Guida semplice ai Molluschi Marini del Mar Mediterraneo

Simple Guide to the Molluscs

Claudio Fanelli, Edoardo Perna, Ennio Squizzato

members of the Teams of the International Teaching Malacology Project versione 02 .01

pagina 1

Questo lavoro è parte del Progetto Internazionale per l’Insegnamento della Malacologia ed è dedicato ad attività educative. Quindi non è per profitto a non può essere venduto o usato per fini commerciali.

Dobbiamo un ringraziamento a tutti color che ci hanno messo a disposizione le loro foto. Queste sono usate esclusivamente per finalità educative all’interno del progetto e hanno requisiti scientifici, educativi e non per profitto. Le immagini usate rimangono di proprietà degli autori e a questo scopo sulle immagini del database fotografico del progetto è scritto il loro nome. In questo lavoro sono scritti solo i nomi diversi da quelli degli autori di questo volume.

Questa prima edizione sarà sicuramente oggetto di revisioni effettuate, nell'ambito del progetto, sulla base di collaborazioni con gli altri paesi partecipanti.

This work is part of the International Teaching Malacology Project and is dedicated to educational activities. It has therefore not for profit and may not be sold or used for commercial purposes .

We owe thanks to all those from whom we took some photos. These were used exclusively for educational purposes within the project and meet the requirements in terms of scientific , educational and not for profit usage. The images used remain the property of the authors and for this purpose on the images of the photographic database of the project is written their name. In this work, are written only the names different by the authors of this volume.

This first edition will surely be subject to revisions that will aris, in the context of the project , based on collaborations with the other participating countries .

pagina 2

Ricerca guidata tra le specie marine del Mar Mediterraneo Guided Search among marine of Mediterranean Sea

Questa guida vuole aiutarti ad individuare il nome della specie della conchiglia che hai tra le mani. Naturalmente non può risolvere tutte le tue difficoltà: in molti casi dovrai rivolgerti ad esperti che possano chiarire i tuoi dubbi. Qui sotto trovi gli indirizzi internet di alcuni siti frequentati da esperti e che saranno sempre disponibili ad aiutarti. Ricorri pure a loro per qualunque necessità. La guida ti invita a fare alcune scelte che ti condurranno alle pagine dove potrai trovare una immagine della tua conchiglia per ricavarne così il nome e le misure medie. In ciascuna scelta troverai la pagina dove andare per proseguire la tua ricerca.

This guide will help you to identify the species name of the shell that you have in your hands. Of course it can not solve all your problems: in many cases you will contact experts who can clarify your doubts. Here are the addresses of some websites frequented by experts and that will always be available to help you. Have recourse to them too for any need. The guide invites you to make some choices that will lead you to pages where you can find a picture of your shell to extract so the name and the mean measurements. In each choice you will find the page where to go to continue your search.

pagina 3

La prima scelta. The first choise Devi individuare la Classe di appartenenza del mollusco che della tua conchiglia. You have to determine the class membership of the mollusk that built your shell.

***** ***** Quella dei Gasteropodi è la classe più numerosa e raggruppa quei molluschi che hanno la conchiglia composta da un solo pezzo conico avvolto ad elica. Alcuni hanno abbandonato la costruzione della conchiglia e vengono chiamati "nudibranchi" Gastropods are one of the most numerous class, and includes those mollusks which have shells composed of a page 5 single piece helically coiled. Some have abandoned the construction of the shell and are called "sea slugs" ***** BIVALVIA ***** In questa classe troviamo quei molluschi che hanno adottato come riparo un guscio composto da due parti mobili, valve, unite da una cerniera e sono quindi detti Bivalvi In this class are those shellfish that have adopted a shelter a shell composed of two moving parts, valves, page 209 united by a hinge and are therefore called Bivalvia ***** MONOPLACOPHORA ***** Il guscio è costituito da una sola "placca" che ricopre tutto l'animale. Nel Mediterraneo ne esiste una sola specie. The shell consists of one "plate" that covers the entire . In the Mediterranean there is only one species. page 277 ***** POLIPLACOPHORA ***** A Non molto diffusa nel Mediterraneo, questa classe racchiude animali con la conchiglia composta da 8 placche tenute unite da un legamento organico. Not very common in the Mediterranean, this class includes with shells composed of 8 plates held together by an organic ligament. page 279 ***** SCAPHOPODA ***** Una conchiglia fatta a forma di "zanna di elefante" o di "scafo", da cui il nome Scafopodi, contraddistingue questa classe A shell shaped like a "elephant tusk" or "hull", hence the name Scafopodi, distinguishes this class page 284 ***** CEFALOPODA ***** Chiamati così perchè hanno il loro sistema nervoso racchiuso nel "piede". Spesso sprovvisti di conchiglia che , in alcuni casi, si è ridotta assumendo la forma di un osso interno fatto come una "penna". So called because their nervous system is enclosed into their "foot". Often without a shell that, in some cases, has page 287 been reduced taking the shape of a bone-shaped "pen" inside.

pagina 4

GASTROPODA

pagina 5

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species seconda scelta: tipo e dimensioni second choise: type and size Con questa scelta si ridurrà ulteriormente il numero di immagini con cui confrontare la vostra conchiglia. Tenete a mente che, come nella razza umana, Homo sapiens sapiens , ci sono individui alti e bassi, magri o grassi, con pelle scura o chiara, la stessa variabilità esiste nel resto del mondo vivente. La misura da prendere in considerazione è sempre la più grande, la larghezza o l'altezza, e se fosse vicino a mm 10, ci può essere un esemplare "piccolo" di una specie che normalmente misura più di un centimetro, ma potrebbe anche essere un "gigante" di una specie normalmente minore di un centimetro. In questi casi "sfortunati" si dovrà passare prima per una strada e, se la ricerca non è riuscita, anche per l'altra. Alcuni gasteropodi hanno una forma "anomala" in cui è difficile identificare una tipica elicoide, mentre altri hanno abbandonato o fortemente ridotto il loro guscio. Per queste abbiamo scelto un percorso diverso. With this choice will reduce further the number of images with which to compare your shell. Keep in mind that, as in the human race, Homo sapiens sapiens, there are individuals high and low, thin or fat, dark or light skin, the same variability exists in the rest of the living world. The measure to be taken into consideration is always better, either width or height, and if it were closer to mm 10, there may be an individual "small" of a species that normally is more than an inch, but it could also be a "giant" of a species normally less than a centimeter. In these cases, "luck" you'll have to go before a road and, if your search is not successful, the other also. Some gastropods have an "anomalous" form in which it is difficult to identify the typical elichoid, while others have abandoned or greatly reduced their shell. For these we chose a different path.

Altre forme senza conchiglia o con Othjer shapes conchiglia interna with no shell or a little inside shell

fino 10mm up to 10 mm

pagina 7 pagina 195

pagina 200

più di 10 mm more then 10 mm pagina 134

pagina 6

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species terza scelta: scelta della forma third choice: choice of shape fino a 10 mm – less than 10 mm

Questa è la tua penultima scelta. Nella pagina successiva potrai vedere una serie di immagini di conchiglie con le caratteristiche selezionate. Quindi bisogna andare alla pagina indicata. This is your second to last choice. On the next page you will see a series of images of shells with the features you select. So you have to go to the the indicated page.

A B C D E F G

molto più larghe larghe più alte che molto coniche bocca alta schiacciate che alte quanto alte larghe allungate schiacciate quanto la conchiglia very wider than wide as high higher than very conical mouth high as flattened high wide elongated flattened the shell pagina 8 pagina 11 pagina 18 pagina 24 pagina 80 pagina 116 pagina 120

pagina 7

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con la tua conchiglia last choose: direct comparison with your shell fino 10 mm – up to 10 mm A : molto schiacciata - very flattened

Ammonicera fischeriana (Monterosato, 1869) mm 1,2-1,8 Ammonicera rota (Forbes & Hanley, 1850) mm 2-3

Atlanta brunnea Gray, 1850 (A 15) mm 1,5-2 Atlanta helicinoidea J. E. Gray, 1850 mm 1,5-2,2 photo: NHM Rotterdam

Atlanta inclinata J. E. Gray, 1850 mm 3-5 Atlanta lesueurii J. E. Gray, 1850 mm 2,8-3,4 photo: NHM Rotterdam photo: NHM Rotterdam pagina 8

Atlanta peronii Lesueur, 1817 mm 6-7 Atlanta rosea Edoux & Souleyet, 1852 (A 20) mm 3-5 photo: Andrea Nappo

Heliacus contextus (Seguenza L., 1902) mm 6-10 Omalogyra atomus (Philippi, 1841) mm 0,6-1 photo: NHM Rotterdam

Omalogyra simplex (Costa O.G., 1861) mm 0,7-1,3 Oxygyrus inflatus Benson, 1835 mm 1-2

Protatlanta souleyeti (Smith, 1888) (A 23) mm 2-3 Pseudotorinia architae (Costa O.G., 1841) mm 6-9 pagina 9

Retrotortina fuscata Chaster, 1896 mm 0,5-0,8 Skeneopsis planorbis (Fabricius O., 1780) mm 1-2

Skeneopsis sultanarum Gofas, 1983 mm 1,2-1,5 Solatisonax alleryi (Seguenza G., 1876) mm 5-7

Spirolaxis clenchi Jaume & Borro, 1946 mm 2-4 photo: Andrea Nappo

pagina 10

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con la tua conchiglia last choose: direct comparison with your shell fino 10 mm – up to 10 mm B : più larga che alta - wider than high

Adeuomphalus ammoniformis Seguenza G., 1876 mm 1-2 Circulus striatus (Philippi, 1836) mm 1,5-3 photo: Andrea Nappo

Clanculus corallinus (Gmelin, 1791) mm 9-11 Clanculus cruciatus (Linnaeus, 1758) mm 8-11

Clanculus jussieui (Payraudeau, 1826) mm 7-9 Cyclope pellucida Risso, 1826 mm 5-8

pagina 11

Dasyskenea suavis Fasulo & Cretella, 2003 mm 1-1,2 Dikoleps depressa (Monterosato, 1880) mm 0,5-1

Dikoleps nitens (Philippi, 1844) mm 0,8-1 Dikoleps pruinosa (Chaster, 1896) mm 0,7-1

Dikoleps rolani Rubio, Dantart & Luque, 1998 mm 0,8-1,2 Dikoleps templadoi Rubio, Dantart & Luque, 2004 mm 0,8-1

Entoconcha mirabilis Müller, 1852 mm 0,6-1,2 Gibbula drepanensis (Brugnone, 1873) mm 3-6 photo: Andrea Nappo pagina 12

Gibbula leucophaea (Philippi, 1836) mm 5-7 Gibbula spratti (Forbes, 1844) mm 5-9

Gibbula vimontiae Monterosato, 1884 mm 4-5 Granigyra granulifera Warén, 1992 mm 1,5-2 photo: NHM Rotterdam

Hyalogyra zibrowii Warén, 1997 mm 1-1,3 Limacina inflata (D'Orbigny, 1836) mm 1-1,4 picture: Guido Arduino photo: Andrea Nappo

pagina 13

Lissotesta turrita (Gaglini, 1987) mm 0,5-0,8 Dikoleps umbilicostriata (Gaglini, 1987) mm 0,7-1

Megalomphalus disciformis (Granata-Grillo, 1877) mm 2,5- Mikro giustii (Bogi & Nofroni, 1989) mm 0,7-1 3,5

Moelleriopsis messanensis (Seguenza G., 1876) mm 1,5- Orbitestella dariae (Liuzzi & Stolfa Zucchi, 1979) mm 1,2-1,8 2,5 photo: Andrea Nappo

pagina 14

Palazzia ausoniae (Palazzi, 1988) mm 0,7-1 Tricolia nordsiecki (Talavera, 1978) mm 0,9-1,1

Parviturbo dibellai Giovanni Buzzurro & Alberto Cecalupo, Parviturbo fenestratus (Chaster, 1896) mm 1-2 2006 mm 2-2,2

Pseudorbis granulum (Brugnone, 1873) mm 0,8-1,5 Skenea catenoides (Monterosato, 1877) mm 0,7-0,9

Skenea divae Carrozza & Van Aartsen, 2001 mm 0,5-0,8 Skenea pelagia Nofroni & Valenti, 1987 mm 1,2-1,5 photo: NHM Rotterdam

pagina 15

Skenea serpuloides (Montagu, 1808) mm 2-2,5 Skeneoides digeronimoi La Perna, 1998 mm 0,8-1 photo : Andrea & Stefano Nappo

Skeneoides exilissima (Philippi, 1884) mm 1-2 Skeneoides jeffreysii (Monterosato, 1872) mm 1-1,3

Tjaernoeia boucheti Warén, 1991 mm 0,6-0,9 Tjaernoeia imperspicua (Chaster, 1895) mm 0,5-1 photo : NHM Rotterdam

Tjaernoeia unisulcata (Chaster, 1896) mm 0,7-1,2 Tomura depressa (Granata-Grillo, 1877) mm 2,5-3,5 photo: NHM Rotterdam pagina 16

Tornus mienisi (Van Aartsen, Carrozza & Menkhorst, 1998) Tricolia landinii Bogi & Campani, 2006 mm 1-2 mm 2,5-3

Xenoskenea pellucida (Monterosato, 1874) mm 1-1,9 Xylodiscula boucheti Warén, Carrozza & Rocchini in Warén, photo: Thanasis Manousis 1992 mm 1,7-2,2

Xylodiscula lens Warén, 1992 mm 1,7-2,1 Xylodiscula wareni Bogi & Bartolini, 2008 mm 1,3-1,8

pagina 17

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con la tua conchiglia last choose: direct comparison with your shell fino 10 mm – up to 10 mm C : larga quanto alta - wide as high

Akritogyra conspicua (Monterosato, 1880) mm 1-2 Anatoma affinis (O.G.Costa, 1861) sensu Palazzi & Villari, 2001 mm 2-3

Anatoma aspera (Philippi, 1844) mm 1-1,5 Anatoma crispata Fleming, 1828 mm 1,5-4

Anatoma umbilicata (Jeffreys, 1883) mm 2-4 Anekes paucistriata Warén, 1992 mm 1-1,5

pagina 18

Anekes sculpturata Warén, 1992 mm 1-1,5 Choristella nofronii Mac Lean, 1992 mm 3-4

Cirsonella romettensis (Seguenza G., 1873) mm 1-3 Dikoleps marianae Rubio, Dantart & Luque, 1998 mm 1-3 photo: Andrea Nappo

Clathrella clathrata (Philippi, 1844) mm 4-5 Danilia tinei (Calcara, 1839) mm 8-10

Epitonium brevissimum (Seguenza G., 1876) mm 1,5-2 Euspira pulchella (Risso, 1826) mm 7-12 photo: Andrea Nappo

pagina 19

Firoloida desmarestia Lesueur, 1817 mm 0,3-0,9 Fossarus ambiguus (Linnaeus, 1758) mm 4-5

Gibbula guttadauri (Philippi, 1836) mm 6-12 Gibbula nivosa Adams A., 1851 mm 6-9

Gibbula racketti (Payraudeau, 1826) mm 3-6 Gibbula turbinoides (Deshayes, 1835) mm 6-8

pagina 20

Heliacus jeffreysianus (Tiberi, 1867) mm 8-10 Homalopoma carmelae Oliverio & Buzzurro, 1994 mm 7-9 photo: Panayotis Ovalis photo: Paolo Russo

Homalopoma sanguineum (Linnaeus, 1758) mm 7-8 Jujubinus curinii Bogi & Campani, 2006 mm 4-6

Lissomphalia bithynoides (Monterosato, 1880) mm 0,6-1 Jujubinus tumidulus (Aradas, 1846) mm 3-4

pagina 21

Paludinella littorina (Delle Chiaje, 1828) mm 1-1,6 Pseudominolia nedyma (Melvill, 1897) mm 3,5-5,5

Putzeysia wiseri (Calcara, 1842) mm 4-6 Rugulina monterosatoi (Van Aartsen & Bogi, 1986) mm 1- photo: Andrea Nappo 2

Scissurella costata D'Orbigny, 1823 mm 2-3 Sinezona cingulata (Costa O.G., 1861) mm 0,6-1

pagina 22

Smaragdia souverbiana (Montrouzier, 1863) mm 3-5 Smaragdia viridis (Linnaeus, 1758) mm 3-8

Tricolia deschampsi Gofas, 1993 mm 3-5 Tricolia entomocheila Gofas, 1993 mm 2-3

Trochaclis versiliensis Warén, Carrozza & Rocchini in Warén, Tricolia punctura Gofas, 1993 mm 2-3 1992 mm 1,2-1,7

pagina 23

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con la tua conchiglia last choose: direct comparison with your shell fino 10 mm – up to 10 mm D : più alta che larga - higher than wide

Alvania aartseni Verduin, 1986 mm 3-3,5 Alvania aeoliae Palazzi, 1988 mm 1,5-2,2 photo: NHM Rotterdam

