WYDANIE SPECJALNE Nr 15

01.ws15_Layout 1 16.05.2019 09:11 Strona 1

WYDANIE SPECJALNE nr 15 Maj 2019 r. ISSN 2391-4335 www.gazeta.policja.pl 02.ws15_Layout 1 16.05.2019 14:17 Strona 2

POLSKA POLICJA W INTERPOLU POLISH POLICE IN INTERPOL

SPIS TREŚCI TABLE OF CONTENTS

s. 3 Szanowni Państwo, Ladies and Gentlemen 2 Joachim Brudziński, minister spraw wewnętrznych i administracji Joachim Brudziński, Minister of the Interior and Administration

s. 4 Architektura globalnego bezpieczeństwa – rola INTERPOLU, How INTERPOL is helping develop a global security architecture 3 rozmowa z Jürgenem Stockiem, sekretarzem generalnym INTERPOLU Interview with Jürgen Stock, Secretary General of INTERPOL

s. 7 Razem jesteśmy skuteczniejsi Together we are stronger 5 rozmowa z gen. insp. dr. Jarosławem Szymczykiem, Interview with general Jarosław Szymczyk, komendantem głównym Policji Ph.D., Commander-in-Chief of Polish Police

s. 10 Nasz człowiek w Lyonie Our man in Lyon 8 rozmowa z podinsp. Mateuszem Walczakiem, szefem Komórki Koordynacji Interview with major Mateusz Walczak, Head of the Action Działań Krajowych Biur INTERPOLU w Rejonie Europy Coordination Division of National Central Bureaus for the European Region w Sekretariacie Generalnym INTERPOLU w Lyonie at the INTERPOL General Secretariat in Lyon

s. 11 Współpraca międzynarodowa Policji International cooperation of the Police 9 s. 14 Współpraca EUROPOLU i INTERPOLU Cooperation between EUROPOL and INTERPOL 11 s. 16 Zwalczanie terroryzmu Combating terrorism 13 s. 18 Nielegalny obrót bronią palną Illicit firearms trafficking 15 s. 20 Policja w walce o zabytki Police in the fight for historical artefacts 16 s. 21 Walka z przestępczością samochodową Fight against car crime 17 s. 23 Kula śniegowa Snowball 18 s. 25 Globalna wojna Global War 20 s. 27 Fałszowane leki Falsified medicines 22 s. 28 Walka z cyberprzestępczością Fight against cybercrime 23

Zespół redakcyjny: Prof. zw. dr hab. Brunon Hołyst Andrzej Chyliński [email protected], Prof. zw. dr hab. Marek Konopczyński Krzysztof Chrzanowski, Anna Krawczyńska, Prof. zw. dr hab. Wiesław Ambrozik Wydanie specjalne nr 15 mł. insp. Klaudiusz Kryczka, Paweł Ostaszewski, Prof. zw. dr hab. Andrzej Bałandynowicz Izabela Pajdała-Kusińska, Elżbieta Sitek Prof. dr hab. Jerzy Bralczyk adresy e-mail pracowników redakcji: Prof. zw. dr hab. n. med. Mariusz Frączek imię[email protected] Prof. zw. dr hab. Jerzy Kunikowski Adres redakcji: Prof. zw. dr hab. Stefan Kwiatkowski (bez polskich znaków) 02-624 Warszawa, ul. Puławska 148/150 Prof. zw. dr hab. Zbyszko Melosik tel. 22 60-161-26, fax 22 60-168-67 Prof. zw. dr hab. Jerzy Nikitorowicz www.gazeta.policja.pl, [email protected] Studio graficzne: Krystyna Zaczkiewicz, Krzysztof Zaczkiewicz (22 60-135-46) Prof. zw. dr hab. Jadwiga Stawnicka Prof. zw. dr hab. Bogusław Śliwerski Redaktor naczelna: Korekta: Małgorzata Reks-Stabach (22 60-150-91) Prof. zw. dr hab. Tadeusz Tomaszewski insp. dr hab. Iwona Klonowska Insp. dr Mariusz Ciarka – [email protected] Kolportaż: Krzysztof Chrzanowski (22 60-160-86) rzecznik komendanta głównego Policji (22 60-132-24)

Zastępca redaktor naczelnej: Druk i oprawa: ArtDruk. Nakład: 3000 egz. podkom. Piotr Maciejczak Redakcjaniezwracamateriałówniezamówionych,zastrzegasobiepra- [email protected] woskrótówi opracowaniaredakcyjnegotekstówprzyjętychdo drukuoraz Numer zamknięto: 16.05.2019 r. (22 60-116-19) prawonieodpłatnegopublikowanialistów.Redakcjazastrzegasobierów- nieżmożliwośćnieodpłatnegowykorzystaniapublikowanychmateriałów Sekretarz redakcji: na własnejstronieinternetowej.Za treśćzamieszczonychreklam,ogło- szeń,listówi materiałówsponsorowanychredakcjanieodpowiada. podinsp. Agata Guzdek-Szewczak Rada Naukowa Czasopism Policyjnych [email protected] Przewodniczący: gen. insp. dr Jarosław Szymczyk, Egzemplarze miesięcznika w policyjnej (22 60-161-32) komendant główny Policji dystrybucji wewnętrznej są bezpłatne. 03.ws15_Layout 1 15.05.2019 13:27 Strona 3

maj 2019 r. POLICJA 997 POLSKA POLICJA W INTERPOLU

Szanowni Państwo,

Policja, która w tym roku obchodzi 100. rocznicę powstania, jest gospodarzem 47. Europejskiej Konferencji Regionalnej Interpolu. Bez wątpienia takie wydarzenie jest doskonałą okazją do wymiany doświadczeń oraz nawiązania jeszcze ściślejszej współpracy wynikającej z troski o szeroko rozumiane bezpieczeństwo publiczne. Ma to szczególny wymiar w sytuacji, kiedy coraz częściej spotykamy się z przestępczością o charakterze transgranicznym. W takim przypadku szybka wymiana informacji i efektywna koordynacja wspólnych działań są warunkami niezawodnej pracy służb.

Polscy policjanci od wielu lat z powodzeniem współpracują z zagranicznymi partnerami skutecznie zwalczając zagrożenia występujące we współczesnym świecie. Dowodem na to są zakończone sukcesami działania funkcjonariuszy prowadzone pod egidą Interpolu. Polska Policja jest zatem solidnym sojusznikiem w walce z przestępczością transgraniczną.

Życzę uczestnikom Konferencji konstruktywnych obrad i wypracowania interesujących wniosków. Jestem pewien, że wymiana doświadczeń przyniesie wiele korzyści w obszarze bezpieczeństwa międzynarodowego. Wszystkim zagranicznym Gościom życzę przyjemnego pobytu w Polsce i samych pozytywnych wspomnień.

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji

3 04-06.ws15_Layout 1 15.05.2019 13:28 Strona 4

POLSKA POLICJA W INTERPOLU POLICJA 997 maj 2019 r. Architektura globalnego bezpieczeństwa – rola INTERPOLU Rozmowa nego przycisku, zwrócenie się o pomoc do partnera odda- z Jürgenem lonego o tysiące kilometrów. Podłączenie do naszych sys- temów pozwala również przeprowadzić natychmiastową Stockiem, weryfikację, czy osoba próbująca wjechać do kraju ucieka sekretarzem przed wymiarem sprawiedliwości, podróżuje na fałszywym generalnym dokumencie lub używa skradzionego samochodu. INTERPOLU Kolejną wartością dodaną jest szkolenie. Każdego roku INTERPOL organizuje dla policjantów na całym świecie setki bezpośrednich oraz internetowych kursów szkole- niowych z różnych dziedzin zwalczania przestępczości. Po- maga to zapewnić w skali globalnej wymianę najlepszych praktyk oraz wiedzy specjalistycznej.

INTERPOL łączy 194 kraje członkowskie, często zupełnie odmienne pod względem prawnym, kulturowym, społecznym lub gospodarczym. Jakie są wspólne wartości, które pozwalają im współpracować ze sobą w ramach INTERPOLU?

– Jest to przede wszystkim zobowiązanie każdego ze 194 państw członkowskich do zwalczania przestępczości międzynarodowej oraz terroryzmu, umożliwiające oraz za- Przystąpienie do organizacji międzynarodowej daje chęcające do współpracy w ramach INTERPOLU. To również każdemu państwu działającemu w pojedynkę szansę świadomość, że walki z przestępczością oraz przestępcami na zwiększenie swoich możliwości. Jaka jest aktualna nie ograniczą żadne granice państwowe. Żaden kraj nie chce wartość dodana dla krajów stowarzyszonych stać się bezpieczną przystanią dla uciekinierów, którzy po- w INTERPOLU? tencjalnie mogą stanowić zagrożenie dla jego obywateli. Co tydzień widzimy, jak współpraca policyjna za pośred- – INTERPOL stanowi dla organów policji każdego ze nictwem INTERPOLU doprowadza do aresztowań poszuki- 194 państw członkowskich ogólnoświatową, unikalną wanych morderców, gwałcicieli oraz złodziei na całym świe- platformę umożliwiającą dzielenie się oraz dostęp do cie. Nasze globalne bazy danych pomagają funkcjonariuszom ważnych informacji na temat różnych obszarów prze- policji m.in. w identyfikacji fałszywych dokumentów, skra- stępczości. dzionych pojazdów, nielegalnej broni palnej oraz w dopaso- Każdy funkcjonariusz organów ścigania doskonale wie, wywaniu przestępców do miejsca popełnienia przestępstwa że istotna informacja, pochodząca z dowolnego miejsca za pomocą odcisków palców lub DNA. lub czasu, może stanowić przełom w dochodzeniu. To właśnie takie wyniki oraz świadomość, że po naciś- Nasza globalna sieć komunikacyjna umożliwia funkcjo- nięciu jednego przycisku policjant w każdym kraju może nariuszowi z każdej części świata, po naciśnięciu tylko jed- uzyskać pomoc z drugiej strony globu, umożliwiają

4 04-06.ws15_Layout 1 15.05.2019 13:28 Strona 5

maj 2019 r. POLICJA 997 POLSKA POLICJA W INTERPOLU

194 państwom członkowskim współpracę, mimo ewen- kamieniem milowym w życiu każdej organizacji. Jednak tualnych różnic. ostatnią ważną zmianą w historii organizacji było przyjęcie konstytucji w 1956 roku. Nastąpiło to w momencie, gdy W styczniu 2015 r. sekretarz generalny uruchomił nasza organizacja składała się tylko z 57 państw członkow- program strategiczny „INTERPOL 2020”. Jakie skich, czyli około jednej trzeciej obecnego stanu. zalecenia dla państw członkowskich przyjęto na Jest to jeden z powodów, dla których na 87. Walnym podstawie ustaleń trzech grup roboczych Zgromadzeniu w Dubaju przyjęto rezolucję popierającą zajmujących się narzędziami i możliwościami, utworzenie Grupy Roboczej, mającej zbadać sposoby kwestiami prawnymi i finansowymi oraz wzmocnienia zarządzania organizacją. partnerstwem z innymi organizacjami? Rekomendacje grupy pomogą organizacji w procesie de- cyzyjnym dotyczącym potencjalnych przyszłych zmian i tego, – „INTERPOL 2020” doprowadził do historycznych kon- w jaki sposób mogą one przynieść korzyści krajom człon- sultacji państw członkowskich, w wyniku których opraco- kowskim. Należy pamiętać, że chociaż struktura zarządzania wano 24 zalecenia przyjęte przez Zgromadzenie Ogólne organizacją nie zmieniła się w ciągu prawie 63 lat, to w co- na 85. sesji na wyspie Bali w Indonezji. Zalecenia te zostały dziennym funkcjonowaniu INTERPOLU dokonał się zna- podzielone na trzy obszary: technologie i innowacje; za- czący postęp. Obejmuje on usprawnienia technologiczne, rządzanie i partnerstwo; kontakty zewnętrzne, ludzie oraz takie jak system I-24/7 oraz ciągłą rozbudowę dostępu do dostawy. Powołano także grupy robocze do nadzorowania tej sieci. ich wdrażania. Zwrócono uwagę na zwiększenie efektywności dostępu Na 45. Europejskiej Konferencji Regionalnej do baz danych z użyciem globalnego systemu I-24/7. Obec- postulowano nawiązanie współpracy z sektorem nie spośród 194 państw członkowskich 192 jest podłączo- prywatnym w celu wykorzystania w pracy policji nych do I-24/7, z czego 169 ponad krajowymi biurami nowych technologii. Wprowadzenie nowych INTERPOLU (NCB), co stanowi 88 procent członków tej technologii pociąga za sobą ogromne koszty. organizacji. Propozycja stworzenia systemu dwustronnej Czy uważają Państwo, że nowe technologie oraz współpracy tzw. systemu bliźniaczego (twinning system) osiągnięcia nauki wykorzystywane są w zwalczaniu została zatwierdzona na posiedzeniu szefów krajowych przestępczości międzynarodowej w wystarczającym biur INTERPOLU (NCB) w 2018 r., a projekt już się przy- stopniu? czynił do owocnego partnerstwa: Kolumbia wspiera Hon- duras, Australia zapewnia szkolenia administracyjne dla – Większość służb policyjnych na całym świecie nie dys- Wysp Salomona, a Francja wspiera modernizację NCB w Wy- ponuje wystarczającymi zasobami, szczególnie w odniesieniu brzeżu Kości Słoniowej, Gwinei i Mauretanii, jak również do technologii, zarówno w sprzęcie, jak i w szkoleniach. To wspiera rozbudowę systemu dostępu do I-24/7 w Laosie. jeden z powodów, dla których współpraca z sektorem pry- W ramach kwestii dotyczących zarządzania wdrażana watnym jest tak ważna. To firmy prywatne są siłą napędową jest obecnie nowa struktura planowania finansowego, która rozwoju nowych technologii, ponieważ dysponują odpowied- łączy budżet z działaniami. nimi zasobami. Idziemy również do przodu z programem „INTERPOL To, co robi INTERPOL, w szczególności przez Globalny 2020+”. Wzmocni on podjęte działania oraz zagwarantuje, Kompleks ds. Innowacji w Singapurze (Global Complex że organizacja będzie w stanie stawić czoła dynamicznie for Innovation in Singapore), to identyfikacja obszarów, zmieniającym się problemom dotyczącym światowego bez- w których możemy współpracować z sektorem prywatnym pieczeństwa, w miarę jak będziemy kontynuować przecho- w celu wykorzystania jego wiedzy oraz technologii dla dzenie do epoki cyfrowej. dobra organizacji i jej 194 państw członkowskich. Oznacza to również wykorzystanie naszej własnej wiedzy oraz zro- Czy obecna struktura organizacji odpowiada jej zumienia różnych potrzeb organów ścigania na całym świe- potrzebom? Czy cele organów INTERPOLU – cie, aby zagwarantować, że pomagamy dostarczać nie- Zgromadzenia Ogólnego, Komitetu Wykonawczego, zbędne narzędzia umożliwiające funkcjonariuszom policji Sekretariatu Generalnego oraz krajowych biur wykonywanie ich pracy. INTERPOLU – są nadal aktualne w dobie szybko Szkolenia w zakresie wykorzystywania w dochodzeniach zmieniającego się świata? kryminalistyki cyfrowej oraz spotkania poświęcone kwes- tiom, w których drony są częścią dochodzeń kryminalnych, – W 2023 r. INTERPOL, czy też Międzynarodowa Ko- to tylko dwa z obszarów, w których pomagamy państwom misja Policji Kryminalnej, jak na początku została nazwana, członkowskim sprostać dzisiejszym wyzwaniom technolo- będzie obchodzić stulecie swojego istnienia, co jest ważnym gicznym.

5 04-06.ws15_Layout 1 15.05.2019 13:28 Strona 6

POLSKA POLICJA W INTERPOLU POLICJA 997 maj 2019 r.

