DOCSLIB.ORG

Türkmenistanyň Bilim Ministrligi Döwletmämmet Azady Adyndaky

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Türkmenistanyň Bilim Ministrligi Döwletmämmet Azady Adyndaky Türkmenistanyň Bilim ministrligi Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri instituty Jemgyýeti öwreniş ylymlary kafedrasy “Türkmenistanyň jemgyýetçilik durmuşyny öwreniş” ( T Ü R K M E N I S T A N Y Ň T A R Y H Y ) dersinden umumy okuwlaryň ýazgylarynyň T O P L U M Y A ş g a b a t – 2010 1-nji tema: GIRIŞ. Türkmenistan iň gadymy döwürde (gadymyýet – b.er. öň III-nji müň ýyllyk). – 2 sagat MEÝILNAMA: 1. Türkmenistan iň gadymy zamanda. 2. Neolit döwri. Jeýtun medeniýeti. 3. Eneolit zamynynyň sungaty we ynanjy. 4. Bürünç asyry. Altyndepe zamany. 1. Türkmenistan iň gadymy zamanda. Türkmenistan öz taryhynyň gadymlygy bilen dünýä taryhynda uly orun tutýar. Arheologiýa tapyndylarynyň netijesinde Türkmenistanda iň gadymy adamlar takmynan 1mln. ýyl mundan öň ýaşap geçendigi hakda çaklamalar bar. Adamzadyň hakyky adam bolmak hadysasy soňky 1-1,5mln. ýyllardan başlap, 35- 40müň ýyl mundan ozal kämillige ýetipdir. Türkmenistanyň territoriýasy hem adamzat jemgyýetiniň iň gadymy ojaklaryndan hasaplanýar. Günbatar daglyk raýonlarda häzirki Balkan welaýatynyň dürli ýerlerinde gadymy adamlaryň mekanlary tapyldy. Olardan Krasnowodsk ýarym adasynda ýerleşen Ýangyja, Kesgirbulak, Begarslan we başga-da birnäçe gowaklary mysal getirmek bolar. Gadymyýetde ýaşan adamlar ilki daşdan, soňra misden we bürünçden ýasalan zähmet gurallaryny nazara almak bilen iň gadymy döwri daş asyry diýip bölýär. 1. Paleolit – grekçe iki sözden: paleýos gadymy we litos – daş sözünden ybarat bolup 2,5 mln. ýyl mundan öňden, b.er. öňki XI müňýyllygyna çenli döwri öz içine alypdyr. 2. Daş asyryň 2-nji döwri Mezolit (orta daş asyry), b.er. öňki XI – VII müň ýyllyklar. 3. Daş asyrynyň 3-nji döwri Neolit (täze daş asyry) b.er. öň VII müňýyllykdan – V müňýyllyga çenli. Biziň eramyzdan öňki V müňýyllygyň ikinji ýarymynda Eneolit ýagny mis daş asyry başlanýar we b.er. öňki IV müňýyllygyň ahyryna çenli döwri öz içine alypdyr. Biziň eramyzdan öňki III müňýyllykdan başlap tä b.er. öňki II müňýyllygyň ahyryna çenli döwür bürünç asyryna degişlidir. Çaklamalara görä, Türkmenistanyň territoriýasynda iň gadymy adamlar irki paleolit döwri günortadan, ýagny Aziýanyň öňdäki daglyklaryndan gelipdir. Olar Horasan doglaryndan geçip Türkmenistana gelipdirler. Ol döwüre degişli ýadygärlikleri Ýangyja we Garateňňir stansiýasynyň ýanynda ýüze çykaryldy. Olar takmynan b.er. öňki 300 müňýyllyk döwre degişlidigi kesgitlenildi. Ondan başgada Çüli çaýynyň ýokary akymynda ýerleşýän Damjasuw diýen ýerden birnäçe zähmet gurallary (nukleus, gazawlar) tapyldy. Şeýle gurallar Sumbar we Çendir derýalarynyň jülgeleriniň birnäçe ýerinde tapyldy. 1 Şeýle-de Garabogazyň günorta – gündogar kenarlarynda ýerleşýän Janagyň II Goýmat diýen ýerinde ussahana galyndysynyň üsti açyldy. Ol ýerde-de gazawlar, nukleuslar, ujy ýiti iki tarapy ýiteldilen gurallar tapyldy. Has irki paleolit zamanynyň adamlary ot ýakmany bilmändir, ýöne olar dürli tebigy şetrleriň döreden oduny öz durmuşlarynda ulanypdyrlar. Soň-soňlar adamlar otdan peýdalanmagy başarypdyrlar. Iň gadymy adamlar Krasnowodsk ýarym adasynda, Janakda, Uzboýda, Sumbar-Çendir derelerinde, Merkezi Köpetdagyň töwereklerinde, Sarahsyň günortasynda, Badhyz baýyrlyklarynda, Köýtendag etrabynyň Bulakdere jülgesinde, Gowurdagyň ýakynyndaky Balahana dagynda ýaşapdyrlar. Ol ýerlerde şol döwre degişli daşdan ýasalan zähmet guralary tapyldy. Bu zähmet gurallary bilen agaç, süňk kesmek ýa-da örän inçe zergärçilik işini ýerine ýetirmek üçin amatly bolupdyr. Deşewaçlaryň kömegi bilen deriden egin- eşik tikip, azyk önümlerini salar ýaly halta-meşik edinipdirler. Bu döwürde adamlar düzlüklerde ýerküme, çatma gurup ýaşan bolmaly. Giçki paleolit döwri, b.er. öňki 35-40 müňýyllyklarda Türkmenistanda hem enelik urugy bolupdyr. Şol döwürde erkekler bilen aýallaryň arasynda zähmet bölünşigi ýüze çykypdyr. Erkek adamlar awçylyk, balyk tutmak, zähmet gurallaryny öndürmek, urugy gorap saklamak, aýallar bolsa ir-iýmit çöplemek, öý işlerini etmek, çagalara seretmek bilen meşgullanypdyrlar. B.e.