Thema Internationalisering Wateronderwijs
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
nº 20 / 2011 44ste jaargang / 14 oktober 2011 TIJDSCHRIFT VOOR WATERVOORZIENING EN WATERBEHEER thema internationalisering wateronderwijs FINANCIERING WETSUS NIET VANZELFSPREKEND MEER WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK NAAR VITAAL WATER NODIG “OVERMATIG WATERGEBRUIK DOOR DE LANDBOUW INPERKEN” Kunststof monsternamekast BÜHLER 3010 Kunststof behuizing, kosteneffi ciënt in aanschaf en gebruik ➔ Gekoeld, conform norm: tot een omgevingstemperatuur van 43°C wordt het monster gekoeld naar 4°C. ➔ Eenvoudig onderhoud en reiniging: het reinigen van monstervaten neemt 50% minder tijd in beslag. ➔ Representatief monster, zeer nauwkeurig monstervolume: alle BÜHLER drukvacuüm monstername- systemen werken conform ISO 5667 LABORATORIUMANALYSE VIS SPECTROFOTOMETER MET RFID DR 3900 Nieuw: Betrouwbaarheid dankzij RFID-technologie ➔ Monsterherkenning met 100% herleidbaarheid: verwisseling onmogelijk tijdens het analyseproces dankzij RFIDtechnologie ➔ Automatische update: vanaf RFIDtag in verpakking kuvettentest direct naar DR 3900 ➔ Actuele batchinformatie: alle gegevens direct via RFID beschikbaar voor uw kwaliteitssysteem Voor meer informatie bel: Tel: +31 (0)344 63 11 30 www.hach-lange.nl Water in de wereld e Green Deal die minister Verhagen en staatssecretaris Atsma Die vergroening van de economie is hard nodig. Afgelopen Dop 3 oktober met een aantal organisaties ondertekende, weken werd duidelijk dat de regering van Panama besloten vond plaats op de rioolwaterzuivering van Nieuwegein. Een heeft volgend jaar augustus de eerste vijf van in totaal 36 toepasselijke locatie voor het accentueren van een 50-tal bewoonde eilandjes voor de kust te gaan ontruimen. De overeenkomsten die moeten leiden tot verduurzaming van de eilandjes zijn niet langer bestand tegen de stijging van de economie. De Unie van Waterschappen tekende een akkoord zeespiegel. over het terugwinnen van fosfaat uit het afvalwater. Deze uitgave staat stil bij de internationalisering van het De rwzi Nieuwegein is één van de inmiddels twaalf die wateronderwijs, een belangrijk onderwerp tijdens de meer energie opwekken dan ze verbruiken. Zo gaat het International Water Week, die over twee weken in Amsterdam Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden straks ter plekke plaatsvindt. Water stroomt nu eenmaal alle kanten op. zo’n 6.000 MWh opleveren, de elektriciteit voor ongeveer 1500 huishoudens. Peter Bielars H2O tijdschrift voor watervoorziening en waterbeheer verschijnt ééns per 14 dagen inhoud nº 20 / 2011 / *thema Offi cieel orgaan van Stichting tot uitgave van het tijdschrift H2O en haar participanten: 4 / Financiering Wetsus niet vanzelfsprekend - Koninklijk Nederlands Waternetwerk - Vewin meer - Kiwa Water Holding BV Uitgever 6 / Wetenschappelijk onderzoek naar vitaal Rinus Vissers water nodig Redactie 8 / Janneke Hadders: “Overmatig watergebruik Peter Bielars (hoofdredacteur) door de landbouw inperken” Michiel van Zaane Jacques Geluk Maarten Gast Postbus 122, 3100 AC Schiedam 4 telefoon (010) 427 41 65 10 / Nederlands wateronderwijs in internatio- fax (010) 473 99 11 nale context* e-mail [email protected] Huiberdien Sweeris Bezoekadres: Stationsplein 2, Schiedam Redactiesecretariaat / Wetskills voorbeeld van gezamenlijke inter- Dora Pompe 4 Redactieadviesraad nationale profi lering* Jos Peters (voorzitter) (DHV) Johan Oost en Rick Heikoop Jan Hofman (KWR Watercycle Research Institute) Daphne de Koeijer (gemeente Rotterdam) 16 / UNESCO-IHE op weg naar mondiale Johan van Mourik (SKIW) campus* 8 Joris Schaap (Aequator) Advertentieverkoop 18 / Nederlandse watersector in het Roelien Voshol (010) 427 41 54 buitenland* Brigitte Laban (010) 427 41 52 Suzanne van den Eynden Mediaorder Carola Sjoukes (010) 427 41 09 / Extra aandacht voor didactiek tijdens fax (010) 473 20 00 20 training vakmensen in Roemenië* Abonnementenservice Johan Oost, Claudia Peters, Job Udo, Susanne Groot, (010) 427 41 08 (van 9.00 tot 12.00 uur) Fred Havinga, Jakolien Leenders en Dirk van Haaren e-mail [email protected] 35 fax (010) 473 20 00 / Watermanagementopleiding in Oman?* Abonnementsprijs 22 Ruud Schotting € 106,- per jaar excl. 6% BTW € 140,- per jaar voor buitenland € 8,50 losse exemplaren excl. 6% BTW 24 / “Water maken is handwerk”* Abonnementen gelden voor één jaar en worden Siemen Veenstra – zonder tegenbericht – automatisch verlengd. Opzeggingen dienen schriftelijk uiterlijk 6 weken 25 / Nederland Waterland, Nederland voor het afl open van de abonnementsperiode te Wateropleidingenland* geschieden aan bovenstaand postadres. Agnes Maenhout Druk en lay-out DeltaHage grafi sche dienstverlening, Den Haag 35 / Verwijdering van fosfaat uit bodemwater Copyright met ijzerzand: de omhulde drain Nijgh Periodieken B.V., 2011 Gerrit Koopmas, Wim Chardon, Paul Belder en Bert- Het auteursrecht op de inhoud van dit tijdschrift wordt Jan Groenenberg uitdrukkelijk voorbehouden. Overname van artikelen alleen na schriftelijke toestemming van de uitgever. 