Ataki z 11 września 2001r. (9/11 attack) zmieniły aby zarabiać pieniądze, jak to pokazały niedawne ataki opro- świat. Miały również wpływ na działalność gramowania typu ransomware. INTERPOLU. Od tamtego czasu również inny Podkreślono również znaczenie wymiany informacji jako znaczący fakt miał wpływ na bezpieczeństwo kwestię kluczową we wszystkich priorytetowych obszarach międzynarodowe – stworzenie ISIS oraz fala ataków przestępczości – terroryzmie, cyberprzestępczości oraz prze- terrorystycznych związanych z jego założeniem. stępczości zorganizowanej. Jest to szczególnie ważne w przy- Jak zmieniła się rola INTERPOLU w zakresie walki padkach, w których te obszary przestępczości pokrywają z terroryzmem od czasów Al-Kaidy do ISIS? się, na przykład w celu zwalczania obecności terrorystów w internecie. – Krajobraz zagrożeń globalnych pozostaje niezwykle złożony, Podkreślono również zagrożenie ze strony zagranicznych a w ostatnich latach jednym z kluczowych czynników był wzrost, bojowników terrorystycznych – powracających lub przyłą- a następnie militarna klęska ISIS. Nie oznacza to jednak, że czających się do różnych konfliktów w Afryce oraz Azji Po- grupa ta nie stanowi już zagrożenia, wręcz przeciwnie, weszła łudniowo-Wschodniej. w fazę, którą nazywamy ISIS 2.0. Musimy działać już teraz, aby dane biometryczne były W ciągu najbliższych miesięcy i lat będziemy świadkami dru- udostępniane za pośrednictwem INTERPOLU. Jak już to giej fali osób związanych z ISIS, zradykalizowanych jednostek widzieliśmy w ostatnich latach w przypadku poważnych ata- wychodzących z więzień. ków terrorystycznych w Europie, osoby je planujące będą Jednocześnie zagraniczni bojownicy terrorystyczni (FTF) najprawdopodobniej używać fałszywych danych, dlatego też opuszczający strefy konfliktu nie tylko wracają „do domu”, ale biometria jest niezbędna. również przenoszą się do innych obszarów aktywności, w któ- rych mogą wykorzystać swoje umiejętności nabyte na polu walki. A jak oceniana jest obecność Polski w INTERPOLU? Prawdopodobnie możemy być świadkami wzmożonych ataków na tzw. cele miękkie, takie jak bary, sklepy czy hotele. – Polska znalazła się w gronie 20 krajów, które wzięły udział Już w 2005 r. INTERPOL był pionierem w dziedzinie wy- w II Międzynarodowym Kongresie Policji w 1923 roku, kiedy miany informacji z armią, począwszy od projektu Vennlig to powstał poprzednik INTERPOLU, Międzynarodowa Ko- w Iraku, przez projekt Hamah w Afganistanie. Obecnie przez misja Policji Kryminalnej. Od tego czasu Polska jest jednym projekt FIRST (Facial, Imaging, Recognition, Searching and z największych zwolenników oraz współtwórcą organizacji na Tracking) możemy zaobserwować najnowszą ewolucję tego pro- różnych poziomach, od wymiany informacji po zarządzanie. cesu. Projekt koncentruje się na gromadzeniu najważniejszych Polska jest jednym z najważniejszych użytkowników glo- danych, w tym biometrycznych, podejrzanych lub skazanych za balnej bazy danych pojazdów skradzionych, a także współ- terroryzm zagranicznych bojowników terrorystycznych oraz ter- twórcą systemu rozpoznawania twarzy INTERPOL. To właś- rorystów, które mogą być następnie wykorzystywane np. do nie taka współpraca zaowocowała w ubiegłym roku identyfikacji osób poszukiwanych przez państwa członkowskie. zlokalizowaniem oraz aresztowaniem w Argentynie Polki, Kluczowe znaczenie ma przekazywanie informacji funkcjo- około siedem lat po wydaniu czerwonej noty INTERPOLU, nariuszom straży granicznej, aby można było wykryć wszelkie w związku z jej przestępstwami związanymi z handlem nar- próby przekroczenia granicy przez FTF. To właśnie w tym ob- kotykami. Została zidentyfikowana w wyniku porównania szarze INTERPOL może pomóc we wspieraniu wysiłków państw zdjęć nadesłanych przez Centralne Biura INTERPOLU członkowskich na rzecz zapobiegania wjazdowi terrorystów oraz w Buenos Aires oraz w Warszawie z bazą danych systemu przestępców na ich terytorium. rozpoznawania twarzy INTERPOLU. Podobnie udział Polski w takich operacjach, jak Thunder- W listopadzie 2018 r. w Dubaju odbyło się 87. Walne storm, ukierunkowanej na nielegalny handel dzikimi zwierzę- Zgromadzenie. To globalne forum członków tami i drewnem, oraz Opson, koncentrującej się na usuwaniu INTERPOLU co roku porusza ważne kwestie podrobionej żywności i napojów z łańcucha dostaw, odgrywa dotyczące międzynarodowej społeczności. Jakie były ważną rolę w globalnym bezpieczeństwie i ochronie. jego wnioski w zakresie globalnych zagrożeń, Ponadto, goszcząc Europejską Konferencję Regionalną, zwłaszcza w kontekście walki z terroryzmem? która jest ważnym wydarzeniem, Polska po raz kolejny poka- zała, że jest jednym z najbardziej dynamicznych oraz zaanga- – Tematem obrad walnego zgromadzenia był sposób, żowanych krajów członkowskich INTERPOLU. w jaki nowoczesna technologia zmieni przyszłe zagrożenia i w jaki sposób organy ścigania mogą ją wykorzystać, aby Dziękuję za rozmowę. sprostać tym wyzwaniom. Ponieważ ponad 55 procent ludności świata ma dostęp podkom. PIOTR MAcIEJcZAK do internetu, przestępcy coraz częściej wykorzystują sieć, zdj. ©INTERPOL

6 07-09.ws15_Layout 1 15.05.2019 13:28 Strona 7

maj 2019 r. POLICJA 997 POLSKA POLICJA W INTERPOLU Razem jesteśmy skuteczniejsi

194 kraje, które, choć niejednokrotnie bardzo różne pod kątem kulturowym, politycznym, ekonomicznym czy spo- łecznym, znajdują wspólny język w zapobieganiu i zwalczaniu przestępczości. Ale zarówno wtedy, jak i dziś moż- liwość kontaktowania się z organami ścigania innych państw w sposób bezpieczny i bez zbędnej zwłoki oraz gromadzenia i przetwarzania informacji na potrzeby prowadzonych spraw jest jedną z podstawowych korzyści, jakie daje INTERPOL. Kolejna korzyść to dostęp do baz danych zasilanych przez wszystkie kraje członkowskie. Jestem dumny, gdy nasz kraj wymieniany jest w czołówce państw, które nie tylko korzystają z bazy poszukiwanych, zaginionych i N.N. zwłok czy bazy skradzionych i zagubionych dokumentów podróży SLTD (Stolen and Lost Travel Documents), ale również je zasilają. W 2018 r. sprawdzenia polskich służb w bazie Nominal stanowiły niemal 7 proc. ogółu sprawdzeń na świecie, co uplasowało nas na trzecim miejscu, przed Stanami Zjednoczonymi czy Rosją. Polska przekazuje regularnie informacje z Krajowego Rozmowa Systemu Informacyjnego Policji (KSIP) na temat takich z gen. insp. dr. Jarosławem Szymczykiem, obiektów, jak skradzione czy przywłaszczone pojazdy (baza komendantem głównym Policji Stolen Motor Vehicles – SMV). SMV zawiera ponad 7 mi- lionów poszukiwanych pojazdów silnikowych. W przy- Panie Komendancie, po dziesięcioleciach izolacji padku sprawdzeń dokonywanych w tej bazie w 2018 r. by- Polska od blisko 30 lat znów jest aktywna na arenie liśmy piątym państwem na świecie pod względem ich międzynarodowej. Co to oznacza dla Policji? liczby.

– W 1990 r., w którym zacząłem swoją służbę w Policji, Z jakich jeszcze narzędzi oferowanych przez Polska odnowiła swoje członkostwo w INTERPOLU, który INTERPOL korzystają polscy policjanci? współtworzyła w 1923 roku. Na początku lat 90. XX wieku, u progu zmian ustrojowych, stanęliśmy w obliczu licznych – Oczywiście ze sztandarowego narzędzia INTERPOLU wyzwań, m.in. przed nowymi rodzajami przestępstw w ro- wykorzystywanego do poszukiwań osób, jakim są tzw. dzaju piractwa towarowego czy walki ze zorganizowanymi noty i dyfuzje. Te najbardziej znane noty, to czerwona, do- grupami przestępczymi, które przemycały przez terytorium tycząca osób poszukiwanych w celu ekstradycji, oraz żółta, naszego kraju m.in. skradzione pojazdy czy narkotyki. zawierająca informacje o osobach zaginionych. Obecnie fi- Samodzielna walka z narastającą falą przestępczości jest gurowanie w bazach INTERPOLU osoby jako poszukiwanej trudna, a tym bardziej w przypadku kraju, który niejako wystarczy polskim funkcjonariuszom do jej zatrzymania tworzył swoje struktury od nowa. Dzięki przynależności do i wdrożenia procedury ekstradycyjnej. Jeśli państwo po- INTERPOLU, zrzeszającego w tamtym czasie 150 państw, szukujące prześle nam w ciągu 7 dni wniosek o tymcza- polska Policja uzyskała dostęp do międzynarodowych sowe aresztowanie, polski sąd ma podstawę do podjęcia baz danych oraz do nowoczesnego systemu wymiany in- takiej decyzji i późniejsze procedowanie przekazania tej formacji o globalnym zasięgu. Dzisiaj INTERPOL zrzesza osoby państwu, które wystawiło za nią czerwoną notę.

7 07-09.ws15_Layout 1 15.05.2019 13:28 Strona 8

POLSKA POLICJA W INTERPOLU POLICJA 997 maj 2019 r.

Czy możliwość korzystania z tego, co oferuje Panie Komendancie, jak liczna jest reprezentacja międzynarodowa społeczność, mają także policjanci polskiej Policji w INTERPOLU? z małych jednostek, daleko od centrali? – W Sekretariacie Generalnym INTERPOLU w Lyonie – Promowanie dostępu do narzędzi INTERPOLU dla niemal nieprzerwanie pracują przedstawiciele Polski. Są jak najszerszego grona przedstawicieli polskich organów to głównie funkcjonariusze, ale również pracownicy cy- ścigania jest jednym z priorytetów, które stawiają sobie wilni. Obecnie to cztery osoby. Niezależnie od tego, czy pracownicy komórek zajmujących się na co dzień mię- pełnią funkcje kierownicze, czy są pracownikami meryto- dzynarodową współpracą Policji. rycznymi poszczególnych działów sekretariatu, zawsze są Zawsze to podkreślam. Jestem przede wszystkim po- dla naszej formacji dużym wsparciem i powodem do dumy. licjantem. Dlatego zależy mi, by członkostwo w jakich- Nie będzie tu chyba zaskoczeniem, gdy powiem, że w sy- kolwiek gremiach przekładało się na realne korzyści dla tuacjach nagłych łatwiej nam porozumieć się z kimś, kogo funkcjonariuszy pracujących w terenie – na efektywność znamy osobiście. Zasada ta sprawdza się również w skali podejmowanych przez nich czynności, na szybkość makro, czyli gdy chodzi o kontakty między globalnymi w reagowaniu na przypadki łamania prawa, co przekłada partnerami. się na podwyższanie nie tylko komfortu ich pracy, ale przede wszystkim naszego wspólnego poczucia bezpie- Czy w najbliższym czasie pojawią się w polskich czeństwa. policyjnych systemach informatycznych jakieś nowe Współpraca kanałem INTERPOLU pozwoliła niejed- funkcjonalności oferowane przez INTERPOL? nokrotnie polskim służbom na skuteczne działania w sprawach związanych z zapobieganiem i zwalczaniem – Finalizujemy prace nad włączeniem do naszych poli- przestępczości przygranicznej, a także umożliwiła błys- cyjnych systemów niebieskich not INTERPOLU, które do- kawiczną i co najważniejsze efektywną reakcję polskich tyczą przede wszystkim osób poszukiwanych w celu usta- i zagranicznych organów ścigania w sprawach związa- lenia ich miejsca pobytu, np. świadków i podejrzanych, nych z bezpośrednim zagrożeniem życia i zdrowia. pozwoli to na rozszerzenie możliwości naszej współpracy Przykładem może być sprawa uprowadzenia naszej z zagranicą oraz ułatwi innym krajom dokonywanie usta- obywatelki w Republice Południowej Afryki w kwietniu leń związanych z przemieszczaniem się osób i ich lokali- 2018 r. Polka, na zaproszenie mężczyzny, udała się do zacją. Niebieską notą objęte są również osoby, co do któ- Johannesburga. Po przybyciu na miejsce kobieta przez rych istnieje podejrzenie o związki z działalnością jakiś czas kontaktowała się telefonicznie z synem. terrorystyczną. Ustalenie szlaków komunikacyjnych, ja- W pewnym momencie zamiast matki zadzwonił do syna kimi przemieszczają się te osoby, może mieć duże zna- mężczyzna, żądając dwóch milionów euro w zamian za czenie w późniejszym ich ściganiu i doprowadzaniu przed uwolnienie kobiety. O porwaniu matki syn niezwłocznie organy sądowe. poinformował polską jednostkę Policji. Z chwilą, gdy informacje o porwaniu dotarły do Wydziału Koordynacji Z punktu widzenia policjanta z jednostki terenowej Poszukiwań Międzynarodowych BMWP KGP, natych- współpraca z międzynarodową społecznością miast wysłano do Krajowego Biura INTERPOLU w Pre- policyjną opiera się głównie na wykorzystaniu torii pilną prośbę o dokonanie sprawdzeń przejść nowoczesnych technologii. Czy da się je również granicznych i zabezpieczenie monitoringu z lotniska wykorzystać w zwalczaniu coraz powszechniejszych oraz wszelkich sprawdzeń mogących przyczynić się do cyberzagrożeń? ustalenia miejsca pobytu kobiety. Następnie kanałem INTERPOLU na bieżąco przekazywane były kolejne usta- – Naturalnie. Jak powiedział Jan Eliasson, zastępca se- lenia dokonywane przez CBŚP Zarząd w Katowicach kretarza generalnego ONZ, dzięki technologii poczyni- o właścicielach kont e-mailowych, o abonentach nume- liśmy olbrzymie postępy w zwalczaniu głodu, chorób rów telefonicznych, z których kontaktowali się sprawcy, oraz ograniczeniu marnowania energii. Niestety ta sama oraz dane osobowe i zdjęcia podejrzanego, a także, na technologia wspiera też przestępczość zorganizowaną podstawie analizy plików z jego wizerunkiem, informacje i przybliża widmo potwornych cyberataków w takich ob- o jego możliwej lokalizacji. Cały czas utrzymywano stały szarach, jak m.in. terroryzm czy poważne przestępstwa kontakt telefoniczny z pracownikiem Krajowego Biura ekonomiczne. Ten rodzaj przestępczości rozwija się wy- INTERPOLU w Pretorii. Dwaj wysłani do RPA funkcjo- jątkowo dynamicznie, a jego transgraniczny charakter nariusze CBŚP ściśle współpracowali z miejscową jed- stawia go na szczycie zagrożeń dla ogólnoświatowego nostką policji. W efekcie doprowadzono do zatrzymania bezpieczeństwa. Dzięki powszechnej dostępności kom- sprawców i uwolnienia uprowadzonej kobiety. puterów, tabletów, a także smartfonów, którymi w samej

