Stichting Artist Kom Binne

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 1 Stichting Artist Kom Binne Colofon Deze nieuwsbrief is een uitgave van stichting Artist Kom Binne. Deze stichting, opgericht 18 juni 2004 en ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 37112970, is vernoemd naar de uitnodigende tekst op het schilderij 'Artist Kom Binne' van de Duitse schilder Carl Windels. Stichting Artist Kom Binne doet onderzoek naar Volendam als kunstenaarskolonie en houdt een register bij van kunstenaars die in Volendam zijn geweest of werk over Volendam hebben gemaakt. Ook wil de stichting belangstelling bevorderen voor Volendam als kunstenaarskolonie in brede publieke kring, bijvoorbeeld door exposities te organiseren en kunstboeken uit te brengen. Tenslotte zet de stichting zich in voor het bewaren van het Volendamse culturele erfgoed in brede zin. De stichting probeert met zoveel mogelijk organisaties en particulieren samen te werken die de doelstellingen en interesses van de stichting raken. Heeft u vragen over Volendamse kunst, cultuur of geschiedenis? Of heeft u voor ons infor- matie, opmerkingen of toevoegingen? Neem dan s.v.p. contact op met onze redactie via e- mailadres [email protected]. Stichting Artist Kom Binne geeft deze nieuwsbrief per e-mail uit in pdf-formaat. Geïnteres- seerden kunnen zich aanmelden voor deze nieuwsbrief per e-mail naar [email protected]. Eerder uitgegeven versies van deze nieuwsbrief kunnen bovendien gedownload worden vanaf internetadres https://artistkombinne.wordpress.com. Redactie:  Klaas Kes;  Jannig Kwakman;  Lida Kwakman;  Siem Smit;  Gerrit Woestenburg.

Zie voor meer informatie ook onze website op https://artistkombinne.wordpress.com.

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 2 Stichting Artist Kom Binne Woord van de voorzitter Beste lezers,

De twaalfde nieuwsbrief van stichting Artist Kom Binne, deze keer met bijdragen van Klaas Kes, Jannig Kwakman, Lida Kwakman, Jan Schilder (Vik), Siem Smit, Jan Tuijp, Peter Veerman en Gerrit Woestenburg, staat voor het grootste deel in het teken van de schilder Willy Sluiter.

Jan Willem Sluiter is één van de schilders die in Volendam met een straatnaam zijn geëerd, meer dan terecht in zijn geval. In 1904 staat zijn handtekening voor het eerst in het gastenboek van Hotel Spaander vermeld en daarna tekende hij het gastenboek tot en met 1931 nog zeven keer. Daarnaast staan er op zijn Volendam-kunstwerken nog zeven andere jaartallen vermeld waarin hij zeer waarschijnlijk Volendam heeft bezocht in de periode 1904 – 1931. Willy Sluiter was een graag geziene gast, zowel voor de familie Spaander en de Volendammers in de kunstscene als voor zijn collega-kunstenaars.

Pieter Bond, bijgenaamd 'Kanepiet', één van Sluiters schildersmodellen, wordt in deze nieuwsbrief nader uitgelicht.

Tevens is er aandacht voor de grote impressionisten waarvan momenteel bekend is dat zij de schilderskolonie Volendam hebben bezocht tussen 1890 en 1900. De namen van Paul Signac, Camille Pissarro, Auguste Renoir en Théo van Rijsselberghe passeren de revue.

Tot slot enkele verslagen van en tips over interessante exposities en TV-programma’s.

Mede namens de vrijwilligers van stichting Artist Kom Binne wens ik u weer veel lees- plezier toe!

Peter Veerman, voorzitter.

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 3 Stichting Artist Kom Binne Jan Willem 'Willy' Sluiter (1873 – 1949) De keuze van de naam 'Jan Sluiterstraat' in Volendam heeft tot veel verwarring geleid, omdat een beroemde tijdgenoot en schilder bijna dezelfde naam draagt. Deze Jan Sluijters (1881 – 1957) had wel ongeveer dezelfde schilderstijl als Jan Willem Sluiter en schilderde ook in vissersdorpen, maar Jan Sluijters experimenteerde veel meer en heeft daarmee meer roem verworven. De Jan Sluiterstraat is dus vernoemd naar Jan Willem Sluiter, beter bekend onder de naam 'Willy Sluiter', de naam waarmee hij ook zijn werk signeerde. 1

Een foto van een jongere en een zelfportret van een oudere Willy Sluiter.

