Y Cymoedd The Valleys Lle... A place...

...sy’n enwog am ei groeso ac ...known for its welcome yet eto’n llawn balchder tanbaid; passionately proud;

Antur, Amrywiaeth, Asbri... …sy’n fyw â digwyddiadau a ...alive with events and gweithgareddau, ac eto’n llawn activities, yet rich with space Mae oll yn y Cymoedd lleoedd i fyfyrio; for contemplation; Y Bathdy Brenhinol, Pont-y-clun, Llantrisant Parc Gwledig Bryngarw, Pen-y-bont ar Ogwr Lle gorlawn o ...sydd â threfi prysur sy’n ...with busy towns that give Royal Mint, Pontyclun, Llantrisant Bryngarw Country Park, Bridgend troi’n awyr dywyll; way to dark skies; gyferbyniadau gwych ...o hanes a newidiodd y byd ...of world-changing history a golygfeydd sy’n llonni’r and breath-taking scenery; enaid; ...of adventure and home ...o antur a chysur y cartref; comforts; Vibrant, Varied, Vivid...... sy’n llawn o draddodiad, ond ...full of tradition, yet Visit the Valleys sy’n croesawu’r pethau newydd embracing the best of new gorau; trends; A place full of Taith Gerdded Gylchol Pontypridd Y Ganolfan Ddringo Summit, Trelewis, Merthyr Tudful ...nad oes raid i chi hanu oddi ...you don’t have to come Pontypridd Circular Walk Summit Centre, Trelewis, Merthyr Tydfil glorious contrasts yno i deimlo eich bod wedi from to feel like you’ve perthyn erioed. always belonged.

a’r lle roe ym dde D ch ! y ano n dyheu amd ce you’ e pla ve b th een s is l hi ookin r! T g fo Ras seiclo yn y Cymoedd Gwarchodfa Natur Taf Fechan, Merthyr Tudful Road cycling in the Valleys Taf Fechan Nature Reserve, Merthyr Tydfil Castell Caerffili • Caerphilly Castle Y llun ar y clawr blaen • Front cover image: Taith Gerdded Gylchol Cwm Garw, Pen-y-bont ar Ogwr • Garw Valley Circular Walk, Bridgend w w w . t h e v a l l e y s . c o . u k

2 3 w r y e d d d

r o ’u ’ n a h u e A a i n

r n y f f r e i n i

h i r…. . .

e d r . ..… W h e r e d r u ii d s b w n s .. . b u ii l o v e t o l d l ll s a b o c ii r h ii l r c ll h e s o n

Cerrig Siglo, Pontypridd • Rocking Stones, Pontypridd w w w . t h e v a l l e y s . c o . u k 4 5 r u n f r e e after y o n ii e s e a P r s u n d d e d d w r y w e g h e d a ii t h d a r r ii’r g w a n y t ii r ...... o u n u n e’r m e r l y n d a r l o d y . M . .. ..

Swltan, y Ferlen Pwll Glo - Parc Penallta, Ystrad Mynach • Sultan the Pit Pony - Parc Penallta, Ystrad Mynach w w w . t h e v a l l e y s . c o . u k 6 7 w e n d t e h e i r w a y s t h e r o u g h . . . e s p o n d s G t n d i s a l l l a k e

d d ’ M a e g w y a u ’n y m l w y b r o d r w y d d y f r o e d d y l l y n…. . .

Llyn gerllaw Mynwent Colera Cefn Golau, Tredegar • Lake near Cefn Golau Cholera Cemetery, Tredegar w w w . t h e v a l l e y s . c o . u k 8 9 ...... s d n o r f ii r h e t d a e r p s

s r n e f

s h a r e d o e r w h ii s w e h t . T r e e s c a t …….. .. . s n y d r h a r d d r e d ii h y n y b o d s g c y o e d y n A c h o

Mynydd Caerffili • Caerphilly Mountain w w w . t h e v a l l e y s . c o . u k 10 11 i g h t y R e d K i m t e . . .

e h t

e

k i l

e v o w e b e r e g l i d e a L h

l W

e

h

e

d w

n B a r f e l c u t i a i d

C o c h i o . n . . s… d a r l w y’r g

Paragleidio a drefnir gan Barc Bryn Bach, Tredegar • Paragliding with Parc Bryn Bach, Tredegar w w w . t h e v a l l e y s . c o . u k 12 13 N e u

s e i c l o i w e l d

r h y f e d d

o d a u e i n g w l a d…. . .