öň XI-VII müňýyllyklarda ýaşan adamlaryň gonalgalary Balkan welaýatynda köp duş gelýär. Muňa mysal edip; Krasnowodsk ýarym adasyndaky Jebel gowagy we Kesgirbulak, Garabogaz kölüniň gündogarynda ýerleşýän Hoja suw, Depeçanak, Balkan dagynda ýerleşýän Gaýly hem Damdamçeşme, Garailim, Uzboýyň aşaky akymynyň ugurlarynda ýerleşýän Kelkör, Aktam I, Seňrajy we ş.m. Mezolit döwrüniň adamlary awlan haýwanlarynyň derisini eýlemegiň, agaçdan, süňkden, daşdan dürli görnüşli gurallary ýasamagy başarypdyrlar. Olar süňkden iňňe ýasap geýim – gejim hem dikipdirler. Giçki mezolit döwri adamlar haýwanlary eldekileşdiripdirler. Jebel gowagyndan tapylan daş gurallaryň giçki mezolite, keramik öňumleriň bolsa neolitiň irki we giçki döwürlerine, irki bürünç asyryna degişlidigi subut edýär. Kaspiň ýakasyndaky Gubaseňňir burnunyň gaýaly belentliliginiň düýbünden irki neolit döwrüne degişli monjuk ýasalýan ussahanasy tapylypdyr. 2. Neolit döwri. Jeýtun medeniýeti. Türkmenistanyň günorta raýonlarynda neolit zamanynyň medeniýeti “Jeýtun medeniýeti” diýen at bilen taryha girdi. Jeýtun, ýagny ol at şol zamanyň ýadygärligi bolan Jeýtun obasynyň ady bilen baglanşyklydyr. Jeýtun obasy Aşgabat şäherlerinden 30 km. demirgazykda ýerleşýär. Bu oba iň gadymy ekerançylaryň obasydygy anyklanyldy. Jeýtunlylar dänäniň ekilmeginiň esasyny goýanlar hasaplanylýar. Jeýtunlylaryň oturymly ekrançylyk we maldarçylyk bilen meşgul bolan döwründe dünýäniň köp böleginde adamlar ýabany ösümlikleri ýygnamak, aw awlamak bilen meşgul bolupdyrlar. 2 Zähmet gurallary öňki döwürdäki ýaly daşdan bolmagyna galsada, ol has kämilleşipdir. Süňkden we daşdan ýasalan gurallar ýylmanypdyr. Çakmak daşlary dişäp, agaja ýa-da gamyşa geýdirip orak ýasapdyrlar. Oturymly ekerançylyk ilatyň köpelmegine getirýär. Alymlaryň hasaplamaklaryna görä, Jeýtunda düzümi 5-6 adamdan ybarat 35-40 maşgala hojalygy bolupdyr. Onuň jemi ilaty 200-240 adam töwerekleri bolupdyr. Her bir maşgalanyň hojalyk gap-gaçlary, bezeg şaýlary maşgala degişli jaýlarda saklanypdyr. Emma iýmit süýşirintgileri, däne, we ş.m. aýry-aýry maşgala hojalygynyň hususy jaýynda dälde, ähli oba üçin umumy bolan jaýda ýerleşdirilipdir. Şeýlelikde, jeýtunlylaryň zähmeti-de, hojalygy-da umumy bolupdyr. Munuň özi jemgiýeçilik gatnaşygynda enelik urugyna degişlidir. Jeýtundaky ilatyň ýaşaýyş jaýlary palçykdan bolup, esasan bir giň otagdan ybarat bolupdyr. Ýaşaýyş jaýlarynyň gapdalynda hojalyk jaýlary hem ýerleşipdir. Gyzylarbat bilen Mäne-Çäçe oazisi aralygynda Jeýtun medeniýetine degişli, Çopandepe, Togalakdepe (Gökdepe sebitine), Bamy (Bäherden), Çagylly we Monjukly depe (Kaka sebitinde) – jemi 40-a golaý obajyklaryň barlygy anyklandy. Ekerançylyk bilen bir hatarda hojalygyň maldarçylyk pudagy hem öz ornuny tutup başlaýar. Jeýtundan eldeki edilen geçiniň süňki tapyldy. Emma welin et, iýmiti esasan ýabany geçileriň, goýunlaryň keýikleriň we ş.m. hasabyna bolupdyr. 3. Eneolit zamanynyň sungaty we ynanjy. Maddy we ruhy medeniýetiň barha kämilleşmegi adamlaryň estetiki isleglerini hem artdyrypdyr. Palçykdan-toýundan ýasalan gap-gaçlary reňklemek, nagyşlamak, aýal-adam şekilleri (heýkeler), haýwan şekillerini gap-gaçlaryň ýüzüne gara we gyzyl reňk bilen çekmek eneolit döwri üçin häsiýetli zatdyr. Eneolit döwrüniň keramiki önümlerinde häzirki zaman haly nagyşlary köp duş gelýär. Diýmek, türkmen haly sungatynyň kökleri 5-6 müň ýyllyklara uzalyp gidýär. Eneolit zamanynyň adamlarynda güne ynanmak yrymy has mese-mälim duýulýar. Günüň şekillerini