DOCSLIB.ORG

Vodič Kliničke Prakse – URGENTNA MEDICINA KARDIOPULMONALNA

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Vodič Kliničke Prakse – URGENTNA MEDICINA KARDIOPULMONALNA UDC: 615.816/.817; 616.12-008.315-083.98 Pavlović A. i sar. Nove preporuke u KPR. NČ urgent medic HALO 194, 2015;21(3): 182-201 - vodič kliničke prakse – URGENTNA MEDICINA KARDIOPULMONALNA REANIMACIJA – NOVE PREPORUKE 2015 - 2020 Aleksandar Pavlović1, Slađana Trpković1, Slađana Anđelić2, Olivera Marinković3 1Medicinski fakultet Priština, Kosovska Mitrovica, Srbija; 2Gradski zavod za hitnu medicinsku pomoć Beograd, Srbija; 3KBC "Bežanijska kosa", Beograd, Srbija Napomena: Deo podataka iz ovog teksta je prezentovan na Prvom međunarodnom Kongresu lekara urgentne medicine Srbije održanom u Nišu od 5-7 novembra 2015. god i objavljen u elektronskom obliku prvog broja časopisa udruženja: Southeast European Journal of Emergency and Disaster Medicine No. 1/2015 koji je naveden kao referenca u ovom revijalnom radu. SAŽETAK U ovom revijalnom radu su sumirane najnovije preporuke za kardiopulmonalnu reanimaciju - CPR koje su objavljene 15. oktobra 2015. god. od strane Evropskog saveta za reanimaciju i Američkog udruženja kardiologa a na osnovu konsenzus konferencije ILCOR-a koja je održana u Dalasu februara 2015. godine. Iako smo ih sa nestrpljenjem očekivali, nove preporuke ne donose velike novine. Razlog tome svakako nije nedovoljna aktivnost istraživača i eksperata u ovoj oblasti već se jednostavno došlo do tačke kada se spoznalo da su intervencije koje sigurno pomažu u preživljavanju nakon akutnog zastoja srca - brza i efektivna osnovna životna potpora (basic life support – BLS) od strane očevidaca, neprekidna visoko kvalitetna kompresija grudnog koša i rana defibrilacija kod VF/pVT, pa ih ne treba menjati. Podaci o korisnosti lekova i naprednih mera za uspostavljanje disajnog puta u CPR su nedovoljni i različiti pa su od sekundarnog značaja. U radu su takođe opisane novine u primeni defibrilacije, kako manuelne tako i masovne primene automatskih spoljašnjih defibrilatora u vanbolničkim i bolničkim uslovima. Opisana su i najnovija iskustva i preporuke za primenu kontrolisane temperature (TTM) u tretmanu postishemično anoksičnog oštećenja mozga i reperfuzionih oštećenja. Na kraju, dat je kraći prikaz novina u CPR kod dece. Ključne reči: аkutni zаstoj srcа, kаrdiopulmonаlnа reаnimаcijа, defibrilacija, vodiči UVOD Najnovije preporuke za CPR su na- stale na osnovu konsenzus konferencije Preporuke za kardiopulmonalnu reani- ILCOR-a (International Liaison Committee maciju (CPR) predstavljaju široko prihva- on Resuscitation – formiran 1993) održane ćen pristup kako reanimaciju izvesti što u Dalasu, februara 2015. godine na kojoj uspešnije i bezbednije, što ne znači da su je učestvovalo 232 eksperta iz 39 zemalja dosadašnje mere koje smo primenjivali u sveta. [1] Od 2000. godine članovi izvođenju CPR bile pogrešne. ILCOR-a procenjuju znanja iz reani- matologije u petogodišnjim ciklusima. Prof. dr Aleksandar Pavlović, ul. Ustanička 180a Beograd, Srbija; Mob.tel.: 063 866 1515; E-mail:[email protected] 181 UDC: 615.816/.817; 616.12-008.315-083.98 Pavlović A. i sar. Nove preporuke u KPR. NČ urgent medic HALO 194, 2015;21(3): 182-201 Evropski savet za reanimaciju (ERC) i stentiji na ishemiju i hipoksiju) kao i skra- Američko udruženje kardiologa (AHA) su ćen (kod hroničnih bolesnika sa obolje- na tom dokumentu bazirali svoje najnovije njima