8 07-09.ws15_Layout 1 15.05.2019 13:28 Strona 9

maj 2019 r. POLICJA 997 POLSKA POLICJA W INTERPOLU

Polsce posługuje się około 80 proc. społeczeństwa, jazdów. Udział Polski w projekcie jest oceniany jako wzo- z cyberprzestrzeni korzysta globalnie kilka miliardów rowy. Kolejną operacją, w której Polska bierze udział użytkowników, wśród których są też przestępcy wyko- od prawie 10 lat, jest Pangea, wymierzona w nielegalny rzystujący związane z nią możliwości. Oblicza się, że co obrót środkami farmaceutycznymi, a organizowana przez 39 sekund dochodzi do cyberataku. Wobec tych statystyk INTERPOL przy współpracy z WHO i IMPACT. Inną starania Policji mogą wydawać się daremne. I tu wracamy ważną operacją była operacja Black Posejdon – największa do międzynarodowej kooperacji i siły oddziaływania glo- operacja międzynarodowa skierowana na zwalczanie prze- balnych organizacji. Dzięki współpracy INTERPOLU stępczości międzynarodowej dotyczącej przemytu, niele- z największymi i najpopularniejszymi firmami z branży galnego wytwarzania i handlu podrobionymi produktami, informatycznej państwa członkowskie mają wsparcie nie m.in.: alkoholem, papierosami, ubraniami, elektroniką, tylko w identyfikowaniu małoletnich ofiar molestowania wyrobami kosmetycznymi, żywnością i częściami samo- seksualnego, towarów zagrożonych przemytem, ale także chodowymi. W 2013 r. w wyniku skoordynowanych dzia- dostęp do najbardziej aktualnych informacji na temat łań trzech służb przechwycono podrobione produkty o war- cyberzagrożeń. tości ponad 21 milionów euro (ponad 91 milionów Otwarte w 2015 r. w Singapurze Global Complex for złotych), a także zatrzymano 199 osób. Innovation jest odpowiedzią INTERPOLU na rozwijające się grupy przestępcze, które korzystają pełnymi garściami Na zakończenie chciałabym zapytać o przypadającą z innowacji i strategii. Jest to forum współpracy ekspertów w tym roku setną rocznicę powołania Policji z sektorów publicznego i prywatnego, którzy dzięki bada- Państwowej. Jak duże ma ona znaczenie dla Pana niom i ich analizie pomagają wprowadzić innowacyjne roz- i dla całej formacji? wiązania w Policji. Bez wymiany informacji i doświadczeń między sektorem prywatnym a sektorem publicznym nie – Rok obchodów 100-lecia powołania Policji Państwo- możemy liczyć, że służby porządku publicznego będą dowej skłania do refleksji i podsumowań. Jestem przekonany, trzymywać tempa zmieniającym się technologiom i ich że nasza formacja, w ostatnich latach modernizowana za- wykorzystaniu przez świat przestępczy. Warto tu też równo pod kątem rzeczowym, szkoleniowym, jak i finan- wspomnieć o analizie kryminalnej, którą wspiera nas sowym, daje na co dzień naszym obywatelom poczucie INTERPOL. Jednym z wielu przykładów są m.in. informa- bezpieczeństwa oraz jest gwarantem przestrzegania i po- cje przekazane w ramach operacji Goldfish, gdzie naszym szanowania prawa. Potwierdza to ocena naszych rodaków, służbom udostępniono dane adresów IP, które padły ofia- z których aż 86 proc. ocenia Polskę jako kraj bezpieczny, rami cryptojackingu. a 74 proc. wystawia pozytywną ocenę Policji. Formacji, Oprócz baz danych, w których znajdują się dane osób, na skuteczność pracy której składa się wiele czynników, pojazdów czy dokumentów, INTERPOL wspiera państwa niekiedy niezauważalnych dla przeciętnego Kowalskiego. członkowskie rejestrami dotyczącymi konkretnych rodza- Jednym z nich jest współpraca Policji prowadzona z jej jów przestępstw, na przykład baza Works of Art, w której odpowiednikami w innych krajach, niemal na całym świe- są rejestrowane skradzione lub zaginione dzieła sztuki, cie. Dzięki dostępności międzynarodowych kanałów oraz baza ICSE (Child Sexual Exploitation Database), za- współpracy, takich jak INTERPOL i EUROPOL czy SIS, wierająca materiały (zdjęcia i filmy) dotyczące wykorzy- możemy nie tylko uzyskiwać informacje, które w realny stywania seksualnego dzieci. Uważam, że każda ofiara tego sposób wspomagają pracę naszych funkcjonariuszy, ale typu przestępstw, której tożsamość została ustalona, jest także mamy możliwość czerpania z doświadczeń innych warta wysiłku i poświęcenia osób, które z jednej strony państw, czego doskonałym przykładem jest organizowana tworzą tę bazę, a z drugiej z niej korzystają. Do tej pory zi- właśnie w Polsce, w Katowicach, 47. Konferencja Regio- dentyfikowano ponad 17 tys. pokrzywdzonych dzieci. nalna INTERPOLU. Korzystając z okazji, serdecznie dzię- kuję władzom INTERPOLU za wzorową współpracę i za Czy polska Policja współorganizuje jakieś projekty wsparcie udzielane polskiej Policji, która – mimo wielo- lub operacje iNTERPolu? letniej nieobecności w pracach tej organizacji – jest trak- towana na równi z organizacjami innych państw świata. – Oczywiście, i to z sukcesami. Warto wspomnieć cho- Ciężko na to pracujemy i cieszę się, że nasze wysiłki są ciażby o projekcie INVEX. Obecnie bierze w nim udział doceniane. kilkanaście europejskich państw oraz producenci samo- chodów, m.in.: AUDI, VW, Skoda, Seat czy Porsche. Dzia- Dziękuję za rozmowę. łania w ramach projektu polegają na intensyfikacji wymiany informacji między państwami uczestniczącymi, Sekreta- mł. insp. PauliNa FiliPowiak riatem Generalnym INTERPOLU oraz producentami po- zdj. Marek krupa

9 10-13.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:45 Strona 10

POLSKA POLICJA W INTERPOLU POLICJA 997 maj 2019 r. Nasz człowiek w Lyonie

Rozmowa z podinsp. Mateuszem Walczakiem, szefem Komórki Koordynacji Działań Krajowych Biur INTERPOLU w Rejonie Europy w Sekretariacie Generalnym INTERPOLU w Lyonie

W tym roku mija Panu dwadzieścia lat służby, zaczynał Pan w Komisariacie Policji w Czerwonaku, podlegającym pod KMP w Poznaniu, dziś koordynuje Pan działania lokalnych biur INTERPOLU w całej Europie – jaka to była droga? – Zaczynałem jak większość policjantów w Polsce od zespołu patrolowo-interwencyjnego. Najpierw był Czer- wonak, potem Komisariat Policji Poznań – Stare Miasto, następnie Wydział Zabezpieczenia Miasta KMP w Pozna- niu, a w końcu wydział kryminalny na poznańskim Starym Mieście. Policyjne rzemiosło poznałem od podszewki. jak: Zgromadzenie Ogólne, Europejska Konferencja Re- Skończyłem studia prawnicze i w 2007 r. zostałem prze- gionalna oraz spotkania europejskich oficerów kontakto- niesiony do Komendy Głównej Policji, gdzie pracowałem wych. Sekcja koordynuje również udział polskich eksper- na stanowisku dyżurnego biura SIRENE w Biurze Wywiadu tów w konferencjach i szkoleniach skierowanych do Kryminalnego, a następnie dyżurnego Biura Międzynaro- specjalistów odpowiedzialnych za zwalczanie różnych form dowej Współpracy Policji KGP. Służba w Sekcji Całodobo- przestępczości, np. pornografii dziecięcej, obrotu podra- wej Obsługi Międzynarodowego Przepływu Informacji bianymi lekami, cyberprzestępczości czy przestępczości BMWP KGP pozwoliła mi na zdobycie bardzo szerokiego samochodowej. Ponadto odpowiedzialna jest za szeroko doświadczenia w zakresie współpracy międzynarodowej. rozumiany rozwój współpracy z INTERPOLEM i krajami W 2014 r. powierzono mi obowiązki kierownika Sekcji członkowskimi. BMWP zostało wyznaczone w Polsce do ds. INTERPOLU w Wydziale Koordynacji Międzynarodo- pełnienia roli Krajowego Biura INTERPOLU. Oznacza to, wej Wymiany Informacji BMWP KGP. że jest centralną jednostką reprezentującą organizację w kraju i skupiającą całość współpracy prowadzonej kana- Właśnie wtedy, gdy Pan kierował polską Sekcją łem INTERPOLU nie tylko w Policji, ale również w innych ds. INTERPOLU, zapadła decyzja o organizacji organach porządku publicznego. 47. Europejskiej Konferencji Regionalnej Gdy miałem przyjemność pracować w Sekcji ds. INTER- INTERPOLU w Polsce w 2019 r. POLU BMWP KGP, udało się nie tylko skutecznie zareko- – Rzeczywiście, właśnie wtedy nastąpił wybór Polski na mendować Polskę w roli gospodarza tegorocznej konfe- gospodarza tegorocznej konferencji. Głównym zadaniem rencji regionalnej, ale także nastąpiła implementacja Sekcji ds. INTERPOLU BMWP KGP jest reprezentowanie narzędzia FIND w Straży Granicznej i Policji, co dało bez- polskiej Policji w kontaktach z Sekretariatem Generalnym pośredni dostęp do baz INTERPOLU funkcjonariuszom INTERPOLU oraz rozwój współpracy prowadzonej kana- tych służb w trakcie każdej kontroli zarówno na granicach, łem INTERPOLU. Sprowadza się to do koordynacji działań jak i wewnątrz kraju, podpisano porozumienia o dzieleniu na poziomie krajowym w trakcie operacji i projektów ini- dostępu do baz danych INTERPOLU z Biurem Ochrony cjowanych przez organizację oraz przygotowywania udziału Rządu i Agencją Wywiadu, uzyskaliśmy dostęp do inter- polskich delegacji w takich najważniejszych spotkaniach, polowskiej bazy ICSE (INTERPOL Child Sexual Exploata-

10 10-13.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:45 Strona 11

maj 2019 r. POLICJA 997 POLSKA POLICJA W INTERPOLU Współpraca międzynarodowa Policji

Polska była jednym z 20 państw założycieli oczątek lat 90. XX w. był szczególnie trudny dla Międzynarodowej Komisji Policji polskich służb policyjnych. Otwarcie granic i zmiana ustroju spowodowały bowiem pojawienie Kryminalnych INTERPOL w Wiedniu się zupełnie nowych w polskich realiach rodzajów prze- w 1923 roku. Nigdy formalnie z niego stępstw.P Natychmiast stało się jasne, że bez współpracy nie wystąpiliśmy, choć z uwagi międzynarodowej polska Policja będzie miała ogromny na uwarunkowania polityczne doszło problem z ich rozpoznaniem i zapobieganiem im. w 1952 roku do zerwania kontaktów TRUDNE POCZĄTKI z organizacją. Powrót nastąpił dopiero Szefostwo resortu spraw wewnętrznych zwróciło się więc po transformacji ustrojowej. do władz Międzynarodowej Organizacji Policji Kryminalnej

tion Database), co połączone było z przeszkoleniem w Lyo- i implementacja Strategii Regionalnej INTERPOLU w Eu- nie ekspertów z Biura Kryminalnego KGP, dzięki czemu ropie, organizowanie spotkań Komitetu Europejskiego mogą oni korzystać z nowego narzędzia do identyfikacji INTERPOLU, utrzymywanie kontaktów z krajowymi biu- zarówno sprawców, jak i ofiar pedofilii. Delegowano także rami INTERPOLU Regionu Europy, wspieranie ich inicja- drugiego policjanta do centrali INTERPOLU. tyw oraz pomoc w realizacji strategii i rozwoju współpracy na poziomie krajowym, m.in. przez organizację wizyt w po- Koordynator Poddyrektoriatu ds. Kryminalistyki szczególnych biurach krajowych. Koordynujemy także wi- i Zarządzania Danymi w Sekretariacie Generalnym zyty i szkolenia w Sekretariacie Generalnym INTERPOLU INTERPOLU w Lyonie kom. Grzegorz Kanios udzielił realizowane przez przedstawicieli państw członkowskich mi wywiadu, który opublikowaliśmy w marcowym i organizacji międzynarodowych. Poza tym stale współpra- wydaniu miesięcznika „Policja 997”. Drugim polskim cujemy z pozostałymi komórkami Sekretariatu Generalnego policjantem w centrali INTERPOLU jest Pan. w celu wsparcia projektów i operacji realizowanych w Re- – Delegowanie drugiego policjanta odzwierciedla poli- gionie Europy, współorganizujemy Konferencję Szefów Kra- tykę BMWP KGP, ukierunkowaną na podjęcie działań jowych Biur INTERPOLU oraz organizujemy: spotkania zmierzających nie tylko do zwiększenia liczby oddelego- oficerów kontaktowych INTERPOLU w Regionie Europy wanych funkcjonariuszy, ale przede wszystkim do objęcia i Europejską Konferencję Regionalną INTERPOLU. przez polskich policjantów stanowisk kierowniczych w or- ganizacjach międzynarodowych. Zostałem delegowany do – Dziękuję za rozmowę i życzę udanych obrad Sekretariatu Generalnego INTERPOLU w październiku podczas majowej konferencji w Katowicach. 2017 r., gdzie objąłem stanowisko szefa Komórki Koor- dynacji Działań Krajowych Biur INTERPOLU w Rejonie PAWEŁ OSTASZEWSKI Europy. Główne zadania mojego zespołu to: opracowanie zdj. ©INTERPOL

11 10-13.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:45 Strona 12

POLSKA POLICJA W INTERPOLU POLICJA 997 maj 2019 r.

INTERPOL o ponowne przyjęcie Polski w poczet jej człon- nych pojazdów SMV (Stolen Motor Vehicles), odbitek linii ków. Nastąpiło to we wrześniu 1990 roku podczas 59. sesji papilarnych oraz skradzionych dzieł sztuki. Zgromadzenia Ogólnego INTERPOLU w Ottawie, zaledwie Dostęp do systemu I-24/7 został rozszerzony na tere- kilka miesięcy po powołaniu do życia polskiej Policji. nowe jednostki Policji oraz inne służby. Stanowiska do- Początki polskiego członkostwa w INTERPOLU nie były stępowe zostały także utworzone w innych biurach KGP łatwe – brakowało funkcjonariuszy znających co najmniej pionu kryminalnego oraz w komendach wojewódzkich jeden z czterech języków roboczych organizacji, do wy- i Komendzie Stołecznej Policji. Możliwość dostępu do baz miany korespondencji służyły tylko teleks i faks, brakowało danych uzyskały również Straż Graniczna (SG), Centralne też sprzętu komputerowego, co przekładało się na termi- Biuro Antykorupcyjne (CBA), Agencja Bezpieczeństwa We- nowość realizacji zleceń zarówno od partnerów zagranicz- wnętrznego (ABW) i Agencja Wywiadu (AW). nych, jak i polskiej Policji. W 2016 roku Polska, jako jedno z pierwszych państw unijnych, zrealizowała zalecenie Unii Europejskiej (UE) w zakresie wprowadzenia baz danych INTERPOLU na granicach zewnętrznych. Polska Policja i Straż Graniczna implementowały technologię FIND INTERPOLU. Admi- nistrowane przez INTERPOL bazy danych (osób poszukiwanych, skradzionych i zagubionych dokumentów podróży, skradzionych pojazdów silnikowych i skradzionych doku- mentów administracyjnych) zostały wpięte do systemu (są używane podczas odprawy granicznej), a baza danych osób poszukiwanych dodatkowo do Systemu Poszukiwaw- czego Policji.

