M HKA 2020 Jaarverslag Inhoud 3 M HKA Jaarverslag 2020 Inhoud 2.4 2.3 2.2 2.1 2 AFDELINGSNIEUWS 1 3.5 3.4 3.3 3.2 3.1 3 INLEIDING

ONDERSTEUNING PUBLIEKSWERKING Kunstenaars

MUSEALE WERKING MUSEALE Groei subsidies toelagen en (uitgavenOmzet versus inkomsten) SOCIAAL-ECONOMISCH VERSLAG PRESENTATIE ARTISTIEKE 2.2.3 2.2.2 2.2.1 2.1.3 2.1.2 2.1.1 2.4.6 2.4.5 2.4.4 2.4.3 2.4.2 2.4.1 2.3.5 2.3.4 2.3.3 2.3.2 2.3.1 2.2.4 Werkingskosten Personeel Programmering Productie Werkgroepen Collectiebeheer

2.2.3.3 2.2.3.2 2.2.3.1 Content collectiedocumentatie Management: bibliotheek en 2.2.2.7 2.2.2.6 2.2.2.5 2.2.2.4 2.2.2.3 2.2.2.2 2.2.2.1 2.2.1.3 2.2.1.2 2.2.1.1 CinemaDe Raad van BestuurRaad Algemene en Vergadering Veiligheid welzijn en hetop werk infrastructuur Evaluatie Renovatiewerken Panamarenkohuis Organisatie beleid en Financiën HR-beleid en werkingInterne Breed toegankelijkkwalitatiefen bezoekersaanbod maximaaleen publieksbereik Gedifferentieerde marketingcampagne voor Digitale communicatie online en community M HKA inMuseum lockdown 2.2.4.6 2.2.4.5 2.2.4.4 2.2.4.3 2.2.4.2 2.2.4.1 Content onderzoek Management: digitale en werking

Objectregistratie Bruikleenverkeer Restauratie/conservatie

Ensembles.org Informatiebeleid Webplatformen Statistieken mag n verwerking en FILM –omvang verwerking en KUNST –omvang Panamarenkohuis in Biekorfstraat de Werkgroep Documentatie Collectie De Vrielynck collectie Vrielynck De conservering Preventieve 2019 aanwinsten Nieuwe Mappenstructuur Werkgroep aankoopbeleid Werkgroep Acties mappenstructuur Technische documentatie &analyse M HKA Bibliotheek HKA 66 16 8 4 VERWERVINGEN – BRUIKLENEN 2020 72 4.1 Aankopen 2020 4.2 Schenkingen 2020 4.3 Werken in bruikleen aan het M HKA 4.4 Bruiklenen 2020 4.4.1 Langdurige bruiklenen 2020 4.4.2 Tijdelijke bruiklenen 2020

5 BEZOEKERSAANTALLEN 2020 88 5.1 Betalende bezoekers 2020 – museum 5.2 Gratis bezoekers 2020 – museum 5.3 Bezoekers filmwerking 2020 5.4 Extra Muros 5.5 Panamarenkohuis 5.6 Analyse bezoekers 5.6.1 Analyse diversiteit betalende bezoekers 5.6.2 Spreiding bezoekers binnenland 5.6.3 Leeftijden 5.7 Digitale bezoekersaantallen 5.7.1 Social media: resultaten per tentoonstelling 5.7.2 Website M HKA.be 5.7.3 Andere kanalen

6 M HKA TENTOONSTELLINGEN 94 6.1 Els Dietvorst – *Dooltocht | A desperate quest to find a base for hope 6.2 MONOCULTURE – Een recent verhaal

7 COLLECTIETENTOONSTELLINGEN 102 7.1 De Collectie 7.2 Collectiegebonden presentaties 7.2.1 Alice Creischer – Feest van het grootste geluksprincipe | The Greatest Happiness Principle Party 7.2.2 TOGETHER. 7.2.3 Nicole van Goethem – Tekeningen, animatie en een Oscar 7.2.4 Wittebroodsdagen van de zeemeermin – Een curatoriële reflectie op ‘Ship of Fools / The Dockers’ Museum’ [Narrenschip / Het dokwerkersmuseum] van Allan Sekula (2010-2013) 7.2.5 Ekaterina Muromtseva – Kwart voor twaalf (i.s.m. de stichting V-A-C) 7.3 Archiefpresentaties 7.3.1 Hugo Roelandt & de jaren negentig – Lichtgevoelig 7.3.2 MAIL ART & IN VITRO 7.4 Speciale toonmomenten 7.4.1 Panamarenko, Prova Car, 1967

8 IN SITU 112 8.1 # 13: Tramaine de Senna – MASTERBLASTER 8.2 # 14: Basim Magdy, Slapend in een andere dimensie / Asleep in Another Dimension (i.s.m. Moussem) 5 M HKA Jaarverslag 2020 Inhoud 9.1 9 6 10.3 10.2 10.1 10 14 13.3 13.2 13.1 13 12.3 12.2 12.1 12 11.2 11.1 11 16.3 16.2 16.1 16 15.3 15.2 15.1 15

EVENEMENTEN

PUBLICATIES

Tijdschriften

NICC Lodgers Rein Dufait &Dieter Roth Peter Land ChineesDe gulden de met scharen (i.s.m. collectie R. E-Pubs gepubliceerd door L’Internationale Online publicatiesFlankerende BEMIDDELINGEVENEMENTEN OCCASIONELE EVENEMENTEN EVENEMENTEN STRUCTURELE CLUB SOLO E Museum EXTRA MUROS Leeractiviteiten binnen buiten en instelling de Opdrachten in het kader van internationale samenwerkingsverbanden instelling de Vragen aan medewerkers en EXTERNE WAARDERING Online filmaanbod (bij sluiting devan filmzalen) Educatief aanbod Klassieke zaalvertoningen per rubriek DE CINEMA 12.3.4 12.3.3 12.3.2 12.3.1 12.2.3 12.2.2 12.2.1 12.1.1 13.3.2 13.3.1 13.2.1 13.1.3 13.1.2 13.1.1 13.3.6 12.3.5 INBOX HKA ArtTubeM HKA e VERDIEPING

Smaakmeesters DAKkan 124 Kunstenaars in quarantaine Birthday Art’s Ateliers Austerity Utopia and Nicole van Goethem Addressing Monoculture AestheticsThe of Ambiguity: Understanding and Dietvorst Els Kunstendag voor Kinderen Yoga @M Afterall Panamarenkohuis Monoculture Arts Early Conversaties E-FLUX

– familiefestival het op dak van het M HKA HKA / zaalvertoningen voor scholen – Een recent verhaal recent Een – culinair festival culinair – A recent history Patt) 142 134 146 158 150 130 118 17 ORGANOGRAM 164

18 SEMI-VASTE MEDEWERKERS M HKA 168 18.1 Wijk-werk-medewerkers 18.2 Jobstudenten 18.3 Artikel 60 18.4 Vrijwilligers

19 BEDRIJVENCLUB EN SPONSORWERVING 174 19.1 Activiteiten 19.2 Ledenaantal 19.3 Specifieke sponsoring 19.4 M HKArt Circle

20 NOCTURNES EN VERHUUR ACCOMMODATIE 180

21 VRIENDEN VAN HET M HKA 184

22 CKV – Centrum Kunstarchieven Vlaanderen 190 22.1 Situering 22.2 Veldkaart 22.2.1 Index 22.2.2 Aanmeldformulier 22.2.3 Archiefpunt 22.3 Expertisedeling & kennisopbouw 22.3.1 Voorbeeldtrajecten 22.3.2 Instrumenten: archiefschema 22.3.3 Estates 22.3.4 Projectaanvragen 22.3.5 Beheer archieven M HKA: ADLIB archief-module 22.3.6 Basisnota’s Oral History en Onderzoek 22.4 Dienstverlening 22.4.1 Workshop 22.4.2 Online aanbod 22.4.3 Adviesverlening: ‘plaatsbezoeken’ 22.4.4 Dienstverlening: Informatievragen 22.5 Netwerking 22.6 Communicatie 22.6.1 Website 22.6.2 Social media 22.6.3 Nieuwsbrief 22.6.4 Tijdschrift HART 22.7 Archiefpresentatie

23 FOTOCREDITS 208 1 WELKOM TERUG

Evenbeeld courtesy de kunstenaar & M HKA, foto: view, , 06.02–23.08.2020, installation de Senna, MASTERBLASTER Tramaine

meer info op www.muhka.be

MUSEUM19.05.2020 VAN HEDENDAAGSE KUNST ANTWERPEN Leuvenstraat 32, 2000 Antwerpen, www.muhka.be 1 Inleiding 9 M HKA Jaarverslag 2020 1 Inleiding en protocollenplannen mogelijk gefaseerd uitgewerkt om te de heropstart enhoog werden tempo over werden vervangwerk heldere gemaakt afspraken tijdelijke werkloosheid deze werd zo snel maar mogelijk afgebouwd. Op collega’s om voor aantal een zaakt over tot te gaan gedeeltelijke of volledige mogelijkgoed verder Het zag museum genood zich te laten functioneren. mate en hoe (vervang)werk om was, het werkbaar uit zo museum huis van (vervang)werk digitaal enkel diende welke gezocht in mogelijk en ook daarna uitdagende Tijdens maanden. de eerste lockdown extreem was dit waren het van moment.urgenties Voor de ondersteunende het M HKA in diensten bleef zo bijkomende een termijnhorizon langere Deze de naast dimensie met toekomst het het van museum. op oog de digitale mappenstructuur, gebruikte en de hiervoor informatiestroom het de herdenken digitale van de geplande van voorbereiding audit; en ervan; dimensie voor de digitale voor voorbereidingen met het aandacht UAntwerpen; collectiebeleidsplan, met samenwerking zoek rond in toekomstige een constituente werking kon focus krijgen. strategische een deels gekeken hoe de COVID-werking de eerste lockdown van ook het werd begin aan dat perspectief In te zetten. mate meer aan of stappen mindere in mogelijk getracht om de belangrijkste het routeplan. in Daarbij werd de zoveel toekomst fasering langere zoals de ook deaan beheersovereenkomst uitgezet –maar in –zoals werking de dagelijkse aan aftoetste enkel niet waarbij het oriëntaties en beslissingen ook zijn bleef tweesporenbeleid verderzetten, het oogpunt datzelfde M HKA In stappen worden ondernomen. president. december zijn liet In weten kabinet dat er opnieuw operationele de minister- aan 5 oktober en overgemaakt van detijdens vergadering & Company. McKinsey Het werd Bestuur goedgekeurd door van de Raad het van adviesbureau pro bono-ondersteuning afgerond, mede dankzij de werd zomer Dit 2020 in businessplan mogelijk van maken. doorstart een had zich geëngageerd, zou volgens de minister-president stad Antwerpen (RUP) de uitvoeringsplan waartoe metsamen ruimtelijk het aangepast op het basis, Deze te stellen voor van toekomstige museum. de werking om gebaseerd op een businessplan heldere een het M HKA toekomstvisie aan 8 april van brief een in de minister-president vroeg opstap hiernaartoe Als zou worden herbevestigd. de loop door het die in zicht van jaar de gesteld, minister-president inzet een Gatz opmaakte. minister toenmalig 2020 van in op vraag het M HKA projectdossier te van stemmen op af het routeplan Bestuur van dat de Raad geweest omtrent de bouwenvelop. Daarenboven wenste het het kabinet was onduidelijkheid het er tijdens die proces vanuit de stad Antwerpen en dienden te worden Een bijkomend geëvalueerd. de was aandachtspunt dat het af projectdossieruitkomst en -proces vormden geen goede basis bij processen dergelijkemeer – zoals in steeds gebeurt. wedstrijden om stop om te angst belanden de uit wedstrijd te zetten, maart vervolgens in slaagde volgende een in niet Het stap februari te beleid zetten. er besliste in de toen architectuurwedstrijd van de verdeelde bocht miste allerlaatste jury de voorbereidingstrajecten, zes jaar het na toekomstige museum, naar bovenop nog eens daar datVoor het ontwikkelingstraject kwam het M HKA fysieke voor te maken een en klaar werking, digitale een naar te transformeren overeind te houden, om was de organisatie zoveel mogelijkprioritair het om te beginnen werd dat bepaald doorjaar waarin jaar COVID-19; een en 2020 iedereen, was voor uitputtend een ook alles voorZoals het M HKA vluchtlijnen het hierbij van onder werdenBelangrijke de- opstart leidde deHet minister-president van kabinet het uit gebrek aan werd het meteen vooruit in het van architectuurtraject doorstart De

doorstart.

- -

maken. De hele werking diende omgebouwd, onder meer de vergaderingen dienden volledig anders te worden aangepakt. En toch gebeurde er ook nog meer dan dat alles: na jarenlange onderhandelingen met de sociale partners kon de actualisering van het bestaande arbeidsreglement succesvol afgerond worden. En er gebeurde een herziening van alle functiebeschrijvingen. Het dient geen uitleg dat ICT een voortdurende, urgente uitdaging was, want voor thuiswerk is een gedegen digitale onderbouw nodig. De stappen hiervoor nodig waren talrijk en ze werden snel gezet. ICT bevond zich tussen de lange termijn, waar de strategische planning in 2020 gestalte aannam, en deze dag-op-dag-uitdagingen. Tegelijkertijd werd er in 2020 ook structureel geïnvesteerd via de ontwikkeling van een ERP-project in samenwerking met Sparklink.

De dagelijkse werking moest elke paar weken opnieuw schakelen omwille van de steeds veranderende maatschappelijke corona-aanpak. De musea speelden daarbij een actievere rol dan de podiumkunstensector. Voor het M HKA bleef enkel de deelwerking De Cinema het grootste deel van het jaar volledig gesloten. De andere elementen van de museumwerking konden grotendeels – maar met een veel beperktere capaciteit – hun maatschappelijke rol blijven vervullen. Bij de twee lockdowns werden de musea in ons land immers telkens snel heropend, een fenomeen dat zeker niet beantwoordde aan een algemeen internationaal patroon. In Vlaanderen beargumenteerden de musea hun belang als kwalitatieve uitbreiding van de publieke ruimte, waarvan ze de veiligste overdekte ruimtes zijn, ruim, goed geventileerd en met een gesofisticeerde bezoekersbegeleiding. Die inzichten werden meteen praktisch vertaald in een 7-puntenplan – later een 10-puntenplan – en er werd gecoördineerd overleg gepleegd met de administratie en het kabinet cultuur. In de marge daarvan mag worden aangestipt dat het M HKA een proactieve rol speelde – zowel in het formuleren van het toekomstperspectief, als in het informeel beargumenteren ervan naar de COVID-eindbeslissers op wetenschappelijk en politiek vlak – dankzij contacten via de M HKArt Circle.

De sluiting van de musea midden maart en opnieuw eind oktober, samen met hun snelle heropening op 18 mei en opnieuw begin december, maakten het nodig voortdurend opnieuw te herplannen, waarbij: — de voorziene publieksgerichte werking moest worden heroverwogen en herijkt, — parallel daaraan een digitale publiekswerking opgezet, — tegelijkertijd ook een werking werd opgezet voor verplicht thuiswerkende collega’s, die deels op andere acties dan hun voorziene taken dienden ingezet en waarvoor deels ook nog bijkomend vervangwerk gezocht diende te worden, — daaruit voortvloeiend ook een aanpak van de interne communicatie en het herijken van de vergaderstructuur, — en nieuwe stappen werden ontwikkeld, zoals protocollen voor de heropening van de diverse publieksfuncties.

Tot slot kan worden opgemerkt dat het M HKA niet alleen bewust vanaf dag één ook de langere termijnhorizon in beeld nam, maar dat het museum zich daarnaast afvroeg hoe het zijn ecosysteem kon ondersteunen. Dit leidde bijvoorbeeld tot een alternatieve inzet van de gidsen, tot drie projecten waarbij de inzet van het M HKA vertrok van opdrachten aan kunstenaars (Kunstenaars in quarantaine, Together. en In Vitro), en tot de heroriëntering van het aankoop- programma voor de Antwerpse stadscollectie hedendaagse kunst. 11 M HKA Jaarverslag 2020 1 Inleiding het over het opschonen de informatie van inhaalacties: kleinere van heden ook tal de werking. tekort in belangrijk een als aangevoeld lang sinds dergelijke een basisfunctie, aan eigendie is aanpak de systematische van registrator, een en de van uitrol de aanwerving stap Wat de was belangrijkste collectiedocumentatie. betreft, collectiebeheer de van de digitalisering zoals en met acties verwante standaarddocumenten, met subwerkgroepen, bijvoorbeeld diverse de interne van voor revisie een met (digitale) opmaak studie externe voor strategie ensembles.org. enmet met operationele een op Nicole focus en Panamarenko Goethem van 1958-1990. de periode platformen, werd in Er verderregio op digitale ingezet de referenties in door internationale mapping een van de historiografie, onderbouw van met voor aanzet een werden gemaakt, daarvoor aanzetten wordt. De dringender steeds herkalibrering van de urgentie waarvan plan collectiebeleids het bestaande volgde Gemeenschap verderVlaamse strikt de Het van aankoopbeleid hedendaagse kunst. stadscollectie de Antwerpse voor voor liep de aankopen nieuwe lijn van en uitvoeringstraject maakte hetvan collectiebeleid door kader een die aankoopbeleid werkgroep een met herijking gemaakt werd aanzet een museale werking de afdeling In recht. zonder Belgisch winstoogmerk) naar vereniging (internationale IVZW een uitkomst met als structuur, juridische een ook naar confederatie De evolueerdekorte- en lange-termijnuitdagingen. overigens andere collega’s wekelijks overlegden, of tweewekelijks en nadachten over de als zowel enL’Internationale waar de directeuren het deel waar vanuit maakt het overleg intense de op museumconfederatie Europees niveau binnen blijven met Het hetwerd op oog hierbij termijn. de gesterkt langere door het om voorbij van moment trachtte steeds de slag te de aan crisis M HKA onvoldoende zonder bijkomende raakt de uit startblokken middelen. de inspanningen verwoede ondanks ontwikkelingstraject het institutioneel (130.000 euro) werden niet het betekenisvol; uitgegeven. Dit toont is dat aan (ontwikkelingsgerichte) grotendeels museale werking projectmiddelen binnen het feit dat de diverse afwijking de voornaamste de is uitgavenkant Aan voorzien konden voor euro. 180.000 worden –de RSZ-vermindering –of nog euro niet op de 80.000 dotatie de van Studio, indexering De van voor euro filminkomsten 90.000 van het bedrag van gegarandeerd de uitbetaling werden doordat niet deel voorzien te onzekere verklaren inkomsten grootste – Toch overschot. er uiteindelijk was groot een voor Dit is het inschattingen. gevolg COVID. als van budgetten Deze situatie blijken achteraf zeer precieze werd het de budget aan augustus, mei, en opnieuw aangepast in in Reeds voor te leggen. de voogdijoverheid aan steun de gepastheid van naar perken, en de vraag besloten op om de te uitgaven te steun niet rekenen, maar in verder strak werd Er bevonden positie moeilijkere een actoren het in M HKA. zich dan zouden ook dewelke worden, dat steunmaatregelen andere culturele maar hier, op moment een hetdelijkheid van M HKA dat het duidelijk nog niet was op de verantwoor- nadruk juni van de legden vergadering in Bestuur van Raad kondenverliezen inkomsten uit worden Het opgevangen. Auditcomité en de konden worden heronderhandeld en producties herbekeken, en tegelijk de werd seizoen een verschoven, waarbij alles zodat bruiklenen tentoonstellingen zeer snel. Het meteen herplande deze schakelde op de vlakken al Het M HKA collectie-informatiesysteem; Hoppenbrouwers; het van opschonen het de aanzet schenking een en van van Zwarte Panter De van affiches de schenking van Meemoo; hetvia registreren publiceren het depots;telbeheer de interne van video-archief van het online behoud de vaste behouds- naast en beheerswerkzaam realiseerde afdeling De de verder mappenstructuur, van trok ook de herijking afdeling Deze op hoeBij het valt desondanks het overlopen de jaarwerking van en beheer van werken; … de opmaak van een procedure voor het - sleu -

- Op een vergelijkbare manier werd in de afdeling publiekswerking niet enkel een alternatieve digitale publiekswerking opgezet, met digitale ontsluiting van de tentoonstellingen en projecten die op het moment van de lockdown te zien waren in het museum, met terugblikken aan de hand van audiovisueel archiefmateriaal en door focus op de collectie om de M HKA-volgers te blijven bereiken met kunst. Toen de musea weer open mochten, had het M HKA niet alleen uitgewerkte protocollen en een goed vormgegeven bewegwijzering, ook de digitale omslag verliep vlot, ook omdat M HKA onder andere door het Panamarenkohuis reeds ervaring heeft met digitale ticketing. Het bezoekersmateriaal dat normaal beschikbaar wordt gesteld in het museum, werd meteen via de digitale kanalen van het museum voorafgaand aan het bezoek verspreid. Zodra dit mogelijk was, zette het M HKA alle zeilen bij om het aanbod opnieuw open te plooien, bijvoorbeeld om opnieuw kinderen tussen 5 en 12 jaar te ontvangen voor de vakantie-ateliers. Het M HKA trachtte op alle vlakken meteen een positieve aanpak te vinden. Het had bij heropening als eerste museum mondmaskers en kunstenares Anne-Mie Van Kerckhoven maakte een kunstwerk voor het plexischerm aan de balie. Er kwamen echter ook bijkomende, blijvende acties, en niet enkel het strategische lange termijnonderzoek rond constituente werking, maar ook hands on-stappen. De M HKA-blog werd uitgewerkt en gelanceerd. De interne nieuwsbrief is een tweede belangrijke blijver en een cruciale stap vooruit. Deze zorgde ervoor dat alle collega’s snel, op hetzelfde moment en op een uniforme wijze werden geïnformeerd over de steeds veranderende situatie. Het was de manier om de collega’s die noodgedwongen in technische werkloosheid zaten in contact te houden met wat er gebeurde. Gaandeweg evolueerde de nieuwsbrief naar een helder vormgegeven en geredigeerde bredere communicatie, met de ambitie om alle collega’s geïnformeerd te houden over de algemene werking en de verbondenheid te blijven garanderen. In het verlengde van deze interne communicatie werden er belangrijke aanzetten gemaakt met het even systematisch informeren van partners, stakeholders en externe medewerkers die mee het M HKA maken.

In de afdeling presentatie werden eveneens een reeks acties gelopen om de structuur van de werking duurzaam te verbeteren. Tegelijkertijd werd deze afdeling echter gevat door een reeks urgente operationele uitdagingen, omdat de planning regelmatig moest worden aangepast, met alle gevolgen van dien. Bij de grote tentoonstellingen bleef na Marcel Broodthaers – Soleil Politique, de laatste van drie opgemerkte historische monografische tentoonstellingen, de tentoonstelling Els Dietvorst –*Dooltocht | A desperate quest to find a base for hope lang staan, onder zeer wisselende omstandigheden, waarbij ook de kunstenares zelf actief meedacht aan hoe een omgang kon worden gevonden met de COVID-situatie. Ook Dietvorst kan worden gezien in een reeks van tentoonstellingen waarbij het M HKA het eerste grote overzicht maakt van kunstenaars – en vooral van kunstenaressen – die daarna op een brede publieksbekendheid mogen bogen. Dietvorst kreeg na haar M HKA- tentoonstelling de prestigieuze Belgian Art Prize. De tweede grote tentoonstelling, Monoculture – Een recent verhaal, adresseerde een van de meest urgente topics (en impasses) in onze maatschappij van vandaag op een manier die breed gerespecteerd werd. Monoculture is een tentoonstelling in het kader van het project ‘How Many Europes’ van de Europese museumconfederatie L’Internationale, waarvan het M HKA deel uitmaakt. 13 M HKA Jaarverslag 2020 1 Inleiding bijzondere een op de in projectsubsidies omzetten tegen de bezuiniging kunstsector het NICC die protest de uit aanwezigheideen de kunstenaarsvereniging van het van LODGERS-programma epiloog op de zesde er als verdieping was door, Birthday met versie Art’s onder van andere digitale een en opstaan met vallen gingen het M HKA in formats Ook de andere kleine (CKV). Vlaanderen Kunstarchieven het van Centrum werking Lichtgevoelig collectie-engagement. zou verlengen dat het M HKA door Reader een Annotated The Ryan Gander: invites Lodgers Nick opgemerkte zoals presentaties realiseerde, ook daarnaast beide van het het kader van Present Continuous-programma in het M HKA aan de V-A-C van schenking Muromtseva, de jaarlijkse Ekaterina van twaalf voor Kwart de was installatie deze animatiekunstenares van aanvulling veld. Een mooie culturele weleen het uit heel Antwerpse brede ondersteuning met oeuvre geschonken werd, wat haar leidde van M HKA tot herdenking een Oscar een en animatie Tekeningen, – er veel was voor Nicole aandacht van Goethem dejaarhelft tentoonstelling de Universiteit van de tweede met In Leuven. het Lieven Gevaertcentrum king het onderzoekssamenwer de kader ambitieuze van in Schneider Anja Isabel - (2010-2013) Sekula van Allan op, de presentatiecomponent het van doctoraat van Museum’ Dockers’ The / ‘Ship of Fools op reflectie curatoriële –Een zeemeermin de van 2020 Wittebroodsdagen begin viel de collectietentoonstellingsruimten In ziet. het zelf het M HKA zoals constituente een werking, deel van als werken, co-creatie’, luidt, of lokale of de term hippe ‘in ging zoals partnership 2020 de voorbije te zien hoe het M HKA voor jaren projecten meer steeds in van helft de tweede in was wereld. de deuit hele Arabische In programmering kunstenaars focus en Moussem, met als het M HKA tussen samenwerkingen door werd opgevolgd tentoonstelling Deze staan. langer seizoen een SITU IN in

Basim Magdy – Asleep in Another Dimension in Another –Asleep Magdy Basim

instellingen. toonden ’90 met archiefpresentaties jaren &de De Roelandt – Hugo met bleefSamen Dietvorst Tramaine –MASTERBLASTER Senna de

tentoonstelling, voorbeelden twee de van art en presentatie een rond mail

Nick Lodgers | Zonder kunstenaars geen kunst geen kunstenaars |Zonder Lodgers Nick het aan , waarbij de estate de kunstenares van reeks een , de eerste in de ruimtes . In Foundation , en

2 2 Afdelingsnieuws 17 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws er mogelijk museumbezoek tecomfortabel maken. vooraandacht vanuit de de Veiligheidsraad richtlijnen en om veilig een scenario’sen werkten mee aan met voor de allergrootste heropening een de musea en moesten op slot.de COVID-19-pandemie alle 2020 van werd lockdown afgekondigd 18 nationale een Op omwille maart Programmering 2.1.1 2.1 uitgesteld tot Manna 2021. Gupta en Jumana Shilpa het voortdurend opnieuw nodig te herplannen. maakten op december, 18 metsamen heropening hun snelle mei en opnieuw begin werk presentatie nieuw doorwaarbij van productie en experimentele jonge verdieping) werd verdergezet; het om gaat tentoonstellingen middelgrote hier (zie &In Vitro 7.4).Mail hoofdstuk Art benut voor de archieftentoonstellingen werd de Vlaanderen, presentatieruimte Kunstarchieven voor het Centrum V-A-C Moskou.en de stichting in M HKA project tussen Continuous’, samenwerking ‘Present structurele een twaalf voor Kwart Muromtseva, Ekaterina van installatie Leuven;de zaalvullende de KU van Centrum en het Lieven Gevaert het M HKA (2010-2013) Sekula van Allan [Narrenschip dokwerkersmuseum] /Het Museum Dockers’ the / op Ship of Fools reflectie curatoriële –Een van zeemeermin de Wittebroodsdagen tentoonstelling voor genderen en RoSa (Kenniscentrum feminisme) de resulteerde in Vera Claes (Zij-kant), Josse Van Steenberge (ere-rector de UAntwerpen) werd het verlengd M HKA, tussen tot samenwerking een 23 augustus; collectiegebonden (ronde zaal) de ruimtes aanpalende wordenIn rechthoekige wisselende, zaal, (zie 7.1). hoofdstuk zowelhet baanbrekers museum, hedendaagse helden historische als van referentiekunstenaars en internationale toont nationale aan keur een de archiefruimte). van basiscollectie Deze links open ruimte bibliotheek, met Fluxus-werken, onthaalruimte/leeszaal/ ruimte (labyrint, museum werken van het van opstelling uit de semi-permanente een collectie aan 2017 sinds terecht op het voor gelijkvloers bezoek een kunnen bezoekers De het van museum. ontsluiting worden of uitgesteld, afgelast anderzijds werd er volop op de ingezet digitale coronatijden Enerzijds diendeen activiteiten. in te het deel een van aanbod en bijzondere tentoonstellingen samengesteld unieke uit collectiepresentaties keer op verzorgt keer en programma verrassend veelzijdig een Het M HKA gebleven zeer beperkt is. programmatie 29.10.2020 tot vanaf en met 06.01.2021. Vandaar nogmaals dat hun daarna en gesloten coronamaatregelen 24.09.2020 van t.e.m. 12.03 van omwille positieve een herstart. geplande en de met activiteiten samenwerkingen externen. kwam 9weken en na sluiting Vanaf er versoepelingen 4mei kwamen schakelden over thuiswerk en Productie naar Programmering teams De het voor van museum onbepaalde had gevolgen tijd sluiting De voor ARTISTIEKE het (5 bovenste van museum De zaaltjes gevolg werden COVID-19 van van deAls tentoonstellingen en opnieuw oktober, eind de musea van midden maart sluiting De op rechts de (punt- beneden zaal SITU en aangrenzende IN reeks De de de rechterkant benedenverdieping, van Aan de infrastructuur naast geluksprincipe –Feest van grootste het Creischer Alice tentoonstelling De door ontwikkeld onderzoeksproject een kaderde gezamenlijk in

Nicole van Goethem – Tekeningen, animatie en een Oscar een en animatie –Tekeningen, Nicole van Goethem

tentoonstellingen

PRESENTATIE

georganiseerd Hugo Roelandt – Lichtgevoelig en –Lichtgevoelig Roelandt Hugo e en 6 e verdieping) bleven het deel, was van (zie 7.2). hoofdstuk ;

- en midcareer kunstenaars vooropstaat. Eerst werd Tramaine De Senna – Masterblaster (18.01-23.08.2020) voorgesteld, gevolgd door Basim Magdy – Slapend in een andere dimensie (05.09-11.01.2021); deze laatste was een samenwerking met Moussem Collection.

De tentoonstellingen op de tweede verdieping waren elk op hun manier uitdagende en interessante projecten. Het jaar begon met de eerste overzichtstentoonstelling van de Antwerpse kunstenares Els Dietvorst *Dooltocht | A desperate quest to find a base for hope (07.02-30.08.2020), gevolgd door de tentoonstelling MONOCULTURE – Een recent verhaal (25.09- 25.04.2021), dat deel uitmaakte van ‘Our Many Europes’, een project van de museumconfederatie L’Internationale, gesubsidieerd door de Europese Unie.

Sinds vorig jaar stelde het M HKA de 6e verdieping ter beschikking van de kunstenaarsvereniging NICC onder de naam Nick Lodgers. Zij boden in het voorjaar, onder de titel ‘Zonder kunstenaars geen kunst, aan getroffen kunstenaars een open tentoonstellingsformat als tegenreactie op de cultuurbesparingen. Daarna inviteerden ze ook Ryan Gander met de expo The Annotated Reader? (20.02-22.03.2020) en in het najaar presenteerden ze CCINQ (25.09-08.11.2020). Het INBOX-concept op de 5e verdieping toonde de ludieke fluxus- tentoonstelling Le Chinois aux pinces d’or / De Chinees met de gulden scharen gebaseerd op de Brusselse collectie R. Patt (17.01-16.02.2020) en nadien werken van Peter Land (21.02-22.03.2020), waaronder 2 aanwinsten voor het museum.

Tijdens de sluiting werd er in de ronde zaal op het gelijkvloers een INBOX- presentatie getoond i.s.m. Antwerp Pride: Together. (06.08-06.09.2020). In het najaar werden er Kunstenaarsboeken van Rein Dufait en Dieter Roth uit de Collection for Research on Artists’ Publications (CRAP) getoond (25.09-05.11.2020).

M HKA presenteert al een tijdje werken extra muros uit de eigen collectie bij presentaties van Club Solo in het Nederlandse Breda. Voor het project Museum E!, een duurzame samenwerking rond hedendaagse kunst met bewoners van het woonzorgcentrum Immaculata in Edegem, werden twee collectiepresentaties samengesteld. De structurele evenementen werden op 17 januari 2020 traditiegetrouw ingeluid met de feestelijke viering van Art’s Birthday. Slechts twee maanden later deed COVID-19 zijn intrede en konden andere geplande evenementen niet meer live doorgaan. M HKA realiseerde in 2020 ook heel wat publicaties. Het betreft zowel papieren als digitale edities en ze werden zowel in eigen beheer als in co-productie met externe partners uitgegeven. Ook de samenwerking met het Engelstalige internationale kunsttijdschrift Afterall waarvan M HKA co-uitgever is, werd verdergezet en resulteerde in de publicatie van nummers 49 en 50 van dit gerenommeerde tijdschrift.

Het M HKA stelde een nieuw artistiek team samen. Nadat Nav Haq in 2019 werd aangesteld als Associate Director, werden Anne-Claire Schmitz en Joanna Zielińska benoemd tot Senior Curators. Samen zullen ze het toekomstige programma van tentoonstellingen en artistieke projecten in het museum uitwerken. Met hun uitgebreide en diverse ervaringen beogen zij nieuwe denkwijzen en methodieken in het M HKA te introduceren. Anne-Claire Schmitz cureerde o.a. in 2019 de tentoonstelling Mondo Cane van Jos de Gruyter & Harald Thys voor het Belgisch Paviljoen op de 58ste Biënnale van Venetië. Ze kwam in dienst op 10.02. Joanna Zielińska is kunsthistorica en tentoonstellingsmaker, gespecia- liseerd in performance en performativiteit en jarenlange bewonderaar van het programma en de collectie van het M HKA. Ze kwam in dienst op 16.03. 19 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws hun stage beëindigen. zeer tevreden dat ze doorgaans leert ervaring veel verantwoordelijkheid. Onze ook relatief en krijgen worden zeer dicht bij betrokken daarom de werking stagiairs Alle kunstenveld. het internationale in Het zijn ambassadeurs onze op te doen werkomgeving. op onze de werkvloer en in ervaring praktische om studenten het de mogelijkheid belangrijk wij te geven vinden museum Als Monoculture Project: Periode: 01.03 —25.09.2020 Volgde deSingel opleiding tot in productie-assistent bij Sabbattini Dietvorst Els Project: Periode: 29.11 —09.03.2020 Studies Culturele Master in 2020 de Cel Productie: In ondersteunden 2stagiaires USSR. de uit voormalige kunst in met expertise kunsthistorica is te biedenom ondersteuning voor Monoculture de tentoonstelling projecten. de verschillende van werk bij de en voorbereidingen uitvoeringen te stelt stagiairs jaar negental een basis Sinds de productiecel op regelmatige o.a. nog door verdertentoonstellingen projecten aangescherpt zoals complexe de van productie in en 2020 delicate In werd de expertise opleidingen en vormingsmomenten aangemoedigd. professionalisering worden met het Daarnaast op oog verdere en professionalisering. verbetering processen, de bij dragen interne van tothet voortdurende een analyseren voor alsook feedback, ruimte efficiëntere een communicatie, planning, interne waarbij ook collega’s Een betere worden andere afdelingen betrokken. van problemen op onverwachte en inspelen de vooral tijdens opbouw. situaties, en nastreeft. het draagt vaandel hoog in Teamgeest Productie die waarde een is technici. en de fijne het Productie met team heerst samenwerking ervaren binnen tot mee bijdraagt die het succes de projecten van die de samenhorigheid is factor afgestemd. Een belangrijke uitgedacht goed ensteeds op elkaar de COVID-19-maatregelen. van verhoogd een 2020 van omwille aandacht niveau vroeg van Het programma geboorteland. haar naar en terugkeert aangaat nieuwe een uitdaging die Bellinetti Giulia van afscheid 2021 In neemt M HKA het M HKA. in nieuwe functie haar op 12.10 in Zij startte de nieuwe coördinator Platsa Productie. aangesteld als 2020In werd Argyri Productie 2.1.2 verder geven. vorm en inhoud De De en Studio De het M HKA tussen samenwerking de unieke hij zal Studio en de collega’s team, en met Samen het Cinema De artistieke Cinema. van

history /Arecent verhaal recent –Een Monoculture Marlies Anna onderzoekscurator Ekaterina 2020In nodigde M HKA overlegmomenten wordenEr tijdstippen op regelmatige gehouden van bij en houding goede een samenwerking steeds het is aanpakken Er producenten curatoren, worden van rollen enDe taken en technici de nieuwe coördinator van Vanaf Martens september werd Erik

Laganovska

Hamal (25.09-25.04.2021).

Vorontsova . Vorontsova uit

Taken waarbij stagiaires ingeschakeld worden: — opzoeken van informatie over kunstenaars en kunstwerken — correspondentie met kunstenaars en bruikleengevers — opvragen van offerte bij kunsttransportfirma’s — planning opmaken (verschillende planningen op verschillende momenten in het proces) — verslagen maken van de projectvergaderingen — aanhalen van klein materiaal — accommodatie en transport voorzien en regelen voor de kunstenaars — onderzoek voor publicaties — opvang/ontvangst van de kunstenaars — onderzoek en ontwikkeling van processen van het museum

2.1.3 De Cinema Even recapituleren: in de zomer van 2019 slagen het Museum van Hedendaagse Kunst (M HKA) vzw en Villanella vzw de handen in elkaar. Cinema Zuid, de filmmuseale werking van het M HKA, verhuist van het Fotomuseum naar het kunstencentrum De Studio, waar een nieuwe filmwerking wordt opgezet, gebaseerd op het concept van de werking van Cinema Zuid. Het gezamenlijk initiatief krijgt de naam “De Cinema”.

Naast de continuering van de grote lijnen van de vroegere werking van Cinema Zuid, met zijn specifieke formats en zijn specifieke focus op filmcul- tuur en filmgeschiedenis, wordt de werking samengebracht met het parcours van de nieuwe plek. De Studio is gehuisvest in de voormalige Studio Herman Teirlinck aan het Mechelseplein en is met een mix van theater, dans, muziek, literatuur, festivals en debatten een breed podium voor een jong publiek en een centrum voor jong talent. Met meer dan 75.000 bezoekers in 2018 vormt De Studio een van de grootste bottom-up-initiatieven in Vlaanderen.

