DOCSLIB.ORG

Exploitation and Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone During the Iron Age and Roman Period

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Exploitation and Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone During the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 Exploitation and settlement dynamics of the Frisian coastal peat zone during the Iron Age and Roman Period Drs. ing. M. Bakker [email protected] Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 2 Contents Introduction Research • Relevance • Research history • Recent fieldwork-campaigns Settling of the peat area (source: R. van Eerden) • The onset • The character • About abandonment • The end of these reclamations Summary 500100 BC AD M. Bakker Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 3 Introduction: Frisian coastal peat zone 500100800 BCECE (Modified after: Vos & Knol 2013) Current area of interest 500100 BC AD M. Bakker Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 4 Introduction: early peat reclamations First habitation (ca. 650 BCE): • Salt marshes • Terps: artificial dwelling mounds. • Terps raised on natural ridges near creeks Colonization during Iron Age and Roman Period: • Expanding salt marshes • Reclamation of peat lands 100500100 CEBCBCE AD M. Bakker Clay-on-peat area Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 5 Introduction: “classic” terp versus single-house terp 500100 BC AD M. Bakker Arkum (source: Rug/GIA) Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 6 Introduction: “classic” terp versus single-house terp 500100 BC AD M. Bakker Arkum (source: Rug/GIA) Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 7 Introduction: Early peat reclamations Not only in the northern Netherlands! The Netherlands divided in 8 macro-regions: 1. Westergo 2. Oostergo 3. Groningen 4. Vlie estuary 5. Oer-IJ estuary 6. Rhineland 7. Meusse estuary 8. Zeeland Especially the areas of the Oer-IJ, Meusse and Zeeland have been researched by large scale fieldwork. 500100 BC AD M. Bakker Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 8 Relevance of the current research Archaeological research themes • Starting conditions • Reclamation strategies • The usage of the land (farming and other activities) • Connection between the reclaimed peat lands and the salt marshes • The influence of the reclamation on the environment and vice versa • Starting conditions and the character and development of the local settlements Peat oxidation threatens not only current usage of peat lands, but also the archaeological heritage contained in the peat M. Bakker Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 9 Relevance of the current research Archaeological research themes • Starting conditions • Reclamation strategies • The usage of the land (farming and other activities) • Connection between the reclaimed peat lands and the salt marshes • The influence of the reclamation on the environment and vice versa • Starting conditions and the character and development of the local settlements Peat oxidation threatens not only current usage of peat lands, but also the archaeological heritage contained in the peat M. Bakker Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 10 Research history Observations (Van Giffen, Cnossen, Santema, Halbertsma, Janssen, etc.) Excavations e.g.: 1) Wartena-Warstiens1: Wartena(Elzinga-Warstiens: 1965) 5 2) Sneek-Jachthaven (Elzinga: 1966) 1 3 3) Hempens-Teerns (GIA/ARC: 1998) 4) Sneek Stadsrondweg-Oost (ARC: 2001) 5) Leeuwarden-Bullepolder (ARC: 2001) 4 2 Various coring surveys (Aalbersberg 2006, etc.) 500100 BC AD 100 CE M. Bakker (Bewerkt naar: Vos & Knol 2013) Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 11 Research history Observations (Van Giffen, Cnossen, Santema, Halbertsma, Janssen, etc.) Excavations e.g.: 1) Wartena-Warstiens (Elzinga: 1965) 5 2) Sneek-Jachthaven (Elzinga: 1966) 1 3 3) Hempens-Teerns (GIA/ARC: 1998) 4) Sneek Stadsrondweg-Oost (ARC: 2001) 5) Leeuwarden-Bullepolder (ARC: 2001) 4 2 Various coring surveys (Aalbersberg 2006, etc.) 500100 BC AD 100 CE M. Bakker (Bewerkt naar: Vos & Knol 2013) Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 12 Research history: Wartena-Warstiens 1965 Settlement shape: (Wartena-Warstiens 1965 iconic) 1. Settling on clay-on-peat soil Mound of clay- 2. Always on small mounds and peat sods 3. Round mounds with circular ditch 4. Small farmsteads/sheds BRUINSMA, P., 1968. Enkele beschouwingen naar aanleiding M. Bakker van het onderzoek van een ondergeslibde terp bij Wartena- Warstiens, verricht 5-28 april 1965. It Beaken 30. 