Alvania alboranensis Peñas et al., 2006 mm 3-4 Alvania algeriana (Monterosato, 1877) mm 2-4

pagina 24

Alvania amatii Oliverio, 1986 mm 1,5-2,5 Alvania aspera (Philippi, 1844) mm 3-3,5

Alvania balearica Oliver & Templado, 2009 mm 2-2,2 Alvania beani (Hanley in Thorpe, 1844) mm 3-4 photo: NHM Rotterdam

Alvania bicingulata (G. Seguenza, 1876) mm 2,2-3 Alvania cancellata (Da Costa, 1778) mm 4-5 photo: NHM Rotterdam

pagina 25

Alvania carinata (Da Costa, 1778) mm 4-5 Alvania cimex (Linnaeus, 1758) mm 4-7

Alvania cimicoides (Forbes, 1844) mm 3-5 Alvania cingulata (Philippi, 1836) mm 3-5

Alvania clarae Nofroni & Pizzini, 1991 mm 1,5-2,5 Alvania clathrella (Seguenza L., 1903 ex Monterosato ms.) pagina 26

mm 2-3

Alvania claudioi Giovanni Buzzurro & Fabio Landini, 2006 Alvania colossophilus Oberling, 1970 mm 3-3,5 mm 2-2,5 photo: Miquel Capdevila

Alvania consociella Monterosato, 1884 mm 2-3 Alvania corona Nordsieck F., 1972 mm 3,5-5

Alvania dalmatica Buzzurro & Prkic, 2007 mm 2,5-3,5 Alvania datchaensis Amati & Oliverio, 1987 mm 2-3 pagina 27

Alva nia dianiensis Oliverio, 1988 mm 2-3 Alvania dictyophora (Philippi, 1844) mm 2-3

Alvania dipacoi Giusti & Nofroni, 1989 mm 2-2,8 Alvania discors (Allan, 1818) mm 4-5 photo: Thanasis Manousis

Alvania disparilis Monterosato, 1890 mm 4-5 Alvania dorbignyi (Audouin, 1827) mm 3,5-4 pagina 28

Alvania electa (Monterosato, 1874) mm 1,5-2,1 Alvania elegantissima (Monterosato, 1875) mm 1,5-2,5

Alvania elisae Margelli, 2001 mm 3-4 Alvania fischeri (Jeffreys, 1884) mm 2-3,5

Alvania fractospira Oberling, 1970 mm 2,5-4 Alvania geryonia (Nardo, 1847 ex Chiereghini ms.) mm 2,5-4,5

pagina 29

Alvania hallgassi Amati & Oliverio, 1985 mm 2,0-2,3 Alvania hirta Monterosato, 1884 mm 2-3

Alvania hispidula (Monterosato, 1884) mm 3-4 Alvania lactea (Michaud, 1832) mm 5-6

Alvania lanciae (Calcara, 1841) mm 2-4 Alvania lineata Risso, 1826 mm 3-4

pagina 30

Alvania litoralis (Nordsieck F., 1972) mm 1,5-2,5 Alvania lucinae Oberling, 1970 mm 1,5-1,7

Alvania mamillata Risso, 1826 mm 4-6 Alvania nestaresi Oliverio & Amati, 1990 mm 2-3

Alvania oliverioi Buzzurro, 2003 mm 1,2-1,8 Alvania (Bucquoy, Dautzenberg & Dollfus, 1884) photo: NHM Rotterdam mm 2,5-4 pagina 31

Alvania parvula (Jeffreys, 1884) mm 1,5-2 Alvania punctura (Montagu, 1803) mm 2-3

Alvania rudis (Philippi, 1844) mm 3-4 Alvania scabra (Philippi, 1844) mm 2-3

Alvania schwartziana Brusina, 1866 mm 3-5 Alvania sculptilis (Monterosato, 1877) mm 1,5-2,5

pagina 32

Alvania settepassii Amati & Nofroni, 1985 mm 3-5 Alvania sororcula (Granata-Grillo, 1877) mm 3-4

Alvania spinosa (Monterosato, 1890) mm 3,5-3,7 Alvania subareolata (Monterosato, 1869) mm 2-3

Alvania subcrenulata (Bucquoy, Dautzenberg & Dollfus, Alvania subsoluta (Aradas, 1847) mm 2-3 1884) mm 3-4 photo: Andrea Nappo photo: Thanasis Manousis pagina 33

Alvania tenera (Philippi, 1844) mm 2-3 Alvania tessellata Weinkauff, 1868 ex Schwartz ms. mm 2-2,5

Alvania testae (Aradas & Maggiore, 1844) mm 2-2,7 Alvania tomentosa (Pallary, 1920) mm 1,5-2,5 photo: Andrea Nappo

Alvania vermaasi Van Aartsen, 1975 mm 1,5-2 Alvania weinkauffi Weinkauff, 1868 ex Schwartz ms. mm 3-4 pagina 34

Alvania zetlantica (Montagu, 1815) mm 2,5-3,5 Alvania zylensis Gofas & Warén, 1982 mm 1,5-1,8

Amphissa acutocostata (Philippi, 1844) mm 7-10 Anachis savignyi (Moazzo, 1939 ex Jousseaume ms.) photo: Andrea Nappo mm 4-6

Angiola punctostriata (Smith E.A., 1872) mm 4-7 Assiminea gittenbergeri Van Aartsen 2008 mm 2-3 pagina 35

Auriculinella bidentata (Montagu, 1808) mm 4-6 Barleeia gougeti (Michaud, 1830) mm 2-3

Barleeia seminulum (Monterosato, 1877) mm 1,5-2 Barleeia unifasciata (Montagu, 1803) mm 2-3 photo: NHM Rotterdam photo: NHM Rotterdam

Bela brachystoma (Philippi, 1844) mm 6-7 clarae Peñas & Rolán 2008 mm 5-8 photo: Thanasis Manousis

pagina 36

Bela menkhorsti Van Aartsen, 1988 mm 8-9 Bela zenetouae (Van Aartsen, 1988) mm 5-8

Benthonella tenella (Jeffreys, 1869) mm 3,5-4 Bothryphallus epidauricus (Brusina, 1866) mm 1-1,5 photo: Andrea Nappo

Brachystomia improbabilis Oberling, 1970 mm 2-3 Brachystomia lorellae (Micali, 1987) mm 2-2,5 photo: NHM Rotterdam photo: NHM Rotterdam

pagina 37

Calliostoma alexandrinum Pallary, 1912 mm 7-9 Calliostoma dubium (Philippi, 1844) mm 3-5

Calliostoma funiculatum Ardovini, 2011 mm 8-10 Callostracon tyrrhenicum Smriglio & Mariottini, 1996 mm 2,5-3,5

Careliopsis modesta (De Folin, 1870) mm 1,5-2 Ceratia proxima (Forbes & Hanley, 1850 ex Alder ms.) mm 3-3,5 pagina 38

Cerithidium diplax (Watson, 1886) mm 2-3 Cingula trifasciata (Adams J., 1800) mm 4-5 photo: NHM Rotterdam

Cingulina isseli Tryon, 1886 mm 3-4 Clathromangelia strigilata Pallary, 1904 mm 4-6

Clelandella myriamae Gofas, 2005 mm 7-12 Crenilabium exile (Jeffreys, 1870 ex Forbes ms.) mm 4,5-5,5

pagina 39

Crisilla chiarellii Cecalupo & Quadri, 1995 mm 1,5-3 Crisilla marioni Fasulo & Gaglini, 1987 mm 1,3-2 photo: NHM Rotterdam

Crisilla perminima (Manzoni, 1868) mm 0,8-1,2 Crisilla pseudocingulata (Nordsieck F., 1972) mm 1,5-2 photo: NHM Rotterdam

Crisilla semistriata (Montagu, 1808) mm 1,5-2,5 Crisilla simulans Locard, 1886 mm 1,5-2

pagina 40

Cycloscala hyalina (Sowerby G.B. II, 1844) mm 6-8 Danilia costellata (O.G.Costa, 1861) mm 8-12 photo: NHM Rotterdam photo:Andrea Nappo

Diala varia Adams A., 1861 mm 2,5-4 Eatonina cossurae (Calcara, 1841) mm 0,7-1

Eatonina fulgida (Adams J., 1797) mm 0,5-1 Eatonina ochroleuca (Brusina, 1869) mm 1-1,2

pagina 41

Eatonina pumila (Monterosato, 1884) mm 0,8-0,9 Engina leucozona (Philippi, 1843) mm 6-10

Epitonium algerianum (Weinkauff, 1866) mm 5-7 Epitonium candidissimum (Monterosato, 1877) mm 8-11 photo: Andrea Nappo photo: NHM Rotterdam

Epitonium muricatum (Risso, 1826) mm 3,5-5 Epitonium clathratulum (Kanmacher, 1798) mm 5-7 photo: NMR Rotterdam pagina 42

Epitonium hispidulum (Monterosato, 1874) mm 2-3 Epitonium linctum (De Boury & Monterosato, 1890) photo: Andrea Nappo mm 8-10

Epitonium pseudonanum Bouchet & Warén, 1986 Epitonium tiberii (De Boury, 1890) mm 5-6 mm 2,2-2,7 photo: Andrea Nappo

Ersilia mediterranea (Monterosato, 1869) mm 1,5-2,5 Euparthenia humboldti (Risso, 1826) mm 4-6

pagina 43

Folinella excavata (Philippi, 1836) mm 4-5 Folinella ghisottii Van Aartsen, 1984 mm 1,5-2

Fusceulima minuta (Jeffreys, 1884) mm 1,2-2 Fusinus rolani Buzzurro e Ovalis, 2005 mm 8-12

Gibborissoa virgata (Philippi, 1849) mm 4-5 Heleobia stagnorum (Gmelin, 1791) mm 4-6

pagina 44

Hyala vitrea (Montagu, 1803) mm 2-4 Hydrobia acuta (Draparnaud, 1805) mm 3-4

Hydrobia glyca (Servain 1880) mm 1,5-2 Hydrobia ventrosa (Montagu, 1803) mm 3-4

Japonacteon pusillus (Mac Gillivray, 1843) mm 4-7 Jujubinus aegeensis Nordsieck F., 1973 mm 5-8

pagina 45

Jujubinus baudoni (Monterosato, 1891 ex Martin H. ms.) Jujubinus dispar Curini-Galletti, 1982 ex Monterosato ms. mm 5-6 mm 5-7

Jujubinus gravinae (Dautzenberg, 1881) mm 6-8 Jujubinus karpathoensis Nordsieck F., 1973 mm 3-4

Jujubinus montagui (Wood W., 1828) mm 6-9 Jujubinus ruscurianus (Weinkauff, 1868) mm 8-9 pagina 46

Jujubinus seguenzae Ghisotti & Melone, 1975 ex Jujubinus striatus striatus (Linnaeus, 1758) mm 6-13 Monterosato ms. mm 5-6

Jujubinus unidentatus (Philippi, 1844) mm 8-13 Laeviphitus verduini (Van Aartse n, Bogi & Giusti, 1989) mm 3-5

Leucotina natalensis Smith, 1910 mm 3-5 Limacina bulimoides (D'Orbigny, 1836) mm 1,3-1,6 photo : Thanasis Manousis pagina 47

Limacina retroversa (Fleming, 1823) mm 4,5-6 Limacina trochiformis (D'Orbigny, 1836) mm 1-1,4

Liostomia afzelii Warén, 1991 mm 1,5-2 Liostomia clavula (Lovén, 1846) mm 2-3

Liostomia mamoi Mifsud, 1993 mm 1,5-2 Lissotesta gittenbergeri (Van Aartsen & Bogi, 1988) mm 0,7-0,8 pagina 48

Mangelia callosa (Nordsieck F., 1977) mm 4-6 derelicta Reeve, 1846 mm 6-7

Mangelia fieldeni (Van Aartsen & Fehr de Wal, 1978 ex Mangelia paciniana (Calcara, 1839) mm 5-6 Monterosato ms mm 5-6

Mangelia pallaryi (Nordsieck F., 1977) mm 6-7 Mangelia sandrii (Brusina, 1865) mm 5-6 pagina 49

Mangelia secreta (Van Aartsen & Fehr de Wal, 1978 ex Mangelia stossiciana Brusina, 1869 mm 6-7 Monterosato ms mm 6-7

Mangelia striolata (Risso, 1826) mm 4-5 Mangelia taeniata (Deshayes, 1835) mm 5-8

Manzonia crassa (Kanmacher, 1798) mm 2-3 Megalomphalus petitianus (Tiberi, 1869) mm 2-2,5

pagina 50

Melarhaphe neritoides (Linnaeus, 1758) mm 5-7 Mitrella broderipi (Sowerby G.B. I, 1844) mm 6-10

Mitromorpha karpathoensis (Nordsieck, 1969) mm 5-8 Mitromorpha mediterranea Mifsud,2001 mm 4-8

Mitromorpha melitensis (Mifsud, 1993) mm 5-9 Mitromorpha olivoidea (Cantraine, 1835) mm 6-9

pagina 51

Mitromorpha wilheminae (Van Aartsen, Menkhorst & Gitt..., Murexsul aradasii (Poirier, 1883 ex. Monterosato ms.) 1984) mm 5-8 mm 10-11

Muricopsis ghisottii Cecalupo, Buzzurro & Mariani, 2008 Myosotella denticulata (Montagu, 1803) mm 5-7 mm 5-7

Nassarius coralligenus (Pallary, 1900) mm 7-10 Nassarius johni (Monterosato, 1889) mm 6-10

pagina 52

Nassarius louisi (Pallary, 1912) mm 6-7,5 Nassarius pygmaeus (Lamarck, 1822) mm 7-12

Nodilittorina punctata (Gmelin, 1791) mm 5-10 Nodulus contortus (Jeffreys, 1856) mm 1,2-1,5

Nodulus spiralis Van der Linden, 1986 mm 1-2 Noemiamea dolioliformis (Jeffreys, 1848) mm 1,7-2,2

pagina 53

Obtusella intersecta (Wood S.W., 1857) mm 1-2 Obtusella macilenta (Monterosato, 1880) mm 1-2

Ocinebrina paddeui G. Bonomolo e G. Buzzurro, 2006 Ocinebrina reinai G.Bonomolo & F.Crocetta, 2012 mm 7-10 mm 9-12,3

Odostomella doliolum (Philippi, 1844) mm 2-3 Odostomia acuta Jeffreys, 1848 mm 3-4,5

pagina 54

Odostomia angusta Jeffreys, 1867 mm 3-3,5 Odostomia barashi (Bogi & Galil, 1999) mm 1,5-2 Photo: NHM Rotterdam

Odostomia carrozzai Van Aartsen, 1987 mm 2,5-3 Odostomia (Brocchi, 1814) mm 4,5-6

Odostomia conspicua Alder, 1850 mm 7-8 Odostomia erjaveciana Brusina, 1869 mm 3-3,5

pagina 55

Odostomia eulimoides Hanley, 1844 mm 3-3,5 Odostomia fusulus Monterosato, 1878 mm 3-4

Odostomia lorioli (Hornung & Mermod, 1924) mm 2-2,5 Odostomia lukisii Jeffreys, 1859 mm 2-3

Odostomia megerlei (Locard, 1886) mm 2,5-3,5 Odostomia nardoi Brusina, 1869 mm 1,3-1,6 pagina 56

Odostomia nitens Jeffreys, 1870 mm 1,5-2 Odostomia plicata (Montagu, 1803) mm 3-3,5

Odostomia rutor Nofroni & Schander, 1993 mm 1,5-2,5 Odostomia scalaris Mac Gillivray, 1843 mm 2-4

Odostomia sicula Philippi, 1851 mm 2-2,5 Odostomia silesui Nofroni, 1988 mm 2,5-4 pagina 57

Odostomia striolata Forbes & Hanley, 1850 mm 1,7-2,2 Odostomia suboblonga Jeffreys, 1884 mm 2,7-3,3

Ondina crystallina Locard, 1892 mm 2-2,5 Ondina dilucida (Monterosato, 1884) mm 1,6-2,4

Ondina divisa (J. Adams, 1797) mm 2,5-3,5 Ondina obliqua (Alder, 1844) mm 3-3,5 pagina 58

Ondina vitrea (Brusina, 1866) mm 3-4 Ondina warreni (Thompson, 1845) mm 2-3,5

Onoba aculeus (Gould, 1841) mm 2-3 Onoba dimassai Amati & Nofroni, 1990 mm 1,5-2,5

Onoba gianninii (Nordsieck F., 1974) mm 1,5-2,5 Onoba guzmani Hoenselaar & Moolenbeek, 1987 mm 1,5-2,5 pagina 59

Onoba josae Hoenselaar & Moolenbeek, 1987 mm 2-3,2 Onoba oliverioi Smriglio & Mariottini, 2000 mm 2-3 NHM Rotterdam

Onoba semicostata (Montagu, 1803) mm 2-3 Onoba tarifensis Hoenselaar & Moolenbeek, 1987 mm 1,5-3

Oscilla jocosa Melvill, 1904 mm 2-3 Paludinella sicana (Brugnone, 1876) mm 1,5-2 pagina 60