O

r

e x p l o r n d e r s o u e , w o t r i c h, w i l d o n o u r

b i k e s . . .

Bwlch y Clawdd yn edrych allan dros Gwm Ogwr • Bwlch y Clawdd overlooking Ogmore Vale w w w . t h e v a l l e y s . c o . u k 14 15 . .… . h t i

a

f

r .

.

.

o

s

m t

h

r

g

i

a

e e

h

a

C

a d t

w

d a n

g e s e

r o r

d r d g

e d

d

y l n h e s

u c

e

h

c

a

e

r

t

a

h

t

A

n e d t g a n k e l e a l n e w c h a

Y Ganolfan Ddringo Summit, Merthyr Tudful • Summit Centre, Trelewis, Merthyr Tydfil w w w . t h e v a l l e y s . c o . u k 16 17 A c h e r r i g y r h e n f y d y n t y w y s . e i n t a i t h…. .

W h e r e a n c i e n t s t o n e s m a r k o u t t h e r i g h t p a t h . . .

Maen hir ar Gomin Gelligaer a Merthyr • Standing Stone Gelligaer and Merthyr Common w w w . t h e v a l l e y s . c o . u k 18 19 . . . m … o t n e w t s h a a l … l . p . .

d h

o c i n r

f a y l l g a c h u r e c c o u h e e s r i q s s y e A l w r h a e g r d d w c h u t c i P

Eglwys Sant Cynwyd, Llangynwyd • St Cynwyd’s Church, Llangynwyd w w w . t h e v a l l e y s . c o . u k 20 21 A n d i n d u

s

t

r

i

a

l

s i t e s t e l l a s t o r y , g l o b a l

a n d . . . h… t v b y e t d o a n h - c s e a a t i a n g . d . . y w d i l e a f s A

Taith Pyllau Glo Cymru: Parc Treftadaeth Cwm Rhondda, Trehafod • Welsh Mining Experience: Rhondda Heritage Park, Trehafod w w w . t h e v a l l e y s . c o . u k 22 23 . r…. . ’n i s y n w y a n W o’i o r, y m t o b m h y d d a r h ’n M a e

A p c h l a r i d e l c e ’s i g f a s o n g h t o s e s, F i n s . . r a l l r o m s p r .

Parc Gwledig Cwm Sirhywi, Crosskeys • Sirhowy Valley Country Park, Crosskeys w w w . t h e v a l l e y s . c o . u k 24 25 a n d e l o n n g i l h a z . . s y s . n i g h t n

u

s

r

o h o e T t s m u m

d d a’i i w f r n h a o d d I h a u l t a n b a i a u m o .… r h i r . .

Castell Cyfarthfa, Merthyr Tudful • Cyfarthfa Castle, Merthyr Tydfil w w w . t h e v a l l e y s . c o . u k 26 27 d a T a t a z h t h z r s ll o r s e u u t g ll o t h h o h e c e a u n e u t u m y e ......

……

..

..

..

d

e

o

g g

r a

d ii a b n a d

n y

u a ii l ii w a’ii l D r w y’r h y d r e f a

Parc Aberdâr • Aberdare Park w w w . t h e v a l l e y s . c o . u k 28 29

n o g a s s d e f d p w a d o n r a p a o A i s l s o p y e y r e t b n m n t d n r i c o w y a i …. c n r a s o y I g g r . d t e p e d . . . e i n . t

Traphont Cefn Coed, Merthyr Tudful • Cefn Viaduct, Merthyr Tydfil w w w . t h e v a l l e y s . c o . u k 30 31 Antur, Amrywiaeth, Asbri… Mae oll yn y Cymoedd Vibrant, Varied, Vivid...Visit the Valleys Pethau i’w gwneud ! Things to do ! Ogof y Siartwyr, Tredegar Gŵyl y Steelhouse, Glynebwy • Steelhouse Festival, Ebbw Vale Chartist cave, Tredegar

Mannau i’w gweld ! Boed yn dro bach Places to see ! hamddenol neu’n Be it a gentle stroll rasio ar drac beicio or a world-class mynydd o’r radd mountain bike course, flaenaf; boed yn climbing or kayaking; ddringo neu fynd shopping or a ‘show’; mewn caiac; yn siopa no two days in the neu’n sioe; gallai pob Valleys need ever be dydd fod yn wahanol the same!