165-184. (Wartena-Noord 2013) Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 13 (Sneek-Harinxmaland 2014) Recent fieldwork-campaigns Excavation campaigns: 1. Arkum (2012) 2. Wartena-Noord (2013) 3. Sneek-Harinxmaland (2014) Leeuwarden- 4. Leeuwarden-Bullepolder (2015) L’wardenBullepolder-Bullepolder Wartena-Noord Wartena-Noord Locations based on: - Importance for research - Permission Sneek-Harinxmaland Sneek-Harinxmaland Arkum Arkum Besides excavations, also additional coring surveys are carried out and other kinds of 500100 BC AD fieldwork. 100100 AD AD = New excavations = Important old excavations Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 14 Settling the peat area: the onset Not only on clay-on-peat! MA-Rec Also on fen peat: ROM • Arkum (150 BCE ± 50) • Wartena (70 CE ± 25) M-ROM Phase 2 Even on raised bogs: • Sneek-Harinxmaland (0 CE ± 25) NAT Phase 1 • Leeuwarden-Bullepolder (350 BCE ± 50) NAT Phase 0 500100 BC AD M. Bakker Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 15 Settling the peat area: the onset Not only on clay-on-peat! MA-Rec Also on fen peat: ROM • Arkum (150 BCE ± 50) • Wartena (70 CE ± 25) M-ROM Phase 2 Even on raised bogs: • Sneek-Harinxmaland (0 CE ± 25) NAT Phase 1 • Leeuwarden-Bullepolder (350 BCE ± 50) NAT Phase 0 500100 BC AD M. Bakker Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 16 Settling the peat area: the settlement character In the reclaimed peat lands: • Single farmsteads • High density: 5-6 sites per square km Type of peat • Bog peat initially no mound (flachsiedlung) • Fen peat Early sites initially no mound (Arkum); younger sites seem always on a mound (area around Wartena) Dwelling mounds: Initially also rectangular farm yards 500100 BC AD M. Bakker Wartena-Warstiens 1965 vs Wartena-Noord 2013 Wartena-Noord (2013) Wartena-Warstiens (1965) Also Wartena-Warstiens 1965 was rectangular Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 18 Settling the peat area: about abandonment In general, settlements seem to be abandoned after about 4 generations • Most likely cause: drainage problems due to continuing subsidence of peat land • After abandonment , the peat land became backwater swamp or marsh (clay-on-peat) Where do they go? • Not all reclamations date from the same period • Younger reclamations lay deeper in the peat area People move on to new stretches of peat land 500100 BC AD M. Bakker Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 19 Settling the peat area: temporary abandonment Initial abandonment, but not neccesarily the end: Later silting up and medieval usage After some time sites were Middle-Roman Period often reused for habitation or other activities Peat growth & silting up Arkum is a good example Early Roman Period Peat regrowth Late Iron Age 500100 BC AD M. Bakker Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 20 Settling the peat area: temporary abandonment Roman Period Some sites even transformed in Radial ditch Circular ditch moderate terps Excavation 2001 (ARC) Excavation 2015 (GIA) Ditch Circular ditch Leeuwarden-Bullepolder Iron Age: Water well • Started in the 4th century BCE as a farmhouse on a reclaimed bog peat • Linear ditch pattern Leeuwarden-Bullepolder Roman Period: • Reoccupied now clay-on-peat • In the 3th century CE it was a terp 500100 BC AD of c. 2 ha with a radial allotment 0 10 20 40 60 80 100 Meters Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 21 The end of these reclamations Like a large part of the Frisian salt marshes: • Most reclamations stop during the 3rd century CE • The last settlements were likely abandoned in the early 4th century CE (Sneek- Jachthaven) After abandonment: • Often renewed peat growth in the abandoned peat lands (Tinga-complex) • And/or silting up with marine clays 500100 BC AD M. Bakker Exploitation & Settlement Dynamics of the Frisian Coastal Peat Zone during the Iron Age and Roman Period 6-12-2016 | 22 Summary • The early Frisian peat reclamations started (at least) around the 4th century BCE and took place as well on fen-peat as on bog-peat. • Individual farmsteads (einzelhöfe), but high density (5-6 per sq. Km) and initially not always a dwelling mound younger fen-peat reclamations always a mound, like the area of Wartena. • The initial shape of a mound always rectangular and never round (later caused by trampling, terp expansion and silting up of clay. • After time abandonment (due to problems with water table) reclamation of new stretches of peat land youngest reclamations are positioned the furthest in the peat area • When balance was restored in abandoned reclamations renewed interest, even re-habitation and expansion of former terp settlements • The early Frisian peat reclamations end in the 3rd and early 4th century CE.