Sytuacja zaczęła się poprawiać wraz z utworzeniem PLANY NA PRZYSZŁOŚĆ w strukturze KGP Biura Międzynarodowej Współpracy W sprawnym funkcjonowaniu baz danych najważniejszym Policji (BMWP). Stopniowo zwiększano stan etatowy, elementem jest ich aktualizacja i zasilanie nowymi danymi. a oprócz policjantów zaczęto zatrudniać pracowników W tym kontekście warto zwrócić uwagę na narzędzie in- cywilnych znających języki obce. Wprowadzono służbę formatyczne INTERPOLU o nazwie WISDM (Web Services oficera dyżurnego, co zapewniało operacyjność biura, po- for Data Management), którego wprowadzenie jest plano- czątkowo do godz. 22, a po kilku latach przez 24 godziny wane w Polsce w 2019 roku. Dzięki tej technologii zasilanie na dobę. Biuro zostało podłączone do zintegrowanego baz danych będzie się odbywać w sposób zupełnie zauto- systemu szyfrowanej łączności komputerowej, którym matyzowany, co pozwoli na bieżąco wykonywać zasilenia wpływała korespondencja od państw członkowskich i aktualizację wpisów. INTERPOLU, uruchomiono wewnętrzny, komputerowy Ponadto w przyszłości planowana jest intensyfikacja ko- system rejestracji i analizy wpływających i wysyłanych do- rzystania z baz biometrycznych INTERPOLU. Są nimi: kumentów. Pod koniec 1994 roku zainstalowano łącze do baza odbitek linii papilarnych AFIS (Automated Finger- systemu informatycznego x-400, usprawniającego wymianę print Identification System), baza profili DNA oraz naj- informacji w ramach INTERPOLU oraz umożliwiającego nowsza, utworzona w 2017 roku, baza wizerunków twarzy także przeszukiwania w systemie informatycznym karto- – Facial Recognition Biometric Service. teki kryminalnej INTERPOLU. POLACY W INTERPOLU DYNAMICZNY ROZWÓJ Wraz z powrotem do struktur INTERPOLU Polska zaczęła W roku 2003 Polska, jako jedno z pierwszych państw, została wykazywać także swoją aktywność w tej międzynarodowej podłączona do bezpiecznego systemu I-24/7, umożliwiają- organizacji. Przedstawiciele Policji zaczęli systematycznie cego szybką wymianę informacji kanałem INTERPOLU w ra- uczestniczyć w takich najważniejszych gremiach INTERPOLU, mach intranetu, dającego jednocześnie możliwość przeszu- jak Zgromadzenie Ogólne INTERPOLU, Europejska Konfe- kiwania w czasie rzeczywistym baz danych INTERPOLU, rencja Regionalna INTERPOLU (EKR), Konferencja Szefów jak i możliwość jednoczesnego automatycznego zasilania Krajowych Biur INTERPOLU. Nawiązane zostały kontakty tych baz. Polska zasila systematycznie bazę osób poszuki- robocze z Sekretariatem Generalnym INTERPOLU w Lyonie wanych (Nominal), skradzionych lub zaginionych doku- – IPSG. Od 1993 roku (z przerwą w latach 2002–2005) polska mentów podróży SLTD (Stolen and Lost Travel Documents), Policja ma swoich reprezentantów w IPSG. skradzionych lub zaginionych dokumentów administracyj- W Polsce zorganizowano też wiele konferencji i spotkań nych SAD (Stolen Administrative Documents), skradzio- pod egidą INTERPOLU, m.in. w roku 1996 odbyła się

12 10-13.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:45 Strona 13

maj 2019 r. POLICJA 997 POLSKA POLICJA W INTERPOLU

w Warszawie Europejska Konferencja INTERPOLU, a kolejna organizowana jest w tym roku w Katowicach. Oficer polskiej Policji był dwukrotnie członkiem Komitetu Euro- pejskiego INTERPOLU, a także delegatem ds. Europy w Komitecie Wykonawczym INTERPOLU. W 1994 roku decyzją Zgromadzenia Ogólnego INTERPOLU powierzono Polakowi przewodnictwo grupy roboczej IPSG ds. opraco- wania strategii wdrażania komputerowej analizy kryminalnej INTERPOLU. Ważnym momentem dla współpracy z międzynarodową organizacją policyjną było uchwalenie przez Sejm RP ustawy o ratyfikacji Statutu INTERPOLU, która weszła w życie 22 stycznia 2015 roku, stając się tym samym pod- ono punkt kontaktowy i miejsce, gdzie zbiegają się wszyst- stawą prawną współpracy tym kanałem. Przyjęcie statutu kie międzynarodowe kanały wymiany informacji policyj- dało też podstawę do uznawania przez polskie sądy legal- nych – tzw. one-stop-shop. ności tzw. not interpolowskich. STRUKTURA BMWP ZASADY WSPÓŁPRACY Biuro Międzynarodowej Współpracy Policji KGP koordynuje Międzynarodowa współpraca policyjna w Polsce prowa- i nadzoruje działania w ramach międzynarodowej współ- dzona jest w oparciu o rządowe i resortowe akty prawne, pracy pozaoperacyjnej, operacyjnej i szkoleniowej. Może a także dokumenty umożliwiające lokalną kooperację na pobierać, uzyskiwać, gromadzić, sprawdzać i wykorzystywać terenach przygranicznych. Realizacja tych zadań odbywa informacje uzyskane lub przetwarzane przez organy innych się dwutorowo. Współpraca operacyjna, obejmująca przede państw oraz INTERPOL, a także może przekazywać infor- wszystkim wymianę informacji kanałami INTERPOLU, macje organom tych państw i INTERPOLOWI. Informacje Europolu, SIS oraz za pośrednictwem sieci oficerów łącz- mają służyć zapobieganiu lub zwalczaniu przestępczości, nikowych organów ścigania w kraju i za granicą, jest wspie- a więc ich celem jest wykrywanie i ściganie sprawców prze- rana przez współpracę pozaoperacyjną. Współpraca poza- stępstw lub przestępstw skarbowych oraz zapobieganie operacyjna obejmuje m.in. wymianę informacji na temat przestępczości i jej zwalczanie. rozwiązań prawnych i przepisów obowiązujących w innych W tym celu BMWP KGP zapewnia całodobową wymianę krajach, tworzenie prawa unijnego, nawiązywanie kontak- informacji o charakterze kryminalnym jednostkom organi- tów zawodowych i osobistych podczas współpracy szkole- zacyjnym Policji oraz uprawnionym krajowym i zagranicz- niowej bądź misji zagranicznych oraz zdobywanie i wyko- nym organom ścigania, a także realizuje zadania Policji w za- rzystywanie przez polską Policję funduszy unijnych kresie współpracy organów ścigania w sprawach karnych. zarówno na szkolenia, jak i na inwestycje w sprzęt. Struktura organizacyjna INTERPOLU opiera się na Komenda Główna Policji wykonuje zadania: współpracy sieci krajowych biur INTERPOLU (KBI) w każ- • Krajowego Biura INTERPOLU, o którym mowa dym kraju członkowskim. W Polsce zadania KBI realizuje w art. 32 Statutu Międzynarodowej Organizacji Policji BMWP KGP, w ramach którego współdziałanie z tą orga- Kryminalnej – INTERPOL, przyjętego w Wiedniu nizacją pozostaje w kompetencji: 13 czerwca 1956 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1758); • Wydziału Koordynacji Międzynarodowej Wymiany In- • Jednostki Krajowej Europolu, o której mowa w par. 1 formacji BMWP KGP (WKMWI) – koordynowanie uchwały nr 28 Rady Ministrów z 7 marca 2012 r. współpracy operacyjnej i wymiana informacji krymi- w sprawie wyznaczenia Jednostki Krajowej Europolu nalnych, (M.P. poz. 156); • Wydziału Koordynacji Poszukiwań Międzynarodowych • Biura SIRENE, o którym mowa w art. 35 ust. 1 ustawy BMWP KGP (WKPM) – koordynowanie spraw doty- z 24 sierpnia 2007 r. o udziale Rzeczypospolitej Pol- czących poszukiwań międzynarodowych osób kanałem skiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Wi- INTERPOLU, zowym Systemie Informacyjnym (Dz.U. z 2018 r. • Sekcji ds. INTERPOLU, pozostającej w strukturze poz. 134). WKMWI BMWP KGP – koordynowanie pozaopera- Realizację zadań związanych z organizacją międzynaro- cyjnej współpracy z INTERPOLEM. dowej współpracy Policji oraz jej rozwojem, w tym wykonywanie zadań Krajowego Biura INTERPOLU, Jednostki oprac. PIOTR MACIEJCZAK Krajowej Europolu i Biura SIRENE, wykonuje Biuro Mię- na podst. mat. BMWP KGP dzynarodowej Współpracy Policji KGP (BMWP). Stanowi zdj. ©INTERPOL

13 14-15.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:46 Strona 14

POLSKA POLICJA W INTERPOLU POLICJA 997 maj 2019 r. Współpraca EUROPOLU i INTERPOLU

Międzynarodowa współpraca Policji pełni istotną rolę zarówno w ramach bezpieczeństwa wewnętrznego, jak i polityki zagranicznej państwa. Proces globalizacji, zmniejszanie barier granicznych oraz wzrastająca sieć powiązań w różnych zakresach społeczno-gospodarczych między państwami wymaga zwiększonej współpracy międzynarodowej na gruncie ochrony i porządku publicznego. Głównymi podmiotami organizacyjnymi w policyjnej współpracy międzynarodowej są INTERPOL i Europol.

ba podmioty zostały powołane do wspierania ich niem kwestii i spraw mających charakter polityczny, woj- państw członkowskich w zwalczaniu międzyna- skowy, religijny lub rasowy. rodowej przestępczości kryminalnej. Zarówno Głównym zadaniem Europolu, jako unijnej agencji eg- INTERPOL, jak i Europol nastawione są głównie na policję, zekwowania prawa, jest z kolei zwiększenie poziomu bez- aleO otwarte są również na współpracę z innymi służbami pieczeństwa w Europie przez zapewnianie pomocy orga- zajmującymi się zwalczaniem przestępczości kryminalnej, nom ścigania w państwach członkowskich UE. terroryzmu bądź zagrożeń związanych z nielegalną imi- gracją. Wykorzystując podobne narzędzia wsparcia, opierają POROZUMIENIA I NARZĘDZIA się na wymianie informacji i baz danych. WSPÓŁPRACY INTERPOL, którego podstawowym zadaniem jest zwal- Europol może współpracować z krajami Unii Europejskiej czanie przestępczości o zasięgu międzynarodowym, zrzesza oraz tzw. krajami stowarzyszonymi na podstawie umów, obecnie 194 kraje członkowskie, co pozwala im na prowa- porozumień lub decyzji Komisji Europejskiej. Porozumie- dzenie współpracy o zasięgu globalnym. Państwa członkow- nia te dzielą się na: strategiczne (kraje: Chiny, Rosja, Turcja, skie współpracują ze sobą za pośrednictwem krajowych biur ZEA; Agencje UE: OLAF, Europejski Bank Centralny, INTERPOLU (w Polsce rolę tę pełni Biuro Międzynarodowej Komisja Europejska, EMCMDDA, CEPOL, ENISA; orga- Współpracy Policji KGP). Europol zaś, jako agencja Unii nizacje międzynarodowe (UNODC, WCO) i operacyjne Europejskiej, w sferze prawnej jest silniej uregulowany (kraje: Albania, Australia, Czarnogóra, Bośnia i Hercego- i mają do niego zastosowanie przepisy UE odnoszące się do wina, Gruzja, Islandia, Kanada, Kolumbia, Liechtensten, działań w obszarze bezpieczeństwa wewnętrznego. Mołdawia, Monako, Norwegia, Serbia, Ukraina, USA; orga- Polska uczestniczy w działaniach INTERPOLU od nizacje międzynarodowe: Interpol; Agencje UE: Eurojust, 1923 r., a w Europolu od 2004 roku. Zgodnie ze statutem Frontex). Tylko porozumienia operacyjne umożliwiają wy- INTERPOLU zasadniczym celem organizacji jest zapew- mianę danych osobowych. nienie i rozwijanie jak najszerszej wzajemnej pomocy Członkostwo w INTERPOLU daje dostęp do Systemu wszystkich służb policji kryminalnych w ramach ustawo- Informatycznego I-24/7, dzięki któremu możliwe są nie dawstwa istniejącego w poszczególnych krajach członkow- tylko bezpieczna i błyskawiczna wymiana informacji mię- skich, oraz ustanawianie i rozwijanie wszystkich formy dzy krajowymi biurami INTERPOLU, ale również dostęp działania mogących służyć skutecznemu zapobieganiu i ści- do baz danych i innych narzędzi organizacji, jak system ganiu przestępczości pospolitej, z kategorycznym wyłącze- not i dyfuzji. Dzięki nim możliwe jest prowadzenie po-

14 14-15.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:46 Strona 15

maj 2019 r. POLICJA 997 POLSKA POLICJA W INTERPOLU

szukiwań o zasięgu międzynarodowym. Kraje członkow- dzione pojazdy silnikowe) – za pośrednictwem kont skie, ze wsparciem Sekretariatu Generalnego, prowadzą indywidualnych – BMWP KGP, BK KGP, CBŚP, inne wspólne operacje i projekty, jak również korzystają ze służby (Straż Graniczna, Służba Ochrony Państwa, wsparcia eksperckiego. Agencja Wywiadu, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrz- Z kolei członkostwo w Europolu pozwala głównie na nego, Centralne Biuro Antykorupcyjne). wymianę informacji, wsparcie eksperckie z wykorzystaniem Żadna baza danych nie może funkcjonować bez zasila- specjalistycznych narzędzi, organizowanie i finansowanie jących ją informacji. Polska przekazuje dane obydwu orga- spotkań operacyjnych oraz analiza i obsługa bazy danych. nizacjom. W INTERPOLU wykorzystywany jest wspominany już system I-24/7, a w Europolu do wymiany informacji wy- WSPÓLNE OPERACJE I DZIAŁANIA korzystuje się aplikację SIENA. Wyróżnić możemy następujące operacje realizowane wspólnie przez obie organizacje: WYMIANA INFORMACJI Operacja ATHENA/PANDORA – cyklicznie organi- KRYMINALNYCH zowana, międzynarodowa operacja (przy wsparciu Euro- W Polsce współpraca z policyjnymi organizacjami między- polu, INTERPOLU i Światowej Organizacji Celnej), skie- narodowymi odbywa się za pośrednictwem Biura Między- rowana przeciwko procederowi nielegalnego przemytu narodowej Współpracy Policji Komendy Głównej Policji dóbr kultury i zabytków. (BMWP KGP), które realizuje zadania zarówno Krajowego Operacja OPSON – cyklicznie organizowana, między- Biura Interpolu, jak i Jednostki Krajowej Europolu. narodowa operacja (przy wsparciu Europolu, INTER- Współpraca kanałem Europolu odbywa się głównie POLU), skierowana przeciwko procederowi nielegalnej przez Wydział Koordynacji Międzynarodowej Wymiany In- produkcji i obrotu podrobionymi produktami spożywczymi formacji Biura Międzynarodowej Współpracy Policji KGP (np. wina, sery itp.). (WKMWI BMWP KGP), w mniejszym stopniu przez Wy- Operacja 30 Days at Sea – skierowana przeciwko pro- dział Koordynacji Poszukiwań Międzynarodowych BMWP cederowi zanieczyszczania akwenów morskich niebezpiecz- KGP (WKPM), podczas gdy współpraca kanałem INTER- nymi odpadami. Operacja organizowana jest cyklicznie POLU – z uwagi na zakres obejmujący zarówno wymianę przy wsparciu Europolu i INTERPOLU. informacji, jak i poszukiwania – odbywa się przez WKMWI Victim Identification Taskforce – cyklicznie organi- i WKPM BMWP KGP. zowana, międzynarodowa operacja (przy wsparciu Euro- Dodatkowo warto wiedzieć, że o ile wymiana informacji polu i INTERPOLU), skierowana przeciwko zjawisku kanałem INTERPOLU jest scentralizowana – odbywa się rozpowszechniania pornografii dziecięcej. Operacja rea- zawsze za pośrednictwem BMWP KGP – to wymiana in- lizowana jest w ramach grupy zadaniowej Victim Identifi- formacji kanałem Europolu jest częściowo zdecentralizo- cation Taskforce i polega na analizie przez ekspertów zdjęć wana, gdyż Centralne Biuro Śledcze Policji i Komenda i filmów w celu identyfikacji ofiar i sprawców prze- Główna Straży Granicznej prowadzą bezpośrednią wy- stępstw związanych z rozpowszechnianiem pornografii mianę informacji. dziecięcej. Dostęp do systemów wymiany informacji następuje po- Operacja In Our Sites – cyklicznie organizowana, mię- przez aplikację SIENA Europolu – wykorzystywaną przez dzynarodowa operacja (przy wsparciu Europolu i INTER- biura KGP, CBŚP, oficerów kontaktowych (wyznaczone ze- POLU), skierowana przeciwko stronom/domenom inter- społy ds. międzynarodowej wymiany informacji kryminal- netowym oferującym podrobione produkty/wyroby. nych) w KWP i KSP. Europol i INTERPOL mają podpisaną umowę operacyjną System wymiany informacji I-24/7 INTERPOLU obsłu- umożliwiającą wymianę danych osobowych. Mają też swo- giwany jest przez BMWP KGP, oficerów kontaktowych ich oficerów łącznikowych (Europol – w Lyonie i w Glo- ds. międzynarodowej wymiany informacji kryminalnych balnym Centrum Innowacji INTERPOLU w Singapurze). w KWP/KSP. Możliwość dokonywania sprawdzeń w ba- Co roku obie organizacje uzgadniają Wspólne Kluczowe zach danych dostępnych na poziomie krajowym posiadają: Priorytety, a ich szefowie spotykają się regularnie. Na po- – w ramach Europolu (EIS – Europol Information System) ziomie personelu program wymiany działa od 10 lat. – biura KGP, CBŚP, oficerowie kontaktowi, KWP/KSP, W ostatnich latach obie organizacje szczególnie ściśle ABW, SG, CBA; współpracują w zakresie zwalczania cyberprzestępczości. – w ramach INTERPOLU – Nominal (osoby poszuki- Poza szeroką wymianą informacji corocznie organizują też wane do zatrzymania i ekstradycji oraz osoby zagi- wspólną konferencję poświęconą tej tematyce, która od- nione) – wszyscy policjanci za pośrednictwem SPP, bywa się na przemian w Hadze i Singapurze. SWD i Klienta Mobilnego; Nominal, SLTD (skradzione i zagubione dokumenty podróży), SAD, SMV (skra- mł. insp. PAULINA FILIPOWIAK

15 16-19.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:46 Strona 16

POLSKA POLICJA W INTERPOLU POLICJA 997 maj 2019 r.

