AIDA GIUSEPPE VERDI Dyrektor Naczelny Tomasz Bęben Dyrektor Artystyczny Paweł Przytocki Chórmistrz, Szef Chóru Dawid Ber
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
AIDA GIUSEPPE VERDI dyrektor naczelny Tomasz Bęben dyrektor artystyczny Paweł Przytocki chórmistrz, szef chóru Dawid Ber dyrektor generalny Peter Gelb honorowy dyrektor muzyczny James Levine dyrektor muzyczny Yannick Nézet-Séguin główny dyrygent Fabio Luisi 2. Anna Netrebko jako Aida. Fot. Marty Sohl/Metropolitan Opera Prapremiera w Operze w Kairze – 24 grudnia 1871 roku Premiera niniejszej inscenizacji w The Metropolitan Opera w Nowym Jorku – 12 sierpnia 1988 roku Transmisja z The Metropolitan Opera w Nowym Jorku – 6 października 2018 roku Przedstawienie trwa ok. 3 godzin 40 minut, z dwiema przerwami Przedstawienie w języku włoskim z napisami w języku polskim Giuseppe Verdi Aida 3. AIDA OPERA W CZTERECH AKTACH LIBRETTO: ANTONIO GHISLANZONI wg AUGUSTE’A MARIETTE’A OSOBY Aida sopran Amneris mezzosopran Radames tenor Amonasro baryton Faraon bas REALIZATORZY reżyseria Sonja Frisell scenografia Gianni Quaranta kostiumy Dada Saligeri światło Gil Wechsler choreografia Alexei Ratmansky OBSADA Aida Anna Netrebko Amneris Anita Rachvelishvili Radames Aleksandrs Antoņenko Amonasro Quinn Kelsey Faraon Ryan Speedo Green soliści, chór, balet i orkiestra The Metropolitan Opera dyrygent Nicola Luisotti AKCJA ROZGRYWA SIĘ W EGIPCIE PODCZAS PANOWANIA FARAONÓW 4. NICOLA LUISOTTI DYRYGENT Światowej sławy dyrygent operowy – dyrektorem muzycznym Teatro San Carlo i koncertowy. W latach 2009-2018 dyrektor w Neapolu. Występuje w Wiedeńskiej Ope- muzyczny Opery w San Francisco, z którą jest rze Państwowej, Teatro Alla Scala, weneckiej związany od 2005 r. Za doskonałość artystycz- La Fenice, Teatro Comunale w Bolonii, operach ną otrzymał medal tej Opery. Jest także drugim we Frankfurcie, Stuttgarcie, Dreźnie, Walencji, dyrygentem w Teatro Real w Madrycie. Karierę Los Angeles, Toronto, Tokio i innych. Otrzy- dyrygencką rozpoczął jako kierownik chóru mał 39. Nagrodę Premio Puccini w związku w weneckim teatrze La Fenice. W La Scali asy- z setną rocznicą wystawienia opery Dziewczy- stował wybitnym dyrygentom: Riccardo Mutie- na z Dzikiego Zachodu w Metropolitan Opera. mu i Lorinowi Maazelowi. Pierwszą operą, którą W rozpoczynającym się sezonie w tym teatrze zadyrygował, był Stiffelio G. Verdiego w 2000 r. zadyryguje przedstawieniami Aidy, Traviaty w teatrze w Trieście. W latach 2009–2012 i Rigoletta. Ma też w planach szereg koncertów, Luisotti był głównym dyrygentem gościnnym m.in. IX Symfonię L. van Beethovena w Narodo- orkiestry symfonicznej w Tokio, następnie wym Audytorium Muzycznym w Madrycie. ANNA NETREBKO AIDA (SOPRAN) Rosyjska sopranistka, urodzona w 1971 r. sewilskim G. Rossiniego, Paminy w Czaro- Porównuje się ją z Marią Callas. Jako jedyna dziejskim flecie W.A. Mozarta i in. Oklaskuje śpiewaczka w dziejach Metropolitan Opera trzy ją publiczność najlepszych scen operowych razy z rzędu otwierała nowy sezon. Studiowa- świata. W Metropolitan Opera wystąpiła po ła w konserwatorium w Sankt Petersburgu. raz pierwszy w 2002 r. jako Natasza w operze Jej mentorem był Walerij Giergiew. Jest laure- Wojna i pokój S. Prokofiewa. W latach 2003 atką głównych nagród na