DOCSLIB.ORG

Uniwersytet Im. Adama Mickiewicza W Poznaniu Wydział Historyczny Instytut Historii Filip Kucera Wacław „Emir” Rzewuski

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Uniwersytet Im. Adama Mickiewicza W Poznaniu Wydział Historyczny Instytut Historii Filip Kucera Wacław „Emir” Rzewuski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Historyczny Instytut Historii Filip Kucera Wacław „Emir” Rzewuski (1784-1831): podróżnik i żołnierz Praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dra hab. Tadeusza Kotłowskiego w Zakładzie Historii Powszechnej XIX i XX wieku Instytutu Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Poznań 2016 1 SPIS TREŚCI: Wykaz skrótów występujących w pracy ……………………………………….………….. s. 4 WSTĘP ………………………………......….……………………………...……………….s. 5 ROZDZIAŁ I: ZARYS HISTORII RODZINY RZEWUSKICH………………….……....s. 22 Legendarne początki, herb, siedziba ……………………………………...…….………….s. 22 Herb………………………………………………………………….…......…….……...…s. 27 Siedziba rodu - Podhorce …………………………………………………...…....………..s. 28 Ascendenci rodu …………………………………………………………………….……..s. 37 Michał Florian Rzewuski ……………………………………….………………………….s. 38 Stanisław Mateusz ………………………………………...…………………….…………s. 42 Wacław Piotr Rzewuski ………………………………………………...….………………s. 45 SEWERYN RZEWUSKI ………………………………………………………………….s. 51 Sprawa dysydentów ………………………………………………………………………..s. 53 Sejm Repninowski i niewola kałuska ………………………………………………….…...s. 56 Buława hetmańska …………………………………………………………………………s. 64 Ubezwłasnowolnienie biskupa Kajetana Sołtyka ..........................…………………….…..s. 69 Sejm Wielki …………………………………………………………...……………………s. 73 Zmierzch hetmana …………………………………………………...………………….....s. 84 ROZDZIAŁ II: DZIECIŃSTWO I MŁODOŚĆ WACŁAWA RZEWUSKIEGO ………..s. 88 OD NARODZIN DO DOJRZAŁOŚCI ……………………………………………..……..s. 88 Edukacja ……………………………………………………………………………….......s. 90 Małżeństwo ………………………………………………………………………..……….s. 92 Kopalnie Wschodu..........……………………….……………………………….………….s. 98 W armii Jego Cesarskiej Mości ………..……………………………………......………..s. 102 LATA 1811-1817………………….………………………………………………...……s. 104 Działalność na polu oświaty ……….…….……………………………………..………...s. 108 Kongres Wiedeński …………………….…………………………………..……………..s. 116 ROZDZIAŁ III: KOŃ ARABSKI NA WSCHODZIE I ZIEMIACH POLSKICH ….…..s. 121 KONIE CZYSTEJ KRWI W KULTURZE ARABSKIEJ …………………….………....s. 121 Korzenie rasy arabskiej ……………………………………………………….………….s. 122 Islam a konie czystej krwi ………………………………………………….……………..s. 126 Koń w literaturze arabskiej ………………………………………………………………s. 128 Użytkowanie koni pustyni ……………………………………………………………...…s. 130 KOŃ W POLSKIEJ TRADYCJI I HODOWLI ……………………………………...…..s. 132 KONIE ORIENTALNE NA ZIEMIACH POLSKICH ……………………………..…...s. 138 ROZDZIAŁ IV: PODRÓŻ NA WSCHÓD ………………………………………………s. 157 PRZYGOTOWANIA DO WYJAZDU ……………………………………………...…...s. 157 PIERWSZY ETAP WYPRAWY …………………………………………………...……s. 161 Emir Beduinów, Szejk Arabów …………………………………………………………..s. 163 Nowe znajomości, stare przyjaźnie ………………………………………………………s. 170 Trudności związane z zakupem koni ……………………………………………………..s. 177 DRUGI ETAP WYPRAWY ………………………………………………………..…...s. 186 Aleppo ……………………………………………………………………………………s. 187 2 Palmira …………………………………………………………………………………...s. 192 REWOLUCJA W ALEPPO………………………………………………...…………….s. 196 Podłoże buntu ………………………………………………………………………...…..s. 196 Szpiedzy i agenci ……….