A T R A ST N D L A R O I J K E D T . Z E A A R R S T T E S N D N TY J EU O T L E A R E A Z N L B O O J L O T O U AS U D A S A O G T V E T E S T S L N A R S H P A

A U

E L N A

I S N O T

T . R S T R .

N A K O N I A N

N K L I JK E BA A N T

AN L A . N A R A A SLA

B N I

LA A R D OR E A T L K E L T F IJ R E H O L R S T U R K AV O R IN S S D F L O N E A N R È O N K OU R Z R E D A A AA T Z R . L A L TR E A N O N - I R S P T N E

N T I E L U I P A S - U

E A D R D D M N T

N G I D A A E R EG A Noordzee A L D M EW T E G U T U L R E S A R T LD ET L B E N U T P K E A IQ S I

I N V R N

I C L I T E W A N A F A E S F E

R S

U L E S A R R A A A IN T R N E W K O T O A O D

E S G A E U I C B . L O - . IL .

Z O H R S TL A S N R É S M D É T T O N S T R T A A

T . S S R M V Z E O N R F R I N SP

. E . L G U W L D E - N N I EN U V

K U R S E A L I

H A D E S A A

A L - L N L L A A

E E N IN B LE H . L A A P A R T U

T N R

C A E S

O -

A J - O

N S - A

A . N E N

V

C I K E N

R W UR S L I N

E N A - E G A A

T L L A A N U V G . D

C O N R

S B G Z A A N E S C E L R O W

R

GE W

A T M T I N O .

R T

AT - E O S . H R A T

A I

T N S S G E R T L O E K V S N K S T N T B P E L S I N O B O R T R E IJ O SQ D A PS N U A T T T R E A A R D A M E S - W . A S A RE N ED O E T A I E EN A L A A O A N T E I Z D L L O U X V A T A N R A - LA A N M G A A T D L U T - E RA K BA . N E S O J N T D TR E R R L A U L G S T S S I A S B E O A E I H J E R P S T J E L A . M E R N A R L E C - N D K W S R G R V N S L A A P W E A G A P

J G R K S H . O IE I T A O R I F A O

N R U TRAA T T Z O N T U Z E I K E N S - A H G L E T NT K R

D. E N N V P I N N G R L A A N I . A E A D L - ALBERT A W I LA N E R A N B L I E H L T N N A E C K - R K Y S L A T G S D GINN O A N . G - L S A G I N AN N W R DI I U C KU V E R D E W E A N N K T E . I I

I W EZ E O R U E M N U S S K T D I E W T G N TT D N N N E

E O A V E

A I N TENS A S N

P R O F O R O N TR S S

S AA N L A T M L A LA G S N

E T N ES

PLAN S N . A J - A

NELAAN R - A E A B AT N F R L L T A N LA L E A SO

IN E U A L T I E N A R A I L R E K G GRAS L V S R L S B K V . S A L A E T ES

N S E M C A N T H E S A LA I O ER N SA A W J N O T R . . D E K B S J N N . N O R E E E AAN P L E VIE R W R K L M L I L T A A B O N N E S L A H O E E LA A P T R C P IA S N E C. S B R XIN T N I L F E UL O I E E N E T L A S W R S C G N G T . A L A S OE H O L N S P C P E E A N A L N R A E N R H I A E T N W Z C - A N I N A K- A A T N D L S A F N R L L A A A E A E A A B LA Z N A L A G A K R LEKKE R - RA Y A N E B T N N L N- H T A E - ZE - A E R AN AA RO ST N- L V I I N L - A G A A T L E W L S A S G N O N TR . A DU A J E H S N AE A N T E P F A T

I A A L .

L V I O O D A A N R EN N T

P O A S T W UELI A O A S

U L P - RIST UL R Z T EE Q T A R R É

H TE E T E S G E - C N L E N S RL T

G R A R D P L N E J A C A N D I N K S T H O N A R GEVA E RTLN . A BO E C L R G TE NR P L N. M E U - R E R S S O H S K L IM L L I A K R A R S E E E A A T OO HE - O P D S T Y I J T L R A N T R E B UGE A UDLAAN K A O O B K S E D S S . N T I SINT- R A I N A R L . O A U P L R U A A KL I J K E N N B A A N N D L G N H R Z N I N A N N T E - T N U H E D L A I E N I S IDESBALD O N K N S S T A - A R E A K L E U N T L I L A N U L L E P . L A S T A N N A A N S AN A A . AA I I A A N N NLA P P A S N K L T L J AA R DE A J A L A A IS O - T S K E T . I D LAAN D N L LAAN M N

K HR AR N A A E W R W. C U N U J A R L

I - A D E R RE P O B A

- B U S S T E N I A R R R M T E HE N SLAA - E N .

E T U I L N I E C T NT N . V L E C L A US Z NI P A RI R . O A O

Y M S NHOUTTE LN. E- N E A. V A P M U LM N N A E I A R T - H E - A T N E U

R M D IN J O BR A N U M AA K N A S N O N T L I R I G L E I A LAAN É A K E F N MAN- O D S E M UM N F R . A L A O NI DE D N A L G

