Türk Televizyon Dizilerinde Kadına Yönelik Şiddet Ve Kadın Temsili
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
TÜRK TELEVİZYON DİZİLERİNDE KADINA YÖNELİK ŞİDDET: SEN ANLAT KARADENİZ ÖRNEĞİ Ayça Seymenoğlu Baş 181105201 Orcid: 0000-0002-1346-3632 YÜKSEK LİSANS TEZİ Radyo, Televizyon ve Sinema Programı Radyo, Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Celal Oktay Yalın İstanbul T.C. Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Temmuz, 2021 JÜRİ VE ENSTİTÜ ONAYI Bu belge, Yükseköğretim Kurulu tarafından 19.01.2021 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” ile bildirilen 6689 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında gizlenmiştir. ii ETİK İLKE VE KURALLARA UYUM BEYANI Bu belge, Yükseköğretim Kurulu tarafından 19.01.2021 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” ile bildirilen 6689 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında gizlenmiştir. iii TEŞEKKÜR Akademik kariyerimin başlangıcı olan bu çalışmanın gerçekleşmesi sürecinde gerek akademik gerekse manevi olarak bana ve tezime katkı sağlayan değerli isimlere teşekkürü bir borç bilirim. Yüksek lisans eğitimi almam konusunda bana yol göstererek beni destekleyen Sayın Prof. Dr. Şahin Karasar’a, bu çalışmanın gerçekleşmesine katkı sağlayan, pozitif tavrıyla beni her zaman motive eden ve engin bilgi birikimini benimle paylaşan saygıdeğer danışmanım Prof. Dr. Celal Oktay Yalın’a, bilgi ve tecrübeleriyle bana değer katan Doç. Dr. Serkan Öztürk’e, her konuda bana destek veren Naziye Seymenoğlu Demir’e ve Elif Karakurt’a, tezime yön vermem konusunda görüşleriyle bana katkı sağlayan kardeşim Berkay Seymenoğlu’na, bu süreçte anlayışlı, olumlu tavrı ve sevgisiyle her zaman yanımda olan değerli eşim Salih Baş’a sonsuz şükranlarımı sunarım. Hayatımın her alanında olduğu gibi tezimi hazırlarken de desteklerini benden esirgemeyen ve her zaman başaracağıma olan inançlarıyla yanımda olan kıymetli anneme, babama, ablama ve kardeşime her daim müteşekkir kalacağım. Ayça Seymenoğlu Baş Temmuz, 2021 iv ÖZ TÜRK TELEVİZYON DİZİLERİNDE KADINA YÖNELİK ŞİDDET: SEN ANLAT KARADENİZ ÖRNEĞİ Ayça Seymenoğlu Baş Yüksek Lisans Tezi Radyo, Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı Radyo, Televizyon ve Sinema Programı Danışman: Prof. Dr. Celal Oktay Yalın Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2021 Televizyonun bilgi verme fonksiyonu günümüzde giderek göz ardı edilmekte, salt eğlence ve kâr amacına yönelik oluşturulan içeriklerde, şiddet ana malzeme olarak kullanılmaktadır. Bu durum birbirini taklit eden şiddet içerikli dizilerin yaygınlaşmasına neden olmuştur. Dünyayı bir şiddet sahnesine indirgeyen televizyon dizileri, tekrar ve süre ekseninde şiddeti gündelik bir olaya dönüştürerek sıradanlaştırmıştır. Cinsellikle birlikte kurgulanan kadına yönelik şiddet, tüketim nesnesi haline getirilerek kitlelere sunulmakta ve bu da şiddetin taklit edilme olasılığını arttırırken, diğer yandan kitleleri giderek şiddete karşı duyarsızlaştırmaktadır. Televizyonun bireyler üzerindeki olumsuz etkileri hem aileler hem de araştırmacılar için güncelliğini koruyan önemli bir konudur. Bu bağlamda, televizyonun topluma faydalı içerikler sunması ve bu içerikler ile aktarılacak değerlerin toplumsal hayata yansıyabilmesi için, şiddet içerikli televizyon yapımlarının ve kâr odaklı yayıncılık anlayışının eleştirisi önem arz etmektedir. Bu doğrultuda, çalışmada her hafta bir televizyon dizisi izleyen kitlelerin bile içerik ve biçim olarak tükettikleri şiddetin türlerini ve yoğunluğunu, dizilerde var olan toplumsal cinsiyet eşitsizliğini, tüketilen şiddet içeriklerinin birey ve toplum üzerindeki olumsuz etkilerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu amaçla, televizyon dizilerinde, şiddetin türü, şiddet türünün alt türü, süre, tekrar, rating ve share oranları gibi nicel ölçütler belirlenmiş, kadına yönelik şiddetin televizyon dizilerinde nasıl yer aldığı Sen Anlat Karadeniz dizisi üzerinden, içerik analizinden yararlanılarak incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: kadına yönelik şiddet, toplumsal cinsiyet, dizi, televizyon, rating. v ABSTRACT VIOLENCE AGAINST WOMEN IN TURKISH TV SERIES: THE CASE OF “SEN ANLAT KARADENİZ” Ayça Seymenoğlu Baş Master Thesis Department of Radio, Television and Cinema Radio, Television and Cinema Programme Thesis Advisor: Prof. Dr. Celal Oktay Yalın Maltepe University Graduate School, 2021 The informing function of television is increasingly ignored today, and violence is used as the main material in the content created solely for the purpose of entertainment and profit. This situation has led to the spread of violent serials that imitate each other. The television series, which reduced the world to a scene of violence, turned violence into a daily event on the axis of repetition and duration, and made it ordinary. Violence