Het samenbrengen van de twee werkingen heeft grote ambities: het wil een toekomstgericht beeldcultuurverhaal op gang brengen dat een voorafname kan zijn op de toekomstige Forumwerking van het M HKA. Een ontwikkelings- en experimenteerruimte die hedendaags en dynamisch is en die een divers en internationaal publiek aanspreekt.

Voor haar werking heeft de Cinema beschikking over twee nieuwe filmzalen met een capaciteit van 49 en 160 personen. In 2020 wordt verder gewerkt in het verlengde van de uitgangspunten van 2019. Het programmaschema van De Cinema volgt in grote lijnen de structuur van de vaste “slots” die rekening houden met de specificiteit van doelgroepen en genres. Films worden vertoond binnen thematische kaders zoals “Filmhistories”, “Matinees”, “Reruns”, “Jong Publiek”, “Reeksen” en spelen zoveel mogelijk in op de actualiteit en maatschappelijke en artistieke relevantie voor een breed publiek.

Het aantal vertoningen neemt vanaf het najaar 2019 aanzienlijk toe. De reguliere programmatie voorziet twee of drie vertoningen per dag, met bijkomende vertoningen op woensdag, donderdag, zaterdag en zondag. Op donderdag- en zondagnamiddag bieden de Matineevoorstellingen hoofdzakelijk klassiekers uit de filmgeschiedenis. Op woensdag- en zaterdagnamiddag staat het Jonge Publiek centraal met bekende en minder bekende familiefilms. In het begin van het jaar 2020, van januari tot midden maart, kent De Cinema een aanzienlijke toename in de bezoekersaantallen. 21 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws — — — — — vertonen. Voor om: het was belangrijk op vlak dit de eerste experimenten op domein een dat verschenen: voordien is nooit het online het eerder vizier in tot het ontplooien activiteiten de aanleiding zalen van verwachte sluiting de met on geeft meebrengt, zich de situatie die moeilijke Naast de frustratie de 2021. gezondheidstoestand van in wachten op normalisering een het is hierrond Voor plaatsvinden. praktijkervaring mate beperkte kunnen in voor met het nieuwe publiek. Het concepten experimenteren dus slechts heeft 2020 open maanden geweest in vijf Cinema De is het totaal In voorwaarden. keer dicht en worden keer opnieuw onderdrie geopend, telkens drie strenge de loop het in van jaar gaan filmzalen De leven tothet stilstand. culturele de wordt en wereldwijde brengt dan coronapandemie hetMaar midden maart — — — — — te onderhoudeninhoudelijke communicatie met publiek ons werken van te ontwikkelen manier gestructureerde een te uit werken coherenteen programma omstandigheden moeilijke opdrachten (jong) te in geven aan filmtalent VOD-platformen geen oneerlijke te vormen voor concurrentie commerciële 2020 13 maart MOOOV. werken en Cinema De samen. Studio De van schoolwerking De en worden JEF van geselecteerd), het uit aanbod en ook schoolfilms (schoolvoorstellingen carte” door àla de school waarbij de“films films workshops, er worden Cinema: De georganiseerd, schoolvertoningen pijler van de werking belangrijke een Het blijft in educatieve aanbod het deel van programma. uit structureel Q&A’s inleidingen, lezingen, masterclasses, muzikanten, Live maken week per sprekers over komen Er de vloer. meermaals vertoningen. Bijzondere er ook is voor aandacht van het evenementieel karakter Month. en de Black History Recognition collectief het Brusselse bijgewoonde feestelijke avant-premiere met samenwerking een was en Da Yie (alom de kortfilm van vertoning geprezen, alom gelauwerd zowel Een interessant voorbeeld: gevestigd. jong publieke de enige als en filmmakers, zijn en samenwerken kunstenaars met individuele makers’ ‘huis een van Cinema De wil lijn met Studio De in Helemaal hetzijn concept essentieel in Cinema. De van Samenwerkingen enz. Month, vrouwendag, BlackInternationale History Studiën, voor Mexicaanse het Centrum AnimatiePlatform, Antwerps Het on Film, Girls met Filmmagie, Restored, Classics Anima, Offscreen, en Hakuna), JEF, Echoes of Studio De Ji.hlava, MOOOV, de festivals i.sm. Point of festival U(de beeldcultuur urban nieuw een van eerste editie (Porno,Erfgoedbibliotheek en als Literatuur), Pulp met filmfestivals 100xCongo), met de zoals occasionele partnerschappen en daarnaast Please Release Me (onuitgebrachte films), (Cool Toneelhuis, MAS Japan, Verder met samenwerkingen het zijn vertonersinitiatief er belangrijke en belangrijk. KASKA-DKO de UAntwerpen Cinea, vooral Cinematek, ken. ze biedt ookonverwachte tot toegang nieuwe publie programmakeuzes, tot toegang nieuwe biedtmeebrengen. en vaak alleen niet insteek Deze meteen die op hun eigen de invalshoek beeldcultuur met partners wordt voluitNaast de eigen op programmatie samenwerkingen ingezet de bij komen voorkeur de na maar maanden bod, nog in wel aan films Nieuwe onder druk. de programmatievrijheid als programmarooster zowel het zet immers bij het uitbrengen nieuwe films, van marktlogica de achtergrond. gaandeweg De naar werd, verschuift perimenteerd najaar 2019Het mee geëx vertonen vanaf nieuwe releases, waar van Andere

première. longlisted Naast

tendensen de voor de Oscars) druk De vond Cinema. De plaats in structurele : partnerschappen met M HKA en De Studio

zijn

In de eerste lockdown-periode komt al zoekend een programma tot stand dat voornamelijk bestaat uit films die in gewone omstandigheden moeilijker te programmeren zijn (middellange duur, kortfilms, experimentele film…) maar die goed aansluiten bij het programma en die voorlopig nog niet beschikbaar zijn op andere VOD-platformen. Gemiddeld kunnen de films rekenen op een 100-tal views. Tijdens de zomerlockdown worden vertoningen georganiseerd in het kader van de Els Dietvorst tentoonstelling (M HKA), bij de derde lockdown begin november staan allerhande samenwerkingen centraal, waarbij De Cinema doorgaans een ondersteunende rol vervult. Er werd samengewerkt met het Centum voor Mexicaanse Studieën (UA), 11.11.11, Toneelhuis, Poëziecentrum, het Österreichissches Kulturforum Brüssel en met onze partners van het vertoningsinitiatief Please Release Me. De film Bait (Mark Jenkin), die in dit kader werd vertoond, haalde een recordaantal views: de film werd 4.400 keer online bekeken.

Vanaf september 2020 gaat een nieuwe coördinator aan de slag: Erik Martens begint aan zijn opdracht in volle coronapandemie en komt terecht in de chaotische opeenvolging van lockdowns, heropeningen, sluitingen, halve openingen, nieuwe sluitingen, online alternatieven en steeds wisselende veiligheidsmaatregelen en aangepaste bezoekersregimes.

Een onverwacht voordeel die de gezondheidscrisis biedt, is dat ze tijd heeft gecreëerd voor een reflectie en dialoog over de verschillende aspecten van de werking (waaronder workflow, programmatie en communicatie). De resultaten hiervan zullen in de loop van 2021 zichtbaar worden.

2.2 MUSEALE WERKING

2.2.1 Werkgroepen Kort na de aanvang van de lockdown n.a.v. de COVID-19-crisis werd in het kader van het starten met telewerken per afdeling een lijst gemaakt van inhaalacties die van thuis uit konden worden opgestart en specifieke acties die verbonden zijn aan de periode van lockdown en heropening. Daarnaast werden in deze periode enkele werkprocessen geoptimaliseerd door de oprichting van brede werkgroepen.

2.2.1.1 Werkgroep AANKOOPBELEID

Deelnemers: Jan De Vree (verantwoordelijke), Jan Stuyck, Anne-Claire Schmitz, Joanna, Zielińska, Nav Haq, Lotte Beckwé, Liliane Dewachter, Leen De Backer, Bart De Block Coach: Bart De Baere

Output: — Een uitgeschreven kader voor een gedifferentieerd aankoopbeleid, met o.a. een opzet om de uitdaging van het stedelijk aankoopbudget goed aan te gaan, dat leidt tot eerste (onderzoeks)doelen. — Een synthese van het huidige kader gepresenteerd aan het nieuwe curatorenteam, de bestaande nota i.v.m. stedelijk aankoopbudget verder uitwerken, criteria, budget, en beslissingsprocedure bepalen van eigen aankopen. Gerealiseerd: — kadernota opzet aankoopbeleid stadscollectie — 15 voorbereide en uitgewerkte aanwinstendossiers 23 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws 2.2.4.5 Zie hoofdstuk — — — — — — — — Bert Evi Coach: Van Marjon Waelvelde Geens, Lode Vlegelaer, De Bert Clinckx, Christine Lambrechts, Christine Sabine Herrygers, (verantwoordelijke), Ceulemans Deelnemers: Ann Tom Ceelen, MAPPENSTRUCTUUR Werkgroep 2.2.1.2 — — — — Els Coach: Clarijs +Christophe Ceulemans +Ann Bert +Evi afdeling Vlegelaer De (verantwoordelijke),Deelnemers: Bert per afgevaardigden STANDAARDDOCUMENTEN REVISIE Subwerkgroep 2.2.1.2.2 — Vree De Jan Coach: Vlegelaer De Bert (verantwoordelijke), Bert Deelnemers: Evi Tom Ceulemans, Ann Ceelen, KADER STRUCTUREEL Subwerkgroep 2.2.1.2.1 — — — en timing. acties nodige formulering en hetEen beleidsvoorbereidende MT kader naar strategisch tekst tot hetEen opschonen eerste aanzet de mappenstructuur. van en richtlijnen. basisregels Herformulering Gerealiseerd gerichte mappenstructuur. werking digitale nieuwe, een opgeschoonde naar en opEen toekomstige een migratie (gefaseerde rond het vastleggen opschonenAfspraken mappen van verantwoordelijkheden. van deelwerkgroepen en vastleggen van Opstarten deelgebieden. Komen tot van rond heldere afspraken de aanpak uitgeschreven Praktisch Output van documenten/sjablonen type welke van zijn nodig Inventaris op basis Gerealiseerd op opslagplaats deCentrale vernieuwde mappenstructuur. standaarddocumenten. van Heldere naamgeving en sjablonen. formats Geactualiseerde Output mappen. van vastgelegd m.b.t. de naamgeving werden verhelderd basisprincipes De werden en de afspraken Gerealiseerd Deze projectwerkgroep. wordt een te garanderen, van gekozenafdeling voor de structuur elke naar en de terugkoppeling afdeling vanuit deelke Om inbreng werden en teams bevraagd. afdelingen Alle Vergevorderde aanmaak. van fase input : :

afdelingen implementeren

aanpak). : : : en duidelijke wordt

van

basisprincipes. getrokken plaats waar door die het worden Team Communicatie. gearchiveerd. 2.2.1.2.3 Subwerkgroep CONTRACTEN / LICENTIES

Deelnemers: Lode Geens (verantwoordelijke), Ann Ceulemans, Giulia Bellinetti, Bert De Vlegelaer Coach: Evi

Output: — Operationele planning om contracten en licenties digitaal te structureren en te systematiseren. — Een structuur en stappenplan om de contracten en licenties (specifieke contracten, gemeenschappelijke contracten) digitaal te systematiseren en op basis daarvan te vervolledigen.

Er is een aanzet gegeven tot een structuur en stappenplan om de contracten en licenties digitaal te systematiseren en op basis daarvan te vervolledigen.

2.2.1.2.4 Subwerkgroep POSTPRODUCTIE TENTOONSTELLINGEN

Deelnemers: Bert De Vlegelaer (verantwoordelijke), Evi Bert, Nav Haq, Piet Van Hecke, Giulia Bellinitti, Lode Geens, Christine Clinckx, Ilse Raps Coach: Bart De Baere

Output: — Een procedure als aanvulling bij de handleiding voor PWG-werking met het oog op de postproductie van tentoonstellingen op vlak van archiveren en ontsluiten van tentoonstellingen na afloop. — Duidelijk maken welk team verantwoordelijk is voor welke content en platformen binnen deze postproductie. — Om de inbreng vanuit elke afdeling en de terugkoppeling naar elke afdeling te garanderen, wordt gekozen voor de structuur van een projectwerkgroep. Deze wordt getrokken door het Team Communicatie. Gerealiseerd: — Een helder en geïmplementeerd kader voor een integrale projectwerking in de nieuwe mappenstructuur, met afspraken over opschonen, verduurzamen en archiveren als deel van de postproductie van projecten. — Opzetten van een testserver met teststructuur in het kader van de tentoonstelling ‘Monoculture’.

2.2.1.3 Werkgroep DOCUMENTATIE COLLECTIE

Deelnemers: Bart De Block (verantwoordelijke), Evi Bert, Lotte Beckwé, Roel Van Nunen, Christine Clinckx, Christine Lambrechts, Jan Stuyck, Leen De Backer, en vanaf 09.2020: Bjorn Scherlippens Coach: Jan De Vree

Output: — Strategische en operationele planning om de collectiedocumentatie digitaal te herstructureren en te systematiseren met verbetertrajecten op middellange termijn. — Een structuur en stappenplan met aanzetten om de collectiedocumentatie digitaal te systematiseren en op basis daarvan te vervolledigen. 25 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws 3. 2. 1. 13.03.2020 we sinds ons telewerken waarin of situaties bij om deze Handig dossiers ook te raadplegen mappenstructuur informatie. via het sluitend bron is aankoopdossier van aspecten en belangrijke een juridische papieren (aankoop-)dossiers. en omtrent vragen herkomst, Bij verwerving kleine de oude ook van raadpleging maar archivering, probleemeen bewaring, van en stelt zich e-mail via hoofdzakelijk digitaal verloopt deze administratie Vandaag gegroeid. Gemeenschap) en organisch (Vlaamse historisch regeling is de M HKA-collectie/BKM- van met aankoopdossiers klassement Het alfabetisch Bert Evi Schildermans, Bjorn Ingrid Block, De Scherlippens, Deelnemers: Bart collectie klassement 2020: digitaal Deelactie 2.2.1.3.1 2. — — — 1. en M HKA. Vlaanderen mogelijk een te systeem implementerenmet de bedoeling voor de Collectie met het Departement CJM/Waarborgen en Beheren/team Cultuurgoederen samenwerking 2019 in in werd Een traject opgestart te worden aangepakt. worden.ontsloten prioriteit een Dit is voor die het kunnen gehele veld dient koppelt lage resolutiebestanden aan op die het archivering net goede digitale DAM-systeem een metgoede dat koppelingen een andere systemen, zoals om gaan daarvan ecosfeer belangrijkste De te latenmuseale digitale draaien. zijnEr nog een heel wat in stappen te om zetten ensembles.org optimaal Vree, BjornDe Jan Block, De Scherlippens, Bert Evi Deelnemers: Bart M HKA/CVG collectiebeheer 2020: digitaal Deelactie 2.2.1.3.2 voor 17.621 GB pagina’s. 3,42 Ingenomen opslagruimte: 1.861 Dit resulteerde in taliseerd. opgeslagen. papieren De 111 dossiers van WeBewaren: map hebben de juiste op plaats en in de de juiste inhoud geraakt vorm gebracht. We zijn bij de en letter Abegonnen uiteindelijk tot de F We digitale een Scannen: hebben naar het van klassement de inhoud puzzelwerk de papieren documenten. Vooral er veel bij de dossiers grotere kwam kunstenaar).per meeste De het werd tijd ordenen besteed aan van (een werk, gerangschikt individueel structuur map geregistreerd, per op de mappen 5.797 van mappen aangemaakt werd basisstructuur een Er dezelfde structuur. binnen hebben. te maken Ditof kan aankoop houden voor documenten ook andere te die met bewaren de kunstenaar sement. Submappen te om zijn plaats vrij termijn op nodig langere mappen, submappen hangklas het van fysieke op en bestanden basis met op de mappenstructuur structuur alfabetische digitale Opmaak Methodologie registratiegegevens. de respectievelijke van en standaardiseren miseren - Hierbij het werd unifor er gewerkt aan bewaargevingsovereenkomst. de van met het op oog de vernieuwing geactualiseerd kunstwerken gegeven bewaring de in van zijn de registratiegegevens Daarnaast bieden. kan antwoord duurzaam een Collections Axiell worden; geïmplementeerd en hoe kan dit DAM-systeemeen te samen gebruiken mogelijk zijn om en records te data uit wisselen; wordt Hiervoor boeken. bekeken scenario’s welke efficiëntiewinsten hier en kunnen werken Adlib Beide met organisaties de software verlopen. kan collectiebeheersystemen elkaars van het afstemmen bekeek werkgroep hoe: technische De

(Fierens).

kijken.

pdf-bundels

kunstenaars bevinden. waren goed totaal in , die werden gedigi .

- -

2.2.1.3.3 Deelactie 2020: Mapping referenties ’58-’90

Deelnemers: Lotte Beckwé

Binnen Museale Werking werd er een excel-lijst opgesteld die horizontaal chronologisch gestructureerd is waarbij de actoren verticaal aangevuld worden. Het in kaart brengen van de referenties in de excel is opgesplitst in twee bladen: galeries en ‘andere’, waarbij ‘andere’ wijst op belangrijke referentiemomenten, musea, associaties en kunstenaarsinitiatieven, tijdschriften en tentoonstellingen in Antwerpen.

Deze actie heeft als doel een snelle scan te doen voor het aankoopbeleid en dient als onderlegger voor het traject van een nieuw collectiebeleidsplan.

Momenteel bestaat de lijst uit zestig galeries, beginnende in 1897 bij galerie en veilinghuis Campo & Campo tot het in 2020 geopende Otty Park met de nadruk op de periode vanaf 1958 met de oprichting van galerie Ad Libitum tot 1997 met de oprichting van Stella Lohaus Gallery en Tim Van Laere Gallery. De 143 ‘andere’ begint met de oprichting van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in 1664, maar wordt slechts onderzocht vanaf de jaren vijftig van de vorige eeuw met de oprichting van het Middelheimmuseum en het literaire tijdschrift De Tafelronde en G58 Hessenhuis, het cultuurcentrum avant la lettre waar een associatie van kunstenaars tentoonstellingen organiseerde. De lijst wordt sporadisch aangevuld en geleidelijk aan geanalyseerd. Er werden drie rijen toegevoegd waarin volgende informatie wordt verzameld: aantal actoren die overlappen met de collectie van het M HKA; URL-link; summiere omschrijving van de plek of referentiemoment. Opvallend is dat bijna elke galerie enkele kunstenaars vertegenwoordigd die ook in de collectie zijn opgenomen (aangeduid in de excel). De galeries waarvan er geen kunstenaars voorkomen in de collectie van het M HKA zijn recente galeries zoals Stieglitz19 en Ingrid Deuss Gallery die zich uitsluitend toeleggen op fotografie, NK Gallery die ook Russische kunstenaars vertegenwoordigt, en projectruimtes die tegelijkertijd een galerie zijn zoals DMW Gallery/Art Space en Schönfeld Gallery/Projects. In een volgende stap werd er gekeken naar de kunstenaars die niet vertegenwoordigd zijn in de collectie (aangeduid in de excel) zoals Hisachika Takahashi en Jef Somerlinck (Wide White Space Gallery), Stephane Mandelbaum (Zeno X), Marc Rossignol en Stephen Willats (Galerie Annie Gentils), William Klein (Gallery Fifty One / Gallery Fifty One Too). Voorlopig werd enkel Jef Somerlinck verder opgevolgd omdat deze kunstenaar naast WWS de meeste relaties heeft met aan het M HKA verwante actoren zoals Philippe Van Snick, Guy Mees, Jef Lambrecht en Inexistent. Er werd een basisdocument archiefbeschrijving opgemaakt en contact opgenomen met de zoon om het radicaal minimalistische werk van Somerlinck in kaart te brengen. Op dezelfde wijze werd ook in het deel ‘andere’ gekeken naar de kunstenaars die niet vertegenwoordigd zijn in de collectie (aangeduid in de excel) zoals Raoul Vaneigem (Situationniste Internationale), Rudi Renson (Situationniste Internationale en Ercola), Ann Salens (Ercola), Chris Reinecke (A379089), Laurie Anderson en Nicola L. (ICC). Er werd contact opgenomen met de galerie en de erven van Nicola L., er werd een werk aangekocht van Laurie Anderson, en Chris Reinecke werd bezocht in Düsseldorf om het aangekochte werk te contextualiseren met een interview en aanvullend archiefmateriaal (in onderhandeling).

In het kader van dit deelonderzoek werd de cursus ‘Occupied city’ gevolgd waarin Johan Pas doceert over de rol van Antwerpen op het vlak van avant- garde, alternatieve en underground initiatieven door kunstenaars en kunst- professionelen. De referenties werden aangevuld in de lijst. De notities kunnen verwerkt worden in een inhoudelijk document als aanvulling op de lijst. 27 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws mogelijk omgang met maakt. de collectie den kwalitatieve een die eerder met leerproces een is nuances en dubbelzinnighe de opsomming van de worden, finaliteit voorlopige maar gemaakt het ICC. kunnen Er analyses over presentatiemomenten, collectietentoonstellingen van hand de drie zoals worden de vervolledigd de zijn andere aan kant en langs sturend ene kant de software) langs onze van lijsten en De ontsluiting. kunnen structuur pen, Beide lijsten vormen samen onderlegger een voor het collectiebeleid (aanko Ensembles).M HKA (t.o.v. 3.748 Ensembles) actors op M HKA en 4.130 items (t.o.v. 27.888 items op Voorlopig overzicht met kunstenaars detailinformatie. de bestaat 900 lijst uit lijst één wordt je wel in algemeen een doordat verzameld, krijg Maar alles heeft. de waardoor lijst nooit karakter en inhaalbewegingen), definitief een (nieuwe gedaan mappenstructuur) worden aanpassingen constant aankopen moeten nog niveaus (Adlib, toegevoegd worden. verschillende Op ensembles, en beelden, de de rechten collectieteksten werd van overzicht een gemaakt (collectieteksten, de collectie van ontsluiting beelden, rechten). Tot nu toe overzicht te bieden de digitale van doel gestructureerd een als heeft actie Deze Adlib. in niet media, (op en item), kunstenaar niveau overzicht van in geen tekst of gekoppeld in opgenomen de niet uit lijst: de ensemblebank in toegekend de informatie aan wordenvolgens het kleuren negatieve sjabloon. waarden verschillende In werd opgenomende collectie en of over er tekst een het werk geschreven is het werk wanneer in wordt aangevuld de kolommen In links beeldmateriaal. van en beschikbaarheid inventarisnummer collectie, materiaal, titel, datum, volgens gestructureerd toegevoegd, horizontaal kunstenaar per bruikleen collectie-werken werden Verticaal ende werken collectie. alle langdurige in van deel uitmaken en zitten dehoeveel ensemblebank ervan in kunstenaar volgens is het geschreven tekst sjabloon,biografische hoeveel werken de van opgenomen werd horizontaal of de er een kolommen In links URL-links. 2007, 2013), en opgenomen de meest Adlib, al relevante in is of de kunstenaar (1988, opgenomen is het niet de van M HKA collectieboeken dan in al 1990, lijst), ICC en andere), (M HKA, tentoonstellingshistoriek of de kunstenaar overlijdensplaats, (cfr. relaties verblijfplaats en scholing, bovengenoemde geboorte- en overlijdensdatum, geboorte-en volgens naam, en horizontaal is gestructureerd werdEr excel-lijst een alfabetisch opgesteld verticaal die Beckwé Deelnemers: Lotte ontsluiting digitale Cartografie Deelactie: 2.2.1.3.4 zijn. kunnen relevanteeen aanvulling voorstelt het ambtelijk een verslag alsof nering/gebeurtenis betreft) zou ook herin een Francis (groene werkenwerk Filip ‘Souvenir’ waarop de uit reeks Een Gordon Matta-Clark. hebben de Stichting aan geschonken dat heeft hij ICC), we slechts in het werk solo-expo waarvan Gentils, door Annie Galerie (Vacuum, Foundation,Ercola, vertegenwoordigd Francis Artworkers Filip als worden. Daarbij wordt kunnen iemand er gedacht aan wezigheid aangevuld hebben we bijvoorbeeldVan zou kunstenaars wel de aan werk, maar sommige referentiemomenten,belangrijke of actoren galeries verder te onderzoeken. overleg er in volgende een prioriteitenIn worden kunnen fase gesteld om - - - - 2.2.1.3.5 Deelactie: Collectieteksten

Deelnemers: Leen De Backer, Hans Willemse

Het verzamelen en bundelen van inhoudelijke informatie over de nieuwe aanwinsten werd ook in 2020 voortgezet. Voor 18 collectiekunstenaars werden gedegen en duurzame meertalige collectieteksten geschreven alsook afgeleide publiekgerichte teksten. Enkele teksten werden aan een externe schrijver uitbesteed.

2.2.1.3.6 Deelactie: Fotoarchief langetermijnbestanden

Deelnemers: Christine Clinckx

Er is een actie ondernomen tijdens de lockdown om alle beeldmateriaal (Collectie) om te zetten naar JPEG2000 in functie van preservatie en langetermijnbewaring.

2.2.2 Collectiebeheer In 2019 werd er een registrator aangeworven die vanaf januari 2020 in dienst trad en het team met 1vte versterkte. Het personeelsbestand bestaat uit: 1 vte afdelingsverantwoordelijke, 0,5 vte expert collectie, 2,8 vte collectiemedewerkers behoud & beheer en 1 vte art-handler.

2.2.2.1 Nieuwe aanwinsten 2019

De omvang van de collectie steeg in 2020 met 57 nieuwe werken naar 4.388 aanwinsten. Er waren 20 aankopen via de Vlaamse Gemeenschap, 11 werken uit 4 schenkingen, en er werden 26 kleinere kunstwerken, edities en multipels met eigen budget aangekocht. Het M HKA kreeg van de Vlaamse Gemeenschap meerdere werken van verschillende kunstenaars in bewaring (zie hoofdstuk 4). Dit jaar zijn er geen langdurige bewaargevingen van De Vleeshal Middelburg.

M HKA formuleerde in 2013 een collectiebeleidsvisie in een collectiebeleidsplan. Deze visie bestaat uit de volgende elementen:

— Inhoudelijk is zij geworteld in de eigen kunstscène, zijnde de naoorlogse avant-garde in Antwerpen en in Vlaanderen. – Dit avant-gardistische verleden wordt gebruikt als een platform om de multipolaire wereld van vandaag te bekijken en aan te kunnen. – Daarbij worden drie invalshoeken gehanteerd, die eveneens verankerd zijn in de historiek: – Een nadruk op het beeld, dat immers sinds midden jaren 1980 de centrale uitdaging is van kunstenaars als Luc Tuymans, David Claerbout, of Marijke van Warmerdam – Een nadruk op actie, kunst die vertrekt vanuit het performatieve, in Antwerpen startend met de happenings in de jaren 1960. – Een maatschappijbevraging zoals die de motor is van kunstenaars als Luc Deleu, Ria Pacquée, of Anne-Mie Van Kerckhoven. — Men kan deze invalshoeken ook als de drie assen zien die samen een ruimte bepalen: elk goed performatief werk zal ook een beeldkwaliteit hebben, een beeld heeft steeds een performatieve dimensie en elk goed kunstwerk heeft een maatschappelijk potentieel. Deze positionering verschaft het M HKA eigenheid en complementariteit ten overstaan van andere musea in Vlaanderen en de omliggende internationale regio. 29 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws de actievoerders. van stelde ter Joseph beschikking zijn Beuys klas Toen Düsseldorf. werd uitgeslotenKunstakademie de klas de academie, van de van de gang in inrichtten klas’ ‘LIDL een kunstenaars toen aantal een mei 1969 hun hoogtepunt in bereikten LIDL-acties De Düsseldorf. 1968 in ze medeoprichter in was waarvan kunstenaarsgroep geïnspireerde politiek (°1936,kunstenares Potsdam) een vooral bekend LIDL, is rol voor in haar Reinecke Chris kunstenares de Duitse van editie een van Eveneens de diepte werd uitgebreid in de museumcollectie met de verwerving muziek en beeldhouwkunst. preoccupatie met tussen interacties andereeen opname leest voor. ze verhaal een Dit werk toont langdurige haar de opnames van laten In horen speelt. Anderson viool Sommige lang. die seconden voorzien opgenomen een is van ongeveeroortje van bericht twintig oortje Het decoratief werkParkett magazine. schijnbaar een neemt van de vorm aan Laurie avant-garde en performancekunstenares musicus Van de Amerikaanse element hetwaarbij tot geïnspireerde steeds ludieke, bloei Fluxus kwam. werken de ‘unieke’ als voor en multiples Filliou evenedities waren belangrijk Het aantal grote gemaakt. beelden gedichten, en performances acties films, –verscheidene omschreef zichzelf ‘genie hij dit heeft zonder –zoals talent’ 2020 werd zijn Gedurende in versterkt met Filliou carrière, 3edities. Robert uitgebreideHet reeds Fluxuskunstenaar de kernensemble Franse van het de van M HKA. wortels naar dat terugwijst tijdsdocument uniek een en is avant lettre la en perceptie, publieksparticipatie interactiviteit disjunctie, reflectie, het leidmotieven werk in Graham: van bekende artistieke aantal een toongesteld recapituleert zou 1974. worden het ontwerptekening De in I.C.C. in deze ten die aan gelijkaardig voor installatie een ontwerpschets een is techniek ruimte overal die paviljoenen ter wereld de glazen publieke van de in bedenker als en meer recent ook en theoreticus, criticus performer, video-pionier, als als als verdiende de en ook veelzijdigste: van één zijn Graham sporen kunstenaars, (°1942), Graham Dan naoorlogse Amerikaanse de belangrijkste van één met het werk ICC, worden in van heeft wortels aangevuld haar die lectie, engagement. Zokon deen museumcol maatschappijkritisch van de basis op performativiteit en zeventig de met zestig jaren nadruk in regio onze uit avant-garde 2020de internationale van In kende versterking een de collectie — — — volgt worden als samengevat: kunnen verwervingsbeleid bij het die zijn hanteert museum algemene principes belangrijkste De en foto’s tekeningen Grahams’ Dan gemengde in Delay Two Video Rooms voorwerkingskosten werken. de te verwerven waaronder vooral toekomstige genomen het verwervingsbeleid, in Tenslotte aanmerking vereisten worden in ook technische enkele engagement mogelijk zo maken; groot het dit van publiek impact domein de via duurzame en willen kapitaal ook symbolisch ze betreffen bewerkstelligen; hefboomeffect maximaal een zullen Aanwinsten volledigheid gestreefd. encyclopedische naar items; gerichte referentiesvan betekenisvolle er wordt en van niet door het verwerven verschaft inzicht het publiekAan wordt maximaal kader dit worden in beoordeeld; zullen bruiklenen langdurige en ook het schenkingen uiteengezet collectiebeleidsplan; in zoals het van museum bij inhoudelijk dragen tot de collectievisie Aanwinsten en

Anderson opduiken. bestaat uit voor gemaakt editie, kocht het ingenieuze een museum een lithiumbatterij, een printplaat en avant-garde. Deze een luidspreker.

- Het

- Het kernensemble rond de visuele en concrete poëzie werd de voorgaande jaren geleidelijk internationaal gecontextualiseerd met toevoegingen van grafiek, schetsen en films van diverse visuele dichters. In 2020 verwierf het museum nieuw werk, m.n. digitale visuele poëzie in de vorm van holograms van Alain Arias-Misson. Van de groep conceptuele kunstenaars Art & Language verwierf het museum via een schenking van De Vrienden van het M HKA de editie Portrait and a dream XII (1978-2009).

Vervolgens verwierf het museum ook werk van een jongere generatie conceptuele kunst. Het werk I’m never coming back to Antwerp again (2020) van de Engelse kunstenaar Ryan Gander (°1976, Chester) bestaat uit een muizenhol waaruit bankbiljetten steken. Het gat bevindt zich onderaan de muur van een museumzaal, dichtbij de vloer, eronder ligt nog het beetje gips van het gat dat gemaakt werd. Met een ritselend geluid alsof een muis of rat eraan knaagt, bewegen de biljetten in het gat van de muur. Gander legde uit dat dit werk verband houdt met het idee van vals gedrag en pretentie. Er is een cliché dat mensen bij kunstopeningen zo bezig zijn met wie belangrijk is en met de elitestatus van dit hele systeem dat mensen enkel naar elkaar kijken en maar weinig aandacht hebben voor de kunstwerken.

Met de (documentaire) foto-installatie Panamasage werd het kernensemble van Jef Geys in 2020 uitgebreid en werd er prioriteit gegeven aan de versterking van de collectie van de internationale avant-garde uit onze regio in de jaren ’60 en ’70 met nadruk op performativiteit en maatschappijkritisch engagement.

Daarnaast werd de collectie punctueel versterkt met landelijke referentiekunstenaars die in een internationale avant-garde context te situeren zijn. Het M HKA vroeg de Antwerpse kunstenares AMVK (Anne-Mie Van Kerckhoven) (°1951) om de noodzakelijke plexiwand aan de balie een artistieke invulling te geven. Deze artistieke interventie is het resultaat van een vraag die Van Kerckhoven al jaren bezighoudt: de vraag naar de vorm van perfectie. Het vierkant wordt vaak gezien als een ‘ideaal’ door zijn gelijke afmetingen. Ook voor de cirkel geldt dit, die refereert naar de zon, de aarde, de maan, … maar ook naar goedaardige bolvormige energieën die vanzelf opduiken in digitale foto’s en ‘orbs’ genoemd worden. Ook werd er in 2020 werk aangekocht van een jongere generatie kunstenaars van landelijk belang die de avant-garde traditie voortzetten.

Het kolossale beeld uit leem De perenman, de Limburgse fruitdrager van Els Dietvorst (°1964) wordt opgenomen in de M HKA-collectie. Het werk is een mooie aanvulling bij de werken Skull (lemen beeld met duiven), Driftwood en Engel. Deze aankoop kadert binnen het collectiebeleidsplan waarbij aandacht gaat naar kunstenaars die de landelijke doorwerking van de avant-garde traditie in Vlaanderen gestalte geven. Met deze aanwinst beheert het museum een mooi ensemble van deze sociaal bewogen mid-career kunstenaar die in 2020 in het museum een overzichtstentoonstelling had.

Het werk van de Brusselse kunstenaar Richard Venlet (°1964) is dan weer in vele gevallen het resultaat van zijn denken over ruimte, tentoonstellingscon- texten en de invloed ervan op de toeschouwer. Met een doorgaans minimale vormentaal vestigt hij de aandacht op een ruimte, haar indeling, ritmering en limieten en verandert hij die of schept hij nieuwe voorwaarden voor zijn eigen en/of andermans werk. Het spiegelvolume Curating the library, dat geschonken is, was al eerder in het museum te zien en huisvestte daarna in de gelijknamige lezingenreeks in deSingel. Tijdens de tentoonstelling in het M HKA werden in het spiegelvolume oorspronkelijk kleine constituente programma’s 31 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws Vincent en het zelfbeeld. brederesthetiek een de onderzoek transitionele als naar werken presenteerde verzameling een de Senna en waar MASTERBLASTER, Senna de Tramaine kunstenares wonende Amerikaanse Antwerpen de in (2020) son-of-a-gun breathing, fire O.a. het frying, textielwerk Chicken wonen Vlaanderen in en werken. die kunstenaars internationale van 2020In kon uitbreiden het de museum collectie met referentiewerken enkele (en overigens ook voor de volwassene). dat het verlies gevoel lichter van en acceptabeler voor wordt het kind gemaakt zeer aanwezig. het wordt vluchtigheid spel De ervoor waarmee zorgt gespeeld, M.a.w. het spel. in te gebruiken de moeilijk geluksfactor is is om te winnen (of Een techniek te leren met omgaan verlies en teleurstelling. liever tactiek) zonder te wetentrekken welke. Vaast om oefening een Colson ziet het als spel elkaar van kaart een om de tegenstanders beurt waarin bedenkt kaartspel een zijn tijdens die gevangenisstraf Schwarzpeter’) 18de-eeuwse een crimineel Peter Alte (beter ‘Der bekend Johann Petri als aan waarschijnlijk naam vervolledigd Het Vaast kernensemble van Colson (°1977) werd verder verfijnd en Oostenrijk. in Zobernig Heimo van die gerelateerd als worden praktijken aan Het werk kan de mogelijke publieke een van wezenlijke ambities instelling. en heldere radicaal werk van een is gehouden. Het liminale, dit borgen van Nikita Ook het kunstenaar ensemble rond de Oekraïense (2017) us than More aquarel en grote een tevens het videowerk het haar country van In this verwierf schappij. Daarnaast netwerkmaat een naar postindustriële een van progressieveeen samenleving, over verandering, van de cyclus evolutie naar permanente een radicale een van Blok, en over verteltAlexander over het verwachtingen, collectieve gevoel van to Twelve’, ‘Quarter van doorinstallatie het Twaalf’ gedicht‘De geïnspireerd de hoeverre wou in nagaan doormaakte, internationalisering snelle een kunst hedendaagse waarin de tijdens periode de die wereld afreisde kunstenaar een zijn Alptekin, tijdens bezocht. reizen de die kunstenaar letten en badkamers niet-professionele uit bestaat en toont honderden fotoafdrukken foto’s toi van Luxury getoond werd de Democratic tijdens M HKA overzichtstentoonstelling het in werk, dat reeds Het de wolkvormig collectie. in sterkeeen verankering Met orthodoxe een kerkkoepel. als uitziet er tegelijkertijd die de helm ster toe te voegen op door communistische een gemaakt hem communist een van heeft Kadan en baard. haar met lang kolonisator figuur iconische een als en toont de de 17de voorgestelde Benin in eeuw in gemaakt is stelde sculptuur voorge De perspectief. met boek een antikoloniaal een kunst, Afrikaanse bril. relevant het om het is post-Sovjet-tijdperk te bekijken door postkoloniale een ‘kolonisatie’ als en hoe omschrijven kan op ofde men vraag de Sovjetperiode Colonizer Beautiful The het van schilderij versterkt met de aankoop Foundation (Moskou) Ekaterina van M HKA verwierf de Via V-A-C perspectief. Euraziatisch een worden binnen kan ingezet Sovjet-Unie, op zingevend de die uit voormalige kunstcollectie substantiële bouwde doorM HKA eerdere een engagementen bewegingen diverse in met te voeden. nieuwe inzichten op kijk de geschiedenis eurocentrische er Meessen vooral op is van gericht onze praktijk Faso. artistieke De Burkina katoenbloesems slentertoutfit witte van door Ouagadougou, de straten van een top van tot te in die zien is zelf teen gekleed de kunstenaar werk waarin

GlobalDigestion The Beautiful Colonizer Beautiful The getiteld het solotentoonstelling M HKA, in haar dat te zien in was kunstenaar wonendeVan Amerikaanse Antwerpen de eveneens in

Meessen

met

(2019). Original –das Peter Schwarzer zijn Het werk dankt (°1971) (2005), Intruder het The museum verwierf video een Alptekin kent Huseyin het werk de Turkse van kunstenaar gebaseerd op is foto een Sovjet-boek een in over (2017).

