\

STUDIES ON serontpoint fAch6sde voir ce suppl6mentret Peut-Ctreinspirera-t- il i ceui qui le sont encorele d6sirde cesserde l'6tre6e. Du resie,s'il est vrai, comme l'avanceM. Pomeau,que de nos iours 'les Frangais continuent de ressembleraux Welches'60, les censureset les moquerieslanc6es par Voltaire contre sescom- Bibliographie provisoire des uaduuions patriotesdtaient m6rit6es: ceux qu'on aime, on les chAtie.Et s'il est vrai, commele prdtendDiderot, que le sentimentpatriotique nderlandaiseser flamandes de Volmire 'embrassele bonheur actuelet futur de la cit6'6r'Voltaire m6ritele titre de bon patriote.Ma1gr6 tout ce qu'il reprochaitd son pays, par Jeroom Vercruysse il I'aimait, to.-,ten le critiquant, dans le desseinet I'esp6rancede I'am€liorerselon ses iddes et son iddal,influence, en I'occurtence, par l'exempled'un autrepays. Somme toute, il se conformaiti sa Contenu propre prescription,qu' 'il faut aimersa patrie, quelques injustices qu'on y essuie'62. Prdface,p.zr ss Mdlanges, 6d. van den Heuvel, voudrais dire que.cette f€te n'6tait pas p'73','8,u, Extraits divers, nos r-6 ;.u*,., des.tudes vor- :l'l:1"t:-"'",t"it"il!.ilili{::'r:,A:i: (Euyres tairiennes' in Troror* sur Voltaire et ains, on est convaincu que le triomphe riunies, no 7 (1911), i.zoo. n'6tait pas seulement pr6par6 et Ie xwrte siicle - (Dluyres aLY ok supro, n'.5. accueilli par les voltairiens, mais que le isoldes,nos 8-r54 02 Lettre I J. J. Ro.rtseau, jo aoirt peuple lui-m€me ddsirait sincdrement ont dir reconnaitre honorer l'lomme avait kylt Correspondance,nos r 1755. Les Pa.iiiens -qui \ t t-r t9 en-lui un bon patriote, si l'on en croit voie pour la R6volution, et qui avait L. Ptrelps Kellogg ('Sur la Trans- dit: Mlle - Apocryphes,nos r6o-r69 lation des restes de Voltaire au Les mortels sont 6gaux: ce n'est pas Pantlr€on le rr juillet ry9r' in Rdvolu- la naissance, /ndex destites, p.6o qui fait la diffdr- tioa francaise no. 37, iuillet-d6cembre C'est la seule vertu je 1899, pp.z7r-277): 'F;n concluant, ence'(p-277)- /ndex destraducteurs, {diteurs, illustrateursetc., P.62.

tc) Prdface

Sigles Utilisds La pr6sentebibliographie vient i la suite de cellesconsacrdes aux 6ditions anglaisespar H. B. Evans (Studies,viii.9-rzr), et par KBB Bibliothigue royale, Bruxelles Theodore Besterman aux dditions italiennes (Studies, xviii.z63- KBG Bibliothique royale, La Haye 3ro), scandinaveset finnoises(Studies,xlvii.l3-92) et portugaises (Studies, lxxvi.ry-3y). Nous avons limit6 nos recherchesaux BNP BibliothCguenationale, Paris traductionsen languenderlandaise publi6es dans les Pays-Baset LCV Bibliothique du Congrls, Washington en Flandre,d'ori I'emploi desdeux adjectifsdans notre titre. Une PBL Bibliothigueprouinciale, Leeuwaarden bibliographie des 6ditions publidesaux Pays-Basinclut ndcess- GBG Bibliothigue communale,La Haye airement l'6tude des innombrables dditions en langue frangaise. Le nord fut au xvIIIe sidclele paradisdes contrefagonset des GBR Bibliothigue communale,Rotterdam marquesfictives: d6m6ler les dditions authendquesdes fausses Anvers SBA Bibliothique communale, exige un autre travail, difficile et d6licat. L'accds difficile i cer- IMf/ fnstitut et mttsie Volteire, Gendve tainescollections, m€me publiques, ne facilitegudre sa progression ABA Bibliothigue universitaire, Amsterdam Nous ne d6sesp6ronspas de publier un jour les r6sultatsd'une telle enqu6te. UBG Bibliothlque universitaire, Gand Nos recherchesdans les bibliothdques,le d6pouillementdes wtiversitaire, Groningue UB Gr BibliothCgue bibliographiesnous ont r6v6l6,provisoirement, 169traductions. ABL Bibliothigue ttniversitaire, Leyde Quelquestitres (nos 42r631 61, tro, rr3, r22, t16, r17, r;8) ont UBN BibliothDquetniversitaire, Nim\guc dchappdi nos recherches.Le caracteres6rieux des sourcesnous interdit UBU Bibliothtque universitaire, Utrecht de croire i desfant6mes. Ce travail ne manquerapas de susciterquelques r6flexions sur la fortune de Voltaire dansles Pays-Basdu nord et du sud. Les traductions d'ceuvreslitt6raires abondent, le thdAtrese taille la part du lion. La raret6des traductionsde textesphilosophiques, leur caractdretardifen g6n6ralet quelquefoisdiscret ne signifient pas ndcessairementun manqued'int6r6t. Les lecteurshollandais ou flamands,friands de telleslectures ont toujours dt6 capablcsde les apprdcierdans leur langueoriginale. Enfin, si le nombre plus 6lev6 des traductions publi6es dans les Provinccs-Unics peut dventuellements'expliquer par un certainlib6ralisme peu pratiqud

2T dans les Pays-Basautrichiens, il n'en pasfaut ndcessairementcon- clure que v.olgire y 6tait moins pris6 ou ddtestddevantage. Il est pr6matur6,i l'heure actuelle,de vouloir pousserune teile-analyse Extraits divers plusloin. L'6tude dela fortune deslumiares franEaises dans le nord restei entreprendre. r jr!?AcTEN / GETROKKEN/UrT DE / WERKEN/ VAN DEN / IlliEltE / DE VOLTAIRE.lldouble tisnel I IJit lzetFranfch Vertaald.'l I:UIiSTE(TWEEDE) DEEL:l[double tic"el I TE ROfT-ERDAM-'. Ily DIItK VIS,Boekverkooper / bV de Beuis. i MDCCLXVII. / pp.[iv].[viii].zr4f *4, [iv].u88;sig.[ ]r, A-N8, O'*[ ]r, A-Sa; cm.r9. (llroix alphabdtiquede rexresdivers du type Pensdesphilosophiques de m. ,le Volrcire (sl r766) par Andr6-Guillaum-e-Contantd'brville. KBG, UBA, Berchmanianum Nijmegen.

r. VoLTAIRE / EEN KLEINE/ - KEUR UIT / ZITN WERKEN/ EN / VERTAALDDooR s. AAR"SE Ylllzlyg].p / .DE / UTTGAVE y4N D! _VRTJDENKERSVEREENTGTNGEN/ SOITDATREN' TE ANTWERPEN/ EN.DE DAGERAAD'TE AMSTERDAM/ pp.3t.[ibl.]; pas de sig.; cm.zz. La pr6fage est dat6e de septembre 1928. Extraits divers du Diner du comte.deBoulaintilliers, d,eBabalec, de'l'Aventure indienne,dela canonisd- tion de st Cucufn, del'A^vis d tous les orientaux, du Diciionnaire philoso- phique, et aures sans r6fbrences. KBB

3.-DE LEVENDE GEDACHTEN VAN / VOLTAIRE / BELICHT P_O_gry/ANDRE MAUROISlfembtdme de l,dditeurfl're4" / N.t. SERVIRE- DEN HAAG I pp.rgo; sig,r-r ra, rz71 cm.r9, {oqlup!i", exrraits de , [.e Monde comme il va, Micromdgas, Les Oreilles du comte de Chesterfeld, Dictionnaire philosophiiue. " ;r; .S_GRA_ y"_qll4ryE / GEDACHTEN/ L. J. c. BOUCHER/ TE VENHAGE/MCMLVIII pp.z8;pas de sig.;cm.r y. Extraits en prose, sans r6f6rences. Traduction de F, J. Schmitet A. C. Niemeyer. COLL. PART.

i. Edition identique avec la dare de 196o. UBA 23 STUDIES ON VOLTAIRE IllAl)U(.'l l()NS Nl..liltl.ANl)AlSl'.:il'. 1 1.l.AM.rrl,iI)1,.\

6. Edition identique avec la date de r969. ,llct l)rit'ilryic, I COLL. PERS pp.Ivi l.ytt; sig. A-l)8;cm. r6,5. Itriviligc EVOLTAIRE, DOOR N. W' op DENHOOF. lignelI Uit AetFranlch vertaalt. / Ernsrn (Twrnoe) DnrL. I fdouble / / l fgrawrel I lignel TE ROTTERDAM, By HENDRIK BEMAN, l',, LI;YDEN,/ Gedruktvoor den UITGEEVER, f en te bekomen/ Bv I fornementfI / l"l(ANS nr DOES,Pz. MDCCLXXVI. Boekverkoper,/ MDCCLXVIII. / / / pp.livl.68;.ig. A-D8, E2;cm.zo. pp.viii.366.[ii]f[ii].azo.[iv]; sig.*r,A-l,t1l.l,A-Z",Aa-Cc8, ]d+; cmr6. [ ],, 'I'ru

