ORANJE HEREN NEDERLAND HOCKEYLAND

174 DE COMMERCIËLE POTENTIE VAN HOCKEY

BELONING UIT IDEALISME

DE COMMERCIËLE POTENTIE VAN HOCKEY

Omdat textielmagnaat Joop Veelenturf, voorzitter van Oranje Zwart, het onverteerbaar vond dat zijn club als- maar veroordeeld was tot het spelen van degradatie- hockey, haalde hij in 1995 de Duitser Carsten Fischer naar . Daarmee was het hek van de dam: de betaalde profsporter betrad de Nederlandse hockey- velden. Twintig jaar later worden alle mannelijke en vrouwelijke toppers betaald en is ook de businessclub gemeengoed geworden in het Nederlandse hockey. Maar geld alleen maakt van hockey nog geen profsport, laat staan een professionele wereldsport.

DOOR PHILIP KOOKE

175 DE COMMERCIËLE POTENTIE VAN HOCKEY

Dick van Boven (1943) Was lid van de organisatiecommissie van het WK in 1998. Als voorzitter van het district Midden-Nederland was hij nooit te beroerd om als crisismanager een club te redden. Erelid

KNHB.

Joop Veelenturf, Nederlands eerste clubvoorzitter die betaalde profs uit het buitenland haalt.

We schrijven zondag 15 oktober 1995. De vaderlandse FACTUURTJE hockeypers is massaal uitgerukt voor Oranje Zwart- Werd er vóór 1995 dan nooit betaald? Jawel, maar Den Bosch. Voor het eerst zendt FilmNet SuperSport, niet openlijk. Eind jaren tachtig lieten Italiaanse achter de decoder, een hoofdklassewedstrijd live uit. suikeroompjes Nederlandse hockeyers invliegen, Het is ‘keidruk’ aan de Aalsterweg in Eindhoven. om in de zwakke Italiaanse competitie voor een De wedstrijd laat geen herinnering na. De Duitse paar duizend gulden het verschil te maken. In 1992 Shahbaz Ahmed, in 1996 ‘s werelds beste hockeyer, is de investering van verdediger Carsten Fischer wél. Deze vedette is kwam de Australiër Graham Reid naar Amsterdam. Veelenturf dubbel en dwars waard. de reden van het rumoer. Fischer wordt namelijk Hoofdsponsor NCM bezorgde hem een woning en betaald. Voorzitter Joop Veelenturf verzwijgt dat een baan. Bij sommige topclubs liepen sponsoren met niet. Buiten Eindhoven wordt meewarig het hoofd een grote gunfactor rond, die goede spelers bijvoor- geschud. “Waar moet dat naar toe? Straks krijgt het beeld een factuurtje lieten sturen voor onverifieerbare “Waar moet dat naar hockey te maken met dezelfde uitwassen als het diensten. voetbal…” Aan Veelenturfs werkwijze kleeft niets schim- toe? Straks krijgt het Het gaat niet om veel geld. Via Veelenturfs tex- migs. Hij mag dan schamper worden bejegend in tielbedrijf Vespo krijgt Fischer 5.000 gulden voor oktober 1995, zijn voorbeeld wordt snel gevolgd. De hockey te maken met een half seizoen. Na de winterstop keert hij terug Brit Russell Garcia ontvangt in 1996 bij HDM al een naar zijn Duitse club Uhlenhorst. Hoe goed hij ook is, veelvoud van Fischers toelage. dezelfde uitwassen Fischer wekt niet de indruk dat hij onmisbaar is. Na een competitiewedstrijd is hij doorgaans snel vertrok- Omdat zakenreizen voor Vespo Veelenturf regelmatig als het voetbal…” ken. Hij blijkt nogal stug in de omgang. naar Pakistan brengen, bezoekt hij in 1996 ’s werelds Toch zorgt Fischer voor een cultuurschok in hoc- beste hockeyer van dat moment: Shahbaz Ahmed. keyland. In de Randstad krijgt Veelenturf het adjectief Veelenturf wil ‘The man with the electric heels’ “poenerig”. Hij is een “textielmagnaat”. Omarmd door hebben. zijn eigen Oranje Zwart blijft Veelenturf hier onbewo- Het klikt tussen Veelenturf en de familie van gen onder. Shahbaz. Dankbaar wil het gezin Shahbaz mee naar De hockeybond staat afwijzend tegenover betalen, Eindhoven. Het kost Vespo ongeveer 30.000 gulden maar ingrijpen is niet aan de orde. Vijf jaar eerder per jaar, plus 20.000 gulden voor een huurwoning, waren de amateurbepalingen al uit de reglementen een leaseauto en wat boodschappen. Maar anders NEDERLAND HOCKEYLAND van de KNHB geschrapt omdat controle zinloos was. dan Fischer doet Shahbaz veel terug. Hij verzorgt