Muromtseva

Kadan werd . Het roept

van

video- - - , - - globalisering ervoor zorgt dat bepaalde gebruiken in verschillende samenlevingen op elkaar beginnen te lijken. Maar zelfs een van de meest elementaire functies van het menselijk lichaam blijkt geen universele ervaring te zijn. Bijkomend verwierf het museum de documentaire film Horses and Heroes over zijn fascinatie voor de paarden op de gevel van de basiliek van San-Marco in Venetië, paardensculpturen die oorspronkelijk een triomfvierspan vormden. De paarden werden aanvankelijk gebeeldhouwd in Constantinopel (vandaag Istanbul) en bovenop de Hippodroom geplaatst, op het huidige Sultanahmet Meydanı-plein, maar werden in de dertiende eeuw door Europese kruis- vaarders gestolen. Alptekin raakte geïnteresseerd in de geschiedenis en het gebruik van de paardensculpturen als openbare monumenten en in de rol die ze speelden in het symboliseren van de macht en van het nationalisme van de koningen en de helden die de paarden bereden.

Daarnaast deed het museum in 2020 enkele secundaire opportuniteits- aankopen van kunstenaars waarvoor het bijzondere aandacht heeft en die het collectieperspectief ondersteunen, zoals edities van On Kawara, en Joseph Beuys.

Andere toevoegingen aan de collectie zijn o.a. werken van JODI, Pierre Bismuth, Charline Tyberghein; Luc Deleu, Dirk Braeckman en Walter Swennen.

Enkele bijzondere aanwinsten zijn het gevolg van het In Vitro-project dat kaderde in de mail-art-tentoonstelling die in het najaar van 2020 in het M HKA plaatsvond in de archiefruimte, en een ondersteuning was aan kunstenaars tijdens de COVID-19-crisis. Zeventien kunstenaars gingen op onze uitnodiging in om een kunstwerk te maken op een A2-blad. Het zijn kunstenaars waarmee we als instelling reeds een band hebben opgebouwd of waarmee we momenteel samenwerken, maar evengoed kunstenaars die we voor het eerst uitnodigen om deel te nemen aan ons programma. Elk werk werd in een oplage van 100 geproduceerd, om daarna via de post te worden bezorgd. De originelen werden verworven en tentoongesteld in het M HKA. Deelnemende kunstenaars: Nel Aerts, Babi Badalov, Guy Bleus, Kasper Bosmans, Marlies De Clerck, Arpaïs Du Bois, Maika Garnika, Carlos Ginsberg, Paul Hendrikse, Nikita Kadan, Basim Magdy, Bart Prinsen, Laure Prouvost, Kelly Schacht, Charline Tyberghein, BEN Vautier en Eleanor Wright.

Daarnaast verwierf het museum een reeks kleinere werken, edities en multiples van diverse kunstenaars. Voor een volledig overzicht van nieuwe aanwinsten, zie hoofdstuk 4.

2.2.2.2 Bruikleenverkeer

De doelstelling van het bruikleenverkeer is de zichtbaarheid van de collectie te maximaliseren door een beleid van collectie-inzet complementair aan de collectiepresentaties, zonder evenwel deze te hinderen. In 2020 gaf het M HKA 84 werken van de collectie in langdurige bruikleen aan 6 publieke en/of semi-publieke instellingen. Het totaal aantal langdurige bruiklenen bedraagt 221. Het totaal aantal publieke en/of semi-publieke instellingen bedraagt 21. Er werden in totaal 140 werken uit de M HKA-collectie in bruikleen gegeven voor tijdelijke tentoonstellingen, waarvan 43 werken ingezet in 10 internationale tentoonstellingen, en 97 werken in 20 lokale tentoonstellingen. Coherente delen uit de collectie werden uitgeleend in het kader van de duurzame samenwerking met Woonzorgcentrum Immaculata/Museum E!

Voor een volledig overzicht van het bruikleenverkeer, zie hoofdstuk 4.4. 33 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws of bijpen de projectmappen collectie voor de tentoonstellingen. de kunstenaarsmap zoals voorziene de mappenstructuur, plaats in daarvoor het conditierapport kan meteen Intern opgeslagen wordenele partners. op de omgezet dat PDF worden meteen eventu enmaken, doorgestuurd in kan naar conditierapport sjabloon een gewerkt aan te tablet een digitaal een om via vooral toegepast bij is. volumes, nieuw grote de conditie of als wanneer wordt conditierapportering snelle van of kenmerken manier Deze capteert. schades speciale die met combinatie foto een in de kunstenaarsmap Adlib, in in conditiecheck snelle een gehad. Ook aangevuld deze telkens conditie is Gemeenschap de Vlaamse van hebbenErfgoed veel werken bewaargeving in de op database te nemen. in mogelijk retroactief voorbije van ook getracht toestanden de zoveel en restauraties pedigree database. Hierbij onze werd in te maken om zo inhaalbeweging een bevindt, werden de zich files verplaatst, conditie welke het in werk, waarvan Adlib in er ook ingevuld is steeds de kunstenaarsmappen in files de digitale van worden. Tijdens getrokken en er eventuele de verplaatsing rapporten kunnen gekeken zodat er snel werk, worden kan de elk conditieconservering, van naar Plus, voorzien Museum tabblad velden toestand/ Adlib de daarvoor in in vuld wordt jaren laatste De er zoveel mogelijk inge de conditierapportering van te detecteren. automatische alarmen, om mogelijke problemen, werden niet die opgemerkt door de verschillende voordelijk is het deze beheer depots. van wordt ercorrect ook is duidelijkheid over afgesloten, er verantwoor- maar wie opgevolgd alleen of niet worden website. kan of het deze depot manier Op door de behoudsmedewerkeren kunnen gecontroleerd worden app een via het depot in die moeten externen werken.aan Ook deze worden geregistreerd eigen een code. elk Tijdelijke toegekend collectie team worden codes kunnen productie, en het bibliotheek en archief, het facility, Zoheeft team vraagd. de sleutel(per er wanneer team) het wie van depot opge heeft registreren badges) het te museum duur bleek, werd in er gekozen voor sleutellockers die beschouwd. controlesysteem op Omdat bestaande het aansluiten (met reeds werd de collectie van voor dissociatie bedreiging zware een wat als nenging, er onmogelijkwaardoor zicht kon het depot zijn er wanneer op bin wie het van depot. maken Iedereen tot toegang had eerst de sleutels, gebruik die overleg in met andere diensten aangepakt, thuiswerk verplicht van periode voor de servers. de vele van foto’s dubbel Omwille vaak werd bewaard. belasting een dit was overlapte het verleden In elkaar en hierdoor bleek dat informatie transport. en het over zaken de verpakkingen en andere praktische de kunstwerken, van het de conditie- van werk, en alsook over restauratierapporten de opstelling informatie men nu alle treft de kunstenaar van Onder de naam op alfabet. en geordend werden kunstenaarsmappen samengevoegd in de kunstwerken en opgeschoond. gereorganiseerd opdures punt gesteld. collectie Ook mappen de werden dienst van de digitale en mei werden april proce enkele maart, Tijdens lockdown in van de periode ... Preventieve 2.2.2.3 deOm gewone werd er te vergemakkelijken, conditierapportering het van Agentschap Kunsten en registratieproject een van functie In Conditierapportage Tijdens controle de er lockdown tweewekelijkse een de was depots van procedure voorDe het sleutelbeheer dezelfde in depots de is interne van stond over er informatie het behoud mappen en beheer van waarin Alle Acties

conservering ------MEEMOO – toevoeging metadata Door het vele thuiswerk kwam er extra tijd vrij om het videoarchief, dat reeds gedigitaliseerd werd binnen het VIAA-project, nu MEEMOO, verder online te publiceren. In totaal zijn er binnen het M HKA 2.279 verschillende items geregistreerd bij MEEMOO. Hiervan zijn er al 2.125 gedigitaliseerd. Alle files die gedigitaliseerd werden, ondergaan steeds een kwaliteits- controle en een review van de metadata vooraleer ze gepubliceerd mogen worden via Catalogus Pro, een beveiligde website waarop de geregistreerde VIAA-partners de video’s en geluidsfragmenten kunnen doorzoeken. Door de vrijgekomen tijd werd er dit jaar een inhaalbeweging gemaakt. 2.125 gedigitaliseerde files,1.229 video- en 10 audiofragmenten zijn doorzoek- baar. 92% hiervan zijn video’s, 6 procent audiofragmenten, 2 procent film.

Verbetering van bewaaromstandigheden – verpakkingen Nieuwe kisten en verpakkingen werden aangemaakt om de preventieve conservatie van meerdere werken te verbeteren. Het werk Spreken van Berlinde De Bruyckere kreeg een nieuwe kist om de nieuw samengevoegde benen te bewaren.

— Het nieuwe collectiewerk Tramaine De Senna, Chicken Frying, Fire Breathing, Son-of-a-Gun (BK009103), kreeg een aangepaste verpakking in een kist die intern werd aangemaakt. — Het installatiewerk van Nastio Mosquito, Transitory Suppository: Act #ll No.Pruritus.No.Ani (BK008201), kreeg een op maat gemaakte kist, intern aangemaakt. — Het sculptuur Studie naar de anatomie van het zijn van Kasper De Vos (BK008219) had een bestaande kist, die het sculptuur niet voldoende ondersteunde. Er is gekozen voor een horizontale bewaring, in een nieuwe kist, waarbij het been rust op een kussen dat zich perfect vormt naar het been. — Chantoir (BK6989) van Thierry De Cordier had geen aangepaste verpakking meer, en kreeg een nieuwe krat om na de restauratie van 2019 geen nieuwe schade op te lopen. — MM Lola (BK007956) van Liliane Vertessen werd eerst bewaard in softpack, alle acht elementen kregen een eigen kist om optimale veiligheid van de neonbuizen in het werk te garanderen. — De Pastillemotor (BK6151_M133) van Panamarenko kreeg een nieuwe kist omdat de oude kist waarin het sculptuur werd bewaard geen aparte ondersteuning bood voor de lamellen, waardoor deze makkelijk de rand konden raken en ombogen. De kist werd in het M HKA gemaakt.

2.2.2.4 Restauratie/conservatie

In 2020 werden 18 werken uit de museale collectie behandeld en/of gerestaureerd. Het betreft de volgende werken:

— Narcisse Tordoir – Personnage BK5908_M102 Het eerste paneeltje dat haaks op het achtergrondpaneel staat, had erg veel last van craquelures in de rode laklaag na opstelling tijdens een bruikleen in Het Roger Raveel Museum. Sommige craquelures hadden last van opstuwing. De andere panelen met rode lak hadden helemaal geen last van dezelfde schade, mogelijk gebruikte de kunstenaar nog een andere techniek voor het eerste paneel. Begga Vermaelen maakte de opstuwing weer vlak en injecteerde de craquelures om ze te fixeren. 35 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws — — — — — — Etoile gebeurde Mecanique. door de firma vervanging De uitziet. er nu hij waardoor bijna hetzelfde gelakt de kap zwart werd hierna werd uitzag, er anders tochOmdat iets de hij motor gedemonteerd en (een doorgebeurd motor een type hetzelfde van ruitenwissermotor). vervanging volledige een is Er het presentatie een M HKA. in in ling haperde opstel tijdens projectietafels motorDe de drie van één van to –S0616_01 twelve Muromtseva –Quarter Ekaterina resultaat. met hopelijk langduriger een behandeling, keer werd het door werk Iparc met gedesinfecteerd thermolignum- een Katoen Natie,in en werd gemeld ons door de medewerkers Deze daar. vond plaats toonde besmetting De nieuwe een besmetting. bevriezing, Het –Staubstelle –VH0200 Kinoshita Sushan het werk wordt. nu bewaard waarin de kist en ontwierp ophangsysteem worden de om toekomst schade in Anja Smets te voorzag vermijden. het bevestigd en moest voor ertermijn lacunes, ophangsysteem een lange kleine randen, er Ook rafelige waren hingen. meer correct niet textiel stukken zijn sommige waardoor van eigen last gewicht, het M HKA in stoffen, de had tijdens eerste opstelling synthetische verschillende werd samengesteld zelf uit dat door de kunstenares Het wandkleed, –BK009103Son-of-a-Gun Breathing, Fire –Chicken Frying, DeSenna Tramaine te herstellen en voorkomen. oude foto’s schade er te ook er wordt zien, is al gekeken hoe deze schade de hout onderzijde aan afgesplinterd en destukken achterzijde. Op boven. er zijn oude Er de grote naar deur schade aan kwam handling, door Middelburg ploeg onze in de art Vleeshal in Tijdens de installatie –VH0248 –Gilgamesh Durham Jimmie schade te voorkomen. voorzien volgen worden zal 2021.zal in Een nieuwe om kist nieuwe andere lampenkappen de twee van verdereDe en reiniging restauratie vertonen ook andere lampenkappen veel slijtage twee De en vervuiling. te verkrijgen. verbinden, werden overgeplaatst, volledig resultaat om natuurlijk een de die zijwand en de glasvezel bovenkant stukken Huys. originele De verouderde plexiplaat, door Frederika door kunstmatig een vervangen genoeg bleek, werd stevig de niet en nadat oude de verlijming plaat de plexiplaat De bovenzijde aan brak, hiernaartoe. hettijdens transport de derde werd te lamp beschadigd Brussel, Empain Villa in bruikleen werden opgesteld Hain een tijdens Twee de installatie van lampen West –BK7604_M378aFranz –Hain werden Deze het museum. vervangen. houtenDe door lage een krom relatieve vochtigheid poten in trokken nog steeds. gekozenhet ervoor werk, is te om geven, restauratie deze het loopt in Na van stijfsel. de van expositie soort een erop, en waarschijnlijk stift papier rok van De en is met potloodtekening hetpresentatie M HKA. in collectie een in 2020 werden zichtbaar in erg die de tijdens opstelling vertoonde lichtgele jaren vlekken, al de figuren van één rokDe van BK7734_M483 – –The Creischer Party Greatest HappinessAlice Principle werk, dat het verledenin behandeld werdal tegen door kleermotten - - — Maha Maamoun – Cairoscapes – BK7835_M529 Het werk is twee jaar geleden door het loskomen van het ophangsysteem ten val gekomen tijdens een bruikleen aan een kabinet in Brussel. Het paneel had met de linkeronderhoek de grond geraakt waardoor de aluminium hoek is omgeplooid en de foto beschadigd werd. Na lange tijd bij de restaurator Anne Kerckhofs, die bevallingsrust had, is de hoek dit jaar mechanisch gevlakt, waarna de foto zelf werd vlakge- stoomd en geretoucheerd.

— Luc Deleu – Schaal en perspektief – BK005219-001 De maquette was heel erg vuil, en had een aantal losse onderdelen. Voor opstelling in de tentoonstelling Monocultuur werden de losse delen weer verlijmd en oud vuil verwijderd. De boten uit polystyreen werd intern gereinigd met gedistilleerd water, de torens uit maquet- tekarton werden droog gereinigd. Er is nog een hoek aan de torens die na de afbraak van Monocultuur zal verlijmd worden op vraag van de kunstenaar zelf.

— Jenny Hanniver – Michele Matyn – S0613 De opgezette rog werd door de kunstenares ingesmeerd met een blauw gepigmenteerde suikerpasta. Deze pasta begon door het verdere drogen van de vis, los te komen in grote schilfers. Er werden verscheidene taxidermisten en natuurwetenschappers aangesproken om te kijken wat een mogelijke oplossing zou zijn om dit probleem in de toekomst te voorkomen, maar voorlopig nog zonder resultaat.

— Ben Vautier – Piano Fluxusconcert – BR54 Er zaten kleermotten en andere insecten in de piano, dit is ons gemeld door de medewerkers van Katoen Natie, waar het werk bewaard wordt. De piano is behandeld met een gas (sulfurdifluoride) en daarna intern gereinigd.

— Berlinde De Bruyckere – Spreken – BK7198_M213 De installatie Spreken van Berlinde De Bruyckere was al langer in restauratie in het atelier van De Bruyckere zelf en de restauratie kon in 2020 worden afgerond. De dekens die doorheen de jaren veel losse naden toonden, werden eerst terug vastgenaaid en kregen dan een kunststof- fen (kneedepoxy) onderzijde, waardoor de plooien nu vastliggen en niet meer kunnen bewegen. Het onderstel werd verstevigd, en er werd een nieuw installatiesysteem ontwikkeld, waarbij de twee paar benen altijd als één geheel functioneren i.p.v. individueel. Enkele barsten in de waslaag van de benen en de voeten werden ook weer opnieuw ingevuld en gekleurd; om nieuwe barsten te voorkomen werd er een onderstel voor de voeten voorzien.

— Erik De Kuyper – Peeping Box I – S0612_001 Erik De Kuyper – Pink Ulysses II – S0612_002 Erik De Kuyper – Swimming Pool – S0612_003 Erik De Kuyper – Renaissance – S0612_004 Erik De Kuyper schonk vier kijkdozen/video-installaties aan het museum. Elk van deze dozen vertoonde veel ouderdomsschade. Ze hadden een complete renovatie nodig. In samenwerking met De Kuyper werden de dozen intern hersteld, met gebruik van zowel nieuwe als oude materialen. Er werden hedendaagse videoschermen aangekocht om te integreren in de dozen aangezien de oude niet meer bestonden of te verkrijgen waren. 37 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws voor aandacht de speciale en er is objectcategorie worden geüniformiseerd verdwijnenen dat de gesplitste nummers (BK_M wordt BK00). velden De houdt onder voorloopnullen dat er twee meer in worden toegevoegd (BK00) opschoningsbeweging Deze werden het gegeven M HKA. aan bewaring in de werken van en eigendom Adlib Gemeenschap die in zijn de Vlaamse van met collega’s opschoningsbeweging een Het betrof het van Departement CJM. overleg Dit gebeurde in gemaakt. en uniform worden nagekeken, aangevuld waarbij records 2020 het is opschonen het van collectie-informatiesysteem, door in de registrator werd die gestart beweging belangrijke Een tweede werden geregistreerd. toevoegen werken nieuwe Adlib records depot van van in nog in die niet Tyfus. Dennis van edities en Panamarenko van affiches van worden de o.a. registratie weggewerkt, hoofdmotenNaast deze 2021 twee in werd zullen lacunes er welke ook bepaald defotograaf sleutelwerken en de werken voor teruggave. december werd opgeleverd studieopdracht project. tweede Deze in pedagogisch een van Scholen het kader in worden de de Christelijke Broeders van aan teruggegeven ook onderbouwd een werken Goossens die Wim 60-tal een ensemble van later moeten bepaalde worden studieopdracht tweede een In aangeleverd. opgeleverd september, in blijven teksten achter, nog al verklarende enkele die Hoppenbrouwers en de sleutelwerken Zijn werd te bepalen. studieopdracht van te het werd brengenHij oeuvre geëngageerd aan in om ordening een Hoppenbrouwers. Leuven de onderzoek schenking de KU van naar Goossens deed Wim Ondertussen duurde tot juli. Dit eind registratieproces tografeerd. gelabeld, gezet, en gefo Adlib d.w.z. in inventaris, geordend, kunstwerk per een van de hand aan panelen werden die geregistreerd 1000-tal een uit bestaat Hoppenbrouwers van Hoppenbrouwers. Het kunstenaarsatelier schenking Adlib. 2020’ de het excelmen registratiesysteem in en in ‘Registratie werden opgeno nieuwe verwervingen Alle de Vriendenvan het van M HKA. Zwarte PanterDe (200-tal stuks). — — 2020 de slag in aan januari in Block De ging Bart nieuweDe registrator Objectregistratie2.2.2.5 de in lacunes van het zijn was aanvullen Eén van eerste taken het M HKA.

registratie. wordt bedoeld: het de registratie in lacunes van Met het opvullen oktober-november de periode In professionele een 2020 registreerde Een andere orde omvangrijke opdracht het was brengen in de van schenkingen reeks een was Een volgende diende die aangepakt, lacune van affiches deOnder schenking van deze noemer paste het registreren om het werk te onderhouden bugs soms vertoonde. omdat de software moeten acties David doen Claerbout van punctuele enkele heeft studio plafond en werden werd Er toen geen verplaatst. schade opgemerkt. De De Thousand Years), 2016 –BK007988 March start over Olympic of Stadium a Course Berlin of the the Ruins David Claerbout (The –Olympia into Real-Time Disintegration hermaakt. kleur bvba oorspronkelijke werdNeon vorm en de Gilsi naar neonbuis en het neonatelier met samenwerking de kunstenares In of transport. had opslag opgelopen, breuk een neonbuizen interne tijdens mogelijks werd opgemerkt de dat van één de lichtinstallatie van Bij het herpakken Vertessen –BK007956 Lola MM Liliane

twee 2020.

computers

waarop het werk draait, stonden onder een lek

- het - velden ‘Materiaal’ en ‘Toestand’, die nu vaak niet zijn ingevuld. Er gebeurt ook een fysieke controle van de werken, aangevuld in ‘Toestand’ en van de verpakkingen. Een eerste oefening werd opgeleverd in maart 2020 en besproken met Céline Vermeire en Marthe Lemmens van de Collectie Vlaamse Gemeenschap. Een eerste beweging van 250 records werd opgeleverd in september 2020, na een controle door een team van vier personen van de werken in het depot van Katoen Natie. Voor een 20-tal grote kunstwerken in het duplexdepot diende deze controle te worden uitgesteld omwille van de coronamaatregelen. Er werd afgesproken om tijdens de volgende beweging 300 records op te leveren tegen maart-april 2021. De einddatum voor het opschonen van alle BK-nummers is op april 2022 gezet.

In samenwerking met de afdeling Content Management werd er nagedacht over toekomstige opschoningsoperaties in Adlib, via de Adlib thesaurus, zoals bijvoorbeeld het uniformiseren van de eigennamen, kunstenaarsnamen en dergelijke. Een traject waarbij informatie uit het pas gedigitaliseerde collectie- archief wordt ingevoerd in Adlib wordt gepland voor 2021. Stappen in de richting van een migratie naar Axiell Collections is een actiepunt voor 2021. In 2020 werd er vergaderd over het opstellen van een nieuw en uitgebreid Registratiemodel Hedendaagse kunst, dat registratieproblematieken rond hedendaagse kunst zou aanpakken. Er vonden gesprekken plaats met de partnermusea en met CVG. Er werden nieuwe verwerven voorbereidt in het kader van de Antwerpse stadscollectie hedendaagse kunst en de registrator assisteerde bij het opstellen van een verwervingsprocedure i.s.m. de Stad Antwerpen.

2.2.2.6 De Vrielynck collectie

Door het wegvallen van de collectiemedewerker die instond voor het beheer en het ontsluiten van de Collectie Vrielynck werd er beslist om de werking rond deze deelcollectie tijdelijk stop te zetten. Sinds 2019 is het resterende deel van de Collectie Vrielynck dat gestockeerd werd in het FoMu verhuisd naar de binnendepots van het M HKA. De standplaats van de betreffende objecten werd geregistreerd en ingevoerd in Adlib. In 2020 was er geen werking met deze deelcollectie.

2.2.2.7 Panamarenkohuis in de Biekorfstraat

Sinds de schenking van het huis aan het M HKA werd het pand volledig gerestaureerd en authentiek heringericht onder leiding van architect Luc Deleu van T.O.P. office en M HKA-medewerker Hans Willemse, die ook de volledige inventaris van de artistieke inboedel in kaart bracht. In 2020 werden renovatiewerken uitgevoerd (zie hoofdstuk 2.4.3), aan de buitengevel, de erker en de bovenverdieping waar er waterlekken waren ontstaan. Een deel van het meubilair en de aanwezige objecten verbleven tijdelijk elders. Parallel hieraan liep de aanvraag van de beschermingsprocedure want het Panamarenkohuis komt in aanmerking voor de bescherming als monument. Het pand heeft als woon-werkplek van een van de meest vooraanstaande Belgische kunstenaars van de tweede helft van de 20ste eeuw een bijzonder hoge historische, architecturale en artistieke waarde. Op Vlaams en nationaal niveau is het Panamarenkohuis een authentiek voorbeeld van een hedendaagse kunstenaarswoning die als totaalkunstwerk museaal ontsloten wordt door het M HKA. De aanvraag tot bescherming werd ingediend door architect Luc Deleu. 39 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws 2020 504 Eind gezet. telt bezoekers. het kanaal of foto’somtrent artikels, boeken, worden de kijker de uit in collectie hier Info en kunstwereld. overgecommuniceerd de film- wat in en zeilt reilt @mhkabibliotheek omstandigheden. normale geraadpleegd in minder dan het derhalvevan museum aanzienlijk vanuit delockdowns overheid), werd de inkomhal ook de in handbibliotheek werden of (1/1)coördinator. bezoeken op afspraak werd gewerkt Er via voornamelijk 2020). Vanaf mei 2020 voorzien door werd er de permanentie bibliotheek onderzoeksbibliotheek slechts gedeeltelijk open voor publiek (maart –april ingezet. meer) werden minimaal jaar dit en dies artikels tijdschriften excerperen documentatiemappen, (klassement 9vrijwilligers De werk de bibliotheek. in en halftijds thuiswerk halftijds met getroffen tot de zomerperiode het het werd van jaar einde regeling een en bezoekerscomfort toegankelijkheid. wat betreft als lega’s en vrijwilligers, en rollen voor de taken van col zowel deaangepast, voor invulling wat betreft zowel werd handbibliotheek van voor onderzoeks- als werking De bezoekers. de gesloten was tijd bibliotheek gedurende de lange coronacrisis van Omwille Bibliotheek M HKA 2.2.3.1 Content en bibliotheek Management: collectiedocumentatie 2.2.3 voor alle en beeldmateriaal zodat persknipsels bewaard fileserver interne op de documentatiemappen werden voorbije door jaren vrijwilliger een (ICC,bibliotheken archieven en aanverwante M HKA). selectie Een beperkte (circa archief 160 lopende het meter) van gedigitaliseerde belang voor beide en bijhorende covid-situatie huidige De wijzen opnieuw maatregelen het

digitale eigen 2019 Instagram-kanaal deSinds bibliotheek heeft haar Door de het gedeeltelijke (georganiseerde van museum sluiting de was en het verplichte thuiswerk Door de toegankelijkheid beperkte het vanaf werkte iedereen voorjaar In uit, zoveel mogelijk thuis van

19 studenten verder of geholpen. onderzoekers digitaal

dienstverlening en film, kunst tussen wordt. Hier dag, afwisselend elke . Voor 2020 werden ‘live’ 54 geteld. bezoekers Er - - medewerkers (intern) beschikbaar zijn. De bibliotheek zal in de toekomst verder digitaliseren en inzetten op ‘hulp vanop afstand’. Het inscannen van de (prioritaire) documentatiemappen is een taak die in 2021 hopelijk snel weer kan opgepikt worden.

2.2.3.2 KUNST – omvang en verwerking

— Boeken: Einde 2020 bedraagt het aantal boeken 37.990 exemplaren. Deze volledige collectie boeken is opgenomen in het registratieprogramma Adlib. Het overgrote deel is geregistreerd met een volledige titelbeschrij- ving, een kleiner gedeelte enkel met basisbeschrijving (titel en technische gegevens). Er wordt voortdurend met terugwerkende kracht ingezet op het vervolledigen van de titelbeschrijvingen. Verschillende deelcol- lecties zijn ondertussen eveneens opgenomen in ensembles.org, o.a. de kunstenaarspublicaties van de jaren ’80, de publicaties van het M HKA, de publicaties van het ICC, de artist novels, GA. De deelcollectie artist novels telt einde 2019 512 boeken, verwerkt in Adlib en ensembles.org. De deelcollectie artist publications (artist books & artist catalogues) is uitgegroeid tot 1.968 items.

— Tijdschriften: Het aantal titels (± 970) is ongewijzigd gebleven, waarvan een 20-tal abonnementen op binnen- en buitenlandse tijdschriften. Stand van zaken excerperen per artikel: Volgende tijdschriftenreeksen (die niet meer verschijnen) zijn volledig geëxcerpeerd per artikel: Artefactum, Kunstbeeld, Kunst- en Museumjournaal, Kunst Nu (Vereniging voor het Museum van Hedendaagse Kunst Gent), Modern Painters, M HKA-zine, M HKA-krant en M HKA-gids, Stedelijk Museum Amsterdambulletin. Aan volgende tijdschriftenreeksen (die nog verschijnen) wordt continu gewerkt: Artforum, Metropolis M, Flash Art, H art en The Art Couch. Ook is gestart met de verwerking van Openbaar Kunstbezit Vlaanderen. — Audiovisuele materialen: geregistreerd en beschreven in Adlib: 482 videotapes, 91 audio-CD’s, 78 mini DV-tapes, 391 CD-R, 464 DVD, 51 audiocassettes, 36 LP(vinyl), 11 singles, 10834 dia’s. — Tussenwerken: 112 items, beschreven en geregistreerd in Adlib, verpakt in aangepast papier en bewaard in dozen. — M HKA-persknipsels: volledig opgeschoonde collectie (72 ringmappen), die per artikel wordt geregistreerd in Adlib en continu aangevuld. Via 2 jobcoachingstrajecten in samenwerking met EMINO werd enerzijds de index (alfabetische oplijsting van ICC documentatiemappen) afgewerkt door Bruno Wouters (mei 2020-juli 2020, 20u/week). Nadien werd opstart gemaakt van de index voor de M HKA documentatiemappen door Galina Slavova (september 2020-november 2020, 12u/week). Volgende stap zal zijn om prioritaire mappen te digitaliseren en hier een inhaalbeweging te starten.

2.2.3.3 FILM – omvang en verwerking

De overgang van Sinebase – Filemaker naar Adlib in 2017 had als gevolg dat sommige invoervelden in Adlib niet meer correct worden weergegeven of juist zijn ingevuld. De boeken worden met terugwerkende kracht gecontroleerd en de beschrijvingen worden verder aangevuld. Ze krijgen een plaatscode en exemplaarnummer. Tot op heden zitten we aan exemplaarnummer FB10202. Deze taak wordt ook in 2021 verdergezet. 41 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws — — — schrifttitels 2020 zijn erNaast in de 4nieuwe tijd 29 lopende tijdschriftabonnementen M Ensembles.org 2.2.4.1 Zuid Brans)& Els MuHKa_media van hebben het archief gewerkt aan Twee de filmbibliotheek. van medewerkers luik (Lotteop het Ogiers digitale onderzoeksbibliotheek. onze van voor de toekomstvisie vraagt uitwerking element een is dat verdere gelegen- instellingen Antwerpen de- in tussen king samenwer De Cinema. - De in Hert De &Robbe Cinema het Fugitive kader van in Robbe Hert De van films programmeerde Cinema te De kijken. in materiaal de bibliotheek bezoeken om op afspraak, Verschillende studenten kwamen, de UA onderzoeksseminarie. een startte Robbe Hert, De filmregisseur bijgehouden blijft. up-to-date zodat documentatiecentrum ons worden de documentatiemappen Persknipsels in en verwerkt. ingevoerd worden Adlib in de tijdschriften van en filmbesprekingen artikels De — events, en tentoonstellingen van beschrijving –archivering, voorsysteem collectie Het content wordt als ingezet het management van M HKA. ringsinspanning .. Content Management: werking onderzoek en digitale 2.2.4 worden. kan gearchiveerd digitaal zodat ook open de is, terug nieuwe programmatie neer Cinema De (tot Cinema De en met oktober 2020). worden kan verdergezet wan taak Deze (toen 2009 jaar van tot nog en MuHKA_media) met de programmatie huidige op ensembles.orgwerden (concept) de filmvertoningen het geplaatst. Dit vanaf te bieden. aan identiteit en erfgoedveld het visuele bredere binnen kunsten- uniforme een front-endeen om onderzoekplatformen diverse binnen template ontwikkelt werd Er met tevens andere toepassingen. worden uitwisselen kan of kan data opengesteld die mogelijkheid te bieden de slag met databank te een aan gaan de of partnermusea, archiefinstellingen kunstenaars, zoals partners externe verder, 2014-2018 de doelstelling periode met software in de als bestaande ontwikkelde mogelijk het opstellen veld. in M HKA enbreed internationaal (2014-2018). gedaan ensembles.org zo inspanningen wil parallelle M HKA uitbouw uitgevoerdwordt door Koen de technische Van der Auwera. vandaag ontsluiten. werd toepassing De tot 2013 het ontwikkeld, museum in en te te bewaren duurzaam wezo het die ontwikkelen onderzoek en de kennis om met nieuwe media, behulp van beter te contextualiseren en kunstenaars Dit onderbouw doel webplatform de kunstwerken als muhka.be. als heeft van HKA , DeCinema beeld in tijdschrift worden tweejaarlijks dit in en videokunstenaars Ook videoperformances centraal. cinema stelt de onafhankelijke Het abonnement op Millennium en tekeningen. met illustraties maar filmrecensies, weergeven: geen droge wil op andere een manier dat filmkritiek tijdschrift tweemaandelijks onafhankelijk, een Lies is White Little cinema. in de hoe Of kijker gerepresenteerd vrouwen zet. in worden filmregisseurs Gaze Another zorgdeHet verplichte er thuiswerk voor ingezet vooral dat is er jaar dit de Antwerpse van het van archief de archivering van aanleiding Naar de teksten af. wisselen interpretaties collages en en kunst, filmanalyse tussen beweegt Het tijdschrift tegenover elkaar. filmregisseurs twee nummer elk plaatst in Fireflies aantal een succesvol deOm ensemblebank het heeft M HKA te maken digitale Ensembles

aangekocht. gebracht. communicatie de brochures op van de de hand mappenstructuur . Aan (ensembles.org) is een

feministisch en bemiddeling vormt Dit tijdschrift werd geactiveerd. terug tijdschrift sinds (applicaties 2011 dat een het belangrijke werk – en van platformen) , Cinema vrouwelijke digitalise -

en - -

2.2.4.2 Technische documentatie & analyse

De afgelopen jaren werden binnen onze instelling diverse digitale processen opgestart zonder een duidelijk en duurzaam toekomstbeeld of beleid. Om de vinger aan de pols te houden, om de samenwerking met diverse partners te optimaliseren, is het nodig onze databankstructuur- en methodologie (front- en backend), alsook de verwachtingen en ambities scherp te stellen. Om het pad voor verdere digitale dienstverlening (intern – M HKA / CKV & extern (kunstenaars, estates en zo meer) te vervolledigen, om de relatie met andere soft- en hardware-toepassingen binnen en buiten het museum te optimaliseren, om verder content te kunnen delen, te verrijken of aan te bieden als open data, is het nodig de bestaande programmering, databankstructuur- en methodologie te evalueren. Zo is Ruby als programmeertaal niet in staat de nieuwe en hedendaagse functionaliteiten die nodig zijn voor een adequaat informatie- en content management te faciliteren, back- en front end adequaat en blijvend te laten spreken. Om een toekomstgericht en duurzaam informatiebeleid uit te werken (2021) werd in 2019 gestart met een evaluatie van de digitale maturiteit van de databank-structuur en gebruikte programmeertaal zodat M HKA in de toekomst de juiste ambities voor ensembles.org kan formuleren.

Een eerste consultancy werd in 2019 uitgewerkt door Klaas Hemerijckx.

Een tweede traject in het kader van het duurzaam optimaliseren werd in 2019-2020 doorlopen in samenwerking met Meemoo.

De concrete taakstelling van meemoo in het project betreft: 1. Opmaak (digitale) strategie voor ensembles.org 2. Studie IT-infrastructuur ensembles.org 3. Opmaak overzicht van aanbevolen concrete acties

Deel 1: opmaak (digitale) strategie Ensemblebank Opmaak van een plan waarmee de (digitale) doelstellingen van Ensemblebank kunnen worden gerealiseerd, en waarbinnen de duurzaamheid een aandachtspunt is. Deel 1 werd afgerond met rapport en presentatie op 14.12.2020

Deel 2: studie IT-infrastructuur Ensemblebank Bestuderen van de beschikbare IT-infrastructuur en het gebruik ervan in het licht van de opgestelde digitale strategie, en een optimalisering van de duurzaamheid. Deel 2 wordt door meemoo afgewerkt in 2021.