Willy Sluiter kwam heel vaak in Volendam en heeft daar enorm veel schilderijen en vooral tekeningen gemaakt. Hij was een grote sfeermaker en heeft in zijn tekeningen vooral het vrolijke leven van de schilders in Hotel Spaander vastgelegd.

Voorbeelden van karikaturen, waarmee Willy Sluiter de draak stak met zijn collega-kunstenaars.

1 Behalve zijn vroege werk dat hij signeerde met 'J.W. Sluiter'.

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 4 Stichting Artist Kom Binne

In zijn schilderijen worden de Volendammers veelal afgebeeld aan het werk, maar vooral uitbundig kermis vierend.

Willy Sluiter, Ochtend op de Zuiderzee, olieverf op doek, 100 x 120 cm, Collectie Hotel Spaander Volendam.

Sluiter kon de Volendammers goed typeren, wat ook blijkt uit het volgende citaat van Veurman uit 1979: “...Wanneer men deze afbeeldingen met Volendammers bekijkt, verrassend en verkwikkend zoveel kreten van bijval te horen, de herkenning. De bijnamen schallen en er moeten typerende bijzonderheden worden verteld.”

Willy Sluiter, Impressies van de Volendammer Kermis.

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 5 Stichting Artist Kom Binne

Het is uniek zoals Sluiter de feestvierende Volendammers weergaf en het is opmerkelijk dat hij bij deze gelegenheden aanwezig was. Blijkbaar was hij een vertrouwde gast! Op zijn kermistaferelen is de opmerking van de criticus Dekker uit 1952 goed van toepassing: “Willy Sluiters kunst is er een van blijde kleuren, van lente-vergenoegde levensvreugde…” Hij sloot vriendschap met de stoere Volendammer vissers en schone dames als Hille Butter die hij met veel liefde portretteerde.

Willy Sluiter, Portret van Hille Butter, Willy Sluiter, Oude Visser, 1917, 1917, pastel, 46,5 x 35,5 cm, olieverf op doek, 50,5 x 41 cm, Collectie Kunsthandel Smit Ommen. Collectie Zuiderzeemuseum.

Ook de haven van Volendam legde hij meer dan eens vast, op uiteenlopende en vaak verrassende manieren die zijn schilderachtige virtuositeit bewijzen. Dat komt vooral tot uiting in de vaak grote schilderijen van waterspiegelingen in de haven.

Willy Sluiter, Wassende Vrouwen aan de Haven van Volendam, 1910, olieverf op doek, 80,5 x 100 cm.

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 6 Stichting Artist Kom Binne

Willy Sluiter, Moeder en Dochter aan de Haven, olieverf op doek, 65 x 80 cm, Particuliere collectie Volendam.

Meer voorbeelden van Willy Sluiters haventaferelen met de voor hem zo typerende waterweerspiegeling.

Met zijn Volendamse werken is Sluiter bepaald succesvol. Zijn typering van de Volendamse vissersvrouw in klederdracht wordt zelfs een algemeen bekend beeld, ook al omdat hij het type vaak in zijn reclamewerk gebruikt.

Willy Sluiter start zijn loopbaan als kunstenaar in en Zwijndrecht, waar hij opgroeit als de zoon van een notaris. Zijn artistieke talent wordt al snel opgemerkt op het Gymnasium en hij krijgt dan ook het advies naar de kunstacademie te gaan. Zijn vader ziet echter voor hem meer een toekomst als notaris. Maar omdat Willy daarmee alleen akkoord gaat onder de voorwaarde dat hij de akten mag illustreren met boerenkoppen,

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 7 Stichting Artist Kom Binne wordt het toch de Academie voor Beeldende Kunsten in . Hij sluit deze studie af in 1892 en ontvangt een zilveren rijksmedaille voor de beste leerling in de categorie 'Tekenen naar naakt levend Model'. Toch wil Willy zich verder ontwikkelen en volgt in de winter van 1893/1894 een cursus aan de Haagse Academie van Beeldende Kunsten in 'handtekenen naar model, voorwerpen en klein pleister'.