176 ORANJE HEREN

trainingen en clinics. Zo ziet Veelenturf het graag. Hij landskampioen. Veelenturf zakt geëmotioneerd door wil zijn club in de tophockeyer terugzien. zijn knieën op de middenstip. ¡ “Clubs moeten Maar de prijs is hoog. Aan het trio Australiërs is ONVERTEERBAAR Veelenturf net zo veel kwijt als aan Shahbaz, al delen keuzes maken, Joop Veelenturfs textielbedrijf Vespo wordt groot als zij het appartement en een auto. Desondanks moet leverancier van de zegeltjeshanddoeken van Shell. Oranje Zwart financieel afbouwen. Inmiddels afgetre- geld is er niet voor Als hij voor zijn dochter een hockeyclub zoekt, kiest den als voorzitter buigt Veelenturf zich over een tekort hij Oranje Zwart. Een club van middenstanders. Een van drie ton. Er is niet goed op de uitgaven gelet. iedereen” club naar zijn hart. Veelenturf organiseert meteen het Veelenturf neemt de leiding weer over, legt ABN vast sinterklaasfeest. En recepties. Hij sticht, als eerste in als hoofdsponsor en zorgt voor 65 ‘Vrienden van OZ’, de hoofdklasse, een businessclub. Als Jongens A1 op die elk 1.500 euro inleggen. JOOP VEELENTURF zaterdag alle faciliteiten krijgen terwijl de meisjes van Anno 2014 is Oranje Zwart een gezonde top- C7 verpieteren, ergert Veelenturf zich. Die meisjes club. De duurste speler krijgt zo’n 25.000 euro per betalen toch net zo goed contributie? seizoen, maar 5.000 euro is gebruikelijker voor een Veelenturf vindt het onverteerbaar dat Heren 1 selectiespeler. Tenminste, bij de mannen. Veelenturf: jaarlijks degradatiehockey speelt. Hierdoor vertrek- “Clubs moeten keuzes maken. Bij onze mannen ken alle talenten snel naar betere clubs. Als hij de komen gemiddeld 1.500 mensen kijken, bij vrouwen ORANJEPREMIES beste spelers ter wereld aantrekt, trekken die talenten gemiddeld 300. Alleen clubs met een vrouwenploeg In 1996 verdienen de internationals eindelijk een zich vanzelf aan hen op. Daarna worden die betaalde bij de bovenste vier investeren erin. Geld is er niet premie voor hun olympische medailles. De zestien buitenlanders weer overbodig. voor iedereen.” Oranjemannen krijgen ieder 15.000 gulden voor hun Na Shahbaz haalt Veelenturf ook de Australiërs Veelenturf mag dan bestuurder in ruste zijn, hij gouden plak in Atlanta, de vrouwen 5.000 voor hun Stacy, Livermore en Elder. Tien jaar na Carsten blijft creatief meedenken met zijn middenstanders- bronzen medaille. De Oranjeselectie vindt daarom Fischer, in 2005, volgt het hoogtepunt: Oranje club: “Verspreid bakkerslucht in het clubhuis, dan voor het WK in Utrecht in 1998 eenzelfde beloning Zwart wordt voor het eerst in de clubhistorie krijgen de mensen honger.” gerechtvaardigd.

André Bolhuis (midden) regelt de premiekwestie voor de internationals, maar zorgt er wel voor dat er nooit geld van de leden van de bond naar de tophockeyers gaat.

177

¢ £ ¤ ¥ ¦ § £ ¨ © §   ¥ ¨  DE COMMERCIËLE POTENTIE VAN HOCKEY

Jeanneke van ’t Hek (1945) De ultieme vrijwilliger binnen het bondsapparaat. Voor alles beschikbaar. Onder meer als ‘nationale ballenmams’. Vanaf de jaren tacbtig runt zij de afdeling ballenkinderen tijdens de grote toernooien. Speelde zelf ook voor Oranje.