Addla:ideDu Guesclin r 1. A I\{ELIA, / TREUR-SREL, / Gevolgd naarhet Franfchevan denHeer / l)E VOLTAIRE, 8. AMELIA, TREURSPEL. GEVOLGDNAAR HET FRANSCHE / DOOR I N.W.OP DEN HOOFF. I lornementlI / / 'l'O'f GEND, By C. FERNAND, Boekdrukker,in S. Augustinus. vAN DEN HEERE/ DE VOLTAIRE, / DOOR NOMSZ. / J. / / I J. I ornementalellM. DCC. LXXXVI. / [gravure]| TEAMSTELDAM, / By DAVID KLIPPINK, / Boekver- lligne kooper. pp.5a.[ii];sig.A-Ga; cm.zo. ry7r.f 'fraduction pp.[vi].:s; sig.A-Da;cm. r9,t. en vers, R€pertoirede la chambrede rh6toriquede Sommer- glrcm 1786;programme de repr6sentationsdans le Courtrai- Pr6face critique, traduction [Zomergem], en vers. sisdu zr mai KBG,BNP, UBA, UBL, UBU au 9 iuillet 1786' KBB. uBG AMELIA, TREURSPEL. 9. I / GEVOLGDNAAR HET FRANSCHE ra. ADELAIDE DU GUESCLIN, TREURSPEL, GEVOLGD vAN DKN HEERE DE VOLTAIRE, DOOR NOMSZ. I / / / I J. I NAAR HET FRANSCHEVAN / VOLTAIRE, / DOOR I A. L. lgravurelI TeAMSTELDAM,lBy Izear Dutu, opden Cingel, tusfchen ]IARBAZ.I de / Warmoesgrachten Drie-Koningftraat.1772. I Met Priilegie. I pp.v-8o;sig. A-E8; cm.r6,y. pp.[vi].58;sig.A-Da; cm.r9,t. f)r6facecritisue. Traduction en versdat6e de r8rr. Tome i dela Nieuwe l)rivildgedu 13mars t772, traduction en vers.La vignetted'ornement e'st tooneelpodyy(Amsterdam r8r z). tlcII. flenke. UBGT,UBA BNP, Arsenal(Paris), UBA, UBL r.,. Al\'lil-lA, I TREURSPEL.I GEVOLCD NAAR HET FRANSCHE ,4gathocle r'AN Dl.rN I{EERE / DE VOLTAIRE, / DOOR J. NOMSZ. I DE l'Wlil,ll)li I)RUK. llgravurefI TE AMSTELDAM,/ By lza.x Durr'r, r 5.ACATIIOKLES, I T RE URS P E L, I GRO O T EN D E E LS GE I/O LG D (lirr:,.1, ,,1rrllrr trrffclrende/WarmoesgrachtcnDriekoningltaat.rTT5.I NAAR / HET FRANSCHE VAN / IIOLTAIRE, / DOOR I A.L. .',| 2t STUDIES ON VOLTAIRE llrAl)tr(.1l(rNS i\l.,t.ltt.ANl)Al5l.\ l.I I l A\lA\l)l \ 'I'ltliUli.\l'lil..l F4_444?.tlgravurefI TeAMSTELDAM,/y/ PIETERJOHANNES r,,. Al.Zlllli, / ()l.' l)l': / Al\lliltlKANl;N; I (.riv(,rt.r, ()Nl)l':ll UYLENBROEK./ MDCCXVITI. I ri^^rrlrr':r' l lrANscr / v,rNutit'r trt.:lillt,: t)l: V()L'l'Alltti. / l)11 pp.xii-98[ii];sig.+o,A-Fa, G, [ ]; cm.r9,5. llNSf'ftlluK I S|UDIO I"OI/E?'UI( INGENIUM. I lsrovurtl 1 (;IiltRI'I' critique; traduction libre en vers datanr de 1798 (p.98). t l'. AMs'l'lrltl)AM, BY / \[/AltNARS, / Ml)C(]Olll ' I Mtt frdfac.e 'sur Erreur dans la date du titre. Catalogue Uylenbroek. Exemplaires grand I'rili/,1;ie,I papier. pp.livl.6tt;sig.I l', A-l)8,E2; cm.r6,5' BNP,UBA, UBG, UBGT, UBL, UBU 'I rarlrrctioncn vcrs de Fcitama(tzl6). M€mevignettc cl'ornement quc l)()rrrI'i(liti()n de r78r' IMv. KBG. pBL. uBA A@re Anti-Machiavel 16D'AMERIKANEN / OFT / ALZIRE/ TREUR-SPEL./ OP DEN 4I!.LDyJ:f is Menfclzelyk,f VergeuenGoddelyk. / DOOR / F. DE LA ,IN'II-IIACHIAI/EL' I OF I OORDEELKUNDIG ONDER- BRUSSEL, 'r. VAN DEN VORST, VAN MACHIAVEL. Gefchreeven IgryTAIryEj .f ^fmonogrammQI IOT I ftigne) / By de /.()[K, / / / / / W'eduweG. JACOBS, tegen/ de Baert-Brugget1:1g. I Mel .4pprobitie.I

3y. La mOmepr6sentation avec la mention 'Tweede druk' avant I'embldme. 1r. |)IATRIBE / VAN / DOCTOR AKAKIA, I GENEESHEER I/AN Ce deuxidme tirage en pp.x.Iz5.[i] identique i celui de rg5J, a paru en /)EN PAUS./ DECREET / VAN DE / TNQUTSTTTE/ EN RAPpORT [1957] selon le Brinkman's catalogus(Leyde 1963),p.zo41. i r)ER / PROFFESSORENTE ROMEN / TEN OPZICHTE VAN KBB l.l'INEN / GEWAANDEN / PRESIDENT. I Vertaaltnaar de Copy uit Rornen./ MDCCLII. / 36. VOLTAIRE / CANDIDE / OF HET OPTIMISME / llisne bombiefI pp.zolsie.A8, Bz; cm.zr. UIT HET FRANS / VERTAALD / DOOR DR. M. J. PREMSELA/ KBB, UBA fmonogrammede l'iditeurf / AMSTERDAM / N.V. DE ARBEIDER- SPERS/ MCMLVI / ,1r. Unc traductionparue i Rotterdamsd chez H. Maronnier,in 8" attest6e pp.zo3.[i];pas de sig.; scm.r7,t. lrar J. van Aboude et R. Arrenberg, Nddmregisteryan de bekendsteen Collection'A.B.C.Boeken' n"86. nttest in gebruiklynde nederduitscheboeken (Rotterdam 1788),p.552, et SBA nonretrouv6e.

17. Voltaire / Candide I of het f optimismeI lmonogrom^ede l'dditeurll Discours en vers sur I'homme Uitgeverij / De Arbeiderspers / Kattengat t / Amsterdam-C / mcmkx / 11.I}ESPIEGELINGEN, / VOORGESTELD IN / DICHTKUNDIGE pp.rJ6t pas de sig.; cm.2o. BRTEVEN, / DOOR I CHRISTINA LEONORA I DE NEUF- Deuxidme tirage de la traduction de I\I. J. Prenrsela.Collection 'Gulden l'ILLE. I lornementtypographique) I reeks'. 1r1r.[vi].72;sig.[ ]t, A-Ds, E4; cm.r%1. COLL. PERS. l)r[faceanonyme dat€e de r74r. 'Iroisidme GBR 38. La m6nre pr6sentatior.ravec la clatede rgTo en pp.r3t. [i bl.]. tiraqe. BESPIEGELINGEN VOORGESTELD IN DICHTMAATIGE COLL. PERS. t.I. / / / rlRrEVEN,/ DOOR I CHRISTINA LEONORA DE NEUFI/ILLE. llvignettef/ TE AMSTELDAM, I By PIETER MEIJER, / voordan Charlot op dcn Vygendam./ MDCCLXI. / pp.[viii|.r9r.[i]; siB. *4, A-M8; cm.zr,;. 19. CIIARLOT i OF'DE / GRAVIN or GIVRIJ, / TONEELSI'}EL / IN / l'rifaceet avissur ce secondtirage. La vignetted'ornement est de F. dc DRIE BEDRIJVEN. / Gevolgd naar 't Franfche van den Here de / Voltaire. l|;rkker. 'lraduction UBG i i.[ 59]- r r B de ]Ie t Spectatoriaaltoneel (Utreclrt r 78z). en prose. KBG,UBA. UBL Don Pidre 15. l)ON PEDRO, / KONINGVAN CASTILIE:..I TREURS PEL. I HET C,tnntcnreire sur lc /ivre des c{d/itse t dcs ircincs I:I(ANSCHE T/AN DEN HEER / AROUE'T DE VOLTAIRE / ,'Rf./ NAGEI/OLGD. I fornementlI TE LEYDEN, lBlI C. VAN r ,. ! i,.RlIANI)ELING i OVER DE / MTSDAADENi EN / S'|RAFFEN. il()o(;EVEEN, MDCCLXXIX. / \'l.r;rr JUNIOR. / rlt' ,1,'rilt vc'r'bctc.rcleen ve nrccrrler-de / Italiian/che Uiiuavc. I \\/aar )r r