…………………………………………………………………s. 198 Powstanie ……….…………………………………………………………………..……s. 206 Pierwsze trudności ..………………..……………………………………………………..s. 214 ROZDZIAŁ V: PO POWROCIE (LATA 1820-1825) …………………………………..s. 221 KŁOPOTY FINANSOWE ….……………………………………………………………s. 221 DALSZE LOSY EMIRA ………………………………………………………………...s. 237 Stado hrabiego ………….……………………………………………………………..…s. 237 Sawrań ………….……………………………………………………………………..…s. 239 Stosunki z sąsiadami ………………………………………………………………...……s. 243 ROZDZIAŁ VI: PATRIOTA I ŻOŁNIERZ ………………………………...…………...s. 253 KONSPIRACJA ………………………………………………………………………….s. 253 Sytuacja w Rosji …………………………………………...……………………………..s. 253 W konspiracji niepodległościowej …….………………………………………………….s. 256 Ataman Rewucha ………………………………....………………………………………s. 263 POWSTANIE ………………………………………………...…………………………..s. 270 Pierwsze uniesienie ………………………………………………………………………s. 270 Zjazd w Kranosiółce .……………………………………………..………………………s. 281 Przed walką …….…………………………..…………………………………………….s. 289 Daszów ………………………………………………………………………………...…s. 290 Dalsze losy uczestników powstania ………………………………………………………s. 299 Tajemnica śmierci Emira …...………………………………………………………...….s. 300 Represje …………………………………………………………………………………..s. 307 LOSY POTOMKÓW HRABIEGO ………………………………………..…………….s. 310 ROZDZIAŁ VII: DZIEŁO WACŁAWA RZEWUSKIEGO…….……………………… s. 324 PRACA NAUKOWA………………………..…………………….………………….…. s. 324 TWÓRCZOŚĆ ARTYSTYCZNA…….………………………………..……….………. s. 329 Wiersze i poematy……………………………………………….…………….…………. s. 329 Rzewuski jako muzyk……………………………………………………….……………. s. 330 KONIE HRABIEGO ………………….……….………………………………..………. s. 331 UPAMIĘTNIENIE …………………..….…………………………………………….… s. 337 ZAKOŃCZENIE ………………………….……….……………………………………. s. 342 Bibliografia……………………………………………………………………...….…..…s. 344 Spis ilustracji………………………………………………………………………….…..s. 376 3 Wykaz skrótów występujących w pracy: AGAD: Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie Podh.: Archiwum Narodowe w Krakowie. Archiwum Sanguszków. Archiwa Podhoreckie Bibl. PAN: Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Krakowie BN: Biblioteka Narodowa w Warszawie BOss: Biblioteka Ossolineum we Wrocławiu B. Czart.: Muzeum Narodowe w Krakowie. Biblioteka Czartoryskich BAN USRR Lwów: Naukowa Biblioteka Akademii Nauk USRR we Lwowie Zb. A. Czołowskiego: Zbiory Aleksandra Czołowskiego Zb. Pop.: Zbiór Popielów 4 WSTĘP Dziesięć lat po tajemniczym zaginięciu hrabiego Wacława „Emira” Rzewuskiego anonimowy twórca, publikujący w czasopiśmie „Demokrata Polski”, napisał: „Pamiętniki powstania Litwy i ziem ruskich, równie jak i inne pisma w emigracyi ogłaszane, nie uczyniły nawet wzmianki o Wacławie Rzewuskim, który jednak był jednym z pierwszych na Podolu co podniósł oręż dla wywalczenia niepodległości narodowej w 1831 roku, i śmiercią walecznych poległ w jej obronie. Podając do publicznej wiadomości krótki rys jego żywota, oddajemy bezinteresowny hołd jego cnotom, zasługom i poświęceniu, a razem cześć popiołom męża, którego imię ma prawo w dziejach ojczystych być zamieszczone”1. Rzeczony „rys żywota” był rzeczywiście krótki i chociaż interesujący, nie wyczerpał zagadnienia życia i śmierci hrabiego. Sytuacji nie zmieniły publikowane jeszcze w XIX wieku opracowania, wskutek czego jeden z biografów Wacława, Antoni Józef Rolle, zauważył: „[…] życie Emira, choć tylekroć razy opowiedziane, należycie jeszcze