respiratornog i kardiovaskularnog preporuke i algoritme za reanimaciju koje sistema, kod hipertireoze, kao i kod tru- su objavljene 15. oktobra 2015. god. dnica). Zbog toga je jako važno tzv "arrest vreme" - vreme od momenta nastanka CA AHA 1992. god. otkriva tzv "LANAC do momenta započinjanja CPR u kome PREŽIVLJAVANJA" (slika 1) koji se ključnu ulogu imaju očevici - svedoci CA sastoji iz četiri čvrsto povezane karike čije bilo da su medicinski laici ili zdravstveni ispunjavanje je neophodno za povećanje radnici. [2,4] uspeha preživljavanja nakon akutnog U slučaju da dijagnozu CA postavlja zastoja srca (CA). [2] Te karike su sledeće: medicinski radnik za to može utrošiti Slika 1. "Lanac preživljavanja" najviše 10 s pri čemu obraća pažnju na ČETIRI SIGURNA ZNAKA CA: 1. Gubitak svesti (nastupa 15 s nakon pre- stanka srčanog rada) 2. Prestanak disanja (ponekad je respi- I. Prepoznavanje i pozivanje hitne ratorni arrest uzrok CA) medicinske pomoći (HMP) 3. Gubitak pulsa nad velikim krvnim su- II. Izvođenje mera osnovnog - života dovima (karotidna ili femoralna arte- (BLS) rija) - Ne gubiti vreme na palpaciju III. Rana defibrilacija perifernih pulseva jer oni nisu palpa- IV. Izvođenje mera naprednog održava- bilni kada je arterijski pritisak niži od nja života (ALS) 40 mm Hg. 4. Promena boje kože i vidljivih sluzo- I. RANO PREPOZNAVANJE I koža - izrazito bledilo (iskrvarenje) ili POZIVANJE HMP cijanoza (redukovani hemoglobin kod Prepoznavanje bola u grudima kod anoksije ili ishemije). infarkta srca i pozivanje HMP pre gubitka Široke zenice, EKG i EEG nisu sugurni svesti žrtve, obezbeđuje da stručna pomoć znaci CA. [2,5] stigne možda i pre CA, što dovodi do Kada se dijagnoza CA postavlja od većeg uspeha preživljavanja. [3] strane neiskusnih i neobučenih očevidaca Dijagnozu CA treba postaviti što pre ove sigurne znake je ponekada teško usta- bez nepotrebnog gubljenja vremena. Uvek noviti. treba imati na umu da posle 3- 5 min dolazi • Gubitak svesti se može poistovetiti sa epi do ireverzibinog oštećenja moždanih ćelija ili histeričnim napadom mada nove posle kojeg je svaka reanimacija bezu- preporuke savetuju medi-cinskim spešna, jer je došlo do moždane smrti. laicima da uvek kada postoji sumnja na Izuzeci naravno postoje. Taj period može CA treba da započnu reanimaciju jer biti produžen (u hipotermiji, kod pacijenata nije dokazano da izvođenje reanimacije na terapiji cerebroprotektivnim lekovima na kucajućem srcu dovodi do pogor- kao i kod male dece čiji je mozak rezi- šanja. UDC: 615.816/.817; 616.12-008.315-083.98 Pavlović A. i sar. Nove preporuke u KPR. NČ urgent medic HALO 194, 2015;21(3): 182-201 • Agonalno disanje neiskusna osoba može vratne kičme unesrećenog. Kod su- poistoveti sa normalnim disanjem što spektne povrede vratne kičme neo- reanimaciju vodi u potpuno pogrešnom phodna je asistencija još jednog spa- pravcu. sioca koji će držati glavu i vrat po- • Za palpiranje pulsa je potrebna veština i vređenog u ravnoj liniji. iskustvo. • Ako je prisutno strano telo u disajnim • Promena boje kože i vidljivih sluzokoža putevima kod osobe bez svesti, ono se može nastati i kao manifestacija akutnih može izvaditi prstom, pokretom u vidu ili hroničnih bolesti bez CA. udice i to jedino ako se vidi u usnoj Zbog svih ovih razloga za neiskusne spa- duplji. Izvaditi slomljenu ili delimično sioce ključni znaci CA su: DA UNE- izvađenu veštačku vilicu, dok vilicu SREĆENI NE REAGUJE I NE DIŠE koja je na pravom mestu ne treba