Jan Hagendijk, van 1992 tot 2006 voorzitter van HC Rotterdam.

Die bedragen zijn tegenwoordig nauwelijks anders. aan andere bestuurders, leveren hiermee het ideale Het goud bij de Olympische Spelen in Londen leverde recept af voor misverstanden en onrust. Na een paar een Oranjespeelster 9.778 euro op, het zilver van de jaar zijn die clubs dan ook allemaal terug bij af. heren was goed voor 7.556 euro per speler. Naast Veelenturf pakken nog twee clubpioniers hun WEERZIN complete vereniging op en professionaliseren daar- De bond staat niet alleen in zijn aanvankelijke mee het clubhockey. Als voorzitter van Hockey Club weerzin. Voor traditionele topclubs als Kampong en Rotterdam, van 1992 tot 2006, zorgt Jan Hagendijk HGC staat betalen haaks op clubtrouw. Goedbetaalde voor meer kunstgrasvelden, een heus stadion en buitenlanders verdringen Nederlandse talenten, een fonkelnieuw clubhuis. Rotterdam leeft op. Het menen ze. Bovendien, als de ene speler wel en de ledenaantal explodeert. Hagendijk wil van Rotterdam andere niet betaald krijgt, volgt onrust in de selectie. een stabiele topclub maken. Daarvoor investeert hij Dit standpunt druist in tegen de heersende moraal Clubbestuurders informeren elkaar over buitenlanders ruimhartig in buitenlandse toppers. Het zijn er op een van het bestuur van de KNHB, onder voorzitterschap die clubs tegen elkaar uitspelen. Argentijnen zijn daar gegeven moment zelfs zeven. van Willem Cornelis. Hockeyers die betaald worden, regelmatig succesvol in. Niet vreemd dat Rotterdam in 2007 een herenak- dat vloekt. De bond betaalt toch al genoeg voor alle Sommige topspelers worden met geld en goederen koord van de topclubs om het aantal buitenlanders te sterk verbeterde trainingsfaciliteiten? De spelers gelokt naar clubs waar rijke ondernemers met een beperken tot drie, frustreert. Het irriteert Hagendijk wijzen echter op de toegenomen trainingsarbeid. Ze groot hockeyhart haastig hun club naar de top willen dat clubs die zo ijveren voor dit herenakkoord, hebben geen tijd meer voor bijbanen. Hockeybond én loodsen. Het leidt nimmer, of slechts kortstondig, tot brutaal zijn en Nederlandse spelers bellen met een internationals zijn, ruim een halfjaar voor het prestigi- succes. Suikerooms die hun clubs niet van onderaf contractvoorstel. euze WK, bevreesd voor een publiek conflict. Dat zou optillen maar slechts geboeid zijn door Heren 1, Jan Hagendijk overlijdt onverwacht op 6 maart hen beiden schaden. Een patstelling dreigt. geldschieters die het recreantenhockey overlaten 2010, vier jaar na zijn terugtreden als voorzitter. André Bolhuis, in 1997 vicevoorzitter van de KNHB, introduceerde als chef de mission in 1992 en 1996 een olympisch premiestelsel. Daarvoor had NOC*NSF zich ook verzekerd. Als ‘aanstichter’ van het probleem moest Bolhuis het van zijn eigen KNHB-bestuur dan ook maar oplossen. Een afvaardiging van Oranjespelers vergadert twee keer onder leiding van en Wouter van Pelt. De internationals zijn vastbesloten zich niet uit elkaar te laten spelen. Ze hebben de tijdgeest mee. Betalen is de norm geworden. Betaald hockeyen gaat tegen de natuur van Bolhuis in, maar hij is prag- matisch. Hij neemt de verzekeringspremie op in de WK-begroting en creëert op die manier ruimte. In het Utrechtse restaurant Luden wordt het ontluikende conflict definitief weggemasseerd. Eén ding staat vast voor Bolhuis: er mag nooit geld van de leden van de bond naar de tophockeyers gaan. De spelers krijgen dan ook minder dan de Atlanta-norm: 10.000 gulden bij de wereldtitel, 7.500 bij zilver en 5.000 bij brons. Na het WK in 1998 wordt ook de standaard voor de komende EK’s (7.500 gulden bij goud, 5.000 bij zilver en 2.500 bij brons) en Champions Trophy’s (5.000 gulden bij goud en 2.500 bij zilver en niets bij brons) vastgelegd. Sommige bondsbestuurders NEDERLAND HOCKEYLAND blijven tegen, maar er is geen weg terug. Jons Hensel, voorzitter van Amsterdam, professionaliseert zijn club op “mega-idealistische” wijze.

