile ilk kez bir anlaflma yapan Meksika ayr›nt›lar›na yer Kuvvetleri, bu s›n›ftan Savunma Bakanl›¤›’n›n, helikopterlerini ne zaman teslim verdi¤imiz T-AKE toplam 14 gemiyi alaca¤› konusunda ise herhangi bir aç›klama yap›lmad›. s›n›f› muharebe destek envanterine almay› Geçti¤imiz ay içerisinde Güney Amerika’n›n yan› s›ra Uzak gemilerinden 8’incisi planl›yor. 210 m boya ve Do¤u’dan da siparifl alan Eurocopter, Japon Deniz Öz olan USNS Wally Schirra 20 knot sürate sahip olan Savunma Kuvvetleri’nin e¤itim helikopteri ihtiyac› için (T-AKE 8), 8 fiubat T-AKE s›n›f› gemiler, tek Japonya’daki distribütörü Euroheli ile masaya oturdu. 2 adet tarihinde düzenlenen bir görevde 10.000 ton EC135 helikopteri için at›lan imzalar›n önümüzdeki y›l törenle denize indirildi. kuru yük ve/veya yenilenmesi ve 3 helikopter daha siparifl edilmesi; siparifllerin General Dynamics mühimmat sevkiyat› ise anlaflma kapsam›ndaki helikopter say›s› 15’e ç›kana kadar NASSCO tersanesi gerçeklefltirebilme devam etmesi bekleniyor. taraf›ndan infla edilen kabiliyetine sahip. © General Dynamics NASSCO © BAE Systems ‹ngiliz ‹stihkâmc›lar›’na ‹ngiliz Terrier’i ünümüz muharebe sahas›n›n gerekleri do¤rultusunda Gordusunun envanterini yenilemeye devam eden ‹ngiltere, BAE Systems firmas›na havadan nakledilebilir istihkâm araçlar› siparifl etti. ‹ngiliz Savunma Bakanl›¤› 11 taraf›ndan 27 Mart tarihinde duyurulan 300 milyon sterlin de¤erindeki sözleflme, BAE Systems taraf›ndan üretilecek 60 adet havadan nakledilebilir Terrier istihkâm arac›n›n tedarikini kaps›yor. Havadan nakledilebilir olmas› sayesinde özellikle denizafl›r› harekâtlarda kullan›lmas› öngörülen Terrier’ler, muharebe sahas›nda ön cephede görev yapan birlikleri destekleyerek yollardaki engellerin kald›r›lmas› ve yeni yollar›n aç›lmas›nda kullan›lacak. Afganistan ve Irak’taki deneyimlerinin etkisi ile tasar›m›nda baz› de¤ifliklikler de yap›lan Terrier, may›nlara karfl› dayan›kl› olmas›n›n yan› s›ra ilave z›rh plakalar› ile de donat›labilecek. ‹ngiliz Ordusu’nun, ilk Terrier’lerini 2013 y›l›ndan itibaren hizmete almas› hedefleniyor. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 SAVUNMA HABER JHSV’lere Tognum Gücü ubat ay›nda Kore fiCumhuriyeti Ordusu’nun K9 kunda¤› motorlu obüsleri için 65,5 milyon avro de¤erinde MTU MT 881 Ka-500 dizel motoru siparifli alan Alman Tognum firmas›, geçti¤imiz ay ABD’deki çal›flmalar› ile gündeme geldi. Amerikan Deniz Kuvvetleri’nin Müflterek Yüksek Süratli Nakliye Gemisi (Joint High Speed © Tognum Vessel / JHSV) Projesi gelecekte infla edilecek MTU 20V 800 M71L dizel kapsam›nda Austal USA 9 adet JHSV s›n›f› nakliye motorlar›n›n her biri 9100 taraf›ndan infla edilecek ilk gemisi için 2009 ile 2013 kW güç üretebiliyor. Bu JHSV s›n›f› gemi için ihtiyaç y›llar› aras›nda yürürlü¤e motorlar, Austal USA ve duyulan 4 adet dizel girmesi beklenen General Dynamics ortakl›¤› motoru, Amerikan 36 adetlik bir opsiyonu da ile infla edilen LCS s›n›f› Savunma Bakanl›¤›’ndan içeriyor. Tognum USS Independence k›y› ald›¤› sipariflle Tognum bünyesindeki MTU sular› muharebe gemisine sa¤layacak. Bu siparifl, taraf›ndan üretilecek de güç veriyor. Sessiz Kartal Görücüye Ç›kt› eçmiflte önemli baflar›lar Gelde etmifl olan uçaklar›n› yenileyerek gelece¤in muharebelerine haz›rlayan firmalardan biri olan Boeing, F-15 Eagle (Kartal)’›n yeni modeli olan F-15SE Morozov © Silent Eagle (Sessiz Kartal)’›n tan›t›m›n› geçti¤imiz günlerde gerçeklefltirdi. SE modeli ile bafltan tasarlanan F-15, art›k dahili Makedonya BTR-4 yak›t tanklar›nda silah sistemleri de tafl›yabiliyor. F-15SE’nin dahili yak›t tanklar›n›n Almay› Planl›yor oldu¤u bölmelere, görevin gerektirdi¤i ihtiyaçlara vrupa Birli¤i ile entegrasyon sürecinde olan Makedonya, ba¤l› olarak ilave yak›t yüklenebildi¤i gibi, AIM-9 ve Asilahl› kuvvetlerinin modernizasyonuna önem vermeye AIM-120 gibi havadan havaya füzelerle müflterek bafllad›. Bunun en somut örneklerinden birisini de, Makedon do¤rudan taarruz mühimmat› (JDAM) ile küçük çapl› Ordusu’nun envanterinde bulunan BTR-70/80 serisi 8x8 havadan yere mühimmatlar yerlefltirilebiliyor. Say›sal 12 tekerlekli z›rhl› personel tafl›y›c›lar ile baz› paletli araçlar›n uçufl kontrol sistemi, BAES say›sal elektronik harp BTR-4 tipi z›rhl› araçlar ile de¤ifltirilmesi yönündeki sistemi ve Raytheon üretimi geliflmifl elektronik s›ral› çal›flmalar oluflturuyor. 200 adet arac›n tedarikini kapsayan tarama radar›na sahip olan F-15SE, uluslararas› pazara projenin hayata geçirilmesi durumunda, Makedon Kara yönelik olarak gelifltirildi. fiimdilik yaln›zca prototipi Kuvvetleri’nin 2 piyade tugay›n›n modernizasyonu bulunan uça¤›n, uçufl testlerine 2010’un ilk çeyre¤inde gerçeklefltirilmifl olacak. Ukraynal› Morozov taraf›ndan bafllamas› planlan›yor. gelifltirilen 8x8 çekifl sistemine sahip BTR-4 ailesi; kullan›c›n›n harekât ihtiyaçlar›na uygun olarak personel Boeing © tafl›y›c›, z›rhl› muharebe arac›, komuta-kontrol arac›, kurtarma-onar›m arac› ve havan arac› gibi farkl› çözümler sunabiliyor. Muharebe a¤›rl›¤› 17,5 ton olan ve Bat›l› alt sistemlerle donat›lan araç, Rusya’n›n BTR-80 serisi tekerlekli z›rhl› personel tafl›y›c›s› temel al›narak gelifltirildi. E¤er tedarik gerçekleflirse, bu BTR-4’ün ilk ihracat baflar›s› olacak.
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com
ANAL‹Z
er fley 1970’li y›llar›n sonlar›nda bafllad›. ‹s- Kuzeyli Savaflç›: Hveç Hava Kuvvetle- ri’nin emektar savafl uçakla- r› olan JAS 35 Draken ve JAS 37 Viggen’lerin yavafl yavafl JAS 39 Gripen kullan›m ömürlerinin sonu- na yaklaflmas›, yeni nesil bir Yüksek maliyetler ve daralan savunma bütçeleri uçak al›m›n› gündeme getir- nedeniyle büyük bir rekabetin yafland›¤› savafl uça¤› di. Olas› adaylar aras›nda dö- nemin önde gelen uçaklar› piyasas›nda, JAS 39 Gripen program›, son zamanlarda F-16A/B Fighting Falcon, elde etti¤i ihracat baflar›lar› ile ad›ndan söz ettiriyor. F/A-18A/B Hornet ve F-20 Ti- gershark da vard›. Ancak, ‹s- 4’üncü nesil olarak kabul edilen uçak, devam eden veç Parlamentosu ulusal bir iyilefltirme çal›flmalar› ile önümüzdeki dönemde daha da uça¤›n gelifltirilmesi yönün- de karar verdi ve çal›flmalar rekabetçi olman›n yollar›n› ar›yor. Haziran 1982’de resmen Cenk ÖZGEN / [email protected] bafllad›. Programa verile- cek isim, uça¤›n çok rollü yap›s›n› ifade etmek için JAS 39 Gripen olarak be- lirlendi. Burada JAS k›saltmas›, ‹sveç dilin- de avc›, taarruz ve keflif keli- melerinin bafl harflerini; 39 rakam› da ‹sveç Hava Kuv- vetleri’nin geleneksel nu- maraland›rmas›na uygun olarak, envantere giren 39’uncu hava platformunu temsil ediyor. Gripen ise, mitolojideki yar› kartal yar› aslan bir figürün ad› olarak karfl›m›za ç›k›yor. Hafif ve Çok Rollü Canard/delta kanat konfigü- rasyonuna sahip olan Gri- pen, bafllang›çtan itibaren hafif ve çok rollü bir uçak olarak tasarland›. Uça¤›n hafifli¤inin sa¤lanmas›n- da, boyutlar›n›n küçüklü¤ü 14 kadar, gövde yap›m›nda kul- lan›lan malzemeler de etkili oldu. Uça¤›n yaklafl›k yüzde 30’luk bölümü karbon fiber kompozit malzemelerden oluflturuldu. 7 tondan hafif uça¤›n bofl a¤›rl›¤›, ayn› firman›n bir önceki mode- li JAS 37 Viggen’in yaklafl›k Uça¤›n motoru seçilir- tric F404-400 turbofan mo- mas›z 54 kN, art yanmal› 80 yar›s› kadard›. Yine benzer ken maliyet ve performans toru temel al›narak gelifltiri- kN güç üretebilir. Motoru görevler için tasarlanm›fl tek dengesinin kurulmas›na ön- len Volvo Aero RM12 motoru General Electric F404- motorlu uçaklardan Mirage celik verildi. 1980’li y›llardan bu ifl için uygun bulundu. 3 400’den ay›ran özelliklerin 2000’den yaklafl›k yüzde 12, beri üretilmekte olan ve F/A- kademeli fana ve 7 kademeli bafl›nda; performans›n›n F-16’dan ise yaklafl›k yüzde 18 Hornet savafl uçaklar›nda yüksek bas›nç kompresörü- artt›r›lmas›, kufl çarpmalar›- 20 daha hafifti. da kullan›lan General Elec- ne sahip bu motor, art yan- na karfl› ilave önlemlere sa- Tüm Foto¤raflar: © Gripen International KB
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com hip olmas› ve tek motorlu Uça¤a harekât etkinli¤ini ve gövde alt›nda olmak üzere, tos 1993 tarihinde Stock- uçaklar›n güvenlik kriterle- pilotun performans›n› yük- toplam 7 adet tafl›ma paylonu holm’de gerçeklefltirilen bir rine uygun tasarlanmas› sa- seltmek için 3 adet çok fonk- ile donat›ld›. Bu paylonlarda, gösteri uçuflu s›ras›nda, yine y›labilir. siyonlu ekran (Multi-Functio- kanat ucuna tak›lan k›z›lötesi uçufl kontrol sistemlerinden Gripen’in hava ve yer taarruz nal Display) yerlefltirildi. Bafl (IR) güdümlü füzelere ilave kaynakland›¤› düflünülen bir görevlerini yerine getirebil- üstü gösterge (Head Up olarak, göreve göre, radar ar›za sebebiyle k›r›m yafland› mesi için, ‹ngiliz Kraliyet Do- Display / HUD), eller gaz ko- güdümlü havadan havaya fü- ve üretilen uçaklar›n tümü- nanmas›’n›n Sea Harrier FA2 lunda ve lövyede (Hands On zeler, deniz hedeflerine karfl› nün bir süreli¤ine uçuflu dur- uçaklar›nda kullan›lan Blue Throttle and Stick / HOTAS) güdümlü mermiler, serbest duruldu. Nitekim yap›lan ça- Vixen radar› ile birçok ortak ve elektronik uçufl kontrol düflümlü bombalar ve roket l›flmalar›n ard›ndan proble- parçaya sahip olan Ericsson sistemleri entegre edildi. podlar› tafl›nabilir. min giderilmesiyle, envantere PS-05/A çok modlu pulse Aviyonikler ise, MIL-STD al›nan uçaklar Ekim 1997’de
tam operasyonel hale geldi. Hizmete al›nan uçaklardan tek kiflilik av/bombard›man modeli JAS 39A, çift kiflilik Uçak Havalan›yor e¤itim modeli ise JAS 39B Yap›lan gelifltirme çal›flma- olarak adland›r›ld›. JAS 39B, lar›n›n sonunda Gripen, ilk topunun olmamas› hariç, avi- test uçuflunu Aral›k 1988’de yonikler ve silah sistemleri gerçeklefltirdi. fiubat 1989’da aç›s›ndan JAS 39A modeli ile yap›lan alt›nc› test uçuflunda, ayn› özelliklere sahipti. iniflte yaflanan ve uçufl kon- trol sistemindeki bir ar›za- ‹hracat Baflar›lar› dan kaynakland›¤› söylenen Kuflkusuz, Saab ile o zaman- k›r›m d›fl›nda, test uçufllar› ki ad› British Aerospace olan sorunsuz tamamland›. BAE Systems’in, uça¤›n Test uçufllar›n›n baflar›yla ta- uluslararas› alanda pazar- 1553B data sistemi ile birbi- mamlanmas›n›n ard›ndan ‹s- lanmas› için Haziran 1995’de, rine ba¤land›. Yak›n hava veç Hükümeti, 176’s› tek, 28’i Paris Air Show’da ifl birli¤i muharebelerinde kullan›l- ise çift kiflilik olmak üzere, anlaflmas› imzalayarak Gri- doppler radar› kullan›lmas› mak üzere, 1 adet 27 mm toplam 204 adet uçak siparifli pen International ad›nda or- kararlaflt›r›ld›. Yap›lacak gö- Mauser BK-27 topu ile silah- verdi. ‹lk seri üretim uçak Ha- tak bir flirket kurmalar›, reve göre, alçak, orta veya land›r›lan uçak; 2’si kanat uç- ziran 1993’de ‹sveç Hava Kuv- programdaki dönüm nokta- yüksek pulse tekrarlama lar›nda, 4’ü kanatlarda ve 1’i vetleri’ne teslim edildi. A¤us- lar›ndan birisini oluflturdu. frekanslar› ile çal›flan bu ra- 15 dar sistemi, uzun menzilli hedef belirleme için kullan›- l›r. Ayn› anda ve görerek, menzil d›fl›nda alçak irtifada uçan seyir füzeleri gibi he- defler de dahil olmak üzere, birden fazla hedefe karfl› ra- dar güdümlü füzelerin atefl- lenmesine imkan sa¤layan bu radar, yer hedeflerine ta- arruz görevlerinde ise, ara- ma-izleme, harita ç›karma ve menzil belirleme görevle- rini yerine getirir. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 ANAL‹Z
Macar Hava Kuvvetleri'nin envanterinde 2'si çift kiflilik 14 adet Gripen bulunuyor.
Sistem entegrasyonu, üretim NATO’ya Uyum oksijen üretici sistem, ge- lendi. Bu füzenin de 2010 y›l›- ve sat›fl sonras› destek faali- Çal›flmalar› ce/gündüz 360 derece görüfl na kadar uça¤a entegre edil- yetlerinin de yürütülmesini Gripen, üretime girdi¤i dö- kabiliyeti sa¤layan kaska mesi planlan›yor. Yine uça¤›n kapsayan anlaflman›n, ‹ngiliz nemden itibaren sürekli iyi- monteli görüntüleme (Hel- henüz tam olarak istenen firman›n uluslararas› pazar- lefltirmelere tabi tutuldu. met Mounted Display-HMD) düzeyde olmayan a¤ orta- lardaki tecrübesi düflünüldü- Mart 1998’de EWS 39 elek- sistemi, k›sa menzilli k›z›lö- m›nda muharebe kabiliyeti- ¤ünde önemli sat›fl baflar›la- tronik harp sistemi, tüm d›fl- tesi güdümlü IRIS-T havadan nin gelifltirilmesi için de ça- r›n› beraberinde getirmesi sat›m uçaklar›na konulmak havaya füzesi ve GBU-12 Pa- l›flmalar yap›l›yor. Bu kap- hedefleniyordu. üzere seçildi ve Aral›k veway II lazer güdümlü bom- samda, Link 16 sisteminin Nitekim yap›lan ifl birli¤inin 1999’da bu sistemin ‹sveç ba benzeri NATO mühim- uça¤a entegrasyonunun ya- sonuçlar› tam da beklendi¤i Hava Kuvvetleri uçaklar›na matlar›n›n kullan›labilmesi k›n bir zamanda tamamlan- gibi oldu. Platformun ilk sat›- da entegre edilmesi karar- fleklinde say›labilir. mas› bekleniyor. fl› Aral›k 1999 tarihinde, 17’si laflt›r›ld›. Yine Nisan 1998’de Gelifltirme çal›flmalar› bu- ‹sveç Hava Kuvvetleri, JAS tek, 9’u çift kiflilik, toplam 26 AIM-120 AMRAAM orta men- nunla da kalmad›. Kas›m 39D olarak adland›r›lan çift uçak ile Güney Afrika Cum- zilli havadan havaya füzesi 2003’de uzun menzilli TAU- kiflilik e¤itim versiyonu da huriyeti’ne gerçeklefltirildi. Gripen’dan atefllendi ve yap›- RUS KEPD 350 seyir füzesi olan bu uçaklardan ilkini, Ey- Bunu s›ras›yla, Kas›m lan bir dizi testin ard›ndan bu ile testlere baflland›. May›s lül 2002’de teslim ald›. Eylül 2001’de 12’si tek, 2’si çift ki- füze Gripen taraf›ndan da 2007’de, halen gelifltirilme 2007’de ise, daha önce tes- flilik, toplam 14 uçak ile Ma- kullan›lmaya baflland›. çal›flmalar› devam eden aktif lim al›nm›fl olan 31 adet A/B caristan’›n ve Haziran Ancak, kapsaml› iyilefltirme radar güdümlü Meteor görüfl uça¤›n›n en son versiyon 2004’te yine 12’si tek, 2’si çift çal›flmalar›n›n ilki, 2002 y›l›n- ötesi havadan havaya füzesi olan C/D standartlar›na yük- kiflilik, toplam 14 uçak ile da tek kiflilik JAS 39C mode- ilk olarak Gripen’den atefl- seltmesi kararlaflt›r›ld›. Çek Cumhuriyeti’nin siparifl- linin üretilmesi ile gerçek- leri takip etti. leflti. Özellikle uluslararas› JAS-39C/D Gripen Teknik Özellikler Uça¤› son olarak seçen ülke bar›fl gücü operasyonlar›nda ise Tayland oldu. Ülkenin en- elde edilen deneyimler ›fl›- Üretici Saab / BAE Systems vanterinde bulunan F-5B/E ¤›nda flekillendirilen bu mo- Mürettebat› 1-2 uçaklar›n› de¤ifltirmek için delin, öncülü A/B’ye göre Uzunlu¤u 14,01 m 16 açt›¤› ihaleyi kazanan Gripen farklar›, NATO silah sistem- International, fiubat 2008 ta- leri ile uyumlu olmas› ve baz› Kanat Aç›kl›¤› 8,4 m rihinde imzalan anlaflmaya kabiliyet art›fllar›n› berabe- Kanat Alan› 25,54 m2 göre, 4’ü tek, 2’si çift kiflilik, rinde getirmesi oldu. Bunlar Yüksekli¤i 4,5 m toplam 6 uça¤›n teslimat›n› aras›nda en çok dikkati çe- gerçeklefltirecek. ‹lave 6 kenler; havada yak›t ikmali Bofl A¤›rl›¤› 6620 kg uça¤›n siparifli de opsiyonlar yapabilme kabiliyeti, tama- Azami Kalk›fl A¤›rl›¤› 14.000 kg aras›nda bulunuyor. men say›sal kokpit, kokpit içi Motor 1 x Volvo Aero RM12 turbofan Azami H›z› 2470 km/sa Servis Tavan› 15.240 m Menzili 2800 km Harekat Yar›çap› 800 km General Electric F404-400 turbofan motoru temel al›narak gelifltirilen Volvo Aero RM12 G-S›n›rlar› +9 g / -3 g
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com Gripen NG Ekim 2007’de, ‹sveç Hükü- meti ile Saab aras›nda Gripen C/D’nin modernizasyonu için Gripen Demonstrator (Demo) Program› ad› alt›nda bir an- laflma imzaland›. Bu anlafl- ma, uçakla ilgili yap›lan kap- saml› iyilefltirme çal›flmalar›- n›n sonuncusu olarak dikkat çekiyor. Gripen NG (Next Ge- neration) olarak tan›mlanan uçak, C/D temelli olmakla birlikte, bu modelden önemli ölçüde farkl›lafl›yor. Öncelik- le, uça¤a ihtiyac› olan itkiyi sa¤layan motor de¤ifliyor. Ye- ni motor olarak, itki / a¤›rl›k oran›n› önemli ölçüde iyileflti- recek olan ve halen F/A- 18E/F Super Hornet uçakla- r›nda da kullan›lan ve art yanmal› 98 kN güç üretebilen GE Aviation / Volvo Aero F 414G turbofan motoru düflü- nülüyor. Bu kapsamda uça- ¤›n bofl a¤›rl›¤› sadece 200 kg artarken, yeni motorun sa¤- lad›¤› yüzde 20’lik güç art›fl›, azami kalk›fl a¤›rl›¤›n› 14.000 kg’dan 16.000 kg’a ç›kar›yor. h›zlarda (Mach 1,1) uçabil- yüzde 40 artmas›n› sa¤l›yor. Özellikle uluslararas› bar›fl gücü Bu da daha yüksek miktarda mesi de hedefler aras›nda. Bu durum, uça¤›n menzilini operasyonlar›nda elde edilen yak›t ve mühimmat tafl›nabil- Gripen NG’nin tasar›m›nda da 4000 km’nin üzerine ç›kar›- deneyimler ›fl›¤›nda flekillendirilen mesi anlam›na geliyor. Ayr›- C/D modeline göre baz› fark- yor. Ayn› flekilde, uça¤›n artan Gripen C'nin tamam› say›sal kokpiti ca, uça¤›n havadan havaya l›l›klara gidildi¤i gözlemleni- gücü sayesinde gövde alt›na füzelerle, art yanma olmaks›- yor. Ön inifl tak›mlar›n›n yeri- eklenen 2 adet a¤›r yük paylo- z›n supercruise (süper seyir) nin de¤ifltirilmesi, dahili yak›t nu ile tafl›ma kapasitesi de olarak adland›r›lan ses üstü kapasitesini yaklafl›k olarak önemli oranda art›yor.
‹sveç Hava Kuvvetleri'nin tek ve çift kiflilik Gripen'leri 17 ile Saab 2000 Erieye HE‹K uça¤›
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 ANAL‹Z
JAS 39 GRIPEN ve Silah Sistemleri 4 1. IRIS-T 2 (K›z›lötesi Güdümlü Havadan Havaya Füze) 3 2. PYTHON 4/5 1 (K›z›lötesi Güdümlü Havadan Havaya Füze) 3. AIM-9X SIDEWINDER (K›z›lötesi Güdümlü Havadan Havaya Füze) 4. R-DARTER (K›z›lötesi Güdümlü Havadan Havaya Füze) 10 5. METEOR (Görüfl Menzili Ötesi Havadan Havaya Füze) 6. HAR‹C‹ YAKIT TANKI 9 7. BOQ-X300 (Elektronik Karfl› Tedbir Podu) 8. JDAM/JDAM-ER GBU-31/32/38 (Ak›ll› Bomba) 9. A-DARTER 13 (K›z›lötesi Güdümlü Havadan Havaya Füze) 11 10. AIM-9 SIDEWINDER (K›z›lötesi Güdümlü Havadan Havaya Füze) 11. DERBY (Görüfl Menzili Ötesi Havadan Havaya Füze) 12. AGM-65 MAVERICK 14 (Havadan Yere Füze) 13. AIM-132 ASRAAM 16 (K›z›lötesi Güdümlü Havadan Havaya Füze) 14. SDG GBU39/B (Ak›ll› Bomba) 15. BRIMSTONE (Havadan Yere Füze) 16. AIM-120 AMRAAM (Görüfl Menzili Ötesi Havadan Havaya Füze) 17 17. PAVEWAY III GBU-22/24 18 (Ak›ll› Bomba) 18. PAVEWAY II GBU-10/12/16 (Ak›ll› Bomba) 19. LIZARD II/III (Ak›ll› Bomba) 19 20. LITENING GIII (Hedefleme Podu) 21. EHUD/FPR (E¤itim Podu) 22. SPICE (Ak›ll› Bomba) 18 23. MK80 Serisi (Genel Maksat Bombalar›) 24. RBS15 (Gemisavar Füzesi) 22 25. MRPS 20 (Keflif Podu) 26. DWS39 (Menzil D›fl› Ak›ll› Bomba) 27. RECCELITE (Keflif Podu) 28. VICON 18/72C (Keflif Podu) 29. AGM-154 JSOW 23 (Menzil D›fl› Ak›ll› Bomba) 21 30. TAURUS KEPD 350 (Seyir Füzesi)
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com 7
4 5
6
8
12
15
28
27 24 29
19
30
25 26
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 ANAL‹Z
Halen uzun menzilli görev- flu s›ras›nda, 6400 m yüksek- çeklefltirilen tatbikatlara ka- planlanan 225 görev uçuflu- lerde harici yak›t tanklar›n›n li¤e ve 600 km h›za ulaflt›. t›l›m fleklinde de olabiliyor. nun sadece 5’ini gerçekleflti- kanat alt›nda ve asl›nda mü- Tam olarak kesinleflmemekle Uça¤›n yurt d›fl›nda kat›ld›¤› remedi. Gerçeklefltirileme- himmat için düflünülmüfl a¤›r birlikle, Gripen NG’nin 2014 tatbikatlar içerisinde en dik- yen bu uçufllar›n 4’ü hava yük paylonlar›nda tafl›nd›¤› y›l›nda hizmete girmesi he- kat çekici olan›, hiç kuflkusuz muhalefeti sebebiyle olur- düflünülürse, ilave paylonlar defleniyor. Uça¤›n gelifltirme ABD’de düzenlenen Red ken, sadece 1’i teknik ar›za- ile mühimmattan fedakârl›k sürecinde, General Electric, Flag. Gripen, bu tatbikata dan kaynakland›. etmeden harici yak›t tanklar›- Thales, Rockwell Collins, Ho- 2006 ve 2008 y›llar›nda ol- Ayn› flekilde, 2008 y›l›nda n›n tafl›nabilmesi olanakl› ha- neywell, APPH, Terma, Mar- mak üzere iki defa kat›ld›. ABD’nin Nevada Eyaleti’nde- le gelecek. Yine Thales ile tin-Baker ve Meggitt firmalar› 2006 y›l›nda ABD’nin Alaska ki Nellis Hava Üssü’nde ger- birlikte gelifltirilen aktif elek- da yer al›yor. Eyaleti’ndeki Eielson Hava çeklefltirilen ve Türk F-16’la- tronik s›ral› tarama (Active Üssü’nde gerçeklefltirilen r›n›n da konuk olarak kat›ld›- Electronic Scanned Array / Red Flag Deneyimi Red Flag’a ilk kez kat›lan ¤› tatbikatta yer alan Gripen, AESA) radar›, hem hava hem Gripen, harbe haz›rl›k süre- uçak, tatbikatta çok rollü ya- yerdeki hedeflere karfl› GBU- de kara hedeflerine taarruz cini tamamlad›¤› 1997 y›l›n- p›s›na uygun olarak hava-ha- 12 Paveway II lazer güdümlü görevlerinde önemli bir kabi- dan günümüze kadar her- va ve hava-yer görevlerini ic- bombalar› ve BK-27 topunu liyet art›fl›n› beraberinde ge- hangi bir s›cak çat›flmada yer ra etti. Hava-hava görevle- kullanarak at›fllar gerçeklefl- tirecek. almad›. Bununla birlikte, dü- rinde füze at›fllar› simüle edi- tirdi. Önceden planlanan gö- Gripen NG, ilk test uçuflunu zenli olarak gerçeklefltirilen lirken, elektronik harp siste- rev uçufllar›n›n yüzde 95’ine May›s 2008’de baflar›yla ger- tatbikatlarda uça¤›n perfor- minden çok say›da flare at›l- kat›larak da harekât kabili- çeklefltirmifl bulunuyor. ‹s- mans›n›n test edildi¤i bilini- d›. Hava-yer görevlerinde ise, yetini gösterdi. veç’in Linköping flehrinde bu- yor. Bu testler, kullan›c› ül- GBU-16 Paveway II lazer gü- Gripen, 2003 y›l›nda beri ‹s- lunan Saab’a ait havaalan›n- kelerin kendi topraklar›nda dümlü bombalar› ve BK-27 veç Hava Kuvvetleri Acil Mü- dan kalkan çift kiflilik uçak, icra ettikleri tatbikatlar ola- topu ile yer hedefleri atefl al- dahale Birli¤i (Swedish Air yaklafl›k 30 dakikal›k test uçu- bildi¤i gibi, yurt d›fl›nda ger- t›na al›nd›. Gripen, önceden Force Rapid Reaction Unit /
20
Yeni nesil Gripen NG, özellikle NATO sistemleri ile uyumlu maliyet etkin bir savafl uça¤› arayan ülkelerin gözdeleri aras›nda.
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com Gripen'ler Güney Afrika Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri'ne ait bir tanker uça¤›ndan havada yak›t ikmali gerçeklefltiriyor.
SWAFRAP) içerisinde de yer kenin kat›l›m› ile A¤ustos motorlu daha a¤›r uçaklarla c›lar›n›n eskiyen filolar›n› ye- al›yor. Uluslararas› bar›fl gü- 2003’te Bulgaristan’da ger- da karfl› karfl›ya gelebiliyor. nilemek istemesi Gripen’›n cü operasyonlar›na kat›l›m çeklefltirilmiflti. Gripen’in en büyük avantaj› flans›n› artt›r›yor. amaçl› kurulan bu birlik, ha- olarak, göreceli ucuz olmas›- Bugün ismi Gripen ile birlikte rekât bölgesinde 30 gün sü- Gelece¤i Parlak na karfl›n son teknoloji ürünü an›lan birçok ülke bulunuyor. reyle konuflland›r›labilme Günümüzde çok say›da üreti- silah sistemlerine sahip ol- Hollanda, Danimarka, ‹sviç- kabiliyetine sahip. ‹sveç, bu ci firman›n oldu¤u uluslara- mas› gösteriliyor. Uça¤›n re, Slovakya, H›rvatistan, Ro- birli¤in kabiliyetlerini artt›r- ras› savafl uça¤› piyasas›nda NATO silah sistemlerine manya, Bulgaristan, Kanada, mak için düzenli olarak NA- büyük bir rekabet yaflan›yor. uyumlu olmas›, silahl› kuv- Hindistan ve Brezilya bu ül- TO tatbikatlar›na kat›l›yor. Gripen’in uluslararas› ihale- vetlerini Bat› standartlar›nda kelerden ilk akla gelenler. Nitekim söz konusu birli¤in lerdeki en büyük rakipleri, yi- modernize etmek isteyen, Nitekim yap›lan iyilefltirme yer ald›¤› ilk tatbikat, 20 ül- ne tek motorlu uçaklar olan baflta eski Varflova Pakt› üye- çal›flmalar› ile daha da reka- F-16C/D, Mirage 2000-5 leri olmak üzere, birçok ül- betçi olan Gripen’›n, mevcut Mark II ve halen gelifltirilme keye cazip geliyor. Ayn› flekil- kullan›c›lara ek olarak önü- çal›flmalar› devam eden JSF. de, JSF program›n›n en iyim- müzdeki dönemde bu ülke- Ancak Gripen, ihalelerde Ra- ser tahminlerle 2010’lu y›lla- lerden bir veya birkaç›n›n da- fael, Eurofighter, F-15E, F/A- r›n ikinci yar›s›na sarkmas› ha envanterine girmesi sür- 18E/F ve Su-27 türevi çift ve mevcut F-16 A/B kullan›- priz olmayacakt›r.
21
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 ÖZEL HABER TÜB‹TAK UEKAE IDEF’i Yenili¤e Bo¤acak Özellikle kriptoloji alan›ndaki çal›flmalar›yla Türkiye’nin bu alanda dünyada söz sahibi bir ülke olmas›n› sa¤layan TÜB‹TAK Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araflt›rma Enstitüsü (UEKAE), bu y›l ilk kez ‹stanbul’da düzenlenecek olan 9’uncu IDEF Uluslararas› Savunma Sanayi Fuar›’nda en yeni ürünlerini sergileyemeye haz›rlan›yor.
Naile ASLAN / [email protected] SRC155A radyolink cihaz›n›n üyükçekmece’deki Mbit bant ge- iç (solda) ve d›fl (altta) TÜYAP Fuar ve Kon- niflli¤ine sa- ortam birimleri Bgre Merkezi’nde ger- hip noktadan çeklefltirilecek IDEF 2009’da noktaya hava- TÜB‹TAK UEKAE’nin sergi- dan haberleflme leyece¤i ürünler aras›nda; imkan› sa¤layan radyolink kriptolu cep telefonu (M‹L- cihaz› (SRC155A) ve Türki- gerçeklefltire- CEP), NATO Askeri Komitesi ye'nin en hafif TEMPEST bil- cek. Böylelikle, Türkiye ve taraf›ndan onaylanm›fl ilk gisayar› da bulunuyor. Dünya dünyan›n çok say›da ülkesin- kriptolu USB bellek (SIR), bir genelinde bilgi güvenli¤ine den gelen resmi ve sivil kat›- frekans aral›¤›ndaki haber- yönelik ürünler genellikle l›mc›lar, ilk kez bir fuarda leflmenin gözetlenmesini broflür ve afifl gibi malzeme- M‹LCEP, SIR ve SGS'yi çal›- sa¤layan Spektrum Gözetle- lerle tan›t›l›rken, TÜB‹TAK fl›rken görme flans›na sahip me Sistemi (SGS), yeni off-li- UEKAE yeni ürünlerinin can- olacak. ne kripto cihaz› (TACEK), 155 l› tan›t›mlar›n› da bu fuarda TÜB‹TAK UEKAE, fuar ala- n›nda yer alacak olan stand›- n›n, bu ürünleri yak›ndan ta- n›mak, bilgi güvenli¤i ve ha- berleflme alanlar›ndaki en fuarlar›na kat›l›yor; gelifltir- yeni teknolojiyi yak›ndan di¤i yeni teknolojileri ve do- görmek isteyen ziyaretçile- lay›s› ile ülkemizin savunma rin ilk u¤rayaca¤› nokta ol- sanayi alan›ndaki araflt›rma mas›n› bekliyor. Olas› yo- ve gelifltirme gücünü tüm ¤unlu¤u önlemek amac›yla dünyaya tan›t›yor. Bilgi gü- kurum yetkilileri grup tan›- venli¤i, haberleflme ve ileri 22 t›mlar› için veya özel tan›t›m elektronik konular›nda dün- toplant›lar› için randevu al›n- ya çap›ndaki rakipleri ile ay- mas›n› öneriyor. n› kulvarda yar›flan TÜB‹TAK Bu organizasyon ile UEKAE, kriptolu USB bellek TÜB‹TAK UEKAE’nin gibi ürünleri ile ilk olma Müflteri ‹liflki- özelli¤ini de gururla tafl›yor. leri ve ‹fl TÜB‹TAK UEKAE’nin en Gelifltir- önemli de¤erini kendini ül- me Bölümü il- kesine adam›fl araflt›rmac›- gileniyor. Kendi alan›nda lar oluflturuyor. Proje yöne- ülkemizin önde gelen kuru- ticilerinin önderli¤inde çal›- lufllar›ndan olan TÜB‹TAK flan bu araflt›rmac›lar, aka- UEKAE, 2006 y›l›ndan bu ya- demik özgürlük içerisinde TÜB‹TAK UEKAE taraf›ndan gelifltirilen na birçok ülkede düzenlenen yarat›c›l›klar›n› kullanma f›r- tafl›nabilir test ve sinyal analiz sistemi VETESIS uluslararas› savunma sanayi sat› buluyor.