Megalomphalus azonus (Brusina, 1865) mm 2,5-3,4 Papuliscala cerithielloides Bouchet & Warén, 1986 mm 4-5

Parthenina brattstroemi Warén, 1991 mm 1-1,5 dantarti Peñas & Rolán 2008 mm 2-4

Parthenina decussata (Montagu, 1803) mm 1,5-2 Parthenina dentata (Nordsieck, 1972) mm 4-5 pagina 61

Parthenina dollfusi (Kobelt, 1903) mm 1,5-2,5 Parthenina eximia (Jeffreys, 1849) mm 2-2,5

Parthenina flexuosa (Monterosato, 1874 ex Jeffreys ms.) Parthenina incerta (Milaschewitch, 1916) mm 1,3-2,5 mm 1,5-2,5

Parthenina indistincta (Montagu, 1808) mm 3-4 Parthenina intermixta (Monterosato, 1884) mm 2-3 pagina 62

Parthenina juliae (De Folin, 1872) mm 2,5-3,5 Parthenina marthinae Nofroni & Schander, 1993 mm 1,5-2

Parthenina micronana Ozturk & Aartsen, 2006 mm 1,3-2 Parthenina moolenbeeki Amati, 1987 mm 1,4-1,8 photo: NHM Rotterdam

Parthenina multicostata (Jeffreys, 1884) mm 1,8-3 Parthenina nivosa (Montagu, 1803) mm 1,5-2 pagina 63

Parthenina palazzii Micali, 1984 mm 1-1,5 Parthenina pellucida (Dillwyn, 1817) mm 2-2,5

Parthenina penchynati (Bucquoy, Dautzenberg & Dollfus, Parthenina pirinthella (Melvill, 1910) mm 1,5-2 1883) mm 1,5-2

Parthenina rinaldii Micali & Nofroni, 2004 mm 1-1,5 Parthenina stefanisi (Jeffreys, 1869) mm 2-3 pagina 64

Pelseneeria minor Koehler & Vaney, 1908 mm 2,5-3 Peracle diversa Monterosato, 1875 mm 3-6 photo: Andrea Nappo

Peracle reticulata (D'Orbigny, 1836) mm 1,5-3 Peringiella denticulata Ponder, 1985 mm 2-3

Peringiella elegans (Locard, 1892) mm 2-2,5 Pisinna glabrata (Von Muehlfeldt, 1824) mm 1,5-2 pagina 65

Plagyostila asturiana Fischer in De Folin & Perier, 1872 Pleurotomella demosia (Dautzenberg & Fischer H., 1896) mm 2-4 mm 5-6 photo: NHM Rotterdam

Pleurotomella eurybrocha (Dautzenberg & Fischer H., Pleurotomella gibbera Bouchet & Warén, 1980 ex Jeffreys 1896) mm 5-6 ms. mm 4-5

Pseudomelampus kochi (Pallary, 1900) mm 6-13 Punctiscala cerigottana (Sturany, 1896) mm 5-6 pagina 66

Pusillina diversa (Nordsieck F., 1972) mm 4-5 Pusillina inconspicua (Alder, 1844) mm 3-3,5

Pusillina lineolata (Michaud, 1832) mm 2,5-4,5 Pusillina margiminia (Nordsieck F., 1972) mm 2,5-3,5

Pusillina marginata (Michaud, 1832) mm 3-4 Pusillina munda (Monterosato, 1884) mm 3,7-4,3 pagina 67

Pusillina philippi (Aradas & Maggiore, 1844) mm 3-4 Pusillina radiata (Philippi, 1836) mm 4-5

Pusillina testudae Verduin, 1979 mm 1,5-2 Raphitoma aequalis (Jeffreys, 1867) mm 8-10

Raphitoma linearis (Montagu, 1803) mm 8-10 Raphitoma mirabilis (Pallary, 1904) mm 9-10 pagina 68

Raphitoma spadiana F.Pusateri, R. Giannuzzi-Savelli, M. Ringicula auriculata (Ménard de la Groye, 1811) mm 5-6 Oliverio, 2012 mm 6-10

Ringicula ciommei Mariottini, Smriglio & Oliverio, 2000 Ringicula conformis Monterosato, 1877 mm 4-5 mm 4-5

Ringicula gianninii Nordsieck, 1974 mm 3,5-4,5 Rissoa auriformis Pallary, 1904 mm 3-5 pagina 69

Rissoa decorata Philippi, 1846 mm 4-7 Rissoa fraunfeldiana Brusina, 1868 mm 4-5

Rissoa guerinii Récluz, 1843 mm 4-6 Rissoa italiensis Verduin, 1985 mm 5-8

Rissoa labiosa (Montagu, 1803) mm 8-10 Rissoa lia (Monterosato, 1884 ex Benoit ms.) mm 4-6 pagina 70

Rissoa lilacina Desmarest, 1814 mm 4-7 Rissoa monodonta Philippi, 1836 mm 5-6 photo: NHM Rotterdam

Rissoa parva (Da Costa, 1778) mm 2-5 Rissoa scurra (Monterosato, 1917) mm 2-3,5

Rissoa similis Scacchi, 1836 mm 4-6 Rissoa splendida Eichwald, 1830 mm 5-6 pagina 71

Rissoa variabilis (Von Muehlfeldt, 1824) mm 5-7 Rissoa ventricosa Desmarest, 1814 mm 7-9

Rissoa violacea Récluz, 1843 mm 5-9 Rissoella diaphana (Alder, 1848) mm 1,1-1,6

Rissoella globularis (Forbes & Hanley, 1853) mm 1-1,4 Rissoella inflata Locard, 1892 mm 1-1,3

pagina 72

Rissoella opalina (Jeffreys, 1848) mm 1,3-1,8 Rissoina bertholleti Issel, 1869 mm 5,5-6,5

Rissoina bruguieri (Payraudeau, 1826) mm 6-8 Rissoina spirata (Sowerby G.B. I, 1825) mm 7-11

Rudolphosetia fusca (Philippi, 1841) mm 1-2 Setia aartseni (Verduin, 1984) mm 1-1,5 pagina 73

Setia ambigua (Brugnone, 1873) mm 1,2-2,1 Setia anselmoi (Van Aartsen & Engl, 1999) mm 1,5-2

Setia antipolitana (Van der Linden & Wagner, 1987) Setia bruggeni (Verduin, 1984) mm 1-1,5 mm 1,5-2,5

Setia kuiperi (Verduin, 1984) mm 1,4-1,8 Setia lacourti (Verduin, 1984) mm 0,5-1 pagina 74

Setia maculata (Monterosato, 1869) mm 1,4-1,9 Setia microbia Hoenselaar & Hoenselaar, 1991 mm 0,5-0,9 photo: NHM Rotterdam

Setia pulcherrima (Jeffreys, 1848) mm 1,2-2 Setia scillae (Aradas & Benoit, 1876 ex Seguenza G. ms.) mm 1,4-1,7

Setia slikorum (Verduin, 1984) mm 1,5-2 Setia turriculata Monterosato, 1884 mm 1,5-2 pagina 75

Ipitus tuberatus (Jeffreys, 1883) mm 3-4 Talassia dagueneti (De Folin, 1873) mm 2,5-3

Tectonatica rizzae (Philippi, 1844) mm 8-12 minuscula (Monterosato, 1880) mm 4-6

Tiberia minuscula (Monterosato, 1880) mm 2-3 Tricolia miniata (Monterosato, 1884) mm 2-2,5 pagina 76

Tricolia pullus (Linnaeus, 1758) mm 8-10 Tricolia tenuis (Michaud, 1829) mm 5-10

Tricolia tingitana Gofas, 1982 mm 1-2 Trophonopsis alboranensis Smriglio, Mariottini & Bonfitto, 1997 mm 4-7

Trophonopsis barvicensis (Johnston, 1825) mm 8-11 Trophonopsis breviatus (Jeffreys, 1882) mm 6-8 pagina 77

Tubbreva micrometrica (Aradas & Benoit, 1876 ex Turbonilla amoena (Monterosato, 1884) mm 4-7 Seguenza G. ms.) mm 1-1,5

Turbonilla edgari (Melvill, 1896) mm 2-3 Turbonilla internodula (Wood S., 1848) mm 7-8

Turbonilla jeffreysi (Jeffreys, 1848) mm 5-6 Turbonilla multilirata (Monterosato, 1875) mm 4-6 pagina 78

Typhinellus labiatus (Cristofori & Jan, 1832) mm 8-12 Voorwindia tiberiana (Issel, 1869) mm 0,7-1,3

Zafra troglodites (Sowerby G.B. I & Montrouzier, 1866) Zebina paivensis (Watson, 1873) mm 3-6 mm 3-3,3

pagina 79

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con la tua conchiglia last choose: direct comparison with your shell fino 10 mm – up to 10 mm E : molto allungata - very elongated

Aclis ascaris (Turton, 1819) mm 2-3 Aclis attenuans Jeffreys, 1883 mm 1,2-1,5

Aclis gulsonae (Clark W., 1850) mm 1,5-2 Aclis minor (Brown, 1827) mm 6-7

pagina 80

Aclis trilineata Watson, 1897 mm 1,5-1,7 Aspella anceps (Lamarck, 1822) mm 9-12

Auriculigerina miranda Dautzenberg, 1925 mm 2-3 Pseudobabylonella minima (Reeve, 1856) mm 5,5-8

Bacteridium carinatum (De Folin, 1870) mm 1,5-2 Bela cycladensis (Reeve, 1845) mm 7-8

pagina 81

Bela decussata (Locard, 1897) mm 7-10 Bela fuscata (Deshayes, 1835) mm 7-10

Bela laevigata (Philippi, 1836) mm 8-10 Bela nebula (Montagu, 1803) mm 9-12 photo: Thanasis Manousis

Bela ornata (Locard, 1897) mm 8-9 Bela taprurensis (Pallary, 1904) mm 7-8 pagina 82

Benthomangelia macra (Watson, 1881) mm 5-6,5 Bittium circa Moreno in Peñas et al. 2006 mm 5-8 photo: Femorale photo: NHM Rotterdam

Bittium incile Watson, 1897 mm 4-7 Bittium jadertinum (Brusina, 1865) mm 8-10

pagina 83

Bittium lacteum (Philippi, 1836) mm 8-10 Bittium latreilli (Payraudeau, 1826) mm 8-11

Bittium scabrum (Olivi, 1792) mm 9-11 Bittium simplex (Jeffreys, 1867) mm 8-10

Campylorhaphion famelicum (Watson, 1883) mm 4-6 Cassiella abylensis Gofas, 1987 mm 4-6

pagina 84

Cerithidium perparvulum (Watson, 1886) mm 2-3 Cerithiella metula (Lovén, 1846) mm 6-10 photo: NHM Rotterdam

Cerithiopsis annae Cecalupo & Buzzurro, 2006 mm 4-6 Cerithiopsis atalaya Watson, 1874 mm 4-11

Cerithiopsis diadema Monterosato, 1874 ex Wats on ms. mm Cerithiopsis horrida Jeffeys, 1885 mm 5-10 4-6

pagina 85

Cerithiopsis jeffreysi Watson, 1885 mm 3-5 Cerithiopsis nofronii Amati, 1987 mm 3-4

Cerithiopsis judithae Reitano & Buzzurro, 2007 mm 3-4 Cerithiopsis ladae Buzzurro & Prkic, 2007 mm 1,8-2,2

Cerithiopsis micalii (Cecalupo & Villari, 1997) mm 2-4 Cerithiopsis minima (Brusina, 1865) mm 2-3

Cerithiopsis perlata Monterosato, 1889 mm 7-10 Cerithiopsis pulchresculpta Cachia, Mifsud e Sammut, 2004 pagina 86

mm 2-3

Cerithiopsis tenthrenois (Melvill, 1896) mm 2-3 Cerithiopsis tubercularis (Montagu, 1803) mm 6-7

Chauvetia brunnea (Donovan, 1804) mm 6-9 Chauvetia candidissima (Philippi, 1836) mm 8-10

Chauvetia giunchiorum Micali, 1999 mm 4-6 Chauvetia lefebvrei (Maravigna, 1840) mm 6-8 pagina 87

Chauvetia lineolata (Tiberi, 1868) mm 6-8 Chauvetia mamillata (Risso, 1826) mm 8-10

Chauvetia procerula Monterosato, 1889 mm 6-8 Chauvetia recondita (Brugnone, 1873) mm 5-6

Chauvetia retifera (Brugnone, 1880) mm 5-6 Chauvetia tenuisculpta Dautzenberg, 1913 mm 8-11 pagina 88

Chauvetia turritellata (Deshayes, 1835) mm 6-7 Chauvetia ventrosa Nordsieck F., 1976 mm 7-9

Cheirodonta pallescens (Jeffreys, 1867) mm 4-7 Cima apicibellis (Rolan, 2003) mm 1,5-3 photo: NHM Rotterdam

Cima cylindrica (Jeffreys, 1856) mm 1,5-3 Cima minima (Jeffreys, 1858) mm 0,8-1,3 pagina 89

Cioniscus gracilis Monterosato, 1874 ex Jeffreys ms. Clathrofenella ferruginea (Adams A., 1860) mm 3-4 mm 1,5-2,2

Clathromangelia granum (Philippi, 1844) mm 5-7 Clathromangelia loiselieri Oberling, 1970 mm 3-5,5

Crinophtheiros comatulicula (Graff, 1875) mm 3-6 Curveulima beneitoi Peñas et al., 2006 mm 1,3-1,8 pagina 90

Curveulima dautzenbergi (Pallary, 1900) mm 2-4 Curveulima devians (Monterosato, 1884) mm 2,5-4

Dizoniopsis concatenata (Conti, 1864) mm 5-6 Dizoniopsis coppolae (Aradas, 1870) mm 4-5

Drilliola emendata (Monterosato, 1872) mm 6-13 Ebala nitidissima (Montagu, 1803) mm 2,5-3 pagina 91

Ebala pointeli (De Folin, 1867) mm 2-3 Ebala striatula (Jeffreys, 1856) mm 1,5-1,8

Epitonium striatissimum (Monterosato, 1878) mm 7-8 Eulima bilineata Alder, 1848 mm 5-10 photo: Peter Sossi

Eulima fuscozonata Bouchet & Waren, 1986 mm 3-6 Eulima glabra (Da Costa, 1778) mm 8-10 pagina 92

Eulimella acicula (Philippi, 1836) mm 2,5-3,5 Eulimella ataktos Warén, 1991 mm 2,5-4

Eulimella bogii Van Aartsen, 1994 mm 2-4 Eulimella carminae Peñas & Micali, 1999 mm 7-9

Eulimella cerullii (Cossmann, 1915) mm 2,5-5,5 Eulimella cossignaniorum Van Aartsen, 1994 mm 2-3 pagina 93

Eulimella neoattenuata Gaglini, 1992 mm 4-6 Eulimella scillae (Scacchi, 1835) mm 5-7

Eulimella subcylindrata sensu AA non Dunker in Weinkauff, Eulimella unifasciata (Forbes, 1844) mm 4-6,5 1862 mm 3-4

Eulimella ventricosa (Forbes, 1844) mm 5-6 Euparthenia bulinea (Lowe, 1841) mm 8-10

pagina 94

Fusceulima lineata (Monterosato, 1869) mm 1,4-2 Graphis albida (Kanmacher, 1798) mm 3-5 photo: NHM Rotterdam

Graphis barashi Van Aartsen, 2002 mm 1,5-2 Haedropleura secalina (Philippi, 1844) mm 7-8

Haliella stenostoma (Jeffreys, 1858) mm 4-8 Halielloides fragilis Bouchet & Warén, 1986 mm 2,2-2,8 pagina 95

Krachia cylindrata (Jeffreys, 1885) mm 2-4 Krachia tiara (Monterosato, 1874 ex Watson ms.) mm 4-5

Krachiopsis giannuzzii Smr. & Mariott., 1999 in Raphitoma concinna (Scacchi, 1836) mm 8-10 Giannuzzi-Savelli et alii mm 2,5-3,5

Lienardia mighelsi Iredale & Tomlin, 1917 mm 5-9 Mangelia brusinae Van Aartsen & Fehr de Wal, 1978 ex Monterosato ms. mm 4-6 pagina 96

Mangelia caerulans (Philippi, 1844) mm 5-6 Mangelia coarctata (Forbes, 1840) mm 6-9

Mangelia costata (Donovan, 1804) mm 5-9 Mangelia difficilis (Locard & Caziot, 1900) mm 6-7

Mangelia multilineolata (Deshayes, 1835) mm 5-7 Mangelia serga (Dall, 1881) mm 7-8 pagina 97

Mangelia tenuicosta (Brugnone, 1868) mm 6-9 Mangelia unifasciata (Deshayes, 1835) mm 5-8

Marshallora adversa (Montagu, 1803) mm 5-10 Mathilda bieleri Smriglio, Prkic, Di Giulio, Mariottini mm 8-12 photo: Andrea Nappo