178 Sohail Abbas, de eerste fullprof van Amsterdam. Rechts Rochus Westbroek. Bij sommige Hoewel hij geen landstitel heeft mogen bejubelen, is begroting van Heren 1 (vier ton) en Dames 1 (twee topclubs liepen Rotterdam, dankzij Hagendijk, inderdaad een stabiele ton) en over de spelerssalarissen, die volgens Hensel topclub geworden. niet wezenlijk verschillen van wat andere topclubs sponsoren met een betalen. “MEGA-IDEALISTISCH” Amsterdam verdeelt in 2000 zijn herenselectie in grote gunfactor De derde clubpionier die zijn club professionaliseert, drie categorieën. Internationals krijgen 22.500 gul- is Jons Hensel. Hij is eigenaar van het familiebedrijf den, plus 2.500 bij plaatsing voor de play-offs. rond, die goede Helios, dat cateringproducten voor de luchtvaart en Dragende spelers ontvangen 12.500 gulden, de rest de spoorwegen produceert. In 1999 heeft Amsterdam krijgt de wettelijk belastingvrije vrijwilligersbijdrage spelers bijvoorbeeld een tekort van vier ton en een afgebladderd clubhuis. van 1.470 gulden. Vanwege “de teruglopende econo- Hensel wordt verleid tot het voorzitterschap. Hij leent mie” worden deze bedragen in 2001 teruggeschroefd een factuurtje meteen 9 miljoen gulden voor extra kunstgrasvelden naar 15.000 (internationals) en 7.500 gulden (dra- en een nieuw clubhuis. “Mega-idealistisch, maar het gende spelers). Vrouwelijke internationals blijven lieten sturen voor kon.” met 10.000 gulden per jaar achter bij hun mannelijke De clubbegroting bedraagt nauwelijks 1,5 miljoen. collega’s. Hensel: “Maar zij konden meer verdienen onverifieerbare Hensel enthousiasmeert zijn leden en het bedrijfs- dan de heren buiten het hockey vanwege hun imago leven. Uitzonderlijk genoeg is hij openhartig over de en uitstraling.” diensten

179 DE COMMERCIËLE POTENTIE VAN HOCKEY

Taeke Taekema verandert in 2005 niet alleen van club, maar komt daarmee ook in dienst van sportmarketingbureau PRO SPORT.