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com
ANAL‹Z Görüntü K›ymetlendirmede Milli Teknoloji Merkezi: MilSOFT MilSOFT Yaz›l›m Teknolojileri A.fi. (MilSOFT) taraf›ndan gelifltirilen Görüntü K›ymetlendirme Sistemi Yaz›l›m› (GKS)’nin, Türk Havac›l›k ve Uzay Sanayii A.fi. (TUSAfi)’›n ana yüklenicili¤inde devam eden Türk ‹nsans›z Hava Arac› (T‹HA) Projesi’ne yönelik k›sm› 2008 y›l›nda ilk muayene ve kabul testlerini baflar›yla geçmifl bulunuyor. MSI Dergisi’nin 40’›nc› say›s›nda ele ald›¤›m›z T‹HA Projesi’nde önemli bir aflaman›n daha geride b›rak›lmas› anlam›na gelen bu geliflme, Türk Savunma Sanayisi’nin imkân ve kabiliyetlerinin gelmifl oldu¤u seviyeyi göstermesi aç›s›ndan önem tafl›yor. Naile ASLAN / [email protected] ilgisayar, görüntüleme yi hedeflemifltir. Bu hedefleri Söz konusu Ar-Ge projesinin, ces / Veri Da¤›t›m Servisleri) ve say›sal görüntü iflle- karfl›lamak ve uluslararas› SSM bünyesinde, TUSAfi ana ara katman› üzerinden akta- Bme teknolojilerindeki standartlara uyumlu, son yüklenicili¤inde gelifltirilen r›lmas› konusunda radikal geliflmeler; ülke güvenli¤inin teknolojileri içeren bir sistem T‹HA Program›’na yönelik yenilikler içermektedir. Dün- sa¤lanmas›nda yeni çözüm- gelifltirmek için MilSOFT, k›sm› olan TGKS’nin, 2008 y›- yada bu özelli¤e sahip say›l› lerin kullan›m›n› gündeme 2005 y›l›nda Savunma Sana- l›n›n Aral›k ay›nda ilk kabul ürünlerden biri olan GKS, getirmifltir. Art›k, yüksek ha- yii Müsteflarl›¤› (SSM) tara- testleri baflar› ile icra edilmifl üniversite-sanayi ifl birli¤iyle cimli say›sal sensör verileri- f›ndan bafllat›lan “Görüntü ve T‹HA Projesi kapsam›nda tasarlanm›fl, yeni teknolojile- nin h›zl› / do¤ru ifllenmesi ve K›ymetlendirme Projesi”ne haz›r hale getirilen ilk ürün ri ve algoritmalar› bünyesin- anlamland›r›lmas› için kulla- gerekli eklemeleri uygulaya- olmufltur. de bar›nd›ran, Türk mühen- n›c›lara yard›mc› olacak yar›- rak 2006 y›l›nda, GKS ad› al- Türkiye’nin ilk “Milli Görüntü disleri taraf›ndan gelifltiril- otomatik / otomatik çözümle- t›nda bir Ar-Ge projesi bafl- K›ymetlendirme Yaz›l›m›” mifl özgün bir çözümdür. re, görüntülerden h›zl› bir fle- latm›flt›r. Yaklafl›k 40 kiflilik olan GKS, mevcut teknolojisi GKS Teknolojisi, kendine kilde anlaml› bilgilerin ç›kar›- deneyimli bir ekibin çal›flma- ile dünyada rekabet eden ve özel kabiliyetler içerdi¤i gibi, larak karar mekanizmalar›na lar› do¤rultusunda gelifltiri- baflta NATO olmak üzere bir- stratejik olan; uydu sistemle- sunulmas›na ve gerekti¤inde len GKS, askeri ve ticari uy- çok ülkeden talep gören bir ri, insans›z hava araçlar›, s›- bu bilgilere göre otomatik gulama alanlar› olan milli bir sistem konumuna gelmifltir. n›r güvenli¤i, kent güvenli¤i uyar›lar›n yap›lmas›na ihtiyaç görüntü iflleme, arflivleme ve Gelifltirilen ürün ve altyap›; ve ülke güvenli¤i alanlar›nda duyulmaktad›r. Dünya paza- istihbarat yaz›l›m›d›r. genel d›fl sistemlerden al›- da bir ürün hatt› olarak kul- r›nda, görüntü iflleme konu- GKS’nin amac›; istihbarat ve nan video görüntülerinin sis- lan›labilmesini sa¤layacak suna belirli bir seviyeye kadar hedef tan›ma amaçl› olarak tem kullan›c›lar›na kesintisiz jenerik ve stratejik-kritik 24 çözümler sunabilen askeri / farkl› platformlar üzerindeki olarak, standartlara dayal› özellikleri de altyap›s›nda ticari sistemler olmas›na ra¤- sensörlerden gelen görüntü- DDS (Data Distribution Servi- bar›nd›rmaktad›r. men, esnek çözüm ve düflük ler üzerinde k›ymetlendirme bak›m maliyeti sunan sistem- ifllemleri yaparak, gerekli ler bulunmamaktad›r. tedbirlerin / önlemlerin al›n- Dünya genelindeki bu ihtiyac› mas›na yard›mc› olmakt›r. gören MilSOFT, tüm bu özel- GKS’de; d›fl sistemlerden likleri bar›nd›ran milli bir çö- gerçek zamanl› olarak gelen, züm gelifltirmeyi ve bu çözü- kay›tl› ve / veya arflivlenmifl mü sadece Türk Silahl› Kuv- veriler üzerinde ifllem yap›l- vetleri (TSK) için de¤il askeri / makta, elde edilen veriler sivil ve yerli / yabanc› tüm hem ham olarak saklanmak- kullan›c›lar için gerekli altya- ta hem de görüntülemeye ha- p›y› sa¤layabilen bir sistem z›r hale getirilmek üzere ön tasar›m›nda gerçeklefltirme- ifllemeye tabi tutulmaktad›r. © MilSOFT
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com TUSAfi ©
GKS; kendisine iletilen çeflit- tipleme yap›lm›fl ve bu saye- manl›k deste¤i ile birlikte ya- mas›, 26 Haziran 2007 tari- li sensör verilerinin (EO/IR, de mimarinin tutarl›l›¤› kol- p›lan çal›flmalar ile gelifltiril- hinde Brüksel’de “OMG (Ob- SAR, GMTI) ve sensör destek lanarak yeni kabiliyetlerin dikten sonra sisteme enteg- ject Management Group) verilerinin (telemetri) çözü- sisteme sürekli olarak en- re edilmifltir. Yaz›l›m mima- DDS Information Day” etkin- lüp sistem içine al›nmas›, tegre edilebilmesi sa¤lan- risinin temel ö¤elerinden biri li¤inde sunulmufltur. Bu pro- ham olarak kaydedilmesi, m›flt›r. Yaz›l›m içerisinde kul- olan DDS üzerinden sensör totip ile MilSOFT taraf›ndan verilerin kesintisiz olarak ile- lan›lacak olan görüntü iflle- (SAR, GMTI, EO/IR) verileri- gerçeklefltirilen DDS altyap›- tilmesi, ön ifllenmesi ve co¤- me, GMTI hedef izleme, SAR nin iletimi fikrinin gerçekle- s›n›n veri iletimi için uygun rafi kay›tlar›n›n yap›lmas› ifl- ortofoto do¤rultma, SAR sa- flebilirli¤ini do¤rulamak oldu¤u ve GKS’nin da¤›t›k lemlerini gerçeklefltirmekte- bit hedef tespiti gibi algorit- amac›yla yap›lan “Video over mimarisi ile uyumlu bir fle- dir. GKS bu ifllemlere ek ola- malar Matlab ortam›nda üni- DDS” (DDS üzerinden görün- kilde çal›flabilece¤i do¤ru- rak yak›n gerçek zamanl› ve- versitelerden al›nan dan›fl- tü aktar›m›) prototip çal›fl- lanm›flt›r. rilerin; TUSAfi © I Görüntülenmesini, I Görüntülenen veriler ve GKS’ye iletilmifl istihbarat talepleri do¤rultusunda k›ymetlendirme görevleri tan›mlanmas›n›, I Ön ifllemeden geçmifl ve zaman-uzamsal veri 25 taban›na aktar›lm›fl veriler üzerinde k›ymetlendirme görevleri do¤rultusunda k›ymetlendirme ve raporlama ifllemleri yap›lmas›n›, I Sonuçlar›n talepte bulunan makamlara iletilmesini sa¤lamaktad›r. Ürün gelifltirme aflamas›n›n bafllang›c›nda, teknik aç›dan riskli oldu¤u de¤erlendirilen mimari k›s›mlar› için, proto- www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 ANAL‹Z
GKS Projesi sonunda Türki- kilde kullan›labilece¤i de¤er- ye, afla¤›da özeti verilen lendirilmektedir. alanlarda dünya standartla- TGKS ve UGT’de uygulanan r›nda tecrübe kazanm›fl ve GKS’nin temel çal›flma pren- bu bilgi/beceri somut bir sibi fiekil 1’de aç›klanm›flt›r. ürüne yans›t›labilmifltir: GKS’nin tasar›m›nda esnek-
I Sensör modelleme, lik, geniflleyebilirlik ve plat- Proje kapsam›ndaki sistemin TUSAfi © I SAR, GMTI, EO/IR form ba¤›ms›zl›¤› göz önünde temel harekât kavram› veri iflleme / analiz bulundurulmufl, böylelikle ve bileflenleri kabiliyetleri, benzer projelere yönelik bir I Videodan süper çözünürlük, ürün hatt› olarak kullan›m›- I Fotogrametri / n›n önü aç›lm›flt›r. Bu sayede, radargrametri, GKS, benzer askeri / sivil ve I SAR, EO/IR co¤rafi kay›t, yerli / yabanc› projelerde de- I SAR ve IR görüntülerinde ¤erlendirilebilecek (NATO- sabit hedef tespiti, AGS, Göktürk, FTIES, GÖR- I GMTI ve videoda S‹S, GAOHTS, Özgün T‹HA, hareketli hedef takip, Anayurt Güvenli¤i vb.) ve I STANAG uyumluluk, milli imkânlarla gelifltiri- I WAN’da görüntü aktar›m›, len sistem sayesinde, ül- I DDS ile kesintisiz veri kemizin menfaati ko- iletimi, runmufl olacakt›r. I CMS’e görüntü Nitekim, MilSOFT; entegrasyonu. GKS ile elde etti¤i MilSOFT taraf›ndan, TÜB‹TAK kabiliyetler sonu- TEYDEB deste¤i de al›narak, cunda, NATO’nun GKS ad› alt›nda gelifltirilen ya- 1,4 milyar avro de- z›l›m altyap›s›, Tafl›nabilir Gö- ¤erindeki ‹ttifak Yer Gözetleme jesi ile elde etti¤i tecrübe ve rüntü K›ymetlendirme Siste- Sistemi (NATO AGS) Projesi altyap›lar› kullanarak gerçek- MilSOFT mi (TGKS) ve Uzak Görüntü kapsam›nda Görüntü K›ymet- lefltirecektir. Devlerle Terminali (UGT) olarak iki ayr› lendirme Sistemi IT Altyap›s› NATO AGS Projesi, Mil- ürüne uygulanm›flt›r. T‹HA ve Görüntü K›ymetlendirme SOFT’un dünyadaki büyük fir- Yar›fl›yor Projesi kapsam›nda TSK’n›n Fonksiyonlar› için, ana yükle- malar düzeyinde hareket GKS’nin milli olarak son kullan›c› olaca¤› bu ürün- nici olan Northrop Grumman edebildi¤ini göstermesi ve el- gelifltirilmesini sa¤layan lerin de ilk muayene ve kabul firmas› taraf›ndan seçilmifltir. de etti¤i görüntü k›ymetlen- MilSOFT, sistem testleri baflar› ile icra edilmifl MilSOFT, NATO AGS Projesi’ne dirme kabiliyetlerinin ulusla- entegrasyonu ve yaz›l›m bulunmaktad›r. Ürünün bu Türkiye’nin de dahil olmas› du- raras› arenada da kabul gör- gelifltirme alanlar›nda versiyonunun ülkemizin gü- rumunda; bu projede sorumlu dü¤ünü ispatlamas› aç›s›n- savunma sanayisinde faaliyet venli¤i aç›s›ndan etkin bir fle- oldu¤u ifl paketlerini GKS Pro- dan önemlidir. gösteren yüzde 100 milli sermayeli özel bir firmad›r. MilSOFT, 2005 y›l›nda bir yaz›l›m firmas›n›n
© MilSOFT ulaflabilece¤i en yüksek olgunluk seviyesi olan SEI CMMI-5 seviyesine Avrupa’da ulaflabilen ilk firma olmufl, 26 2008 y›l›nda da CMMI-5 sertifikas›n› yenileyerek, yenilenen versiyona göre, bu belgeye sahip olabilen dünyadaki ilk 20 firma aras›na girmifltir. MilSOFT, ABD, Almanya, Fransa, ‹ngiltere ve ‹srail gibi teknolojik olarak geliflmifl birçok ülkeye yaz›l›m ihraç etmekte ve savunma sanayimizin ihtiyaç duydu¤u kritik teknolojilerin milli olarak kazan›lmas›na yönelik projelerde yer almaktad›r.
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com
ANAL‹Z
Dergisi’nin 39’uncu say›- MSI s›nda yer alan May›n “Derinliklerdeki Sinsi Silah: Deniz May›nlar›” bafll›kl› araflt›rmam›z bu tespitle bit- miflti. O zaman da belirtti¤i- Karfl› Tedbirleri miz gibi, deniz may›nlar› kla- sik olarak tan›mlanan silah sistemleri aras›nda yer al- ve Türkiye makla birlikte, yaratabile- cekleri etkiler düflünüldü- “Geliflmifl teknolojilerle donat›lan may›nlar, denizlerin ¤ünde, bir savafl›n gidiflat›n› tamamen de¤ifltirebilecek en korkulan silah sistemlerinden birisi olmaya devam potansiyele sahipler. ediyor. Deniz operasyonlar›n›n k›y› sular›nda Eldeki veriler, içinde bulun- du¤umuz dönemde bu tehdi- gerçekleflmesinin öngörüldü¤ü günümüzde, bu tehdidin din daha da artt›¤›n› gösteri- yor. Zira günümüzde, deniz a¤›rl›kl› olarak karalara yak›n bölgelerde görev yapan operasyonlar›n›n a¤›rl›kl› donanma unsurlar› için risk oluflturmas› beklenebilir…” olarak karaya dönük olmas› Cenk ÖZGEN / [email protected] ve donanma unsurlar›n›n kahverengi sular olarak ta- mayabilece¤i gerçe¤i ise, Pasif ve Aktif Bu makalenin as›l konusunu n›mlanan k›y› sular›nda ko- tehdidin yap›s›n› karmafl›k- Harekât oluflturan aktif MKT harekât› nuflland›r›lmas› öngörülü- laflt›rd›¤› gibi önlem al›nma- Askeri literatürde may›n sila- ise, do¤rudan may›nlar›n im- yor. Deniz may›nlar›n›n ge- s›n› da iyice zorlaflt›r›yor. h›na karfl› al›nan önlemleri ha edilmesine yönelik ger- nellikle 100 m ve alt›ndaki Öyle ki, deniz may›nlar›n›n tan›mlamak için kullan›lan çeklefltirilen bir harekât biçi- s›¤ sularda kullan›ld›¤› dü- oldukça ucuz olmas›, üretil- may›n karfl› tedbirleri (MKT) midir. Aktif MKT harekât›nda flünüldü¤ünde, may›n tehdi- dikten sonra özel bir bak›m harekât›, pasif ve aktif olmak bar›fl zaman›nda yap›lacak dinin neden artt›¤› sorusu- gerektirmemesi ve dökül- üzere ikiye ayr›l›r. Pasif MKT, araflt›rmalar büyük önem ta- nun cevab› da kendili¤inden mesinin de son derece basit gemilerin may›n tehdidinden fl›r. Hidrografik ve oflinogra- verilmifl oluyor. olmas›, asimetrik tehdit ola- korunmak için ald›klar› ted- fik araflt›rma gemileri kulla- Dünyada bugün yaklafl›k 50 rak kabul edilen terörist birleri kapsar. May›nl› sahala- n›larak yap›lan bu çal›flma- ülke deniz may›n› döfleme gruplar veya korsanlar ta- ra girmemek veya güvertede larda, bölgesel tuzluluk imkân ve kabiliyetine sahip. raf›ndan da kolayl›kla kulla- gözcü bulundurmak pasif oranlar› ile ak›nt› ve gel-git- May›n›n sadece has›m ülke / n›labilecekleri anlam›na ge- MKT kapsam›nda verilebile- lerin durumu tespit edilir. Bu ülkeler taraf›ndan kullan›l- liyor. cek örneklerdir. araflt›rmalar, MKT operas-
Bal›k adamlar MKT operasyonlar›n›n vazgeçilmezleri aras›nda yer al›yor.
28 © Amerikan Donanmas›
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com yonlar›nda önemli bir iflleve K›y› Sular›n›n oluflturur. Ortama göre sin- sahip olan sonar›n sa¤l›kl› Zorluklar› yal dalgalar›n›n fliddeti ayar- olarak çal›flmas› için olmaz- Donanma operasyonlar›n›n lanabilen yeni nesil sonarla- sa olmaz bir koflul teflkil yeni rotas› olan k›y› sular›, r›n kullan›lmas› bu sorunla- eder. Zira sonar›n deniz ta- do¤al çevresel koflullar se- r›n çözümünde etkilidir. K›y› ban›na gönderdi¤i ses dalga- bebiyle MKT operasyonlar›n- sular›nda kullan›lacak yeni lar›, farkl› tuzluluk oranlar›- da kullan›lan sonarlar› olum- nesil sonarlardan di¤er bek- na sahip bölgelerde ve ak›nt› suz yönde etkileyebilir. Bu lentiler ise; sürat, genifl alan koflullar›nda de¤iflik sonuç- durum, özellikle s›¤ sular ile tarama ve yanl›fl alarm ora- lar al›nmas›na neden olabilir. nehir ve kanal gibi yerlerde n›n›n düflük olmas›d›r. Hidrografik ve oflinografik kendisini daha fazla gösterir. araflt›rma gemileri kullan›la- Bu bölgelerde MKT May›n Tarama rak bar›fl zaman›nda yap›lan operasyonlar›n›n Konsepti bir di¤er çal›flmay› ise, deniz olumsuz yönde etki- Aktif MKT harekât›nda; ma- taban›n›n haritas›n› ç›kar- lenmesinin temel y›n tarama ve may›n avlama mak oluflturur. Deniz taban›- nedenlerini, so- olmak üzere iki teknik kulla- n› önceden bilmek; sonar, nar dalgalar›- n›l›r. Her iki teknik de, MKT manyetik dedektör ve gözle n›n dibe çar- harekât›n›n vazgeçilmezleri (optik sistemler kullan›larak) parak yaratt›¤› yüksek aras›nda yer al›r. Ancak bir yap›lan may›n aramas›nda, yank› sorunu ve s›¤ sular- bölgede may›n tarama ve av- sonradan dibe yerlefltirilen daki dip kar›fl›kl›¤›ndan lama teknikleri efl güdüm farkl› bir cismin kolayl›kla kaynaklanan tespit güçlü¤ü içerisinde kullan›labilece¤i tespit edilmesini sa¤lama gibi, sadece biri de kullan›la- aç›s›ndan önem tafl›r. bilir. Bu noktada belirleyici olan, çevresel özellikler ile may›n tehdidinin yap›s›d›r. Buna göre, aktif MKT hare- kât›nda kullan›lan teknikler- den ilki olan may›n tarama; mekanik tarama ve etki (inf- luens) tarama olmak üzere ikiye ayr›l›r: Avustralya Savunma Bakanl›¤› ©
29
Avusturalya Kraliyet Donanmas›'n›n Huon s›n›f› MKT gemilerinden Yarra 87 seyir halinde.
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 ANAL‹Z
mas›’nda kullan›lan Seehund uygulan›r. May›n zarf›n›n çok s›n›f› platformlar buna iyi bir derin suda oldu¤u durumlar örnektir. Type 352 Ensdorf s›- veya deniz harekât›n› k›s›tla- n›f› may›n tarama gemilerinin yan alanlar ilk akla gelen ör- 4 taneye kadar kumanda neklerdir. May›n avlama ha- edebildi¤i bu platformlar, rekât›; tespit, tan›ma/s›n›f- normal koflullarda üzerlerin- land›rma ve imha olmak üze- de bulunan 3 kiflilik mürette- re 3 aflamadan oluflur: bat taraf›ndan idare edilir. Sonar, manyetik dedektör Ancak görev bölgesine gelin- 1ve gözle su alt›ndaki di¤inde mürettebat platfor- may›nlar aran›r. Sonar›n mu terk eder ve uzaktan ku- tarama geniflli¤ine göre manda edilen bu sistem ana belli bir iz üzerinde © Amerikan Donanmas› geminin önünde seyrederek gerçeklefltirilen seyirde, Mekanik Tarama: May›n Etki Tarama: May›n tarama may›nlar› temizler. may›n oldu¤undan flüphe tarama gemisi taraf›ndan gemisi taraf›ndan Ayn› flekilde, bas›nç may›n- edilen bir cisim tespit yedeklenen (çekilen) tel yedeklenen yüksek düzeyde lar›na karfl› da “Guinea Pig” edildi¤inde, gemi güvenli üzerinde bulunan mekanik elektrik ak›m› oluflturan olarak adland›r›lan ve uzak- bir uzakl›kta beklemeye veya patlay›c› içeren kablo, selenoid ve ses tan kumandal› hedef gemisi geçer. makaslar, demirli ç›kar›c› cihazlar, hedef kullan›m›na dayanan bir yön- May›n oldu¤undan may›nlar›n flamand›ra ile geminin yayd›¤› tem uygulan›r. Bu yöntemde, 2flüphe edilen cismin ba¤lant›s›n› sa¤layan demiri manyetik/akustik izleri mümkün oldu¤unca güçlen- tam olarak tan›mlanabilmesi keser. Serbest kalan taklit ederek may›nlar›n dirilen ve yüzme kabiliyeti ve s›n›fland›rmas›n›n may›nlar yüzeye ç›kar ve patlamas›n› sa¤lar. Bu artt›r›lan hedef platform, yap›labilmesi için gemi gemi üzerindeki silahlar yöntem, manyetik ve may›nl› bölgenin içinden ge- üzerinde bulunan uzaktan veya dalg›çlar taraf›ndan akustik may›nlara karfl› çerek may›nlar› patlat›r. kumandal› insans›z su alt› kolayl›kla imha edilir. etkili sonuçlar verir. arac› (Remotely Operated Bu yöntemde derinlik ve Günümüzde MKT gemi ve May›n Avlama Underwater Vehicles / ROV) geniflli¤in ayarlanabilmesi mürettebat›n› riske atmamak Konsepti veya bal›k adam devreye için tarama telinin ucunda için uzaktan kumandal› plat- Aktif MKT harekât›nda kulla- girer. Bal›k adam ya da dalma ve açma uçurtmas› formlar›n kullan›m› gittikçe n›lan di¤er teknik olan may›n ROV’un üzerinde bulunan bulunur. Bir baflka mekanik yayg›nlaflmakta ve may›n ta- avlama, a¤›rl›kl› olarak tara- kamera vas›tas›yla tespit tarama yöntemi de, en az iki rama cihazlar›n›n yedeklen- ma gemileri ile taranamayan edilen cismin tam olarak gemi taraf›ndan yedeklenen me ifli, güvenli bir mesafede veya taranmas› çok uzun za- ne oldu¤utan›mlanmaya a¤ veya tel kullan›larak ana geminin önünde seyre- man alacak may›nl› alanlarda çal›fl›l›r. Bu amaçla sonar may›nlar› etkisiz hale den bu sistemler taraf›ndan sistemi ile donat›lm›fl getirmektir. yap›lmaktad›r. Alman Donan- ROV’lar da mevcuttur.
30
Alman Donanmas›'n›n Tip 333 Kulmbach s›n›f› MKT gemisi Passau (M 1096) © Rheinmetall
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com Amerikan Donanmas› helikopterli taramay› yayg›n olarak kullanmaktad›r. © Amerikan Donanmas›
Tan›ma aflamas›nda ba¤lant›s› koparak yüzeye 3cismin may›n oldu¤una ç›kan may›n, gemi karar verilirse, imha üzerindeki silahlar © Amerikan Donanmas› aflamas›na geçilir. Bu kullan›larak etkisiz hale aflamada, ROV üzerinde getirilir. malzemesi olarak; manyetik geliflmifl komuta-kontrol, ha- bulunan robot kollar veya ve akustik izin azalt›lmas›n› berleflme ve seyrüsefer sis- bal›k adam taraf›ndan may›n Kullan›lan sa¤layan ahflap, kompozit temleri bulunur. MKT gemile- zarf› üzerine imha flarj› Platformlar malzemeler veya amanyetik rine, may›n tehdidini tespit ve yerlefltirilir ve güvenli bir Günümüzde MKT harekâtlar› çelik tercih edilir. Mümkün ol- imha etmek için silah sistem- uzakl›ktan may›n patlat›l›r. a¤›rl›kl› olarak gemiler tara- du¤unca hafif olmas›na çal›fl›- leri ile sensörler entegre edi- Öte yandan, may›n›n f›ndan icra edilir. Tarama ve lan gövde, may›n patlamas›- lir. Ayr›ca, dalg›çlar için ba- demirli may›n olarak avlama görevlerinde kullan›- n›n yarataca¤› flok dalgalar›na s›nç odas› ve insans›z su alt› s›n›fland›r›lmas› durumunda, lan silah ve sensörlerin her karfl› özel olarak güçlendirilir. araçlar›na (Unmanned Un- ROV üzerindeki patlay›c› ikisini de tafl›yabilecek flekilde Gemi, manevra kabiliyeti de derwater Vehicle / UUV)’lere içeren makaslar kullan›larak tasarlanan günümüz MKT ge- yüksek olacak flekilde tasar- de yer verilir. demiri de kesilebilir. milerinin inflas› büyük bir titiz- lan›r. Yard›mc› bir tahrik sis- Her ne kadar kullan›m alan› Bu yöntemde flamand›ra ile likle gerçeklefltirilir. Gövde temi ile de donat›lan gemide, gemiler kadar yayg›n olmasa 31 da, günümüz MKT harekâtla- r›nda kullan›lan bir di¤er Süveyfl Harekât› platform helikopterlerdir. 1984 y›l›n›n yaz aylar›, yak›n dönemde gerçeklefltirilen en büyük MKT operasyonlar›ndan birine tan›kl›k May›n tarama amaçl› kulla- eder. Her ne kadar kesin olarak kan›tlanamasa da, iddialara göre 6 Temmuz 1984 tarihinde Akdeniz’den n›lan helikopterler, özellikle Süveyfl Kanal›’na giren Libya band›ral› “Ghat” isimli ticari gemi, gizlice deniz trafi¤inin yo¤un oldu¤u k›y› sular›nda oldukça etkili Süveyfl Körfezi ve K›z›ldeniz’e may›n döfler. K›sa zaman içerisinde 19 ticari geminin may›nlara çarpmas› sonuçlar al›nmas›n› sa¤lar. ile sonuçlanan bu olayda, döflenen may›nlar›n tahrip gücünün düflük olmas› sebebiyle hiçbir gemi Helikopterli taraman›n, per- batmaz. Ancak, tehlikenin büyüklü¤ü nedeniyle Süveyfl Kanal› geçici olarak geçifllere kapat›l›r. sonel güvenli¤ine ek olarak Dönemin M›s›r hükümeti; ABD, Fransa, Hollanda, ‹ngiltere ve ‹talya’dan yard›m ister. Amerikan k›sa süre içerisinde genifl Donanmas›’n›n 14’üncü Helikopter May›n Karfl› Tedbirleri Filosu (HM-14) liderli¤inde çok uluslu bir MKT bölgelerin temizlenebilmesi gücü bölgeye gönderilir. MKT gemi ve helikopterleriyle Süveyfl Körfezi ve K›z›ldeniz’de aylarca görev avantaj› bulunur. Halen heli- yapan güç, döflenen may›nlar› temizler. Tüm may›nlar›n temizlendi¤ine karar verildikten kopterli taramay› doktrin ha- sonra da kanal tekrar trafi¤e aç›l›r. le getiren ülkeler ABD, www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 ANAL‹Z
muhripler ile muharebe des- May›n avlama gemileri tek gemilerinin kat›lmas› da taraf›ndan tespit edilen kuvvetle muhtemeldir. may›nlar imha flarj› Nitekim MKT gemilerinin kullan›larak etkisiz hale kriz ve çat›flma dönemlerin- getirilir. Foto¤rafta de koruma ve lojistik destek patlaman›n fliddetiyle gemileri ile birlikte hareket metrelerce yükse¤e f›rlayan etmesi yayg›n bir uygulama- may›n görülüyor. d›r. Öyle ki, bu gemilerin re- fakatinde may›n oldu¤undan flüphe edilen yerlerde görev yapan MKT gemileri, temiz- leme iflleminin ard›ndan böl- genin koordinatlar›n› dost unsurlara bildirerek güvenli geçifl rotalar›n›n oluflturul- mas›n› sa¤lar. Amfibi ç›kar- ma operasyonlar›nda, temiz- lenen bölgeleri gösterme amac›yla iflaret dubalar› da kullan›labilir. Türkiye’deki Durum Üç taraf› denizlerle çevrili ül- kemiz, dünyan›n önemli su yollar›n›n üzerinde veya yak›- n›nda bulunmaktad›r. Bölge- sindeki önde gelen deniz kuvvetlerinden birine sahip
Amerikan Donanmas› © olan Türkiye, d›fl ticaretinin büyük bölümünü deniz yolu arac›l›yla yapmaktad›r. Dola- y›s›yla, su yollar›n›n her daim aç›k tutulmas› ülkemiz aç›- s›ndan hayati bir konudur. Kuflkusuz, olas› bir savafl du- rumunda, bo¤azlar ile sivil ve Japonya, ‹ran ve ‹sveç’tir. An- Organizasyon dan beri faaliyet gösteren askeri limanlar may›n tehdi- cak bu ülkeler içerisinde heli- Yap›s› NATO Daimi May›n Karfl› dine en aç›k yerlerdir. Ancak kopterli taramay› en yayg›n ve MKT gemileri tek bafllar›na Tedbirleri Görev Grubu-1 ülkemiz 1990’l› y›llar›n orta- baflar›l› flekilde uygulayan hareket edebilecek imkân ve (SNMCMG-1) buna en iyi ör- lar›na kadar modern bir ma- ABD’dir. Gemilerden ziyade, kabiliyetlere sahip olmakla neklerdendir. Dönemsel ola- y›n tarama ve avlama gemi- MKT harekâtlar›nda helikop- birlikte, genellikle bir görev rak say› de¤iflebilse de, 2009 sine sahip olamam›flt›r. ‹hti- terleri kullanmay› tercih eden kuvveti veya görev grubunun y›l›ndaki organizasyonda gö- yac›n aciliyetinin fark›nda Amerikan Donanmas›, MH- parças› olarak operasyonlar rev grubunda 1 tanesi komu- olan Türk Deniz Kuvvetleri, 32 53E Sea Dragon a¤›r nakliye icra eder. Gerek bar›fl, ge- ta-kontrol, 5 tanesi ise may›n 1997 y›l›nda Fransa’n›n kul- helikopteri taraf›ndan yedek- rekse kriz ve çat›flma dö- tarama ve avlama amaçl› ol- lan›m d›fl›na ç›kard›¤› 5 adet lenen may›n tarama plat- nemlerinde icra edilecek ha- mak üzere toplam 6 gemi Circe s›n›f› may›n avlama ge- formlar›n› kullanarak meka- rekâtlarda NATO’nun daimi bulunmaktad›r. Ayr›ca olas› misini sat›n alarak bu eksik- nik, manyetik ve akustik tara- bir MKT gücüne sahip olmas› bir çat›flma durumunda, gö- li¤i giderme yönünde ilk ad›- ma yapabilmektedir. amac›yla, May›s 1973 y›l›n- rev grubuna f›rkateyn ve m› atm›flt›r. Türk Donanma- s›’nda Edincik s›n›f› olarak Donanman›n Gözbebe¤i SAS Timleri hizmete giren bu gemilerin Deniz Kuvvetleri Komutanl›¤›’n›n MKT yeteneklerinden bahsetti¤imiz bu makalede, donanmam›z›n göz gövdeleri lamine edilmifl ah- bebe¤i SAS (Su Alt› Savunma) timlerinden de k›saca bahsetmemiz yerinde olacakt›r. Kamuoyunda flaptan yap›lm›flt›r. Circe’ler, s›kl›kla SAT (Su Alt› Taarruz) timleriyle kar›flt›r›lan ve komando olarak adland›r›lan SAS’lar, asl›nda gövdeye monteli Thomson farkl› bir görev tan›m›na sahiptir. Onlar, denizde bulunan her tür may›n ve patlay›c›y› imha etme Sinta DUBM 20B yüksek fre- amac›yla ihtisaslaflm›fl uzman denizcilerdir. A¤›rl›kl› olarak may›n avlama gemilerinde görev yapan kansl› aktif sonar› ve 2 adet SAS’lar, tespit edilen may›nlar›n imha edilmesinde görev almakta ve bu özellikleri ile donanmam›z›n DCN Mintac PAP Plus ROV MKT harekâtlar›nda çok önemli ifllevler görmektedir. sistemi ile donat›lm›flt›r. Ay-
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com r›ca gemilerde 6 tane de ba- l›k adam görev yapabilmek- tedir. Deniz Kuvvetleri Komutanl›-
¤›’n›n may›n filosunu moder- © Gate Elektronik nize etme yönündeki en önemli giriflimi, Almanya’n›n Lürssen Tersanesi ile ifl birli- ¤ine gidilerek 2003-2008 y›l- lar› aras›nda 6 adet Ayd›n s›- n›f› may›n avlama gemisinin envantere al›nmas› olmufl- tur. Alman Deniz Kuvvetle- ri’nde görev yapan Tip 332 Frankenthal s›n›f› may›n av- lama gemilerinin modifiye edilmifl versiyonu olan bu ge- milerden ilki Almanya’da, kalan 5 tanesi ise ülkemizde infla edilmifltir. Amanyetik Gelifltirme çal›flmalar› devam eden Milli ROV cihaz›n›n çizimi çelik gövdeye sahip olan bu gemilerde, Thomson Marco- ile donat›lm›flt›r. Bu noktada n› gören Savunma Sanayii lanarak resmen bafllat›lma- ni Tip 2093 yüksek frekansl› Kuzey Deniz Saha Komutan- Müsteflarl›¤› (SSM), 26 Eylül s› beklenmektedir. de¤iflken derinlik sonar›, 2 l›¤›’n›n kuruluflu içerisinde 2006 tarihinde “Milli PAP Donanma unsurlar›n›n k›y› adet ECA PAP 104 Mk 5 ROV yer alan Seyir Hidrografi ve (ROV) Cihaz› Gelifltirilmesi sular›nda konuflland›r›ld›¤› arac› ve 1 adet Oropesa me- Oflinografi Daire Baflkanl›- Projesi”ni bafllatm›flt›r. Pro- ve asimetrik tehdit kavram›- kanik tarama sistemi bulun- ¤›’na ba¤l› Çeflme ve Çubuk- jede, TÜB‹TAK/TÜB‹TAK n›n ön plana ç›kt›¤› günümüz maktad›r. Bal›k adamlar›n da lu s›n›f› hidrografik ve ofli- MAM ve GATE/Maleri ifl or- muharebe ortam›nda, may›n görev yapt›¤› Ayd›n s›n›f› ge- nografik araflt›rma gemile- takl›¤› görev almaktad›r. Ge- silah› ile MKT aras›ndaki ya- miler, dünyadaki en modern rinin, Türk Deniz Kuvvetle- lifltirilecek olan özgün ROV r›fl›n tüm h›z›yla devam etti¤i may›n tarama ve avlama ge- ri’nin MKT harekâtlar›n›n sisteminin, 2010 y›l› baflla- görülmektedir. Eldeki veri- mileri aras›nda yer almakta- baflar›ya ulaflmas›nda r›nda teslim edilmesi hedef- ler, bu yar›fl›n önümüzdeki d›r. Nitekim bu gemilerin önemli görevler üstlenen lenmektedir. dönemde de aynen devam hizmete girmesiyle birlikte, unsurlar oldu¤unun da alt› Bu alanda SSM taraf›ndan edece¤ini göstermektedir. May›n Filosu Komutanl›¤›’n›n çizilmelidir. yürütülen bir di¤er çal›flma Türk Deniz Kuvvetleri Komu- imkân ve kabiliyetleri önemli ise, “Otonom Su Alt› Cihaz› tanl›¤›, son y›llarda envante- ölçüde artm›flt›r. Milli ROV Projesi Projesi”dir. GATE Elektronik re ald›¤› yeni gemiler ile uzun Türk Deniz Kuvvetleri Ko- Yukar›da k›saca özetledi¤i- liderli¤inde yürütülen proje- y›llard›r geri kald›¤› MKT ha- mutanl›¤›’n›n MKT kapsa- miz gibi Türkiye, son dö- de görev alan kurulufllar; rekât›ndaki imkân ve kabili- m›nda de¤erlendirilebilecek nemde MKT alan›nda önem- Maleri Teknik Hizmetler, yetlerini önemli ölçüde art- di¤er unsurlar›, ABD’nin li at›l›mlar yapm›flt›r. Bu Kocaeli Üniversitesi, ‹stan- t›rm›fl ve bu alanda ben de kullan›m d›fl›na ç›kararak do¤rultuda, günümüz MKT bul Teknik Üniversitesi ve var›m demifltir. MSI Dergisi Türkiye’ye transfer etti¤i F operasyonlar›nda insans›z Yonca-Onuk Tersanesi’dir. olarak bu at›l›m›n önümüz- (Eski Cove) ve S (Eski Adju- su alt› araçlar›n›n kullan›m›- Bu projenin de 2009 y›l›n›n deki dönemde de devam et- tant) s›n›f› may›n tarama ge- n›n gittikçe önem kazand›¤›- ilk çeyre¤i içerisinde imza- mesini ve gelifltirilen milli mileridir. Uzun y›llard›r en- sistemlerle donanmam›z›n vanterde bulunan bu gemi- MKT alan›nda dünyada söz 33 ler; mekanik, akustik ve sahibi güçlerden birisi olma- manyetik tarama sistemleri s›n› diliyoruz. © NATO www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 ÖZEL HABER Benzetim Mesle¤i Etik ‹lkeleri ve Meteksan ürk Savunma Sanayi- Modelleme ve benzetim (simülasyon)’da etik, uluslararas› si’nin önde gelen ku- T rulufllar›ndan olan platformlarda son y›llarda önemli bir kavram olarak öne Meteksan Savunma Sana- ç›k›yor. Baflta NATO’nun Modelleme ve Benzetim Grubu yii A.fi. de, modelleme ve benzetim alan›nda gerçek- (NMSG) olmak üzere, modelleme ve benzetim yapan birçok lefltirdi¤i çal›flmalarda kurulufl, çal›flmalar›nda Uluslararas› Modelleme ve profesyonel etik ilkeleri benimsedi¤ini beyan eden Benzetim Toplulu¤u (The Society for Modeling & Simulation kurulufllar aras›na kat›l- International) Etik Komitesi taraf›ndan haz›rlanan Profesyonel m›fl bulunuyor. Bu kap- samda çal›flmalar yapan Etik ‹lkelerini (Code of Professional Ethics for Simulationists) flirket; Uluslararas› Mo- benimsediklerini duyurmufl bulunuyor. delleme ve Benzetim Top- U¤ur OKSAY / [email protected] lulu¤u taraf›ndan Prof. Dr. Meteksan Savunma Sanayii A.fi Yaz›l›m Mühendislik Direktörü Tuncer Ören baflkanl›¤›nda haz›rlanan ve benzetimci- lerden beklentileri 5 temel alanda s›n›fland›ran afla¤›- daki de¤erleri uygulamay› taahhüt ediyor: 1. Kiflisel Geliflme ve Meslek I Profesyonel yetenek edinece¤im ve profesyonel © Meteksan bir tutumla çal›flaca¤›m. 2. Mesleki Yetenek I E¤er eksiksiz bir 4. Mülkiyet ve I Çal›flanlara, müflterilere, I Uygun yöntem ve do¤rulama ve geçerleme Di¤er Haklar kullan›c›lara ve teknoloji kullanarak ürün yap›lamad› ise I Baflkalar›n›n katk›lar›n› iflverenlere adil bir ve/veya servislerin modelleme ve tam olarak tan›yaca¤›m. flekilde davranaca¤›m. nitelikli olmalar›n› benzetimin sonuçlar›n›n I Entellektüel mülkiyete I Mesle¤e yeni girenleri sa¤layaca¤›m. kabul edilebilirli¤i tam kredi verece¤im. teflvik edece¤im ve I Kritik profesyonel hakk›nda uyaraca¤›m. I Telif hakk› ve patentler destekleyece¤im. de¤erlendirmeler I Modelleme ve benzetim dahil mülkiyet hakk›na I Modelleme ve isteyece¤im, kullanaca¤›m çal›flmalar›n›n riayet edece¤im. benzetim yapan ve sa¤layaca¤›m. sonuçlar›n›n eksiksiz I Kifli ve kurumlar›n gizlilik meslektafllar› ve baflka I Projelere uygun ve ve önyarg›s›z aç›klama haklar›na ve ilgili veri ve meslekten olanlar› baflar›labilir amaçlar ve de¤erlendirmelerini bilginin gizlili¤e uyaca¤›m. destekleyece¤im. önerece¤im ve flart sa¤layaca¤›m. 5. ‹lkelere Uyma I Güvenilir sonuçlar alma koflaca¤›m. 3. Güvenilir Olmak I Bu ilkelere uyaca¤›m 34 amac›yla meslektafllara I Benzetim projelerini I Ç›kar çat›flmas›na yol baflka benzetimcileri de yard›mc› olaca¤›m. ve/veya sistemlerini açacak her tür durumda uymaya teflvik edece¤im. I Modelleme ve yetkililer için anlafl›l›r dürüst olaca¤›m. I Bu ilkelere uyulmamas›n› benzetimin güvenilir bir flekilde ve yanl›fls›z I Kontratlara, anlaflmalara benzetimci olmakla bir flekilde yap›lmas›n› belgeleyece¤im. ve atanm›fl sorumluluk tutars›zl›k olarak kabul destekleyece¤im. I Yetkililere sistemin ve hesap verme edece¤im. I Modelleme ve benzetim tüm tasar›m varsay›mlar›n› koflullar›na uyaca¤›m. I Modelleme ve benzetim mesle¤ini yüceltece¤im; ve bilinen k›s›tlar›n› ve I Etik davran›fl› destekleyen etkinliklerinde etik bir örne¤in modelleme ve sorunlar›n› sa¤layaca¤›m. bir organizasyon açmaza düflersem, benzetimin kamuda I Özel modellerin ve ilgili ortam›n› gerçeklefltirmeye profesyonel meslektafllara yayg›n ve takdir edilir bir benzetim sonuçlar›n›n yard›m edece¤im. dan›flaca¤›m. flekilde alg›lanmas› için kullan›labilme koflullar›n› I fiimdiki ve gelecek kuflak I Bu ilkeleri destekleyen çal›flaca¤›m ve yanl›fl aç›k ve yanl›fl insan ve çevreye zarar profesyonel dernekleri ve yan›lt›c› ifadeleri anlafl›lmayacak bir vermeyecek çal›flmalar› gerekecek güncellemeler düzeltece¤im. flekilde aç›klayaca¤›m. destekleyece¤im. için bilgilendirece¤im.
