INTOSAI Kontrolli I Lartë I Shtetit Rruga “Abdi Toptani”, Nr
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ISSN 2308-6106 REVISTË 4 - MUJORE Nr. 20 2018 ALSAI Shtypur në Shtypshkronjën MORAVA INTOSAI Kontrolli i Lartë i Shtetit Rruga “Abdi Toptani”, Nr. 1 2018 Tiranë Tel/Fax 04/228485, Tel.04/251267 Seria : botime KLSH - 12/2018/96 Web-site: www.klsh.org.al, e-mail: [email protected] 20 Seria : botime KLSH - 12/2018/96 Tiranë, 2018 KONTROLLI I LARTË I SHTETIT Experentia mutua omnibus prodest AUDITIMI PUBLIK REVISTË KATËRMUJORE kërkimore-shkencore-informative shqip-anglisht Nr. 20/2018, Tiranë ISSN 2308-6106 Viti i VII-të i botimit 2018 Maj - Gusht 2018 Seria : botime KLSH - 12/2018/96 Titulli: AUDITIMI PUBLIK NR. 20 Redaktore : Irena Islami Amantja Patozi Art Design: Elisa Metaj Seria : botime KLSH - 12/2018/96 Shtypur në “Shtëpia Botuese Shtypshkronja Morava” Tiranë 2018 ALBANIAN SUPREME AUDIT INSTITUTION Experentia mutua omnibus prodest PUBLIC AUDIT EVERY FOUR MONTHS MAGAZINE of research, science and information in Albanian and in English No. 20/2018, Tirana ISSN 2308-6106 May- August 2018 Series: Publications ALSAI - 12/2018/96 BORDI SHKENCOR Dr. Bujar Leskaj, Kryetar i KLSH Kryetar Prof. Dr. Omer Stringa Profesor, Fakulteti i Ekonomisë (UT) Anëtar Prof. Dr. Dhori Kule, Dekan, Fakulteti i Ekonomisë (UT) Anëtar Prof. Dr. Jorgji Bollano, Kryetar i Këshillit Kombëtar të Kontabilistëve Anëtar Prof.Dr. Skënder Osmani, Fakulteti i Gjeologjisë dhe Minierave Anëtar Prof. Dr. Ardian Nuni, Fakulteti i Drejtësisë Anëtar Prof. Dr. Sotiraq Dhamo, Përgjegjës i Departamentit të Kontabilitetit FE (UT) Anëtar Prof. Dr. Aurela Anastasi, Akademik, Fakulteti i Drejtësisë (UT) Anëtar Prof. Dr. Argita Berisha, Profesor, Fakulteti i Drejtësisë (UT) Anëtar Prof. Dr. Lindita Lati, Drejtore e Përgjithshme, KLSH Anëtar Prof. Dr. Heinz-Dieter Wenzel, Profesor, Universiteti i Bambergut, Gjermani Anëtar Dr. Igor Soltes, ish-President i Gjykatës së Auditimit të Sllovenisë Anëtar Dr. Sang M. Lee, Universiteti i Nebraskës, SHBA Anëtar Prof. Dr. Tonin Kola, Profesor, Fakulteti i Ekonomisë (UT) Anëtar Prof. As. Dr. Sazan Guri, Instituti “ G& G Group” Anëtar Prof.As. Dr. Manjola Naço, Drejtore e Përgjithshme, KLSH Anëtar Prof.As.Dr. CPA Hysen Çela, Kryetar i IEKA, Managing Partner,nH EuroConsult Anëtar Prof. As.Dr. Flutura Kola, Profesor, Fakulteti i Drejtësisë (UT) Anëtar SEKRETARIATI Irena Islami Sekretare Kolegjiumi I NDERUAR LEXUES ! Numri 20-të i Revistës Kërkimore shkencore të KLSH-së është botimi i 96-të i kolanës së botimeve të KLSH-së. Në këtë numër të Revistës kanë kontribuar me shkrimet e tyre personalitete të njohura të auditimit të jashtëm publik, si z.Klaus-Heiner Lehne, President i ECA, drejtues të ECA dhe të INTOSAI-t. Një kontribut të veçantë në këtë numër të Revistës ka dhënë Kryetari i KLSH-së, Dr.Bujar Leskaj dhe SAI Bullgar, në cilësinë e organizatorit të Konferencës Shkencore mbi “Rolin e SAI-ve në forcimin e Llogaridhënies, Transparencës dhe integritetit në Sektorin Publik”, si edhe audituesit e KLSH-së me punimet e tyre shkencore të paraqitura në përfundim të Fellowship-it në Zyrën e Auditimit të Qeverisë së SHBA (GAO). Janë të ftuar të publikojnë punimet dhe opinionet e tyre