zbadanym nie zostało, a wdzięczny to i pouczający nawet dla badacza temat”2. Dziś, mimo iż od bitwy daszowskiej powstało dwadzieścia poświęconych Rzewuskiemu utworów literackich i niemal drugie tyle opracowań na jego temat, powyższe stwierdzenie pozostaje aktualne. Zagadnienie postaci hrabiego nie doczekało się gruntownych i całościowych badań, wspomniane opracowania w większości odnoszą się do wybranych fragmentów jego życia, wiele z nich powstało w oparciu o pojedyncze, lub niewiarygodne źródła. O ile „hipologiczny” i „arabski” wątek biografii Emira stanowił przedmiot zainteresowania orientalistów czy hodowców koni czystej krwi, badacze zajmujący się zagadnieniem polskiej działalności konspiracyjnej i patriotycznej w XIX wieku, nie poświęcili Rzewuskiemu zbyt wiele uwagi. A przecież to temat niesłychanie ciekawy. Już Lucjan Siemieński pisał o Wacławie: „Nie znam też człowieka, któryby w naszych prozaicznych czasach tyle dostarczył poetycznego wątku co on, nietylko całem życiem, lecz nawet i śmiercią. Poledz wśród boju byłoby rzeczą zwyczajną - tylu innych tak ginęło i ginie - ale ginąć tajemniczo - bez śladu… nie każden potrafi”3. Piotr Jaxa Bykowski, jeden z XIX-wiecznych biografów Rzewuskiego, zdawał sobie sprawę z niedoskonałości powstałych dotąd opracowań. Podkreślał potrzebę wypełnienia 1 Krótki rys żywota Wacława Rzewuskiego, anonimowy artykuł opublikowany w: „Demokrata Polski”. t. III, od 14 II 1840 do 21 VI 1841, s. 223. 2 A. J. Rolle, Emir Rzewuski, [w:] Wybór Pism, t. III, Sylwetki literackie, Kraków 1966, s. 9. 3 L. Siemieński, Wacław Rzewuski i przygody jego w Arabii opowiedziane z pism pozostałych po nim, Kraków 1870, s. 132. 5 istniejącej luki, poprzez przeprowadzenie gruntownych badań źródłowych. W 1879 roku napisał: „Z połączenia tedy naszych monografij [dotyczących Wacława Rzewuskiego – F. K.] może ktoś, rzeczy bliżej jeszcze świadomy, utworzy jedne całość”4. Koncepcja, cel i zakres pracy Niniejsza rozprawa podejmuje próbę przedstawienia całości zagadnienia, tj. biografii Wacława „Emira” Rzewuskiego, ocenę jego dokonań, opis losów jego potomków i historii rodu Rzewuskich od ich legendarnych, baśniowych początków. To ostatnie zagadnienie ma osobliwie istone znaczenie. Poznać hrabiego Rzewuskiego, zrozumieć motywy jego decyzji, przyczyny podejmowanych przez niego działań, można tylko w oparciu o dokładną znajomość historii rodu, z którego pochodził. Losy przodków Wacława, wybory jakich dokonywali i ich znaczenie nie tylko dla rodziny, ale i całej Rzeczypospolitej stały się brzemieniem, spod ciężaru którego hrabia nigdy się nie uwolnił. Genealogia ukształtowała osobowość Rzewuskiego, zdeterminowała nie tylko jego życie, ale i śmierć. Dla właściwego przedstawienia tematu, w szerokim jego rozumieniu, historii rodziny Rzewuskich poświęcono osobny rozdział niniejszej rozprawy. Biografia złotobrodego Emira to ostatni rozdział rodzinnej sagi, losy jego potomków to jej epilog. Ze względu na bezpośredni związek z omawianym tematem, w prezentowanej pracy szeroko przedsawiono zagadnienie historii hodowli koni arabskich na ziemiach polskich. Kwestia ta ma dla biografii Wacława pierwszorzędne znaczenie: dopiero gruntowna znajomość warunków rodzimej hodowli i jej kondycji w przededniu wyprawy hrabiego, pozwala właściwie ocenić jego dokonania na tym polu.