Load more

Recommended publications
  • Informatiegids / Jaarkalender
    Informatiegids / jaarkalender Schooljaar 2019-2020 Onderdeel van Aan de ouder(s), verzorger(s) Met veel plezier bieden wij u deze schoolkalender/informatiegids voor het Voorwoord schooljaar 2019-2020 aan. Het is een schoolgids en kalender ineen. U vindt hierin praktische informatie die u nodig heeft voor dit schooljaar en informatie over de dagelijkse gang van zaken op de Trije Doarpenskoalle. De complete schoolgids kunt u digitaal terug vinden op www.scholenopdekaart.nl en op de website van de school: www.trijedoarpenskoalle.nl. Mochten er vragen of problemen zijn, dan bent u van harte welkom op school voor een gesprek met één van de leerkrachten, de IB-er of met de directeur. Ook kunt u altijd terecht bij leden van de ouderraad of de medezeggenschapsraad. Hoe eerder u komt, hoe beter! Obs Trije Doarpenskoalle heeft uiterste zorgvuldig- We wensen u en uw kind(eren) een plezierig en succesvol heid betracht bij het gebruik van afbeeldingen schooljaar toe. in deze publicatie en het verkrijgen van toestem- ming hiervoor. Mocht u Janet Veld desondanks menen dat personen en/of kinderen Directeur obs Trije Doarpenskoalle ten onrechte zijn afgebeeld, neemt u dan contact op met de directie van de school. Mr Gorterstrjitte 9 9008 TB Reduzum 0566—602100 [email protected] Springplank naar de toekomst . AUGUSTUS 2019 MA DI WO DO VR ZA ZO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Jurrit Steensma en Trynke de Boer jarig Ymkje Stapensea Hannah Loonstra jarig 12 13 14 15 16 17 18 Rinske Wenselaar Lysanne van Dijk, jarig Elske v Balen en Frâns de Boer jarig 19 20 21 22 23 24 25 Saar Korf jarig Arany Boomsma Wisse Hijlkema jarig Einde jarig zomervakantie Oud papier 26 27 28 29 30 31 Eerste schooldag Michelle van Dijk en Eke Bergsma jarig OR-Team-MR bijeen- komst De school De Trije Doarpenskoalle is de enige basisschool in de dorpen Reduzum, Idaerd Schooltijden en Friens.
    [Show full text]
  • Boor En Spade Ix
    MEDEDELINGEN VAN DE STICHTING VOOR BODEMKARTERING BOOR EN SPADE IX VERSPREIDE BIJDRAGEN TOT DE KENNIS VAN DE BODEM VAN NEDERLAND AUGER AND SPADE IX STICHTING VOOR BODEMKARTERING, WAGENINGEN DIRECTEUR: DR. IR. F. W. G. PIJLS Soil Survey Institute, Wageningen, Holland Director: Dr. Ir. F.W. G. Pijls 1958 H. VEENMAN & ZONEN-WAGENINGEN INHOUD Biz. Inleiding 1. PijLS, F. W. G., Ten afscheid. Z. van Doorn bij zijn aftreden als Adj. Directeur van de Stichting voor Bodemkartering 1 2. DOORN, Z. VAN, Toespraak gehouden in de dienstvergadering van 22 januari 1957 2 3. DOORN, Z. VAN, Toespraak gehouden in de bestuursvergadering van 24 januari 1957 3 4. BAKKER, H. DE, In memoriam Gerard Flikweert 5 5. HAMMING, C., Verkaveling, veldnamen en ontwikkelingsgeschiede­ nis in een deel van het Land van Vollenhove 6 6. CNOSSEN, J., Enige opmerkingen over het ontstaan van het Beneden Boornegebied en de Middelzee in verband met de subatlantische transgressie 24 7. HEUVELN, B. VAN, Minerale afzettingen in het Smeulveen .... 38 8. TEUNISSEN VAN MANEN, T. C., Het riviersysteem van de Geul ... 53 9. BRETELER, H. G. M., Kleefaarde 62 10. OVAA, I., Overzicht van de bodemgesteldheid van Westelijk Zeeuws- Vlaanderen gezien in het licht van genese en historie ... 70 11. BUCK, J. DE, Bodemkundige kennismaking met Oostelijk Zeeuws- Vlaanderen 88 12. WIERINGA, J., Opmerkingen over het verband tussen de bodemge­ steldheid en oudheidkundige verschijnselen naar aanleiding van de Nebokartering in Drente 97 13. VINK, A. P. A., Enkele beschouwingen over de landclassificatie op basis van de Nebokaart 114 14. VISSER, A. DE, Kunstmatige gronden in Nederland 135 15.