- L E S A N A G ' H AN G L N N G A A B KO - P A EN L

N O K I O . U D D E J O G LA A MI ARCE I O N B

J K K ERS- D W M O E N I H NS A A N

L A AN A R N N R O O V E RL A K P A E A A K L Y S I N AN L SMEY R S L J A PY

N E A S A B N KR

KO L L E - BOUDEW A N L A B D I J S T RA A T S T W E N O S L H

R E M E N N E DILL G AN . A T

A A S T N . A A L N LA IN A L - LN A L L V

E T IE R A S S E

L N NI N- T R K E A L DU E N A N E N A R

P U T TE UR T E E E Z T J S Z . NO EL I O N NIGE A A R S U S P H

PRIN S T A N O O W A S- R N C EY R N LE H A R ES L LA L S E R E R E AA A N P ENW. L T D

I A K Z E N E . N A J N O E T L A N I W - E AA A N N

R

AP R - N S DL - L L - N N T T

E T N A

T A TR D S I R A

B E OO NI N R N E CA E NKRANS R DDUIN D KR EJ N OO

- ERELAA S ST

E F E E I G A A - N DUIN U I N E I EM YT T AV E T

ADEZEN NAZY D I O L . PLEI R

POOT N LV N N A A L N L G A P E T L A O H HE R J E R P A BE N S M E OLFSTR U U L N L R A E G DR EB IU L F A - A T S . KL

A A S T U D BERT P A U L A L E D E L V L A A N N O

AL A U X L A A N A L UX R H

A A PA . A J A AN N N Z S A

P O O R T L A A L A A N A D UI NEN W T E GE N D HC R

U H E N N O O E NI WA L - O L A KUNS L N R ED E C EA N F A N N - T . I M . G V S A T E ES M K L A A M E S T R A L E N L L R O A N D . H E G E R P L N .

STRAATM NAARSL N A D N SN A N A A T E

IJ E L V N A I V

N N E J L A N T .

WALCKIER TS T I A M VA G R - G W R WE

N L KINONLAA W E STRAAT A R E L E NI N A D E S L O A A OB I L O N K N G L R P N A T TR . R O AA M S S L O K

L D S E R K A T N S T R . N JK W I L L E M T B E G DI N O W Erfgoedgids L A P A N N E - E L S S C H O T - A N R E E K EE . BE E R A A N O R R H O

12 architecturale pareltjes Z I I FR L D L IT AN N - A T U L O L A L

in de Dumontwijk van De Panne A A N N D F WE A VA B

Z E K D A A R E G A D D ER A Y O

G U N KOKSIJDE LA J I L R . I - N D

N K EIN N A A L A M AN W AN L E

HA E

E

STRA A N . - N CP P R M LM STR. L D ' A L A A N M A R I

SUZANNE- E

E N De bouwstijlen in de Dumontwijk EELA

E Ontstaan en ontwikkeling E - T S A N- Z O TO J O S É S T T

E R LI A WE R

VISS T I S T E R - A

SL N L A A N van de Dumontwijk A A T U . R A

LN O Z

L G 4 EL N Z Op initiatief van Pedro Ollevier, directeur van de Veurnse A

AA E N JA MO AH A BO Nationale Bank, realiseert de Franse aannemer Arthur Bonzel T

R N EST

N A rond 1892 de huidige Zeelaan. Deze cruciale verbindingsweg

N S- S M A R I E - M

G L L tussen het dorp en de zee wijkt af van het meer traditionele -

R T M 5 N I R P

E M E N S T R geometrische patroon. De weg omzeilt in een sierlijke bocht J O T RAAT T WE de Kykhillduin. Dit project vormt de ruggengraat voor de V E U ' T S É S I R N E L . DA G

TE verdere urbanistische ontplooiing van de badplaats. - E A

6 V I 3 A A Z A A N K W N N E A G SS O - L A

H Tussen 1892 en 1913 komt onder leiding van Albert Dumont, A K A R E

S L

L O P P H R 7 N T E N S L V

E R bijgestaan door andere architecten als Georges Hobé en D A A

V O N T

K A ST - I T U . LAAN Art deco (1920-1940) Jozef Viérin, de eerste globale urbanisatiefase van De Panne V E U R N E E E

G U S RT S U 8 T tot stand. Alexis Dumont, zoon van Albert, tekent in 1902-1904 L A A

- • waardering voor het industrieel vervaardigd product N E L E 9 E P I R N het aanlegplan van de verkaveling uit. Aan de grondslag van B F AN • het decoratieve element én de functionele vormgeving het project ligt de vanuit Engeland opkomende tuinwijkge-

T A 10 O O N E O L K J . primerenD E M O L D E R L A A N dachte, met dien verstande dat het oorspronkelijke sociale V E R

R R R L A UM O • duidelijke geometrische belijning basisprincipe hier plaats moet ruimen voor een elitaire en spe- U R N E

A L A A N N UR

R E A D I • gebruik nieuwe materialen: metaal, kunststof culatieve vorm van vakantieverblijf. Kenmerkend voor deze N B L

E N RTIE N 11 J • versiering: zigzag, concentrische cirkels pittoreske urbanisatie is de inplanting van een nieuwe woon- E -

P N N A A L vorm, de landelijke cottage, met respect voor het natuurlijke

K B O L BO (cf. kubisme, futurisme); stralende zon, jagende wolken; V E E N E duinreliëf. De alleenstaande, geïndividualiseerde cottages of

IN D N gestileerde bloemen (cf. art nouveau) R duinhuisjes, midden in goed geproportioneerde percelen (tui- E • felle, heldere kleuren (scharlakenrood, citroengeel) M R U nen), getuigen van een praktische en rationele architectuur. W ELAA

ZEEDIJ W T

T I E G E I - I T N E E T UW N R Z E E N A ST R B E L A I Vissershuisjes Cottagestijl (1890-1930) P E - T K T W D R R

L 2 V L R R . I

E- ME MA A • bescheiden eenlaagswoning (19de eeuws type) beschut • oorspronkelijke benaming voor elke landelijke woning E H . N E I G E V A

B A A

én verscholen achter de binnenduinen bewoond door de plaatselijke bevolking in Engeland I K A L A

D N N L - E S P N A T

• witgekalkte baksteenbouw op geteerde plint, deels • inplanting met respect voor het natuurlijke duinreliëf A N N

