Diagnoza Służąca Wyznaczeniu Obszaru Zdegradowanego I Obszaru Rewitalizacji Gminy Uście Gorlickie

DIAGNOZA SŁUŻĄCA

WYZNACZENIU

OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARIU REWITALIZACJI DLA GMINY UŚCIE GORLICKIE

Uście Gorlickie, 2017

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

SPIS TREŚCI

I. WSTĘP………………………………………………………………………………………………………………………………………….….4

II. METODOLOGIA WYZNACZANIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI.……………………………………………………………………………………………………………………………….5

III.DIAGNOZA OBECNEJ SYTUACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE………………….………………….….……8

3.1 OGÓLNE UWARUNKOWANIA………………………………………………………………………………………….…8

3.1.1. POŁOŻENIE I PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY……………………………………………………8

3.2 SFERA SPOŁECZNA………………………………………………………………………………………………………….14

3.2.1. STRUKTURA DEMOGRAFICZNA…………………………………………………………..…………14

3.2.2 POZIOM I STRUKTURA BEZROBOCIA REJESTROWEGO…………………………………21

3.2.3 POMOC SPOŁECZNA………………………………………………………………………………………..22

3.2.4 OŚWIATA I WYCHOWANIE…………………………………………………………………………..…28

3.2.5 KULTURA, SPORT, TURYSTYKA, REKREACJA…………………………………………….……33

3.2.6 BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE………………………………………………………………….……40

3.2.7 OCHRONA ZDROWIA…………………………………………………………………………………….…42

3.2.8 AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA…………………………………………………………….…………………43

3.3 SFERA GOSPODARCZA………………………………………………………………………………………………….…44

3.3.1 LICZBA I STRUKTURA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH…………………………………44

3.4 SFERA ŚRODOWISKOWA…………………………………………………………………………………………………46

3.4.1 ZASOBY ŚRODOWISKA NATURALNEGO……………………………………………………….…46

3.5 SFERA PRZESTRZENNO – FUNKCJONALNA ……………………………………………………………………49

3.5.1 SIEĆ WODOCIĄGOWA ………………………………………………………………………..……….…49

3.5.2 INFRASTRUKTURA DROGOWA…………………………………………………………………..……50

3.6 SFERA TECHNICZNA………………………………………………………………………………………………………..51

3.6.1 CHARAKTERYSTYKA STRUKTURY BUDOWLANEJ…………………………….………………51

3.6.2 GOSPODARKA MIESZKANIOWA………………………………………………………………………52

IV. BADANIA ANKIETOWE………………………………………………………………………………………………………………52

4.1 METODOLOGIA…………………………………………………………………………………………………………………52

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

4.1.1. WYNIKI BADANIA ANKIETOWEGO LIDERÓW OPINII PUBLICZNEJ MIESZKAŃCÓW I INTERESARIUSZY REWITALIZACJI………………………………………………………………………..53

4.1.2. WYNIKI BADANIA ANKIETOWEGO MŁODZIEŻY GIMNAZJALNEJ…………………..66

V. ANALIZA SWOT……………………………………………………………………………………………………………………...... 71

VI. IDENTYFIKACJA NEGATYWNYCH ZJAWISK………………………………………………………………….…….77

6.1 WSKAŹNIKI BNEGATYWNYCH ZJAWISK…………………………………………………………………………79

6.1.1 WSKAŹNIK ZJAWISK SPOŁECZNYCH………………………………………………………………79

6.1.2 WSKAŹNIK ZJAWISK GOSPODARCZYCH…………………………………………….………….86

6.1.3 WSKAŹNIKI DODATKOWE…………………………………………………………………………….…88

VII. DELIMITACJA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO……………………………………………………………………90

VIII. WYZNACZENIE OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARUREWITALIZACJI……….…103

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

I. WSTĘP

Rewitalizacja – proces wyprowadzenia ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczność, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji. Proces rewitalizacji ma charakter długotrwały i opiera się na udziale szerokiej grupy interesariuszy: mieszkańców, lokalnych przedsiębiorców, organizacji pozarządowych, jednostek samorządu terytorialnego i ich jednostek organizacyjnych, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych. Zgodnie z Ustawą z dnia 9 października 2015 o rewitalizacji (Dz.U. z 2015 r., poz. 1777) przygotowanie, koordynowanie i tworzenie warunków do wdrożenia i prowadzenia procesu rewitalizacji stanowi zadanie własne gmin. Gmina przystępując do przeprowadzenia rewitalizacji, zgodnie z wytycznymi ustawy o rewitalizacji zobowiązana jest do wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. Obszar zdegradowany to obszar gminy znajdujący się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym, na którym współwystępuje jedno z następujących negatywnych zjawisk: gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno-funkcjonalnych, technicznych. Negatywne zjawiska zgodnie z ustawą o rewitalizacji1: 1) gospodarcze w szczególności niski stopień przedsiębiorczości, słaba kondycja lokalnych przedsiębiorstw, 2) środowiskowe w szczególności przekroczenie standardów jakości środowiska, obecność odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska, 3) przestrzenno-funkcjonalne w szczególności niewystarczające wyposażenie w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej zły stan techniczny, brak dostępu do podstawowych usług lub ich niska jakości, niedostosowanie rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, niski poziom obsługi komunikacyjnej, niedobór lub niska jakości terenów publicznych, 4) techniczne w szczególności degradacja stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym, oraz niefunkcjonowanie rozwiązań technicznych umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności i ochrony środowiska. Obszar zdegradowany może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic, pod warunkiem stwierdzenia na każdym z podobszarów występowania koncentracji negatywnych zjawisk społecznych oraz gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno-funkcjonalnych lub technicznych. Obszar obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego, cechujący się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, na którym z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego gmina zamierza prowadzić rewitalizację, wyznacza się jako obszar rewitalizacji.

1 Ustawa z dnia 9 października 2015 o rewitalizacji (Dz.U. z 2015 r., poz. 1777)

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Obszar rewitalizacji nie może być większy niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkały przez więcej niż 30% liczby mieszkańców gminy. Obszar rewitalizacji może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic. Wyznaczenie wyżej wymienionych obszarów następuje na podstawie przeprowadzonej diagnozy miasta i gminy potwierdzającej spełnienie przesłanek określonych w art. 9 i 10 ustawy2. Diagnoza została opracowana na podstawie danych ilościowych oraz przy aktywnym udziale społeczności lokalnej. W ramach partycypacji społecznej zostały przeprowadzone badania ankietowe mające na celu poznanie potrzeb i oczekiwań interesariuszy oraz ocenie sytuacji społeczno-gospodarczej i przestrzennej miasta i gminy. Diagnoza składa się z części ogólnej obrazującej sytuację miasta i gminy na tle województwa i kraju oraz szczegółowej analizy wskaźników dla poszczególnych sfer problemowych: społecznej, gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej. Dla każdej ze sfer problemowych zostały zidentyfikowane zjawiska kryzysowe. Natomiast dla poszczególnych zjawisk zostały określone wskaźniki, po wyliczeniu których możliwe było wyznaczenie obszarów charakteryzujących się niższymi wartościami, niż średnia dla całego miasta i gminy. Analiza wybranych wskaźników pozwoliła na wyznaczenie obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji, na którym w pierwszej kolejności powinny być prowadzone zadania rewitalizacyjne.

II. METODOLOGIA WYZNACZANIA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI

Na potrzeby wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na terenie gminy Uście Gorlickie dokonano analizy pozyskanych wskaźników, które pozostają w zgodzie z Wytycznymi w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-20203 Ministra Rozwoju z dnia 2 sierpnia 2016 r. oraz Ustawą o rewitalizacji z dnia 9 października 2016 r., w tym zakresie.

W celu przeprowadzenia analizy wykorzystano podział gminy na 3 obszary: Obszar I – Banica Obszar II – Wysowa-Zdrój Obszar III – Uście Gorlickie

2 Ustawa z dnia 9 października 2015 o rewitalizacji (Dz.U. z 2015 r., poz. 1777) 3 Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 Ministra Rozwoju z dnia 2 sierpnia 2016 r. MR/H 2014-2020/20(2)08/2016

Kwantyfikowalne i weryfikowalne dane pozwalające zdiagnozować obszary problemowe na terenie gminy pozyskano z zasobów Głównego Urzędu Statystycznego, Urzędu Gminy w Uściu Gorlickim, Powiatowego Urzędu Pracy, Komendy Powiatowej Policji w Gorlicach, Posterunku Policji w Uściu Gorlickim, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Uściu Gorlickim i innych dostępnych źródeł. Zgodnie z horyzontalną polityką partycypacji społecznej, jako uzupełnienie badań ilościowych posłużono się również wynikami badań społecznych przeprowadzonych wśród mieszkańców gminy Uście Gorlickie jak również młodzieży gimnazjalnej. Badania prowadzone były w formie wywiadów kwestionariuszowych na reprezentatywnej przedmiotowo próbie mieszkańców oraz w formie ankiety internetowej do samodzielnego wypełnienia. W ankiecie znalazły się pytania dotyczące różnych aspektów życia mieszkańców, bezpieczeństwa, aktywności społecznej jak również potrzeb i oczekiwań interesariuszy oraz ocenie sytuacji społeczno-gospodarczej i przestrzennej gminy Uście Gorlickie. Respondenci byli również proszeni o wskazanie lokalizacji obszaru, na którym powinny być prowadzone działania rewitalizacyjne. Podczas przygotowywania diagnozy sytuacji: czynników i zjawisk kryzysowych występujących na terenie gminy Uście Gorlickie dokonano analizy obszarów kwalifikujących się do objęcia gminnym programem rewitalizacji. Identyfikacja obszarów problemowych została oparta o weryfikowalne kryteria, które w dłuższej perspektywie pozwolą na monitorowanie procesu rewitalizacji. Uzyskanie danych ilościowych i jakościowych pozwoliło na wyodrębnienie obszarów charakteryzujących się koncentracją problemów, które występują na terenie gminy Uście Gorlickie. Analiza zjawisk kryzysowych obejmująca cały obszar miasta i gminy została przeprowadzona we wszystkich pięciu aspektach: społecznym, gospodarczym, środowiskowym, przestrzenno- funkcjonalnym oraz technicznym. Do podstawowych kryteriów uznania obszaru za zdegradowany należały m.in.:  problemy społeczne związane z odsetkiem ludności korzystającej z pomocy społecznej ze względu na: ubóstwo, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych, niepełnosprawność, alkoholizm, etc.,  problemy demograficzne – depopulacja,  bezrobocie, w tym: długotrwałe bezrobocie,  przestępczość,  niska aktywności społeczna mieszkańców,  niska aktywności gospodarcza mieszkańców,  obecność odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska,  słaba kondycja lokalnych przedsiębiorstw,  niewystarczające wyposażenie w infrastrukturę techniczną i społeczną,  brak dostępu do podstawowych usług,  występująca zdegradowana tkanka budynków użyteczności publicznej. Wystąpienie powyższych zjawisk, w różnych konfiguracjach, w tym wszystkich równocześnie, świadczy o kryzysowej sytuacji danego obszaru.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Wyniki analizy pozwalają określić zarówno dynamikę zjawisk kryzysowych, jak również zidentyfikować osiedla i sołectwa – tzw. zdegradowane obszary, w których następuje największa koncentracja problemów.

III. DIAGNOZA OBECNEJ SYTUACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

3.1 OGÓLNE UWARUNKOWANIA

3.1.1 POŁOŻENIE I PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY

Gmina Uście Gorlickie położona jest w południowo-wschodniej części Województwa Małopolskiego w powiecie Gorlickim. Uście Gorlickie od południa graniczy bezpośrednio ze Słowacją, od północy z gminą Ropa i Gorlice, od zachodu z gminą Grybów i Krynica. Obejmuje rozległy obszar 287 km2 i należy do jednej z największych gmin w Polsce.

Charakterystyczną cechą krajobrazu jest górzyste ukształtowanie terenu z malowniczym przełomem rzek i potoków.

Pod względem geograficznym teren gminy obejmuje zachodnią część Beskidu Niskiego nazywaną Górami Hańczowskimi. Południową granicę Gminy wyznacza główny wododział karpacki, którego szczytami przebiega granica polsko-słowacka, wschodnią – otulina Magurskiego Parku Narodowego, a północną – długie pasmo Magury Małastowskiej. Najwyższym punktem Gminy jest szczyt Lackowa (997 m n.p.m).

Obszar Gminy charakteryzuje się górzystym ukształtowaniem terenu należącym do gór średnich o rusztowym układzie głównych grzbietów i dolin. W krajobrazie dominują długie, zalesione pasma górskie lub pojedyncze góry poprzedzielane malowniczymi przełomami rzek i potoków oraz rozległe obszary łąk, pastwisk i pól uprawnych. Średnie wzniesienie nad poziom morza wynosi 350 – 500 m.

W skład gminy wchodzi 20 wsi, w tym 19 sołectw:

 Banica  Brunary  Czarna  Gładyszów  Hańczowa  Izby  Konieczna  Kunkowa  Kwiatoń

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

 Nowica  Regietów  Ropki  Smerekowiec  Stawisza  Śnietnica  Skwirtne  Uście Gorlickie  Wysowa-Zdrój (miejscowości: Wysowa-Zdrój i Blechnarka)  Zdynia

Pozostałe miejscowości i przysiółki: Huta Wysowska, Leszczyny, Oderne, Przysłop, Juszkowa.

Mapa 1. Położenie gminy Uście Gorlickie.

Źródło: http://mapa.targeo.pl/gmina-uscie-gorlickie,703995/gmina

Mapa 2. Gmina Uście Gorlickie na tle powiatu gorlickiego i województwa małopolskiego

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Mapa 3. Gmina Uście Gorlickie

Gmina Uście Gorlickie graniczy z takimi gminami jak:

 Ropa  Gorlice  Grybów

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

 Krynica-Zdrój  Sękowa

Ogółem Gmina Uście Gorlickie obejmuje obszar 287 km2, w tym tereny leśne, co stanowi ok. 29,75% powierzchni powiatu gorlickiego i czyni ją jedną z największych w Polsce.

Tabela 1. Powierzchnia gminy Uście Gorlickie według jednostek terytorialnych

Powierzchnia Udział procentowy (%) Lp. Wyszczególnienie ewidencyjna w ha w obszarze gminy 1 Banica 1281 ha 4 % 2 Blechnarka 902 ha 3 % 3 Brunary 1695 ha 6 % 4 Czarna 665 ha 2 % 5 Gładyszów 1693 ha 6 % 6 Hańczowa 2040 ha 7 % 7 Izby 1820 ha 6 % 8 Konieczna 821 ha 3 % 9 Kunkowa 1184 ha 4 % 10 Kwiatoń 623 ha 2 % 11 Nowica 1439 ha 5 % 12 Regietów 1657 ha 6 % 13 Ropki 936 ha 3 % 14 Skwirtne 784 ha 3 % 15 Smerekowiec 1862 ha 6 % 16 Stawisza 1056 ha 4 % 17 Śnietnica 1529 ha 5 % 18 Uście Gorlickie 2595 ha 9 % 19 Wysowa Zdrój 2019 ha 7 % 20 Zdynia 2169 ha 8 % Gmina Uście Gorlickie - ogółem 28 770 ha 100 %

Źródło: Urząd Gminy Uście Gorlickie

Wykres 1. Udział procentowy w powierzchni gminy Uście Gorlickie

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

UDZIAŁ PROCENTOWY W POWIERZCHNI GMINY UŚCIE GORLICKIE

UŚCIE GORLICKIE; BANICA ; 4% 9% BLECHNARKA; 3%

SKWIRTNE; 3% BRUNARY; 6%

ŚNIETNICA; 5% CZARNA; 2%

STAWISZA; 4% GŁADYSZÓW; 6%

SMEREKOWIEC; 6% HAŃCZOWA; 7%

ROPKI; 3%

IZBY; 6% REGIETÓW; 6%

KONIECZNA; 3% NOWICA; 5% KWIATOŃ; 2%KUNKOWA; 4%

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Uście Gorlickie

Największą terytorialnie miejscowością Gminy jest Uście Gorlickie (9%). Kwiatoń (2%) oraz Czarna (2%) są najmniejszymi jednostkami terytorialnymi Gminy.

Obszar gminy stanowią głównie zalesione grzbiety górskie typowe dla Beskidu Niskiego. Tereny te poprzedzielane są dolinami Ropy, Zdynianki oraz Białej. Przebiegają tędy atrakcyjne szlaki górskie prowadzące przez główne grzbiety. Doliny wąskie i głęboko wcięte ulegają, z biegiem rzek, rozszerzeniu przechodząc w doliny płaskodenne.

Ukształtowanie powierzchni gminy

 27% powierzchni gminy – grzbiety górskie z przewagą gór niskich;  45% powierzchni gminy – podgórza o zdecydowanej dominacji pogórzy średnich;  28% powierzchni gminy – doliny, kotliny i przylegające do nich łagodne podnóża stoków.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

3.2. SFERA SPOŁECZNA

Ukierunkowania na zjawiska i problemy w obszarze sfery życia społecznego mieszkańców obszarów rewitalizowanych jest mocnym akcentem w polityce rewitalizacyjnej gmin. Rewitalizacja ma bowiem na celu odnowienie społecznego potencjału dzielnic, ulic, osiedli, sąsiedztwa, dzięki czemu miejscowa społeczność ma szanse na integrację w szerszym środowisku. Tym samym przedmiotem rewitalizacji jest określona przestrzeń fizyczna ludności lokalnej oraz różne grupy interesariuszy, mieszkające lub użytkujące dany obszar. To właśnie aspekt społeczny jest fundamentem projektowania działań rewitalizacyjnych, dlatego to problemy, z którymi borykają się mieszkańcy i ich potrzeby, jakie wykazują w obszarze jakości życia, mają kluczowe znaczenie dla podejmowanych decyzji rewitalizacyjnych.

3.2.1 STRUKTURA DEMOGRAFICZNA

Gmina Uście Gorlickie ma 6846 mieszkańców, czyli zamieszkuje ją 6,3% ludności powiatu. Gmina stanowi 29,8% powierzchni powiatu.

Populacja Gminy Uście Gorlickie

Wykres 2. Populacja w Gminie Uście Gorlickie w latach 2002 – 2016.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

W latach 2002-2016 liczba mieszkańców wzrosła o 9,0%. Średni wiek mieszkańców wynosi 36,3 lat i jest mniejszy od średniego wieku mieszkańców województwa małopolskiego oraz znacznie mniejszy od średniego wieku mieszkańców całej Polski.

Tabela 2. Struktura ludności wg płci

PŁEĆ ILOŚĆ %

KOBIETY 3388 49

MĘŻSZYŻNI 3458 51

RAZEM 6846 100

Dokonując charakterystyki danych liczbowych dostrzec należy niewielki wzrost ludności Gminy, co bez wątpienia jest sygnałem wskazującym na niekorzystne trendy zachodzące w kształtującym się w czasie stanie liczbowym mieszkańców Gminy. Analiza pokazuje również przewagę mężczyzn w każdym z lat.

Prowadząc analizy dotyczące zasobów ludzkich charakterystyce poddać należy także stan czynnika ludzkiego w rozbiciu na poszczególne miejscowości Gminy.

Wykres 3. Stan ludności w poszczególnych sołectwach i wsiach w gminie Uście Gorlickie, stan na 31.12.2016 r

Stan ludności w poszczególnych sołectwach i wsiach w gminie Uście Gorlickie na 31.12.2016 r. 1 254

930 748

520 528 516 362 312 259 228 191 177 222 127 116 112 97 53 56 38

Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Uście Gorlickie

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Dane wskazują, że najbardziej zaludnione miejscowości Gminy to Uście Gorlickie (1254 mieszkańców). Natomiast najmniejsza liczba mieszkańców jest we wsi Ropki tylko 38, nieco więcej jest w Blechnarce (53) oraz Koniecznej (56).

Udział poszczególnych, ściśle określonych grup wiekowych ludności w ogólnej zbiorowości danego społeczeństwa stanowi wartościowe źródło informacji przydatnych w trakcie diagnozowania potencjału demograficznego. Ich analiza, zmiany i prognozy mają znaczenie w ujęciu planów rozwojowych danego obszaru (m.in. ilość szkół, miejsc pracy, struktury funduszy emerytalnych itp.).

Ekonomiczne grupy wiekowe, to grupy ludności z uwagi na wiek zdolności do pracy tj. wiek przedprodukcyjny, czyli osoby młode do 17 roku życia, wiek produkcyjny, czyli kobiety od 18 do 60 roku życia oraz mężczyźni od 18 do 65 roku życia i wiek poprodukcyjny w przypadku kobiet powyżej 60 roku życia i mężczyzn powyżej 65 roku życia.

Tabela 3. Struktura ludności w gminie Uście Gorlickie według ekonomicznych grup wiekowych w latach 2011-2016.

WIEK PRZEDPRODUKCYJNY 2011 2012 2013 2014 2015 2016

mężczyźni 834 816 800 785 786 767 kobiety 830 815 789 791 799 804 Ogółem wiek przedprodukcyjny 1664 1631 1589 1576 1585 1571 Ogółem liczba mieszkańców Gminy Uście Gorlickie 6738 6768 6770 6795 6834 6846 Procentowy udział ludności w wieku przedprodukcyjnym do 24,7 % 24,1 % 23,3 % 23,2 % 22,9 % 22,9 % ogółu mieszkańców WIEK PRODUKCYJNY 2011 2012 2013 2014 2015 2016

mężczyźni 2311 2321 2332 2335 2341 2340 kobiety 1900 1934 1960 1953 1944 1945 Ogółem wiek produkcyjny 4211 4255 4292 4288 4285 4285 Ogółem liczba mieszkańców Gminy Uście Gorlickie 6738 6768 6770 6795 6834 6846 Procentowy udział ludności w wieku produkcyjnym do ogółu 62,5 % 62,9 % 63,3 % 63,1 % 62,8 % 62,6 % mieszkańców

WIEK POPRODUKCYJNY 2011 2012 2013 2014 2015 2016

mężczyźni 274 284 297 316 331 351 kobiety 589 598 592 615 633 639 Ogółem wiek poprodukcyjny 863 882 889 931 964 990 Ogółem liczba mieszkańców Gminy Uście Gorlickie 6738 6768 6770 6795 6834 6846

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Procentowy udział ludności w wieku poprodukcyjnym do ogółu 12,8 % 13 % 13,5 % 13,7 % 14,3 % 14,5 % mieszkańców

Źródło: Urząd Gminy Uście Gorlickie

Informacje otrzymane z Urzędu Gminy Uście Gorlickie, pokazują, że wśród ludności zamieszkującej terytorium Gminy przeważają mieszkańcy znajdujący się w wieku produkcyjnym. Na drugim miejscu plasują się osoby w wieku przedprodukcyjnym. Przewaga wskazanych grup ludności daje podstawy stwierdzeniu, że społeczeństwo Gminy jest relatywnie młode.

Na liczbę ludności istotny wpływ ma ruch naturalny oznaczający zmiany w populacji ludzkiej na skutek – urodzeń, zgonów, małżeństw. Zdarzenia te budzą znaczące zmiany w stanie liczebnym i strukturze ludności według płci, wieku i stanu cywilnego. Statystyki dowodzą, że istnieją silne obustronne zależności między natężeniem poszczególnych elementów ruchu naturalnego, a strukturą ludności według płci i wieku. Fundamentalne znaczenie ma tu analiza urodzeń i zgonów.