    [Show full text]
  • VAN WIERDEN EN TERPEN Nieuwsbrief Nummer 19 (Juni 2014)
    VAN WIERDEN EN TERPEN Nieuwsbrief nummer 19 (juni 2014) Een Terpencentrum met het oog op de toekomst In 2012 is als onderdeel van het Groninger Instituut voor Archeologie het Terpencentrum opgericht. In de loop van 2013 trad het centrum meer en meer naar buiten, om zich eind dat jaar te presenteren op de landelijke archeologische Reuvensdagen. De lezers van deze Nieuwsbrief komen het centrum al tegen sinds de leden ervan zich nadrukkelijk als Het Groninger Instituut voor Archeologie (GIA) is zodanig zijn gaan presenteren. Nu het van oudsher binnen de Nederlandse universiteiten Terpencentrum ook in financieel opzicht een het instituut van waaruit het archeologisch onder- rol speelt bij het herstel van het zodenhuis te zoek in terpen en wierden wordt uitgevoerd. Sinds Firdgum en één van de partners is die het de oprichting van het instituut in 1920 is de aandacht Waddenfondsproject ‘Terpen- en wierdenland, voor terpen en wierden echter niet altijd even een verhaal in ontwikkeling’ zal gaan uit- intensief geweest. Na jaren van zeer geringe voeren, meent de redactie van de Nieuwsbrief activiteit maakt de archeologie van terpen en wierden sinds enige tijd een nieuwe bloeiperiode de tijd gekomen om het centrum te vragen zich door. Aan de basis van het nieuwe elan staat een hier voor te stellen. Door Gilles de Langen, serie grote onderzoeksprojecten: het VENI-project Johan Nicolay en Daan Raemaekers. Kings of the North Sea (2007-2011; Nicolay), het NWO Odyssee-project Wijnaldum (2009; Prummel, Esser en Zeiler); het NWO Odyssee- Inhoudsopgave
    [Show full text]
  • Doe Mee Aan De Praktijken Tocht!
    Doe mee Friesland zoekt huisartsen Een mooie manier om vrijblijvend een aantal praktijken te bezoeken waar een vacature is. Zo krijg je een goede indruk aan de van de praktijk, het vak én de regio. En wie weet vind je wel nét die ene klik… Daarnaast is er de mogelijkheid om op het hoofdkantoor van Dokterszorg in Heerenveen in gesprek te gaan met vertegenwoordigers van LHV, WAGRO, Dokterszorg en andere organisaties. Meedoen? Geef je voor 17 maart op via [email protected] praktijken 10 april 2019 Programma tocht! 9:30 – 12:30 uur 13:00 – 17:00 uur Hoofdkantoor Dokterszorg in de regio (eigen vervoer) Heerenveen, K.R. Poststraat 70-72 Diverse huisartsenpraktijken In gesprek met… hebben ziche opengesteld voor geïnteresseerden. Kijk op onze Lunch (inclusief goodiebag!) website voor de deelnemende praktijken. SCHIERMONNIKOOG Noordzee Schiermonnikoog AMELAND Nes Ballum Vijfde Hollum Slenk AMELAND Derde Vierde Tweede Ooster Slenk Slenk Slenk Wijdesloot Eerste Lauwersoog TERSCHELLING Slenk e Paesens Westernieland N361 e Wierum Pieterburen Hoorn z Broek Den n Horn- Andel Kloosterburen Formerum e Lioessens huizen Midsland d N358 Oosternijkerk Oostma- d Ternaard Anjum horn a Morra Baaiduinen Holwerd Hantumhuizen ZUIDELIJKE W BALLASTPLAAT Eenrum West-Terschelling Hantum Metslawier Vier- Wehe-den Waaxens Stiem Jaap Leens DE PUNT huizen Ulrum Hoorn Blije Deensgat De Kom Brantgum Hiaure Stort Mensingeweer De Lytse Jouwer N361 N357 Wetsens Lauwers- N361 SENNEROOG Warf- N356 Foudgum Hegebeintum Zuurdijk huizen Ferwert meer Babbelaar Zoutkamp
