Ks. Stanisław Machnik Proboszcz Parafii Przeczyca
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Szanuj przeszłość, przyszłość oddaj Bogu Uczciwie pracuj na rodzinnym progu Wiadomości ISSN 1428-068X www.wiadomoscibrzosteckie.pl PISMO TOWARZYSTWABrzosteckie MIŁOŚNIKÓW ZIEMI BRZOSTECKIEJ, RADY MIEJSKIEJ ORAZ CENTRUM KULTURY I CZYTELNICTWA W BRZOSTKU Dni Ziemi Brzosteckiej – str. 6–7, 17–19 Fot. J. Nosal W NUMERZE: DNI ZIEMI BRZOSTECKIEJ NR 8 (184) ROK XXIII Rozkład jazdy autobusów sierpień 2012 wakaCjE, któRyCH sIĘ NIE zaPoMINa! cena 1,50 zł REGuLaMIN CMENtaRza PaRaFIaLNEGo w bRzostku CHoRwaCja – słowIaŃska dusza w oLIwNyM Gaju PRoGRaM odPustu w saNktuaRIuM MatkI boŻEj w PRzECzyCy PółkoLoNIa w PubLICzNEj szkoLE PodstawowEj w bRzostku oPowIEśCI dawNEj tREśCI – Na RówNIaCH bRzostECkICH 2 WIADOMOŚCI BRZOSTECKIE WIADOMOŚCI BRZOSTECKIE 3 wywiad z ks. Proboszczem Markiem Marcićkiewiczem kustoszem sanktuarium Matki bożej wniebowziętej w Przeczycy Kto położył największe zasługi w dziele koronacji Cudownej Figury Matki Bożej? Wielkimi czcicielami i propagatorami kultu Matki Boskiej Przeczyckiej byli proboszczowie przełomu XIX i XX wieku: ks. Michał Biały oraz ks. Stanisław Konopacki, który wybudował nowy kościół murowany i nosił się z zamiarem podjęcia starań o koronację. W 1906 r. w czasie poświęcenia, a w 1908 r. pod- czas konsekracji dokonanej przez sufragana przemyskiego ks. bpa Karola Fischera zmieniono tytuł kościoła ze św. Michała na Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny. Starania o koronację podjął mianowany w połowie 1920 roku nowy proboszcz parafii ks. Stanisław Machnik. Cuda i łaski zaczęto oficjalnie spisywać na Boże Narodzenie 1920 roku. Dnia 18 IV 1922 roku wysła- no pismo z parafii do Kurii Biskupiej w Przemyślu inicjujące starania o koronację Matki Boskiej Przeczyckiej. Animatorami przedsięwzięć koronacyjnych byli: ks. Stanisław Machnik – proboszcz, pan Włodzimierz Kaczorowski – dziedzic i kolator z Przeczycy, oraz rodak pochodzący ze Skurowej ks. dr Józef Jałowy (1885-1954) – katecheta rzeszowskiego Gimnazjum im. ks. Stanisława Konarskiego, opiekun Towarzystwa Sług św. Jest Ksiądz proboszczem oraz kustoszem przeczyckiego Zyty, moderator Sodalicji Mariańskiej Pań; później zaś w latach sanktuarium. W związku z tym, to Ksiądz najlepiej zna 1931-1934 budowniczy kościoła Chrystusa Króla w Rzeszowie. historię tego miejsca. Proszę powiedzieć kilka słów na te- Dla przeprowadzenia koronacji konieczne było: mat okoliczności powstania cudownej figury Matki Boskiej - udowodnienie starożytności kultu (antiquitascultus) Przeczyckiej. - sporządzenie listy łask i cudów (copia gratiarum) Czas powstania cudownej figury Matki Boskiej Przeczyckiej - wykazanie, że Przeczyca jest miejscem pielgrzymkowym określa się na lata 1460-1470. Suknia Matki Bożej jest w stylu (locum peregrinantium). gotyckim, ale twarze Maryi i Dzieciątka mają wygląd renesan- W odpowiedzi na pismo z 18 IV 1922 roku Kuria Biskupia sowy. Niektórzy historycy sztuki sugerują, że figura została w Przemyślu powołała 10 V 1922 r. Komisję, której przewod- wyrzeźbiona w jednej ze szkół Wita Stwosza na Węgrzech. niczył ks. dr Stefan Momidłowski. Komisja ta w dniach 3 i 4 Jest to rzeźba wykonana w drzewie lipowym