Mathilda coronata Monterosato, 1875 mm 4-5 Mathilda gemmulata Semper, 1865 mm 4-5 pagina 98

Mathilda retusa Brugnone, 1873 mm 6-9 Melanella boscii (Payraudeau, 1827) mm 4-5 photo: Andrea Nappo

Melanella compactilis (Sykes, 1903) mm 3-6 Melanella frielei (Jordan, 1895) mm 6-8

Melanella lubrica (Monterosato, 1890) mm 8-9 Melanella monterosatoi (Monterosato, 1890 ex De Boury ms.) mm 3-4 pagina 99

Melanella petitiana (Brusina, 1869) mm 3-5 Melanella spiridioni (Dautzenberg & Fischer H., 1896) mm 3-4

Metaxia metaxae (Delle Chiaje, 1828) mm 6-9 Drilliola loprestiana (Calcara, 1841) mm 6-8

Mitrella minor (Scacchi, 1836) mm 8-12 Monophorus erythrosoma (Bouchet & Guillemot, 1978) mm 8-11 pagina 100

Monotygma lauta (Adams A., 1853) mm 4-8 Murchisonella columna (Hedley, 1907) mm 1,6-1,7 photo: NHM Rotterdam

Nanobalcis nana (Monterosato, 1878) mm 1,5-3,5 Nanopsis buzzurroi Cecalupo & Robba, 2010 mm 2-8 photo: NHM Rotterdam

Nanopsis nana (Jefferys, 1867) mm 2,5-3 Nanopsis pulvis (Issel, 1869) mm 3-4 photo: NHM Rotterdam pagina 101

Narrimania concinna (Sykes, 1925) mm 5-6,5 Obesula marinostri Bouchet, 1985 mm 4-5 photo: NHM Rotterdam

Odostomella bicincta (Tiberi, 1868) mm 2-3 Odostomella jeffreysiana (Monterosato, 1884 ex Seguenza G. ms.) mm 1,5-2,5

Odostomia ignorata (Monterosato, 1917) mm 3-4 Odostomia imponderabilior Oberling, 1970 mm 2-3 pagina 102

Odostomia turriculata Monterosato, 1869 mm 3-4 Odostomia turrita Hanley, 1844 mm 2-3,5

Odostomia unidentata (Montagu, 1803) mm 2,5-3,5 Onchodia valeriae (Giusti, 1987) mm 3-4

Opalia abbotti Clench & Turner, 1952 mm 2-3,5 Opalia fusticulus Gaglini, 1992 mm 5-8 photo: Andrea Nappo pagina 103

Opalia coronata (Philippi & Scacchi, 1840) mm 7-9 Opaliopsis atlantis (Clench & Turner, 1952) mm 8-10

Papuliscala tavianii Bouchet & Warén, 1986 mm 3-5 Parthenina clathrata (Jeffreys, 1848) mm 2,5-3

Parthenina emaciata (Brusina, 1866) mm 2-2,5 Parthenina fenestrata (Jeffreys, 1848) mm 4-5 pagina 104

Parthenina interstincta (Adams J., 1797) mm 2-3 Parthenina limitum (Brusina, 1876) mm 2,5-3,5

Parthenina monterosatii (Clessin, 1900) mm 1,7-2,2 Parthenina sigmoidea (Monterosato, 1880) mm 3-4

Parthenina suturalis (Philippi, 1844) mm 1,5-2,5 Parthenina terebellum (Philippi, 1844) mm 3-5 pagina 105

Parvioris ibizenca (Nordsieck, 1968) mm 3,5-4,5 Pogonodon pseudocanaricus (Bouchet, 1985) mm 4-5 photo: Thanasis Manousis

Prolixodens barleei (Jefferys, 1867) mm 5-8 Prolixodens fayalensis (Watson, 1886) mm 3-7,5

Prolixodens scalaris (Locard, 1892) mm 5-11 Puposyrnola minuta (Adams H., 1869) mm 3-4 pagina 106

Raphitoma corbis (Potiez & Michaud, 1838) mm 6-7 Raphitoma intermedia Nordsieck F., 1977 mm 7-10

Raphitoma laviae (Philippi, 1844) mm 7-9 Raphitoma lineolata (Bucquoy, Dautzenberg & Dollfus, 1883) mm 7-13

Raphitoma papillosa (Pallary, 1904) mm 7-14 Raphitoma pruinosa (Pallary, 1906) mm 8-11 pagina 107

Rissoa aartseni Verduin, 1985 mm 6-7 Rissoa angustior (Monterosato, 1917) mm 6-8

Rissoa auriscalpium (Linnaeus, 1758) mm 7-9 Rissoa paradoxa (Monterosato, 1884) mm 8-9

Rissoa rodhensis Verduin, 1985 mm 6-9 Rissoa torquilla Pallary, 1912 ex Monterosato ms. mm 4-6 pagina 108

Sabinella bonifaciae Nordsieck, 1974 mm 4-7 Seila trilineata (Philippi, 1836) mm 8-9

Similiphora similior (Bouchet & Guillemot, 1978) mm 8-10 Similiphora triclotae Bouchet, 1996 mm 5-7

Sticteulima jeffreysiana (Brusina, 1869) mm 2-3 Sticteulima lentiginosa (Adams A., 1861) mm 2-4 pagina 109

Syrnola fasciata Jickeli, 1882 mm 4-5 Taranis moerchi (Malm, 1863) mm 5-6

Trophonopsis muricatus (Montagu, 1803) mm 8-12 Truncatella subcylindrica (Linnaeus, 1767) mm 4-6

Turbonilla abrardi Fischer & Nicklès, 1946 mm 4-6 Turbonilla acuta (Donovan, 1804) mm 4-6 pagina 110

Turbonilla acutissima (Monterosato, 1884) mm 4-6,5 Turbonilla gradata Bucquoy, Dautzenberg & Dollfus, 1883 mm 4-6

Turbonilla hamata Nordsieck F., 1972 mm 4-6 Turbonilla lactea (Linnaeus, 1758) mm 5-6

Turbonilla magnifica (Seguenza G., 1879) mm 5-7 Turbonilla micans (Monterosato, 1875) mm 2-3 pagina 111

Turbonilla obliquata (Philippi, 1844) mm 3-4 Turbonilla postacuticostata Sacco, 1892 mm 3-6

Turbonilla pseudogradata Nordsieck F., 1972 mm 4-5 Turbonilla pumila Seguenza G., 1876 mm 4-5

Turbonilla pusilla (Philippi, 1844) mm 4-6 Turbonilla rosewateri Corgan & Van Aartsen, 1993 mm 4,5-6 pagina 112

Turbonilla rufa (Philippi, 1836) mm 7-8 Turbonilla sinuosa (Jeffreys, 1884) mm 3-4,5

Turbonilla striatula (Linnaeus, 1758) mm 8-9 Typhlomangelia nivalis (Lovén, 1846) mm 8-11

Vexillum granum (Forbes, 1843) mm 7-10 Vexillum hypatiae (Pallary, 1912) mm 5-10 pagina 113

Vexillum savignyi (Payraudeau, 1826) mm 7-10 Vexillum tricolor (Gmelin, 1790) mm 8-9

Vitreolina antiflexa Monterosato, 1884 mm 2-3 Vitreolina cionella Monterosato, 1878 mm 1-1,5

Vitreolina curva (Monterosato, 1874 ex Jeffreys ms.) Vitreolina incurva (Bucquoy, Dautzenberg & Dollfus, 1883) mm 2-4 mm 5-6 pagina 114

Vitreolina levantina Oliverio, Buzzurro & Villa, 1994 Vitreolina perminima (Jeffreys, 1883) mm 1,5-2 mm 3-4,5

Vitreolina philippi (Rayneval, Hecke & Ponzi, 1854) mm 2-3

pagina 115

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con la tua conchiglia last choose: direct comparison with your shell fino 10 mm – up to 10 mm F : cappello cinese - chinese hat

Amathina tricarinata (Linnaeus, 1767) mm 5-15 Bathysciadium xylophagum Warén & Carrozza in Warén, 1996 mm 2-3

Bogia labronica (Bogi, 1984) mm 2-4 Calyptraea chinensis (Linnaeus, 1758) mm 5-15 pagina 116

Coccopigya viminensis (Rocchini, 1990) mm 3-5 Copulabyssia corrugata (Jeffreys, 1883) mm 1,5-2,5 photo: Andrea Nappus

Emarginula divae Van Aartsen & Carrozza, 1996 Emarginula fissura (Linnaeus, 1758) mm 5-10 mm 8-12

Emarginula punctulum Piani, 1980 ex Monterosato ms. mm Emarginula pustula Thiele in Kuester, 1913 mm 3-4 2-3

Emarginula rosea Bell T., 1824 mm 3-5 Emarginula solidula Costa O.G., 1829 mm 3-6 pagina 117

Emarginula tenera Seguenza G., 1863 mm 2-4 Fissurisepta granulosa Jeffreys, 1883 mm 3-3,5

Iothia fulva (Müller O.F., 1776) mm 4-5 Lepetella espinosae Dantart & Luque, 1994 mm 2-3

Lepetella ionica Nordsieck F., 1973 mm 2-2,5 Pilus conicus (Verrill, 1884) mm 0,6-1,1 photo: NHM Rotterdam

Propilidium exiguum (Thompson, 1844) mm 5-10 Puncturella noachina (Linnaeus, 1771) mm 8-10 photo: NHM Rotterdam photo:Andrea Nappo pagina 118

Puncturella picciridda Palazzi & Villari, 2001 mm 1-2 Tectura virginea (Müller O.F., 1776) mm 6-9

Williamia gussonii (Costa O.G., 1829) mm 5-7 Zeidora naufraga Watson, 1883 mm 3-5

pagina 119

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con la tua conchiglia last choose: direct comparison with your shell meno di 10 mm – less than 10 mm G : bocca alta quanto la conchiglia mouth heigh as the shell

Acteocina mucronata (Philippi, 1849) mm 2-4 Ascobulla fragilis (Jeffreys, 1856) mm 2-5

Atys jeffreysi (Weinkauff, 1868) mm 6-8 Atys macandrewi Smith, E.A., 1872 mm 3-6

pagina 120

Colpodaspis pusilla Sars M., 1870 mm 2-3 Cylichna alba (Brown, 1827) mm 5-8

Cylichna cylindracea (Pennant, 1777) mm 8-10 Cylichna parvula Jeffreys, 1883 mm 1,5-2,5

Cylichnina crebrisculpta Monterosato, 1884 mm 3-4 Cylichnina girardi (Audouin, 1826) mm 3,5-4 pagina 121

Cylichnina laevisculpta (Granata-Grillo, 1877) mm 2-2,5 Cylichnina mongii (Audouin, 1827) mm 1,5-2,2

Cylichnina multiquadrata (Oberling, 1970) mm 3-4 Cylichnina nitidula (Lovén, 1846) mm 2-2,5

Cylichnina umbilicata (Montagu, 1803) mm 2,5-4 Diaphana cretica (Forbes, 1844) mm 5-6 pagina 122

Diaphana lactea (Jeffreys, 1877) mm 1,5-2 Diaphana minuta Brown, 1827 mm 3-6 photo: National Museum Wales

Erato voluta (Montagu, 1803) mm 7-11 Gibberula caelata (Monterosato, 1877) mm 4-5

Gibberula cristinae Tisselli, Agamennone & Giunchi, 2009 Gibberula epigrus (Reeve, 1865) mm 5-6 pagina 123

mm 2-3

Gibberula jansseni Van Aartsen, Menkhorst & Gittenberger, Gibberula miliaria (Linnaeus, 1758) mm 4-8 1984 mm 2-2,5

Gibberula oryza (Lamarck, 1822) mm 6-7 Gibberula philippi (Monterosato, 1878) mm 2-3

pagina 124

Gibberula recondita Monterosato, 1844 mm 4-5 Gibberula secreta Monterosato, 1889 mm 5-6

Gibberula simonae Smriglio, 2003 mm 1,8-2,2 Gibberula turgidula (Locard & Caziot, 1900) mm 2-3

Granulina boucheti Gofas, 1992 mm 1,5-1,8 Granulina gofasi Smriglio & Mariottini, 1997 mm 2-3

Granulina guttula La Perna, 1998 mm 1,7-2,4 Granulina marginata (Bivona, 1832) mm 2-3 pagina 125

Granulina melitensis Smriglio, Mariottini & Rufini, 1998 Granulina minusculina (Locard, 1897) mm 1,5-2 mm 1,7-2

Granulina occulta (Monterosato, 1869) mm 2-3 Granulina torosa Gofas, 1992 mm 2-2,5

Granulina vanhareni (Van Aartsen, Menkhorst & Haminoea callidegenita Gibson & Chia, 1989 mm 6-10 Gittenberger, 1984) mm 1-2 pagina 126

Haminoea cyanomarginata Heller & Thompson, 1983 Johania retifera (Forbes, 1844) mm 2-4 mm 5-8

Laona finmarchica (Sars M., 1858) mm 3-3,5 Laona flexuosa Sars M., 1870 mm 1,5-2,5

Laona pruinosa (Clark, 1827) mm 5-7 Pedicularia sicula Swainson, 1840 mm 5-10 pagina 127

Philine angulata Jeffreys, 1867 mm 2-3 Philine catena (Montagu, 1803) mm 3-6

Philine denticulata (Adams J., 1800) mm 1,5-2 Philine intricata Monterosato, 1884 mm 2-3 photo : Thanasis Manousis

Philine iris Tringali, 2001 mm 1,5-2 Philine lima (Brown, 1827) mm 7-9 pagina 128

Philine monterosati Monterosato, 1874 ex Jeffreys ms. Philine punctata (Adams J., 1800) mm 3-4 mm 8-12

Philine scabra (Müller, 1784) mm 6-8 Philine striatula Monterosato, 1874 ex Jeffeys ms. mm 3-4

Phyllaplysia lafonti (Fischer P., 1870) mm 8-10 Pyrunculus fourierii (Audouin, 1826) mm 3,5-4 pagina 129

Pyrunculus hoernesii (Weinkauff, 1866) mm 2,5-3 Retusa candidula (Locard, 1892) mm 2-3

Retusa desgenettii (Audouin, 1826) mm 1,6-1,9 Retusa dilatata Pallary, 1904 mm 3,5-4

Retusa leptoeneilema (Brusina, 1866) mm 1,5-2 Retusa mammillata (Philippi, 1836) mm 2,5-3,3 pagina 130

Retusa minutissima (Monterosato, 1878 ex H. Martin ms.) Retusa obtusa (Montagu, 1803) mm 2-3 mm 1,3-1,5

Retusa pellucida (Sars G.O., 1878) mm 3-4 Retusa truncatula (Bruguière, 1792) mm 3-4

Rhinodiaphana ventricosa (Jeffreys, 1865) mm 1,5-2 Roxania monterosatoi Dautzenberg & Fischer H., 1896 mm 4-6 photo: Giuseppe Bitetto pagina 131

Roxania semilaevis (Seguenza G., 1880) mm 4-6 Roxania utriculus (Brocchi, 1814) mm 4-5 photo: Angelina Gaglini photo : Angela Pierullo

Trivia candidula (Gaskoin, 1836) mm 5-8 Trivia levantina Smriglio, Mariottini & Buzzurro, 1998 mm 6-8

Trivia monacha (Da Costa, 1778) mm 8-12 Trivia pulex (Solander in Gray, 1828) mm 8-12 pagina 132

Trivia spongicola Monterosato, 1923 mm 7-9 Volvulella acuminata (Bruguière, 1792) mm 3-4

Weinkauffia turgidula (Forbes, 1844) mm 3,5-4

pagina 133

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species terza scelta: scelta della forma third choice: choice of shape più di 10 mm - more then 10 mm

Questa è la tua penultima scelta. Nella pagina successiva potrai vedere una serie di immagini di conchiglie con le caratteristiche selezionate. Quindi bisogna andare alla pagina indicata. This is your second to last choice. On the next page you will see a series of images of shells with the features you select. So you have to go to the the indicated page.

