Diagnoza Służąca Wyznaczeniu Obszaru Zdegradowanego I Obszaru Rewitalizacji Gminy Uście Gorlickie
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARIU REWITALIZACJI DLA GMINY UŚCIE GORLICKIE Uście Gorlickie, 2017 DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE SPIS TREŚCI I. WSTĘP………………………………………………………………………………………………………………………………………….….4 II. METODOLOGIA WYZNACZANIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI.……………………………………………………………………………………………………………………………….5 III.DIAGNOZA OBECNEJ SYTUACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE………………….………………….….……8 3.1 OGÓLNE UWARUNKOWANIA………………………………………………………………………………………….…8 3.1.1. POŁOŻENIE I PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY……………………………………………………8 3.2 SFERA SPOŁECZNA………………………………………………………………………………………………………….14 3.2.1. STRUKTURA DEMOGRAFICZNA…………………………………………………………..…………14 3.2.2 POZIOM I STRUKTURA BEZROBOCIA REJESTROWEGO…………………………………21 3.2.3 POMOC SPOŁECZNA………………………………………………………………………………………..22 3.2.4 OŚWIATA I WYCHOWANIE…………………………………………………………………………..…28 3.2.5 KULTURA, SPORT, TURYSTYKA, REKREACJA…………………………………………….……33 3.2.6 BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE………………………………………………………………….……40 3.2.7 OCHRONA ZDROWIA…………………………………………………………………………………….…42 3.2.8 AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA…………………………………………………………….…………………43 3.3 SFERA GOSPODARCZA………………………………………………………………………………………………….…44 3.3.1 LICZBA I STRUKTURA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH…………………………………44 3.4 SFERA ŚRODOWISKOWA…………………………………………………………………………………………………46 3.4.1 ZASOBY ŚRODOWISKA NATURALNEGO……………………………………………………….…46 3.5 SFERA PRZESTRZENNO – FUNKCJONALNA ……………………………………………………………………49 3.5.1 SIEĆ WODOCIĄGOWA ………………………………………………………………………..……….…49 3.5.2 INFRASTRUKTURA DROGOWA…………………………………………………………………..……50 3.6 SFERA TECHNICZNA………………………………………………………………………………………………………..51 3.6.1 CHARAKTERYSTYKA STRUKTURY BUDOWLANEJ…………………………….………………51 3.6.2 GOSPODARKA MIESZKANIOWA………………………………………………………………………52 IV. BADANIA ANKIETOWE………………………………………………………………………………………………………………52 4.1 METODOLOGIA…………………………………………………………………………………………………………………52 2 DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE 4.1.1. WYNIKI BADANIA ANKIETOWEGO LIDERÓW OPINII PUBLICZNEJ MIESZKAŃCÓW I INTERESARIUSZY REWITALIZACJI………………………………………………………………………..53 4.1.2. WYNIKI BADANIA ANKIETOWEGO MŁODZIEŻY GIMNAZJALNEJ…………………..66 V. ANALIZA SWOT…………………………………………………………………………………………………………………….......71 VI. IDENTYFIKACJA NEGATYWNYCH ZJAWISK………………………………………………………………….…….77 6.1 WSKAŹNIKI BNEGATYWNYCH ZJAWISK…………………………………………………………………………79 6.1.1 WSKAŹNIK ZJAWISK SPOŁECZNYCH………………………………………………………………79 6.1.2 WSKAŹNIK ZJAWISK GOSPODARCZYCH…………………………………………….………….86 6.1.3 WSKAŹNIKI DODATKOWE…………………………………………………………………………….…88 VII. DELIMITACJA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO……………………………………………………………………90 VIII. WYZNACZENIE OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARUREWITALIZACJI……….…103 3 DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE I. WSTĘP Rewitalizacja – proces wyprowadzenia ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczność, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji. Proces rewitalizacji ma charakter długotrwały i opiera się na udziale szerokiej grupy interesariuszy: mieszkańców, lokalnych przedsiębiorców, organizacji pozarządowych, jednostek samorządu terytorialnego i ich jednostek organizacyjnych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych. Zgodnie z Ustawą z dnia 9 października 2015 o rewitalizacji (Dz.U. z 2015 r., poz. 1777) przygotowanie, koordynowanie i tworzenie warunków do wdrożenia i prowadzenia procesu rewitalizacji stanowi zadanie własne gmin. Gmina przystępując do przeprowadzenia rewitalizacji, zgodnie z wytycznymi ustawy o rewitalizacji zobowiązana jest do wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. Obszar zdegradowany to obszar gminy znajdujący się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym, na którym współwystępuje jedno z następujących negatywnych zjawisk: gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno-funkcjonalnych, technicznych. Negatywne zjawiska zgodnie z ustawą o rewitalizacji1: 1) gospodarcze w szczególności niski stopień przedsiębiorczości, słaba kondycja lokalnych przedsiębiorstw, 2) środowiskowe w szczególności przekroczenie standardów jakości środowiska, obecność odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska, 3) przestrzenno-funkcjonalne w szczególności niewystarczające wyposażenie w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej zły stan techniczny, brak dostępu do podstawowych usług