Kopertina Revista Nr 21 Print A3
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
ISSN 2308-6106 REVISTË 4-MUJORE Nr. 21 2019 ALSAI INTOSAI Rruga “Abdi Toptani”, Nr. 1 Nr. Tiranë Tel/Fax 04/228485, Tel.04/251267 - 02/2019/104 Web-site: www.klsh.org.al, E-mail [email protected] 21 Seria : botime KLSH - 02/2019/104 Tiranë, 2019 KONTROLLI I LARTË I SHTETIT Experentia mutua omnibus prodest AUDITIMI PUBLIK REVISTË 4 -MUJORE kërkimore-shkencore-informative shqip-anglisht Nr. 21 /2019, Tiranë ISSN 2308-6106 Viti i VIII-të i botimit 2019 Shtator - Dhjetor 2018 Seria: botime KLSH - 02/2019/104 Titulli: Revistë 4- Mujore Auditimi Publik Nr. 21 Redaktore: Irena Islami Amantja Patozi Art Design: Elisa Metaj Seria: botime KLSH - 02/2019/104 Shtypur në ”Jupiter Group” Tiranë 2019 ALBANIAN SUPREME AUDIT INSTITUTION Experentia mutua omnibus prodest PUBLIC AUDIT Every four Month Magazine of research, science and information in Albanian and in English No. 21/2019, Tirana ISSN 2308-6106 September - December 2018 Series: Publications ALSAI - 02/2019/104 BORDI SHKENCOR Dr. Bujar Leskaj, Kryetar i KLSH Kryetar Prof. Dr. Omer Stringa Profesor, Fakulteti i Ekonomisë (UT) Anëtar Prof. Dr. Dhori Kule, Dekan, Fakulteti i Ekonomisë (UT) Anëtar Prof. Dr. Jorgji Bollano, Kryetar i Këshillit Kombëtar të Kontabilistëve Anëtar Prof.Dr. Skënder Osmani, Fakulteti i Gjeologjisë dhe Minierave Anëtar Prof. Dr. Ardian Nuni, Fakulteti i Drejtësisë Anëtar Prof. Dr. Sotiraq Dhamo, Përgjegjës i Departamentit të Kontabilitetit FE (UT) Anëtar Prof. Dr. Aurela Anastasi, Akademik, Fakulteti i Drejtësisë (UT) Anëtar Prof. Dr. Argita Berisha, Profesor, Fakulteti i Drejtësisë (UT) Anëtar Prof. Dr. Lindita Lati, ZV/Kryetare, KLSH Anëtar Prof. Dr. Heinz-Dieter Wenzel, Profesor, Universiteti i Bambergut, Gjermani Anëtar Dr. Igor Soltes, ish-President i Gjykatës së Auditimit të Sllovenisë Anëtar Dr. Sang M. Lee, Universiteti i Nebraskës, SHBA Anëtar Prof. Dr. Tonin Kola, Profesor, Fakulteti i Ekonomisë (UT) Anëtar Prof. As. Dr. Sazan Guri, Instituti “ G& G Group” Anëtar Prof.As. Dr. Manjola Naço, Drejtore e Përgjithshme, KLSH Anëtar Prof.As.Dr. CPA Hysen Çela, Kryetar i IEKA, Managing Partner,nH EuroConsult Anëtar Prof. As.Dr. Flutura Kola, Profesor, Fakulteti i Drejtësisë (UT) Anëtar SEKRETARIATI Irena Islami Sekretare Kolegjiumi Adresa e redaksisë Kontrolli i Lartë i Shtetit, Rruga “Abdi Toptani”nr. 1, I NDERUAR LEXUES ! Numri i 21-të i Revistës Kërkimore shkencore të KLSH-së është botimi i dytë për vitin 2019 dhe i 104-t i kolanës së botimeve të KLSH-së. Në këtë numër të Revistës kanë kontribuar me shkrimet e tyre Dr.Bujar Leskaj, Kryetar i KLSH-së, Prof.Dr.Skënder Osmani, Kryeaudituesja Valbona Gaxha, etj. Gjithashtu janë prezent me intervistat dhe shkrimet e tyre personalitete të auditimit të jashtëm publik si z.Klaus- Heiner Lehne, President i ECA, drejtues të ECA dhe të INTOSAI-t, etj. Në këtë numër të revistës mund të gjeni dhe shkrime me interes të revistave evropiane të fushës së auditimit, etj. Janë të ftuar të publikojnë punimet dhe opinionet e tyre kontabilistë, financierë, ekonomistë të përgjithshëm, specialistë të enteve publike dhe private, akademikë, ekspertë të shoqërisë civile, profesionistë të pavarur si dhe çdo i interesuar që gjen me vend trajtimin e një çështjeje të caktuar me interes në auditimin dhe vlerësimin e administrimit publik të vendit, bazuar në moton e INTOSAI “Experentia mutua omnibus prodest (Eksperienca e Përbashkët