    [Show full text]
  • Ontgonnen Verleden
    Ontgonnen Verleden Regiobeschrijvingen provincie Friesland Adriaan Haartsen Directie Kennis, juni 2009 © 2009 Directie Kennis, Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Rapport DK nr. 2009/dk116-B Ede, 2009 Teksten mogen alleen worden overgenomen met bronvermelding. Deze uitgave kan schriftelijk of per e-mail worden besteld bij de directie Kennis onder vermelding van code 2009/dk116-B en het aantal exemplaren. Oplage 50 exemplaren Auteur Bureau Lantschap Samenstelling Eduard van Beusekom, Bart Looise, Annette Gravendeel, Janny Beumer Ontwerp omslag Cor Kruft Druk Ministerie van LNV, directie IFZ/Bedrijfsuitgeverij Productie Directie Kennis Bedrijfsvoering/Publicatiezaken Bezoekadres : Horapark, Bennekomseweg 41 Postadres : Postbus 482, 6710 BL Ede Telefoon : 0318 822500 Fax : 0318 822550 E-mail : [email protected] Voorwoord In de deelrapporten van de studie Ontgonnen Verleden dwaalt u door de historisch- geografische catacomben van de twaalf provincies in Nederland. Dat klinkt duister en kil en riekt naar spinnenwebben en vochtig beschimmelde hoekjes. Maar dat pakt anders uit. Deze uitgave, samengesteld uit twaalf delen, biedt de meer dan gemiddeld geïnteresseerde, verhelderende kaartjes, duidelijke teksten en foto’s van de historisch- geografische regio’s van Nederland. Zo geeft het een compleet beeld van Nederland anno toen, nu en de tijd die daar tussen zit. De hoofdstukken over de deelgebieden/regio’s schetsen in het kort een karakteristiek per gebied. De cultuurhistorische blikvangers worden gepresenteerd. Voor de fijnproevers volgt hierna een nadere uiteenzetting. De ontwikkeling van het landschap, de bodem en het reliëf, en de bewoningsgeschiedenis worden in beeld gebracht. Het gaat over de ligging van dorpen en steden, de verkavelingsvormen in het agrarisch land, de loop van wegen, kanalen en spoorlijnen, dijkenpatronen, waterlopen, defensielinies met fortificaties.
    [Show full text]
  • University of Groningen Adapting to The
    University of Groningen Adapting to the sea Nieuwhof, Annet ; Bakker, Marco; Knol, Egge; de Langen, Gilles; Nicolay, Johan; Postma, Daniël; Schepers, Mans; Varwijk, Theunis; Vos, Peter C. Published in: Ocean & Coastal Management DOI: 10.1016/j.ocecoaman.2019.02.014 IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Final author's version (accepted by publisher, after peer review) Publication date: 2019 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): Nieuwhof, A., Bakker, M., Knol, E., de Langen, G., Nicolay, J., Postma, D., Schepers, M., Varwijk, T., & Vos, P. C. (2019). Adapting to the sea: Human habitation in the coastal area of the northern Netherlands before medieval dike building. Ocean & Coastal Management, 173, 77-89. https://doi.org/10.1016/j.ocecoaman.2019.02.014 Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). The publication may also be distributed here under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license. More information can be found on the University of Groningen website: https://www.rug.nl/library/open-access/self-archiving-pure/taverne- amendment. Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim.