I R B E S

mank (uitbouw noordgevel) zadeldak (rode pannen), en de oorspronkelijke beplanting A N K D kleine beluikte kozijnvensters, tweedelige deurtjes • geïndividualiseerd buitenverblijf K LLELAA Y K L A T ER H ILL E R M E R • keuken (open haardvuur, later Leuvense stoof), kelder, • veelvuldig gebruik van (beschilderd) houtwerk (luiken, L PE W R E . E A G binnenhuis, zolder, (houten) stalletje, allerhande aan- en balkons, schoorstukken), complex dakenspel (wolvendaken, A KA G A N A D E K E M A R K T N N L bijgebouwde aanhorigheden, alleenstaand bakhuis mansardedaken, torentjes, dakkapellen),C O in- en uitspringende A A R AA T l D N z A A E ST • voorhofje, moestuin, klein akkertje (uitzicht van een muurpartijen (voorportalen, loggia’s, erkers, terrassen) N N T V EU RN N S I ' A E in De Panne hoevetje) • Vlaams materiaalgebruik (baksteen, rode dakpannen) . e A L DVA G N n d r . A A R E LA L AN A R D E • Engelse en Normandische invloed (pseudovakwerk) R A N O L RELAAN IJ S E R C I RL AUW L E S BL E T E S KW • eenvoudig, doordacht en gerieflijk interieur R EL VI W . E R L A A N N T • favoriete kleurencombinatie: wit en groen E DU H I 1 R OE N P ZE SPAR H C D I Modernisme (1920-1940) L A I T

L E R BORTIE A A U E O A N L

I • soberheid, zakelijkheid en functionaliteit primeren T F L K A RMEK A A • eenvoudige, abstracte vormen A D T T

O A N R E E • materiaal: staal, glas, beton A N N W P LA E G • weglating van het overbodige, minimaal gebruik van N

E N R Y AA - decoratieve elementen . S 12 B • afgetekende horizontaliteit E D YNAS T - • platte daken, afgeronde hoeken, doorlopende registers L I E L S C met raampartijen, grote roedenverdelingen P A A A N

H LSTR • cimorné, sierbaksteen en kleurrijke tegels zorgen voor een L O O Y L AA N I W O O E G W pittoreskB R accent O U W E R S S T

R E L A A N N L W E G EE R AAT

A K LA E

E E

K E E

TI ST S S T . A

N O N A

V E F T

A S K M B A C E

DY H T S T R A A AN

J H I T E N T R H IND E N L A E

Naast zon, zee en zand biedt De Panne de bezoekers een uniek K L A O N

stukje kustarchitectuur: de Dumontwijk. De kern van deze villawijk, V L S Hoewel aangepast aan de stijlevoluties van de tijd wordt NS A Art nouveau (1890-1910) DR

met meer dan 500 woningen, gaat terug tot het einde van de I D E I N J de cottagestijl ook na de Eerste Wereldoorlog verder toege- E RE N D

19de eeuw en vormt de eerste globale urbanisatiefase van de F E E R

• herontdekking van het handwerk (Engelse invloed: K E PO S TS T R A A T past. Nagenoeg gelijktijdig ontstaat evenwel een reactie te- O B

K

K

. L R T kustgemeente. Kenmerkend voor deze pittoreske urbanisatie on- CO dienst Cultuur William Morris, the Arts and Crafts Movement) gen deze pittoreske stijl, in de vorm van een architecturale I Zeelaan 21 der leiding van Albert Dumont en bijgestaan door andere archi- E O

• Gesamtkunstwerk (of ‘totaalkunstwerk’) vernieuwing door middel van een sobere, zakelijke en func-

L

S AA 8660 De Panne tecten als zijn zoon Alexis Dumont, Georges Hobé en Jozef Viérin, N K S A M E- tionele vormgeving. Oorspronkelijk wordt dit modernisme N

058-42 97 53 is de inplanting met respect voor het natuurlijke duinreliëf en de • modellering vanuit het interieur naar het exterieur R S [email protected] R A W door Brusselse bouwmeesters in De Panne geïntroduceerd T A L • sierlijke golvende lijn, asymmetrie, dynamiek en beweging

NO C O

www.depanne.be/cultuur schaars aanwezige beplantingen, van een nieuwe woonvorm, (Jean-Jules Eggericx, Raphaël Verwilghen), maar al vlug T S A R

Gemeente De Panne de landelijke cottage. • gebruik nieuwe materialen: giet- en smeedijzer, glas E LA

AN B A krijgen deze navolging bij een aantal plaatselijke architecten E

A N R O

• belang van het natuurlijk invallend licht G (Louis Legein, Oscar Vermeesch). R L E K R E K N I D A

. M

.

K N Vandaag toont de Dumontwijk ons een staalkaart van de gang- E • de decoratie refereert naar de natuur (gestileerde plant- L E I W N bare bouwstijlen vanaf het einde van de 19de eeuw tot na de LOSKAA

en diermotieven), het exotische (de Japanse prentkunst), S N Sinds 1995 is de Dumontwijk beschermd als stadsgezicht. AM E L IS Tweede Wereldoorlog: gaande van een eclectische vormentaal, het mystieke (de vrouw als femme fatale) TR Ze vormt nog steeds een waardig alternatief ten opzichte - over de art nouveau, de art deco, de cottagestijl en het moder- D T v.u.: Cindy Verbrugge, Zeelaan 21, 8660 De Panne | D/2019/6960/2 V E • pasteltinten T van de stedelijke commerciële assen Zeelaan-Duinkerkelaan- U R OS M S N E

nisme. De Dumontwijk is bijgevolg illustrerend voor de stijlevolutie - S T R A A N V ES T Nieuwpoortlaan. Deze assen worden gekenmerkt door E

A W E A die de kustarchitectuur heeft doorgemaakt. LEIN N heterogene lintbebouwing, soms met neobarokke en V DE A T N N O P regionale neo-Vlaamse renaissancistische invloed, soms in art K O K S I J D E W E T AN G R De vrij gaaf bewaarde Dumontwijk is sinds 1995 beschermd als Z nouveau- of art decostijl. R O B E O B LOEM W A AA L E K K N NE . A N stadsgezicht en mag als één van de belangrijkste getuigen van

TR AA A L L D A A RAAT B L het ontluikende toerisme aan onze kust beschouwd worden.