De Shahbaz van Jons Hensel heet Sohail Abbas. een halfuur wordt de wedstrijd hervat. Den Bosch hun portretrechten, al blijken die later nauwelijks te De Pakistaanse strafcornerschutter wordt de eerste benut de strafbal en wint. verzilveren. Hensel kent geen angst zich zo lang aan fullprof van Amsterdam. Hensel is net voorzitter in Ondanks het verlies is dit Hensels mooiste hen te binden: “Ik wilde continuïteit. En ik vertrouwde 1999 als hij onderhandelt met de officiële werkge- moment. “Er gebeurde iets zinderends. Daarna kan je op mijn intuïtie. Vanzelfsprekend verdienden we niet ver van Abbas, Habib Bank Limited, de Pakistaanse altijd met mensen om je heen opnieuw beginnen.” alles terug, maar de sponsorinkomsten namen wel overheden, luchtvaartmaatschappij en hockeybond toe. En Evers was er bijvoorbeeld altijd voor de jeugd. over vakantievisa en werkvergunningen. Hensel moet CONTINUÏTEIT EN INTUÏTIE Dat telt ook.” behoedzaam opereren om Abbas ‘los’ te krijgen: “Hij Het bedrag dat Abbas verdient, wordt later ruim- Toch leidde het inkomen van deze Grote Drie tot komt uit een wereld waar machtsmisbruik alledaags schoots overtroffen. Begin 2005 reist Hensel Taeke gemor in de selectie. Spelers als Timme Hoyng en is.” Abbas – ‘Appie’ voor ploeggenoten – wordt Taekema achterna naar Australië, waar hij met Oranje Jesse Mahieu, toen goed voor ongeveer 10.000 euro, als een heus gezinslid opgenomen door de familie vertoeft. Hensel heeft een aanlokkelijk contractvoor- vertrokken. Na het verstrijken van de meerjarencon- Hensel. Hij krijgt een salaris van 50.000 gulden per stel. Taekema tekent voor vijf jaar bij Amsterdam tracten van de Grote Drie is er bij Amsterdam sprake seizoen. en wordt werknemer van sportmarketingbureau van “het feest van de nivellering”. Abbas lijkt een gouden greep. In de laatste PRO SPORT. Hij verdient zo’n 80.000 euro per Evenals Veelenturf wordt ook Hensel even mikpunt minuut van het beslissingsduel van de halve finale seizoen. Taekema’s club Klein Zwitserland reageert van hoon. Youp van ’t Hek schrijft een ironisch van de play-offs tegen Den Bosch in 2000 pusht hij hierop zo verbolgen, dat hij direct wordt weggestuurd. stukje, broer Tom zegt in een interview: “Het wordt Amsterdam naar een 3-2 voorsprong. Maar helaas, Ze doen het de laatste competitiewedstrijden wel er niet leuker op in het hockey, met dit type voorzit- de scheidsrechter meent abusievelijk dat Abbas de zonder hem. ter.” Hensel: “Dat raakte me wel. Het beeld dat zij paal treft. Terwijl Amsterdam juicht, speelt Den Bosch In 2006 volgt , ook voor vijf jaar via schetsten, stond zo ver af van hoe ik met Amsterdam door en verdient in de andere cirkel een strafbal. In de PRO SPORT, voor ongeveer 70.000 euro per seizoen. bezig was.” woede, de chaos en het tumult raakt een toeschou- Weer een jaar later tekent Geert-Jan Derikx, voor NEDERLAND HOCKEYLAND wer gewond door een weggesmeten stick. Na bijna vier jaar, voor 60.000 euro. Dit trio verkoopt hiermee

180 ORANJE HEREN

“Ties Kruize, Jan Hagendijk en ik zeiden ooit tegen elkaar: ‘Als jij nu 75.000 biedt, maak ik er een ton van. Dan weken we De Nooijer los van Bloemendaal’ ”

JONS HENSEL Na 2008 worden de betalingen teruggeschroefd. Sommige clubs hadden onverantwoorde risico’s genomen. De Stichting Tophockey KZ kampte in 2009 DE SLAG OM DE NOOIJER De Nooijer kiest toch voor Bloemendaal. Dan biedt met een tekort van zeven ton. Steun van de hoofd- is Neerlands topverdiener onder de Hensel, openlijk, een ton voor Teun. “Daar ging sponsor en gemeente, ledenacties en een contribu- hockeyers. Vele voorzitters azen op hem. Hensel: Bloemendaal vrolijk overheen.” tieverhoging van 125 euro redden de club. In 2007 “Ties Kruize, Jan Hagendijk en ik zeiden ooit tegen Jaren later doet Hensel een tweede poging. Deze verhoogde Bloemendaal de contributie met honderd elkaar: ‘Als jij nu 75.000 biedt, maak ik er een ton keer mag Teun zelf zeggen wat hij wil verdienen als euro tijdens een roerige ledenvergadering vanwege van. Dan weken we hem los van Bloemendaal.’ ” Amsterdam-speler. Na lang onderhandelen kiest een tekort van drieënhalve ton. “Of Bloemendaal moest hem dan zo veel betalen, De Nooijer echter toch weer voor Bloemendaal. dat ze geen geld meer hadden voor andere spelers”, Hensel: “Volgens mij kreeg hij daar toen wel ander- zegt Kruize, die De Nooijer in 2002 bijna vastlegt halve ton.” Een bedrag waar stick- en schoenencon- voor Klein Zwitserland, voor inderdaad 75.000 euro. tracten, clinics, openingen en reclamecampagnes nog Kruize bekijkt potentiële huizen met Teun, in niet bij zitten. Den Haag. “Teun hoort bij Bloemendaal, net als ik bij KZ hoor. Maar als hij weg wil, dan het liefst naar ons.”

De televisieregistratie ging er enkele decennia terug nog heel anders aan toe. Links verslaat Mart Smeets de line-up van het Nederlands team, Amstelveen 1983. Rechts registratie van een wedstrijd van HGC in Wassenaar.

