สมุดพ่อพันธ์ุโคนม 2558 DLD DAIRY SIRE SUMMARY 2015 กลุ่มวิจัยและประเมินพันธุกรรมสัตว์ สำ�นักเทคโนโลยีชีวภ�พก�รผลิตปศุสัตว์ สำ�นักเทคโนโลยีชีวภ�พก�รผลิตปศุสัตว์ กรมปศุสัตว์ คำ�นำ� INTRODUCTION สทป. เป็นหน่วยงานหลักในกรมปศุสัตว์ที่ทำาหน้าที่พัฒนา BBLP is the ปรับปรุงพันธุ์โคนมโดยใช้เทคโนโลยีการผสมเทียมด้วยนาำ้ เชื้อแช่แข็งของ main organization in พ่อพันธุ์ที่ผ่านกระบวนการทดสอบลูกสาว (Progeny test) อย่างต่อเนื่อง the Department ยาวนาน จนในปัจจุบันการเลี้ยงโคนมของไทยประสบความสำาเร็จก้าวนำา of Livestock หน้าทุกประเทศในเขตอาเซียน เนื่องจากประเทศไทยเป็นเพียงประเทศ Development, เดียวในเขตร้อนชื้นที่มีพันธุ์โคนมที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม ระบบ responsible การเลี้ยง และตลาดผลิตภัณฑ์ในไทย เป็นของตนเอง รู้จักกันในนาม for genetic “ทรอปิคอลโฮลสไตน ์ (Tropical Holstein, TH)” สามารถผลิตนาำ้ เชื้อ improvement แช่แข็งบริการผสมเทียมปรับปรุงพันธุ์แม่โคนมของเกษตรกรทั่วประเทศ in dairy cattle through artificial ในปัจจุบัน สทป. ยังได้นำาเทคโนโลยีที่ทันสมัยได้แก่ การใช้สถิติขั้นสูงใน insemination using frozen semen from การวิเคราะห์ (Best Linear Unbiased Prediction, BLUP) มาใช้ใน proven dairy sires. Until now, Thailand การประเมินพันธุกรรมพ่อและแม่พันธุ์โคนมในไทย ทำาให้เกษตรกรมั่นใจ has got a specific dairy breed which ว่าจะได้นำา้ เชื้อพ่อพันธุ์ที่เกิดจากพ่อและแม่ชั้นเลิศที่มีคุณสมบัติตรงตาม performs best and well adapt to the ความต้องการของตลาดผลิตภัณฑ์นม สภาพแวดล้อม และรูปแบบการ tropical environment and raising system จัดการเลี้ยงดูของไทย ในการประเมินค่าทางพันธุกรรมของลักษณะการ in Thailand, known as “Tropical Holstein, ให้ผลผลิตใช้โมเดลวันทดสอบ (Test-day model, TDM) โดยการใช้ TH” Reliable statistical technology like บันทึกผลผลิตนำา้ นมในวันทดสอบ ซึ่งจะช่วยเพิ่มความถูกต้องแม่นยำาใน Best Linear Unbiased Prediction (BLUP) การประเมินค่าทางพันธุกรรมของพ่อพันธุ์และแม่พันธุ์ was applied in genetic evaluation อย่างไรก็ตามการคัดเลือกและปรับปรุงพันธุ์โคนมของกรม process. Hence, Thai dairy sires presented ปศุสัตว์ จะประสบความสำาเร็จและก้าวหน้าต่อไปได้ จะต้องได้รับ in annual sire summary for dairy cows ความร่วมมือจากผู้มีส่วนได้-เสียทุกภาคส่วน อันได้แก่ เกษตรกรเครือ genetic improvement in Thailand. ข่ายโครงการพัฒนาและผลิตพ่อโคนมพันธุ์ทรอปิคอลโฮสลไตน์ ที่ให้ Genetic evaluation for production traits ความร่วมมือในการเก็บสถิตินำ้านม เจ้าหน้าที่ของศูนย์วิจัยการผสม used technique “Test Day model (TDM)”. เทียมฯ และผู้บริหารทุกระดับที่ให้การสนับสนุนอย่างเต็มความสามารถ This model considered all genetic and จนทำาให้เกิดสมุดพ่อพันธุ์โคนม กรมปศุสัตว์ ซึ่งผลิตขึ้นเพื่อเป็นประโยชน์ environmental effects directly on a test- แก่ผู้เกี่ยวข้องในการศึกษาข้อมูลลักษณะเด่นของพ่อพันธุ์ที่ผ่านการ day basis and consequently, improve the คัดเลือก และเพื่อการตัดสินใจเลือกใช้นำ้าเชื้อให้บริการผสมเทียมแก่ accuracy of genetic evaluation of sires แม่โคนมของเกษตรกรได้อย่างเหมาะสม ทำาให้การปรับปรุงพันธุ์โคนม and dams. The BBLP really appreciated ประสบความสำาเร็จ เกษตรกรผู้เลี้ยงโคนมได้รับพันธุ์โคนมที่มีศักยภาพ all the individuals and organizations ในการให้ผลผลิตตรงตามความต้องการต่อไป participated in the progeny test process i.e. network farmers, the personnel of the Artificial Insemination and Biotechnology for livestock Production Centers and all DLD executives for their corporation and (นายสัตวแพทย์ ณรงค์ เลี้ยงเจริญ) support. ผู้อำานวยการสำานักเทคโนโลยีชีวภาพการผลิตปศุสัตว์ มกราคม 2559 DLD DAIRY SIRE SUMMARY 2015 ส�รบัญ Contents DLD Dairy cattle breeding program 1 โปรแกรมการปรับปรุงพันธุ์โคนมของกรมปศุสัตว์ 2015 DLD Dairy sires genetic evaluation 4 การประเมินค่าทางพันธุกรรมโคนมของกรมปศุสัตว์ ปี 2558 The heritability from genetic evaluation 9 ค่าอัตราพันธุกรรมที่ได้จากการประเมิน Genetic and phenotypic trend 10 แนวโน้มทางพันธุกรรม และลักษณะปรากฏ Understanding the breeding value and accuracy in DLD dairy sire summary 18 การทำาความเข้าใจเกี่ยวกับคุณค่าการผสมพันธุ์ และความแม่นยำาในสมุดพ่อพันธุ์โคนมของกรมปศุสัตว์ Sire selection for genetic improvement 23 การพิจารณาเลือกใช้พ่อพันธุ์ Description of information in DLD dairy sire summary 25 วิธีการอ่านรายละเอียดในสมุดพ่อพันธุ์โคนม Detail information of Tropical Holstein proven sire 27 รายละเอียดพ่อพันธุ์โคนมทรอปิคอลโฮลสไตน์ที่ผ่านการพิสูจน์ Detail information of Tropical Holstein testing bulls 47 รายละเอียดพ่อพันธุ์โคนมทรอปิคอลโฮลสไตน์ที่กำาลังทดสอบ Dairy sire summary 2015 53 สรุปคุณค่าการผสมพันธุ์พ่อพันธุ์โคนม ปี 2558 สำ�นักเทคโนโลยีชีวภ�พก�รผลิตปศุสัตว์ กรมปศุสัตว์ 1 โปรแกรมก�รปรับปรุงพันธุ์โคนมของกรมปศุสัตว์ DLD DAIRY CATTLE BREEDING PROGRAM กรมปศุสัตว์ โดยสำานักเทคโนโลยีชีวภาพการผลิต Dairy cattle genetic improvement program ปศุสัตว์ ได้จัดทำาโครงการที่ช่วยสนับสนุนให้โปรแกรม was initiated in Thailand under the “Master การปรับปรุงพันธุ์โคนมของประเทศ คือโครงการพัฒนา Bull Project” in 1992. The national breeding และผลิตนำา้ เชื้อพ่อโคนมพันธุ์ดี (Master Bull Project) objectives were established according to dairy โดยกำาหนดเป้าหมายในการปรับปรุงพันธุ์โคนมของ market, management system, climate and ประเทศเพื่อให้สอดคล้องกับระบบการผลิต ระบบการ environment of tropical country like Thailand. ตลาดและโครงสร้างของประชากรโคนม คือจะสร้างโคนม Until now the “Tropical Holstein, TH” tropical พันธุ์ Tropical Holstein ที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม dairy breed was developed and being the main และการเลี้ยงดูของประเทศไทย มีสายเลือดของพันธุ์ population of dairy cattle in Thailand. Through โฮลสไตน์ ฟรีเชียน มากกว่าหรือเท่ากับ 75% ขึ้นไป และ the progeny testing scheme, Tropical Holstein มีพันธุกรรมของลักษณะการให้ผลผลิตนำ้านม (ปริมาณ sires were proved and selected each year. As นำ้านม ไขมัน และโปรตีน) เหมาะสม และมีลักษณะ the consequence, the genetic of milk production รูปร่าง (ขาและกีบ และระบบเต้านม) ที่ดี ด้วยการนำา (milk, fat and protein yield), conformation and เอาเทคโนโลยีทางการปรับปรุงพันธุ์ เช่น วิธีการประเมิน reproductive performance have been in progress. ค่าทางพันธุกรรม ที่ได้มีการพัฒนาปรับปรุงให้มีความ The Department of Livestock Development ถูกต้องแม่นยำายิ่งขึ้นตามลำาดับอย่างต่อเนื่องโดยการ (DLD) by Bureau of Biotechnology in Livestock พัฒนาทั้งวิธีการทางสถิติ โมเดลที่ใช้ในการวิเคราะห์ Production (BBLP) continues to concentrate มาช่วยในการคัดเลือก โครงการนี้ช่วยประหยัดเงินตรา on improving of genetic evaluation procedure ต่างประเทศ ในการสั่งซื้อนำ้าเชื้อจากต่างประเทศ together with incorporating more traits in the และนำ้าเชื้อจากพ่อโคต่างประเทศที่มีการทดสอบและ genetic evaluation program. Hence, the dairy คัดเลือกจากแหล่งกำาเนิดที่มีสภาพแวดล้อมแตกต่างไป farmers can be rely on the Tropical Holstein จากประเทศไทย ไม่อาจแน่ใจหรือรับประกันได้ว่าจะให้ sires and at the same time, more