kontabilistë, financierë, ekonomistë të përgjithshëm, specialistë të enteve publike dhe private, akademikë, ekspertë të shoqërisë civile, profesionistë të pavarur si dhe çdo i interesuar që gjen me vend trajtimin e një çështjeje të caktuar me interes në auditimin dhe vlerësimin e administrimit publik të vendit, bazuar në moton e INTOSAI “Experentia mutua omnibus prodest (Eksperienca e Përbashkët ju shërben të gjithëve)”. Bordi Shkencor i Revistës ju fton të shprehni vërejtjet dhe sugjerimet tuaja në funksion të përmirësimit, të rritjes së cilësisë dhe efikasitetit të saj me qëllim që kjo Revistë Shkencore, të jetë një mundësi më shumë për zhvillimin e debatit në fushën e auditimit dhe më gjerë. Adresa e redaksisë Kontrolli i Lartë i Shtetit Rruga “Abdi Toptani”nr. 1, Tiranë Tel./ Fax. 04/ 228485, Tel. 04/ 251267 Web-site: www.klsh.org.al, E-mail: [email protected], [email protected] PËRMBAJTJA TITULLI AUTORI FAQE Si ka ndikuar në modernizimin dhe në Dr. Bujar LESKAJ projektimin e së ardhmes Kryetar, KLSH 13 së institucionit (KLSH) Botuar në revistën e ECA Nr.9 ndihma e Bashkimit Europian GALF 2018 - Një forum për një Intervistë nga Klaus-Heiner shkëmbim të sinqertë dhe të LEHNE, President i ECA-s 19 hapur mes liderëve botërorë në Marrë nga revista ECA Nr.5, Maj auditimin publik 2018 Roli i Institucioneve Supreme të Raport përmbledhës i Auditimit në Përmirësimin e Konferencës Shkencore, Llogaridhënies, Transparencës 23 organizuar nga Zyra Kombëtare dhe Integritetit në Sektorin Bullgare e Auditimit Publik Prof.Dr.Hysen ÇELA. Skepticizmi profesional, esencial Kryetar 35 për një auditim cilësor IEKA Ndryshimi midis Zyrës së Auditimit të Qeverisë së SHBA dhe Kontrollit të Lartë të Shtetit Alma SHEHU, Audituese në auditimet e performancës me 41 Kontrolli i Lartë i Shtetit fokusin tek matja e efektivitetit të programeve qeveritare Kontrolli i brendshëm në SHBA- Mësime për t’u ndarë me Alfons GABILI, Auditues 71 Shqipërinë Kontrolli i Lartë i Shtetit Gaston MOONEN, Kabineti i Një SAI në Kongres: Pozicioni i Presidentit, ECA GAO-s dhe auditimet drejt 101 Marrë nga revista ECA Nr.6-7, Kongresit të SHBA Qershor –Korrik 2018 Gaston MOONEN, Kabineti i Presidentit, ECA Llogaridhënia e parlamenteve Intervistë me Daniele Lamarque, kontribuon në balancën e 107 Anetare e ECA-s pushteteve Marrë nga revista ECA Nr.6-7, Qershor – Korrik 2018 Dr. Arnus DULKYS, Auditues i Përgjithshëm i Republikes se Ndryshimet kanë nevojë për një Lituanisë Revista e INTOSAI, 113 person prapa tyre Verë 2018 Duke transformuar botën Shourjo CHATTERJEE, nëpërmjet përpjekjeve për Kryellogaritar ( Kontabilist i 117 zhvillim të qëndrueshëm Përgjithshëm) SAI i Indisë Revista e INTOSAI, Verë 2018 Kapitalizimi i standardeve, ndarja Betty Carrion RUIZ,Auditues e njohurive për të audituar SAI i Ekuadorit 123 përpjekjet për rimëkëmbjen nga Revista e INTOSAI, Verë 2018 fatkeqësitë Aktivitete të KLSH – së Info nga vendi 127 (maj- gusht 2018) Zyra Kombëtare e Auditimit të Profil 185 Australisë Gjykata Marokene e Llogarive Profil 191 Table of Contents Title Author Page Dr. Bujar LESKAJ How EU pre-accession aid helped Chairman, ALSAI us modernize and shape the future 199 Interview in ECA Journal nr.9, 2018 2018 GALF – a forum for a frank