Deel 3: opmaak overzicht van aanbevolen concrete acties Opmaak actieplan voor korte en middellange termijn dat verschillende scenario’s bevat voor de realisatie van de digitale strategie, de inzet van de IT-infrastructuur in functie daarvan en voor het uitschrijven van een mogelijke tender, met bijzondere aandacht voor duurzaamheid. De verdere concretisering van deze taakstellingen is uitgewerkt in het projectplan in bijlage bij deze overeenkomst. Deel 3 wordt door meemoo afgewerkt in 2021. 43 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws front-end. &gerestylede interactieve en meer een en kunstenaarsteksten collectie- publieksvriendelijke data, door op meer focus een en open gebruikers 100.000 van we op minimum een Voor (In applicatie 2019 het meest werd bekeken.) de Engelstalige en de Duitstalige. pleegd, gevolgd de Franstalige door de Engelstalige, 2018, 2019). en in 01:54 in min. 2:44 rende met bezoekers gemiddelde een browsetijd 00:02:54 van 2017, (3:06 in min en 10,2% (25,9%nieuwe gebruikers 2017, in 11,9% 2018, 2019) 10,3% in in terugke Dit betekent ook 89,8% (tegenover 2017, 74,07% in 2018 88,1% in en 89,7% 2019) in weergeeft. paginaweergaves wat voor het daling een eerst 2019)in (355.957 2017, in 427.329 en 444.096 2018 in en 364.313 2019) in met tellen 92.562gebruikers sessies (83.266 2017, 474 2018 in in en 114.769 114. Voor (62.532 we 73.814 2020 kunnen 2017, in 88.550 2018 in en 2019) 93.062 in 2.2.4.3 Statistieken worden geredigeerd en zo basis een bewust worden: kan de werkpraktijk zijn voor verder kunnen onderzoekbasis later. ook gesystematiseerd Dit kan worden inzichten toegevoegd werking een de en geformatteerd die dagelijkse hebben het inbreng een van museum enmogelijk dat in afdelingen dat diverse het ook maakt databases van voor aandacht Deze dergelijke een structurering ren of hebben gebeurt. reële een onderzoek inbreng samenwerking in dat in hierdoor zowel het kan aanstu onderzoek als worden. onthalen M HKA ervan publieke een zijn onderzoek van ontsluiting als zowel kan Deze uitdrukking databases. aan laag structurerende inhoudelijk een van de toevoeging M HKA zijn van onderzoek-gedreven kerntaak ziet musealestrategische werking gaat onderzoek verloren. manier niet die worden Op Als ingezet. kunnen verder de renderen toekomst in en duurzaam kunnen mogelijk manieren gekozen werdEr basis meteen zodat voor resultaten op zoveel digitale een geven handelend van en denken denkend kwaliteit een handelen. maximaal zijn hele werking wil M HKA hettoegevoegd inzichten. weefsel van aan Ook deze en waarom. dienen geborgdlaat weten te worden, wat precies wil hij kunstenaar een wie aan en bij de slaan, bezoekers technici, naar bruggen die zoekt men formuleringen en waar aandragen datmerkt inzichten bezoekers ook men komen relevante inzichten waar vanuit de publiekswerking, kunnen Er inzet. fundamentele een verantwoordelijkheid. Dit is transversale een als afzonderlijk een domein gezien als Onderzoek wordt maar niet door M HKA 2.2.4.4 Webplatformen

2021 applicatie werd het jaar dit de meest Nederlandstalige Sinds geraad 7% en mikken minstens van verwachten we opnieuw stijging een - - - vormen voor onderzoeksinspanningen. Zowel de inhoudelijke informatie, de structurering als de ontsluiting ervan kunnen incrementeel groeien. Als publieke en presentatiegerichte instelling zal het museum er steeds naar streven om deze capaciteit ontsluitbaar en ontsloten te maken. Communicatie- en publiekswerkingsinspanningen kunnen met de onder- zoekslagen in de database verbonden worden en zo een toegang worden om deze onderzoeksinspanningen effectief publiek te maken. M HKA merkte dat in zijn werking inhouden vaak voortdurend hermaakt werden, en dat aangemaakte inhouden moeizaam en soms helemaal niet konden worden teruggevonden in de in 2005 – administratief opgezette – mappenstructuur voor digitale archivering. Het zag hetzelfde in zijn samenwerkingen met kunstenaars; een beeldkeuze die gebeurde werd een volgende keer b.v. niet aangehouden en het door de kunstenaar ontoereikend verklaarde beeld werd door een volgende medewerker opnieuw geselecteerd. Daarom formuleerde M HKA in 2011 het projectplan ensembles.org; een CMS dat erop gericht is om inhouden en hun formattering te behouden en incrementeel te structureren. Items, actoren, en evenementen kunnen worden geïdentificeerd en voorzien van een groeiend aantal digitale assets – visueel en tekstueel –, die ook kunnen worden geannoteerd. De items, actoren, en evenementen kunnen vervolgens worden gerelateerd in diverse zingevende structureringen of ensembles. Deze inzet is een kwalitatief onderzoek- gedreven complement naast de steeds groeiende mogelijkheden om data automatisch te ontsluiten en te verwerken. Bijzonder aan de inzet is ook dat de museale publiekswerkingslaag en de onderzoekslaag aan elkaar gekoppeld zijn. Punctuele onderzoeksresultaten zijn niet noodzakelijk publiek ontsloten maar kunnen dat wel worden, zodat een digitale gebruiker van eenvoudige communicatielagen over publieksvriendelijke teksten naar meer complexe informatie kan doorklikken.

M HKA bouwt geleidelijk instrumenten uit die het in staat stellen om binnen zijn capaciteit tot een meer krachtige output te komen. Ensembles.org is het kerninstrument waarop deze outputgerichte ontwikkelingen uitgelijnd zijn. De nieuwe website die begin 2016 werd gelanceerd is op ensembles.org gebouwd en ook het reviseren van de hele institutionele software, waarvoor in 2015 een opportunity scan gebeurde, dient erbij aan te sluiten. Daarnaast zijn er echter ook instrumenten die specifiek op formattering van inzichten gericht zijn:

— digitale onderzoekplatformen zijn een logisch output voor gestructureerde onderzoekoutput rond een onderwerp. Na ervaring te hebben opgedaan met casuïstisch opgezette sites vanaf 2012, startte M HKA in 2015 met een formattering hiervan zodat dergelijke sites snel kunnen worden gebouwd als een publieksgerichte vertaling van op ensembles. org gestoeld onderzoek. In 2020 werden geen nieuwe platformen online geplaatst. Het onderzoekplatform omtrent de teksten van Hans Theys werd herwerkt en het platform omtrent het werk van Nicole van Goethem werd opgestart. http://nicolevangoethem.ensembles.org/ Ook het platform Panamarenko werd opgemaakt (en wordt verder afgewerkt in 2021). http://panamarenko.ensembles.org/ — E-books kunnen een verdere doorwerking van digitale onderzoekplatformen zijn. Deze werking werd in 2014 opgestart als een samenwerking tussen de partners van De Internationale. Ze werd in 2015 geoperationa- liseerd door Project Projects en in 2017/2018 verder ingebed in de eigen werking. In 2019 en 2020 werden er geen e-books gemaakt. 45 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws http://vac.ensembles.org http://ensembles.org/ensembles/the-book-lovers Voorbeelden: — werking. digitale deze integrale van duurzaamheid context. en internationale versterkt door lokale het sluiten in samenwerkingsverbanden pro-actieve van digitaal een uitgewerkt in deel uit. hiervan maken engageert, zich M HKA waarvoor en kunstarchieven kunstenaars kunstwerken, platformen must. een is met deIntegratie verscheidene open van werkprocessen en het gebruik processen. en administratieve de institutionele van alsook museale werking essentieel onderdeel zijn als laag van onderzoek-gedreven structurerende als open databeleid zijn de norm. en participatie digitale ontsluiting, online de vorm van in duurzaamheid en toegankelijkheid Dienstverlening, ecologie of infrastructuur. digitale voorziet doordenken acties het van brede een museum enbreed het digitaal automatiseringsprojecten. en volgenhet vervolgensconcrete informatiebeleidsplan informatiserings- worden. en eventueel Uit geautomatiseerd kunnen stromen georganiseerd zijn voor goede een informatievoorziening. en hoe met om temiddelen nodig gaan die rond de informatievoorzieningen, hoe met om tede gaan werkorganisatie entiesystemen informatietechnologie, informa hoe met om organisatiegegevens, te vragen: gaan op aantal een king onderdeel betrek heeft het Informatiebeleid van bedrijfsbeleid. integraal een te en richten efficiënt is en te beheren. Informatiebeleid in effectief optimaal, Het helpt de acties/processen organisatie. van en visie te verbeteren en de ICT komt Informatiebeleid de uit voort missie en informatiedeling. uitwisseling informatie- met omgaan informatie, wil de organisatie een wijze waarop noodzakelijk. Cinema /De /CKV voor M HKA informatiebeleid dezeOm informatie(s) een is beheren, te en goed kunnen te sturen ook rol. spelen grote een hierbij en automatisering dan Informatietechnologie en verder dialogeren formatteren. communiceren, kunnen met elkaar processen. Medewerkersen externe moeten op mogelijke allerlei manieren informatie(s)/data diverse verwerkt M HKA interne verschillende via uit museale enbetekenisgeving.” interne externe van toepassingen voor alle gemaakt open en herbruikbaar gearchiveerd, worden geborgd, en informatie werking. Kennis het een digitale van “De museum is werking opUitwerken de toekomst een visie (2027): van 2.2.4.5 Informatiebeleid samenwerkingsverband. een met rechten beperkte in stellen zonder toe toegang te hebben kan er zelf of beschikking ter webruimte wordt derden, waarbij M HKA aan aangeboden of ook ensembles.org toe staat dat de 2.0. ensemblesoftware EAAS wordt acties de gemeten digitale en waarborgt alle van impact De en stakeholders wordt met de interactie De online-community het van netwerk van en visualiseren Het verder contextualiseren (CM, ERP) DAM, SAAS-databases CRM, van ziet de toevoeging M HKA platformen, het het formatteren, organisatie- digitale van deVia inzet duidelijk hoe informatie maakt informatiebeleidsplan Een goed verder automatiseringsbeleid en omvat dan strekt Informatiebeleid

en media op met sociale interactie grote een forum

- - -

2.2.4.6 Acties Mappenstructuur

Een eerste actie die werd opgezet in 2020 is de revisie van de mappenstructuur en fileservers. Toen de mappenstructuur een decennium geleden werd opgezet, was dat vanuit een administratief-organisatorische logica. Naleven van bestaande richtlijnen en opschonen is de eerste stap daarvoor, maar er is ook een vaste, heldere logica nodig. Er werden nieuwe rootmappen gedefinieerd en in 2021 is een volledig implementeringstraject voorzien. Revisie is niet enkel omdat de huidige mappenstructuur onbeheersbaar is geworden, maar ook omdat de tijd en de instelling veranderd zijn. Digitale werking is nu centraal komen te staan en M HKA wil daarop volop inzetten. Het voorstel is om te vertrekken van een integrale werking en dan telkens te kijken hoe we daar informatie duurzaam willen en kunnen maken.

2.3 PUBLIEKSWERKING

Als vanouds werd het nieuwe jaar in het M HKA ingezet met de twaalfde editie van Art’s Birthday. Op 17 januari, de dag waarop de kunst geboren is, toch volgens Fluxus-kunstenaar Robert Filliou die in 1963 zijn verjaardag uitriep tot de officiële geboortedag van de ‘kunst’, viert M HKA Art’s Birthday. Een gevarieerd programma met performances, een verjaardagstaart, muziek en drank waarop de deuren worden opengezet voor zowel het kernpubliek van kunstenaars en kunstkenners als voor het brede publiek. De eerste opening van 2020, op 6 februari 2020, naar aanleiding van de tentoonstelling Els Dietvorst *Dooltocht | A desperate quest to find a base for hope was meteen ook de laatste opening en campagne zoals we die altijd kenden. Slechts enkele weken erna deed Covid-19 zijn intrede en op 18 maart 2020 gingen de deuren van het museum voor de eerste keer dicht als gevolg van een nationale lockdown. Wat aanvankelijk begon als een periode van crisiscommunicatie en -management heeft zich uitgesponnen over het jaar en is geleidelijk aan de nieuwe manier van werken geworden. De plotse ommekeer bracht drastische 47 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws gedifferentieerde van uitrollen de van het namelijk optimaliseren inzet, publiekswerking de afdeling waarop domeinen stappen er zijn de tochpland, duurzame belangrijkste gezet binnen het feit dat dat ondanks 2020 verlopen resultaat is anders ge volledig als dan Dit heeft herdenken en te hertalen. gaan en doelstellingen uitdagingen onze de achtergrond verdween, geslaagd de nieuwe zijn om realiteit binnen we erin naar het acute Naarmate crisisgehalte de coronacrisis. van fase elke in centraal welzijn de medewerkers van en het loslaten niet publieken onze van stonden tot publieken onze dan zoudenwe vanaf ons verhouden. zorg De voor het waarop én de manier werking interne met van mee zich veranderingen op vlak kwalitatief en toegankelijk het breed een aanbieden van alsook samenwerkingen, en het uitbouwen positionering duurzame van ende internationale nationale collega’s te blijven ondersteunen en versterken. eerste een fase Omdat er in en verbondenheid de en de en tussen betrokkenheid van doorstroming het voortouw om informatie de om gepaste interne te manieren zoeken naar hun taken. van de kader uitvoering zijn van in op te collega’s nemen wanneer noodgedwongen het dienden museum in te Eén het collega werd van museum. aangesteld omheropening de permanentie Zij werden, tijdelijkelijk. op werkloosheid in collega één na, geplaatst tot de Voor uit. moge genoeg niet jammer dit thuis was en baliepersoneel het zaal- coördinator en de voltijds medewerker de slag en van reservaties aan onthaal bleven het Publiekszorg team de Binnen 100% stelstel een van thuiswerk. in iedereen het en dit startte was geval Communicatie als Bemiddeling de teams Zowel leidraad voor voor het thuiswerk. iedereen als stelsel van in gemaakt werd takenlijst een de afdeling Binnen het van museum. de programmatie uitgelezen moment om opdrachten op te nemen gebonden niet die zijn aan collega’s vormde lockdown voorAnderzijds van de periode sommige het en opdrachten enerzijds met nieuwe mee. zich uitdagingen Publiekswerking het werk blijven. bijzondere De lockdown bracht van situatie voor de afdeling op te hun taken volgen uit konden thuis de om mogelijkheid van waren aan personeelsleden de konden kantoren terecht. Collega’s in langer niet in die (zie 2.3.4). hoofdstuk mee te inhoudelijk voeden aanwezigheid hetom van M HKA de digitale werd gekekenMet het hoe zij M HKA-gidsenteam konden worden ingezet werden mogelijk herbekijken verschoven en waar latere een datum. naar de zomertentoonstelling van komende aanleiding promotiecampagne naar lopende en engagementen afspraken Alle werking. met het op oog de voor de lopende het de kader reguliere van in met samenwerkingen externen gestorte werdende bedragen reeds terugbetaald. Iedereen gecontacteerd werd en persoonlijk het Panamarenkohuis. aan bezoek of paasvakantie Ateliers hadden voor deelname reservatie een rondleidingen, en heldere musea met het communicatie. op oog zo een uniforme Antwerpse de overheid van op de zijn af communicatie boodschap enhet de M HKA (website,kanalen kanalen) media en nieuwsbrief sociale stemde persbericht, de Via externe het over van museum. volgers te de informeren sluiting correct om en bezoekers onze het was eerste een fase belangrijk In crisismanagement. modus een van in andere afdelingen alle net zoals kwam, Publiekswerking zijnmuseum sluiten. deuren werd afdeling Het De ondenkbare realiteit. 2020 werd lockdown afgekondigd 18 nationale een Op en moest maart het lockdown Museum in 2.3.1

interne overleg in Team met nam, het Managementteam, Communicatie de voorHet deuren sloot museum zijn alleen ook niet bezoekers, het voor van museum onbepaalde had ook tijd sluiting De gevolgen mensen die alle uitgerold werd naar communicatie een Gelijklopend

werking

bezoekersaanbod. het, het communicatie, verder uitbouwen de online van

campagnes met het op oog het versterken van - - - heel veel praktische afspraken moesten worden gemaakt om de digitale manier van werken georganiseerd te krijgen, werd er snel beslist om te starten met een interne nieuwsbrief. Dit zorgde ervoor dat alle collega’s snel, op hetzelfde moment en op een uniforme wijze werden geïnformeerd over de steeds veranderende situatie. Het was ook de manier om in contact te blijven met de collega’s die noodgedwongen in technische werkloosheid zaten. Gaandeweg evolueerde de nieuwsbrief van puur operationele informatieverstrekking naar een meer bredere communicatie met de ambitie om alle collega’s geïnformeerd te houden over de algemene werking en de verbondenheid te blijven garanderen. Team Communicatie bepaalde in overleg met het Managementteam de onderwerpen en verzorgde de redactie, opmaak en verzending. Er werd een afzonderlijk mailadres aangemaakt [email protected] waarop collega’s reacties konden insturen en onderwerpen voorstellen. De interne nieuwsbrief kon van in het begin op veel bijval rekenen onder de collega’s waardoor het niet meer werd gezien als een instrument van crisiscommunicatie maar uitgegroeide tot een vaste waarde op gebied van interne communicatie. In het verlengde van de interne communicatie was er ook de ambitie om onze partners, stakeholders en externe medewerkers die mee het M HKA maken, te blijven informeren en te betrekken bij de werking achter gesloten deuren. De museumzalen waren dan wel gesloten maar het M HKA bleef actief en wilde de nauwe verbondenheid met deze belangrijke partners niet laten verloren gaan. Deze ambitie werd ook ingegeven door een bezorgdheid omdat vele van onze partners in een zeer precaire situatie terechtkwamen en het M HKA, in de mate van het mogelijke, zijn verantwoordelijkheid wilde nemen om de mensen te ondersteunen. Vanuit het managementteam en onder begeleiding van het team Communicatie werd binnen elke afdeling een groep van contacten geïdentificeerd die we van heel dichtbij wilden blijven informeren over het reilen en zeilen binnen het M HKA gedurende deze bijzondere periode. In overleg tussen de M HKA contactpersonen binnen elk team en team Communicatie werd gekeken welke boodschappen konden worden gedeeld met het netwerk en onder welke vorm. Ook wanneer het museum terug de deuren mocht openen, vanaf 18 mei 2020, bleef het advies om zoveel mogelijk thuis te werken voor de rest van het jaar van kracht. Gedurende die ganse periode bleef de nieuwsbrief een vaste waarde in de interne communicatie. Na de zomer werd de interne communicatie uitgebreid met een tweewekelijkse digitale meeting met alle collega’s, het digitale Bosberaad, waarin breder kon worden ingegaan op bepaalde onderwerpen en dialoog mogelijk was. Dit werd georganiseerd door de afdeling HR in nauw overleg met het managementteam.

2.3.2 Digitale communicatie en online M HKA community In haar ambitie om een breed publiek, soms gevat in heel diverse doelpublie- ken, uiteenlopende kansen te bieden om deel te nemen aan het uiteenlopende aanbod dat het M HKA hen biedt, groeit het aandeel van digitale toepassingen en communicatie elk jaar. Tijdens dit bijzondere jaar waarin het museum bepaalde perioden de deuren moest sluiten en de mogelijkheid van mensen om het museum te bezoeken sterk werd ingeperkt, werd deze digitale aanpak nog meer doorslaggevend binnen publiekswerking. Op bepaalde momenten was dit zelfs de enige manier om connectie te maken tussen publiek en het museum. De digitale communicatiekanalen van het M HKA (website, nieuwsbrieven en sociale media) waren zowel in periode van lockdown als bij heropening cruciaal om onze bezoekers enerzijds te informeren en anderzijds te blijven voeden en inspireren. De sociale media kanalen van het M HKA, in het bijzonder Instagram, kenden in deze periode een enorme boost. Mensen waren aangewezen op de digitale wereld voor ontspanning en gingen gretig op zoek naar schoonheid, verdieping en verbondenheid. Naast het communi- 49 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws het groeiende steeds aanbod. in het mogelijk te grasduinen en is toegankelijk permant de Via blog videokanaal dit blijft werden gemaakt. video’salle het de tentoonstellingsprojecten die afgelopen kader van in jaren verzamelt en ontsluit wijze op toegankelijke VIDEO rubriek De initiatieven. of vanuit andere te organisaties reiken aan te kijken en inspiratie muurtje tot maken wat het en over het is die M HKA het dete geven vele aan partners Het biedt ook de mogelijkheid om ruimte met archiefmateriaal. afgewisseld content achtergrond bij longreads als de vorm van de werking huidige in COLLECTIE KUNST, de vaste rubrieken van de hand Aan is. bevlogenheid voelbaar goed artistieke die buiten museummuren onze blog nooit bundelt lijkt echt M HKA De verhalen veraf. zodat ook inspiratie totmaken wat (digitale) De het is. en gaan er op ontdekking bezoeker kan het die M HKA en met de vele partners kunstenaars met kunst, ontmoeting, de plaats zijn van Het wil en kennisdeling. plaats een voor informatie- dan volle Met breedheid. de de komst haar blog van de in website is werking meer over te communiceren enom gelaagde de op manier publieksvriendelijke een website op de het M HKA die uitbreiding moet museum toelatenbroodnodige blog de is M HKA De 2019 gerealiseerd. werd in opgestart reeds die actie de bezoekers. naar het zijn van museum weg blijven kanalen vinden de digitale konmuseum via Het tehun bezoek voorzien de achtergronden nodige van en inzichten. om de ambitie de tijdens bezoekers in cruciaal Zewaren de M HKA-ervaring. geldende bleven op focussen het maatregelen, overbrengen deze kanalen van de voor om van was het iedereen te museum bezoeken even omwille makkelijk het altijd het toch niet geopend museum maar was de waarin maanden Ook in te herdenken. de ruimtes potentie de bestaande van hebben te beïnvloed, heroverwegen, en door informatie van consumptie de perceptie die huidige en doorpandemie, de communicatiekanalen bescheiden wijze het bij gesprek aan over de gevolgen de huidige van in quarantaine op Kunstenaars droeg manier die Op platform. Online worden ze samen verschenen, gepubliceerd zullen op het L’Internationale werken gepubliceerd. alle zijndonderdag, Zodra werken kunstenaars van en dinsdag werden elke keer maanden week, per twee twee Gedurende de leden de van confederatie. van de websitesvia en socialmedia-kanalen en L’Internationale, van @internationaleonline, de socialmedia-kanalen via quarantaine in Kunstenaars L’InternationaleEuropese museumfederatie initiatief het online blijven met bereiken kunst. bron te boren om om aan de te M HKA-volgers dankbare een was de collectie Ook opnieuw en ontsloten belicht beelden van videomateriaal. de hand aan verledenop het rijke en werden het uit M HKA verleden tentoonstellingen teruggeblikt archiefmateriaal van de werd hand ontsloten. er aan Daarnaast op het moment het de werden museum lockdown van te in zien waren digitaal en projecten op volle tentoonstellingen deuren, De die toeren bleef draaien. de gesloten ondanks die, bleef tot het werking de de dagelijkse toegangspoort lockdown open tijden van en ook in bleef het M HKA kanalen de digitale voeden met content vanuit de Via het core vertrok van museum. die business werd er gekozenveiligheidsmaatregelen om de en bezoekers volgers te blijven en en/of omtrent boodschappen sluiting openingsuren praktische ceren van

bezoekersmateriaal blog het 2020 najaar van in werd een de M HKA van Met de lancering de van met samen de andere partners lanceerde M HKA, 21 april Op gedeeld online dan werden vanaf bijdragen. De kunstenaars van werd gesteld het in beschikbaar dat normaal en Mwordt nieuwe

2.3.3 Gedifferentieerde marketingcampagne voor een maximaal publieksbereik Enkel de opstart van de marketingcampagne voor de tentoonstelling *Dooltocht | A desperate quest to find a base for hope verliep zoals aanvankelijk gepland. De start van de tentoonstelling ging gepaard met een gedifferentieerde promotiecampagne waarvan affiches, advertenties en radiospots op KLARA de belangrijkste offline-instrumenten zijn. M HKA startte een nieuwe samenwerking met Vlugge Verspreiding om ook affiches in het straatbeeld te krijgen in de Nederlandse grenssteden met een sterke culturele uitstraling, namelijk Maastricht, Tilburg en Eindhoven. Het uitbreken van de pandemie en het zo goed als volledig stilvallen van het verkeer tussen België en Nederland heeft ervoor gezorgd dat deze samenwerking nog geen vruchten heeft kunnen afwerpen in termen van een stijging van Nederlandse bezoekers. De lockdown en de aanhoudende beperkingen na de heropening in mei 2020 zorgden ervoor dat de bestaande engagementen en vooropgestelde initiatieven op vlak van marketing dienden worden te herbekeken. De voortdurende dreiging van een nieuwe sluiting, het veiligheidsrisico en bijhorende maatregelen en de beperking in mobiliteit voor zowel binnenlandse en zeker buitenlandse bezoekers vormden de meest bepalende factoren waarmee diende te worden rekening gehouden. Naar aanleiding van de heropening op 18 mei 2020 werd een beperkte lokale ‘welkom terug’ campagne ontwikkeld. De kernboodschap was dat het M HKA opnieuw open was en dat er onder veilige omstandigheden van kunst kon worden genoten. Deze campagne werd gelanceerd met een persbericht waarin de kernboodschap dat het museum terug open was en dat het M HKA garant staat voor een veilig en kwalitatieve museumervaring. De boodschap van het samengaan van zorg, kwaliteit en kunst werd gepast geïllustreerd door de samenwerking met kunstenares Anne-Mie Van Kerckhoven die voor het M HKA een plexiglas ontwierp dat werd ingezet aan de balie ter bescherming van bezoekers en baliepersoneel. Deze samenwerking werd opgepikt door de brede media. Deze boodschap werd verder uitgedragen via de eigen digitale communicatiekanalen en gedurende drie weken versterkt door een affichecampagne in de Antwerpse straten.

De heropening van de musea werd ook ondersteund vanuit museumPASS- musées die binnen hun netwerk voor de nodige zichtbaarheid zorgden voor de verschillende musea. Met het oog op het maximaliseren van het meer lokale en regionale publiek en ter ondersteuning van de musea lanceerde onze mediapartner DE STANDAARD een ticketactie onder de noemer Toerist in eigen land. Gedurende de zomermaanden konden abonnées een gratis bezoek brengen aan het M HKA. Ook voor de tentoonstelling i.s.m. Antwerp Pride, wat een ad hoc initiatief was ter vervanging van de geschrapte festiviteiten, werd een lokale affichecampagne gekoppeld aan een overwegend online gevoerde campagne. De sterke vertegenwoordiging van Antwerp Pride op sociale media zorgde voor een echte boost. In overleg met onze vaste partner op vlak van persstrategie, Club Geluk, werd een aangepaste persstrategie uitgezet louter naar de binnenlandse pers. Buitenlandse bezoeken waren niet mogelijk. De campagne voor MONOCULTURE – Een Recent Verhaal die startte in september 2020 werd, net als alle andere activiteiten, sterk bepaald door de beperkingen omwille van Covid. Waar mogelijk werd al dan niet in aangepaste vorm ingezet op de vaste waarden. Zo was er geen preview en opening zoals anders maar was het museum op de openingsavond van 18u tot middernacht gratis toegankelijk voor de bezoeker (mits vooraf online registratie). Het brede netwerk van partners en stakeholders werd hiervoor uitgenodigd via de traditionele postuitnodiging. Daarnaast werd via digitale communicatie de M HKA community uitgenodigd voor dit event. De aanpak was gezien de 51 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws Dag van Dag Dans de de familiedagen, zoals evenementen de publiekswerking binnen vaste op De waarden te zetten. en samenwerkingen en voor grootschalige groepen te ontwikkelen aanbod meer toe niet om een het begin het in lieten van COVID-19-maatregelen De de voorzien museumbalie. aan printversie in pakketjes werden ook kant-en-klare steeds Aanvullend communicatiekanalen. digitale de verschillende en verdieping, via aangeboden werd zoveel mogelijk digitaal voor meer wordt duiding tentoonstellingen dat bij aangereikt de verschillende afgestemd bezoekers op de individuele publieksaanbod, Hetren. bestaande zijn te volledigheid active in terug het publieksaanbod en divers vertrouwd het mocht de museum terug deuren openen bleefEenmaal het onmogelijk om de tot huiskamer. in brachten media brieven en sociale de M HKA-ervaring konden. Eenvoudige creatieve opdrachten werden website, gedeeld via nieuws de slag aan thuis de kinderen waarmee aanbod voorgidsen digitaal een M HKA- enkele Team zorgde i.s.m. geannuleerd. bemiddeling de paasvakantie de eerste lockdown van werden tijdens de geplande vakantieateliers Omwille bezoekersaanbod en kwalitatief toegankelijk Breed 2.3.4 veel bijval rekenen bij publiek pers, en op socialmedia-kanalen. ooit won die Belg Oscar en een enige (in en animator, 1986),cartoonist kon op creatieve opdrachten konden Tijdens de eerste lockdown uitvoeren. stelde kinderen waarin Facebook sessies Live organiseerde M HKA digitaal. volledig wel ging door maar ging Kinderen voor Kunstendag jaarlijkse De afgelast. Een Recent Verhaal Recent Een – Nicole zorgde voor Goethem sterke een van met combinatie MONOCULTURE tickets. van aankopen gemiddelde met meer een actiebereidheid dan en bereik meer tot divers het bekeken. eerste resultaten De zijn voorzichtig positief en wijzen op groter een mogelijkheden moetendiverse verder deze na eerste samenwerking worden resultaten moeten afloop (april na 2021) worden grondig geëvalueerd en de 2021. en de nieuwe Deze samenwerking begin actie call en last een vakantie de golven, rond in de bij tentoonstelling, campagne van de kerst aanvang op de M HKA-website. werd op Er een ingezet ticketpagina de online naar advertenties kon worden detot online in actie) doorgeklikt de link waarbij via verhogen de zichtbaarheid to van (oproep action werd er op ook call ingezet MediaDonuts marketingbureau er samengewerkt met het digitale werd Hiervoor advertentiecampagne. te op zetten digitale een in maximaal Verhaal Recent –Een om werd n.a.v. beslist situatie specifieke MONOCULTURE deze van realiteit Omwille op de te fysieke vangen. in mogelijk de beperkingen probeerde zoveel communicatie als verbondenheid. vormeen van Online publiek een van en het het van creëren bereik in was beslissend anders dan nog meer communicatie zorgden voor anders er nog meer dat digitale dan en de verspreid oplage volledige de in tentoonstelling krant. van deze aan gewijd volledig 8pagina’s van gemaakt insert een DE STANDAARD lokale publiek van werd i.s.m. Eveneens met het op oog het maximaliseren bezoekersaantallen. van worden metminder op ingezet oog maximaliseren en omdatFrieze beiden vooral bijdragen uitstraling tot de internationale werden tot advertenties beperkt en e-flux de internationale kader hiervan het en Nederland. In België mobiliteit mogelijkzeer weinig tussen was gepland uitgerold. zorgde hetzoals dat Opnieuw er ook najaar de in situatie bijgewoond door pers. nationale toegelaten capaciteit werd bereikt. en middernacht de maximaal 18u succes een tijdsblokomstandigheden en gedurende tussen uur elk één van kunstenares met overzichtstentoonstelling De werk de Antwerpse van de corona-problematiek van omwille beperkingen veleDe langdurige en Nederland Vlaanderen werden in geplandeDe affichecampagnes kon worden kon enkel maar worden perspreview De georganiseerd . Het tekenkunstenaar, werk Nicole van Goethem, van , Erfgoeddag Museumnacht en Museumnacht . Naast het werden

- het M HKA, op vraag van jongerenorganisatie KRAS, ook een knutselpakket samen in teken van Panamarenko. Deze pakketten werden verdeeld onder de vele gezinnen waar KRAS mee in contact staat en die tijdens de lockdown, en sluiting van de scholen, door hen werden ondersteund. Samenwerking met externe partners in kader van Museum E! als het structureel traject dat M HKA sinds 2019 loopt met het Wilrijks jeugdhuis Vizit hadden sterk te lijden onder de pandemie. Een ander ingrijpend gevolg van de pandemie was dat er geen rondleidingen konden plaatsvinden in het museum vanaf maart 2020. Ook het Panamarenkohuis in de Biekorfstraat moest de deuren dicht houden en is in 2020 niet terug kunnen heropstarten. Het plots wegvallen van de intensieve samenwerkingen met het voltallige onderwijsveld én het wegvallen van geleide bezoeken voor volwassenen zorgden ervoor dat de gidsenwerking zo goed als op non-actief kwam te staan. In de mate van het mogelijke werd steeds gekeken of het mogelijk was om M HKA-gidsen te betrekken bij de ontwikkeling van het individueel aanbod in print en digitaal al blijft dit een zeer beperkt aandeel in tewerkstelling in vergelijking met anders. Tijdens de zomermaanden en ook tijdens de kerstvakantie zette het M HKA alle zeilen bij om opnieuw kinderen tussen 5 en 12 jaar te ontvangen voor de Ateliers. Op die manier wilde het M HKA het signaal geven dat ze de kinderen niet loslaat en blijft investeren in een kwalitatief vrijetijdsaanbod. Vaste formats werden vertaald naar de geldende veiligheidsmaatregelen en opdrachten werden herdacht. Ook het gebruik van de fysieke ruimte werd herbekeken in functie van de maatregelen. In de zomermaanden werden 3 Ateliers aangeboden die voor het eerst een volledige week duurden. Op deze manier wilde het M HKA dit aanbod plaatsen naast het reguliere aanbod in de vakanties en mee tegemoetkomen aan de opvangvraag bij ouders die in deze periode bepalend is. Na afloop werd het nieuwe format van 5 dagen i.p.v. 2 of 3 intern geëvalueerd en werd in overleg met de M HKA-gidsen beslist om deze aanpak in de zomer van 2021 te hernemen.

2.3.5 Interne werking De start van de nieuwe medewerker onthaal en reservaties, Mohammed Hameed, begin 2020, was het startschot voor het herbekijken van de procedures voor het inplannen van rondleidingen. De start van een nieuwe collega was het uitgelezen moment om de overstap te maken naar een digitale tool (Online Werkrooster) om de aangevraagde rondleidingen in te plannen en de gidsenverdeling digitaal te verwerken. De tot dan toe gehanteerde aanpak was bijzonder tijdrovend met betrekking tot interne communicatie met de gidsen en de administratieve afhandeling van de prestaties. De online tool maakte het mogelijk om zowel het opvragen van de beschikbaarheid, het inplannen van de rondleidingen, de communicatie met de gidsen als de administratieve opvolging voor contracten en uitbetalingen via één digitaal platform te laten lopen. M HKA werkte al enkele jaren met deze tool voor het inplannen van jobstudenten. De periode die aan de lockdown voorafging stond volledig in teken van het vertrouwd maken van onze nieuwe medewerker onthaal en reservaties en het voltallige gidsenkorps met de vernieuwde digitale werking. Vanuit team Bemiddeling werd het gidsenkorps intensief begeleid a.d.h.v. verschillende opleidingen en in één op één opvolging. Aan het einde van dit traject, toen iedereen vertrouwd was, werd in overleg met de gidsen ook het afspraken- protocol geactualiseerd zodat het in overeenstemming was met de nieuwe realiteit. Het protocol was de garantie voor een correcte en vlotte toewijzing en afhandeling van rondleidingen door de medewerker onthaal en reservaties. 53 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws kostenen De de werkingskosten. voor met daalden ongeveer deze rubrieken (evenementen),de bedrijvenwerking het gebouw en de vaste infrastructuur, hadden handelsgoederen (cafetaria, op de aankoop bookshop), betrekking die Ten gevolge ook het de daalden van museum uitgaven de tijdelijke van sluiting ten opzichte euro budget290.000 het 2020. van initiële en met publiekszorg presentatie, daalden ongeveer museale werking artistieke kosten De voor en bemiddeling. presentatie, communicatie artistieke qua op de effect uitgaven Dit had direct de een najaarstentoonstelling. grote van de kosten mogelijk te zo veel beperken, onder als meer door het schrappen essentieel om het budget evenwicht in te om houden. beslist werd Er daarom controle door was Een regelmatige de coronacrisis. veroorzaakt de situatie werd het budget mei augustus en opnieuw 2020 in in aan Reeds aangepast euro. 544.745 met van positief resultaat een af sloot 2020 in de jaarrekening M HKA en HR-beleid Financiën 2.4.1 2.4 van de tentoonstelling van te het werken de kader In opstart van met freelancers. de nieuwe van vormgever te afwachting brengen omgevaar werd in er beslist nieuweeen vormgever. de Om contiuniteit de lopende van projecten in niet 2021 op zoek naar begin Met M HKA gewijzigd dit profieltoepassingen. ging vormgever ook voldoendeM HKA onderlegd moest digitale zijn van op vlak duidelijk dat de maakte en toepassingen vaardigheden domein van op vlak werd versneld door de en pandemie, de bijzonder evolutie snelle dit binnen nog maar dat alleen communicatie, digitale groeiende van steeds aandeel om profiel het Het beslist bestaande bijhet te takenpakket sturen. huidige van evaluatie de grondige een procedure werd van op naar basis de aanloop voor Christophe 60% vormgever nethuis zou die als worden In aangesteld. nieuwe een in om naar werd op Er zoek te beslist gaan Clarijs. Christophe en/ofnieuwsbrief kanalen. digitale de toekomst ook in te blijven om het volgen onze aanspreken M HKA kan via het en hen wettelijke binnen kader gericht beschikten bezoekers onze van positief neveneffectgeven had dat eveneens het als nu museum over gegevens mogelijk te maken. verwerking websiteonze en accurate boekhoudkundige toe ons op en liet met heel korte goeie een tijd integratie gebruiksvriendelijk gebruikten Eventbrite 2020, via op 18 werden maart verkocht. Dit platform dat we reeds de heropening 2020, in vanaf tickets alle waardoor maatregel permanente voor tot uit groeide korte een periode een leek op beslissing een aanvankelijk te bieden. Wat aan deze gekende tickets omwerd via weg beslist de online met het platform Eventbrite zij schaal, het op kleine en de goede ervaringen, onder controle te houden. moment op elk sluitendeDit de was enige om de bezoekersaantallen garantie te werken. ticketing online om uitsluitend via de was verplichting lockdown, bij midden mei voorwaarden 2020, de heropening dedwingende na eerste de Eén van ticketingsysteem. werken online een van met de invoering digitale onverwacht richting ook nog maakte andere een beweging M HKA

Shilpa Gupta Shilpa Financiën ONDERSTEUNING zijn van vormgever afscheid december 2020In het M HKA nam vereisteDe contactgegevens om ticket een bij van op te het aankopen door te de om voeren zeer korteGezien de periode aanpassingen nodige voor de Sledsen. samengewerkt met werd Marie daarom verkoop van tickets voor het Panamarenkohuis is bijzonder

130.000 euro ten opzichte van het initiële budget 2020. Verder daalden de loonkosten fors ten opzichte van het initiële budget 2020 (-400.000 euro) voornamelijk door de invoering van tijdelijke werkloosheid voor een gedeelte van het personeel tijdens de sluiting en de ontvangst van een premie voor de compensatie van RSZ-bijdragen.

Gezien het M HKA als werkgever besefte dat het niet aan de collega’s lag dat in de lockdown er niet voor iedereen vervangwerk was, en omdat het M HKA bekommerd was over de persoonlijke situatie van de werknemers, werd er beslist om aan de getroffen medewerkers die tijdelijk werkloos werden gesteld een toelage te betalen die de uitkering van de RVA aanvult tot 90% van het nettoloon. Het ging om een tijdelijke maatregel die werd stopgezet van zodra er zicht was op heropening.

De coronacrisis had natuurlijk ook een effect op de inkomsten van het museum. Er was de tijdelijke sluiting van het museum en ook het negatieve effect van de coronacrisis op de bezoekersaantallen na heropening. De inkomsten gegenereerd uit de ticketverkoop van het museum en de filmwerking, de gegidste rondleidingen, bruiklenen, het cafetaria, de bookshop, fondsenwerving en evenementen daalden fors. Deze opbrengsten daalden met ongeveer 530.000 euro ten opzichte van het initiële budget 2020. Anderzijds bleef de subsidie van de Vlaamse Gemeenschap op peil en werd deze geïndexeerd.