Wykres 4. Biologiczne grupy wieku w gminie Uście Gorlicka

Dane liczbowe:

 osoby w wieku 0-14 lat stanowią 19,3%, co jest znacznie powyżej średniej w województwie małopolskim, która wynosi 15,8%;  osoby w wieku 15-64 lat stanowią 69,0%, co jest zbliżone do średniej w województwie małopolskim, która wynosi 69,4%;  osoby w wieku 65+ lat stanowią 11,6%, co jest znacznie poniżej średniej w województwie małopolskim, która wynosi 14,9%.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Wskaźniki obciążenia demograficznego4 1) Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym: Gmina Uście Gorlickie 58,6; woj. małopolskie 59,2; Polska 58,8. 2) Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym: Gmina Uście Gorlickie 22,3; woj. małopolskie 28,9; Polska 30,2 3) Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym: Gmina Uście Gorlickie 61,6; woj. małopolskie 95,4; Polska 105,2.

Gmina Uście Gorlickie ma 6846 mieszkańców, z czego 49% stanowią kobiety (3388 osoby), a 51% mężczyźni (3458 osób). W latach 2002-2016 liczba mieszkańców wzrosła o 9,0%. Średni wiek mieszkańców wynosi 36,3 lat i jest mniejszy od średniego wieku mieszkańców województwa małopolskiego oraz znacznie mniejszy od średniego wieku mieszkańców całej Polski.

W tym samym okresie odnotowano 1,0 rozwodów przypadających na 1000 mieszkańców. 31,1% mieszkańców gminy Uście Gorlickie jest stanu wolnego, 57,8% żyje w małżeństwie, 2,1% mieszkańców jest po rozwodzie, a 8,8% to wdowy/wdowcy.

Przyrost naturalny

Wykres 5. Przyrost naturalny w latach 1995-2015 w gminie Uście Gorlickie

4 http://www.polskawliczbach.pl/gmina_Uscie_Gorlickie

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Mieszkańcy gminy Uście Gorlickie zawarli w 2015 roku 41 małżeństw, co odpowiada 6,0 małżeństwom na 1000 mieszkańców. Jest to znacznie więcej od wartości dla województwa małopolskiego oraz znacznie więcej od wartości dla Polski. W tym samym okresie odnotowano 1,0 rozwodów przypadających na 1000 mieszkańców. 31,1% mieszkańców gminy Uście Gorlickie jest stanu wolnego, 57,8% żyje w małżeństwie, 2,1% mieszkańców jest po rozwodzie, a 8,8% to wdowy/wdowcy.

Gmina Uście Gorlickie ma dodatni przyrost naturalny wynoszący 45. Odpowiada to przyrostowi naturalnemu 6,6 na 1000 mieszkańców gminy Uście Gorlickie. W 2015 roku urodziło się 97 dzieci, w tym 44,3% dziewczynek i 55,7% chłopców. Średnia waga noworodków to 3 359 gramów. Współczynnik dynamiki demograficznej, czyli stosunek liczby urodzeń żywych do liczby zgonów wynosi 1,07 i jest nieznacznie mniejszy od średniej dla województwa oraz znacznie większy od współczynnika dynamiki demograficznej dla całego kraju.

W 2013 roku 52,9% zgonów w gminie Uście Gorlickie spowodowanych było chorobami układu krążenia, przyczyną 23,2% zgonów w gminie Uście Gorlickie były nowotwory, a 4,7% zgonów spowodowanych było chorobami układu oddechowego. Na 1000 ludności gminy Uście Gorlickie przypada 7.67 zgonów. Jest to znacznie mniej od wartości średniej dla województwa małopolskiego oraz znacznie mniej od wartości średniej dla kraju.

Migracje

Liczba osób napływających na dany obszar zależy w wielu przypadkach od różnych czynników, ale przede wszystkim w czasach współczesnych od możliwości zatrudnienia w danej gminie lub w jej pobliżu. Jeżeli w grę nie wchodzi dla pewnych grup ludności zatrudnienie, to ważnymi czynnikami są jakość środowiska przyrodniczego i społecznego, cena mieszkań (ziemi), koszty utrzymania, dostępność do infrastruktury a także więź rodzinna. Wg definicji z GUS, migracje wewnętrzne to zmiany miejsca zamieszkania (pobytu stałego lub czasowego) w obrębie kraju, polegające na przekroczeniu granicy administracyjnej gminy, w tym: w przypadku gmin miejsko - wiejskich, zmiany miejsca zamieszkania w obrębie gminy, z terenów wiejskich na miejskie lub odwrotnie. Fakt przybycia (tj. zameldowania) do danej jednostki administracyjnej w celu zamieszkania określa się mianem napływu migracyjnego (wędrówkowego), wyjazdu - w celu zamieszkania w innej jednostce - mianem odpływu migracyjnego (wędrówkowego). Saldo migracji to różnica między liczbą zameldowań i wymeldowań.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Wykres 6. Migracje na pobyt stały w latach 1995-2015 w gminie Uście Gorlickie

Analiza sytuacji migracyjnej Gminy Uście Gorlickie na przełomie lat 2010-2015 wskazuje na zasadniczy wzrost liczby wmeldowań z pobytu stałego. W roku 2015 odnotowano największą liczbę wmeldowań (31 osób). Natomiast w analizowanych latach liczba wmeldowań z pobytu stałego z Gminy Uście gorlickie za granicę uległa skrajnemu zmniejszeniu, w roku 2015 wynosiła ona zero.

Liczba napływowej ludności z poza Gminy Uście Gorlickie uległa niewielkiemu zmniejszeniu na przestrzeni 4 ostatnich lat (w roku 2012 wynosiła 17 osób, natomiast w 2015, 12 osób).

Zasadniczym zmianom ulega wskaźnik ruchów wewnątrzgminnych ludności. Największą liczbę przemeldowań wewnątrzgminnych odnotowano w latach 2012 (36 osób) i w następnych latach spada.

W 2015 roku zarejestrowano 37 zameldowań w ruchu wewnętrznym oraz 53 wymeldowań, w wyniku czego saldo migracji wewnętrznych wynosi dla gminy Uście Gorlickie -16. W tym samym roku 0 osób zameldowało się z zagranicy oraz zarejestrowano 0 wymeldowań za granicę - daje to saldo migracji zagranicznych wynoszące 0.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

3.2.2 POZIOM I STRUKTURA BEZROBOCIA REJESTROWEGO5

Z uwagi na fakt, że na każdym z lokalnych rynków pracy występuje zjawisko nierównowagi pomiędzy oferowaną podażą pracy, a zgłaszanym na pracę popytem, uzasadnionym jest zdiagnozowanie powstałego w wyniku wspomnianej dysproporcji – zjawiska bezrobocia. Bezrobocie jest negatywnym zjawiskiem społeczno-ekonomicznym. Według Międzynarodowej Organizacji Pracy, której definicję bezrobocia honorują badania statystyczne prowadzone w krajach Europy w ramach systemu Eurostat, osoba bezrobotna to ta, która w tygodniu, w którym przeprowadzono badanie, nie wykonywała pracy zarobkowej dłużej niż przez godzinę. Podstawowym miernikiem poziomu bezrobocia jest stopa bezrobocia, czyli ukazywana w procentach relacja pomiędzy liczbą zarejestrowanych osób bezrobotnych a liczbą osób czynnych zawodowo. Zarówno stopę bezrobocia jak i podstawowe informacje w tym zakresie prezentują poniższe rozważania statystyczne.

Najczęściej definiuje się stopę bezrobocia rejestrowanego jako stosunek liczby zarejestrowanych bezrobotnych do liczby ludności aktywnej ekonomicznie (zasobu siły roboczej danej populacji). Tak zdefiniowana stopa bezrobocia prezentowana jest poniżej. Dane o bezrobociu na poziomie gmin są szacowane w oparciu o stopę bezrobocia rejestrowanego dla powiatu oraz porównanie stosunku liczby bezrobotnych do ogółu ludności w wieku produkcyjnym w powiecie i gminie.

W gminie Uście Gorlickie na 1000 mieszkańców pracuje 116 osób. 52,7% wszystkich pracujących ogółem stanowią kobiety, a 47,3% mężczyźni.

Bezrobocie rejestrowane w gminie Uście Gorlickie wynosiło w 2015 roku 7,3% (9,3% wśród kobiet i 5,5% wśród mężczyzn).

Według danych z GUS na dzień 31.12.2015 roku zarejestrowane były 5182 osoby bezrobotne. Natomiast według stanu na dzień 30.06.2016 roku zarejestrowanych był o 4507 osób bezrobotnych. W gminie Uście Gorlickie bezrobocie znacznie spada.

Wykres 7. Szacunkowa stopa bezrobocia rejestrowanego w gminie Uście Gorlickie

5 Źródło: http://www.polskawliczbach.pl/gmina_Uscie_Gorlickie

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gminie Uście Gorlickie wynosi 3 060,43 PLN, co odpowiada 73.70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w Polsce.

Wśród aktywnych zawodowo mieszkańców gminy Uście Gorlickie 171 osób wyjeżdża do pracy do innych gmin, a 124 pracujących przyjeżdża do pracy spoza gminy - tak więc saldo przyjazdów i wyjazdów do pracy wynosi -47.

55,0% aktywnych zawodowo mieszkańców gminy Uście Gorlickie pracuje w sektorze rolniczym (rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo), 16,4% w przemyśle i budownictwie, a 5,9% w sektorze usługowym (handel, naprawa pojazdów, transport, zakwaterowanie i gastronomia, informacja i komunikacja) oraz 5,9% pracuje w sektorze finansowym (działalność finansowa i ubezpieczeniowa, obsługa rynku nieruchomości).

3.2.3 POMOC SPOŁECZNA

W gminie Uście Gorlickie problemami społecznymi zajmuje się przede wszystkim Ośrodek Pomocy Społecznej, który współpracuje z innymi instytucjami społecznymi i stowarzyszeniami działającymi na terenie gminy.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Ośrodek Pomocy Społecznej w Uściu Gorlickim obejmuje swoim działaniem Gminę Uście Gorlickie, która ma charakter typowo rolniczy. W gminie dominują małe gospodarstwa rolne, co powoduje osiąganie niskich dochodów niewystarczających na zaspokojenie podstawowych potrzeb ludności.

Według danych GUS wydatki na pomoc społeczną stanowiły i pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej wynosiły 5183,9 tys. zł., czyli 16,6%.

Zadania z zakresu pomocy społecznej na terenie Gminy Uście Gorlickie realizuje Ośrodek Pomocy Społecznej w Uściu Gorlickim będący samodzielną jednostką organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej, działającą jako wyodrębniona jednostka budżetowa Gminy Uście Gorlickie.

Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zadaniem pomocy społecznej jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości oraz podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.

Pomoc ta polega w szczególności na:

 przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń,  pracy socjalnej,  prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej,  analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej,  realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych,  rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.

Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu:

 ubóstwa,  sieroctwa,  bezdomności,  bezrobocia,  niepełnosprawności,  długotrwałej lub ciężkiej choroby,  przemocy w rodzinie,  potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi,  potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności,  bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych,  trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą,

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

 trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego,  alkoholizmu lub narkomanii,  zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej,  klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Tabela 4. Korzystający z pomocy rzeczowej i finansowej w ramach pomocy społecznej w latach 2011–2015.

Liczba rodzin objętych Liczba osób korzystających z Lata Liczba mieszkańców pomocą rzeczową pomocy rzeczowej i finansowej, i finansową łącznie z członkami rodzin 2011 6738 330 1215 2012 6768 277 926 2013 6770 270 942 2014 6795 314 1101 2015 6834 308 1137

Źródło: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Uściu Gorlickim

Najmniejsza liczba osób objętych pomocą rzeczową i finansową była w roku 2012 (926 osób). Największa liczba osób objętych taką pomocą była w roku 2011 i wynosiła ona 1215.

Analizując powyższe dane liczba osób objętych wsparciem w ramach pomocy społecznej, na przełomie ostatnich lat, sukcesywnie spadła. W latach granicznych liczba osób korzystająca z takiej pomocy wynosiła, w roku 2011 - 1215 osoby, a w roku 2015 – 1137 osób, co daje zmniejszenie liczby mieszkańców doświadczających takiego rodzaju pomocy społecznej o 78 osób.

Powody przyznawania pomocy społecznej są różnorakie. W roku 2015 udzielono pomoc społeczną w 350 przypadkach. Wśród najczęstszych powodów przyznawania pomocy społecznej w roku 2015 jest zdecydowanie ubóstwo (221 osób). Należy przy tym podkreślić, że w przypadku ubóstwa, na przestrzeni lat odnotowano zasadniczy spadek. Kolejną przyczyną jest niepełnosprawność (99 osób) oraz długotrwała lub ciężka choroba (190).

W perspektywie ostatnich 6 lat przyczyny przyznawania pomocy przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej uległy zróżnicowaniu.

Tabela 5. Przyczyny przyznania pomocy społecznej w latach 2010-2015.

PRZYCZYNA PRZYZNANIA LICZBA RODZIN POMOCY 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ubóstwo 289 251 205 199 196 221 Potrzeba ochrony macierzyństwa 1 0 0 1 1 1

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Bezrobocie 34 31 33 35 36 28 Niepełnosprawność 140 131 125 111 106 99 Długotrwała lub ciężka choroba 214 182 187 176 195 190 Bezradność w/s opiekuńczych i wychowawczych oraz prowadzenia 15 9 5 5 17 1 gospodarstwa domowego a. rodziny niepełne 13 8 4 4 9 5 b. rodziny wielodzietne 2 1 1 1 8 7 Przemoc w rodzinie 0 0 1 2 3 2 Alkoholizm 13 9 8 11 12 9 Narkomania 0 0 0 1 1 0 Trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z Zakładu karnego 0 1 0 1 0 0 Razem: 721 623 569 547 584 563

Źródło: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Uściu Gorlickim

Najbardziej dotkliwymi problemami występującymi w gminie od wielu lat jest ubóstwo, niepełnosprawność, długotrwała choroba oraz bezrobocie. Z tych powodów Ośrodek Pomocy Społecznej w Uściu Gorlickim wypłaca największą liczbę świadczeń.

Tabela 6. Powody korzystania z pomocy społecznej według jednostek terytorialnych

Liczba osób korzystających Powód korzystania z pomocy społecznej L Jednostka Liczba z pomocy p. terytorialna ludności społecznej Niepełnosp Długotrwała według Ubóstwo Bezrobocie jednostek rawność choroba 1 Banica 312 44 30 9 5 21 2 Blechnarka 53 2 2 0 0 1 3 Brunary 930 97 76 8 29 53 4 Czarna 228 26 15 4 10 17 5 Gładyszów 362 45 19 7 12 24 6 Hańczowa 520 50 23 9 19 39 7 Izby 191 28 22 0 7 7 8 Konieczna 56 9 6 0 3 2 9 Kunkowa 127 20 10 3 12 11 10 Kwiatoń 177 20 13 3 7 10 11 Nowica 116 12 7 0 8 12 12 Regietów 112 10 9 2 4 8 13 Ropki 38 3 1 0 1 1

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

14 Skwirtne 97 21 11 5 6 13 15 Smerekowiec 528 63 47 10 26 37 16 Stawisza 259 45 34 10 9 22 17 Śnietnica 516 68 9 9 18 36 18 Uście Gorlickie 1254 128 67 19 35 68 19 Wysowa Zdrój 748 47 24 4 19 31 20 Zdynia 222 38 23 8 13 21 Ogółem 6846 821 470 114 262 464 Gmina Uście Gorlickie Źródło: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Uściu Gorlickim

Największa liczba osób korzystających z pomocy społecznej jest w Uściu Gorlickim, gdzie występuje duży poziom ubóstwa, co stanowi najczęstszy powód sięgania po środki pomocowe.

Ubóstwo jest spowodowane różnymi czynnikami np. bezrobociem, niepełnosprawnością czy bezradnością w sprawach prowadzenia gospodarstwa, staje się zjawiskiem coraz bardziej powszechnym i coraz bardziej widocznym. Ubóstwo jest głównym warunkiem przyznawania pomocy. Jest wiele rodzin, którym brakuje środków na zaspokojenie potstawowych potrzeb życiowych między innymi wyżywienie, ubranie, mieszkanie, ochrona zdrowia. Forma pomocy dla osób ubogich powinna z jednej strony zabezpieczać ich byt, a z drugiej motywować ich do podjęcia starań zmiany swego życia. Brak wystarczających środków do życia staje się znaczącym problemem społecznym na terenie gminy Uście Gorlickie.

W gminie Uście Gorlickie bezrobocie to zjawisko, które dotyka średniej grupy osób. Z danych wynika, że liczba osób bezrobotnych w gminie wynosi 114 osób. Trwały brak pracy prowadzi do narastania wielu negatywnych kwestii społecznych: obniżenia standardu życia, pojawienia się poczucia krzywdy, frustracji, sprzyja izolacji społecznej, staje się czynnikiem utraty kwalifikacji zawodowych, pogarsza stan zdrowia, wpływa na stan konfliktów społecznych i zachowań patologicznych. Długotrwały brak pracy powoduje szybką degradację ekonomiczną jednostek i rodziny, potęguję biedę oraz rozszerza sferę ubóstwa.

Przyczyny zjawiska bezrobocia to m. in.: przekształcenie organizacji gospodarczych, likwidacja nierentownych, państwowych zakładów pracy, załamanie handlu, usuwanie ukrytego bezrobocia, zły stan kapitału wiążący się ze starym sprzętem produkcyjnym oraz niedostatecznie nowoczesną strukturą kwalifikacji pracowniczych.

Bezrobocie jest zjawiskiem niosącym negatywne skutki ekonomiczne jak i społeczne. Skutki ekonomiczne bezrobocia:

 pociąga w skali makroekonomicznej wysokie środki finansów publicznych na zasiłki, świadczenia oraz programy przeciwdziałania bezrobociu,

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

 zmniejsza dochód budżetowy gminy na skutek niepłacenia podatków dochodowych, składek na ubezpieczenia społeczne przez bezrobotnych,  emigracja zarobkowa młodych ludzi spowodowana niemożnością znalezienia pracy na terenie gminy,  niska inflacja.

Społeczne skutki bezrobocia:

 powoduje pogorszenie stanu zdrowia fizycznego jak i psychicznego w społeczeństwie,  niż demograficzny,  zwiększona liczba rozpadów rodzin, rozwody,  zwiększona przestępczość,  obniżenie standardu życia i wycofanie się z życia społecznego, kulturalnego, towarzyskiego,  wykluczenie społeczne i marginalizacja,  izolacja, niska socjalizacja, niskie wykształcenie.

W 2015 roku 28 rodzin, w których występował problem bezrobocia otrzymało pomoc finansową z Ośrodka Pomocy Społecznej w Uściu Gorlickim, jednak rodzin, w których występuje bezrobocie jest znacznie więcej.

Niepełnosprawność to kwestia społeczna, która dotyka znacznej części mieszkańców gminy Uście Gorlickie, ograniczając ich możliwości funkcjonowania i rozwoju na wielu płaszczyznach. Niepełnosprawność to długotrwały stan, w którym występują pewne ograniczenia w prawidłowym funkcjonowaniu człowieka. Stan powoduje znaczące ograniczenie możliwości wykonywania podstawowych czynności życiowych, tj. samoobsługa, przemieszczanie się, czynności manualne, orientacja w otoczeniu, zdolności komunikowania się z innymi ludźmi oraz czynności związane z uczeniem się, wykonywaniem pracy, życiem rodzinnym czy prowadzeniem gospodarstwa domowego, natomiast ograniczenia te spowodowane są na skutek obniżenia sprawności funkcji fizycznych lub psychicznych. Jest to także uszkodzenie, czyli utrata lub wada psychiczna, fizjologiczna, anatomiczna struktury organizmu, może być całkowita, częściowa, trwała lub okresowa, wrodzona lub nabyta, ustabilizowana lub progresywna.

Za osobę niepełnosprawną uznać należy osobę, której stan fizyczny albo psychiczny trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnienie zadań życiowych i ról społecznych.

Wśród 563 rodzin, 190 osób korzysta z pomocy Ośrodka Pomocy Społecznej w 2015 roku, w których powodem przyznania pomocy była długotrwała lub ciężka choroba. Chory jest bezradny, niepewny, wymaga leczenia oraz pomocy w zaspokajaniu potrzeb często podstawowych. Z uwagi na tzw. biedę, ubogość dużym problemem stają się trudności z realizacją recept, opieką ze strony rodziny, a zwłaszcza jej brakiem, a wtedy konieczne jest zbudowanie systemu oparcia społecznego dla osoby starszej w jej środowisku zamieszkania, a czasem objęcie jej opieką instytucjonalną.

Osoby chore, niepełnosprawne korzystają jak i mają możliwość skorzystania z wsparcia i usług świadczonych w Mieszkaniach Chronionych utworzonych w 2013 roku.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

3.2.4 OŚWIATA I WYCHOWANIE

Wykres 8. Poziom wykształcenia w gminie Uście Gorlickie.

2 084 mieszkańców gminy Uście Gorlickie jest w wieku potencjalnej nauki (3-24 lata) (w tym 1 060 kobiet oraz 1 024 mężczyzn). Według Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku 11,8% ludności posiada wykształcenie wyższe, 3,0% wykształcenie policealne, 8,0% średnie ogólnokształcące, a 20,4% średnie zawodowe. Wykształceniem zasadniczym zawodowym legitymuje się 28,7% mieszkańców gminy Uście Gorlickie, gimnazjalnym 6,2%, natomiast 20,3% podstawowym ukończonym. 1,7% mieszkańców zakończyło edukację przed ukończeniem szkoły podstawowej.

W porównaniu do całego województwa małopolskiego mieszkańcy gminy Uście Gorlickie mają niższy poziom wykształcenia. Wśród kobiet mieszkających w gminie Uście Gorlickie największy odsetek ma wykształcenie podstawowe ukończone (22,6%) oraz zasadnicze zawodowe (21,1%). Mężczyźni najczęściej mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (36,7%) oraz średnie zawodowe (20,3%).

17,3% mieszkańców gminy Uście Gorlickie w wieku potencjalnej nauki (3-24 lata) zalicza się do przedziału 3-6 lat - wychowanie przedszkolne (18,8% wśród dziewczynek i 15,8% wśród chłopców). Na tysiąc dzieci w wieku przedszkolnym 780 uczęszcza do placówek wychowania przedszkolnego. Na jedno miejsce w placówce wychowania przedszkolnego przypada 1,12 dzieci w wieku przedszkolnym.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

W grupie wiekowej 3-24 lata na poziomie podstawowym (7-12 lat) kształci się 25,2% ludności (24,1% wśród dziewczynek i 26,4% wśród chłopców). Na 1 oddział w szkołach podstawowych przypada 12 uczniów. Współczynnik skolaryzacji brutto (Stosunek wszystkich osób uczących się w szkołach podstawowych do osób w wieku 7-12 lat) wynosi 88,42.