Tŷ a Pharc Bedwellte, Tredegar • Bedwellty House and Park, Tredegar yn y Cymoedd! Parc Bryn Bach, Tredegar Gwarcheidwad y Cymoedd, Glofa Six Bells Guardian, Six Bells

O gestyll mawreddog i antur gloddio danddaearol, o deithiau ar drenau stêm i raeadrau hyfryd, o Safle Treftadaeth y Byd i Warcheidwad enfawr; cewch weld safleoedd i’ch synnu a’ch ysbrydoli. From mighty castles to underground mining adventures, steam train rides to wonderful waterfalls, a World Heritage Site to a giant Guardian; you’ll find sites to amaze and inspire you.

w w w . t h e v a l l e y s . c o . u k Castell Caerffili • Caerphilly Castle Sgwd yr Eira gerllaw Penderyn Bikepark Wales, Merthyr Tudful Lido Ponty – Lido Cenedlaethol Cymru, Pontypridd Sgwd yr Eira, near Penderyn Bikepark Wales, Merthyr Tydfil The National Lido of Wales, Lido Ponty, Pontypridd 32 33 Amrywiaeth ! Eventful’!

Y Caws Mawr, Caerffili Rasys Beiciau Modur Parc Aberdâr • Aberdare Park Road Races The Big Cheese, Caerphilly

Os yw amrywiaeth yn rhoi blas ar fywyd, If variety is the spice of life, then the Valleys must rhaid mai’r Cymoedd yw un o fannau blasusaf be one of the tastiest places on the planet. We’ve y byd. Mae gennym wyliau i ddathlu popeth got festivals celebrating everything from hard rock o gerddoriaeth roc caled i dreftadaeth, o to heritage, politics to comedy, chillies to cheese! wleidyddiaeth i gomedi, o tsilis i gaws! Mae There’s also a host of regular family-friendly fun hefyd fyrdd o ddigwyddiadau a diwrnodau days and events to enjoy too. In fact we’ve usually o hwyl i’r teulu cyfan eu mwynhau. Yn got about 150 current events on our website, just wir, mae gennym fel arfer oddeutu 150 o waiting for you to discover them. ddigwyddiadau cyfredol ar ein gwefan, a phob un yn aros i chi eu canfod. Taith yr Ysbrydion ym Maenordy Llancaiach Fawr, Nelson • Ghost Tour at Llancaiach Fawr, Nelson

Y Caws Mawr, Caerffili • The Big Cheese, Caerphilly Gŵyl fwyd a diod Cegaid o Fwyd Cymru, Pontypridd Seiclo ym Mhen-y-bont ar Ogwr Te Prynhawn yn Nhŷ Gellihaf, Blackwood w w w . t h e v a l l e y s . c o . u k The Big Welsh Bite Food and Drink Festival, Pontypridd Cycling in Bridgend Afternoon tea, Gellihaf House, Blackwood 34 35 Mannau i aros ! Yn ogystal â darparu blasau Mannau i fwyta ac yfed ! traddodiadol, mae pob math Places to stayO ddrachtio’r! awyr iach yn o gynhyrchwyr bwyd a diod Places to eat & drink ! un o’n meysydd gwersylla annibynnol yn aros i gynnig moethus neu draddodiadol, blasau newydd i chi. Mae i lety gwely a brecwast ganddynt amrywiaeth o gwrw, cysurus neu wyliau byr caws, cig, hufen iâ a wisgi mewn sba moethus, gallwn sydd wedi ennill gwobrau, ateb pob un o’ch gofynion ynghyd â llawer iawn mwy. gwyliau. Beth am ymweld â’r gwyliau Cegaid o Fwyd Cymru neu Y From the perfect pitch at Caws Mawr a blasu’r hyn sydd one of our glamping or ar gael? traditional camping sites, to a cosy B&B or a luxury spa As well as catering for break, we can meet all your traditional tastes, there’s a accommodation needs. whole host of independent food and drink producers just Gwesty Lanelay Hall, Pont-y-clun • Laneley Hall Hotel, Pontyclun waiting to tickle your taste buds. With award winning ales, cheeses, meats, ice- cream, whisky and so much more. Why not visit The Big Cheese or Big Welsh Bite festivals and sample what’s on offer?