beýan edýän tegelek nyşanlar gap-gaçlaryň nagyşlarynyň arasynda-da, aýal şekiliniň (heýkeliniň) budunda hem duş gelýär. Gün şekillerinde görkezilen nyşanlaryň birnäçesi şol zamanyň ekerançylyk kalendary bolaýmagy mümkindir diýen pikir hem bar. Käbir zatlarda, keramikada we möhürleriň ýuzünde adamlaşdyrylan ösümlik şekilleri (fetişizm) örän çylşyrymly halda beýan edilipdir. Beýle ýagdaý diňe bir Türkmenistanyň eneolit zamany üçin häsiýetli bolman, eýsem Ýakyn Gündogar ýurtlarynyň sungaty we ruhy medeniýeti üçin hem häsiýetlidir. Şoňa görä-de, ol şekiller “ömür daragtyny” alamatlandyrypdyr. Omür daragtynyň iň ilkinji agajy hurma agajy diýlip çaklanylýar. Hurma agajy barada, onuň miwesi barada türkmenleriň arasynda henize-bu güne çenli aýratyn dini ynanjyň bardygy ýöne ýerden däl bolsa gerek. Ýagny yslam dinine ynanýan adamlar oraza tutup, agyz beklänlerinde, gün ýaşandan soňra agyzlaryny hurma bilen açsalar, oňa gowulygyň alamaty hökmünde garaýarlar. 3 Eneolit döwürde adamlaryň o dünýä hakynda ynançlary bolupdyr. Olar diňe bir diri gezip ýören adamlar hakynda däl-de, eýsem merhumlar barada hem aladalanypdyrlar Adam ölse-de, onuň ruhy ýaşaýar, ol diri adam ýaly iýmitlenýär diýen düşünje şol zamanyň adamlarynda bolupdyr. Oňa merhumlaryň mazarynda içi azyk, suwuklukly gap-gaçlaryň goýulmagy güwä geçýär. Eneolit zamanynda eýýäm sosial deňsizlik ýüze çykan bolmaga çemeli. Sebäbi käbir merhumlaryň baş ýa-da aýak ujunda 1-2 gap-gaç goýulsa, başga birleriniňkide olaryň telimsi goýlupdyr. Adamlary jaýlamagyň belli bir düzgüni bolupdyr. Olary ýörite gonamçylykda jaýlaman, ýaşalýan ýerlerde, jaýlaryň polunyň aşagynda jaýlapdyrlar. Şeýle etmek bilen olarda ölen adamlaryň täzeden dünýä inmek umytlary boupdyr. Şoňa görä-de merhumlar diri wagtynda ýaşan mekanlaryndan daşlaşdyrylmandyr. Merhumlary büküp jaýlamak usuly giň ýaýrapdyr. Şol zamanyň adamlarynyň düşünjesine görä, adam çagalykda enesiniň içinde nähili ýatan bolsa, ölenden soň hem şeýle halda jaýlamaly diýlip pikir edilipdir. Maşgalada täze bäbegiň – çaganyň bolmagyna ozalky “ölen çaganyň gaýdyp gelmegi” diýlip düşünipdirler. Bu
Load more

Recommended publications
  • Auksion-TUR 27.11.2020.Pdf
    ÜNS BERIŇ! BÄSLEŞIKLI SÖWDA! Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi Türkmenistanyň döwlet eýeçiligindäki desgalary hususylaşdyrmak hakynda kanunçylygyna laýyklykda, döwlet eýeçiligindäki desgalary satmak boýunça bäsleşikli söwdalaryň geçirilýändigini habar berýär. Bäsleşikli söwdalar 2020-nji ýylyň 27-nji noýabrynda sagat 10-00-da Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň jaýynda geçirilýär. Salgysy: Aşgabat şäheriniň Arçabil şaýolynyň 156-njy jaýy. Bäsleşikli söwdada satuwa çykarylýan Türkmenistanyň Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrliginiň, Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň, “Türkmengaz” döwlet konserniniň, “Türkmenhaly” döwlet birleşiginiň, Aşgabat şäheriniň we Ahal, Daşoguz, Lebap hem-de Mary welaýat häkimlikleriniň desgalarynyň sanawy. Desganyň görnüşi, Binalaryň Başlangyç Hususylaşdyrma Desgalaryň ady, № (işiniň ugry, gurlan meýdany, bahasy gyň ýerleşýän ýeri ýyly) (m²) (manat) şertleri Türkmenistanyň Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrliginiň desgalary Balkan welaýaty Balkan welaýat Alyjylar jemgyýetleri birleşiginiň Esenguly etrap Söwda işleri, Hususy eýeçilige 1 Alyjylar jemgyýetiniň Söwda merkezi, Esenguly etrabynyň Esenguly 737,80 1 037 362,90 2008ý. satmak şäheri. Balkan welaýat Alyjylar jemgyýetleri birleşiginiň Serdar etrap Alyjylar Ammar, Hususy eýeçilige 2 jemgyýetine degişli Ammar binasy, Serdar şäheriniň G.Meretjäýew 578,80 89 024,40 1979ý. satmak köçesiniň 9-njy jaýy. Balkan welaýat Alyjylar jemgyýetleri birleşiginiň Bereket etrap Jemgyýetçilik iýmiti, Hususy eýeçilige 3 Alyjylar jemgyýetiniň “Gülüstan” restorany, Bereket şäheriniň 1000,10 302 536,80 1976-2008ý. satmak H.Babaýew köçesi. Lebap welaýaty «Lebap» döwlet lomaý-bölek söwda firmasynyň Söwda merkezi, Söwda işleri, Hususy eýeçilige 4 569,00 35 130,00 Gazojak şäheriniň «Sazakino» demir ýol bekedi. 1978ý. satmak Lebap welaýat Alyjylar jemgyýetleri birleşiginiň Köýtendag etrap Söwda işleri, Hususy eýeçilige 5 alyjylar jemgyýetiniň Bazarly söwda merkezi, Köýtendag etrabynyň 632,90 1 787 889,60 2013ý.