Y L LWEG

N S N A A E R S T T I VEUR L

E

P P R O

T N A

In deze gids krijgt u al wandelend of fietsend heel wat achter- . R T S S

A ER

EN Neo-stijlen (eind 19de-begin 20ste eeuw) Eclecticisme P T -

A A N ST O RK S grondinformatie over de Dumontwijk en maakt u kennis met M E R E L P A D EK . S D V .P N A R E S R W G G

12 architecturale pareltjes in deze wijk. Neoromaanse stijl Neoclassicisme Neo-Vlaamse renaissance E Neobarok Naast de neostijlen, die zich beperken tot het teruggrijpen N E N I I DE PANNE H ONINGS E

HO • rondboog: functioneel en • inspiratiebron: de kunst der • grijpt ook terug op het klassieke K • streven naar eenheid van ruimte naar één enkele stijlbron of -periode, ontwikkelt zich in D S S E I S A Nicolas Luyssen Cindy Verbrugge K T LAU D T - A

HA decoratief E klassieke Oudheid vormenrepertorium, maar vermengd en vorm, bijvoorbeeld eenheidAA van de tweede helft van de 19de eeuw ook de eclectische Colofon B W E L V N S R G T R E N L schepen van Erfgoed schepen van Cultuur • materiaal: natuursteen of E • streven naar eenvoud, met eigen regionale elementen het gebouw met de omgeving, beweging. Binnen het eclecticisme worden voorAN I I NI I E

P O T I N NK L A N T I E R L A A I NENS LA E I N U Coördinatie en info: dienst Cultuur | Zeelaan 21, 8660 De Panne V baksteen strengheid (strakke geometrische • kleurrijk samenspel van natuur- en Dvan het detail met het geheel één gebouw elementen van verschillende stijlen U AT U BETH

L N A 058-42 97 53 | [email protected] | www.depanne.be/cultuur E RS STRA K X G K • evenwicht tussen verticale patronen) A Abaksteen • streven naar grootsheid, samengevoegd omELIS een bepaald effect te bereiken. Deze N O UW R - D N DB

H ! WE WILLEN DE ERFGOEDLIEFHEBBERS EROP N T LA

geleding en horizontale lijnen • symmetrie, rechte lijnen, • beklemtoont horizontaliteit (banden, mengstijlSI geeft aanleiding tot de meest eigenaardige L A monumentaliteit IJ

ATTENT MAKEN GEEN PRIVATE EIGENDOMMEN Concept, vormgeving en druk: drukkerij Pattyn T S D • voorkeur voor geometrische eenvoudige ornamentiek omlijstingen) • dynamiek: voorkeur voor gebogen fantasieën. L Handelstraat 17, 8630 Veurne | 058-31 44 55 | www.drukkerij-pattyn.be S F K SC A T ZONDER TOESTEMMING TE BETREDEN. volumes: kubus, cilinder, halve (pilasters, kapitelen, guirlandes, • trapgevel, dakvensters en enE gebroken lijnen, E

A N bol acanthusbladeren, meanders) dakkapellen O R RESPECTEER ANDERMANS PRIVACY ! licht-R en schaduweffecten Het gemeentebestuur van De Panne kan niet verantwoordelijk Z A O L • decoratieve elementen: • koloriet: voorkeur wit en goud • geliefde motieven: balusters, • overdadigeK versiering: gesteld worden voor onjuiste gegevens. horizontale lijsten, verticale A A AN cartouches, obelisken,BO bloem- en bloem- en Sfruitslingers, T siervazen, T A A T pilasters,A halfzuilen, roosvensters N vruchtenslingers, voluten, Smedaillons,D toortshouders, cartouches, beelden ST RA L U IF L A A N U RN E R T kariatiden, schelpen, putti, sierankers R A VE A I E E V L M A N N N - A T N L AA U S ES D O O R R P I O C L AA N

E R

T M L A C L A A E L A A N - N GAE RD

O OS B

L N Y E O REEF N E R

P A R N A SS IA L A A N OLMEND S T N

I A A v i U n

N a d D p k G n x R e s O t t r E s a N i e E r t a - A t B I E Z E N L A A N d n p a E e I J D t L S s K A e N E r t i P AN A T A A TR E S R N K U E VE R P K A N S N N T O E R O K A R A D L A H O S T I J E D K E S T R A . A E N P T S T

Calmeynbos A R T I E

D E N A

A L

D

E

O

S O P S A I N

- T N SIJD AT T NE H K E - N N O A -

E O I P A E K R D S T T S E K R S S T A B

T A A T A R A L TR D R A AT A E S U S ST A NN O EK T PA S

N H T T

U I A R D BEDRIJVENTERREIN A

RA A

T T RA AT S S KUTTER T K K S L A O E E B H O L E N H E D S I P U I N T R A D U A

D O O A T NN S T H O E K S T R E A A T

L - A N G

G E T L R A A E S T

E K - E DST H O W E

R D R G

N OO E

P D L R A

N O A T A

T R A N E P S A D U I N H O E K T T T S A L T R R A A S T AA A A K R A O E T T S H N N D E F UI O D P A N NE - H K

O

I N W E LE G S T A TI O NS- L A AN P L K S H O U T -

A R TENH O A T

Z W E K S T R A AT - S P

T

T R TO

A I T A T O A A C N R L A A K A M I E L S T A E Y S N

N E - F K O O OE OR I Z O D H

F L H Z R L - S O O E T N A T

C C C KE L I A R T GN A E A

- N W . ER D E L R G H E

A

B

T E

S S

L A

F AL

M E E T O

E K S H D

E K T K S A R R

T A T O E R A K R A L AR D S T

A S P K E W R T S T M O TA I K E D

K G JK E G T E G W VEURNE R

. U R WI B

A W

A A The World of Maps T

M ADINKERKE L - S T E E M K A E 01 ⁄ 04 ⁄ 06 ⁄ 07 ⁄ 10 ⁄ 12 ⁄ Hoge Duinenlaan 2A (te bekijken vanaf de Zeelaan Koning Albertplein 1-2 Zeedijk 73 Zeedijk 81-85 / Geitenweg 1-9 Zeelaan tussen de huisnummers 47 en 55 A. Dumontlaan 18 Thiriarweg 3 (te bekijken vanaf de voet van de duin in de Thiriarweg of van op het uitkijkplatform) of van op het uitkijkplatform) De Dumontwijk: Dubbelwoning Villa L’Escale Groep villa’s Duinpark Kykhill Villa Zonneweelde