Load more

Recommended publications
  • How Marywil Came to Be. the Creation of Warsaw's Residential and Commercial Complex in the Light of the Correspondence Betwee
    Jarosław Pietrzak HOW MARYWIL CAME TO BE. THE CREATION OF WARSAW’S RESIDENTIAL AND COMMERCIAL COMPLEX IN THE LIGHT OF THE CORRESPONDENCE BETWEEN OTTON FRYDERYK FELKERSAMB AND MARIA KAZIMIERA SOBIESKA FROM 1694* Introduction The area of the Marywil complex, once located between today’s Józefa Piłsudskiego Square and Moliera Street, Wierzbowa Street, and Senatorska Street, currently houses the monumental edifice of Teatr Wielki and its adja- cent parking lot. The history of the complex combining residential and com- mercial functions has already been thoroughly studied and described in sec- ondary sources; it would seem that there is nothing to add or modify within this area of research1. * The text was written as part of the grant project NCN FUGA 4 (agreement UMO-2015/16/S/HS3/00095) entitled “Organisation and operation of the courts of Maria Kazimiera d’Arquien Sobieska in Poland, Italy, and France in the years 1658–1716”. 1 M. Karpowicz, Sztuka oświeconego sarmatyzmu: antykizacja i klasycyzacja w środowisku warszawskim czasów Jana III, Warsaw 1970, pp. 163–165; idem, Sztuka Warszawy drugiej połowy XVII w., Warsaw 1975, pp. 45–47; A. Rychłowska-Kozłowska, Marywil, Warsaw 1975; W. Fijałkowski, Szlakiem Jana III Sobieskiego, Warsaw 1984, pp. 56–61; J. Putkowska, Architektura Warszawy w XVII wieku, Warsaw 1991, pp. 94–97; idem, Warszawskie rezydencje na przedmieściach i pod miastem w XVI–XVIII wieku, Warsaw 2016, pp. 41–42; M. Omilanowska, Świątynie handlu. Warszawska architektura komercyjna doby wielkomiejskiej, Warsaw 2004, pp. 56–59; idem, “Wokół Teatru Wielkiego. Od Marywilu do Pasażu Luxenburga”, Almanach Warszawy 2014, vol. 10, pp. 255–272; T.
    [Show full text]
  • Dress and Cultural Difference in Early Modern Europe European History Yearbook Jahrbuch Für Europäische Geschichte
    Dress and Cultural Difference in Early Modern Europe European History Yearbook Jahrbuch für Europäische Geschichte Edited by Johannes Paulmann in cooperation with Markus Friedrich and Nick Stargardt Volume 20 Dress and Cultural Difference in Early Modern Europe Edited by Cornelia Aust, Denise Klein, and Thomas Weller Edited at Leibniz-Institut für Europäische Geschichte by Johannes Paulmann in cooperation with Markus Friedrich and Nick Stargardt Founding Editor: Heinz Duchhardt ISBN 978-3-11-063204-0 e-ISBN (PDF) 978-3-11-063594-2 e-ISBN (EPUB) 978-3-11-063238-5 ISSN 1616-6485 This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 04. International License. For details go to http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/. Library of Congress Control Number:2019944682 Bibliographic information published by the Deutsche Nationalbibliothek The Deutsche Nationalbibliothek lists this publication in the Deutsche Nationalbibliografie; detailed bibliographic data are available on the Internet at http://dnb.dnb.de. © 2019 Walter de Gruyter GmbH, Berlin/Boston The book is published in open access at www.degruyter.com. Typesetting: Integra Software Services Pvt. Ltd. Printing and Binding: CPI books GmbH, Leck Cover image: Eustaţie Altini: Portrait of a woman, 1813–1815 © National Museum of Art, Bucharest www.degruyter.com Contents Cornelia Aust, Denise Klein, and Thomas Weller Introduction 1 Gabriel Guarino “The Antipathy between French and Spaniards”: Dress, Gender, and Identity in the Court Society of Early Modern
    [Show full text]
  • Rozbieżności W Gronie Opozycji Przeciwko Rządom Króla Augusta II W Koronie W Okresie Dominacji Szwedzkiej W Latach 1704–1706
    Echa Przeszłości XX/1, 2019 ISSN 1509–9873 DOI 10.31648/ep.4836 Rafał Kowalski Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Rozbieżności w gronie opozycji przeciwko rządom króla Augusta II w Koronie w okresie dominacji szwedzkiej w latach 1704–1706 Streszczenie: Niniejszy artykuł porusza kwestię rozbieżności, jakie wystąpiły wśród oponentów króla Augusta II Wettyna w Koronie w latach 1704–1706. Najazd szwedzki na Rzeczpospolitą w 1702 r. doprowadził do zaognienia napiętej sytuacji, jaka panowała pomiędzy poddanymi a próbującym umoc- nić swoje rządy Augustem II. Wywodząca się głównie z Wielkopolski opozycja zawiązała konfederację antykrólewską. W lutym 1704 r. konfederaci pod wpływem szwedzkich nacisków doprowadzili do de- tronizacji króla Augusta, a następnie do elekcji antykróla – wywodzącego się z kręgu opozycji wojewodę poznańskiego Stanisława Leszczyńskiego. Narzucony