To, że szybka i kompleksowa wymiana informacji między służbami w różnych krajach jest kluczowa w zwalczaniu terroryzmu, wiadomo od dawna. I choć zdanie to brzmi jak truizm, to po każdym zamachu terrorystycznym, z jakimi ostatnio mieliśmy do czynienia w Europie, powtarzano je jak mantrę. I jeśli nastąpią kolejne ataki, to we wnioskach, jakie zostaną sformułowane po ich zbadaniu, także zostanie powtórzone.

stycznymi oraz ułatwiają państwom m.in. zamrażanie aktywów finansowych Zwalczanie wykorzystywanych przez terrorystów. PRIORYTETY Najbardziej aktualnym problem w zakresie zwalczania terroryzmu, z jakim mierzą się służby poszczególnych terroryzmu państw i INTERPOL, to powrót dżiha- dystów walczących pod czarnym sztan- darem tzw. Państwa Islamskiego do jak dużą rolę w zwal- Działało już wtedy uruchomione swoich krajów. Tysiące bojowników czaniu terroryzmu od- 11 września 2001 r. Centrum Dowo- albo już ruszyło w drogę, albo ruszy grywa wymiana infor- dzenia i Koordynacji (CCC), na w najbliższym czasie. Ich celem jest macji w skali globalnej oraz fakt, że miejsce natychmiast został wysłany ze- głównie Europa, ale część próbuje To,źródła terroryzmu motywowanego re- spół szybkiego reagowania. Do Lyonu przedostać się do stref, w których wciąż ligijnie występują na kilku kontynen- bez przerwy spływały informacje is- jeszcze trwają konflikty, takich jak tach, determinuje kluczową rolę totne dla śledztwa, w tym odciski linii Libia, Afganistan, Somalia czy leżący INTERPOLU w tym procesie. Potwier- papilarnych zamachowców, które na- na indyjsko-pakistańskim pograniczu dzeniem tego faktu była przyjęta jed- tychmiast trafiały do służb policyjnych Kaszmir. Szybki, globalny system wy- nomyślnie, we wrześniu 2014 r., re- we wszystkich krajach członkowskich. miany informacji jest w rozwiązywaniu zolucja 2178 Rady Bezpieczeństwa I to one zadecydowały o identyfikacji tego problemu kluczowy. Niezwykle Organizacji Narodów Zjednoczonych, i ujęciu jednego z zamachowców, któ- przydatne są wypracowane w INTER- w której uznano globalną rolę INTER- rego zatrzymano w Belgradzie z irac- POLU procedury śledzenia skradzio- POLU w walce z zagrożeniem terrory- kim paszportem wystawionym na na- nych i sfałszowanych dokumentów. stycznym. zwisko Midhat Saleh. Serbskie Biuro Ale problem w takiej skali jest zjawi- INTERPOLU ustaliło w Bagdadzie, że skiem nowym, złożonym i wciąż dy- 11/9 dane te są fałszywe, więc za pomocą namicznie ewoluującym, więc aby móc Ale nie zawsze tak było. W wywia- systemu I-24/7 udostępniło jego dane, mu się skutecznie przeciwstawiać, na- dzie udzielonym miesięcznikowi w tym fotografię i linie papilarne. leży nie tylko szybko wymieniać infor- „Policja 997” ówczesny sekretarz W madryckim biurze INTERPOLU macje, ale także wciąż szukać nowych generalny INTERPOLU Ronald Ken- od razu okazało się, że odbitki zatrzy- rozwiązań w walce z terrorystami. neth Noble przyznał, że przed ata- manego należą do jednego z głównych Temu służy grupa robocza INTER- kiem Al-Kaidy na Stany Zjednoczone podejrzanych o organizację i przepro- POLU ds. zagranicznych bojowników 11 września 2001 r. INTERPOL nie wadzenie zamachu Marokańczyka Ab- terrorystycznych, która reprezentując był instytucją przygotowaną do szyb- delmajida Bouchara. państwa ze wszystkich regionów w ra- kiej reakcji na takie kryzysy. Ale tam- Al-Kaida i udzielający jej schronienia mach regularnych spotkań, m.in. szuka tego dnia wszystko się zmieniło, w Afganistanie Talibowie „zasłużyli” na sposobów przeciwdziałania pojawiają- a zmiany, w tym uruchomienie sys- specjalne miejsce w systemie informo- cym się zagrożeniom. temu I-24/7, zaczęły być wprowa- wania INTERPOLU. Poświęcono im dzane błyskawicznie. O tym, jak bar- wydawane od 2004 r. we współpracy POLSKA W INTERPOLU dzo były potrzebne, przekonano się z Radą Bezpieczeństwa ONZ noty spe- Polska współpraca z INTERPOLEM już 2,5 roku później, kiedy terroryści cjalne (zwane również błękitnymi). w zakresie zwalczania terroryzmu kon- zaatakowali w Madrycie, detonując Służą one do ostrzegania państw człon- centruje się na dwóch aspektach. bomby w zatłoczonych pociągach kowskich o powiązaniach danej osoby Pierwszy z nich to Projekt Vennlig II, podmiejskich. lub podmiotu z organizacjami terrory- narzędzie informatyczne, które umoż-

16 16-19.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:46 Strona 17

maj 2019 r. POLICJA 997 POLSKA POLICJA W INTERPOLU

liwia dostęp do raportów wysyłanych z Sekretariatu Generalnego INTER- POLU, będących zbiorem informacji o osobach podejrzewanych o działal- ność terrorystyczną. Informacje te, gromadzone przez członków koalicji walczących z tzw. Państwem Islam- skim, mogą być wykorzystywane tylko do użytku wewnętrznego. Każdy raport (plik) zawiera informację, kto raport zamieścił, do kogo on trafił oraz wszelkie dane, jakie udało się o osobie zebrać, takie jak: zdjęcie, pseudonimy, gdzie i kiedy przebywała, z kim się spotykała, w jakich obozach przeszła przeszkolenie etc. Raporty z Vennlig II trafiają do BMWP KGP, skąd przekazywane są do polskich służb odpowiedzialnych za zwalczanie terroryzmu. Drugi to korzystanie z tzw. not INTERPOLU, w tym przypadku nie- stał informację, że kontrolowana tzw. zagranicznych bojowników i ter- bieskich, które są podstawą do usta- osoba objęta jest zainteresowaniem rorystów. Do tej bazy Polska, tak jak lenia miejsca pobytu osoby i objęcia służb. Dzięki temu natychmiast też i pozostałe kraje, nie ma jednak bez- jej „zainteresowaniem”. Obecnie zostanie poinformowany, jakie infor- pośredniego dostępu z poziomu kra- z Systemie Poszukiwawczym Policji macje o niej powinien zebrać, np. dane jowej komórki INTERPOLU. Może ją (SPP) w zakładce INTERPOL wi- pojazdu, osób towarzyszących, prze- przeszukiwać za pośrednictwem zapy- doczne dla każdego policjanta są tylko wożonych przedmiotów czy trasie tań wysyłanych do Sekretariatu Gene- noty czerwone (służące do zatrzyma- i celu podróży. Informacje zebrane ralnego. Jest tak dlatego, że w bazie nia, tymczasowego aresztowania i eks- przez policjanta trafiają do ABW, a za tej znajdują się bardzo wrażliwe infor- tradycji osoby poszukiwanej) i żółte pośrednictwem komórki INTERPOLU macje, którymi niektóre państwa nie (służące do ustalenia miejsca pobytu w BMWP KGP do wystawcy noty. chcą się dzielić z państwami, z którymi osoby zaginionej lub ustalenia tożsa- Wprowadzenie niebieskich not na po- ich stosunki akurat w danej chwili nie mości osoby). Osoby, wobec której ziom SPP wymaga jednak zmian są najlepsze. INTERPOL wystawił notę niebieską, w przepisach. I takie zmiany obecnie policjant w SPP nie widzi. To spraw- są procedowane. SZKOLENIA dzenie wymaga osobnego zalogowania Dostęp do bazy INTERPOLU nie Ważnym elementem utrzymywania się do bazy INTERPOLU. Do pewnego jest limitowany. Każdy policjant, który zdolności przeciwdziałania i zwalcza- momentu było to rozwiązanie wystar- wystąpi o taki dostęp, otrzymuje go. nia terroryzmu na poziomie ponadna- czające, ponieważ not niebieskich wy- Jeśli policjant lub jego przełożony do- rodowym są wspólne szkolenia, tre- stawianych było bardzo niewiele i nie chodzi do wniosku, że przy wykony- ningi i konferencje międzynarodowe, wymagały one natychmiastowej reak- waniu obowiązków służbowych jest umożliwiające wymianę doświadczeń cji. Sytuacja zmieniła się 2 lata temu, mu potrzebny dostęp do bazy, wystę- i wspólną analizę stosowanych rozwią- kiedy decyzją Amerykanów notą nie- puje z wnioskiem o jego przydzielenie, zań. Wiele takich wydarzeń organizuje bieską oznaczono 30 tysięcy osób po- zaznaczając w nim, jaki zakres infor- się także w Polsce. W ostatnich latach dejrzewanych o działalność terrory- macji go interesuje. Wniosek trafia do były to m.in. szkolenie i międzynaro- styczną. Dziś baza ta zawiera ponad BMWP, a policjant na szkolenie do Wy- dowa konferencja z zakresu zwalczania 40 tys. rekordów. To wymagało zmiany działu Wywiadu Kryminalnego w swo- aktów terrorystycznych z udziałem podejścia do osób, w stosunku do któ- jej KWP. Po jego zakończeniu BMWP broni chemicznej, biologicznej, radio- rych wystawiono takie noty. Dlatego nadaje stosowne uprawnienia i od tej logicznej i nuklearnej. Do Warszawy też podjęto w polskiej Policji decyzję chwili policjant może bezpośrednio lo- przyjechało ponad 50 uczestników o wprowadzeniu niebieskich not do gować się do bazy INTERPOLU. z całego świata. Organizatorem było SPP, aby każdy policjant natychmiast, Inną bazą INTERPOLU, z której ko- polskie Krajowe Biuro INTERPOLU choćby w czasie kontroli drogowej, do- rzysta Polska, jest baza zawierająca przy aktywnym udziale Biura Operacji

17 16-19.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:46 Strona 18

POLSKA POLICJA W INTERPOLU POLICJA 997 maj 2019 r.

Antyterrorystycznych KGP (BOA), Mi- nych materiałów radioaktywnych oraz Proceder ten stanowi nisterstwa Spraw Zagranicznych (MSZ) zapobieganie innym pozaprawnym istotne zagrożenie oraz przedstawicieli polskiego sektora działaniom z użyciem takich substan- przemysłu chemicznego i Sekretariatu cji, a w szczególności uniemożliwienie dla mieszkańca każdego Generalnego INTERPOLU (IPSG). ich pozyskania przez terrorystów; ła- kraju lub regionu. Wśród innych przedsięwzięć warto godzenie skutków ewentualnych ak- INTERPOL zapewnia wspomnieć: ćwiczenia dotyczące za- tów terroryzmu nuklearnego; rozwój jednak narzędzia i usługi pobiegania i zwalczania ataków bio- współpracy w zakresie udoskonalania terrorystycznych; kurs INTERPOLU technicznych środków walki z terro- do jego zwalczania nt. śledztw z zakresu terroryzmu ryzmem nuklearnym; wzmocnienie z użyciem materiałów radiologicznych krajowych systemów prawnych w celu i nuklearnych; konferencję międzyna- zapewnienia penalizacji grup terrory- rodową poświęconą zapobieganiu ak- stycznych próbujących wejść w posia- roń palna jest relatywnie ła- tom terroru z użyciem materiałów ra- danie materiałów nuklearnych lub pla- two dostępna, istnieją też dioaktywnych, a także ćwiczenia nujących użycie broni jądrowej; rozwój duże możliwości jej ukrycia z zapobiegania i zwalczania ataków systemu kontroli, szacowania (acco- i transportu, przez co przemyt broni bioterrorystycznych. unting) oraz ochrony cywilnej mate- Bpalnej jest istotnym źródłem do- Ale polskie służby zwalczają terro- riałów i substancji radioaktywnych; chodu dla grup przestępczych. ryzm nie tylko w ramach INTER- wzmocnienie zdolności poszukiwania Z tego powodu INTERPOL szcze- POLU. Czasami także w ramach in- i konfiskaty nielegalnie posiadanych gólną uwagę przywiązuje do doko- nych struktur. Tak jest w przypadku materiałów i substancji radioaktyw- nania ustaleń dotyczących historii Globalnej Inicjatywy Zwalczania Ter- nych w celu udaremniania nielegal- produkcji, posiadania broni palnej roryzmu Jądrowego (GICNT – Global nego obrotu; maksymalne utrudnienie oraz wykonanie prawidłowej analizy Initiative to Combat Nuclear Terro- działań organizacji terrorystycznych balistycznej, co pozwala na powią- rism), która została ogłoszona przez poprzez odcinanie ich od źródeł finan- zanie broni palnej ujawnionej w jed- prezydentów Stanów Zjednoczonych sowania i logistyki; wymianę informa- nym kraju z niewykrytymi przestęp- George’a W. Busha oraz Federacji Ro- cji nt. działań ugrupowań terrorystycz- stwami popełnionymi w innych syjskiej Władimira Putina 15 lipca nych; promowanie kluczowej roli krajach lub nawet kontynentach. 2006 r. podczas szczytu państw grupy MAEA w kwestii bezpieczeństwa jąd- Główna rola INTERPOLU w tym za- G8 w Petersburgu. GICNT to inicja- rowego i zabezpieczeń. kresie polega na udzieleniu pomocy tywa o zasięgu globalnym, która kon- KLAUDIUSZ KRYCZKA organom ścigania w dokonaniu centruje się na zwalczaniu tzw. terro- zdj. ©INTERPOL ustaleń oraz rozpoznaniu powiązań. ryzmu nuklearnego m.in. przez śledzenie transferów materiałów umożliwiających budowę broni nuklearnej oraz umożliwianie koordynacji działań w przypadku wejścia w posiadanie takiej broni przez grupy terro- rystyczne. Inicjatywa skupia obecnie 85 państw. Komisja Europejska, Mię- dzynarodowa Agencja Energii Atomo- wej (MAEA), INTERPOL oraz Biuro ONZ ds. narkotyków i przestępczości zorganizowanej (UNODC) uczestni- czą w GICNT w charakterze obserwa- torów. Polska przystąpiła do inicjatywy w 2007 r. Szczegółowe cele inicjatywy zostały określone podczas pierwszego spotkania jej uczestników, które odbyło się w październiku 2006 r. w Rabacie. Na- leżą do nich: wykrywanie i zwalczanie nielegalnego transferu niebezpiecz-

