Şehrimiz Çanakkale Kitabımız
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ŞEHRİMİZ ÇANAKKALE ŞEHRİMİZ ÇANAKKALE YAZARLAR 1. VE 2. ÜNİTELER 3, 4 VE 5. ÜNİTELER Ömer Faruk EVİRGEN Ünzüle ULUS AVCI Jülide ÖZKAN Volkan SULANÇ Melike VELİOĞLU Elif DEMİR DENİZ Yeliz DEMİROĞLU ŞEHRİMİZ ÇANAKKALE KATKI SAĞLAYANLAR 1. VE 2. ÜNİTELER 3, 4 VE 5. ÜNİTELER DİL UZMANI Dr. Necdet SUBAŞI Elif DEMİR DENİZ Dr. Hasan TAŞÇI Serpil KALKAN Dr. Yaşar YEŞİLYURT Mehmet GÜMÜŞ Vedat SÖYLEYİCİ GÖRSEL TASARIM Muhammet Esat ŞENGÜL Serpil KILIÇ İbrahim YASAK İbrahim BAYRAK Hasan Tahsin YAZICI GÖRSEL TASARIM Serpil KILIÇ İbrahim BAYRAK İSTİKLÂL MARŞI Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı: Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: O benimdir, o benim milletimindir ancak. Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda! Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl. Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda, Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl. Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda. Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Ruhumun senden İlâhî, şudur ancak emeli: Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli. Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Bu ezanlar -ki şehadetleri dinin temeli- Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli. Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Her cerîhamdan İlâhî, boşanıp kanlı yaşım, Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, Fışkırır ruh-ı mücerret gibi yerden na’şım; Medeniyyet dediğin tek dişi kalmış canavar? O zaman yükselerek arşa değer belki başım. Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın; Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Doğacaktır sana va’dettiği günler Hakk’ın; Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl; Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyyet; Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl! Mehmet Âkif ERSOY GENÇLİĞE HİTABE Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini, ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir. Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere, memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini, müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde harap ve bîtap düşmüş olabilir. Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen, Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur. Mustafa Kemal ATATÜRK Mustafa Kemal ATATÜRK İÇİNDEKİLER ÜNİTE-1 ŞEHİRLERİN HİKAYESİ ....................................................................................................8 BİRLİKTE YAŞAMANIN GEREKLİLİĞİ ................................................................................10 ŞEHRİ TANIYORUZ ....................................................................................................................13 ŞEHİR VE MEDENİYET .............................................................................................................16 ŞEHİRLE İLİŞKİMİZ ..................................................................................................................19 ÜNİTE-2 ŞEHİRDE YAŞAM ..............................................................................................................21 ŞEHİR VE SOSYAL YAŞAM .......................................................................................................23 MEDENİ YAŞANTININ GEREKLERİ ......................................................................................25 ŞEHRİN FIRSATLARI VE RİSKLERİ ......................................................................................27 ENGELSİZ YAŞAM ......................................................................................................................33 ŞEHİRDEKİ DİĞER CANLILAR ..............................................................................................35 ÜNİTE-3 ŞEHRİMİ TANIYORUM ....................................................................................................37 ŞEHRİMİZİN COĞRAFYASI .....................................................................................................39 YAŞANILAN ŞEHİRDE İNSAN DOĞA İLİŞKİSİ ....................................................................49 ŞEHRİMİZİN DEMOGRAFİK YAPISI .....................................................................................54 ŞEHRİMİZDE KARŞILAŞILABİLECEK DOĞAL AFETLER .............................................60 KALE-İ SULTANİYE’DEN ÇANAKKALE’YE ........................................................................64 ÇANAKKALE TARİHİ ................................................................................................................67 ŞEHRİMİZİN KOMŞULARI.......................................................................................................74 ÜNİTE-4 ŞEHRİMİZ ÇALIŞIYOR ...................................................................................................77 ŞEHRİMİZDE EKONOMİ ..........................................................................................................79 ŞEHRİMİZDE ZANAAT ..............................................................................................................92 ŞEHRİMİZDE TURİZM ............................................................................................................100 ŞEHRİMİZDEKİ ULAŞIM İMKÂNLARI ...............................................................................119 ÜNİTE-5 ŞEHRİMDE BEN...............................................................................................................125 ŞEHRİMİZDE KÜLTÜR VE SANAT .......................................................................................127 ÇANAKKALE’NİN TARİHİ VE KÜLTÜREL MİRASI ........................................................134 ŞEHRİMİZİN YETİŞTİRDİĞİ KİŞİLER ................................................................................143 ÇANAKKALE KÜLTÜRÜ .........................................................................................................147 ŞEHRİMİZE ÖZGÜ YÖRESEL DİL ÖZELLİKLERİ ...........................................................161 ÇANAKKALE’DE MEDYA .......................................................................................................164 ÇANAKKALE’DE MÜZİK ........................................................................................................165 ŞEHRİMİZİN ÖNEMLİ GÜNLERİ .........................................................................................168 ŞEHRİMİZDE SOSYAL VE KÜLTÜREL FAALİYETLER ..................................................176 ŞEHRİMİZDE SPOR ..................................................................................................................178 1-2. ÜNİTELER KAYNAKÇASI ......................................................................................................180 3-4-5. ÜNİTELER KAYNAKÇASI ...................................................................................................181 3-4-5. ÜNİTELER GENEL AĞ KAYNAKÇASI .............................................................................182 GÖRSEL KAYNAKÇA ......................................................................................................................184 ÜNİTE 1. ŞEHİRLERİN HİKAYESİ • BİRLİKTE YAŞAMANIN GEREKLİLİĞİ İSTANBUL MEDİNE PARİS • ŞEHRİ TANIYORUZ ÇANAKKALE KURTUBA • ŞEHİR VE MEDENİYET • ŞEHİRLE İLİŞKİMİZ GÖRSEL OKUMA KILAVUZU Birlikte Yaşam Tarih Öncesi Dönemler Eski Medeniyet ve Şehirler İSTANBUL MEDİNE Şehir ve Medeniyet PARİS ÇANAKKALE KURTUBA Şehir ve Medeniyet Şehirle İlişkimiz Görsel okumanın kullanımı: Eski medeniyet ve şehirleri simgeler. “Eski Medeniyet ve Şehirler” konusunda olduğumuzu gösterir. 9 1. ÜNİTE ŞEHİRLERİN HİKAYESİ BİRLİKTE YAŞAMANIN GEREKLİLİĞİ Bir yolcu gemisi aniden kopan bir fırtınanın etkisiyle parçalanır ve dalgalar geminin içindeki yolculardan birini sürükleyerek adaya kadar götürür. Yolcu, kendisiyle birlikte kıyıya sürüklenen sandıklardaki yiyecek ve çeşitli eşyalarla hayatta kalma mücadelesi verir. Yolcu günler geçtikçe yaşadıklarını sandığın birinden çıkan deftere not eder. Şimdi onun yazdığı notlara göz atalım: • Kendime geldikten sonra adayı baştan sona dolaştım. Hiçbir insana rastlamadım. Galiba uzun bir süre bu ıssız adada tek başıma yaşamak zorunda kalacağım.