lub gruszkowym, sierpnia 1922 roku wysłuchała świadectw wiernych, którzy o wysokości 120 cm. Matka Boża na prawej ręce trzyma Dzie- doznali łask i cudów. Przesłuchano wielu świadków, zaprotoko- ciątko Jezus. Udokumentowany kult Matki Boskiej Przeczyckiej łowano zaś pod przysięgą 109 świadectw. Sprawozdanie z prac sięga XVI wieku. Jako wotum z datą 3 maja 1679 roku został Komisji złożono 12 listopada 1922 r. Dekretem z dnia l lutego ofiarowany obraz malowany na desce. Przed Matką Bożą klęczy 1923 roku biskup Józef Sebastian Pelczar uznał „statuę Matki szlachcic, herbu Prus a pod obrazem znajduje się napis: „Ja Jan Boskiej w Przeczycy za łaskami słynącą”. W oparciu o ten Józef Grzybowski, zeznawam, że w ciężkiej bardzo chorobie ostatni dokument parafia skierowała pismo do Ojca Świętego będąc tak, że nikt mi żywota nie tuszył, ofiarowałem się na to Piusa XI na Wielkanoc 1924 rok z prośbą o pozwolenie na ko- miejsce do Najświętszej Pannie Maryi Przeczyckiej i wielkiej ronację koronami papieskimi. Koronacji dokonał ks. Bp Karol doznałem pomocy, bo w krótkim czasie ozdrowiałem, na znak Józef Fischer – sufragan przemyski w asyście ks. bpa Leona wdzięczności Matce Miłosierdzia to wotum oddaję”. Wałęgi – ordynariusza tarnowskiego i ks. bpa Edwarda Koma- Szlachcic ten pochodził prawdopodobnie z Lublina, co ra – sufragana tarnowskiego kaznodziei podczas uroczystości. świadczyłoby o szerokim zasięgu kultu Matki Boskiej Prze- W koronacji wzięło udział duchowieństwo oraz około 40 000 czyckiej w XVII wieku. Były też inne wota. W 1804 roku wiernych. Przed koronacją Matka Boska Przeczycka miała władze austriackie skonfiskowały naczynia liturgiczne, które na głowie dwa rodzaje koron: drewnianą – wykonaną w stylu przeznaczono na wojnę Austrii z Napoleonem. W tym samym kazimierzowskim oraz blaszaną, posrebrzaną – w typie korony czasie zginęły też inne wota. Ogółem Austriacy zabrali około habsburskiej, fundowaną przez Feliksa i Józefę Łopuszańskich, 30 wotów, resztę ukradł złodziej. Ludzie ofiarowali jednak dzierżawców ze Skurowej w 1867 roku. Na koronację z ofiar dalsze wota. Z początkiem XX wieku Matka Boska miała kilka parafian i wiernych czcicieli z sąsiednich parafii ufundowano sznurów korali oraz złoty pierścień ofiarowany przez księcia w 1923 roku korony dla Matki Bożej i Dzieciątka. Franciszka Woronieckiego. Jak dziś w Przeczycy wyglądają sierpniowe uroczystości Do Przeczycy przychodziły liczne pielgrzymki nie tylko związane ze Świętem Matki Boskiej Wniebowziętej? z okolicznych wsi, ale nawet z Węgier i Słowacji. Andrzej Ku- ropatnicki w książce „Geografia albo dokładne opisanie Kró- Wielki Odpust Przeczycki trwa zazwyczaj tydzień. Każde- lestwa Galicji i Lodomerii” z 1786 roku wspomina o słynnym go roku swój dzień przeznaczony na modlitwę mają: Rycerze z cudów wizerunku Matki Boskiej Przeczyckiej. Pisarz Józef Niepokalanej, Liturgiczna Służba Ołtarza, Róże Różańcowe, Ignacy Kraszewski podaje, że Przeczyca już w XV i XVI wieku Nauczyciele i Wychowawcy, Czciciele Matki Bożej Nieusta- znana była jako miejsce wielkiego napływu ludzi, w tym także jącej Pomocy, Czciciele Matki Bożej Przeczyckiej, Ludzie żebraków, obok Częstochowy, Kalwarii, Świętego Krzyża, Pracy i Bezrobotni, Straż Pożarna i