    [Show full text]
  • IDAARD (Fr.: Idaerd, Uit Persoonsnaam Eda (Lede) En Werd*). Dorp in Idaarderadeel (125 Inw.). Na W.O. II Door Een Weg Met Grouw
    worden overgeschakeld. Een populaire opvatting wil, dat in Grouw 'het zuiverste of echte Fr.' wordt gesproken. Dit zal samenhangen met het optreden van de Fr. schrijvers, de gebroeders Halbertsma*, in het begin der vorige eeuw. KERKELIJK EN POLITIEK LEVEN. Van de bevolking was in 1947 Ned. herv. 53 pct. (1890 62,3 pct.), I doopsgez. 8,7 (22,3), geref. 6 (4,1), r.k. 5,3 (6,9), zonder kerkgenootschap 26,4 (4,5). IDAARD (Fr.: Idaerd, uit persoonsnaam Eda Bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer in (lede) en werd*). Dorp in Idaarderadeel (125 inw.). 1956 kreeg de P.v.d.A. 69,6, V.V.D. 11,1, A.R.P. Na W.O. II door een weg met Grouw verbonden. 5,6, K.V.P. 5,6, C.H.U. 3,8, C.P.N. 3,6 pct. der Ned. herv. kerk (1774, met zadeldaktoren uit de stemmen. I. is een zeer 'linkse' gem. De 15de eeuw, zes gerestaureerde gebrandschilderde gemeenteraad telt 13 leden, waarvan 9 P.v.d.A., 2 ramen van Y. Staak*). In M.E. hoofdplaats van V.V.D., 1 C.H.U. en 1 A.R.P. (1958). grietenij Edawerderadeel (1392). Friesmastate is VORM. De gem. heeft een onregelmatige vorm met 1882 afgebroken (goudleren behang nu in puntige uitlopers in het zuiden, westen, noorden en Princessehof te Lwd.). oosten. Zij reikt van het Langdeel bij Hempens tot Zie: Hepkema Memories, 305; Reg. Leeuw. Cour., 50. het Botmeer, tussen Grouw en Oldeboorn. De IDAARDERADEEL (Fr.: Idaerderadiel, uit oud grootste lengte is ruim 11 km, de grootste breedte Edawerderadeel).
    [Show full text]
  • Download Scans
    De archieven in Frysldn Samsom Alphen aan den Rijn DE ARCHIEVEN IN FRYSLÁN Op het omslag: `Landboek Van Martens', 16e eeuw, Rijksarchief in Friesland. OVERZICHTEN VAN DE ARCHIEVEN EN VERZAMELINGEN IN DE OPENBARE ARCHIEFBEWAARPLAATSEN IN NEDERLAND uitgegeven onder auspiciën van de Vereniging van Archivarissen in Nederland redactie: L.M.Th.L. Hustinxt F.C.J. Ketelaar H.J.H.A.G. Metselaars J.J. Temminck H. Uil DEEL XII DE ARCHIEVEN IN FRYSLÁN DE ARCHIEVEN IN FRYSLAN eindredactie: P. Nieuwland Samsom Uitgeverij bv, Alphen aan den Rijn, 1987 Dit overzicht is bijgewerkt tot 1 januari 1986. Voor deze uitgave werd financiële steun verleend door het Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, het Provinciaal Bestuur van Fryslán, de Van Heloma Stichting, het Anjerfonds Friesland, de Pollema Tromp Stichting en de Boelstra- Olivier Stichting. Copyright © 1987 Samsom Uitgeverij, The Netherlands. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the prior permission of Samsom Uitgeverij. ISBN 90 14 03240 0 WOORD VOORAF De archieven in Frysl&n, het twaalfde deel in de serie Overzichten van de archieven en verzamelingen in de openbare archiefbewaarplaatsen in Neder- land, wijkt op een belangrijk punt af van andere delen in de serie. Ter ver- groting van de bruikbaarheid voor de onderzoeker zijn, naast de archieven en verzamelingen berustende in de archiefbewaarplaatsen van rijk, gemeen- ten en waterschappen, ook opgenomen de archieven aanwezig in de Provin- ciale Bibliotheek van Friesland, het Frysk Letterkundich Museum en Doku- mintaesjesintrum (FLMD) en het Fries Scheepvaart Museum en Sneker Oud- heidkamer.