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com
IDEX 2009 ÖZEL
© MSI Dergisi Körfeze Türk Ç›karmas›
Son zamanlarda uluslararas› alanda elde etti¤i baflar›larla dünyan›n ilgi oda¤› olan Türk Savunma Sanayisi, sektörün en büyük etkinliklerinden olan IDEX 2009 Fuar›’nda ülkemizin bayra¤›n› bir kez daha gururla tafl›d›. Çok say›da yerli firmam›z›n kat›ld›¤› 4 günlük organizasyonu, MSI Dergisi olarak sizler için yerinde izledik. Kudret KILIÇ / [email protected] oldu. Çeflitli ülkelerden 42 resmi delegasyon taraf›ndan ger- Naile ASLAN / [email protected] çeklefltirilen ziyaretlerde delegasyon baflkanlar›; Milli Savun- Cenk ÖZGEN / [email protected] 36 ma Bakan› Vecdi Gönül, Savunma Sanayii Müsteflar› Murad irleflik Arap Emirlikleri (BAE)’nin baflkenti Abu Dabi’de Bayar ve di¤er yetkililerle görüflmeler gerçeklefltirirken, firma bu y›l 9’uncusu düzenlenen IDEX (International Defence stantlar›nda ürünlerimize iliflkin bilgiler de ald›. BExhibition & Conference) Savunma Fuar›, her zaman ol- du¤u gibi renkli görüntülere sahne oldu. 22-26 fiubat 2009 ta- Yonca-Onuk’tan Dev Sözleflme rihleri aras›nda icra edilen ve 51 ülkeden 900’e yak›n firman›n Fuarda esnas›nda Yonca-Onuk Tersanesi, savunma sanayimizin yer ald›¤› IDEX’e Türkiye, Savunma Sanayii Müsteflarl›¤› son zamanlardaki en büyük baflar›lardan birisini gerçeklefltire- (SSM)’nin koordinasyonu alt›nda 37 firma ve Türk Silahl› Kuv- rek yaklafl›k 100 milyon avroluk bir sözleflmenin alt›na imza att›. vetlerini Güçlendirme Vakf› (TSKGV) temsilcilerinden oluflan BAE’nin Abu Dabi Tersanesi ile Yonca-Onuk aras›nda hayata ge- bir heyetle kat›larak, savunma sanayi ürünlerimizi ve kabili- çirilecek proje, 34 adet MRTP16 serisi ani müdahale botunun in- yetlerimizi sergiledi. fla edilerek Ulusal Kritik Altyap› Teflkilat› (Critical National In- Türkiye’nin dördüncü kez yer ald›¤› fuara; Milli Savunma Baka- frastructure Authority / CNIA)’ya teslimat›n›n yap›lmas›n› öngö- n› Vecdi Gönül, Savunma Sanayii Müsteflar› Murad Bayar ve rüyor. Botlardan bir k›sm›n›n Türkiye’de, bir k›sm›n›n ise gerçek- Türk Silahl› Kuvvetleri’nin üst düzey personelinin de kat›lmas›, lefltirilecek teknoloji transferi ile BAE’de infla edilmesinin plan- savunma sanayimizin en iyi flekilde temsil edilmesinde etkili land›¤› projenin, 3 y›l içerisinde tamamlanmas› hedefleniyor.
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com ROKETSAN’dan IDEX Müjdesi minin bir bölümünün Türkiye’de bir bölümünün de BAE’de Fuar s›ras›nda bir di¤er sevindirici haber ise ROKETSAN’dan üretilmesini öngörüyor. Gelifltirilecek sistemin entegrasyon geldi. ROKETSAN ile BAE’nin Al Jaber Group firmas› aras›nda ve montaj›n›n ise BAE’de yap›lmas› planlan›yor. imzalan yaklafl›k 70 milyon avroluk anlaflma ile ismi aç›klan- mayan bir Orta Do¤u ülkesi için çok namlulu roketatar siste- SSM Takdir Toplad› minin ortak tasar›m ve üretiminin gerçeklefltirilmesi karara IDEX 2009’da Türkiye kat›l›m›n›n koordinasyonunu yapan ba¤land›. Söz konusu anlaflma, tasar›m› yap›lacak silah siste- SSM’nin, baflta Müsteflar Murad Bayar olmak üzere, fuar›n ba- flar›l› geçmesi için yo¤un çaba sarf etti¤i gözlemlendi. SSM, bir
S Dergisi MSI © yandan firmalar›m›z›n rahat bir ortamda çal›flabilmesi için destek verirken, onlar›n yabanc› delegasyonlarla temas sa¤la- 37 yabilmesi için de aral›ks›z giriflimlerde bulundu. SSM’nin fuar- daki bir di¤er ad›m› ise, BAE’nin Tawazun firmas› ile ifl birli¤i- ne yönelik bir iyi niyet mektubunun alt›na imza at›lmas› oldu. Yo¤un temposu içerisinde bize vakit ay›ran ve sorular›m›z› ya- n›tlayan Savunma Sanayii Müsteflar› Murad Bayar, IDEX’in çok verimli bir etkinlik oldu¤unu ve gerek Türk flirketlerinin kat›l›m›, gerekse yabanc› delegasyonlar›n stantlar›m›z› ziya- ret etmesi aç›s›ndan baflar›l› bir fuar› geride b›rakt›¤›m›z› ifa- de etti. Uluslararas› alanda ilk kat›ld›¤›m›z fuarlarda, sadece genel bir tan›t›m yapt›klar›n› ve Türkiye’de belli bir seviyede savunma sanayi var fikrinin oturtulmaya çal›fl›ld›¤›n› söyleyen Bayar, sözlerine; “Art›k bunu yaratt›¤›m›z› düflünüyorum. ‹lk y›llarda Türkiye’de bir savunma sanayi vard›r fikrinin üzerine gidiyorduk. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 IDEX 2009 ÖZEL S Dergisi MSI © Dergisi MSI ©
Burada görüfltü¤üm yabanc› kuvvet komutanlar›n›n bana ifa- Ukraynal› Morozov’un 8x8 BTR-4 tekerlekli z›rhl› personel ta- de ettiklerine göre biraz fazla bir alg›lama yaratm›fl olabiliriz. fl›y›c›s› ile BAE Systems’in RG-31 Mk 6E MRAP s›n›f› arac› IDEX Bir kara kuvvetleri komutan› bana; siz ihtiyaçlar›n›z›n tamam›- 2009’da ilk kez görücüye ç›kan araçlardan baz›lar› oldu. Fran- n› milli üretebilen bir ülkesiniz dedi. Bense öyle olmad›¤›na ik- s›z DCNS tersanesi de yenilikçi bir tasar›m› olan Andrasta na etmeye çal›flt›m” fleklinde konufltu. konvansiyonel denizalt›s›n›n iç kesitini ilk kez gözler önüne serdi. Orta Do¤u’nun ve dünyan›n bu en önemli savunma et- Uluslararas› Kat›l›m kinli¤inden en karl› ç›kanlardan biri ise hiç kuflkusuz ‹talyan- Orta Do¤u’nun savunma al›mlar›ndan pay kapmak isteyen ve lar oldu. BAE hükümeti ile 48 adet M-346 e¤itim uça¤›n›n te- dünyan›n dört bir yan›ndan Abu Dhabi’ye gelen firmalar›n sa- dariki için görüflmelere bafllayan Aermacchi, fuar›n y›ld›zla- y›s›, IDEX 2009’un ne kadar önemli bir fuar oldu¤unu aç›k bir r›ndan biri olmay› baflard›. flekilde gösteriyordu. Fuara en yeni ürünleri ile iddial› flekilde gelen ülkelerden biri de Çin oldu. 8x8 VN1 tekerlekli z›rhl› per- IDEF Öncesi Son Durakt› sonel tafl›y›c› arac›n› ilk kez IDEX 2009’da sergileyen Çinliler, 8 IDEX 2009’la ilgili genel bir de¤erlendirme yapacak olursak, 4 adet TY-90 hava savunma füzesi ile donat›lan Yitian kunda¤› gün süren fuar›n gerek kat›l›mc› firma gerekse sergilenen motorlu hava savunma sistemi, 300 mm’lik 10 adet mühim- ürün yelpazesi anlam›nda Türk Savunma Sanayisi’nin aln›n›n mat tafl›yan AR1A çok namlulu roketatar (ÇNRA) ve 35 mm’lik ak›yla ç›kt›¤› bir etkinlik olarak belleklerdeki yerini ald›¤›n› çift namlulu topa sahip CS/SA1 kunda¤› motorlu uçaksavar to- söyleyebiliriz. Her geçen gün geliflen savunma sanayimizin bir pu ile geçmiflteki örneklerin aksine kendi tasar›mlar› olan re- sonraki dura¤›, 27-30 Nisan tarihleri aras›nda ‹stanbul Büyük- kabetçi ürünleriyle dikkatleri üzerine çekmeyi baflard›. çekmece’deki TÜYAP Fuar ve Kongre Merkezi’nde düzenlene- BAE’deki etkinli¤i önemli bir f›rsat olarak gören bir di¤er ülke cek olan IDEF 2009 olacak. MSI Dergisi olarak her zaman ol- de Rusya’yd›. S-400, Muk-M2E ve Tor-M2E gibi hava savunma du¤u gibi genifl bir kadro ile takip edece¤imiz bu fuar› da, önü- füze sistemlerini öne ç›karan Ruslar, Ürdün’le ortak gelifltiri- müzdeki say›lar›m›zda tüm ayr›nt›lar›yla sizlerle paylaflaca¤›z. len ve Haflim olarak da adland›r›lan RPG-32 güdümsüz tank- savar roketinin ihracat pazar›nda baflar›l› olaca¤›ndan olduk- ça umutlu görünüyorlard›. © IDEX 2009
38
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com AGS Hedefine Ulaflt› ndüstriyel tesisler ve savunma sanayiine yönelik Eelektrik gücü ve denetimi gereksinimlerinin anahtar teslimi projeleri için genifl bir yelpazede hizmet vermek amac›yla kurulmufl olan AGS firmas›, IDEX 2009’daki ön- celikli hedefini, tan›n›rl›¤›n› artt›rmak olarak belirlemifl- ti. Bu hedef do¤rultusunda tan›t›m faaliyetleri gerçek- lefltiren firma, fuarda birçok Türk ve yabanc› firman›n dikkatini çekmeyi baflard› ve ileriye yönelik olarak olas› ifl birli¤i imkânlar›n›n tohumlar›n› att›. Fuar esnas›nda görüflme f›rsat› yakalad›¤›m›z firma yetkilileri, böylesi kapsaml› bir organizasyonda Türkiye Pavyonu içerisinde yer almaktan gurur duyduklar›n› ve savunma sektörün- de dünyan›n önde gelen etkinliklerinden olan IDEX’in, pek çok kifli ve kurumla ba¤lant›lar kurmalar›n› sa¤lad›- © Ali Erel ¤›n› ifade etti. ollanda Ordusu’na so- ‹stikbalin Vurucu Gücü ASELSAN Hnuncu Kaideye Monteli Stinger (KMS)’leri ve Türk Dergisi MSI © Silahl› Kuvvetleri (TSK)’ya ilk Hava Savunma Radar› (HSR)’yi geçti¤imiz aylarda teslim ederek Birleflik Arap Emirlikleri (BAE)’ye gelen savunma devimiz ASEL- SAN, IDEX 2009’da üst dü- zey yetkililerin ak›n›na u¤- rad›. Fuar s›ras›nda Azer- baycan, Pakistan ve Ye- men’in savunma bakanl›k- lar›n›n temsilcileri ile aske- ri heyetlerinin yan› s›ra çok say›da ülkeden kat›l›mc› ta- raf›ndan ziyaret edilen ASELSAN stand›, ayn› za- manda baflkomutan yar- d›mc›s› olan BAE Veliaht Prensi fieyh Muhammed toplamay› planl›yor. Bugün t›rmay› amaçl›yor. Bu para- müfl oldu¤umuz Pakistan bin Zayed Al Nahyan’› da üretiminin büyük bölümü- lelde firma, ihracat flans› Savunma Bakan›, Azerbay- a¤›rlad›. IDEX’i IDEF öncesi nü TSK için yapan ASEL- son derece yüksek olan; can Savunma Bakan› ve Ye- bir ön haz›rl›k olarak gören SAN, dünyan›n ilk 50 sa- Stabilize Makineli Tüfek men Savunma Bakanl›¤› ASELSAN, Abu Dhabi’de vunma flirketi aras›na gir- Platformu (STAMP), Kaide- temsilcileri bizi IDEF’te gerçeklefltirdi¤i temaslar›n me hedefi do¤rultusunda ye Monteli Stinger (KMS), tekrar göreceklerini arka- meyvelerini ‹stanbul’da ihracat rakamlar›n› da art- Komuta Kontrol Bilgi ve s›ndan da ASELSAN’› ziya- Keflif Gözetleme Sistemi ve ret edeceklerini ifade etti- elektronik kar›flt›r›c›lar ler. Yonca-Onuk Tersane- 39 (jammer) baflta olmak üze- si’nin BAE’ye satm›fl oldu¤u re çok say›da ürününü botlar›n silah sistemleri ile IDEX’te sergiledi. ilgili çal›flmalar›m›z sürü- IDEX’te görüfllerini ald›¤›- yor. Bildi¤iniz gibi dünyan›n m›z ASELSAN Yönetim Ku- önde gelen savunma firma- rulu Baflkan Yard›mc›s› lar› s›ralamas›nda 86’nc› Tu¤general (E) ‹hsan On- s›raya yükseldik. Hedefimiz ASELSAN © gun: “Bizim aç›m›zdan IDEF ilk 50. Burada sergiledi¤i- fuar› için bir ön haz›rl›k ni- miz bütün sistemler, TSK teli¤inde geçen IDEX’te dahil bir çok ülkenin ordu- kurmufl oldu¤umuz temas- sunda kullan›lan sistemler. lar ve yapm›fl oldu¤umuz IDEF’in ard›ndan yeni aç›- görüflmeler IDEF’e zemin l›mlar›n bafllayaca¤›n› dü- haz›rlad›. Özellikle görüfl- flünüyorum” dedi. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 IDEX 2009 ÖZEL S Dergisi MSI © ARES’in Yurt D›fl› Ata¤› ürk Savunma Sanayi- gemisi oldu. Fuar esnas›n- Tsi’nin genç firmalar›n- da görüflme f›rsat› yakala- dan ARES, yurt d›fl› pazar- d›¤›m›z firma yetkilileri, lardaki tan›n›rl›¤›n› artt›r- özellikle Savunma Sanayii mak ve olas› müflterilerle Müsteflarl›¤›’n›n çal›flmala- do¤rudan temas kurabil- r› neticesinde yabanc› he- mek için kat›ld›¤› IDEX yetlerle bir araya gelme im- 2009’un baflar›l› geçmesi- kân› yakalad›klar›n› ve söz nin hakl› mutlulu¤u içeri- konusu temaslardan elde sindeydi. Firman›n fuarda ettikleri izlenimin gelece¤e en fazla ilgi gören ürünleri; yönelik umutlu olmalar›n› “Ghost Patrol 53” ani mü- sa¤lad›¤›n› ifade etti. Firma dahale botu, “Watchman yetkilileri, flimdiden iki ciddi 100” k›y› devriye botu, 16 proje için teknik çal›flmala- m’lik h›zl› ambulans botu ve ra bafllad›klar›n›n da müj- Atard Gözünü 32 m boya sahip hastane desini verdi.
S Dergisi MSI © “Körfez”e Dikti bu Dhabi’de yer alan Türk firmalar› aras›ndaki en Agenç isimlerden biri olan Atard Savunma ve Hava- c›l›k Sanayi ‹leri Teknoloji Uygulamalar› Araflt›rma ve Gelifltirme A.fi, bir sinerji yaratmak ve ismini duyur- mak için geldi¤i IDEX 2009’dan amac›na ulaflm›fl ola- rak döndü. Geçti¤imiz y›l kurulan ancak oldukça dene- yimli bir ekibe sahip olan Atard; bir Ar-Ge firmas› ola- rak ‹HA’lar için motor ve motor alt sistemleri, kompo- zit yap›lar ve uzay projeleri olmak üzere üç farkl› alan- da faaliyet gösteriyor. Eskiflehir’de kompozit imalat› da yapabilen üretim tesislerinde insanl› ve insans›z hava araçlar›n›n yan› s›ra çeflitli hava araçlar› için çeflitli ta- sar›m ve üretim faaliyetleri yürüten firma, gözünü Basra Körfezi’ne dikmifl durumda. Bu bölgede ciddi bir Ar-Ge potansiyeli oldu¤unu belirten firma yetkilileri ise yeni ifl birlikleri yaratmak amac›yla geldikleri fuar- dan oldukça memnun kald›klar›n› belirttiler.
elsiz ve haberleflme sis- ATEL’in ‹lk Yurt D›fl› Fuar› IDEX Oldu Ttemleri alanlar›nda ça- l›flmalar yapan ATEL, yurt sa¤lamas› ve son kullan›c› getirdi. IDEX esnas›nda firma, önümüzdeki Nisan d›fl›nda kat›ld›¤› ilk savun- ile ba¤lant› kurularak talep Birleflik Arap Emirlikleri, ay›nda ‹stanbul’da gerçek- ma sanayi fuar› olan yarat›lmas› aç›s›ndan ol- Kuveyt ve Pakistan’dan dis- lefltirilecek olan IDEF’e de IDEX’ten oldukça memnun dukça faydal› oldu¤unu dile tribütörlük teklifleri alan kat›lacak. kald›. Türkiye’de 48 bayi ile müflterilerine teknik des- tek sa¤layan firman›n Türk 40 Silahl› Kuvvetleri’ne teda- rik etti¤i Radyo Frekans Kar›flt›r›c› sistemlerin yan› s›ra Tacikistan, Türkme- nistan ve Moldova’da da gelifltirdikleri haberleflme sistemleri kullan›l›yor. Sa- vunma sanayi alan›nda ge- lifltirdikleri çözümlerle uluslararas› pazarlarda id- dial› olduklar›n› belirten firma yetkilileri, fuar›n, sis- tem entegrasyonu yapan firmalarla tan›fl›p kendi ürünlerini tan›tma f›rsat› © MSI Dergisi
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com AYYAZILIM Tan›nmak ‹stiyor irleflik Arap Emirlikleri taklar›ndan temin eden AY- herhangi bir mekanik parça B(BAE)’de ülkemizi temsil YAZILIM, son dönemde sa- bar›nd›rmad›¤› için oldukça eden genç firmalar›m›zdan vunma alan›na da göz k›rp›- sessiz çal›flan yak›t pili jene- biri di¤eri olan AYYAZILIM, yor. Termal kamera görün- ratörleri, bomba ve may›n ilk kez kat›ld›¤› IDEX 2009 tülerini analiz eden ve kulla- tes¤it sistemleri, balistik fuar›nda dikkat çeken Türk n›c›ya alarm fonksiyonlar› gi- z›rhlar gibi ürünleri de çö- kat›l›mc›lar aras›ndayd›. bi otomatik kullan›m kolay- züm olarak sunulmaktad›r. 2005 y›l›nda ODTÜ KOSGEB l›klar› sa¤layan TERMAL Fuar s›ras›nda IDEX Teknoloji Gelifltirme Merke- KALKAN, , topçu birliklerinin 2009’dan beklentilerini sor- zinde kurulan firma, halen ihtiyac› alçak irtifa meteoro- du¤umuz AYYAZILIM Genel yine ODTU Teknokentte sür- lojik bilgilerini sa¤layan RAY- Müdürü Atilla Yenido¤an, dürdü¤ü özellikle anayurt MET, Görüntü Aktar›m›nda Abu Dhabi’ye, özellikle Tür-
güvenli¤i alan›ndaki faaliyet- son teknoloji olan COFDM vi- kiye’deki büyük entegratör- AYYAZILIM © leri ile dikkat çekiyor. Bu deo aktar›m sistemi gibi öz- ler taraf›ndan tan›nabilmek kapsamda üretti¤i ürünlerin gün tasar›m ürünlerinin ya- ve yurt d›fl›ndaki firmalar ile bir k›sm›n› kendi gelifltiren, n›s›ra, bu ürünlerin kullan›- ilk temaslar›n kurulmas› için baz› parçalar› ise çözüm or- m›n› kolaylaflt›ran, içinde geldiklerini belirtti. Dünya Robot Pazar›na Türk Markas›: Elektroland rta Do¤u pazar›na yönelik olarak gerçeklefltirdi¤i çal›fl- de¤erlendiren firmalar›m›zdan biriydi. Yurt d›fl›na aç›lma Omalarla Türkiye’nin ad›n›n bölgede yüksek teknolojili ro- stratejisi do¤rultusunda 2 y›ld›r uluslararas› fuarlara kat›lan botlar ile an›lmas›n› sa¤layan Elektroland, IDEX 2009’u en iyi firma, bugün art›k fuarda sat›fl aflamas›na gelmifl bulunu- yor. Stand›nda sergiledi¤i bomba imha robotu Güney Afrika Cumhuriyeti’nden gelen bir müflteri taraf›ndan sat›n al›nan Elektroland, üzerine birçok alg›lay›c› yerlefltirilebilen bu ro- botu daha önce de Suriye’ye ihraç etmeyi baflarm›flt›. Birle- flik Arap Emirlikleri’nin Dubai flehrinde 2005 y›l›nda açt›¤› ofis ile Orta Do¤u bölgesindeki pazarlama çal›flmalar›n› yö- neten firma, Ar-Ge’ye de büyük önem veriyor ve projesi, bü- tün elektronik kartlar› ve mekanik sistemleriyle yüzde 100 yerli tasar›m robotik sistemler üretiyor. Elektroland’›n en son gelifltirdi¤i çok amaçl› robot ise 4 eksenli hidrolik bir ko- la sahip. 30 cm derinli¤indeki sudan geçebilen robot, ben- zerleri ile uluslararas› pazarlarda rekabet edebilecek üstün S Dergisi MSI © özelliklere sahip. Fuar s›ras›nda görüfllerini ald›¤›m›z firma yetkilileri, IDEX s›ras›nda gördükleri talepten memnun kal- d›klar›n› ve bölgede kendilerinden bayilik isteyen birçok fir- ma oldu¤unu kaydetti.
endini bilgi sistemleri K gelifltirilmesi alan›na ETC-IS Havac›lar›n ‹lgi Oda¤›yd› yo¤unlaflm›fl bir teknoloji ¤u bölgesinde Suriye hari- flirketi olarak tan›mlayan cindeki hemen hemen her ETC-IS Bilgi ‹fllem Tekno- ülkeye sat›fl gerçeklefltiri- 41 loji A.fi., bu y›l IDEX’e ikinci yor. IDEX 2009 hakk›ndaki kez kat›lan genç firmalar›- izlenimlerini sordu¤umuz m›z aras›ndayd›. 2000 y›l›n- ETC-IS Yönetim Kurulu da Ankara’da kurulan fir- Baflkan› Hüsnü Onufl, ulus- ma, IDEX’te hava kuvvetle- lararas› fuarlara kat›l›m›n rinin ihtiyaçlar›na yönelik Savunma Sanayii Müste- çözümlerinden olan jet flarl›¤›’n›n koordinasyonu uçaklar› için uçufl ve fizyo- ile gerçekleflmesinin KOB‹ loji e¤itim sistemlerini ta- niteli¤indeki firmalara çok n›tt›. Birçok ülkede pazar- güzel olanaklar sundu¤unu
lama faaliyetleri yürüten ve vurgulad›. Fuar öncesinde © ETC-IS bu kapsamda temsilcilikle- kararlaflt›r›lan hedeflerine etkinlik boyunca olas› müfl- toplant›lar yapt›klar›n› kay- ri de olan ETC-IS, Orta Do- ulaflt›klar›n› belirten Onufl, teriler ile verimli geçen detti.
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 IDEX 2009 ÖZEL
ürkiye’nin savunma sis- Anadolu Pars’› Orta Do¤u’da Ttemleri ihracat›nda lider firmalar›ndan olan FNSS Savunma Sistemleri A.fi. (FNSS), bugüne kadar palet- li araçlarla tan›nd›¤› dünya pazarlar›nda art›k tekerlekli z›rhl› araç ailesi Pars ile de ad›ndan söz ettirmeyi hedef- liyor. Orta Do¤u’da daha ön- ce Birleflik Arap Emirlikleri (BAE) ve Suudi Arabistan ile birlikte önemli projeler yü- rüten FNSS, IDEX’te a¤›rl›kl› olarak 8x8 Pars’›n, bölge ül- kelerinden gelen temsilcile- © FNSS re tan›t›m› ve pazarlanmas›- bin Zayed Al Nahyan ve ge ülkelerine tan›t›lmas› he- Murad Bayar’›n da ziyaret na yönelik çal›flmalar ger- BAE’n›n baflbakan yard›mc›- define de büyük ölçüde etti¤i FNSS, kat›l›mc›lar›n çeklefltirdi. BAE Veliaht s›n›n da aralar›nda bulundu- ulaflm›fl oldu. Milli Savunma fuar boyunca en çok ilgi gös- Prensi ve Baflkomutan Yar- ¤u birçok yetkiliyi stand›nda Bakan› Vecdi Gönül ve Sa- terdi¤i stantlardan biri ol- d›mc›s› fieyh Muhammed a¤›rlayan FNSS, Pars’›n böl- vunma Sanayii Müsteflar› may› baflard›.
S Dergisi MSI © Kablosuz Sensör A¤lar› GENETLAB’dan Soruluyor avunma sanayi ve otomasyon ürünleri alanlar›nda faaliyet Sgöstermek için kurulmufl bir bilgi teknolojisi firmas› olan GENETLAB, potansiyel pazarlar aras›nda de¤erlendirdi¤i Kör- fez ülkeleri ile iliflkilerini gelifltirmek amac›yla kat›ld›¤› IDEX 2009’u verimli geçirmenin mutlulu¤unu yaflad›. Firman›n fuar süresince en fazla ilgi çeken ürünleri; yapt›klar› akademik ça- l›flmalar sonucunda kablosuz sensör a¤lar› teknolojisi ile ge- lifltirdikleri tesis ve s›n›r güvenli¤i amac›yla kullan›lan TEDAS, boru hatt› güvenli¤i için gelifltirilen BODAS, kritik arazi ve s›n›r güvenli¤i için sunulan KADAS ve TADAS ile baflta liman güven- li¤i olmak üzere su alt› gözetleme sistemi olarak önerilen SA- DAS oldu. Ayr›ca depo ve kav izleme sistemi olarak kullan›lan DEDAS ile tar›msal uygulamalar için gelifltirilen sera izleme GATE Elektronik sistemi EKODAS’ta firman›n fuarda ilgi gören di¤er sistemleri Suudi Arabistan’da oldu. Fuar esnas›nda görüfllerini ald›¤›m›z firman›n Genel Mü- dürü Burak Mengi, ziyaretçilerin ileri teknoloji ürünü maliyet- Ofis Açacak etkin güvenlik çözümlerine gösterdikleri ilgiden memnun ol- DEX 2007 Fuar›’nda imzalad›¤› anlaflma ile Abu Dha- duklar›n› ifade etti. GENETLAB olarak, IDEX sayesinde Türki- Ibi’deki kütüphane, okul, cami, hapishane, benzin istasyo- ye’nin yan› s›ra uluslararas› arenada da fark›ndal›k yaratt›kla- nu, elektrik santrali ve hastane gibi birçok tesisin elektro- r›n› söyleyen Mengi ayn›/benzer alanda faaliyet gösteren bir- 42 nik güvenli¤ini sa¤layan GATE Elektronik, IDEX 2009’u da çok uluslararas› firman›n ifl birli¤i talepleriyle karfl›laflt›klar›- oldukça verimli geçirdi. Fuarda a¤›rl›kl› olarak ürün yelpa- n› da sözlerine ekledi.
zesinde yer alan elektronik kar›flt›r›c› (Jammer) cihazlar›- Dergisi MSI © n› sergileyen firma, uluslararas› alanda ilk kez Pakistan’›n Karaçi flehrinde düzenlenen IDEAS 2008 fuar›nda tan›t›m›- n› yapt›¤›, deniz may›nlar›n› tespit ve imha amac› ile gelifl- tirilen uzaktan komutal› araç (Remotely Operated Vehicle / ROV)’u da ön plana ç›kard›. Firma yetkililerinden edindi- ¤imiz bilgiye göre, GATE Elektronik bölgedeki pazarlama faaliyetlerinin daha etkili olabilmesi için Suudi Arabis- tan’da bir ofis açmay› planl›yor. Bölge ülkelerinden elek- tronik kar›flt›r›c› cihazlar alan›nda büyük talep alan firma, Yemen Hava Kuvvetleri ile imzalad›¤› bak›m ve onar›m sözleflmesine yönelik çal›flmalar›na ise devam ediyor.
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com d›ran bir di¤er firmam›z oldu. Stand›nda ürün yelpazesinde yer alan tüm tabancalar› sergileyen firma, ziyaretçilerden yo¤un ilgi gördü. G‹RSAN’›n fuarda öne ç›kan ürünü, yeni
S Dergisi MSI © sat›fla sunulan MC 14 (K›sa 9’lu) tabancas› oldu. Firma yet- kililerinden ald›¤›m›z bilgilere göre; bofl flarjörlü a¤›rl›¤› 615 gram olan tabancan›n, 40 m etkili menzili bulunuyor. 13 adet mermi alan MC 14’ün so¤uk dövme teknolojisiyle imal edilen namlusu ise, kullan›c›ya asgari 30.000 adet mermi at›fl ömrü sunuyor. IDEX öncesinde 15-18 Ocak tarihleri ara- G‹RSAN Kabiliyetlerini s›nda ABD’nin Orlando flehrinde düzenlenen Shot Show Sergiledi 2009 fuar›na da kat›lan G‹RSAN, bu fuarda da, özellikle piya- saya yeni ç›kan MC 14, MC T 40 (40 kalibre), MC 23 .45 (45 lkemizin önde gelen hafif silah üreticileri aras›nda yer kalibre) ve MC 13 (7,65 mm) modelleriyle ziyaretçilerin Üalan G‹RSAN, milli kat›l›m›m›zda bayra¤›m›z› dalgalan- odak noktas› olmay› baflarm›flt›.
uarda deniz savafl si- HAVELSAN’›n Gözdesi GENES‹S Fmülasyon ve e¤itim sistemlerine dair kabiliyet- Gözetleme Simülasyonu lerini sergileyen, ülkemi- teslim eden HAVELSAN, zin yaz›l›m yo¤un sistemler sistemin yayg›nlaflt›r›lmas› alan›ndaki hakl› gururu üzerine çal›flmalar bafllat- HAVELSAN’›n ön plana ç›- may› hedefliyor. Fuar es- © MSI Dergisi kan ürünü ise, hiç kuflku- nas›nda Birleflik Arap suz GENES‹S oldu. IDEX’e Emirlikleri ve Singapur he- gelirken, sistemin potansi- yetleri ile de simülatör sis- yel müflterileri aras›nda temleri konular›nda gö- Bahreyn, ‹spanya, M›s›r, rüflmeler yapan firma yet- Pakistan, Polonya, Porte- kileri, Türk Silahl› Kuvvet- kiz ve Tayvan’›n olabilece- leri’nin ihtiyaçlar› do¤rul- ¤ini de¤erlendiren firma tusunda gelifltirilen HEL- yetkilileri, bu kapsamda S‹M sistemine gösterilen leri, tam görev simülatör- sonlar›nda gerçeklefltirile- M›s›r ve Pakistan heyetleri yo¤un ilgiden de oldukça leri ve k›smi görev simüla- cek olan IDEF 2009’da da ile görüflmeler gerçeklefl- memnun kald›klar›n› be- törleri oldukça ilgi gören genifl bir stant ile ziyaretçi- tirdi. Pakistan’a Topçu ‹leri lirtti. Tam uçufl simülatör- HAVELSAN, Nisan ay›n›n lerini karfl›layacak.