konkursach wokal- i 2004 została uznana za najlepszą śpiewaczkę nych im. Glinki w Moskwie oraz im. Rimskiego- w dorocznym plebiscycie austriackiego wydaw- -Korsakowa w Petersburgu. Zadebiutowała nictwa Festspiele głosami krytyków operowych, w 1994 r. w Teatrze Maryjskim w roli Zuzanny menedżerów, muzyków i widzów z całej Europy. w Weselu Figara W.A. Mozarta. Ma w reper- W 2014 r. zaśpiewała hymn olimpijski podczas tuarze niemal wszystkie dzieła kompozytorów ceremonii otwarcia Zimowych Igrzysk Olimpij- rosyjskich, a także partie tytułowe w operach skich w Soczi. Angażuje się w akcje charyta- Łucja z Lammermooru G. Donizettiego, Luna- tywne, np. przekazała 19 tys. dolarów dla opery tyczka V. Belliniego, partie Rozyny w Cyruliku w Doniecku. Od 2006 r. jest obywatelką Austrii. ANITA RACHVELISHVILI AMNERIS (MEZZOSOPRAN) Gruzinka, absolwentka Konserwatorium (ponownie z J. Kaufmannem), San Francisco w Tbilisi, uhonorowana Nagrodzą im. P. Bur- Opera oraz Seattle Opera. Sukcesem był także chuladze, uczestniczka programu dla młodych jej występ w Carnegie Hall w koncertowym artystów przy Teatro alla Scala. Od czasu wy- wykonaniu Adriany Lecouvreur F. Cilei obok stępu w roli Carmen w przedstawieniu inaugu- A. Gheorghiu i J. Kaufmanna. Jej repertuar rującym sezon w tym teatrze (2009, partnero- obejmuje również partie: Adalgisy w Normie wał jej J. Kaufmann, dyrygował D. Barenboim) V. Belliniego, Maryny Mniszchówny w Bory- uważana jest za jedną z najwybitniejszych sie Godunowie M. Musorgskiego, Charlotty współczesnych wykonawczyń tej partii. W roli w Wertherze J. Masseneta, Liubaszy w Carskiej Carmen wystąpiła później w Canadian Opera narzeczonej M. Rimskiego-Korsakowa, Dalili Company w Toronto, Staatsoper w Berlinie oraz w Samsonie i Dalili C. Saint-Saënsa, Dulcynei Arena di Verona (partnerował jej M. Álvarez), w Don Kichocie J. Masseneta i Konczakówny w Metropolitan Opera (z R. Alagną w roli Don w Kniaziu Igorze A. Borodina. José), Bayerische Staatsoper w Monachium Giuseppe Verdi Aida 5. ALEKSANDRS ANTOŅENKO RADAMES (TENOR) Łotysz. Jego karierę zapoczątkowały laury: no w Simonie Boccanegrze, Alfred w Traviacie) Paul Sakss Prize w 2002 r. oraz Wielka i rosyjskich kompozytorów (Herman w Damie Łotewska Nagroda Muzyczna w 2004 r. pikowej P. Czajkowskiego, Siergiej w Lady Na deskach Met zadebiutował w 2009 r. jako Makbet mceńskiego powiatu D. Szostakowicza). Książę w Rusałce A. Dvořáka. Na tej scenie Występował m.in. w Royal Opera House Covent zaśpiewał też partię Grigoriego w Borysie Garden w Londynie, Semperoper w Dreźnie, Godunowie M. Musorgskiego, Pollione w Normie Deutsche Oper w Berlinie, Arena di Verona. V. Belliniego, Don Joségo w Carmen G. Bizeta, Bierze udział w festiwalach, m.in. w Baden- Kalafa w Turandot G. Pucciniego oraz tytuło- -Baden i w Salzburgu (partia Otella w spektaklu wą w Otellu G. Verdiego na otwarcie sezonu pod batutą Riccarda Mutiego). Jest laureatem 2015/2016. Jego repertuar obejmuje głównie wielu nagród, w tym austriackiej Grand Prix partie z oper G. Pucciniego (Kawaler Des Grieux de la Culture 2014. Pod batutą Nicoli Luisottie- w Manon Lescaut, Cavaradossi w Tosce, Dick go wystąpił w 2013 r. w mediolańskim Teatro Johnson w Dziewczynie z Dzikiego Zachodu), alla Scala, kreując rolę Ismaela w Verdiowskim