kenmerken van het exterieur Les Eglantines- Rond 1892 wordt op initiatief van grootgrondbezitter Pedro Olle- Deze hoekvilla in cottagestijl vier door de Franse aannemer Arthur Bonzel de huidige Zeelaan uit 1913 vormt samen met Villa Beau-Séjour Kenmerkend voor de Dumontwijk is de grote diversiteit aan ge- Les Argousiers aangelegd, die de ruggengraat vormt voor de verdere urbanis- villa La Roche (A. Dumont- velcomposities. De honderden gevels, sommige sober, andere tische ontplooiing van de badplaats. Deze cruciale verbindings- laan 20) een koppelwoning weelderig, getuigen van het streven naar een aangename wijk, Deze dubbelwoning in cot- weg tussen het dorp en de zee wijkt af van het traditionele geo- en is een realisatie van de samenhangend en toch afwisselend. De gevels vertellen ons over tagestijl, naar een ontwerp metrische patroon. De weg omzeilt in een sierlijke bocht het park architecten Albert en Alexis het verleden, maar er zijn ook aanknopingspunten met de toe- van architect Georges (toen de Kykhillduin). Als enige ‘groene’ poort tot de wijk is het Dumont. De oorspronkelijke komst. En ze vestigen onze aandacht ook op de waarde van de Hobé, dateert van rond park met zijn karakteristieke reliëf een waardevol landschappelijk naam van de villa is Val d’An- wijk als geheel. 1900. De inkom van villa restant van het duinkarakter van de Dumontwijk. Door een aan- te. Het is een typisch luch- Les Eglantines (Frans voor tal villa’s op de duintoppen te plaatsen, ontstaan daarenboven tige vakantiewoning, waar Drie fundamentele elementen kenmerken de cottagestijl in de egelantier) is gemeen- vijf visuele bakens: villa Beau-Séjour, villa Star, villa Kykhill, villa Les de buiten- en binnenruimtes wijk. Door het gebruik van lokale materialen (baksteen, rode en schappelijk met die van Airelles en koppelvilla D’Hoge Dune-Florian. Het mag een wonder volledig op elkaar zijn afge- grijze pannen, hout) en bouwtradities (profielen, detailleringen), villa Les Argousiers (Frans heten dat enkel villa Star de tand des tijds niet heeft doorstaan. stemd, de streekeigen of re- het experimenteren met onregelmatige grondplannen, en een vrij voor duindoorn) en is ge- gionale stijlkenmerken (bak- spel met de muurpartijen (voorportalen, balkons, loggia’s, erkers) legen onder een overkra- In tegenstelling tot het pittoreske centrum van de wijk, wordt voor Door spontane groenontwikkeling raakte het park door de jaren steenbouw, dakkapellen, en dakvolumes (wolvendaken, mansardedaken, torentjes, dakka- gend zadeldak in leien. De de aanleg van de zeedijk het duinreliëf wel grotendeels afge- heen in verval en drong een herinrichting zich op. De vernieu- raamkozijnen, roedeverde- pellen), weten de architecten de karakteristieken van de eigen bakstenen zijn beschilderd, Villa Kykhill graven. Aan het westelijke einde ervan blijft de ‘witte berg’ (de wing van het park kadert binnen het herwaarderingsplan van ling, luiken) verzoend worden volkscultuur op creatieve wijze op te nemen en verder te zetten, de vensters sterk onder- Net zoals de villa Kykhill, ligt de villa Beau-Séjour (Frans voor pret- naam refereert naar een duin) bewaard, waarop omstreeks 1900 de Dumontwijk. Het ontwerp voor het Duinpark Kykhill is door het met deze van de Engelse aangepast aan de eigentijdse behoeften. verdeeld. Het pseudovakwerk herinnert aan de Normandische tig verblijf) op een hoge duintop. De imposante woning dateert In 1897 wordt in cottagestijl villa Kykhill gebouwd op de hoogste In 1923-1924 realiseert de befaamde architect Jean-Jules Egge- een achttal eclectische villa’s gebouwd wordt, grotendeels naar Agentschap voor Natuur en Bos van de Vlaamse overheid in 2008 traditionele landelijke cotta- bouwtrant. Doch aan onze kust treffen we bijna nooit echt vak- van rond 1895 en is van de hand van de architecten Albert en Al- duin van De Panne. Vandaar ook de naam Kyk (kyken of kijken) ricx (°1884, Anderlecht - †1963, Ukkel) in opdracht van ingenieur het ontwerp van Albert en Alexis Dumont. Voor de smalle wo- bekroond als één van de voorbeeldstellende projecten inzake ge, en waarin elementen uit werk aan, de balkstructuur is er niet uit hout opgetrokken en geen exis Dumont. Het eclectische gebouw heeft een sprookjesachti- -hill (hille of hoogte). Ten tijde van de visserij kwamen de vissers- Karel-Jozef Verwilghen uit Genk de zeedijkvilla L’Escale (Frans voor ningen worden verschillende oplossingen bedacht om het licht harmonisch park- en groenbeheer. Het park is vandaag terug de Normandische stijl (hoek- onderdeel van de dragende delen van de gevel. Hetgeen we te ge hoektoren met kantelen en is in de karakteristieke streekeigen vrouwen op deze duintop staan om de thuiskomst van hun man- tussenhaven). Hij verwezenlijkt deze niet-alledaagse en in het oog maximaal binnen te brengen. Deze groep woningen is aan onze wat het ooit was: een zandduin met een typische duinbeplanting torentjes, (pseudo-)vakwerk) zien krijgen is imitatie- of pseudovakwerk, een stuccoraster met gele baksteen opgetrokken. De kleirijke bodem levert hiervoor de nen en zonen gade te slaan. Ontwerper van de villa is Georges springende woning in eclectische stijl. In