IDEX’in Parlayan Bu kapsamda, özellikle fuar›n ev sahibi Birleflik Arap Emirlik- leri baflta olmak üzere di¤er Arap ülkelerinin temsilcileri ile Y›ld›z›: MKEK karfl›l›kl› görüflmeler gerçeklefltirildi. Son y›llarda ihracata rta Do¤u’da Türk Savunma Sanayisi’nin en tan›nan sima- a¤›rl›k veren MKEK, bugün 125 milyon dolarl›k d›fl sat›fl raka- Olar›ndan biri olmay› baflaran Makina ve Kimya Endüstrisi m›na ulaflm›fl durumda. Fuar s›ras›nda görüfllerini ald›¤›m›z Kurumu (MKEK), IDEX 2009’da ihracata yönelik çal›flmalar›yla MKEK Yönetim Kurulu Baflkan› ve Genel Müdürü Tümg. (E) dikkat çekti. Bir önceki IDEX fuar›na da kat›lan firma, bu y›l Ünal Önsipahio¤lu, 900’e yak›n kat›l›mc›n›n yer ald›¤› ve art›k 1000’i aflk›n ürününü, Orta Do¤u ülkelerinden gelen çok dünyan›n en önemli savunma etkinliklerinden biri haline gelen say›da yetkilinin ve kat›l›mc›n›n be¤enisine sundu. IDEX’in kendileri aç›s›ndan çok verimli geçti¤ini söyledi ve sa- vunma sanayimize duyulan güvenin artmas›n›n 43 daha çok ihracat yapabilmelerine imkân verece- ¤ini vurgulad›. © MSI Dergisi © MSI Dergisi www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 IDEX 2009 ÖZEL
Meteksan Savunma
‹fl Birliklerine Aç›k Dergisi MSI © ilkent Grubu bünyesinde faaliyet gösteren Meteksan Sa- B vunma Sanayi A.fi., Pakistan’›n Karaçi flehrinde düzenle- nen IDEAS 2008 Fuar›’n›n ard›ndan IDEX 2009’da da yerini al- d›. Kuruluflundan itibaren Bilkent Üniversitesi’nin akademik ve bilimsel birikimi ve Bilkent Holding’in finansal deste¤i ile, Microdis’e Ortak yenilikçi ve ileri teknolojiye yönelik bir mühendislik flirketi ha- line gelen firma, fuarda savunma ve güvenlik sektörlerine yö- Üretim Talebi nelik olarak; stratejik seviye simülasyon yaz›l›mlar›, sistem zun süredir Türk Silahl› Suriye ve Suudi Arabistan entegrasyon projeleri, karar destek sistemleri, simülasyon UKuvvetleri ve Emniyet heyetleri ile görüflmeler ya- ve görsel sistemler alan›nda anahtar teslim çözümleri ile, Genel Müdürlü¤ü için elek- pan firmaya, Ürdünlü yetki- a¤›rl›kl› olarak ürün yelpazesinde yer alan kullan›ma haz›r tronik kar›flt›r›c› (Jammer) lilerden ise ortak çal›flma ve sistemlerin tan›t›m›n› yapt›. Ar-Ge mahiyetindeki çeflitli elek- cihazlar üreten Microdis, üretim konusunda bir talep tronik sistemlerini de sergileyen firma, bu sistemlerin ortak Ocak 2009 tarihinde Savun- geldi. gelifltirilebilece¤i mesaj›n› verdi. Meteksan Savunma’n›n zi- ma Sanayii Müsteflarl›¤›’n›n Talep do¤rultusunda, 11-17 yaretçilerden en çok ilgi gören ürünü ise, BAE Deniz Kuvvet- Körfez ülkelerine yönelik Mart 2009 tarihleri aras›nda leri’ne yönelik fuarda tan›t›m› yap›lan sistemler aras›nda yer düzenledi¤i organizasyon teknik bir heyet, cihazlarla alan “Yang›n ve Yara Savunma E¤itim Simülatörü” oldu. Bu kapsam›nda ziyaret etti¤i birlikte Ürdün’e bir ziyaret simülatör, donan›m ve yaz›l›m›nda ufak tefek de¤ifliklikler Suudi Arabistan ve Ye- gerçeklefltirerek Ürdün Si- yap›larak her ülke envanterindeki gemilere uyarlanabilmek- men’in ard›ndan, bölgenin lahl› Kuvvetleri, yeni kurul- te. Firma, Nisan ay›nda gerçeklefltirilecek IDEF 2009’da da bir di¤er önemli aktörü olan makta olan Jandarma Ko- yerini alacak. Birleflik Arap Emirlikleri mutanl›¤› ve Emniyet Mü-
S Dergisi MSI © (BAE)’deki fuara da kat›l›m dürlü¤ü birimlerine cihaz- gösterdi. Uluslararas› alan- larla ilgili teknik sunumlar da yeni pazarlara aç›lma yapt› ve baflar›l› arazi testle- stratejisinde Körfez ülkele- ri gerçeklefltirildi. Bu gelifl- rini öncelikli hedefleri ara- meler sonucunda Ürdünlü s›na alan firma, stand›nda 3 yetkililerin Nisan ay› içerisi- s›rt, 2 VIP, 1 araç, 1 konvoy, de bir heyet göndererek 1 mobil ve 1 GSM olmak Microdis tesislerini ziyaret üzere toplam 9 adet elek- etmeleri ve devam›nda da tronik kar›flt›r›c› cihaz› ser- ortak bir çal›flma bafllat›l- giledi. Fuar süresince BAE, mas› bekleniyor.
MilSOFT MEHS‹M ile leri’ne teslim edilmiflti. Türk ‹nsans›z Hava Arac› (T‹HA) Körfez Ülkeleri’nin de Projesi’nde Tafl›nabilir Görüntü K›ymetlendirme Sistemleri ve Uzak Görüntü Terminalleri’nin gelifltirilmesinden so- Gündeminde rumlu olan MilSOFT, IDEX 2009’da görüntü ifllemeye yöne- ürkiye’nin yaz›l›m alan›nda önde gelen firmalar›ndan lik kabiliyetlerini de sergileme imkân› buldu. Fuar süresin- T biri olan MilSOFT, bu y›l üçüncü kez kat›ld›¤› IDEX fua- ce çok say›da ziyaretçiyi stand›na çekmeyi baflaran Mil- r›nda Elektronik Harp e¤itimine yönelik Müflterek Elektro- SOFT, olas› müflteriler ile toplant›lar da gerçeklefltirdi.
44 nik Harp Simülasyon Sistemi (MEHS‹M) Dergisi MSI © ürününün yan›s›ra Ölçeklenebilir Savafl Yönetim Sistemi ve Görüntü ‹flleme ürün- leri ile ön plana ç›kt›. MEHS‹M ile hem böl- ge hem de Avrupa ülkelerinden gelen ka- t›l›mc›lar›n büyük ilgisini çekmeyi baflaran firma, pazardaki bu alanda yer alan bofllu- ¤u iyi de¤erlendirmifl görünüyor. Müflte- rek harekât ortam›nda elektronik harp deste¤inin planlama, uygulama, kontrol ve koordinasyon usulleri çerçevesinde elek- tronik harp kadrolar›nda çal›flan persone- le e¤itim verilmesi amac›yla gelifltirilen MEHS‹M, 2007 y›l›nda Türk Silahl› Kuvvet-
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com S Dergisi MSI ©
Otokar Orta Do¤u’yu may›na dayan›kl› pusuya karfl› bekas› artt›r›lm›fl (MRAP) araçlar alan›nda dünyadaki geliflmeleri yak›ndan takip eden KAYA ile Tan›flt›rd› firma, KAYA ile ihracat pazar›nda kendine yer bulmay› hedef- ürk Savunma Sanayisi’nin öncü firmalar›ndan olan Oto- liyor. 2006 y›l›nda gelifltirme çal›flmalar›na bafllanan ve 2008 Tkar, 22-26 fiubat 2009 tarihleri aras›nda Birleflik Arap y›l›nda ilk prototipi imal edilen KAYA, yürür flase olarak Emirlikleri (BAE)’nin baflkenti Abu Dhabi’de yap›lan IDEX Daimler Chrysler Unimog 5000’i kullan›yor. Monokok z›rhl› fuar›nda ülkemizin a¤›r toplar›ndan biri olarak yerini ald›. gövdeye sahip olan araç, 12 kiflilik personel tafl›yabiliyor. IDEX’e yeni may›n korumal› z›rhl› personel tafl›y›c› arac› KA- Farkl› arazi koflullar›nda gerçeklefltirilen denemeleri bafla- YA’y› getirerek bu arac› ilk kez bir uluslararas› fuarda görü- r›yla geçen KAYA, uluslararas› askeri standartlara göre yap›- cüye ç›karan Otokar, taktik tekerlekli z›rhl› arac› Cobra’y› ve lan performans ve otomotiv testlerini de tamamlayarak ken- z›rhl› personel tafl›y›c›s› ZPT’yi de sergiledi. Son dönemde dini flimdiden kan›tlad›. Piri Reis Tüm Dünyay› Görüntüleyecek elifltirdi¤i Citysurf isimli Co¤rafi Bilgi Sistemi (CBS) yaz›- Gl›m›yla, dünyam›z›n uydu görüntülerini bilgisayar›m›za tafl›yan GoogleEarth’a rakip olarak gösterilen Piri Reis fir- mas›, IDEX’te dünyaya aç›lmak için yer ald›. Uydu görüntüle- S Dergisi MSI © rini, hava foto¤raflar›n› ve co¤rafi bilgileri bir a¤ üzerinden h›zl› bir flekilde sunan ve kullan›c›lar›n daha kolay bilgi edin- mesini sa¤layan bir yaz›l›m olan Citysurf, araç izleme, görü- nürlük analizi ve profil alman›n yan› s›ra ölçülendirme ve to- pografyay› 3 boyutlu görüp analiz etme gibi görevleri yerine Öztek Tekstil BAE’de getirebiliyor. Gerçek arazi modelini kullanan bu yaz›l›mla, savunma sektörünün d›fl›nda belediyelerden ve kamu ku- Temsil Edilecek rumlar›ndan oldukça yo¤un talep gördüklerini belirten firma ekstil ve haz›r giyim rüflmeler gerçeklefltirdi. yetkilileri, yaz›l›m›n ilk yurt d›fl› müflterisinin bu ürünü bir
Talanlar›nda 25 y›ldan Öztek, askeri tekstil alan›n- Piri Reis © zeplinin üzerine yer- fazla bir süredir faaliyet da ülkemizin önde gelen lefltirerek flehri gözet- gösteren Öztek Tekstil, firmalar› aras›nda yer al›- lemek amac›yla kul- 45 ürün yelpazesinde yer alan yor. Kamuflaj elbisesi ku- land›¤›n› sözlerine ek- askeri çözümlerin tan›t›m›- mafllar›, multispectral giz- ledi. Yaz›l›mlar›n›n da- n› gerçeklefltirmek için ka- leme a¤lar›, tank-uçak mo- ha kolay, h›zl› ve yük- t›ld›¤› IDEX 2009’u en iyi fle- toru örtüleri, tek kiflilik ça- sek performansl› ola- kilde de¤erlendiren firma- d›r kumafllar›, renk de¤iflti- rak kullan›ld›¤›n› söy- lar›m›zdand›. Fuarda Birle- ren kamuflaj elbisesi ku- leyen yetkililer, iç piya- flik Arap Emirlikleri (BA- mafllar›, paraflüt kumafllar› sada yakalad›klar› ba- E)’de temsilciliklerini üstle- ve yanmaz pilot k›yafeti ku- flar›dan sonra, IDEX’in, nebilecek bir firma ile anla- mafllar›n›n da yer ald›¤› ge- küresel piyasaya aç›l- flan Öztek yetkilileri, Pakis- nifl bir ürün yelpazesi bulu- mak için önemli bir f›r- tan ve Malezya’dan gelen nan firma, yurt d›fl›ndaki sat oldu¤unu ve bunu birçok flirketle de ileriye pazarlarda önümüzdeki dö- sonuna kadar de¤er- dönük olarak olas› ifl birli¤i nemde daha etkin bir oyun- lendirmeye çal›flt›kla- imkânlar› konusunda gö- cu olmay› hedefliyor. r›n› belirtti. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 IDEX 2009 ÖZEL
ROKETSAN Orta Do¤u’ya Yerlefliyor ünyan›n en uzun menzil- Arap Emirlikleri’nin önde
Dli 107 ve 122 mm’lik top- gelen firmalar›ndan Al Jaber Dergisi MSI © çu roketleri ile ad›n› tüm Group ile 90 milyon dolar de- dünyada duyuran ROKET- ¤erinde bir sözleflme imza- SAN, imzalad›¤› anlaflma ve lad›. Bu sözleflme çerçeve- ürün yelpazesindeki yenilik- sinde, ad› aç›klanmayan bir ler sayesinde IDEX 2009’un Orta Do¤u ülkesi için yeni bir kapsam›nda üretilecek T129 mm’lik topçu roketlerinin bir ülkemiz ad›na parlayan y›l- silah sisteminin ortaklafla taarruz helikopteri için ta- arada kullan›m›na imkân ve- d›zlar›ndan biri olmay› ba- tasarlan›p üretilmesi hedef- sarlanan dörtlü UMTAS lan- ren çok namlulu roket atar flard›. ROKETSAN, Milli Sa- leniyor. Gelifltirilecek siste- çerini de ilk kez sergileyen kundak sistemi baflta olmak vunma Bakan› Vecdi Gö- min son entegrasyonu ise Al ROKETSAN, UMTAS füzesi, üzere tüm kabiliyetlerini nül’ün de kat›ld›¤› bir törenle Jaber Group taraf›ndan yap›- 70 mm’lik lazer güdümlü bölge ülkelerinin be¤enisine 23 fiubat tarihinde Birleflik lacak. IDEX’te ATAK Projesi Cirit roketi ve 107 ve 122 sundu. Özel Kuvvetlere Sars›lmaz Çözümleri afif silahlar alan›nda Türkiye’nin önde gelen üretici- Hlerinden olan Sars›lmaz, Birleflik Arap Emirlikleri’ndeki etkinli¤e 3’üncü defa kat›lman›n verdi¤i rahatl›kla kendinden emin görünüyordu. Fuar süresinde firman›n öne ç›kan tabancalar›; halen Türk Silahl› Kuvvetleri ve Emniyet Genel Müdürlü¤ü personeli taraf›ndan kullan›lmakta olan K›l›nç 2000 Light ve K›l›nç 2000 Mega ile Pakistan Ordusu’nun açt›¤› ihaleyi kazanan Bernardelli 15+1 oldu. Ayr›ca özel kuvvetler için tasar- lanm›fl CM9 (Combat Master 9) ve 14+1 flarjör kapasitesine sahip K2 45 modelleri ile gömlek cebi boyutlar›ndaki 6,35 mm’lik P6 da firman›n dikkat çeken di¤er tabancalar›yd›.
S Dergisi MSI © Özellikle boyutlar› nedeniyle gizleme ve tafl›ma kolayl›¤› sa¤layan ve etkili bir atefl gücüne sahip P6 ziyaretçilerin ilgi oda¤› oldu. Sergilenen tabancalar›n yan› s›ra firman›n taktik amaçl› M212 12GA tüfe¤i de fuar› ziyaret eden özel kuvvetler personelinin be¤enisini kazand›. STM Körfez Ülkelerini Gözüne Kestirdi
akistan’da düzenlenen Dergisi MSI © PIDEAS fuar›nda Pakistan Donanmas› için M‹LGEM benzeri bir korvetin inflas›na yönelik çal›flmalar yapan Savunma Teknolojileri Mü- hendislik ve Tic. A.fi. (STM), 46 deniz sistemleri alan›ndaki deneyimini yurt d›fl›na tafl›- ma amac›na yönelik olarak ikinci f›rsat› Birleflik Arap Emirlikleri (BAE)’de yakala- d›. STM, deniz kuvvetlerinin ihtiyaçlar›na yönelik olarak gelifltirdi¤i Denizalt› Kurtar- ma Ana Gemisi, Okul Gemi- si, Aç›k Deniz Karakol ve Tüneli’ni de maketi ile bir- n›, Katar Deniz Kuvvetleri düzey STM yetkilileri aras›n- Destek Gemisi ve Karakol likte IDEX 2009’da sergiledi. Komutan›, Ürdün Silahl› da görüflmeler gerçekleflti- Botu çözümlerinin yan› s›ra Fuar süresince BAE Genel- Kuvvetleri Genelkurmay rildi. Yap›lan bu toplant›lar Özel Kuvvetler için gelifltiri- kurmay Baflkan Yard›mc›s›, Baflkan Yard›mc›s›, Suudi sonucunda ise, ifl birli¤ine len, Serbest Düflüfl E¤itim BAE Deniz Kuvvetleri Komu- Arabistan Kara Kuvvetleri yönelik önemli ad›mlar at›l- Simülatörü - Dikey Rüzgâr tan›, Tunus Savunma Baka- Komutan Yard›mc›s› ile üst d›¤› belirtiliyor.
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com TEI Orta Do¤u’nun Motorlar›na Talip ürkiye’nin havac›l›k ala- çal›flmalar›n› sürdüren fir- Tn›ndaki ilk özgün itki sis- ma, 3 Aral›k tarihinde imza- temi TEI-TP-1X’i gelifltirerek lan bir sözleflme ile Türk Si- tasar›m konusundaki kabili- lahl› Kuvvetleri’nin envante- yetleri ile de ülkemizin önde rindeki AS 532 Cougar genel
S Dergisi MSI © gelen kurulufllar›ndan biri maksat helikopterlerinde oldu¤unu kan›tlayan TUSAfi kullan›lan Makila 1A1 motor- Motor Sanayii A.fi. (TEI), IDEX lar›n›n depo seviyesi bak›m- fuarlar›n›n tecrübeli isimle- lar›n› gerçeklefltirme görevi- rindendi. Bir önceki IDEX’e ni de üslenmiflti. GE Aviation de kat›lan TEI, birçok askeri firmas› ve TEI aras›nda 2007 TARGET ve sivil heyet taraf›ndan ziya- y›l›nda imzalanan anlaflma Mermileri Tutmaya ret edilen stand›nda, imalat›- ile ‹stanbul Gebze Serbest n› gerçeklefltirdi¤i motor Bölgesi’nde kurulan Türkiye Devam Ediyor parçalar›n› ve di¤er kabiliyet- Teknoloji Merkezi’nde ise, uruldu¤u 1970’li y›llardan bugüne askeri kurumlar ve lerini sergiledi. Müflterek Ta- dünyan›n en geliflmifl uçak Kgüvenlik teflkilatlar› için üretim yapan TARGET Group, arruz Uça¤› (JSF), A400M ve motorlar›na yönelik tasar›m birçok fuarda oldu¤u gibi IDEX 2009’da da TARCON mermi ATAK projeleri kapsam›ndaki faaliyetleri yürütülüyor. tutucu beton ürünü ile dikkatleri üzerine çekmeyi baflard›. Meskûn mahal ve anti-terör e¤itim tesislerinin yan› s›ra at›fl poligonlar›nda gerçek fiflek ile yap›lan at›fl ve e¤itim- lerde mermilerin sekmesini önlemek için özel olarak gelifltirilen TARCON, bu alanda oldukça maliyet etkin bir çözüm sunuyor. IDEX 2009’da Birleflik Arap Emirlikleri ve Pakistan’dan gelen temsilcilerin ilgisini çeken bu ürün, Türk Kara Kuvvetleri’nin yan› s›ra Azerbaycan Ordusu taraf›ndan da tercih edilmifl durumda. Singapur’da polis ve özel harekât timlerinin e¤itimleri için kurulan kasaba
içerisindeki binalar›n iç ve d›fl yüzeyleri de TARCON mermi Dergisi MSI © tutucu betonu kullan›larak infla edilecek. ‹srail’in daha önce tedarik etti¤i 3 adet 2 tonluk TARCON blo¤u ise gerçeklefltirilen testlerden baflar› ile geçti.
TEKSAV ‹hracat Çal›flmalar›nda H›z Kesmiyor aha önceki y›llardan farkl› olarak kendi ürünlerinin ya- hedeflere büyük ölçüde ulaflan firmalar›m›zdand›. Firman›n Dn›nda ba¤l› bulundu¤u flirket grubundaki stratejik or- stand›nda ilk kez sergilenen SAFKAR’›n askeri standartlara taklar› ABAfi Prefabrik ve SAFKAR’›n da kabiliyetlerini tan›- uygun milli klimas› ise özellikle dikkatleri üzerine çekti. tan TEKSAV Teknoloji A.fi. (TEKSAV), IDEX 2009’da çok sa- Yerli firmalar›n yan›nda Belarus’tan Midivisana flirketi, y›da görüflme de gerçeklefltirerek fuar öncesi belirledi¤i shelter klimalar›na büyük ilgi gösterdi. TEKSAV, fuar süre- since çok say›da görüflme de gerçeklefltirdi. Azerbaycan’da- ki de¤iflik meydanlar›n ayd›n- 47 latma sistemi ihtiyac›na yönelik olarak Azerbaycan Heyeti ile gerçeklefltirilen görüflmeler- den olumlu sonuçlar alan TEK- SAV, prototip çal›flmalar› son aflamaya gelen s›rt tipi elektro- nik kar›flt›r›c› (Jammer)’ini de tan›tt›. Firma, Birleflik Arap Emirlikleri Polis teflkilat›n›n ih- S Dergisi MSI © tiyac› olan Uzaktan Komutal› Tahrip Sistemi tedariki için ise ülke temsilcileri ile ön görüfl- meleri de bafllatt›.
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 IDEX 2009 ÖZEL
Timsan Yurt D›fl›na Ba¤›ml›l›¤› Sona Erdirecek ¤›rl›kl› olarak hava Aalanlar›nda kullan›l- mak üzere yer destek ekipmanlar› üreten ve ci- rosunun yüzde 90’›n› ihra- cattan elde eden Timsan, bölge ülkeleriyle devam
eden iliflkilerin gelifltiril- Dergisi MSI © mesi ve yeni pazarlar bula- bilmek için kat›ld›¤› IDEX 2009’u en iyi flekilde de- ¤erlendiren firmalar›m›z aras›ndayd›. Timsan’›n fu- bir di¤er ürünü ise, piyasa- flanz›mana sahip bulunu- vetleri’nin envanterinde arda ilgi çeken ürünlerin- ya yeni ç›kan ekipman çek- yor. Araç, 20 ton a¤›rl›¤a yer alan tüm uçaklar çeki- den birisi, halen Türk Hava me traktörüydü. Firma yet- kadar tüm ekipmanlar› çe- lebilecek. Böylelikle bugü- Kuvvetleri Komutanl›¤› ta- kililerinden ald›¤›m›z bilgi- kebiliyor. Çok yak›n bir ta- ne kadar yurt d›fl›ndan te- raf›ndan da kullan›lan ye göre, uluslararas› stan- rihte bu traktörün bir üst min edilen bu ekipmanlar uçufl kuleleri oldu. Firma- dartlarda üretilen araç, di- versiyonunun imalata gir- da art›k yurt içinden teda- n›n fuarda ön plana ç›kan zel motora ve otomatik mesiyle, Türk Silahl› Kuv- rik edilebilecek.
Hafif Silah›n Uzman› T‹SAfi ugüne kadar kat›ld›¤› birçok uluslararas› savunma fuarlar›nda Bülkemizi baflar› ile temsil eden T‹SAfi Trabzon Silah Sanayi A.fi. (T‹SAfi), ikinci kez kat›ld›¤› IDEX’te de hafif silahlar alan›ndaki kabiliyetleriyle dünyan›n dört bir yan›ndan gelen kat›l›mc›lar›n dikkatini çekmeyi baflard›. Özellikle ürün çeflitlili¤i ile hafif silah merakl›lar›n›n ilgi oda¤› olan T‹SAfi stand›, çok say›da resmi misa- firin de u¤rak yerlerinden biriydi. T‹SAfi stand›nda en çok dikkat çeken silah ise ABD pazar›nda da çok tutulan Colt 1911’in benzeri Z‹G M1911 ve 9x19 mm çap›ndaki Zigana F’nin otomatik ve yar›
S Dergisi MSI © otomatik kullan›m özellikli modelleri oldu. Orta Do¤u’nun en önemli savunma fuar› hakk›ndaki yorumlar›n› ald›¤›m›z T‹SAfi yetkileri, bu dev organizasyonda bulunmaktan mutlu olduklar›n› ve SSM’nin sa¤lad›¤› olanaklar› da en iyi flekilde de¤erlendirmeye çal›flt›klar›n› vurgulad›. 48 Ordular›n Konteyner ‹htiyac› Treysan’dan Soruluyor icari ürün yelpazesini askeri çözümlerle zenginleflti- T ren firmalar›m›zdan biri olan Treysan Prefabrik, ilk kez kat›ld›¤› IDEX fuar›nda daha çok savunma sektörünü tan›ma amac›yla çal›flmalar yürüttü. 1975 y›l›nda Anka- ra’da kurulan firma, sahip oldu¤u ürün portföyü ile ener- ji sektöründe yer alan firmalara, inflaat firmalar›na, aske- ri kurumlara ve çeflitli yard›m kurulufllar›na prefabrik kamp çözümleri sunuyor. Faaliyetlerini ihracat a¤›rl›kl› yürüten firma, ürünlerinin yüzde 80’inden fazlas›n› 40’› aflk›n yabanc› ülkedeki müflterilerine sat›yor. Ar-Ge faali- yetlerine de önem veren firma, bu kapsamda TÜB‹TAK destekli Ar-Ge projelerini Hacettepe Üniversitesi Tekno-
kent bünyesinde sürdürmektedir. © MSI Dergisi
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com TTAF Savunmaya H›zl› Bir Girifl Yapt› u y›l düzenlenen IDEX 2009’da gözlemledi¤imiz en dik- Bkat çekici geliflmelerden biri de ticari alanda faaliyet Dergisi MSI © gösteren firmalar›m›z›n savunma sektörüne aç›lmak için bu fuar› bir f›rsat olarak de¤erlendirmesiydi. Bu firmala- r›m›zdan biri olan TTAF Elektronik Sanayi ve Tic. Ltd. fiti., savunma sanayine yönelik ilk fuar tecrübesini Abu Dha- bi’de yaflad›. Elektronik komponentler konusunda önem- TÜB‹TAK UEKAE li bir birikimi olan firma, 2003 y›l›nda kurulan yeni üretim tesisleri ile faaliyetlerini, ba¤lant› elemanlar› ve kablo Körfez Sular›nda gruplama alan›na da tafl›m›fl durumda. Daha çok endüs- ilgi güvenli¤i alan›nda ül- ile ilgili çal›flmalar göz önün- tri, otomotiv ve telekomünikasyon sektörlerinde kullan›- Bkemizin d›fla ba¤›ml›l›¤›n› de bulundurularak sergilendi. lan konektörlü kablolar üreten ve yaklafl›k 7 ayd›r savun- ortadan kald›rmaya yönelik Türk Sahil Güvenlik Komu- ma sektörüne yönelik çal›flmalar gerçeklefltiren TTAF, ciddi çal›flmalar›n alt›na imza tanl›¤›’n›n “Sahil Gözetleme halen ASELSAN’a fiber optik kablo sa¤l›yor. Ayr›ca Hol- atan TÜB‹TAK Ulusal Elektro- Radar Projesi” için gelifltiril- landa Silahl› Kuvvetleri’ne de askeri kablo grubu tedariki nik ve Kriptoloji Araflt›rma mifl olan SAGRAD-2, Körfez yap›yor. Savunma Enstitüsü (UEKAE), IDEX ülkelerinin sahil güvenlik ko- sektöründe ihra- 2009’da milli olarak gelifltir- mutanl›klar› taraf›ndan büyük cat parolas›yla di¤i ürünlerin bir k›sm›n› ser- ilgi gördü. Radyo frekanslar›- © TTAF geldikleri IDEX giledi. Bu kapsamda tan›t›m› n› ve yay›nlar›n› izlemek üzere 2009’da yabanc› yap›lan ürünler aras›nda, özel anayurt güvenli¤ini sa¤lamak bir firmadan pro- amaçl› kripto cihazlar›n›n yan› amac›yla gelifltirilmifl olan je ald›klar›n› be- s›ra, kriptolu cep telefonu spektrum gözetleme sistemi lirten firma yetki- M‹LCEP ve kriptolu USB bel- SGS ve tafl›nabilir test ve sin- lileri, yerli firma- lek SIR da yer ald›. Ayr›ca Sa- yal analiz sistemi VETES‹S lara da büyük hil Gözetleme Radar›’n›n en ise, IDEAS 2008’de oldu¤u gi- önem verdiklerini son sürümü olan SAGRAD-2, bi yine TÜB‹TAK UEKAE stan- kaydettiler. özellikle Körfez ülkelerinin d›n›n en çok ilgi gören di¤er sahil güvenli¤inin sa¤lanmas› ürünleri oldu.
TUSAfi’›n T‹HA’s› Var rdün F-16’lar›n›n modernizasyon sorumlulu¤unu üstle- Ünerek Orta Do¤u havac›l›k pazar›na sa¤lam bir ad›m atan havac›l›k devimiz Türk Havac›l›k ve Uzay Sanayii A.fi. (TUSAfi), bölgenin en büyük savunma fuar› olan IDEX 2009’da modernizasyon projelerinin yan›nda özgün ürünleri- ni ve di¤er kabiliyetlerini sergiledi. TUSAfi’›n stand›nda ser- gilenen Türk Özgün ‹nsans›z Hava Arac› Sistemi (T‹HA)’n›n maketinin çevresindeki kalabal›k ise fuar boyunca eksilme-
S Dergisi MSI © di. IDEX boyunca önemli konuklar›n da a¤›rland›¤› TUSAfi stand›n›, Güney Kore DAPA Baflkan› Chang-gon Choi, Tunus Savunma Bakan› Bedoui Bechin, ‹talya Savunma Ba- 49 kan Yard›mc›s›, Ürdün Hava Savunma Komutan› Abdul Salah Fahad ve BAE Hava Kuvvetleri Ulaflt›rma Komu- tan› Tümg. Rashid Abdullah Al Dhaheri baflta olmak üze- re çok say›da üst düzey yetki- li ziyaret etti. Ayr›ca Milli Sa- vunma Bakan› Vecdi Gönül ve Savunma Sanayii Müsteflar› Murad Bayar da fuar süre- since TUSAfi stand›n› ziyaret eden konuklar›n ço¤una efl-
© MSI Dergisi lik etti. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 IDEX 2009 ÖZEL
Uyar fiirketler Toplulu¤u Üç Kulvarda Yar›fl›yor
ürkiye’nin ilk özel savunma sanayi firmalar›ndan biri T olan TRANSVARO’yu da bünyesinde bar›nd›ran Uyar fiir- ketler Toplulu¤u, IDEX 2009’da; PTS Giyim Sanayi ve Ticaret A.fi., TRANSVARO Elektron Aletleri Sanayi ve Ticaret A.fi. ve Unifo G›da Sanayi A.fi. ile ülkemizi temsil etti. Uyar fiirketler Toplulu¤u bünyesinde faaliyetlerini sürdüren PTS, teknik tekstil ürünlerini kullanarak asker, polis, itfaiye, arama kurtarma giysileri, NBC elbiseleri gibi performans k›yafet- leri üretmektedir. Balistik koruyucu malzemelerde PTS’nin üretimleri aras›ndad›r. UN‹FO ise normal ortam koflullar›n- da 2 y›l raf ömrü bulunan tüketime haz›r dayan›kl› yemek imal ediyor. Hiçbir katk› maddesi içermeyen bu yemekler, ev yeme¤i lezzetinde kullan›c›lara sunuluyor. UN‹FO, yeme- ¤in yan› s›ra arazi koflullar›nda yemek ›s›tmak için çok bü- yük kolayl›k sa¤layan ›s›tma pofletlerini de fuarda tan›tt›. Savunma sanayimizin öncü kurulufllar›ndan TRANSVARO gece görüfl sistemleri, termal görüntüleme sistemleri, ma- y›n dedektörleri, elektronik zaman ayarl› tapa, simülatör sistemleri gibi ürün imalatlar›n›n yan› s›ra, kapal› devre ka- mera kontrol sistemleri, girifl ç›k›fl kontrol sistemleri gibi elektronik güvenlik sistemlerinin montaj ve entegrasyonu fleklinde taahhüt ifllerini yürütüyor. IDEX 2009 süresince üç farkl› alandaki ürünlerini kat›l›mc›lar›n be¤enisine sunan Uyar fiirketler Toplulu¤u, bu önemli fuardan beklentilerini önemli ölçüde karfl›lamay› baflard›. © MSI Dergisi
Yüksel Savunma ‹MTAKS ‹le Orta Do¤u’nun da Gündeminde lk kez geçti¤imiz y›l Malezya’da düzenlenen DSA Fu- ‹ar’›nda yurt d›fl› pazarlar için sergilenen ve kat›l›mc›lar- dan yo¤un ilgi gören uzaktan komutal› silah sistemi ‹M- TAKS, IDEX 2009’da da Yüksel Savunma stand›n›n ziya- retçi ak›n›na u¤ramas›- n› sa¤lad›. Bu kapsam- © MSI Dergisi da, “‹nsans›z Makinal› Yakupo¤lu Stand›n›n Tüfek At›fl Kontrol Sis- temi - ‹MTAKS”› incele- Sürpriz Misafirleri yen bölge ülkeleri sa- skeri alanda tekstil, deri, teriler kazanmak için IDEX’e vunma sanayi firmalar›- 50 Aayakkab›-bot, saraciye kat›lan firma, birçok dele- n›n temsilcileri, siste- ve çad›r gibi ürünleri NATO gasyonla görüflmeler yapt›k- min Orta Do¤u’nun risk standartlar›nda üreten ve lar›n›; Bahreyn, Katar, Ku- ve tehdit alg›lamalar›na bunlar› baflta Türk Silahl› veyt ve Suudi Arabistan ile uygunlu¤unun alt›n› çiz- Kuvvetleri olmak üzere; Av- yap›lan ilk temaslar›n ise ol- di. Fuarda görüflme f›r- rupa, Orta Do¤u ve Ba¤›ms›z dukça olumlu geçti¤ini ifade sat› yakalad›¤›m›z Yük- Devletler Toplulu¤u ülkele- etti. Hâlihaz›rda Birleflik sel Savunma yetkilileri, riyle birlikte UNICEF ve K›- Arap Emirlikleri ve Umman Türk Silahl› Kuvvetle- z›lhaç gibi uluslararas› ku- gibi ülkelere ihracat yapan ri’nin ihtiyaçlar› do¤rul- rulufllara sa¤layan Yaku- Yakupo¤lu’nun uluslararas› tusunda gelifltirilen ‹M- po¤lu, IDEX 2009’u en iyi fle- pazardaki bu baflar›s›n›, Ya- TAKS’›n TSK'dan önce kilde de¤erlendiren firmala- kupo¤lu üretimi botlar giyen Orta Do¤u ülkelerinde r›m›z aras›ndayd›. Mevcut bir grup ‹ngiliz askerinin sat›fl›na bafllanabilece- müflterileriyle olan iliflkileri- stantlar›n› ziyaret etmesi bir ¤ini ifade etti. © MSI Dergisi ni gelifltirmek ve yeni müfl- kez daha gözler önüne serdi.