dirati, NORMALNO. [1,6,7] jer održava oblik usne duplje i pred- stavlja dobar oslonac pri ventilaciji na II. IZVOĐENJE MERA OSNOVNOG masku. [2,5,6] ODRŽAVANJA ŽIVOTA (basic life 4. Proveriti disanje support - BLS) Održavajući disajni put otvorenim, me- Rano započinjanje BLS-mera dva do todom "gledaj, slušaj, oseti" proveriti da četiri puta povećava šanse za preživlja- li žrtva normalno diše. Za proveru di- vanjem. U ovoj fazi u odnosu na prethodne sanje ne treba utrošiti više od 10 se- petogodišnje preporuke za izvođenje CPR, kundi. nema većih novina. U slučaju da ne diše normalno: 1. Proveriti da li okruženje i situacija ugrožavaju unesrećenog i spasioca. 5. Pozvati HMP 112 je univerzalni broj telefona (bes- 2. Provera stanja svesti žrtve. Blago protresti unesrećenog po rame- platan poziv, fiksni ili mobilni, dostu- nima ili nepovređenom delu tela i gla- pan u svim zemljama EU), za kontakt sa sno ga upitati da li je dobro. U slučaju bilo kojom hitnom službom: HMP, va- da osoba ne reaguje: trogasci ili policija. U mnogim sredi- nama, srednje vreme od poziva HMP do 3. Otvoriti disajni put: njihovog dolaska na mesto akcidenta • Podizanje brade uz istovremeni pritisak iznosi 5 - 8 min odnosno 8 -11 min za na čelo jeste jedina metoda koja se pre- izvođenje prvog šoka (defibrilacije). U poručuje za otvaranje disajnog puta kod tom periodu unesrećeni je potpuno za- osobe bez svesti. Zatezanjem vratnih vistan samo od spasioca koji započinje struktura delimično se podiže jezik i CPR i AED. [3] epiglotis, čime se disajni put otvara. • Izvođenje “trostrukog manevra“, koji Uloga dispečera HMP predstavlja kombinaciju: a) zabacivanja glave, b) otvaranja usta i c) povlačenja ERC vodiči 2015. daju veliki značaj donje vilice prema napred, preporučuje ko-ordinisanoj komunikaciji između dispe- se samo dobro uvežbanom medici- čera HMP i spasioca na terenu, što je klju- nskom osoblju zbog moguće povrede UDC: 615.816/.817; 616.12-008.315-083.98 Pavlović A. i sar. Nove preporuke u KPR. NČ urgent medic HALO 194, 2015;21(3): 182-201 čni faktor za povećanje preživljavanja u koš i eventualni prelomi rebara ili vanbolničkom uslovima. kostohondralno odvajanje. Laktovi rea- nimatora moraju biti opruženi. U Dispečer HMP igra važnu ulogu u: takvom položaju može se iskoristiti so- • Brzom postavljanju Dg CA: Agonalno pstvena težina za vršenje pritiska. disanje je često prisutno u prvim minu- • Frekvencija kompresije treba da iznosi tama CA i neiskusni spasilac može gre- 100 - 120/min. Visoko frekventna kom- škom da pomisli da žrtva još uvek diše presija grudnog koša nije dobra jer će normalno i da nije nastupio CA. Uloga smanjiti dubinu kompresije. dispečera je u tome neprocenjiva. • Dubina kompresije se prilagođava tele- • Dispečer asistirane CPR - “telefonska snoj građi i uzrastu osobe koja se spa- CPR”: povećava procenat započetih šava. Pritisak se vrši tolikom snagom da CPR od strane svedoka - spasioca, sma- se grudna kost potisne za najmanje 5 cm njuje vreme prve CPR, povećava broj ali ne više od 6 cm kod prosečne odrasle ostvarenih kompresija grudnog koša i osobe. Korišćenje „daske za reanima- povećava preživljavanje pacijenata sa ciju“ je korisno u izvesnim situacijama, CA u prehospitalnim uslovima. U slu- ali njeno postavljanje ne treba da odlaže čaju CA odraslih dispečer će davati kompresiju grudnog koša ili dovede do instrukcije da se CPR izvodi samo me- akcidentalnog izvlačenje iv kanila ili todom kompresije grudnog koša. U slu- tubusa.