against women, which is fictionalized with sexuality, is presented to the masses by making it an object of consumption, which increases the possibility of imitating violence, while making the masses increasingly insensitive to violence. The negative effects of television on individuals are an important issue for both families and researchers. In this context, it is important to criticize violent television productions and profit-oriented broadcasting in order for television channels to offer useful content to the society and to reflect these contents and the values to be transferred to social life. In this direction, it is aimed to reveal the types and intensity of violence consumed by the masses who watch a television series every week, as content and form, the gender inequality that exists in the series, and the negative effects of the consumed violence content on the individual and society. For this purpose, quantitative criteria such as the type of violence, sub-type of violence, duration, repetition, rating and share rates were determined in television series, and how violence against women took place in television series was examined by using content analysis on the TV series “Sen Anlat Karadeniz”. Keywords: violence against women, gender, series, television, rating. vi İÇİNDEKİLER JÜRİ VE ENSTİTÜ ONAYI ........................................................................................ ii ETİK İLKE VE KURALLARA UYUM BEYANI ..................................................... iii TEŞEKKÜR ................................................................................................................. iv ÖZ ................................................................................................................................. v ABSTRACT ................................................................................................................. vi İÇİNDEKİLER ........................................................................................................... vii TABLOLAR LİSTESİ ................................................................................................. ix ŞEKİLLER LİSTESİ .................................................................................................... x RESİMLER LİSTESİ................................................................................................... xi KISALTMALAR ........................................................................................................ xii ÖZGEÇMİŞ ............................................................................................................... xiii BÖLÜM 1. GİRİŞ ......................................................................................................... 1 1.1.Problem ................................................................................................................... 1 1.2.Önem ....................................................................................................................... 2 1.3.Amaç ....................................................................................................................... 3 1.4.Varsayımlar ............................................................................................................. 4 1.5.Sınırlıklar................................................................................................................. 5 1.6.Yöntem .................................................................................................................... 5 1.6.1. Araştırmanın Modeli ........................................................................................... 5 1.6.2. Evren ve Örneklem ............................................................................................. 6 BÖLÜM 2. ŞİDDET KAVRAMI ................................................................................. 8 2.1. Şiddetin Tanımı ...................................................................................................... 8 2.2. Şiddetin Türleri .................................................................................................... 10 2.2.1. Fiziksel Şiddet ................................................................................................... 11 2.2.2. Psikolojik Şiddet ............................................................................................... 12 2.2.3. Cinsel Şiddet .................................................................................................... 13 2.2.4. Ekonomik Şiddet .............................................................................................. 14 2.3. Kadına Yönelik Şiddet ........................................................................................ 15 2.3.1. Şiddete Maruz Kalan Kadın ve Şiddet Uygulayan Erkek ................................