STUDIES ON VOLTAIRE TRADUCTIONS NEERLANDAISES ET FLAMANDES pp.[ii].viii.[ii].66.[ii bl.]; sig.*6, A-D8, Et; cm'zr. Premidre ligne en lcr d6cembre r758. Exemplaires sur grand papier. caractdres ombr6s. BNP,KBG, UBA, UBL, UBU Vers critiques de Frangois Halewijn sur la traduction de C. A. de W'etstein. Traduction en vers, Exemplaires sur grand papier. yo. DE / WEDERGEVONDEN / ZOON, I BLYSPEL. ! Getolgdnaar BNp, UBA, UBL het Franfcheyan den Heere I DE VOLTAIRE. / De tweedeDruk. I lgravuref / Tn Arrrsrrnolrra,/ by Izeax Duru, Boekverkooper,op den 16. DON PEDRO, I TREURSPEL, / GEVOLGD NAAR HET Iroekvan / den Voorburgwal en de Stilfteeg,ry6t. I Met Prh,ilegie.j FRANSCHEVAN / VOLTAIRE,/ DOOR I A. L. BARBAZ.I pp.[vi].4y.[iii];sig.*3, [-f,a, p+;cm.r6,5. pp.9o;sig.A-E8, F6; cm.r6,5. Edition identiquei cellede 1759.PrivilAge du 6 f6vrier 176r. Exem- Constituele tome iii de la NieuwetooneelpoZly d'A. L. Barbaz(Amster- plairessur grand papier' dam r8r3). Pr6facecritique; notes historiques. KBG, uBA, uBG, uBL UBGT,UBA y r. DE / 'WEDERGEVONDEN / ZOON, I BLYSPEL. f Gevolgdnaar hetF19ry[chgyandenHeere IDE VOLTAIRE. I DederdeDruk.l[graturef I L'Ecossaise 'In AMSTERDAM, By Izeer Dulrra,Boekverkooper, op den Cingel, 'Warmoesgracht/ / ttrffchen de en Drie-Koning- | ftraat, r77o. Met DOCHTER, EN EDELMOEDIGE I a7. DE / WEDERGEVONDENE / / / Priuilegie. I BLYSPEL. Het FranfcheLu Cerri ou r.'Ecosserst MINNAAR; I / / pp.[vi].8y.[iii];sig.*3, A-E8, Fal cm.17. gevolgd. I Onder de Zintpreuk: I DE GUSTIBUS NON EST DIS- [clition identique] cellede r7y9.Privildge du z novembrer77o. PUTANDUM. lfgraturef / Tn AMSTELDAM, / By IZAAK DUIM, Boekverkooper,op den hoek van / de Voorburgwal en Stilsteeg,176r. KBB, KGB, UBA, UBL Met Privilegie. I 1r. DE / WEDERGEVONDEN / ZOON, I BLYSPEL. I Geuolgdnaar pp. [vi].9r.[iii];rig.*t, A-E8, F?' cm.I6,y. hat Franfche uan den Heere f DE VOLTAIRE. I De t ierdeD ruk. I lgrauure)| D6dicacei A. Hartsen.Traduction en prose.Pr6face critique. 'I-e AMSTELDAM, / By JAN HELDERS,Boekdrukker in deNes, r78o. UBG, UBL, UBU / Met Priuilegie. I ps; pp.[viii].8y.[i];sig.[ ],*', {-f,e, cm.r6,5. a8. DE / WEDERGEVONDENE / DOCHTER, / EN / EDELMOE- ldition identiqueI cellede 1759.Privildge du DIGE MINNAAR; / BLYSPEL. / Het FranscheLr Ce.rr6 ou I'Ecos- ro octobrer78o. BNP, Arsenal(Paris), UBA, UBG, UBGr, setsn / gevolgd. I Onderde Zinfpreuk: I DE GUSTIBUS NON EST UBL DISPUT:ANDUM. I Tweedeen verbeterdeDruk. I lgravurQ / Te AM- STELDAM, / By Izaer DutIll, op den Cingel,by de Drie- / Koningftraat, Eriplryle ry71. Met Privilegie.I pp.96;sig.A-F8; cm. r9. I r. ERIPHILE,1rnAUnSp.EZ. / VANDEN HEER / 2 E I/OLTAIRE. NAARHET FRANSCHGEVOLGD. DOOR DEN HEER M.. cellecie 176r. Privildge du novembre / / / Edition identique) 7 ry74. Il. STRAALMAN. Te AMSTELDAM, ,J, PIETER UBG lfgravuref I / JOHANNES UYLENBROEK. / MDCCCIII. i pp.[iv].66;riB.[ ]r, A-D8,E; cm.r6,y. L'Enfant prodigue lXdicace ) sesconcitoyens par le traducteur.Traduction en vers. Exem- Plairessur grandpapier' 4e. DE / WEDERGEVONDEN / ZOON, I BLYSPEL. I Cevolgd KGB, Arsenal(paris), uBA, uBL naar lzetFranlche van denHeere f DE VOLTAIRE. I fgrauure]/ C AM- STERDAM, / By lze.tr DuIu, Boekverkooper,op den hoek van / den L'Examen important de milord Bolingbroke Voorburgwal en de Stilfteeg.1759. Met Privilegie.I pp.vi.85.[iii];sie.*3, A-E8, Fal cm.r6,5. 1,1.VOLTAIP.E. I Vignel / GEITIGTIG ONDERZOEK / VAN / \/crs critiqtrcsd'A. Hartseni W. Cops.Tracluction en vers.Privilige du r_oRD BOLINGBROKE, / OF / HET GRAF DER DWEEPERIJ. / tt STUDIES ON VOLTAIRE TRADUCTIONSNEERLANDAISES ET FLAMANDES r.rITHET FRANSCHVERTAALD / DOOR / RUDOLF CHARLES. B. de Bosch,F. van Steenwyk,N. S. van Winter, P. Meyer. Traduction I ltigneornamentale) / AMSTERDAM, i R. C. MEIJER./ Viigendam, dc SijbrandFeitama. Traduction en vers.Notes du traducteur. I ez\.I t857.1 KBB, KBG, BNP, UBA, UBG, UBGT,UBL, UBU pp.vi.r49.[i bl.]; sig.[]3, r-rz6' r33; cm'r8. IIENRIK DE VIERDE, Koning uan Vrankryk en Navarre. Prdface critique du traducteur, 6galement €diteur de Meslier. Tome i de la ltt. I I I I Cayolgtnaar het Franf.heyan denHeere DE. Vor-rernB. IN TIEN 'Boekerij der Vrije Gedachte'. / BOE- UBA KEN. / DOOR / G. KLINKIIAMER. I lgravurelI Te A M STEKD A M, I Ily PIETER JAN ENTROP, Boekverkooperop / den hoek van de I fccregragten 't Konings -Plyn. q66. I Met Conlentyan deEd. Gr. Agtb. Les Guibres IleerenBurger - f meefterender Stadt Amfterdam.I pp.[xxxii].262.[ii];sig.*o, **8, A-Q8, Ra;cm.r6,y. re,3er 6e,8e,9e, rre s{.. . DE / GUEBERS,I TREURSPEL,/ IN VYF BEDRYVEN./ GE- (:t r2e lignesen rouge. VOLGD NAARHET FRANSCH/ VAN /' E VOLTA IRE, / DOOR l'lditionidentique I cellede 1744. I H. TOLLENS, C.Z.lfgravurefI TeAMSTELDAM, Tyl PIETER UBA JOHANNESUYLENBROEK. / MDCCCN. / pp.vii.[i bl.].s7.[i bl.]; sig.*a, A-E8. F4; cm.r9. 19. IIENRIK DE VIERDE, / KONING VAN VRANKRYK EN Prdface critique du traducteur. Traduction en vers. Exemplaires sur grand NAVARRE. I Gevolgtnaar het Franscheyan denHeere ox Vonune. I IN TIEN BOEKEN, / DOOR / c. KLINKHAMER. bonbcQ PaPier' 'I'WEEDE llligne I KBG,uBA, uBL UITGAVE. I pigne bonbief f fornementf/ TOT AMSTER- t)AM, / E, ty, te kooptot BRveea,/ By J. Boclunr en Zoon, Boek- rlrukkersen / Boekverkoopers,in de Kuipers-straat./ La 1rp.[ii].ii.r4z;sig.A-Ie, K; cm.zo. y6. DE Klning-y"f l'llition de la fin du XVIIIe sidcle. ' HENRIK I IVIERDE, I tytr.y!-* {-"-rylr:,1 Gevolgt naar het Franfche van d"n Heere DE VOLTAIRE. I IN TIEN KBB, UBG BOEkEN- / DOOR / G. KLINKHAMER.lfsravurel I T'AMSTER- r,,. l)E DAM,/ By JACOBUSHAYMAN, Boekverkoper aan de-Ooflzyde / van / HENRIADE, / VAN / VOLTAIRE, I IN TIEN ZANGEN; I 't Comptoir. M.D.CC'XLIY. Met Confentvan IN GELYK GETAL / VAN NEDERDUITSCHE VAERZEN / OVER- de Beurs, over Zeelands I (;[BRAGT, de Ed. Gr. Agtb. Heeren BurgermeeJterenI der Stad Amfterdam. I / DOO|. I A.L.BARBAZ. lfdoubteligne) I Te AM- |I'ELDAM, veN KESTEREN. r8r9. pp.[xxxii].262.[ii]; sig.*e, *+8,A-QE, Ra; cm.r9,5. ry lJ.C. / I pp.xvi.rSo;sig.*s, A-Le, Mzl cm.zz. Frontispice de J. C. Philips. D6dicace i J. Couck' Pr6face-critique.Vers au traducteur pir N. Capeile,L. v.d. Broek, S. Opterbeek, H. Houtkamp, Vcrs frangaisdu traducteur i Voltaire. D6dicacecritique en vers aux P. Oursiere, H. van Elvervelt. lirundspodtes n6erlandais. Pr6face critique. Liste des souscripteurs. KBB, UBA, UBL KBG. UBA