Interview with Klaus-Heiner and open exchange between world LEHNE, ECA President 205 leaders in public audit ECA Journal nr.5, May 2018 Report from the conference organized by the Bulgarian The Role of Supreme Audit National Audit Office during Institutions in enhancing the Bulgarian Presidency of 209 accountability, transparency and the Council of the European integrity in the public sector Union Prof.Dr.Hysen ÇELA Essential professional skepticism Chairman 221 for a quality audit IEKA Differences Between U.S. Government Accountability Office Alma SHEHU, Auditor and Albania High State Control 315 ALSAI Approaches Toward Performance Audit with a Focus on Measuring the Effectiveness of Government Programs Internal Controls in the USA: Alfonc GABILI, Auditor Lessons learned to share with 343 Albania ALSAI Gaston MOONEN, Directorate A SAI in Congress: GAO’s position of the Presidency, ECA 367 and audits towards U.S. Congress ECA Journal Nr.6-7, June- July 2018 Gaston MOONEN, Directorate of the Presidency, ECA Accountability of parliaments Interview with Daniele contributing to the balance of 373 Lamarque, ECA Member powers ECA Journal Nr.6-7, June- July 2018 Dr. Arnus DULKYS, Auditor General of the Republic of Changes need a person behind Lituania, INTOSAI Journal, 379 them Summer 2018 Shourjo CHATTERJEE, Accountant General Transforming the world through 383 stustainability efforts SAI India INTOSAI Journal, Summer of 2018 Betty Carrion RUIZ,Auditor Capitalizing on standarts, SAI of Ecuador knowledge sharing to audit disaster 387 recovery efforts INTOSAI Journal, Summer 2018 Events and activities of ALSAI INFO 391 during May- August 2018 The Australian National Audit Profile 447 Office The Court of Accounts of Marocco Profile 451 SI KA NDIKUAR NË MODERNIZIMIN DHE NË PROJEKTIMIN E SË ARDHMES SË INSTITUCIONIT (KLSH) NDIHMA E BASHKIMIT EUROPIAN Intervistë me Z. Bujar Leskaj, Kryetar i Kontrollit të Lartë të Shtetit të Shqipërisë, botuar në revistën nr.9 të ECA-s Që nga fillimi i mandatit tim në vitin 2012, ne si SAI e kishim të qartë se për të përmbushur Kriteret e Kopenhagen (kriteret e pranimit) në fushën e auditimit të jashtëm publik, për një vend evropian si Shqipëria, e cila kërkon pranimin në BE, nevojiteshin përpjekie të forta drejt modernizimit, për ti sjellë auditimet tona në përputhje me standardet e INTOSAI-t. Nga: Bujar Leskaj, Kryetar i KLSH-së Pyetja 1: Zoti Leskaj, a ka përfituar KLSH pranimin në BE, nevojiteshin përpjekje nga ndihmat e BE për para aderimin? të forta drejt modernizimit, për ti sjellë auditimet tona në përputhje me Përpara fillimit të mandatit, në 1 Nëntor standardet e INTOSAI-t. 2017, kur unë prezantova në Komisionin Parlamentar për Ekonominë dhe Për të arritur këtë qëllim, në Shkurt të Financat dokumentin strategjik për vitit 2012 kemi aplikuar për mbështetje zhvillimin e KLSH, kam theksuar nevojën nga Delegacioni i BE-së në Shqipëri. e madhe për një vizion koherent për Ndërkohë, riaktivizuam bashkëpunimin KLSH-në, bazuar në përvojat më të mira me SIGMA e cila filloi një program të vendeve të BE-së dhe respektimin trajnimi për audituesit tanë në mesin e rigoroz të standardeve të njohura vitit 2012 dhe krijoi marrëdhënie shumë ndërkombëtarisht. Ky ka qenë