Służby Mundurowe, Ludzie Szczepanowa, Gniezna, Rzeszowa, Zawady koło Dębicy. Chorzy i Cierpiący. Jeden dzień w ciągu tygodnia odpustowego Odpust odbywał się w Przeczycy na Objawienie św. Micha- poświęcony jest błogosławieństwu dzieci. ła – 8 maja. Po zaborach pielgrzymki do Przeczycy osłabły, Największe uroczystości ku czci Matki Bożej Przeczyckiej ponowne ożywienie ruchu pielgrzymkowego obserwujemy odbywają się 15 sierpnia. Wówczas odprawiana jest uroczysta dopiero w latach trzydziestych dziewiętnastego wieku. W 1831 Suma pod przewodnictwem Księdza Biskupa, podczas której roku wprowadzono w parafii drugi odpust na Wniebowzięcie wierni uczestniczą w procesji eucharystycznej. Delegacje oko- Matki Bożej. Wizytacja dekanalna z 1837 roku potwierdza licznych wiosek przynoszą wieńce żniwne będące wyrazem ożywienie kultu, podkreślając, iż wśród okolicznej ludności dziękczynienia za zbiory. utarło się przekonanie, że „Maryja Przeczycka przeczy złu Niech Przeczycka Pani błogosławi czcicielom przybywają- i nieszczęściu”. Do dziś przeświadczenie o cudownej mocy cym do jej tronu. sprawczej Przeczyckiej Pani sprowadza do sanktuarium w ciągu Dziękujemy za rozmowę. całego roku liczną rzeszę wiernych. atsz 4 WIADOMOŚCI BRZOSTECKIE jego usilnych próśb i błagań wysadziły w powietrze wieżę kościelną. ks. stanisław Machnik 1884-1974 15 sierpnia 1960 roku święcił swój Złoty Jubileusz Kapłaństwa z udziałem Proboszcz parafii Przeczyca w latach 1920-1974 Biskupa Michała Blechorczyka. W dwa lata później zrezygnował z administro- Ks. Stanisław Mach- wania parafią z powodu podeszłego nik urodził się 25 lip- wieku. Pozostał jednak u stóp Matki ca 1884 r. w Krośnie. Boskiej Przeczyckiej i pracował nadal Od najmłodszych lat z wielką gorliwością dla Jej czci i dobra przesiąknięty religijną dusz ludzkich. Umarł po krótkiej cho- atmosferą domu ro- robie 28 listopada 1974 roku w wieku dzinnego przyjął rado- 91 lat, 64 roku kapłaństwa, a 54 dusz- śnie zaproszenie Jezusa pasterzowania w Przeczycy. „Pójdź za Mną”. Po ma- Celebrans uroczystości pogrze- turze z pokorą i ufno- bowych Biskup Ordynariusz Jerzy ścią podjął naukę w Se- Ablewicz, jak również kaznodzieja minarium Duchownym ks. kanonik Kazimierz Ostafiński w Przemyślu. Tam jego podkreślali przede wszystkim jego pro- osobowość kształtowali stotę ewangeliczną, gorliwość, dobroć, wytrawni i mądrzy wy- życzliwość dla wszystkich i prawdziwie chowawcy, a znalazł się chrześcijański optymizm. wśród nich św. Biskup Źródłem tych jego pociągających Józef Sebastian Pelczar. Święcenia kapłańskie zalet charakteru stała się: przyjął w 1910 roku. a) głęboka, zdobywcza Chrystusowa Na pierwszą parafię pokora. Uczył się jej w nabożeństwie został skierowany do do Serca Jezusowego „Uczcie się Brzysk w powiecie ja- ode mnie, żem jest cichy i pokornego sielskim. Pełnił posługę serca”. Mógł powiedzieć o sobie za pasterską z wielkim za- apostołem „Służyłem Panu z całą pałem i poświęceniem pokorą, wśród łez i doświadczeń, któ- ku wielkiemu zado- rych doznawałem” (Dz. Ap. 20,19). woleniu miejscowego b) posłuszeństwo – zawsze zdyscyplino- proboszcza oraz para- wany. Obca mu była krytyka władzy, fian. Następnie został zawsze z godną szacunku uległością przeniesiony do Fary wypełniał jej