GROOTE Urr or Fnlxsctre HrLorNvernzENvAN lz.' HENRIK / DE / ovER- oBN Hrrnr I DE IlOLTAIRE lw NpopnourtscHEDIcHTMAAT Histoire de CharlesXII cEBRAGT,/ oNoEnot ZINspnsur f Srvnto Fovarun Incrurvtr. I Met Pnrvllrcrs der Ed. Gr. Mog. H'"' Statenvan Holld. en Westvriesld. r,r. I IIS'fORIE/VAN / KARELDENXII. /KONINGVAN ZWEDEN; / en P. Mrven, 't fgravure\ / Te Austwoerrl, / by A. Sleers, T. Bux, lrr liranschgelchreven I Door denH,". DE VOLTAIRE.. / En naarzyne Boekverkoopers,q13. I A;rrrnrcrkingen,en die van / Den H'. DE LA MOTRAYE, /Verbe- * * * * * * * *4, (:n pp. [xxxii). z7 o ; sig. L-Zn, Aa-Kka, L13; cm.r 9,5. t, rr, in't Nederduitschgebragt, I DoorJ. HAI/ERKAMP. / EERSTE [vi].xxvi. . D6dicacei I'H6licon n6erlandais.Pr€face critique du traducteur.Privildge | \\'EEDE) DEEL. | fu,ignettef/ C AMSTERDAM, / By de Ervenvan IiA'IELBAND, en Comp. op denDam. 1717. du z; ianvier ry47. Yers au traducteurPgr S. lYI,.van der Wllp, L, W- van J. / I Merken,P. Langendyk,A. Hoogvliet, J. de Marre, J. Luyken, L. Pater, 1,1'.lxxii].572.[xxvi];sig.A-Z8, Aa-Pp8, Qqn, R.t; cm.rt,t. Une planche

t4 " r \* 1 STUDIES ON VOLTAIRE I IIADUCTIONS NEERLANDAISESET FLAMANDES

et une carte h.t. re, 7e, 6e, 8e, roe et r3e lignes en rouge. Prdface critique a. l)lr / 0NBESCFIEIDENE,I BLIJSPEL, / IN EEN BEDRIJF./ du traducteur. NAAIIIIE'f FRANSCHVAN / VOLTAIRE,/ DOOR/ P.KOSTER. KBG, UBA t l,riyuttclI Te AMSTERDAM, bi / M. WESTERMANsN C. v.A.x lltll.S'l'. I t826.I 62. HISTORIE / VAN / KAREL orN XII. / KONING vex ZWEDEN; / 1'1,.livl.yL[iii]; sig.[1', A-6t, De; cm.r6. In 't Franschgefchreven I Door denH". DE VOLTAIRE: lEn met I r.rrlrrctionen vers. veele Historifche en Oordeelkundige / Aanmerkingen vermeerdert, KBB,KBG, UBA, UBL verbetert,/ en in't Nederduitschgebragt, I Door J. HAI.ERKAMP. I EERSTE (TWEEDE) DEEL. I TweedenDruk. lfvignenel I t' AM- STERDAM, / By de Erven van J. RATELBAND, en Comp. / op den L'Ingdnu Dam. ry74.1 pp.[xliv].3zzf sig.*e,**e, ***4, ****2, A-V8+A-28, Aa-Bb8, ar I.'INGENU,/ OF / RONDBORSTIGE/ WILDEMAN,/ EEN 376.lxrxiif; \\'AAltE GESCHIEDENIS. Getrokkenuit dceige handfchriften VAN CC; cm.r5r;. Plancheet carteh. t. re, 3e,6e, roe, rzq r4e, rye lignes I / en rouge. l)l',N / VADER QUESNEL./ ooon DENHEER D.Y. lfornementlI IN I Bv HENDERIK BAKHUYSEN.i M.DCC. Nouvelle pr6facecritique. "(;||/|I.ENHAGE, KBG r xvilr./ grp.iv.98;sig.*2, A-Fs, G; cm.r9. 63. Une traduction parue A Amsterdam ry65 chezJ. Sluyter et fils, deux KBG,UBL volumesin 8o,attestde par J. van Abcoudeet R. Arrenberg,Naamregister p.t j2 et non retrouvde. frine 6a. VOLTAIRE / KAREL XII / VAN ZWEDEN / VERTAALD DOOR r,1,lltl')NE, I TOONEELSPEL./ IN / VYF BEDRYVEN.I Gevolsd Dn SCHROEDER del'dditezrl AMSTERDAM / J.A. I lmonogramme / / nddr hct Franlcheyan denHeere I A. on VOLTAIRE. I fornementtypo- L. VEEN'S UITGEVERSMAATSCHAPPIJ N.V. UITGEVERIJ J. / ;,tphiquef / Tn AMSTERDAM, / By A. vAN DERKROE, op den D*, / 'HET KOMPAS'N.V. / ANT'WERPEN / \II)(]CLXXX. / pp.[ii].273.[ibl.]; sig.[ r-r78, r8; cm.zo.Portrait h.t. l, 1,gr.liv].yo.[ii];sig.[],, A-C8, D2; cm.r6,y.Une plancheh. t. de J. Buys, Prdface critique du traducteur. Publi6 en 1948 selon le Brinkman's A. van der Kroe et C. Bogerts. catalogus(1946-195o) (Leyde sd), p.r y49. Avis de l'6diteur.Traduction en prose.Exemplaires sur grand papier. KBB, SBA, UBG KBB, KBG, UBA, UBG, UBL

L'Homme aux quarantu Acus 1'. lhuble lignefl IRENE, I TOONEELSPEL. / IN / VYF BEDRYVEN. ()evolgd I naar lzetFranfche yan denHeere I A. on VOLTAIRE. I ldouble 6y. Une traduction parue) Amsterdam chez.G. Boom, in 8o attest6e ry72 liynclI par J. van Abcoudeet R. Arrenberg,Naamregister p.t52 et non retrouv6e. pp.[ii].yo;sig.[ ], A-C8,D; cm.16,;. 'l'ornev de Het Zedelyktooneel (Amsterdam r78r). L'fndiscret UBA 66. DE i ONBESCHEIDENE / MINAAR; I BLYSPEL. / Gevolgt naar het Franfchevan den Heer de / VOLTAIRE. / Doon N: W: oporx rr. f ltENE; I TREURSPEL. I GEI/OLGD NAAR HET FRANSCHE HOOFF. lfgravurQ / t'AMSTELDAM, / by IZAAK DUIM, Boekver- / VAN DEN HEERE I A. DE IIOLTAIRE. I ldoublelignef I Otia kooper,op dehoekvan/denVoorburgwal.enStilsteeg.ry 19. Met Priuilegie.I ,k/,:ctantadmoneantque mei. f Ovnrcs. I fdoublelignel I Te AMSTEL- pp.[viii].12;sig. {+, A-Ba; cm. r6. l),4M, I By I. L. v.rn LAAR MAHUET. / Boekverkoper.I fdouble janvier lisnc)I ry\. I Traduction en vers. Privildge du z3 r7y9. Illustration de C. de *n, Putter. Exemplairessur grand papier. pp.[viii].64; sig. A-Da; cm.r6,y. KBB, KBG, SBA, UBA, UBGT,UBL lXdicace en vers critiquesaux membresde la soci6t6'Utile et amusant'.

16 ,7 r-

STUDIES ON VOLTAIRE TRADUCTIONS NEERLANDAISES ET FLAMANDES Traduction en vers. Exemplaires sur grand papier' [gr1vyr4| Te AMSTELDAM, TJ,/ ABRAHAM MARS, $oB. I Met KBB,UBA, UBL Privilegie.I pp.[viii].7r.[i.bl.]; sig.e, {-fs, Er; cm.16. IRENE, TREURSPEL. I I Te AMSTELDAM' by I 72. I lgraturef Avis critique sign6 'v_.V.'.Traduction en vers. Privildge du 7 juin rgog. PIETER JOHANNES UYLENBROEK, / in de Nes,1784. / Exemplairessur grand papier. pp. [iv].6o;sig.[ ]', A-C8, D6; cm.r8. KBG, UBA, UBL Traduction libre en vers d€di€eaux soci6t6s'Kunstmin spaartgeen vlyt' et 'Utile et amusant'. BNP, UBG, UBL 77. IvfAHOMET, I TREURSPEL. / Grvorco NAARHEr FneNscm / vrx 73. IRENE, I TREURSPEL. I GEVOLGD NAAR HET FRANSCHE I orN Hepnn / Dr VOLTAIRE. I fgravurel lTe AMSTELDAM, / By VAN DEN HEERE I A.DE VOLTAIRE. I ldoublelisnel I Otu Izaex Duru, op den 9ilg"!, tusfcliende /-Warmoesgrachten de'Driel- delecrcntadmoneantque mei. f Ovtols. I ldoublelignel I Te AMSTEL- Koning-straat,ry7o. I Met Privihgie. I DAM, I BV I. L. vrN LAAR MAHUET. / Boekverkoper.I [double pp.[xii].62.[ii];sig. *e,A-Da; cm.r6,;. Egnef z7sa. .Diliqentiae I I D6dicaceen vers par A. Hartsen aux membresde omnia'. pp.vi-62;sig.A-Ce, D71 cm.r9,5. Pr6facecritique. Traduction en vers.Privildge du 7 aoft r7jo. Edition identiquei cellede 1783. KBB, UBA, UBG, UBGT,UBU UBA 72._D_E_!DWETERY, I OF IMAHOMET / or PROFEET,I TREUR- SPEL. I Het Franschgevolgt van den H.. A. DE VOLTAIRE- / | sravurelI Lettres de Memmius d Cicdron Gedrukt voor het KuNsrcsNoorscHel,/ Te LuvorN, lV e. HpV- LIGERT, / Boekverkooperin de St Pieters-Choorkeeg'r77o. I 74. DE / BRIEVEN / VAN I MEMMIUS i AAN I CICERO. / NAAR pp.[xvi].68;cD. *8,A-Ds, Ee; cm.16,5. HET FRANSCH / VAN I I/OLTAIRE. / METAANTEEKENINGEN D6{i_caceaux princes d'Orange-Nassau.Pr6face critique de C. Schaai VAN DEN VERTALER. I fncertusanimus dimidium est sapien- .Ars lllignel la Haye.z6 septenrbrer77o. Traductionen vers, Soii6t6 s,rperai tid I VignQ f fornementtypographiquef I re AMSTERDAM I bii I I. L fortunam'. ABBINK, Stoofsteeg,no. 4. i / KBG, BNP, Arsenal(Paris), UBA, UBGr, UBL pp.viii.Tz;sig.*4, A-Da, E+; cm.27,5. Prdfacecritique du traducteuranonvme. notes du m€me' Selon le cata- 7e. MAHOMET, | 7:REURSPEL. / GEVOLGD NAAR HET loguede la K'BG,l'ouvrage parut en-r824. FRANSCHE/ VAN DEN HEERE / DE VOLTAIRE. /lsravurel tTn KBG, UBA 4MI,TELDAM. / By J. HELDERS en A. MARS, in de"Nes. i'Met Priuilegie. 1783.I *u, pp.[xiv].62;sig.[ ], [-Qs, )z; cm.r6,y. Les Lois de Minos lidition identigued cellede r77o. KBG, SBA,IMV, UBL 75. MERIONES,/ KONING VAN KRETE; I TREURSPEL. / DOOR / IZAAK DE CLERCQ, U. Z. llgrauuref I Te AMSTELDAM, by I $,,. DE I ?ROFEET / MAHOMET/ TREURSPEL/INVyF DEELEN. PETER UYLENBROEK, / MDCCLXXXVI. / JOHANNES / Uit hetFran/ch Stuk van den beruchten / Heer DE VOLTAIRE. in Neder- pp.Zr.[ibl.]; sig.A-D8,Ea; cm.16,5.