Wśród mieszkańców w wieku potencjalnej nauki 12,8% zalicza się do przedziału 13-15 lat - kształcenie na poziomie gimnazjalnym (13,1% wśród dziewczyn i 12,4% wśród chłopaków). Na 1 oddział w szkołach gimnazjalnych przypada 22 uczniów. Współczynnik skolaryzacji brutto (Stosunek wszystkich osób uczących się w szkołach gimnazjalnych do osób w wieku 13-15 lat) wynosi 98,87.

W grupie wiekowej 3-24 lata na poziomie ponadgimnazjalnym (16-18 lat) kształci się 15,7% mieszkańców (13,2% wśród dziewczyn i 18,3% wśród chłopaków). 21 uczniów przypada na oddział w szkołach średnich zawodowych i artystycznych.

W przedziale wiekowym odpowiadającym edukacji w szkołach wyższych (19-24 lat) znajduje się 29,0% mieszkańców gminy Uście Gorlickie w wieku potencjalnej nauki (30,8% kobiet i 27,1% mężczyzn).

Na terenie gminy Uście Gorlickie działa 9 oświatowych jednostek organizacyjnych: jest to 8 szkół i zespołów szkolnych:  Szkoła Podstawowa w Banicy,  Szkoła Podstawowa w Gładyszowie,  Szkoła Podstawowa w Hańczowej,  Szkoła Podstawowa w Śnietnicy,  Zespół Szkolno-Przedszkolny w Uściu Gorlickim,  Zespół Szkolno-Przedszkolny w Wysowej-Zdroju,  Zespół Szkół w Brunarach,  Gimnazjum w Uściu Gorlickim oraz Gminny Zespół Obsługi Szkół - jednostka budżetowa Gminy Uście Gorlickie, utworzona do prowadzenia obsługi administracyjnej i finansowej szkół, dla których organem prowadzącym jest Gmina Uście Gorlickie.

Na uwagę zasługuje bardzo zróżnicowana i stosunkowa niewielka liczba uczniów w szkołach podstawowych: Banica – 44, Brunary – 105, Gładyszów – 85, Hańczowa– 34, Śnietnica – 6, Uście Gorlickie – 124, Wysowa – 48. Dodatkowo sieć szkół uzupełniają dwie szkoły niepubliczne w Kunkowej i Nowicy.

Przy wszystkich szkołach podstawowych pracują oddziały przedszkolne dla 6-latków, a przy szkołach, do których zorganizowany jest dojazd i dowóz uczniów tj. Gładyszów, Uście Gorlickie, Wysowa, Śnietnica, Banica – prowadzone są zajęcia świetlicowe.

Podstawowe zadania Gminnego Zespołu Obsługi Szkół, to:

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

1. Zapewnianie warunków do prawidłowego funkcjonowania szkół, w tym wyposażania ich w pomoce dydaktyczne oraz sprzęt niezbędny do pełnej realizacji programów nauczania, wykonywanie innych zadań statutowych na wniosek dyrektorów w ramach posiadanego budżetu. 2. Obsługa finansowo-księgowa szkół, realizacja planów finansowych szkół. 3. Prowadzenie rachunków bankowych szkół za pośrednictwem banku obsługującego budżet Gminy Uście Gorlickie. 4. Rozliczanie inwentaryzacji majątku szkół. 5. Współpraca z dyrektorami szkół przy opracowywaniu planów finansowych. 6. Sporządzanie sprawozdań statystycznych z zakresu oświaty, zatrudnienia, wynagrodzeń, finansowo-księgowych. 7. Obsługa płacowa pracowników szkół w tym: naliczanie wynagrodzeń, ewidencjonowanie danych o zatrudnieniu i wynagrodzeniach oraz prowadzenie dokumentacji w zakresie świadczeń pracowniczych, rozliczanie delegacji pracowników szkół. 8. Opracowywanie zbiorczych projektów, planów i analiz ekonomicznych, budżetu jednostek oświatowych, budżetu zespołu oraz informacji w zakresie zadań oświatowych. 9. Nadzór nad przestrzeganiem przez szkoły przepisów BHP, nauki, wychowania, opieki, przyjmowanie protokołów kontroli od służb BHP, kontrola zawartych tam zaleceń. 10. Obsługa funduszu świadczeń socjalnych szkół zgodnie z opracowanymi przez szkoły regulaminami. 11. Przygotowywanie materiałów dla Wójta Gminy związanych z oceną pracy dyrektorów szkół. 12. Prowadzenie całokształtu spraw związanych z utworzeniem, bądź likwidacją placówki oświatowej. 13. Koordynowanie procedury związanej z powierzeniem funkcji dyrektorom szkół oraz awansem zawodowym nauczycieli. 14. Współdziałanie z Kuratorem Oświaty, dyrektorami szkół, skarbnikiem gminy, instytucjami oświatowo-kulturalnymi w realizacji zadań oświatowych. 15. Organizowanie dowozu dzieci do szkół. 16. Prowadzenie postępowań w sprawach z zakresu pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie Gminy Uście Gorlickie. 17. Zespół wykonuje ponadto inne zadania mieszczące się w zakresie obsługi szkół zgodnie z poleceniem Wójta Gminy.

Tabela 7. Szkolnictwo w roku szkolnym 2016/2017

Szkolnictwo w roku szkolnym 2016/2017 Publiczne prowadzone Ogółem przez Typ placówki GMINĘ UŚCIE GORLICKIE Liczba Liczba Liczba szkół Liczba szkół uczniów uczniów

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Szkoły podstawowe (razem ze specjalnymi) 8 502 7 502 Gimnazja (razem ze specjalnymi) 2 256 2 256

Źródło: Urząd Gminy w Uściu Gorlickim WYDZIAŁ EDUKACJI, KULTURY I SPORTU

Jak widać w tabeli zmienne charakteryzujące zaplecze podstawowego i gimnazjalnego szczebla edukacji w Gminie przyjmują większe wartości w przypadku szkół podstawowych. W myśl czego stwierdzić należy, że infrastruktura szkolnictwa podstawowego w Gminie jest bardziej rozwinięta. W roku szkolnym 2016/2017 łączna liczba uczniów szkół podstawowych wynosiła 502 osób, a łączna liczba uczniów gimnazjum wynosiła 256 osoby.

WYNIKI EGZAMINÓW - sprawdzianu szóstoklasisty za rok szkolny 2015/2016

Ważnym wskaźnikiem poziomu pracy szkół są wyniki osiągane przez uczniów na sprawdzianach po klasie VI. Ta forma badania kompetencji uczniów jest obligatoryjna na zakończenie szkoły podstawowej i jest przeprowadzana na terenie kraju przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. Poniższa tabela przedstawia wyniki uzyskane przez uczniów gminy Uście Gorlickie na tle wyników powiatu i województwa.

Tabela 8. Wyniki sprawdzianu szóstoklasisty na tle Powiatu Gorlickiego i Województwa Małopolskiego za rok szkolny 2015/2016.

Sprawdzian - część pierwsza Języki obce Język polski Matematyka Razem Język angielski Punkty % pkt Punkty % pkt Punkty % pkt Punkty % pkt Gmina 13,7 68,7 9,6 48,0 23,3 58,0 25,2 63,1 Uście Gorlickie Powiat 13,9 69,7 10,3 51,7 24,3 61,0 26,8 67,1 Gorlicki Województwo 14,7 73,3 11,6 58,2 26,3 66,0 29,3 73,3 Małopolskie

- egzaminu gimnazjalnego za rok szkolny 2015/2016

Wyniki egzaminu gimnazjalnego należą do niskich, wskazują na to zarówno wyniki w % w poszczególnych przedmiotów jak również wyniki staninowe. W każdej kategorii wyniki średnie gminy są niższe od średnich wyników powiatu a tym bardziej od średnich wyników województwa.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Porównując wyniki w poszczególnych kategoriach między gimnazjami – wyniki gimnazjum w Uściu Gorlickim są wyższe od wyników Gimnazjum w Brunarach.

Tabela 9. Wyniki egzaminu gimnazjalnego za rok szkolny 2015/2016 na tle gminy, powiatu i województwa.

Wyniki w %

przedmioty język angielski (A) język historia matematyk przyrodnic język niemiecki (N) polski i WOS a ze podstawowy rozszerzony 46,7 (A) 29,7 (A) Gmina 65,3 50,8 40,2 47,0 66,1 (N) 44,3 (N) 57,8 (A) 39,7 (A) Powiat 69,7 56,9 49,1 52,1 60,8 (N) 39,0 (N) 64,9 (A) 45,2 (A) Województwo 72,1 59,3 52,9 54,0 58,8 (N) 53,5 (N)

Tabela 10. Wyniki uczniów z egzaminów gimnazjalnych w Uściu Gorlickim oraz Brunarach.

Wyniki w % część Szkoła język historia przedm. część język angielski informat. matemat.- polski i WOS przyrodn. humanist. przyrodn. podst. rozsz. Gimnazjum w Uściu 65,9 57,6 41,0 47,3 61,7 43,9 47,6 - Gorlickim

Gimnazjum 63,6 48,7 34,2 41,3 56,0 37,5 42,1 25,6 w Brunarach

Tabela 11. Wyniki uczniów ze sprawdzianu po klasie VI w szkołach podstawowych.

Wynik w punktach na 40 możliwych do wykorzystania Szkoła dla dla szkoły dla gminy dla powiatu województwa SP Banica 21,4 SP Brunary 19,4 SP Gładyszów 22,3 SP Hańczowa 27,0 22,1 23,0 23,7 SP Śnietnica 21,3 SP Uście Gorlickie 21,9 SP Wysowa-Zdrój 22,6

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

3.2.5 KULTURA, TURYSTYKA, REKREACJA

KULTURA

Gminny Ośrodek Kultury realizuje swoje cele i zadania przy współdziałaniu z instytucjami upowszechniania kultury, organizacjami społecznymi, szkołami, stowarzyszeniami, klubami sportowymi, sponsorami kultury.

Na terenie Gminy jest również Gminna Biblioteka Publiczna, która mieście się w Uściu Gorlickim, w budynku Gimnazjum i posiada 3 filie - w miejscowościach: Wysowa-Zdrój, Gładyszów i Śnietnica. Biblioteka jest samorządową jednostka kultury, której organizatorem jest Gmina Uście Gorlickie. Biblioteka służy rozwojowi i zaspakajaniu potrzeb czytelniczych społeczeństwa oraz upowszechnianiu wiedzy i rozwojowi kultury.

Należy pamiętać, że teren gmin zamieszkiwali w przeszłości licznie wyznawcy religii prawosławnej. Stąd wiele zabytków to cerkwie – 26 budowli sakralnych w stylu cerkiewnym zarówno drewnianych, krytych gontem jak i murowanych – stanowią pamiątkę historii – są najbardziej charakterystycznym elementem krajobrazu gminy. Cerkwie łemkowskie powstały w wyniku przenikania się tradycji wschody i zachody a ich styl uległ ewolucji. Na szczególna uwagę zasługuje: Cerkiew św. Paraskewy w Kwiatoniu – budowla drewniana wzniesiona ok. 1700 r. należąca do najpiękniejszych i najlepiej zachowanych cerkwi łemkowskich w Polsce. Obiekty te są arcydziełami sztuki sakralnej. Charakterystycznymi elementami budowli są potrójne krzyże i okrągłe kopułki.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Zabytki architektury:

1) Cerkiew w Kwiatoniu, 2) Cerkiew w Leszczynach, 3) Cerkiew i stara część cmentarza w Kunkowej, 4) Cmentarz i stara część cmentarza w Hańczowej, 5) Cerkiew w Brunarach Wyżnych, 6) Cerkiew w Ropkach, 7) Kaplica i stary cmentarz w Regetowie, 8) Cerkiew w Gładyszowie, 9) Cerkiew w Czarnej, 10) Kaplica w Nowicy, 11) Cerkiew w Zdyni, 12) Cerkiew w Blechnarce, 13) Cerkiew w Nowicy, 14) Kaplica cmentarna w Uściu Gorlickim, 15) Cerkiew w Koniecznej, 16) Kościół drewniany w Odernem, 17) Cerkiew w Uściu Gorlickim, 18) Cerkiew w Śnietnicy, 19) Cmentarz wojenny nr 52 i cmentarz greko-katolicki w Zdyni, 20) Cmentarz wojenny nr 61 w Regetowie, 21) Cmentarz wojenny nr 46 w Koniecznej, 22) Cmentarz wojenny nr 57 w Uściu Gorlickim, 23) Cmentarz wojenny nr 56 i cmentarz greko-katolicki w Smerekowcu, 24) Cerkiew w Przysłupiu, 25) Cerkiew w Wysowej, 26) Cerkiew w Skirtnem.

Na terenie gminy Uście Gorlickie znajduje się 13 cmentarzy z I wojny światowej. Wybudowane zostały w latach 1915-1918 dla upamiętnienia zwycięskiej bitwy pod Gorlicami. Znajdują się tu groby Rosjan, Austriaków, Niemców, Węgrów oraz wielu Polaków. Cmentarze są zaprojektowane prze słowackiego architekta Dusana Jurkovica i wiedeńskiego rzeźbiarza Hansa Mayera, a wiele z nich to arcydzieła sztuki kamieniarskiej i ciesielskiej. Na szczególną uwagę zasługuje cmentarz Nr 46 na Beskidku w Koniecznej oraz cmentarz Nr 56 w Smerekowcu. Cmentarze budowano głównie na wzgórzach, na otwartej przestrzeni, tak by były widoczne z daleka. Dziś w większości ukryte są w lasach. Bujna roślinność rozsadza kamienie, betonowe urny, obmurowania grobów. Szczególnie szybko uległy zniszczeniu obiekty z drewna. Pomniki historii otoczone są opieką, sukcesywnie remontowane, konserwowane w miarę możliwości finansowych. Bieżącym

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

utrzymaniem zajmuje się młodzież szkolna. Cmentarze można zwiedzać w ramach oznakowanego szlaku cmentarzy I wojny.

Wędrując szlakami spotkać można również stare łemkowskie chyże w Nowicy, Przysłupiu, Gładyszowie oraz przydrożne kamienne krzyże, kapliczki – pamiątki historii.

Obszar gminy to tereny wchodzące w skład rdzennej Łemkowszczyzny. Zachowana w wielu miejscach oryginalna zabudowa gospodarska kultury Łemków stanowi atrakcję turystyczną. Istniejące pozostałości po wsiach łemkowskich znajdują się w dolinach rzek i potoków.

Na terenie Gminy działa również Chór ZORIA kontynuujący tradycje śpiewania pieśni Łemków i Pogórzan.

ZORIA to chór działający przy Gminnym Ośrodku Kultury w Uściu Gorlickim. Chór działa od roku 2004 pod kierunkiem Anny Dubec. Tworzą go młodzi ludzie, pasjonaci z terenu powiatu gorlickiego i krynickiego. Poprzez swój repertuar kultywuje tradycje i kulturę regionu śpiewając pieśni łemkowskie, pogórzańskie i biesiadne. Uświetnia wiele imprez i uroczystości na terenie województwa małopolskiego, Polski i Słowacji.

Chór występował między innymi na "Łemkowskiej Watrze" w Zdyni i Michałowie, na IV Międzynarodowym Bienale w Krynicy oraz Festiwalu Kultury Łemkowskiej w Gorzowie Wielkopolskim a także wielu festynach polsko-słowackich.

SPORT

Na terenie Gminy Uście Gorlickie działają Ludowe Kluby Sportowe, w których wiodącą dyscyplina jest piłka nożna. Gmina posiada drużyny piłkarskie seniorów, juniorów i trampkarzy. Działają również Uczniowskie Kluby Sportowe. Organizowane są w gminie stałe imprezy o puchar Wójta Gminy dla młodzieży szkół. Oprócz rozgrywek ligowych w piłce nożnej organizowane są turniej

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

tenisa stołowego dziewcząt i chłopców, koszykówka dziewcząt i chłopców, siatkówka dziewcząt i chłopców, piłka nożna klas młodszych i starszych, zawody narciarskie, biegi i zjazdy.

SPORTY ZIMOWE – NARCIARSTWO ZJAZDOWE I BIEGOWE

W gminie są bardzo dobre warunki do uprawiania narciarstwa. Umożliwia to nowoczesna infrastruktura. Istniejące wyciągi i trasy narciarskie:

1. Wyciąg Magura na Magurze Małastowskiej – orczykowy, długość trasy 1400 m. Sztucznie ośnieżony, dwie nitki, przepustowość 1 nitki 5500 osób/h, różnica wzniesień 260 m, bufet, serwis.

2. Wyciąg Wysowa-Zdrój, obok pensjonatu Ramis – orczykowy, długość trasy 300 m, różnica wzniesień 40 m, przepustowość 720 osób/h, serwis, bufet.

3. Wyciąg narciarski Smerekowiec – wyciąg orczykowy, pojedynczy, stok naświetlony, ratrakowany, nagłośniony, długość trasy - 650 m, długość trasy do nauki - 100 m.

4. Wyciąg Gładyszów, "Na Wirchnem", długość: ok. 300 m, różnica poziomów: ok. 40 m, przepustowość 360 osób/h, gastronomia. Ukształtowanie terenu pozwala na uprawianie narciarstwa biegowego i śladowego.

5. Trasa narciarska Hańczowa, znana jest między innymi ze Szkolnego Klubu Sportowego, w którym działa prężna sekcja narciarstwa biegowego. Właśnie tutaj, w pobliżu Zespołu Szkół Rolniczych oddano do użytku wielofunkcyjne trasy, z których mogą korzystać amatorzy biegania, Nordic Walking i narciarstwa biegowego. Długość trasy 600 m.

Największe sukcesy, odnosi klub narciarstwa biegowego UKS Hańczowa.

TURYSTYKA ROWEROWA

Turystyka rowerowa jest rozszerzeniem oferty turystycznej gminy kierowanej do osób, które amatorsko uprawiają jazdę rowerową. Ukształtowanie terenu gminy pozwala na bardzo zróżnicowane pod względem trudności wycieczki rowerowe po przepięknych zakątkach Beskidu Niskiego. Przy większości obiektów noclegowych powstają wypożyczalnie jednośladów, którymi można podróżować wyznaczonymi szlakami rowerowymi:

- Wielokulturowy szlak rowerowy, kolor szlaku czerwony - nazwą nawiązuje do tradycji i kultury ludności zamieszkującej niegdyś te tereny łemków, górali, chasydów, pogórzan. Prowadzi on przez Uście Gorlickie, Ropę, Grybów (miasto i gmina), Łużną, Bobową. Długość szlaku: 65,5 km. Szlak łatwy - najtrudniejszy odcinek miedzy Brunarami i Grybowem oraz pod samą Przełęczą Wysowską.

- Transgraniczny szlak rowerowy kolor niebieski – tym szlakiem można przejechać rowerem wzdłuż różnych pasm górskich. Jego zaletą jest to, że na dużych odcinkach prowadzi

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

przez pozbawione ludzi i zabudowań tereny, umożliwia bezpośredni kontakt z przyrodą nieskażoną cywilizacją. Trasa prowadzi przez: Sękową, Uście Gorlickie, Krynicę–Zdrój, Muszynę, jej długość: 71,5 km. Prowadzi drogami w zdecydowanej części asfaltowymi, na krótkich odcinkach utwardzonymi i żwirowymi. Szlak łatwy, najtrudniejszy odcinek to Izby - Mochnaczka Niżna.

Szlaki wyznakowane ze środków gminy:

SZLAK CZARNY 1: Przebieg szlaku: Wysowa kościół - Przełęcz Hutniańska - Ropki - Przełęcz Lipka - Izby - Bieliczna - Przeł. Perehyba - Hańczowa - Wysowa-Zdrój.

Długość szlaku: 27,5 km. Różnica wysokości: ok. 550 m. Drogi: asfaltowe - ok. 9,0 km, gruntowe - ok. 12,0 km, ścieżki leśne - ok. 6,5 km. Ilość strzałek informacyjno-kierunkowych: 9 szt. Stopień trudności – średnia (trasa trudna na odcinkach ok. 3 km).

SZLAK CZERWONY 3: Przebieg szlaku: Uście Gorlickie - Uście Gorlickie (Kijów) - Sucha Homola - Klimkówka - Łosie - Kunkowa - Uście Gorlickie. Długość szlaku: 27,0 km. Różnica wysokości: ok. 400 m Drogi: asfaltowe - ok. 15,0 km, gruntowe - ok. 5,0 km, ścieżki leśne - ok. 7,0 km Ilość strzałek informacyjno-kierunkowych: 7 szt. Stopień trudności – średnia (trasa trudna na odcinkach ok. 3 km).

SZLAK NIEBIESKI 4: Przebieg szlaku: Uście Gorlickie - Uście Gorlickie - Oderne - Magura Małastowska - Leszczyny - Nowica - Oderne - Uście Gorlickie. Długość szlaku: 35,0 km. Różnica wysokości: ok. 500 m Drogi: asfaltowe - ok. 15,0 km, gruntowe - ok. 12,0 km, ścieżki leśne - ok. 8,0 km. Ilość strzałek informacyjno-kierunkowych: 13 szt. Stopień trudności – średnia.

Szlaki wyznakowane ze środków Unii Europejskiej:

SZLAK ŻÓŁTY – Wysowa-Zdrój cerkiew – Hańczowa – Skwirtne – Regietów Niżny – Regietów Wyżny –przełęcz między Obićem a Jaworzynką – Blechnarka – Wysowa-Zdrój. Długość trasy: 26,5 km, w tym 9,8 km to drogi asfaltowe. Nietrudna trasa, chociaż na krótkim odcinku z Regietowa Wyżnego na przełęcz między Obićem a Jaworzynką jest stromy podjazd. Trasa na długich odcinkach przebiega odkrytym terenem. Po drodze ładne krajobrazy, rozległe łąki na których spotkać można czarne bociany.

SZLAK ZIELONY - Uście Gorlickie - Kwiatoń - Skwirtne - Regietów Niżny - Smerekowiec - Zdynia - Konieczna . Długość szlaku 20,6 km. Bardzo łatwa trasa, na całym odcinku drogi asfaltowe, brak większych wzniesień. Prawie cały czas odkrytym terenem.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

TURYSTYKA PIESZA

Dobrze rozwinięta sieć szlaków turystycznych sprzyja uprawianiu pieszej turystyki górskiej, która jest jej najważniejszą formą. Przez gminę przebiegają szlaki:

 Czerwony: Mochnaczka - Hańczowa - Kozie Żebro - Wołowiec - Bartne (11 godzin).  Niebieski: Grybów - Chełm - Hańczowa - Ropki - Wysowa-Zdrój - Konieczna - Dębi Wierch - Nowy Łupków (14 godzin).  Zielony: Stróże - Szymbark - Magura Małastowska - Wysowa-Zdrój - Lackowa - Mochnaczka Niżna (10 godzin).  Żółty: Sucha Homola - Uście Gorlickie - Magura Małastowska (5 godzin).

TURYSTYKA KONNA

Rozwija się głównie dzięki Stadninie Koni Huculskich w Gładyszowie, stajnie i stanice konne w Hańczowej, Izbach, Nowicy i Wysowej, ale również w oparciu o indywidualne hodowle gospodarzy oferujących kwatery agroturystyczne.