181 DE COMMERCIËLE POTENTIE VAN HOCKEY

André Bolhuis (1946) Voorzitter van 1998 tot 2006. Speelde 128 interlands. Wereldkampioen in 1973, aanvoerder en vlaggendrager Olympische Spelen 1976. Tweemaal chef de mission. Sinds 2010 voorzitter NOC*NSF. Erelid KNHB.

Jons Hensel (voorzitter EHL) en Reinout Oerlemans (productiemaatschappij Eyeworks), twee hoofdrolspelers in de onderhandelingen tussen de en Net5.

In tegenstelling tot de Nederlandse Pas in 2013 kunnen tophockeyers weer cashen. Daarvoor moeten ze wel naar India. Nederlandse hoofdklasse zijn er in de Hockey India internationals worden geveild voor de voor bedragen van 20.000 dollar (Jeroen League betalende toeschouwers, Hertzberger, Marcel Balkestein) tot 68.000 dollar () en zelfs 87.400 dollar (Teun de geïnteresseerde multinationals en… Nooijer). Dit bedrag krijgen ze ook in 2014 en 2015, er wordt betaald voor tv-rechten voor een competitie die slechts zes weken duurt. NEDERLAND HOCKEYLAND

182 ORANJE HEREN

Vanwege de bezuinigingen op de publieke omroep zal de NOS de komende jaren scherpere keuzes moeten maken

Margje Teeuwen en John van Vliet verzorgen het commentaar voor de EHL-uitzendingen op Net5.

Tim Steens (links) en Philip Kooke doen verslag voor de NOS.

GEEN AANTREKKELIJKE TV-BRUID kijkerpotentieel voor hockey aantrekkelijk voor De afgelopen twintig jaar hebben ons geleerd dat In tegenstelling tot de Nederlandse hoofdklasse zijn er sponsors: via hockey bereiken ze de beslissers in hockey geen aantrekkelijke bruid is voor commerciële in de Hockey India League betalende toeschouwers, het bedrijfsleven. Dit – en een kwart miljoen leden – zenders. FilmNet stopte in 1997 na twee seizoenen geïnteresseerde multinationals en… er wordt betaald vormt het ware kapitaal van de hockeysport. met het live uitzenden van hoofdklassewedstrijden. voor tv-rechten. Het uitzenden van de hoofdklasse- De NOS is de tv-partner voor de KNHB voor het Sport1 pakte het in 2006 weer op, maar in 2011 duels kóst alleen maar geld. WK van 2014. Ook verzorgt de NOS sinds jaar en sneuvelde het opnieuw: hockey zorgt niet voor een De belangenvereniging van hoofdklasseclubs, dag de samenvattingen van de hoofdklasseduels. aanwas van abonnees. de HHCV, wil bij de oprichting in 2009 zelf haar Vanwege de bezuinigingen op de publieke omroep zal tv-rechten opeisen en verkopen. Al snel blijkt dat de NOS de komende jaren scherpere keuzes moeten Ook de Euro Hockey League heeft de terugtrekkende de marktwaarde daarvoor te laag is. Toch is het maken. Of dit het hockey gaat raken, is nog ongewis. beweging van de commerciële televisie ervaren.

183 DE COMMERCIËLE POTENTIE VAN HOCKEY

José Poelmans (1946) Dolle Mina van het vrouwenhockey, die dezelfde omstandigheden bedong als die van de mannen. Toen er eindelijk ook een wereldkampioenschap was gekomen voor vrouwen, won ze die titel meteen drie keer.