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com S Dergisi MSI ©
MRTP Kaan Hücumbotlar› Basra Körfezi’nde de Bar›fl›n Bekçisi ahil Güvenlik Komutanl›¤›’n›n emrinde denizdeki herkesin Syard›m›na koflan, kaçakç›lara aman vermeyen, Gürcistan Sahil Güvenlik Teflkilat›’n›n hizmetinde Rus Donanmas›’na meydan okuyan ve üzerindeki güdümlü mermilerle Pakistan sahillerini korumaya haz›rlanan Kaan S›n›f› botlar, art›k dünya petrol ihracat›n›n önemli bir bölümünün yap›ld›¤› Basra Kör- fezi’nde de boy gösterecek. Dünyan›n en büyük savunma fuar- lar›ndan IDEX 2009’un ev sahibi Birleflik Arap Emirlikleri (BA- E)’ye 34 adet hücumbot sat›fl›na yönelik anlaflman›n alt›na im- za atan Yonca-Onuk Tersanesi, tamamen özgün bir savunma ürününün ihrac›yla Türkiye’nin savunma alan›ndaki en büyük
baflar›lar›ndan birine de ulaflm›fl oldu. MSI Dergisi olarak ay- Dergisi MSI © lar öncesinde duyurmufl oldu¤umuz bu anlaflma kapsam›nda BAE’ye teslim edilecek 34 adet ONUK MRTP16, bölgedeki çok say›da petrol platformu veya dolum yapan süper tankerler gi- bi kritik öneme sahip unsurlar› korumakla görevli CNIA Tefl- kilat›’nda görev yapacak. Fuar s›ras›nda bu anlaflma ve Yonca- ABD’den 62 m’lik güdümlü mermili botlar siparifl eden M›s›r Onuk’un di¤er çal›flmalar› hakk›ndaki sorular›m›z› yan›tlayan Deniz Kuvvetleri, 4 y›l geciken bu proje kapsam›ndaki hiç bir firman›n Yönetim Kurulu Baflkan Yard›mc›s› Dr. Ekber ‹. N. botu henüz teslim alamad›. Birim maliyeti 108 milyon dolar Onuk, 34 botluk bu projeyi yaklafl›k 3 sene içerisinde bitirecek- olan bu güdümlü mermili botlar ile ayn› kabiliyeti ve fazlas›n› leri bilgisini verdi. Dr. Onuk ayr›ca, 12,7 mm’lik stabilize taret, sunan MRTP37 s›n›f› botlar ise 3’de 1 maliyetli olmalar› ile dik- gece görüfl sistemi ve 2 adet Hellfire 2 füzesi tafl›yan hareket- kat çekiyor. Bu s›n›ftan botlar›n 2012 y›l› itibar› ile ihracat pa- 51 li bir lançere sahip olacak botlara, büyük ihtimalle ASELSAN zarlar›na sunulmas› planlan›yor. M›s›r’›n yan› s›ra Suudi Ara- üretimi STAMP sisteminin yerlefltirilece¤ini kaydetti. Botlar bistan’daki ilglilerle de önemli temaslarda bulunan Yonca- için ASELSAN’›n STAMP sisteminin seçilmesi durumunda ise, Onuk yetkilileri, bu ülkedeki potansiyelin önemine iflaret edi- üzerinde yap›lacak baz› de¤ifliklikler ile STAMP konsolu, Hell- yor. Suudi yetkililerin Pakistan Donanmas›’na teslim edilen fire 2 füzelerini ateflleyebilecek kabiliyete kavuflturulacak. Ay- botlar› deneme f›rsat›n› buldu¤unu belirten Dr. Onuk, bir yet- r›ca, ROKETSAN’›n da hem bu projede hem de gelecekteki ça- kilinin botlar için “efsane” yorumunu yapt›¤›n›n alt›n› çizdi. l›flmalarda Yonca-Onuk ile ifl birli¤i yapmas› bekleniyor. IDEX 2009 s›ras›nda pazarlama çal›flmalar›na en fazla a¤›rl›k Fuar s›ras›nda M›s›r Deniz Kuvvetleri temsilcileri ile de bir gö- veren firmalardan biri olan Yonca-Onuk’un stand›nda, BAE rüflme yapan Yonca-Onuk yetkilileri, MRTP33 ve gelifltirme Veliaht Prensi fieyh Muhammed bin Zayed Al Nahyan’›n da aflamas›nda olan MRTP37 botlar› ile ilgili olarak bir sunum da aralar›nda bulundu¤u çok say›da üst düzey yetkili ile görüfl- gerçeklefltirdi. 45 dakikal›k bu sonumun ve sonras›nda devam meler gerçeklefltirildi. Geçti¤imiz sene ve bu y›l düzenlenen eden 2 saatlik görüflmenin ard›ndan ise M›s›rl› yetkililer, dün- hemen her uluslararas› savunma fuar›nda bayra¤›m›z› dalga- yada bir marka olma yolunda h›zla ilerleyen ONUK MRTP bot- land›ran Yonca-Onuk, IDEF öncesindeki son s›nav›ndan da lar› hakk›nda önemli bilgiler edindiler. Geçti¤imiz y›llarda tam not alarak ayr›lmay› baflard›. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 ÖZEL DOSYA Muharebe Sahas›n›n Yükselen De¤eri: Tekerlekli Z›rhl› Personel Tafl›y›c›lar So¤uk Savafl’›n ard›ndan de¤iflen risk ve tehdit alg›lamalar›, silahl› kuvvetlerin envanter yap›lar›n›n önemli ölçüde de¤iflmesini beraberinde getirmifltir. Günümüz kara muharebelerinin ihtiyaçlar›na en uygun çözümlerden biri olan tekerlekli z›rhl› personel tafl›y›c› (TZPT)’ler, bu süreçte kullan›m› yayg›nlaflan silah sistemleri aras›nda en ön s›ralarda yer almaktad›r. Kudret K›l›ç / [email protected] - Cenk Özgen / [email protected] odern TZPT’lerin hizmete girmesi, ‹kinci Dünya Sava- TZPT’leri a¤›rl›kl› olarak ön hatlarda kullanmay› tercih etmifl- fl›’n› izleyen dönemde gerçekleflmifltir. Bu konudaki tir. Sovyet Ordusu’nun gerçeklefltirdi¤i tüm operasyonlarda Mçal›flmalardan en dikkat çekenlerden biri olan BTR- yer alan BTR-60 ve türevi araçlar, So¤uk Savafl y›llar›n›n haf›- 152, Sovyet Ordusu’nun savafl s›ras›nda elde etti¤i deneyim- zalarda en çok kalan görüntüleri aras›nda yer alm›flt›r. lerden yola ç›k›larak piyade birliklerinin muharebe sahas›nda- Kuflkusuz bu tercihte Varflova Pakt› ülkelerinin bulundu¤u co¤- ki intikallerinde kullan›lmak üzere gelifltirilmifltir. Maliyet ve rafyan›n tekerlekli araçlar›n kullan›m›na elveriflli uçsuz bucak- basitlik unsurlar› düflünülerek ZIL-151 kamyon flasisi üzerine s›z düz ovalarla kapl› olmas› kadar, muhtemel Üçüncü Dünya flekillendirilen araç, 1950 y›l›nda hizmete girmifl ve uzun y›llar Savafl›’n›n s›klet merkezi olmas› beklenen K›ta Avrupa’s›n›n ge- baflta Sovyet Ordusu olmak üzere, çok say›da ülkenin silahl› liflmifl bir yol a¤›na sahip bulunmas› da etkili olmufltur. kuvvetleri taraf›ndan yayg›n flekilde kullan›lm›flt›r. Öte yandan NATO’nun en güçlü z›rhl› ve mekanize birliklerine Ayn› dönemde Malezya’daki ayaklanmayla mücadele eden ‹n- sahip olan ABD, TZPT’lere uzun y›llar önem vermemifltir. Bu giliz Ordusu da, piyade birliklerinin z›rh korumas› alt›nda ve konudaki istisnalar, Vietnam Savafl›’nda askeri üsleri koruma h›zla intikal edebilece¤i bir araç gelifltirilmesi yönünde acil ve nakliye operasyonlar›nda refakat amaçl› üretilen olarak çal›flmalar yapmaya bafllam›flt›r. 6x6 çekifl sistemine Dragon ve V-150 Commando araçlar› ile sahip FV 603 Saracen’in gelifltirilmesiyle sonuçlanan süreç 1980’li y›llarda Amerikan Deniz Piya- 1953 y›l›nda tamamlanm›fl ve hizmete giren araç, Malezya ile deleri’nin envanterine giren LAV’lar- Kuzey ‹rlanda’daki iç güvenlik operasyonlar›nda baflar›l› gö- d›r. Almanya’n›n bafl›n› çekti¤i baz› revler icra etmifltir. ülkeler ise, Fuchs örne¤in- de oldu¤u gibi, bu araçlar› Farkl› Yaklafl›mlar yayg›n olarak envantere al- ‹kinci Dünya Savafl›’n›n ard›ndan önemi artmaya bafllayan makla birlikte, a¤›rl›kl› ola- TZPT’ler, So¤uk Savafl döneminde gerek Varflova Pakt› gerek- rak askeri personelin cep- se NATO ülkeleri taraf›ndan kullan›lm›flt›r. Ancak söz konusu he gerisinde h›zl› intikalin- araçlar›n muharebe sahas›nda kullan›m› aç›s›ndan her iki gü- de ve muharebe destek cün farkl› doktrinler benimsedi¤i görülmüfltür. Öyle ki baflta görevlerinde kullanmay› Sovyetler Birli¤i olmak üzere, Varflova Pakt› üyesi ülkeler tercih etmifltir.
52
Finlandiyal›
© Estonya Ordusu Patria üretimi AMV, amfibi kabiliyetini sergiliyor.
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com olarak tekerlekli araçlarla donat›lm›fl Frans›z 6’nc› Hafif Z›rh- l› Tümeni, muharebe sahas›n›n en h›zl› birli¤i olmufl ve Ame- rikan 82’nci Hava ‹ndirme Tümeni’nin bir tugay› ile birlikte koalisyon güçlerinin sol kanad›n› koruma görevini baflar›yla yerine getirmifltir. Bar›fl› Koruma Operasyonlar›n›n Y›ld›z› Varflova Pakt›’n›n da¤›lmas›n›n ard›ndan risk ve tehdit alg›la- malar›nda yaflanan farkl›laflma, baflta Bat›l› ülkelerin silahl›
FNSS © kuvvetleri olmak üzere, ordular›n envanter yap›lar›n›n önemli ölçüde de¤iflmesini beraberinde getirmifltir. NATO ve Varflova Pakt› güçleri aras›nda yaflanmas› beklenen Üçüncü Dünya Sa- FNSS taraf›ndan gelifltirilen 8x8 Pars Malezya’da yo¤un testlere tabi tutuluyor. vafl› tehlikesinin ortadan kalkmas›yla birlikte, bölgesel çat›fl- malar ile asimetrik tehdit kavramlar› ön plana ç›km›flt›r. Mes- Frans›zlar›n Yo¤un ‹lgisi kûn mahal operasyonlar›n›n önem kazand›¤›, bar›fl› koruma So¤uk Savafl döneminde Bat›l› ülkeler aras›nda TZPT’leri ön harekâtlar›na kat›l›m›n artt›¤› ve acil müdahale güçlerinin hatlara süren tek ülke Fransa’d›r. Frans›z Ordusu’nun bu yak- oluflturuldu¤u bu yeni güvenlik yap›lanmas›nda, TZPT’lerin lafl›m›nda, Afrika gibi olas› operasyon bölgelerinin co¤rafi kullan›m›n›n her geçen gün artt›¤› gözlemlenmektedir. özellikleri ve tehdit yap›s› etkili olmufltur. Öyle ki Afrika’n›n Günümüzde 4x4’ten 10x10’a kadar genifl bir yelpazede üreti- genifl ve düz ovalara sahip olmas›, bu bölgede ana muharebe len TZPT’ler, muharebe destek görevlerine ilave olarak cep- tank› gibi a¤›r silahlar›n yayg›n olarak kullan›lmamas› ve deniz henin ön hatlar›nda da yayg›n olarak kullan›lmaktad›r. Baz›la- afl›r› bölgelere intikaldeki avantajlar› sebebiyle, Frans›z kur- r› modüler gövde yap›lar›yla da dikkat çeken bu araçlar, gelifl- maylar›, tekerlekli keflif ve personel tafl›y›c› araçlarla donat›- mifl silah ve sensör sistemleriyle donat›larak hemen her tür lan acil müdahale birlikleri oluflturmay› tercih etmifltir. AMX- görevi icra edebilmektedir. Nitekim söz konusu çözüm o ka- 10 RC, ERC-90 ve VAB gibi araçlar› kullanan bu birlikler, 1983- dar büyük aflama kaydetmifltir ki, baz› ülkeler envanter d›fl›na 84 y›llar›nda Fransa’n›n Çad’daki harekât›nda oldu¤u gibi, ç›kard›klar› paletli araçlar›n yerine tekerlekli araçlar almay› söz konusu tercihin ne kadar do¤ru oldu- tercih etmektedir. Bu kapsamda, Fransa’n›n Leclerc ana ¤unu kan›tlam›flt›r. Nitekim 1991 y›l›nda- muharebe tanklar›n›n yan›na tekerlekli VBCI’lar› yerlefltir- ki Birinci Körfez Savafl›’nda da, a¤›rl›kl› mesi, TZPT’lerin gelmifl oldu¤u son noktay› gösteren iyi bir örnektir. Avustralya Savunma Bakanl›¤› © Avustralya Ordusu’nun ASLAV’lar› Afganistan’da baflar›yla görev yapmaktad›r.
53
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 ÖZEL DOSYA
Stryker Tugaylar› Birinci Körfez Savafl› ve Balkanlar’daki bar›fl› koruma operas- yonlar›nda yaflad›¤› s›k›nt›lar› gözden geçiren Amerikan Kara Kuvvetleri de de¤iflen muharebe ortam›n›n ihtiyaçlar›na uygun yeni bir acil müdahale konsepti oluflturmaya karar vermifltir. Dünyan›n herhangi bir yerindeki kriz bölgesine 96 saat içeri- sinde var›p silahl› müdahalede bulunmaya dayanan bu strate- ji, C-130 nakliye uçaklar› ile havadan tafl›nabilen 15 adet hafif z›rhl› tugay›n kurulmas›n› öngörmektedir. Amerikan Ordusu, 2000’li y›llar›n bafllar›nda yeni acil müda- © Avustralya Savunma Bakanl›¤› hale plan›n› uygulama yönünde çal›flmalara bafllam›flt›r. A¤›r- l›¤› 20 tonu aflmayan tekerlekli araçlar›n görev yapt›¤› bu tu- Türkiye’deki Durum gaylar, Amerikan Deniz Piyadeleri’nin kulland›¤› LAV serisi Bölgesindeki say›sal aç›dan en güçlü z›rhl› ve mekanize birlik- TZPT’lerin geliflmifl versiyonu olan Stryker’ler ile donat›lmak- lere sahip olan Türk Silahl› Kuvvetleri (TSK), uzun y›llar palet- tad›r. Tüm muharip araçlar›n ayn› aileye mensup olmas› sebe- li araçlar›n a¤›rl›kl› oldu¤u bir yap›lanmay› benimsemifltir. An- biyle “Stryker Tugay›” olarak adland›r›lan birlikler, halen Af- cak 1990’l› y›llar›n bafllar›nda hizmete al›nan TZPT’lerle birlik- ganistan ve Irak’ta görev yapmaktad›r. te bu yap› de¤iflmeye bafllam›flt›r. Hâlihaz›rda TSK’n›n envan- terinde Condor, BTR-60, BTR-80, RN-94, Engerek, Akrep ve Neden Tekerlekli? Cobra serisi TZPT’ler bulunmaktad›r. Ayr›ca yurt içinde üretim Arazideki üstün hareket kabiliyetleri sebebiyle paletli araçlar- ve entegrasyonu yap›lacak taktik tekerlekli z›rhl› araçlar›n al›- dan vazgeçilemese de, özellikle 30 ton ve alt› a¤›rl›ktaki araçlar m› yönünde Savunma Sanayii Müsteflarl›¤› (SSM) taraf›ndan baz al›nd›¤›nda, tekerlekli araçlar›n kullan›m›n›n gittikçe yayg›n- çal›flmalar da yap›lmaktad›r. laflt›¤› görülmektedir. Söz konusu araçlara talebin artmas›nda Taktik seviyede keflif ve gözetleme ile KBRN (Kimyasal, Biyolo- etkili olan bafll›ca unsurlar; lastik teknolojisinin geliflmesi, mo- jik, Radyolojik, Nükleer) keflif görevlerinin icra edilmesini sa¤la- tor güçlerinin yükseltilmesi ve arazi koflullar›ndaki hareket ka- mak maksad›yla bafllat›lan “Özel Maksatl› Taktik Tekerlekli Z›rh- biliyetlerinin artt›r›lmas› olmufltur. Bu kapsamda, TZPT’lerin ön l› Araç Projesi”, bu kapsamda ilk dikkati çeken çal›flmalardan bi- plana ç›kmas›n› sa¤layan özellikler afla¤›da s›ralanm›flt›r: risidir. 7 Mart 2008 tarihinde 6 firman›n Teklife Ça¤r› Dosyas› al- Hareket Kabiliyeti: Bozuk arazi flartlar›nda paletli araçlar d›¤› projede, farkl› versiyonlarda toplam 336 adet (114 sensör, kadar performans gösteremeseler de, yol flartlar›nda daha 113 destek, 40 radar, 39 komuta ve 30 KBRN keflif) araç ile ilgili h›zl›d›rlar. Ayr›ca herhangi bir intikal s›ras›nda ilave tank görev donan›mlar›n›n tedarik edilmesi öngörülmektedir. tafl›y›c› araç ve römorka ihtiyaç duymamalar› önemli bir Ayn› flekilde Kara Kuvvetleri Komutanl›¤› (K.K.K.l›¤›)’n›n en- avantajd›r. vanterinde bulunan TOW, MILAN ve Bombaatar silahlar› ile Maliyet: ‹lk al›m maliyetleri aç›s›ndan paletli araçlardan SSM taraf›ndan “Orta Menzilli Tanksavar Silah› (OMTAS) Pro- önemli bir farklar› bulunmasa da, kamyon flaseli, basit yap›l› jesi” kapsam›nda tedarik edilecek olan sistemin araç üzerin- TZPT’ler dikkate al›nd›¤›nda yak›t tüketimleri ve bak›m/ de kullan›m›n› sa¤layabilmek için “Silah Tafl›y›c› Araç Projesi” onar›m masraflar› daha düflüktür. Yap›lan araflt›rmalar, de bafllat›lm›flt›r. 15 Aral›k 2008 tarihinde 5 firman›n Teklife bu tip araçlar›n toplam kullan›m ömür maliyetlerinin Ça¤r› Dosyas› ald›¤› projede, farkl› versiyonlarda toplam 1075 paletlilere oranla daha düflük oldu¤unu göstermektedir. adet (350 TOW, 344 MILAN, 229 Bombaatar ve 152 OMTAS) ta- Mürettebat Konforu: Tekerlekli araçlarda gürültü ve fl›y›c› araç tedarik edilmesi planlanmaktad›r. titreflim düzeyi paletlilere göre oldukça azd›r. Mürettebat Not: Bu özel dosyada sadece orta ve a¤›r s›n›f TZPT’ler konforu aç›s›ndan bak›ld›¤›nda, bu durum, özellikle ele al›nm›flt›r. Daha hafif araçlar› ele alaca¤›m›z uzun mesafeli intikallerde verimlili¤i artt›rmaktad›r. araflt›rmam›z› gelecek say›lar›m›zda sizlerle paylaflaca¤›z. © Nexter 54
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com Stryker Üretici General Dynamics / ABD Mürettebat› 2 + 9 kifli Uzunlu¤u 6,99 m Geniflli¤i 2,72 m Yüksekli¤i 2,64 m Yerden Yüksekli¤i - Muharebe A¤›rl›¤› 16,45 ton Azami H›z› 99 km/sa Menzili 500 km Dik Engel Aflma 0,58 m Hendek Atlama 1,98 m Sudan Geçifl - Dönüfl Oran› - Motor 350 BG Silahlar› 1x12,7 mm M2HB makineli
© Amerikan Ordusu tüfek
kan Ordusu’nun 15 adet da sürücü yer al›r. Irak’ta durumlarda 8 çeker olarak Stryker Stryker Tugay›’n›n ana un- edinilen deneyimler do¤- da hareket edebilmektedir. merikan Kara Kuvvet- suru olan araçlar›n, M1126 rultusunda balistik koru- Genelde Kongsberg üreti- Aleri’nin acil müdahale z›rhl› personel tafl›y›c› d›- mas› artt›r›lan Stryker’ler, mi Protector silah kulesi kabiliyetini artt›rmak ama- fl›nda; keflif, tank muhribi, özellikle RPG tipi silahlara ile teçhiz edilen M1126’lar, c›yla havadan nakledilebi- havan arac›, komuta kon- karfl› ek z›rhlarla donat›l- 40 mm otomatik bombaa- len tekerlekli z›rhl› araç ih- trol, tanksavar ve NBC gibi maktad›r. Araç, normal tar veya 7,62 mm makineli tiyac›na yönelik olarak hiz- modelleri de bulunmakta- flartlarda 4 tekerle¤in sa¤- tüfek ile de donat›labil- mete al›nan Stryker d›r. Stryker’lerin motoru lad›¤› çekifl ile kullan›labi- mektedir. Stryker’ler a¤ (M1126), Piranha üzerin- arac›n ön sa¤ bölümde bu- lirken, üzerinde hiçbir de- merkezli harp kabiliyetine den gelifltirilmifltir. Ameri- lunur ve motorun yan›nda ¤ifliklik yap›lmadan gerekli de sahiptir. Piranha I / II / III / IV sviçreli MOWAG firmas› taraf›ndan gelifltirilen Piranha ‹z›rhl› araç ailesi, çok say›da modeli bulunmas› ve ihracat say›lar› aç›s›ndan bu alandaki en bafla- r›l› örneklerden biridir. Bu ailenin ilk iki neslini oluflturan Piranha I ve II’lerin, 4x4, 6x6, 8x8 ve 10x10 modelleri gelifltirilmifl ve çok say›da üretilmifltir. General Motors Defence (bugün General Dynamics)’in MOWAG’› sat›n al- General Dynamics © mas› ise Piranha’lar›n kariyerindeki yük- seliflin ilk perdesini aralam›flt›r. 1977 y›l›n- da da Piran- Piranha III ha’lar›n Kana- Üretici MOWAG / ‹sviçre da’da üretilmesi Mürettebat› 3 + 10 kifli için gerekli lisans de lisans al- Uzunlu¤u 7,58 m al›nm›flt›r. Amerikan t›nda üretilen Pi- 55 Geniflli¤i 2,66 m Deniz Piyadeleri’nin ihtiyaçla- ranha’lar, daha büyük Yüksekli¤i 2,17 m r›na yönelik olarak tercih edi- yak›t depolar› ve araçlar›n Yerden Yüksekli¤i 0,56 m len Piranha I, LAV-25 ad› alt›n- yüksek rak›mlarda da görev yapabilmelerine olanak sa¤layan Muharebe A¤›rl›¤› 22 ton da 8x8’lik modeli ile hizmete turbo kompresörlerle donat›lm›flt›r. Daha geliflmifl Piranha III Azami H›z› 100 km/sa al›nm›flt›r. 8x8 Piranha I’in bir modeli, makineli tüfeklerden 105 mm topa kadar silah sis- Menzili 750 km di¤er önemli kullan›c›s› da, bu temleri ile teçhiz edilebilmektedir. Modüler yap›n›n daha da Dik Engel Aflma 0,6 m araçlar› ASLAV tan›mlamas› ile gelifltirildi¤i bu model, kullan›c›n›n isteklerine göre farkl› süs- Hendek Atlama 2 m envanterine katan Avustralya pansiyon ve güç paketleri ile donat›labilmektedir. Öncüllerine Sudan Geçifl Amfibik, 10 km/sa su h›z› Ordusu olmufltur. Kanada Or- göre z›rh, hareket kabiliyeti ve iç kullan›m hacmi yükseltilmifl Dönüfl Oran› 1,22 / 1,7 / 1,22 m dusu’nun 3 farkl› modelini ter- olan Piranha III, 14,5 mm’lik mühimmatlara karfl› dayan›kl› Motor 400 BG Caterpillar C9 dizel cih etti¤i Piranha I’lerin, z›rhl› hale getirilmifltir. Artt›r›lm›fl may›n ve balistik korumas› d›fl›n- Silahlar› 1x25 mm M242 otomatik top, personel tafl›y›c› versiyonu da daha genifl iç hacmi ile dikkati çeken Piranha IV ise, serinin 1x7,62 mm M240 makineli Grizzly olarak adland›r›lmak- son arac›d›r. A¤ merkezli harp kabiliyeti olan bu araç, düflük tüfek tad›r. fiili Ordusu için bu ülke- radar ve k›z›lötesi izi ile dikkatleri çekmektedir. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 ÖZEL DOSYA General Dynamics ©
Pandur II 8x8 Üretici Steyr-Daimler-Puch / Avusturya Mürettebat› 2 + 12 kifli Pandur I / II ropean Land Systems), plakalar› ile birlikte STA- Uzunlu¤u 7,54 m kendi imkânlar› ile 6x6 ve NAG 4569 standard›na göre Geniflli¤i 2,68 m lk modelleri Avusturya ta- 8x8 Pandur II ailesini gelifl- seviye 4’e kadar yükseltile- Yüksekli¤i 2,08 m ‹raf›ndan 1996 y›l›nda hiz- tirmifltir. 6x6 ve 8x8 araç- bilmektedir. May›na karfl› Yerden Yüksekli¤i 0,45 m mete al›nan Pandur teker- lar, yüzde 90’›n üzerinde çift katl› zemin, özel gövde Muharebe A¤›rl›¤› 22 ton lekli z›rhl› araç ailesi, bu- ortak parçalardan üretil- tasar›m› ve parçalar›na sa- Azami H›z› 105 km/sa gün aralar›nda ABD, Belçi- mektedir. Pandur II’nin hip olan Pandur II’lerin, Menzili 700 km ka, Kuveyt ve Slovenya’n›n gövde alt›ndaki güç nakil NBC korumas› da bulun- Dik Engel Aflma 0,6 m da bulundu¤u çok say›da organlar› ve di¤er baz› ak- maktad›r. Araç, C-130, C- Hendek Atlama 2,2 m kullan›c›ya sahiptir. 6x6 tarma organlar›n›n büyük 160, An-12, An-70 ve Sudan Geçifl 1,5 m Pandur I hafif z›rhl› araçlar› ço¤unlu¤u korumal›d›r. A400M gibi nakliye uçaklar› Dönüfl Oran› 9 m üzerinde önemli bir dene- Böylelikle araç, her tür ze- taraf›ndan tafl›nabilmekte- Motor 449 BG, ISLe HPCR V-6 yim kazanan Avusturya minde güvenle hareket dir. Pandur II, bugüne ka- turboflarjl› dizel merkezli Steyr-Daimler- edebilmektedir. Arac›n ba- dar Portekiz ve Çek Cum- Silahlar› 1x30 mm top, 1x7,62 mm Puch Spezialfahrzeug (bu- listik korumas›, gövde üze- huriyeti taraf›ndan tercih makineli tüfek, 2xSpike gün General Dynamics Eu- rine yerlefltirilen ek z›rh edilmifltir. tanksavar füzesi
Boxer Boxer Üretici ARTEC / Almanya-Hollanda lmanya ile ‹ngiltere tara- Mürettebat› 2 + 8 kifli Af›ndan Kas›m 1999’da bafl- Uzunlu¤u 7,88 m lat›lan ve de¤iflen harekât ih- Geniflli¤i 2,99 m tiyaçlar›na uygun çok rollü te- Yüksekli¤i 2,37 m kerlekli bir z›rhl› araç geliflti- Yerden Yüksekli¤i 0,5 m rilmesini öngören MRAV Pro- Muharebe A¤›rl›¤› 33 ton jesi’ne fiubat 2001’de Hollan- Azami H›z› 103 km/sa da da kat›lm›flt›r. Temmuz Menzili 1050 km 2003’te ‹ngiltere’nin ayr›lma- Dik Engel Aflma 0,8 m s›n›n ard›ndan Almanya ve Hendek Atlama 2 m 56 Hollanda taraf›ndan sürdürü- Sudan Geçifl 1,5 m len proje kapsam›nda, Boxer, Dönüfl Oran› 15 m Almanya’n›n KMW ve Rhein-
KMW © Motor 710 BG MTU V8 dizel metall; Hollanda’n›n ise Stork Silahlar› 1x40 mm bombaatar, 1 x 7,62 firmalar›n›n ortak giriflimi veya 12,7 mm makineli tüfek olan ARTEC taraf›ndan gelifl- tirilmektedir. Haziran 2006’da Hollanda Parlamentosu, 5 lanmas› hedeflenmektedir. Hizmete al›nacak araçlar›n Al- farkl› versiyonda toplam 200 adet (58 ambulans, 55 komuta- man Ordusu’nda M113 ve Fuchs; Hollanda Ordusu’nda ise kontrol, 41 istihkâm, 27 nakliye ve 19 nakliye/komuta-kon- YPR ve M577 serisi araçlar›n yerine geçmesi öngörülmekte- trol) arac›n al›m›n› onaylam›flt›r. Ayn› flekilde Alman Parla- dir. A400M nakliye uça¤› ile tafl›nabilecek flekilde tasarlanan mentosu da, Aral›k 2006’da 3 farkl› versiyonda toplam 272 Boxer, içinde bulunan personele yüksek düzeyde koruma adet (135 personel tafl›y›c›, 72 ambulans ve 65 komuta-kon- sa¤layan bir araçt›r. Arac›n ön z›rh›n›n 30 mm’lik mühimmat- trol) arac›n al›m›n› onaylam›flt›r. Ocak 2008 tarihinde Alman lara karfl› dayan›kl› oldu¤u söylenmektedir. Nitekim gövde al- Ordusu taraf›ndan gerçeklefltirilen testleri baflar›yla tamam- t› may›n tehdidine karfl› özel olarak güçlendirilen araç, tehdit layan arac›n 2009 y›l›n›n sonlar›na do¤ru seri üretimine bafl- düzeyine göre ilave z›rh kitleri ile de donat›labilmektedir.
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com Fuchs Fuchs aklafl›k 15 y›l süren gelifltirme çal›flmalar›n›n ard›ndan Üretici Rheinmetall / Almanya Y1979 y›l›nda hizmete giren araç, 6 ülkenin silahl› kuv- Mürettebat› 2 + 10 kifli vetleri için 1300 adetten fazla üretilmifltir. Halen 1031 adet Uzunlu¤u 6,76 m Fuchs (Fox / Tilki)’nin hizmet verdi¤i Almanya, say›sal an- Geniflli¤i 2,98 m lamda en büyük filoyu envanterinde tutan ülkedir. Arac› Yüksekli¤i 2,3 m envanterinde bulunduran di¤er ülkeler ise; ABD, Hollan- Yerden Yüksekli¤i 0,41 m da, ‹ngiltere, Suudi Arabistan ve Venezuela’d›r. Fuchs, Al- Muharebe A¤›rl›¤› 17 ton man Ordusu’nun Afganistan, Kosova ve Makedonya’da ka- Azami H›z› 105 km/sa t›ld›¤› bar›fl› koruma operasyonlar›nda görev yapm›flt›r. Menzili 800 km Amerikan Ordusu taraf›ndan da Körfez Savafl›’nda kulla- Dik Engel Aflma 0,6 m n›lm›flt›r. Mevcut arac›n yeni bir motor ile donat›larak mo- Hendek Atlama 1,06 m
©Norveç Ordusu dernize edilmesini kapsayan proje ise 2001 y›l›nda baflla- Sudan Geçifl Amfibik, 10 km/sa su h›z› m›flt›r. Fuchs 2 olarak isimlendirilen araç, artt›r›lm›fl tafl›- Dönüfl Oran› 8,5 m ma kapasitesi ile dikkat çekmektedir. Alman Ordusu, Motor 315 BG Daimler Benz OM402A Fuchs’lar› yeni nesil Boxer arac› ile de¤ifltirmeyi planla- V-8 turboflarjl› dizel maktad›r. Silahlar› 1x7,62 mm MG-3 makineli tüfek Birleflmifl Milletler © EE-11 EE-11 rezilya’n›n Engesa fir- Üretici Engesa / Brezilya Bmas› taraf›ndan gelifltiri- Mürettebat› 1 + 12 kifli len EE-11 (Urutu)’nun seri Uzunlu¤u 6,1 m üretimine 1973 y›l›nda bafl- Geniflli¤i 2,65 m lam›flt›r. ‹hracat amaçl› ge- Yüksekli¤i 2,72 m lifltirilen bu proje çerçeve- Yerden Yüksekli¤i 0,38 m sinde, a¤›rl›kl› olarak Güney Muharebe A¤›rl›¤› 14 ton Amerika ve Arap ülkeleri, Azami H›z› 105 km/sa EE-11’e yo¤un ilgi göster- Menzili 750 km mifltir. Sürücünün arac›n ön Dik Engel Aflma 0,6 m sol k›sm›nda yer ald›¤› EE- Hendek Atlama 1 m 11’in motoru da sürücünün Sudan Geçifl Amfibik, 10 km/sa su h›z› hemen sa¤›nda yer almakta- Dönüfl Oran› 10 m d›r. Personel girifl ç›k›fl için, Motor 256 BG Detroit Diesel 6V 53T arac›n yan›nda bulunan 2 ve- V-6 turboflarjl› dizel ya arkas›ndaki 2 kap›n›n yan› Silahlar› 1x12,7 mm makineli tüfek s›ra üstündeki kapaklar› da içerisinden muharebeye ka- pervane yerlefltirilmifltir. lahlarla donat›labilmektedir. kullanabilmektedir. EE-11’in t›labilme olana¤› sa¤lamak- EE-11, 7,62 mm makineli tü- Araç, ‹ran-Irak Savafl› s›ra- yan k›s›mlar›nda bulunan tad›r. Amfibi bir araç olan feklerden 90 mm toplara ka- s›nda muharebe deneyimi de mazgallar ise askerlere araç EE-11’in arka k›sm›na 2 adet dar genifl bir yelpazedeki si- yaflam›flt›r.
OT-64 tor, aktarma organlar› ve (Skot)’un o dönem Sovyetler OT-64 ekoslovakya ve Polon- süspansiyonu Çekoslovak- Birli¤i baflta olmak üzere, Üretici Tatra / Eski Çekoslavakya Çya’n›n birlikte gelifltirdi¤i ya’da, gövde ve silah sistem- Do¤u Bloku ülkelerinde yay- Mürettebat› 2 + 10 kifli araç, ilk olarak 1964 y›l›nda lerinin üretimi ise Polonya’da g›n olarak kullan›lan BTR-60 Uzunlu¤u 7,44 m hizmete girmifltir. Arac›n mo- gerçeklefltirilmifltir. OT-64 serisi araçlardan en dikkat Geniflli¤i 2,55 m 57 çekici fark›, daha yüksek z›rh Yüksekli¤i 2,71 m korumas›na sahip olmas›d›r. Yerden Yüksekli¤i 0,46 m 1980 y›l›na kadar üretimde Muharebe A¤›rl›¤› 14,5 ton kalan araç, Çekoslovakya ve Azami H›z› 94,4 km/sa Polonya d›fl›nda birçok kulla- Menzili 710 km © Slovak Ordusu n›c› taraf›ndan da envantere Dik Engel Aflma 0,5 m al›nm›flt›r. 4500 adetten fazla Hendek Atlama 2 m üretilen araç, halen Çek Sudan Geçifl Amfibik, 9 km/sa su h›z› Cumhuriyeti, Slovakya ve Po- Dönüfl Oran› - lonya taraf›ndan kullan›lma- Motor 180 BG Tatra ya devam etmektedir. Ancak Silahlar› 928-18 V-8 dizel OT-64’lerin orta vadede yeni 1x14,5 mm KPVT makineli nesil tekerlekli araçlarla de- tüfek, 1x7,62 mm PKT ¤ifltirilmesi öngörülmektedir. makineli tüfek www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 ÖZEL DOSYA
ZSL92A ZSL92A Üretici NORINCO / Çin in Ordusu taraf›ndan
Mürettebat› 1+11 kifli Ç90’l› y›llar›n ortalar›na Çin Ordusu © Uzunlu¤u 6,6 m do¤ru hizmete al›nmaya Geniflli¤i 2,8 m bafllanan ZSL92 (Tip 92) 6x6 Yüksekli¤i 2,8 m z›rhl› araç ailesi China North Yerden Yüksekli¤i - Industries Group Corporati- Muharebe A¤›rl›¤› 14,9 ton on (NORINCO) taraf›ndan formans› ise, azalan a¤›rl›k içerisinden de muharebe Azami H›z› 85 km/sa gelifltirilmifltir. Bu arac›n ile ters orant›l› olarak art- edebilme imkân› vermekte- Menzili 600 km z›rhl› personel tafl›y›c› mo- m›flt›r. Amfibi kabiliyeti bu- dir. NBC korumas›nda sahip Dik Engel Aflma - deli ise ZSL92A olarak ad- lunan ZSL92A, suda hareket olan araç, tekerlekleri isabet Hendek Atlama - land›r›lmaktad›r. ZSL92A, edebilmesi için iki adet per- alsa bile saatte 30 km h›z ile Sudan Geçifl Amfibik, 8 km/sa su h›z› z›rhl› muharebe arac› mode- vane ile donat›lm›flt›r. Arac›n 100 km yol alabilmektedir. Dönüfl Oran› - linden daha hafif olmas› ve sa¤ ve sol taraf›nda 3’er tane ZSL92A’n›n motor ve aktar- Motor 1 x 320 BG Dizel silah donan›m› ile farkl›lafl- olmak üzere toplamda 6 ma organlar› büyük ölçüde Silahlar› 1x12,7 mm makineli tüfek maktad›r. Arac›n sürüfl per- adet mazgal, personele araç Alman tasar›m›d›r.