G. Verdiego (Radames w Aidzie, Gabriele Ador- Nabucco. QUINN KELSEY AMONASRO (BARYTON) Amerykanin, urodzony w Honolulu. Występuje repertuar oper włoskich, ale ma też w dorobku na najlepszych światowych scenach, takich jak: partie Melota w Tristanie i Izoldzie R. Wagnera Opera Liryczna w Chicago, Opera Paryska, czy tytułową w Don Giovannim W.A. Mozarta. Norweska Opera Narodowa, opery w San Fran- Artysta występuje także w koncertach i re- cisco, Santa Fe, Rzymie, Frankfurcie, Deutsche citalach w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Oper w Berlinie i in. W The Metropolitan Opera Brytanii, Niemczech i Norwegii. Ma w reper- po raz pierwszy wystąpił w 2008 r. jako Schau- tuarze m.in. IX Symfonię L. van Beethovena, nard w Cyganerii G. Pucciniego. Na tej scenie VIII Symfonię G. Mahlera, Carmina Burana C. oklaskiwano go też w rolach Marcella w tym Orffa oraz Stabat Mater K. Szymanowskiego. samym dziele, Monterone w Rigoletcie, Ger- Ukończył Uniwersytet Hawajski. Reprezentował monta w Traviacie, hrabiego Di Luny w Truba- Stany Zjednoczone w konkursie BBC Cardiff of durze G. Verdiego, Petera w Jasiu i Małgosi the World w 2005 r. Jest laureatem nagrody E. Humperdincka oraz Enrica w Łucji z Lam- Beverly Sills, przyznawanej młodym artystom merooru G. Donizettiego. Wykonuje głównie w Metropolitan Opera. SONJA FRISELL REŻYSERIA Angielska reżyser, laureatka nagrody Emmy. Opera Paryska i wiele innych. Wyreżyserowa- Studiowała fortepian i grę aktorską w Guidhall ła m.in. Salome, Don Carlosa, Kopciuszka, Bal School of Music and Drama w Londynie. Była maskowy, Moc przeznaczenia, Czarodziejski flet, uczennicą słynnego reżysera Karla Eberta. Eugeniusza Oniegina. W Met zadebiutowała Przez wiele lat pracowała jako asystentka jako asystentka reżysera w przedstawieniu reżysera w mediolańskiej La Scali. W latach Włoszki w Algierze w 1981 r., w którym współ- 80. zaczęła tworzyć własne inscenizacje. pracowała z reżyserem Jeanem-Pierrem Zaliczana jest do najwybitniejszych współcze- Ponnelle. W 1988 r. wyreżyserowała w tym snych reżyserów scenicznych. Przygotowywała teatrze Verdiowską Aidę, która to insceniza- inscenizacje dla najważniejszych europejskich cja jest w repertuarze do dziś. Za telewizyjną i amerykańskich teatrów operowych, takich jak: transmisję Aidy z Metropolitan Opera w 1990 r. Metropolitan Opera, Opera Liryczna w Chicago, otrzymała nagrodę Emmy. Frisell podkreśla, Opera w San Francisco, londyński Covent Gar- że w pracy reżyserskiej punktem wyjścia jest den, brukselski Theatre de la Monnaie, Teatro dla niej tekst dramatyczny i muzyczny. Colon w Buenos Aires, Teatro Regio w Turynie, 6. TYSIĄC DWIEŚCIE RAZY. MOŻE NAWET WIĘCEJ Kampania egipska Napoleona Z drugiej strony zetknięcie się Bonaparte (1798–1801) pod mieszkańców Egiptu z cywilizacją względem militarnym zakończyła europejską w jej najlepszym się niepowodzeniem. Pod innymi wydaniu zapoczątkowało przemiany względami jednak jej doniosłe światopoglądowe w świecie znaczenie nie straciło aktualności muzułmańskim. Sprzyjało im po dzień dzisiejszy. objęcie władzy w Egipcie (1805) przez światłego Muhammada Egipt, pozostający prowincją Ali, założyciela dynastii panującej rozległego Imperium Osmańskiego, w tym kraju do roku 1914. Choć był krainą niemal nieznaną.