In 2007 start deze Champions League voor hoc- die bij gebrek aan sterke buitenlandse tegenstanders ter discussie, maar die voorzitter is een uitstekende keyers buitengewoon ambitieus, als project van de strijd en spanning ontbeert. lobbyist. Het hockey moet er harder aan trekken om Europese hockeyfederatie (EHF) en PRO SPORT, met mensen te krijgen op plekken die invloed hebben.” een begroting van 3 miljoen euro per seizoen. Net5 OLYMPISCHE GEVARENZONE Uitgelekt is dat het IOC hockey nog steeds verbindt zich er voor drie jaar aan. De EHL wordt met Dat hockey geen internationale moneymaker is, wordt beschouwt als een overwegend Britse gemenebest- veertien camera’s gevolgd (kosten: 700.000 euro). pijnlijk duidelijk op 12 februari 2013. Als worstelen sport, ondanks de recente successen van Nederland, Na deze drie jaar trekt Net5 zich terug vanwege van het olympisch programma wordt weggestemd, Duitsland, Argentinië en China. De top is te smal, de bedroevende kijkcijfers. De EHL is op sterven na blijkt dat ook hockey in de gevarenzone zit. Eén IOC- zeker bij de vrouwen. Hockey is internationaal geen dood. Jons Hensel wordt aangezocht als voorzitter. lid blijkt ineens hockey op de mogelijke verdwijnlijst aantrekkelijke tv-sport. “En de internationale sponso- Hij halveert de begroting tot 1,5 miljoen. ABN AMRO te hebben gezet. Van de veertien stemgerechtigde ring is teruggelopen”, weet Van Breda Vriesman. staat garant voor 700.000 euro. Hensel snoeit in de leden van de Executive Board van het IOC stemmen tv-productiekosten en shopt bij bedrijven, gemeen- er uiteindelijk acht op worstelen, drie op de moderne Het nieuws over de stemming is niet alleen schadelijk ten en clubs, die nu een ton moeten betalen voor vijfkamp en eveneens drie op hockey. voor het imago van de sport, het kan de internatio- de organisatie van een paas- of pinksterweekend. Niet eerder stond het olympisch hockey ter discus- nale hockeyfederatie ook concreet raken. Van Breda PRO SPORT schrijft een deel van de investering van sie, bezweert Els van Breda Vriesman, president Vriesman: “Hockey zat altijd in categorie 3 van de 3 miljoen af. De EHL leeft weer. van wereldhockeyfederatie FIH en IOC-lid van 2001 olympische beweging, samen met bijvoorbeeld roeien Realistisch afgeslankt is de EHL sportief succesvol. tot 2009. Op diplomatiek topniveau schiet hockey en handbal. Nu loopt hockey het risico teruggezet Dat geldt niet voor de vrouwelijke evenknie, de ECCC, tekort, zegt ze. “De moderne vijfkamp staat al lang te worden door het IOC naar de vierde en laagste NEDERLAND HOCKEYLAND Els van Breda Vriesman (van 2001 tot 2009 president FIH en IOC-lid) waarschuwt de hockeywereld voor een mogelijk verdwijnen van hockey van het olympisch programma.

184 ORANJE HEREN

KNHB-voorzitter André Bolhuis (links) met IOC-preses .

categorie. In dat geval krijgt de FIH minder geld van status is het onmogelijk om hockey groot te maken in het IOC.” landen die er geen traditie in hebben, zoals dat recen- “Als het hockey Volgens Jons Hensel is de olympische hockeytoe- telijk wel is gelukt met China en Zuid-Korea.” komst afhankelijk van de terugkeer aan de top van Volgens André Bolhuis, voorzitter van NOC*NSF, iets beter over het de traditierijke slapende reuzen India en Pakistan. is de ophef zwaar overdreven. “Dit is helemaal “Londen was commercieel en sportief een groot niet het begin van het einde. Die stemming van de voetlicht gebracht succes. Maar als hockey er niet in slaagt om meer Executive Board gebeurde op basis van foutieve internationaal te worden, komt er een sport langszij onderzoeksrapporten. In Londen zijn bijvoorbeeld wordt, twijfel die dat wel kan. We weten nu dat hockey geen safe afzonderlijk kaarten verkocht voor ochtend-, mid- house is op de Olympische Spelen.” dag- en avondwedstrijden. In die rapporten wordt ik niet aan een slechts één dagdeel aangemerkt als het totale aantal NEDERLANDSE OASE dagelijkse toeschouwers. Door dat soort fouten mooie olympische Breed en diep verankerd in onze samenleving zal zijn die betreffende IOC-leden beïnvloed. Van alle hockey ook zonder olympische status in Nederland olympische teamsporten bevindt voetbal zich dichter toekomst” blijven bloeien. Maar onverhoopt ooit in de olympische bij de gevarenzone. Als het hockey iets beter over het afgrond geduwd, dreigt hockey een Nederlandse oase voetlicht gebracht wordt, twijfel ik niet aan een mooie te worden. Van Breda Vriesman: “Zonder olympische olympische toekomst.” ANDRÉ BOLHUIS

185