8r. DE PROFEET / MAHOMET, i TREUR-SPEL/ IN vY{?EE!-E\i, / a6. MEROPE, / TREUR-SPEL. / Uyt het Franfch vertaelt van den / Uit het franschStukvan den beruchten/ Heer DE VOLTAIRE in Neder- llt'cr D. V***. / Door M.***. llligne ornamentalefI Crefcamusuetera duit-/scheVerzen vertaeld. Te GEND, by J. F' VANDER rrrutvando.lUigne ornamentaleflfornementf / Men vind-fe te koopen tot I lornementfi (;LND, SCHUEREN, / by denBerg van Bermhertigheid'/ by Purlrlrr / Gruerrr, Boekdrukkeren Boekverooperop de / Ko

STUDIES ON VOLTAIRE 'l lt A I ) tJ( i'l'l ( ) NS N l,:l':lll-A N l)AlSl.:S h'l' I.'LAMAN DIS 'I'REUIISPEI.. tOO.EDIPUS,I TREURSPEL, / GEVOLGDNAAR HET FRANSCHE f,,r, ()ltllli'f'l;.5, | / VAN DEN HEER I DE I/OL- VAN / VOLTAIRE, / DOOR I A. L. BARBAZ. I fornementfI Te t'tilu,:. / NAAR rrE't FRANSCH GEVOLGD. / DOOR DEN AMSTELDAM, bY / PIETER JOHANNES UYLENBROEK. / tf l'.1',lt/ M'. M. STRA/ILMAN. / TWEEDE DRUK. lfgraturef I Te MDCCCII. / 1,r,.\'t'tit.D/4M, b/ / PIETER JOHANNES UYLENBROEK. / (:(:ll. pp.viii.Tz;sig.*4, A-D8, Eal cm.16,5. ill)( / Pr€facecritique. Traduction en vers.Exemplaires sur grandpapier. g,g,.lril. tt4;sig.[ ]t, A-Et, F2;cm.ry. IMV, Arsenal(Paris), UBA, UBL 'l rrrlrrctionde Straalman. identique A celle de r8oz. KBG, UBA ror. EDIPUS,I TREURSPEL, / GEVOLGD NAAR HET FRANSCHE VAN / I/OLTAIRE, / DOOR I A. L.BARBAZ. l(igne| TWEEDE r,r, ()llliSTES, I TREURSPEL, / GEVOLGD NAAR HET FRAN- DRUK. lllignel lfvignettQ I Te AMSTERDAM, by lI.C. vANKES- \( lfr,rvAN/ VOLTAIRE,/DOOR/ A. L. BARBAZ. I TEREN.I r8zr.I 1r1,,v-llll; sig.A-Ee, Fr; cm,l6r;. pp.viii.Tz; sig.*a,A-De, Ea; cm.I615. l'ril.rr't:critique. Traduction en versdat6e de r8rr. Tome i dela Nieuwe- Edition identique ) celle de r8o3. tttncrIp611' t (Amsterdam r 8rz). KBG,UBA, UBGT,UBL UBGTUBA

Olynpie L'Orphelin de Ia Chine roz. OLIMPIA, I TREURSPEL / Grvolco NAARHEr FneNsorn / vex DENHEERE / DE VOLTAIRE. / fgrauuref/ Te AMSTELDAM' / By r,,,,, r)r,rVORSTELYKE / WEES, / OF HET VERoVERD / CHINA; / Izear Duru, Boekverkooper,op den hoek / van den Voorburgwal en de t RI':URSPEL. / Gevolgt naarI'Orphelin de-laChine van den Heer / de Stilfteeg, ry64. I Met Privilegie. I vr rr,'1'1111p.I PAR GOUT ET PAR ZELE. I fgrayurQ/ Te AM- D6dicaceen vers signds'Oefening beschaaftde kunsten' aux r6gentsde \ | l'.1.1)AM,I By lze.trcDuru, op den Cingel,tusfchen de War-/ moes- I'orphelinatcivil, de l'hospiceet du th€Xtre.Prdface critique. Traduction F.f.rr,r, (fn de Drie-Koningftraat,ry61. lMet Privilegie./ grand en vers.Privildge du 3 ftvrier 1764.Exemplaires sur papier. 1,1'lxiil.y9.[i bl.]; sig.*6,A-C8, D8; cm.r7. KBB, KBG, IMV, UBA, UBG, UBL t )rrrlit;rcccritique en vers de 'Par gofrt et par zdle'ir J. Verhamme.Prdface ,nri(lu(:.'fraductionen vers.Privildge du r9 aofit 1765.Exemplaires sur ro3. OLIMPIA,I TREURSPEL / Gnvorco NAARHErFneNsom / v.lx yr,rrrrlpa1:ier. Tn AMSTELDAM, By orx Hernr / DE VOLTAIRE / lgravuref / / KBB, UBA, UBG, UBGT,UBL, UBU JAN HELDERS, Boekdrukker,in de Nes I Met Privilegie.1782. I pp.86;sig.A-E8, F31 cm.r6,y. r,'r lf l'.'f-/ WEESKIND i VAN / CHINA, I TREURSPEL. / DOOR/ Edition identique) cellede 1764.Privildge du r5 mai 1782. .l NOMSZ; / NAAR DEN HEERE DE VOLTAIP.E. I lgravuref I KBG, BNP, IMV, Ath. Deventer, UBA, UBG, UBL I r, AMSTELDAM, 6Jr / JAN HELDERS, in de Nes. 1782.I Met I'ttrilrliic, f Oreste 1'1'livl.8r.[i bl.]; sig.[]2,A-Ee, F; cm.r6,y. I r.r,lrretionen vers.Privildge du r7 f6vrier 1782.Exemplaires sur grand TREURSPEL. VAN DEN HEER DE I/OL- ro4. ORESTES, I / I Nomsz a publi6 une dissertationsur la pidce,Verhandeling over Tc 1,r1,r,'r.J. TAIRE. / NAAR HET FRANSCH GEVOLGD. / fgrauuref I *a ( )ry/12li1ydela Chinevan Vohaire(Amsterdam l78z). UYLENBROEK. AMSTELDAM, bY I PIETER JOHANNES / KBB, KBG, IMV, UBA, UBL, UBU MDCCCI/. / pp.[iv].8a;rig.[]", [-Br, Pe;cm.r). Le Philosophe ignorant D6di6 par M. S. A ses compatriotes,8 aott r8oz. Traduction en vers. Exemplairessurgrand ouflfiL, ,.-, f )r.:/ NrETS WEETENDE / FILOSOOF. I OF I DE LAATSTE Arsenal(paris), uBA, uBG,uBL, uBU \t'( )( )ltDEN / VAN / DE HEERE| 4..... or VOLTAIRE. lldouble 44 4' r STUDIESON VOLTAIRE I'ITADUCTIONS NEERLANDAISES ET FLAMANDES lig*l I Uit het Fmnfch vertaald. I fornement typographiquefI fdouble I'rt(lircc en vers du traducteur. Traduction en vers des chants i-iii, La ligncf ITT,AMSTELDAM, / By laccoladefP. DOOREWAART, / EN I rrritc promise n'a pas paru. JACOBUSKOK.laccolade)/ Boekv. / UBA pp.[vi].rrs.[iil;sig.[ ]', A-G8,H4; cm.r6,5. Traduction de ry75 selonla KBG. Annoncedu libraire. Rome sauyde KBG nr. KA'I'ILINA,/ OF / ROME GERED;I TREURSPEL,/ IN VYF Poime sur loi naturelle ilr,.r)rryvEN./ cEvoLGD NAAR HET FRANSCH/ VAN / t'ol.TAIRE, / DOOR I H. TOLLENS, C. Z. lfgravurelI TeAM- 'E rro. Une traductionparue l Amsterdamr8o5 A comptedu traducteurA t t'ti .-DAM, bylPIETERJOHANNESUYLENBROEK. /MDCCCI./ Mens, in 8o attestdepar L De Jong, Alphabetischenaamlijst van hoeken 1'1'.x.74.[ii];sig.*s, A-Da, Eo; cm.r6. Ir79o-r81zl (La Haye-Amsterdam1831), p.7oz et non retrouv6e. I'rt'lucc critique du traducteur, Rotterdam r8oz, Bibliographie du traduc- r.rrr. lixcmplairessur grand papier. KBB,KBG, UBA, UBG, UBL Po\me sur le d,lsastre de Lisbonne

rn. pigtu ornamentah]/ H. DE FLINES. I Uigneornamentale) f DE VERWOESTING VAN / LISSABON; / OF ONDERZOEK VAN DE Les Scythes GRONDSTELLING: I ALLES IS GOED.I ,rr, l)1,. SCYTEN, TREURSPEL, GEVOLGD NAAR HET ii.fz5zf-z6o des Kleine dichterlijke handschriftenpubli6s par P. J. Uylen- / I / broek (Amsterdamr8z3). Traductionlibre en vers. I |(ANSCHEVAN / VOLTAIRE, / DOOR A. L. BARBAZ. I KBB 1x,,,,'ure)I Te AMSTELDAM, by II.HELDERSeNA. MARS.1796. / .ll,r I'rtvilegie. f bl.]; sig.A-E8,F?; cm.r9,y. La Princesse de Babylone I't'r1. [i | )r , lrt acc en vers du traducteur n P. J. Uylenb roek, ryg6. Pr6face critique. rrz. DE / PRINCES / VAN / BABYLON. I ldoublelisnel I Doon oBx I r,r,lrrr'rionen vers, Exemplairessur grand papier. La vignette d'ornement Hmn / os VOLTAIRE. I ldouble lignel I Uit het Franfch wrtaah. I , ,r ,1,.Il. v. Vinkeles. fdoublelignel f lornementfI TE ROTTERDAM, I By DIRK VIS, UBA, Arsenal (Paris), UBG, UBL Boekverkooper,t768. I ,r. l)t,. scyTHEN, TREURSPEL; GEVOLGDNAAR HET pp.[ii].rar.[i];sig.[ ], A-H8, I7; cm.16,5. i I I KBG,GBR, UBL I lr,\NSCHEVAN / t OLTAIRE.I g'1's6; sig.A-88,F3; cm.r6. r 13. Une traduction parue ) Amsterdam sd chez A. Mens in 8o attest6e par lr.r,lrrttion dat€e de 1786. Tome i de la Nagelatenc tooneelpotTyde l. J. van Abcoude et R. Arrenberg, Naamregister(Rotterdam 1788),p.yyz \, 'rrr.rz(Amsterdam r8r8). et non retrouv6e. KBG