Load more

Recommended publications
  • Cirkardijalni Ritam I Polna Distibucija Srčanog Zastoja
    Originalni radovi/Original Articles doi:10.5937/abc1802016B ———————————————————————————————————————————————-- ABC časopis urgentne medicine 2018;18:(2):16-21 UDC 616.12-008.315(497.11)"2014/2017" COBISS.SR-ID 267258380 Cirkardijalni ritam i polna distibucija srčanog zastoja Sažetak Cilj rada: Zastupljenost srčanog zastoja tokom 24 časa i učestalost u Beljić M Nikola¹ odnosu na polnu i starosnu distribuciju. Tomić N Bojana² Metodologija rada: Analizirani su podaci registra “EuReCa Srbija” u vremenskom periodu od 01.10.2014. do 01.08.2017. godine. Jedinstvena baza Registra srčanog zastoja “EuReCa Srbija”, sadrži sve podatke osoba koje su doživele vanbolnički srčani zastoj (VBSZ), a kod kojh su ¹Opšta bolnica “Laza K. primenjene mere kardiopulmonalne resuscitacije od strane ekipa službe Lazarević” Šabac, hitne medicinske pomoći (SHMP). ²Dom zdravlja Subotica Rezultati: U registru “Srbija” u posmatranom periodu unešeni su podaci za 3153 osobe sa vanbolničkim srčanim zastojem. Mere kardiopulmonalne resuscitacije (KPR) su primenjene kod 1385 osoba. Distribucija po polu ukazuje da je osoba muškog pola bilo 907 a ženskog 478. Analizirajući starosnu dob, VBSZ se najčešće dešava kod muškaraca između 60 i 69 godina, a kod žena između 70-79. Cirkadijalni ritam vanbolničkog srčanog zastoja kod oba pola ukazuje na pik od 8 do 10 časova. U periodu od 12 do 16 časova, najveći je broj srčanih zastoja koji se desio kod osoba muškog pola. Osobe ženskog pola su u najvećem broju doživljavale VBSZ u periodu od 10 do 12 časova, kao i u periodu od 18 do 20 časova. Zaključak: Vanbolnički srčani zastoj se javlja tokom celog dana, kod oba pola. Procenat srčanih zastoja, prema našoj analizi, manji je tokom noći.
    [Show full text]
  • Authenticity in Electronic Dance Music in Serbia at the Turn of the Centuries
    The Other by Itself: Authenticity in electronic dance music in Serbia at the turn of the centuries Inaugural dissertation submitted to attain the academic degree of Dr phil., to Department 07 – History and Cultural Studies at Johannes Gutenberg University Mainz Irina Maksimović Belgrade Mainz 2016 Supervisor: Co-supervisor: Date of oral examination: May 10th 2017 Abstract Electronic dance music (shortly EDM) in Serbia was an authentic phenomenon of popular culture whose development went hand in hand with a socio-political situation in the country during the 1990s. After the disintegration of Yugoslavia in 1991 to the moment of the official end of communism in 2000, Serbia was experiencing turbulent situations. On one hand, it was one of the most difficult periods in contemporary history of the country. On the other – it was one of the most original. In that period, EDM officially made its entrance upon the stage of popular culture and began shaping the new scene. My explanation sheds light on the fact that a specific space and a particular time allow the authenticity of transposing a certain phenomenon from one context to another. Transposition of worldwide EDM culture in local environment in Serbia resulted in scene development during the 1990s, interesting DJ tracks and live performances. The other authenticity is the concept that led me to research. This concept is mostly inspired by the book “Death of the Image” by philosopher Milorad Belančić, who says that the image today is moved to the level of new screen and digital spaces. The other authenticity offers another interpretation of a work, or an event, while the criterion by which certain phenomena, based on pre-existing material can be noted is to be different, to stand out by their specificity in a new context.