ju shërben të gjithëve)”. Bordi Shkencor i Revistës ju fton të shprehni vërejtjet dhe sugjerimet tuaja në funksion të përmirësimit, të rritjes së cilësisë dhe efikasitetit të saj me qëllim që kjo Revistë Shkencore, të jetë një mundësi më shumë për zhvillimin e debatit në fushën e auditimit dhe më gjerë. Adresa e redaksisë Kontrolli i Lartë i Shtetit, Rruga “Abdi Toptani”nr. 1, Tiranë Tel./ Fax. 04/ 228485, Tel. 04/ 251267 Web-site: www.klsh.org.al, E-mail: [email protected], [email protected] PËRMBAJTJA TITULLI AUTORI FAQE Strategjia kombëtare, sfidë e madhe Prof.Dr.Skënder Osmani gjithëpërfshirëse dhe komplekse. Dijet dhe burimet në epiqendër të Dr.Bujar Leskaj 11 strategjisë Kryetar, KLSH Riorganizimi i sektorit publik në Valbona Gaxha, Kryeaudituese 19 Shqipëri- Çfarë mungoi!? KLSH Intervistë me z.Klaus- Heiner Lehne, Bashkëpunimi funksionon më mirë kur President, ECA. është i dobishme për palët Nga Gaston MOONEN, Drejtoria e 31 Presidencës, ECA. ECA Journal Nr.11, Nëntor/Dhjetor 2018 Auditimi i SDG-ve: Sfidat dhe Mundesitë për SAI-t Gjykata Austriake e Auditimit. Roli i INTOSAI-t në mbështetjen e SAI- Sekretariati i Përgjithshëm i INTOSAI-t. 37 ve për implementimin e SDGs Revista e EUROSAI-t Qëndra e GAO-s për Ekselencën në INTOSAI Journal, Auditim ndërton në mbarë botën Dimër 2018 41 kapacitetet për mirëqeverisjen Auditimi i performancës, si Sali Agaj pjesëmarrje e qytetarëve në auditimet Redi Ametllari e KLSH KLSH 47 INTOSAI Journal, Dimër 2018 Bianca BRETECHE SIGMA mbështet institucionet publike Programi SIGMA ,OECD. drejt anëtarësimit në BE 51 ECA Journal Nr.08-09, Gusht/Shtator2018 Auditimi Publik në Bashkimin Europian Derek Meijers Një manual në proces hartimi Drejtoria e Presidencës, ECA. 55 Revista e EUROSAI-t Parashikimi për transportin dhe Andreas Bolkart lëvizshmërinë: forcat, faktorët dhe Drejtoria e Presidencës, ECA. 59 sfidat e së ardhmes ECA Journal Nr.1/2019 Aktivitete të KLSH-së Info nga vendi 65 (Shtator 2018 - Shkurt 2019) Zyra e Kontrollit të Përgjithshëm të Profil 133 Republikës së Kilit Zyra Shtetërore e Llogaridhënies Profil 135 së Egjiptit TABLE OF CONTENTS Title AUTHOR PAGE National strategy, a huge, inclusive and Prof. Dr. Skënder OSMANI complex challenge. Dr. Bujar LESKAJ 139 Knowledge and resources in the epicentre of the strategy Chairman, AL-SAI Reorganizations in Albanian public Valbona GAXHA 147 sector– What was missed!? AL-SAI Interview with Klaus- Heiner Lehne, ECA President. Cooperation Works best if beneficial to By Gaston MOONEN, Directorate of 159 both parties the Presidency, ECA. ECA Journal No.11, November- December 2018 Auditing the SDGs: Challenges and Austrian Court of Audit opportunities for SAIs General Secretariat of INTOSAI 165 EUROSAI Magazine GAO center for Audit Excellence builds INTOSAI Journal, Winter 2018 Worldwide Capacity, Good 169 Governance Sali Agaj Performance Audit to communicate, Redi Ametllari 173 Incorporate, better serve Stakeholders AL-SAI INTOSAI Journal, Winter 2018 Bianca BRETECHE SIGMA fostering strong public institutions SIGMA Programme at the OECD. 177 towards EU membership ECA Journal No.08-09, August/September 2018 Derek Meijers Public Audit in the European Union- Directorate of Presidency of the 181 A book in the making European Court of Auditors. EUROSAI Magazine Andreas Bolkart Directorate of Foresight for transport and mobility: Presidency of the European Court of 185 force, factors and future challenges Auditors. ECA