Dux, Dux 1462, 2018 Andrzej Brzoska Żaneta
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
FILHARMONIA KAMERALNA IM. WITOLDA LUTOSŁAWSKIEGO W ŁOMŻY WITOLD LUTOSŁAWSKI CHAMBER PHILHARMONIC IN ŁOMŻA INSTYTUCJA KULTURY MIASTA ŁOMŻA WSPÓŁPROWADZONA PRZEZ MINISTERSTWO KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO CULTURAL INSTITUTION OF THE CITY OF ŁOMŻA CO‑DIRECTED BY THE MINISTRY OF CULTURE AND NATIONAL HERITAGE Ⓒ DUX, DUX 1462, 2018 Nagranie zrealizowano w Sali widowiskowej Centrum Kultury przy Szkołach Katolickich w Łomży 29 września oraz 28‑29 października 2017 r. Recorded at the Performance Hall of the Catholic Schools Culture Centre in Łomża, 29th September & 28th‑29th October, 2017. ANDRZEJ BRZOSKA Reżyseria nagrania, montaż, mastering | Recording supervision & sound engineering, editing, mastering ŻANETA PNIEWSKA Tłumaczenia | Translations AGNIESZKA ZAKRZEWSKA Projekt graficzny | Graphic design RAFAŁ DYMERSKI Skład | Page layout MARCIN TARGOŃSKI Redakcja | Editor DUX Recording Producers Morskie Oko 2, 02‑511 Warsaw, Poland | www.dux.pl, e‑mail: [email protected] 1462 book 118x120 mm.indd 2 29.10.2018 12:38:13 POLSKIE KONCERTY WSPÓŁCZESNE POLISH CONTEMPORARY CONCERTOS Marcin DYLLA gitara | guitar Paweł GUSNAR saksofon sopranowy | soprano saxophone Jakub JAKOWICZ skrzypce | violin Tomasz STRAHL wiolonczela | cello Filharmonia Kameralna im. Witolda Lutosławskiego w Łomży Witold Lutosławski Chamber Philharmonic in Łomża Jan Miłosz ZARZYCKI dyrygent | conductor 1462 book 118x120 mm.indd 3 29.10.2018 12:38:13 POLSKIE KONCERTY WSPÓŁCZESNE Każda z utrwalonych na niniejszej płycie kompozy- po jego wybrzmieniu usłyszeć można partię cji utrzymana jest względem pozostałych w nieco solisty. W tej części gitara odpowiedzialna jest pokrewnej (korespondującej z XX-wiecznym neo- przede wszystkim za ukazanie kształtujących jed- klasycyzmem), postmodernistycznej estetyce, nolitą formę Andante odcinków melodycznych. co bez wątpienia ułatwia odbiór całego materiału. Co ciekawe, mimo wspomnianej jednolitej formy Choć przedstawione koncerty w żaden sposób ograniczającej rolę instrumentu solowego, kom- nie nawiązują do tradycji muzycznej awangardy, pozytor pod koniec Andante wprowadził solową, wiele zastosowanych zabiegów kompozytorskich quasi-wirtuozowską kadencję, po której ponownie (pomysłowe instrumentarium, różnorodne środki pojawia się znany już motyw smyczkowy stano- odpowiedzialne za architektonikę formy) świadczy wiący zakończenie całego ustępu. o indywidualizmie tych trzech utworów. Część druga w swobodny sposób nawią- Urodzony 28 lutego 1953 roku w Warszawie zuje do formy wariacyjnej. Jej podstawą są trzy Marcin Błażewicz całe swoje życie związał ze sto- główne odcinki formotwórcze, poddawane swo- licą Polski. W latach 1977–1982 studiował kom- bodnym, wariacyjnym opracowaniom. W prze- pozycję w klasie Mariana Borkowskiego. Chcąc ciwieństwie do skrajnych części forma Largo udoskonalić swój kompozytorski warsztat brał cantabile jest mocno rozczłonkowana, a gitara udział w zagranicznych kursach prowadzonych raz odpowiedzialna jest za ekspozycję głównego przez m.in: François-Bernarda Mâche’a, Iannisa motywu, innym razem – za koordynację planów Xenakisa oraz Oliviera Messiaena. harmonicznych. Otwierający album Filharmonii Kameralnej Część trzecia, Allegro con fuoco, to niemal im. Witolda Lutosławskiego w Łomży prowadzonej klasyczne rondo. W tym ustępie po raz pierwszy przez Jana Miłosza Zarzyckiego Koncert na gitarę gitara potraktowana jest nieco bardziej autono- i orkiestrę smyczkową Marcina Błażewicza można micznie, co słychać już choćby w otwierającym z powodzeniem określić mianem symfonii koncer- część, wyrazistym temacie ronda. tującej. Partia solisty – w odróżnieniu od innych Urodzony 19 września 1968 roku w Czę- tego rodzaju dzieł tworzonych na gitarę i orkie- stochowie Paweł Łukaszewski uznawany jest strę przez m.in: Mauro Giulianiego czy Joaquína za jednego z najbardziej rozpoznawalnych pol- Rodrigo – nie jest autonomiczna, choć pełni wiele skich kompozytorów swojego pokolenia. Zasad- istotnych funkcji. nicze studia kompozytorskie odbył w Warszawie Część pierwsza koncertu rozpoczyna się w klasie Mariana Borkowskiego (lata 1991–1995). od opartego na długich wartościach rytmicznych Ponadto Łukaszewski uzupełnił swoją kompozytor- motywu realizowanego przez smyczki. Dopiero ską edukację o szereg kursów m.in.: Kurs muzyki 4 1462 book 118x120 mm.indd 4 29.10.2018 12:38:13 komputerowej w Warszawie (1992), wakacyjne w Warszawie, a w latach 1980–1981 jako stypen- kursy dla młodych kompozytorów w Kazimierzu dysta rządu francuskiego uzupełnił kompozytorskie Dolnym (1992, 1993), kurs muzyki współczesnej wykształcenie u Oliviera Messiaena w Paryżu. w Krakowie (1993). Concerto Lendinum op. 44, na skrzypce, wio- Centralny obszar kompozytorskich zaintereso- lonczelę i orkiestrę