lub ich niska jakości, niedostosowanie rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, niski poziom obsługi komunikacyjnej, niedobór lub niska jakości terenów publicznych, 4) techniczne w szczególności degradacja stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym, oraz niefunkcjonowanie rozwiązań technicznych umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności i ochrony środowiska. Obszar zdegradowany może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic, pod warunkiem stwierdzenia na każdym z podobszarów występowania koncentracji negatywnych zjawisk społecznych oraz gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno-funkcjonalnych lub technicznych. Obszar obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego, cechujący się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, na którym z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego gmina zamierza prowadzić rewitalizację, wyznacza się jako obszar rewitalizacji. 1 Ustawa z dnia 9 października 2015 o rewitalizacji (Dz.U. z 2015 r., poz. 1777) 4 DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE Obszar rewitalizacji nie może być większy niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkały przez więcej niż 30% liczby mieszkańców gminy. Obszar rewitalizacji może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic. Wyznaczenie wyżej wymienionych obszarów następuje na podstawie przeprowadzonej diagnozy miasta i gminy potwierdzającej spełnienie przesłanek określonych w art. 9 i 10 ustawy2. Diagnoza została opracowana na podstawie danych ilościowych oraz przy aktywnym udziale społeczności lokalnej. W ramach partycypacji społecznej zostały przeprowadzone badania ankietowe mające na celu poznanie potrzeb i oczekiwań interesariuszy oraz ocenie sytuacji społeczno-gospodarczej i przestrzennej miasta i gminy. Diagnoza składa się z części ogólnej obrazującej sytuację miasta i gminy na tle województwa i kraju oraz szczegółowej analizy wskaźników dla poszczególnych sfer problemowych: społecznej, gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej. Dla każdej ze sfer problemowych zostały zidentyfikowane zjawiska kryzysowe. Natomiast dla poszczególnych zjawisk zostały określone wskaźniki, po wyliczeniu których możliwe było wyznaczenie obszarów charakteryzujących się niższymi wartościami, niż średnia dla całego miasta i gminy. Analiza wybranych wskaźników pozwoliła na wyznaczenie obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji, na którym w pierwszej kolejności powinny być prowadzone zadania rewitalizacyjne. II. METODOLOGIA WYZNACZANIA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI Na potrzeby wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na terenie gminy Uście Gorlickie dokonano analizy pozyskanych wskaźników, które pozostają w zgodzie z Wytycznymi w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-20203 Ministra Rozwoju z dnia 2 sierpnia 2016 r. oraz Ustawą o rewitalizacji z dnia 9 października 2016 r., w tym zakresie. W celu przeprowadzenia analizy wykorzystano podział gminy na 3 obszary: Obszar I – Banica Obszar II – Wysowa-Zdrój Obszar III – Uście Gorlickie 2 Ustawa z dnia 9 października 2015 o rewitalizacji (Dz.U. z 2015 r., poz. 1777) 3 Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 Ministra Rozwoju z dnia 2 sierpnia 2016 r. MR/H 2014-2020/20(2)08/2016 5 Kwantyfikowalne i weryfikowalne dane pozwalające zdiagnozować obszary problemowe na terenie gminy pozyskano z zasobów Głównego Urzędu Statystycznego, Urzędu Gminy w Uściu Gorlickim, Powiatowego Urzędu Pracy, Komendy Powiatowej Policji w Gorlicach, Posterunku Policji w Uściu Gorlickim, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Uściu Gorlickim i innych dostępnych źródeł. Zgodnie z horyzontalną polityką partycypacji społecznej, jako uzupełnienie badań ilościowych posłużono się również wynikami badań społecznych przeprowadzonych wśród mieszkańców gminy Uście Gorlickie jak również młodzieży gimnazjalnej. Badania prowadzone były w formie wywiadów kwestionariuszowych na reprezentatywnej przedmiotowo próbie mieszkańców oraz w formie ankiety internetowej do samodzielnego wypełnienia. W ankiecie znalazły się pytania dotyczące różnych aspektów życia mieszkańców, bezpieczeństwa, aktywności społecznej jak również potrzeb i oczekiwań interesariuszy oraz ocenie sytuacji społeczno-gospodarczej i przestrzennej gminy Uście Gorlickie. Respondenci byli również proszeni o wskazanie lokalizacji obszaru, na którym powinny być prowadzone działania rewitalizacyjne. Podczas przygotowywania diagnozy sytuacji: czynników i zjawisk kryzysowych występujących na terenie gminy Uście