    [Show full text]
  • Türkmenstatyň Ýerli Statistika Edaralary Boýunça Düzümi
    Salgylarymyz t/b Sebitler Indeks we edaranyň Telefon belgileri ýerleşýän ýeri Aşgabat şäheri 1 Türkmenistanyň Statistika 744000 Arçabil (99312) 39-27-44 baradaky döwlet komiteti şaýoly, 100 jaý 2 Aşgabat şäheriniň statistika 744000 Magtymguly (99312) 94-28-06 müdirligi şaýoly, 72 jaý 3 Büzmeýin etrabynyň statistika 744000 Magtymguly (99312) 94-22-52 müdirligi şaýoly, 72 jaý Ahal welaýaty 1 Ahal welaýatynyň statistika 745205 Ahal müdirligi welaýaty, Ak bugdaý (99312) 57-43-58 etraby, Halklaryň dostlygy köçesi, 2 jaý 2 Ak bugdaý etrabynyň statistika 745205 Ahal bölümi welaýaty, Ak bugdaý etraby, Änew (993137) 34-6-15 şäherçesi, Watan köçesi, 1 jaý 3 Gökdepe etrabynyň Statistika 745190 Ahal bölümi welaýaty, Gökdepe (993132) 4-08-48 şäheri, Ataýew köçesi, 4 jaý 4 Kaka etrabynyň statistika bölümi 745340 Ahal welaýaty, Kaka (993133) 31-4-90 etraby, Kaka şäheri 5 Tejen şäheriniň statistika bölümi 745360 Ahal welaýaty, Tejen (993135) 4-83-54 şäheri, Häkimlik köçesi, 23 jaý 6 Tejen etrabynyň statistika 745360 Ahal bölümi welaýaty, Tejen etraby, Altyn asyr (993135) 4-61-59 şäheri, Türkmenbaşy köçesi, 3 jaý 7 Babadaýhan etrabynyň 745380 Ahal statistika bölümi welaýaty, (993136) 3-21-84 Babadaýhan şäheri, Gülzar köçesi, 2 jaý 8 Bäherden etrabynyň statistika 745180 Ahal bölümi welaýaty, Bäherden (993131) 21-9-36 şäheri, Ýaşlyk köçesi. 6 jaý 9 Sarahs etrabynyň statistika 745250 Ahal (993134) 21-1-90 bölümi welaýaty, Sarahs şäheri, Niýazow köçesi, 4 jaý Balkan welaýaty 1 Türkmenbaşy şäheriniň 745100 Balkanabat (800222) 6-97-12 statistika bölümi şäheri,
    [Show full text]
  • 8 Conscientious Objectors Jailed in 2021, UN Special Procedures
    Table of Contents • 8 conscientious objectors jailed in 2021, UN special procedures ignored • Police detain, threaten, swear at Muslims • Five conscientious objectors jailed in two days • Conscientious objector jailed, awaiting second trial 8 conscientious objectors jailed in 2021, UN special procedures ignored On 16 March the regime jailed another conscientious objector to military service for two years, the eighth such 2021 jailing. Like six of the other 2021 jailings, 21-year-old Jehovah's Witness Rasul Rozbayev is being punished for the second time on the same charges. The jailings ignore a December 2020 appeal by four UN special procedures. A March 2020 regime report to the UN insisted that defending the country "is the sacred duty of every citizen". By Felix Corley Forum18 (19.03.2021) - https://bit.ly/3rk2w53 - On 16 March, a court in the northern Dashoguz Region jailed 21-year-old Jehovah's Witness conscientious objector Rasul Rozbayev for two years in an ordinary regime labour camp for refusing compulsory military service. This is his second sentence on the same charges. He is the eighth conscientious objector known to have been jailed so far in 2021. All these prisoners of conscience had offered to perform an alternative civilian service, but Turkmenistan does not offer this. The regime has rejected repeated United Nations (UN) calls to introduce a genuinely civilian alternative service (see below). Forum 18 tried to find out why prosecutors bring cases to punish these prisoners of conscience such as Rozbayev, who cannot perform military service on grounds of conscience but are ready to perform an alternative, civilian service.