La Pucelled'Orldans Sdmiramis rr4. DE MAAGD VAN ORLEANS, BOERTIG HELDEN- .,r \llllAMIS,I TREURSPEL;/NAAR / VOLTAIRE,/ DOOR/ / / / I t't "lt l'l':R PYPERS. D I CHT, I TNNEDERDUITSCHE VERZEN, /NAAR HET FRANSCH I lgrauurefI TE AMSTELDAM, Bf / PIETER tll,\NNESUYLENBROEK. / VAN DEN HEEREI FRANCOISAROUET DE I/OLTAIRE. I Ir / MDCCCI./ EERSTE STUK. I typographiquef/ IN HOLLAND, / 1'1,lrvl.lt4; sig.*z$-Ee, Fzl cm.r9,;. fornement 'l'raduction MDCCLXXXIX. / Alom te Bekomen./ t r r.. en vers. Exemplairessur grand papier. pp.8t.[ibl.]; sig.A-E8, Ft;' cm.zz,1. Arsenal (Paris), UBA, UBL, UBU 46 47 STUDIESON VOLTAIRE TRADUCTIONSNEERLANDAISES ET FLAMANDES TREURSPEL.i NAAR HET FRANSCH VAN Socrate II9.'VOLTAIRE,I SEMIRAMIS. I / DOOn / /. NOMSZ. lfgravurel lTn AMSTELDAM, r ,a, / TOONEEL-SPEL,I IN ONRYM GESCHREI/EN t nt / or wno. J. DOLL. / in de Kalverftraat.r8or. / l)()oR / DEN HEER / DE VOLTAIRE. / ldoubletignel I IIit hit pp.[i"]. sig.ll2,A-E8,F6' cm.16,5. 9z; !',, u{9 | i 7'_t_N-e*: ty_[r! y 9rt a1l { I po-ubI e Iign el I T e RO 7 T E RD A M, I Traduction du 'Conseil i une actrice'de Dorat en pr6liminaire.Traduc- llv AIJITAHAMBOTIIALL, / MDCCLXIX. / tion en versdat6e de r8oo.Exemplaires sur grandpapier. sig.A-Cs;cm.r7. KBG, UBA, UBL, UBU 1,p.4tt; 'I r.rrlrrctionen prose, KBG, BNP, UBA, UBL rzo. SEMIRAMIS, I TREURSPEL; / NAAR / VOLTAIRE, / DOORJ PIETER PYPERS. lfgravuref I TE AMSTELDAM, -Byl PIETER rT1 SoC]RATES/ DRAMA IN DRIE ACTES / VAN / VOLTAIRE / JOHANNES UYLENBROEK. / MDCCCTY.I z. Druk. / lt'7in,.lIVERTALING VAN / Dn. J. DE JONG | [doublelienel I AM- bl.]; sig.[10,A-E8, F3; cm.r6,5. pp.[x].82.[iii].[i rn ru)^M/ VAN HOLKEMA & WARENDORF / I cellede r8or maisavec une dddicacecritique en vers I Edition identigue ;,1'.r6. Iii bl.];sig.r8, z61cm.z1. C. Wattier, rt mars r8oz. Avis du Avril 18o4.Catalogue I'actriceJ. 3 \rrl,l,l DEEL. I Non ego illi detrahere auf[im- | Herar | | ,,,i'.'.rrrlvk.Vers du m€meA van Haren et Voltaire. tem capiti multa cum laude coronem. Honar. I fornement) / Tr Ausrn.* PBL D^M,lByJAC. HAFFMAN enP. MEYER. / MDCCLN. / rtr pp.[xii].yos][i"].526; sig.+a,A-28, Aa-Hhs,Iiu + [ ]', [-le, [a-Nnr1 ., I lltANS / GEDICHT / VAN DEN HEERE/ F. DE VOL- , t ii l ,r yertaald cm.r6. ze, 6e, r4eet noms de la r9e ligne en rouge. rr JoNrrrrrn / W. V. HAREN, I In hetNederduits en 4er . ; .,/. Textesde La Baumelleet suPpldmentsde Voltaire. Avis du traducteur. ,' Waarachter gevoegd is eene/ Toefpeelingop het Gedicht KBB,SBA . , l,,, rr. l,'.D. VOLTAIRE, / een JoNrHma W. V. HAAREN. / 48 49 STUDIES ON VOLTAIRE TRADUCTIONS NEERLANDAISES ET FLAMANDES

critique du traducteur, Amsterdam 3r octobre r8o;. Traduction en vers. Zatre Exemplaires sur grand papier. UBG, UBA, UBL, UBU ( )rr rrc rctiendra pas ici Zaire, bekeerdcturkinne (Amsterdam, P. Aldewerelt, rl) rlrri comme le dit le sous-titre n'a pas suivi le moddle frangaisde Voltaire rl'r1rrt\sla joints Th66tre de Pierre Cornei/le avec des commentaires traduction allemande,A cette pidce sont des textes pol€- f,rttt,r('s('De OntmaskerdenAmstelophilus') et desnotes de t."$.;r5.LjilT: ve.NotN Hssnp P. CORNEILLE. 49.-VERRYKT DE C I D, I TREURSPEL / / MET LEERZAME AANTEKENINGEN, / ooon orx Hrrnn Dt Vor.rernr, ENZ. / nur Fnaxscn cEvoLcD'/ DOOR / /. r11,ZAIRE, / OF DE / KONINGKLYKESLAVIN, I TREURSPEL.I NOMSZ. lfuisnettel I TE AMSTELDAM,/ By DAVID KLIPPINK, / l.(tt)l!:t na het Franfche yan de Hr. de Voltaire, / DOOR / G: KLINK- Boekverkooper.ry7r. I lfA\fliR. lfgravuref / I'AMSTELDAM, i By JACOBUS HAYMAN, pp.vi.7r.[ibl.]; sig.*3,{-fa, f,+;cm.r6,y. Deux planchesh.t. lf,u.kvcrkoper, aan f de Ooftzyde van de Beurs, over het Zee-/ lands | ,,tttlttrtir.I7)4. Pr€facecritique. Notes de Voltaire sur la traductionen vers. I KBB 1'1'.fviiil.96; sig.*4, A-Fa; cm.t6,1. lllrlir'ucc critique en vers par le traducteur i J. W. Hoppinck. Pr6face , rri(lu(' juillet r4o. DE / C I D, I TREURSPEL / vex otw Hrrnt P. CORNEILLE. / du traducteur,Amsterdam, 3r 1734.Traduction en vers, VERRYKT MET LEERZAME AANTEEKENINGEN, / OOONOTX I r, rrrpluiressur grand papier, Hsenr Dp Vor,teInt, tNz. / urr FnewscncEvoLcD' / DOOR / /. KBG,BNP, UBA, UBG, UBL, UBU NOMSZ. I fi,ignette)| Te AMSTELDAM, / By Izelr DuIlr, op den Cingel, tuttch.n de /-Warmoesgracht en Drie-Koningsttaat.t772. f Met r11 /'\lRE, / OF DE / KONINGLYKESLAVIN, I TREIIRS?EL. I Privilegie. I t,tr,'/:,t na het Franfchevan de Hr. de Voltaire, / DOOR / G: KLINK- pp.[viii].7r.[ibl.]; sig.*4,A-D8, E4;cm.16'5. f l\\ll,.ll. / DEN TWEEDEN DRUK. lfsravure) / I'AMSTELDAM, / llr' l)lltK SCHUURING, Boekverkoper, aan de Ooftzyde van de Editionidentique i cellede r77r. Privildgedt zf|vrier t77z- / fL ,vcr hetZee-l lands Comptoir. 176r. Exemplairessur grand papier. 'rr',, I UBG, UBL ;'s'lr iiil.96;sig.e, A-F8; cm.r6. l.lrtt,,n irlcntiquei cellede 1734. r4r. DE / C I D, I TREURSPEL / veN prx Hrrnt P. CORNEILLE. / UBU, UBGT VERRYKT MET LEERZAME AANTEEKENINGEN, / OOONONX Hrsnr De VorraInr, nxz. / Hrr FneNscnt Gpvor,co / DOOR / /. III /AIIII'], / OF DE / KONINGLYKE SLAVIN, I TRET]RSPEL. I yan NOMSZ. / Dt TWEEDE DRUK. llvignettQ I Te AMSTELDAM' I a,,,"lrt na.Aet Franfche de Hr. de Vohaire,/ DOOR / G: KLINK- By Izeer Duru, op den Cingel, tusschende Warmoesgrachten de Drie- ff \\fl'.l(. / DEN DERDEN DRUK. llgravure)i I'AMSTELDAM, / ff f )f ltl( SCHUURING, Koningfraat, t772.! Met Privilegie.I ' Boekverkoper,f aan de Ooftzydevan de fl ,rr.,,,,r, pp.[viii].7r.[i bl.]; sig.*4,[-pa, f,r; cm.r9't. t'r het/ Zeelands-Comptoir.r768. / rrrl.96;sig.*+, A-Fs; cm.r6,y. Edition identique i celle de r77r. 1'1'I' UBL l.l'rr,,nirlcntique Acelle de r734. KBB, KBG, UBA, UBG, UBL Traitd sur Ia toldrance r1r /'\llf l'., I TREURSPEL. lfsranre) / Te AMSTELDAM, i By OVER DE VERDRAAGZAAMHEIT Iry l,.rr l)r rlr, Boekverkooper,op den Cingel / tusfchende Warmoes- r4u.VERHANDELING / / i r.r HETSTUK DER / RELIGIE./ DOORDEN HEER/ DnVOLTAIRE ;,,. .rr l)ric Koningftraat.I Met Pritilegie.1777. I ', , \ri; *2, I ltignel I Uit het FranJ'chvertaalt. f lornement typographique)| Te LEEU' t.r. I siq. A-E8,Fa; cm.r9r;. MRDEN lByABRAHAM FERWERDA, ry64. I f ,, f .., , riritlLrcdu traducteur[J] N[oms]2,Amsterdam zo mai ry77. pp.[iv.].259.[ibl.]; sig.[]', A-Q', R21cm.r6,5. | ,. i ,,rr,,r) ('r) vcrs. Privildge du zr aoit t777. KBG,UBA UBU tz t7 STUDIES ON VOLTAIRE TRADUCTIONS NEERLANDAISES ET FLAMANDES ZAIRE, I TREURSPEL. I lrignenel / TE AMSTELDAM' / '47.MDCCLXXVI. / ,y3. DILETTANTEN-TOONEEL/ ONDER REDACTIE VAN G. NOLSTTRENTTE pp.[xii.l.rr3.[ibl']; sig.+0, A-G8, H; cm.r6,5. lV;sne)/ rX / ZAIRE/ vRrJ BEWERKTNAAR y_qrrr4rBElDgoRl j: c. L. NoLSr TRENr?E. en vers aux membresde la soci6t6'Kunstmin spaart lVignell HAAR- D6di.u." critique LEM/ H. D. TJEENKWILLINK & ZOON vliic. P.6f"ce du ro novembre 1777.Traduction en prose. Serait I ryry.I ecen pp.z8;pas de sig.; cm.r9,t. ijo"u,r..'deA. J. Menkema'Exemplaires sur grand OtPtflb", UBG, UBL GBG