Willy Sluiters typering van de Volendamse vissersvrouw in klederdracht wordt een algemeen bekend beeld, ook al omdat hij het type vaak in zijn reclamewerk gebruikt.

Willy Sluiter ontwikkelt zich tot een zeer veelzijdig kunstenaar die op vaak zeer vakkundige en karakteristieke wijze de wereld om zich heen verbeeldt. Hij beperkt zich niet qua onderwerp en evenmin qua techniek. Naast olieverfschilderijen van , Volendam en Laren vervaardigt hij ook pastelportretten en humoristische tekeningen. “Sluiter schenkt van nature gaarne zijn aandacht aan den grappigen kant van de dingen om ons heen en zijn gegeven wondertalent van vliegensvlug krabbels maken, gelijkenissen treffen en zelfs chargeeren.” Dat tekentalent exploiteert hij met het maken van affiches, reclame- boodschappen en politieke prenten voor het blad 'De Ware Jacob'.

Meer kermistaferelen van Willy Sluiter.

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 8 Stichting Artist Kom Binne

In zijn schilderijen stelt Sluiter geen misstanden aan de kaak. Hij zoekt de monumentaliteit, het stoere en het bonkige en benadert al zijn onderwerpen vanuit een schilderkundig standpunt. Dat komt hem vaak op het verwijt van weinig diepgang in zijn schilderijen te staan. Toch was er gedurende zijn hele loopbaan een goede verstandhouding tussen hem als kunstenaar en zijn publiek en was hij vanaf zijn eerste tentoonstelling succesvol.

Willy etaleerde een karaktereigenschap die mede doorslaggevend was voor zijn carrière: Hij was een aimabele man, gemakkelijk in de omgang en bereid om zijn organisatorische kwaliteiten in te zetten voor het culturele leven en de nodige tijd te investeren in zakelijke en vriendschappelijke contacten. In 1893 werd hij bestuurslid van de schildersvereniging Pictura in Dordrecht en het schilderkundig genootschap in Den Haag.

Willy Sluiter, Visserman met Zuidwester, 1931, olieverf op doek, 100 x 80 cm, Collectie Hotel Spaander Volendam.

In Den Haag ontmoette Willy belangrijke schilders als Taco en Hendrik Mesdag en Willem Roelofs. Ook opende Théophile de Bock met zijn achtergrond van Barbizon en de Haagse School hem de ogen voor nieuwe ontwikkelingen in de schilderkunst. Dat stimuleerde Sluiter om naar het kunstenaarsdorp Heeze te trekken. Nog later verhuisde hij naar Scheveningen, bouwde hij een huis in Katwijk en was hij vaak aan het werk in Volendam en Laren.

Vanaf de jaren 20 grossierde Sluiter in internationale onderscheidingen. In 1916 verhuisde hij naar Den Haag en schilderde hij portretten en de vrijetijdsbesteding van de society al- daar. Zijn roem drong door tot het koninklijk huis en hij schilderde ook van hen een aantal portretten.

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 9 Stichting Artist Kom Binne

Twee tekeningen van Sluiter, gemaakt voor de uitgifte van 'Kunstpostkaarten'.

Tijdens de oorlog kwam Sluiter als bestuurslid van Pulchri in de problemen, toen zij zich moesten inschrijven in de Kultuurkamer. Aanvankelijk wilde hij aftreden, maar hij werd zodanig onder druk gezet dat hij toch aanbleef als voorzitter. Dat werd hem na de oorlog niet in dank afgenomen. Ondanks dat alles bleef hij doorwerken. De belangstelling voor zijn werk verflauwde echter vanwege de opkomst van nieuwe stromingen in de schilder- kunst waarmee Sluiter geen affiniteit had.

Willy Sluiter, Paling schoonmaken, 1909, pastel, 38,5 x 30 cm, Particuliere collectie.