de voorgevel valt voor- kust het grootste bewaarde geheel van villa’s met zicht op zee. zoals helmgras en duindoorn. De bomen zijn gerooid en bepaal- geïntegreerd zijn. Vandaag is een dunne, houten bekleding die als het ware tegen de gevel is grondstof. Polderklei is immers geelbakkend wat het contrast tus- Hobé (°1854, Brussel - †1936, Brussel), die de woning voor zichzelf eerst de invloed van de cottagestijl op. Zo is er de bepleisterde Villa Anita (Geitenweg 5) bezit een bakstenen lijstgevel die be- de historische elementen, waaronder de omheiningsmuurtjes en de meest originele ruimte in het gebouw de woonkamer op de geplakt. Van een constructieve functie kunnen we dan ook niet sen de baksteen en het voegwerk verkleint. Om de woning van en zijn echtgenote bouwt. De vier gevels van dit landelijke huisje puntgevel en de toepassing van de erker. De drie bakstenen die pleisterd en beschilderd is. De voorgevel bestaat uit een half- de waterputten zijn gerestaureerd. Als kers op de taart is er boven bel-etage, het vormt nog steeds een ‘totaalkunstwerk’. De woon- spreken. Een ander typisch kenmerk uit de belle époque-periode water te voorzien, wordt aan de voet van de duin een pomphuis- zijn verschillend en de vensteropeningen beantwoorden telkens de doorlopende smalle zijstukjes van de gevel versieren, kunnen ronde erker die bekroond is door een centraal dakvenster met op de duin, op de oorspronkelijke fundering van villa Star, een kamer is opgebouwd uit sierlijke elementen die duidelijk naar de dat terug te vinden is in de gevel van de dubbelwoning, is de je voorzien. In het boek ‘La Panne, chronique d’un temps perdu‘ aan een uitgewerkte combinatie van vrij uitzicht en beschermde dan weer gezien worden als een verwijzing naar de art deco. Bij aansluitend een balkon met een houten balustrade, onder een uitkijkplatform in cortenstaal waar men een prachtig zicht heeft art nouveaustijl verwijzen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd aparte kelderingang voor het personeel. Het weerspiegelt het haalt Albert Dumonts kleinzoon Philippe herinneringen op. In de intimiteit. Zo drukken de gevels een zeer gedifferentieerde relatie de eerste uitreiking van de ‘Prijs (Emile Jean) Van de Ven’ in 1928 overkragend wolvendak en rustend op houten zuiltjes. over de Dumontwijk en de zee. Het Duinpark Kykhill is opnieuw de villa bewoond door de leidinggevende militairen Robert Thys ‘upstairs, downstairs’-principe en maakt het voor het personeel jaren 1920 moesten zijn moeder en de dienstmeiden immers met met de omgeving uit, naar gelang de oriëntatie en de aard van krijgt villa L’Escale de eerste vermelding. Het doel van deze Belgi- Hoekvilla Coup de Vent (Geitenweg 9) is het meest imposant. De een plaats van ontmoeting, een aangename omgeving om te en Fernand Umé (later vervangen door Jean Dumont) die mee mogelijk om geruisloos, maar efficiënt het werk te verrichten. In emmers aan het pomphuisje het nodige water halen. Na de Eer- de woonvertrekken. Georges Hobé is in de eerste plaats binnen- sche architectuurwedstrijd was om elk jaar de vijf meest vooruit- gevel is een interessante vermenging van de cottagestijl (gebruik wandelen en te spelen. de plannen bedachten voor de onderwaterzetting van het IJzer- de kelder bevinden zich onder andere de keuken, de wasruimte, ste Wereldoorlog wordt de duin rond de villa in een tuin getrans- huisarchitect. In 1895 opent hij in de hoofdstad een winkel aan de strevende bouwwerken uit het voorbije jaar te onderscheiden en van hout) met neo-classicistische elementen (korfbogig inkom- gebied in 1914. Zij bleven met hun compagnie sappeurs (waar- de strijkkamer en de berg- en voorraadruimten. De ‘monte-plats’, formeerd. De tuin is eenvoudig, maar tegelijk ook fascinerend. Hofberg. Samen met Henry van de Velde en Paul Hankar wordt te belonen met een geldbedrag. De villa bezit nog zijn originele portaal met sluitsteen en cartouche op borstwering). Maar het van de mannen, waaronder Hendrik Geeraert, in koppelvilla een klein liftje, brengt de bereide gerechten vlakbij de eetkamer, De sterke glooiing wordt verzacht door de diverse terrassen waar hij gevraagd de Kongotentoonstelling van 1897 in Tervuren in te vloeren met typische Winckelmanstegels, plafonds, lambriserin- meest tot de verbeelding spreekt zeker de opengewerkte, afge- La Roche verbleven) de inundaties gedurende de hele oorlog waar een huisknecht snel en discreet kan bedienen. bomen-, planten- en rotsenstructuren met elkaar harmoniëren. richten. In 1902 neemt hij deel aan de eerste Exposition Internatio- gen, cottagemeubelen en versieringen zoals blokjes in de mu- ronde hoektoren onder spitsbekroning, die fungeert als minibel- onderhouden. nale d’Art Décoratif in Turijn en in 1906 aan de Exposition Internati- ren en bollen in de trapleuningen. De gerestaureerde woning is vedère. onale in Milaan. Georges Hobé zoekt het niet in het ingewikkelde, een beschermd monument en werd omgevormd tot hotel. Het in de fel kronkelende lijnen van de toen typische art nouveauver- restauratieproject was in 2008 de West-Vlaamse laureaat van de siering, maar blijft strak en evenwichtig. Vlaamse Monumentenprijs.