A B C D E F G

molto più larghe larghe più alte che molto alte ciche bocca alta schiacciate che alte quanto alte larghe schiacciate quanto la conchiglia very wider than wide as high higher wide very conical mouth high as flattened high elongated flattened the shell pagina 135 pagina 138 pagina 142 pagina 147 pagina 169 pagina 182 pagina 188

pagina 134

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con la tua conchiglia last choose: direct comparison with your shell più di 10 mm – more than 10 mm A : molto schiacciata - very flattened

Basisulcata lepida (Bayer, 1942) mm 20-25 Discotectonica discus (Philippi, 1844) mm 20-35 photo: NHM Rotterdam

Haliotis mykonosensis Owen, Hanavan & Hall 2001 Haliotis pustulata cruenta Reeve, 1846 mm 30-40 mm 30-40

Haliotis stomatiaeformis Reeve, 1846 mm 15-25 Haliotis tuberculata coccinea Reeve, 1846 mm 40-45 photo : NHM Rotterdam pagina 135

Haliotis tuberculata tuberculata Linnaeus, 1758 Heliacus subvariegatus (D'Orbigny, 1852) mm 15-18 mm 30-100

Lamellaria latens (Müller O.F., 1776) mm 6-16 perspicua (Linnaeus, 1758) mm 14-16

Philippia hybrida (Linnaeus, 1758) mm 10-14 Pseudomalaxis zancleus zancleus (Philippi, 1844) mm 10-15 photo: Andrea Nappo

Sinum bifasciatum (Récluz, 1851) mm 30-35 Solatisonax bannocki (Melone & Taviani, 1980) mm 15-20 photo: Andrea Nappo pagina 136

Stomatella impertusa (Burrow, 1815) mm 5-25

pagina 137

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con la tua conchiglia last choose: direct comparison with your shell più di 10 mm – more than 10 mm B : più larga che alta - wider than high

Bolma rugosa (Linnaeus, 1767) mm 40-55 Callumbonella suturale (Philippi, 1836) mm 13-20

Cyclope neritea (Linnaeus, 1758) mm 10-17 Gibbula adansonii (Payraudeau, 1826) mm 10-12

Gibbula albida (Gmelin, 1791) mm 15-22 Gibbula ardens (Von Salis, 1793) mm 15-16

pagina 138

Gibbula cineraria (Linnaeus, 1758) mm 9-14 Gibbula divaricata (Linnaeus, 1758) mm 13-25

Gibbula magus (Linnaeus, 1758) mm 20-26 Gibbula pennanti (Philippi, 1846) mm 7-19 photo: NHM Rotterdam

Gibbula philberti (Récluz, 1843) mm 9-14 Gibbula rarilineata (Michaud, 1829) mm 9-14

Gibbula umbilicalis (Da Costa, 1778) mm 10-22 Gibbula umbilicaris nebulosa (Philippi, 1848) mm 14-25 pagina 139

Gibbula umbilicaris umbilicaris (Linnaeus, 1758) mm 14-25 Gibbula varia (Linnaeus, 1758) mm 9-17

Neverita josephinia Risso, 1826 mm 30-40 Osilinus lineatus (Da Costa, 1778) mm 15-35

Phorcus mutabilis (Philippi, 1846) mm 20-30 Phorcus richardi (Payraudeau, 1826) mm 15-25

pagina 140

Trochus erythreus Brocchi, 1821 mm 25-50 Velutina velutina (Müller O.F., 1776) mm 16-20 photo: NHM Rotterdam

Xenophora crispa (Koenig, 1825) mm 40-50 photo: Andrea Nappo

pagina 141

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con la tua conchiglia last choose: direct comparison with your shell più di 10 mm – more than 10 mm C : larga quanto alta - wide as high

Cantrainea peloritana (Cantraine, 1835) mm 10-12 Cryptonatica operculata (Jeffreys, 1885) mm 10-15 photo: Andrea Nappo photo: Andrea Nappo

Euspira fusca (Blainville, 1825) mm 30-35 Euspira grossularia (Marche-Marchad, 1957) photo: Andrea Nappo mm 17-25

pagina 142

Euspira guillemini (Payraudeau, 1826) mm 14-25 Euspira macilenta (Philippi, 1844) mm 15-20

Gibbula adriatica (Philippi, 1844) mm 10-16 Gibbula fanulum (Gmelin, 1791) mm 8-19

Janthina exigua Lamarck, 1816 mm 15-30 Janthina janthina (Linnaeus, 1758) mm 16-20 pagina 143

Janthina pallida Thompson, 1840 ex Harvey ms. mm 15-25 Janthina nitens Menke, 1828 mm 15-20 photo : Andrea Nappo

Natica gualteriana Récluz, 1844 mm 18-21 Natica prietoi Hidalgo, 1873 mm 10-15

Natica vittata (Gmelin, 1791) mm 14-18 Naticarius hebraeus (Martyn, 1784) mm 40-60 pagina 144

Naticarius stercusmuscarum (Gmelin, 1791) mm 50-60 Nerita sanguinolenta Menke, 1829 mm 13-16

Notocochlis dillwynii (Payraudeau, 1826) mm 15-20 Osilinus articulatus Lamarck, 1822 mm 12-32

Osilinus turbinatus (Von Born, 1778) mm 25-30 Payraudeautia intricata (Donovan, 1804) mm 15-22 pagina 145

Tectonatica sagraiana (d'Orbigny, 1842) mm 10-20

pagina 146

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con la tua conchiglia last choose: direct comparison with your shell più di 10 mm – more than 10 mm D : più alta che larga - higher than wide

Acteon semistriatus (Basterot, 1825 ex Defrance) Acteon tornatilis (Linnaeus, 1758) mm 20-25 mm 11-17

Ampulla priamus (Gmelin, 1791) mm 60-80 Anachis aliceae (Pallary, 1900) mm 12-13 pagina 147

Babelomurex tectumsinensis (Deshayes, 1856) mm 25-35 Bivetiella cancellata (Linnaeus, 1767) mm 20-50 photo: Andrea Nappo

Bivetiella similis (Sowerby, 1833) mm 20-35 Buccinum humphreysianum Bennet, 1824 mm 80-90 photo: Andrea Nappo

Bursa scrobilator scrobilator Linnaeus, 1758 mm 30-75 Cabestana cutacea (Linnaeus, 1767) mm 40-80 pagina 148

Cabestana doliaria (Linnaeus, 1767) mm 30-50 Calliostoma conulus (Linnaeus, 1758) mm 15-35

Calliostoma granulatum (Von Born, 1778) mm 28-30 Calliostoma gualterianum (Philippi, 1848) mm 12-17

Calliostoma gubbiolii Nofroni, 1984 mm 12-24 Calliostoma laugeri laugeri laugeri (Payraudeau, 1826) mm 10-15 pagina 149

Calliostoma laugeri spongiarum (Bucquoy, Dautzenberg & Calliostoma virescens Coen, 1933 mm 15-18 Dollfus, 1885) mm 10-15 photo: NHM Rotterdam

Calliostoma zizyphinum (Linnaeus, 1758) mm 20-40 Cerithium columna Sowerby, 1834 mm 20-30

Cerithium egenum Gould, 1849 mm 12-20 Cerithium litteratum (Born 1778) mm 20-40 pagina 150

Cerithium lividulum Risso, 1826 mm 15-25 Cerithium renovatum Monterosato, 1884 mm 20-30

Cerithium rupestre Risso, 1826 mm 20-25 Charonia lampas lampas (Linnaeus, 1758) mm 200-400 photo : Andrea Nappo

Charonia variegata (Lamarck, 1816) mm 200-300 Cirsotrema cochlea (Sowerby G.B. II, 1844) mm 20-40 pagina 151

Clelandella miliaris (Brocchi, 1814) mm 10-15 Clypeomorus bifasciatus (Sowerby G.B. II, 1855) mm 15- photo: Andrea Nappo 20

Columbella rustica (Linnaeus, 1758) mm 15-20 ventricosus Gmelin, 1791 mm 40-65

Conus vayssierei Pallary, 1906 mm 20-40 Coralliophila brevis (Blainville, 1832) mm 14-20 photo: MNHN Paris photo: Andrea Nappo pagina 152

Coralliophila meyendorffii (Calcara, 1845) mm 20-25 Coralliophila panor mitana (Monterosato, 1869) mm 17-22 photo: Andrea Nappo

Coralliophila richardi (Fischer P., 1882) mm 15-22 Coralliophila sofiae (Aradas & Benoit, 1876) mm 20-25 photo: Paolo Paolini

Hirtromurex squamosus (Bivona And., 1838) mm 25-35 Coralliophila trigoi Mariottini, Smriglio & Rolán, 2005 photo: Andrea Nappo mm 30-35 photo: Andrea Nappo pagina 153

Monoplex corrugatum (Lamarck, 1816) Monoplex parthenopeum (Von Salis, 1793) mm 120-150 mm 55-115

Cymbium olla (Linnaeus, 1758) mm 90-130 Dermomurex scalaroides (Blainville, 1826) mm 13-19

Epitonium celesti (Aradas, 1854) mm 18-25 Ergalatax junionae Houart, 2008 mm 15-20 pagina 154

Eudolium bairdii (Verrill & Smith, 1881) mm 35-50 Eudolium crosseanum (Monterosato, 1869) mm 50-70

Euspira catena (Da Costa, 1778) mm 40-50 Euthria cornea (Linnaeus, 1758) mm 40-60

Tarantinaea lignaria (Linnaeus, 1758) mm 50-66 Fusinus buzzurroi Prkic & Russo 2008 mm 22-30 pagina 155

Fusinus dimassai Buzzurro e Russo, 2007 mm 8-14 Fusinus eviae Buzzurro e Russo, 2007 mm 10-15 photo: Paolo Russo

Fusinus labronicus (Monterosato, 1884) mm 10-15 Fusinus margaritae Buzzurro e Russo, 2007 mm 8-14 photo: Paolo Russo

Fusinus profetai Nofroni, 1982 mm 10-15 Galeodea echinophora (Linnaeus, 1758) mm 50-80 photo: Paolo Russo photo: Andrea Nappo pagina 156

Galeodea rugosa (Linnaeus, 1771) mm 60-110 Gymnobela abyssorum (Locard, 1897) mm 20-25 photo: Andrea Nappo

Hexaplex trunculus (Linnaeus, 1758) mm 50-100 Hexaplex pecchiolianus (D'Ancona, 1871) mm 60-90

Jujubinus exasperatus (Pennant, 1777) mm 10-12 Babelomurex cariniferus (G.B. Sowerby, 1834) mm 25-35 pagina 157

Babelomurex benoiti (Tiberi, 1855) mm 30-40 Raphitoma leufroyi (Michaud, 1828) mm 9-19

Littorina saxatilis (Olivi, 1792) mm 15-18 Lusitanops hyaloides (Dautzenberg, 1925) mm 15-20 photo: NHM Rotterdam

Nassarius mutabilis (Linnaeus, 1758) mm 25-35 Bela nuperrima (Tiberi, 1855) mm 20-25 pagina 158

Mangelia sicula Reeve, 1846 mm 10-12 Mangelia vauquelini (Payraudeau, 1826) mm 10-12

Mitra cornicula (Linnaeus, 1758) mm 20-40 Mitrella bruggeni Van Aartsen, Menkhorst & Gittenberger, 1984 mm 10-12

Murexsul cevikeri (Houart, 2000) mm 15-25 Muricopsis cristata (Brocchi, 1814) mm 20-40 pagina 159

Myosotella myosotis (Draparnaud, 1801) mm 9-14 Nassarius arcularius plicatus (Roeding, 1798) mm 20-25

Nassarius circumcinctus (Adams A., 1852) mm 15-18 Nassarius corniculus (Olivi, 1792) mm 17-20

Nassarius cuvierii (Payraudeau, 1826) mm 10-22 Nassarius denticulatus (Adams A., 1851) mm 20-25 pagina 160

Nassarius elatus (Gould, 1845) mm 17-20 Nassarius gibbosulus (Linnaeus, 1758) mm 16-18

Nassarius granum (Lamarck, 1822) mm 10-12 Nassarius heynemanni (Von Maltzan, 1884) mm 12-15

Nassarius incrassatus (Ströem, 1768) mm 10-15 Nassarius lima (Dillwyn, 1817) mm 30-40 photo: Andrea Nappo pagina 161

Nassarius nitidus (Jeffreys, 1867) mm 20-25 Nassarius ovoideus (Locard, 1886) mm 10-17

Nassarius pfeifferi (Philippi, 1844) mm 9-13 Nassarius reticulatus (Linnaeus, 1758) mm 15-30

Nassarius tinei (Maravigna in Guérin, 1840) mm 10-12 Nassarius tingitanus (Pallary, 1901) mm 12-13 photo: NHM Rotterdam pagina 162

Nassarius turulosus (Risso, 1826) mm 11-13 Nassarius vaucheri (Pallary, 1906) mm 10-13 photo: Giuseppe Bitetto

Nassarius wolffi (Knudsen, 1956) mm 30-40 Ocenebra erinaceus (Linnaeus, 1758) mm 30-50

pagina 163

Ocinebrina aciculata (Lamarck, 1822) mm 10-16 Ocinebrina coralinoides Pallary, 1910 mm 7-15

Ocinebrina edwardsii (Payraudeau, 1826) mm 18-22 Ocinebrina helleri (Brusina, 1865) mm 12-16

Ocinebrina hispidula (Pallary, 1904) mm 18-22 Ocinebrina hybrida (Aradas & Benoit, 1876) mm 12-15 photo: NMR Rotterdam

pagina 164

Ocinebrina ingloria (Crosse, 1865) mm 15-22 Ocinebrina nicolai Monterosato, 1884 mm 10-15

Odostomia sorianoi Peñas et al., 2006 mm 2.5-3 Orania fusulus (Brocchi, 1814) mm 18-24

Ovatella firmini (Payraudeau, 1826) mm 10-12 Phalium granulatum (Born, 1778) mm 60-100 photo: Andrea Nappo pagina 165

Phalium saburon (Bruguière, 1792) mm 50-70 Pisania striata (Gmelin, 1791) mm 15-32 photo : Andrea Nappo

Ranella olearia (Linnaeus, 1758) mm 150-210 Pollia dorbignyi (Payraudeau, 1826) mm 17-20

Pollia scabra Locard, 1886 mm 12-15 Pollia scacchiana (Philippi, 1844) mm 10-15 pagina 166

photo: NMR Rotterdam

Raphitoma alternans (Monterosato, 1884) mm 12-14 Rapana venosa (Valenciennes, 1846) mm 70-120

Raphitoma nivea (Marshall in Sykes, 1906) mm 20-25 Stramonita haemastoma (Linnaeus, 1767) mm 50-100 photo: NHM Rotterdam

pagina 167

Canarium mutabile (Swainson, 1821) mm 15-45 Conomurex persicus (Swainson, 1821) mm 40-60

Thais lacera (Born, 1778) mm 40-55 Tonna galea (Linnaeus, 1758) mm 200-250

Tribia coronata (Scacchi, 1835) mm 15-18 Tricolia speciosa (Von Muehlfeldt, 1824) mm 10-14

pagina 168

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con la tua conchiglia last choose: direct comparison with your shell più di 10 mm – more than 10 mm E : molto allungata - very elongated

Acirsa subdecussata (Cantraine, 1835) mm 22-24 Bela oceanica (Locard, 1897) mm 9-13

Bittium reticulatum (Da Costa, 1778) mm 11-15 Bolinus brandaris (Linnaeus, 1758) mm 70-100 pagina 169

Cerithidium submamillatum (De Rayneval & Ponzi, 1854) Cerithium alucaster (Brocchi, 1814) mm 70-90 mm 12-15

Cerithium haustellum Monterosato in Crema, 1903 Cerithium nesioticum Pilsbry & Vanatta, 1906 mm 40-42 mm 18-20

Cerithium protractum Bivona Ant. in Bivona And., 1938 Cerithium repandum Monterosato, 1878 mm 20-30 mm 65-75 pagina 170

Cerithium scabridum Philippi, 1848 mm 18-20 Cerithium vulgatum vulgatum Bruguière, 1792 mm 50-80

Claviscala richardi (Dautzenberg & De oury, 1897) Cumia reticulata (Blainville, 1826) mm 20-30 mm 50-55

Colus jeffreysianus (Fischer P., 1868) mm 60-70 Comarmondia gracilis (Montagu, 1803) mm 10-25 pagina 171

Crassopleura maravignae (Bivona Ant. In Bivona And., Epitonium clathrus (Linnaeus, 1758) mm 35-45 1838) mm 10-15

Epitonium pulchellum (Bivona Ant., 1832) mm 10-18 Epitonium turtoinis (Turton, 1819) mm 30-36

Gyroscala lamellosa (Lamarck, 1822) mm 30-40 Epitonium vittatum (Jeffreys, 1884) mm 12-13

pagina 172

Fusinus alternatus Settepassii, 1985 mm 15-20 Fusinus cretellai Buzzurro & Russo 2008 mm 20-30

Fusinus dimitrii Buzzurro e Ovalis, 2006 mm 10-25 Fusinus parvulus (Monterosato 1884) mm 15-20

Fusinus pulchellus (Philippi, 1844) mm 20-40 Fusinus rostratus (Olivi, 1792) mm 60-70 pagina 173

Fusinus rusticulus (Monterosato, 1880) mm 10-15 Fusinus syracusanus (Linnaeus, 1758) mm 40-60

Fusinus verrucosus (Gmelin 1791) mm 50-70 Fusiturris similis (Bivona And., 1838) mm 40-60 photo : Paolo Russo

Fusiturris undatiruga (Bivona Ant. in Bivona And., 1838) Gregorioiscala sarsi (Kobelt, 1903) mm 10-13 mm 40-60 pagina 174

Hadriania craticuloides (Vokes, 1964) mm 25-35 Haedropleura septangularis (Montagu, 1803) mm 12-14 photo : Andrea Nappo

Mangelia attenuata (Montagu, 1803) mm 10-15 Mangelia costulata (Risso, 1826) mm 9-15