Willy Sluiter overlijdt in 1949. Na zijn dood werd de stilte rond zijn figuur en werk alleen maar groter. In 1976 werd over hem geschreven dat hij “geen kunstenaar was die de ontwikkeling in de schilderkunst heeft bepaald die we tegenwoordig menen te zien”. Hij ging de geschiedenis in als de vertegenwoordiger van de laat 19e-eeuwse Hollandse

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 10 Stichting Artist Kom Binne schilderkunst en kreeg daarom geen aandacht van de vooral op vernieuwing gerichte kunstgeschiedenis: “In zijn tijd een succesvol schilder, met veel sociale contacten binnen het culturele leven, maar ook iemand wiens naam men nu vergeefs zal zoeken in de meeste kunstgeschiedenis boeken.”

Maar in 1999 werd in Dordrecht en Volendam een grote tentoonstelling, 'Willy Sluiter, Gentleman-Kunstenaar', georganiseerd. Dat heeft de belangstelling voor zijn werk wel weer aangewakkerd.

“Sluiter schenkt van nature gaarne zijn aandacht aan den grappigen kant van de dingen om ons heen en zijn gegeven wondertalent van vliegensvlug krabbels maken, gelijkenissen treffen en zelfs chargeeren.”

Bronnen:  'Willy Sluiter, Gentleman-Kunstenaar'. Uitgave Dordrechts Museum.  'Willy Sluiter aan Zee'. Uitgave Museum.  'Willy Sluiter en de Kunstvereeniging 'Katwijk' 1908 – 1910'. Uitgave Katwijks Museum.

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 11 Stichting Artist Kom Binne Wie was Pieter Bond, bijgenaamd ‘Kanepiet’?

Willy Sluiter, Oude Volendammer 'Kanepiet', 1911, pastel, 54,5 x 38,5 cm, Collectie Zuiderzeemuseum.

Pieter Bond, 'Kanepiet', afgebeeld op bovenstaande prachtige pasteltekening van Willy Sluiter uit 1911, was een zoon van Crelis Bond, ‘Ouwe Kaantje’, en Aaltje van Vlaanderen. Hij werd geboren op 2 november 1848.

‘Kanepiet’ kreeg zijn bijnaam via zijn grootmoeder Aaltje Kaan. De naam Kaan is in Volendam slechts enkele generaties een officiële familienaam geweest, maar is in de loop der jaren uitgestorven geraakt. Als bijnaam is deze wel nog steeds in gebruik, met name bij de familie Schilder 'Kaan'. Ook zij stammen af van diezelfde Aaltje Kaan.

Pieter Bond, ‘Kanepiet’, was visser van beroep en voer met de VD 9. Op 28 juni 1874 trouwde hij met Neeltje Zwarthoed (1851 – 1921). Zij woonden aan de Meerzijde, tegenover het Brijkie en rechts van het zogenaamde ‘Kanepietensteegje’, dat zijn naam als vanzelfsprekend te danken heeft aan ‘Kanepiet’. Deze steeg vormde een verbinding tussen de Meerzijde en de Sijmen Molstraat erachter.

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 12 Stichting Artist Kom Binne

Uit het huwelijk van Pieter en Neeltje werden negen kinderen geboren. Daarvan waren twee jongens, zes meisjes en één kind kwam levenloos ter wereld.

'Kanepiet' met enkele van zijn kleinkinderen.

Pieter Bond, 'Kanepiet', overleed op 11 januari 1915; hij werd 66 jaar oud.

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 13 Stichting Artist Kom Binne Paul Signac (1863 - 1935) Een klein aquarelletje van Paul Signac hing jarenlang aan een roestige spijker in de Herberg van Hotel Spaander tussen de vele andere werken die de kunstenaars aan Leendert Spaander hadden geschonken. In een overzicht van de werken dat Leendert in 1945 had getypt voor zijn dochter Alida meldde hij 'een gezicht op Saint Tropez' dat ene Paul Signac had geschonken. Maar het was duidelijk een gezicht op de Volendammer haven. Hoewel een klein groepje kunstkenners al grote belangstelling toonde bij het lezen van deze naam, besteedde niemand in het hotel er enige aandacht aan. Pas in de voorbereiding van de grote overzichtstentoonstelling van 'Volendam Kunstenaarsdorp' in het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen in 2009 realiseerde men zich wat het grote belang was van dat kleine schetsje, gemaakt door een wereldberoemde kunstenaar! Het kreeg een ereplaats op de expositie. Er werd daarna veel voorzichtiger mee omgesprongen, want dit is een van de belangrijkste werken van de collectie Hotel Spaander!