STADNINA KONI HUCULSKICH „GŁADYSZÓW”

W 1993 r. powstała Stadnina Koni Rasy Huculskich w wiosce Gładyszów, położonej w centralnej części Beskidu Niskiego u podnóża Magury Małastowskiej, z dala od centrów miejskich i przemysłowych. Stadnina organizuje obozy jeździeckie, rajdy konne, zielone szkoły, przejazdy bryczką, zimą – kuligi, ogniska. W stadninie prowadzona jest również nauka jazdy konnej na placu i w terenie. Z uwagi na swoje cechy charakteru - wyjątkową cierpliwość i łagodność - konik huculski coraz częściej jest wykorzystywany w hipoterapii, tj. rehabilitacji poprzez jazdę konną i terapii poprzez kontakt z koniem. Koń wyzwala emocje. Uczy wrażliwości i opiekuńczości, ale też stanowczości i umiejętności podejmowania szybkich decyzji. Motywuje do działania, daje chęć do zmagania się z przeciwnościami losu. Jest to wyjątkowa metoda usprawniania dzięki obecności czworonożnego terapeuty - konia.

Uście Gorlickie, turystyczno – uzdrowiskowa gmina o tradycjach sięgających średniowiecza, ukryta na południu Polski pośród lasów Beskidu Niskiego gdzie bystre górskie potoki nadają tempo życiu.

Warto nadmienić, że na terenie Wysowej-Zdroju jest Park Wodny.

REKREACJA/TURYSTYKA

Z uwagi na uzdrowiskowy status Gminy, istnieje wiele obiektów gastronomicznych i noclegowych, ze szczególnym uwzględnieniem Wysowej-Zdroju.

Wysowa-Zdrój to znane i cenione uzdrowisko, położone w Beskidzie Niskim przy granicy ze Słowacją. Jest to uzdrowisko, które dysponuje wartościowymi wodami mineralnymi

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

o zróżnicowanych właściwościach. Europejską renomę uzdrowisko uzyskało przed I wojną światową, a jego wody porównywano do źródeł słynnego włoskiego Merano. Obecnie Wysowa-Zdrój dysponuje 14 ujęciami wód mineralnych, są to szczawy wodorowo-węglanowo-chlorkowo-sodowe oraz węglanowo-sodowo-wapienne. Na bazie tych wód w Wysowej-Zdroju produkuje się znakomitą wodę mineralną „Wysowianka”. W uzdrowisku leczy się choroby układu oddechowego, pokarmowego oraz moczowego.

W listopadzie 2006 roku w Wysowej-Zdroju została oddana do użytku pijalnia wód mineralnych. Opracowany przez gminę projekt budowlany jest odtworzeniem drewnianej spalonej pijalni. Jej usytuowanie w centrum uzdrowiska, w parku uzdrowiskowym, w sąsiedztwie rozlewni wód mineralnych i źródeł wód mineralnych jest uzupełnieniem infrastruktury uzdrowiskowej, podnosi rangę i konkurencyjność uzdrowiska Wysowa-Zdrój na tle innych uzdrowisk.

Budynek pijalni wód mineralnych zaprojektowano w miejscu i na wzór dawnej pijalni wód mineralnych, która w latach 60-tych uległa spaleniu, w oparciu o dostępne materiały archiwalne. Budynek zaprojektowano w centrum uzdrowiska Wysowa-Zdrój na terenie parku zdrojowego w bezpośrednim sąsiedztwie ujęć wód mineralnych, rozlewni wód mineralnych, w nawiązaniu do istniejących ciągów komunikacyjnych z uwzględnieniem odpowiedniego nasłonecznienia. Rzut budynku ma kształt prostokąta o wymiarach 16,18m x 7,90m z charakterystycznym zadaszonym tarasem założonym na rzucie półkola i podcieniami wokół budynku wspartymi na słupach.

W pijalni jest wykorzystanych 5 wód mineralnych z następujących źródeł: HENRYK, FRANCISZEK, ANNA, JÓZEF II, SŁONE.

Wysowa-Zdrój to miejscowość jak mało które uzdrowisko, zarówno w Polsce jak i w Europie, posiada tak duże bogactwo wód mineralnych. Różnorodność wód wysowskich jest związana ze zróżnicowaną budową geologiczną podłoża, woda krąży pomiędzy naprzemiennie ułożonymi warstwami piaskowców i łupków i nasyca się minerałami.

Wszystkie wody to szczawy alkaliczne o wysokiej zawartości substancji mineralnych i cennych właściwościach leczniczych. Większość z nich jest dostępna w Pijalni Wód Mineralnych w sercu uzdrowiska, w przepięknym prawie stuletnim parku zdrojowym. Spośród wszystkich wód leczniczych trzy najbardziej charakterystyczne dla Wysowej-Zdroju są konfekcjonowane w Rozlewni Wód Mineralnych (Józef, Henryk, Franciszek).

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

REKREACJA WODNA

Zalew „Klimkówka” na rzece Ropa, zbiornik wodny o pow. 306 ha, stwarza doskonałe warunki do uprawiania różnorodnych sportów wodnych. Klimkówka została wykorzystana w filmie Ogniem i mieczem do kręcenia ujęć przedstawiających rzekę Dniepr.

WĘDKARSTWO

Czyste wody rzeki Ropy i jej dopływów oraz zbiornik wodny Klimkówka są miejscem bytowania różnorodnych gatunków ryb m. in. pstrąga, troci wędrownej, okonia, karasia, klenia i innych.

Noclegi są bardzo zróżnicowane, gdyż są to:

a) sanatoria, b) pensjonaty, c) hotele, d) pokoje gościnne, e) agroturystyka. Również gastronomia oferuje różne typy placówek – bary, karczmy, restauracje.

3.2.6 BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE6

POLICJA

W Uściu Gorlickim funkcjonuje Posterunek Policji podległy Komendzie Powiatowej Policji w Gorlicach.

Uwaga: dane dot. przestępczości są jedynie szacowane, gdyż GUS opracowuje dane dla powiatów.

Przestępstwa ogółem na 1000 mieszkańców: Gmina Uście Gorlickie 11,01; woj. małopolskie 21,74; Polska 22,72. Oznacza to, że poziom bezpieczeństwa publicznego jest w Gminie wysoki (mała ilość przestępstw w stosunku do średniej wojewódzkiej i krajowej).

Gmina ma wysoki wskaźnik wykrywalności przestępstw ogółem: Gmina Uście Gorlickie 74%; woj. małopolskie 65%.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Wykres 9. Przestępstwa w gminie Uście Gorlickie w latach 2012-2015.

Tabela 12. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu oraz przeciwko mieniu w 2015 i 2016 roku według jednostek terytorialnych.

Liczba przestępstw L.p. Jednostka terytorialna 2015 2016 1 Banica 1 2 2 Blechnarka 1 - 3 Brunary 6 5 4 Czarna - - 5 Gładyszów 1 - 6 Hańczowa 4 3 7 Izby 1 - 8 Konieczna - - 9 Kunkowa 1 1 10 Kwiatoń 1 4 11 Nowica 1 2 12 Regietów - 2 13 Ropki - 3 14 Skwirtne - 1 15 Smerekowiec 1 3 16 Stawisza 2 - 17 Śnietnica 2 6

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

18 Uście Gorlickie 13 9 19 Wysowa Zdrój 13 9 20 Zdynia 1 3

Ogółem Gmina Uście Gorlickie 49 53

Źródło: Komenda Powiatowa Policji w Gorlicach, Posterunek Policji w Uściu Gorlickim.

Tabela 13. Kategorie wybranych przestępstw popełnionych na terenie gminy Uście Gorlickie w latach 2014-2016.

PRZESTĘPSTWA 2014 2015 2016

Kradzież cudzej rzeczy 5 5 11

Kradzież z włamaniem 13 13 5

Przeciwko mieniu 10 7 3

Przestępstwa kryminalne 27 17 20

Przestępstwa gospodarcze 0 4 1

Przestępstwa narkotykowe 2 1 2

Kierowanie pojazdem w stanie nietrzeźwym 21 7 9

Inne 0 0 2 Ogółem 78 49 53

Źródło: Komenda Powiatowa Policji w Gorlicach, Posterunek Policji w Uściu Gorlickim

Na przestrzeni lat 2014-2016 niezmiennie największą liczbę odnotowanych przestępstw stanowią przestępstwa kryminalne. Kolejno częstymi przestępstwami jest kierowanie pojazdem w stanie nietrzeźwymi oraz przestępstwa przeciwko mieniu, z jednoczesnym zaznaczeniem iż ich ilość sukcesywnie malała.

3.2.7 OCHRONA ZDROWIA

Według danych GUS za 2016 r. na terenie Gminy istnieje 6 przychodni lekarskich. Liczba osób przypadających na 1 przychodnię to 1134 osób.

Opieka zdrowotna w Gminie Uście Gorlickie jest zapewniona przez Samodzielny Publiczny Gminny Ośrodek Zdrowia w Uściu Gorlickim, którego organem założycielskim jest Rada Gminy. SPGOZ posiada możliwości świadczenia usług medycznych w rodzaju Podstawowa Opieka Zdrowotna.

Służba zdrowia działa w oparciu o przychodnie:

- Zakład Opieki Zdrowotnej BEL-MED Uście Gorlickie,

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „MEDYK” w Barcicach Ośrodek Zdrowia w Wysowej – Zdroju, - Zakład Opieki Zdrowotnej BEL-MED w Uściu Gorlickim – Poradnia nr 2 w Śnietnicy, - Zakład Opieki Zdrowotnej BAS-MED. Filia w Gładyszowie, oraz dwie indywidualne Praktyki Lekarskie w zakresie usług stomatologicznych, Laboratorium Analiz Medycznych przy Uzdrowisku Wysowa Zdrój S.A.

SPGOZ współpracuje ze Szpitalem Specjalistycznym w Gorlicach. Na terenie Gminy funkcjonują dwie apteki – w Uściu Gorlickim oraz w Wysowej.

W Wysowej Zdrój działają również obiekty sanatoryjne:

 Ośrodek Uzdrowiskowy "BESKID" – w ośrodku funkcjonuje oddział szpitala uzdrowiskowego i oddział sanatorium uzdrowiskowego.  Ośrodek Uzdrowiskowy "Biawena"  Rozlewnia Wód Mineralnych.

3.2.8 AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA

W gminie Uście Gorlickie działają stowarzyszenia i organizacje społeczne, których jednym z podstawowych zadań jest podejmowanie działań związanych ze zwiększeniem spójności społecznej, a w dalszej perspektywie również spójności ekonomicznej społeczeństwa. Najwięcej tego typu organizacji zlokalizowanych jest w Łapanowie i to właśnie w tej miejscowości występuje najwyższy wskaźnik poziomu kapitału społecznego.

Organizacje społeczne, stowarzyszenia:

. Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Gminy Uście Gorlickie . Stowarzyszenie Miłośników Wysowej Zdrój . Odział Gminny Małopolskiego Stowarzyszenia Gospodarstw Agroturystycznych . Ludowe Kluby Sportowe . Jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych . Caritas w Gładyszowie . Koła Łowieckie . Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Dzieci, Młodzieży i Osób Niepełnosprawnych w Kunkowej . Stowarzyszenie Przyjaciół Nowicy . Koła Gospodyń Wiejskich . Stowarzyszenie kobiet wsi Śnietnica . Stowarzyszenie „Rodzina” Wysowa-Zdrój . Stowarzyszenie Sportowe „Galicja” w Wysowej-Zdroju . Stowarzyszenie „RAZEM” Uście Gorlickie . Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci i Młodzieży „Szansa” Uście Gorlickie . Prawosławny Ośrodek Miłosierdzia Diecezji Przemysko-Nowosądeckiej „ELEOS” Gładyszów.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

3.3 SFERA GOSPODARCZA

3.3.1 LICZBA I STRUKTURA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH

Tabela 14. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w REGON na terenie gminy Uście Gorlickie (stan na 31 grudnia 2016 roku) według jednostek terytorialnych.

Podmioty gospodarki Lp. Jednostka terytorialna narodowej zarejestrowane w REGON

1 Banica 85

2 Blechnarka 14

3 Brunary 207

4 Czarna 49

5 Gładyszów 75

6 Hańczowa 95

7 Izby 52

8 Konieczna 9

9 Kunkowa 43

10 Kwiatoń 49

11 Nowica 29

12 Regietów 29

13 Ropki 7

14 Skwirtne 33

15 Smerekowiec 86

16 Stawisza 57

17 Śnietnica 115

18 Uście Gorlickie 258

19 Wysowa Zdrój 198

20 Zdynia 55

Gmina Uście Gorlickie – ogółem 1545

Źródło: Urząd Gminy Uście Gorlickie

Uście Gorlickie, Brunary oraz Wysowa Zdrój to miejscowości, w których zarejestrowano najwięcej podmiotów gospodarczych. Najmniej zarejestrowanych podmiotów gospodarczych odnotowano we

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

wsi Ropki oraz w Koniecznej, co plasuje te miejscowości na ostatnim miejscu wśród jednostek terytorialnych Gminy Uście Gorlickie.

Według danych Urzędu Statystycznego w 2016 roku najwięcej podmiotów gospodarczych zarejestrowanych było kolejno w sektorze budowlanym, przemysłowym i rolniczym.

Tabela 15. Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze REGON w 2016 r.

POWIAT GMINA

W sektorze:

rolniczym 228 65

przemysłowym 973 54

budowlanym 1864 237

na 10 tyś. ludności 716 926

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 10 tyś 559 683 ludności

Ogółem 7818 630

Źródło: Urząd Statystyczny w Krakowie

W oparciu o drewno pozyskiwane w tutejszych lasach rozwija się przetwórstwo drewna, które jest głównym profilem działalności produkcyjnej miejscowych firm. Produkowane są głównie palety, europalety, elementy konstrukcyjne domów i inne, a także tradycyjna galanteria drzewna tj. łyżki, talerze, wałki, kasetki i inne wyroby pamiątkarskie.

Dobrze rozwija się przedsiębiorczość. W gminie zarejestrowanych jest ponad 480 przedsiębiorców prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. W ostatnich latach zanotowano wzrost ich liczby, co świadczy o wzroście aktywności mieszkańców gminy.

Najlepiej rozwinięte profile działalności to:

- galanteria drzewna - 37 przedsiębiorców - wyroby z drewna - 17 przedsiębiorców.

W działalności handlowo – usługowej dominują usługi:

- budowlane - 226 przedsiębiorców - leśne - 73 przedsiębiorców - handlowe - 56 przedsiębiorców - transportowe - 48 przedsiębiorców - gastronomiczne - 18 przedsiębiorców

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

- inne – 5 przedsiębiorców.

Najważniejsze firmy prowadzące działalność na terenie gminy to: - Uzdrowisko Wysowa S.A. - Lasy Państwowe Nadleśnictwo Łosie - Lasy Państwowe Nadleśnictwo Gorlice - PPH „DREW-MAX” Uście Gorlickie (przerób drewna, stacja paliw) - Firma „DRENO” w Śnietnicy (przerób drewna) - Firma „DROZDEX” w Izbach (przerób drewna) - PPHU „MIMAR” w Uściu Gorlickim (przerób drewna, handel) - Gminna Spółdzielnia „SCh” w Uściu Gorlickim - Stadnina Koni Huculskich w Gładyszowie S.A. - Centrum Hotelowo - Konferencyjne „GLIMAR” Sp. z o.o. w Wysowej - Spółka Cywilna „OSŁAWA” (Ośrodek Wypoczynkowy) w Wysowej - Przedsiębiorstwo Usług Socjalnych i Sanatoryjno – Wypoczynkowych „GLINIK” w Wysowej - Bank Spółdzielczy w Grybowie Oddział w Uściu Gorlickim - Firma MTM Stróże – Składy Budowlane w Uściu Gorlickim.

Rozwój turystyki oraz zwiększenie liczby osób przyjeżdżających na wypoczynek wpłynął na rozwój placówek handlowych, gastronomicznych i usługowych związanych z obsługą ruchu turystycznego.

Dynamicznie rozwija się agroturystyka jako dodatkowe źródło dochodu w gospodarstwach rolnych, które oferują zdrową żywność i dysponują warunkami lokalowymi do przyjmowania gości na wypoczynek. Obecnie w skali gminy agroturystyką zajmuje się około 40 gospodarstw, a stolicą agroturyzmu w gminie jest miejscowość Gładyszów.

3.4 SFERA ŚRODOWISKOWA

3.4.1 ZASOBY ŚRODOWISKA NATURALNEGO

Obszar Gminy stanowią głównie zalesione grzbiety górskie typowe dla Beskidu Niskiego. Tereny te poprzedzielane są dolinami Ropy, Zdynianki oraz Białej. Doliny wąskie i głęboko wcięte ulegają, z biegiem rzek, rozszerzeniu przechodząc w doliny płaskodenne.

ZASOBY WODNE

Gmina Uście Gorlickie jest położona w dorzeczu rzeki Ropy, będącej dopływem Wisłoki oraz dorzeczu rzeki Białej stanowiącej dopływ Dunajca. Największym dopływem Ropy na terenie gminy jest Zdynianka. Rzeka Ropa ma swoje źródła na stoku Obidza, a Biała na stokach Ostrego Wierchu.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Poniżej Uścia Gorlickiego rzeka Ropa przegrodzona została zaporą w miejscowości Klimkówka, w wyniku, czego powstał zalew sięgający cofką pod Uście Gorlickie o pow. 306 ha.

Oprócz wymienionych wyżej rzek, teren Gminy przecina znaczna ilość małych rzeczek i strumieni. Stanowią one zagrożenie powodziowe, szczególnie w okresie wzmożonych opadów, przyczyniając się do dewastacji upraw rolnych i dróg dojazdowych do pól.

Występowanie wód gruntowych związane jest z ukształtowaniem terenu gminy oraz z jej budową geologiczną. Wyróżnia się trzy obszary o odmiennych reżimach hydrologicznych:

 obszar den dolinnych;  obszar garbów zbudowanych z warstw krośnieńskich;  obszar garbów zbudowanych z warstw innych niż krośnieńskie. Największym bogactwem Gminy są bogate zasoby wód mineralnych podziemnych, znajdujących się w miejscowości uzdrowiskowej Wysowa-Zdrój, zlokalizowane na terenie parku zdrojowego. Wody te to cenne lecznicze szczawy alkaliczne nasycone dwutlenkiem węgla o bardzo zróżnicowanym stopniu mineralizacji od 1000 do 25000 mg/dcm3, wykorzystane w lecznictwie uzdrowiskowym oraz do produkcji wód leczniczych i mineralnych.

ZASOBY LEŚNE

Gmina charakteryzuje się leśno-rolniczym typem użytkowania ziemi. Lasy zajmują ok. 61% powierzchni, użytki zielone 20%, ok.12% pola uprawne. Największym powierzchniowo zasobem są lasy. Są to lasy mieszane na siedlisku lasu górskiego o dominującym składzie gatunkowym jodłowo-bukowym. Skład gatunków drzew to procentowo: sosna 32%, buk 30%, jodła 27%, olsza szara 5%, świerk 4%, modrzew 1%. Drzewostany sosnowe w większości zostały wprowadzone sztucznie na dawnych gruntach porolnych. Są one przebudowane do drzewostanów zgodnych z siedliskiem, a więc jodłowo-bukowych. Wśród zbiorowisk leśnych należy wymienić wschodniokarpacki zespół buczyny z kostrzewą górską, wilgotny podzespół źródliskowy z miesięcznicą trwałą oraz bardzo rzadki w Karpatach zespół jaworzyny górskiej z języcznikiem zwyczajnym. Duże walory krajobrazowe i przyrodnicze posiadają też stare ponad 120 letnie buczyny przygrzbietowe na górze Lackowa. Lasy pełnią funkcje wodochronne i glebochronne oraz uzdrowiskowo-klimatyczne (Wysowa Zdrój).

FAUNA i FLORA

Siedlisko lasu górskiego należy do bogatych siedlisk, dlatego występują tu różnorodne rośliny runa w tym wiele gatunków rzadkich jak: omieg górski, modrzyk górski, ciemiężnica zielona, oraz dziewięćsił bezłodygowy. Ochroną gatunkową objęte są występujące tu: goryczka krzyżowa,

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

bluszcz, storczyki, gnieźnik leśny, wawrzynek wilczełyko, podkolan biały. Występują tu również liczne zabytki przyrody jak np. lilia złotogłów (pomnik przyrody).

Ochroną objęte są również:

• grupa drzew lipy (63 sztuki) obwód 91-460 cm, wysokość 18-25 m, we wsi Śnietnica przy spalonej osadzie Nadleśnictwa, stanowią własność Skarbu Państwa;

• pojedyncze drzewo lipa, obwód 530 cm, wysokość 20 m, we wsi Zdynia przy kościele, własność Parafii Kościoła Rzymskokatolickiego w Zdyni;

• pojedyncze drzewo lipa, obwód 480 cm, wysokość 16 m, również w Zdyni, w odległości 300m od szosy prowadzącej z Gorlic do Koniecznej, stanowi własność prywatną;

• pojedyncze drzewo lipa drobnolistna, obwód 510 cm, wysokość 30 m, wiek 400 lat, w Wysowej przy cerkwi, stanowi własność Skarbu Państwa.

Na obszarze Beskidu Niskiego, który stanowi łącznik między fauną i florą Karpat Wschodnich i Zachodnich wykształciła się bogata fauna obfitująca w gatunki puszczańskie. Duże kompleksy leśne dają możliwość bytowania i rozmnażanie się zwierzętom roślinożernym i drapieżnym. Występują tu: jelenie, dziki, sarny, pojawia się przechodnio łoś, widoczny jest borsuk oraz wydra, a z chronionych licznie występuje bóbr. Wśród drapieżników dominującym jest wilk. Występuje również lis, ryś, czasami żbik. Przechodnio pokazuje się niedźwiedź brunatny. Wśród ptaków spotyka się liczne drapieżniki jak: orlik krzykliwy, myszołowy, jastrzębie, puchacze, pszczołojady. Z ptaków chronionych czarny bocian. Występuje tu cała gama ptaków śpiewających leśnych i polnych. Bogato reprezentowano są gady i płazy. Niezwykle bogaty świat owadów stanowią chrząszcze i motyle. Z rzadkich owadów chronionych występuje nadobnica alpejska i niepylak mnemoroza.

Niezaprzeczalną wartością jest czyste środowisko przyrodnicze o cechach zbliżonych do naturalnego: czyste powietrze, wody, gleba.

Największym bogactwem Gminy są bogate zasoby wód mineralnych podziemnych, znajdujących się w miejscowości uzdrowiskowej Wysowa-Zdrój, zlokalizowane na terenie parku zdrojowego. Wody te to cenne lecznicze szczawy alkaliczne nasycone dwutlenkiem węgla o bardzo zróżnicowanym stopniu mineralizacji od 1000 do 25000 mg/dcm3, wykorzystane w lecznictwie uzdrowiskowym oraz do produkcji wód leczniczych i mineralnych. Niezaprzeczalną wartością jest czyste środowisko przyrodnicze o cechach zbliżonych do naturalnego: czyste powietrze, wody, gleba.7

SUROWCE MINERALNE

Największym bogactwem gminy są bogate zasoby wód mineralnych podziemnych, znajdujących się w miejscowości uzdrowiskowej Wysowa-Zdrój, zlokalizowane na terenie parku zdrojowego.