traits could ลูกที่เกิดมามีความดีเด่นเท่ากับที่ปรากฏในแหล่งกำาเนิด be considered for genetic improvement at farm ได้ นอกเสียจากจะต้องปรับเปลี่ยนสภาพแวดล้อมให้ level, aiming at higher profit per unit of milk ใกล้เคียงหรือเหมือนกับแหล่งกำาเนิดของโคเหล่านั้นซึ่งจะ production. Moreover, Tropical Holstein could ต้องใช้เงินลงทุนที่สูง นอกจากนี้สำานักเทคโนโลยีชีวภาพ be a choice of suitable tropical dairy breed for การผลิตปศุสัตว์ ยังมุ่งมั่นที่จะพัฒนาโคพันธุ์นี้ให้เป็นพันธุ์ South East Asian in the near future. ที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมในเขตร้อนชื้น และเป็น แหล่งสนับสนุนสายพันธุ์โคนมที่เหมาะสมที่สุดสำาหรับ ประเทศในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ 2 DLD DAIRY SIRE SUMMARY 2015 การทดสอบลูกสาว Progeny testing program 1. คัดเลือกแม่โคนมชั้นเลิศ (Superior dams) 1. Two hundred Superior dams (305 days เพื่อเป็น Bull dams จำานวนปีละ 200 ตัว จากประชากร milk yield not less than 5,500 kg., excellent in โคนมที่มีบันทึกผลผลิตนำ้านมซึ่งรับผิดชอบโดยกรม type traits with HF blood level around 87.5- ปศุสัตว์ โดยมีปริมาณนำ้านมรวมต่อรอบการให้นมไม่ 93.75%) were selected as bull dams each year. น้อยกว่า 5,500 กิโลกรัม มีลักษณะรูปร่าง (Type traits) These bull dams will be assigned to mate with ดีเลิศ ตามลักษณะโคนม และเป็นแม่โคนมลูกผสมที่มี top bull semen from proven Tropical Holstein ระดับสายเลือด 87.5-93.75%HF โดยแม่โคทั้งหมดจะ sires to produce bull calves. ได้รับการผสมพันธุ์ด้วยนำ้าเชื้อพ่อโคนมภายในประเทศ 2. The expected 40 bull calves born each ที่ผ่านการพิสูจน์แล้วในลำาดับต้นๆ เพื่อผลิตลูกโคเพศผู้ year were raised at young bull testing station. 2. ลูกโคเพศผู้ที่เกิดประมาณปีละ 40 ตัวจะถูก Parentage test and Karyotyping (testing for chro- รวบรวมจากฟาร์มเกษตรกรโดยศูนย์วิจัยการผสมเทียม mosomal abnormality) were conducted as soon และเทคโนโลยีชีวภาพไปเลี้ยงดูที่ศูนย์ทดสอบพ่อพันธุ์ as the bull calves arrives the station. Growth เพื่อทำาการทดสอบความเป็นพ่อ-แม่-ลูก (Parentage performance was also recorded. analysis) ตรวจสอบความผิดปกติของโครโมโซม 3. The male calves were evaluated for (Karyotyping) และทดสอบสมรรถภาพ (Performance conformation at 12 to 14 months by type traits test) committee from the BBLP and sent for semen 3. จนกระทั่งอายุประมาณ 12-14 เดือน โค quality test at the frozen semen production รุ่นเพศผู้ทั้งหมดจะถูกประเมินลักษณะรูปร่าง โดย center. Frozen semen from young bulls which คณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ โครุ่นที่ผ่านการทดสอบ semen quality were approved will be collected สมรรถภาพจะถูกส่งไปที่ศูนย์ผลิตนำ้าเชื้อแช่แข็ง and stored at the center for distribution to the พ่อพันธุ์เพื่อทำาการรีดเก็บนาำ้ เชื้อ ทดสอบคุณภาพนาำ้ เชื้อ network farms under the project to produce (Semen quality test) และทดสอบความสามารถในการ daughters in progeny testing program. ถ่ายทอดลักษณะโดยใช้ข้อมูลของลูกสาว (Progeny test) 4. All the daughters of testing bulls were 4. การทดสอบความสามารถในการถ่ายทอด expected to be bred at 15-18 months of age. ลักษณะจะต้องกระจายนาำ้ เชื้อพ่อโคทดสอบไปผสมเทียม Performances of 50 -100 daughters per sire were กับแม่โคสาวของเกษตรกรทั่วประเทศเพื่อให้ได้ลูกสาว collected including lactation milk yield and จำานวน 50 -100 ตัวต่อพ่อโคทดสอบ 1 ตัว ให้เกษตรกร composition, reproductive performances and เลี้ยงลูกสาวในแต่ละฟาร์มจนโตเป็นสาวสามารถ