    [Show full text]
  • Turkmenistan 2015 Crime and Safety Report
    Turkmenistan 2015 Crime and Safety Report Product of the Research & Information Support Center (RISC) The following is based on open-source reporting. April 29, 2015 Overall Crime and Safety Situation Crime Rating: Medium Crime Threats Crimes of opportunity against foreigners, who are often perceived as wealthy, occur. Petty thieves tend to operate on buses during rush hour and in crowded environments (bazaars). In 2014, RSO saw an increase in the number of aggressive beggars outside Yimpash and other markets. Well-dressed foreigners, especially those driving cars with commercial (yellow) or diplomatic (blue) license plates are regularly targeted. Violent crimes, to include rape and murder, occur. Unofficial sources claim that the murder rate in Ashgabat is about one per week. Violent crimes are often linked to the trade and use of narcotics and tend to involve the local population, as opposed to foreigners. Two cases of rape are alleged to have occurred in late 2013. Despite widespread rumors, police apparently had adequate evidence against the subject indicating he was the perpetrator. Women in isolated surroundings may be at an increased risk for harassment and/or assault. Residential break-ins and burglaries have been reported in Ashgabat, spurred in part by the knowledge that many residents keep cash at home. For example, an apartment in a generally safe neighborhood where the American housing compound is situated was burglarized in late 2013. The criminals rang the apartment doorbell; a female victim opened the door, and they held her at knife-point while stealing approximately U.S.$300,000 that was stored in a safe.
    [Show full text]
  • Garaşsyzlyk 2007 I. № 9126 Aşgabat Ş. Raıatlaryň Türkmen
    TÜRKMENISTANYŇ PREZIDENTINIŇ K A R A R Y «17» Garaşsyzlyk 2007 ý. № 9126 Aşgabat ş. Raýatlaryň Türkmenistanyň serhet sebitine gelmeginiň we onda bolmagynyň kadalaryny hem-de Türkmenistanyň serhet gözegçiligi zolagynda serhet düzgüniniň kadalaryny tassyklamak hakynda (Türkmenistanyň Prezidentiniň namalarynyň we Türkmenistanyň Hökümetiniň çözgütleriniň ýygyndysy, 2007 ý., № 10, 763-nji madda) Türkmenistanyň Döwlet serhediniň goralyşynyň ygtybarlylygyny ýokarlandyrmak, raýatlaryň serhet sebitinde geçmegine gözegçiligi tertipleşdirmek maksady bilen, şeýle hem «Türkmenistanyň Döwlet serhedi hakyndaky» Türkmenistanyň Kanunyna we Türkmenistanyň Prezidentiniň 2007-nji ýylyň Gorkut aýynyň 13-inde çykaran 8819-njy kararyna laýyklykda, karar edýärin: 1. Raýatlaryň Türkmenistanyň serhet sebitine gelmeginiň we onda bolmagynyň kadalaryny; Türkmenistanyň serhet gözegçiligi zolagynda serhet düzgüniniň kadalaryny tassyklamaly (goşulýar). 2. «Türkmenistanyň serhet kontrollygy zolagynda Serhet düzgüniniň kadalaryny we Türkmenistanyň serhet zonasyna gelmegiň hem-de onda bolmagyň kadalaryny tassyklamak barada» Türkmenistanyň Prezidentiniň 1994-nji ýylyň Ruhnama aýynyň 26-synda çykaran 1952-nji kararyny; «Türkmenistanyň Prezidentiniň käbir kararlaryna üýtgetmeler girizmek hakynda» Türkmenistanyň Prezidentiniň 1997-nji ýylyň Gorkut aýynyň 28-inde çykaran 3264-nji kararynyň (Türkmenistanyň Prezidentiniň namalarynyň we Türkmenistanyň Hökümetiniň çözgütleriniň 1997-nji ýyldaky 7-nji ýygyndysynyň 5853-nji maddasy) 2-nji, 3-nji we 4-nji bölümlerini; «Türkmenistanyň
    [Show full text]