r54. Une r66dition de I'adaptation de Nolst Trenit6 parue ) Haarlem TREURSPEL DE TWEEDE DRUK' I fgravure)| rgzg ra8. ZAIRE. I / rlansla m6me collection, attestdepar le Brinkman's-catalogus -f" By HELDERS, in de Nes. r78r. / Met [t926-r93oi, eNlsfnI-DAM, / JAN (Leyde s.d), p.8zz et non retrouv€e. Privilegie./ pp.[x].87.[r];sig.[ ]u, A-E8, Fn; cm'r6,5. de Nomsz, Amsterdam mars r78r, ir J' Correspondance ijeai""." critique J. '1777. 4 -H' "1n fi"rl"ig"n. ptf".e dir zo mai Traduction identique.Privildge du pB zoianvierr78r. , r !: _Bi_flEJ,-l Ven HEER/ VOLTAIRE,/ Aen orx Ernw.VADER / KBG, UBL r)ELATOUR. / pp.16; sig.Aa; cm.19. 'l'raduction rae.- ZAIRE, I TREURSPEL / DE DER-DE-IRUK. l-fgrauure).l.rn de Best,D3348, Lettre de m. de Iu*** au r. p. de La Tour t P r -'eUSfeI- bAM, by t J. H E LD E RS nNA. M A RS,ry89' I M e iuilegie'I (lar avrll-r746)._Note anonyme contre L. van Zeller et les milieux jan- pp.[i].[ibl.].[vi].47.[i] ; sig.A-Fa;cm. r 6,5. ',/nisres, favorable aux j6suites. Lairio" identiquei cellesde ry77et r78r. Priviligedu 3 octobre KBG Jf,Oi"U r lr'. LJnc traduction de la Lette de m. de Vol... a m. d'Am... Daruesous It rirra Brief_aanmr. d'Am... i La Haye chez H. Bakhuisen, in g" ZAIRE, Treurfpel; door I I/ERZEER' I fuigneuelI Te ry67 rso. / / JAN ,rr('stde par van Abcoude et R. Arrenberg, Naamregisrer 'DORDRECHT, bit/ De Leeuwen Krap. tTso' I J. (Rotierdam I .'BB),p.t t2 et non retrouv€e. pp.[iv].iv.[ii].rrol sig.*a,A-F8, Gz; cm.r9. vers. rr'. tlrre Avis critique.Traducti<;n en traduction intitt€e Brief over de Taak uan Jean Calas parue A. BNp, UBG, UBL, UBU I .r llaye ,1766 chez.H. Bakhuisen, in 8o aitest6epai J. van Abcbude et 11.Irrenb-erg, Naamregister (Rotterdam 1788), p.5yz-et non retrouv6e. pplEN; Uvt hetFransch vaa |,'rilrc'Lettre sur I'affaire rsr.'' ZAIRE' / TREURSPEL I IN Vyp I Jean Calas'ne correspondlitt6ralement A i;'H;;iii vo"'"t*q 7 boon Nz.I lvigneit,lirc' GEND,/ Bv .rr' rr 6crit de voltaire. Il s'agit peut-dtre d'un tixte pris aux pz'dces j. f. VeNOnR SCHUEIIEN, by den / Bergvan Bermertigheyd'/ ", r::intle s concerndntla mort dessieurs Calas et lejugement iendu d. Toulouse olr', l)- pp.iv.y9[ibl.]; sig.[]',6-Qr, Hz; cm.r8. Traductionde Nomsz' Typographiefin du xvrrle sidcle' r | lrrt' UBG | I rraduction de M. de volrcire peint par lui-mcme parue sous le titre I -lr,rtrt door Tich Telvenafgeschilderi of brieven van diei berugtenschryver i I , r'rlt. r77o chezLuzacet van Damme, in 8" attest6epar VAN VOL' J. van Abcoude r5z. ZAIRE, I TREIIRSPEZ. / NAAR HET FRANSCH / , l(. ArrcnbergrNaamregister(Rotterdam -'iemi. nr ' r788), p.552 et non retrouv6e. /'booR I J. N)MSZ. I fvignette)/ TB AMSTELDAM, / ABRAHAM MARS, ftry. I Met Priuilegie'I .r ( tt;tNET I DERVYF MERKWEIRDIGSTE/ BRIEVEN / VAN \f pp.9t.[ib1.]; sig.A-F8; cm.r7. \ \1il,.l,.R/ DE VOLTAIRE,I BORGERIzAN GENEVE, lDaer sansles textespr6liminaires' Privilege s"iii1 ' ',, \\'{)nderlyk vertaelt in het / Vlaemsch, Door den Heer der Heer- Tiaduction de Nomsz '.it,,,lt I i;r'. tnla f Leenhow uan Herlelles, d Loke-l ren, Leenman van den t4 )) STUDIES ON VOLTAIRE TRADUCTIONS NEERLANDAISES ET FLAMANDES van rnct Ouderborgh I tan Gend, \edienelyken erfachti-l gen Leentnan ZTne welke zy in-byzondere / Waerelddeelen hebben geworftelt; hunne / Eerwe€r-l digst Heer Abt van d'Exempte I Abdyevan St. Pieters. I lone' ll.rrrrpfpoedige Scheiding en Wonderbaarly-l ke widervinding in de ment typographiquel GEND, I By Emmanudl t'Servrancx, Boek-/ Sl.rverny;-en_ein-/ delyk hunne belaagde doch Zege-l praalendl Stand- "by"t'groot ITOT drukkli, Kanon, on-f ttent de Vrydagmerkt. No. r7z. / v.rsrigheid.I Doormengd met de Trffilyklte en Keurige Sihil-1 deringenuan ,h li,tclmoedigfte M. D. C. C, XUI. llencadrementl _en,Bewuglyklte I Karakters, Haitstogten en Hiedanig- pp.[xrd; pas de sig.; cm.r8. k,hn, I die de Menlchlievendheid bekpaam is tot I relfs in de onsevoelisite de Ar la ze de ltrrtn teprenten. / Gevolgd naar't Franfch van de 7 HEER on VOil.etfre. R6union de cinq lettres de Voltaire la ldre ne contenant Pas r la pas de O et la pas de U. Textes frangais sansdates t.1,, Lc y91tl I I N's__GRA I.ENHAG E, / By JOHANNESMENSERT / E, la 3e pas de I, 4e te [I. I)CC.LXXXM. / et deitinataires, Traduction en nderlandais des lettres rr))4 et 5. La ze est dite intraduisible. Notice biographique sur Voltaire. Annonce du libraire. srsr.liibl.l.r84.[viii].[ii bl.]; sig.[ ], A-M., [ ]; cm.r7. .Louis Cette recherche de textes sans voyelles est une mode ancienne: 'Lettre oi N,,r15n'2yonr pu identifier un roman frangais dont le titre serait et il n'entre point la voyelle A, R€ponse I une lettre qui n'est point encore l',rrrilicou les 6poux constants', 6,ctite', Nouvelle bibliothique belgique (1782), iii.I79-r8o et qui donna I KBG, UBL A. F. I'id6e d'€crire i sonnets sans les voyelles dans I'ordre, Proeve t'an uijf klinkdichten, in welke ncter rang 4m uitgelaten de uijf rccaelen of klink' ras. lll,iT / BEROUW / OF DE / OPENTLYKE BELYDENIS / vlx leners (Delft ry84). lr.r IIEERE / on VOLTAIRE. / EEN GESCHRIFT, / Waar in hy UBG rr rr,..kwadegevgelens en zy-l ne misdryven.voor de geheelei Waereli t-11'd.l Uit het Frantch vertaald.I fdoubletignel I NoN on Monnnrs rx I frfr()rrElrrrero-/ RUM : ANrEMoRTEM CoNrriBni. I Ecclefiaft.Cap. tt. I pHILIppUS Apocryphes l,t,n, t, I c lignel I TE A M STERD A M, / By Ob O nWeaftf, 7ll, x.kverkooperop de OudeSchans. / MDCCLXK. / 16o.ZWANENZANG, I OF, ILAATSTE KLAAGTOONEN/ VAN 1'1',liibl.l.4o.[xii]; sig.[ ], A-Bt, Cn,[ ]u; cm.rt,t. HET MOORDSCHAYOT' AA_N r'r,f JEAN CALAS;/ OP / / -ZYNErf I rrction-deN. J. _selis,Relation de Ia maladie,de k confessionet de Ia VRAAKZUCHTIGE RECHTEREN/ TE / THOULOUSE./ OP ln ,1,'nt. deVoltaire (Gendve r 76o),r€6ditd sous des titres et nomsdiff6rents EENEN VRIJEN TRANT GEVOLGD, NAAR HET / FRANSCH cu t762,t77t et ry78. VAN DEN HEER/ VOLTAIRE./ DOOR I P : A: PLA. I UBA pp.zo;sig.A-Ba, Cz 1 cm.z7. Traductionlibre de L. S.Mercier, Calas sur I'Cchafaud, d ses iuges parue I rr1 lllr'f LEEDWEZE!! / OFTE / DE OPENBAERE BELYDENIS / Rotterdam 1765 chez Abraham Bothall. \ f)EN I BERUCHTE SCHRYI/ER / DEN HEER / DE VOL- KBG,UBA, UBL I ^r,r\ | lt l,:,I Overledentot Parys den7o Mey ry78. I Yertaeltuythet Franfch, r',lr'.r.rrsden / druk van Parys ry78.1 [doubleligne) I Nin demorerisin 16r. DE DOOD / DES/ ADMIRAALS/ VAN / COLIGNI.I TREUR' t'.,.,tr inf.iorum, ante mortenzconftere I Eccu. C. XV[. v.26. | (igne] | SPEL./ Naahet Fran/ch van den Heere / F. A. D. V. / DOOR llgravurQ ll,r. lrtt'lt 'er by gevoegthet Portrait ofte de waere/ af-beeldiir!,d?i / Te AMSTERDAM,/ By STEEVEveN ESVELDT Boekverkooper, f.'.,f.rr.niglredenvan zyne / Levens-wyze.f fornementtypographlq'ue] | r74J.I lJ.',,/.lrligne] / Tot Leuven,by J. B. vanderHiert, Soet-7jdLte, ii, a"" *a, 7.,1,l,n Ilclm. / pp.[viii]. 481sig. A-C8; cm. r6,5. , r.19.li Traduction par L. van den Broek de F. T' Baculard d'Amaud, Colign 1'1, bl.]; sig.A-B8,C?; cm.r9. .portrait D6dicace du traducteur A W. van Haren. Pr6face. Exemplaires sur grand I ' ri.\r(. dc ry7r modifid dans la forme on a ioint le de m. de PaPier' I lr.rin.'. uBG, uBL UBL