szlachcie przez szwedzkiego monarchę Karola XII król nie zyskał akceptacji wśród innych opozycjonistów. Szybko dały o sobie znać rozbieżności nie tylko celów politycznych liderów malkontenckich, ale także niezaspokojona ambicja i zazdrość z powodu wy- niesienia na tron osoby ze swojego kręgu społecznego, do tego pozbawionej autorytetu. Prymas Michał Radziejowski, jeden z głównych sprawców detronizacji króla Augusta, po elekcji Leszczyńskiego odsunął się od działalności politycznej. Podobnie postąpili inni przywódcy malkontenccy. Brutalność szwedzkich najeźdźców, a także nieudolność Leszczyńskiego nie uspokoiła sytuacji w Rzeczypospolitej. Większość szlachty pozostała wierna
    [Show full text]
  • The Sobieski Family: History, Culture and Society. Insights Between Rome, Warsaw and Europe
    The Sobieski Family: history, culture and society. Insights between Rome, Warsaw and Europe. 17 October 2019, Museum of King Jan III’s Palace at Wilanów, Villa Intrata 1. Alessandro Boccolini (University of Tuscia) La Lega Santa del 1684 e l’ambasciata straordinaria di Angelo Morosini alla corte di Jan III Sobieski tratta dalle carte conservate presso l’Archivio di Stato di Venezia. In the aftermath of the liberation of Vienna, papal diplomacy was activated to extend the Polish- imperial league to the Serenissima Republic of Venice. Mons. Buonvisi, the ordinary nuncio in Vienna, was to coordinate diplomacy. Such a political effort would lead to the signing of the Holy League between the Empire, Poland and Venice. The contribution aims to retrace the complex phases leading to the signing of the league, with particular attention to the embassy of Warsaw, held by Angelo Morosini between May and June 1684, sent by the Republic of Venice to inform Jan III of the ratification of the treaty. This embassy is testified by a Report still unpublished and preserved in the State Archives of Venice which, in combination with the already investigated diary of Giacomo Cavanis, Morosini’s personal secretary, which give a perfect picture of those agitated phases of the struggle against the infidel Turk. 2. Oleksii Sokyrko (Taras Schevchenko National University of Kyiv) Jan Sobieski, Ukrainian Cossacks and Raid War Strategy at the Ottoman border. Coalition wars of European states with the Ottoman Empire of the late 17th century were the last phase of Turkish expansion to the West. Just then the talent of Jan Sobieski was most discovered as a diplomat and commander.
    [Show full text]
  • Marysieńka I Sobieski. Wielka Miłość” Jest Kolejnym ISBN: 978-83-65838-05-6 Tytułem Cyklu
    Poznaj sekrety związku króla Jana III Polecamy serię Sobieskiego z Marią Kazimierą, zwaną biografii Marysieńką. Daj się porwać niezwykłej historycznych opowieści rozgrywającej się na tle burzliwych Iwony Kienzler Iwona Kienzler dziejów Rzeczypospolitej szlacheckiej! – znana pisarka i popularyzatorka historii. Przekonaj się, dlaczego historia namiętności Pasjonuje ją życie wielkich łączącej zwycięzcę spod Wiednia Polaków, których chętnie przybliża nam jako zwykłych i jego uroczą francuską małżonkę ludzi z ich przywarami, określana bywa „jednym z najosobliwszych dziwactwami i słabościami. w świecie zdarzeń miłosnych”. Dużo miejsca poświęca też ciekawostkom, nie unikając Nowa książka IWONY KIENZLER pikantnych szczegółów – autorki bestsellerowych biografii osadzonych w realiach obyczajowych epoki. – to fascynująca love story w cieniu Pierwsza książka tej poczytnej wielkiej historii. Autorki, która otworzyła cykl biografii historycznych wydawnictwa Lira, to „Jagiellonowie. Miłosne sekrety wielkiej dynastii”. „Marysieńka i Sobieski. Wielka miłość” jest kolejnym www.wydawnictwolira.pl ISBN: 978-83-65838-05-6 tytułem cyklu. Patronat medialny cena: 39,99 zł (w tym 5% VAT) Konsultacja: Sylwia Łapka-Gołębiowska Redakcja: Ewa Popielarz Korekta: Marek Kowalik Skład: Igor Nowaczyk Projekt okładki: Magdalena Wójcik Zdjęcie na okładce: © darkbird / 123rf.com Zdjęcie autorki: © Maciej Zienkiewicz Photography Źródła ilustracji: zbiory Biblioteki Narodowej w Warszawie, www.polona.pl, domena publiczna Producenci wydawniczy: Marek Jannasz, Anna Laskowska © Copyright by Lira Publishing Sp. z o.o., Warszawa 2017 Wydanie pierwsze Warszawa 2017 ISBN: 978-83-65838-05-6 www.wydawnictwolira.pl Wydawnictwa Lira szukaj też na: Druk i oprawa: Pozkal W dynastii, której nie było, Wiele tajemnic się skryło. Lew Lechistanu, wódz sławny, Na polu walki był wprawny. W Marysieńce zakochany, Przez żołnierzy miłowany, Na tronie z wyboru zasiadł, Dla syna tronu nie posiadł.