  • Zan Naselenia.Pdf
    HORMATLY RAÝATLAR! Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň ýerlerdäki zähmet we ilatyň iş bilen üpjünçiligi edaralary kärhanalaryň, guramalaryň we edaralaryň şu aşakdaky hünärler boýunça işe çagyrýandygyny SIZIŇ DYKGATYŇYZA ÝETIRÝÄR (2020-nji ýylyň awgust aýynyň 1-na berlen maglumatlaryň esasynda taýýarlandy) Teklip edilýän hünärleriň atlary Habarlaşmak üçin Başlangyç we orta Beýleki hünärler salgymyz we telefon Ýokary bilim boýunça hünär bilimi boýunça belgilerimiz boýunça AŞGABAT ŞÄHERI BOÝUNÇA Bagtyýarlyk etrabynda maşgala lukman, ylmy işgär, elektrik, maşgala artist, režissýor, rus dili, şepagat uýasy, tikinçi, işçi, dokmaçy, iňlis dili, himiýa, aýdym-saz artist, suratkeş- ofisiant, bug Aşgabat şäheriniň mugallymlary, tehniki bezegçi, terbiýeçi- gazanlarynyň işgäri, Bekrewe köçesiniň 25-nji howpsuzlyk inženeri, usulçy, abatlaýjy, tehnik, garawul, işçi, jaýy, tel: 37-46-71 konsertmeýster, tälimçi, arhiwarius, operator, tämizleýji repetitor sürüji Berkararlyk etrabynda hasapçy, buhgalteriň maşgala şepagat orunbasary, terjimeçi, iş uýasy, dolandyryjy, menejer, elektrokebşirleýji, drama artisti, oýun goýujy santehnik, abatlaýjy işçi, satyjy, bezegçi, režissýor, maşgala, berhiz, elektrik, sürüji, I-nji bagban, Aşgabat şäheriniň entomolog, prowizor, derejeli oýunçy, howalandyrmaçy, Bekrewe köçesiniň 25-nji farmasewt lukmanlary, elektromehanik, bejeriji, ofisiant, jaýy, tel: 37-46-67 dizaýner, rus dili, iňlis dili, elektromontýor, tok garawul, dizelçi matematika, taryh, fizika, üpjünçilik tehnigi, informatika
    [Show full text]
  • Hormatly Raiatlar!
    HORMATLY RAÝATLAR! Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň ýerlerdäki zähmet we ilatyň iş bilen üpjünçiligi edaralary kärhanalaryň, guramalaryň we edaralaryň şu aşakdaky hünärler boýunça işe çagyrýandygyny SIZIŇ DYKGATYŇYZA ÝETIRÝÄR! (2019-njy ýylyň ýanwar aýynyň ahyryna berilen maglumatlar esasynda taýýarlandy) Teklip edilýän hünärleriň atlary Habarlaşmak üçin Başlangyç we orta Beýleki hünärler salgymyz we telefon Ýokary bilim boýunça hünär bilimi boýunça boýunça belgilerimiz AŞGABAT ŞÄHERI BOÝUNÇA Büzmeýin etrabynda rus dili, aýdym-saz, zergär, aşpez, ofisiant, naharhana Aşgabat şäheriniň Oguz fizika, logoped administrator, çap işçi, aşpeziň han köçesiniň mugallymlary, hirurg, ediji, artist, prorab, kömekçisi, 8-nji jaýy diş, maşgala telewizor ussasy, bagban, ýükçi tel: 33-07-39 lukmanlary, sazanda- elektrik, kebşirleýji konsertmeýster, illýustrator Bagtyýarlyk etrabynda iňlis, ýapon dili elektrik, laborant, ofisiant, işçi, Aşgabat şäheriniň mugallymlary, lukman, maşgala şepagat dokmaçy, süpüriji, Seýitnazar Seýdi inžener, hasapçy, ylmy uýasy, sürüji, betonçy köçesiniň 3-nji jaýy, işgär, suratkeş, arhiwarius, uçar tel: 92-23-98 režissýor, hukukçy, mehanigi, programmist, uçarman, elektromontýor, tehnolog abatlaýjy, traktorçy Berkararlyk etrabynda informatika, iňlis dili sürüji, laborant, dizelçi, tikinçi, Aşgabat şäheriniň mugallymlary, kebşirleýji, abatlaýjy, işçi, bagban, Seýitnazar Seýdi trawmatolog-ortoped, maşgala şepagat süpüriji köçesiniň 3-nji jaýy, oftalmolog, uýasy, terbiýeçi, tel: 92-24-07 patalogoanatom,
    [Show full text]
  • 01. Auksion-TUR 28.10.2020.Pdf