    [Show full text]
  • International Press
    International press The following international newspapers have published many articles – which have been set in wide spaces in their cultural sections – about the various editions of Europe Theatre Prize: LE MONDE FRANCE FINANCIAL TIMES GREAT BRITAIN THE TIMES GREAT BRITAIN LE FIGARO FRANCE THE GUARDIAN GREAT BRITAIN EL PAIS SPAIN FRANKFURTER ALLGEMEINE ZEITUNG GERMANY LE SOIR BELGIUM DIE ZEIT GERMANY DIE WELT GERMANY SUDDEUTSCHE ZEITUNG GERMANY EL MUNDO SPAIN CORRIERE DELLA SERA ITALY LA REPUBBLICA ITALY A NEMOS GREECE ARTACT MAGAZINE USA A MAGAZINE SLOVAKIA ARTEZ SPAIN A TRIBUNA BRASIL ARTS MAGAZINE GEORGIA A2 MAGAZINE CZECH REP. ARTS REVIEWS USA AAMULEHTI FINLAND ATEATRO ITALY ABNEWS.RU – AGENSTVO BUSINESS RUSSIA ASAHI SHIMBUN JAPAN NOVOSTEJ ASIAN PERFORM. ARTS REVIEW S. KOREA ABOUT THESSALONIKI GREECE ASSAIG DE TEATRE SPAIN ABOUT THEATRE GREECE ASSOCIATED PRESS USA ABSOLUTEFACTS.NL NETHERLANDS ATHINORAMA GREECE ACTION THEATRE FRANCE AUDITORIUM S. KOREA ACTUALIDAD LITERARIA SPAIN AUJOURD’HUI POEME FRANCE ADE TEATRO SPAIN AURA PONT CZECH REP. ADESMEUFTOS GREECE AVANTI ITALY ADEVARUL ROMANIA AVATON GREECE ADN KRONOS ITALY AVLAIA GREECE AFFARI ITALY AVLEA GREECE AFISHA RUSSIA AVRIANI GREECE AGENZIA ANSA ITALY AVVENIMENTI ITALY AGENZIA EFE SPAIN AVVENIRE ITALY AGENZIA NUOVA CINA CHINA AZIONE SWITZERLAND AGF ITALY BABILONIA ITALY AGGELIOF OROS GREECE BALLET-TANZ GERMANY AGGELIOFOROSTIS KIRIAKIS GREECE BALLETTO OGGI ITALY AGON FRANCE BALSAS LITHUANIA AGORAVOX FRANCE BALSAS.LT LITHUANIA ALGERIE ALGERIA BECHUK MACEDONIA ALMANACH SCENY POLAND
    [Show full text]
  • The Beginning of the End of Federal Yugoslavia
    The Carl Beck Papers in Russian & East European Studies Number 10 01 Robert M. H ayden The Beginning of the End of Federal Yugoslavia The Slovenian Amendment Crisis of 1989 ~EES THE C E N T E R FOR R US SIAN & EA ST E U RO P E A N S T UDIE S U N IV E RS I T Y OF PITT SBURGH J The Carl Beck Papers in Russian & East European Studies Number 1001 Robert M. Hayden The Beginning of the End of Federal Yugoslavia The Slovenian Amendment Crisis of 1989 &EES TH E C E N T E R F O R RUSS I AN Ill: E AS T E U RO PE A N STU DIES U N I V ERS I T Y O F PITT SB UR GH Robert M. Hayden is Associate Professor of Anthropology at the University of Pittsburgh. He holds degrees in both Anthropology and Law. His research interests have taken him to India and Yugoslavia numerous times to conduct field work. In 1990-91 Hayden was a Fulbright Distinguished Professor at the University of Belgrade. He is the author of Social Courts in Theory and Practice: Yugoslav Workers' Courts in Comparative Perspective (University of Pennsylvania Press, 1990). December 1992 ISSN 08899-275X The Carl Beck Papers Editors: William Chase, Bob Donnorununo, Ronald H. Linden Assistant Editors: Mitchell Bjerke, Martha Snodgrass Cover design : Mike Savitski Submissions to The Carl Beck Papers are welcome. Manuscripts must be in English, double-spaced throughout, and less than 120 pages in length. Acceptance is based on anonymous review.
    [Show full text]
  • Serbia Guidebook 2013
    SERBIA PREFACE A visit to Serbia places one in the center of the Balkans, the 20th century's tinderbox of Europe, where two wars were fought as prelude to World War I and where the last decade of the century witnessed Europe's bloodiest conflict since World War II. Serbia chose democracy in the waning days before the 21st century formally dawned and is steadily transforming an open, democratic, free-market society. Serbia offers a countryside that is beautiful and diverse. The country's infrastructure, though over-burdened, is European. The general reaction of the local population is genuinely one of welcome. The local population is warm and focused on the future; assuming their rightful place in Europe. AREA, GEOGRAPHY, AND CLIMATE Serbia is located in the central part of the Balkan Peninsula and occupies 77,474square kilometers, an area slightly smaller than South Carolina. It borders Montenegro, Croatia and Bosnia-Herzegovina to the west, Hungary to the north, Romania and Bulgaria to the east, and Albania, Macedonia, and Kosovo to the south. Serbia's many waterway, road, rail, and telecommunications networks link Europe with Asia at a strategic intersection in southeastern Europe. Endowed with natural beauty, Serbia is rich in varied topography and climate. Three navigable rivers pass through Serbia: the Danube, Sava, and Tisa. The longest is the Danube, which flows for 588 of its 2,857-kilometer course through Serbia and meanders around the capital, Belgrade, on its way to Romania and the Black Sea. The fertile flatlands of the Panonian Plain distinguish Serbia's northern countryside, while the east flaunts dramatic limestone ranges and basins.