© Hotel Escale

02 ⁄ 03 ⁄ 05 ⁄ 08 ⁄ 09 ⁄ 11 ⁄ Zeelaan 95 Zeelaan 129 Zeedijk 55 Visserslaan 47 Bortierlaan 25 A. Dumontlaan 26 Onze-Lieve-Vrouwekerk Villa Doudou Villa Kinkankhoorn Atelierwoning Le Chalutier Villa Nano-Nanine Het landschap in de Dumontwijk

Een koninklijk besluit van 25 november 1926 richt de Onze-Lie- Voor de welgestelde Wanneer de Brusselse kunstschil- Even belangrijk als ve-Vrouwparochie op. Een ‘kerk aan zee’ is immers noodzakelijk burgerij is de zeedijk op De Dumontwijk: der Louis Van den Eynde kort na de gebouwen en geworden door de gestadige groei van de toeristische activiteit het einde van de 19de de Eerste Wereldoorlog De Panne de interieurs zijn de in De Panne na de Eerste Wereldoorlog. De bestaande Sint-Pie- en in het begin van de kenmerken en de Noordzeekust ontdekt, krij- bomen, planten, terskerk en de kapel van de Missionarissen (Paters) Oblaten lig- 20ste eeuw als het ware gen zijn leven en werk een nieuwe tuinen en land- gen te ver van het nieuwe centrum van de badplaats. De ar- een soort boulevard uit van het interieur wending. In 1927 laat hij door de schappen die een chitecten Jozef (°1872, Kortrijk - †1949, Brugge) en zijn zoon Luc de stad waarlangs ge- architecten Myriam Dumont en onmisbaar ele- (°1903, Kortrijk - †1979, Brugge) Viérin staan, samen met aanne- flaneerd kan worden. Aangezien de cottages in de Dumontwijk Gustave Remy dit zomerverblijf in ment vormen van mer Georges Demolder uit De Panne, in voor de bouw van de Niet enkel de zeedijk, oorspronkelijk zomerverblijven zijn, wordt het een regionaal-traditionalistische een wijk en haar achterliggende pastorie (1929) en de Onze-Lieve-Vrouwekerk maar ook de bebou- interieur vrij sober gehouden. De charme baksteenarchitectuur optrekken geschiedenis. Van- met kleine crypte. De kerk uit 1930-1932 wordt in de traditiona- wing langs de dijk is een van het interieur is aan het veelvuldig met verwijzingen naar een verso- af het ontstaan listische neoromaanse stijl opgetrokken. Typerend zijn de stoere transpositie van deze gebruik van hout te danken. Hout wordt berde cottagestijl. Het grootste van de steden toren, de robuuste muren en steunberen, de basilicale opstand stedelijke wooncultuur. immers met huiselijke warmte en gebor- gedeelte van de benedenverdie- tot nu is er immers (een middenbeuk en twee zijbeuken) en de massieve pijlers en De villa’s vormen een aaneengesloten bebouwing en zijn op genheid, maar ook met ambachtswerk ping wordt ingenomen door het voortdurend nood rondbogen. Ook het interieur maakt een sobere, stemmige in- smalle percelen ingeplant. Verder zijn de gevels altijd naar de geassocieerd. Het houtwerk, voornamelijk achthoekige atelier van de schil- aan groen geweest. druk. Zo wordt aan de moderne eisen voldaan, zonder dat wat zee gericht zodat optimaal van het zicht op het strand en het wa- ‘pitchpine’ (= een harsrijke houtsoort, af- Opdrachtgever van deze villa in eclectische stijl van omstreeks der. Dit ruime atelier, voorzien van de traditie als bruikbaar biedt, te verwerpen. Deze kerk is één ter kan worden genoten. Al deze karakteristieken zijn nog steeds komstig van Noord-Amerikaanse grenen), 1897 is beeldhouwer Jules Lagae (°1862, Roeselare - †1931, Brug- een groot centraal plafondraam, is volledig ingericht om aan de Aan de grondslag van de voorlopers van de typische kustkerken met progressieve terug te vinden bij villa Doudou. wordt aangewend voor de luiken, deuren, ge). Ernaast, aan de huidige Hoge Duinenlaan 30, verrijst gelijk- noden van de kunstenaar te voldoen. In 1997 schenkt Georges van de Dumontwijk ligt en monumentale vormentaal uit de jaren 1950 en 1960. In 1947 ramen met kleine vensterindeling, lambriseringen, ingemaakte tijdig de nu afgebroken identieke villa Zeemarminne. De pitto- Goossens-Van den Eynde de artistieke nalatenschap van zijn De doorlopende plint toont aan de toen vanuit Engeland krijgt de crypte haar huidige uitzicht en wordt ze aan Onze-Lie- Deze woning in cottagestijl uit 1901 is een ontwerp van Albert en muurkasten, trappen, vloeren en balkenzolderingen. reske villa Kinkankhoorn is opvallend in haar grote eenvoud. De schoonvader aan de gemeente De Panne. De atelierwoning is dat deze woning samen met villa opkomende tuinwijkge- ve-Vrouw van Fatima gewijd. Alexis Dumont en heette oorspronkelijk ‘Titikot’. Het gaat om een inplanting en de oriëntatie ten opzichte van het strand, de wit- sinds 2002 een beschermd monument. De oorspronkelijke aan- Simone, Andrée, Paul in de Vissers- dachte. Het gebruik van smalle diepe woning van drie bouwlagen onder een mansarde- De opeenvolgende niveauverschillen, de creatie van doorkijkjes gekalkte bakstenen gevels, het rode pannendak en het noorde- kleding van het interieur is grotendeels bewaard gebleven. laan 26 één geheel vormt. Villa kromme straten en paden in dak. Het uitzicht op zee primeert hier duidelijk want de voordeur die de verschillende vertrekken visueel met elkaar in verbinding lijk georiënteerde mank zadeldak verwijzen naar de traditionele Nano-Nanine is naar de kinderen deze wijk is voor deze evolutie bevindt zich op de bel-etage (= halve verdieping boven het stellen en de plaatsing op strategische punten van inbouwzitjes vissershuisjes in onze kuststreek. De cottagestijl uit zich dan weer Louis Van den Eynde (°1881, Anderlecht - †1966, Anderlecht) stu- (Jean