7 www.usciegorlickie.pl

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

W miejscowości tej są 52 źródła wody mineralnej, w tym 12 przebadanych o wydajności od 0,06 do 9,5 m3, położone na głębokości od 6 do 102 m. Wody te to cenne lecznicze szczawy alkaliczne nasycone dwutlenkiem węgla o bardzo zróżnicowanym stopniu mineralizacji od 1000 do 2500 mg/dcm3, wykorzystane w lecznictwie uzdrowiskowym oraz do produkcji wód leczniczych i mineralnych.

3.5 SFERA PRZESTRZENNO-FUNKCJONALNA

3.5.1 SIEĆ WODOCIĄGOWA

Na terenie Gminy Uście Gorlickie system wodociągów jest średnio rozwinięty. Sieć wodociągów posiada 418 przyłączy prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania i dostarcza wodę dla 2295 mieszkańców, czyli 34,2 populacji. Mieszkańcy nie posiadają dostępu do systemu wodociągów zaopatrują się w wodę z własnych lokalnych ujęć wodnych – studni kopanych.

KANALIZACYJNA i SYSTEM OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW

W 2013 r. czynna sieć kanalizacyjna w Gminie Uście Gorlickie miała długość 34,0 km i obejmowała 633 przyłącza prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania. Z sieci kanalizacyjnej korzystało 2603 mieszkańców Gminy, czyli ok. 38,8% populacji. System kanalizacji nie obejmuje oddalonych przysiółków oraz pojedynczej, rozproszonej zabudowy, które powinny być wyposażone w lokalne lub indywidualne urządzenia do oczyszczania ścieków.

Ścieki wytwarzane na terenie Gminy Uście Gorlickie są oczyszczane w 4 mechaniczno-biologicznych oczyszczalniach ścieków zlokalizowanych w Wysowej-Zdroju, Hańczowej, Uściu Gorlickim i Gładyszowie o łącznej przepustowości 1555 m3 na dobę. Największą przepustowość: 1250 m3 na dobę ma oczyszczalnia w Wysowej-Zdroju. Przewiduje się możliwość przebudowy i rozbudowy istniejących oczyszczalni.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

3.5.2 INFRASTRUKTURA DROGOWA

W ramach pomiaru ruchu na drogach wojewódzkich przeprowadzonego przez GDDKiA w 2010 r. zmierzono natężenie ruchu na odcinku Gorlice – Konieczna drogi wojewódzkiej nr 977, którego część znajduje się w granicach Gminy Uście Gorlickie. Informacje o udziale poszczególnych typów pojazdów w średnim dobowym ruchu w 2010 r. przedstawiono na Wykresie.

Wykres 10. Natężenie ruchu na drodze wojewódzkiej nr 993 wg pomiarów z 2010 r.

Na podstawie przeprowadzonych pomiarów średni dobowy ruch w 2010 r. na badanym odcinku określono na 1499 pojazdy samochodowe. Zdecydowaną większość wśród pojazdów silnikowych stanowiły samochody osobowe i mikrobusy. Odcinek charakteryzuje się niskim w porównaniu z innymi odcinkami dróg wojewódzkich natężeniem ruchu

Na drogach gminnych nie były prowadzone badania natężenia ruchu. Według informacji z Urzędu Gminy w zarządzaniu Gminy Uście Gorlickie jest 60,826 km dróg gminnych publicznych o zróżnicowanej nawierzchni. Łączna długość dróg o nawierzchni twardej wynosi 53,278 km, a dróg o nawierzchni gruntowej – 7,664 km.

Około 50% dróg o nawierzchni asfaltowej i powierzchniowo utrwalonych wymaga remontów i modernizacji polegających na wykonaniu na tych drogach nowej nawierzchni asfaltowej z równoczesnym wzmocnieniem konstrukcji. Wykonania nawierzchni asfaltowej wymagają również drogi o nawierzchni tłuczniowej.

W zarządzie Gminy jest również ok. 250 km dróg gminnych dojazdowych do gruntów rolnych, z których część uległa uszkodzeniu w wyniku powodzi, które nawiedziły Gminę. W miarę możliwości finansowych prowadzona jest odbudowa i modernizacja tych dróg, jednak w pierwszej kolejności wykonywane są prace przywracające przejezdność oraz podnoszące bezpieczeństwo użytkowników dróg.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Przyjmuje się, że strefa uciążliwości określana poziomem 45dB (w ciągu dnia) może sięgać odległości 150 m od krawędzi jezdni. Poziom uciążliwości dotyczy również pozostałych dróg o wysokim obciążeniu ruchem. Zagrożenia akustyczne rosną wraz ze wzrostem natężenia ruchu oraz prędkości pojazdów.

3.6 SFERA TECHNICZNA

3.6.1 CHARAKTERYSTYKA STRUKTURY BUDOWLANEJ

Gmina Uście Gorlickie charakteryzuje się tradycyjną zabudową, a większość budynków jest położona wzdłuż istniejących dróg. Na wykresie przedstawiono budynki mieszkalne ze względu na okres powstania. Źródłem danych były badania ankietowe opisane szczegółowo w dalszej części opracowania. Analiza wykresu pozwala stwierdzić, że 60% budynków objętych badaniem została wybudowana w latach 1980 i późniejszych, a pozostałą część stanowią budynki w wieku powyżej 35 lat.

Wykres 11. Budynki mieszkalne w Gminie Uście Gorlickie wg roku budowy.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

3.6.2 GOSPODARKA MIESZKANIOWA

Wykres 12. Liczba mieszkań oddanych do użytku w latach 2008-2015.

Na przełomie ostatnich 8 lat można zauważyć tendencje wzrostową w liczbie nowych prywatnych mieszkań oddanych do użytkowania. Tendencja ta utrzymywała się do roku 2011, gdyż w kolejnym roku odnotowano spadek w tej dziedzinie.

Według danych Urzędu Gminy Uście Gorlickie ilość budynków mieszkalnych oddanych do użytkowania w roku 2014 wyniosła: 70, a w roku 2015, spadła do 61.

IV. BADANIA ANKIETOWE

4.1 METODOLOGIA

W ramach prowadzonych prac nad opracowywaniem „GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE na lata 2016-2022” zostały przeprowadzone badania ankietowe wśród mieszkańców mista i gminy Uście Gorlickie oraz młodzieży szkół gimnazjalnych.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Przeprowadzone zostały badania ankietowe wśród liderów opinii publicznej, mieszkańców i interesariuszy rewitalizacji. Ankietę można było złożyć w sekretariacie Urzędu Gminy w Uściu Gorlickim, 38-315 Uście Gorlickie 80, w terminie do 10.09.2016 r.

„Ankieta oceny potrzeb realizacji określonych rodzajów działań związanych z rewitalizacją” dostępna była do pobrania na stronie internetowej Urzędu Gminy Uście Gorlickiepod adresem http://www.usciegorlickie.pl/pl/95907/0/Gminny_Program_Rewitalizacji_Gminy_Uscie_Gorlickie_na _lata_2016-2022.html

Dobór próby badań ankietowych miał charakter reprezentatywny.

W badaniach wzięło udział 61 osób. Młodzież uczestnicząca w kosultacjach spolecznych wypełniła 60 ankiet.

Zostały przygotowane dwie odrębne analizy.

Pierwsza analiza dotyczy badań ankietowych przeprowadzonych wśród liderów opinii publicznej, mieszkańców i interesariuszy rewitalizacji dla „Ankiety oceny potrzeb realizacji określonych rodzajów działań związanych z rewitalizacją”, natomiast druga dla ankiet wypełnionych przez młodzież gimnazjalną.

4.1.1 WYNIKI BADANIA ANKIETOWEGO LIDERÓW OPINII PUBLICZNEJ MIESZKAŃCÓW I INTERESARIUSZY REWITALIZACJI:

Wśród beneficjentów ankiety zdecydowanie więcej było kobiet niż mężczyzn. Wśród ankietowanych 72 % stanowiły kobiety, a 28 % mężczyźni.

Struktura płci

28%

KOBIETY MĘŻCZYŻNI 72%

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Przedział wiekowy osób ankietowanych zaczyna się przed 18 rokiem życia, a kończy na wieku emerytalnym. Najwięcej ankietowanych było w przedziale wiekowym 50 – 59 lat. Najwięcej badanych obejmował przedział wiekowy od 50 do 59 lat (30%), następnie od 30 do 39 lat (25%) i od 40 do 49 lat (23%).

Wiek

60 lat i więcej 12% od 50 do 59 30% od 40 do 49 23% od 30 do 39 25% od 25 do 29 5% od 18 do 24 3% do 18 lat 2%

Najwięcej ankietowanych posiada wykształcenie wyższe (47%), następnie średnie (25%), policealne (13%) oraz zasadnicze zawodowe (10%), a najmniej było ankietowanych z wykształceniem podstawowym (3%) oraz gimnazjalnym (2%).

Wykształcenie

WYŻSZE 47% POLICEALNE/NIEPEŁNE WYŻSZE 13% ŚREDNIE 25% ZASADNIECZE ZAWODOWE 10% GIMNAZJALNE 2% PODSTAWOWE 3% NIEPEŁNE PODSTAWOWE 0%

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Wśród badanych najwięcej było osób, które zaznaczyły odpowiedz inne (35%). Pracownicy gospodarki uspołecznionej stanowili 30%, 15% pracuje na własny rachunek, pracownicy najemni w sektorze prywatnym to tylko 3%. 17% ankietowanych to nie pracujący w ogóle.

Struktura zatrudnienia

35% 30%

17% 15%

parcownik pracownik pracuje na nie pracuje inne (jakie) najemny w gospodarki własny sektorze uspołecznionej rachunek prywatnym

Spośród ankietowanych najpopularniejszym modelem gospodarstwa domowego jest gospodarstwo 4-osobowe (33%), a następnie 5-osobowe (25%) i 3-osobowe (17%).

7 3%

6 7%

5 25%

4 33%

3 17%

2 7%

1 8%

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Najczęściej w gospodarstwie domowym pracuje 3 osoby (46%).

Najczęściej wśród ankietowanych na utrzymaniu rodziców pozostaje 1 dziecko (32%), 3 dzieci (30%) oraz 2 dzieci (28%), więcej niż troje wśród ankietowanych należy do rzadkości.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Na pytanie dotyczące poziomu życia, ankietowani najczęściej wybierali odpowiedź – „żyjemy przeciętnie” (48%) oraz „jakoś sobie radzimy” (40%), tylko 5% ankietowanych stwierdziło, że dość trudno jest im przeżyć.

DOŚĆ TRUDNO JEST NAM PRZEŻYĆ 5%

ŻYJEMY PRZCIĘTNIE 48%

JAKOŚ SOBIE RADZIMY 40%

ŻYJE NAM SIĘ DOSTATNIO 7%

Zdecydowanie największa ilość ankietowanych mieszka w sołectwie Uście Gorlickie (25%).

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

ANALIZA POSZCZEGÓLNYCH PYTAŃ, ZAWARTYCH W ANKIETACH, PRZEDSTAWIA SIĘ NASTĘPUJĄCO:

1. Czy Pana(i) zdaniem gminie potrzebny jest program ożywienia gospodarczego, społecznego i przestrzenno-środowiskowego w postaci GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE na lata 2016-2022?

68%

32%

0% 0%

Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie

Zdecydowanie większość ankietowanych opowiedziało się, że istnieje potrzeba opracowania GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE na lata 2016-2022.

2. Jaki obszar gminy powinien być Pana(i) zdaniem poddany procesowi rewitalizacji?

Według ankietowanych obszar, który powinien być poddany rewitalizacji w pierwszej kolejności to: Gładyszów, a także okolice Jeziora Klimkowskiego, Uście Gorlickie jako obszar turystyczny miejsce wypoczynku (42%), dzięki korzystnemu usytuowaniu zalewu, który stanowi duży potencjał rozwojowy dla całej Gminy. Sołectwa w których w pierwszej kolejności winny być podjęte działania to: Izby (14%) a następnie Banica (11%), oraz Śnietnica, Hańczowa, Wysowa Zdrój (po 7% ankietowanych). Ponadto do najczęściej wymienianych, przez mieszkańców, punktów uznawanych za konieczne do poddania procesowi rewitalizacji były: miejsca rekreacji i wypoczynku, drogi.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

3. Dlaczego Pana(i) zdaniem ten obszar gminy jest zdegradowany?

Na tak postawione pytanie ankietowani wskazali jako główny powód bezrobocie – brak miejsc pracy (25%), słaba kondycja lokalnych przedsiębiorstw oraz zły stan dróg i komunikacji (11%).

4. Jakie problemy ekonomiczne, na wskazanym obszarze, chciałby Pan(i) rozwiązać w procesie rewitalizacji?

Problemy ekonomiczne, które ankietowani chcą rozwiązać w procesie rewitalizacji to w pierwszej kolejności powstanie nowych miejsc pracy (33%). Poza tym inne problemy na jakie ankietowani zwrócili uwagę to: brak lub zbyt mała ilość połączeń komunikacyjnych z innymi ośrodkami (16%), brak wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw i niewielka ich ilość (aktywność).

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

inne 0% niewielka ilość (mała aktywność) małych i średnich przedsiębiorstw 13% słaby rozwój handlu 5%

zły stan zabytków 2% niewystarczająca ilość i niski standard mieszkań 4% zła gospodarka odpadami, ściekami 5% brak wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw 14% brak lub zbyt mała ilość połączeń komunikacyjnych z innymi ośrodkami 16% brak lub zła jakość terenów inwestycyjnych 8% brak miejsc pracy 33%

5. Jakie problemy społeczne, na wskazanym obszarze, chciałby Pan(i) rozwiązać w procesie rewitalizacji?

Do najważniejszych problemów społecznych wskazywanych przez ankietowanych do rozwiązania należy emigracja z gminy młodych i dobrze wykształconych osób (25%) oraz bezrobocie (21%). Kolejno ankietowani wskazali na problemy związane z niedoborem organizacji pomagających w znalezieniu pracy (przekwalifikowanie, szkolenie) (13%) oraz alkoholizm (11%).

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

6. Jakie problemy związane z jakością życia, na wskazanym obszarze, chciałby Pan(i) rozwiązać w procesie rewitalizacji?

Za najważniejszy problem do rozwiązania związany z jakością życia, ankietowani wskazali brak infrastruktury technicznej (18%). Kolejno podkreślono problemy związane z brakiem lub słabą aktywnością ośrodków kulturalno-rekreacyjnych i sportowych w pobliżu miejsca zamieszkania (15%) oraz słabą samoorganizację społeczną i współpracę między mieszkańcami w władzami publicznymi (14%), a także zaznaczają brak ścieżek rowerowych (14%).

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

brak terenów zielonych i spacerowych, boisk, placów zabaw

brak ścieżek rowerowych

zły stan infrastruktury wokół budynków

niedostateczna ilość miejsc parkingowych

5% 15% zły stan techniczny budynków 14%

2% 13% brak infrastruktury technicznej 4% 2% 1% brak instytucji, organizacji integrujących mieszkańców sołectw 15% 18%

brak lub słaba aktywnośc ośrodków kulturalno - 11% rekreacyjnych i sportowych w pobliżu miejsca zamieszkania

brak poczucia bezpieczeństwa w okolicy zamieszkania

słaby przepływ informacji w sprawach dotyczących najbliższego otoczenia zamieszkania

słaba samoorganizacja społeczna i współpraca między mieszkańcami a władzami publicznymi

7. Jakie zostaną osiągnięte efekty, według Pana(i), w procesie rewitalizacji?

Za najwyżej oceniane efekty w procesie rewitalizacji ankietowani uznali zatrzymanie w gminie ludzi młodych i wykształconych (13%), podniesienie standardu życia mieszkańców (12%), zwiększenie miejsc ilości pracy (12%).

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

8. Na jakie przedsięwzięcia, które zamierzałby Pan(i) zrealizować w ramach programu rewitalizacji, chciałby Pan(i) otrzymać wsparcie finansowe?

1. Ulepszanie infrastruktury technicznej i drogowej. 2. Poprawa sieci kanalizacyjnej. 3. Rozwiązanie problemów komunikacji publicznej. 4. Wybudowanie w południowej części gminy kładki lub mostu przez rzekę Zdyniankę. 5. Poprawa bazy kulturowej, rozbudowa obiektów kultury. 6. Poprawa dostępności do kultury. 7. Nowe miejsca pracy. 8. Budowa ścieżek rowerowych. 9. Odnowa Kościoła w Izbach. 10. Otwarcie supermarketu, kawiarni, restauracji. 11. Organizacja kursów, szkoleń, zajęć sportowych, rekreacyjnych, integracja społeczeństwa lokalnego. 12. Walka z bezrobociem. 13. Rozbudowa infrastruktury turystycznej.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

14. Budowa Hala Widowiskowa w Uściu Gorlickim z pomieszczeniami pod wynajem na usługi (gabinety, biura, gastronomia). 15. Budowa chodników. 16. Oświetlenie dróg. 17. Remont budynku Urzędu Gminy w Uściu Gorlickim. 18. Budowa terenów zielonych i rekreacyjnych, spacerowych, boisk, placów zabaw. 19. Zatrzymanie młodych ludzi, wykształconych w gminie. 20. Budowa pełnowymiarowej sali gimnastycznej. 21. Polepszenie komunikacji na terenie gminy. 22. Modernizacja makro przedsiębiorstwa. 23. Wsparcie małych przedsiębiorstw. 24. Zwiększenie ilości i jakości punktów handlowych, rzemieślniczych i usługowych. 25. Utworzenie punktu informacyjnego ułatwiającego przepływ informacji. 26. Rozbudowa sieci gazowej. 27. Promocja lokalnej przedsiębiorczości 28. Organizacja czasu wolnego osób starszych. 29. Poprawa bazy oświatowej, rozbudowa obiektów oświaty. 30. Organizacja zajęć pozalekcyjnych dla dzieci i młodzieży. 31. Aktywizacja w świetlicach wiejskich. 32. Walka z bezrobociem, nepotyzmem i korupcją. 33. Poprawa świadomości mieszkańców w kwestii działalności gminy. 34. Poprawa świadomości mieszkańców w kwestii aktywności w biznesie. 35. Przeciwdziałanie alkoholizmowi i patologiom rodzinnym. 36. Poprawa poziomu ochrony środowiska poprzez pomoc gospodarstwom domowym w ograniczeniu niskiej emisji. 37. Większa ilość zajęć ruchowych dla dzieci. 38. Zaopatrzenie budynków w panele fotowoltaiczne do produkcji energii elektrycznej. 39. Poprawa stanu technicznego budynków 40. Poprawa estetyki i funkcjonalności przestrzeni publicznej. 41. Rozbudowa parkingów 42. Budowa amfiteatru z zapleczem gastronomiczno–handlowym. 43. Wymiana pieców węglowych na gazowe. 44. Termomodernizacja budynków.

9. Jak ocenia Pan/Pani elementy wpływające na warunki życia mieszkańców gminy?

Oceniając elementy wpływające na warunki życia mieszkańców w skali od 1 do 5 gdzie, 1 to bardzo źle a 5 to bardzo dobrze ankietowani ocenili poszczególne sfery: Najwyżej w sferze społecznej oceniono funkcjonowanie systemu pomocy społecznej w gminie. Najniżej oceniono sytuację na rynku pracy oraz poziom edukacji i ofertę zajęć pozalekcyjnych

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

w szkołach ponadgimnazjalnych. W sferze gospodarczej najwyżej oceniono system wsparcia mikro i małej przedsiębiorczości na terenie gminy bardzo nisko dostępność do handlu i usług na terenie gminy. Sfera przestrzenno-funkcjonalna, techniczna i środowiskowa została oceniona najwyżej w zakresie stanu środowiska naturalnego i zanieczyszczenia powietrza. Najniżej oceniono zaś zagospodarowanie i estetykę przestrzeni publicznych. Świadczy to o dostatecznym lecz nie wystarczającym poziomie stanu przestrzeni publicznej, kształcenia i stanie technicznym placówek oświatowych.

Średnia SFERA SPOŁECZNA ocena

1 Sytuacja na rynku pracy 1,83

2 Dochody uzyskiwane przez mieszkańców 2,02

3 Aktywność i zaangażowanie mieszkańców w sprawy lokalne 2,13

Poziom edukacji i oferta zajęć pozalekcyjnych w szkołach podstawowych oraz 4 2,75 gimnazjach

5 Poziom edukacji i oferta zajęć pozalekcyjnych w szkołach ponadgimnazjalnych 1,89

6 Dostępność opieki przedszkolnej 2,98

7 Dostępność i zróżnicowanie oferty kulturalnej i spędzania czasu wolnego 2,14

8 Bezpieczeństwo publiczne 2,95

9 Funkcjonowanie systemu pomocy społecznej w gminie 3,04 Średnia SFERA GOSPODARCZA ocena

1 Przedsiębiorczość mieszkańców 3,01

2 Dostępność do handlu i usług na terenie gminy 2,53

3 System wsparcia mikro i małej przedsiębiorczości na terenie gminy 3,23 SFERA PRZESTRZENNO-FUNKCJONALNA, TECHNICZNA Średnia I ŚRODOWISKOWA ocena Dostępność i stan infrastruktury technicznej: drogowej, wodociągowej, 1 2,61 kanalizacyjnej itd. 2 Zagospodarowanie i estetyka przestrzeni publicznych 1,95

3 Baza sportowa i rekreacyjno-wypoczynkowa 2,65

4 Baza kulturalno-oświatowa 2,09

5 Baza edukacyjna 2,15

6 Zagospodarowanie i wykorzystanie zabytków 2,83

7 Stan środowiska naturalnego i zanieczyszczenia powietrza 2,93

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

4.1.2 WYNIKI BADANIA ANKIETOWEGO MŁODZIEŻY GIMNAZJALNEJ

Wśród ankietowanych podział ze względu na płeć i wiek przedstawiają poniższe diagramy. W badaniach wzięło udział 60 uczniów, w tym: 67% stanowiły dziewczęta i 33% chłopców.

PŁEĆ

33%

DZIEWCZYNA 67% CHŁOPIEC

STRUKTURA WIEKU MŁODZIEŻY

16 lat 2%

15 lat 10%

14 lat 83%

13 lat 5%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Wypełniający ankiety, udzielili odpowiedzi na 7 pytań ważnych dla rozwoju gminy Uście Gorlickie, a ich wyniki prezentuje poniższa analiza:

1. Czy jesteś dumny z tego, że mieszkasz i uczysz się w gminie Uście Gorlickie?

Zdecydowana większość ankietowanych odpowiadała, że jest nie dumna z zamieszkania na terenie Gminy Uście Gorlickie.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Młodzież odpowiadając TAK, przedstawiła następujące powody:

Istnieje możliwość rozwoju. 9%

Domowa atmosfera. 14%

Kultura regionu. 19%

Dobre szkoły – miły i uczynny personel. 23%

Piękne miejsce, wiele atrakcji do obejrzenia. 35%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Najwięcej młodych ludzi wyraziło w tym pytaniu zadowolenie z bycia mieszkańcem gminy Uście Gorlickie, są z tego powodu zadowoleni i dumni, uważają, że to piękne miejsce i jest w gminie wiele atrakcji do obejrzenia (35%). Twierdzą też, że mają dobre szkoły, w których istniej możliwość rozwoju swoich umiejętności sportowych i edukacyjnych.