Op vraag van het auditcomité werd er in het voorjaar 2020 een indicatieve bevraging opgestart over de externe depotwerking. Dit resulteerde in een voorlopige nota over de bewaring van kunstwerken in externe depots. Er werden besprekingen gevoerd met de diensten van de Vlaamse Gemeenschap (Depot Vlaamse Collectie) voor wat betreft de kleinere volumes. Er werd met Katoen Natie onderhandeld over de voorgestelde depottarieven, en er werd gekeken naar de huidige contractafspraken en het proces waarbinnen afspraken voor de toekomst kunnen worden uitgevoerd.

HR-beleid In februari organiseerde het M HKA voor de eerste keer in samenwerking met Mensura een onlinebevraging van de psychosociale risico’s bij alle medewerkers van het museum. De enquête werd ingevuld door 74% van de collega’s. De eerste fase van dit onderzoek werd hiermee afgerond. Mensura maakte op basis van de resultaten van de bevraging een tussentijds rapport op, dat werd besproken door het managementteam en de werkgroep organisatiecultuur (WOC). Beide bogen zich over de verdere aanpak van de volgende fase. Deze bestond uit een diepte-analyse door twee focusgroepen. De ene focusgroep bestond uit de leden van het WOC (zonder HR en leidinggevenden/coördi- natoren), de andere focusgroep werd een nieuw samengestelde groep. Na de analyse werd door Mensura een definitief rapport opgemaakt met aanbevelingen voor de toekomst. Op basis van dit verslag zullen HR, samen met het WOC en het MT in het voorjaar 2021 de verdere aanpak en acties uitwerken.

In 2020 werd na jarenlange onderhandelingen met de sociale partners de actualisering van het bestaande arbeidsreglement succesvol afgerond. Dit gebeurde na een verzoeningsvergadering op 22 juni 2020 o.l.v. de FOD Arbeid waarbij er een akkoord bereikt werd tussen de werkgever en de sociale partners met betrekking tot het voorliggende arbeidsreglement. Vervolgens diende een stemming georganiseerd te worden onder het personeel. Een grote meerderheid van de medewerkers die heeft gestemd ging akkoord met het nieuwe arbeidsreglement. Het nieuwe arbeidsreglement gaat van kracht op 1 januari 2021. Belangrijke wijzigingen in dit arbeidsreglement zijn de invoering van de collectieve arbeidsduurvermindering (van 38u naar 36u), de sectorale flexibiliteit, 55 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws werden lockdown en heropening opgestart. van de periode aan konden uit verbonden acties thuis gebeuren en specifieke van die Inhaalacties en protocollen mogelijk gefaseerd uitgewerkt om te de maken. heropstart werden er ook plannen maart het in van museum Meteen de na sluiting zijn. nodig die zetten te aan termijnacties de langere van gemengdeom aantal een werkgroepen via en te maken, om inhaalbewegingen gemaakt gebruik werd deze periode van de orde en aan er dit was, waar over vervangwerk, heldere gemaakt afspraken werden Er het van museum. werking de digitale van organiseren inhoudelijk het opTijdens lag eerst van museum de het focus de verplichte sluiting tijdelijkevolledige werkloosheid. collega’s om voor aantal een genoodzaakt over tot te gaan gedeeltelijke of voldoendewerk in altijd en mogelijk, niet mate. het was Daarom museum (vervang) dezag digitaal tijdens het eerste lockdown enkel managementteam mogelijkzo goed de verder gegeven In omstandigheden te laten functioneren. mate welke (vervang)werk in team om was, het werkbaar uit museum huis van onderzocht het verlengdeIn het management de regeringsmaatregelen van opnieuw onder geopend, voorwaarden. telkens strenge keer dicht en worden de keer loop het drie in van jaar drie gaan filmzalen De opnieuw te herplannen. het voortdurend december,18 nodig mei en maakten opnieuw begin lockdown en opnieuw oktober, eind op met samen heropening hun snelle het van museum. op de impact had werking grote een coronacrisis De en beleid Organisatie 2.4.2 onder de het loep M HKA genomen. binnen overleg-en beslissingsstructuren medewerkers en leidinggevenden en worden zowel de de als werkprocedures tussen gesprekken worden. er structurele werk Ook van zal worden gemaakt 2020in on hold 2021 te in worden onderzocht zal gezet en opgestart maar voor leidinggevenden diende wordt 2020. Het dan ontwikkelingstraject even uitdagend 2021 een naar dat HR-medewerkers minstens De vooruit blikken en leidinggevenden gerealiseerd. HR voor de effectiviteit van en verhoging ook wordt efficiëntiewinst een hiermee de medewerkers bevorderen, van het eigenaarschap over hun tijdsregistratie alleen overstap Deze niet met myProtime. de zal overstap ProNet naar van voor medewerkers, omgeving en meer gebruiksvriendelijke transparante een verder de te het 2021 stap werken naar zetten voorjaar In HR zal met Protime. kon niet om nakomen. werd Daarom afspraken er beslist cruciale aantal een SpijtigSyntegro. dat vast Syntegro genoeg stelden we de tijdens opstartfase 2020In zouden we tijdsregistratiesysteem overstappen nieuw een naar Het project loopt gaan. nog verder start 2021. door van in en -classificatie, deze de zijn volgende goedgekeurd kan de fase, functieweging namelijk werd afgerond. volledig Van nog niet zodra deze functiebeschrijvingen van 2020 in werd de opmaak afgerond. goedkeuringsprocedure De waarvan functiebeschrijvingen, alle van deDit eerste plaats herziening een vereist in nogtievereisten- overeenstemmen en inhoud met loonsysteem. het baremieke Mondea, 2020 werd in verder Hierbij uitgewerkt. wordt of de nagegaan func met samenwerking in Het project rond de functieclassificatie, van de evaluatie 8euro. dedagen maaltijdcheques en van de naar verhoging het verlof 10 betaalde redenen om 6naar dat dwingende van werd opgetrokken gevolg nationale een als van de musea van midden maart sluiting De

Er werd een protocol voor vergaderingen uitgewerkt. In uitzonderlijke gevallen werd voor bepaalde vergaderingen waarvoor het echt aangewezen was om fysiek samen te komen, toegestaan om live vergaderen te organiseren in plaats van digitaal.

De directie volgde in tijden van corona de situatie op de voet op en nam gepaste maatregelen. Het managementteam boog zich over de doelstellingen op langere termijn en nam de kans om vooruit te kijken en te reflecteren.

Er werden werkgroepen en acties opgestart op basis van het routeplan en de meerjarenplanning. De reorganisatie verliep goed en er was een vlotte overgang naar thuiswerk. Het is gebleken dat M HKA een wendbaar team heeft dat openstaat voor veranderingen.

In 2020 werd er geïnvesteerd in de verdere digitalisering en automatisering via de ontwikkeling van een ERP-project in samenwerking met Sparklink. In een eerste fase wordt er gefocust op de ontwikkeling van een CRM-module in Salesforce voor klant- en contactbeheer. Werkgroep: Ann Ceulemans, Sabine Herrygers, Goele Jacquemyn, Sarah van Hapert Coach: Dieter Vankeirsbilck

De pandemie benadrukte ook eens te meer het belang van een digitale transformatie. Door het thuiswerken werd de interne communicatie gaandeweg belangrijker. Er werd gezocht naar manieren om collega’s betrokken te houden. Via Teams-vergaderingen, de wekelijkse interne nieuwsbrief en digitale infomomenten werden collega’s geïnformeerd over het reilen en zeilen binnen het M HKA.

Naast de communicatie naar de medewerkers werd er contact gehouden met de brede groep van mensen waarmee het M HKA structureel of projectmatig samenwerkt.

Het museum zou na de gedeeltelijke heropening een aantal strategische organisatorische trajecten verder opnemen en intensifiëren: — een grondige herstructurering van het informatiesysteem; — het verfijnen van interne communicatie; — het herijken van de externe digitale communicatie waarbij maximaal werd ingezet op het online ontsluiten van content op de website en social media-kanalen.

Toekomsttraject In 2019 werkte de directie in opdracht van de raad van bestuur twee beleidsvoorbereidende opdrachten uit, namelijk een ontwerp van routeplan 2020-2027 i.s.m. Wim Viaene (Rossinant) en een analyse over noodzakelijke en wenselijke inhaalbewegingen op vlak van de museale werking i.s.m. RaadSaam. Beide documenten dienden om de eigenlijke kernvraag van het toekomsttraject aan te gaan binnen het kader van de verwachtingen die de vorige minister van Cultuur stelde.

Gebouwtraject Vlaams minister-president Jan Jambon nam in 2020 de beslissing om de plaatsingsprocedure voor het nieuwe museumgebouw stop te zetten. Het gevolgde traject was dat van een open oproep, een onderhandelingspro- cedure waarbij eerst een aantal ontwerpteams worden geselecteerd, deze een 57 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws personeel. van uitwisseling nale en transnatio op de 1990 publieksontwikkeling jaren en van zet in culturen gericht op de is Europese OME artistieke Het domein. programma artistieke het uit en academische (Dublin), organisaties verwante aantal een alsook Valand Academy (Götenborg) Design and of College Art en het International SALT &Ankara), (Istanbul (Warschau) MSN de zoals en andere instellingen Van Abbe (Eindhoven), (Ljubljana), MG/MSUM met partner geassocieerd Sofia (Madrid), Museo Reina hoofdpartners MACBA (Barcelona), opgezet. initiatieven noden nieuwe online vanuit artistieke 2018-2022 Many Europes’en het programma (OME) ‘Our werden de confederatie L’Internationale vlak er van binnen internationaal Op slechts open. 5maanden de filmzalen door genoeg geven. waren Jammer de COVID-19-crisis en inhoud verder en Studio De vorm het M HKA tussen samenwerking de unieke hij zal en de collega’s team, en Studio De metSamen het Cinema De artistieke van het van M HKA. horizon toekomst de institutionele binnen forumfunctie een van op de ontwikkeling met het Studio De oog 2019 verhuisde naar in Zuid filmwerking Cinema De tegen 2021. het van einde hedendaagse kunstmusea. de Europese ontwikkelingsgerichte de top en aan bij toekomstgericht, open en internationaal als Vlaanderen Company. nog dat museum een voor beeldbepalend steeds is is ambitie De & het met nieuwe museumgebouw samenwerking in McKinsey in werking worden zal traject opgestart. nieuw een gebeuren en dat daarvan er op basis dat zullen de evaluaties blijft, worden geëvalueerd. hadden geen goede basis gevormdproces en dienden klaarblijkelijk te dat het af projectdossier de en het jury binnen gebrek eenparigheid aan bij Het eventuele leidde verderzetting. het uit verwikkelingen juridische heden verder het niet het traject met beducht te was zetten, name voor goedgekeurd. heeft M HKA van Bestuur het van projectdossier het routeplan aan van dat de Raad afstemming verdere enveloppe. uitklaring. ruimtelijke hierin Het wilde geweest was omtrent hettijdens de proces vanuit de stad Antwerpen de gerangschikte. numeriek eerst met enkel ofwel te onderhandeling gaan, de in geselecteerde vier teams alle gesprek bleven. de in mogelijkheiddie enkel om Daardoor restte met ofwel wordenakkoord gevonden teams met tede onderhandeling gaan twee om in geen kon de commissie er binnen projecten.de Tijdens vier zitting de tweede de projecten van gebeurde door gunningscommissie. een waardering De begon. en onderhandelingsfase vervolgenseen maakten schetsontwerp kader dit met samen de internationale werkt binnen Het M HKA Internationale de Cinema. De nieuwe coördinator van Martens septemberIn werd Erik De Cinema worden wordtEr kan gemaakt verwacht dat er nieuwe een doorstart voor uit de businessplan een een zomerIn 2020 werkte de directie overeind het Het verzekerde regeerakkoord kabinet in dat de inzet deze omstandig wenste de in Het minister-president van kabinet Daarenboven wenste een de het minister-president van kabinet Een bijkomend ook was de onduidelijkheid aandachtspunt er die van verdeeldheid twee in tussen eerste een zitting tijdens eindigde Deze

werking

- - In 2020 werd er onderzocht hoe L’Internationale kan blijven verdergaan na het huidige programma OME dat door de Europese Gemeenschap wordt gesteund. Er werd gezocht naar een werkbare juridische vorm voor de confederatie, en dat blijkt de IVZW (internationale vereniging zonder winstoogmerk) naar Belgisch recht te zijn. De oprichtingsakte van deze nieuwe IVZW zal in 2021 worden voorbe- reid en afgerond en zal onderworpen zijn aan de bepalingen van het Belgisch Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen. Deze vereniging zal de werkzaamheden van L’Internationale verderzetten en uitbreiden.

L’Internationale publiceert op geregelde tijdstippen een nieuwsbrief over de vele researchprojecten, tentoonstellingen, publicaties en publieksprogramma’s, niet alleen van L’Internationale zelf, maar ook van de verschillende partnerinstellingen via https://www.internationaleonline.org/

Betrokken medewerkers M HKA en projectgroepen: Ann Ceulemans, Evi Bert , Bart De Baere, Jan De Vree, Nav Haq, Giulia Bellinetti, Piet Van Hecke, Anne-Claire Schmitz, Dieter Vankeirsbilck, Els Verhaegen, Joanna Zielińska

Raad van Bestuur De directeuren vergaderden tweewekelijks op dinsdag via google meet. De BoD richt zich op de toekomst en denkt na over hoe de werking van de museumconfederatie kan gecontinueerd worden en over de wijze waarop de confederatie ingericht en bestuurd kan worden.

Projectteam Het projectteam vergaderde tweewekelijks over alle handelingen van (financieel) beheer van de verschillende activiteiten. Het team is verantwoordelijk voor de implementatie van de Europese richtlijnen die gelden en communiceert naar de interne organisatie hierover.

Tussentijdse rapportering Er werden halfjaarlijkse rapportages opgemaakt per activiteit.

Visibiliteit Tijdens de COVID-19-pandemie werden er initiatieven opgestart i.s.m. diverse kunstenaars die gedeeld werden op de sociale mediakanalen van De Internationale, op het platform @internationaleonline, en via de websites en sociale mediakanalen van de leden van de confederatie.

Collecties Er werd gewerkt vanuit de verschillende museumwerkingen die onderzoekcases verzamelen en beogen te contextualiseren en documenteren in functie van eigen projecten. De doelstelling voor 2021 is een ethisch protocol voor de instellingen met richtlijnen omtrent het verzamelen en conserveren van performance-praktijken en honoraria voor performancekunstenaars.

Glossary of Common Knowledge Er werd gewerkt aan een verklarende woordenlijst en een seminar rond het thema solidariteit. 59 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws vernieuwd is serres in het glas en buiten binnen schilderwerken — zijn vervangen de kroonlijsten — werken de gevel aan — — Luc Deleu. door werd architect ingediend tot bescherming aanvraag De het M HKA. ontsloten museaal wordt door totaalkunstwerk als die kunstenaarswoning authentiek een voorbeeld hedendaagse een het van Panamarenkohuis niveau is en nationaal Vlaams Op waarde. en artistieke architecturale de 20ste van eeuw bijzonder een helft de tweede van hoge historische, kunstenaars woon-werkplek Belgische de meest van een vooraanstaande van monument. als als Het heeft pand voor de bescherming komt aanmerking in want het Panamarenkohuis de beschermingsprocedure, plaats van de opstart bracht. 2020 In vond kaart in inboedel de artistieke van inventaris volledige Luc T.O.P. Deleu van ook die de office en Willemse, M HKA-medewerker Hans onder architect en authentiek gerestaureerd van volledig heringericht leiding werd het pand het M HKA aan het van Panamarenkohuis de schenking Sinds Renovatiewerken 2.4.3 te documenteren. het vorige EU-programma 2020In werd vanuit SALT om er project een uit pilootproject een opgestart het opgestart. najaar terug en/of geannuleerd vergaderingen september. uitgesteld naar werden Deze in van dienden tal en de zomervakantie de COVID-19-pandemie van Omwille (conferentie –Monoculture 6.2 Zie hoofdstuk en tentoonstelling) Verschillende medewerkers hierover. tekst een 2016 werkten aan in worden kan het onderzoek M HKA. toegelicht die is museaal Een case binnen duidelijk nogHet 2021 niet of is er in vervolg een komt op de seminariereeks. vonden tot 10/11 seminars De weken 15u twee plaats van tot elke 16u30. ePub. M HKA een van de realisatie en ePub gezamenlijke een eerstvolgendeDe de van stap voorbereiding is praktijken. en artistieke bemiddelings- tussen (ouderenmet Immaculata met dementie), de onderzoek een grenzen naar m.b.t. het content samenwerkingsverband wordtEr aangemaakt e-learning afgerond zijn. 2021 van volledig het eerste trimester in zal ‘Dialogues’ Het programma bijvoorbeeld met de het interactie lopen publiek zonder kan contact. fysiek gedachten over wisselden uit hoe leden hetDe bemiddeling van team onderdeel en (het constituencies decollecties als museum gemeenschap). van project op stelden rond gemeenschappelijk een e-learning instellingen De Overzicht Archieven Platform L’Internationale Online M HKA Programma seminaries Museumonderzoek –online Bemiddeling

van

renovatiewerken

Panamarenkohuis :

2.4.4 Evaluatie infrastructuur In 2018 vond er een studie plaats aan de HVAC-installatie door een ingenieursbureau. Het resultaat van deze studie was de specificatie van een gebouwbeheerssysteem, waarvan de installatie in 2020 werd uitgevoerd.

Plannen voor 2021: — de gevels op het kaaiterras worden hersteld en geschilderd — het kunstdepot krijgt nieuwe dakisolatie — lekkages aan dak en lichtkoepels worden hersteld

2.4.5 Veiligheid en welzijn op het werk Op het gebied van veiligheid wordt de ingeslagen weg voortgezet. Stelselmatig wordt gezocht naar nieuwe manieren om veiliger te werken. Het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW) komt een keer per maand samen. In 2020 werd er nauw samengewerkt met de nieuwe interne preventie- adviseur en werden alle COVID-19-maatregelen op de voet opgevolgd.

In 2020 lag de focus op het — het sensibiliseren van het veiligheidsbewustzijn, cf. de vastgelegde verantwoordelijkheden binnen de Welzijnswet — de opstart psychosociaal onderzoek — het organiseren van opleidingen VCA (professionele veiligheidscursussen)

De interne werkgroep veiligheid en preventie stelde een uitgebreid protocol op om in COVID-19-tijden alles goed georganiseerd te laten verlopen en veilige werkplekken te kunnen garanderen.

2.4.6 Raad van Bestuur en Algemene Vergadering Raad van Bestuur Op 31 december 2020 zetelen de volgende bestuurders in de raad van bestuur: — Dhr. Herman De Bode, voorzitter — Mevr. Yolande Avontroodt, ondervoorzitter — Dhr. Koen Derkinderen — Mevr. Annick Garmyn — Dhr. Jan Rombouts — Mevr. Annelies Thoelen — Dhr. Toon Wassenberg — Dhr. Vasif Kortun, onafhankelijk bestuurder — Mevr. Katrien Mattelaer, onafhankelijk bestuurder — Dhr. Frederik Swennen, onafhankelijk bestuurder — Dhr. Eugene Tan, onafhankelijk bestuurder

De raad van bestuur is de wetmatige vertegenwoordiger van het M HKA en is samengesteld uit zeven door de Vlaamse Regering voorgedragen bestuurders en vier onafhankelijke bestuurders, aangesteld overeenkomstig het decreet van 22 november 2013 betreffende deugdelijk bestuur in de publieke sector. De huidige bestuurders werden benoemd voor een termijn die loopt tot en met 31 oktober van het tweede volledige jaar na de algehele vernieuwing van het Vlaams Parlement. De leden van de raad van bestuur voeren hun mandaat onbezoldigd uit. 61 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws 2019 (via platform KIOSK) 2019het en de jaarverslag jaarrekening het digitaal voor termijn De het van indienen de hoogdringendheid. van omwille akkoord gesteld en gaven kennis hun schriftelijk in e-mail per schriftelijke hiervan enbegeleiden. de werden algemene leden het De vergadering van bestuur werd Er overlegcomité een bestuur. van aangesteld om deze procedure te het voorzienDie mogelijkheid huishoudelijk is in reglement de raad van procedure. besluitenvergadering genomen schriftelijke bij van toepassing werden waren, en er de door kracht algemene van het die bestuur maatregelen te nemen. stippelen en beslissingen om keer jaar per het vier beleid te uit beraadslaagt bestuur raadDe van bestuur. de raad van in zetelen Beide metvoorbereidende afgevaardigden raadgevende stem stukken. gesteld de dagorde van en de kennis in deop bestuursleden dezelfde wijze als worden en uitgenodigd vergaderingen op alle regeringsafgevaardigden De en bevoegd Begroting. voor Financiën minister de Vlaamse van afgevaardigde 2015 sinds is Heremans bevoegd voor Cultuur, Karin en mevrouw minister de Vlaamse van 2010 Houthuys afgevaardigde sinds is Kristina Mevrouw het van M HKA. teuit oefenen situatie en de op financiële de werking om toezicht aan stelt regeringsafgevaardigden de twee Regering Vlaamse De 2020 28.09 en 08.06, 23.11. 18.05, in op 09.03, audit- en externe interne Het auditcomité en organisatieprocessen. vergaderde en de controle rapporteringen de financiële van van de bewaking kerntaak als en auditcomité een en ervaring, kennis bekwaamheden, op van het vlak vereisten remuneratiecomité en benoemings- een namelijk bijstaan, terreinen op specifieke comités bestuur de die raad van gespecialiseerde zijnEr twee onderzoek tot publiekswerking. presentatie, zijn de collectie, al wetenschappelijk facetten, van in M HKA competenties voor en netwerk het in goed M HKA. hun ervaring, zetten de leden invult; controle- kwalitatief samenkomt en haar en beleidstaak regelmatig die wordtEr bestuurders gewerkt met van brede een groep uitgebouwd. goed is het van M HKA de bestuursorganen van werking De voor het in M HKA. kunstwereld de internationale in mentervaring en ontwikkelingsmanage en cultureel-inhoudelijke Zij hun artistiek- zetten niveau. op internationaal ontwikkelingstrajecten culturele infrastructurele en institutionele inzake met ervaring topexperten internationale bestuurder van de raad aan advies en geeft controle hetvoert van M HKA, op uit de werking zetelt het auditcomité, in expert Deze op de site Antwerpen. Zuidersluis in nieuwbouw in voor traject uitgezette museale volwaardige een infrastructuur gezien regering het door de Vlaamse en aansturing, projectstructurering omtrent complexe met Vlaanderen uit topexpertise persoon een bestuurder auteurs- en successierechten. schenkingen, van op meer vlak bepaald M HKA, het van voor de in collectiewerking zet zijn uitgebreidebestuurder expertise Deze topexpertise. met Vlaanderen uit juridische persoon een bestuurder geïnteresseerd hedendaagse zijnactief beeldende in kunst. te zetelen die de vertegenwoordigersom het politieke naast bestuursorgaan in het deugdelijk van decreet aangezocht en wordenprincipes bestuur, er experts wordt gehouden bestuur rekening de raad met van van de Bij de samenstelling

bestuur. en de federale Covid-19- de corona-uitbraak van maart Bij in het begin voor van de werking tevens klankbord een is bestuur raadDe van vond onafhankelijk de van posities van voor bestuur raadDe van twee voor onafhankelijk de van posities van één wilde bestuur raadDe van voor onafhankelijk de van posities van één wilde bestuur raadDe van vaststellen waaraan de onafhankelijke bestuurders dienen de, die te met voldoen - is namelijk wettelijk bepaald en voor alle cultureel-erfgoedorganisaties dient dit te gebeuren vóór 1 april.

Op 30.03 vond er tussen de leden van de raad van bestuur een beraadslaging plaatst via e-mail en d.m.v. videoconferentie en stemden alle leden in met het nemen van besluiten bij toepassing van een schriftelijke procedure. De vergaderingen van 15.06, 05.10, en 12.12 vonden plaats via een digitaal platform. De vergaderingen werden geleid door de voorzitter van de raad van bestuur. De bestuursleden uit het buitenland engageerden zich om alle vergaderingen bij te wonen. In het licht van de grote uitdagingen waar het M HKA in de huidige beleidsperiode voor staat, vonden er daarnaast ook een aantal tussentijdse voortgangsgesprekken plaats (telefonisch of via conference call) en werden sommige bestuursleden gemandateerd om over bepaalde complexe dossiers beslissingen te nemen.

In 2020 werden de contacten geïntensifieerd door te starten met het verzenden van de M HKA digitale interne nieuwsbrief naar alle leden van de vzw M HKA.

De raad van bestuur oefent onder meer de volgende bevoegdheden uit: — het vastleggen van richtlijnen voor de inrichting, de oriëntatie, de organisatie, de coördinatie en de kwaliteitsbewaking van de werking van M HKA en het bewaken van de afstemming van de krachtlijnen hiervan op het cultuurbeleid van de Vlaamse Gemeenschap; — het vastleggen van de bestuursstructuren; — het bepalen van de lijnen van het arbeidsreglement; — de goedkeuring van de beleidsplannen; — het jaarlijks vastleggen en goedkeuren van de begroting, de jaarrekening en het jaarverslag, alsmede het vastleggen van de principes van toewijzing van de middelen; — het bepalen van de personeelsformatie; — het toezicht op de uitvoering van het maatschappelijk doel; — alle aankopen van kunstwerken boven 17.500 euro; — alle substantiële schenkingen; alle andere wettelijk voor de raad van bestuur voorbehouden bevoegdheden.

Zoals vastgesteld in het huishoudelijk reglement delegeerde de raad van bestuur de volgende bevoegdheden aan de algemeen en zakelijk directeur: — het aanwerven en ontslaan van personeelsleden andere dan de directie en de leden van het managementteam; — het stellen van daden en het afsluiten van alle overeenkomsten welke voor de dagelijkse werking noodzakelijk zijn binnen de perken van de door de raad van bestuur en algemene vergadering goedgekeurde begroting; — postvolmacht en gemandateerde bij openbare en private bankinstellingen; — het dagelijks beheer zowel in administratieve als in financiële transacties; — het ondertekenen van alle akten en verbintenissen van dagelijks bestuur. 63 M HKA Jaarverslag 2020 2 Afdelingsnieuws — — — — — — — — de wettelijke verplichtingen: Algemene VergaderingDe oefent de volgende bevoegdheden conform uit de volgende binnen domeinen:beslissingen 2020 behandelde in de volgende bestuur raadDe van agendapunten en/of nam Strategische acties van overzicht wekelijks met de COVID-19-periode in M HKA 2021 bestuursorganen Vergaderdata 2020 schenkingen en Aankopen L’Internationale museumconfederatie de Europese van kader het in België in zetel met IVZW Oprichting kunst hedendaagse stadscollectie een van over bouwen het M HKA het en AG CIA tussen Overeenkomst kunstmusea beeldende uit kunstwerken van bruikleenverkeer onderling voor Liability Shared Kaderovereenkomst t.b.v. schenkingen +17.500 euro, Aankopen zaken van stand Infrastructuurtraject: Vlaanderen voor museuminfrastructuur volwaardige een naar Toekomsttraject businessplan opdrachten: –beleidsvoorbereidende beleidsvisie Toekomstige – – – – – – auditcomité: Rapportering 2021 Begroting Cultuur Noodfonds Covid-19 bijkomende subsidie aanvraag Indiening 2020 budget voortgang 2020 en budget Herziening controle interne en organisatie de administratieve van kader het in acties en aanbevelingen audit: Externe 2019 resultaat positieve het van verantwoording en 2019 Jaarrekening 2019 Jaarverslag

museum Heropening depotwerking Externe Arbeidsreglement Cultuur Noodfonds Covid-19 bijkomende voor subsidie aanvraag indiening Vlaanderen: Subsidies 2020 budget herziening en coronacrisis implicaties financiële Opvolging Budgetuitvoering vereisen. de algemene van vergadering de statuten beslissing een waarin gevallen en alle oogmerk met vennootschap een sociaal in de omzetting de commissarissen; en aan de bestuurders aan kwijting de commissarissen; van de bezoldiging van bepalen leden; en toegetreden effectieve van en uitsluiting aanvaarding ontbinding; vrijwillige en rekeningen; begrotingen van goedkeuring bestuurders; van en afzetting benoeming statutenwijziging; Algemene

ontwikkelingen

Vergadering kennisname kennisname kennisname goedkeuring kennisname/ goedkeuring goedkeuring goedkeuring goedkeuring kennisname kennisname goedkeuring goedkeuring goedkeuring kennisname goedkeuring goedkeuring De algemene vergadering, waarin ook alle leden van de raad van bestuur zetelen, komt jaarlijks tweemaal samen, namelijk in maart om het jaarverslag en de rekeningen goed te keuren, en in december om het actieplan en de begroting te bekrachtigen. De vergaderingen van 30 maart en 12 december vonden digitaal plaats en werden bij afwezigheid van de voorzitter geleid door de ondervoorzitter.

De algemene vergadering is een sleutelgegeven in de governance van een instelling als M HKA. De vzw M HKA telde 32 effectieve leden op 31.12.2020. De ereleden zijn niet stemgerechtigd en worden uitgenodigd voor de algemene vergadering in maart bij de voorstelling van het jaarverslag. In 2020 nam 1 lid vrijwillig ontslag.

De focus van goed bestuur ligt op de werking en de samenstelling van de raad van bestuur en de algemene vergadering. Daarnaast is er in de relaties tussen de bestuurders en het management en de relaties met diverse stakeholders aandacht voor een brede invulling van het begrip deugdelijk bestuur die een maatschappelijk verantwoorde aanpak vooropstelt. De uitdaging van het M HKA bestaat erin om in de komende jaren een duurzame waarde te creëren voor alle stakeholders en deze laten doorsijpelen naar alle geledingen in de instelling. 3 3 Sociaal-economisch verslag van de werking 67 M HKA Jaarverslag 2020 3 Sociaal-economisch verslag van de werking 2012 2013 2014 2019 2016 2015 2018 2017 2020 2020 2019 2016 2015 2014 2013 3.3 3.2 3.1 over het jaar. op en 31/12/2020, bedragen de aantallen Het betreft m.a.w. geen gemiddelde gegevens cijfermatige hieronderDe vermeld, zijn ‘momentopname’. een 2012 2016 2015 2014 2013 2018 2017 2012 2020 2019 2017 2018 uitgaven Totaal Presentatie WERKINGSKOSTEN de loonkosten totale uitgavenAandeel in PERSONEEL Uitgaven OMZET 6.099.847,42 Totale uitgaven 6.286.962,00 6.600.297,00 5.980.166,00 6.544.419,00 7.885.546,00 5.984.123,00 6.159.021,00 7.130.941,43 6.099.847,42 6.286.962,00 6.600.297,00 6.586.992,00 5.980.166,00 7.885.546,00 5.984.123,00 6.159.021,00 7.130.941,43

versus Totale Uitgaven 6.099.847,42 6.286.962,00 6.600.297,00 5.980.166,00 6.544.419,00 7.885.546,00 5.984.123,00 6.159.021,00 7.130.941,43 inkomsten Totaal

inkomsten 6.644.592,49 6.429.225,00 6.022.780,00 6.001.739,00 6.631.862,00 6.166.035,00 6.479.171,00 7.157.048,68 7.729.179,00 3.607.886,00 3.420.643,00 3.628.112,00 3.414.992,00 3.824.953,00 3.376.286,00 3.587.109,00 3.557.001,00 3.759.514,84 Loonkost %inkomsten Groei Presentatie 1.910.611,00 968.469,00 763.083,00 885.682,00 887.262,00 683.461,00 878.377,00 728.517,00 911.578,74 20,22 10,50 -7,40 -4,83 -0,35 -2,30 -7,16 5,03 4,27 –inv. subsidies uitgaven % tav boekjaar het van Resultaat uitgaven % totale 544.745,07 -156.367,00 -136.241,00 185.869,00 -171.072,00 192.209,00 110.813,00 17.616,00 26.107,25 14,80% 24,23% 12,51% 14,41% 14,81% 12,78% 11,42% 59,5% 11,59% 13,31% 54,4% 54,8% 54,8% 59,9% 48,5% 53,9% 52,7% 57,1% ABCD

Totale Uitgaven ABCD % totale uitgaven 2012 6.159.021,00 221.695,00 3,60% 2013 5.984.123,00 229.240,00 3,83% 2014 6.544.419,00 266.254,00 4,07% 2015 6.286.962,00 229.240,00 3,65% 2016 5.980.166,00 515.423,00 8,62% 2017 6.600.297,00 596.851,00 9,04% 2018 7.885.546,00 313.619,00 3,98% 2019 7.130.941,43 333.785,49 4,68% 2020 6.099.847,42 330.765,00 5,42%

Publiekswerking

Totale Uitgaven Publiekswerking % totale uitgaven 2012 6.159.021,00 546.476,00 8,87% 2013 5.984.123,00 434.896,00 7,27% 2014 6.544.419,00 488.787,00 7,47% 2015 6.286.962,00 434.896,00 6,92% 2016 5.980.166,00 207.546,00 3,47% 2017 6.600.297,00 246.223,00 3,73% 2018 7.885.546,00 594.069,00 7,53% 2019 7.130.941,43 603.381,77 8,46% 2020 6.099.847,42 337.352,00 5,53%

Infrastructuur

Huisvesting en onroerende infrastructuur Qua afschrijving 2012 348.000,00 194.068,00 2013 207.569,00 195.202,00 2014 287.822,00 218.574,00 2015 302.411,00 203.104,00 2016 204.823,00 195.493,00 2017 315.323,00 366.706,00 2018 306.706,00 440.656,00 2019 383.834,62 437.356,22 2020 228.880,00 400.978,13

3.4 GROEI SUBSIDIES EN TOELAGEN

Vl. Gem. % groei provincie % groei stad % groei 2012 4.645.000,00 1,00% 0,00 -100,00% 118.348,00 73,02% 2013 4.726.000,00 1,74% 0,00 68.349,00 -42,25% 2014 4.727.000,00 0,02% 0,00 224.298,00 228,17% 2015 4.615.000,00 -2,37% 0,00 75.000,00 -66,56% 2016 4.661.000,00 1,00% 0,00 75.000,00 0,00% 2017 4.740.000,00 1,69% 0,00 75.000,00 0,00% 2018 5.006.000,00 5,61% 0,00 75.000,00 0,00% 2019 5.557.000,00 11,01% 0,00 75.000,00 0,00% 2020 5.459.000,00 -1,76% 0,00 0,00 0,00% 69 M HKA Jaarverslag 2020 3 Sociaal-economisch verslag van de werking Passief 2 1 3.5 Actief kunstenaars met Werking Totaal film-en videoprojecties kunstwerken, interactie: zonder ophangen werken de van presentatie louter … concerten kunstenaarsgesprekken, productie- en aanpassingen van nieuw werk, lezingen, van symposia, voordrachten, aanpassingen en productie-

2 KUNSTENAARS … 2012 770 641 129 2013 806 644 162 1.162 2014 997 165 2015 898 509 389 2016 919 358 561 2017 806 303 503 1.190

2018 373 817

2019 999 660 339 2020 490 815 325

4 4 Verwervingen – Bruiklenen 2020 73 M HKA Jaarverslag 2020 4 Verwervingen – Bruiklenen 2020 — — — — — — Panamassage — 1970 Schutz gegen Anfassen, — (for Hearring Parkett), 1997 — 2005 The intruder, — 2019 Peter Schwarzer –Das Original, — (editiebox II Portfolio of being: The importance Devos), door Bruno 2017 I(editiebox Portfolio of being: The importance Devos), door Bruno 2017— — Horses Heroes, and 2005 Global 1980-2007 Digestion — — Son-of-a 2020 Breathing, Gun, Fire Frying, Chicken — –Trousers Leg 1984 for 21st Century, the The Orwell — 1995 Thanatophanies, — Colonizer, 2020 The Beautiful — 2020 again, I’m back never to Antwerp coming — 4.1 Wide Space White box 1966 –Reboot 2021 Space Closed White François 1973 The Frozen exhibition, 1969 Mona Lisa, Minuten Zuruck. zehn in Joconde lesLa escaliers/Bin est dans Bleu, 1970 Filliou Robert Two delay, reverse video rooms 1974 Graham Dan My selves other (hologram), 2018 Arias-Misson Alain Jef Geys Reinecke Chris Laurie Vincent Vaast Colson Verschillende Alptekin Bahri Husseyin Senna De Tramaine Joseph Beuys On Kadan Nikita GanderRyan 2020 –M HKA GEMEENSCHAP VLAAMSE AANKOPEN AANKOPEN

Kawara

Anderson

Meessen

Curlet

2020 kunstenaars EIGEN AANKOPEN M HKA 2020

Berlinde De Bruyckere — Stenen hart, 2019

Leon Vranken — A Simple Diversion, 2020

Kati Heck — Das Lied von der Erde, 2020

AMVK — 3 Bollen, 2020

Ryan Gander — publicatie MORE publishers, 2018

Nel Aerts — The Snake Charmer’s After Party, 2020 — In vitro editie, 2020

Dora Garcia — Tout est miroir (MORE publishers), 2020

Charline Tyberghein — In vitro editie, 2020

Paul Henderikse — In vitro editie, 2020

Maika Garnica — In vitro editie, 2020

Bart Prinsen — In vitro editie, 2020

Babi Badalov — In vitro editie, 2020

Guy Bleus — In vitro editie, 2020

Kasper Bosmans — In vitro editie, 2020

Marlies De Clerck — In vitro editie, 2020

Arpaïs Du Bois — In vitro editie, 2020

Carlos Ginzburg — In vitro editie, 2020

Nikita Kadan — In vitro editie, 2020 75 M HKA Jaarverslag 2020 4 Verwervingen – Bruiklenen 2020 Multipel 2016 Outpost, — Multipel The approach, 2017 — Multipel Roche, 2016 — Voor 2020: schenkingen. via de Vrienden het van M HKA ondersteund door wordt vele al structureel jaren collectiewerking De 2003 library, the Curating — 2000 Boom, 2000 fruitdrager, de Limburgse perenman, De — — 1,2017 us More than to twelve, 2018 Quarter — 2017 country, this In — — 1974 Grafiek, Forum kunstmap — 4.2 en 2litho’s Tshirt 2020 Pride, — race 1964 riot, 1964 Birmingham — 1968 Intuition, — litho’s vier dollarteken dollarbiljet gesigneerd — — 2020 editie, vitro In — 2020 editie, vitro In — 2020 editie, vitro In — Catrysse Wim Nagtzaam Marc Gasparotto Lara Venlet Richard Els Muromtseva Ekatarina CoxJan SCHENKINGEN Tom Sanders Andy Joseph Beuys Warhol (naar) Eleanor Prouvost Laure Basim