en Jeannine) van de oor- erg typisch. Het vindt zijn oorsprong straatniveau) en geeft rechtstreeks uit op de woonkamer, zodat en -meubilair zorgen voor een functionele aaneenschakeling in het frequente gebruik van het groen en wit geschilderde hout- deert aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van spronkelijke bouwheer genoemd. in een kunstmatige nabootsing van de de woonruimte gelijk is aan de breedte van het bouwperceel. van de ruimten. Ieder niveau, soms maar gescheiden door en- werk en het levendige gevelspel met in- en uitspringende muur- Brussel, onder leiding van Constant Montald, Louis Titz en Juliaan Het modernistisch hoekcomplex natuur, in navolging van de romantische Voormalig hotel Central Ook het gebruik van afgeschuinde vensters draagt hiertoe bij. De kele treden, beantwoordt aan één welbepaalde functie binnen gedeelten, die zorgen voor een asymmetrische en dynamische Dillens. Vóór de Eerste Wereldoorlog geeft hij les aan de nieuwe dateert uit 1936 en wordt door Engelse tuin. woning beschikt over een afzonderlijke dienstingang die recht- het huis. Overal is de ruimte maximaal benut en zijn er elementen gevelcompositie. In de oorspronkelijke woning bevindt het ate- Academie in Anderlecht. Hij neemt tussen 1926 en 1955 praktisch architect Louis Legein (°1903, Dit markante bakstenen hoekpand met invloed van de art nou- streeks in de kelder uitkomt en bedoeld is voor het personeel. De aangebracht om het dagelijkse leven vlotter te laten verlopen. lier van de beeldhouwer zich waar nu de keuken is gesitueerd. onafgebroken -én niet zonder succes overigens- deel aan het Adinkerke - †1971, De Panne) uit Met de aanleg van individuele tuinen wordt een ideaal land- veau wordt in 1927 door architect Henri Lepoudre (°1895, Veurne villa is beschermd als monument, maar zit vandaag geprangd De woonkamer op de bel-etage is de spil van alle huisverkeer. In In deze periode beeldhouwt Jules Lagae de oude visser Kootje Salon van Parijs. Louis Van den Eynde is tekenaar, etser en ont- De Panne gebouwd. Hij probeert schap rond de huizen gecreëerd. Telkens weer is de sfeer terug - †1955, Oostende) gebouwd. Het meest opvallende kenmerk van tussen twee hoge appartementsgebouwen, een typerend beeld heel wat woningen is verder het zogenaamde ‘upstairs, down- Maes uit De Panne (1899), een Jonge Visser uit De Panne (1900) werper van smeedwerk, sgraffitoschilderingen en affiches. Hij is uniformiteit te vermijden en de te voeren tot de tijdloze wereld, waarbij het intieme geluk binnen de voor- en zijgevel (Konijnenweg) is het florale aspect, uitgedrukt voor de huidige bebouwing aan onze kust. stairs’-principe met een aparte kelderingang voor het personeel, en een Visser te Paard (1900). In 1926 ontwerpt hij eveneens eveneens een zeer getalenteerd schilder van portretten, naak- strakheid van het modernisme te de eigen kring primeert op de relatie met de stad. Eens het terras in natuurlijke vormen en slingerlijnen. De variatie aan raaminde- terug te vinden. het medaillon voor het monument ter ere van architect Albert ten, landschappen, marines, stadsgezichten, huiselijke taferelen verzachten door de textuur van verlaten, moeten we ons in de vrije natuur wanen. Ook de per- lingen, schrijnwerk en omlijstingen, en de deels gekleurde glas- Dumont gelegen in de A. Dumontlaan 11. en (bloem)stillevens. de materialen en de polychromie ceelsafsluitingen zijn voor een groot deel medebepalend voor partijen in de bovenlichten van de vensters zorgen voor de ken- te tonen. De opvallendste kenmer- de sfeer en onlosmakelijk verbonden met het totale concept van merkende plastische behandeling van de vensters. Deze mooi ken van de gevel zijn de hoekige de wijk. uitgewerkte gevels staan evenwel in schril contrast met de gevel en afgeronde vormen, de karak- aan de achterzijde. Daar treffen we immers een sobere baksteen- teristieke hoektoren met schijfvor- gevel aan, wat kenmerkend is voor de kustarchitectuur. De art mige bekroning, het platte dak nouveau keert zich in essentie tegen de classicistische traditie. De en de horizontaliserende raamre- kunstenaar zoekt zijn inspiratie in de natuur, vooral in de bloemen- gisters. De ronde patrijspoorten en en plantenwereld, die hij vertaalt in organische of geometrische de metalen buiselementen verwij- patronen en vormen. Daarnaast laat hij zich ook door allerlei exo- zen dan weer naar de scheepsbouw. Daarenboven zorgen sier- tische invloeden leiden. De art nouveau is de stijl bij uitstek van baksteen, tegels, beton en cimorné (= gevelparement ontstaan de welgestelde burgerij. Zowel pracht en praal als een verfijnde door op de nog natte cementpleister verbrijzeld marbriet aan te smaak worden door hen hoog gewaardeerd. De mobiliteit van brengen) voor een kleurrijk samenspel van materialen. In deze deze elite maakt het meer dan ooit mogelijk elkaar te treffen in modernistische dubbelvilla voorziet de architect van meet af aan geprivilegieerde oorden. Badsteden met hun luxueuze hotels en twee garages. De auto wordt tussen beide wereldoorlogen een villa’s worden het exclusief domein van een elitair clubje. Het ver- populair vervoermiddel. Benzinepompen en autoherstelplaatsen woordt de verzuchting van de stedeling naar een landelijke leef- worden vertrouwde elementen in het straatbeeld, ook aan onze omgeving. kust.