    [Show full text]
  • Nieuwsblad Van Friesland : Hepkema's Courant
    .Vrijdagavond 16 Januari 1942. - No. 7. HEPKEMA'S COURANT (69e jaargang) - HEERENVEEN. Verschijnt Maandags-, Woensdags- en Vrijdagsavonds ADVERTENTIES p. reg Ma en Wo. 14 c. Vr. t6c.; buiten 4 N-iord prov Ma en Wo. 18 0., Vr 21 c. Keclamekolommen dub,bele Pr (Omz-hei inheer ) I.KKSI'.BI.D p hslfj. 1260. Inning 15 et. Amerika p. J. f 12.50. Losse noa. 5 et. Giro 5894 Tel 2213. f Ken- Geul K 5280). HOOFDRED.: W. Htelkema. Leeuwarden J Bruinsma. H*erenv. (pl.v.) NIEUWSBLAD VAN FRIESLAND Indringers het eiland Malta werden overdag en desI PROEFTOCHT DOOR DE N.O.-POLDER. aangehouden. V de EERSTE BLAD machte met effect gebombardeerd. GEMENGD NIEUWS. ROTTE ALLE. Toen vrouw van St. LEMMER. Doisderdagmiddag heeft een Bakker alhier even bij de buren was en Bak- Briteche vliegtuigen wierpen im den afge- autobus van Urk een proeftocht gemaakt Dit no. bestaat nit TIEN bladzijden; WOLINZAMELING IN DUITSCHLAND. ker het kleinvee voerde, waren een paar loopen nacht bommen op verscheidene plaat- DeWinter door dien NO.-polder naar Lemmer. Enkele heeren met koffer» achterom woning in- gewicht de 70 gram. sen in het Noord-Duiteche kustgebied. De Ruim 67 millioen stuks. diagen werd een gedaan. Toen Bakker terugkeerde, trof de s<) eerder daartoe ook reeds hij POSTTARIEF: porto binnenland per burgerbevolking leed eenige verliezen aan De woliinzameling van het Duiteahe volk pegimg gedaan maar toen zakte de auto heeren daar aan. die hierna vertrokken. Even gram \Ys cent; buitenland per 50 gr. iVt et dooden en gewonden. Verscheiden huizen heeft in totaal 67.232.686 stuks van verschil- VOLGENDE WEEK door die slappe veeni'.aag.
    [Show full text]
  • Publicatielijst Fryske Akademy
    Publikaasjelist Fryske Akademy 2017 Contribution to journal - Article W. Bergsma 'Soort zoek soort': Erasmus en Cammingha Bergsma, W. Aug 2017 In : It Beaken. Tydskrift fan de Fryske Akademy. 78, 1-2, p. 6-58 H. Bloemhoff 'Oost' en 'West' vuufhonderd joar, 'Stellingwarfs' vuuftienhonder jaor! Oftewel: twie fielsetaosies an oonszels Bloemhoff, H. 13 Apr 2017 In : De Ovend: Stellingwarfs tiedschrift. 45, 2, p. 3-9 Stellingwarver Rentmeestersrekens 1524-1531: in drok verschenen Bloemhoff, H. 10 Jun 2017 In : De Ovend: Stellingwarfs tiedschrift. 45, 3, p. 30-32 Evelyn Bosma Verbal working memory and the acquisition of cross-linguistic phonological regularities Bosma, E., Heeringa, W. J., Hoekstra, E., Versloot, A. P. & Blom, E. 12 Sep 2017 In : Frontiers in Psychology. The Minimal and Short-Lived Effects of Minority Language Exposure on the Executive Functions of Frisian- Dutch Bilingual Children Bosma, E., Hoekstra, E., Versloot, A. P. & Blom, E. 29 Aug 2017 In : Frontiers in Psychology. Cognitive advantages of bilingual children in different sociolinguistic contexts Blom, E., Boerma, T., Bosma, E., Cornips, L. M. E. A. & Everaert, E. 2017 In : Frontiers in Psychology. p. 1-12 A.J. Brand “dat zy in huer privilegein van der hanzen onverkurt sullen syn ende blyven”. Hanze, Habsburg en de Zuiderzeesteden in de eerste helft van de zestiende eeuw Brand, A. J. Jul 2017 In : Overijsselse historische bijdragen. 132, p. 33-53 Hans Cools Les Orange-Nassau comme princes bourguignons : l’accession de René de Chalon à la principauté d’Orange et aux territoires franc-comtois Cools, C. H. L. I. 2017 In : Annales de Bourgogne. 89, p.