Paul Signac, Gezicht op de Zuiderhaven van Volendam, 1896, Collectie Hotel Spaander Volendam.

Paul Signac, geboren op 11 november 1863 in Parijs en ook daar overleden op 15 augustus 1935, was de zoon van een Parijse koopman met een hoedenmakerij. Doordat de zaken voorspoedig verliepen, kon hij het zich veroorloven om zijn studie architectuur op te geven en zich volledig aan de kunst te gaan wijden. Tot 1882 zou hij echter op dat gebied geen enkele opleiding volgen. Het was de aanblik van de impressionistische werken die zijn creativiteit zou opwekken. Op zijn vijftiende ging Signac met potlood en papier naar de vierde expositie van de impressionisten, waar hij aan de hand van het werk van Edgar Degas schetsen maakte. Toen Gauguin hem in de gaten kreeg, smeet hij Signac woedend de zaal uit terwijl hij riep: “Hier wordt niet gekopieerd!“ Signac schreef zich hierna in voor de École des Beaux Arts en nam tegelijk les bij Siegfried Bin, schilder en toenmalig burgemeester van Montmartre. In Montmartre woonde en werkte hij een tijd samen met andere schilders en ontwikkelde hij, gefascineerd door de impressionisten, een

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 14 Stichting Artist Kom Binne losse, dikke en kleurrijke toets. Later liet Signac zich echter meer inspireren door de streng uitgewerkte composities van Eugène Delacroix.

Paul Signac in 1923.

In 1884 leerde Paul Signac Georges Seurat kennen. Ondanks hun sterk verschillende karakters zouden de twee goed bevriend raken. Samen met Seurat en enkele andere kunstenaars richtte Signac de 'Société des Artistes Indépendants' op. Het was niet zijn doel om, net als de impressionisten, kunstenaars onder een bepaalde vlag te scharen, maar meer om onafhankelijke geesten samen te brengen met de bedoeling alternatieve exposities te organiseren. Met Seurat, die ook tapijtontwerper was, ontwikkelde Signac, zich baserend op de wetenschappelijke theorieën en vindingen van Michel-Eugène Chevreul, Ogden N. Rood en Charles Henry, een schilderstijl die later het 'pointillisme' of 'divisionisme' genoemd zou worden. Zij mengden hun kleuren niet op het palet of op het doek en combineerden deze alleen met wit. De 'zuivere' kleuren werden in vele punten aangebracht, zodat zij voor de toeschouwer, mits op de juiste afstand gezien, optisch tot één genuanceerd kleurenscala vervloeiden.

Paul Signac, Volendam, Barques de Pêche, 1896.

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 15 Stichting Artist Kom Binne

Paul Signac is zijn hele leven in deze stijl blijven schilderen en heeft vele kunstenaars geïnspireerd. Velen van hen lieten na een tijdje het pointillisme los omdat deze manier van werken zeer arbeidsintensief en streng in de leer was. Bekende volgelingen zijn onder anderen de Fransman Camille Pissarro, de Belgen Théo van Rijsselberghe en Henri van de Velde en de Nederlanders Jan Toorop en Ferdinand Hart Nibbrig.

Paul Signac, Le Port de Volendam, 1896, Van Gogh Museum .

Signac schilderde voornamelijk havens en schepen en werkte zowel op locatie als in zijn atelier. Van veel schilderijen werd eerst op locatie een studie in aquarel gemaakt, soms met extra aantekeningen over kleurtoepassingen in het latere schilderij. Anders dan de secuur uitgewerkte pointillistische schilderijen zijn de aquarellen snel, maar zeker virtuoos gepenseeld. Na 1890 werden zijn puntjes wat groter neergezet. In zijn beste werken wordt door optische menging een harmonische en uitermate sterke lichtwerking verkregen.

