Ömür Akkor Ile Komili Lezzet Seyahatnamesi
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Ömür Akkor ile Komili Lezzet Seyahatnamesi Yazan M. Ömür Akkor Metin Redaksiyon Öznur Seviş SPU Ajans İllüstrasyonlar Umay Museum Design Fotoğraflar Ali İhsan Öztürk Halil Ülker Mustafa Büyükkafalı Recep Ergin Semih Ural Şevket Gültekin Veysel Kaya Kapak Fotoğrafı Veysel Kaya Grafik Tasarım Haluk Sönmezer İletişim - Halkla İlişkiler Ünite İletişim Baskı Oluşur Basım Hiz. San. Tic. A.Ş. Yüz Yıl Mahallesi Mas-Sit. Matbaacılar Sitesi 4. Cadde No: 52-53 Bağcılar / İstanbul / Türkiye Görsel ve sözel içeriği, tanıtım amaçlı olmak dışında yayıncı izni olmadan kullanılamaz, çoğaltılamaz, dijital ortamda paylaşılamaz. 2016, İstanbul - 6 - Ömür Akkor ile Komili Lezzet Seyahatnamesi ‹çindekiler YAZAR 1. BÖLÜM 3. BÖLÜM HAKKINDA EGE KARADEN‹Z - 08 - - 18 - - 72 - AYVALIK’TA B‹R HASAT TOKAT’TA 24 SAAT ÖNSÖZ - 26 - - 78 - - 10 - EGE P‹DEC‹LER‹ REHBER‹ EVL‹YA ÇELEB‹‘N‹N HAMS‹ P‹LAK‹S‹ - 36 - DUALI T‹RE PAZARI - 84 - ‹ST‹KLAL YOLU VE MUTFA⁄I FOTO⁄RAFÇI “Ayvalık’ta Bir Hasat” 2. BÖLÜM D‹Z‹N‹ - 92 - Bakakalırım giden - 12 - MARMARA TRABZON - R‹ZE YEME ‹ÇME geminin ardından; REHBER‹ Atamam kendimi - 44 - - 102 - denize, dünya güzel; SEYYAHLARA BURSA EK‹ MAYANIN PE‹NDE Serde erkeklik var, REHBER‹ ‹THAF “GÜMÜHANE EKME⁄‹” “1931” - 14 - ağlayamam. Orhan Veli Kanık - 52 - YAKIN YERLER TEEKKÜRLER - 62 - - 16 - ED‹RNE Nerede şimdi o ahududu şerbeti, bulana bilene aşk olsun... Sadece adı kalmış yadigâr ya da hediyelik Bursa bıçakları; eskiden “Kafamızda güneş ateş her gittiğimiz yere hediye bir sarık. Arık toprak olarak Bursa bıçağımızı çıplak ayaklarımızda çarık. götürürdük. Kaç kişi kaldı İhtiyar katırından daha bu âdeti yerine getiren, ölü bir köylü yanımızda, bu da yazımızın kıssadan yanımızda değil yanan hissesi olsun. kanımızda...” Nazım Hikmet Ran - 7 - İçindekiler 5. BÖLÜM 6. BÖLÜM 7. BÖLÜM DO⁄U ANADOLU ‹Ç ANADOLU AKDEN‹Z - 120 - - 164 - - 192 - HAKKÂR‹’N‹N YEREL GEÇM‹ YÜZYILLARDAN HATAY SEBZELER‹ VE YEMEKLER‹ B‹R RÜYA “BEYEH‹R” - 200 - - 130 - - 170 - ADANA MUTFA⁄I ANADOLU’NUN TAPUSU H‹T‹TLER 4000 YIL ÖNCE SOKAKTA AHLAT ANADOLU’DA NE YED‹ ? En sevdiğim yemek, o - 138 - - 184 - halde en sevdiğim şehir! VAN GASTRONOM‹K 4. BÖLÜM KONYA ATLASI - 146 - GÜNEYDO⁄U B‹R KI MASALI A⁄RI ANADOLU “770 küsür sene - 156 - evvel ilk kez geldiğim - 108 - E⁄‹N DED‹KLER‹ gibiyim, huzuru burada TÜRK GASTRONOM‹S‹N‹N B‹R KÜÇÜK EH‹R… yitirdiğimden beri BAKENT‹ GAZ‹ANTEP bulmaya yine gelirim. Kubad Abad’ın taş “Al yağlık yeşil yağlık avlusunda avucumda, Anteplinin eline sağlık” Kirpiklerin gölün üzerinde 8. BÖLÜM yükselen ay - 208 - O kadar eline sağlık ki Ve sessiz gece... 5 TL’N‹N ALTINDA anlatamam… UNESCO Y‹YEB‹LECE⁄‹N‹Z EN tarafından da koruma Sular yükseldi, mevsim GASTRONOM‹K 5 YEMEK altına alınan ve dünyadaki bahar, 9 şehirle beraber Taş avludan göle inen 9. BÖLÜM gösterilen Antep için merdivenlerde gölgen, SEYAHATNAMEDEN emeği geçen herkesin Hâlâ etkisinde olduğum Yitik iki hayat, TAR‹FLER eline sağlık. enfes bir Doğu Siyah rüya seyahatiydi. Hava soğuk, - 212 - ZEYT‹N‹N KRONOLOJ‹S‹ tam da ‘Doğu’ gibiydi. Ne Ve avuçlarımda yanan kirpiklerin...” sabah sabah içtiğim çayı - 214 - unuturum ne tandırda ZEYT‹NYA⁄I ATLASI