Dietvorst

Warhol

Magdy

Wright

2020 gerlach en koop — Zonder titel, 2017 Multipel

Koen Van den Broek — Dialogue #2, 2016 Multipel

Nel Aerts — Vol goede moed bergafwaarts, 2020 Multipel

Art & Language — Portrait and a Dream XII (1978-2009), 1978-2009

4.3 WERKEN IN BRUIKLEEN AAN HET M HKA

Werken in langdurige bruikleen van de Vlaamse Gemeenschap

Walter Swennen — ZT 03’, 1988

Dirk Braeckman — F.I. – I.G. – 17, 2017 — Portret van Marleen, 1989

Charline Tyberghein — Pretzel parade, 2019

Pierre Bismuth — The Jungle book project, 2002

JODI — My%Desktop OSX 10.4.7, 2007

Catharina Van Eetvelde — ilkpreparation, 2017

Luc Deleu — Tierra Grande, 2018 — Zwischenland, 2018

Werken in langdurige bruikleen van de Vleeshal – Middelburg

Dit jaar zijn er geen langdurige bewaargevingen van De Vleeshal Middelburg. 77 M HKA Jaarverslag 2020 4 Verwervingen – Bruiklenen 2020 — — — — — — — — 2020 bruiklenen Langdurige 4.4.1 4.4 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — Zonder titel Zonder Bilquin, Jean Hof Van Antwerpen 2000 Beroep, 35A, Waalsekaai Michelangelo Antwerpen 2000 12, Markgravestraat Zetel Antwerpen, –Waasland, Koophandel van Kamer VOKA, Antwerpen night at late Innerlandscape Henny Schrijver, day early Innerlandscape Henny Schrijver, Wéry, Untitled, Marthe 1049 Brussel logistics, and forOffice infrastructure EU-Berlaymont Commission, –European 2010, 2010-2011 VanPatrick winter Tekening Caeckenbergh, Bomen, van Oude 2010, 2010-2011 VanPatrick winter Tekening Caeckenbergh, Bomen, van Oude 2010, 2010-2011 VanPatrick winter Tekening Caeckenbergh, Bomen, van Oude Brussel 1000 15, Karmelietenstraat &Antiek, –Kunst Roerend Patrimonium buitenland P&O Gebouwen Handel en Ontwikkelingssamenwerking Buitenlandse Zaken, FOD Buitenlandse hervormingen, Institutionele Zaken Buitenlandse van en de Minister deKabinet Vice-eersteminister van BRUIKLENEN Zonder titel (Grillage titel Triple Pagès, Torsion Zonder Maille 10 de Bernard pinceau Maille, petit Pagès, petite Doré, Bernard pinceau petite Pagès, Maille moyenne, Doré, Bernard pinceau Pagès, Maille, petite Grand Doré, Bernard Pagès, Maille Crayon Moyen Bernard Maille Pagès, Grande Crayon, Bernard Pagès, Maille Petite Crayon Bernard Hugo Clercq, De Mandala Zonder titel Bruyckere, De Zonder Berlinde Zonder titel (testbeeld) titel Zonder Laurent Cruyt, S0016 1971, Zonder titel Bruyckere, De Zonder Berlinde Winipeg Sprankenis, Dré and Jack Jill J.C. Farhi, Zonder titel Zonder Cel Overberghe, Hugo Declercq, Mandala Universiteitsplein, 2610 Universiteit Wilrijk Antwerpen, UIA, Walter Swennen, Zonder M00121 Titel 2005, 2, Walter Swennen, Zonder Titel M00120 2005, 1, Dezeuze, Claie inachevée Daniel Blue Ange J. de Guimarães, Westen in het Van Sompel,Ondergaand Willy VII Bild Schwarzes Gerdes, L. VI Bild Schwarzes Gerdes, L. +124 Van +122 L. 54 Mégalithes Malderen, Cyclus Flips, Georges Thé Van Zwart-wit-zwart Bergen,

BK7799_M503_3 BK7799_M503_2 BK7799_M503_1

Pistoletto,

2020 , 1988, S0139 , 1986, S0136 1974, S0239

, 1985, S0086 S0219, 1973, S0109 , 1973, Cittadellarte S0108 , 1973, , 1983, S0005 , 1987, S0011 , 1958, S0200 , 1987, S0012 , 1974, S0007 , 1979, S0225 BK6867_D , 1994, BK6867_E , 1994, , 1974, S0022 , 1974, S0021 , s.d., S0103 UFO2003_0221 , 2003, , 1974, S0020 , 1986, VH0154 , 1979, S0230 , 1986, VH0155 , 1983, BK5762_M87 , 1974, S0019 , 1974, S0017 , 1974, S0018 mm) , , , , Allen and Overy LLP, Antwerpen — Jan en Paul Schietekat, Herinnering aan een reis, 1987, BK5575_M57 — Koen van den Broek, 190 #1, 2004, BK7658_M419 — Panamarenko, Copyright Panamarenko, 2005, S0340 — Gert Robijns, Untitled (replica Frize), 2003, BK7521_M360 — Bernard Frize, Ouverture (Overture), 1998, BK7195_M210 — Pieter Laurens Mol, Specific Impulse, 1985, BK5759_M84 — Guillaume Bijl, Sorry, 2014, M00228 — James Casebere, Cell with Rubble, 1997, BK6933_M165 — Manon de Boer, Untitled (Sylvia & Annemiek), 2001, BK7674_M429 — Bart Stolle, Debris, 2011-2012, BK7798_M502 — Donald Judd, Untitled, 1988, BK7213_M220A_J

Allen and Overy LLP, Brussel — David Nash, Crack and Warp Column, 1996, BK6934_M166 — Paul Casaer, Hert, 1994, S0068 — Luc Tuymans, Altar, 2002, BK7409_M267 — Kate Blacker, Portable Glory, 1986, BK5217_M30 — Olga Tobreluts, Modernisation, part III, 2002, S0485_03 — William Sweetlove, Muse, s.d. — Panamarenko, Panamarenko. Thermo Voltaic Convertor, 2001 — Panamarenko, Panamarenko. Scotch Gambit, 2002 — Panamarenko, Panamarenko. Das Flugzeug, 1968 — Panamarenko, Panamarenko. Atom and Manpower, 1975 — Panamarenko, Panamarenko., 1978 — Panamarenko, Panamarenko. Raven’s Variable Matrix, 2000 — Vahram Aghasyan, The Ruins of our Time, 2007, BK7728_M477 — Roma Pas, Zonder titel, 2002, VH0286a — Roma Pas, Zonder titel, 2002, VH0286b — Guy Mees, Lost Space, 1991, BK5971 — Dirk Braeckman, M.F.-G.D.-99, 2000, BK7266 — Charif Benhelima, Minus Two, 2006, BR07_DB07 — Charif Benhelima, Permanent Address, 2006, BR07_DB10 — Charif Benhelima, Playtime, 2005, BR07_DB11 — Charif Benhelima, Park, 2005, BR07_DB09 — Jan Vercruysse, Agnes Sorel ou les Avant-Gardes, 1988, BK6094 — Vanessa Vanobberghen, Tracing Cheikh Anta Diop, 2014, S0494 — John Baldessari, Throwing 3 Balls in the Air to get a Straight Line (best of 26 attempts), 1973, M00063 — Sergey Bratkov, Portrait of the Lawyer and his wife, 2000, BK7491_M343 — Jan Cox, Papageno, 1976, S0491_32 — Jan Cox, Papageno, 1976, S0491_33 — Tina Gillen, Waterschute I, 1999, BK7060_M206 — Robert Zandvliet, Zonder Titel, 1999, BK7042_M201

Vlaamse Overheid – Departement Buitenlandse Zaken – Algemene Afvaardiging van de Vlaamse Regering in Wenen, Oostenrijk — Carla Arocha, Persiana, 2004, BK7828_M532 — Hicham Benohoud, Petites Images coupées, 2004, BK7623_M391 — Bert De Beul, Zonder Titel, 1994, BK6921_M160B — Bert De Beul, Zonder Titel, 1994, BK6921_M160D — Raoul De Keyser, Maaigem en Kabinet, 1991, BK5914 — Jef Geys, Een dag, een nacht, een dag, 2002, BKW00009_1 — Jef Geys, Zonder titel, 2002, BKW00009_4 — Joris Ghekiere, Zonder titel, 2007, BK7713_M462 — Walter Swennen, Popelier + poppermeke, s.d., BK7688_M440C — Walter Swennen, Zonder titel, s.d., BK7688_M440G — Walter Swennen, Zonder titel, s.d., BK7688_M440K 79 M HKA Jaarverslag 2020 4 Verwervingen – Bruiklenen 2020 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — Paul Vree, De Coscienza Paul Vree, De ARose Luc Plant Tuymans, Untitled René Heyvaert, Untitled René Heyvaert, Untitled René Heyvaert, Cox,Jan Voices, Oh! Those Boston Nadia Naveau, Mr. Days Autumn Bunnykins 2514 AJ Den Haag, Nederland 86, Koninginnegracht Regering, de Vlaamse van Algemene Afvaardiging België: van Ambassade Untitled Rajan, CK Sidhu portrait Hansda, Boran Kanhu portrait Hansda, Boran India New Delhi, Chanakyapuri, 50 nShantipath, India, in België van Ambassade Untitled Beul, De Bert Untitled Ido Bar-El, Brey, Birthplace Ricardo Trafalgar coloration Fountains Square Project Nicolàs Uriburu, Tongeren 10, 3700 Dewael, Maastrichterstraat Patrick Burgemeester en Schepenen, Stad Tongeren, Ac Praetorium, Teun Untitled Hocks, David Nash, Vessel and Volume Brussel Vlaanderen, Zwitserland en Departement Internationaal UNAIDS, Wolf Vostell, TVMontparnasse Sealogua Moshekwa Langa, revisited Van Memory Vincent Gogh, Ronny Delrue, BK5222_M36b Jacques (Triptich)Luc Untitled Tuymans, Naturel Runge, Bianca Public Poem Public Arias-Misson, Alain D.D. Smoke Trans, Vercruysse,Jan Je Jeanne Dielman Filmaffiche Akerman, Chantal Bête la et Belle La Vrielinckcollectie, Robert Filmaffiche Brussel Dalle, Jeugd Benjamin en Media voor Brussel, minister Overheid Vlaams –Kabinet van Vlaamse C’est qui compte lecourage Ben, Zonder titel Peter Zonder Rogiers, Koen den Orange Border Broek, van Panamarenko, Panamarenko, Kantoor Antwerpen &Delarue, Van Innis #2 Koen den 190 Broek, van Luc Firewood Tuymans, Luc gesprek Het Tuymans, Zeit Luc Die Tuymans, Luc Niks Tuymans, Luc Shore Tuymans, Walter titel Swennen, Zonder

Charlier,

Reis naar Egypte II naar Egypte Reis I naar Egypte Reis

, s.d., BK6089 André Cadéré André , 2017, S0602_1 , 1992-1996, (6 BK7653_M416 collages) UFO35 , 2003, BK7313_M249 , 2000, BK7678_M4334 , 2003, BK7645_M410 , 2005, , 1964-1965, U_2002_3 , 1989, BK5909_M103 , 1992, BK6126_M126 BK6923_M162, 1994, VH0294 , 2004, BK6922_M161, 1994, BK7615_M386, 1975, M00211 , 2014, , 1974.1981, S0408_14 , 1974-1981, S0408_07 , 1974-1981, S0408_08 S0286, 1995, BK7035_M194, 1998-1999, BK7595_M376, 2006, S0390 , 2004, , s.d., BK7688_M440N BK7702_M452_B , 2008, BK7702_M452_C , 2008, , 1986, BK5493_M46 , 1982, NGO , 1987, S0027 , (uit Humoristiques), Dessins 1975, BK7657_M418 , 2001, , 1972, 1972, S0491_25 , 2018, S0592_5 , 1990, M00081 , 1990, M00082 BK7658_M420, 2001, S0473 , 2008-2012, , S0442_1 , 2016, S0594_2 , NGO, , 1974, S0224 — Paul De Vree, Rose, 1971-1981, BK7287_M239_10 — Paul De Vree, Het leven is een baccarat, 1966-1981, BK7287_M239_02 — Paul De Vree, Une autre histoire d’O, 1966-1981, BK7287_M239_01 — Paul De Vree, Homage to Mrs. Martin Luther King, 1968-1979, BK7286_M238_04 — Paul De Vree, Toute prédication, 1966-1979, BK7286_M238_01 — Wout Vercammen, Vlaams Landschap, 1972, S0234 — Panamarenko, Pepto Bismo (studie), 1990-1995, P109 — Panamarenko, Antwerpse Luchtschipbouw 4 juni-31 augustus 2005, 2005 — Danny Matthys, Zonder titel — Jan Vercruysse, Fontaine/Lustre, 1991, BK6098 — Jan Vercruysse, Facile à Faire, 1989, BK 6096 — Hans Op de Beeck, Merry Go Round, 2005, UFO_081 — Walter Swennen, Zonder titel, s.d., BK 7688_M440D — Walter Swennen, Zonder titel, s.d., BK 7688_M440I — Walter Swennen, Zonder titel, s.d., BK 7688_M440O — Walter Swennen, Zonder titel, s.d., BK 7688_M440M

National Museum of Contemporary Art Athens (EMST), Kallirois Av., 11743 Athene, Griekenland — Danny Matthys, Vivre D’Abord, 1979, BK7573_M368 — Danny Matthys, Brabantdam 59, 1975, S0324

Antwerp Symphony Orchestra, Carnotstraat 10, 2000 Antwerpen — Ysbrant, Judith, 1979, S0583_06 — Ysbrant, Salome and her mother, 1979, S0583_04 — Ysbrant, Salome, in slow motion, 1980, S0583_07 — Ysbrant, Ouvreuse, 1980, S0583_08 — Ysbrant, Angels in my studio, 1976, S0583_02 — Ysbrant, Zonder titel, s.d., S0583_10

Brussels minister van Financiën en Begroting, Meertaligheid Nederlands Onderwijs, Ambtenarenzaken Sven Gatz, Kunstlaan 9, 1210 Brussel — Anne-Mie Van Kerckhoven, Attributen en Substantie, 1995, BK6894 — Ian Hamilton Finlay, A,E,I,O, Blue, 1992, M00320_16 — Ian Hamilton Finlay, Capital Ship, 1991, M00320_15 — Jan Vercruysse, Alice, 1992, BK6091_I — Jan Vercruysse, Aphrodite, 1992, BK6091_A — Jan Vercruysse, Atalante, 1992, BK6091_B — Jan Vercruysse, Beatrice, 1992, BK6091_C — Jan Vercruysse, Cleopatra, 1992, BK6091_D — Jan Vercruysse, Helena, 1992, BK6091_E — George Smits, Ercola Vrije inkom,1973, S0519_18 — George Smits, Ercola Vrije inkom, 1973, S0519_19 — George Smits, Ercola Vrije inkom, 1973, S0519_20 — Paul Van Biervliet, Industriegebouw, 1998, BRPVB01 — Paul Van Biervliet, Silo in Idaho, 1998, BRPVB02 — Gery De Smet, Als bouwen kunst wordt, 2001, BK7290_M242E — Robert Filliou, Pink Spaghetti Handshake, 1965, BK7426_M284 — Tom Liekens, Heart of Darkness, 2012, S0476 — Bert De Beul, Untitled, 1992, BK6128_M128 — Jan Cox, Reaching Out, 1957, S0491_19 — Jan Cox, Petrified Wood, 1979, S0491_48 81 M HKA Jaarverslag 2020 4 Verwervingen – Bruiklenen 2020 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — Panamarenko, Michelangelo Delvoye,Wim Merchandise producten Vaast Colson, Goofy Archives The Lund, Beier &Marie Nina Archives The Lund, Beier &Marie Nina Archives The Lund, Beier &Marie Nina Archives The Lund, Beier &Marie Nina Panamarenko, Luc Wiedergutmachung Tuymans, Worshipper Luc The Tuymans, Rome, in Italië Regering de Vlaamse van Algemene Afvaardiging – Overheid Zaken –Departement Buitenlandse Vlaamse Luc Suspended Tuymans, Bratkov, Girls Sergey Army Veronica YouthAnn Janssens, Prints Brey,Riccardo Birthplace Guy Mees, Plint Baseline Benhelima, Charif BR07_DB08 , 2005, Nest Benhelima, Charif Ghekiere, Untitled Joris D.D. Landscape Trans, titel Zonder Nyama, di Lilanga George titel Zonder Nyama, di Lilanga George titel Hugo Zonder Roelandt, Eijkelboom, Fotonotities Hans Michelangelo Vertessen, Blue Feathers Liliane Brussel Somers, Bart bestuur en Binnenlands Samenleven van minister Vlaams Regering de Vlaamse Overheid van Viceminister-president –Kabinet van Vlaamse Redwing Barge Sailing Finlay, Hamilton Ian Terlinden,Christophe Kunst Gum in Antwerpen van verkeersreglement het Luc Deleu, Voorstel afschaffing totale de tot Mobile Medium Architecture Promotion Luc Deleu, Medium Mobile Architecture titel Koen den Zonder Broek, van M00212 middelpuntVaast Het Tyfus, van belangstelling de Colson &Dennis Luc Peaches Tuymans, and Technicolor titel Zonder Ado Hamelryck, werkenOpenbare België Lydia Peeters, Brussel, Mobiliteit van en minister Overheid Vlaams –Kabinet van Vlaamse Guatemala Beneficio Matthys, Danny Free International University International Joseph Free Beuys, Ysbrant, titel Zonder Thinking Stop Smits, George Art Schwind, Jean Paul Vree, De Mens De aan Schelde de Liefde Bervoets, Fred Taboe Smits, George Doedoe Taboe Smits, George Loeloe Taboe Smits, George Woewoe Poem Public Arias-Misson, Alain Poem Public Arias-Misson, Alain Poem Public Arias-Misson, Alain , s.d., M00187

Pistoletto, Pistoletto,

A Vinci Blimp , 1992, BK5972 , s.d., UFO2013_05 , s.d., S0564 , s.d., S0583_09 , 2013, S0480 , 2018, M00345 ,1999, BK3965, 1973, BK7712_M461 , 2008, , 2007, BK7704_M454

M00211 , 2014, Cittadellarte Cittadellarte (selectie, 2000, 3), van BK7492_M344 , 1977, S0519_11 BR07_DB06 , 2006, S0575_005 , 1975, S0519_24 , 1969, , 1977, S0519_12 , 1988, BK6970_M179 , 1977, S0519_10 BK7641_M406 , 2005, , (selectie 7), van 1992-2007, BK7700_M450 , 1978, BK5796_M94 , 2013, S0490 , S0592_4 , S0592_3 , S0592_2 BK7417_M275, 1995, BK7627_M395, 2006, , 2007, BK7647_M411 , VN2021_1 , 2010, S0460_01 , 2013, S0478 M00061 , 2008, UFO2003_0222 , 2003, , 2003 UFO2003_0223 , s.d., M00045 , s.d., M00044 VH0309_4 , 2008, VH0309_3 , 2008, VH0309_2 , 2008, VH0309_1 , 2008, , s.d., M00300 M00320_01 , 1971, , 1974, M00183 , 2014, Europese Rekenkamer, rue Alcide De Gasperi 12, L-1615 Luxemburg — Arthur Eranosian, Dageraad, 2018, S0585 — Melissa Gordon, Material Evidence (Wall Cropping I), s.d., VH1004 — Melissa Gordon, Material Evidence (Wall Cropping II), s.d., VH1005 — Luc Tuymans, Surrender, 2014, BK7827_M531 — Walter Swennen, Zij die van hier zijn zijn van hier, 2007, BK7649_M413 — Dirk Braeckman, R.P.-B.X.-00, 2000, BK7267 — Fik Van Gestel, Toscana II, 1995, BK6967_M176 — Jean-Marie Bytebier, Zonder titel, 1997, BK6944_M171 — Fred Bervoets, Zelfportret in huiskamer, 1991, BK6121_M121

4.4.2 Tijdelijke bruiklenen 2020 The Los Angeles County Museum of Art, Los Angeles, Verenigde Staten van Amerika The Allure of Matter: Material Art from China 02.06.2019 — 05.01.2020 — Peng Yu, Exile, 2000, M00033

Museum Dhondt-Daenens, Sint-Martens-Latem, België Transitory Suppository 13.10.2019 — 12.01.2020 — Nastio Mosquito, Transitory Suppository: Act # II No. Pruritus. No. Ani, 2016, BK008201

Boghossian Foundation – Villa Empain, Brussel, België Ekphrasis. Writing in Art 24.10.2019 — 09.02.2020 — Jef Geys, !Vrouwenvragen?, 1965-2004, BK7524_M363

Boghossian Foundation – Villa Empain, Brussel, België The Light House 12.10.2020 — 18.04.2021 — Franz West, Hain, 2006, BK7604_M378 — Roza El-Hassan, Lichtmahl, 1996, VH028

ADN Platform, Sant Cugat del Valles, Spanje Fingers Crossed 14.12.2019 — 15.04.2020 — Nicolas Uriburu, Kleuringen: kleuring van het Bonapartedok, Antwerpen, 1974

Cultuurhuis De Warande, Turnhout, België De Nacht 29.03.2020 — 16.08.2020 — Hans Op de Beeck, Location (1), 1998, BK7216

Museum of Modern Art, Warschau, Polen The Penumbral Age. Land Art in the face of the climate crisis 1969-2019 05.06.2020 — 13.09.2020 — Jimmie Durham, A Dead Deer, 1986, BK6913_M159C — Kasper Bosmans, Legend: A Temporary Futures Institute, 2016, BK6913_ M159C

TAMAT, Doornik, België Plis. Art & Textile 08.02.2020 — 24.05.2020 — Almagul Menlibayeva, Exodus, 2009, S0441_11 83 M HKA Jaarverslag 2020 4 Verwervingen – Bruiklenen 2020 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 24.01.2020 world Tribute the 80days –Around in Panamarenko België Berchem, &Campo, Campo Guy Mees, Water Water te (documentation) s.d., S0278 Diggins Benhelima, Charif Off-street, Jürgen’s Off-street, Benhelima, Charif onbekende naar het Reis Bervoets, Fred Jump, deel II Boezem, Marinus Jump, deel I Boezem, Marinus (vrouw titel, aan bushalte) Daems, Zonder Anne BK5929_b1 –Bocân –1985 in Prague –House Czechoslovakia Jef Geys, Van Mies L. Rohe de – –1932 –Berlin Weissensee Lempke –Haus Deutschland Jef Geys, unknown –Architect –Montevideo Uruguay Jef Geys, , 1992, S0512 Trotation Katambayi, Jean Unbuilt Roads Nico Dockx, Bratkov,Sergei Eurotel 01.07.2020 België Edegem, E–Immaculata, Museum Graz) Bijl, Guillaume Bijl (Neu Galerie Guillaume &Girls Job Koelewijn, Boys Bratkov,Sergei and stewardesses Pilots Toon Tersas, wit alles niet wast Omo Toon in Berlin Tersas, Koffer Ich hab’ nochein 1992-2007 dagboek, fotografisch uit het keuze een 1992-2007, Eijkelboom, Fotonotities Hans FW17 Nelson Lord Nel Aerts, 02.01.2020 België Edegem, E–Immaculata, Museum Wéry, titel Zonder Marthe 10.06.2020 Art on on minimal aGround. Perspectives Figures België Brussel, Fondation CAB, Platzmöbel Artschwager, Richard 01.10.2020 —18.04.2021 CohenLynne FOMU, Fabre,Jan Insectensculpturen en Ervaringen Fabre,Jan nachtelijk voor grondgebied Project Fabre,Jan Metamorphoses Fabre,Jan Pillendraaier Heilige De Fabre,Jan Neushoornmestkevers Fabre,Jan 9 Insektenobjecten Sculptures Fabre,Jan Insects Fantasy Sculptures Fabre,Jan Insects Fantasy Fabre,Jan Friends of Little Feast 21.02.2020 Friends Feast of Little of Centre Belgrade, Belgrado, Servië Cultural Panamarenko, Panamarenko, Panamarenko,

Antwerpen,

— — — — —

12.04.2020 31.12.2020 30.06.2020 22.03.2020 12.12.2020 Pastillemotor 10 Affiches 10 Turbine Minute Jet Revoluties. 100.000 (selectie), BK7700_M450 , 1991, BK5929_c1

België M00077_01 , 2009, , NGO , 1979, BK6948_M173A , s.d., BK5668_M72 , 2002, NGO BR07_DB03 , 2005, S0420_16 , 2006, , 2007, M00316 , 1991, BK6151_M133 , 1977, BK 6948_M173D , 1981, VH0172_2 , 1981, VH0172_1 , 1977, BK6982_M183B , 1977, BK6982_M183C , 1993, BK6191_M143 , 1978-1979, BK6948_M173C , 1966, BK7468_M323 , BK6982_M183 E , BK6982_M183 D BR07_DB02 , 2006, BK7497_M349, 2003, , 1967, TW0015 , 1979 , 1963, BK7469_M324 , 1979, BK6948_M173B , 1996, BK7244 , 1998, BK7590_17 , 1991, BK5929_d1 , 1976, S0067 , 1991, Stedelijke Kunstacademie Tielt, België Het woord is Kunst 07.02.2020 — 04.04.2020 — Bernd Lohaus, Während/DU/als Gegenüber/oder/zwischen dem/ICH, 1985, BK5211_M24

Club Solo, Breda, Nederland Cécile Verwaaijen 25.01.2020 — 08.03.2020 — Babi Badalov, I am euromental, 2015, BK7896_03

Universiteit Antwerpen, België Ysbrant 11.02.2020 — 03.04.2020 — Ysbrant, Zonder titel, s.d., S0583_01 — Ysbrant, Angels in my studio, 1976, S0583_02 — Ysbrant, Salome and her mother, 1979, S0583_03 — Ysbrant, Salome and her mother, 1979, S0583_04 — Ysbrant, Salome and her mother, 1979, S0583_05 — Ysbrant, Judith, 1979, S0583_06 — Ysbrant, Salome, in slow motion, 1980, S0583_07 — Ysbrant, Ouvreuse, 1980, S0583_08 — Ysbrant, Zonder titel, s.d., S0583_09 — Ysbrant, Zonder titel, s.d., S0583_10

De Leerexpert/Ziekenhuisschool, Antwerpen, België Showing Off Five 11.02.2020 — — George Smits, Stop Thinking, 1969, S0519_24 — Flexboj & LA, Portret AMVK, 2019, M00353 — Flexboj & LA, Portret Luc, 2019, M00354 — Flexboj & LA, Portret Rinus, 2019, M00355 — Flexboj & LA, Portret Ria, 2019, M00356 — Caroline Coolen, Gather thistels, expect pickles, 2018, M00338 — Vaast Colson, No more superheroes, 2001, M00159 — Hassan Darsi, Série I: Schiedam, Pays-Bas, (selectie), 2001, BK7632_M400 — Dennis Tyfus, Weirdo Begeirdo, NGO — Dennis Tyfus, Wolf Eyes, NGO — Dennis Tyfus, Fat worm of terror, NGO — Dennis Tyfys, Logement, NGO

Galerie Ronny van de Velde, Berchem, België Hi-ha Happening 05.02.2020 — 12.07.2020 — Panamarenko, Affiche Hersenexpansie, NGO

BOZAR, Brussel, België Hotel Beethoven 13.10.2020 — 14.02.2021 — Jan Vercruysse, M(M1), 1992, BK6023

Zuzanna Rachowska, student of Postgraduate Curatorial Studies at KASK Theatrum Opticum Revived, Cinematek, Brussel, België 10.10.2020 — 24.10.2020 — Eric De Kuyper, Theatrum Opticum, 1992, S0612 85 M HKA Jaarverslag 2020 4 Verwervingen – Bruiklenen 2020 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — Die Muse Die Heck, Kati 06.06.2020 —08.11.2020 d’orange –Hauruck Heck Kati Den Haag, Den Haag, NederlandKunstmuseum Efimov, 2015, M00284_08 8, Character Untitled Izmail Dance Efimov, (Reincarnation), Shamanic M00284_23 Izmail 1994, 1993, M00284_09 Efimov, Swamp Divinity, Izmail Tops, Efimov, Mountain of Ruler the Izmail 1996, M00284_13 (Variant), Environment Efimov, Living Izmail 1996, M00284_25 (Reincarnation), Action Efimov, M00284_22 1994, Ritual Izmail M00284_27 1994, Efimov, Protector Structures, of Built Izmail M00284_03 1994, Costume, Autumnal Mari Efimov, Hill Izmail M00284_17 Forest, 1994, Efimov, Autumnal Guest the Izmail from M00284_15 Everyday, 2004, Efimov, Finno-Ugrian of the Attributes Izmail (Ethno-Sphere), Efimov, Dwelling Izmail 1997, M00284_19 Efimov, The (Ethno-Sphere), Universe Izmail M00284_21 1994, 15.05.2020 Seasons Garden of Six Para-Site, Hongkong, China Haselnuss von Wolfgang Blütenstaub Laib, 18.09.2020 —28.11.2020 Breathe België Brussel, l’ Plastique, pour Etude du Superieur Langage Institut ISELP Tordoir,Narcisse Personnage La Chambre La Akerman, Chantal Vercruysse,Jan III Kamer 26.07.2020 —18.10.2020 Biënnale Machelen-aan-de-Leie,Roger Raveel museum, België NGO Industries, What’s Chemical New, Imperial verpakking Kartonnen invulstrookjes News, Happening nr. News, 1 Happening IV stad heerlijke in een Happening Affiche Affiche BK5760_M85 Pacquee, Orbanisch van verlichting. publieke de Luc Deleu, Voorstel onbruik totaal tot Antwerpen voor idee Orbanisch Deurne… te Luc jets Deleu, Geen in Antwerpen van verkeersreglement het Luc Deleu, Voorstel afschaffing totale tot Luc Deleu, Legoconstructie Luc Deleu, Legoconstructie Luc Deleu, Legoconstructie Luc Deleu, Legoconstructie Luc Deleu, Legoconstructie Panamarenko, 01.03.2020 Verbeeld de Stad België Bibliotheek Permeke, Antwerpen,

KYRPWWAWAX, International Happening News, News, Happening International KYRPWWAWAX, Happening 7 “Grote Zirkus van de H. Geest” van H. de Zirkus 7“Grote Happening

Zes foto’s van verschillende performances 1982-1988 foto’sZes performances van verschillende van idee voor Antwerpen voor idee

— —

, 15.11.2020 de 29.03.2020

M00187

10 Affiches 10

Schilderkunst , 2016, BK7921 , 1965 NGO 2ex, , 1985, BK5214_M27 , NGO , 1981, BK5218-005 , 1978, BK5218-004 , 1978, BK5218-003 , 1981, BK5218-002 , 1978, BK5218-001 , 1991, BK5908_M102 , M00185 , 1965, NGO , 1972, S0468 , 1965, NGO , 1987, BK5585_M62 , 1965, NGO , 1989, , M00184 Vleeshal, Middelburg, Nederland Near Focus: Jimmie Durham 03.06.2020 — 28.06.2020 — Jimmie Durham, Untitled (Armadillo), 1991, BK6913_M159A — Jimmie Durham, Untitled, 1991, BK6913_M159B — Jimmie Durham, Treff, 1992, S0307 — Jimmie Durham, Himmelfahrt, 1992, S0308, — Jimmie Durham, Gilgamesh, 1993, VH0248

Vleeshal, Middelburg, Nederland Near Focus: Pipilotti Rist 08.08.2020 — 06.09.2020 — Pipilotti Rist, Grossmut begatte mich, 1996, VH0275

CC Puurs, Puurs-Sint-Amands, België Kette und Schuss 15.10.2020 — 25.12.2021 — Suchan Kinoshita, Pijlen, 2002, BK7484_M337 — Viktor Alimpiev, Ode, 2001, BK7800_M504 — Franz West, Uncle Chair, 2005, BK7605_M379

Bergen Kunsthall, Bergen, Noorwegen Jef Geys 20.11.2020 — 05.04.2021 — Jef Geys, Uruguay – Montevideo – Architect unknown, 1991, BK5929_D — Jef Geys, Uruguay – Montevideo – Architect unknown, 1991, BK5929_d1 — Jef Geys, Deutschland – Haus Lempke Weissensee – Berlin – 1932 – L. Mies Van de Rohe, 1991, BK5929_c1 — Jef Geys, Czechoslovakia – House in Prague – 1985 – Bocân, 1991, BK5929_b1 — Jef Geys, België – Villa M. te Zedelgem – Loppem – 1989 – Stéphane Beel, 1991, BK5929_a1 — Jef Geys, Structuren Biënnale Sao Paulo (bache), 1991, BRJG11 — Jef Geys, Structuren Biënnale Sao Paulo (documentation – 3 frames), 1991, BRJG08 — Jef Geys, Kempens informatieblad Biënnale Sao Paulo (documentation – 5 frames), 1991, BRJG09 — Jef Geys, Villa Wintermans (documentation 3 panels), 1991, BRJG10 — Inge Godelaine, Villa Wintermans, 2009, M00072 5 5 Bezoekersaantallen 2020 89 M HKA Jaarverslag 2020 5 Bezoekersaantallen 2020 Pubiekswerking aanbod Betaald Standaard Zone) +Coll kassa aan (gratis Gratis Museum Subtotaal collectiezone gratis Bezoekers kassa –gratis Museum +reductie)(standaard Betaald Museum Subtotaal Vouchers en (o.a. Museumpas return met bezoekers –andere Museum reductie Museumtickets Museumtickets betalend) en (gratis BEZOEKERS TOTAAL Cinema Zuid/De Cinema Reguliere Bemiddeling

ruilovereenkomsten) programmering

inkomticket

(onderwijs)

standaard 35.444 Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal Totaal 22.410 13.034 10.177 5.838 4.910 6.363 8.124 2.038 9.551 7.950 4.325 1.601 10.280 2.874 2.582 1.443 5.140 5.140 3.567 2.327 1.370 1.573 488 5.2 5.1 5.3 882 292 jan jan jan jan jan jan 2.909 4.056 3.605 3.905 8.891 4.835 1.887 1.230 1.255 febr febr febr febr febr febr 2020 BEZOEKERS GRATIS BETALENDE 2020 FILMWERKING BEZOEKERS 996 724 914 531 maart maart maart maart maart maart 2.842 1.607 1.235 1.261 1.341 840 605 952 432 283 303 235 80 april april april april april april

BEZOEKERS 0 0 0 0 0 0 0 0 mei mei mei mei mei mei 460 180 186 513 94 94 53 53 0 0 juni juni juni juni juni juni

989 894 295 412 187 187 2020 –MUSEUM 95 95 0 0 –MUSEUM 1.967 1.798 juli juli juli juli juli juli 386 169 169 481 481 931 0 0 1.580 1.872 aug aug aug aug aug aug 484 292 292 320 320 776 0 0 2.176 1.538 sept sept sept sept sept sept 444 883 638 638 255 255 118 211 93 2.546 2.276 1.027 1.176 943 okt okt okt okt okt okt 270 270 674 378 233 575 197 nov nov nov nov nov nov 0 0 0 0 0 0 0 0 3.368 3.061 1.030 1.316 906 dec dec dec dec dec dec 307 307 124 715 0 0 0 5.4 EXTRA MUROS

Geen projecten.