    ÜNS BERIŇ! BÄSLEŞIKLI SÖWDA! Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi Türkmenistanyň döwlet eýeçiligindäki desgalary hususylaşdyrmak hakynda kanunçylygyna laýyklykda, döwlet eýeçiligindäki desgalary satmak boýunça bäsleşikli söwdalaryň geçirilýändigini habar berýär. Bäsleşikli söwdalar 2020-nji ýylyň 28-nji oktýabrynda sagat 10-00-da Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň jaýynda geçirilýär. Salgysy: Aşgabat şäheriniň Arçabil şaýolynyň 156-njy jaýy. Bäsleşikli söwdada satuwa çykarylýan Türkmenistanyň Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrliginiň, Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň, “Türkmengaz” döwlet konserniniň, “Türkmenhaly” döwlet birleşiginiň, Türkmenistanyň Dokma senagaty ministrliginiň, Türkmenistanyň Döwlet haryt-çig mal biržasynyň, Daşoguz, Lebap we Mary welaýat häkimliginiň desgalarynyň sanawy. Desganyň görnüşi, Binalaryň Başlangyç Hususylaşdyrma Desgalaryň ady, № (işiniň ugry, gurlan meýdany, bahasy gyň ýerleşýän ýeri ýyly) (m²) (manat) şertleri Türkmenistanyň Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrliginiň desgalary Balkan welaýaty Balkan welaýat Alyjylar jemgyýetleri birleşiginiň Esenguly etrap Söwda işleri, Hususy eýeçilige 1 Alyjylar jemgyýetiniň Söwda merkezi, Esenguly etrabynyň Esenguly 737,80 1 037 362,90 2008ý. satmak şäheri. Balkan welaýat Alyjylar jemgyýetleri birleşiginiň Serdar etrap Alyjylar Ammar, Hususy eýeçilige 2 jemgyýetine degişli Ammar binasy, Serdar şäheriniň G.Meretjäýew 578,80 89 024,40 1979ý. satmak köçesiniň 9-njy jaýy. Balkan welaýat
    [Show full text]
  • Report on Results of National Representative Survey of Progress in Elimination of Iodine Deficiency in Turkmenistan Through Universal Salt Iodization
    MINISTRY OF HEALTH AND MEDICAL INDUSTRY OF TURKMENISTAN Research and Clinical Center for Mother’s and Child’s Heath (MCH Center) named after Gurbansolan-edghe UNICEF Representative Office in Turkmenistan REPORT ON RESULTS OF NATIONAL REPRESENTATIVE SURVEY OF PROGRESS IN ELIMINATION OF IODINE DEFICIENCY IN TURKMENISTAN THROUGH UNIVERSAL SALT IODIZATION Ashgabat 2004 2 CONTENT 1. Introduction 2. Materials and Methods 4 3. Results and their discussion 4. Conclusion Annex 1 ABSTRACT In January-March 2004 a national epidemiological representative 30 cluster, school-based survey of 879 schoolchildren aged 8-10 was carried out covering all administrative districts of the country (velajat). The survey was performed based on UNICEF. WHO, ICCIDD guidelines: “Assessment of iodine deficiency disorders and monitoring their elimination” (2001). The objective of this survey was to evaluate the progress in elimination of iodine deficiency in Turkmenistan through universal salt iodization. Results of this survey confirmed adequate level of iodine nutrition of Turkmenistan population on the entire territory of the country. This was achieved by universal availability of quality iodized salt that was found in 100% of the surveyed households. Median urinary iodine level (170 mcg/l) for the national sample was in the safe range (100-300 mcg/l) recommended by WHO, UNICEF and ICCIDD, and proportion of samples with iodine levels below 100 and 50 mcg/l were significantly below recommended thresholds. This report has been prepared by the staff of Research and Clinical Center for Mother’s and Child’s Health (MCH Center) named after Gurbansolan-edghe (Director – Ch. Nazarov) of the Ministry of Health and State Sanitary Epidemiological Inspection of the Ministry of Health (Head – A.