16r. LODEWYK / EN / EMILIA. / OF DE I STANDI/ASTTGE I . I r I ll I LIiIDWEZEN/ OFTE / DE OPENBAEREBELYDENIS / ECHTGENOOTEN. / Behelzendeeen Tafereel van de Onvoorbcrl' \ \ \ l)t",N I BERUCHTEN SCHRYI/ER / DEN HEER / DE r,'l delyk-/ fte Beproevinge van'Wederzydfche Deugt : De / Noodlonighedcn l,\lllE, I Overledentot Parys den7o Meye1778. / Vertaelt uyt het t6 t7 STUDIES ON VOLTAIRE 'I'RADUCTIONSNEERLANDAISES ET FLAMANDES

Franfch, volgens den druk / van Parys ry78. I Vignel f Non demoreis itt , f fr\('rrrs J. B. Figheet J. F. Diericx, rg matsrZZ7. errore impiorum : ante mortem I conftere. / Eccr,rsrestrqun C. 17. I llignel I KBB Men heeft 'er bjr gevoegt het Portrait ofte I d" waere af-beeldinge, der hoedaenighedenf uan gjrne Leuens-w1qe.f fornement typographiquef | (ignel I rrq, l)f')N / BRIEF / Van den BerugtenPoEt I MYNHEER / DE VOL- M. D. C. C.LXXVN. / 'l AlltU, I Aen de fnwoondersuan Parys. / Voor de tweedemael uyt het pp.viii-54;sig.[ ], A-8r2,C6; cm.r4. f r.rrrlclr/ in 't Neder-duytfchvertaelt / DOOR I MYNHEER 1;*** I typographique] TOT GEND, pigne ornamentalel By de Edition identique I la pr6c6denteet faite sur le texte frangaisd,e ry78. l,tnrnrcnt | I / Selonle catalogueUBG, impressiongantoise. \\','tlrrrvcS. SOMERS,by denNaem / Jrsus,in denSalamander.l p;grc) | UBG l'rr, truceftuj,uers en half. I ;,p.lxviiil;pas de sig.;cm.r8. N,,rrvcllctraduction. Vers au premier traducteur,Approbation des cen- 166.DEN / TEMPEL / DER / DEUCHT, I OF IWYSGEERIGE / .'rrr,iA. F. De Graeveet T.F. Diericx. BESPIEGELINGEN / OVER I DE ZEDEN VAN ONZE EEUIV.I UBG Door denSchryver uan het beruchteI lVerk raa CANDIDE. I lornementlI TE ROTTERDAM, / By ABRAHAM BOTHALL, Boek-/ verkooper in de St. Jacobftraat,1759. / pp.r6z.[i].[ibl.]; sig.A-Ka, L; cm.t6.ze,4e,7e et nomsdes rre et r3c lignesen rouge. Nous n'avonspu identifier un recueilde douzediscours moraux d,r typc 'Temple de la vertu'. SBA

167. DEN / ZEND-BRIEF / Van den zeer wyd berugten/ Schryver van GeneveI MYN HEER / DE VOLTAIRE I Aen de Inwoondersy6 Parys. I Getrokkenuyt de Journalsvan Luxemborguyr-/ gegevenop den ry. Septemberen den/ r. Octoberry76. lYoor elksCurieusheyd vertaelt in I onze NederduytfcheSpraeke. I fornementl/ T' AELST, by Juoocur o'Htnot, Boek-/ drukker in de Zout-ftraete.ry77. I pp.z4;sig.Alz; cm.r6. Pr6faceet avis au lecteur.Approbation des censeursJ. Sterckxet J. F. Diericx, z8 d€cembrery76. Traduction anonymede Voltaire d.nm. lg Parisiens. UBG

168.DEN / ZEND-BRTEF/ VAN DEN WYD-BERUCHTEN/ SCHRY. VER van GENEVEI My" HeerI DE VOLTAIRE / AEN D'IN. WOONDERSVAN PARYS./ Getrokkenuyt deTournaels van LuxerD borg/ uytgege6ven/ DEN XV. ZBRISEN r.ASn$ ry76.I In deNchn Iandfche Taele owr-ge1et, uolgensde I Copye van Parys. I fornemcntlI T'ANrwrnprN, I By P. J. Penys, Drukker en Boek-verkooper./ UignejI Met Goed-keuringen.I pp.z8;pas de sig.; cm.r8. Edition identiquei la pr6c6dentenais avecun 6loge d6dicatoireen voll par le traducteur anonyme i I'archevdquede Paris. Approbation dr t8 t9 \ I

TRADUCTIONS NEERLANDAISES ET FLAMANDES

,.nnr)t ct Colin, 7 Mahomet, TT-8r uugu'.\quel poittr T Mariamne, 8z-83 Mdlanges, S lrttlrrra I r 5 fndex des titres 84 lrrrl xrr,64 Mdmoires, llrlrr,' kcur, z Mengelwerken, 7 Meriones, T5 Aan den heere van Haren, r3o-r3 r De Man mer veertig kronen, 65 lrll,'rrriade,56-6o M6rope, 85-89 Ad€laide Du Guesclin, 8-r4 De Natuurwet. rrJ Il' I I 'r't

Veen, L. I., J2,64 ZellerrL.van,rtt ln rlrr.past, comparatively little recognitionhas been given to the Verhamme, ro7 Zweerts,8., r1), r3l, rj7 J., of Poulain de La Barre in the matter of women's edu- VerveerJoannes, r5o Zweerts,H., zr lrllrr.rrcc Vis, Dirk, r, rrz i.r"r'. As far as his impact on his feadersis concerned,he has Jr.r, r,'grrrdedfor the most part asa squib ratherthan a meteor,of hrl,' rrr,,rcthan passinginterest to studentsof the lateseventeenth ;r.l ,',rrly eighteenth centuries. Consequently, discussionsof elrr,'t'rrrlr-centuryattitudes to'women's educationhave tended ly ,,'',i l;rrgeto ignore him. A. Tilleyr, for example,in a discussion 1{ rrrrnr'

' , ;,,,, ,,1'the age of Louis xtv t A Study of the works of Claude .. , r1,, 1929),p.z4o. I gratefully Buffer (Studies on Voltaire and the , | - . '11,,r.tlrc lrelp and encourzlge- eighteenthcentury, lxvi: 1969),p.y3. ,,, - ,' lr plofcssor W. H. Batber | ,,.r . rrr,1r1 e71iling1his paper. 64 61