18 16-19.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:46 Strona 19

maj 2019 r. POLICJA 997 POLSKA POLICJA W INTERPOLU Nielegalny obrót bronią palną

Mając na względzie fakt, że każda jednostka broni palnej posiada swoje cechy indywidualne (numer seryjny, rok produkcji, typ, rodzaj, kaliber itp.), INTERPOL w zakresie wsparcia oferuje organom ścigania następujące na- rzędzia oraz bazy danych: • iARMS (the Illicit Arms Records and Tracing Management System) będący bazą danych, zawierającą m.in. informacje dotyczące skra- dzionej lub w inny sposób utra- conej broni palnej; • IFRT (the INTERPOL Firearms Reference Table) będący interak- tywnym narzędziem dostępnym on-line, pozwalającym na zata- sowanie jednakowych standar- dów dla opisu i identyfikacji broni palnej; • IBIN (the INTERPOL Ballistic Information Network) umożliwia nej. Pozwala to organom ścigania na jednostki broni palnej, jej części przedstawicielom organów ściga- ciągłe dostosowanie własnych działań lub innych powiązanych elemen- nia dokonanie porównań balis- oraz prawidłowe ich zaalarmowanie tów. tycznych (łusek lub pocisków) o nowych zagrożeniach. Jednocześnie oferowany przez w celu ustalenia powiązań między Jednocześnie INTERPOL stosuje INTERPOL kanał wymiany informacji przestępstwami; system not, za pomocą których infor- (I-24/7) stanowi dla wielu państw je- • Firearms Recovery Protocol za- muje państwa członkowskich o no- dyny sposób pozwalający na nawią- pewnia organom ścigania doradz- wych zagrożeniach: zanie kontaktu z polską Policją. Prze- two w zakresie wykonywania • nota pomarańczowa może być słane zapytania dotyczą różnorodnych czynności w związku z ujawnie- wydana celem ostrzeżenia Policji, kwestii. Najczęściej do prawidłowej niem nielegalnie posiadanej organów publicznych lub innych realizacji wniosku strony zagranicznej broni palnej; protokół posiada organizacji o potencjalnych zagro- konieczne jest dokonanie sprawdzeń dwie części, dotyczące analizy żeniach, m.in. spowodowanych w dostępnych bazach danych. W bar- balistycznej oraz wykonywania przez ukrytą broń palną, gdy broń dziej skomplikowanych sprawach ko- czynności śledczych. palna nie może być ujawniona nieczne jest dokonanie dodatkowych Dodatkowo INTERPOL tworzy oraz w inny sposób; ustaleń lub zdobycie bardziej szcze- rozpowszechnia wyniki badań oraz • nota purpurowa wydana celem gółowych informacji. analizy dotyczące nowych trendów udzielenia informacji na temat w zakresie przestępstw związanych modus operandi i działaniach grup podkom. ŁUKASZ OLENDEREK z użyciem broni palnej lub nowych przestępczych może zawierać Biuro Kryminalne KGP metod i szlaków przemytu broni pal- informacje dotyczące konkretnej zdj. ©INTERPOL

19 20-22.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:48 Strona 20

POLSKA POLICJA W INTERPOLU POLICJA 997 maj 2019 r. Policja w walce o zabytki

Nielegalny handel zabytkami i dziełami sztuki ma charakter międzynarodowy i zorganizowany. Oczywiste jest więc, że polska Policja w zakresie zwalczania przestępczości przeciwko zabytkom współpracuje z INTERPOLEM.

pośród wielu form przestępczości przeciwko zabytkom najlepiej udokumentowane są kradzieże. Przed- miotem przestępstwa są głównie dzieła sztuki. Mu- zealia, dokumenty, książki są potem sprzedawane w całej specjalizowanych komórek, których zadaniem była sku- Europie.S Policja odnotowuje kradzieże i włamania w obiek- teczna walka z przestępczością przeciwko zabytkom. tach sakralnych, muzeach i domach prywatnych. Ale przed- W konsekwencji od 2007 r. w Komendzie Głównej Policji mioty zabytkowe mogą znajdować się też w opuszczonych oraz wszystkich garnizonach Policji funkcjonują nieetatowe fabrykach, budowlach, przydrożnych kaplicach, w parkach, zespoły lub koordynator do zwalczania przestępczości prze- na cmentarzach. Często, z racji tego, że są to miejsca bez ciwko dobrom kultury. Od samego początku ich zadaniem nadzoru, a ich cenne wyposażenie nie jest zewidencjono- było rozpoznanie i zwalczanie przestępczego procederu. wane, informacje o ich stracie docierają do organów ściga- W trakcie dwunastu lat działalności policjanci – fachowcy nia zbyt późno. Większość tych kradzieży jest doskonale w tej dziedzinie – pracowali przy wielu sprawach, odzys- zaplanowana, natomiast części utraconych przedmiotów, kując dużą liczbę cennych zabytków i dzieł sztuki. Oprócz mimo zaangażowania Policji, nie udaje się odzyskać. zabytków zatrzymano też bardzo dużą ilość sprawnej za- Obecnie największym problemem są nielegalne poszu- bytkowej broni palnej, amunicji różnego kalibru oraz ma- kiwania zabytków archeologicznych, okradanie stanowisk teriały wybuchowe, głównie pochodzenia wojennego. archeologicznych oraz wprowadzanie do obrotu tychże za- Część z odzyskanych dóbr kultury figurowała w bazach bytków. Jeśli są to rzeczy niezadokumentowane, trudno danych jako zabytki sakralne, malarstwo, starodruki. Od- nawet ustalić, co dokładnie zostało utracone. Wszystkie zyskano też obrazy poszukiwane jako straty wojenne. Poza utracone zabytki, po których pozostała dokumentacja przy- tym dzięki pracy Policji udało się odzyskać bardzo dużą datna do późniejszej identyfikacji, po kradzieży zostają za- liczbę niezinwentaryzowanych zabytków pochodzących rejestrowane w „Krajowym wykazie zabytków skradzio- z kradzieży dokonywanych na stanowiskach archeologicznych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem”. nych, polach bitewnych i towarzyszących im mogiłach. Od lipca 2005 roku funkcjonuje on również w wersji in- Działalność Policji przyczyniła się też do ograniczenia na ternetowej na stronie www.skradzionezabytki.pl. Jest to terenie Polski wolnego handlu internetowego zabytkami ogólnie dostępna baza utraconych dóbr kultury. pochodzącymi z nielegalnych wykopalisk i uświadomienia W Polsce już dawno zwrócono uwagę na problem prze- powszechnego problemu, jakim jest zagrożenie dla stano- stępczości związanej z dobrami kultury. W ostatnich latach wisk i zabytków archeologicznych przez prowadzone nie- wzrosła świadomość roli i znaczenia zabytków i w związku legalnie poszukiwania skarbów. z tym zaczęto podejmować próby tworzenia skutecznej ich Intensywna praca funkcjonariuszy Policji oraz współ- ochrony. Pierwszym krokiem było podpisanie porozumień praca z innymi instytucjami zaangażowanymi w zwalczanie uruchomiających mechanizmy pozwalające organom ści- nielegalnego obrotu zabytkami dotyczy nie tylko działań gania skutecznie walczyć z przestępczością przeciwko za- na terenie kraju. Przedstawiciele polskiej Policji aktywnie bytkom. Kolejnym – utworzenie w strukturach Policji wy- uczestniczą w pracach międzynarodowych grup roboczych.

20 20-22.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:48 Strona 21

maj 2019 r. POLICJA 997 POLSKA POLICJA W INTERPOLU Walka z przestępczością samochodową

Przestępczość samochodowa to świetnie zorganizowany ktywność grup przestępczych i przynoszący ogromne zyski biznes. Dziś najczęściej wiąże obejmuje wszystkie rejony świata, a skala działań wy- się z kradzieżą luksusowych aut, ale też z nielegalnym kracza poza granice jednego państwa. handlem częściami samochodowymi, co w wielu ObecnieA złodzieje częściej kradną przypadkach zapewnia przestępcom większe zyski i wiąże markowe, luksusowe samochody po się z mniejszym ryzykiem wykrycia. Na międzynarodowej to, by je zdemontować i sprzedać czę- społeczności policyjnej ten trend wymusił wypracowanie ści. Podzespoły i części ze zdemonto- wanych aut trafiają nawet do najbar- skutecznego modelu przeciwdziałania temu procederowi dziej odległych krajów. Ponieważ i walki z nim. Tak powstał projekt Invex. skuteczne zwalczanie nielegalnego

Na bieżąco wymieniane są informacje z INTERPOLEM, – cenny zabytek malarstwa, stanowiący polską stratę dotyczące utraconych dóbr kultury. Ponadto funkcjonariu- wojenną, odzyskany w trakcie międzynarodowej ope- sze Policji korzystają z bazy utraconych dóbr kultury racji Pandora II; „Works of Art” administrowanej przez INTERPOL, która – obraz skradziony na terenie Szwecji, a odzyskany również jest zasilana informacjami o najcenniejszych za- w trakcie międzynarodowej operacji Pandora III przez bytkach poszukiwanych w Polsce. W 2018 roku Policja już polską Policję; po raz trzeci wzięła udział w europejskiej operacji pod – obraz Claude’a Moneta skradziony z muzeum Naro- kryptonimem Pandora III, wymierzonej w zwalczanie kra- dowego w Poznaniu, a odzyskany w Olkuszu; dzieży i nielegalny handel dobrami kultury. – zabytek sakralny skradziony z kościoła w Szadku i od- Przykładów odzyskanych dóbr kultury jest bardzo dużo. zyskany na terenie Włocławka; Największą liczbę stanowią zabytki archeologiczne niele- – cenna rzeźba sakralna skradziona z muzeum kościel- galnie wykopane i skradzione przez poszukiwaczy skarbów, nego i odzyskana przez policjantów z Poznania; jak chociażby odzyskany w lipcu 2017 roku skarb archeolo- – średniowieczne tabernakulum skradzione z kościoła giczny z Miastka. Są to brązowe naczynia, ozdoby i elementy w Drochlinie, a odzyskane w Łodzi. biżuterii z okresu wczesnego brązu, których wartość szaco- Z uwagi na obecne zagrożenia oraz ważność omawianej wana jest na 186 000 euro. Równie cenne i unikatowe są: tematyki jest jeszcze dużo do zrobienia. Bardzo istotne są – odzyskany w październiku 2016 roku przez funkcjo- wszelkie działania podejmowane przez Policję. Konieczne nariuszy z Łodzi archeologiczny skarb siekierek są współpraca, wymiana informacji, samodoskonalenie, z okresu brązu; analizowanie nowych rozwiązań prawnych i poszerzanie – odzyskany w trakcie międzynarodowej operacji Pan- wiedzy na tematy związane z przestępczością skierowaną dora III na terenie Szczecinka skarb archeologiczny przeciwko dobrom kultury. w postaci ozdób, wyposażenia oraz uzbrojenia z okresu nadkom. dr ADAM GRAJEWSKI brązu; zdj. archiwum autora

21 20-22.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:48 Strona 22

POLSKA POLICJA W INTERPOLU POLICJA 997 maj 2019 r.

handlu częściami zamiennymi wymaga wspólnego wysiłku wszystkich zainte- Podkom. Łukasz Olenderek, Wydział Kryminalny BK KGP: resowanych stron, w tym producen- tów samochodów, INTERPOL stwo- – INTERPOL jest aktywnym uczestnikiem wszelkich działań, akcji na rzył unikalne partnerstwo skupiające poziomie europejskim wymierzonych w przestępczość samochodową. przemysł motoryzacyjny i kraje człon- Jest jedną z międzynarodowych organizacji wspierających EMPACT kowskie. Do zainicjowanego przez OPC. W ramach właśnie EMPACT OPC jesienią ubiegłego roku orga- Niemcy w 2009 r. projektu Invex na- nizowane były ogólnoeuropejskie działania, w których wzięły udział leży dziś 17 państw członkowskich nie tylko państwa Unii Europejskiej, ale też państwa trzecie, niebędące oraz wybrani producenci samochodów, członkami Unii Europejskiej. W trakcie działań zostało utworzone w tym Audi, BMW, Porsche i Volks- Centrum Operacyjne we Fronteksie i w pracach tego centrum brał wagen. Współpraca polega na regular- udział także przedstawiciel INTERPOLU, co pozwoliło na dostęp w cza- nej wymianie danych w celu wykry- sie rzeczywistym do interpolowskich baz danych oraz wykorzystania wania skradzionych aut. Wymiana fachowej i eksperckiej wiedzy funkcjonariuszy INTERPOLU. Polska informacji dotyczy około 80 tys. po- była jednym z kilku współliderów działań i dzięki zaangażowaniu pań- jazdów na dobę. Szacuje się, że od mo- stw członkowskich, państw trzecich i INTERPOLU w ciągu dwóch mentu uruchomienia projektu, Invex tygodni ujawniono około 500 kradzionych pojazdów w całej Europie. przyczynił się do wykrycia skradzionych samochodów i części samocho- dowych w około 80 krajach, prowa- dząc do około 500 konfiskat i różnych Usuniętych zostało kilka tysięcy nie- miast przekazywana do Krajowego dalszych dochodzeń. Obecnie testo- istniejących VIN-ów, a każdego roku Biura INTERPOLU w Wiesbaden. Jeśli wana jest Faza II Projektu Invex, która Policja zabezpiecza dziesiątki części sprawa dotyczy ujawnienia pojazdu zakłada wprowadzenie innych produ- pochodzących ze skradzionych po- (lub jego części) skradzionego na przy- centów, a także przyspieszy przetwa- jazdów. kład w Niemczech, a ujawnionego rzanie danych, pozwalając na szybkie Jak to działa w praktyce? Jeżeli sa- w polskim serwisie, KBI w Wiesbaden gromadzenie i analizę danych. mochód zostanie podłączony do kom- przesyła zlecenie do Biura Międzyna- To jeden z najważniejszych projek- putera w serwisie producenta, ten jest rodowej Współpracy Policji KGP. Stąd tów INTERPOLU, w którym bierze w stanie ustalić, czy auto lub która- wysyłane jest zlecenie do właściwej udział polska Policja. Ważny również kolwiek jego część pochodzi z kra- jednostki terenowej Policji z prośbą z uwagi na wynikające z niego wy- dzieży. W takim przypadku natych- o weryfikację uzyskanych informacji mierne korzyści. Dzięki danym pozy- miast zostaje zaalarmowana specjalna oraz o dokonanie dalszych ustaleń. skiwanym od producentów poprawiła komórka w centrali producenta i stąd Jeśli z kolei pojazd zostanie utra- się jakość danych zawartych w KSIP. informacja o trafieniu jest natych- cony w Polsce, a jakaś jego część zostanie zlokalizowana na przykład w Chinach, pierwszym etapem jest zawsze potwierdzenie aktualności po- szukiwań pojazdu w krajowych bazach. Następnie BMWP KGP wysyła – w tym konkretnym przypadku do siedziby INTERPOLU w Chinach – prośbę o zabezpieczenie danej części pojazdu i podjęcie działań. Każdora- zowo w końcowym etapie informacje zwrotne przekazywane są do Sekre- tariatu Generalnego INTERPOLU w Lyonie. W Polsce dzięki projektowi Invex każdego roku udaje się odnaleźć do kilkudziesięciu skradzionych po- jazdów.