    [Show full text]
  • Het Sociaal Wijkteam Bij U in De Buurt
    Het sociaal wijkteam bij u in de buurt Samen doen wat nodig is! Het sociaal wijkteam het opstellen en uitvoeren van het Specialistische ondersteuning Bij het sociaal wijkteam kunt u plan en zijn er voor u, zo lang als Afhankelijk van wat er is afgesproken Vragen die vaak terecht met al uw vragen of zorgen. nodig. in uw plan, zetten wij specialistische Bijvoorbeeld op het gebied van ondersteuning in. Welke vorm van gesteld worden aan welzijn, werk, inkomen, wonen of Eén contactpersoon voor uw aanvullende ondersteuning dat is, opvoeden van kinderen. vragen of zorgen bepalen we samen met u. Denk daarbij het sociaal team: Binnen onze organisatie werken we aan therapeutische of psychiatrische Binnen onze teams is er kennis en volgens het principe: één gezin, één ondersteuning. • Ik heb schulden. Wat nu? ervaring op het gebied van: financiën, plan, één sociaal werker. Dit houdt • Mijn partner kampt met een verslaving, dagbesteding, werk, huisvesting, in dat u één contactpersoon heeft, maar wil geen hulp. Wat kan ik doen? huiselijke relaties, geestelijke en ook wanneer er meerdere partijen • Ik wil iets doen voor de wijk, wat zijn de lichamelijke gezondheid, verslavings- betrokken zijn. mogelijkheden? problematiek, eenzaamheid en • Ik maak me zorgen over iemand in veiligheid. Bij ons staat uw vraag mijn wijk. Kan iemand helpen? centraal en wordt er met zorg en • Ik dreig uit huis gezet te worden. aandacht gekeken naar hoe u onder- Elena (35) is 15 jaar geleden in Nederland komen wonen en hier getrouwd. De Wat moet ik nu doen? steund kunt worden. afgelopen 3 jaar gaat het steeds slechter tussen Elena en haar man.
    [Show full text]
  • De Korenmolen Van Vlieland
    In dit nummer Voorwoord van de redactie Mededelingen over Gild Fryske Mounders Nieuws van Stichting De Fryske Mole Windmolens helpen tegen hoog water bij Trynwâlden Mellemolen Akkrum van start Diverse korte berichten In Fries om utens Johan van der Zee yn Frankryk Geboren in een einekoer 25 jaar vrijwillig molenaar in woord en daad Nieuwe staart voor Skarrenmoune Molen De Hoop te Holwerd (1) 125 jaar terug in krantenarchieven, over de roggemolen van Workum Uit de “Nachtegaal der Maatvennen” Molenliteratuur De korenmolen van Vlieland Mûne Wjelsryp op skou skildere en Mosterdmolen in Hollum Uit ons prentenkabinet Colofon Agenda Mededelingen voor deze rubriek graag schriftelijk aan de redactie. 5 november Openbare Najaarsvergadering van het Gild Fryske Mounders 12 november Sluitingsdatum kopij decembernummer 116 Bij de foto’s op de omslag Voorop: De verplaatste Mellemolen Achterop De Jislumer mole De Volharding is het eerste moleneigendom van De Fryske Mole. Molenambassadeur ter plekke is Marten Lootsma die in augustus de molen volgens oude traditie versierde i.v.m. het 25-jarig huwelijk van de boer en boerin. Het tekent de goede verstandhouding die er altijd tussen molen en Fryske Mole is geweest. Voorwoord Als u dit leest bent u, na een hopelijk plezierige vakantie, weer begonnen met de meer alledaagse bezigheden als werk en hobby’s. De R in de mand betekent voor velen ook weer veRgadeRen. We hopen dat u met frisse ideeën van start wilt gaan. En natuurlijk zijn we benieuwd naar uw verhalen over bijzondere molens zoals u die gezien hebt in het buitenland of in onze eigen provincies. Zelf kijk ik altijd met genoegen naar de Franse standerdmolens met Berton-wieken zoals die tussen Parijs en Orleans staan midden in een geel graanlandschap en met een zekere teleurstelling naar de, alleen uiterlijk indrukwekkende, Don Quichote molens in Spanje.
    [Show full text]