    [Show full text]
  • Gadocha PL 30-084 Kraków
    T. XV (2012) Z. 1 (29) ROCZNIK ISSN 1509-1074 HISTORII PRASY POLSKIEJ DOI: 10.2478/v10272-012-0006-x The serial newsletter Dyáriusz Sytuacja polityczna Seimu Electionis of 1697 w Polsce i Europie on the political situation in na łamach gazety Poland and Europe seryjnej „Dyáriusz Seimu Electionis” z 1697 roku Instytut Historii Marcin Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN ul. Podchorążych 2 GADOCHA PL 30-084 Kraków KEY WORDS: SŁow A KlUczE: Poland in the late 17th century, the Election Sejm Sejm, elekcja, diariusz, marszałek, ks. Conti, of 1697, Polish parliamentary press, Fryderyk August I August II the Strong (Frederick Augustus I of Saxony), François Louis de Bourbon, Prince de Conti (1664–1709) ABSTRACT ABSTRAKT By focusing on this little known parliamentary W zamyśle autora artykuł ten może publication of 1697 this article attempts to make stanowić przyczynek do badań nie tylko nad an addition to the early history of the Polish press dziejami prasy polskiej, ale też i historią as well unveil an interesting source to the history Rzeczypospolitej w okresie bezkrólewia po of Poland during the interregnum after the death śmierci Jana III Sobieskiego. Wiadomości of King Jan III Sobieski. The article examines zawarte w odkrytej przez Konrada Zawadzkiego the news coverage of the Dyáriusz Seimu jednej z gazet „sejmowych” są konfrontowane Electionis (unearthed by Konrad Zawadzki) i weryfikowane z informacjami zawartymi by confronting it with the information in other w diariuszach, pamiętnikach czy też pismach contemporary sources such as diaries, memoirs ulotnych z tego okresu. and broadsheets. The editors of the Dyáriusz Treść omawianej gazety charakteryzuje arrange its contents under two separate headings, dwutorowość.
    [Show full text]
  • Ann-Kathrin Deininger and Jasmin Leuchtenberg
    STRATEGIC IMAGINATIONS Women and the Gender of Sovereignty in European Culture STRATEGIC IMAGINATIONS WOMEN AND THE GENDER OF SOVEREIGNTY IN EUROPEAN CULTURE EDITED BY ANKE GILLEIR AND AUDE DEFURNE Leuven University Press This book was published with the support of KU Leuven Fund for Fair Open Access Published in 2020 by Leuven University Press / Presses Universitaires de Louvain / Universitaire Pers Leuven. Minderbroedersstraat 4, B-3000 Leuven (Belgium). Selection and editorial matter © Anke Gilleir and Aude Defurne, 2020 Individual chapters © The respective authors, 2020 This book is published under a Creative Commons Attribution Non-Commercial Non-Derivative 4.0 Licence. Attribution should include the following information: Anke Gilleir and Aude Defurne (eds.), Strategic Imaginations: Women and the Gender of Sovereignty in European Culture. Leuven, Leuven University Press. (CC BY-NC-ND 4.0) ISBN 978 94 6270 247 9 (Paperback) ISBN 978 94 6166 350 4 (ePDF) ISBN 978 94 6166 351 1 (ePUB) https://doi.org/10.11116/9789461663504 D/2020/1869/55 NUR: 694 Layout: Coco Bookmedia, Amersfoort Cover design: Daniel Benneworth-Gray Cover illustration: Marcel Dzama The queen [La reina], 2011 Polyester resin, fiberglass, plaster, steel, and motor 104 1/2 x 38 inches 265.4 x 96.5 cm © Marcel Dzama. Courtesy the artist and David Zwirner TABLE OF CONTENTS ON GENDER, SOVEREIGNTY AND IMAGINATION 7 An Introduction Anke Gilleir PART 1: REPRESENTATIONS OF FEMALE SOVEREIGNTY 27 CAMILLA AND CANDACIS 29 Literary Imaginations of Female Sovereignty in German Romances
    [Show full text]
  • The Annihilation of the Arian “Capital”
    ODRODZENIE I REFORMACJA W POLSCE ■ SI 2017 ■ PL ISSN 0029-8514 Janusz Tazbir The Annihilation of the Arian “Capital” The history of the fall of Raków was the subject of a special short dis- sertation by Józef Stańko1 already 35 years ago. At present, however, that work is absolutely insufficient. On the one hand (as stressed in a review of Stańko’s dissertation2), the author did not make use of all the sources available to him and committed many oversights and inac- curacies;3 on the other, since the time the work was published, new, fairly important sources clarifying the circumstances connected with the Raków trial have been added. Since the trial brought about the annihi- lation of the main centre of the Polish Brethren in the first