22 23-29.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:49 Strona 23

maj 2019 r. POLICJA 997 POLSKA POLICJA W INTERPOLU Kula śniegowa

Jedną z głównych form ców na całym świecie (stan na 1 lutego Ludźmi Biura Kryminalnego KGP 2019 r.). Dotyczy to również Polski, pierwsze informacje i materiały doty- przestępczości, której która korzysta z tej bazy regularnie, czące wykorzystywania seksualnego zwalczaniem zajmuje się koncentrując się w pierwszej kolejno- osoby małoletniej. Zachodziło podej- INTERPOL, jest handel ści na procesie identyfikacji polskich rzenie, że filmy z wykorzystaną mało- ludźmi i wykorzystywanie ofiar i sprawców ich seksualnego letnią zostały wykonane w Polsce. wykorzystywania. Przykładów spraw INTERPOL przesłał na tym etapie seksualne dzieci. Polska zrealizowanych dzięki wykorzystaniu sprawy 9 filmów, które znaleziono również nie jest wolna bazy ICSE i międzynarodowej współ- w trakcie przeszukania pomieszczeń od tych procederów, które Policja systematycznie monitoruje, przeciwdziała im i je zwalcza.

olska była jednym z pierwszych państw, które otrzymały dostęp do istniejącej w INTERPOLU specjalnej bazy danych ICSE (Inter- nationalP Child Sexual Exploitation Database – Międzynarodowa Baza Da- nych Wizerunków Dzieci Wykorzysty- wanych Seksualnie). Dzięki tej bazie możliwa jest identyfikacja ofiar, któ- rych wizerunki znajdują się na filmach i zdjęciach pedofilskich zamieszcza- nych w internecie, koordynacja mię- dzynarodowych działań organów ści- gania oraz zwalczanie przestępstw pracy policyjnej za pośrednictwem i zabezpieczenia dowodów u spraw- przeciwko dzieciom dokonywanych za INTERPOLU jest dużo. Wiele z nich ców w Australii i Francji. Już pierwsze pośrednictwem internetu. Baza ta służy się łączy, ponieważ po zatrzymaniu analizy filmów pozwoliły na pozy- również do prawidłowej identyfikacji pierwszego sprawcy nastąpił efekt tywne zweryfikowanie tego podejrze- sprawców wykorzystywania seksual- „kuli śniegowej” i Policja dotarła do nia: zarówno pokrzywdzona, tj. około nego małoletnich, którzy znajdują się kontaktów pedofilskich zatrzymanych 4-letnia dziewczynka, jak i sprawca na materiałach z pornografią dziecięcą. przestępców. Do dziś zidentyfiko- rozmawiali w języku polskim. Przez W dalszej kolejności podejmowane wano, zatrzymano i przedstawiono następnych kilka miesięcy za pośred- są działania celem uratowania dzieci zarzuty 37 osobom, z których 25 zos- nictwem INTERPOLU otrzymywano przed dalszym wykorzystywaniem sek- tało tymczasowo aresztowanych za kolejny materiał dowodowy w postaci sualnym oraz postawienie sprawców wykorzystywanie seksualne dzieci filmów i zdjęć z dziewczynką. Był to przed wymiarem sprawiedliwości. lub rozpowszechnianie i posiadanie materiał, który policje różnych państw pornografii dziecięcej, a pozostałych ujawniały w trakcie prowadzenia włas- BAZA ICSE 12 sprawców objęto dozorem Policji. nych spraw dotyczących rozpowszech- Dzięki wykorzystaniu bazy ICSE i na- niania pornografii dziecięcej w inter- wiązaniu za jej pośrednictwem współ- OPERACJA necie i przesyłały do INTERPOLU pracy międzynarodowej z organami „ALEKSANDRA” w celu identyfikacji. ścigania wielu państw możliwa była W kwietniu 2014 r. Sekretariat Gene- Mimo zaangażowania sił policyj- pozytywna identyfikacja 18 369 po- ralny INTERPOLU w Lyonie przesłał nych z Polski, INTERPOLU, Australii, krzywdzonych dzieci oraz 8385 spraw- do Wydziału do Walki z Handlem USA, a także Danii i Europolu, przez

23 23-29.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:49 Strona 24

POLSKA POLICJA W INTERPOLU POLICJA 997 maj 2019 r.

ponad 10 miesięcy nie udało się dokonać identyfikacji pokrzywdzonej i sprawcy. Analiza filmów i zdjęć nie przy- niosła oczekiwanych rezultatów z uwagi na celowe usu- nięcie przez sprawcę wszystkich danych i informacji identyfikujących ze zdjęć i filmów pedofilskich. Do czasu… Wykorzystując zdjęcie pedofilskie, które zawierało okre- ślone informacje, funkcjonariusze INTERPOLU mogli użyć specjalnego oprogramowania. Przy jego wykorzystaniu znaleziono w internecie zdjęcia zrobione aparatem używanym do robienia zdjęć pedofilskich. Okazało się to kluczowe dla realizacji sprawy i identyfikacji ofiary oraz sprawcy. Wydział dw. z Handlem Ludźmi Biura Krymi- nalnego KGP sprawdził przekazane przez INTERPOL informacje i ustalił, że osobą, która umieściła linki, jest matka dziewczynki. W wyniku dalszych działań zarówno świadczący o tym, że posiada duże ilości pornografii dzie- Wydział dw. z Handlem Ludźmi Biura Kryminalnego KGP, cięcej, którą rozpowszechnia w internecie. Mężczyzna przy- jak i jednostek terenowych (Wydział Kryminalny KWP znał się do zarzucanych mu czynów i podał hasła do za- w Łodzi i Wydział Kryminalny KWP w Katowicach) szyfrowanych plików na laptopie, gdzie znajdowała się dokonano identyfikacji pokrzywdzonej małoletniej oraz pornografia dziecięca. Było to ponad 80 GB filmów i zdjęć zidentyfikowano i następnie zatrzymano 31 sierpnia pedofilskich. 2015 r. sprawcę, którym okazał się 26-letni brat dziew- W realizacji sprawy w Bukareszcie uczestniczył funk- czynki. Mężczyzna przyznał się do dokonania przestęp- cjonariusz Wydziału dw. z Handlem Ludźmi BK KGP. stwa, tj. kontaktów seksualnych i wykorzystania seksual- Sprawca przekazał mu informacje na temat swoich kon- nego swojej siostry w latach 2010–2014 w jednej taktów pedofilskich, w tym polskiego pedofila, który wy- z miejscowości na terenie woj. śląskiego. Potwierdził rów- korzystywał seksualnie swojego 7-letniego syna, produko- nież, że produkował i rozpowszechniał treści pedofilskie wał z jego udziałem pornografię dziecięcą, następnie z jej udziałem. Jednocześnie wskazał miejsce, gdzie trzy- rozpowszechniał ją w internecie między innymi sprawcami mał materiały o charakterze pedofilskim. Sprawca zeznał, oraz oferował chłopca na tzw. wymianę (za inne dziecko) że od kilku lat kontaktował się z innymi użytkownikami innym pedofilom. utajonych forów pedofilskich, gdzie udostępniał zgroma- Informacjami uzyskanymi w wyniku czynności prowadzone przez siebie materiały o charakterze pedofilskim dzonych w Bukareszcie zajęli się policjanci Wydziału lub uzyskiwał je od innych sprawców. dw. z Handlem Ludźmi BK KGP. Ich wysiłki oraz doskonała Dzięki tym informacjom ustalono kolejnego pedofila – współpraca z policją rumuńską zaowocowały pozytywną Polaka mieszkającego na stałe w Bukareszcie, z którym identyfikacją pokrzywdzonego 7-letniego chłopca, jak rów- 26-latek utrzymywał najczęstszy kontakt i z którym pro- nież sprawcy przestępstw pedofilskich, których chłopiec wadził dyskusje na tematy pedofilskie oraz wymieniał się padł ofiarą. Okazał się nim jego własny ojciec, mieszkaniec pornografią dziecięcą. Tak rozpoczęła się operacja „Dunaj”... województwa mazowieckiego. W sprawę od samego początku zaangażowani byli rów- OPERACJA „DUNAJ” nież śledczy z KWP zs. w Radomiu oraz z KWP w Łodzi. Na bazie informacji uzyskanych od 26-latka i ustaleń prze- Dzięki wspólnej pracy, jak również współpracy z Prokura- prowadzonych przez Wydział dw. z Handlem Ludźmi BK turą Rejonową w Siedlcach nadzorującą śledztwo, 21 marca KGP oraz Wydział Kryminalny KWP w Łodzi wytypowano 2017 r. zatrzymano pedofila oraz uratowano chłopca przed 37-letniego obywatela polskiego mieszkającego na stałe dalszym wykorzystywaniem. 40-letni sprawca był komplet- w Rumunii. Informacje te zostały przekazane policji ru- nie zaskoczony zatrzymaniem – początkowo wszystkiemu muńskiej przez Europol oraz oficera łącznikowego rumuń- zaprzeczał, jednakże pod natłokiem przedstawionych mu skiej policji w Polsce. W kontakcie z policją rumuńską dowodów jego pedofilskiej działalności szybko się załamał ustalono, że mężczyzna ten faktycznie mieszka w Buka- i przyznał do wszystkich czynów. Co więcej, uzyskano in- reszcie, w Rumunii jest już od 11 lat, jest żonaty z obywa- formacje na temat kolejnych sprawców seksualnego wyko- telką rumuńską i włada perfekcyjnie językiem rumuńskim. rzystania dzieci, z którymi utrzymywał on kontakty przez Dalsza współpraca z rumuńskimi organami ścigania po- internet, i którym oferował swojego syna w celu molesto- zwoliła na przeprowadzenie realizacji sprawy. 16 lutego wania. Mężczyźnie przedstawiono zarzuty wielokrotnego 2017 r. w Bukareszcie zatrzymano, a następnie aresztowano wykorzystywania seksualnego małoletniego, produkcji, roz- wytypowanego figuranta oraz zebrano materiał dowodowy powszechniania i posiadania pornografii dziecięcej, jak

24 23-29.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:49 Strona 25

maj 2019 r. POLICJA 997 POLSKA POLICJA W INTERPOLU

również znęcania się nad najbliższymi członkami ro- dziny. Decyzją sądu został on tymczasowo aresztowany. W trakcie przeszukania pomieszczeń mieszkalnych Globalna policjanci zabezpieczyli wiele nośników informatycznych należących do sprawcy. Już wstępna analiza po- zwoliła na ustalenie, że są tam duże ilości pornografii dziecięcej, jaką podejrzany uzyskiwał z internetu od innych pedofilów – część z tych treści miała bardzo dra- wojna styczny charakter, włącznie z filmami i zdjęciami przed- stawiającymi gwałty na dzieciach. Sąd Okręgowy w Siedlcach, po przedstawieniu w trakcie przewodu sądowego zebranych przez Policję Jednym z najbardziej powszechnych rodzajów i prokuraturę dowodów w sprawie, nie miał żadnych przestępstw występującym w tej samej postaci wątpliwości co do winy sprawcy oraz stopnia społecznej w praktyce na całym świecie jest przestępczość szkodliwości popełnionych przez niego czynów i w paź- narkotykowa. Od dziesiątków lat jest dzierniku 2018 r. skazał go na 12 lat pozbawienia wol- powodem śmierci milionów ludzi. Ofiarami ności, czyli najwyższy możliwy wymiar kary przewi- dziany za popełnione przez niego przestępstwa przede wszystkim są osoby zażywające seksualne na szkodę własnego dziecka. narkotyki, ale także przestępcy handlujący środkami odurzającymi, prowadzący między PO NITCE DO KŁĘBKA sobą wojny o strefy wpływów. To nie był koniec zatrzymań i spraw, które rozpoczęły się od filmów przesłanych w 2014 r. przez INTERPOL do polskiej Policji. Następstwem tamtych działań były łównym zagrożeniem ze strony tego rodzaju prze- zatrzymania kolejnych pedofilów, z którymi opisani stępczości jest jej powszechność oraz społeczna sprawcy utrzymywali kontakty. Dzięki pracy śledczych akceptacja zażywania niektórych tzw. narkotyków z KWP zs. w Radomiu oraz prokuratury nadzorującej miękkich, np. marihuany. Część z krajów Unii Europejskiej śledztwo do tej pory (stan na 19 lutego br.) zatrzymano poszłaG o krok dalej i zdecydowała się na częściową depenali- w sumie 35 sprawców z terenu praktycznie całego kraju. zację pospolitej przestępczości narkotykowej. Portugalia Zatrzymanym przedstawiono wiele zarzutów za prze- w 2001 r. znacznie złagodziła odpowiedzialność karną za po- stępstwa pedofilskie, decyzją sądu 23 z nich zostało siadanie substancji kontrolowanych. Ilość tą ustalono na tymczasowo aresztowanych, a kolejnych 12 objętych 25 gramów konopi innych niż włókniste (marihuana), 5 gra- dozorem policyjnym. Sprawa w dalszym ciągu ma cha- mów haszyszu, 2 gramy kokainy oraz 1 gram heroiny. Złago- rakter rozwojowy, a organy ścigania planują kolejne dzenie przepisów nie oznacza braku odpowiedzialności. zatrzymania. Osoba, która posiada przy sobie te narkotyki w ilości okre- Przez ostatnich 5 lat Wydział dw. z Handlem Ludźmi ślonej przez prawo, podlega karze jako sprawca wykroczenia BK KGP otrzymał z INTERPOLU materiały, dzięki któ- skodyfikowanego w prawie administracyjnym, a substancje rym przeprowadzono 12 operacji ogólnokrajowych, podlegają konfiskacie i przepadkowi. Posiadanie ilości większej w wyniku których zatrzymano 244 osoby. Zabezpie- stanowi przestępstwo. czono również wiele nośników informatycznych do ce- Czynnikiem powodującym rosnące zagrożenie jest przede lów dowodowych celem ustalenia, czy i w jakiej ilości wszystkim skrócenie się dróg transportu narkotyków, co ułat- znajdują się na nich treści pedofilskie: było to m.in. wiają otwarte granice na terenie strefy Schengen. Z jednej prawie 400 komputerów stacjonarnych i laptopów, strony mamy łatwość podróżowania i przemieszczania się 280 wymiennych dysków twardych, czy prawie obywateli Unii Europejskiej, a z drugiej – podobne możliwości 20 000 płyt CD i DVD. Jest to ponad 200 TB danych, dla członków zorganizowanych grup przestępczych. co obrazuje z jaką ilością materiału policjanci oraz biegli muszą się zmierzyć w ramach toczących się postępo- BRUDNY PROCEDER wań. Gdyby założyć, że całość tych danych to są filmy Na czym polega istota przestępczości narkotykowej i jaki jest z pornografią dziecięcą, to byłoby to ponad 63 tysiące cykl przestępstw z nim związanych? Przede wszystkim mu- godzin, czyli 2625 dni oglądania filmów non stop, przez simy wyróżnić jej podstawowe etapy: ponad 7 lat. 1. Zebranie środków niezbędnych do rozpoczęcia produkcji JAROSŁAW KOŃCZYK narkotyków, najczęściej pochodzących z innych prze- zdj. ©INTERPOL stępstw.

25 23-29.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:49 Strona 26

POLSKA POLICJA W INTERPOLU POLICJA 997 maj 2019 r.