zenlenen IDEX 2009 fuar›nda mas› ilave z›rh plakalar› ile sergilenmifltir. Arac›n Çin Or- artt›r›labilmekte ve gövde dusu taraf›ndan hizmete al›- üzerine farkl› silah sistemleri n›p al›nmad›¤› hakk›nda ise yerlefltirilebilmektedir. henüz bir bilgi bulunmamak- tad›r. D›fl görünüm olarak Pi- VN1 ranha’ya benzeyen araç, iç ta- Üretici NORINCO / Çin sar›m› ile bu araçtan farkl›lafl- Mürettebat› 3+7 kifli S Dergisi MSI © maktad›r. Sürücü, arac›n ön Uzunlu¤u 8 m sol bölümündedir. Personel Geniflli¤i 3 m ise araca arkadaki rampadan Yüksekli¤i 2,1 m veya üzerindeki kapaklardan Yerden Yüksekli¤i - dikkat çekmeye bafllam›flt›r. girifl ç›k›fl yapabilmektedir. Muharebe A¤›rl›¤› - VN1 Bu kapsamdaki son örnekler- Ayr›ca VN1’in her iki yan›nda, Azami H›z› 100 km/sa luslararas› alanda artan den biri de 8x8 VN1 tekerlekli askerlerin arac›n içerisinden Menzili 800 km Uekonomik a¤›rl›¤›na para- z›rhl› personel tafl›y›c›d›r. muharebeye kat›lmas›na ola- Dik Engel Aflma 0,5 m lel olarak savunma pazar›nda Çin’in NORINCO firmas› tara- nak sa¤layan mazgallar bu- Hendek Atlama 1,8 m da gücünü artt›rmak için ça- f›ndan 2008 y›l›nda tan›t›m›na lunmaktad›r. VN1, çelikten Sudan Geçifl Amfibik, 8 km/sa su h›z› balayan Çin, son y›llarda ihra- bafllanan VN1, son olarak Bir- imal edilmifl bir gövde z›rh›na Motor - cata yönelik ürünleri ile de leflik Arap Emirlikleri’nde dü- sahiptir. Arac›n balistik koru- Silahlar› -
58
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com AMV AMV almas› kesinleflen ülkeler; Birleflik Arap Emirlikleri, H›r- vatistan, Güney Afrika, Polonya ve Slovenya’d›r. Polonya’da inlandiya Ordusu’nun harekât ihtiyaçlar› do¤rultusunda Pat- KTO Rosomak olarak adland›r›lan AMV, bu ülke silahl› kuvvet- Fria firmas› taraf›ndan gelifltirme çal›flmalar› bafllat›lan ara- lerinin kat›ld›¤› bar›fl› koruma operasyonunda ön saflarda yer c›n ilk prototipi 2001 y›l›nda ortaya ç›km›flt›r. Zorlu testlerin ar- alm›fl ve arac›n gerçek muharebe flartlar›ndaki performans›- d›ndan seri üretime haz›r hale gelen araç, 2004 y›l› itibariyle Fin n›n görülmesini sa¤lam›flt›r. Nitekim Afganistan’da görev ya- Ordusu’nda görev yapmaya bafllam›flt›r. 6x6 ve 8x8 versiyonlar› pan, ilave z›rh kitleri ile donat›lm›fl Polonya AMV’lerinin, çoklu olan araç, sahip oldu¤u yüksek hareket kabiliyeti ve modüler RPG-7 at›fllar›na maruz kalmalar›na ra¤men güvenli bir flekil- gövde yap›s› ile k›sa süre içerisinde d›fl pazarlarda önemli bafla- de üslerine geri döndükleri ra- r›lara imza atm›fl ve birçok ülke taraf›ndan da siparifl edilmifltir. por edilmifltir. AMV Üretici Patria / Finlandiya Mürettebat› 2 + 9 kifli Uzunlu¤u 7,3 m © Patria Geniflli¤i 2,9 m Yüksekli¤i 2,3 m Yerden Yüksekli¤i - Muharebe A¤›rl›¤› 24 ton Azami H›z› 120 km/sa Menzili 800 km Dik Engel Aflma 0,7 m Hendek Atlama 2 m Sudan Geçifl Amfibik, 8 km/sa su h›z› Dönüfl Oran› - Motor 483 BG Scania DI 12 dizel Silahlar› 1x30 mm Bushmaster topu, 1x7,62 mm makineli tüfek
XA-180 mak üzere, birçok ülkenin yaçlar›na uygun çözümler XA-180 silahl› kuvvetleri taraf›ndan sunulabilmesini sa¤lamak- Üretici Patria / Finlandiya ugüne kadar seri üreti- envantere al›nm›flt›r. Ara- tad›r. Araçtan, günümüze Mürettebat› 2 + 16 kifli mi yap›lan en baflar›l› c›n uluslararas› pazarlarda kadar 1200 adetten fazla B Uzunlu¤u 7,35 m tekerlekli z›rhl› araçlardan bu flekilde öne ç›kmas›nda üretilmifltir. De¤iflen hare- Geniflli¤i 2,9 m biri olarak kabul edilen XA- basit ve kullan›fll› bir yap›ya kât ihtiyaçlar›na uygun ola- Yüksekli¤i 2,3 m 180, ilk olarak 1984 y›l›nda sahip olmas› kadar, bak›m rak daha yüksek perfor- Yerden Yüksekli¤i 0,4 m hizmete girmifltir. Özellikle ve idame giderlerinin dü- mans sa¤layan motor ve Muharebe A¤›rl›¤› 15 ton uluslararas› bar›fl› koruma flük olmas› da etkili olmufl- ilave z›rh kitleri kullan›la- Azami H›z› 100 km/sa operasyonlar›nda gösterdi- tur. Modüler yap›s› saye- rak modernize edilen bu Menzili 800 km ¤i baflar›l› performansla sinde çok say›da farkl› ver- araçlar, halen baflar›yla Dik Engel Aflma 0,6 m y›ld›z› parlayan araç, Fin- siyonu olan XA-180, bu görev yapmay› sürdürmek- Hendek Atlama 1 m landiya Ordusu baflta ol- özelli¤iyle kullan›c›n›n ihti- tedir. Sudan Geçifl Amfibik, 10 km/sa su h›z› Dönüfl Oran› - Motor 236 BG Valmet 611 DSBJ turboflarjl› dizel Silahlar› 1x7,62 mm makineli tüfek © Avustralya Savunma Bakanl›¤› 59
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 ÖZEL DOSYA
VAB VAB 6x6 rans›z Ordusu’nun teker- Üretici Renault / Fransa Flekli z›rhl› araç ihtiyac› Mürettebat› 2 + 10 kifli kapsam›nda açt›¤› ihaleyi Uzunlu¤u 6 m 1974 y›l›nda kazanan Rena- Geniflli¤i 2,5 m ult, VAB (Véhicule de l’Avant Yüksekli¤i 2,25 m Yerden Yüksekli¤i 0,4 m Blindé / Z›rhl› Ön Hat Ara- Renault © c›)’n› gelifltirmeye bafllam›fl- Muharebe A¤›rl›¤› 14,8 ton t›r. 1976 y›l›nda ilk teslimat› Azami H›z› 90 km/sa gerçeklefltirilen bu araçlar- Menzili 600 km dan bugüne kadar 5000’in makineli tüfekle donat›lm›fl m›flt›r. 1991 y›l›ndaki Körfez Dik Engel Aflma 0,5 m üzerinde üretilmifltir. Z›rh› personel tafl›y›c› modeli Harekât›’nda görev alan Hendek Atlama 1,1 m çelikten imal edilen VAB’›n VAB-VTT olarak adland›r›l- Frans›z birlikleri taraf›ndan Sudan Geçifl Amfibik, 7 km/sa su h›z› 4x4 ve 6x6 modelleri bulun- maktad›r. VAB-VCI z›rhl› mu- kullan›lan VAB, Bat›l› ordu- Dönüfl Oran› 9 m maktad›r. Arac›n arkas›ndaki harebe arac› ise orta bölüm- larda tekerlekli z›rhl› araç Motor 300 BG Dizel 2 kap›dan girifl ç›k›fl yap›labi- de bulunan 20 mm’lik insan- konseptinin yerleflmesinde Silahlar› 1x7,62 ya da 12,7 mm makineli len VAB’›n, ön sa¤ tarafta s›z bir silah kulesi ile donat›l- önemli rol oynam›flt›r. tüfek
fl›y›c›n›n yerini alacakt›r. Fran- VBCI VBCI sa, ana muharebe tanklar›n›n Üretici Nexter-Renault / Fransa lk prototipi 2004 y›l›nda gün yüzüne ç›kan VBCI, 2008 y›l› itiba- yan›nda görev yapan paletli Mürettebat› 2 + 9 kifli riyle Frans›z Ordusu’nda hizmet vermeye bafllam›flt›r. Frans›z AMX-10P’lerin yerine VBCI’la- ‹ Uzunlu¤u 7,8 m Ordusu, bu araçlardan 2 farkl› versiyonda toplam 700 adet (550 r›n envantere al›nmalar›n› ön- Geniflli¤i 2,98 m z›rhl› muharebe, 150 komuta-kontrol) almay› planlamaktad›r. görerek tekerlekli araçlara Yüksekli¤i 2,26 m Hizmete girecek VBCI’lar, halen kullan›lmakta olan AMX-10P olan güvenini göstermifltir. Ni- Yerden Yüksekli¤i - z›rhl› muharebe araçlar›n›n ve bir k›s›m VAB z›rhl› personel ta- tekim araç, Leclerc ana muha- Muharebe A¤›rl›¤› 28 ton
Nexter © rebe tanklar› ile birlikte görev Azami H›z› 100 km/sa yapacak olmas› sebebiyle yük- Menzili 750 km sek bir z›rh korumas›na ve ara- Dik Engel Aflma 0,7 m zi performans›na sahip olacak Hendek Atlama 2 m flekilde tasarlanm›flt›r. Ancak Sudan Geçifl 1,5 m baz› uzmanlar, ana muharebe Dönüfl Oran› 17 m tanklar›n›n yan›na tekerlekli Motor 550 BG dizel araçlar› görevlendiren Fran- Silahlar› 1x25 mm M811 topu, 1x7,62 mm sa’y› elefltirmektedir. Buna ge- makineli tüfek rekçe olarak öne sürülen argü- man, tekerlekli araçlar›n zorlu arazi koflullar›nda ana muhare- be tanklar›na ayak uyduramayaca¤›d›r.
Ratel-20 Üretici Sandock-Austral / Güney Afrika Mürettebat› 4 + 7 kifli Uzunlu¤u 7,21 m Geniflli¤i 2,52 m Yüksekli¤i 2,92 m 60 Yerden Yüksekli¤i 0,34 m S Dergisi MSI © Muharebe A¤›rl›¤› 18,5 ton Azami H›z› 105 km/sa Menzili 1000 km Dik Engel Aflma 0,6 m Ratel nünde önemli ad›mlar atm›fl- Ratel süreç içerisinde moder- Hendek Atlama 1,15 m t›r. Bu kapsamda ortaya ç›kan nize edilerek de¤iflen harekât Sudan Geçifl 1,2 m ygulad›¤› ›rkç› politikalar çözümlerden biri olan Ratel, ihtiyaçlar›na uyumlu hale ge- Dönüfl Oran› 7,95 m Usebebiyle uzun y›llar ilk olarak 1977 y›l›nda hizme- tirilmifltir. Ancak Iklawa ola- Motor 278 BG D 3256 BTXF uluslararas› silah ambargo- te girmifltir. Genifl düzlüklere rak adland›r›lan arac›n en son turboflarjl› dizel suna tabi tutulan Güney Afri- sahip olmas› sebebiyle en- versiyonu hizmete al›nma- Silahlar› 1x20 mm M693 topu, ka Cumhuriyeti, silahl› kuv- vanterinde tekerlekli çözüm- m›flt›r. Ratel, Fas ve Namibya 1x7,62 mm makineli tüfek vetlerinin ihtiyaçlar›n› karfl›- lere a¤›rl›k veren Güney Afri- silahl› kuvvetleri taraf›ndan Patria üretimi AMV araçlar› layabilmek için ulusal savun- ka Cumhuriyeti Ordusu’nun da kullan›lmaktad›r. Güney ile de¤ifltirmeye karar ver- ma sanayisini gelifltirme yö- temel piyade tafl›y›c› arac›d›r. Afrika Cumhuriyeti, Ratel’leri mifltir.
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com Tip-96 Tip-96 apon Öz Sa- Üretici Komatsu-Mitsubishi / Japonya Jvunma Kuv- Mürettebat› 2 + 8 kifli vetleri, 1990’l› Uzunlu¤u 6,84 m y›llar›n bafl›nda Geniflli¤i 2,48 m yeni bir tekerlekli Yüksekli¤i 1,84 m z›rhl› personel Yerden Yüksekli¤i 0,45 m tafl›y›c› gelifltir- © Japon Ordusu Muharebe A¤›rl›¤› 14,7 ton me yönünde çal›flmalara bafllam›flt›r. Bu ça- lamaktad›r. Kesin say› hakk›nda çeliflkili bil- Azami H›z› 100 km/sa l›flmalar neticesinde gelifltirilen ve 1996 y›- giler bulunmakla birlikte, Tip-96’dan yakla- Menzili 500 km l›nda hizmete giren Tip-96, 8x8 çekifl siste- fl›k 200 adet civar›nda üretildi¤i tahmin edil- Dik Engel Aflma - minin sa¤lad›¤› performans sayesinde zorlu mektedir. Toplam üretim miktar›n›n 500 Hendek Atlama - arazi koflullar›nda görev yapabilmektedir. adet civar›nda olmas›n›n öngörüldü¤ü araç, Sudan Geçifl - Yine genifl iç hacmi sayesinde yüksek bir ta- Japon anayasas›n›n yurt d›fl›na silah sat›fl›n› Dönüfl Oran› - fl›ma kapasitesine sahip olan araç, bu yap›- yasaklayan düzenlemeleri nedeniyle ihraç Motor 300 BG dizel s›yla kullan›c›ya önemli bir esneklik de sa¤- edilmemektedir. Silahlar› 1x12,7 mm makineli tüfek
BMR-600 olarak 1979 y›l›nda envante- tan silahl› kuvvetlerinde de BMR-600 re girmifltir. O dönemden hizmet vermektedir. Alü- Üretici Santa Barbara / ‹spanya spanyol Ordusu’nun açt›¤› günümüze kadar farkl› ver- minyum z›rha sahip olan Mürettebat› 2 + 10 kifli ‹uluslararas› ihalede VAB siyonlarda 1500 adetten faz- arac›n ön k›sm› 12,7 mm, Uzunlu¤u 6,15 m ve Piranha araçlar›yla girdi- la üretilen BMR-600, ‹span- yan ve arka k›s›mlar› ise Geniflli¤i 2,5 m ¤i yar›fl› kazanarak seri üre- ya d›fl›nda; Fas, Meksika, 7,62 mm’lik mühimmatlara Yüksekli¤i 2,36 m timine bafllanan araç, ilk M›s›r, Peru ve Suudi Arabis- karfl› koruma sa¤lamakta- Yerden Yüksekli¤i 0,4 m d›r. Arac›n modernize edil- Muharebe A¤›rl›¤› 14 ton mifl versiyonu olan BMR M1, Azami H›z› 100 km/sa daha yüksek performans Menzili 1000 km sa¤layan yeni bir motor, ila- Dik Engel Aflma 0,6 m ve z›rh kitleri ve klima siste- © Norveç Ordusu Hendek Atlama 1,6 m mi ile donat›lm›flt›r. ‹spanyol Sudan Geçifl Amfibik, 9 km/sa su h›z› Ordusu’nda hizmet veren Dönüfl Oran› 7,5 m 600’den fazla araç M1 sevi- Motor 310 BG Pegaso 9157/8 yesine yükseltilmifltir. BMR- 6 silindirli turboflarjl› dizel 600’ler, ‹spanyol Ordu- Silahlar› 1x12,7 mm M2HB makineli tüfek su’nun Balkanlar, Irak ve Af- ganistan’da kat›ld›¤› tüm Arabistan Ordusu taraf›ndan bar›fl› koruma operasyonla- da Birinci Körfez Savafl›’nda r›nda yer alm›flt›r. Suudi kullan›lm›flt›r.
SEP 8x8 SEP lojistik anlamda kullan›c›n›n elifltirme çal›flmalar› 1996 y›l›nda bafllayan araç, sahip ol- iflini önemli ölçüde kolaylaflt›- Üretici BAE Systems Hägglunds AB / Gdu¤u modüler gövde yap›s› ile dikkat çekmektedir. Arac›n ran bir özellik oldu¤unun alt› ‹sveç 6x6 ve 8x8 tekerlekli versiyonlar› d›fl›nda paletli versiyonu da çizilmelidir. SEP, öncelikle Mürettebat› 1-4 + 8 kifli bulunmaktad›r. Farkl› ihtiyaçlar› tek bir araç ailesi üzerinden ‹sveç Ordusu’nun harekât ih- Uzunlu¤u 6 m Geniflli¤i karfl›lama düflüncesinden yola ç›karak oluflturulan bu yap›n›n, tiyaçlar› düflünülerek geliflti- 2,8 m 61 Yüksekli¤i 2,2 m
BAE Systems © rilmifltir. Ancak 10 farkl› ver- siyonda toplam 600 adet ara- Yerden Yüksekli¤i - c›n al›m›n›n düflünüldü¤ü Muharebe A¤›rl›¤› 24-27 ton proje, fiubat 2008’de bütçe k›- Azami H›z› 100 km/sa s›tlamalar› nedeniyle iptal Menzili 600 km edilmifltir. SEP, ‹ngiltere’nin Dik Engel Aflma - tekerlekli araç al›m› için açt›- Hendek Atlama - ¤› FRES ihalesinde de ‹ngiliz Sudan Geçifl - Ordusu’nun daha a¤›r bir Dönüfl Oran› 18 m / 7 m araç istemesi nedeniyle k›sa Motor 2 x 270 BG Dizel listeye kalamam›flt›r. Her ne Silahlar› 1x7,62 mm ya da 1x12,7 mm kadar SEP bugüne kadar makineli tüfek kendisine müflteri bulamasa da, üretici firma BAE Systems, arac›n gelece¤inden umutlu oldu¤unu söylemektedir. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 ÖZEL DOSYA Iveco © Freccia Freccia Üretici Iveco-Otobreda / ‹talya talyan ve ‹spanyol Ordular› ta- Mürettebat› 3 + 6 kifli ‹raf›ndan kullan›lmakta olan Uzunlu¤u 8 m B1 Centauro z›rhl› keflif arac›- Geniflli¤i 3 m n›n tadil edilmifl versiyonu ola- Yüksekli¤i 2,82 m rak tan›mlanabilecek Freccia Yerden Yüksekli¤i 0,4 m (Veicolo Blindato Medio / Muharebe A¤›rl›¤› 28 ton VBM)’nin ilk prototipi 1996 y›l›n- Azami H›z› 105 km/sa da gün yüzüne ç›km›flt›r. Uzun Menzili 800 km süren gelifltirme çal›flmalar›n›n Dik Engel Aflma - ard›ndan 2006 y›l›nda seri üreti- Hendek Atlama - mine bafllanan araçtan, ‹talyan Sudan Geçifl 1,5 m Ordusu 4 farkl› versiyonda top- Dönüfl Oran› 9 m lam 249 adet (172 z›rhl› muhare- Motor 520 BG IVECO MTCA V6 be, 36 tanksavar, 21 havan ve 20 mas› öngörülmektedir. Yüksek bir z›rh korumas›na sahip olan turboflarjl› dizel komuta-kontrol) siparifl etmifl- Freccia’n›n ön k›sm›, 25 mm’lik mühimmatlara karfl› koyabile- Silahlar› 1x25 mm Oerliekon KBA tir. Hizmete girecek Freccia’la- cek güçtedir. Ayn› flekilde araç, 6 kg TNT’ye eflde¤er tanksavar otomatik top, 1x7,62 mm r›n, B1 Centauro araçlar›yla bir- may›nlara karfl› da koruma sa¤lamaktad›r. Freccia, tehdit dü- makineli tüfek likte ayn› tugaylarda görev yap- zeyine ba¤l› olarak ilave z›rh kitleri ile donat›labilmektedir. NATO ©
BTR-60 Üretici Arzamas Makine Üretim BTR-60 taya ç›km›flt›r. Arac›n hafif kapsam›nda tedarik etmifl- Fabrikas› / Rusya (Eski SSCB) silahlara ve flarapnellere tir. ‹ç güvenlik harekâtlar›n- Mürettebat› 2+14 kifli 62 ovyet Ordusu’nun, en- karfl› koruma sa¤layan çelik da önemli görevler üslenen Uzunlu¤u 7,56 m Svanterindeki BTR-152 gövde z›rh›, daha etkili ola- bu araçlar, 1994 y›l›nda bafl- Geniflli¤i 2,83 m z›rhl› personel tafl›y›c›lar›n bilmesi amac›yla e¤imli ta- lat›lan bir proje ile BMC fir- Yüksekli¤i 2,31 m yerine amfibi kabiliyetine de sarlanm›flt›r. Hafif z›rhl›, ha- mas› taraf›ndan modernize Yerden Yüksekli¤i 0,48 m sahip bir araç tedarik etme- reket kabiliyeti yüksek, üre- edilmifltir. Bu proje kapsa- Muharebe A¤›rl›¤› 10,3 ton ye karar vermesiyle birlikte, timi kolay ve ucuz olan BTR- m›nda modernize edilen 302 Azami H›z› 80 km/sa 1950’li y›llar›n sonunda bu 60, Sovyetler Birli¤i ve müt- adet BTR-60’›n; motor, flan- Menzili 500 km kapsamdaki ilk çal›flmalar tefikleri taraf›ndan çok say›- z›man, so¤utma, elektrik, Dik Engel Aflma 0,4 m bafllat›lm›flt›r. 1960’l› y›llar›n da hizmete al›nm›flt›r. Türki- direksiyon, fren, bask› ve Hendek Atlama 2 m bafl›nda ise önce BTR-152 ye ise Do¤u ve Bat› Alman- havaland›rma sistemleri Sudan Geçifl Amfibik, 10 km/sa su h›z› benzeri aç›k tavanl› bir mo- ya’n›n birleflmesinden sonra BMC taraf›ndan yenilenmifl- Dönüfl Oran› - del; ard›ndan da daha az hizmet d›fl›na ç›kar›lan eski tir. Z›rhl› ön siper camlar› da Motor 2 x 90 BG GAZ-49B 6 silindirli personel tafl›yan, ancak ka- Do¤u Alman BTR-60’lar›n›n tak›lan Türk BTR-60’lar›n›n benzinli pal› tavana sahip olan 2 adet bir k›sm›n›, Jandarma Genel görev menzili de 400 km’den Silahlar› 1x14,5 mm KVP makineli tüfek, benzin motorlu BTR-60 or- Komutanl›¤›’n›n ihtiyaçlar› 1000 km’ye ç›kar›lm›flt›r. 1x7,62 mm PKT makineli tüfek
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com BTR-70 BTR-70 TR-60 üzerinden gelifl- Üretici Arzamas Makine Üretim Btirilen BTR-70’in tasa- Fabrikas› / Rusya (Eski SSCB) r›m çal›flmalar›na, 1970’li Mürettebat› 2+9 kifli y›llar›n bafl›nda bafllanm›fl- Uzunlu¤u 7,65 m t›r. 1970’lerin ortalar›nda Geniflli¤i 2,8 m hizmete girmeye bafllayan Yüksekli¤i 2,35 m BTR-70’ler, Bat› taraf›ndan Yerden Yüksekli¤i 0,48 m ancak 1980 y›l›nda Mosko- Muharebe A¤›rl›¤› 11,5 ton va’da düzenlenen bir aske- Azami H›z› 80 km/sa ri geçit töreninde tespit Menzili 500 km edilmifltir. Öncülü olan Dik Engel Aflma 0,5 m BTR-60’tan uzat›lm›fl göv- Hendek Atlama 2 m Sudan Geçifl desi ve daha genifl motor © Amerikan Savunma Bakanl›¤› Amfibik, 10 km/sa su h›z› bölümü ile ayr›lan BTR- kerleklerin aras›nda göv- adet benzin motoru bulun- Dönüfl Oran› 12,6 m 70’in burun tasar›m› da denin alt k›sm›nda yer alan maktad›r. Ayr›ca arac›n ak- Motor 2 x 120 BG ZMZ-4905 8 silindirli farkl› oldu¤u gibi, BTR- kap›lara sahiptir. BTR- tarma organlar› da BTR- benzinli 60PB modelinde de bulu- 70’in, BTR-60’takine ben- 60’a göre daha üstün özel- Silahlar› 1x14,5 mm, 1x7,62 mm PKVT nan ve 2’nci ve 3’üncü te- zer, ancak daha güçlü 2 likler tafl›maktad›r. KVPT makineli tüfek
BTR-80/80A 2’nci ve 3’üncü tekerlekleri kule, kendisine hava hedef- BTR-80 aras›ndaki mesafenin daha lerini de atefl alt›na alabilme Üretici Arzamas Makine Üretim fganistan Savafl›’nda elde uzun olmas› ve bu aradaki kabiliyeti kazand›ran optik Fabrikas› / Rusya (Eski SSCB) Aedinilen deneyimler ›fl›- kap›lar›n›n daha büyük olma- bir sistemle donat›lm›flt›r. Mürettebat› 2+8 kifli ¤›nda BTR-60 ve 70’lerin ek- s›n›n yan› s›ra burun ve k›ç BTR-60 ve BTR-70’in aksine Uzunlu¤u 7,65 m sikliklerinin tespit edilmesi tasar›m› ile farkl›laflmakta- 1 adet dizel motorla donat›- Geniflli¤i 2,9 m üzerine BTR-80 gelifltirilmifl- d›r. Ayr›ca 14,5 mm’lik maki- lan araç, 3’ü mürettebat ol- Yüksekli¤i 2,35 m tir. Balistik korumas› iyileflti- neli tüfe¤ine daha büyük bir mak üzere 10 kifli tafl›yabil- Yerden Yüksekli¤i 0,48 m rilen BTR-80, BTR-70’ten yükselifl aç›s› sa¤layan yeni mektedir. 1980’li y›llarda ta- Muharebe A¤›rl›¤› 13,6 ton sarlanan ve üretimine baflla- Azami H›z› 80 km/sa nan BTR-80, bugün aralar›n- Menzili 600 km da Türkiye’nin de bulundu¤u Dik Engel Aflma 0,5 m yaklafl›k 20 ülkede hizmet Hendek Atlama 2 m vermektedir. 30 mm’lik 2A72 Sudan Geçifl Amfibik, 9 km/sa su h›z› topuna ve yeni bir optik siste- Dönüfl Oran› 13 m © ASELSAN me sahip kule ile donat›lan Motor 260 BG V-8 KamAZ-7403 BTR-80A modeli ise di¤er turboflarjl› dizel özellikleri ile büyük ölçüde Silahlar› 1x14,5 mm KVPT makineli tüfek, BTR-80’e benzemektedir. 1x7,62 mm PKVT makineli tüfek
BTR-90 tehditlerine uygun olarak alt ana atefl gücünü sa¤layan ku- BTR-90 k›sm› may›n patlamalar›na lesine; 30 mm’lik top, 7,62 Üretici Arzamas Makine Üretim ünya genelinde kullan›m- karfl› V fleklinde tasarlanan mm’lik makineli tüfek, Fabrikas› / Rusya (Eski SSCB) Dda olan BTR serisi teker- BTR-90’›n, gövdesi de ek z›rh 9K113M Konkurs-M tanksa- Mürettebat› 3+7 kifli lekli z›rhl› personel tafl›y›c› plakalar› ile güçlendirilebil- var füzesi ve 30 mm’lik bom- Uzunlu¤u 7,64 m 63 araç ailesinin en son üyesi mektedir. Otomatik yang›n baatar yerlefltirilebilmekte- Geniflli¤i 3,20 m olan BTR-90, daha önceki mo- söndürme sistemine sahip dir. Arac›n Rusya d›fl›ndaki Yüksekli¤i 2,98 m dellerde oldu¤u gibi Arzamas arac›n NBC korumas› da bu- pazarlama faaliyetleri devam Yerden Yüksekli¤i 0,51 m firmas› taraf›ndan gelifltirmifl- lunmaktad›r. etse de, henüz bir ihracat ba- Muharebe A¤›rl›¤› 20,92 ton tir. 1990’l› y›llar›n ortalar›nda BTR-90’›n flar›s› bulunmamaktad›r. Azami H›z› 100 km/sa seri üretimine bafllanan BTR- Menzili 800 km 90’›n tek kullan›c›s›, arac› az Dik Engel Aflma 0,8 m say›da da olsa envanterine ka- Hendek Atlama 2 m tan Rus Ordusu’dur. BTR-90, Sudan Geçifl Amfibik, 9 km/sa su h›z› öncüllerine k›yasla artt›r›lm›fl © Arzamas Dönüfl Oran› 14 m (ön tekerlekler) / 6 m (tüm atefl gücü, balistik korumas› Motor tekerlekler) ve hareket kabiliyeti ile dikkat 510 BG turboflarjl› dizel çekmektedir. Günümüz mu- Silahlar› 1x30 mm 2A42 top, 1x7,62 mm harebe sahas›n›n asimetrik PKT makineli tüfek www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 ÖZEL DOSYA
Tatrapan Tatrapan lovak Podpolianske Stro- Üretici Podolianske Strojarne AS / Sjarne Detv firmas›n›n özel Slovakya giriflimi ile 6x6 Tatra T-815 Mürettebat› 2+10 kifli VP 21 265 askeri kamyonu Uzunlu¤u 8,46 m üzerinden gelifltirilen Tatra- Geniflli¤i 2,50 m pan, 7,62 mm z›rh delici mü- Yüksekli¤i 2,94 m himmat ve flarapnellere kar- Yerden Yüksekli¤i 0,39 m fl› koruma sa¤layan bir z›rha Muharebe A¤›rl›¤› 21,3 ton sahiptir. Personel, ikisi ön, Azami H›z› 120 km/sa ikisi ise orta k›s›mda bulunan Menzili 850 km kap›lardan veya arkadaki © Slovak Ordusu Dik Engel Aflma 0,6 m rampadan araca girip ç›ka- lanm›flt›r. Sürücü ve komu- p›s› 60 dakika içerisinde de- Hendek Atlama 1,1 m bilmektedir. Yan k›s›mlar›n- tana genifl görüfl aç›s› sa¤la- ¤ifltirilebilmektedir. NBC or- Sudan Geçifl 1,4 m da, piyadenin z›rh korumas› yan kurflungeçirmez camlar, tam›nda görev yapabilen Dönüfl Oran› 12,5 m alt›nda çat›flmaya girmesine olas› bir çat›flma durumunda arac›n komuta kontrol ve Motor 335 BG Tatra T3 - 930 - 51 V-12 olanak sa¤layan mazgallar z›rhl› bir plaka ile örtülerek z›rhl› hava arac› modelleri de dizel bulunan Tatrapan, may›nlara korunmaktad›r. Modüler ola- Slovak Ordusu taraf›ndan Silahlar› 1x12,7 mm makinelki tüfek, karfl› dirençli olarak tasar- rak tasarlanan arac›n üst ya- hizmete al›nm›flt›r. 1x7,62 mm makineli tüfek
AF-40 kesi taraf›ndan da envantere AF-40 al›nan arac›n, prototip afla- Üretici Abdullah el-Faris / Suudi uudi Arabistan Savunma Sanayisi taraf›ndan tasarlan›p mas›nda 6x6 çekifl sistemine Arabistan Süretilen ilk z›rhl› araç olan AF-40 (Al Fahd), yaklafl›k 15 sahip olmas› düflünülmüflse Mürettebat› 1+11 kifli y›l süren gelifltirme çal›flmalar›n›n ard›ndan 1998 y›l›nda de, projenin ileriki dönemle- Uzunlu¤u 7,9 m hizmete girmifltir. Suudi Arabistan d›fl›nda birçok bölge ül- rinde 8x8’lik yeni bir tasa- Geniflli¤i 2,94 m Suudi Ordusu © r›mda karar k›l›nm›flt›r. AF- Yüksekli¤i 2,36 m 40, operasyonel ihtiyaçlara Yerden Yüksekli¤i 0,6 m yönelik olarak farkl› silah ve Muharebe A¤›rl›¤› 19,5 ton sensörlerle donat›labilen Azami H›z› 90 km/sa modüler bir gövde yap›s›na Menzili 800 km sahiptir. Arac›n ön z›rh› 14,5 Dik Engel Aflma 1,25 m mm, yan ve arka k›s›mlar› Hendek Atlama 2,5 m ise 7,62 mm’lik mühimmat- Sudan Geçifl Amfibik, 10 km/sa su h›z› lara karfl› koruma sa¤la- Dönüfl Oran› 7,5 m maktad›r. Suudi Arabistan, Motor 400 BG Deutz 10 silindirli dizel AF-40’tan yaklafl›k 200 adet Silahlar› 1x90 mm Cockerill Mk 7 top, siparifl vermifltir. 1x7,62 mm makineli tüfek
CM-32 CM-32 rlanda’n›n Timoney firmas› Üretici Timoney (‹rlanda) / Tayvan ‹taraf›ndan Tayvan Ordu- Mürettebat› 2+8 kifli su’nun ihtiyaçlar› için tasar- Uzunlu¤u 6,35 m lanan CM-32, 2002 y›l›nda Geniflli¤i 2,7 m 64 bafllat›lan 21,9 milyon dolar Yüksekli¤i 2,23 m bütçeli bir proje kapsam›nda Yerden Yüksekli¤i - gelifltirilmifltir. Tayvan Sa- Muharebe A¤›rl›¤› 14,7 ton vunma Bakanl›¤› bu güne Azami H›z› 120 km/sa kadar 600 araç siparifl et- Menzili 800 km mifltir, ancak bu rakam›n Dik Engel Aflma 1 m ilerleyen dönemde artabile- Hendek Atlama 2 m ce¤i belirtilmektedir. Aç›k Sudan Geçifl Amfibik, 8 km/sa su h›z› Dönüfl Oran› 8,5 m
kaynaklar d›fl›nda hakk›nda © Tayvan Savunma Bakanl›¤› güvenilir bilgilerin bulunma- bafllanan ve üretilen 3 adet kadaki rampadan ve üstteki Motor 410 BG Caterpillar C12 d›¤› CM-32, d›fl görünüfl aç›- prototip araç ile yürütülen kapaklardan girifl ç›k›fl yap›- turboflarjl› dizel s›ndan Timoney taraf›ndan denemelerin ard›ndan, labilmektedir. Ön k›sm› 12,7 Silahlar› 1x90 mm Cockerill Mk 7 top, gelifltirilmifl olan 6x6 Mk 8 2007’de CM-32’nin seri üre- mm, di¤er bölümleri ise 7,62 1x7,62 mm makineli tüfek arac›n›n 8x8 versiyonuna timine bafllanm›flt›r. Amfibi mm çap›ndaki mühimmatla- NBC korumas› da bulun- benzemektedir. 2005 y›l›nda bir araç olan CM-32’ye, ar- ra dayan›kl› olan CM-32’in, maktad›r.
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com PARS aletli z›rhl› araç üretimi ve Ptasar›m› konusunda ülke- mizin öncü kuruluflu olan FNSS, 2000’li y›llar›n bafl›nda taktik tekerlekli bir z›rhl› araç ailesinin gelifltirilmesi için ça- l›flmalar›na bafllam›flt›r. Ad›n› Anadolu Leopar›ndan alan PARS tekerlekli z›rhl› araç ai- lesinin; 4x4, 6x6 ve 8x8 model- leri bulunmaktad›r. Modüler bir yap›da tasarlanan PARS’›n farkl› modelleri büyük oranda ayn› alt sistemleri kullanmak- ta, bu da kullan›c›ya önemli PARS 8x8 bir lojistik avantaj sa¤lamak- Üretici tad›r. Türk Silahl› Kuvvetle- sokaklarda sürüflü kolaylafl- personel tafl›yabilen araç, FNSS / Türkiye Mürettebat› ri’nin ihtiyaçlar›na yönelik ola- t›rmakta, meskûn mahal or- amfibi özelli¤ine sahiptir. 14 kifli Uzunlu¤u rak önerilen araç, yurt d›fl›nda tam›nda arac›n bekas›n› art- NBC ortam›nda görev yapa- 7,96 m Geniflli¤i da önemli bir ihracat potansi- t›rmaktad›r. Sürücü mahalli 2 bilme kabiliyeti ve klima siste- 2,7 m Yüksekli¤i yelini bünyesinde bar›nd›r- kiflilik olan araç, araç komu- mi de bulunan PARS, alt sis- 2,17 m Yerden Yüksekli¤i maktad›r. Birleflik Arap Emir- tan› ve sürücüye 180 derecelik temler için gerekli olan ener- 0,4 m Muharebe A¤›rl›¤› likleri ve Malezya’da deneme- görüfl imkân› sa¤lamaktad›r. jiyi sahip oldu¤u yard›mc› güç 24,494 ton Azami H›z› lere tabi tutulan PARS, yaz ve Gövdesinin ön ve arka k›sm›n- ünitesinden de temin edebil- 100 km/sa Menzili k›fl testlerinden baflar› ile geç- da termal ve optik kameralar mektedir. FNSS, PARS araç 1000 km Dik Engel Aflma mifltir. GPV haval› süspansiyo- bulunan PARS, farlar›n kapa- ailesinin 6x6 versiyonunu, Sa- 0,7 m Hendek Atlama nunun kullan›ld›¤› araca, kul- t›lmas›n›n gerekti¤i gece ko- vunma Sanayii Müsteflarl›¤› 2,4 m Sudan Geçifl lan›c› iste¤ine göre hidropnö- flullar›nda da güvenli sürüfle taraf›ndan yürütülen Özel Amfibik, 10 km/sa su h›z› Motor matik veya klasik süspansiyon imkân tan›r. Arac›n sürücü Maksatl› Taktik Tekerlekli 500-600 BG dizel Silahlar› da yerlefltirilebilmektedir. mahallinde, bu amaç için kul- Z›rhl› Araç Projesi kapsam›n- M242 25 mm Bushmaster top, PARS’›n tüm tekerleklerden lan›lan bir say›sal ekran bu- da keflif arac› olarak teklif et- 1x7,62 mm makineli tüfek, direksiyonlu olmas› ise dar lunmaktad›r. 8x8 modeli 14 mektedir. 6 adet sis havan›
y›llarda imzalanan anlaflma kule üzerine yerlefltirilmifl uygun sürüfl imkân› sun- YAVUZ uyar›nca ortak olarak gelifl- 30 mm top ile sergilenen maktad›r. Otokar taraf›ndan ekerlekli z›rhl› araç ta- tirilmesi karara ba¤lanan YAVUZ’un, termal ve gündüz 3 de¤iflik versiyonda üretilen Tsar›m ve üretiminde ül- araç, YAVUZ olarak adland›- görüfl sistemleri de tama- YAVUZ prototiplerinin gelifl- kemizin önde gelen firmala- r›lm›flt›r. YAVUZ, Türkiye’nin men içeriden kumandal› me çal›flmalar› ve testleri r›ndan biri olan Otokar, 8x8 ilk 8x8 taktik tekerlekli z›rh- olarak yönlendirilebilmek- halen devam etmektedir. çekifl sistemine sahip bir l› arac›d›r. Arac›n Türkiye tedir. Amfibi bir araç olan z›rhl› arac›n gelifltirilmesine flartlar›na uygun ilk prototi- YAVUZ, NBC flartlar›nda gö- YAVUZ yönelik olarak Singapore pi, 2003 y›l›nda düzenlenen rev yapabilme kabiliyetine Üretici STK-Otokar / Türkiye Technologies Kinetics (STK) IDEF fuar›nda sergilenmifl- de sahiptir. Araç, merkezi Mürettebat› 3+8 kifli / 2+12 kifli firmas› ile anlaflm›flt›r. Ta- tir. 2007 y›l›nda ise yine lastik fliflirme sistemi saye- (ZPT versiyonu) raflar aras›nda geçti¤imiz IDEF’te uzaktan komutal› sinde farkl› arazi flartlar›na Uzunlu¤u 7 m Geniflli¤i 2,7 m 65 Yüksekli¤i 2,1 m Yerden Yüksekli¤i 0,35 m Muharebe A¤›rl›¤› 17,5 ton Azami H›z› 120 km/sa Menzili - Dik Engel Aflma 1 m Hendek Atlama 2,5 m Sudan Geçifl Amfibik, 10 km/sa su h›z› Dönüfl Oran› 7,5 m / 4,5 m (elektronik kontrol sistemi ile) Motor 400 BG Caterpillar C-9 Otokar © turboflarjl› dizel Silahlar› 1x40 mm CIS bombatatar, 1x7,62 mm makineli tüfek
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 ÖZEL DOSYA
Ejder
Üretici Nurol / Türkiye Nurol © Mürettebat› 12 kifli Uzunlu¤u - Geniflli¤i - Yüksekli¤i - Ejder lara ve el yap›m› patlay›c›la- gibi özellikler de bulunmak- Yerden Yüksekli¤i - ra karfl› dayan›kl› olarak ta- tad›r. Amfibi bir araç olan Ej- Muharebe A¤›rl›¤› - omanya’n›n Ratmil fir- sarlanan Ejder, hem gövde der’in, z›rhl› personel tafl›y›- Azami H›z› 110 km/sa Rmas›yla birlikte gelifltir- alt› hem de üst kesiminde c›, keflif arac› ve muharebe Menzili 650 km di¤i RN-94 ile tekerlekli NATO standartlar›nda üst arac› modelleri bulunmakta- Dik Engel Aflma - z›rhl› personel tafl›y›c› araç- düzey balistik koruma sa¤la- d›r. ‹lk Ejder sipariflini 50 Hendek Atlama - lar›n tasar›m› ve üretimi maktad›r. Ejder, farkl› çap- adet ile komflumuz Gürcis- Sudan Geçifl - üzerinde deneyim kazanan larda birçok silah sistemi ta- tan’dan alan Nurol Makina, Dönüfl Oran› - Nurol Makina, bu alandaki fl›yabilmektedir. Araçta, oto- bu arac›n yurt içi ve yurt d›fl› Motor - ilk ustal›k ürününü ise 6x6 matik yang›n söndürme ve pazarlama faaliyetlerine de- Silahlar› - Ejder ile vermifltir. May›n- ar›za tespit sistemi ile klima vam etmektedir.