Młodzież, która udzieliła odpowiedzi NIE, uzasadniała ją w poniższy sposób:

Zły stan dróg i chodników 6%

W mieście jest więcej możliwości rozwoju i pracy 35% dla ludzi młodych

Mało perspektyw dla ludzi młodych. 59%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Większość osób, które nie czują się dumne z zamieszkiwania na terenie gminy wolałyby uczyć się w mieście lub w innej gminie, ponieważ twierdzą, że tam jest więcej atrakcji dla ludzi młodych, a miasto daje lepsze perspektywy rozwoju. Młodzież uważa również, iż jest mało bezpiecznych i oświetlonych chodników i narzekają na stan dróg w gminie.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

2. Proszę podać, czym wyróżnia się gmina Uście Gorlickie na tle innych gmin w Polsce?

Młodzież wskazała, za najbardziej wyróżniający atut Gminy Uście Gorlickie, posiadanie waloru turystycznego jakim jest ujęcie wód leczniczych, sanatoria (42%). Wśród innych cech wyróżniających Uście Gorlickie, młodzież wymieniała:

Piękne zabytki 7% Świetne miejsce do spędzania wolnego… 10% Stadnina koni huculskich 18% Świeże powietrze, wieś typowo… 23% Ujęcie wód leczniczych, sanatoria 42%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%

3. Czy młodzi ludzie mają w gminie Uście Gorlickie szanse rozwoju i znalezienia miejsca dla siebie?

W większości (57%) ankietowana młodzież ocenia Gminę Uście Gorlickie jako miejsce w umożliwiające im rozwój, postrzegając ją jako gminę w której mogą znaleźć miejsce dla siebie.

Młodzież, która udzieliła odpowiedzi TAK, uzasadniała ją w poniższy sposób:

możliwość znalezienia pracy 20%

dostępność do pływalni, basenu w Wysowej 20%

szkoły są bardzo dobre 37%

organizowane są zajęcia pozaszkolne, konkursy 8%

gmina jest otwarta dla innych mieszkańców 15%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Młodzież, która udzieliła odpowiedzi NIE, uzasadniała ją w następujący sposób:

Osoby, które odpowiadały „nie” często za powód swojej odpowiedzi podawały brak szkół wyższych i ponadgimnazjalnych, a także brak miejsc pracy. Padały również odpowiedzi, wg których młodzi ludzie uważają, że miasto daje lepsze perspektywy rozwoju niż gmina wiejska. Młodzież skarżyła się na mało miejsc, w których mogliby spędzać swój wolny czas i rozwijać swoje zainteresowania.

4. Czy czujesz się bezpiecznie w gminie Uście Gorlickie?

Poczucie bezpieczeństwa młodzieży w gminie Uście Gorlickie w większości (89%) zostało ocenione pozytywnie. Młodzież, która udzieliła odpowiedzi NIE, nie potrafiła wymienić dlaczego taką odpowiedz zaznaczyła.

Młodzież, która udzieliła odpowiedzi TAK, wymieniła:

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

5. Czy młodzi ludzie mają atrakcyjną ofertę spędzenia wolnego czasu w gminie Uście Gorlickie?

Zdecydowanie większość ankietowanej młodzieży uważa, że ich gmina jest atrakcyjna i wiele jest ciekawych miejsc do spędzania wolnego czasu.

Młodzież, która udzieliła odpowiedzi TAK, uzasadniała ją w poniższy sposób:

26% 24% 22% 20%

organizowane są festyny, Basen w Wysowej pijalnia wód stadnina koni Jezioro Klimkówka biegi

Młodzież, która udzieliła odpowiedzi NIE, uzasadniała ją w poniższy sposób:

20% atrakcje tylko dla turystów, a nie dla mieszkańców mało atrakcji zimą, brak np. lodowiska 50% brak lub mała ilość galerii handlowych 30%

Młodzież zdecydowanie uważa, że jest za mało atrakcji dla mieszkańców gminy znacznie więcej dla przyjezdnych, turystów. Młodzi ludzie uważają ponadto, iż mniej możliwość spotkania się ze znajomymi i poznania nowych osób jest zimą.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

6. O jakiej gminie marzysz? Proszę podać, co zmieniłbyś/zmieniłabyś w gminie Uście Gorlickie zasiadając w fotelu Wójta Gminy Uście Gorlickie?

Wśród ankietowanej młodzieży często pojawiającymi się odpowiedziami były:

 autobus spod szkoły podstawowej w Gładyszowie,  hala sportowa w Gładyszowie i Smerkowcu,  ulepszenie jakości kształcenia w szkołach,  kluby sportowe,  budowa ścieżek rowerowych,  budowa lodowiska,  park rowerowy,  więcej busów do pobliskich miejscowości,  bezpieczniejsze drogi,  więcej miejsc do zatrudnienia,  budowa chodników i oświetlenia.

7. Jakie widzisz inne ważne problemy do rozwiązania w gminie Uście Gorlickie?

Wśród problemów zgłaszanych przez młodzież, a koniecznych do rozwiązania wyróżnić należy:

 duże zadłużenie gminy,  budowa sygnalizacji świetlnej,  zły stan dróg,  mało przejść dla pieszych,  brak komunikacji miejskiej we wszystkich wsiach,  duże zaśmiecenie miejscowości.

V. Analiza SWOT

Analiza opisanych wcześniej zagadnień, konsultacji społecznych i obserwacji w terenie wskazała na główne problemy występujące na obszarach zdegradowanych. Dla gminy Uście Gorlickie dokonano analizy SWOT pozwalającej na określenie uwarunkowań rozwojowych i rewitalizacji. Zbiorcze wyniki tej analizy przedstawiono w tabeli poniżej.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

ANALIZA SWOT - SFERA ŚRODOWISKOWA

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

Potencjał wewnętrzny

 położenie w terenie o dużych walorach  niezadowalająca promocja turystycznych sprzyjających rozwojowi turystyczna turystyki i rekreacji  wysoka liczba osób bezrobotnych  atrakcyjna oferta turystyczna  niski poziom kapitału społecznego  duża liczba turystów generowanych przez Uzdrowisko Wysowa-Zdrój słynące z licznych  niewystarczająco zagospodarowane ujęć wód mineralnych otoczenie Jeziora Klimkówka dla celów turystycznych  istniejące gospodarstwa agroturystyczne  położenie gminy wśród terenów zielonych,  brak inwestycji w oświatę górskich, malowniczych rzek i potoków, część  niewystarczająca oferta czasu wolnego oraz Beskidu Niskiego brak miejsc integracji społecznej,  bogactwo świata fauny i flory, rośliny szczególne dla młodzieży w wieku szkolnym alpejskie i aż 19 gatunków zwierząt  niezadowalający poziom wyposażenia w  bogate dziedzictwo historyczne (duża liczba infrastrukturę rekreacyjną i aktywne formy zabytków cerkwi i kościołów) wypoczynku  położenie blisko granicy ze Słowacją, z gminą  niewielka liczba organizacji pozarządowych, Ropa i Gorlice, Grybów i Krynica działającej w sferze społecznej  duży potencjał dla podjęcia działań  niewystarczająca infrastruktura w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów podnoszących efektywność energetyczną, komunalnych zarówno w obszarze wytwarzania, jak i użytkowania energii  brak tradycji korzystania z istniejących walorów środowiskowych  niewielki stopień zanieczyszczenia terenu  degradacja środowiska związana z  wysoka liczba osób produkcyjnych działalnością człowieka

 dodatni przyrost naturalny  niewystarczająca liczba terenów sportowych i rekreacyjnych oraz  wysoki wskaźnik wykrywalności przestępstw osiedlowych placów zabaw dla dzieci

 korzystne warunki klimatyczne do rozwoju  nieefektywna promocja gminy, jako rolnictwa ekologicznego ośrodka turystycznego.  zasoby przyrodnicze o dużej wartości

SZANSE ZAGROŻENIA

Czynniki zewnętrzne

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

 dbałość o środowisko naturalne  niska świadomość ekologiczna,

 wzmocnienie identyfikacji mieszkańców z ich  emigracja z gminy młodych, dobrze obszarem dzięki pozytywnym efektom wykształconych osób procesu rewitalizacji  niski poziom wykształcenia  turystyka  wzrost przestępczości  stworzenie warunków dla lokalizacji  pogarszająca się jakość środowiska wydarzeń kulturalnych o ponadlokalnym naturalnego znaczeniu  warunki sprzyjające tworzeniu  poprawa jakości środowiska poprzez zamianę gospodarstw agroturystycznych paliwa węglowego na obniżające emisję zanieczyszczeń tj. odnawialne źródła ciepła,  występowanie niekorzystnych zjawisk w środowisku naturalnym (powodzie) np. kolektory słoneczne, ogniwa fotowoltaiczne, pompy ciepła, a także  spadek zainteresowania turystów wskutek biomasę braku informacji i usług okołoturystycznych

 rozwój turystyki sobotnio-niedzielnej, agroturystyki (trend ogólnoeuropejski) oraz rozwój turystyki aktywnej

 wypromowanie gospodarstw agroturystycznych.

ANALIZA SWOT — SFERA PRZESTRZENNO-TECHNICZNA

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

Potencjał wewnętrzny

 wolne tereny pod inwestycje  niedoinwestowanie terenów rekreacyjnych wokół Jeziora Klimkówka  rezerwy terenów budowlanych  liczne obiekty zabytkowe, kościoły,  niewystarczająca infrastruktura cmentarze zabytkowe turystyczno-rekreacyjna i hotelowo- konferencyjna  potencjał turystyczny w postaci Jeziora Klimkówka, Uzdrowiska Wysowa-Zdrój  niewłaściwa gospodarka ściekowa  wolne tereny pod nieuciążliwy przemysł,  zły stan techniczny wielu budynków turystykę zorganizowaną, agroturystykę, mieszkalnych turystykę kulturową i turystykę indywidualną  niski standard użytkowy i estetyczny wielu budynków mieszkalnych

 zły stan dróg, poboczy oraz chodników

 brak ścieżek rowerowych

 niewykorzystanie potencjału dla działalności gospodarczej

 za mało miejsc parkingowych

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

 niedostateczne rozwinięta infrastruktura wodociągowa i kanalizacyjna

 problemy komunikacyjne

 niewystarczająco rozwinięta baza usług kulturalno-rekreacyjnych

 brak nowoczesnych rozwiązań architektonicznych  istniejące bariery architektoniczne dla osób niepełnosprawnych  słaby rozwój handlu i usług

SZANSE ZAGROŻENIA

Czynniki zewnętrzne

 większe nakłady finansowe dla instytucji  zaniedbania w polityce przestrzennej kultury miasta

 dofinansowanie infrastruktury sportowej  niewystarczająca ilość środków finansowych na rozwój infrastruktury technicznej z  rozbudowa dróg rowerowych i pieszych uwagi na rosnące koszty inwestycji w  rozwój bazy turystyczno-rekreacyjnej zakresie infrastruktury technicznej

 zwiększenie dostępności do boisk sportowych  postępująca degradacja obiektów

 budowa ogólnodostępnych obiektów  nieład architektoniczny sportowych, placów zabaw  postępująca degradacja środowiska,  możliwość pozyskiwania funduszy na remont  mała zdolność do współdziałania i modernizacje infrastruktury ze środków operatorów branż turystyczno- pomocowych Unii Europejskiej rekreacyjnych  rozwój i poprawa stanu infrastruktury  niskie nakłady na inwestycje drogowej  niewystarczająca infrastruktura dla działań  możliwość pozyskiwania funduszy na remont kulturalnych i modernizacje budynków ze środków

pomocowych Unii Europejskiej

 podniesienie walorów estetycznych budynków mieszkalnych w wyniku procesów rewitalizacyjnych

 możliwość adaptacji obszarów do nowych funkcji w ramach procesu rewitalizacji (m.in. poprzez rozwój przestrzeni publicznych)

 tworzenie godnych warunków zamieszkania

 tworzenie warunków przestrzenno- technicznych do organizowania aktywnego wypoczynku dla rodzin  korzystna struktura własności

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

ANALIZA SWOT — SFERA GOSPODARCZA

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

Potencjał wewnętrzny

 dobry potencjał dla rozwoju różnych form  niski poziom integracji środowiska turystyki i związanych z nią usług gospodarczego

 miasto o dużym potencjale turystycznym i  niewykorzystane możliwości potencjału gospodarczym turystycznego

 rozwój form produkcji rolnej  brak odnawialnych źródeł energii  przedsiębiorczość, pracowitość i aktywność  niewystarczająca liczba zakładów małej i mieszkańców średniej przedsiębiorczości  brak dużych przedsiębiorstw  niewystarczająca promocja gminy i słaby system wspierania przedsiębiorczości

SZANSE ZAGROŻENIA

Czynniki zewnętrzne

 rozwój instytucji otoczenia biznesu  odpływ z miasta w poszukiwaniu pracy młodych, wykształconych pracowników oraz  rozwój technologii w dziedzinie dostępu do fachowców informacji  niski poziom konkurencyjności  aktywizacja zawodowa np. poprzez prace przedsiębiorców i brak współpracy chałupnicze, organizacje warsztatów kursów i pomiędzy nimi szkoleń  polityka gospodarcza kraju  wspieranie przedsiębiorców w zatrudnianiu  efekty światowego kryzysu gospodarczego niepełnosprawnych poprzez dofinansowanie stanowisk pracy  brak ułatwień w zakładaniu i prowadzeniu małych i średnich przedsiębiorstw  dotacje dla pracowników zatrudniających

nowych pracowników

 ulgi podatkowe dla przedsiębiorców

 zwiększenie dochodowości gospodarstw rolnych

 promocja lokalnej przedsiębiorczości

 inwestycje w agroturystykę i rozwój gospodarstw

 wsparcie małych przedsiębiorstw  szybki wzrost gospodarczy regionu i kraju

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

 dostęp do funduszy UE dla przedsiębiorców  dostęp do funduszy pożyczkowych i poręczeniowych dla przedsiębiorców

ANALIZA SWOT — SFERA SPOŁECZNA

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

Potencjał wewnętrzny

 wysoko wykwalifikowana kadra  słaby dostęp do specjalistycznych usług nauczycielska medycznych  dobrze przygotowana kadra pomocy  brak odpowiedniej infrastruktury sportowo- socjalnej rekreacyjnej dla dzieci i młodzieży na  silne poczucie tożsamości znacznej części obszarów

 pracowitość i zaradność mieszkańców  brak miejsc i propozycji atrakcyjnego  aktywne postawy mieszkańców spędzania wolnego czasu zarówno dla młodzieży jak i osób starszych  dobry klimat społeczny do rozwoju wolontariatu, organizacji pozarządowych,  niewystarczająca oferta zagospodarowania inicjatyw obywatelskich czasu wolnego dla dzieci i młodzieży

 niski poziom oświaty na terenie gminy

 brak pomocy rodzinom niewydolnym i dysfunkcyjnym

 marginalizacja społeczna

 wykluczenie społeczne osób niewykształconych

 niski poziom elastyczności kierunków kształcenia

 brak dostępu do nowoczesnej technologii

 brak perspektyw dla ludzi młodych

SZANSE ZAGROŻENIA

Czynniki zewnętrzne

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

 wykorzystanie potencjału przyrodniczego do  emigracja młodych ludzi i fachowców rozwoju i promocji miasta i gminy  pogłębiający się odsetek rodzin  budowa właściwych więzi patologicznych międzyinstytucjonalnych i regionalnych dla  elitaryzm, nepotyzm i korupcja poprawy jakości życia  degradacja posiadanych zasobów  poprawa poziomu kształcenia  niskie nakłady finansowe na  Pomoc w zagospodarowaniu czasu wolnego dzieci i młodzieży  modernizacją obecnej bazy  dominująca rola dużych miasta  aktywizacja w świetlicach wiejskich  niechęć osób długotrwale bezrobotnych do  budowa placu zabaw dla dzieci kursów pozwalających zdobywać nowe  poprawa świadomości mieszkańców w umiejętności zawodowe temacie aktywności w biznesie  powiększające się różnice w dochodach ludności  rozwijanie form wsparcia i pomocy na rzecz osób starszych

 tworzenie warunków sprzyjających umocnieniu instytucji rodziny

 tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu

 tworzenie warunków rozwoju kapitału kulturowego

 system wsparcia na rzecz osób bezrobotnych

 zintegrowany system pomocy rodzinie dysfunkcyjnej

 rozwój lecznictwa specjalistycznego na terenie gminy

 zapewnienie dostępu do świetlic szkolnych

VI IDENTYFIKACJA NEGATYWNYCH ZJAWISK

Pogłębiona diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych dokonana na potrzeby opracowania Diagnozy służącej wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji gminy Uście Gorlickie oraz Analiza SWOT, pozwoliła na identyfikację negatywnych zjawisk występujące na terenie gminy Uście Gorlickie.

Analizie podlegało występowanie negatywnych zjawisk w sferze: społecznej, gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Negatywne zjawiska SPOŁECZNE:

1. Odpływ młodzieży (w szczególności wykształconej) do większych ośrodków miejskich. 2. Brak koordynacji w zakresie promocji gospodarczej i kompleksowej obsługi inwestora. 3. Słabe dostosowanie oferty edukacyjnej do lokalnego rynku pracy. 4. Preferowanie przez część społeczeństwa pasywnych form spędzania czasu wolnego. 5. Brak umiejętności i nawyków aktywnego spędzania czasu wolnego. 6. Niewystarczający system wsparcia dla osób starszych. 7. Niewystarczająca ilość przedsięwzięć kulturalnych dla mieszkańców.

Negatywne zjawiska GOSPODARCZE:

1. Brak zachęt inwestycyjnych dla inwestorów. 2. Niewielka liczba przedsiębiorstw na obrzeżach gminy. 3. Brak dużych przedsiębiorstw.

Negatywne zjawiska ŚRODOWISKOWE:

1. Występujące zagrożenie powodziowe spowodowane niedrożnością rowów i przepustów.

2. Niewystarczająca świadomość mieszkańców w zakresie racjonalnego wykorzystania energii i źródeł odnawialnych. 3. Niski udział energii odnawialnej w bilansie energetycznym. 4. Niezadowalający stan techniczny oczyszczalni ścieków. 5. Niezadowalająca ilość zbiorników wody pitnej.

Negatywne zjawiska PRZESTRZENNO-FUNKCJONALNE:

1. Niezadowalający standard przestrzeni publicznej.

2. Mała ilość miejsc do zabawy i rekreacji dzieci i młodzieży. 3. Nieprawidłowość i uciążliwość obecnego systemu komunikacyjnego w szczególności brak chodników i zły stan techniczny nawierzchni części dróg gminnych i powiatowych. 4. Słaby system weekendowej komunikacji przewozów osobowych. 5. Brak ścieżek rowerowych. 6. Niewystarczająca i nie w pełni gwarantująca zapotrzebowanie infrastruktura oświatowa na terenie gminy. 7. Mała ilość infrastruktury kulturalnej nierozwiązująca problemów spędzania czasu wolnego przez mieszkańców. 8. Niewystarczająca ilość obiektów sportowych na terenie gminy.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Negatywne zjawiska TECHNICZNE:

1. Niezadowalający stan techniczny budynków użyteczności publicznej.

2. Niezadowalający stan techniczny dróg, infrastruktury drogowej.

6.1 WSKAŹNIKI NEGATYWNYCH ZJAWISK

Dla gminy Uście Gorlickie dokonano szczegółowej analizy wskaźników dla ujawnienia stanu kryzysowego w oparciu o wskaźniki zjawisk społecznych oraz zjawisk gospodarczych, technicznych i środowiskowych wykazanych dla poszczególnych jednostek terytorialnych gminy Uście Gorlickie. Do celów analizy wyszczególniono 20 obszarów terytorialnych. W celu zachowania zgodności z ustawą i wytycznymi delimitacji obszaru zdegradowanego dla gminy można dokonać w oparciu o analizę mierników wyłącznie w odniesieniu do średnich wartości dla całej gminy. Takie podejście gwarantuje, że zidentyfikowane zostaną te obszary, które faktycznie znajdują się w najtrudniejszej sytuacji.

6.1.1 WSKAŹNIKI ZJAWISK SPOŁECZNYCH

BEZROBOCIE I WSKAŹNIK OBCIĄŻENIA DEMOGRAFICZNEGO

Tabela 16. STOPA BEZROBOCIA. Stan na 31 grudnia 2016 rok.

WSKAŹNIK OBCIĄŻENIA DEMOGRAFICZNEGO Liczba osób Ludność Jednostka Liczba (jako stosunek STOPA Lp. bezrobotnych w wieku terytorialna ludności ludności w wieku BEZROBOCIA produkcyjnym nieprodukcyjnym do ludności w wieku produkcyjnym) 1 Banica 312 9 192 63% 5%

2 Blechnarka 53 0 32 66% 0%

3 Brunary 930 8 579 61% 1%

4 Czarna 228 4 141 62% 3%

5 Gładyszów 362 7 232 56% 3%

6 Hańczowa 520 9 333 56% 3%

7 Izby 191 0 107 79% 0%

8 Konieczna 56 0 30 87% 0%

9 Kunkowa 127 3 84 51% 4%

10 Kwiatoń 177 3 113 57% 3%

11 Nowica 116 0 72 61% 0%

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

12 Regietów 112 2 71 58% 3%

13 Ropki 38 0 25 52% 0%

14 Skwirtne 97 10 58 67% 17%

15 Smerekowiec 528 10 327 61% 3%

16 Stawisza 259 9 158 64% 6%

17 Śnietnica 516 5 334 54% 2% Uście 18 1254 19 798 57% 2% Gorlickie Wysowa 19 748 4 456 64% 1% Zdrój 20 Zdynia 222 8 143 55% 6%

Ogółem Gmina 6846 110 4285 60% 3% Uście Gorlickie STOPA BEZROBOCIA Stosunek liczby osób bezrobotnych do liczby osób w wieku produkcyjnym (liczba osób w wieku 18-59 lub 64 lata)

Źródło: Urząd Gminy Uście Gorlickie

Wykres 13. Wskaźnik obciążenia demograficznego gminy Uście Gorlickie

Wskaźnik obciążenia demograficznego

GMINA UŚCIE GORLICKIE 59,8% ZDYNIA 55,2% WYSOWA-ZDRÓJ 64,0% UŚCIE GORLICKIE 57,1% SKWIRTNE 54,5% ŚNIETNICA 63,9% STAWISZA 61,5% SMEREKOWIEC 67,2% ROPKI 52,0% REGIETÓW 57,8% NOWICA 61,1% KWIATOŃ 56,6% KUNKOWA 51,2% KONIECZNA 86,7% IZBY 78,5% HAŃCZOWA 56,2% GŁADYSZÓW 56,0% CZARNA 61,7% BRUNARY 60,6% BLECHNARKA 65,6% BANICA 62,5%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00% 90,00% 100,00%

Źródło: Opracowanie własne

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Wskaźnik obciążenia demograficznego pokazuje dosyć jasno, że struktura demograficzna gminy Uście Gorlickie jest niekorzystna tym samym odzwierciedlając negatywne trendy obserwowane na poziomie całego kraju. Wskaźnik obciążenia demograficznego wynosi 59,8 % w całej gminie Uście Gorlickie. Problemy obciążenia demograficznego w szczególności dotykają następujące obszary: 1) Konieczna, 2) by oraz 3) Smerkowiec. Skutki wysokiego obciążenia demograficznego mogą częściowo być kompensowane przez dobrą sytuację na rynku pracy, dlatego kolejnym poddanym analizie wskaźnikiem jest poziom stopy bezrobocia.