2. Znalezienie osób posiadających wiedzę niezbędną do produkcji oraz następnie sam proces produkcji. 3. Przekazanie wytworzonych substancji do odbiorców hurtowych, a w konsekwencji przemyt bądź dystry- bucja na terenie danego kraju. 4. Rozprowadzenie narkotyków przez odbiorców hurtowych do sprzedawców detalicznych. 5. Zakup narkotyków od sprzedawców detalicznych przez odbiorców detalicznych – posiadanie narko- tyków. 6. Gromadzenie wpływów z przestępczości narkotykowej i inwestowanie ich w utrzymanie i rozwój dzia- łalności, a także gromadzenie kapitału i legalizowanie środków pochodzących z działalności kryminalnej. najnowszych technik śledczych i wzmocnienie współ- pracy organów ścigania. ROLA INTERPOLU Operacje INTERPOLU wymierzone w przestępczość Działalność INTERPOLU koncentruje się na najbardziej narkotykową skupiają się głównie na procederze przemytu popularnych narkotykach zarówno pod kątem zażywania, narkotyków w transporcie lotniczym oraz morskim. Na jak również przemytu. Zaliczono do tej grupy marihuanę, terenie Europy Wschodniej operacje przeprowadzane są kokainę, heroinę oraz substancje psychotropowe wraz z ich sporadycznie, gdyż kraje tego regionu nie są docelowymi prekursorami – takie jak amfetamina i BMK. Rolą INTER- dla przemytników, np. kokainy z krajów Ameryki Połu- POLU w zwalczaniu przestępczości narkotykowej jest iden- dniowej. Co nie oznacza, że takie akcje nie są prowadzone. tyfikacja nowych metod i tras przemytu narkotyków oraz W grudniu 2015 r. w Warszawie ujawniono 178 kg kokainy, grup przestępczych zajmujących się tym procederem. która trafiła do Polski w samochodzie ciężarowym z portu Współpraca ta w szczególności opiera się na: w Antwerpii w Belgii. Wskazuje to, że nie można bagate- • zbieraniu i analizie danych pochodzących z państw lizować tego problemu, gdyż zapotrzebowanie na narkotyki członkowskich, celem przygotowania strategicznych jest zjawiskiem o tendencji wzrostowej, a konsekwencją i taktycznych raportów operacyjnych i przekazania ich tego jest poszukiwanie nowych dróg oraz sposobów ich do krajów członkowskich; przemytu. • udzielaniu wsparcia w prowadzeniu spraw operacyj- W odpowiedzi na trendy na światowym rynku narkoty- nych i procesowych w zakresie zwalczania przestęp- kowym INTERPOL organizuje okresowo operacje mające czości narkotykowej; na celu ograniczenie tego rodzaju przestępczości przez • udzielaniu pomocy w koordynacji wymiany informacji wzmożenie kontroli w portach morskich oraz lotniczych. w sprawach, w których biorą udział co najmniej dwa Działaniem tego rodzaju była m.in. operacja „Cocair V” państwa członkowskie; na początku grudnia 2015 roku. Przeprowadzono ją dzięki • organizowaniu roboczych spotkań, w których INTER- wsparciu finansowemu Komisji Europejskiej, która wyra- POL ustalił powiązania podmiotów przestępczych bę- ziła zainteresowanie tym zagadnieniem. W wyniku tej ope- dących ich przedmiotem; racji, zrealizowanej w 30 krajach na świecie, zatrzymano • organizowaniu konferencji i szkoleń regionalnych lub 70 osób, które przemycały narkotyki bądź były związane globalnych dotyczących tematyki narkotyków, przede z etapem przygotowania do niego. Zabezpieczono łącznie wszystkim w dziedzinie wymiany informacji na temat 411 kilogramów kokainy, 50 kilogramów substancji psy- choaktywnych oraz 50 kilogramów Khatu.

AKTYWNOŚĆ POLSKI Współpraca polskiej Policji w ramach INTERPOLU na przestrzeni ostatnich lat to nie tylko wymiana informacji zarówno operacyjnych, jak i tych dotyczących trendów na rynku narkotykowym, lecz również zdecydowane działania prowadzące do zatrzymania przestępców. W 2016 r. funkcjonariusze Centralnego Biura Śledczego Policji we współ- pracy z amerykańskimi służbami zatrzymali w Warszawie trzech obywateli Jordanii i Izraela, związanych z handlem narkotykami oraz z tzw. praniem pieniędzy. Osoby te były

26 23-29.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:49 Strona 27

maj 2019 r. POLICJA 997 POLSKA POLICJA W INTERPOLU Fałszowane leki

Przestępczość farmaceutyczna to jedno z największych zagrożeń współczesnego świata. Fałszywe medykamenty wytwarzane są bez żadnego nadzoru medycznego i sanitarnego, niewiadome jest źródło pochodzenia wykorzystywanych w nich substancji, a ich zażywanie może narażać życie oraz zdrowie pacjentów. A jednocześnie przestępczość farmaceutyczna to źródło gigantycznych zysków zorganizowanych grup przestępczych, zysków znacznie wyższych niż przynosi produkcja narkotyków czy podrabianie paliw.

odrabiane leki sprzedawane są kami tworzą atmosferę autentycznych W działaniach, które odbyły się na rynkach, bazarach, w leczni- aptek współpracujących z lekarzami. Do- w październiku 2018 roku, jak zawsze cach medycyny orientalnej, a na- meny tworzone są w ponad 20 różnych brały udział służby policyjne, celne, skar- wet w seksshopach czy siłowniach, ale krajach, głównie w Rosji, Chinach i In- bowe z ponad 90 krajów z całego świata, Pprzede wszystkim za pośrednictwem in- diach. a koordynatorem akcji był INTERPOL. ternetu. Światowa Organizacja Zdrowia Z podrabianymi lekami od lat walczą Polska Policja uczestniczy w tych dzia- szacuje, że ponad 50 procent leków organy ścigania na całym świecie. łaniach od 2009 roku. Sekretariat Gene- sprzedawanych przez internet jest sfał- INTERPOL od jedenastu lat prowadzi ralny INTERPOLU przysyła do Biura szowana. Farmaceutyki są wprowadzane operację „Pangea”, której celem jest sze- Międzynarodowej Współpracy Policji do tzw. e-aptek, można je także kupić roko zakrojona walka z wysyłkową KGP zaproszenie do wzięcia udziału on-line od indywidualnych dostawców sprzedażą sfałszowanych produktów w opisanej operacji, a następnie infor- i większych dystrybutorów. Witryny in- leczniczych oraz z nielegalnymi stronami mację o jej celu, zakresie i terminie. ternetowe handlujące podrabianymi le- internetowymi oferującymi leki. Działania prowadzone są w tym samym

poszukiwane czerwoną notą INTERPOLU, która upoważ- lematyki przemytu narkotyków w ujęciu holistycznym. nia funkcjonariuszy organów ścigania z krajów członkow- Projekt według zamierzeń INTERPOLU ma na celu zin- skich INTERPOLU do zatrzymania osoby objętej notą, tensyfikowanie współpracy i wymiany informacji między a następnie wszczęcia procedury ekstradycji. państwami członkowskimi w zakresie budowania sieci Polska Policja, prowadząca działalność na wielu polach powiązań między krajowymi i międzynarodowymi gru- zwalczania przestępczości, skupia się też na poszukiwaniu pami przestępczymi zaangażowanymi w nielegalne wy- osób ukrywających się ze względu na prowadzoną działalność twarzanie, handel i dystrybucję narkotyków. kryminalną. W 2018 r. w Buenos Aires w Argentynie zatrzymano 39-letnią Sylwię S., poszukiwaną przez polskie or- SPOJRZENIE W PRZYSZŁOŚĆ gany ścigania za przestępstwa narkotykowe oraz udział w zor- Przyszłość współpracy z INTERPOLEM to przede wszyst- ganizowanej grupie przestępczej. Jej ujęcie to efekt między kim efektywna wymiana informacji oraz udział w pro- innymi wykorzystania w 2016 r. systemu INTERPOLU do jektach i operacjach na skalę europejską oraz światową. rozpoznawania twarzy (ang. Interpol Face Recognition Sys- Możliwości, które INTERPOL oferuje swoim krajom tem), czyli zautomatyzowanej aplikacji wykorzystującej dane członkowskim, to nie tylko wsparcie w codziennej pracy biometryczne, umożliwiającej jednoznaczną identyfikację funkcjonariuszy zwalczających przestępczość narkoty- lub weryfikację osoby przez porównywanie i analizowanie kową, lecz również system szkoleń, w tym e-learningu, wzorców na podstawie cech twarzy i konturów. pozwalający na budowanie potencjału kadr. W tym roku Praca śledczych to nie tylko zatrzymania przestępców Polska obchodzi setną rocznicę powstania Policji Pań- i zabezpieczenia narkotyków, a przede wszystkim żmudna stwowej (1919–2019). Jest to doskonała okazja do podsu- praca analityczna i operacyjna. W celu wsparcia funkcjo- mowań, ale też refleksji, jak wiele jeszcze pozostało do nariuszy w zakresie analizy zjawiska przestępczości nar- zrobienia na polu globalnego zwalczania zorganizowanych kotykowej, Centralne Biuro Śledcze Policji, reprezentując narkotykowych grup przestępczych. polską Policję, przystąpiło do projektu analitycznego MICHAŁ ALEKSANDROWICZ Interpol Drugs Analysis File, którego celem jest analiza prob- zdj. KSP, ©INTERPOL

27 23-29.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:49 Strona 28

POLSKA POLICJA W INTERPOLU POLICJA 997 maj 2019 r.

czasie na całym świecie. Planowane Szybki wzrost technologii przez INTERPOL akcje nie są dla pol- sprawił, że wiele operacji skiej Policji czymś zupełnie nowym, gdyż na bieżąco zajmuje się ona zwalczaniem finansowych realizowanych przestępczości farmaceutycznej, ale ope- w sieci prowadzi do racja „Pangea” intensyfikuje te działania zwiększenia działalności w wyznaczonym okresie. Udział w ope- przestępczej w wirtualnym racji daje też szerszy pogląd na ten rodzaj świecie. Obszarami działań przestępczości. Polska Policja przeprowadziła opera- przestępców są cję „Pangea” wspólnie z Krajową Admi- czy chorobę Parkinsona, podrabiane tab- w szczególności oszustwa, nistracją Skarbową, a wsparcia meryto- letki przeciwbólowe, nasenne, hormo- wyłudzenia oraz handel rycznego udzielała Państwowa Inspekcja nalne, sterydy anaboliczne, preparaty na nielegalnymi substancjami. Farmaceutyczna. Bezpośrednio czynno- odchudzanie czy na porost włosów. Naj- ści w opisanej sprawie prowadzili poli- liczniejszą grupę stanowiły tym razem cjanci z wydziałów do walki z przestęp- leki przeciwzapalne i przeciwreuma- walki z zagrożeniami czością gospodarczą i wydziałów do tyczne oraz specyfiki na problemy z po- płynącymi z sieci po- walki z cyberprzestępczością komend tencją. Ten ostatni typ farmaceutyków wołano w struktu- wojewódzkich w całym kraju, całość po- jest od lat najpowszechniej fałszowany rach Komendy Głównej Policji Biuro licyjnych działań koordynował Wydział na całym świecie. Dodo Walki z Cyberprzestępczością. do Walki z Przestępczością Gospodarczą W wyniku kontroli skonfiskowano Aby biuro mogło skutecznie realizo- Biura Kryminalnego Komendy Głównej także ponad 110 tysięcy takich wyrobów wać zadania z zakresu przeciwdzia- Policji. Kontrolowane były strony inter- medycznych, jak strzykawki, soczewki, łania przestępstwom i zagrożeniom netowe, profile w mediach społeczno- aparaty słuchowe, a także narzędzia chi- w internecie, jego funkcjonariusze ściowych, sklepy internetowe, a także rurgiczne. muszą doskonale posługiwać się no- przesyłki. Ujawniono różne metody ukrywania woczesnymi technologiami i znać Informacje o wynikach tych kontroli przestępczej działalności stosowane najnowsze sposoby wykorzystania trafiały do Biura Międzynarodowej przez zorganizowane grupy, m.in. reje- sieci przez cyberprzestępców. Współpracy Policji KGP, gdzie były opra- strowanie fikcyjnych firm, używanie fał- Z uwagi na transgraniczny cha- cowane zgodnie z przygotowanymi przez szywych dokumentów przewozowych, rakter przestępczości internetowej INTERPOL schematami, a następnie przesyłanie podrabianych farmaceuty- polska Policja współpracuje z orga- przekazane do Sekretariatu Generalnego ków w paczkach zawierających inny to- nami ścigania w innych państwach. INTERPOLU. war, na przykład ubranie czy żywność. Jedną z organizacji umożliwiającej W wyniku ogólnoświatowej operacji W Irlandii zatrzymano przesyłkę, w któ- współpracę policji różnych państw „Pangea” w 2018 roku osiągnięto nastę- rej w książkach, w wydrążonych specjal- w zwalczaniu przestępczości mię- pujące efekty: nie otworach, znajdowały się podrabiane dzynarodowej jest Międzynarodowa – skontrolowano ponad 16 000 stron tabletki nasenne, w Polsce zatrzymano Organizacja Policji Kryminalnej internetowych, profili w mediach paczkę mającą zawierać płyty DVD, INTERPOL. społecznościowych oraz sklepów in- a w istocie w opakowaniach tych płyt Organizacja ta wspiera policje ternetowych; znajdowały się torebki z tabletkami an- państw członkowskich w walce z cy- – zamknięto ponad 3600 stron inter- tykoncepcyjnymi. berprzestępczością, udostępniając netowych i wytypowano 1300 stron Analiza i podsumowanie akcji „Pan- zbiory danych oraz kanał wymiany do zamknięcia; gea” dokonywane przez Sekretariat Ge- informacji I 24/7 o globalnym za- – skontrolowano prawie 1 000 000 neralny INTERPOLU pokazuje trendy, sięgu. Istotnym elementem w ściga- paczek z lekami, z których ponad kierunki i metody działania przestępców niu sprawców są noty INTERPOLU pół miliona zostało zatrzymanych; tej branży. Są to ważne informacje dla publikowane na wniosek państw – zatrzymano produkty, których sza- zajmujących się przestępczością farma- członkowskich. Jednym z rozwiązań cunkowa wartość wynosi prawie ceutyczną w Polsce policyjnych wydzia- legislacyjnych umożliwiających sku- 14 milionów dolarów; łów do walki z przestępczością gospo- teczne zwalczanie przestępstw – zatrzymano 859 osób zajmujących darczą oraz wydziałów do walki w sieci jest Konwencja Rady Europy się tym nielegalnym procederem. z cyberprzestępczością. o cyberprzestępczości sporządzona Wśród skonfiskowanych leków były ELŻBIETA SITEK w Budapeszcie 23 listopada 2001 r., m.in. fałszywe tabletki na raka, cukrzycę zdj. ©INTERPOL która dostosowuje i wzmacnia me-

28 23-29.ws15_Layout 1 14.05.2019 15:49 Strona 29

maj 2019 r. POLICJA 997 POLSKA POLICJA W INTERPOLU Walka z cyber- przestępczością

chanizmy istniejące w prawie krajowym, przeciwdziałające cyberprze- stępczości. W ramach konwencji zos- tały wyznaczone punkty kontaktowe funkcjonujące w systemie 24/7, które mają za zadanie udzielanie wsparcia partnerom zagranicznym w szybkim zabezpieczaniu danych teleinforma- tycznych bądź internetowych dotyczą- cych postępowań prowadzonych na świecie i w Polsce. Uprawniony przedstawiciel i Sekcja Obsługi Całodobowej Wydziału Roz- poznania BdWzC KGP, jako punkt kontaktowy kieruje wnioski do wła- ściwego punktu kontaktowego, by „zamrozić” niezbędne dane. Kolejnym etapem, w ramach międzynarodowej pomocy prawnej, jest przesłanie do- kumentów od strony występującej transakcyjnych lub sprzedażowych, by tem medycznym, gdzie zaangażowa- z wnioskiem, będących postanowie- uzyskać właściwe odpowiedzi. nych było 197 organów policji, włącz- niem, na mocy którego zabezpieczone INTERPOL w ramach Cyber Fusion nie z komórkami „cyber”, służb cel- dane zostaną ujawnione. Przestępstwa Centre skupia specjalistów aktywnych nych i ochrony zdrowia. skatalogowane, które zostały zawarte na polu przestępczości internetowej. KCh w konwencji, dotyczą między innymi Centrum gromadzi i analizuje infor- zdj. ©INTERPOL nielegalnego przechwytywania da- macje o cyberprzestępczości, po czym nych, oszustw komputerowych, naru- publikuje raporty i alerty o zagroże- szania integralności systemu, zmian niach, by zapewnić krajom członkow- w danych informatycznych, zachowań skim dostęp do informacji mających związanych z pornografią dziecięcą wpływ na przeciwdziałanie przestęp- przy wykorzystaniu systemu informa- czości w sieci. Działania te obejmują tycznego oraz komercyjnego narusza- zagrożenia typu: malware, phishing, nia praw autorskich. strony internetowe z podmienionymi Innym ważnym elementem działal- danymi oraz oszustwa prowadzące do ności INTERPOLU są organizowane wyłudzania pieniędzy. INTERPOL szkolenia i konferencje, dzięki którym wspiera również swoich partnerów uczestniczący policjanci sekcji „cyber” wiedzą w zakresie sposobów pozyski- mogą poznawać uregulowania prawne wania danych cyfrowych jako dowo- obowiązujące w różnych krajach. Poz- dów w sprawie. nają sposoby działań zagranicznych Jedną z akcji przeprowadzonej organizacji i platform biznesowych. przez INTERPOL była Pangea X wy- Zdobywają wiedzę, np. w jaki sposób mierzona w nielegalny handel podra- sformułować zapytania do platform bianymi lekami, produktami i sprzę-