half of the seventeenth century, it seems necessary to re-discuss the 1638 events, so tragic for the Polish Arianism, on the basis of more extensive sources. Founded in 1569 by the Calvinist voivode of Podole, Jan Sienieński, Raków has twice played a leading role in the history of our Antitrini- tarianism. First, between 1569 and 1572, as a centre of supporters of social radicalism and then again, from the beginning of the seven- teenth century until 1638, as a seat of the academy and typography famous all over Europe and the place of many synods grouping the best Arian thinkers. It is not surprising, then, that the Raków cen- tre was a thorn in the flesh of the opponents of the Polish Breth- ren who referred to it in an anti-Arian pamphlet printed in the early seventeenth century as a 1 J.
    [Show full text]
  • Anna Leyk, Listy Marii Kazimiery Sobieskiej Do Jadwigi Elżbiety
    ABSTRACT: The article constitutes the first Polish edition of Listy selected letters of Maria Casimire Sobieska to her daughter-in-law Hedwig Elisabeth Amalia von Pfalz-Neuburg, which survived Marii K azimiery in the Sobieski Archive in Olawa and are currently held in the Sobieskiej do Jadwigi National Historical Archives of Belarus in Minsk (fond 695, op. 1, Elżbiety Amalii no. 261). The princess, wife to Prince James Sobieski, is almost Neuburskiej* invisible in Polish historiography; a fact which finds its reflection in the Polish-language source materials. The modest selection of letters published herein seeks to redress this fault, if most Letters inadequately. The selected letters – thirteen out of forty – cover the of Maria Casimire period of over twenty-five years, between the year 1691, in which Sobieska to Hedwig the prince and princess married, to the year 1715. The situation Elisabeth Amalia of the Sobieski family, both in the Commonwealth and abroad, changed diametrically over that time, as did the European political von Pfalz-Neuburg scene; traces of those changes are found in the letters. They also throw an interesting light on Maria Casimire’s relationship with her daughter-in-law, belying the theory about the queen’s dislike DOI: of the princess, or even hostility towards her, put forward by 10.36135/MPKJIII.01377329.2020.SWXXVII.pp.91–127 19th-century historians. They are also an interesting pendant to Maria Casimire’s letters to her eldest son written over the same Anna Leyk period of time; the first two volumes of those letters have been Warszawa published by the Museum of King John III’s Palace at Wilanów.
    [Show full text]
  • John III Sobieski a Polish King in Vienna Winterpalais
    John III Sobieski A Polish King in Vienna winterpalais Originally built for Prince Eugene of Savoy as a magnificently furnished palace for both residential and representational purposes, the Winterpalais was later acquired by Empress Maria Theresa in the 18th century. It was then utilized as a court chamber, and more recently as the Austrian Ministry of Finance. Today this jewel of the Baroque has been turned into a place of art and culture. In the state- rooms, Baroque décor encounters exhibi- tions of both old and contemporary art. Exhibition Rooms Sobieski at a Glance Sobieski’s Path to the Throne Sobieski in Private Life Sobieski as Patron of the Arts and Sciences I Sobieski as Patron of the Arts and Sciences II Sobieski, the Battle of Vienna and the Tug-of-war between the Holy League and the Ottoman Empire Sobieski’s Return from Vienna. Royal Trophies and Votive Gifts in Churches in Poland In Honor of Sobieski. The Example of Le Puy-en-Velay WC Terrace Dining Main Courtyard Room Great Hall Grand Staircase Tickets · Shop Antechamber Library Room Conference Room Chapel State Bedroom Audience Chamber Hall of “Blue Room” Gold Green Room Gallery Yellow Room “Red Salon” Battle Paintings Cabinet John III Sobieski A Short Biography 1629 John Sobieski is born on August 17 in Olesko on territory of present-day Ukraine. His parents are Jakub Sobieski and Teofila Sobieska, née Daniłowicz. 1641 John’s future wife, Marie Casimire de la Grange d’Arquien, is born. 1646 John and his elder brother Marek set off on a two-year educational journey across Europe; they visit German cities, the Netherlands, France and England.