In 1890 voegde Signac zich bij 'Les Vingt' of 'Les XX', een groep radicale Belgische artiesten die rebelleerden tegen het verouderde academisme en de verouderde artistieke standaarden. Zij deden veel voor de verspreiding van de ideeën van het impressionisme en post-impressionisme en vormden het bekendste forum voor het symbolisme en de Art Nouveau. Bekende leden waren James Ensor, Théo van Rijsselberghe, Fernand Khnopff en later sloten ook Auguste Rodin en Jan Toorop zich erbij aan.

Signac raakte bevriend met Théo van Rijsselberghe die in1893 al het gastenboek van Hotel Spaander had getekend. Samen met hem ging hij op reis naar Nederland in 1895. Signac schilderde onder andere in de havens van Amsterdam en Vlissingen en beide mannen schilderden de haven van Volendam in pointillistische stijl. Signac maakte ook een aantal aquarellen van de haven. In 1906 is hij nog een keer terug geweest, maar heeft toen voornamelijk de Rotterdamse haven geschilderd.

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 16 Stichting Artist Kom Binne

Paul Signac, Gezicht op het Kleiperk in Volendam, 1896, inkt en waterverf op papier, 20,5 x 27 cm.2

Paul Signacs invloed op de moderne schilderkunst is moeilijk te onderschatten en zijn werken hangen in alle grote musea van de wereld, onder andere in het Van Gogh Museum in Amsterdam, de Hermitage in St. Petersburg, het Metropolian Museum of Art in New York, de National Gallery in Londen en het Musée d’Orsay in Parijs.

Théo van Rijsselberghe, Port Entrance at Volendam, 1896, Museum Thyssen- Bornemisza in Madrid.3

2 Gezicht op het Kleiperk, achter Hotel Spaander met rechts ‘De Toevlucht’, het voormalig woonhuis van Leendert en Aaltje Spaander, later in gebruik genomen als atelierruimte voor de schilders. 3 Opmerkelijk is dat Signac en Van Rijsselberghe hun Volendamse werken een jaar na hun verblijf in Hotel Spaander dateerden. Van Rijsselberghe verbleef in Hotel Spaander in 1893 en dateerde een ets in 1894. In 1895 tekenden ze beiden het gastenboek van Hotel Spaander, maar dateerden hun toen gemaakte werken in 1896. Misschien omdat hun pointillistische werkwijze zeer arbeidsintensief was en de afwerking daarom zeer tijdrovend?

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 17 Stichting Artist Kom Binne

Bronnen:  Melissa Ricketts, Grote Meesters van het Impressionisme, 2005, ISBN 90 5841 088 9.  Hugh Honour & John Fleming, Algemene Kunstgeschiedenis, twaalfde druk, 2000, ISBN 90 290 6621 0.  Wikipedia.

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 18 Stichting Artist Kom Binne Nieuwtjes en Weetjes Camille Pissarro en de Kunstenaarskolonie Volendam Ook Camille Pissarro (1830 – 1903), een beroemde tijdgenoot en bekende van Signac en Seurat en van grote invloed op zeer grote schilders als Pierre-Auguste Renoir, Paul Cézanne en Vincent van Gogh 4, is in Volendam geweest. Dat blijkt uit een aantal schetsen die duidelijk in Volendam zijn gemaakt en die kort geleden via een veiling te koop zijn aangeboden.

Camille Pissarro, Wassende Vrouwen, tekening, 20 x 29,5 cm.

Camille Pissarro maakte in 1890 een reis naar Engeland en naar Nederland. Hij moet dus al vóór Signac en Van Rijsselberghe (1893 en 1895) en vóór Renoir (1898) in Volendam zijn geweest, maar tekende nooit het gastenboek.

Camille Pissarro, Studie van een Botter, tekening, 13 x 22,5 cm.

Zo kunnen we, als we dieper in de geschiedenis graven en het aanbod op de veilingen nauwgezet volgen, waarschijnlijk nog veel meer belangrijke schilders vinden die Volendam

4 Zie bijv. Melissa Ricketts, Grote Meesters van het Impressionisme, 2005, ISBN 90 5841 088 9.

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 19 Stichting Artist Kom Binne hebben bezocht. Wie weet wat voor mooie werken bijvoorbeeld Renoir in Volendam heeft gemaakt? Onze studie van Kunstenaarskolonie Volendam blijft een spannende zoektocht.