artt›r›labilmektedir. Ancak bu durumda araç, amfibi özelli¤ini RN-94 kaybetmektedir. Genel görünüm olarak BTR serisi araçlara ürkiye’den Nurol Makina ile Romanya’dan Ratmil (bugün benzemekle birlikte, alt sistemler aç›s›ndan tamamen NATO TROMARM) firmalar› taraf›ndan 1994 y›l›nda gelifltirilen RN- standartlar›na uyumludur. Araç, 12,7 mm makineli tüfek, Dra- 94, ismini, üretici firma adlar›n›n bafl harfleri ve projenin bafl- gar silah kulesi, 81 ve 120 mm havan toplar› ile donat›labil- lang›ç y›l›ndan almaktad›r. 1995 y›l›nda ilk prototipi üretilen mektedir. RN-94, büyük miktarda siparifl almasa da Türk Si- araç, Türk Silahl› Kuvvetleri taraf›ndan deneme amaçl› olarak lahl› Kuvvetleri’nin bu konuda konsept ve doktrin gelifltirmesi envantere al›nm›flt›r. Çelik gövdeye sahip aç›s›ndan oldukça yararl› ol- olan RN-94, her yönden gelen 7,62 mm mufltur. RN-94 mühimmatlara karfl› etkin bir koruma sa¤la- Üretici Nurol Makina-ROMARM / maktad›r. Balistik koruma, kullan›c› iste¤ine göre Türkiye-Romanya Mürettebat› 2 + 11 kifli 66 Uzunlu¤u 6,69 m Geniflli¤i 2,8 m Yüksekli¤i 2,05 m Yerden Yüksekli¤i 0,43 m Muharebe A¤›rl›¤› 10,5 ton Azami H›z› 110 km/sa Menzili 600 km Dik Engel Aflma 0,48 m Hendek Atlama 1 m Sudan Geçifl Amfibik, 8 km/sa su h›z› Dönüfl Oran› 9,5 m Motor 260 BG Cummins 6 CTA
Nurol © 8,3-10 dizel Silahlar› 1x25 mm top, 1x7,62 mm makineli tüfek
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com IDEX 2009 © BTR-3U krayna’n›n Kharkiv Morozov Makine Üretim ve Di- Uzayn Bürosu, Abu Dhabi merkezli ADCOM firmas› ile birlikte, Ukrayna ve Birleflik Arap Emirlikleri (BA- E)’nin devlet deste¤ini de arkalar›na alarak 2000’li y›l- lar›n bafl›nda BTR-3U z›rhl› personel tafl›y›c›s›n› gelifl- tirmifltir. Guardian (Gardiyan) olarak da adland›r›lan BTR-3U, BTR-80 ile görünüm olarak büyük benzerlik tafl›sa da, Bat›l› alt sistemleri sayesinde bu araçtan farkl›laflmaktad›r. Amfibi bir araç olan BTR-3U’nun, motor bölümünde yang›n bast›rma ve arazi flartlar›na göre tekerleklerdeki hava miktar›n› düzenleme sis- BTR-3 temi bulunmaktad›r. Orta Üretici Kharkiv Morozov Makine Üretim Do¤u pazar›na yönelik ve Tasar›m Bürosu / Ukrayna olan araca, çöl iklimine Mürettebat› 3+6 kifli uygun bir havaland›rma Uzunlu¤u 7,65 m sistemi de yerlefltirilmifl- Geniflli¤i 2,90 m tir. BTR-3U’lar, tek perso- Yüksekli¤i 2,86 m nel taraf›ndan idare edilen Yerden Yüksekli¤i 0,47 m Shkval silah kulesi ile do- Muharebe A¤›rl›¤› 16,4 ton nat›lmaktad›r. Bu kuleye Azami H›z› 85 km/sa Çin üretimi Red Arrow (K›- Menzili 600 km z›l Ok) tanksavar füzeleri Dik Engel Aflma 0,5 m de yerlefltirilebilmektedir. Hendek Atlama 2 m BTR-3U’nun optik sistem- Sudan Geçifl Amfibik, 8 km/sa su h›z› leri ise; araç komutan› için Dönüfl Oran› 13,2 m 1PZ-3 gözlem periskopu Motor 326 BG Deutz dizel ve içinde füze kontrol sis- Silahlar› 1x30 mm top, 1x7,62 mm temi gömülü olan TKN-4S makineli tüfek, 1x30 mm Agat stabilize niflangah›n- bombaatar, tanksavar dan oluflmaktad›r. füzeleri MSI Dergisi © BTR-4 Üretici Kharkiv Morozov Makine Üretim ve Tasar›m Bürosu / Ukrayna Mürettebat› 3+7/9 Uzunlu¤u - Geniflli¤i - Yüksekli¤i - Yerden Yüksekli¤i - Muharebe A¤›rl›¤› 21 ton Azami H›z› 110 km/sa Menzili 690 km Dik Engel Aflma - Hendek Atlama - 67 Sudan Geçifl Amfibik, 10 km/sa su h›z› Dönüfl Oran› - Motor 500 BG Deutz dizel Silahlar› 1x30 mm top, 1x7,62 mm makineli tüfek, 1x30 mm BTR-4 Kharkiv Morozov Makine Üre- sar›ma sahip olan arac›n ba- bombaatar, tanksavar füzeleri tim ve Dizayn Bürosu taraf›n- listik korumas›, ilave z›rh pla- elifltirilen en son versiyo- dan gelifltirilmifltir. ‹hracat kalar› eklenerek iste¤e ba¤l› komutal› silah istasyonudur. Gnu Birleflik Arap Emirlik- pazar› için gelifltirilen araca, olarak artt›r›labilmektedir. PARUS, 30 mm çap›ndaki leri’nde düzenlenen IDEX müflteri talebine ba¤l› olarak Yine amfibi bir araç olan BTR- 3TM-1 topunun yan› s›ra 40 2009 Fuar›’nda ilk kez görü- Ukraynal› 3TD, Alman Deutz 4, su üzerinde saatte 8 ila 10 mm otomatik bombaatar, cüye ç›kar›lan BTR-4 z›rhl› ya da ‹talyan Iveco üretimi km sürat yapabilmektedir. 7,62 mm makineli tüfek ve personel tafl›y›c›s›, öncülü farkl› güç paketleri yerlefltiri- BTR-4 üzerindeki bir di¤er Barrier tanksavar füze siste- olan BTR-3U gibi Ukrayna’n›n lebilmektedir. Modüler bir ta- yenilik ise PARUS uzaktan mi ile donat›labilmektedir. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 HARP TAR‹H‹ Atlantik Muharebeleri II: Atlantik’te Bitmeyen Savafl Harp tarihi aç›s›ndan irdelendi¤inde, Atlantik Savafl›, ‹kinci Dünya Savafl›’n›n ilk muharebesi olarak kabul edilmektedir. Zira 19 May›s 1939’da, Alman Donanmas›’n›n denizalt›lar›, Atlantik’in so¤uk ve derin sular›na aç›lm›fllard›r. 1 Eylül 1939’da Polonya’n›n iflgali ile fiilen bafllayan savafl, 3 Eylül 1939’da ‹ngiltere’nin Almanya’ya karfl› savafl ilan›yla baflka bir cepheye s›çram›flt›r. Savafl ilan›ndan 9 saat sonra, Yüzbafl› Fritz Julius Lemp komutas›ndaki U-30 denizalt›s›, Athenia yolcu gemisini torpilleyerek Atlantik Savafl›’n›n ilk k›v›lc›m›n› atefllemifltir.
kinci Dünya Savafl›’n›n Prof. Dr. Mesut Hakk› CAfiIN / [email protected] ilerleyen safhalar›nda, At- Yeditepe Üniversitesi Uluslararas› ‹liflkiler Bölümü Ö¤retim Üyesi ‹lantik sular›nda savaflan taraflar, uygulad›klar› sald›r› yans›tamam›flt›r. Atlantik HMS Courageous ve savunma taktikleri ile mu- muharebelerini Londra aç›- harebede üstünlü¤ü ve stra- s›ndan daha yak›n planda in- tejik inisiyatifi elde etmek için celemeye ald›¤›m›zda, 3 çaba sarf etmifllerdir. Atlan- önemli tespitin ön plana ç›k- tik’te savaflan devletlerin; bu t›¤›n› söyleyebiliriz. ‹lk ola- zor ve kanl› çat›flmaya tahsis rak, Alman Hava Kuvvetleri, ettikleri on binlerce personel, savafl›n müteakip sürecinde yüzlerce denizalt›, su üstü Atlantik k›y›lar›nda elde etti¤i muharebe gemileri ve uçak- üsler vas›tas› ile hem ‹ngiliz lar, harp tarihi aç›s›ndan ben- anavatan›n› hem de ‹ngiliz yet vermifltir. Nitekim Atlan- ile Müttefik ticaret ve savafl zersiz savafllardan birinin or- Kraliyet Donanmas›’n› sü- tik Savafl›’nda, ‹ngiltere’nin gemilerine sald›rarak, ada taya ç›kmas›na neden olmufl- rekli bask› alt›nda tutmufltur. Pasifik’te Japonya ile yap›lan ekonomisini ifllemez hale tur. Siyasal sonuçlar› itibariy- ‹ngiliz halk› sürekli Alman ifl- muharebelerden 10 misli getirip, iktisadi ve askeri ola- le topyekûn bir savafla dönü- gali korkusu ile yaflam›flt›r. fazla askerini kaybetmesi, bu rak y›k›ma u¤rayan ‹ngilte- flen Atlantik Savafl›, zamanla- Alman bask›s›, ‹ngiltere’nin tespitimizi do¤rulamaktad›r. re’yi t›pk› Fransa gibi teslim ma ve askeri taktik aç›s›ndan gemi, uçak gibi silahlar› ve ‹kinci olarak Alman Donan- almay› amaçlam›flt›r. Ancak, da y›pratma harbi fleklinde ‹ngiliz ekonomik üretim alt- mas›, rakibinden daha güç- ABD’nin 1941’de savafla gir- cereyan etmifltir. yap›s›na çok önemli zarar süz olmas›na ra¤men, hava mesi ile Hitler, önceki savafl verdi¤i gibi, büyük ölçüde kuvvetlerinin de deste¤i al- planlar›nda de¤ifliklik yap- Muharip Taraflar›n personel zayiat›na da sebebi- t›nda sürdürülen taarruzlar mak yoluna gitmifltir. Güçleri ile ‹ngiltere topraklar›n› iflgal Üçüncü önemli nokta ise, sa- ‹ngiliz Kraliyet Donanmas›, tehdidi alt›nda tutmufltur. vafl›n ilerleyen safhas›nda ‹kinci Dünya Savafl› öncesi Öte yandan Berlin’deki kur- ‹talya’n›n devreye girmesi ile tüm haz›rl›klar›n› tamamla- maylar, denizalt›lar vas›tas› Alman ve ‹talyan donanmala- may› amaç edinmifltir. Buna 68 karfl›l›k, Alman Donanma- SS Athenia, 3 Eylül 1939'da s›’na karfl› üstünlü¤ünü, mu- ‹ngiltere'nin Almanya'ya harebe alan›na yeterli ölçüde savafl ilan›ndan k›sa bir süre sonra bat›r›ld›. © Kanada Ulusal Arflivleri
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com © Kanada Ulusal Arflivleri
Alman denizalt›lar›n›n ‹kinci Dünya Savafl›'ndaki öncelikli hedefi ticari gemilerdi. r›n›n Karadeniz sular›ndaki m›flt›r. ‹ngiltere’yi korumaya ‹kinci olarak, Alman Donan- torpilleyerek bat›rm›flt›r. kontrolü ele geçirmesidir. yönelik bir savunma kalka- mas›, baflar›l› bir planlama Böylece, Alman Donanmas›, Almanya ve ‹talya’n›n Akde- n›n›n oluflturulmas›, ‹ngiliz ile Scapa Flow’a icra etti¤i Birinci Dünya Savafl›’nda niz’deki petrol ulafl›m trafi¤i Genelkurmay Karargâh›’n›n sürpriz harekât ile emniyetli ma¤lup oldu¤u ‹ngiliz Krali- ile Süveyfl Kanal› ve Cebelita- hayati öncelikli hedefi haline konumdaki ‹ngiliz deniz üs- yet Donanmas›’na ayn› kör- r›k’› kapatmaya çal›flmas›, gelmifltir. sünde demirli bulunan HMS fezde teslim olman›n getirdi- ‹ngiliz Ordusu’nun yak›t ik- Royal Oak savafl gemisini ¤i psikolojik yenilginin tarihi malini zora sokmufltur. Bir Atlantik Is›n›yor ada devleti olan ‹ngiltere’nin, Atlantik Savafl›’n›n birinci dünyaya aç›lan perdesi At- safhas›, Polonya’n›n iflgali ile lantik sular›n›n Alman deni- ‹ngiltere ve Fransa’n›n Ber- zalt› sald›r›lar›na aç›k olma- lin’e savafl ilan› ile bafllam›fl- s›, adan›n açl›k tehlikesi ile t›r. Almanlar›n denizalt› ha- karfl› karfl›ya kalmas›na se- rekât›na haz›rl›ks›z yakala- bebiyet vermifltir. Yani ‹ngil- nan ‹ngiltere, birinci safha tere, Ümit Burnu ve buzlarla boyunca büyük kay›plar ver- kapl› Grönland deniz yollar›n› mifltir. Muharebelerin ilk kullanarak zorluklar ile mü- safhas›n› oluflturan 1939- cadele ederken, 1942’de 1940 aras› dönemde, Alman hem mali ve ekonomik kay›p- denizalt›lar›, Müttefiklere ait lar›n›n doru¤a ç›kmas›, hem savafl ve ticaret gemilerini de adaya g›da ve silah tafl›yan bat›rm›flt›r. Di¤er yandan; Müttefik gemilerinin ikmal savafl›n bir baflka görünme- hatlar›n›n kopmas› tehlikesi- yen silah› olan deniz may›n- ni yaflam›flt›r. lar› da, Müttefik gemilerine 69 Bu durum ‹ngiliz savafl se- büyük zararlar vererek, pek ferberli¤i kapsam›nda, ter- çok gemi, hayati öneme sa- sanelerdeki kad›n ve erkek hip askeri silah ve teçhizat›n personelin say›s›n›n artt›r›l- yan› s›ra g›da ve hammadde mas›, donanmaya ise daha tafl›yan malzemenin Atlantik fazla askerin silahalt›na sular›nda kaybolmas›na se- al›nmas› ihtiyac›n› gündeme bebiyet vermifltir. getirmifltir. Ayn› paralelde Atlantik Savafl›’n›n bafllang›- ‹ngiliz Kraliyet Hava Kuvvet- c›ndaki en kritik nokta, Al- leri, Alman savafl uçaklar›- man denizalt›lar›n›n 3 Eylül n›n hava bombard›manlar›n› 1939 tarihinde, SS Athenia durdurabilmek için, uçak yolcu gemisini, 17 Eylül say›s› ve hava savunma dev- 1939’da ise HMS Courageous riye uçufllar›n› yo¤unlaflt›r- uçak gemisini bat›rmas›d›r. HMS Royal Oak www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 HARP TAR‹H‹ © ‹ngiliz Kraliyet Donanmas›
intikam›n› almay› baflarm›fl- seyir halinde bulunan gemiyi Müttefikler saf›nda savafla Eylül 1939’da Almanya’ya sa- t›r. Üçüncü kritik geliflme ise torpilleyerek bat›rd›¤›n› Al- taraf olmas›ndan daima çe- vafl ilan etmesine ra¤men, Almanlar›n aleyhine sonuç- bay Dönitz’e itiraf› üzerine, kinmifltir. Nitekim Hitler, Bi- bu ülkenin savafl gemilerine lanm›flt›r. Aral›k 1939’da Hitler, suçun ‹ngiltere ve rinci Dünya Savafl›’nda At- müsamahakâr davran›lm›fl- gerçeklefltirilen River Plate Churchill’e yüklenmesi için lantik’te 1915’de bat›r›lan t›r. Ancak, denizalt› filosunda muharebesinde Alman Do- propaganda bafllat›lmas› Lusitania yolcu gemisine ya- uygulanan k›s›tlat›c› emirler, nanmas›’n›n Graf Spee savafl emrini vermifltir. Bu çerçe- p›lan denizalt› taarruzunda savafl›n ilerleyen safhalar›n- gemisi, Monteviedo sular›n- vede, Alman bas›n›, bafllan- ABD vatandafllar›n›n hayatla- da iptal edilmifltir. da ‹ngiliz Aç›k Deniz Filosu g›çta Churchill’in, ABD’yi sa- r›n› kaybetmelerini ve sald›- taraf›ndan tuza¤a düflürüle- vafla sokmak için Athenia’y› r›n›n savafl hukukuna ayk›r› ‹lk Meydan rek k›st›r›lm›fl, teslim olmak kasten bat›rtt›¤›n› iddia et- oldu¤unu gerekçe gösteren Okuma ve HMS veya savaflarak imha olma mifltir. Londra, bu iddia kar- tarafs›z devlet statüsündeki Courageous’un ikilemi aras›nda kalan gemi, fl›s›nda oldukça zor bir du- ABD’nin, bir kez daha Al- Kayb› kaptan›n›n emri ile mürette- rumla karfl› karfl›ya kalm›fl- manya’ya karfl› savafl açma- ‹ngiliz ve Alman donanmala- bat› taraf›ndan bat›r›lm›flt›r. t›r. Hitler, geliflmeler üzeri- s›n› arzu etmemifltir. Alman r›n›n ilk gerçek karfl›laflmas›, ne, 4 Eylül 1939’da, bütün denizalt› filosu, savafl›n ba- 14 Eylül 1939’da “HMS Ark Athenia’n›n Sonu denizalt›lar›n, yolcu gemile- fl›nda k›y› fleridinde deniz ka- Royal” uçak gemisine taar- Alman Ordusu’nun Polon- rine karfl› sald›r› harekât›nda rakol görevlerinin icras› ruz ile bafllam›flt›r. Ancak, ya’ya taarruzundan hemen bulunmamalar› için bir emir amac› ile karada konufllan- ‹ngiliz savafl uçaklar› ve refa- sonra, 3 Eylül 1939’da, ‹ngil- yay›nlam›flt›r. Birinci Dünya m›fl uçaklar›n refakatinde, kat muhripleri, U-39 denizal- tere’den New York’a gitmek- Savafl›’nda RMS Lusitania taarruz görevleri üstlenmifl- t›s›n› k›st›r›p bat›rm›flt›r. U- te olan Athenia yolcu gemisi- yolcu gemisinin bir Alman tir. Ancak bafllang›çta, taar- 30 denizalt›s› ise bu ölümcül nin U-30 denizalt›s› taraf›n- denizalt›s› taraf›ndan bat›r›l- ruzlar, Savafl Hukuku ve De- k›skaçtan kaçmay› baflar- dan torpillenerek bat›r›lma- mas›n›n yaratt›¤› siyasi etki, nizde Müsadere Kanunu hü- m›flt›r. Fakat bölgede ger- s›, Atlantik savafl›n›n at›lan Hitler ve tüm Alman halk› ta- kümlerine uygun olarak icra çekleflen bir baflka sürpriz 70 ilk kurflunu olarak nitelendi- raf›ndan gayet net hat›rlan- edilmifltir. Nitekim bu yakla- geliflme, U-29 denizalt›s›n›n, rilebilir. 1400 yolcu ile Liver- maktad›r. Almanya, ABD’nin fl›m ›fl›¤›nda, Fransa’n›n 3 ‹ngiliz Kraliyet Donanma- pool–Montreal seferini ya- s›’na ait HMS Courageous pan Athenia’n›n 1300 yolcu- HMS ROyal Oak'› bat›ran U-47 ve uçak gemisini torpilleyerek su kurtar›lm›fl, 100 yolcusu Alman savafl gemisi Scharnhorst bat›rmas›d›r. Öte yandan, U- ise hayat›n› kaybetmifltir. 27 denizalt›s›, ‹ngiliz Kraliyet Hitler, sivil gemilere sald›r›l- Donanmas›’na ait HMS For- mas›n› kesin emir ile yasak- tune ve HMS Forester muh- lad›¤› halde, bir yolcu gemi- ripleri taraf›ndan bat›r›lm›fl- sinin Alman denizalt›lar› ta- © Amerikan Donanmas› t›r. Fransa ve Norveç’in iflga- raf›ndan bat›r›ld›¤›na ilk ön- li, denizdeki savaflta yeni ça- ce inanmam›flt›r. Yap›lan so- t›flma alanlar› yaratm›flt›r. ruflturma sonucunda, deni- Genel olarak denizalt› ve su zalt›n›n kaptan› Yüzbafl› üstü harbi olarak geliflen sa- Lemp’in, gece koflullar›nda vaflta; muhas›m kuvvetler,
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com takti¤ini uygulayan alman U-47'nin kaptan› Yüzbafl› Günther Prien (solda) ‹kinci Dünya Savafl› patlak verdi¤inde denizalt› sürülerinin, ‹ngiliz ‹ngiltere'nin elinde ticaret ticaret ve savafl gemilerine gemilerini koruyabilecek yeterli sald›rarak Ada ekonomisini muhribi bulunmuyordu. ifllemez hale getirmesi ve çö- küntüye u¤ratmas› amaçlan- ‹mparatorluk Savafl Müzesi © m›flt›r. Böylelikle, açl›k tehli- kesi ile karfl› karfl›ya kalan Londra’n›n, savafl azminin yok olmas› ve Birinci Dünya Savafl› s›ras›nda Almanya’n›n bafl›na gelene benzer flekilde teslim olmaya zorlanmas› hedeflenmifltir. Savafl›n genel bilançosuna Reuter’in emri ile Alman Do- yürüten Karl Dönitz taraf›n- bak›ld›¤›nda, 1939 y›l›n›n son nanmas›’n›n savafl gemileri- dan yap›lan risk katsay›s› ol- 4 ay›nda Almanya'n›n 9 deni- nin önemli bir bölümünü dukça yüksek bir planlama zalt› kayb›na karfl›l›k, ‹ngilte- kendi mürettebatlar› taraf›n- sonucunda, ‹ngiltere’nin kal- re, ticaret filosundan 500.000 dan bat›r›lm›flt›r. bine büyük bir darbe indiril- tonluk gemi kaybetmifltir. Al- Bilindi¤i üzere, Scapa Flow, mifltir. Sald›r›, Yüzbafl› Günt- man Donanmas›, Eylül ‹skoçya'n›n güney sahillerin- her Prien komutas›ndaki Al- Almanya ve ‹ngiltere; tarafs›z 1939’da 154.000 tonluk 41 de bulunan, mükemmel bir man U-47 denizalt›s›n›n, 14 olarak da ABD ve müteaki- adet ticaret gemisini bat›r- do¤al limand›r. Scapa Flow, Ekim 1939’da ayn› limana ben Kanada olmufltur. Har- m›flt›r. Ekim’de ise bu ra- bu özelli¤i nedeniyle Viking- s›zmas› sonucundaki torpido bin bafl›nda Almanya ve ‹ngil- kam, 135.000 tonluk 27 adet ler'den günümüze kadar kri- harekât› fleklinde bask›n ta- tere taraf›ndan baz› abluka gemi olmufltur. tik bir deniz üssü olarak kul- arruz olarak gerçekleflmifl- flartlar› ilan edilmifl, ABD ise, lan›lm›flt›r. ‹ngilizler Birinci tir. Yüzbafl› Prien, 2 torpil kendi sahillerinden itibaren, Scapa Flow Bask›n› ve ‹kinci Dünya Savafl›’nda, darbesi ile Royal Oak savafl 300 mil mesafeye kadar olan Atlantik Savafllar›’nda bir di- Scapa Flow’u ‹ngiliz Kraliyet gemisini bat›rm›flt›r. Bu bas- alan› emniyet sahas› olarak ¤er ikinci kritik safha, ‹ngiliz Donanmas›’n›n kuzey deni- k›n esnas›nda ‹ngiliz Kraliyet ilan ederek, tavr›n› ortaya Kraliyet Donamas›’n›n kalbi- zindeki güvenli üssü olarak Donanmas›, 24’ü subay ve koymufltur. ni teflkil eden Scapa Flow’a kullanm›flt›r. ‹ngiltere, muh- 809’u asker olmak üzere top- 1939 Eylül’ünde savafl›n Po- gerçeklefltirilen denizalt› temel s›zma tehditlerine lam 833 personelini kaybet- lonya topraklar›nda baflla- bask›n› ve HMS Royal Oak karfl› ticaret gemilerini stra- mifltir. mas›na ra¤men, ‹ngiltere, savafl gemisinin bat›r›lmas›- tejik mevkilerde bat›rarak Scapa Flow bask›n›ndan ç›- deniz ablukas› ile Almanya’y› d›r. Scapa Flow, Alman Do- engeller tesis etmifl, geçit- kar›labilecek en önemli so- kontrol alt›na almay› amaç nanmas›’n›n Birinci Dünya lerde denizalt› a¤lar› kulla- nuçlardan bir tanesi, co¤raf- edinmifltir. Ancak, ‹ngiliz Savafl›’ndaki son meydan n›lmaya bafllam›fl ve liman yan›n de¤iflmezli¤i ilkesini Kraliyet Donanmas›, savafl okumas›n› yapt›¤› yer olmufl- devriye botlar› görevlendir- dikkate alan savafl planla- öncesi tüm haz›rl›klar› ve Al- tur. Almanya, Birinci Dünya mifltir. mac›lar›n›n, önceki savafl man Donanmas›’na karfl› sa- Savafl›’n›n sonunda var›lan Ancak tüm bu engeller, Al- planlar›n› teknolojideki ge- y›sal üstünlü¤üne ra¤men, ateflkes anlaflmas›n›n hü- man kurmaylar›n› bu limana liflmeler ›fl›¤›nda üretilen bu konuda arzu etti¤i askeri kümlerine göre donanmas›n› bir harekât yapmaktan cayd›- yeni silahlar› ile tekrar de- baflar› çizgisini yakalayama- müttefiklere teslim olmas› ramam›flt›r. O tarihte Tu¤a- neme cesaretini gösterme- m›flt›r. ‹ngilizler, Dover Bo- için Scapa Flow’a göndermifl, miral rütbesi ile Alman deni- leridir. ‹kinci olarak, muha- ¤az›’n› may›nlayarak, muhte- ancak Oramiral Ludwig von zalt› filolar›n›n komutanl›¤›n› rebede profesyonellik, ta- mel Alman denizalt› sald›r›- k›m ruhu, gizlilik, sa¤lam is- 71 lar›na karfl› ilk savunma hat- Birinci Dünya Savafl›'n›n sonunda tihbarat, emir komutada t›n› kurabilmeyi hedeflemifl- Scapa Flow'da müttefiklere mutlak itaat, vatan›n ç›kar- tir. Bu düflünce bir ölçüde teslim olmay› bekleyen lar› u¤runda ölümün göze baflar›l› olmufl, U-12, U-40 ve Alman savafl gemileri. al›nmas›, cesaret, fedakârl›k U-16 denizalt›lar›, Ekim ve gere¤inde yüksek riskleri 1939’da may›na çarparak üstlenmenin, bir komutanda batm›flt›r. Almanya, bu afla- olmas› gereken üstün vas›f- madan sonra ‹ngiltere’ye © Kanada Ulusal Arflivleri lar aras›nda yer ald›¤›d›r. karfl› fliddetli bir denizalt› sa- Bir savafl kaybedilse dahi, vafl› bafllatarak, yeni bir mu- yap›lan cesur ve fedakâr as- harebe takti¤ini Atlantik su- kerlerin tarihe ve ulusa mal lar›na tafl›m›flt›r. olaca¤› varsay›m›n›n son “Tonaj Savafl›” stratejisi do¤- tahlilde dikkate al›nmas› ge- rultusunda “Kurt Kapan›” reklidir. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 DÜNYADAN Naile ASLAN / [email protected]
Obama ile ‹lk Buluflma Görev süresi 2008 y›l›nda sona eren fakat hala yerini kimin alaca¤› belli olmayan NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, ABD Baflkan› Barack Obama ile ilk defa 25 Mart tarihinde Beyaz Saray’da bir araya geldi. ABD’nin ve NATO’nun öncelikli gündemini oluflturan Afganistan operasyonunun yan› s›ra taraflar, Rusya ile olan iliflkilerde güven ortam›n›n sa¤lanmas› ve ifl birli¤inin artt›r›lmas› yönünde görüfl al›flveriflinde bulundu. Genel Sekreter Scheffer ve Baflkan Obama’n›n Tacikistan görüfltü¤ü bir di¤er konu ise NATO’nun 21’inci yüzy›ldaki S›n›rlar› ABD stratejik konseptinin ne olaca¤› oldu. Güvencesinde Afganistan’da Taliban ve di¤er muhalif unsurlara karfl› terörle mücadele harekât› icra eden ABD ve NATO kuvvetleri bölgede kontrolü sa¤lamaya çal›fl›rken terör faaliyetleri Afganistan’›n s›n›r komflusu olan Tacikistan’› da tehdit ediyor. Geçti¤imiz fiubat ay›nda iki ülke s›n›r›nda ç›kan çat›flmada Tacik güvenlik görevlilerinin hayat›n› kaybetmesi, ABD’nin duruma müdahale etmesine sebep oldu. Duflanbe’de bulunan ABD Büyükelçili¤i’nden yap›lan aç›klamaya göre, ABD Savunma Bakanl›¤›, Tacikistan s›n›r›n›n korunmas› ve bu bölgelerde yerel halk komiteleri kurularak ihtiyaçlar›n Kriz Ukrayna’ya karfl›lanmas› için 10 milyon Yarad› dolarl›k bir fon sa¤layacak. Rusya ile aras›nda Tacikistan Orta Asya’da bu geçti¤imiz dönemde fondan faydalanan tek ülke yaflanan ve Avrupa Birli¤i olmas› ile dikkat çekiyor. (AB)’yi do¤rudan etkileyen enerji krizinin ard›ndan ‹ran ve Ukrayna, bu gerginli¤i Ermenistan Rusya’ya olan ba¤›ml›l›¤›n› Ba¤lar›n› azaltmaya yönelik bir f›rsata Güçlendiriyor çevirmeye çal›fl›yor. AB ile Mart ay›n›n sonlar›nda topraklar›ndan geçen Erivan’da bir bas›n toplant›s› 13.000 km uzunlu¤undaki düzenleyen Ermenistan do¤al gaz boru hatlar›n›n Afrikal›’n›n Enerji ve Do¤al Kaynaklar yenilenmesi için 3,4 milyar Bakan› Armen Movsisyan, dolarl›k bir yat›r›m Halinden Yine ‹ran-Ermenistan boru anlaflmas› imzalayan Afrikal› Anl›yor 72 hatt›n›n inflas›na Ukrayna, ayr›ca boru Y›llar süren iç savafl ve baflland›¤›n› duyurdu. hatlar›n› iflleten devlet kar›fl›kl›klar›n ard›ndan ‹ran’daki Tebriz Petrol flirketi Naftogaz baflta son olarak da korsanlar› rafinerisinden olmak üzere tüm gaz ile tüm dünyan›n rahat›n› Ermenistan’daki Megri’ye sektöründeki problemlerin kaç›ran Somali, çareyi kadar uzanacak bu 300 kökten çözülece¤ini Afrika Birli¤i’nin kap›s›nda km’lik boru hatt›, vaat etti. Do¤al gaz ar›yor. Afrika Birli¤i’nden iki ülke aras›ndaki rezervlerinin yüzde 80’ini ülkesinde konuflland›rd›¤› iliflkilerin düzeyini Rusya’dan karfl›layan asker say›s›n› artt›rmas›n› göstermesi bak›m›ndan da AB’nin de böylece müdahil isteyen Somali, bu talebine ilk önem arz ediyor. oldu¤u tart›flmaya olumlu sinyalleri ald›. AP Haber Ajans›’na Ermenistan, yap›m› 2007 Rusya’n›n tepkisi ise, konuflan bir Afrika Birli¤i yetkilisi, rakam belirtmese de bu y›l›nda karara ba¤lanan bu anlaflman›n tek tarafl› ülkedeki asker say›s›n›n artt›r›laca¤›n› belirtti. Afrika Birli¤i boru hatt› üzerinden benzin oldu¤u ve kendilerini ülkeleri, Somali taraf›ndan daha önce gelen ilave asker ve mazot gibi petrol ürünleri endifleye sevk etti¤i gönderilmesi taleplerine, bu ülkedeki bafl›bozuk güçlerin ihtiyac›n› karfl›layacak. yönünde oldu. fliddet eylemleri yüzünden pek s›cak bakm›yordu.
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com Rus Ordusu Medvedev’in Gündeminde Birleflmifl Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon ve ‹slam Konferans› Örgütü Baflkan› Ekmeleddin ‹hsano¤lu gibi önemli konuklar› a¤›rlayan ve ‹spanya’ya bir resmi bir ziyaret gerçeklefltiren Rusya Baflkan› Dimitri Medvedev, Mart ay›nda Rus Ordusu’na da el att›. Savunma Bakanl›¤›’n›n icraatlar›n›n de¤erlendirildi¤i toplant›da de¤erlendirmeler yapan Medvedev, Rus Ordusu’nun savafla haz›rl›k seviyesinin büyük ölçüde artt›r›lmas› gerekti¤ine vurgu yapt›. Komuta kademesinde de yenilikler yap›lmas› gerekti¤inin alt›n› çizen Medvedev, Rus Ordusu’nun 2011 y›l›ndan itibaren de daha modern silahlarla donat›lmaya bafllanaca¤›n› kaydetti.