w w w . t h e v a l l e y s . c o . u k Llechwen Hall Hotel, Nelson • Llechwen Hall Hotel, Nelson Distyllfa Penderyn, Aberdâr Tŷ Gellihaf, Coed-duon Penderyn Distillery, Aberdare Gellihaf House, Blackwood Maes gwersylla moethus, Bedwas • Under the Oak, Bedwas

36 37 Peiriant weindio inclein Pyllau Bedwellte, Tredegar • Bedwellty Pit Incline Engine, Tredegar w w w . t h e v a l l e y s . c o . u k 38 39 Canolfannau Croeso Information Centres

Canolfan Croeso Caerffili Y Tŵyn, Caerffili, CF83 1JL Caerphilly Visitor Centre Twyn Square, Caerphilly CF83 1JL ff•t: 029 2088 0011 e: [email protected]

Croeso Merthyr Y Ganolfan Ddinesig, Stryd y Castell, Merthyr Tudful CF47 8AN Visit Merthyr Civic Centre, Castle Street, Merthyr Tydfil CF47 8AN ff•t: 01685 725000 e: [email protected]

Croeso Rhondda Cynon Taf Visit Rhondda Cynon Taf ff•t: 01443 424183 e: [email protected]

Tredegar Canolfan Cefn Gwlad Parc Bryn Bach, Merthyr Road, Tredegar NP22 3AY- Tredegar Parc Bryn Bach Countryside Centre, Merthyr Road, Tredegar NP22 3AY ff•t: 01495 355920 e: [email protected]

BridgendBites ff•t: 01656 815332 e: [email protected]

Yr holl fanylion diweddaraf: Keep up to date with our events at:

Y llun ar y dudalen gefn: Yr Awyr Dywyll uwchben Y Cymoedd • Back page image: Dark Skies above The Valleys www.thevalleys.co.uk/events

Mae’r canllaw yma wedi’i ariannu a’i gynhyrchu gan Gonsortiwm Y Cymoedd sy’n cynnwys y Cynghorau Bwrdeistref Sirol dilynol: Blaenau Gwent, Pen-y-bont ar Ogwr, Caerffili, Merthyr Tudful a Rhondda Cynon Taf. Mae’r lluniau wedi’u darparu gan bartneriaid a Llywodraeth Cymru. © Hawlfraint y Goron 2019 (Croeso Cymru). Cedwir yr hawlfraint am bob un o’r lluniau gan y sefydliadau partner perthnasol. Rhybudd pwysig: Gwnaethpwyd pob ymdrech i sicrhau fod cynnwys y cyhoeddiad hwn yn gywir, ond ni all y cyhoeddwyr dderbyn unrhyw gyfrifoldeb am unrhyw wall, anghywirdeb neu hepgoriad, neu am unrhyw fater sy’n gysylltiedig â chyhoeddi’r wybodaeth hon, neu sy’n codi o ganlyniad i gyhoeddi’r wybodaeth hon. Ni cheir atgynhyrchu’r llyfryn hwn, yn gyfan gwbl neu’n rhannol, heb ganiatâd blaenorol y cyhoeddwyr. This guide has been funded and produced by The Valleys Consortium consisting of the County Borough Councils of Blaenau Gwent, Bridgend, Caerphilly, Merthyr Tydfil and Rhondda Cynon Taff. Images supplied courtesy of partners and Welsh Government. ©Crown copyright 2019 (Visit Wales). Copyright is retained by the relevant partner organisations. Important notice: Whilst every effort has been made to ensure accuracy in this publication, the publishers cannot accept liability whatsoever for any errors, inaccuracies or omissions, or for any matter in any way connected with or arising out of the publication of the information. This brochure may not be reproduced in any part or in whole without the prior consent of the publishers.

Dyluniwyd gan • Designed by artmattersstudio.co.uk