Wykres 14. Wskaźnik stopy bezrobocia gminy Uście Gorlickie

Wskaźnik stopy bezrobocia

GMINA UŚCIE GORLICKIE 2,6% ZDYNIA 5,6% WYSOWA-ZDRÓJ 0,9% UŚCIE GORLICKIE 2,4% SKWIRTNE 1,5% ŚNIETNICA 5,7% STAWISZA 3,1% SMEREKOWIEC 17,2% ROPKI 0,0% REGIETÓW 2,8% NOWICA 0,0% KWIATOŃ 2,7% KUNKOWA 3,6% KONIECZNA 0,0% IZBY 0,0% HAŃCZOWA 2,7% GŁADYSZÓW 3,0% CZARNA 2,8%

BRUNARY 1,4% Źródło: Opracowanie własne BLECHNARKA 0,0% Wysoka stopaBANICA bezrobocia jest jednym z podstawowych4,7% wskaźników obciążenia społecznego. Wysokie bezroboci0,00%e wskazuje,2,00% bowiem4,00% na niewykorzystany6,00% 8,00% potencjał10,00% ludzki.12,00% Długotrwałe,14,00% 16,00% 18,00% 20,00% chroniczne bezrobocie może prowadzić do wykluczenia społecznego. Co więcej długie pozostawanie bez pracy często przekłada się na powstawanie kolejnych problemów społecznych, w tym min.: znaczne koszty materialne związane z utrzymaniem bezrobotnych oraz służb zajmujących się ich problemami i obsługą, spadek dochodów rodzin, rozszerzenie się społecznych kręgów ubóstwa,

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

degradacje psychiczną i moralną osób pozostających bez pracy (poczucie beznadziejności, pesymizm, uczucie bezużyteczności, depresja itp.) a często także zjawiska patologii społecznej - alkoholizm, narkomania, przestępczość itd. Nasza analiza wykazała, że najwyższy wskaźnik bezrobocia występuje w 1) Smerkowcu oraz 2) Zdyni.

PRZESTĘPCZOŚĆ I WYKROCZENIA

Tabela 17. WSKAŹNIK POZIOMU PRZESTĘPCZOŚCI w %. Stan na 31 grudnia 2016 rok

WSKAŹNIK POZIOMU Jednostka Liczba przestępstw Liczba przestępstw PRZESTĘPCZOŚCI Lp. terytorialna w roku 2015 w roku 2016 I WYKROCZEŃ (DYNAMIKA ZMIAN W %) 1 Banica 1 2 0,75

2 Blechnarka 1 - -1,06

3 Brunary 6 5 -0,30

4 Czarna - - -0,15

5 Gładyszów 1 - -1,06

6 Hańczowa 4 3 -0,38

7 Izby 1 - -1,06

8 Konieczna - - -0,15

9 Kunkowa 1 1 -0,15

10 Kwiatoń 1 4 2,55

11 Nowica 1 2 0,75

12 Regietów - 2 -0,15

13 Ropki - 3 -0,15

14 Skwirtne - 1 1,65

15 Smerekowiec 1 3 ,1,06

16 Stawisza 2 - 1,65

17 Śnietnica 2 6 -0,15

18 Uście Gorlickie 13 9 -0,43

19 Wysowa Zdrój 13 9 -0,43

20 Zdynia 1 3 1,65 WSKAŹNIK POZIOMU PRZESTĘPCZOŚCI I WYKROCZEŃ W % Liczba przestępstw (przeciwko życiu i zdrowiu oraz przeciwko mieniu) na 1 tys. ludności

Źródło: Komenda Powiatowa Policji w Gorlicach, Posterunek Policji w Uściu Gorlickim

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Wykres 15. Wskaźnik poziomu przestępczości i wykroczeń - wykroczenia na 1000 mieszkańców w roku 2016.

Wskaźnik liczby przestępstw na 1000 mieszkańców (2016 r.)

GMINA UŚCIE GORLICKIE 6,0 ZDYNIA 13,5 WYSOWA-ZDRÓJ 12,0 UŚCIE GORLICKIE 7,2 SKWIRTNE 1,9 ŚNIETNICA 23,2 STAWISZA 0,0 SMEREKOWIEC 30,9 ROPKI 78,9 REGIETÓW 17,9 NOWICA 17,2 KWIATOŃ 22,6 KUNKOWA 7,9 KONIECZNA 0,0 IZBY 0,0 HAŃCZOWA 5,8 GŁADYSZÓW 0,0 CZARNA 0,0 BRUNARY 5,4 BLECHNARKA 0,0 BANICA 6,4 0,00 10,00 20,00 30,00 40,00 50,00 60,00 70,00 80,00 90,00

Źródło: Opracowanie własne

Głównym wskaźnikiem jakim posłużyliśmy się w naszej analizie stopnia nasilenia przestępczości jest ilość wykroczeń do jakich doszło na zdefiniowanych obszarach gminy Uście Gorlickiena 1000 mieszkańców oraz dynamika wzrostu/spadku ilości wykroczeń. Na uwagę zasługuje bardzo wysokie żróżnicowanie nasilenia przestępczości w analizowanej gminie. Oprócz oczywistych negatywnych skutków społecznych zjawisko przestępczości może stanowić istotny czynnik hamujący rozwój turystyki co w szczególności dotyka okolice zalewu. Jednocześnie należy zwrócić uwagę na bardzo duży stopień nasilenia pozostałych fundamentalnych wskaźników obciążenia społecznego (obciążenia demograficznego i bezrobocia) wystepujących w ww. obszarze gminy. Wskażniki poddane analizie do tego miejsca tj. wskaźnik obciążenia demograficznego, bezrobocie oraz nasilenie przestępczości składają się na sumaryczny wskaźnik obciążenia społecznego. Wskaźnik został skalkulowany na bazie wystandaryzowanych wartości wyżej wymienionych miar cząstkowych i został przedstawiony w ostatniej części naszej analizy poświęconej delimitacji obszarów zdegradowanych. Wskaźnik obciążenia społecznego będzie stanowił podstawowe kryterium dla wskazania obszarów wymagających objęcia programem rewitalizacji.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

KAPITAŁ SPOŁECZNY

Tabela 18. FUNDACJE, STOWARZYSZENIA I ORGANIZACJE SPOŁECZNE ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON. Stan na 31 grudnia 2016 rok. WSKAŹNIK POZIOMU Fundacje, Jednostka KAPITAŁU SPOŁECZNEGO Lp. stowarzyszenia terytorialna (LICZBA FUNDACJI, STOWRZYSZEŃ i organizacje społeczne I ORGANIZACJI SPOŁECZNYCH NA 1000 MIESZKAŃCÓW) 1 Banica 1 3

2 Blechnarka 0 0

3 Brunary 3 3

4 Czarna 0 0

5 Gładyszów 2 6

6 Hańczowa 2 4

7 Izby 0 0

8 Konieczna 0 0

9 Kunkowa 2 16

10 Kwiatoń 0 0

11 Nowica 1 9

12 Regietów 2 18

13 Ropki 1 26

14 Skwirtne 2 21

15 Smerekowiec 0 0

16 Stawisza 3 12

17 Śnietnica 0 0

18 Uście Gorlickie 3 2

19 Wysowa Zdrój 3 4

20 Zdynia 1 5 WSKAŹNIK POZIOMU KAPITAŁU SPOŁECZNEGO Liczba organizacji społecznych (fundacje, stowarzyszenia) na 1 tys. ludności

Źródło: Urząd Gminy Uście Gorlickie

Wykres 16. Wskaźnik poziomu kapitału społecznego – Liczba fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych na 1000 mieszkańców.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Wskaźnik liczby fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych na 1000 mieszkańców

GMINA UŚCIE GORLICKIE 3,2 ZDYNIA 4,5 WYSOWA-ZDRÓJ 4,0 UŚCIE GORLICKIE 2,4 SKWIRTNE 0,0 ŚNIETNICA 11,6 STAWISZA 0,0 SMEREKOWIEC 20,6 ROPKI 26,3 REGIETÓW 17,9 NOWICA 8,6 KWIATOŃ 0,0 KUNKOWA 15,7 KONIECZNA 0,0 IZBY 0,0 HAŃCZOWA 3,8 GŁADYSZÓW 5,5

CZARNA Źródło: Opracowanie własne0,0 BRUNARY 3,2 BLECHNARKA 0,0 Ważnym kryterium w ocenie relatywnej kondycji danego obszaru jest jego potencjał do BANICA 3,2 zapewnienia odpowiedniego rozwoju kapitału ludzkiego. 0,00 5,00 10,00 15,00 20,00 25,00 30,00 Wskaźniki wybrane do analizy tego zagadnienia z jednej strony determinowane były dostępnością wiarygodnych i aktualnych danych a z drugiej strony charakterem gminy Uście Gorlickie. Charakter gminy sprawia, że lokalna administracja ma ograniczone (w porównaniu do większych aglomeracji) możliwości w zakresie zapewnienia szerokiego dostępu do kultury, edukacji pozaformalnej, sportu itp. Z tego względu uważamy, że potencjał lokalnej społeczności do samoorganizowania się w różnnorakich stowrzyszeniach, fundacjach i organizacjach społecznych stanowi w tym przypadku bardzo dobre odzwierciedlenie kondycji kapitału ludzkiego w analizowanej społeczności.

W omawianym kontekście zdecydowanie najkorzystniej sytuacja przedstawia się w Uściu Gorlickim, kolejno w Brunarach i Wysowej Zdrój. Największe skupiska organizacji pozarządowych zlokalizowane są w centralnej części gminy. Fakt ten może wynikać z obiektywnych czynników takich jak dostępności infrastruktury gospodarczej i lokalowej, blikości lokalnej administracji oraz dogodnej lokalizacji. Niemniej jednak gmina powinna przedsięwziąć działania, które zwiększą dostępność ww. organizacji pozarządowych dla społeczności zamieszkującej pozostałą część gminy, w której występują zdecydowanie mniejsze możliwości związane z aktywną partycypacją w organizacjach, stowrzyszeniach i fundacjach.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

6.1.2 WSKAŹNIKI ZJAWISK GOSPODARCZYCH

AKTYWNOŚĆ GOSPODARCZA

Tabela 25. Wskaźnik prowadzenia działalności gospodarczej

LICZBA PODMIOTÓW GOSPODARKI NARODOWEJ Stan na 31 grudnia 2016 rok

Podmioty gospodarki WSKAŹNIK PROWADZENIA Lp. narodowej DZIAŁALNOŚCI Jednostka terytorialna zarejestrowane GOSPODARCZEJ (Liczba podmiotów gospodarki narodowej w REGON na 100 mieszkańców) 1 Banica 85 27,24

2 Blechnarka 207 390,57

3 Brunary 49 5,27

4 Czarna 75 32,89

5 Gładyszów 95 26,24

6 Hańczowa 52 10,00

7 Izby 9 4,71

8 Konieczna 43 76,79

9 Kunkowa 49 38,58

10 Kwiatoń 29 16,38

11 Nowica 29 25,00

12 Regietów 7 6,25

13 Ropki 86 226,32

14 Skwirtne 57 58,76

15 Smerekowiec 115 21,78

16 Stawisza 33 12,74

17 Śnietnica 258 50,00

18 Uście Gorlickie 198 15,79

19 Wysowa Zdrój 14 1,87

20 Zdynia 55 24,77

Źródło: Urząd Gminy Uście Gorlickie

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Wykres 17. Wskaźnik prowadzenia działalności gospodarczej – Liczba podmiotów gospodarki narodowej na 100 mieszkańców.

Wskaźnik liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 mieszkańców

GMINA UŚCIE… 22,6 ZDYNIA 24,8 WYSOWA-ZDRÓJ 1,9 UŚCIE GORLICKIE 15,8 SKWIRTNE 50,0 ŚNIETNICA 12,7 STAWISZA 21,8 SMEREKOWIEC 58,8 ROPKI 226,3 REGIETÓW 6,3 NOWICA 25,0 KWIATOŃ 16,4 KUNKOWA 38,6 KONIECZNA 76,8 IZBY 4,7 HAŃCZOWA 10,0 GŁADYSZÓW 26,2

Źródło: OpracowanieCZARNA własne 32,9 BRUNARY 5,3 Ilość BLECHNARKApodmiotów gospodarki narodowej w relacji do ilości mieszkańców jest istotnym wskaźnikiem 390,6 odzwierciedlającycmBANICA poziom27,2 aktywności ekonomicznej wśród lokolnej społeczności. Wysoka wartość wskaźnika0,00 wskazuje50,00 na dobrą kondycję100,00 lokal150,00nej gospodarki,200,00 z kolei niski250,00 poziom 300,00wskaźnika 350,00 400,00 450,00 oznacza sytuację niekorzystną. Analiza statystyk opisowych wykazuje dużą dysproporcję w wielkości pomiędzy jednostkami terytorialnymi gminy Uście Gorlickie. Dysproporcje pomiędzy potencjałem gospodarczym obserwowane pomiędzy obszarami wpisują się w ogólne trendy obserwowane na poziomie kraju.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

6.1.3 WSKAŹNIKI DODATKOWE

Tabela 26. Wskaźniki dodatkowe przestrzenno-funkcjonalne - SFERA TECHNICZNA

INFRASTRUKTURA DROGOWA - Gmina Uście Gorlickie

Długość dróg Długość dróg gminnych Długość dróg wyposażonych (publicznych Jednostka Lp. publicznych – w oświetlenie i wewnętrznych) terytorialna gminnych [w km] nocne wymagających [w km] remontu lub modernizacji 1 Banica 7 2 22

2 Blechnarka 0 0 4

3 Brunary 2 3 31

4 Czarna 0 2 13

5 Gładyszów 6 1 8

6 Hańczowa 3 2 14

7 Izby 3 1 11

8 Konieczna 3 0 8

9 Kunkowa 3 0 27

10 Kwiatoń 1 1 13

11 Nowica 9 0 48

12 Regietów 5 0 18

13 Ropki 3 0 12

14 Skwirtne 1 2 26

15 Smerekowiec 0 1 6

16 Stawisza 0 3 12

17 Śnietnica 1 0 9

18 Uście Gorlickie 3 4 41

19 Wysowa Zdrój 8 7 20

20 Zdynia 4 3 24

Gmina Uście Gorlickie 61 33 365

Źródło: Zestawienie na podstawie danych Urzędu Gminy Uście Gorlickie

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Tabela 27. Wskaźniki dodatkowe przestrzenno-funkcjonalne - SFERA TECHNICZNA

INFRASTRUKTURA TECHNICZNA - Gmina Uście Gorlickie Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba budynków obiektów obiektów obiektów budynków użyteczności zabytkowych Jednostka zabytkowych zabytkowych Lp. użyteczności publicznej wymagająca terytorialna wg rejestru wg rejestru publicznej wymagająca remontu zabytków - zabytków - remontu i modernizacji ogółem gminnych i modernizacji - ogółem 1 Banica 4 1 1 1 1 2 Blechnarka 1 1 1 1 1 3 Brunary 5 5 1 1 1 4 Czarna 2 2 1 1 1 5 Gładyszów 4 5 1 1 1 6 Hańczowa 4 4 1 1 1 7 Izby 2 2 1 1 1 8 Konieczna 2 2 1 1 1 9 Kunkowa 2 2 1 1 1 10 Kwiatoń 4 4 1 1 1 11 Nowica 2 2 1 1 1 12 Regietów 1 1 0 0 1 13 Ropki 0 0 0 0 0 14 Skwirtne 2 2 1 1 1 15 Smerekowiec 2 2 1 1 - 16 Stawisza 2 2 1 1 0 17 Śnietnica 5 5 1 1 1 18 Uście Gorlickie 6 6 1 1 2 19 Wysowa Zdrój 9 9 2 2 1 20 Zdynia 3 3 1 1 1 Gmina Uście Gorlickie 63 48 18 18 18

Źródło: Zestawienie na podstawie danych Urzędu Gminy Uście Gorlickie

Wykres 18. Wskaźniki dodatkowe przestrzenno – funkcjonalne – Liczba budynków użyteczności publicznej na 100 mieszkańców

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Wskaźnik liczby budynków użyteczności publicznej na 100 mieszkańców

GMINA UŚCIE GORLICKIE 0,9 ZDYNIA 1,4 WYSOWA-ZDRÓJ 1,2 UŚCIE GORLICKIE 0,5 SKWIRTNE 0,4 ŚNIETNICA 1,9 STAWISZA 0,4 SMEREKOWIEC 2,1 ROPKI 0,0 REGIETÓW 0,9 NOWICA 2,9 KWIATOŃ 2,3 KUNKOWA 1,6 KONIECZNA 3,6 IZBY 1,1 HAŃCZOWA 0,8 GŁADYSZÓW 1,1 CZARNA 0,9 BRUNARY 0,0 BLECHNARKA 0,0 BANICA 0,0 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50 4,00

Źródło: Opracowanie własne

VII. DELIMITACJA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO

Zgodnie z ustawą z dnia 9 października 2015 roku o rewitalizacji obszarem zdegradowanym określa się taki obszar, który znajduje się w zapaści z powodu intensyfikacji negatywnych zjawisk społecznych, w tym w szczególności zjawisk takich jak bezrobocie, obciążenie demograficzne, przestępczość, niski poziom kapitału społecznego, a także niewystarczający poziom uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym. Ponadto obszar zdegradowany musi charakteryzować się występowaniem na nim co najmniej jednego z następujących negatywnych zjawisk: gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno-funkcjonalnych, technicznych.

Delimitację obszaru zdegradowanego oparto na podstawie obiektywnych mierników określających stopień w jakim dane zjawisko negatywne obciąża określony obszar.

Dane statystyczne jakie posłużyły do obliczenia poszczególnych wskaźników pochodzą z oficjalnych źródeł co zapewnia ich wiarygodność i pełną weryfikowalność.

W celu wyznaczenia obszaru zdegradowanego w oparciu o zebrane dane statystyczne określono następujące mierniki:

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Wskaźnik obciążenia demograficznego, Wskaźnik stopy bezrobocia, Wskaźnik poziomu przestępczości i wykroczeń, Wskaźnik poziomu kapitału społecznego, Wskaźnik prowadzenia działalności gospodarczej, Wskaźnik ilości osób korzystających z pomocy społecznej, Wskaźniki sfery technicznej. Wskaźniki zostały skalkulowane w taki sposób, aby możliwe było rozróżnienie intensywności nasilenia danego zjawiska negatywnego w celu zapewnienia porównywalności z pozostałymi obszarami gminy. W dalszym kroku dokonano standaryzacji poszczególnych wskaźników.

Celem standaryzacji jest pokazanie oddalenia danej zmiennej (wartości wskaźnika) dla określonego obszaru gminy Uście Gorlickie od średniej wartości wskaźnika obliczonego dla całej gminy w relacji do wartości odchylenia standardowego danej zmiennej dla analizowanych obszarów gminy Uście Gorlickie. Należy podkreślić, że wartości dodatnie zidentyfikowanych wskaźników oznaczają sytuację negatywną, natomiast ujemne sytuację pozytywną. Dodatkowo zróżnicowanie wartości danego wskaźnika wystandaryzowanego odzwierciedla odpowiednia wizualizacja. W celu prawidłowego zsumowania, w przypadku wskaźników o charakterze pozytywnym (tj. takich w przypadku, których ich wysoka wartość jest korzystna z punktu widzenia ocenianego zjawiska) - nadano im wartość ujemną mnożąc przez - 1.

Wskaźniki delimitacyjne zostały zakwalifikowane do czterech kategorii. Z punktu widzenia delimitacji obszarów zdegradowanych najważniejsze są wskaźniki z grupy wskaźników obciążenia społecznego, na które składają się miary określające: stopę bezrobocia, poziom obciążenia demograficznego oraz poziom przestępczości. Pozostałe kategorie wskaźników tj. wskaźniki poziomu kapitału społecznego, wskaźniki prowadzenia działalności gospodarczej oraz wskaźniki sfery technicznej miały znaczenie pomocnicze w procesie delimitacji obszarów zdegradowanych.