Japonya Alarmda Kuzey Kore’nin 4-8 Nisan tarihleri aras›nda uzaya uydu f›rlataca¤› haberi; ABD, Japonya ve Kore Cumhuriyeti’nin uykular›n› kaç›rd›. Kendilerini, bu f›rlatma “senaryosu” içinde ortaya ç›kabilecek “muhtemel” Taepo Dong-2 balistik füzesi tehdidi alt›nda gören bu 3 ülkeden ABD, bölgeye 2 destroyerini gönderirken Japonya da parlamento karar› ile füze kalkanlar›n› alarm durumuna geçiriyor. F›rlatman›n baflar›s›z olmas› durumunda topraklar›na yönelik gerçekleflebilecek bir tehlikeye karfl› önlem alan ada ülkesi, bir tehdit alg›lad›¤›nda müdahale etmeye haz›r oldu¤unu da belirtti. Kuzey ABD-Çin Hatt› Is›n›yor Kore ise Mart ay›n›n bafl›nda Güney Çin Denizi’ndeki f›rlatacaklar› bu Çin Donanmas›’na ait gizli bir denizalt› üssünün yak›nlar›nda uyduya herhangi bir Amerikan keflif gemisinin tespit edilmesi ve daha sonra bir flekilde zarar Çin savafl gemileri taraf›ndan etraf› sar›lan bu gemiyi bir verilmesinin savafl Amerikan muhribinin kurtarmaya gelmesi iki ülke aras›ndaki sebebi say›laca¤›n› tansiyonu yükseltti. Olaylar›n akabinde Pentagon’un Çin’in aç›klad›. askeri konulardaki fleffafl›¤›n› ve hedeflerini elefltiren 73 bir rapor yay›nlamas› ise gerginli¤i daha da artt›rd›. Filipinler Kar›flt› Çin D›fliflleri Bakanl›¤›, ABD’yi “So¤uk Savafl mant›¤›”ndan Ülkenin güney bölgesinde faaliyet s›yr›lmas› gerekti¤i yönünde elefltirirken, yay›mlanan gösteren Moro ‹slamc› Kurtulufl rapor, Çin’in artan askeri gücünün bölgesel sorunlara m› Cephesi (M‹KC) ile uzun süredir bafl› yoksa küresel bir meydan okumaya m› yönelik oldu¤unun dertte olan Filipinler, ordu güçleri ve henüz anlafl›lamad›¤›n› iddia ediyor. M‹KC militanlar› aras›nda gerçekleflen silahl› çat›flmalarla sars›ld›. Filipinler’in güneyinde bulunan ülkenin en büyük ikinci adas› Mindanao’nun orta kesimlerinde gerçekleflen çat›flmalar, Mart ay›n›n sonlar›na do¤ru iyice alevlendi. Filipin resmi kaynaklar›, çat›flmalarda bugüne kadar en az›ndan 20 militan›n öldürüldü¤ünü ve 7 askerin de hayat›n› kaybetti¤ini belirtiyor. Hükümet güçlerinden 10 kifliyi öldürdüklerini söyleyen M‹KC kaynaklar› ise a¤›r silahlar da kullanan militanlar›n›n 1 de tank imha etti¤ini ileri sürüyor. www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 STRATEJ‹ HABER
inancial Times’da Tarihin “Gerçek” Sonu yer alan bir yorum, F Moskova’n›n “devlet “fiu anda bizim flahit oldu¤umuz, sadece So¤uk Savafl’›n ve labirentlerinde” sessizlikle bu çok özel dönemin kal›nt›lar›n›n sonlanmas› de¤ildir. karfl›land›. Dünya ekonomi çevrelerinin önde gelen ya- Bizler bu dönemde ayn› zamanda insano¤lunun siyasi ve y›n organ›, Rusya’n›n sür- ekonomik evriminin de ulaflt›¤› son ve kesin noktaya flahit dürmekte kararl›l›k göster- di¤i “otoriter yönetim” an- oluyoruz: Bat› tarz› liberal demokrasi. Bu ayn› zamanda lay›fl›na dönük “ironik yoru- tarihin de sonu anlam›na geliyor…” munu” flöyle süslemiflti: “Gelin, tamamen varsay›- Ardan ZENTÜRK / [email protected] ma dayanan bir 2012 dün- rancis Fukuyama, So- uygulad›. Oysa yaflan›lan son do¤al uzant›s› olarak kulla- yas›ndan söz edelim. Sarah ¤uk Savafl’›n bitmesin- ekonomik kriz, devletlerin, n›lmay› sürdürüyor. Bu gelifl- Palin ABD Baflkan› seçil- F den sadece 1 y›l sonra, bir kez daha ekonominin ay- me, dünyan›n genifl alanla- mifl, Nicolas Sarkozy Ma- yani 1992 y›l›nda yay›nlad›¤› r›lmaz parças› haline geldik- r›nda “demokrasi” kavram›- donna ile evlenmifl ve Di- “Tarihin Sonu ve Son ‹nsan” leri yeni bir dönemin de ha- na “yeni sömürgecili¤in ide- mitri Medvedev, görev sü- bafll›kl› kitab›nda özetle bunu bercisi oldu. Toplumlar, dev- olojik k›l›f›” olarak bak›lmas›- resinin normal süresinde, diyordu. Kitap o y›llardan bu letlerin kontrolcü yap›s›n›n, na neden oluyor. sesini ç›karmadan görevini yana çok tart›fl›ld› ama dün- ekonomilerde bir kez daha “Demokratik güvenlik” normal seçimle gelmifl ha- yan›n geldi¤i son kriz nokta- bu tür büyük bir krizin yaflan- 4 kavram›n›n Rusya, ‹ran lefine b›rak›p Kremlin’den s›nda art›k üzerinde fazla du- mamas› için piyasalara hâ- gibi ülkeleri sürekli tehdit al- ayr›lm›fl…” rulmas› gerekmeyen bir “saf- kim olmas› gerekti¤ini savu- t›nda tutmaya dönüflmüfl ol- ‹ngiliz gazetesi, Rusya’da sata”ya dönüfltü. Çünkü Fu- nur hale geldiler. mas› da bu kavramdaki sami- yönetim de¤iflikli¤inin nor- kuyama’n›n ileri sürdü¤ünün Bugüne kadar, dünya eko- miyetin sorgulanmas›na yol mal izlemesi gereken rota- aksine, “devletler”in yeniden 2 nomisi, esas olarak D-7 aç›yor. ABD ve Avrupa Birli¤i y› bu tür bir benzetme ile önem kazand›¤›, “Bat› tipi de- olarak adland›r›lan, Rusya’n›n (AB), örne¤in, Gürcistan ve “imkâns›zlaflt›rmay›” tercih mokrasinin ise dünyan›n çok “kerhen” kabul edilmesiyle Ukrayna’n›n NATO üyesi ol- etmiflti. Rusya’y› yak›ndan genifl co¤rafyas›nda ciddi fle- ad› D-8 olan, az›nl›kta ama malar›n› bu “demokratik gü- izleyen pek çok kaynak ve kilde tart›fl›ld›¤›” bir dönem- güçlü devletler taraf›ndan yö- venlik” kavram›n›n do¤al so- den geçiyoruz. netiliyordu. fiu anda, Brezilya, nucu olarak görürken, Rusya, So¤uk Savafl bitti¤inde Çin, Rusya, Hindistan ve Türki- bu yönde at›lan ad›mlar› do¤- 1savunulan bütün görüfl- ye’nin önde geldi¤i G-20 gru- rudan kendisine yönelik teh- ler, devletlerin, “askeri lojis- bunun a¤›rl›¤›n›n artt›¤› ve dit olarak alg›layabiliyor. Çeçenler tik” dâhil, bir dönem dev- dünyay› belki de yaflan›lan Bu durum, ayn› iki ülke letlere ait gözüken ekonomik krizden bu ül- 5 üzerinde oynanan oyunda ‹çin ‹nfaz bütün ekonomik kelerin kurtarabilece¤i da kendini gösterdi. AB ve faaliyetlerden çe- savunuluyor. ABD, Ukrayna ile Gürcistan’›n kilmesi gerekti- Bat› tipi demok- “serbest seçim” mekanizma- Karar› ¤iydi. ‹nsanl›k bu 3rasi, ne yaz›k ki, s› ile kendilerine yak›n hükü- on aylarda, ‹stanbul görüfl do¤rultu- insano¤luna güven metlere sahip olmas›n› des- 3, Viyana ise 1 Çeçen sunda tarihin en ve saadet sa¤layan teklerlerken sonuç iki ülkede Ssiyasi mültecinin faili büyük özellefltir- bir sistem olarak de- de devlet yap›s›n›n h›zla çö- meçhul cinayete kurban me program›n› ¤il, özellikle ABD’nin küflü oldu. gitmesine sahne oldu. ‹l- d›fl politikas›n›n Francis Fukuyama bir konu- ginç olan, 4 cinayetin de 74 da önemli bir hata yapm›flt›: birbirine çok benzer flekil- Tarih sonlanmaz ama ide- de ifllenmesi ve öldürülen olojiler çöker. Mesela Sov- 4 kiflinin gerek Rusya’ya yetler Birli¤i Komünist Parti- karfl› verilen savaflta, ge-
© Johns Hopkins Üniversitesi si art›k yaflayamayacak ha- rek devam›nda yürütülen le geldi¤i için muhalefet kampanyas›nda tarih sahnesin- çok önemli roller oynama- den çekilip gitti. s›yd›. Acaba, “Liberal Aleksander Litvinenko’nun Bat› Demokrasi- Londra’da öldürülmesin- si” yaflan›lan bu den sadece 2,5 y›l sonra ya- a¤›r koflullarda flan›lan bu yeni dalga cina- benzer bir cenaze yetler serisinin de Rusya merasimine sahne taraf›ndan planlan›p uygu- olabilir mi?
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com Rusya’da Krizle Gelen Yol Ayr›m› ülkelerinin daha sa¤l›kl› de- keyi krizden kurtaracak ger- mokratik sisteme kavuflma- çek kadroyu bulmay› tercih s›n› isteyen Rus ayd›nlar bu ederler. Rusya gibi otoriter benzetmeyi yad›rgamad›lar. devletler ise tam tersine, Bir dönemin Devlet Baflkan› krizlere öncelikle statükoyu Vladimir Putin’in, makam›n› koruma amac›yla direnirler. kendi ekibinden Dimitri Med- Çünkü otoriter sistemde kad- vedev’e verirken, Kremlin’in ro de¤ifltirmek demek, reji- güçlü adam› olarak kalmay› min çökmesi anlam›na gelir. baflarm›fl olmas›, Rusya’ya Buna karfl›l›k, siyasi kadrola- dönük bu tür yorumlar›n art- r› korumaya çal›flmak asla mas›na da neden olmufl du- ekonomik krizi çözmez.” rumda. “Rusya’n›n kriz anlar›nda ya- St. Petersburg’daki Avrupa flad›klar›, asl›nda bu ülkedeki Üniversitesi’nin Dekan› Prof. Sovyetler Birli¤i gelene¤inin
Dr. Vladimir Gelman’›n flu sa- de sürdü¤ünü ortaya koyuyor. Rusya Devlet Baflkanl›¤› © t›rlar›, asl›nda Rusya’da yafla- Ülke kriz karfl›s›nda bile de- tay› paylaflma sistemine” do- sonunda krizden ç›kmay› ve n›lmakta olan otoriter yönetim mokratik aç›l›m› sa¤lay›p, so- kunmadan yola devam etmek. kazanmay› da baflar›rlar. Kriz anlay›fl›n›n da giderek sorgu- kaktaki insan› krizin çözümü- Rusya flu anda ekonomik kri- karfl›s›nda statükoya sar›lan lanaca¤›n› ortaya koyuyor: ne ortak etmektense, Kremlin ze çözüm aram›yor, yar›n ya- ve de¤iflime direnen toplum- “Ekonomik kriz yaflayan nor- ve çevresinde y›¤›lm›fl seçkin- flanacak büyük y›k›mdan so- larda ise kal›c› yenilgi kaç›n›l- mal demokratik ülkelerde, ci kadrolar›n kendi aralar›n- rumlu tutaca¤› insanlar› belir- mazd›r. Bu kriz bu nedenle derhal sand›k devreye girer. daki mücadeleye önem veri- lemeye çal›fl›yor.” Rusya aç›s›ndan çok kritik ve Seçmenler, gerekli gördük- yor. Bu eski bir al›flkanl›k. Bü- “Büyük bir kriz karfl›s›nda önemli bir dönüm noktas›d›r. leri hallerde ülkeyi yöneten yük y›k›mlar sonras›nda gü- de¤iflim hedef ve kadrolar›n› Zaman, Rusya’n›n “kaybe- kadrolar› ‹zlanda’da veya bir nah keçisi aramak, bulunan- devreye sokan demokratik denler kamp›nda” kal›p kal- dönem Arjantin’de oldu¤u gi- lar› derhal cezaland›rmak devletler de zaman zaman mayaca¤›n› elbet göstere- bi çok h›zl› de¤ifltirmeyi ve ül- ama ülkeye hâkim olan “pas- kaybedebilirler. Ama eninde cektir.
land›¤› yönündeki iddialar mada, Çeçenistan’da yafla- yasall›k kazand›racaklar›na Bütün bu tart›flmalar sürer- giderek önem kazanmaya yan akrabalar›n›n tümünün inan›yorlar. Bunun için akra- ken, kendini, Çeçen lider Ka- bafllad›. yaflam›ndan derin kayg› duy- balar›m›za a¤›r bask› uygu- dirov taraf›ndan Avrupa’ya Çeçen ulusunun Rusya’ya du¤unu aç›klad›. luyor, bize flantaj notlar› yol- özel olarak gönderilmifl “te- karfl› verdi¤i özgürlük mü- “fiu anda ülkemde ifl bafl›n- luyorlar. Bütün bu bask›lar›- tikçi” olarak tan›mlayan cadelesinin önemli komu- da olan Rusya destekli Kadi- na karfl› direnece¤im ve o Ruslan Halidov’un aç›kla- tanlar›ndan, savafl s›ras›nda rov yönetimi beni sürekli rejim y›k›lmadan geri dön- malar› geldi. öldürülmüfl olan Aslan Mefl- olarak dönmeye davet edi- meyece¤im.” diyen Anzor ‹stanbul’da gerçeklefltirilen hedov’un halen Norveç’te yor. Benim dönüflümün ken- Meflhedov, art›k “ölüm teh- 3 suikast›n da Rus gizli istih- sürgünde yaflayan o¤lu An- dilerine uluslararas› düzey- ditleri” de almaya bafllad›¤›- barat servisinin favori sui- zor Meflhedov yapt›¤› aç›kla- de ve Çeçen halk› nezdinde n› belirtti. kast silah› olarak adland›r›- lan 7,62 mm MSP Groza ta- bancas› ile yap›lm›fl olmas›, dikkatleri bir anda Rusya 75 üzerinde yo¤unlaflt›rm›fl du- rumda. Bu yaklafl›mlar› güçlendi- © Birleflmifl Milletler ren ana unsurlardan biri de Kadirov’un uluslararas› in- san haklar› gruplar› ve hat- ta Rus insan haklar› der- neklerinden gelen bütün ça¤r›lara kulak t›kayarak Çeçenistan’da diktatörlü- ¤ünü pekifltirecek kendine has bir ‹slami yönetimi kur- makta oluflu.
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 STRATEJ‹ HABER © Amerikan Savunma Bakanl›¤›
ATO’nun ABD önder- li¤inde bafllayan ve Pakistan’a NATO fiemsiyesi Ngünümüze kadar sü- ren Afganistan serüveninde ce¤in dengeleri aç›s›ndan iletiflim ve istihbarat payla- den demiryolu ile lojistik en kritik y›la girildi¤i art›k önemli ipuçlar› veriyor: fl›m› kanallar›m›z›n artt›r›l- sa¤lanmas› konusunda an- bütün çevrelerde kabul edi- “Biz, art›k Afganistan soru- mas› karar› ald›k. Daha da laflmaya varmak üzereyiz. liyor. Tarihte, önce üzerin- nunu kesin olarak çözebil- önemlisi, art›k Pakistan, Fakat tabii ki bu geliflmeler de günefl batmayan impa- memiz için mutlaka Pakis- Afganistan ve NATO subay- Pakistan’›n NATO aç›s›n- ratorluk olarak tan›mlanan tan’›n deste¤i olmas› ge- lar›ndan oluflan üçlü komi- dan önemini azaltm›yor. Bu Büyük Britanya’ya, sonra rekti¤ine inan›yoruz. Pa- te toplant›lar› düzenli ola- arada, Pakistan Ordu- da Sovyetler Birli¤i’ne me- kistan olmadan bu çözü- rak yap›l›yor, bütün hare- su’nun ve istihbarat›n›n bi- zar olan bu topraklar›n, ya- mün gelmeyece¤i çok aç›k- kât alanlar›ndaki bilgiler zimle yeteri kadar ilgilen- k›n gelecekte NATO gibi gü- t›r. Tabii Pakistan’›n ulusal paylafl›l›yor, gelece¤e dö- medi¤i yönündeki iddialar› nümüz dünya dengeleri ç›karlar› da bizimle yak›n nük planlamalar ele al›n›- ciddiye alm›yoruz. Pakistan aç›s›ndan son derece temas› gerektiriyor. Çünkü yor. Art›k Pakistan’›n bir is- Ordusu da sald›r› alt›nda. 76 önemli bir savunma ittifak›- bölgedeki Taliban ve El- tihbarat birimi Kabil’de Bu nedenle s›n›r bölgele- n›n sonunu getirmesinden Kaide tehdidi sadece Afga- aç›lm›fl durumda. E¤er rindeki gücünü artt›rd›¤›n› derin endifle ediliyor. nistan’› hedef alm›yor. En Baflkan Obama’n›n da be- izliyoruz. ‹stihbarat alan›n- Bu nedenle, daha düne ka- az Afganistan kadar Pakis- lirtti¤i gibi, ABD, Afganis- daki geliflmeler de öyle. Biz dar Pakistan’la iliflkilerini tan’› da tehdit ediyor. Bu tan’daki askeri varl›¤›n› ne tehdit alg›l›yorsak, onlar fazla gelifltirmeyen NA- tehdidin güçlenmesi, önce- güçlendirecekse, bu yine da benzer tehdidi alg›l›yor- TO’nun birden bire bu ül- likle Pakistan aç›s›ndan Pakistan üzerinden sa¤la- lar, bu nedenle ters bir du- keyle yak›n stratejik ittifak endifle verici bir durumdur. nacak. Bizler tabii ki, Pa- rum olmas› mümkün de¤il. yolunda ilerlemeye baflla- fiu anda, Afganistan’daki kistan içinde bile sald›r›ya Baflkan Obama’n›n, Ric- d›¤› dikkat çekiyor. NATO birliklerine dönük u¤rayabiliyoruz. Bu neden- hard Holbrooke’u Afganis- NATO Genel Sekreteri’nin lojistik deste¤in yaklafl›k le, bütün yumurtalar›m›z› tan ve Pakistan’a özel tem- Özel Politika Planlama Da- yüzde 80’i Pakistan toprak- tek bir sepete koyamay›z. silci olarak atamas› da Ba- iresi Baflkan› Jamie She- lar›ndan geçiyor. Bu çok Orta Asya’daki dost ülkeler t›’n›n bu iki ülkeyi ayn› cep- a’n›n bu yeni geliflme için önemli bir olgu. Bu neden- ile çal›flmalar›m›z sürüyor. hede gördü¤ünün en yapt›¤› aç›klamalar, gele- le biz Pakistan ile öncelikle Rusya ile Ukrayna üzerin- önemli iflaretidir.”
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com BD’de ifl bafl›na gelen Obama yönetiminin, Asya’da Yeni Dengelere Do¤ru AHindistan D›fliflleri Ba- kan›’ndan önce Çinli meslek- ‹ki ülke aras›nda patlak veren sa¤layan beyinlerden, döne- tafl› Yang Jiechen’i Washing- bu yüksek flört havas›n›n Hin- min Amerikan Ulusal Güven- ton’da a¤›rlama telafl›, Yeni distan’› rahats›z ediyor olma- lik Konseyi Güneydo¤u Asya Delhi’de so¤uk rüzgârlar›n s› çok normal. Çünkü Hindis- Direktörü Xenia Dormandy, esmesine neden oldu. Üstelik tan, Çin’e karfl› duydu¤u gü- Christian Science Monitor’da Çinli Bakan, koltu¤una oturur vensizli¤i, özellikle son 8 y›l yay›nlanan makalesinde, Hin- oturmaz Pekin’i ziyaret etme- içinde ABD ile kurdu¤u yak›n distan aç›s›ndan alarm zili yi tercih eden D›fliflleri Bakan› iliflkiye dayanarak atlat›yor- çal›yor: “Obama yönetiminin Hillary Clinton’un bu ziyaretini du. “Çin korkusunun” yayg›n Çin ile iliflkilere özel önem iade ediyordu! Washington- olarak hissedildi¤i Hindis- vermesi normaldir, ama bu Pekin aras›nda bir anda pat- tan’da yap›lan kamuoyu yok- politikan›n sonucunda Hin- lak veren bu diplomatik te- lamas›nda ABD’nin en çok bu distan’›n kaybedilme riski as- maslar zinciri, Çin’in, ABD’nin ülkede sevildi¤inin ortaya ç›k- la do¤mamal›d›r. Hindistan, geleneksel en yak›n müttefik- mas› bir tesadüf olarak kabul ABD’nin ‹slamc› terör örgüt- leri Japonya ve Almanya’n›n edilebilir mi? lerine dönük mücadelesinin yerini almakta ›srarc› olaca¤›- Belki de Hollywood’un Oscar do¤al müttefikidir ve Asya po- n›n bile iflaretleri olarak de- ödüllerinde Hindistan’›n yan litikas›nda her zaman çok ¤erlendiriliyordu. sokaklar›n› ele alan Milyoner önemli bir yeri olacakt›r. Fa- Obama yönetiminin Çin Halk (Slumdog Millionere) filmine kat Obama yönetiminin daha Cumhuriyeti ile yak›n iliflki bu kadar büyük ödülü vermifl ilk gününde sergilenen tablo, de nükleer silahlar›n yay›l- kurmakta ve bu iliflkiyi yeni olmas› da bu geliflmenin bir 8 y›lda yap›lm›fl her fleyi tehli- mas›n› önleme anlaflmalar›- dönemin en önemli lokomo- sonucuydu. keye atacak boyuttad›r.” na ayk›r› buldu¤u için iptal et- tiflerinden biri yapmakta ka- George W. Bush yönetimi Dormandy’in bu yaklafl›m›, meye haz›rlanan Obama yö- rarl› oldu¤u belliydi: Çinli ba- “Büyük Orta Do¤u Projesi”nin ABD-Hindistan iliflkisini hü- netimi, iki ülke aras›ndaki kan›n Washington ziyareti en önemli aya¤›na Hindistan’› kümetler aras› bir iliflki ola- iliflkileri sokaktaki insan sevi- -nedense- Tibet’teki Çin iflga- koymufltu. Bu süreçte, nükle- rak de¤erlendiren ve buna yesine tafl›man›n gayreti için- line karfl› gerçekleflen ve er bomba sahibi Pakistan’a ancak askerler ile baz› ifl de olacak. kanla bast›r›lan ayaklanma- karfl› gelifltirilen ‹srail-Hin- adamlar›n› ekleyen Bush yö- Yöntemler ne olursa olsun, n›n 50’nci y›l›na denk getiril- distan stratejik ittifak›, Hint- netimi mant›¤›n› sergileyen yeni ABD Baflkan› Oba- miflti. Amerikan iliflkisinin de ana nitelikte. ma’n›n Pekin-Yeni Delhi hat- ABD yönetimi bu tür bir za- zeminini oluflturmufltu. Oysa Hindistan ile imzalan- t›nda hayli zor günler yafla- manlamadan asla gocunma- 2005 y›l›nda Hindistan Baflba- m›fl nükleer anlaflmay›, belki yaca¤› aç›k bir gerçek gibi d›. Aksine Bakan Clinton, Pe- kan› Manmohan Singh’in tari- görünüyor. kin’de yapt›¤› aç›kla- hi Washington ziyaretinin mada, Tayvan ve gerçekleflmesini Tibet sorunla- r›n›n Çin-ABD iliflkilerini ze- hirlemesine asla izin verilmeyece¤ini vurguluyordu.
ABD’nin Hindistan’›n 77 deniz karakol uça¤› ihtiyac› kapsam›nda sundu¤u çözüm P-8I © Boeing
www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 STRATEJ‹ HABER Füze Gerginli¤i T›rman›yor
zaydaki ABD ca- © ‹ran Cumhurbaflkanl›¤› Usus uy- dular› aç›s›n- dan Kuzey Ko- re topraklar›n- daki ola¤anüs- tü hareketlili¤i fark etmemek imkâns›zd›. Pyongyang re- jimi, sanki bir fleyleri göstere göstere yapma stratejisi içindeydi. Uzaydan çekilen foto¤raflarda, parçalar› tafl›nan ve Kuzey Kore Uzay Merkezi’nde birlefltirilmeye çal›fl›lan roketin bir Unha-2 oldu¤unu anlamak hiç de zor de¤ildi. Nitekim Kuzey Kore yönetimi, bu roket ile yine kendisi tara- f›ndan üretilen Kwangmyongsong-2 adl› bir haberleflme uy- dusunun uzaydaki yörüngesine oturtulaca¤›n› belirtiyordu. Ancak baz› uzmanlara göre bu aç›klama, yine ayn› roketin Nükleer ‹ran kullan›ld›¤› Taepodong-2 balistik füzesine iliflkin bir dene- meyi saklamaya yönelikti. ve Yükselen Kriz Asl›nda bütün ba¤›ms›z uzmanlar, Kuzey Kore gibi nüfusu- nun bir bölümünün açl›kla karfl›laflt›¤› bir ülkenin, düzenli usya’n›n Stratejik üretebilme kapasitesine bir uzay program› yürütmesinin imkâns›z oldu¤unda birlefli- Nükleer Araflt›rmalar yaklaflt›¤›n› hat›rlatarak, “Bu yorlar. Ülke komünist de olsa, bu tür bir program çok ciddi RMerkezi Baflkan› çal›flma temposunda devam bütçe gerektiriyor ve herkes Kuzey Kore’nin art›k ciddi bir Tümgeneral (E) Vladimir ederse ‹ran, yak›n bir gele- fakir ülke oldu¤unu biliyor. Dvorkin, ‹ran’›n sürdürmek- cekte, tüm Avrupa’y› tehdit Komünist ülkenin, bölgede yeni bir füze gerginli¤inin t›r- te oldu¤u nükleer program eden bir güç halini alacak- manmas›na neden olan bu ad›m› flu hedefler do¤rultusunda ve ba¤lant›s›ndaki füze sis- t›r.” dedi. att›¤› savunuluyor: temleri çal›flmalar›ndan ‹ran’›n halen elinde bulunan Obama’n›n dikkatini çekmek. ABD Baflkan› flu anda kayg›s›n› yüksek sesle dile 6000 nükleer santrifüjle ça- 1Afganistan, ‹ran, Irak ve Filistin sorunlar›na bo¤ulmufl getiren ilk Rus yetkili oldu. l›flmalar›n› sürdürdü¤ünü, durumda. Kore unutulmak üzere. Öncelikle Dvorkin’i tan›mak- fakat yak›n gelecekte bu sa- Kuzey Kore’nin hat›rlanmak istemesinin nedeni, ta yarar var: Vladimir Dvor- y›y› 50.000’e ç›kartarak kendi 2Kore Cumhuriyeti’nde ifl bafl›ndaki afl›r› muhafazakâr kin, halen, Rusya Stratejik uranyum zenginlefltirme hükümetin bölgede kal›c› bar›fl›n sa¤lanmas› için Nükleer Kuvvetler ve Strate- program›n› yürürlü¤e soka- öngörülmüfl hiçbir ad›m atmam›fl olmas›. Kore Yar›madas› jik Füze Kuvvetleri’ne rapor- ca¤›n› da hat›rlatan Dvorkin, çok k›sa bir süre içinde 10 y›l öncesinin gerginli¤ine lar haz›rlamak, bu birimleri “fiu anda, gerçek tehdidin dönmüfl görünüyor. gelecekteki muhtemel teh- ‹ran’dan kaynakland›¤›n› gö- Kuzey Kore, Kore Cumhuriyeti baflta tüm bölge ditler karfl›s›nda uyarmakla rüyoruz. Çünkü Birleflmifl 78 3ülkelerine askeri gücünün artt›¤›n›, kendisiyle masaya görevli bir makamda oturu- Milletler (BM) kararlar›n› uy- oturarak görüflme süreçlerini bafllatmalar›n›n iyi olaca¤›n› yor. Bu alan›n dünyadaki bir- gulam›yorlar, kendilerine göstermeye çal›fl›yor. kaç önemli uzmanlar›ndan dönük ça¤r›lar› dinlemiyor- Pyongyang’›n balistik füze denemeleriyle t›rmand›rd›¤› bu biri olarak tan›n›yor. Mesleki lar ve çizdikleri hedefler yeni kriz stratejisine en sert tepki, komflusu Japonya’dan kariyerinde, ABD-Sovyet si- do¤rultusunda ilerliyorlar. geldi. Bu tür bir denemenin Birleflmifl Milletler (BM)’nin il- lahs›zlanma sürecinin ana Daha vahimi, ‹ran’›n nükleer gili kararlar›n›n ihlali anlam›na gelece¤ini vurgulayan Ja- anlaflmalar› olarak kabul silah üretimine yaklaflt›¤›n› ponya Baflbakan› Nakasone, “E¤er Japonya, Kuzey Kore’nin edilen SALT II, Orta Menzilli gören bütün bölge ülkeleri bu denemesinin kendi ulusal ç›karlar›na ayk›r› oldu¤unu Nükleer Güçlerin K›s›tlan- benzer programlar› derhal fark ederse, derhal bir imha operasyonunu gerçeklefltire- mas› (INF) Anlaflmas› ile devreye sokacaklard›r. Bu cektir” dedi. START-1 ve START-2 anlafl- önce nükleer yar›fl›, deva- Unha-2 roketi üzerinden gelifltirilen Taepodong-2 balistik malar› da bulunuyor. Dvor- m›nda da büyük ihtimal nük- füzesi, Japonya ve Kore Cumhuriyeti’ni, Kuzey Kore’nin bir kin, konuyla ilgili aç›klama- leer çat›flmalar› tetikleyecek numaral› hedefi haline getirdi¤i gibi ABD’nin Alaska ve Ha- s›nda ‹ran’›n art›k, menzili bir geliflme olacakt›r.” dedi. waii eyaletlerini de do¤rudan tehdit ediyor. 5000 km’ye varan füzeler Bu aç›klamalar, ‹ran’›n üze-
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com Türkmenistan Çok Yavafl
undan 2 y›l önce, özellikle Hazar ve Orta nist Parti’nin do¤al uzant›- Türkmenistan’›n Asya’daki komflular›yla s› olarak kabul edilen B“diktatör lideri” Sa- yak›n dostluklar Türkmenistan Demokratik parmurat Niyazov beklen- gelifltirmeye önem verdi. Partisi taraf›ndan, hiçbir medik bir flekilde öldü¤ün- Aral›k 2008’de kabul baflka muhalif parti olmak- de ifl bafl›na gelen Gurban- 2edilen yeni kanunla, s›z›n yönetiliyor. Ülke ana- guli Berdimuhammedov’un, Halk Konseyi ortadan yasas› izin vermesine kar- dünyan›n en bask›c› rejim- kald›r›ld›, bu konseyin fl›n, Türkmenistan’da bir lerinden biri olarak kabul yetkileri Baflkanl›k makam› tane bile sivil toplum kuru- edilen ülkede önemli de¤i- ile parlamento aras›nda luflu veya dernek bulun- fliklikler yapmas›n›n hayli bölüfltürüldü. muyor. Ayn› flekilde, ülke- zor oldu¤u belirtiliyordu. Yeni baflkan eskinin tüm deki bütün TV’ler, gazete Nitekim Berdimuhamme- 3adamlar›n› kabineden ve dergiler devlete ait, bir dov’un ilk y›l› hiçbir de¤iflik- ç›kard›. Niyazov tane bile özel yay›n kurulu- lik yap›lmadan geçti. Niya- döneminden halen sadece flu bulunmuyor. Ülkede zov’un yak›n arkadafllar› 2 bakan bulunuyor. kimse Türkmen televizyo- hükümetteki yerlerini, böy- Bütün bu iyi niyetli gelifl- nunu seyretmiyor, herke- lelikle de siyasi güçleriyle melere karfl›n Türkmenis- sin bir uydu anteni var. servetlerini ellerinde tuta- tan’›n ça¤dafl demokratik Devlet Baflkan› son olarak, biliyorlard›. Ülkede de¤ifli- bir yap›ya kavuflabilmesi bu uydu antenlerinin kent- rinde tart›fl›lan Buflehr Nük- me dönük en küçük demok- için ilerlemesi gereken çok lerin mimari görüntüsünü leer Reaktörü’ne teknolojik ratik bir ad›m bile at›lam›- uzun yol oldu¤u da ifade bozduklar› gerekçesiyle destek sa¤layan ve bu reak- yordu. ediliyor. Ülke, eski Komü- yasakland›¤›n› aç›klad›. tör için ‹ran’a düzenli olarak Fakat son 12 ayda, dünya, Türkmenistan, dünyada, zenginlefltirilmifl uranyum özellikle de Avrupa Birli¤i “yurt d›fl›na ç›kmalar› sa- veren Rusya’dan kaynakla- (AB), Bat› ekonomisinin k›ncal› bulunan” insanlar- nan ilk ciddi elefltiri aç›kla- enerji dengelerinde çok dan oluflmufl bir “kara lis- mas› olarak not edildi. önemli yeri olan bu ülkede teye” sahip ender ülkeler- Rusya bir süredir, ‹ran’›n önemli k›p›rdanmalar izle- den biri olarak de¤erlendi- uranyum zenginlefltirme meye bafllad›: riliyor. Yeni yönetim de t›p- program›nda ›srar etmesin- Türkmenistan öncelikle k› eskisi gibi, “siyasi mah- den duydu¤u rahats›zl›¤› dile 1eski lideri taraf›ndan kûmlar›n” flartlar›n›n iyi- getirmeye bafllam›flt›. yarat›lm›fl yaln›zl›¤›n› bir lefltirilmesi ve hukuk ala- Bu arada, kaynaklar, Suriye kenara b›rakmaya bafllad›. n›nda reform yap›lmas›na lideri Beflar Esad ile iliflkile- ‹lk kez önemli tüm iliflkin uluslararas› ça¤r›la- rini ›s›tan ABD yönetiminin, uluslararas› kurulufllar r› duymazl›ktan gelmeyi ‹ran’› giderek yaln›zlaflt›rma ile ifl birli¤i yapmaya, tercih ediyor. program›n›n hedefi haline getirdi¤ini vurguluyorlar. Beflar Esad’›n son olarak Suudi Arabistan’›n baflkenti Riyad’da Suudi Kral› ve M›s›r Devlet Baflkan›’n›n kat›l›m›y- la gerçekleflen mini Arap 79 zirvesinde ilk kez ‹ran aley- hine konuflmalar yapt›¤› bil- diriliyor. M›s›r ve Suudi Arabistan’›n giriflimleri, ABD yönetiminin de yeni aç›l›m politikalar› so- nucunda ‹ran’dan uzaklaflan Beflar Esad’›n bu ülkeye kar- fl› gelifltirilen Sünni-Arap cephesinin bir unsuru olup olmayaca¤›, günümüzde Or- ta Do¤u’da en çok merak edilen konular›n bafl›nda ge- liyor. © www.shadowoftheholybook.com www.savunmahaber.com Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 STRATEJ‹ HABER Birleflmifl Milletler ©
vusturya’n›n 59 yafl›n- daki deneyimli diplo- Bosna’da Tehlikeli Tango Amat› Valentin Inzko aç›s›ndan zor günler, mesle- t›kamaktad›r” yönündeki ana koltu¤u olarak görüyor. ve Boflnaklar taraf›ndan ¤i aç›s›ndan son derece yük- sözleri önemli. Buna karfl›l›k, S›rplar’›n farkl› gerekçeler ile engel- sek bir atama sonucu baflla- Bosna-Hersek iç dengeleri Bosna-Hersek’i hem da¤›t- lenmeye çal›fl›ld›¤› da dikkat m›fl durumda. Avusturya’n›n, aç›s›ndan bakt›¤›m›zda Laj- mak hem de yürümekte ol- çekiyor. ilk Bosna-Hersek büyükelçi- cak’›n görüfllerinin, bu ülke- du¤u Avrupa Birli¤i (AB) yo- S›rplar, Brüksel ile yak›nlafl- si s›fat›n› tafl›yan, günümüz- yi yaratan özerk cumhuriyet- lundan uzaklaflt›rmak istedi- m›fl Bosna-Hersek’ten ayr›l- de de Slovenya’da benzer lerden biri olan S›rp Cumhu- ¤ini bilen H›rvat ve Boflnak- malar›n›, Boflnaklar ise AB görevi sürdüren Büyükelçi riyeti’ne yak›n oldu¤unu gö- lar ise Yüksek Komiserlik üyesi bir Bosna-Hersek’te Inzko, k›saca OHR olarak ta- rüyoruz. Öteden beri Bosna- makam›n›n bir süre daha S›rplar’›n özerklik gücünü n›mlanan Bosna Yüksek Hersek’ten ayr›l›p S›rbis- “laz›m” oldu¤unu savunu- azaltmalar›n›n imkâns›z ol- Temsilcili¤i’ne atanm›fl du- tan’a ba¤lanmak isteyen, yorlar. du¤unu biliyorlar. rumda. ama karfl›s›nda Dayton An- Asl›nda, bu pencereden ba- Bu iki farkl› görüfl, Bosna- 1992-95 y›llar› aras›ndaki laflmas›’n›n kal›c› maddele- k›ld›¤›nda, Bosna-Hersek’in Hersek’in, belki de bütün so- savafl› sonland›ran 1996 ta- rini bulan S›rp Cumhuriyeti, AB’ye yönlenmifl bugünkü runlar›n› flemsiyesi alt›nda rihli Dayton Anlaflmas›’n›n Yüksek Komiserlik makam›- politikas›n›n, birbirine tama- çözebilece¤i AB yolculu¤unu yaratt›¤› bu makam, ulusla- n› da uluslararas› vesayetin men z›t iki grup olan S›rplar durdurmaya yetiyor. raras› camia taraf›ndan Bos- na’ya atanan Yüksek Komi- ser’e, yerel yöneticiler karfl›- ‹slamc›-Laik Kavgas› 80 s›nda ola¤anüstü yetkiler ta- Bosna-Hersek’in, Gluha Bukovica kasabas›nda yaflan›lan bir geliflme, Boflnaklar’›n Laik kesimi ile n›yor. ‹slamc› kanad›n›n karfl› karfl›ya gelmesine neden oldu. Kasaban›n imam› Reflad Ömerhocic, Kuran Bu görevden son olarak isti- kursuna kay›tl› 10 yafl›ndaki bir k›z çocu¤una cinsel tacizde bulunmakla suçland›. K›z›n ailesinin fa ederek ayr›lan Slovak- baflvurusuyla bafllayan mahkeme, Saraybosna müftüsü, Bosna-Hersek’in en yüksek Müslüman otoritesi ya’n›n önde gelen diplomat- Mustafa Ceriç’in bütün müdahalelerine ra¤men imam› suçlu buldu ve 18 ay hapse mahkûm etti. Dava lar›ndan Miroslav Lajcak’›n, konusunu, “bir imam›n yaratt›¤› bireysel bir sorun” olarak de¤il, “bütün ‹slam’a yap›lm›fl bir sald›r›” “Yüksek Komiserlik, tafl›- olarak nitelemesiyle dikkat çeken Ceriç, yan›na ald›¤› 32 imamla birlikte kasabada düzenledi¤i bas›n makta oldu¤u yetkiler ile toplant›s›nda “temyiz mahkemesi sonuçlanana kadar imam› suçsuz kabul edece¤ini” aç›klad›. Ceriç’in Bosna-Hersek aç›s›ndan ar- bu yaklafl›m›n›n, Bosna-Hersek’in önde gelen yay›n organlar›nda a¤›r bir flekilde elefltirilmesi, özellikle t›k engelleyici bir nitelik tafl›- kad›n kurulufllar›n›n geliflmeye sert tepki göstermeleri, Boflnak toplumunu bir anda Laik-‹slamc› maktad›r. Bu makam, yerel çat›flmas›yla karfl› karfl›ya b›rakt›. Gluha Bukovica kasabas›, 1992-95 y›llar› aras›ndaki savafl s›ras›nda, yöneticilerin yönetimde inisi- özellikle yabanc› “mücahit”lerin geldi¤i ve S›rplar’a karfl› savaflt›¤› bir bölge olarak tan›mlan›yor. Savafl yatif kullanmalar›n› engelle- sonras›nda bu bölgede kalan ve Suudi Arabistan destekli Vehhabi hareketinin güçlenmesi için çal›flan bu mekte, ülkenin kendi kendi- mücahitler ile kasaban›n k›zlar›n›n zorla evlendirildi¤i de verilen bilgiler aras›nda. Kaynaklar, bir cinsel ne yeterli olmas›n›n yollar›n› taciz tart›flmas›n›n bu boyuta gelmesinde bu gerçeklerin önemli rol oynad›¤›n› vurguluyorlar.
Military Science & Intelligence / MSI - Nisan 2009 www.milscint.com