Mangelia melitensis Cachia & Mifsud, 2008 mm 12-15 Mathilda cochlaeformis Brugnone, 1873 mm 10-12 pagina 175

Mathilda quadricarinata (Brocchi, 1814) mm 20-32 Melanella alba (Da Costa, 1778) mm 11-19 photo: Andrea Nappo

Melanella polita (Linnaeus, 1758) mm 10-15 Mesalia brevialis (Lamarck, 1822) mm 25-30

Mesalia mesal (Deshayes, 1843) mm 40-50 Mitra cornea Lamarck, 1811 mm 30-44 pagina 176

Mitra zonata Marryat, 1818 mm 80-100 Mitrella coccinea (Philippi, 1836) mm 13-16

Mitrella gervillii (Payraudeau, 1826) mm 10-25 Mitrella lanceolata (Locard, 1886) mm 14-17

Mitrella pallaryi (Dautzenberg, 1927) mm 15-20 Mitrella scripta (Linnaeus, 1758) mm 15-18 pagina 177

Monophorus perversus (Linnaeus, 1758) mm 20-25 Monophorus thiriotae Bouchet, 1984 mm 10-12

Murex forskoehlii Röding 1798 mm 70-130 Opalia crenata (Linnaeus, 1758) mm 15-20

Pagodula echinata (Kiener, 1840) mm 25-30 Pleurotomella packardi Verrill, 1872 mm 10-12 photo: Andra Nappo photo: NHM Rotterdam pagina 178

Potamides conicus (Blainville, 1826) mm 15-25 Raphitoma atropurpurea (Locard & Caziot, 1900 ex Monterosato ms.) mm 10-15

Raphitoma bicolor (Risso, 1826) mm 10-20 Raphitoma cordieri (Payraudeau, 1826) mm 10-20

Raphitoma densa (Monterosato, 1884) mm 10-12 Raphitoma echinata (Brocchi, 1814) mm 20-25 photo: Thanasis Manousis pagina 179

Raphitoma horrida (Monterosato, 1884) mm 15-18 Raphitoma philberti (Michaud, 1829) mm 10-14

Raphitoma pseudohystrix Sykes, 1906 mm 12-15 Rhinoclavis kochi (Philippi, 1848) mm 20-26

Spirotropis modiolus (De Cristofori & Jan, 1832) mm 14-18 Teretia teres (Reeve, 1844) mm 10-12 photo : Andrea Nappo photo: Andrea Nappo pagina 180

Turritella communis Risso, 1826 mm 40-50 Turritella decipiens Monterosato, 1878 mm 20-30

Turritella monterosatoi Kobelt, 1888 mm 40-70 Turritella turbona Monterosato, 1877 mm 25-50

Vexillum ebenus (Lamarck, 1811) mm 20-30

pagina 181

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con la tua conchiglia last choose: direct comparison with your shell più di 10 mm – more than 10 mm F : cappello cinese - chinese hat

Addisonia excentrica (Tiberi, 1855) mm 8-14 Anidolyta duebeni (Lovén, 1846) mm 10-12 photo: Andrea Nappo

Ansates pellucidus (Linnaeus, 1758) mm 12-20 Bostrycapulus odite Collin, 2005 mm 25-30 photo : NHM Rotterdam

Capulus ungaricus (Linnaeus, 1758) mm 30-50 Carinaria lamarckii Peron & Lesueur, 1810 mm 20-40 photo: Andrea Nappo pagina 182

Cellana rota (Gmelin, 1791) mm 17-20 Crepidula fornicata (Linnaeus, 1758) mm 30-56

Crepidula moulinsii Michaud, 1829 mm 10-20 Crepidula unguiformis Lamarck, 1822 mm 10-20

Diodora demartiniorum Buzzurro & Russo, 2005 mm 20-30 Diodora dorsata (Monterosato, 1878) mm 10-20

Diodora funiculata (Reeve, 1850) mm 15-30 Diodora gibberula (Lamarck, 1822) mm 10-20

pagina 183

Diodora graeca (Linnaeus, 1758) mm 20-26 Diodora italica (Defrance, 1820) mm 25-50

Diodora producta (Monterosato, 1880 mm 18-20 Diodora ruppellii (Sowerby G.B. I, 1835) mm 15-17

Emarginella huzardii Payraudeau, 1826 mm 15-25 Emarginula adriatica Costa O.G., 1829 mm 9-14

Emarginula bonfittoi Smriglio & Mariottini, 2001 mm 15-20 Emarginula christiaensi Piani, 1984 mm 10-15 photo: NHM Rotterdam photo: NHM Rotterdam pagina 184

Emarginula multistriata Jeffreys, 1882 mm 15-22 Emarginula octaviana Coen, 1939 mm 8-14

Emarginula sicula Gray, 1825 mm 10-20 Emarginula tuberculosa Libassi, 1859 mm 11-13

Fissurella nubecula (Linnaeus, 1758) mm 20-25 Patella caerulea Linnaeus, 1758 mm 35-45

Patella ferruginea Gmelin, 1791 mm 70-80 Patella intermedia Knapp in Murray, 1857 mm 20-30 photo: NMR Rotterdam pagina 185

Patella nigra Da Costa, 1771 mm 80-120 Patella rustica Linnaeus, 1758 mm 20-30

Patella ulyssiponensis Gmelin, 1791 mm 30-50 Sabia conica (Schumacher, 1817) mm 12-20

Siphonaria crenata Blainville, 1827 mm 25-35 Siphonaria pectinata (Linnaeus, 1758) mm 16-20

pagina 186

Trimusculus mammilaris (Linnaeus, 1758) mm 13-18 Tylodina perversa (Gmelin, 1791) mm 15-20

Umbraculum umbraculum (Roeding, 1798) mm 50-75

pagina 187

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con la tua conchiglia last choose: direct comparison with your shell più di 10 mm – more than 10 mm G : bocca alta quanto la conchiglia mouth heigh as the shell

Akera bullata Müller O.F., 1776 mm 25-30 Pseudosimnia adriatica (Sowerby G.B. I, 1828) mm 20-25

Bulla striata Bruguière, 1792 mm 15-30 arabica Malaquias & Reid, 2008 mm 25-50

pagina 188

Haminoea fusari Alvarez, Garcia & Villani, 1993 mm 10-13 Haminoea hydatis (Linnaeus, 1758) mm 8-15

Haminoea navicula (Da Costa, 1778) mm 12-30 Haminoea orbignyana (Férussac.1822) mm 15-18

pagina 189

Lobiger serradifalci (Calcara, 1840) mm 12-16 Luria lurida lurida (Linnaeus, 1758) mm 40-60

Naria turdus (Lamarck, 1810) mm 30-50 Naria spurca (Linnaeus, 1758) mm 20-35

pagina 190

Simnia spelta (Linnaeus, 1758) mm 15-20 Oxynoe olivacea Rafinesque, 1814 mm 10-15

Palmadusta lentiginosa lentiginosa (Gray, 1825) mm 30-40 Philine aperta (Linnaeus, 1767) mm 25-35

pagina 191

Pseudosimnia carnea (Poiret, 1789) mm 15-17 Purpuradusta gracilis notata (Gill, 1858) mm 15-20

Pyrunculus ovatus (Jeffreys, 1871) mm 35-4 Scaphander gracilis Watson, 1886 mm 12-17 pagina 192

Scaphander lignarius (Linnaeus, 1758) mm 60-80 Scaphander punctostriatus (Mighels & Adams, 1842) mm 20-30

Schilderia achatidea achatidea (Gray in Sowerby G.B. II, Xandarovula aperta 1837) mm 35-42 (GB Sowerby II, 1849) mm 13-17

pagina 193

Trivia arctica (Pulteney, 1789) mm 10-12 Trivia multilirata (Sowerby G.B. II, 1870) mm 14-15

Volvarina mitrella (Risso, 1826) mm 6-19 Zonaria pyrum pyrum (Gmelin, 1791) mm 30-40

pagina 194

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con la tua conchiglia last choose: direct comparison with your shell altre forme - other shapes

Aporrhais pespelecani (Linnaeus, 1758) mm 40-55 Aporrhais serresianus (Michaud, 1828) mm 40-50

Caecum armoricum De Folin, 1869 mm 2-3 Caecum auriculatum De Folin, 1868 mm 2-2,5

Caecum clarkii Carpenter, 1858 mm 2-2,5 Caecum subannulatum De Folin, 1870 mm 2-2,5

pagina 195

Caecum trachea (Montagu, 1803) mm 2-2,5 Cavolinia gibbosa (D'Orbigny, 1835 ex Rang ms.) mm 8-12 photo: Thanasis Manousis

Cavolinia inflexa imitans (Pfeffer, 1880) mm 4-6 Cavolinia tridentata (Niebuhr, 1775 ex Forskål ms.) mm 15-18

Cavolinia uncinata (Rang, 1829) mm 9-11 Clio cuspidata (Bosc, 1802) mm 15-18 photo: NHM rotterdam photo: NHM Rotterdam

Clio pyramidata lanceolata (Lesueur, 1813) Creseis acicula Rang, 1828 mm 10-12 mm 13-16

pagina 196

Creseis conica Escholtz, 1829 mm 7-9 Cuvierina columnella (Rang, 1827) mm 5-10

Cymbulia peronii Lamarck, 1819 mm 30-60 Dendropoma petraeum (Monterosato, 1884) mm 2-4

Diacavolinia limbata (D'Orbigny, 1836) mm 7-10 Diacria quadridentata (Lesueur, 1821) mm 4-5 photo: NHM Rotterdam

Diacria trispinosa (Lesueur, 1821) mm 8-10 Gleba cordata Niebuhr, 1776 ex Forskål ms. mm 0,5-1 photo: NHM Rotterdam

pagina 197

Hyalocylis striata (Rang, 1828) mm 6-8 Parastrophia asturiana De Folin, 1870 mm 2-2,3

Petaloconchus glomeratus (Linnaeus, 1758) mm 2-3 Petalopoma elisabettae Schiaparelli, 2002 mm 4-6

Serpulorbis arenaria (Linnaeus, 1767) mm 9-11 Styliola subula (Quoy & Gaimard, 1827) mm 4-5

Tenagodus obtusus (Schumacher, 1817) mm 180 Vermetus cristatus Biondi, 1857 mm 2,5-5

pagina 198

Vermetus granulatus (Gravenhorst, 1831) mm 1,5-2,5 Vermetus rugulosus Monterosato, 1878 mm 1-2

Vermetus semisurrectus Bivona Ant., 1832 mm 4-5 Vermetus triquetrus Bivona Ant., 1832 mm 5-6

pagina 199

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con la tua conchiglia last choose: direct comparison with your shell senza conchiglia o piccola conchiglia interna without shell or with little shell inside

Aeolidiella alderi (Cocks, 1852) mm 13-16 Aglaja tricolorata Renier, 1804 mm 30-50

Aplysia depilans Gmelin, 1791 mm 30-35 Aplysia fasciata Pioret, 1789 mm 25-30

Aplysia punctata (Cuvier, 1803) mm 20-25 Archidoris pseudoargus (Rapp, 1827) mm 40-80 pagina 200

Baptodoris cinnabarina Bergh, 1884 mm 20-30 Berghia coerulescens (DesHayes, 1838) mm 40-70

Berghia verrucicornis (Costa A., 1867) mm 15-20 Berthella aurantiaca (Risso, 1818) mm 5-7

Berthella ocellata (Delle Chiaje, 1830) mm 8-10 Berthella plumula (Montagu, 1803) mm 8-10

Berthella stellata (Risso, 1826) mm 8-10 Berthellina edwardsi (Vayssière 1896) mm 30-50 pagina 201

Calmella cavolini (Verany, 1846) mm 8-12 Caloria elegans (Alder & Hancock, 1845) mm 12-16

Chromodoris krohni (Verany, 1846) mm 20-25 Chromodoris luteorosea (Rapp, 1827) mm 25-55

Chromodoris purpurea (Risso in Guerin, 1831) Cratena peregrina (Gmelin, 1791) mm 30-50 mm 20-40

Crimora papillata Alder & Hancock, 1862 mm 15-20 Cyerce cristallina (Trinchese, 1881) mm 25-35 pagina 202

Dendrodoris grandiflora (Rapp, 1827) mm 40-60 Dendrodoris limbata (Cuvier, 1804) mm 40-55

Diaphorodoris papillata Portmann & Sandmeier, 1960 Discodoris atromaculata (Bergh, 1880) mm 40-90 mm 9-15

Discodoris rosi Ortea, 1979 mm 15-25 Discodoris stellifera (VonIhering in Vayssiere, 1904) mm 20-40

Dondice banyulensis Portmann & S Sandmeier, 1960 Elysia flava Verrill, 1901 mm 7-10 mm 40-70 pagina 203

Elysia timida (Risso, 1818) mm 20-30 Eubranchus tricolor Forbes, 1838 mm 15-25

Facelina dubia Pruvot-Fol, 1948 mm 25-40 Facelinopsis marioni (Vayssiere, 1888) mm 10-15

Flabellina affinis (Gmelin, 1791) mm 30-50 Flabellina babai Schmekel, 1972 mm 30-40

Flabellina ischitana Hirano & Thomson, 1990 Geitodoris planata (Alder & Hancock, 1846) mm 12-16 mm 30-50 pagina 204

Geitodoris portmanni (Schmekel, 1972) mm 8-14 Hypselodoris fontandraui (Pruvot-Fol, 1951) mm 25-35

Hypselodoris gasconi Ortea, in Ortea, Valdes & Hypselodoris orsinii (Verany, 1846) mm 15-25 Garcia-Gomez 1996 mm 15-20

Hypselodoris picta (Schultz in Philippi 1836) Hypselodoris tricolor (Cantraine, 1835) mm 15-35 mm 30-60

Hypselodoris villafranca (Risso, 1818) mm 15-25 Jorunna tomentosa (Cuvier, 1804) mm 40-60 pagina 205

Marionia blainvillea (Risso, 1818) mm 15-20 Melibe viridis Kelaart, 1858 mm 100-120

Onchidoris neapolitana (Delle Chiaje, 1841) mm 5-10 Paradoris indecora (Bergh, 1881) mm 20-40

Petalifera petalifera (Rang, 1828) mm 8-11 Phyllidia flava Aradas, 1847 mm 15-25

Platydoris argo (Linnaeus, 1767) mm 60-90 Pleurobranchaea meckelii Meckel in Leue, 1813 mm 40-70 pagina 206

Pleurobranchus testudinarius Cantraine, 1835 Rostanga rubra (Risso, 1818) mm 50-70 mm 5-7

Spurilla neapolitana (Delle Chiaje, 1841) mm 30-60 Tethys fimbria Linnaeus, 1767 mm 200-300

Thuridilla hopei (Verany, 1853) mm 10-20

pagina 207

BIVALVIA

pagina 208

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species seconda scelta: dimensioni second choise: size Con questa scelta si ridurrà ulteriormente il numero di immagini con cui confrontare la vostra conchiglia. Tenete a mente che, come nella razza umana, Homo sapiens sapiens , ci sono individui alti e bassi, magri o grassi, con pelle scura o chiara, la stessa variabilità esiste nel resto del mondo vivente. La misura da prendere in considerazione è sempre la più grande, la larghezza o l'altezza, e se fosse vicino a mm 10, ci può essere un esemplare "piccolo" di una specie che normalmente misura più di un centimetro, ma potrebbe anche essere un "gigante" di una specie normalmente minore di un centimetro. In questi casi "sfortunati" si dovrà passare prima per una strada e, se la ricerca non è riuscita, anche per l'altra.

With this choice will reduce further the number of images with which to compare your shell. Keep in mind that, as in the human race, Homo sapiens sapiens, there are individuals high and low, thin or fat, dark or light skin, the same variability exists in the rest of the living world. The measure to be taken into consideration is always better, either width or height, and if it were closer to mm. 10, there may be an individual "small" of a species that normally is more than a centimeter, but it could also be a "giant" of a species normally less than a centimeter. In these cases, "luck" you'll have to go before a road and, if your search is not successful, the other also. Some gastropods have an "anomalous" form in which it is difficult to identify the typical Bivalve. For these we chose a different path.

fino 10mm up to 10 mm

pagina 211

più di 10 mm more then 10 mm pagina 237

pagina 209

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species terza scelta: scelta della forma third choice: choice of shape fino a 10 mm – less than 10 mm Questa è la tua penultima scelta. Nella pagina successiva potrai vedere una serie di immagini di conchiglie con le caratteristiche selezionate. Quindi bisogna andare alla pagina indicata.

This is your second to last choice. On the next page you will see a series of images of shells with the features you select. So you have to go to the the indicated page.