Tabela 28. ZESTAWIENIE WSKAŹNIKÓW DELIMITACYJNYCH

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

SFERA SPOŁECZNA SFERA GOSPODARCZA SFERA TECHNICZNA

Wskaźnik obciążenia Wskaźnik osób Wskaźnik liczby Liczba korzystających z Wskaźnik liczby fundacji, Wskaźnik liczby Odsetek budynków Lp. Jednostka terytorialna Stopa bezrobocia* demograficznego Wskaźnik liczby budynków ludności (Stosunek liczby osób w wieku pomocy społecznej przestępstw na 1000 stowarzyszeń i zarejestrowanych podmiotów mieszkalnych podłączonych do (w odniesieniu do wieku użyteczności publicznej na 100 nieprodukcyjnym i na 1000 mieszkańców (2015 organizacji gospodarki narodowej na 100 sieci kanalizacyjnych lub produkcyjnego) mieszkańców poprodukcyjnym do liczby ludności mieszkańców w r.) społecznych na 1000 mieszkańców przydomowych oczyszczalni w wieku produkcyjnym) 2016 mieszkańców

1 BANICA 312 4,69% 62,50% 141,03 3,21 3,21 27,24 0,00% 0,00 2 BLECHNARKA 53 0,00% 65,63% 37,74 18,87 0,00 390,57 0,00% 0,00 3 BRUNARY 930 1,38% 60,62% 104,30 6,45 3,23 5,27 8,70% 0,00 4 CZARNA 228 2,84% 61,70% 114,04 0,00 0,00 32,89 1,00% 0,88 5 GŁADYSZÓW 362 3,02% 56,03% 124,31 2,76 5,52 26,24 331,82% 1,10 6 HAŃCZOWA 520 2,70% 56,16% 96,15 7,69 3,85 10,00 441,67% 0,77 7 IZBY 191 0,00% 78,50% 146,60 5,24 0,00 4,71 0,16% 1,05 8 KONIECZNA 56 0,00% 86,67% 160,71 0,00 0,00 76,79 2,99% 3,57 9 KUNKOWA 127 3,57% 51,19% 157,48 7,87 15,75 38,58 1,87% 1,57 10 KWIATOŃ 177 2,65% 56,64% 112,99 5,65 0,00 16,38 0,61% 2,26 11 NOWICA 116 0,00% 61,11% 103,45 8,62 8,62 25,00 1,49% 2,86 12 REGIETÓW 112 2,82% 57,75% 89,29 0,00 17,86 6,25 14,81% 0,89 13 ROPKI 38 0,00% 52,00% 78,95 0,00 26,32 226,32 0,00% 0,00 14 SMEREKOWIEC 97 17,24% 67,24% 649,48 10,31 20,62 58,76 104,76% 2,06 15 STAWISZA 528 3,06% 61,47% 85,23 3,79 0,00 21,78 0,00% 0,38 16 ŚNIETNICA 259 5,70% 63,92% 262,55 7,72 11,58 12,74 2,00% 1,93 17 SKWIRTNE 516 1,50% 54,49% 40,70 0,00 0,00 50,00 0,00% 0,39 18 UŚCIE GORLICKIE 1254 2,38% 57,14% 102,07 10,37 2,39 15,79 756,25% 0,48 19 WYSOWA-ZDRÓJ 748 0,88% 64,04% 60,16 17,38 4,01 1,87 b.d 1,20 20 ZDYNIA 222 5,59% 55,24% 171,17 4,50 4,50 24,77 75,00% 1,35

GMINA UŚCIE GORLICKIE 6846 2,57% 59,77% 101 5,1 3,21 22,57 82,27% 0,92

ODCHYLENIE STANDARDOWE 3,8% 8,6% 131,7 4,8 8,1 94,5 201,9% 1,0

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

WSKAŹNIK PROWADZENIA SUMARYCZNY WSKAŹNIKI OBCIĄŻENIA SPOŁECZNEGO DZIAŁALNOŚCI WSKAŹNIKI SFERY WSKAŹNIKI SFERY ŚRODOWISKOWEJ GOSPODARCZEJ TECHNICZNEJ Sumaryczny Sumaryczny Jednostka Wystandaryzowany wskaźnik Wskaźnik sumaryczny Wskaźnik sumaryczny Lp. Liczba ludności Wystandaryzowany Wystndaryzowany wskaźnik sfery terytorialna wskaźnik ilości osób Wystandaryzowany Wystandaryzowany Wystandaryzowany obciążenia (Całkowity) Wystandaryzowany Wystandaryzowany wskaźnik liczby Wystandaryzowany wskaźnik wskaźnik liczby Wystandarzowany(Całkowity) wskaźnik Wystandarzowany wskaźnik korzystających z wskaźnik liczby wskaźnik dynamiki wskaźnik liczby Wystandarzowany wskaźnik środowiskowej wskaźnik dla stopy wskaźnik obciąenia przestępstw na 1000 społecznego liczby podmiotów gospodarki budynków użyteczności odsetka terenów zgodnie z odsetka terenów pomocy społecznej na przestępstw na 1000 zmian liczby fundacji na 1000 odsetka terenów pokolejowych bezrobocia demograficznego mieszkańców (2014 narodowej na 100 mieszkańców publicznej na 100 MZPZ poprzemysłowych 1000 mieszkańców w mieszkańców (2015 r.) przestępstw mieszkańców r.) mieszkańców 2015

1 BANICA 312 0,55 0,32 0,30 -0,40 0,02 0,75 0,00 1,55 -0,05 0,90 2,061,16 -0,70 -0,23 1,14 1,28 2 BLECHNARKA 53 -0,67 0,68 -0,48 2,85 -0,67 -1,06 -0,67 -0,02 -3,89 0,90 -0,702,06 -0,53 0,20 1,73 -0,14 3 BRUNARY 930 -0,31 0,10 0,03 0,28 -0,03 -0,30 0,00 -0,25 0,18 0,90 -0,36-0,05 -0,23 -0,32 -0,91 -0,16 4 CZARNA 228 0,07 0,22 0,10 -1,06 -0,32 -0,15 0,40 -0,75 -0,11 0,04 -0,540,37 1,08 1,44 2,90 -0,24 5 GŁADYSZÓW 362 0,12 -0,43 0,18 -0,49 -0,32 -1,06 -0,29 -2,29 -0,04 -0,18 -0,47-1,63 0,06 -0,10 -0,51 -1,67 6 HAŃCZOWA 520 0,03 -0,42 -0,04 0,53 -0,01 -0,38 -0,08 -0,36 0,13 0,15 -0,47-0,21 -0,37 -0,16 -1,00 -0,32 7 IZBY 191 -0,67 2,17 0,35 0,03 -0,32 -1,06 0,40 0,89 0,19 -0,13 -0,360,65 -0,19 -0,38 -0,93 0,54 8 KONIECZNA 56 -0,67 3,12 0,45 -1,06 -0,32 -0,15 0,40 1,76 -0,57 -2,59 -0,120,86 0,06 0,01 -0,04 0,91 9 KUNKOWA 127 0,26 -0,99 0,43 0,57 0,10 -0,15 -1,55 -1,33 -0,17 -0,64 -1,030,93 1,40 1,34 3,68 -0,65 10 KWIATOŃ 177 0,02 -0,36 0,09 0,11 0,89 2,55 0,40 3,70 0,07 -1,31 1,132,47 1,23 1,21 3,58 2,82 11 NOWICA 116 -0,67 0,16 0,02 0,73 0,60 0,75 -0,67 0,91 -0,03 -1,90 -0,250,44 0,01 -0,04 -0,28 0,42 12 REGIETÓW 112 0,07 -0,23 -0,09 -1,06 0,64 -0,15 -1,81 -2,64 0,17 0,03 -1,811,21 1,42 1,37 4,00 -1,43 13 ROPKI 38 -0,67 -0,90 -0,17 -1,06 3,91 -0,15 -2,85 -1,89 -2,16 0,90 -1,672,44 3,40 3,50 9,34 -0,52 14 SMEREKOWIEC 97 3,83 0,87 4,17 1,08 1,34 1,65 -2,15 10,78 -0,38 -1,11 -0,677,35 -0,62 -0,67 -1,96 7,20 15 STAWISZA 528 0,13 0,20 -0,12 -0,27 -0,32 -1,06 0,40 -1,05 0,01 0,53 -0,23-0,68 -0,05 -0,14 -0,42 -0,72 16 ŚNIETNICA 259 0,82 0,48 1,23 0,54 0,92 1,65 -1,03 4,60 0,10 -0,99 -0,533,14 -0,45 -0,48 -1,46 2,99 17 SKWIRTNE 516 -0,28 -0,61 -0,46 -1,06 -0,22 -0,15 0,40 -2,38 -0,29 0,52 -0,49-1,67 0,30 0,23 0,05 -1,64 UŚCIE 18 1254 -0,05 -0,30 0,01 1,09 0,06 -0,43 0,10 0,48 0,07 0,43 -0,18 0,08 0,03 -0,08 GORLICKIE 0,39 0,38 19 WYSOWA-ZDRÓJ 748 -0,44 0,49 -0,31 2,54 0,32 -0,43 -0,10 2,08 0,22 -0,27 -1,021,47 -1,07 -1,21 -3,30 1,12 20 ZDYNIA 222 0,79 -0,52 0,53 -0,13 0,40 1,65 -0,16 2,56 -0,02 -0,42 -0,021,75 0,30 0,27 0,55 1,81 GMINA UŚCIE 5876 GORLICKIE

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

WSKAŹNIKI OBCIĄŻENIA SPOŁECZNEGO

Mapa 4. Wystandaryzowany wskaźnik dla stopy bezrobocia gminy Uście Gorlicki

Źródło: Opracowanie własne

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Mapa 5. Wystandaryzowany wskaźnik obciążenia demograficznego gminy Uście Gorlickie

Źródło: Opracowanie własne

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Mapa 6. Wystandaryzowany wskaźnik ilość osób korzystających z pomocy społecznej na 1000 mieszkańców w 2015 r. gminy Uście Gorlickie

Źródło: Opracowanie własne

Mapa 7. Wystandaryzowany wskaźnik przestępstw na 1000 mieszkańców gminy Uście Gorlickie

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Źródło: Opracowanie własne

Pod względem stopy bezrobocia zdecydowanie najmniej korzystnie wypada Smerkowiec (wartość wskaźnika wystandaryzowanego wynosi 3,83), obszar Zdyni (wartość wskaźnika wystandaryzowanego wynosi 0,79) oraz Śnietnica (wartość wskaźnika wystandaryzowanego wynosi 0,82). Obciążenie demograficzne z kolei jest najwyższe w Koniecznej (wartość wskaźnika wystandaryzowanego wynosi 3,12), Izby (wartość wskaźnika wystandaryzowanego wynosi 2,17). Najniekorzystniejsze wartości wskaźnika liczby przestępstw na 1000 mieszkańców w roku 2015 zdecydowanie wykazano na terenie Blechnarki (wartość wskaźnika wystandaryzowanego wynosi 0,67). W ramach przyjętej metodologii wskaźniki z grupy wskaźników obciążenia społecznego składające się na sumaryczny wskaźnik obciążenia społecznego mają kluczowe znaczenie dla delimitacji obszarów zdegradowanych (ich łączna waga we wskaźniku sumarycznym wynosi 0,70). Pod względem obciążenia społecznego zdecydowanie najmniej korzystnie wypada Smerkowiec. Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że w ramach analizowanej gminy najkorzystniej sytuacja przedstawia się zdecydowanie w Gładyszowie i kolejno w Regietowie, Skwirtnem.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

WSKAŹNIKI KAPITAŁU SPOŁECZNEGO

Mapa 8. Wystandaryzowany wskaźnik liczby fundacji na 1000 mieszkańców gminy Uście Gorlickie

Źródło: Opracowanie własne

Odpowiedni poziom kapitału ludzkiego jak również zapewnienie odpowiedniej infrastruktury socjalnej i warunków dla jego rozwoju stanowi kolejny istotny punkt odniesienia w ramach przeprowadzonej analizy delimitacyjnej. W średniej i długiej perspektywie rozwój kapitału ludzkiego może wpływać hamująco na nasilenie się negatywnych zjawisk społecznych, w tym w szczególności poziomu przestępczości. Sumaryczny wskaźnik kapitału ludzkiego ma mniejsze znaczenie w kontekście określenia obszarów zdegradowanych i jego udział we wskaźniku sumarycznym.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

WSKAŹNIK PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Mapa 9. Wystandaryzowany wskaźnik podmiotów gospodarki narodowej na 100 mieszkańców gminy Uście Gorlickie

Źródło: Opracowanie własne

PODSUMOWANIE WSKAŹNIKÓW SUMARYCZNYCH

Poniżej przedstawiamy podsumowanie dla wskaźników sumarycznych obliczanych na bazie wystandaryzowanych wskaźników cząstkowych. Wskaźniki sumaryczne które zostały już przybliżone i opisane mają za zadanie zobrazowanie zróżnicowania nasilenia negatywnych zjawisk w poszczególnych obszarach gminy Uście Gorlickie. Im wyższa wartośc danego wskaźnika tym sytuacja jest mniej kożystna (i odwrotnie).

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Wykres 10. Sumaryczny wskaźniki obciążenia społecznego dla gminy Uście Gorlickie(na bazie wskaźników wystandaryzowanych)

Źródło: Opracowanie własne

Analiza sumarycznego wskaźnika obciążenia społecznego wykazała, że najbardziej zdegradowanym obszarem gminy Uście Gorlickie jest obszar obejmujący Smerkowiec, dla którego wskaźnik sumaryczny został wyznaczony na poziomie 10,78. Kolejne obszary o mniejszym zdegradowaniu to Zdynia (wskaźnik sumaryczny – 2,56), Wysowa Zdrój (wskaźnik sumaryczny – 2,08), Śnietnica (wskaźnik sumaryczny – 4,60), Kwiatoń (wskaźnik sumaryczny 3,70). Powyższy obszar uznaje się za obszar zdegradowany Gminy Uście Gorlickie.

100

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Źródło: Opracowanie własne

101

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Tabela 29. Delimitacja obszaru zdegradowanego

Sumaryczny Jednostka Wskaźnikwskaźnik sumaryczny Lp. Liczba ludności terytorialna obciążenia(Całkowity) społecznego

1 BANICA 312 1,551,16

2 BLECHNARKA 53 -0,02-0,70

3 BRUNARY 930 -0,25-0,05 4 CZARNA 228 -0,75-0,54 5 GŁADYSZÓW 362 -2,29-1,63 6 HAŃCZOWA 520 -0,36-0,21 7 IZBY 191 0,890,65 8 KONIECZNA 56 1,760,86 9 KUNKOWA 127 -1,33-1,03 10 KWIATOŃ 177 3,702,47 11 NOWICA 116 0,910,44 12 REGIETÓW 112 -2,64-1,81 13 ROPKI 38 -1,89-1,67 14 SMEREKOWIEC 97 10,787,35 15 STAWISZA 528 -1,05-0,68 16 ŚNIETNICA 259 4,603,14 17 SKWIRTNE 516 -2,38-1,67 UŚCIE 18 1254 GORLICKIE 0,480,39 19 WYSOWA-ZDRÓJ 748 2,081,47 20 ZDYNIA 222 2,561,75 GMINA UŚCIE 5876 GORLICKIE

102

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Źródło: Opracowanie własne

Szczegółowa analiza wybranych wskaźników delimitacyjnych wskazuje na szczególne nasilenie negatywnych zjawisk społecznych i gospodarczych na obszarze Lubomierzy, gdzie całkowity wskaźnik sumaryczny jest najwyższy. Również na obszarze miejscowości Cichawka, Zbydniów, Sobolów, Boczów, Kamyk, Lubomierz, Wola Wieruszycka i Tarnawa jest wysokie nasilenie tych zjawisk. Objęcie ww. obszarów działaniami rewitalizacyjnymi powinno stanowić priorytet. Podjęcie konkretnych działań naprawczych przyniesie wymierne korzyści, których odzwierciedlenie będzie widoczne w poprawie wskaźników będących podstawą analizy.

VIII. Wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji

W świetle art. 9 ust.1 ustawy o rewitalizacji za obszar zdegradowany można uznać gminę Uście Gorlickie z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, a także występowania na nim ponadto, co najmniej jednego z następujących negatywnych zjawisk: gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno-funkcjonalnych, bądź technicznych.

W oparciu o przeprowadzoną diagnozę społeczną gminy, wyniki badań ankietowych oraz konsultacji społecznych za obszar zdegradowany został uznany obszar obejmujący jednostki terytorialne:

 Banica  Wysowa Zdrój  Uście Gorlickie  Izby  Konieczna  Nowica  Smerkowiec  Śniatnica  Zdynia

Obszary te cechują się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, wśród których wymienić należy:  mała ilość infrastruktury kulturalnej oraz jej niezadowalający stan techniczny nie rozwiązuje problemów spędzania czasu wolnego przez mieszkańców i turystów,  niezadowalający standard przestrzeni publicznej,  niewystarczająca lub o złym stanie technicznym liczba miejsc na obszarze rewitalizowanym pełniących funkcje integracyjne/przyjazne mieszkańcom gminy,  niedostateczna infrastruktura sportowa na obszarze rewitalizowanym,

103

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

 słabe dostosowanie oferty edukacyjnej do lokalnego rynku pracy  niewystarczająca ilość przedsięwzięć kulturalnych  niewystarczająca infrastruktura Gminnego Zakładu Komunalnego wraz z oczyszczalnią ścieków  mała ilość miejsc do zabaw i rekreacji dzieci i młodzieży.

Problemy wymieniane powyżej wykazują potrzebę stworzenia kompleksowego podejścia do kwestii trwałej peryferyzacji obszarów i marginalizacji dużych grup mieszkańców zdegradowanych społecznie i ekonomicznie sołectw poprzez działania inspirujące rozwój nowych funkcji obszarów problemowych oraz przywrócenie terenom zdegradowanym utraconych funkcji społeczno- gospodarczych.

Obszar miejscowości Ropki, Hańczowa, Gładyszów oraz Regietów pomimo iż nie wchodzą w zakres obszaru zdegradowanego wymagają podjęcia działań rewitalizacyjnych ze względu na występowanie negatywnych zjawisk społecznych takich jak przestępstwa, wysoki odsetek osób korzystających z pomocy społecznej, znaczący wskaźnik obciążenia demograficznego i duże bezrobocie.

104

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

LOKALIZACJA OBSZAR Nr ZAKRES RZECZOWY TYTUŁ PRZEDSIĘWZIĘCIA REWITALIZACJI zadania Nr Powierzchnia WRAZ Z OPISEM INWESTOR INWESTYCYJNEGO Sołectwo Mieszkańcy działki ha PROJEKTU Budowa i uruchomienie Banica Dz. Nr 4/2. - Budowa budynku Robert Schroniska Turystycznego schroniska turystycznego Ganowski – PODOBSZAR I - Nr 1 „czereszenne.pl” wraz z infrastrukturą osoba fizyczna towarzyszącą. prowadząca BANICA - Uruchomienie punktu działalność informacji turystycznej, gospodarczą sprzedaży pamiątek, produktów regionalnych i literatury. - Działania marketingowe związane z promocją przedsięwzięcia i regionu, w tym działania w sieci Internet.

Nr 2 Rewitalizacja otoczenia Wysowa 197/3 Położenie kostki brukowej Uzdrowisko budynku Ośrodka Zdrój wokół budynku, tj. droga Wysowa SA PODOBSZAR II Uzdrowiskowego Beskid 198/4 dojazdowa wewnętrzna, parking oraz chodnik WYSOWA ZDRÓJ 199/4 prowadzący do budynku od strony drogi

737/2 dojazdowej, wykonanie pojazdu dla osób 202/1 niepełnosprawnych prowadzącego do sklepu znajdującego się w części parterowej-niskiej Ośrodka Uzdrowiskowego Beskid.

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Nr 3 Rewitalizacja ujęć wód Wysowa Wysowa-Zdrój, Rewitalizacja otoczenia Uzdrowisko mineralnych i leczniczych, Zdrój teren Parku ujęć znajdujących się w Wysowa SA którymi dysponuje Zdrojowego; Paku Zdrojowym w Wysowej-Zdroju. W Uzdrowiskowy Zakład Górniczy 219/3 zakres wchodzi „Wysowa”, znajdujących się w 219/4 odbudowa ujęć na wzór Parku Uzdrowiskowym i jego 220/1 pijalni, wymiana okolicach. 220/2 sterowania, modernizacja 224/1 głowicy ujęć wraz z 224/8 rurociągami 234/15 odprowadzającymi 234/18 wydobytą wodę, 264/5 rewitalizacja obudowy W24 227/1 ujęcia z ogrodzeniem. 234/18 Wykonane zostaną nowe 229/4 opisy, właściwości wód. Nr 4 Rewitalizacja budynku Zakładu Wysowa 240/3 Przebudowa budynku Uzdrowisko Przyrodoleczniczego Zdrój Zakładu Wysowa SA Przyrodoleczniczego ze zmianą jego funkcji użytkowej, zastosowanie ekologicznych rozwiązań: zasilanie z odnawialnych źródeł energii, zbiorniki na wodę deszczową. W budynku znajdować się będą pokoje dwuosobowe z węzłami sanitarnymi i aneksami kuchennymi dla 50 osób. Nr 5 Rewitalizacja terenu przy ośrodku Wysowa 168/4 Budowa piramid Uzdrowisko Biawena z wykorzystaniem na Zdrój leczniczych, w których Wysowa SA budowę piramid leczniczych. odbywały się będą zabiegi

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

lecznicze.

Nr 6 Rewitalizacja budynku warsztatu Wysowa Wysowa Utworzenia muzeum Uzdrowisko mechanicznego na cele muzeum Zdrój Zdrój 152 rozlewnictwa w miejscu Wysowa SA rozlewnictwa. dzisiejszego budynku warsztatu mechanicznego z miejscem m. in. dla centrum informacji turystycznej. Nr 7 Rewitalizacja budynku byłej Wysowa Wysowa Wymiana posadzek i Uzdrowisko rozlewni nr 2 w Wysowej-Zdroju Zdrój Zdrój 152 pokrycia dachowego z Wysowa SA podwyższeniem dachu do poziomu dopuszczalnego w miejscowym planie zagospodarowania, nadanie hali funkcji magazynowej. Nr 8 Rewitalizacja terenu w Wysowa Wysowa Budowa budynku tężni, Uzdrowisko bezpośredniej bliskości ujęcia Zdrój Zdrój podłączenie rurociągiem Wysowa SA wody leczniczej Aleksandra z wody z ujęcia wody leczniczej Aleksandra. budową tężni.

Nr 9 Dom Zdrojowy – „Hotel Resort Wysowa Wysowa – Budowa budynku wraz z Firma handlowa Family” Zdrój Zdrój, Park uruchomieniem w nim Cyganik Piotr, Zdrojowy, dz. hotelu, restauracji oraz Karol Cyganik; 38-316 Wysowa- Nr 337 kina. Zdrój 152; NIP: 738 10 03

713

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Nr 10 Rewitalizacja parku zdrojowego w Wysowa 218, 217, 222, Prace wodno-melioracyjne, Gmina Uście Wysowej-Zdroju Zdrój 221, 746, zieleni (zabiegi Gorlickie 224/6, 224/5, pielęgnacyjne, 224/9, 227/2, nasadzanie), sprzęt 227/1, 182, fitness, ławki, kosze, 183, 740, 225, nawierzchnie, oświetlenie, 226, 253, kładka, tężnia solankowa, 251/1, 251/2, zakup sprzętu do 208/1, 254, utrzymania parku 208/2, 205/2, (wykaszarki, dmuchawy, 1031/3, 220/3, zamiatarka kompaktowa, 219, 220/3, pilarki, podkoszywarki do 740, 290, 225, gałęzi). 255, 254, 246, 249, 739/1, 740, 253, 234/18, 234/3, 746, 234/17

Nr 11 Park wypoczynku rodzinnego Wysowa 285/11 Projekt przewiduje Gmina Uście Zdrój zagospodarowanie działki Gorlickie w centrum Wysowej. Pozwoli to mieszkańcom

na aktywne spędzanie wolnego czasu.

Nr 12 Rewitalizacja budynku Urzędu Uście 316/3 bud.80 Prace remontowe Gmina Uście

Gminy Gorlickie Gorlickie

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

PODOBSZAR III

UŚCIE Nr 13 Rewitalizacja budynku Uście 326/7, Prace remontowe, Gmina Uście GORLICKIE Gimnazjum w Uściu Gorlickim Gorlickie 325/3, budowlane Gorlickie 325/2 ; bud 267

OBSZAR REWITALIZACJI RAZEM:

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

Wstępnie wytyczony obszar rewitalizacji obejmujący 3 obszary wytyczono w oparciu o powierzchnie działek na których realizowane będą przedsięwzięcia rewitalizacyjne zlokalizowanych w poszczególnych jednostkach terytorialnych wynosi ……. ha co stanowi ……..% powierzchni gminy Uście Gorlickie. Rewitalizowany obszar zamieszkiwany jest przez ….. osób, co stanowi ….. % ogółu mieszkańców gminy Uście Gorlickie.

Powierzchnia gminy Uście Gorlickie – …………. ha – 20% - ……….. ha powierzchni gminy

Ludność gminy Uście Gorlickie –………….. mieszkańców – 30% - …………. mieszkańców

Zgodnie z Ustawą o rewitalizacji z dnia 9 października 2015 r. Art. 10. 2.

Obszar rewitalizacji nie może być większy niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkały przez więcej niż 30% liczby mieszkańców gminy.

Obszar rewitalizacji może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic.

110

DIAGNOZA SŁUŻĄCA WYZNACZENIU OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY UŚCIE GORLICKIE

111