pişen sıcak ekmeği ne de o ekmeğin arasındaki eriyen - 216 - TAR‹FLER tereyağını. - 8 - Ömür Akkor ile Komili Lezzet Seyahatnamesi M. ÖMÜR AKKOR Uludağ Üniversitesi İktisat Bölümü mezunudur. Halen Belgesel; ikinci üniversite olarak Anadolu Üniversitesi Kültürel TRT Belgesel Kanalı’nda “Ustalıkla Geçmiş Zaman/ Miras ve Turizm Bölümü’ne devam etmektedir. Doğu Ömür Akkor” isimli belgeseli yayınlanmıştır. Akdeniz Üniversitesi Gastronomi Bölümü’nde Ana- dolu Mutfak Tarihi, Osmanlı Mutfağı ve Türk Mutfak TV Programları; Tarihi dersleri vermektedir. TRT’nin faklı kanallarında 5 dile çevrilen “Komşuda Pişer” ve “Keşf-i Lezzet” isimli yaklaşık 240 bölümlük yemek programları vardır. Show TV’de “Deryalı Günler” programında, Kanal- türk’te “Derya’nın Dünyası”nda son beş sezondur haf- tada bir gün yemek bölümünü yönetmiştir. Olay TV’de “Bademiçi’nde bir Ömür” ve “Ömür Ak- kor’la Hayatın Tadı” programlarını yapmıştır. Line TV’de “Güzel Bir Yer, Güzel Bir Tat” programını yapmıştır. Yazılar ve Makaleler; Mutfak kültürü üzerine yerel ve ulusal yazılı basında Alacahöyük’te 105 yıldır devam eden ve Türkiye’nin en yayınlanmış 200’ü aşkın makalesi bulunmaktadır. eski kazısı olan Alacahöyük kazı çalıştayı ekibinde şef olarak bulunmakta ve 4000 yıllık yemekleri hayata ge- Food in life, Gourmet & Styling, Yolculuk, Uçuş Nok- çirmektedir. Ayrıca, Türkiye’de antik kazılarda görevli tası, Olay Trend, Dergi Bursa ve bazı yerel dergilerde ilk ve tek mutfak şefidir. aylık olarak yemek kültürü ve seyahat yazıları yayın- lanmış olup halen yazmaya devam etmektedir. Son 14 yıldır Türkiye mutfağı üzerinde çalışmalar yap- mak için 80 ili gezmiş ve “Türk mutfağı için 250.000 km” projesini tamamlamıştır. Proje “Türk mutfağı için 350.000 km” olarak devam etmektedir. - 9 - Muhammed Ömür Akkor Ayrıca... Profesyonel yamaç paraşütü pilotudur. Bu alanda Dün- ya Kupası Hazırlık, Türkiye şampiyonaları ve çeşitli ya- rışmalara katılmıştır. Bursa’nın ilk yamaç paraşütü ta- kımı “Stratus Team”in kurucu kaptanı ve Bursa Yamaç Paraşütü Derneği’nin (BUYAP) kurucularındandır. Türkiye Kupası’nda 42.’lik, Dünya Kupası Hazırlık’ta da 110.’luk dereceleri vardır. Yurt dışında “Sağlıklı Gıda”, “Türk Mutfağı”, “Mutfak Kültürü” ve “Anadolu’nun En Eski Yemekleri” üzerine seminerler ve kurslar vermektedir. M. Ömür Akkor Kitapları Yurt Dışında Basılanlar Bursa Mutfağı Ottoman Cusine Selçuklu Mutfağı Early İslamic Art Cusine Gormand Cookbook Awards Best Culinary History Book in the Best Egg Recipes World 2012 Healty Dessert Osmanlı’dan Günümüze Yumurtalı Tarifler Seljuks Cusine Mutfaktan Güzel Kokular Geliyor Pratical Recipes Türkiye’nin ilk braille alfabeli görme engelli yemek kitabı Ottoman Cuisine Best fundraising and charity cook book in the europa 2013 Recetas de Hueva Anadolu’nun Eski Tadı Postres Saludables Sağlıklı Şekersiz Tatlılar Les Recettes a Base D’oeufs Türk Mutfağından Pratik Tarifler Recettes de Dessert Sains Alafranga Yumurta Tarifleri Naturlish Süss Osmanlı Mutfağı Turkish Kochen Ömür Akkor’la Mutlu Tarifler Anatolishe Küche Ömür Akkor’dan Anadolu Tarifleri Gerichte aus der Türkischen und İnternationalen Kuche (Alman Kahvaltıda Lezzet Pınarı görme engelliler yemek kitabı) Komili ile Ramazan Lezzetleri Sağlıklı Şekersiz Tatlılar (Rusça) Anadolu Tarifleri Yumurtalı Tarifler (Rusça) Kır Çiçeği Sofraları Rusya Görme engelliler yemek kitabı (Rusça) Erken Dönem İslam Mutfağı - 11 - Önsöz ÖNSÖZ Büyük bir hayal, uzun bir yoldu. Seyahatname için çıktığım yolda 15 seneyi ve yaklaşık 250.000 km’yi geride bıraktım. 