Camille Pissarro, Brijkje Volendam, potloodtekening, 13 x 22 cm.

Expositie 'Zee vol Verhalen' in het Zuiderzeemuseum In het Zuiderzeemuseum te Enkhuizen is donderdag 13 februari jl. door Herman Pleij de nieuwe vaste presentatie 'Zee vol Verhalen' geopend. In zeven zalen wordt het verhaal van de Zuiderzee verteld. In de schepenhal zien we in een film wat de Zuiderzee is en wat daar allemaal gebeurde. Achtereenvolgens vinden we thematische presentaties gewijd aan: bewoners, water, werken, wonen, vrije tijd, kleding en rituelen. Volendam, Volendam- mers en voorwerpen uit Volendam vinden we in meerdere zalen.

Willy Sluiter, Dansende Volendammer, 1914, olieverf op doek, 220 x 175 cm, Collectie Zuiderzeemuseum Enkhuizen.

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 20 Stichting Artist Kom Binne

In de zaal Bewoners ontdekken we, in twee portretten, Hermien Spaander, het indruk- wekkende schilderij Dansende Volendammer van Willy Sluiter, Pinkhof en Grote Frerik door Georg Hering, een Volendams meisje in de Kunstbakkerij door Max Fleck, een lief, klein portretje door Theo Molkenboer, Eupie in ovaal door Léonie Bander-Lutomirski, een zelfportret als Volendammer door Robert Vorstman gemaakt tijdens de eerste 'Artists in Residence' in Hotel Spaander in 2006, en enkele foto's uit de serie 'De laatste Palingvissers van Volendam' door Marco Bakker. Ook ontmoeten we hier op beeldscherm de welbekende Hein Schilder jr. (Madoet).

In de volgende zaal gaat het over Water en staat de Watersnood van 1916 tegenover de Zuiderzeewerken en de Afsluitdijk. In de chaos van de watersnood vinden we de onder water staande Meerzijde geschilderd door Maurice Sijs, en prentbriefkaarten die werden verkocht ten bate van de slachtoffers. Scharnierpunt in de zaal is de werkkamer van Cornelis Lely (1854 – 1929). Hier kunnen wij zijn originele boekenkast en zijn bureau, waarachter Nederland zijn huidige vorm heeft gekregen, bewonderen.

In de zaal Werken draait het om de visserij en bevindt zich prominent een netten-boetende Volendammer visser geschilderd door Hobbe Smith. Uniek en iconisch is de weckpot gevuld met de laatste Zuiderzeeharingen, gevangen in de nacht van 27 op 28 mei 1932.

In de zaal Wonen vinden we regionale verschillen in wooninterieurs, maar draait het ook om functionaliteit, hygiëne en pronk. Veel van de geplaatste voorwerpen zullen voor een feest van herkenning zorgen.

In de zaal Vrije Tijd draait het voor de helft om de Volendammer kermis. Hier komen we Hein Schilder jr. weer tegen naast enkele vrolijke kermistaferelen van Willy Sluiter en Harmen Sul en een foto van Augustin Hanicotte. Naast een houten kermispaard treffen we ook twee hedendaagse reflectiewerken aan. Koos Breukel portretteerde Esther van Vlaanderen en Jan Hoekstra op de kermis van 2014 in een kleine studio op locatie. Vergelijk ze met hun historische voorgangers en zie opmerkelijk veel overeenkomsten.

Dan volgen de zalen Kleding en Rituelen met de Volendammer hul en de kledinglagen van een Volendamse in zeven stappen. Ook hier zien we enkele fraaie schilderijen, waaronder het portret van Geertje Smit Bokkum met een ondermutsje op haar hoofd en het recent aangekochte schilderij van twee Volendamse dames op hun best tijdens een bezoek aan het Louvre, in 1881 geschilderd door Johannes Marius ten Kate (1859 – 1896).

Kortom een zee aan Volendammer werken met de bijbehorende mooie verhalen.