    [Show full text]
  • U OVOM BROJU SU Nedeljnik-A PROČITAJTE
    ISSN 1452-6298 Izreka nedelje „U zlu se ne pove- di, u dobru se ne ponesi.” USLUŽNA PODELA REKLAMNOG MATERIJALA (kuće, stanovi, firme, promocije...) VIZIJA MVP doo A.M.Tita 10/2 Tel: 024/670-906 U OVOM BROJU SU Nedeljnik-a PROČITAJTE • Krajem aprila počinje rekonstrukcija centralne kuhinje PU „Naša Radost” • Održan sajam zapošljavanja • Odbojkaši Spartaka savladali Crvenu zvezdu • Rvači Spartaka osvojili 10 medalja na Prvenstvu Vojvodine br. 643 2 16.04.2019. INFORMACIJE IZ SUBOTICE Mladi doktoranti predstavili dostignuća iz oblasti Informacije obnovljivih izvora energije iz Subotice ....................... 2, 3 Međunarodni naučni Kakva nas budućnost oče- skup posvećen eksploat- kuje i kakav potencijal kriju Najava kulturnih dešavanja 3 aciji obnovljivih izvora obnovljivi izvori energije, energije "Ekspers 2019" mladi stručnjaci iz Srbije, Posao ............................... 3, 4 održan je 12. aprila, u Mađarske, Slovenije, Bos- Velikoj većnici Gradske ne i Hercegovine, Hrvat- FINANSIJE ............................ 4 kuće u 9 časova. ske, Rumunije, Slovačke i Sudoku .............................. 4 Manifestacija je ove go- Poljske pokušali su da 2019". - Oko 70 odsto ovih voru energije - ispričao je dine okupila više od 20 odgovore kroz 23 naučna radova fokusirano je na prof. dr Jožef Njerš. Cilj ove GRAĐEVINARSTVO mladih doktoranata i dokto- rada i doktorske disertacije, obnovljive izvore energije, tradicionalne manifestacije ra nauka iz Srednje Evrope, koje su predstavili na ovo- Grubi i završni radovi ........4, 5 poput eksploatacije nuk- jeste da okupi mlade struč- koji su predstavili sopstvena godišnjem međunarodnom learne energije s aspekta njake kako bi razmenili dostignuća iz ove oblasti. naučnom skupu "Ekspres Limari, dihtovanje, stolarije, cepanja i sastavljanja ato- iskustva, stekli važne kon- ma, zatim termoizolacije za takte, ali i osvestili javnost o salon kupatila, građ.
    [Show full text]
  • Serbia by Miloš Damnjanović
    Serbia by Miloš Damnjanović Capital: Belgrade Population: 7.098 million GNI/capita, PPP: $13,420 Source: World Bank World Development Indicators. Nations in Transit Ratings and Averaged Scores 2017 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 National Democratic 4.00 4.00 3.75 3.75 3.75 3.75 3.75 3.75 4.00 4.25 Governance Electoral Process 3.25 3.25 3.25 3.25 3.25 3.25 3.25 3.25 3.25 3.50 Civil Society 2.75 2.75 2.50 2.25 2.25 2.25 2.25 2.25 2.25 2.25 Independent Media 3.75 3.75 4.00 4.00 4.00 4.00 4.00 4.25 4.50 4.50 Local Democratic 3.75 3.75 3.50 3.50 3.50 3.50 3.50 3.50 3.50 3.50 Governance Judicial Framework 4.50 4.50 4.50 4.50 4.50 4.50 4.50 4.50 4.50 4.50 and Independence Corruption 4.50 4.50 4.50 4.25 4.25 4.25 4.25 4.25 4.25 4.25 Democracy Score 3.79 3.79 3.71 3.64 3.64 3.64 3.64 3.68 3.75 3.82 NOTE: The ratings reflect the consensus of Freedom House, its academic advisers, and the author(s) of this report. If consensus cannot be reached, Freedom House is responsible for the final ratings. The ratings are based on a scale of 1 to 7, with 1 representing the highest level of democratic progress and 7 the lowest.