Journal No.1/2019 Events and activities of ALSAI during INFO 191 September 2018- February 2019 The General Comptroller of Republic of Profile 253 Chile The accountability State Audit Profile 255 Authority of Egypt STRATEGJIA KOMBËTARE, SFIDË E MADHE GJITHËPËRFSHIRËSE DHE KOMPLEKSE. DIJET DHE BURIMET NË EPIQENDËR TË STRATEGJISË Në strategji, të gjitha burimet janë të lidhura dhe bashkëveprojnë. Lidhjet e tyre kanë struktura të ndryshme(kategori matematike) dhe u nënshtrohen ligjeve shkencore të ndryshimit (burime që proçesohen: energji, minerale, informacione dhe burime që proçesojnë: teknologji, teori, metoda, etj). arsimit të lartë ka patur të meta serioze, të Nga: Prof.Dr.Skënder Osmani paktën në parashikimin dhe vlerësimin e Dr.Bujar Leskaj, Kryetar, KLSH treguesve themelorë të tij, të burimeve njerëzore, financiare, burimeve të informacionit,etj. Në vitet e fundit, jeta ka shfaqur një sërë problemesh të qënësishme projektimi në Po kështu, edhe në projekte të tjera ka shumë fusha, siç janë reforma e arsimit të patur dobësi në zbatimin e metodave të lartë, e ndarjes administrative, projektet e përparuara, që fillojnë nga përgatitja e infrastrukturës, rruga e Kombit, Tiranë – bazës së të dhënave, seleksionimit e Elbasan, rruga e Arbërit, po kështu ato të përpunimit të tyre apo strukturës së përmbytjeve në zonën e veriut, të reformave, nënstrategjive të përdorura, partneritetit publik-privat, sektorit të etj. Në punimin “Performanca, sistemi, shëndetësisë, etj. Përmendim gjithashtu risku dhe vendimmarrja fazi në grup me që ka patur jo pak raste të projekteve pa shumë kritere”, botuar në një nga numrat alternativa, optimizim, vlerësim sigurie. e Revistës Shkencore “Auditimi Publik “, reforma e arsimit të lartë është cilësuar si Siç dihet, zbatimi i strategjisë kombëtare veprimtari me risk të madh. është tërësia e projekteve strategjike që zbatohen në një kohë të caktuar. Që këtej, Në qoftë se, me marrëveshje, të gjitha del se dobësitë, mangësitë, risqet, etj, të objektet që marrin pjesë në një strategji i shfaqura në projekte, e kanë zanafillën në konsiderojmë burime (p.sh. energjia, strategjinë e zhvillimit të sektorit përkatës, burimet minerale, tekonologjia, metodat, në të dhënat, metodat e instrumentat e etj), del që strategjia është konstruksion përdorura, alternativat, etj. Për shembull, mendor i ndryshimit të burimeve të nga kërkesat e lëvizjes studentore, del “shportës kombëtare”. E thënë pak më menjëherë në pah që projekti i zhvillimit të ndryshe, strategjia, si bashkësi AUDITIMI PUBLIK 11 AUDITIMI PUBLIK Strategjia kombëtare, sfidë e madhe gjithëpërfshirëse dhe komplekse. Dijet dhe burimet në epiqendër të strategjisë alternativash të mundshme që realizojnë bashkëpunimit dhe të vlerësimit të objektiva dhe qëllime të caktuara nga projekteve, përfshi këtu natyrshëm edhe sektorë të ndryshëm, është masa e ato të strategjive të reformave eventuale. ndryshimit të burimeve të “shportës Në vijim, po bëjmë një marrëveshje tjetër kombëtare” në një kohë të caktuar. që ka të bëjë me zbatimin e strategjisë: Shprehja “bashkësia e të gjitha alterna- alternativën që realizon me më të mirën e tivave të mundshme” tregon që strategjia mundshme sigurinë dhe përmbajtjen e ka karakter gjithëpërfshirës, pra për kërkuar, të cilën e quajmë projekt zbatimi. hartimin e strategjisë, diskutimin e Kësisoj, strategjia ngërthen dy projekte, objektivave të saj, etj, janë të interesuara atë të hartimit dhe atë të zbatimit.