7 bölge, 80 il ve yüzlerce ilçe… İlk yolculukta da son gittiğim yerde de aynı heyecanla çarptı yüreğim. Her seyahatten sonra da Anadolu’nun, insanı- nın, memleketin kıymetini daha da anladım. Anadolu bitmez bir yol, büyük bir kültür ve bence dünyanın en büyük öğretisiy- di. Ortadan yemek yemenin adabını da öğrendim, çorbamı bölüşebilmeyi de; acıyı içine atmayı da öğrendim, acıyla yaşayabilmeyi de; bir bardak çayla mutlu olmayı da öğrendim, aza kanaat edip şükretmeyi de… Elbet ki benim için yolun sonu değil! Anadolu geze geze de yaza yaza da bitmez. Benim bu memlekete duyduğum aşk da bitmez. Ama sizler için bu 15 yıllık yolculuktan birkaç bin kilometre derledim, umarım yazdıklarımı siz de aynı heyecanla okursunuz. İyi yolculuklar. M. Ömür Akkor Nisan 2016 / Gümüşhane - 13 - Fotoğraf İndeksi Foto¤raflar Ali İhsan Öztürk Sayfa: 138, 143, 145, 148, 151, 155 Halil Ülker Sayfa: 130, 133, 134, 137 Mustafa Büyükkafalı Sayfa: 167, 169 Recep Ergin Sayfa: 102, 106 Semih Ural Sayfa: Tüm yemek tarifi fotoğrafları. Şevket Gültekin Sayfa: 156 Veysel Kaya Sayfa: Kapak içi, 1, 2, 3, 6, 11, 44, 47, 51, 120, 238, 239 - 15 - İthaf Umarım benim kitaplarım da, 400 sene sonra büyük bir heyecanla okunabilir. Tek hayat düsturum bu. Evliya Çelebi’nin Aziz Hatırasına… - 16 - Ömür Akkor ile Komili Lezzet Seyahatnamesi - 17 - Teşekkürler TEEKKÜRLER Bu seyahatlere sebep olan, Anadolu’nun herhangi bir köşesinde sadece elin- den gelenin en iyisini yapan, adını, namını bilmediğimiz büyük zanaatkârlara, mütevazı ustalara ve baş tacı emektar kadınlara, Bu seyahatleri kıymetli bulan, benim bu 15 yıllık heyecanımı anlayan ve bu kitabın oluşmasında maddi manevi hiçbir desteğini esirgemeyen Komili Zey- tinyağı ailesine, Fotoğraflar için koşulsuz destek veren çok kıymetli fotoğraf üstadlarına, grafik tasarımı için Haluk Sönmezer’e, gravürler için Cüneyt Şenyavaş ve ekibine, düzeltmeler için Öznur Seviş’e ve emek veren tüm değerli dostlarıma, Aileme ve ikinci ailem saydığım Doğan ailesine çok çok teşekkür ederim. - 96 - Güneydoğu Anadolu - 19 - Ege - Ayvalık’ta Bir Hasat AYVALIK’TA B‹R HASAT Bakakalırım giden geminin ardından; Atamam kendimi denize, dünya güzel; Serde erkeklik var, ağlayamam. Orhan Veli Kanık Büyük Bir Ayrılık, Yeni Bir Hay(s)at, Havva Hanım İskamya köyü, Midilli’nin en güzel köylerinden biri. Denize kadar uzanan zeytin ağaçları, taş evleri ve baharın taze kokusu… Havva’nın en son hatırladığı hali de buydu. Bir bayram sabahı evinden çıkıp ne olduğunu anlamadan limana geldiğinde, gözyaşları içinde bindiği kayıkta gitgide uzaklaşan çocukluğuna bakıyordu. Nasıl her şeyi orada bırakıp gidebilecekti, bir daha buraları göremeyecek miydi? Üzerinden geçen uzun yıllara rağ- men hatırlamak istemeyeceği anılarıydı tüm bunlar. Saçlarından uçuşan bahar gitmiş, karaya ayak bastığında artık başka biri olmuştu. Hüseyin Bey Kavala güzel memleketti. Taş sokaklar, evler, meyve ağaçları, en çok da badem. Badem kokusu geldi mi, bahar