5.5 PANAMARENKOHUIS

Totaal jan febr maart april mei juni juli aug sept okt nov dec Panamarenkohuis 32 0 0 32 0 0 0 0 0 0 0 0 0

2020 Totaal M HKA (Museum + Film) betalend 31.993 Totaal M HKA Gratis 13.034 TOTAAL M HKA 45.027

5.6 ANALYSE BEZOEKERS

5.6.1 Analyse diversiteit betalende bezoekers (herkomstlanden)

Totaal Bezoekers Buitenland: 5.005

Herkomstland jan febr maart april mei juni juli aug sept okt nov dec Totaal Targetlanden Toerisme Vlaanderen Nederland 821 805 323 69 416 30 33 57 50 2.604 Frankrijk 129 193 47 7 84 48 19 27 12 566 Duitsland 135 194 67 1 19 125 16 33 16 14 620 Verenigd Koninkrijk 87 88 34 3 31 9 9 4 2 267 Verenigde Staten 19 13 14 2 1 3 52 Italie 32 31 10 4 15 10 13 1 1 117 Spanje 17 18 7 4 2 1 5 6 60 China 13 31 6 1 5 4 2 1 63 Rusland 24 11 8 1 3 1 48 Zwitserland 19 12 1 15 5 1 53 Japan 26 16 5 2 49 Australie 5 14 19 Polen 7 18 1 2 16 6 7 3 60 Canada 2 9 2 4 17 Totaal Target Landen Toerisme 1.336 1.453 522 0 5 108 712 130 123 117 0 89 4.595 Vlaanderen Totaal Overige Landen 96 134 49 0 1 6 39 30 21 14 0 20 410 91 M HKA Jaarverslag 2020 5 Bezoekersaantallen 2020 5.6.3 23.553 Totaal binnenland: bezoekers 5.6.2 Hoboken 2170 Merksem 2180 Ekeren Antwerpen Antwerpen Antwerpen Borgerhout Berchem Totaal Antwerpen Deurne Wilrijk Antwerpen Antwerpen Stad bezoekers Spreiding Antwerpen 5000-5999 Namen Totaal Berendrecht 0–6jaar Kind jaar 7–12 Kind 60 18 –25 jaar Jongeren –17 jaar 12 Kinderen 2000-2999 Antwerpen Provincie Spreidingbezoekers 7000-7999 en 6000-6599 Henegouwen 1300-1495 Brabant Waals 3500-3990 Limburg 1000-1299 Gewest Brussels 8550 9000-9999 en Oost-Vlaanderen 6600-6997 Luxemburg 4000-4990 Luik West-Vlaanderen 8000-8999 3000-3499 en 1500-1999 Brabant Vlaams plus

Leeftijden Spreiding 2610 2100

2600 2660

2060 2018 2000 2050 2020 2030 2140

Zandvliet

bezoekers

binnenland

2040

binnenland

19.418 13.673 4.495 9.213 1.059 3.748 1.927 1.681 2020 2020 2020 1.330 1.773 290 300 294 349 385 633 397 120 182 182 391 617 771 771 28 70 87 54 73 55 74 8 34.646 10.500 15.395 23.285 3.245 4.255 6.352 1.061 1.401 1.784 3.312 1.372 2019 2019 2019 3.131 908 296 299 887 329 953 595 149 583 722 573 710 107 312 312 118 137 69 29 47.594 21.469 32.022 10.033 10.144 11.078 2.950 4.853 3.491 2.041 1.493 3.759 1.340 1.016 1.148 1.363 2018 2018 2018 807 820 799 366 983 190 763 273 281 165 316 130 331 135 137 89 5.7 DIGITALE BEZOEKERSAANTALLEN

5.7.1 Social media: resultaten per tentoonstelling januari 2020 — augustus 2020: Els Dietvorst

Facebook Posts Nieuwe volgers Events Van 14.554 naar 14.970 = + 416

Twitter Tweets Nieuwe volgers Van 3.560 naar 3.649 = + 89

Instagram Posts Nieuwe volgers Van 16.000 naar 18.000 = + 1.600 september 2020 — december 2020: Monoculture

Facebook Posts Nieuwe volgers Van 14.554 naar 14.970 = + 416

Twitter Tweets Nieuwe volgers Van 3.649 naar 3.791 = + 142

Instagram Posts Nieuwe volgers Van 18.000 naar 20.000 = + 2.000

5.7.2 Website M HKA.be

Website muhka.be 01.01.2020 — 31.12.2020 Unieke paginabezoeken homepage 112.414 Gemiddelde tijd op pagina 1 min. 12 sec. Bouncepercentage Tussen 35,6% en 42,48%

5.7.3 Andere kanalen

Instagram-kanaal @mhkabibliotheek — Aantal bezoekers: 504

Ensembles.org — 73.814 gebruikers met 92.562 sessies en 444.096 paginaweergaves — 89,8% nieuwe gebruikers en 10,2% terugkerende bezoekers met een gemiddelde browsetijd van 00:02:54 http://hanstheys.ensembles.org — 4.064 gebruikers — 6.446 sessies — 28.741 paginaweergaves — 00:03:59 gemiddelde sessieduur 6 6 M HKA Tentoonstellingen 95 M HKA Jaarverslag 2020 6 M HKA Tentoonstellingen — — werd opgeluisterd om met 19u performances opening De en 20u45: 13.1.1Zie hoofdstuk publicaties Flankerende Baere De Tentoonstellingscurator: Bart hedendaagse oeuvre. relevantiepotentieel een van met op het focus een Joseph Filliou) Byars, Robert Beuys, Lee kunstenaars, James Broodthaers, Marcel Nkanga), (Chantal meer historische Akerman, als toont zowel van Van jongere (Laure Kerckhoven, Anne-Mie Prouvost, Otobong overzicht specifiek een het M HKA waarmee tentoonstellingen de reeks van gepresenteerd, voornig en verbindingsmogelijkheden. tijd en met ruimte keuzes, eigenzin met beeld, scherpe samenhangend een bracht hope for hiervan a base find to quest *Dooltocht samen. | A desperate hiermee hangt mediagebruik en metamorfose. specificiteit en De diversiteit haar van transformatie fragiliteit, wezen gaat in ze ook om is, kunst haar te presenteren, want hoe daadkrachtig om deze zocht complexiteit hope register een for a base find to quest in desperate *Dooltocht |A tentoonstelling De en ecologische bewustwording. en sociale Lied voor de prijs vangeit. een prijs Lied de voor hem in van authentiek een portret en maakte Brussel-Charleroi, hetoevers van kanaal zijn die schapen hoedt op de migrant Italiaanse een volgde 2003 Luigi, zij in onopgemerkt anders die zoudenpersonen en gebeurtenissen voorbijgaan. Zo gespreid −soms over blik meerderede haar en richt −op jaren buitenstaander voor aandacht ook daarbij de specifieke Mol. van heeft positie van Dietvorst of Koningskinderen Anneessenswijk de Brusselse (1999–2004) van zwaluwen de in terugkeer De projecten, zoals sociaal-artistieke indrukwekkende Dit in zich uit en conflicten. relaties en interpersoonlijke werk op zich Haar richt debespeelt. communicatie vele sociale vormen van de ze uiteenlopende die in media uitdrukkingsvormen hoogstpersoonlijke Zij vindt te creëren. middel om maatschappelijke betrokkenheid als werk inzet Schone Kunsten Antwerpen. gewoond Academie voor en gewerkt –om te de doctoreren Koninklijke aan Ierland te hebben in jaar tien meer –na dan land ons naar de kunstenares van markeerde ook hope for de a terugkeer base find to quest *Dooltocht |Adesperate en installaties. inkttekeningen en video’s, theaterteksten, lemen sculpturen, films plexe documentaires, dat onder acties, oeuvre, meer sociale uit bestaat en com grote haar beeld van bracht tentoonstelling De samenhangend een Dietvorst. Els kunstenares de Antwerpse van eerste overzichtstentoonstelling de hope for a base find to quest met *Dooltocht |Adesperate maakte Het M HKA 6.1 — — (ronde Lii 2 Michiko zaal, Poejo en Carmo Do Bruna Zwaluwendecor Louis, Alex –Xray /Koning Verkoop (leeszaal) beeld –Fiona Power Assandri en Stéfania Publicatie verderzetting een was hope for a base find to quest *Dooltocht |Adesperate rond samenwerking, communicatie draait Dietvorst Els van Het oeuvre beeldend haar die bewogen kunstenares sociaal een is Dietvorst Els Antwerpen M HKA, werd verlengd→ de tentoonstelling tot 30.08.2020 07.02 —10.05.2020 FOR ABASE TO FIND QUEST *DOOLTOCHT |ADESPERATE ELS (rondeDevolder Alvin 2 zaal, Zwaluwendecor en Barbenel Dan +zang –keyboardspeler hierbij het publiek en betrokken na (middenzaal) Callebaut en Gijs SavelbergEngel op –Indiana sokkel bootsten de engel

DIETVORST

HOPE

| 2 e verdieping e

verdieping) e

verdieping)

(2003) de jeugdgevangenis in

— Tekeningen op de muur – Sadrie Alves en Zhang Yi (als je door de ingeslagen muur kwam, rechterkant) — Ritueel beelden – Katja Mater, Jessica Gysel en hond Betty (balkonzaal, 2e verdieping)

Randprogrammatie Het poëtisch tweeluik Memento Mori! !Irom Otnemem met tekst, scenografie en regie door Els Dietvorst, met Aurelie Di Marino en Dirk Roofthooft dat zou plaatsvinden in De Studio op 13 maart werd geannuleerd omwille van de coronamaatregelen. Na een reeks ontmoetingen met de Brusselse dakloze ‘ACM’, schreef Els Dietvorst Ik ga naar mijn kippen. De tekst was een vervolg op drie documentaires die ze maakte rond het leven van deze filosoof-zwerver en zijn strijd om een waardig bestaan. Toen Dietvorst twee jaar later aan één van haar Skull- sculpturen werkte voor de Biënnale van Moskou, lag haar broer op sterven. Ze schreef toen Drijfhout, een tekst over de fragiliteit van het leven en het omgaan met de dood. Memento Mori! !Irom Otnemem bracht deze twee teksten samen. De eerste zou gespeeld worden door Dirk Roofthooft, één van Vlaanderens meest iconische acteurs, de tweede door de getalenteerde jonge Brusselse actrice Aurelie Di Marino. De ene monoloog is een spiegel van de andere. Als tweeluik staan ze stil bij thema’s als individualisering, globalisering en migratie, en de vervreemding en onttovering van de wereld die ze met zich meebrengen.

PERSAANDACHT DIGITALE COMMUNICATIE NATIONAAL WEBSITE — Feeling — Homepage — De Standaard — Event page — Het Nieuwsblad — La Libre Belgique DIGITALE NIEUWSBRIEF — De Tijd — Aankondiging tentoonstelling — Knack — Gazet van Antwerpen FACEBOOK — H ART — Facebook event opening — MO* — Facebook banner — Klara — Facebook posts — Psychologies — Mu in the City INSTAGRAM — De Witte Raaf — Instagram stories naar aanleiding van — Radio 1 de opening, performances en meer — Instagram posts – wisselwerking met INTERNATIONAAL de Instagram pagina van de kunstenares — Weltkunst — Wall Street International Magazine FOTOGRAFIE — Metropolis M — Externe fotograaf werd ingezet om de opening en tentoonstelling in beeld te brengen

VIDEO — Een videoproductie in samenwerking met team Els Dietvorst

6.2 MONOCULTURE – EEN RECENT VERHAAL A RECENT HISTORY 25.09.2020 — 24.01.2021 → de tentoonstelling werd verlengd tot 25.04.2021 M HKA, Antwerpen | 2e verdieping In het kader van het project Our Many Europes, medegefinancierd door het Creative Europe-programma van de Europese Unie.

De tentoonstelling MONOCULTURE – Een recent verhaal ging uit van het idee dat elk begrip van ‘multicultuur’, een analyse van ‘monocultuur’ impliceert. Het maatschappelijk concept van monocultuur kan worden gedefinieerd als de homogene uitdrukking van de cultuur van één enkele sociale of etnische 97 M HKA Jaarverslag 2020 6 M HKA Tentoonstellingen Tentoonstellingscurator: Nav Haq for Centre Nationalism. Flemish Research and –Archive ADVN and Society; and Culture on Centre Religion, Research and Documentation KADOC Archive; Liberal the History; for Social Institute (ALAVA),Anti-Semitism – of Flanders: AMSAB archives cultural the and for into Visual Research Archives Langerman Arthur the archieven: culturele Venkov, verschillende Dimitri van plus Harskamp, artefacten Nicoline van Usmanov, Usmanovich Makhmut Storihle, Sille Jonas Staal, Matthys, Danny Martens/CATPC, Vincent Renzo Meessen, James Marshall, Kerry Mahama, Ibrahim Araeen, Rasheed Yiadom-Boakye, Lynette Movement, Guston, Stilinovi Mladen Public Philip Opie, Posenenske, Charlotte Catherine Durham, Thys, LucHarald Deleu, Jimmie & Najd, Braun, Jos de David Blandy, Gruyter Shachko, Matti Maryam Oxana Höfer, Sven Candida Augustijnen, Haseeb Ahmed, Papa Ibra Tall, González-Torres, Félix Warhol, Alptekin, Andy Nicole, Bahri Hüseyin forWerner Joseph World Institute Beuys, Peiner, Belgian Affairs, Hofer, Karl Grosz,Rama, Carol Georg Corinth, Lovis Höch, Hannah eeuw tot nu, betreft. de twintigste van het en ideologie, begin vanaf kunst in verkend, vooral wat hun uitdrukking en trajecten snijpunten worden rond monocultuur verschillende waaruit van homogeniteit geïmplementeerd. heeft de vele van een Dit is voorbeeldstudies bijvoorbeeld Senegal in culturele vormen van Négritude zoals beweging beweren dat postkoloniale een Sommigen overwegingen. emancipatorische uit ook ontstaan over opvattingen cultuur monoculturele Toch kunnen beeldtaal. op Grieks-Romeinse een geïnspireerd de cultuur, van opvatting resoluut een naar etnocentrische voor plaats daarvan aberratie een en zocht in werdland gehouden. avant-garde Het stelde Nazisme als de modernistische 1937 nazi-Duits Kunst-tentoonstellingdomein in in de Entartete die beruchte het culturele voorbeelden binnen ideologische monocultuur van historische de meest van een was opvallendenatiestaten gesanctioneerde officiële cultuur, voorbeelden bestaande doorideeën van en propaganda. Naast verschillende identiteitspolitiek relativisme. of postmodern zoals perspectieven, de gangbare te anders beschouwen via dan cultuur ‘groepsdenken’ heten vooringenomenheden van liberale –om noties over het bijzonderin op deze uitdagende de –los heersende van vragen tendensen onderzocht het relevante verleden zich tot en richtte op vandaag de van dag Het project gevoerd? wordt eindpunt wanneer ze haar tot logische zien uit kunnen ideologie monoculturele de onder er zou hoe kunst Of ideologie? monoculturele de van context de binnen zijn van Wat kunst positie de kan getolereerd? niet er wordt van wat monocultuur, de in en marge de zich er Wat zijn? bevindt transformeerbaar en inclusief ook maatschappij homogene cultureel een Kan situeren? monocultuur van de ambities emancipatorische of zelfs we positieve Kunnen wereldwijd? van Europa maar ook in context de alleen niet beschouwen, of willen kunnen pluralistisch niet die hun samenleving monocultuurbewegingen nationalistische waaronder: het algemeen. in schappij en de cultuur doel tot conclusies enkele zijn te voor komen de maat relevant die kunnen en propaganda worden weerspiegeld, kunst deze met waarop in als manier en monocultuur, de van manifestaties tentatief de verschillende beeld van een gaf MONOCULTURE oogpunt. agrarisch en zelfs linguïstisch filosofisch, ook vanuit een benaderen, maar en perspectief ideologisch cultureel sociaal, vanuit historisch, een alleen niet en onderwerp dit is, wat monocultuur van analyse een het naar Veeleer streven te poneren antithese een wil dan benaderen. met open een blik monocultuur het begrip Hetgroep. project wil onder waren meer: Deelnemende kunstenaars formuleerde verkennende rond kunst, configuraties MONOCULTURE te staan, centraal kernvragen aantal een het projectIn kwamen

Wat bedoelen we met monocultuur? Wat motiveert identitaire of Wat identitaire monocultuur? we met bedoelen Wat motiveert ć Harsha, , N.S.

- -

MONOCULTURE – Een recent verhaal maakte deel uit van ‘Our Many Europes’, een project van de confederatie ‘L’Internationale’, gesubsidieerd door de Europese Unie. L’Internationale is een confederatie van zeven moderne en hedendaagse kunstinstellingen. L’Internationale wil een ruimte voor kunst binnen een niet- hiërarchisch en gedecentraliseerd internationalisme bieden, vertrekkende vanuit waarden van verschil en horizontale uitwisseling tussen een verzameling culturele agenten die lokaal geworteld en wereldwijd met elkaar verbonden zijn. Het brengt zeven moderne en hedendaagse kunstinstellingen samen: Moderna galerija (MG+MSUM, Ljubljana, Slovenië); Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía (MNCARS, Madrid, Spanje); Museu d’Art Contemporani de Barcelona (MACBA, Barcelona, Spanje); Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, (MSN, Warschau, Polen); Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen (M HKA, Antwerpen, België); SALT (Istanbul en Ankara, Turkije) en Van Abbemuseum (VAM, Eindhoven, Nederland), en partnerinstellingen HDK-Valand Academie (Gothenburg, Zweden) en het National College of Art and Design (NCAD, Dublin, Ierland). ‘Our Many Europes’ is een vierjarig programma (2018-2022) dat tentoonstellingen, openbare programmatie, uitwisseling van erfgoed en institutionele experimenten doorheen de hele Internationale Confederatie omvat. Het programma neemt de jaren 1990 – toen ons huidige Europa geboren werd – als uitgangspunt. Het wil speculatief nadenken over de rol van cultuur als een drijvende kracht achter het zichtbaar maken van wie we zijn en hoe we in de wereld staan.

Randprogrammatie Conferentie 27 & 28.02.2020 deBuren, Brussel

Voorafgaand aan de tentoonstelling organiseerde M HKA i.s.m. deBuren en het Van Abbemuseum een tweedaagse conferentie getiteld Considering Monoculture.

Performance My Name is Language (Mijn Naam is Taal) – Nicoline Van Harskamp 27.09.2020 M HKA, Antwerpen | auditorium

Zeven vreemdelingen in een wachtkamer vertellen elkaar verhalen over de rol van namen en taal in hun leven. Ze gebruiken meer dan tien talen, en de namen waarover ze praten, bestaan in een nog breder taalkundig spectrum. Het publiek, dat tussen hen in dezelfde kamer wacht, kan Engelse ondertitels lezen op informatiemonitors boven hun hoofd. In deze ruimte worden namen echter vertaald en ondertiteld als elk ander woord. My Name is Language (Mijn Naam is Taal) was de vierde editie van de voorstellingenreeks van Nicoline van Harskamp die begon in 2018. door: Nicoline van Harskamp met: Alona Umanskaya, Ivana Noa, Joris Bultnyck, Kenneth Phillip Geor-ge, Marie-France Vodikulwakidi Kiabelo, Nazanin Fakoor en Jacques de Bock. camera en streaming: Igor Andreevski geluid: Slobodan Bajic 99 M HKA Jaarverslag 2020 6 M HKA Tentoonstellingen — — — — — — — — — — Knack — — — — — — — — NATIONAAL Trends o h c L’E De Tijd De Morgen De H ART City inMu the Flanders Today Weekend Knack VRT NWS WitteDe Raaf SoirLe Weekblad Standaard De Standaard De Antwerpen van Gazet Plus Magazine LibreLa Belgique Incontournables Les PERSAANDACHT — — het van M HKA. Nav Haq, curator directeur en geassocieerd de heersende van normen. en onvermijdelijk is afwijkt verandering in generatie. haar van meest artiesten invloedrijke en genderpolitiek. geschiedenis van de fantasmagorie werk bewegende combineert Storihles Zewerkt rond beelden enSille tekst. de tentoonstelling. prominente een plek in die innemen kunstenaars drie het uit werk van vertoonde films met de Cinema tentoonstelling De Parallel reeks door Gielen Pascal en Nav Haq, gepubliceerd onderdeel bij Valiz de als van Monoculture and Addressing –Understanding of Ambiguity Aesthetics History –ARecent Bij horen publicaties: de twee MONOCULTURE tentoonstelling —

Antennae – Arts in Society –Arts Antennae 13.1.2 publicatiesZie hoofdstuk Flankerende PDGN stichtend vrede een brengen houdt stand dat het als Noorwegen beeld in van het en tracht beeld te apparaat in en Noorwegen Palestina in gedraaid werd documentaire De bestaat. kinderen uit enkel die cast een van het van moderne onderzoekt Noorwegen met de hulp en het zelfbeeld de ideologie van de die fundamenten documentaire experimentele een 2013, 21’) Storihle, en Sille Manna is (Jumana REGIME GOODNESS THE Het programma werden op 18 oktober ingeleid door kunstenaars de drie van films De voortdurend taal toekomst een poneert waarin Harskamp Nicoline van de van een kunstpraktijk multimediale werd met haar Hiller Susan Filmprogrammatie Publicatie schermen. worden talen Deze ondertiteld talen. storven en op bedreigde zwarte werk dat begeleid wordt door doorlopende een uitge van soundtrack (Susan 2007, 22’) Hiller, MOVIE audiovisueel een is SILENT LAST THE zelfstudie. wordt door gewillige ontwikkeld die nieuweeen taal We naar luisteren de oren klinkt. in dat ze spreken vreemd ons dialect snel ontdekken al sterk op we die Maar het dat lijkt het Engels. taal een toekomst een bouwen. aan samen Zespreken die vrouwen groep een We volgen of multinationals. wordt regeringen worpen nationale aan onder verbeeldt langer niet - die vrouwelijke een samenleving die film The en gepubliceerdThe door het M HKA, , tentoonstellingcatalogus 2016, (Nicoline 15’40’’) Harskamp, van kort futuristische een is

land. . — — — — FACEBOOK — — — Homepage WEBSITE — — — — — — — Kunstaspekte — — INTERNATIONAAL

ail t n e L’Ev Artforum Aankondiging tentoonstelling Aankondiging Facebook ads campagne in samenwerking in samenwerking campagne ads Facebook posts Facebook banner Facebook opening event Facebook NIEUWSBRIEF DIGITALE Event page COMMUNICATIE DIGITALE Art Happen Fine Arts Conceptual ClaireMarie Art Mutual Jubilee Art Metropolis M met partner MediaDonuts partner met , co-edited

- - - INSTAGRAM FOTOGRAFIE — Instagram stories naar aanleiding van de — Externe fotograaf werd ingezet om de opening opening, performances, conferentie en meer en tentoonstelling in beeld te brengen — Instagram posts – Focus op communiceren van Monoculture Glossary VIDEO — Een videoproductie in samenwerking met curator en publieksbemiddelaar 7 7 COLLECTIE- TENTOONSTELLINGEN 103 M HKA Jaarverslag 2020 7 COLLECTIETENTOONSTELLINGEN — — — de werken en nieuwe verbanden te leggen. vormen voorook met vooral het aanzet een te gaan publiek interactie om in verhoudt dan tot zich kunstwerk en de elk maatschappij. wil opdeling Deze actie kijken is beeldkwaliteit, een heeft kunstwerk performatief elk bepalen: werk een van zijn de assen samen ruimte die de drie maatschappij kunnen en de complementariteit te onderzoeken. en collectie actie onze Beeld, van onder deze noemers zijn van een valt, om het de insteken nuttige eigenheid en maatschappij.benaderen: actie beeld, Hoewel werk geen enkel uitsluitend de toekomst enwereld van vandaag te begrijpen. van om verleden dit de uitgangspunt multipolaire als en gebruikt Vlaanderen, de en naoorlogse van avant-garde Antwerpen vertrekt in Het collectieverhaal andere en enkele publieke ontsluit. fondsen het die schenkingen M HKA zijn er Daarnaast zijn Gemeenschap verworven. doordie de Vlaamse zijn en werken eigen aankopen ervan werken ruggengraat De bestaat. 5.000 collectiewerken te zien. het geïnstalleerde zijn museum permanent Ook de het uit wereldwijde elders van museum. in collectie smaakmakers en de hedendaagse trekkers helden, de historische referentiekunstenaars, 2017Vanaf permanente een toont april het M HKA 7.1. Paul Van (selectie) Vrielynck R. Hoeydonck, Collectie Koen Takis, Theys, Luc Segers, Timothy Koen Tuymans, den Broek, van Prouvost, Nadia Naveau, Pacquée, Laure Ria Panamarenko, Meldibekov, Jacqueline Mesmaeker, Marlow Moss, Fanoi Mhkize, Kožari Ivan Kinoshita, Suchan NS Harsha, Fulton, Jef Geys, Hamish Filliou, Robert Fabre, Jan Dufait, Hans-Peter Feldmann, Rein Luc Dietvorst, Deleu, Els Peter Vaast Byars, Buggenhout, James Lee Colson, Benhelima, Charif &Language, Art Arias-Misson, Alain Antufiev, Evgeniy werken metleeszaal kleinere Vautier, Ben Sarenco, Nicolás Uriburu, Pignotti, Peng YuLamberto Anatoly Osmolovsky, ORLAN, Ori, Luciano Eugenio Miccini, Matthys, Danny Kippenberger, Lublin, Lea Martin Tikhonova, &Yuliya Khalfin Rustam Geiger, Carlos Ginzburg, Bella Anna Fraser, Andrea Bijl, Paul Vree, De Filliou, Guillaume Robert met Fluxus-werken ruimte Luc Tuymans en Vercruysse Jan Tuerlinckx, Joëlle Sherman, Pistoletto,Michelangelo Cindy Cady Otobong Noland, Panamarenko, Menlibayeva, Nkanga, Almagul Kabakov, Gordon Matta-Clark, &Emilia Ilya Henderikse, Jan Jef Fabre, Jan Geys, Flavin, Dan Durham, Jimmie Marlene Dumas, Dujourie, Cordier, De Keyser, De Raoul Lili David Claerbout, Thierry Abramovi Marina labyrinth opgesteld: kunstenaars werken de volgende staan van de collectietentoonstelling In te om kunst manieren rond zich drie ontwikkelt M HKA-collectie De werkenDeze ongeveer uit die zijn gekozen de uit M HKA-collectie Antwerpen M HKA, 28.04.2017 DE

COLLECTIE : ć

— Lohaus, Taus Yerbossyn, Bernd Guy Mees, Makhacheva,

31.12.2020 Byars, James Lee ć &Ulay, Braeckman, Dirk | links Gelijkvloers : :

basiscollectie met 7.2 COLLECTIEGEBONDEN TENTOONSTELLINGEN

7.2.1 ALICE CREISCHER Feest van het grootste geluksprincipe The Greatest Happiness Principle Party 23.01 — 26.04.2020 → de tentoonstelling werd verlengd tot 23.08.2020 M HKA, Antwerpen | Gelijkvloers links – ronde zaal

De Duitse kunstenares Alice Creischer heeft als een van de sleutelfiguren in de Duitse politiek geëngageerde kunst van de jaren negentig bijgedragen aan een aantal collectieve projecten, publicaties en tentoonstellingen, het vaakst in samenwerking met haar partner, kunstenaar Andreas Siekmann. Gedurende de laatste twintig jaar houdt Creischer zich bezig met institutionele kritiek en de kritische analyse van de economie en de politiek van de geglobaliseerde wereld. Een centraal thema in het werk van Creischer is het blootleggen van de processen en machinaties van de politiek en het bedrijfsleven, en de onderliggende cultuur die hen bepaalt. Hiervoor kiest ze meestal een referentiepunt uit het echte leven dat ze, na een gedegen onderzoek van de historische gebeurtenissen en hun interpretatie, in haar eigen vrij verwoorde verhaal verwerkt. In Feest van het grootste geluksprincipe ensceneerde Alice Creischer een fictief feest georganiseerd door de Oostenrijkse Kredietbank in 1931. Het feest werd gegeven op het moment dat de bank op de rand van het bankroet stond, een gebeurtenis die de tweede grote wereldwijde econo- mische recessie zou teweegbrengen. De scène toont een groep figuren die onder andere Jeremy Benthams felicific calculus bespreken, een utilitaire theorie over geluk. Achter hen staan twee vestiairemedewerkers. Zij zetten een strijdlustig onderzoek op naar de gevolgen van dit bankroet, zoals de impact die het zal hebben op Europese strategieën rond het Duitse kapitaal, het ontstaan van het Internationaal Monetair Fonds en de verbreiding van het markteconomisch model.

7.2.2 TOGETHER. 06.08 — 06.09.2020 M HKA, Antwerpen | Gelijkvloers links – ronde zaal In samenwerking met Antwerp Pride en kunstenaar Philip Huyghe

M HKA organiseerde in samenwerking met Antwerp Pride de tentoonstelling TOGETHER., gecureerd door kunstenaar Philip Huyghe. Verschillende kunstenaars, waaronder Carla Arocha & Stéphane Schraenen, Marijke De Roover, Philip Huyghe en Stef Van Looveren werkten in een bubbel samen rond thema’s die de LGBTQIA+-gemeenschap versterken. De uitgenodigde kunstenaars gaven met hun visuele taal een wereld vorm waarin diversiteit een kwaliteit is die spannende en uitdagende ideeën brengt in de wereld waarin we allemaal leven. 2020 moest een feestjaar worden waarin de eerste Gay Pride Parade werd gevierd. Vijftig jaar geleden, op 28 juni 1970, exact een jaar na de beruchte Stonewall-rellen, vond in New York de eerste Gay Pride Parade plaats. Deze twee historische gebeurtenissen markeren het begin van de LGBTQIA+ Civil Rights Movement die over de hele wereld erin geslaagd is belangrijke sociale veranderingen in te voeren. De tentoonstelling moest de Gay Pride Parade vervangen die door de coronamaatregelen niet kon doorgaan. De organisatie van Antwerp Pride besloot daarom om van 5 tot en met 9 augustus kleinere evenementen te 105 M HKA Jaarverslag 2020 7 COLLECTIETENTOONSTELLINGEN — — — — — — — — — — — — — — NATIONAAL Flair Metro Sabato Feeling Trends Het Laatste Nieuws Laatste Het Tijd De Morgen De Weekend Knack VRT NWS Weekblad Standaard De Standaard De NieuwsbladHet Antwerpen van Gazet PERSAANDACHT uitgewerkt. en interviews kortfilms voor degevraagd tentoonstelling. bij zich 1986 won, de in producent bevindt Goethem van bruikleen en werd in (films en video’s)beeldmateriaal Het Oscarbeeldje dat Nicole en cartoons. visueel publicaties, knipsels, personalia, op cellofaan, tekeningen originele omvat ontwerpen, tekeningen, ingekaderde driehonderdtal een schenking De Van erfde. van Goethem, de partner broer Renson, Rudi haar dat ze via archief voor het te vinden bestemming wens om duurzame een haar Het is Renson. onbekend praktijk bij het publiek. grote artistieke overlijden haar na jaar haar blijft twintig werk Maar hedendaags en actueel. en humoristisch Van maatschappijkritisch is Goethems en kinderrechten Renson. Rudi overlijden partner haar na door jaar afgewerkt werd haar twee L.A.T. animatiefilm, laatste Haar Cannes. van op het Filmfestival kortfilm Vol van gratie tragedie hun werk Griekse zinlozer. Naast Een steeds tempel maakt afbrokkelende het en doenpel mogelijke al om het gebouw stabiel te de houden, verder maar tem een ondersteunen eeuwenlang al kariatiden drie menselijke zwakheden: tragedie Griekse Een 1986, ooit won, kortfilm die Belg in voor de Oscar een enige is haar Nicole (1941-2000), Goethem van en animator, cartoonist tekenkunstenaar, 7.2.3 Stef Van Looveren Jack Smith, Sin, Victoria Jack Jacolby Pierson, Sherman, Cindy Satterwhite, Huyghe, Aay Liparoto, Philip Huanca, Donna Heilig, Megan-Leigh Gonzalez-Torres, Gutierrez, Roover, Felix De Marijke Martine Goldin, Nan Jack Davey, Bosmans, &Stéphane Kasper Schraenen, Arocha Carla ARCA, de onder deprogrammeren noemer Together we Pride

geldende haar van werd met ook Cinema samenwerking programma een De In Sonia van toonde de uit schenking tentoonstelling De selectie een zekerheid, sociale pensioenen activisme, Met thema’s feminisme, zoals feminisme) en gender voor (Kenniscentrum en RoSa (ere-rector UAntwerpen) Josse Van Steenberge Vera Claes (Zij-kant), M HKA, het tussen samenwerking Een Antwerpen M HKA, werd verlengd→ de tentoonstelling tot 24.01.2021 05.09.2020 —10.01.2021 OSCAR EEN EN ANIMATIE –TEKENINGEN, VANNICOLE GOETHEM Deelnemende toont Van film met die zachte voor. In Goethem de humor begrip 1986 andere prijzen. van In won verscheen Nicole tal Goethem van

veiligheidsvoorschriften. meteen, die werd voor genomineerd voor de Gouden beste Palm

kunstenaars | zaal –ronde links Gelijkvloers

— — — — — — — — Digitale nieuwsbrief: page Website event Website homepage COMMUNICATIE DIGITALE te brengen tentoonstelling en opening in de beeldom werd ingezet fotograaf externe Fotografie: –uitlichting posts Instagram werken de van meer en opening de aanleiding stories naar van Instagram posts Facebook opening event Facebook tentoonstelling aankondiging houdend, rekening met

- Nicole van Goethem – Tekeningen, animatie en een Oscar was een samenwerking tussen het M HKA, Vera Claes (Zij-kant), Josse Van Steenberge (ere-rector UAntwerpen) en RoSa (Kenniscentrum voor gender en feminisme).

Publicatie Zie hoofdstuk 13.1.3 Flankerende publicaties

PERSAANDACHT DIGITALE COMMUNICATIE NATIONAAL — Website homepage — Gazet van Antwerpen — Website event page — ATV — Digitale nieuwsbrief: — Radio 1 aankondiging tentoonstelling — Knack — Facebook event opening — Facebook posts — Instagram stories naar aanleiding van de opening en meer — Instagram posts – uitlichting van de werken — Fotografie: externe fotograaf werd ingezet om de opening en tentoonstelling in beeld te brengen

7.2.4 WITTEBROODSDAGEN VAN DE ZEEMEERMIN – EEN CURATORIËLE REFLECTIE OP SHIP OF FOOLS / THE DOCKERS’ MUSEUM [NARRENSCHIP / HET DOKWERKERSMUSEUM] VAN ALLAN SEKULA (2010-2013) MERMAID HONEYMOON – A curatorial reflection on Allan Sekula’s Ship of Fools / The Dockers’ Museum (2010-2013) 18.01 — 26.04.2020 → de tentoonstelling werd verlengd tot 06.09.2020 M HKA Antwerpen | Gelijkvloers links – rechthoekige zaal In het kader van een onderzoeksproject gezamenlijk ontwikkeld door het M HKA en het Lieven Gevaert Centrum van de KU Leuven.

Allan Sekula (1951, Erie, Pennsylvania-2013 Los Angeles) werkte van 2010 tot aan zijn overlijden aan het project Ship of Fools / The Dockers’ Museum dat deel uitmaakt van de collectie van M HKA. The Dockers’ Museum bevat een collectie niet-kunstzinnige interessante objecten (1250 artefacten) die de kunstenaar online, via eBay, had verworven. Deze voorwerpen, afkomstig uit verschillende periodes, fungeren als metonymische herinneringen aan de sociale strijd in en rond de dokken, wat getuigt van Sekula’s waardering van de havenarbeider als schakel tussen zee en vasteland en uiteindelijk als vertegenwoordiger voor alle arbeiders van de wereld. De kunstenaar kaderde deze verzameling binnen een reeks fotografi- sche beelden die hij had gemaakt, getiteld Ship of Fools. De reeks documenteert de rondvaart en tentoonstellingsroute van het activistische schip de Global Mariner (1998-2000). Gesponsord door de International Transport Workers’ Federation (ITF), zocht de tentoonstelling het bewustzijn aangaande exploita- tieve arbeidsomstandigheden en minimale regelgeving – aangespoord door een systeem van scheepvaart onder ‘goedkope vlaggen’ – te vergroten, om zo de oorsprong en de effecten van de globalisering bloot te leggen. Tijdens dit laatste project werd Sekula’s interesse in de figuur van de zeemeermin, en bij uitbreiding in mechanische apparaten die bedoeld zijn om een signaal te produceren, zoals sirenes en hoorns, steeds groter. In zijn collectie incorporeerde hij een beeld uit de cartoon Mermaid Honeymoon (The Frenzy of Ferenczi) uit de vroege jaren 1960, samen met andere objecten, foto’s, ansichtkaarten en prenten, die hij al vanaf 2010 via eBay had aangekocht. De verkenningen van de kunstenaar zetten hem ertoe aan om op inductieve wijze de mogelijkheid van een “Zeemeerminnensectie” voor zijn museum te onderzoeken. Sekula’s vroegtijdige overlijden in 2013 verhinderde hem om dit ontluikende thema verder uit te werken.1 107 M HKA Jaarverslag 2020 7 COLLECTIETENTOONSTELLINGEN 1. 2.

diepten”. met de het “psychoanalytische de verlengde en zee in daarvan verbonden onlosmakelijk met is het rijk van vissenstaart, haar dat ze, dankzij de zin dokwerker die van in figuur de metonymische te illustreren, probeert project? complementeert, sirene/zeemeermin De deze presentatie zoals geheel. haar in traditie grafische het de algemeen meer Antwerpse in context en de lokale Vlaamse in Gaudaens –met Gerard devan kunstpraktijk de Honeymoon ex-librisplaten verband een zeemeerminnen Mermaid –via van de overgenomen boek een uit legt bevestigt, cartoon en Sekula sen Broodthaers Zoals Hilde bevestigd aan door Gelder Van naar zich Studio. (FWO)Vlaanderen Sekula en de Allan het het Leuven, Onderzoeksfonds Fonds KU Wetenschappelijk Onderzoek- met professor VanUCLouvain, promotor. Hilde Gelder als Met de van steun (LGC) Centre het Lieven Gevaert verbonden Leuven en de de KU aan (2010-2013) Museum Dockers’ /The of Fools Sekula’s van Allan Ship casus de in: Sisyphus” van “Collectieve stroom de tegen onderzoek onderdeel door het als Schneider Anja Isabel van project Kunst curatorieel doctoraatstraject een in het van was resultaat tentoonstelling Deze Leuven en het Fonds voor Wetenschappelijk (FWO). Onderzoek Vlaanderen het van Onderzoeksfonds KU ondersteuning en genereuze financiële Studio hoofdonderzoeker. Sekula de de Allan van steun Dit onderzoeksproject kreeg met Leuven, professor de KU van Van Hilde Gelder Centrum als Gevaert (2010-2013)Museum Sekula’s Dockers’ of Allan Case /The Ship of Fools The Sisyphus. Collective of Grain the Against het hetuitgevoerd kader van onderzoeksproject in Art Research, doctoraat Curatorial grensverleggend een in in vormde sluitstuk een werdenniet tentoongesteld Dit project het tijdens leven de kunstenaar. van voor en die zee land het het merendeel uit samen grensgebied tussen nog Marcel-Broodthaers Heine’s Lorelei Die gedicht Loreley/dede Heinrichsirene gelijknamige in (1957-1972), in relatie thema het tot verkende tekeningenbundel en gedichten- in een 1974-1975,jaren verschijnt die eerst het voor in sirenes op latere focus de Broodthaers’ in Angeles Los in 2013. kunstenaar de met leiding gesprekken haar van Zie https://www.mamco.ch/en/1214/ [ beschouwen denkbeeld een inderdaad als haar kunnen tot vloeibaarheid […] te brengen. tot uiting of ruimte” de aquatische verband met het heroriënteren “ons standpunt met van filosofisch betrekking hielden bezig in worden de die kunstenaar andere manier om de kwesties met het travail analogie in denkbeeld, als zeemeermin de te nemen, kan en perspectief uitgangspunt het de als zee plaats van land Broodthaers. Marcel te bedenken: context wist Belgische een zijn Musée in vóór Sekula die worden teruggevoerd en sirenes op kunstenaar een zeemeerminnen op te wekken. wist Genitaltheorie],einer dat oorspronkelijk de de kunstenaar interesse van [Versuch 1924 het of Genitality gepubliceerde in in werk A Theory ontwikkelen te het Grieks),in om Genitaliteitstheorie een ook zijn poging en daarmee het was vooral Ferenczi’s dan volgelingen, Thalassa boek Sandór Sigmund Freuds eerste Ferenczi, van een psychoanalyticus Hongaarse de naar verwijst de de afbeelding van titel punt genomen. in Wanneer Sekula of Ferenczi) Frenzy Honeymoon (The Mermaid afgebeeld in zoals in voor betekenis Sekula’s van deWaarom zeemeermin van de figuur is subtekst die op zich onderzoekspresentatieDeze de richtte psychische objecten” “interessante bracht van tentoonstelling De selectie een Bovendien kon thema” Sekula’s van “ondergeschikte dit interesse in The Dockers’ Museum Dockers’ The 2 tus link een Bovendien, voor zover de sirene/meerminnenfiguur en het Lieven door het M HKA ontwikkeld , gezamenlijk (1824). (1824).

aftekent. -

Hierbij 4. 3. en door M HKA , ontwikkeld Museum, 2010. Met dank aan Allan 2010. aan Museum, Sekula dank Met Studio. Sekula, lezing, onuitgegeven Palm Art Springs https://vimeo.com/12397261.M HKA, Zie Allan Watson, Sekula Grant met in gesprek

werd

figuur de dokwerker, van een (wat ‘zee’ betekent Denkfigur

van

de vertrek , als

zeemeermin, ]. Door in 4

7.2.5 EKATERINA MUROMTSEVA – KWART VOOR TWAALF 25.09.2020 — 10.01.2021 → de tentoonstelling werd verlengd tot 31.01.2021 M HKA, Antwerpen | Gelijkvloers links – rechthoekige zaal In samenwerking met de V-A-C Foundation, Moskou

De tentoonstelling kaderde in het project ‘Present Continuous’, een structurele samenwerking tussen M HKA en de stichting V-A-C.