Verslag Bezoek aan Expositie over Reinier Pijnenburg Tot en met 15 maart 2020 is er een kleine expositie over de kunstschilder Reinier Pijnenburg (1884 – 1968) in het Vughts Museum. Pijnenburg is Vughtenaar van geboorte en heeft veel gewerkt op Marken en in Volendam. Het museum is ondergebracht in de voormalige Sint Pieterkerk, 'DePetrus', in Vught. Deze heeft blijkbaar zijn dienst gedaan en heeft een alternatieve, multi-functionele bestemming gekregen. Behalve het museum met de aparte expositieruimte is er ook een bibliotheek, een cadeauwinkel, een ruimte waarin men kan biljarten en een koffiecorner. Een verrassend en mooi ingericht gebouw.

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 21 Stichting Artist Kom Binne

Reinier Pijnenburg, Portret van Gerrit Schilder, olieverf op doek, 45 x 35 cm, Collectie Tandheelkundig Centrum Volendam.

Onze belangstelling werd in eerste instantie getrokken door het thema van de expositie in het museum, 'De Tweede Wereldoorlog in Vught'. Op het voormalig koor van de kerk was, zoals aangegeven, een kleine expositie over Reinier Pijnenburg. Men kreeg er wel een indruk van het werk van deze kunstenaar, die ook Volendam heeft bezocht en een best wel indrukwekkende lijst van werken heeft nagelaten, vooral veel portretten van oud- vissers. Van al zijn Volendamse werk was echter maar één werk, 'De Brug aan de Dril in Volendam', geëxposeerd.

Reinier Pijnenburg, De brug aan de Dril in Volendam, olieverf op doek, 70 x 70,8 cm, Collectie Noordbrabants Museum Den Bosch.

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 22 Stichting Artist Kom Binne

In de museumwinkel was een boek over deze kunstschilder verkrijgbaar, samengesteld door Veronica Dénis-van Sleeuwen. Een prachtige uitgave, helemaal compleet met alles van en over Reinier Pijnenburg.

Tekst: Jan Schilder (Vik).

Tips voor het bezoeken van interessante exposities  Volendams Museum, tot en met eind oktober 2020:  '75 Jaar Vrijheid';  'EuroArt: Schilderen 'En plein Air'';  '100 Jaar Voetbal in Volendam.  Purmerends Museum: 'Maarten Oortwijn'. Uit eigen collectie.  Rijksmuseum Amsterdam, tot en met 7 juni 2020: 'Caravaggio en Bernini. Barok in Rome'. Over het ontstaan van de barok in Rome met in de hoofdrol de schilder Caravaggio en de beeldhouwer Bernini.  Stedelijk Museum Alkmaar, tot en met 14 juni 2020: '75 Jaar Vrijheid – Verhalen om nooit te vergeten'.  Zuiderzeemuseum Enkhuizen, tot en met eind oktober 2020'. Zie boven.  Het Noordbrabants Museum, tot en met 1 juni 2020: 'Meesterwerken uit Wenen'.  Singermuseum Laren, tot en met 10 mei 2020: 'Spiegel van de Ziel. Toorop tot Mondriaan'.  Van Gogh Museum Amsterdam, tot en met 24 mei 2020: 'In the Picture, geschilderde Schilders', kunstenaarsportretten ontrafeld.  Stedelijk Museum Zutphen, tot en met 21 juni 2020: 'Koele Wateren'. Veertig schilderijen ‘Kunst en Water’ uit het Rijksmuseum.  Dordrechts Museum, tot en met 1 juni 2020: 'Willem Bastiaan Tholen, een gelukkige Natuur'.  Museum Meermanno Den Haag, tot en met 12 april 2020: 'De Atlas van Blaeu: een Wereldboek'.  Kunstmuseum Den Haag, tot en met 10 mei 2020: 'Breitner vs. Israels'.  Kunstmuseum Den Haag, doorlopend: 'Mondriaan & De Stijl'.

Zie de websites van de musea voor hun adressen en openingstijden.

Tips voor het bekijken van interessante TV-programma's  AVROTROS, vanaf dinsdag 17 maart 2020 om 20:30 uur op NPO 2: 'Krabbé zoekt Chagall'.

Nieuwsbrief 'De Artist komt bij U Binne' 23