    [Show full text]
  • Esej SLATKA USPAVANKA ZA WORLD MUSIC Autor
    Esej SLATKA USPAVANKA ZA WORLD MUSIC Autor: Steven Feld Naslov originala: A Sweet Lullaby for World Music Izvor: Public Culture, Volume 12, Number 1, zima 2000, str. 145-171 Prevod i adaptacija: Aleksa Golijanin Ako su 1990-e stvorile svet potroša ča sve upu ćenijih u muzi čke grupe tako razli čite po istoriji, mestu porekla i stilu, onda je to bila posledica velike rekonfiguracije na čina na koji je muzi čki globus bio mentorisan, sniman, prodavan, reklamiran i promovisan. World music više nije bila u domenu akademske dokumentacije i promocije tradicija. Umesto toga, fraza se naglo proširila javnom sferom, pre i iznad svega ozna čavaju ći novu globalnu industriju, fokusiranu na tržišno pozicioniranje plesnih etniciteta i egzoti čnih razli čitosti na svetskoj mapi zadovoljstva i robe. Do kraja veka, fraza world music je po čela da ozna čava „mali svet sa ogromnim brojem mogu ćnosti: soni čne izlete na dohvat CD plejera“ Po čnimo s nekim opštim mestima o muzi čkoj globalizaciji, koja, kao teme ili neposredne prognoze za kraj dvadesetog veka, kruže u zapadnja čkom intelektualnom diskursu. 1. Duboka povezanost muzike i društvenih identiteta jasno je intenzivirana globalizacijom. Taj novi intenzitet je posledica načina na koji se kulturno razdvajanje i društvena razmena uzajamno ubrzavaju kroz transnacionalni protok tehnologije, medija i popularne kulture. Posledica toga je da muzi čki stilovi postaju sve vidljivije i čujnije prolazni, u stanju stalne fisije u fuzije, kao nikada pre. 2. Našom epohom sve više dominiraju fantazije i realizacije soni čne virtualnosti. Savremena tehnologija čini da se svaki muzi čki svet može stvarno ili potencijalno preneti u bilo koji drugi, ali tu prenosivost sve manje ljudi opaža kao nešto izuzetno.
    [Show full text]
  • Table of Social and Economic Conditions
    Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized t4~~~~~~~~~~~~~~~ es~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~V ''I~~~~~~~~~V :.0: 4 t4%A.' i Social Indicators of Development 1993 You can benefit from and to word-processing the time-savingsoftware programs that read edition of the Indicators ASCII characters. The that provides the same a environmental data social and economic from Appendix A are indicatorsfor more than available as Lotus WKI 170 countries, plus the files. new environmental data The Indicator disk- from AppendixA. What ette set includes the is more, unlike the print edition of the Indicators, complete *STARS* software and data on double- which presents data for three broad time spans, the density diskettes in two sizes - 5 1/4" and 3 1/2' - software edition presents time series data for 25 for use on personal computers with a hard disk years. with at least 512K memory and MS-DOSversion The indicators for each country are accessible 2.1 or higher. A user's manual providesa complete through *STARS* - the World Bank's guide to getting started, viewing and extracting Socioeconomic Time-series Access and Retrieval data, and using extract files. System. This convenient and user-friendlysystem allowsyou to view and manipulate the data and to For details on how to order this - and other sta- export your data selection to other computer pro- tistical data collections available in *STARS* - grams, including Lotus 1-2-3,Javelin Plus, Aremos, just turn the page. "Withyour diskettes,I accomplishedin three and a half hours more than I had accomplishedin three months of manual data collection."-Emeka Aaezwa.