39 / Nitraatverwijdering uit drainagewater: www.vakbladh2o.nl veldproeven in project Puridrain Stefan Jansen, Roelof Stuurman en Jan Gerritse 43 / Concentraties en gedrag van geperfl uoreerde verbindingen in het drinkwaterproductieproces Bij de omslagfoto: Christian Eschauzier, Petra Scholte-Veenendaal en Het Nederlandse wateronderwijs timmert aan de Pim de Voogt weg in het buitenland (zie pagina 10 t/m 25). Financiering Wetsus niet vanzelfsprekend meer Ook het toptechnologisch instituut watertechnologie Wetsus in Leeuwarden is niet langer verzekerd van structurele financiële overheidssteun. Die wat minder zekere toekomst speelde een belangrijke rol tijdens het jaarcongres, dat op 3 en 4 oktober plaatsvond en waar zo’n 400 mensen op af kwamen. e titel van het jaarcongres luidde ‘Cooperation in innovation, a Annemiek ter Heijne heeft de Marcel Mulder Award 2011 gewonnen voor haar onderzoek naar de Dglobal requirement?’. Zoals productie van elektriciteit uit afvalwater door gebruik te maken van een biobrandstofcel. gebruikelijk opende Margreeth de Boer als Veel afvalwater wordt gezuiverd door er lucht in te pompen, wat energie kost. Tegelijkertijd voorzitter van de Raad van Commissarissen neemt de wereldwijde vraag naar energie enorm toe. De biobrandstofcel biedt voordelen op het tweedaagse congres. De Boer maakte beide terreinen: het produceert elektriciteit, terwijl het afvalwater zuivert. duidelijk dat de onderhandelingen over de financiële toekomst van het instituut dit jaar Het onderzoek was gericht op het verhogen van de elektriciteitsproductie uit afvalwater met moeizamer verlopen dan in voorgaande jaren. behulp van de biobrandstofcel. Daarin groeien bacteriën op een elektrode, de anode, die organische materialen in afvalwater direct omzetten in elektronen (elektriciteit). De belangrijkste Wetenschappelijk directeur Cees Buisman beperkende factor is de kathode, waar de elektronen afgegeven moeten worden, normaal leek zich hierover wat minder zorgen te gesproken aan zuurstof. In het onderzoek volgde Ter Heijne verschillende routes om de maken. Hij benadrukte dat 2012 het laatste elektronen sneller te laten stromen en meer (elektrische) energie uit het proces te halen. jaar van de eerste periode voor Wetsus is. De samenwerking met universiteiten en Marcel Mulder werd in 2001 benoemd tot professor duurzame watertechnologie en membraan- hogescholen in Nederland breidt zich uit: de technologie aan de Universiteit Twente. Hij was nauw betrokken bij de oprichting van Wetsus, Erasmus Universiteit in Rotterdam en de maar overleed op 17 november 2002. De naar hem genoemde prijs gaat naar de onderzoek(st)er Noordelijke Hogeschool en Van Hall bij Wetsus die de meest bijzondere prestatie op watertechnologiegebied in het afgelopen jaar Larenstein zijn nu ook volwaardige partners leverde. van Wetsus. Buitenlandse wetenschappers beoordeelden het instituut onlangs als ‘goed’. Over de behaalde praktijkresultaten Het aantal demonstratie-installaties van Het aantal bedrijven dat deelneemt in Wetsus kon Buisman geruime tijd praten. Om een Wetsus bedroeg tot voor kort drie. Tijdens is inmiddels gestegen tot 90. Dit jaar kwamen paar voorbeelden te noemen: energie- het Wetsus-congres werd de vierde geopend er tot nu toe acht bij. Verder willen zeven winning uit urine, waterproductie via (zie hiernaast). Het is de eerste die expliciet universiteiten in het buitenland toetreden tot windenergie, een algenbioreactor en nieuwe voor waterbeheerders interessant is. Volgend het netwerk van Wetsus. sensoren voor biofouling en toxiciteit in jaar komt daar een vijfde demonstratie- water. installatie in Sneek bij. Voor het toptechnologisch instituut watertechnologie staat voor de komende Renske Peters (foto: Johannes Odé) periode van 2013 tot 2020 in principe 220 miljoen euro begroot. Maar hoewel minder pessimistisch als Margreeth de Boer, wilde ook Cees Buisman wel kwijt dat ‘Den Haag’ momenteel niet erg duidelijk is over de financiële bijdrage aan Wetsus. Samenwerking Eppo Bruins van de Stichting Toegepaste Wetenschap maakte van de gelegenheid gebruik reclame te maken voor de 100 miljoen euro die zij mag besteden aan onderzoek. Het gaat hierbij overigens niet specifiek over onderzoek op het gebied van watertechnologie. Bruins noemde twee voorbeelden van bekende gesubsidieerde onderzoeken: die naar Annamox en Nereda. Omdat ook op innovaties gekort gaat worden door de rijksoverheid, is samen- werking tussen partijen en bedrijven harder nodig dan de afgelopen jaren, aldus Bruins. Ook moet de watersector rekening houden met een daling van het aantal afgestudeerde studenten. Reactie vanuit ‘Den Haag’ Renske Peters (DG Water van