smyczkową inspirowane jest wań Łukaszewskiego stanowi muzyka chóralna. folklorem Lubelszczyzny. W części pierwszej, Nic więc dziwnego, że również napisane na sak- Allegretto – tematy ludowe są zaledwie sygnali- sofon sopranowy i orkiestrę kameralną Trinity Con- zowane przez solistów. Całe Allegretto składa się certo budzi szereg skojarzeń z literaturą wokalną. z kontrastujących ze sobą zdań muzycznych opar- Dzieło Łukaszewskiego nie jest formalnym monu- tych na jednorodnych strukturach rytmicznych. mentem. Dla twórcy bardziej istotne było chóralne Część druga, będąca niewątpliwie kulminacją podejście do kształtowania faktury koncertu. Concerto Lendinum za sprawą regularnej budowy Część pierwsza, Larghetto, rozpoczyna się nawiązuje do typowego scherza. Przejmująca, od powtarzających się, konsonujących akordów wielokrotnie powtarzana w skrajnych częściach w partii smyczków, co okazuje się fakturalną przez skrzypce i wiolonczelę ludowa lamentacja podstawą całego epizodu. Partia solowego sak- jest zestawiona z motorycznym epizodem środko- sofonu w tej części od razu nasunęła mi pewne wym, którego melodyka prawie w całości bazuje skojarzenia względem deklamacyjnej roli skrzypiec na smyczkowych figuracjach. w słynnej Wokalizie Sergiusza Rachmaninowa. Ostatnia część, Vivace, również opiera się Część druga, Agitato, oparta jest o krótki, o szereg motorycznych, łagodnie ewoluujących często powtarzający się skoczny motyw w partii motywów w partiach solistów, co upodabnia saksofonu. Mimo, iż epizod utrzymany jest w szyb- nieco ich grę do typowych improwizowanych kim tempie, wrażenie deklamacyjności partii soli- wstawek granych przez muzyków ludowych. sty potęguje się jeszcze bardziej. Część trzecia, Energetyczna narracja jest w pewnym miejscu Largo, to kunsztowny, mogący skłonić do refleksji raptownie przerwana przez wprowadzoną dyso- epilog pod koniec którego Łukaszewski pomy - nującą skrzypcowo-wiolonczelową kadencję, słowo wplótł czołowe motywy ze wcześniejszych po której jednak motoryczne odcinki pojawiają się ustępów. ponownie. Concerto Lendinum to świetny przykład Wieńczący dzieło, przywołany w oryginalnej pomysłowej adaptacji lubelskiego folkloru na grunt postaci główny temat z Agitato, tym razem służy niemal neoklasycznej formy koncertu solowego. stopniowemu wygaszeniu narracji. Sławomir Czarnecki urodził się 23 lipca 1949 r. Dariusz Marciniszyn w Jeleniej Górze. Kompozycję studiował pod okiem Romualda Twardowskiego i Piotra Perkowskiego 5 1462 book 118x120 mm.indd 5 29.10.2018 12:38:13 POLISH CONTEMPORARY CONCERTOS Each of the recorded on this CD compositions is primarily responsible for showing the melodic sec- maintained in relation to the others in a somewhat tions shaping the homogenous form of Andante. interrelated (corresponding to the post-20th cen- Interestingly enough, despite the aforementioned tury neoclassicism) postmodern aesthetics, which homogenous form limiting the role of the solo undoubtedly facilitates the perception of the entire instrument, at the end of Andante the composer material. Although the presented concertos introduced a solo, quasi-virtuoso cadenza, after in no way refer to the musical tradition of avant- which the already known string motif reappears, garde, many of the applied compositional crowning the entire movement. resources (ingenious use of instruments, varied The second movement freely refers to the vari- means responsible for the form’s architecture) ational form. It is based on three main form-shap- testify to the individualism of these three works. ing sections, subjected to unrestrained, variational Born in Warsaw on 28 February 1953, Marcin transformations. In contrast to the extreme move- Błażewicz attached his entire life to the capital ments, the form of Largo cantabile is heavily frag- of Poland. In 1977-1982, he studied composi - mented, while the guitar is sometimes respon- tion in he class of Marian Borkowski. Willing sible for displaying the main motif and sometimes to improve his compositional skills, he took part for coordinating harmonic plans. in foreign courses run by, among others, François- The third movement, Allegro con fuoco , Bernard Mâche, Iannis Xenakis, and Olivier is almost a classic rondo. In this movement, Messiaen. for the first time the guitar is treated slightly more The Concerto for guitar and string orchestra by autonomously, as one can hear even in the expres- Marcin Błażewicz, opening the album of the Witold sive rondo theme, opening the movement. Lutosławski Chamber Philharmonic in Łomża led by Born in Częstochowa on 19 September 1968, Jan Miłosz Zarzycki, can be successfully described Paweł Łukaszewski is considered one of the most as a sinfonia concertante. The soloist’s part – recognisable Polish composers of his generation. unlike other works of this kind created for guitar He studied composition