B C D E

più larga che alta larga quanto alta più alta che larga molto alta pagina 212 pagina 226 pagina 234 pagina 236

pagina 210

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con la tua conchiglia last choose: direct comparison with your shell fino 10 mm – up to 10 mm B : più larga che alta - wider than high

Acar clathrata (Defrance, 1816) Asperarca magdalenae La Perna, 1998 mm 8-12 mm 2-3

Asperarca secreta La Perna, 1998 mm 3-4 Axinulus dilatatus Gaglini, 1992 mm 3,2-3,6

Bathyarca philippiana (Nyst, 1848) Cardiomya costellata (Deshayes, 1835) mm 5-8 mm 6-10 pagina 211

Clavagella melitensis Broderip, 1835 mm 6-8 Cuspidaria abbreviata (Forbes, 1843) mm 7-9

Cuspidaria depressa (Jeffreys, 1882) mm 5-6 Cuspidaria elliptica Di Geronimo, 1974 mm 4-5

Cuspidaria jugosa (Wood S., 1856) mm 4-5 Devonia perrieri (Malard, 1904) mm 2-3

Ennucula aegeensis (Forbes, 1844) Ennucula corbuloides Seguenza G., 1877 mm 4-5 mm 2-3 pagina 212

Ennucula tenuis (Montagu, 1808) Epilepton clarkiae (Clark W., 1852) mm 8-10 mm 1,6-2,5

Galeomma turtoni Turton, 1825 mm 6-9 Gastrochaena dubia (Pennant, 1777) mm 6-11

Goodallia micalii Giribet & Peñas, 1999 mm 1-1,5 Gregariella semigranata (Reeve, 1858) mm 9-12 pagina 213

Idas cylindrica Pelorce & Poutiers, 2009 mm 6-8 Hemilepton nitidum (Turton, 1822) mm 2-4

Idasola ghisottii Warén & Carrozza, 1990 mm 6-11 I sorropodon perplexum Sturany, 1896 mm 8-10

Kellia suborbicularis (Montagu, 1803) Katadesmia cuneata (Jeffreys, 1876) mm 6-10 mm 5-8

pagina 214

Kelliopsis jozinae Van Aartsen & Carrozza, 1998 mm 1,5-1,8 Kurtiella bidentata (Montagu, 1803) mm 3,5-5

Kurtiella pellucida (Jeffreys, 1881) Kurtiella ovata (Jeffreys, 1881) mm 3-5,3 mm 2-2,8

Kurtiella tumidula (Jeffreys, 1866) mm 2,5-3,6

Lasaea rubra (Montagu, 1803) mm 2-3 pagina 215

Ledella marisnostri La Perna, 2004 Lentidium mediterraneum (Costa O.G., 1829) mm 3-5 mm 7-10

Leptaxinus exintermedius Gaglini, 1992 mm 1,5-1,8 Leptaxinus incrassatus (Jeffreys, 1876) mm 1,3-1,8

Lepton squamosum (Montagu, 1803) mm 6-10

Litigiella corgani Van Aartsen, 1997 mm 4-5,5

pagina 216

Litigiella glabra (Fischer P., 1873) mm 3-4 Lucinella divaricata (Linnaeus, 1758) mm 8-13

Mendicula ferruginosa (Forbes, 1844) Microgloma guilonardi (Hoeksema, 1993) mm 2,5-3,5 mm 0,8-1,3

Microgloma pusilla (Jeffreys, 1879) Microgloma tumidula (Monterosato, 1880) mm 1-1,2 mm 0,8-1

pagina 217

Mioerycina coarctata (Wood S.W., 1851) Modiolarca subpicta (Cantraine, 1835) mm 3-4 mm 8-11

Montacuta goudi Van Aartsen, 1996 Montacuta ferruginosa (Montagu, 1808) mm 2-2,6 mm 3-5

Montacuta tenella Lovén, 1846 mm 3-6 Myrtea amorpha (Sturany, 1896) mm 8-11

pagina 218

Myrtea spinifera (Montagu, 1803) Mysella obliquata (Chaster, 1897) mm 8-12 mm 2-2,4

Neolepton sulcatulum (Jeffreys, 1859) Neilonella striolata (Brugnone, 1877) mm 1,2-1,6 mm 4-5

Nucula decipiens Philippi, 1844 Nucula nitidiosa Winckworth, 1930 mm 5-6 mm 7-10

pagina 219

Nucula nucleus (Linnaeus, 1758) mm 8-11 Nucula perminima Monterosato 1875 mm 1,5-2

Nucula tumidula Malm, 1860 Parvicardium scriptum (BDD, 1892) mm 7-10 mm 5-10

Parvicardium vroomi Van Aartsen, Menkhorst & Parvicardium trapezium Cecalupo & Quadri, 1996 Gittenberger, 1984 mm 3-5 mm 3-5 pagina 220

Parilimya loveni Jeffreys, 1882 mm 8-10 Planktomya prima (Locard, 1899) mm 5-8

Poromya granulata (Nyst & Westendorp, 1839) mm 8-10 Potidoma subtrigonum (Fischer, 1874) mm 2-2,5

Pristigloma minima (Seguenza G., 1877) Pseudopythina macandrewi (Fischer P., 1867) mm 1,7-2,1 mm 8-12 pagina 221

Saccella commutata (Philippi, 1844) mm 5-9 Saxicavella jeffreysi Winckworth, 1930 mm 7-10

Scacchia oblonga (Philippi, 1836) mm 6-9 Semeloidea geoffroyi (Payraudeau, 1826) mm 7-12

Spaniorinus reconditus (Fischer P., 1872) mm 5-7,5 Sphenia rueppellii Adams A., 1850 mm 8-10

pagina 222

Thyasira oblonga (Monterosato, 1878) mm 1-1,5

Tellina pygmaea Lovén, 1846 mm 7-9,5

Thyasira subovata Jeffreys, 1881 Turtonia minuta (Fabricius O., 1780) mm 1,5-2 mm 2-3

pagina 223

Yoldiella lucida (Lovén, 1846) mm 3-5 Yoldiella nana (Sars M., 1865) mm 4-6

Yoldiella philippiana (Nyst, 1845) Yoldiella seguenzae Bonfitto & Sabelli, 1995 mm 4-7 mm 3-5

pagina 224

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con il tuo esemplare last choose: direct comparison with your shell C : Larga quanto alta - wide as high

Afrocardium richardi (Audouin, 1826) Axinulus eumyarius (Sars M., 1870) mm 9-10 mm 2,5-3

Bathyarca pectunculoides (Scacchi, 1834) Bankia carinata (Gray J.E., 1827) mm 1,5-3 mm 3-4

pagina 225

Bornia sebetia (Costa O.G., 1829) Cardites akabana (Sturany, 1899) mm 5-7 mm 3-5

Crenella pellucida (Jeffreys, 1850) mm 0,5-0,6 Cyclopecten brundisiensis Smriglio & Mariottini, 1990 mm 2-3

Cyclopecten hoskynsi (Forbes, 1844) Digitaria digitaria (Linnaeus, 1758) mm 8-12 mm 4-7

pagina 226

Diplodonta subrotunda Oliver, 1992 Epilepton parrussetensis Giribet & Peñas, 1998 mm 7-10 mm 1,2-1,4

Gonilia calliglypta (Dall, 1903) Goodallia pusilla (Forbes, 1844) mm 3-5 mm 1-1,5

Goodallia triangularis (Montagu, 1803) Gouldia minima (Montagu, 1803) mm 3-4 mm 8-13

pagina 227

Kelliella abyssicola (Forbes, 1844) Limopsis aurita (Brocchi, 1814) mm 2-2,5 mm 8-13

Limopsis minuta (Philippi, 1836) Limopsis friedbergi Glibert & Van de Poel, 1965 mm 7-12 mm 4-5

Montacuta substriata (Montagu, 1808) Nototeredo norvegica (Spengler, 1792) mm 3-3,5 mm 8-12 pagina 228

Palliolum incomparabile (Risso, 1826) Parvamussium fenestratum (Forbes, 1844) mm 8-12 mm 5-8

Parvicardium minimum (Philippi, 1836) Parvicardium scabrum (Philippi, 1844) mm 4-6,6 mm 6-9

Psiloteredo megotara Pteromeris jozinae Van Aartsen, 1984 (Hanley in Forbes & Hanley, 1848) mm 7-10 mm 3-3,7 pagina 229

Rhomboidella prideauxi (Leach, 1815) Similipecten similis (Laskey, 1811) mm 2-3 mm 5-10

Teredo navalis Linnaeus, 1758 Teredora malleolus (Turton, 1822) mm 6-8 mm 7-10

Thyasira alleni Carozza, 1981 Thyasira croulinensis (Jeffreys, 1847) mm 1,5-2,2 mm 2,5-3 pagina 230

Thyasira granulosa Thyasira striata (Sturany, 1896) (Monterosato, 1874 ex Jeffreys ms.) mm 3-5 mm 5-8

Thyasira succisa (Jeffreys, 1876) Vasconiella jeffreysiana (Fischer P., 1873) mm 6-8 mm 4-5

Verticordia acuticostata (Philippi, 1844) Verticordia granulata Seguenza G., 1860 mm 9-12 mm 7-10

pagina 231

Verticordia quadrata Smith, 1885 Verticordia trapezoidea Seguenza G., 1876 mm 3-5 mm 4-5

pagina 232

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con il tuo esemplare last choose: direct comparison with your shell D : Più alta che larga - higher then wide

Crenella arenaria Monterosato, 1875 ex Martin H. ms. mm 1,5-2,5 Dacrydium hyalinum Monterosato, 1875 mm 2-3

Halicardia ferruginea Di Geronimo, 1974 Limatula subauriculata (Montagu, 1808) mm 9-12 mm 4-6

pagina 233

Limopsis angusta (Jeffreys, 1879) Limatula subovata (Jeffreys, 1876) mm 5-7 mm 5-7

Limopsis tenuis Seguenza G., 1876 Notolimea clandestina Salas, 1994 mm 2-3 mm 0,5-1

Notolimea crassa (Forbes, 1844) Thyasira obsoleta (Verrill & Bush, 1898) mm 3-5 mm 3-4

pagina 234

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con il tuo esemplare last choose: direct comparison with your shell E : Molto alta – Very high

Septifer forskali (Dunker, 1855) mm 5-7

pagina 235

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species terza scelta: scelta della forma third choice: choice of shape più di 10 mm – more than 10 mm

Questa è la tua penultima scelta. Qui in basso hai una serie di immagini di conchiglie per selezionare la forma più adatta e, quindi andare alla pagina indicata. .

This is your second to last choice. On the next page you will see a series of images of shells with the features you select. So you have to go to the the indicated page.

A B C D E

molto schiacciata più larga che alta larga quanto alta più alta che larga molto alta pagina 238 pagina 240 pagina 257 pagina 271 pagina 274

pagina 236

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con la tua conchiglia last choose: direct comparison with your shell fino 10 mm – up to 10 mm

A : molto schiacciata - very flattened

Barnea candida (Linnaeus, 1758) Ensis ensis (Linnaeus, 1758) mm 60-75 mm 100-130

Ensis minor (Chenu, 1843) Petricola pholadiformis Lamarck, 1818 mm 80-130 mm 60-80

Pharus legumen (Linnaeus, 1767) Phaxas adriaticus (Coen, 1933) mm 50-70 mm 16-22 pagina 237

Phaxas pellucidus (Pennant, 1777) Pholas callosa Cuvier, 1817 mm 25-40 mm 60-75

Pho las dactylus Linnaeus, 1758 mm 80-100 Solemya togata (Poli, 1795) mm 20-50

Solen marginatus Pulteney, 1799 Myoforceps aristata mm 100-140 (Dillwyn, 1817 ex Solander ms.) mm 15-20

pagina 238

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con la tua conchiglia last choose: direct comparison with your shell fino 10 mm – up to 10 mm B : più larga che alta - wider than high

Abra alba (Wood W., 1802) Abra longicallus (Scacchi, 1834) mm 19-26 mm 13-17

Abra nitida (Müller O.F., 1776) Abra prismatica (Montagu, 1808) mm 15-20 mm 15-19

Abra segmentum (Récluz, 1843) Abra tenuis (Montagu, 1803) mm 13-16 mm 10-14 pagina 239

Acar plicata (Dillwyn, 1817) Anadara corbuloides (Monterosato, 1878) mm 20-30 mm 50-70

Anadara inaequivalvis (Bruguière, 1789) Anadara polii (Mayer, 1868) mm 50-80 mm 35-50

Anadara transversa (Say, 1822) Antigona lamellaris (Schumacher, 1817) mm 20-25 mm 30-35

Arca noae (Linnaeus, 1758) Arca tetragona Poli, 1795 mm 50-90 mm 20-30 pagina 240

Asperarca nodulosa (Müller O.F., 1776) Atactodea glabrata (Gmelin, 1791) mm 9-14 mm 20-30

Azorinus chamasolen (Da Costa, 1778) Barbatia barbata (Linnaeus, 1758) mm 35-50 mm 40-60

Barnea parva (Pennant, 1777) Bathyarca glacialis (Gray J.E., 1824) mm 20-25 mm 15-23

Callista chione (Linnaeus, 1758) Cardita calyculata (Linnaeus, 1758) mm 70-90 mm 15-23 pagina 241

Clausinella fasciata (Da Costa, 1778) Clausinella brongniartii (Payraudeau, 1826) mm 15-20 mm 10-15

Clavagella aperta Sowerby G.B. I, 1823 Clementia papyracea (Gmelin, 1791) mm 15-25 mm 45-65

Cochlodesma praetenue (Pulteney, 1799) Coralliophaga lithophagella (Lamarck, 1819) mm 20-40 mm 18-26 pagina 242

Corbula gibba (Olivi, 1792) Ctena decussata (Costa O.G., 1829) mm 10-15 mm 12-18

Cucurbitula cymbium (Spengler, 1783) Cuspidaria cuspidata (Olivi, 1792) mm 10-12 mm 10-18

Cuspidaria obesa (Lovén, 1846) Cuspidaria rostrata (Spengler, 1793) mm 10-14 mm 20-35

pagina 243

Diplodonta brocchi (Deshayes, 1850) Donacilla cornea (Poli, 1795) mm 10-16 mm 18-24

Donax semistriatus Poli, 1795 Donax trunculus (Linnaeus, 1767) mm 15-25 mm 25-35

Donax variegatus Gmelin, 1791 Donax venustus Poli, 1795 mm 25-35 mm 18-23

Donax vittatus (Da Costa, 1778) Eastonia rugosa (Helbling, 1779) mm 20-30 mm 60-80 pagina 244

Gafrarium pectinatum (Linnaeus, 1758) Gari tellinella Lamarck, 1818 mm 15-25 mm 15-20

Gari costulata Turton, 1822 Gari depressa (Pennant, 1777) mm 20-26 mm 40-60

Gari fervensis (Gmelin, 1791) Gari intermedia (Deshayes, 1855) mm 27-37 mm 40-50

Gastrana fragilis (Linnaeus, 1767) Glans elegans (Réquien, 1848) mm 30-40 mm 15-22 pagina 245

Glans trapezia (Linnaeus, 1758) Gregariella petagnae (Scacchi, 1832) mm 8-14 mm 13-18

Hiatella arctica (Linnaeus, 1767) Hiatella rugosa (Linnaeus, 1767) mm 17-25 mm 15-30

Idasola simpsoni (Marshall, 1900) Irus irus (Linnaeus, 1758) mm 14-20 mm 18-23

Laternula anatina (Linnaeus, 1758) Lembulus pellus (Linnaeus, 1758) mm 50-70 mm 8-14 pagina 246

Lucinoma spelaeum Palazzi & Villari, 2001 Lutraria angustior Philippi, 1844 mm 12-13 mm 60-80

Lutraria lutraria (Linnaeus, 1758) Lutraria magna (Da Costa, 1778) mm 90-120 mm 70-120

Lyonsia norwegica (Gmelin, 1791) Macoma balthica (Linnaeus, 1767) mm 28-35 mm 20-26

Macoma cumana (Costa O.G., 1829) Macoma melo (Sowerby G.B. III, 1866) mm 30-45 mm 25-30

pagina 247

Mactra lilacea Lamarck, 1818 mm 30-45

Mactra glauca Von Born, 1778 mm 85-115

Mactra olorina Philippi, 1846 Martesia striata (Linnaeus, 1758) mm 25-30 mm 25-35

Musculista perfragilis (Dunker, 1857) Musculista senhousia (Benson in Cantor, 1842) mm 20-30 mm 14-20

pagina 248

Musculus costulatus (Risso, 1826) Musculus discors (Linnaeus, 1758) mm 10-13 mm 14-16

Mya arenaria Linnè, 1758 Nucula hanleyi Winckworth, 1931 mm 50-150 mm 9-13

Nucula sulcata Bronn, 1831 Nuculana illirica Carrozza, 1987 mm 12-17 mm 10-14

Pandora inaequivalvis (Linnaeus, 1758) Pandora pinna (Montagu, 1803) mm 25-40 mm 20-25 pagina 249

Panomya norvegica (Spengler, 1793) Panopea glycimeris (Von Born, 1778) mm 50-60 mm 200-290

Paphia aurea (Gmelin, 1791) Paphia lucens Locard, 1886 mm 20-40 mm 20-30

Paphia rhomboides (Pennant, 1777) Paphia textile (Gmelin, 1791) mm 30-50 mm 30-40