    [Show full text]
  • SOBIESCY Z Tej Wsi Jeszcze W XVII Wieku, Mimo Mimo Wieku, XVII W Jeszcze Wsi Tej Z Ę Ż Z Takimi Opi- a Ń Ą Wielka Kariera Ł Ka Mia Co Uszlachetniliswójród
    18-21 Milewski_makieta NOWA 22.08.2013 14:29 Strona 18 POD HERBEM JANINA DARIUSZ MILEWSKI SOBIESCY Wielka kariera średniego rodu Wyniesienie na tron Michała Korybuta Wiśniowieckiego w 1669 roku było czymś niezwykłym – oto do ścisłego grona monarchów europejskich wszedł człowiek niepochodzący z królewskiego rodu. Tyle że Wiśniowieccy byli starym rodem książąt ruskich i uchodzili za potomków Giedymina, co mogło uzasadniać ich królewski awans. Na tym tle zupełnie niebywała jest kariera rodu Sobieskich herbu Janina, którzy przebojem wdarli się do monarszej elity, startując z poziomu średniej szlachty małopolskiej. ak to zwykle bywa w takich przypad- nosiny te zawdzięczają Sobiescy Sebas- kach, po elekcji Jana Sobieskiego usłuż- tianowi, pierwszemu udokumentowane- Jni genealodzy dorobili mu świetną mu przodkowi Jana III, który w 1516 roku przeszłość, szukając początków rodu w za- ożenił się z Barbarą Giełczewską – żona mierzchłych czasach. Szlak wytyczył Szy- wniosła mu w posagu wieś Wolę Gieł- mon Okolski jeszcze w latach czterdzie- czewską i okrągłą sumkę 30 grzywien sreb- stych XVII wieku, kiedy ojciec przyszłego ra. Tenże Sebastian okazał talent do po- króla Jakub osiągał kolejne godności pań- mnażania majątku i poczynił ważną dla stwowe. Zdaniem Okolskiego, autora her- przyszłości rodu inwestycję – pozyskał kró- WIEKI barza Orbis Polonus, przodkiem Sobie- lewszczyznę Pielaszkowice, ulubioną sie- Ą skich był Janik, rycerz żyjący w czasach Bo- dzibę Jana III. Potem załatwił prawo do- lesława Chrobrego. Sam Jan III, kreśląc swój żywocia na Pielaszkowicach dla siebie rodowód dla nuncjusza papieskiego, był i syna Stanisława oraz zdołał je obronić ostrożniejszy i zaczął od Janiny, rzekomego przed zakusami możnego rodu Tęczyń- MÓWI wojewody sandomierskiego w czasach skich.
    [Show full text]
  • The Oldest Images of the Tatras
    THE OLDEST IMAGES OF THE TATRAS Antoni Nowak The notion of culture is generally understood as the accumulated material and mental goods which people create and transmit from generation to generation. Natural phenomena, including elements of the landscape, are understood to exist independently of people, beyond the realm of culture. It is we who interfere in the natural environment and reshape it to fit our needs, or as is so often now the case, destroy it. Over the course of centuries we have created thousands of terms regarding our natural surroundings in the mountains. Some of them are prosaic, such as “nice weather”, ”beautiful”, “dangerous”, or “forbidding”. Poets have often expressed their fascination with the mountains, and painters have depicted their majesty and beauty on canvas. From where I live, on the southern slopes of the Gorce mountains just above Nowy Targ, there is a beautiful panoramic view of the Tatras. It is the same view that charmed the first explorers and travelers who came this way. In favorable autumn weather you can see the mountains which have been at times called the Śnieżne, the Sarmackie, the Krępak, or simply the Carpathians in all their glory. From early childhood I was fascinated to find out how the mountains look close up and what lies beyond them, on the Slovakian side. When my curiosity was finally satisfied years later, I realized that this fascination with the mountains, with mountaineering, and the fashion for spending free time in the mountains, winter sports and alpinism, and above all literature and art devoted to the topic of the mountains, is a relatively new phenomenon.
    [Show full text]