    [Show full text]
  • Programi Smanjenja Štete Na Zagrebačkoj Trance Sceni: Pogledi I Iskustva Korisnika Psihoaktivnih Supstanci
    Programi smanjenja štete na zagrebačkoj trance sceni: pogledi i iskustva korisnika psihoaktivnih supstanci Marić, Matea Master's thesis / Diplomski rad 2020 Degree Grantor / Ustanova koja je dodijelila akademski / stručni stupanj: University of Zagreb, University of Zagreb, Faculty of Humanities and Social Sciences / Sveučilište u Zagrebu, Filozofski fakultet Permanent link / Trajna poveznica: https://urn.nsk.hr/urn:nbn:hr:131:843214 Rights / Prava: In copyright Download date / Datum preuzimanja: 2021-09-28 Repository / Repozitorij: ODRAZ - open repository of the University of Zagreb Faculty of Humanities and Social Sciences SVEUČILIŠTE U ZAGREBU FILOZOFSKI FAKULTET Odsjek za sociologiju Diplomski rad PROGRAMI SMANJENJA ŠTETE NA ZAGREBAČKOJ TRANCE SCENI: POGLEDI I ISKUSTVA KORISNIKA PSIHOAKTIVNIH SUPSTANCI Harm Reduction in Context of Trance Scene in Zagreb: Views and Experiences of Psychoactive Substances Users Matea Marić Mentor: dr. sc. Kruno Kardov, docent ZAGREB, srpanj 2020. SADRŽAJ: 1. Uvod……………………………………………………………………………………………2 2. Harm reduction pristup………………………………………………………………………....4 2.1. Harm reduction i scena elektronske glazbe………………………………………………......6 2.2. Harm reduction u Hrvatskoj i regiji………………………………………………………....10 3. Trance scena…………………………………………………………………………………...13 3.1. Trance scena u kontekstu rave kulture…………………………………………………........13 3.2. Trance scena u Zagrebu……………………………………………………………………..17 4. Metodologija…………………………………………………………………………………..20 5. Rezultati…………………………………………………………………………………….....22 5.1. Trance scena u Zagrebu……………………………………………………………………..22
    [Show full text]
  • Val Mcdermid Ritam Smrti Dead Beat Kate Brannigan 1
    Val McDermid Ritam smrti Dead Beat Kate Brannigan 1. Ritam smrti upoznaje nas s Kate Brannigan, privatnom detektivkom koja za Manschester čini ono što je V. I. Warshawski napravila na Chicago. Praveći uslugu poznaniku, Kate pristaje pronaći pjesnikinju Moiru Pollock i ta potraga je vodi u neke od najotrcanijih dijelova Leedsa i Bradforda. PRVI DIO l Kunem se, jednoga dana ću ga ubiti. Koga to? Muškarca koji živi u stanu do mojega, Richarda Barclava, rock-novinara i tipa koji je u svojoj glavi još totalno dijete, eto koga. Spo-takla sam se umorna preko praga svoga bungalova, ne žudeći ni za čim egzotičnijim od nekoliko sati sna, i pronašla Richardovu poruku. Kada kažem – pronašla, koristim taj izraz u ne baš doslovnom značenju. Jedva da sam mogla ne vidjeti je. Bio ju je zalijepio ljepljivom trakom s unutarnje strane mojih staklenih unutarnjih vrata, kako bi to bila prva stvar koju ću vidjeti pri ulasku na verandu. Sablasno je bliještala prema meni, nalikujući poruci djeteta Djedu Božićnjaku, markerom ispisana širokim tiskanim slovima na poleđini materijala diskografske kompanije priređenoga za tisak. – Ne zaboravi – večeras je Jettov nastup i zabava poslije toga. Obvezatno dođi. Vidimo se u osam. – Obve'zatno – je bilo podcrtano tri puta, a – Ne zaboravi je – zgrčilo moje ruke u gestu davljenja. Richard i ja smo ljubavnici samo devet mjeseci, a već sam naučila njegov jezik. Mogla bih napisati zbirku njegovih fraza. Službeni prijevod upute – Ne zaboravi je – Propustio sam ti spomenuti da sam rekao da ćemo ići negdje zaraditi nešto (što ti se gotovo sigurno neće svidjeti) i ako ne dođeš, bit ću u velikoj neprilici u društvu.
    [Show full text]
  • Download the Report
    November 1993 Vol. 5, Issue 21 TTTHREATS TO PPPRESS FFFREEDOMS A Report Prepared for the Free Media Seminar Commission on Security and Cooperation in Europe TTTABLE OF CCCONTENTS Introduction....................................................................................................................................................................................................................1 Croatia...............................................................................................................................................................................................................................3 Hungary..............................................................................................................................................................................................................................7 Poland..............................................................................................................................................................................................................................10 Romania..........................................................................................................................................................................................................................14 Russia .............................................................................................................................................................................................................................. 17
    [Show full text]