Petricola hemprichi Issel, 1869 Petricola substriata (Montagu, 1808) pagina 250

mm 10-14 mm 15-20

Petricola lithophaga (Retzius, 1786) Pholadidea loscombiana Goodall in Turton, 1819 mm 15-25 mm 25-38

Pitar rudis (Poli, 1795) Scrobicularia cottardi (Payraudeau, 1826) mm 25-30 mm 18-30

Solecurtus multistriatus (Scacchi, 1834) Scrobicularia plana (Da Costa, 1778) mm 40-45 mm 40-55

Solecurtus scopula (Turton, 1822) mm 60-70 Solecurtus strigilatus (Linnaeus, 1767) pagina 251

mm 70-80

Sphenia binghami Turton, 1822 Spisula elliptica gracilis (Locard, 1890) mm 10-13 mm 25-30

Spisula solida (Linnaeus, 1758) Spisula subtruncatula (Da Costa, 1778) mm 22-48 mm 20-30

Striarca lactea (Linnaeus, 1758) Tapes decussatus (Linnaeus, 1758) mm 10-20 mm 40-65

Tapes philippinarum (Adams & Reeve, 1850) pagina 252

mm 40-60 Tellina balaustina (Linnaeus, 1758) mm 13-17

Tellina compressa Brocchi, 1814 Tellina crassa Pennant, 1777 mm 15-23 mm 40-70

Tellina distorta Poli, 1791 Tellina donacina (Linnaeus, 1767) mm 15-21 mm 17-25

Tellina fabula Gmelin, 1791 Tellina incarnata (Linnaeus, 1761) mm 18-23 mm 35-40

Tellina nitida Poli, 1791 Tellina planata (Linnaeus, 1767) pagina 253

mm 40-50 mm 50-70

Tellina pulchella Lamarck, 1818 Tellina serrata Brocchi, 1814 mm 20-32 mm 30-42

Tellina tenuis Da Costa, 1778 Theora lubrica Gould, 1861 mm 20-25 mm 10-12

Timoclea ovata (Pennant, 1777) Thracia convexa (Wood W., 1815) mm 10-20 mm 45-65

pagina 254

Thracia corbuloides Deshayes, 1830 Thracia distorta (Montagu, 1803) mm 40-50 mm 20-25

Thracia gracilis (Jeffreys, 1865) Thracia papyracea (Poli, 1791) mm 23-30 mm 23-40

Thracia pubescens (Pulteney, 1799) Thracia villosiuscula (Mac Gillivray, 1827) mm 50-70 mm 20-25

pagina 255

Venerupis senegalensis (Gmelin, 1791) mm 40-65

pagina 256

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con il tuo esemplare last choose: direct comparison with your shell C : Larga quanto alta - wide as high

Acanthocardia aculeata (Linnaeus, 1758) Acanthocardia deshayesii (Payraudeau, 1826) mm 50-70 mm 30-45

Anodontia fragilis (Philippi, 1836) mm 10-13 Arctica islandica (Linnaeus, 1767) mm 60-100

pagina 257

Acanthocardia echinata echinata Acanthocardia echinata mucronata (Linnaeus, 1758) mm 45-60 (Poli, 1795) mm 35-50

Acanthocardia paucicostata Acanthocardia spinosa (Solander, 1786) (Sowerby G.B. II, 1841) mm 30-43 mm 60-90

Aequipecten opercularis (Linnaeus, 1758) Acanthocardia tuberculata (Linnaeus, 1758) mm 50-90 mm 45-65 pagina 258

Anadara natalensis (Krauss, 1848) Anomia ephippium (Linnaeus, 1758) mm 40-60 mm 40-60

Astarte fusca (Poli, 1795) Astarte sulcata (Da Costa, 1778) mm 18-24 mm 15-26

Cerastoderma edule (Linnaeus, 1758) Cardium indicum Lamarck, 1818 mm 30-40 mm 70-100 pagina 259

Cerastoderma glaucum (Poiret, 1789) Chama aspersa Reeve, 1846 mm 20-30 mm 25-40

Chama circinata Monterosato, 1878 Chama gryphoides (Linnaeus, 1758) mm 20-25 mm 20-28

Chamelea gallina (Linnaeus, 1758) Chamelea striatula (Da Costa, 1778) mm 25-35 mm 10-20

pagina 260

Zygochlamys patagonica (King, 1832) mm 40-70 Circenita callipyga (Born, 1778) mm 35-45

Delectopecten vitreus (Gmelin, 1791) Dendrostrea frons (Linnaeus, 1758) mm 15-20 mm 40-60

Diplodonta rotundata (Montagu, 1803) Divalinga arabica Dekker & Goud, 1995 mm 20-26 mm 12-16

pagina 261

Dosinia lupinus (Linnaeus, 1758) Dosinia exoleta (Linnaeus, 1758) mm 25-30 mm 40-60

Flexopecten flexuosus (Poli, 1795) Flexopecten glaber (Linnaeus, 1758) mm 30-40 mm 50-80

Fulvia australis (Sowerby G.B. I, 1834) Fulvia fragilis (Forskål in Niebuhr, 1775) mm 20-30 mm 35-55

pagina 262

Globivenus effossa Glossus humanus (Linnaeus, 1758) (Philippi, 1836 ex Bivona ms.) mm 20-30 mm 70-80

Glycymeris arabica (Adams H., 1870) Glycymeris bimaculata (Poli, 1795) mm 15-23 mm 80-115

Glycymeris glycymeris (Linnaeus, 1758) Glycymeris insubrica (Brocchi, 1814) mm 40-70 mm 40-60 pagina 263

Lissopecten hyalinum (Poli, 1795) Loripes lucinalis (Lamarck, 1818) mm 17-22 mm 20-24

Lucinoma boreale (Linnaeus, 1758) Mactra stultorum (Linnaeus, 1758) mm 30-39 mm 45-60

Manupecten pesfelis (Linnaeus, 1758) Megaxinus unguiculinus Pallary, 1904 mm 40-70 mm 9-13 pagina 264

Mimachlamys varia (Linnaeus, 1758) Mysia undata (Pennant, 1777) mm 30-50 mm 15-28

Ostrea edulis (Linnaeus, 1758) Ostreola stentina (Payraudeau, 1826) mm 70-100 mm 40-60

Palliolum striatum (Müller O.F., 1776) Palliolum tigerinum (Müller O.F., 1776) mm 17-23 mm 25-30 pagina 265

Parvicardium exiguum (Gmelin, 1791) Parvicardium papillosum (Poli, 1795) mm 10-14 mm 12-16

Pecten jacobeus (Linnaeus, 1758) Pecten maximum (Linnaeus, 1758) mm 100-150 mm 100-160

Aequipecten commutatus ( Monterosato, 1875) Petricola lajonkairii (Payraudeau, 1826) mm 25-30 mm 18-25 pagina 266

Pinctada imbricata radiata. (Leach, 1814) Pododesmus glaucus (Monterosato, 1884) mm 50-100 mm 20-30

Pododesmus patelliformis (Linnaeus, 1758) Pododesmus squamula (Linnaeus, 1758) mm mm 30-40 10-14

Pseudamussium clavatum (Poli, 1795) Pseudamussium peslutrae (Linnaeus, 1771) mm 25-40 mm 35-50

pagina 267

Karnekampia sulcata (Müller O.F., 1776) mm Pseudochama gryphina (Lamarck, 1819) 15-25 mm 35-40

Pteria hirundo (Linnaeus, 1758) Spondylus gaederopus Linnaeus, 1758 mm 60-100 mm 80-135

Spondylus groschi Lamprell & Kilburn, 1995 Spondylus gussoni Costa O.G., 1829 mm 60-75 mm 12-17 pagina 268

Spondylus spinosus Schreibers, 1793 Talochlamys multistriata (Poli, 1795) mm 40-70 mm 25-45

Talochlamys pusio (Linnaeus, 1758) Thyasira biplicata (Philippi, 1836) mm 20-30 mm 9-13

Ungulina cuneata (Spengler, 1782) Venericardia antiquata (Linnaeus, 1758) mm 18-23 mm 25-32 pagina 269

Venus casina Linnaeus, 1758 Venus nux Gmelin, 1791 mm 35-50 mm 30-45

Venus verrucosa Linnaeus, 1758 mm 40-60

pagina 270

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con il tuo esemplare last choose: direct comparison with your shell D : Più alta che larga - higher then wide

Lioberus agglutinans Atrina fragilis (Cantraine, 1835) mm 30-40 (Pennant, 1777) mm 200-300

Laevicardium crassum Laevicardium oblongum (Gmelin, 1791) mm 35-45 (Gmelin, 1791) mm 50-75 pagina 271

Lima hians Lima lima (Gmelin, 1791) mm 20-25 (Linnaeus, 1758) mm 40-70

Lima tuberculata Limatula gwyni (Olivi, 1792) mm 30-45 (Sykes, 1903) mm 9-13

Limea loscombi Modiolus lulat (Sowerby G.B. I, 1823) mm 15-20 (Dautzenberg, 1891) mm 40-65 pagina 272

Neopycnodonte cochlear (Poli, 1795) mm 60-85 Pododesmus squama (Gmelin, 1791) mm 25-30

pagina 273

Ricerca guidata tra le specie marine Guided search among marine species ultima scelta: confronto diretto con il tuo esemplare last choose: direct comparison with your shell E : Molto alta – Very high

Amygdalum politum (Verrill & Smith, 1880) mm 35-50 Brachidontes pharaonis (Fischer P., 1870) mm 25-30

Malleus regulus Crassostrea gigas (Forskål, 1775) mm 40-60 (Thunberg, 1793) mm 200-300

Lithophaga lithophaga Modiolula phaseolina (Linnaeus, 1758) mm 60-100 (Philippi, 1844) mm 20-28 pagina 274

Modiolus auriculatus Modiolus barbatus Krauss, 1848 mm 40-60 (Linnaeus, 1758) mm 40-60

Modiolus adriaticus Mytilaster lineatus (Lamarck, 1819) mm 15-20 (Gmelin, 1791) mm 15-20

Mytilaster marioni Mytilaster minimus (Locard, 1889) mm 15-18 (Poli, 1795) mm 10-20

Mytilaster solidus Mytilus edulis Monterosato, 1872 ex Martin H. ms. mm 10-13 (Linnaeus, 1758) mm 60-75 pagina 275

Mytilus galloprovincialis Perna perna Lamarck, 1819 mm 50-80 (Linnaeus, 1758) mm 70-90

Pinna nobilis Pinna rudis (Linnaeus, 1758) mm 300-800 (Linnaeus, 1758) mm 200-300

Saccostrea cucullata (Born, 1778) mm 50-70 Xenostrobus securis (Lamarck, 1819) mm 20-30

pagina 276

MONOPLACOPHORA

pagina 277

Veleropilina reticulata (Seguenza G. 1876 ) mm 1,5 - 2,0

pagina 278

POLIPLACOPHORA

pagina 279

Acanthochitona crinita Acanthochitona fascicularis (Pennant, 1777) mm 20-35 (Linnaeus, 1767) mm 25-30

Bathychiton biondii Callochiton calcatus Dell'Angelo & Palazzi, 1988 mm 3-5 Dell'Angelo & Palazzi, 1994 mm 4-5

Callochiton septemvalvis Chaetopleura angulata (Montagu, 1803) mm 10-20 (Spengler, 1797) mm 40-50

Chiton corallinus Chiton hululensis (Risso, 1826) mm 10-15 (Smith E.A. in Gardiner, 1903) mm 17-25 pagina 280

Chiton olivaceus Chiton phaseolinus Spengler, 1797 mm 20-40 Monterosato, 1879 mm 7-10

Hanleya hanleyi Ischnochiton dolii (Bean in Thorpe, 1844) mm 10-20 Van Belle & Dell'Angelo, 1998 mm 7-17

Ischnochiton exaratus Ischnochiton rissoi (Sars G.O., 1878) mm 6-10 (Payraudeau, 1826) mm 20-35

Lepidopleurus pepezamorai Ischnochiton usticensis Carmona Zalvide, Urgorri & Garcia, 2004 mm Dell'Angelo & Castriota, 1999 mm 3-5 pagina 281

Ischnochiton vanbellei Lepidochitona canariensis Kaas, 1985 mm 6-10 (Thiele, 1909) mm 5-7,5

Lepidochitona caprearum Lepidochitona cinerea (Scacchi, 1836) mm 13-23 (Linnaeus, 1767) mm 10-16

Lepidochitona furtiva Lepidochitona monterosatoi (Monterosato, 1879) mm 5-7,5 Kaas & Van Belle, 1981 mm 6-12

Lepidopleurus africanus Lepidopleurus algesirensis Nierstrasz, 1906 mm 7-10 (Capellini, 1859) mm 10-16

pagina 282

Lepidopleurus asellus Lepidopleurus bedullii (Gmelin, 1791) mm 14-18 (Dell'Angelo & Palazzi, 1986) mm 5-8

Lepidopleurus cajetanus Lepidopleurus cancellatus (Poli, 1791) mm 15-30 (Sowerby G.B.II, 1840) mm 5-8

Lepidopleurus cimicoides Lepidopleurus geronensis (Monterosato, 1879) mm 3-4 (Kaas & Van Belle, 1985) mm 4-8

Lepidopleurus scabridus Lepidopleurus xanthus (Jeffreys, 1880) mm 5-8 (Kaas & van Belle, 1990) mm 3-4,5 pagina 283

SCAFOPHODA

pagina 284

Antalis agilis Antalis dentalis Sars M. in Sars G.O., 1872 mm 30-60 Linnaeus, 1758 mm 30-40

Antalis entalis Antalis inaequicostatum Linnaeus, 1758 mm 30-50 Dautzenberg, 1891 mm 30-40

Antalis panorma Antalis rossati Chenu, 1842 mm 50-100 Caprotti, 1966 mm 30-50

Antalis vulgaris Cadulus jeffreysii Da Costa, 1778 mm 40-7 (Monterosato, 1865) mm 3-4

pagina 285

Cadulus subfusiformis Dischides politus (Sars M., 1865) mm 1,5-2 (Wood S., 1842) mm 8-10

Entalina tetragona Episiphon filum (Brocchi, 1814) mm 8-12 (Sowerby G.B. II, 1860) mm 7-13

Fustiaria rubescens Pulsellum lofotense (Deshayes, 1826) mm 15-35 (Sars M., 1865) mm 3-7

pagina 286

CEFALOPHODA

pagina 287

Abralia veranyi Argonauta argo (Rueppel, 1844) mm 50-80 Linnaeus, 1758 mm 100-150

Bathypolypus sponsalis Eledone cirrhosa (Fischer, 1892) mm 80-110 (Lamarck, 1798) mm 120-160

Histioteuthis bonnellii Illex coindetii (Ferussac, 1834) mm 100-130 (Verany, 1839) mm 280-370

Loligo media Loligo vulgaris (Linnaeus, 1758) mm 100-140 Lamarck, 1798 mm 400-700 pagina 288

Neorossia caroli Octopus salutii (Joubin, 1902) mm 35-55 Verany, 1836 mm 80-120

Octopus vulgaris Pteroctopus tetracirrhus Cuvier, 1797 mm 150-230 (Delle Chiaje, 1830) mm 100-140

Rhombosepion orbygnyana Rossia macrostoma (Ferussac, 1826) mm 80-120 (Delle Chiaje, 1830) mm 55-85

Sepia elegans Sepia officinalis Blainville, 1827 mm 50-90 Linnaeus, 1758 mm 250-350 pagina 289

Spirula spirula (Linnaeus, 1758) mm 25-45 Todarodes sagittatus (Lamarck, 1798) mm 400-900

pagina 290

Ringraziamenti – Acknowledgments

Le immagini, se non diversamente indicato, sono degli autori. Quelle dei nudibranchi, dei quali abbiamo inserito solo una piccola raccolta, sono di Stefano Guerrieri, quelle degli Scafophoda di Olivier Caro e quelle dei Cefalophoda di Domenico Capua Alcune immagini ci sono state gentilmente messe a disposizione dagli amici e malacologi che ringraziamo sentitamente e che elenchiamo qui sotto: The images, unless otherwise indicated, are of the authors. Those of nudibranc,hs, of which we have included only a small collection, are of Stefano Guerrieri, theese of Scafophoda are from Olivier Caro e theese of Cefalophoda from Domenico Capua. Some pictures have been kindly made available by friends and malacologists that we thank and which are listed below:

ARPAT FAO Natural Hystory Museum Rotterdam National Museum Wales - Amgueddfa Cymru

Arduino Guido Bartolini Stefano Bitetto Giuseppe Campani Enzo Capdevila Miquel Capua Domenico Caro Olivier Gaglini Angelina Gofas et al. Manousis Thanasis Nappo Andrea Nappo Stefano Ovalis Panayotis Paolini Paolo Pelorce & Poutier Pierullo Angela Russo Paolo Salas Carmen Sossi Peter Spanu Maria Teresa

pagina 291

Illex coindetii Illex coindetii (Verany, 1839) photo : Domenico Capua

pagina 292