    [Show full text]
  • Turkmenistan: Gesellschaft, Wirtschaft Und Alltagsleben
    Turkmenistan: Gesellschaft, Wirtschaft und Alltagsleben Kameltreiber mit Kamelen in der turkmenischen Wüste. Hendrik Meurs DLR Projektträger Bonn Gießen, 2020 1 Zusammenfassung Im Süden Zentralasiens gelegen, gilt Turkmenistan als einer der verschlossensten Staaten der Welt. Etwa 90 bis 95% des Landes beherrscht die Karakum Wüste. Turkmenistan verfügt über die viertgrößten Gasreserven der Welt, deren Export die ökonomische Grundlage des allein auf die Machterhaltung des Präsidenten gerichteten politischen Systems bildet. Basierend auf einer Vielzahl öffentlich zugänglicher sowie bisher unveröffentlichter Daten zeichnet der Bericht ein aktuelles Bild von Staat, Wirtschaft, Gesellschaft und Alltag Turkmenistans. Redaktionsschluss des vorliegenden Berichts: 15. Juni 2019. Vorwort Die vorliegende Studie ist das Ergebnis einer langjährigen Beschäftigung des Verfassers mit dem Staat und der Gesellschaft Turkmenistans. Laufend aktualisiert standen die hier zusammengetragenen Informationen der interessierten Öffentlichkeit bisher im Rahmen des Länder-Informations-Portals der Deutschen Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH zur Verfügung. Um diese einzigartige Dokumentation über eines der unbekanntesten Länder der Erde dauerhaft zugänglich zu halten, veröffentlicht sie die Gießener Elektronische Bibliothek als Forschungsbericht. Ich wünsche mir, dass sie einer breiteren Öffentlichkeit zur Information dient und die weitere wissenschaftliche Beschäftigung mit Turkmenistan anregt. Prof. Dr. Martin Petrick Zentrum für internationale
    [Show full text]
  • 2 5 MARS 2019 N W^ REGISTRATIO CARD
    ITH 0156500008 2 5 MARS 2019 Translated from Turkmen language N w^ REGISTRATIO CARD of thé élément of Intangible Cultural Héritage ofTurkmenistan in thé National Inventory Form Name of thé élément: Dutar making craftsmanship and traditional music performing art combined with singing Registration No (Division:Subdivision:branch): (4. 1. 5.4)+(3. 1. 1. 1)+(3. 1. 2)+(1. 1. 1-2) Note: 4. Traditional Craftsmanship: 4. 1.5.4- Dutar and other musical instruments making; 3. Traditional performing arts including: 3. 1.1. 1- Dutar music; 3. 1.2 -Bagshyperforming art l. Oral expressions including: 1.1. 1- Dessans; 1.1.2-Epics l. Identification of thé élément 1. 1. Name of thé élément, as Dutar yasamak senedi we bagsyçylyk sungaty used by community or grou concerned 1.2. Community concerned Communities include thé following of 3 interrelated groups concemed with thé nominated élément: l. Traditional dutar maker craftsmen. Individuals concemed are: Mr. Khojamgulyev N. (1959), Mr. Amansakhedov M.(1943), Mr. Nurmuradov A. (1958), Mr. Magtymberdiyev D. (1981)- ail from Akhal velayat. Mr. Orazmukhammedov 0. (1962) - from Balkan veîayat, Mr. Annayev 0. (1962) -from Dashoguzvelayat. Mr. Gutlyev Ch. (1950), Mr.Saparov Ch. (1950), Mr. Jumayew B. (1957)- ail from Lebapvelayat and Mr. Hummuyev 0. (1974), Mr. Sadykov 0. (1951), SadykowG. (1980), Sadykow D. (1987), Chopanow T. (1964), Wellayev B., (1964), Shukurov G. (1973), Mr. GurbangeldiyevB. (1966), Mr. Gokov K. (1951), Mr. NurlyyewN. (1971) - ail from Mary velayat. Performers of traditional turtanen dutar's music named as a "dutarchy" and turkmen music accompaniedby singing as a "bagshy" are professional practitioners and amateurs.
    [Show full text]
  • Hormatly Raiatlar!
    HORMATLY RAÝATLAR! Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň ýerlerdäki zähmet we ilatyň iş bilen üpjünçiligi edaralary kärhanalaryň, guramalaryň we edaralaryň şu aşakdaky hünärler boýunça işe çagyrýandygyny SIZIŇ DYKGATYŇYZA ÝETIRÝÄR! (2021-nji ýylyň iýun aýynyň ahyryna berilen maglumatlar esasynda taýýarlandy) Teklip edilýän hünärleriň atlary Habarlaşmak üçin Ýokary bilim boýunça Başlangyç we orta Beýleki hünärler salgymyz we telefon hünär bilimi boýunça boýunça belgilerimiz AŞGABAT ŞÄHERI BOÝUNÇA Bagtyýarlyk etrabynda terbiýeçi-usulçy, rus şepagat uýasy, tikinçi, işçi, galypçy, Aşgabat şäheriniň dili, aýdym-saz elektrik, kebşirleýji, suwagçy, kerpiç Bekrewe köçesiniň 25- mugallymlary, maşgala sürüji, operator BSU örüji, brigadir, nji jaýy, lukmany, artist, santehnik, tel: 37-46-71 režissýor, balet boýunça betonçy, ammarçy, repetitor, baletmeýster, gurnaýjy, operator, konsertmeýster, ylmy tam süpüriji, işgär, tansçy, inžener- dokmaçy elektrik, inžener- gurluşykçy Berkararlyk etrabynda iňlis dili, rus dili, topograf, şepagat işçi, bezegçi, Aşgabat şäheriniň aýdym-saz uýasy, ýeňil, ýük dokmaçy, Bekrewe köçesiniň 25- mugallymlary, akuşer- göteriji awtoulag santehnik, granitçi, nji jaýy, ginekolog, rentgenolog, sürüjileri, kebşirleýji, mermerçi, bagban, tel: 37-46-67 berhiz lukmanlary, slesar-elektrik, howalandyrma farmasewt, buhgalter- kompýuter bejeriji ussa, ykdysatçy, ylmy işgär, tehnikalaryna hyzmat garawul, dizelçi, menejer, iş dolandyryjy, ediji ussa, 1-nji tam süpüriji inžener-programmaçy, derejeli oýunçy,
    [Show full text]