Ekaterina Muromtseva (Moskou, 1990) studeerde filosofie en volgde vervolgens een schilderen tekenopleiding aan de Rodchenko Art School, waarna ze ook de documentaire richting binnen de fotografie en videokunst doorliep. Sinds haar eerste solotentoonstelling in 2015 neemt de internationale interesse voor Muromtseva’s beeldend werk toe. Ze wordt omschreven als een veelzijdige, politiek ingestelde kunstenares met een groot sociaal engagement. Muromtseva schildert in aquarel, maakt aangrijpende video’s, snijdt persona- ges uit hout. In haar vrije tijd geeft ze ook kunstonderwijs aan bejaarden, met wie ze bij voorkeur over de Tweede Wereldoorlog en de dood van Stalin praat. Met veel bravoure combineert Ekaterina Muromtseva in haar composities en installaties het heden met het verleden, soms met intelligente humor, dan weer met ironische grimmigheid. Dat “het nieuwe Rusland” nog steeds worstelt met de democratische evenwichten, wil niet zeggen dat de verwester- lijking (sinds de glasnost en perestrojka van Michail Gorbatsjov) geen invloed heeft gehad op de culturele bevrijding van het land. De kern van haar oeuvre zijn de schimmen uit het verleden die Muromtseva een plaats tracht te geven in het heden. Ze onderzoekt het donkere verleden van de Sovjetunie om het nieuwe heden van Rusland te belichten. Ekaterina Muromtseva’s werk Kwart voor twaalf is een zaalvullende installatie waarin met behulp van projectieapparatuur en gloeilampen tekeningen op transparanten worden geprojecteerd op drie muren. Zo wordt een schaduwtheater gecreëerd met bewegende beelden van een reeks figuren, me- chanismen en dieren. De figuren overlappen elkaar of vloeien in elkaar over, en vormen zo een aaneenschakeling van scènes over het leven. De afgebeelde parade is constant in beweging, en cirkelt samen met het sociale ritme en het ritme van de geschiedenis op ‘de muziek van de revolutie’. Doorheen dit alles hoort men als een echo uit het verleden het gedicht De twaalf van de Russische dichter Aleksandr Blok, het eerste Russische literaire werk over de periode na de revoluties in het begin van de twintigste eeuw. Kwart voor twaalf vertelt over het gevoel van collectieve verwachting en permanente veranderingscyclus. De revolutie verandert van een radicale in een progressieve beweging, en van een postindustriële samenleving gaan we over naar een netwerksamenleving.

DIGITALE COMMUNICATIE — Website homepage — Website event page — Digitale nieuwsbrief: aankondiging tentoonstelling — Facebook event opening — Facebook posts — Instagram stories naar aanleiding van de opening en meer — Instagram posts – uitlichting van de werken — Fotografie: externe fotograaf werd ingezet om de opening en tentoonstelling in beeld te brengen 109 M HKA Jaarverslag 2020 7 COLLECTIETENTOONSTELLINGEN — — — — — Digitale nieuwsbrief: page Website event Website homepage COMMUNICATIE DIGITALE museum werden het in kunstwerken originele De mailinglijst. nationale onze naar werk oplage een werd Elk 100 geproduceerd A2-blad. een in van en verzonden op te maken werden om uitgenodigd kunstwerk een Zeventien kunstenaars Het VanHan Meeuwen en Verhaeghe. Jan Tot, Steel, Endre Johan Van Geluwe, Christine Meertens, Carla Jef Lambrecht, Waltervan Cadere, Francis, Guy Luc Bleus, Beckers, André Deleu, Filip art-verzendingen. mail historische enkele het M HKA Bex-De reconstrueerde Deyne, de art-objecten familie van mail schenking Veen-archief het van Jan Jef Lambrecht, van de en de nalatenschap recente het ICC-archief, zoals art-archieven, Vanuit aanwezige mail de verschillende Commonpress 56, in: Tienen, p. 1984, art, Guy Bleus, 1984 mail (Exploring zelf.” dan mail de art-artefacten belangrijker art van mail activiteiten interrelationele de zijn In principe proceskunst. ook is Mail art (de …) processen dan de activiteiten). (dingen, belangrijk minder zijn herinneringen, (registratie) producten resultaten de Deze slechts zijn van processen. de producten telefoonkunst). De (bijvoorbeeld object materieel zonder kunst communicatiekunst is computer,telefoon, vorm telefax, extreme telex, zijnmeest …). In telegrafie, post, (via communicatiekunst is Mail art van informatie. overdracht de is “Communicatie 7.3.2 objecten toonde de uit negentig. jaren en tot 1973 van 2015, waarbij deze presentatie archiefmateriaal ruwweg studenten, onderzoekers loopt en het publiek. Het grote archief kunstenaars, voor het toegankelijk hedendaagse Roelandt en maakt van het archief beheert had voor oog opereerde en scherp een de maatschappij.markt Het M HKA artist de zeventig jaren artist’s een en was tachtig. Hij in België in Hugo de de pioniers performancekunst van een van Roelandt was 7.3.1 samengesteld Vree. en De Jan door Bert Evi wordt archiefpresentaties van Het programma en nalatenschappen. beeldende van en kunstarchieven ontsluiting documentatie op de bewaring, met het oog 2017 archiefpresentaties Sinds wisselende toont het M HKA 7.3 Facebook posts posts Facebook opening event Facebook tentoonstelling aankondiging

In Vitro In VITRO IN en collages affiches presentatieDe toonde postkaarten, brieven, MAIL –archiefruimte rechts |Gelijkvloers Antwerpen M HKA, werd verlengd→ de tentoonstelling tot 31.01.2021 05.09.2020 —10.01.2021 VITRO &IN ART MAIL –archiefruimte rechts |Gelijkvloers Antwerpen M HKA, werd verlengd→ de tentoonstelling tot 23.08.2020 18.01 —26.04.2020 Sensitive |Light Lichtgevoelig ’90 &DE JAREN ROELANDT HUGO ARCHIEFTENTOONSTELLINGEN

getoond. art-presentatie. op de mail -project aanvulling werd gelanceerd als

ART

— — — Instagram stories naar aanleiding stories naar van Instagram te brengen tentoonstelling en opening in de beeldom werd ingezet fotograaf externe Fotografie: –uitlichting posts Instagram werken de van meer en opening de buiten die de kunst

41)

7.4 SPECIALE TOONMOMENTEN

7.4.1. PANAMARENKO, PROVA CAR, 1967 Collectie M HKA, Antwerpen / Collectie Vlaamse Gemeenschap Vanaf 15.05.2019 M HKA, Antwerpen | Gelijkvloers rechts – tussenruimte

Deze supersnelle auto op veel te fragiele wielen symboliseert volgens Panamarenko “de muziek van koerswagens op het circuit.” Het meest opmer- kelijke aan deze racewagen is de tegenstrijdigheid die erin vervat zit. Enerzijds zorgt de gestroomlijnde vormgeving voor een futuristische uitstraling, anderzijds ondermijnt de nonchalante uitvoering en de afwijkende materiaalkeuze elke illusie van functionaliteit. Panamarenko gebruikt blik, hout, formica en karton. Alles wordt bij elkaar gehouden door schroefjes, silicone en zichtbare lasnaden die mee het karakter en de uitstraling van het object bepalen. Door de gammele constructie en het gebrek aan functionele elementen zoals een motor, batterij of stuur, staat deze koerswagen met een been in een vroegere periode, toen Panamarenko nog ‘stille objecten’ maakte. Tegelijk verraadt de technische uitstraling Panamarenko’s fascinatie voor wetenschap en techniek. De Prova Car is daarom één van de sleutelwerken van de Belgische avant-garde van de jaren zestig. Terwijl vele musea volop voorbereidingen troffen om op 5 februari 2020 Panamarenko’s 80ste verjaardag te vieren, overleed hij onverwachts op 14 december 2019 zodat het tonen van dit werk ineens ook een hommage- presentatie werd. 8 8 IN SITU 113 M HKA Jaarverslag 2020 8 IN SITU — — — — — NATIONAAL Digitale nieuwsbrief: page Website event Website homepage COMMUNICATIE DIGITALE H ART Antwerpen van Gazet PERSAANDACHT het ook met met overdaad, maar of materiële culturen, populaire verschillende vormen” van ook met tussen de maar “migratie met materialen, kunstenaar de van relatie de intense van getuigt deHet Senna werk Tramaine van 8.1 het van M HKA. Director Associate onder staat Nav van de Haq, leiding SITU-programma Het IN het M HKA. van tentoonstellingsruimte en meest de atypische grootste in tele praktijken en experimen Het op zich richt creatieopdrachten voor nieuwe kunstwerken de uit hele wereld. kunstenaars jonge en mid-career belangrijke van lingen Het aankondiging tentoonstelling aankondiging vormen De en het zelfbeeld. brederesthetiek een de onderzoek transitionele naar werken van vormde Het deze geheel verzameling van sculpturen. bestaande van selectie nieuwepresenteerde werken belangrijke een reeks een naast de Senna produceren. te en menselijke popcultuur prozaïsche een subjectiviteiten, symbolen van kannibalisme het de met vermogen maatschappij combinatie van haar in om, van ten aanzien in toe te eigenen, nemen deze werken bezinningspositie een en paletten vormen, oppervlaktekwaliteiten Door verschillende zich afstoting. uitbundigheid en het houdt midden tussen esthetisch beeldhouwkunst, voornamelijk Het persoonlijke. werk de Senna, van als zowel transculturele ook te(2019). waren zien bij affiches Rotterdam Witte de With, gemaakte US (G2019); (2017); Bern, en Traumdepot: Plastik/Kunstoff, Twee opdracht in Permekemuseum, Jabbeke (2018); California, Torrance Museum, 4, Art CO/LAB Boston, USA (G2019); de Senna, & Tramaine Atassi –Farah Folklore Universal BE (2015). zijn onder en groepstentoonstellingen New meer: Duo- Movement, (2019);Antwerpen Hugo Centre Voeten, Art Herentals, de Senna, en Tramaine Keulen Mélange, (2019); de Senna, andere: Tramaine Pulsar, Supernatural, Berkeley. in recente Haar solotentoonstellingen omvatten Californië van onder de Universiteit BA-diploma’s aan en Kunst gelijktijdige twee Architectuur in en ‘s-Hertogenbosch Breda Academie in (NL); met 2004 studeerde ze af en in voor Schone Kunsten) 2013 ze In MFA een de Gent. Sint Joost behaalde aan in (Hoger het 2015 HISK laureaat In aan werd Instituut de Senna Antwerpen. en woont momenteel Californië uit in afkomstig is de Senna Tramaine hetvan werk de Senna. van brengen met het karakter raadselachtige overeenstemming in verlangens onze dezeniet-representatieve werken vroegen deze dat we tentoonstelling In zaken. meer onopgeloste, schuilen Onder en veranderlijke texturen, de zoete tinten en identiteitsvormen, de gangbare van ten voordele veel iets dubbelzinniger. van tot het op of de biografie ten relaties voorgrond iemands opzichte plaatsen van verzetsdaden tegen de worden hedendaagseals die eisen gesteld met betrekking symbolische

SITU IN –puntzaal rechts |gelijkvloers Antwerpen M HKA, werd verlengd→ de tentoonstelling tot 23.08.2020 18.01 —26.04.2020 –MASTERBLASTER DE SENNA #13: TRAMAINE getiteld MASTERBLASTER, Voor het solotentoonstelling M HKA, in haar waaruit presenteert tentoonstel monografische middelgrote -programma de geweld

werken en van de ‘hauntologie’ de Senna zijn — — — — — — Instagram stories naar aanleiding stories naar Instagram posts Facebook opening event Facebook Video-interview kunstenares de met te brengen tentoonstelling en opening inde beeld om werd ingezet fotograaf externe Fotografie: –uitlichting posts Instagram werken de van meer en opening de van van opgebouwd verschillende kunnen geschiedenissen, worden

gezien

8.2 #14: BASIM MAGDY – SLAPEND IN EEN ANDERE DIMENSIE 05.09.2020 — 10.01.2021 M HKA, Antwerpen | gelijkvloers rechts – puntzaal In samenwerking met MOUSSEM

Basim Magdy’s veelzijdige praktijk – die zowel video, schilderkunst, fotografie als tekst omvat – presenteert een hallucinant en satirisch universum, waarin noties van het verleden, het heden en de toekomst zich binnen één en hetzelfde gebied bewegen. Zijn voorstellingen van droomscenario’s verbeelden alternatieve realiteiten die veelal een reflectie zijn op dogma’s en autorita- risme. Met deze eerder bonte buitenwereldse taferelen weerspiegelt Magdy’s oeuvre gebeurtenissen en ontwikkelingen in onze eigen wereld, ongeacht of dit nu diplomatieke, burgerlijke, technologische of rituele aangelegenheden zijn. De beelden zijn noch utopisch, noch dystopisch en situeren zich op een of andere manier binnen een meer dubbelzinnig domein. Ze vertellen ons over het letterlijke onvermogen van de menselijke psyché om nieuwe wegen naar de toekomst te openen, waarbij steeds opnieuw dezelfde ideeën en fouten worden herhaald in een banale, maar gewelddadige cyclus van actie en mislukking.

Zijn solotentoonstelling in het M HKA, getiteld Slapend in een andere dimensie / Asleep in Another Dimension, beschouwde het menselijk gedrag, in het bijzonder dat van individuen, maar ook van samenlevingen, van binnenuit. De verzameling van werken omvatte Magdy’s recente film New Acid (2019) als centraal element, samen met twee wandteksten, een nieuwe glazen sculptuur van een gorilla en een selectie van nieuwe en recente schilderijen die een uitbreiding vormen op de ideeën van de film. Dieren die in New Acid voorkomen gaan een abstracte dialoog aan, stellen vragen, reflecteren over hun bestaan en het menselijk gedrag, maar ook over meer intrinsieke kwesties zoals menselijke constructies als racisme, nationalisme en traditie. Voor Magdy stonden deze sterke krachten centraal in de tentoonstelling, te midden van een groep figuren die gekenmerkt werden door broosheid en ontgoocheling.

Magdy’s recente solotentoonstellingen omvatten onder meer: M.A.G.N.E.T, MAAT Museum of Art, Architecture and Technology, Lissabon (2019); Pingpinpoolpong, or How I Learned to Laugh at Failure, South London Gallery (2018); The Stars Were Aligned for a Century of New Beginnings, Deutsche Bank “Artist of the Year 2016”, Deutsche Bank KunstHalle, Berlijn (G2016) en Arnolfini, Bristol (2017); en No Shooting Stars, Jeu de Paume, Parijs (G2016). Groepstentoonstellingen waar hij heeft in deelgenomen omvatten onder andere New Order, Art and Technology in the 21st Century, MoMA, New York (2019); WheredoIendandyoubegin – On Secularity, Göteborg Biennial, Göteborg (2017); Surround Audience, New Museum Triennial, New Museum, New York (2015); La Biennale de Montreal, Canada (2014); 13e Istanbul Biennial (2013); Sharjah Biennial 11, UAE (2013); en La Triennale, Palais de Tokyo, Parijs (2012). Hij was de winnaar van de Abraaj Art Prize in Dubai in 2014. In 2016 ontving Magdy de Deutsche Bank Artist of the Year award. Hij woont in Bazel, Zwitserland.

De tentoonstelling van Basim Magdy werd georganiseerd in het kader van de IN SITU/Moussem Collectie. Binnen de context van deze nieuwe innovatieve samenwerking werken M HKA en MOUSSEM samen aan de ontwikkeling van een solotentoonstelling met een uitgenodigde kunstenaar en ondersteunen hem of haar bij de productie en gezamenlijke aankoop van nieuwe kunstwerken. 115 M HKA Jaarverslag 2020 8 IN SITU — — — — NATIONAAL Le VifLe Werkt Kunst H ART Antwerpen van Gazet PERSAANDACHT — — — — — — — — Digitale nieuwsbrief: page Website event Website homepage COMMUNICATIE DIGITALE te brengen tentoonstelling en opening in de beeldom werd ingezet fotograaf externe Fotografie: –uitlichting posts Instagram werken de van opening en meer aanleiding de stories naar van Instagram posts Facebook opening event Facebook tentoonstelling aankondiging

9 9 6e verdieping 119 M HKA Jaarverslag 2020 9 6e VERDIEPING Vlaamschen

Performances: — 9.1 zonder eigen een en organisaties tentoonstellingsruimte. initiatieven van zijn jaar zesde stelt vier verdieping ter beschikking sinds M HKA — — — non-beleid het van worden te dreigen die slachtoffers de van kunstenaars/makers bijdragen voor wordt opengesteld wekelijks M HKA) in (NICC het waarbij Lodgers-ruimte Nick de is resultaat Het om. november-december-januari voor programmatie haar geplande NICC het gooit besparingen, aangekondigde de en t.o.v. beleidsplan het cultuurmakers en van kunstenaars verontwaardiging terechte de op en stelde: reactie Als kunst’ Dit gebeurde onderhet geen cultuurbeleid. de noemer ‘Zonder kunstenaars het van debat over aanleiding Het naar NICC veranderde zijn programma tentoonstellingen. vijf totaal in en organiseerde jaar anderhalf van periode gedurende de de het zesde bezette Nick verdieping van M HKA Lodgers ‘Nick Lodgers’.de naam onder en museum onder een cureerden van en het lezingen dak stellingen tentoon van eigen een programma leden NICC waarbij de van kunstenaars institutioneel om autonoom hetIs mogelijk voor een te kunstenaars opereren binnen Performances: deficit –Democratisch State Arts of the — Debat: — — — doen erop het te die gold gericht waren Diezelfde tij solidariteit acties voor alle plekeen aanbood. (tijdelijke)groeperingen, verwelkomde en organisaties of kleine verenigingen bij discussies/debatten/acties/performances Nick Lodgers door kunstenaars Less donderdagavond elke was door Luc Deleu. Daarna open een avond- waar

keren. Mark Patries |6 Antwerpen M HKA, 01.06.2019 —31.12.2020 NICC@M HKA LODGERS NICK Koen Christine 1080 du commerce, 23 Quai Dielman, –Jeanne Akerman Chantal 2020 9 januari 21.11.2019 —06.02.2020 KUNST GEEN #3 ZONDER KUNSTENAARS en M HKA 2019 tot tussen Dit leidde juni samenwerking een vanaf Stripper drawing De Decker –Penalty Gilles fighters freedom Zapatista –Three Bustos Adiana –The of Odeur Ravens Kathibi Sanam 2020 2 januari en kunstenaarsinitiatieven. kunstenaars met alle Het solidair NICC was het het was van werk aanbrengen is actie Less eerste symbolische De het beeldend een van museum. het werktenSamen verzet ze aan dak in ‘Zonder kunstenaars geen kunst’, een open tentoonstellingsformat tentoonstellingsformat open een kunst’, geen kunstenaars ‘Zonder

Bruxelles

Theys Swysen NICC. , aldus

kader? Wichers

Angel

Clinckx met Leeuw Oude Sokken –Vlaamse

kunstenaar des fieren –Staatbegrafenis

agun with –Dolly

Poetic –one Action face/voice –1946 Ekeren e verdieping - - 16 januari 2020 — Hanna-Lee Daled – hoe de dingen gaan — Wouter Van Loo – the loser — Harald Thys & Jos de Gruyter – Uit het leven van P.P. Rubens — Paul Joostens – Pietje Dood en vadrouille — Lezingen: Pascal Gielen en Marlies De Munck – wat als iemand rechtstaat? Een gesprek over kunst, protest en verticaliteit Ecole Mondiale – Fieldstation Time: over Paul Panda Farnana — Performance: CMMC – The Writing Performance

23 januari 2020 — Leen Voet – 774 tekeningen gebaseerd op het oeuvre van de schilder Felix De Boeck (1898-1995) — Anne Daems – Man, vrouw en hond in zetel — Michael Van den Abeele – Birth of a Nation — Boy & Erik Stappaerts – groene batterij — Peter Morrens – wachtkamer — Performances: Peter Fengler – Alles OK Carina Gosselé & Michael Laird – Thinking about it Frank Koolen – Waarom wij? Self Luminous Society – Crook Monsieur — Actie: croxhapox invites ASTRID

30 januari 2020 — Daniël Dewaele – STRENG VERBODEN TOEGANG — Fred Bervoets – de spiegel — Wout Vercammen – BLACK HOLE TARGET BELGIUM — Performances: Jolien De Roo – A sculpture’s lecture HUGO – live muziek door Zino Moons Justine Grillet – Broke Maria Blondeel – soNICC Sun – performance met het publiek Lieven Paelinck – ART’s Shine & Status

6 februari 2020 – 20u30-23u — Peter Morrens lacht met: AARS, Chantal Akerman, Constant Aline, Stripper Angel, ASTRID collectief, Selin Aydinol, Martha Balthazar, Fred Bervoets, Maria Blondeel, Adriana Bustos, Christine Clinckx, CMMC, Leo Copers, Anne Daems, Hanna-Lee Daled, Bart De Baere, Goele de Bruyn, Pieter De Clercq, Gilles Dedecker, Jos De Gruyter & Harald Thys, Edith Dekyndt, Luc Deleu, Daniël Dewaele, Ian De Weerdt, DOLLY BING BING, Ecole Mondiale, Dodi Espinosa, Peter Fengler, Pascal Gielen en Marlies De Munck, Milan Gillard, Carina Gosselé & Michael Laird, Justine Grillet, HISK studenten, Jenny Holzer, HUGO, Paul Joostens, Sanam Khatibi, Frank Koolen, John Körmeling, Willia Menzel, Ludo Mich, Mink & Luuk, Peter Morrens, Ria Pacquée, Lieven Paelinck, patrieswicherspoetication, Self Luminous Society, Boy & Erik Stappaerts, State of the Arts, Michael Van den Abeele, Wouter Van Loo, Wout Vercammen, Leen Voet, Z V E Z D O L I K I. Meta met Daniël Dewaele 121 M HKA Jaarverslag 2020 9 6e VERDIEPING — — — — — — — met relatie en onze de wereld. samenleving onze op blik Een scherpe sjamaan. soort een maakt, tussenpersoon een kunstenaar geëvoceerd de dat van werd animisme een tentoonstellingen deze twee In Kohei &Nicolas Leroy Yoshiyuki Shigeko Kubota Carpentier &Patrick laten plaatsvindt. ook toe maar dat er dialoog een op elkaar, alleen niet zich standpunten richten artistieke twee Deze en actie. “duel” ontstaat uitwisseling Uit dit samenbrengt. werk één iedere telkens van kunstenaar die confrontatie een en eenvoudige opstelling: geconfronteerd met strakke radicale, een direct worden tegenover gesteld. toeschouwer De elkaar naarspraktijken wordt kunste individuele twee waar voor beeldende ruimte een kunst is CCINQ 5-7, Het Antwerpen). (Ankerrui Bos in lezing een open 21 gaf februari Reader Annotated 2017’, tot gaf The werk Gander audiovisueel een Ryan dat aanleiding van euro. vijf kon publicatie op kopen USB-stick je voor de gehelewaar gedigitaliseerde verkoopautomaat een was de tentoonstelling in mee te nemen. Inbegrepen vrij ringbanden met hand-outs geprinte de ook A4 al hingen de tentoonstellingsruimte fels in handout-publicatie 281 van pagina’s. Bij de het presentatie op van boek leesta A4 gedrukte een vormgegeven was Hettijden. als tentoonstellingsproject verslag huidige vormt onze van en historisch een is uniek stuk elk waardoor hun teksten toe laag aan voegen extra een aantekeningen persoonlijke De en nog vele Obrist Hudson, anderen. Tony Ulrich Hans Chambers, Lucas, Alistair Sarah Kjartansson, Ragnar Eliasson, Antony Olafur Gormley, Digitale nieuwsbrief: page Website event Website homepage COMMUNICATIE DIGITALE Abramovi Marina o.a. lijst bevatte indrukwekkende De 281voor bijdragen hun gemoedsrust. werden verzameld en werden ontsloten. of gewoon essentieel blijkenteksten die te carrière zijn voor hun inspiratie, geannoteerde worden hun persoonlijk van wil project dat verzameling een omhonderden bij een te en aan persoonlijkheden dragen creatieve vrienden P. Jonathan Gander Ryan verzochttentoonstelling. met samen criticus Watts tentoonstelling-als-publicatie-als- een was READER’ ANNOTATED ‘THE te brengen tentoonstelling en opening in de beeldom werd ingezet fotograaf externe Fotografie: –uitlichting posts Instagram werken de van opening en meer aanleiding de stories naar van Instagram posts Facebook tentoonstelling aankondiging Kunstenaars op 29.10.2020 gesloten werd ten→ de gevolge tentoonstelling de coronamaatregelen van 25.09 —08.11.2020 CCINQ #5 NICC PRESENTEERT op aanwezig donderdag was op de opening 20 februari kunstenaar De Gestures –Relic not is for toonden turning we ‘TheDaarnaast artist 20.02 —22.03.2020 READER? ANNOTATED THE RYAN GANDER, #4 INVITES LODGERS NICK aan de

muur. : Ze waren

tijdens de tentoonstelling ć &Language, , Art door het publiek - -

10 10 INBOX 125 M HKA Jaarverslag 2020 10 INBOX kinderen te kneden tot generieke specimens van de perfect geconditioneerde, geconditioneerde, van perfect de specimens generieke tot kneden te kinderen om ontworpen Voor dwangbuis, school de een is Land gericht. is perfectie die op maatschappij, hedendaagse de houding tegenover hun door kritische universeel vrij tegelijkertijd maar zijn ervaringen, persoonlijke uit zeer voort uit 2012) komen (allemaal Memory My on Based School, Elementary My reconstruct to Attempt achter.maar geamuseerd verward we blijven en aan, verwondering en vervreemding van existentiële lens gevoe wakkeren werken resulterende daaruit De extreme. het nooit hij schuwt en luchtig en wanhopig grappig, en somber tegelijkertijd idylle… is en wanhoop Land nachtmerrie, en kinderspel expressie, en herinnering van tussen lijnen de vervagen succes. dan door mislukkingen onze door bepaald wordt meer die hoe misschien en identiteit onze met zijn we bezig hoezeer eraan hij ons herinnert en ‘al menselijk’-heid te eigen onze met ons kunstenaar de confronteert Zo hyperrealistische. het en surrealistische het ontmoet alledaagse Het van inspiratie. bron constante een zijn vinden te betekenis en evenwicht om strijd in zijn van mens de mislukkingen en ambities De overheersen. zouden oeuvre thema’s de voor volledige die zijn uitgangspunt het ze waren en situaties gênante of in voor belachelijke, altijd droevige video’s kunstenaar de Die stellen maken. te flair. tragikomische kenmerkende dezelfde met allemaal installaties, en sculpturen video’s, tekeningen, schilderijen, performances, Hij maakt vannaars Denemarken. kunste (1966, hedendaagse Aarhus) van toonaangevende een de is LAND, PETER n.a.v. Patt, Een keuze werken R. de uit collectie de 12 10.2 Terlinden Roger Remacle, Christophe Filliou, Robert Duchamp, Marcel Jacques François Dialogist-Kantor, Curlet, Charlier, Delvaux, Sébastien Castelyns, Buchy, JMA Marc Broodthaers, Marcel Frank Byars, James Lee Met Stefan werken Bohnenberger, Jean-Michel o.a. Alberola, van Mona Stayrs — verzwakken. te ervan originaliteit de zonder collectie de verrijkt veelheid de en aan coherentie, de afbreuk doen eclecticisme aantal Het noch het komen. recht kan zijngeheel volledigtothet binnen werk elk waarin definieert universum krachtig een dat die collectie en samenbrachten collectie belangrijke dat we een We beseffen overtuigingen. en reflecties eigen onze door gevoed altijd wordt kunst op visie Onze prioriteiten, noden en verlangens. eigen onze Tot volgens die we al dan delen, niet gedachten aanzetten. nadenken die tot bijeenbrengen en kiezen werken engageren, zich verstaat: volgende het verzamelen kunstwerken je onder als althans verzamelaars, authentieke zijn Patt R. het M HKA. in 10.1 het worden museum aan vaak gesteld. die de vragen van voor aantal een ruimte het M HKA Met INBOX creëert bevlogen en doeners. van denkers het universum in gunt blik en een ons intieme de vijfde verdieping voor en reserveert verrassende interventies Het M HKA HKA-collectie) en en (recente Girl van Boy, HKA-collectie) M de werken De aanwinsten het door zelf het verkend en onderbewustzijn het worden oeuvre In heel zijn video’s daarna schilder, als af kort in maar 1995 begon studeerde Land Peter |5 Antwerpen M HKA, 21.02 —22.03.2020 LAND PETER |5 Antwerpen M HKA, 17.01 —16.02.2020 SCHAREN DE GULDEN MET DE CHINEES

pop-uppresentaties.

INBOX e e verdieping verdieping en verrast, inspireert plaats een die is e Birthday Art’s van editie - - fatsoenlijke, toekomstige actieve burger. Door alle onregelmatigheden weg te nemen, zijn de hyperrealistische sculpturen een visuele vertaling van wat het gevolg daarvan zou zijn. Met een lege, uitdrukkingloze blik, rechte schouders en ontdaan van persoonlijkheid zijn deze prototypes van kinderen zowel bedrieglijk engelachtig als angstaanjagend. — Lauren Wiggers, 2020

Het werk van Peter Land was al aanwezig op talrijke tentoonstellingen in Europa, Noord-Amerika, Azië en Australia, inclusief solotentoonstellingen in Galleri Nicolai Wallner, Kopenhagen, Denemarken; New Museum, New York, NY; en Mori Art Museum, Tokyo, Japan. Land vertegenwoordigde Denemarken op de Biënnale van Venetië in 2005.

Op 5 maart organiseerde het NICC een gesprek met deze Deense kunstenaar op de trappen bij Nick Lodgers (6e verdieping). Kunstenaars Lieven Segers en Frank Koolen schotelden Land onderwerpen voor als ‘het falen in zijn werk’, ‘het omarmen van twijfel’, ‘de snelheid van zinken’, ‘de ongemakkelijkheid van dansen’, ‘de kleur groen’ en andere vraagstellingen die aan zijn artistieke praktijk gekoppeld kunnen worden.

Op 7 maart opende bij KETELEER GALLERY Die dumme Dänen, een solotentoonstelling door Peter Land, die bestaat uit een reeks volledig nieuwe werken. De tentoonstelling liep van 7 maart tot 5 mei 2020 in de Pourbusstraat 3-5, Antwerpen.

PERSAANDACHT — KNACK 26.02.2020: (Speci)mens; door Hans Boffel

10.3 REIN DUFAIT & DIETER ROTH Kunstenaarsboeken van Rein Dufait en Dieter Roth uit de Collection for Research on Artists’ Publications (CRAP) 25.09 — 05.11.2020 → de tentoonstelling werd ten gevolge van de coronamaatregelen op 29.10.2020 gesloten M HKA, Antwerpen | 5e verdieping

Met Dieter Roth en Rein Dufait treden twee beeldende kunstenaars uit verschillende generaties naar voor die het kunstenaarsboek een nieuw elan hebben gegeven. De tijdelijke ontmoeting van beiden in INBOX vond plaats naar aanleiding van de afsluiting van Dufaits publicatiereeks Van de bomen, de vormen en de kleuren en het opstarten van een nieuwe. Roth, een van de pioniers van het kunstenaarsboek, overleed toen Dufait acht jaar oud was, en ze hebben elkaar dus nooit ontmoet, maar er zijn verwantschappen. Beide kunstenaars gingen en gaan op een zeer onconventi- onele wijze om met het medium boek, waarvan ze de fysieke en conceptuele grenzen aftasten en daarbij het talige koppelen aan het tactiele. De Zwitsers-Duitse kunstenaar Dieter Roth (1930-1998) was dichter, graficus, beeldend kunstenaar, muzikant, vormgever en uitgever. Zijn artistieke veelzijdigheid vertaalde zich in een enorme productie, en een groot deel daarvan nam de vorm aan van boeken. Het kunstenaarsboek is dé plek waar Roth zijn diverse praktijken met elkaar in aanraking bracht. Zijn eerste boekexperimenten uit de jaren vijftig leunen nog aan bij constructivistische en concrete tradities (abstracte vormen, geometrische composities, insnijdingen in de pagina’s) maar ogen tegelijkertijd erg speels. Typografische onderdelen worden vrij ingezet tot abstracte composities (ideogrammen). In de jaren zestig en zeventig wordt zijn esthetiek letterlijk en figuurlijk vuiler. Kranten, tijdschriften en boeken worden versneden, gebundeld, gemanipuleerd of voorzien van etenswaren. Legendarisch zijn Roths hilarische ‘literatuurworsten’ die gevuld werden met vermalen en gekruide literaire bestsellers. Uit deze deconstructieve en transformerende omgang met boeken blijkt 127 M HKA Jaarverslag 2020 10 INBOX — — — — — — — — Digitale nieuwsbrief: page Website event Website homepage COMMUNICATIE DIGITALE te brengen tentoonstelling en opening in de beeldom werd ingezet fotograaf externe Fotografie: –uitlichting posts Instagram werken de van meer en opening de aanleiding stories naar van Instagram posts Facebook opening event Facebook tentoonstelling aankondiging Publications). on Artists’ Research (Collection for CRAP jaar vijf van de kaderde viering in tentoonstelling Deze 2020 Johan Pas, juli — bedenken. te (en oude aan het hommage dode) sommigen voor medium vandaag moeilijk is boek mooiere Een makn. taster een en kijker een tot die lezer de ervaringen interactieve –in intieme, Roth Dieter die voorganger van als zijn – net boeken zijn resulteren wijze deze Op ingrepen. of grafische plastische van andere of voorzien geperforeerd versneden, bekrast, betekend, geschilderd, geplooid, papier) gevouwen, wordt (niet materie De uitsluitend medium als dan zozeer materiaal. niet boek wel als van uitgaven. deze aan tactiliteit de dimensie extra een verlenen componenten talige De uitgangspunten. plastische en conceptuele de …) van Vlaglijn, beschrijving beknopte een en Laterlaten, (Messnede, Doortocht, titel sculpturale sprekende, een met gepaard boekobjecten handgemaakte deze gaan ontvangers groep beperkte naar een verstuurd basis maandelijkse Op proces. van sculpturale het zélf manifestaties boekjes twaalf de worden Hier boeg. andere (2019-2020), heel kleuren de een en over Van vormen de reeks, bomen, de tweede een met het Dufait gooit zijn, van karakter documenterend en archiverend grotendeels Waar Tesanada’s de uitkwamen. oplage beperkte in een 2018 en 2013 die tussen teld, Tesanada omslag, geti ribkartonnen bruine in een boekjes sobere van tien reeks een in Dat gebeurt documenteren. te hadden, karakter efemeer een die soms uitwassen, sculpturale deze voelt neiging de Dufait vroeg Reeds samengebracht. constellaties geometrische en organische merkwaardige tot handen onderzoekende zijn onder worden plastic en cement twijgen, Zand, in dialoog treden. elkaar met materialen en/of natuurlijke gevonden waarin projecten en processen sculpturale eigenzinnige aantreffen. kunnen Dufait die bij Rein we ook handelen en van manier kijken een processen, poëtische en van container plastische flexibele een als boek het voor fascinatie Roths Net als grondlegger Dieter Roth interpreteert en hanteert Rein Dufait het het Dufait Rein hanteert en interpreteert Roth Dieter grondlegger als Net met afstuderen zijn na (Oostende, Dufait kort Rein zich 1990) manifesteert

11 11 Extra Muros 131 M HKA Jaarverslag 2020 11 Extra Muros stelt?”. het centraal relaties museum er als gebeurt door geschreven Vree, De Jan tekst een Van Piet Backer: De Hecke “wat en Leen werd door M HKA ‘Over de toekomst In tieven. en de kunstenaarsinitiatieven’ met degevierd uitgave het over van boek de toekomst en de kunstenaarsinitia de orde. aan geopolitieke grote kwesties hierin 2015). Moskou van steltBiënnale (VDNKh, hij Met woord- en klankassociaties voor de Iam euromental de installatie Badalov maakte culturen. verschillende en beelden uit talen zijn hij mengt In poëzie performances. en live installaties objecten, Petersburg. St. schilderijen, van groundscene Badalov maakt de under1959).- in kunstenaar invloedrijk een hij was de tachtig jaren In (2015)I am euromental en dichter Babi Badalov (Azerbeidzjaan, kunstenaar van reageerde op Verwaaijen deHet solo M HKA Cécile met van de installatie werk toe de de te uit tentoonstelling. eigen voegen collectie aan Bij presentatie elke wordt om uitgenodigd hun hele een carrière. het M HKA werk Naast nieuw tonen zij sleutelwerken beeldbepalendevan kunstenaars. uit Kunstenaarsinitiatief 11.2 Garnica. residentie Maika in kunstenaar van performance Van en Piet Ruyters Marc Hecke) Michielsen, Ann Claus, en (Myriam E! Museum 5jaar met doorViering lezingen stuurgroepleden (en Garnica Mertens) residentie: in Maika Ans Kunstenaar Benhelima. Guy Mees en Charif Alÿs, Daems, Francis Anne Mukendi, met werkCollectiepresentatie Katambayi Jean Bratkovf, Sergei van Bijl. en Guillaume met werkenCollectiepresentatie Toon o.a. van Tersas, Job Nel Koelewijn Aerts, E! De te lateninteractie E! ontstaan. Museum van voor daarom ervaren. staat te brengen om mensen dichter en bij hedendaagse elkaar kunst van de kracht en gaat van uit uitlokken, kunnen kunstwerken die ervaringen intellectuele Het project op zich richt de te rijke wakkeren. emotionele aan kracht en door de verbeeldings en stimuleren bezoekers de medewerkers, vrijwilligers de residenten, van hun familie, en rond de beleving in het woonzorgcentrum Museum E! rond Dit projectsamenwerkingsverband hedendaagse wil kunst: duurzaam een ontwikkelden Immaculata en woonzorgcentrum Het M HKA 11.1 (EMST) Vree en De Jan (M HKA).Schizakis (M (EMST). Koskina HKA) Assistent-curatoren: en Katerina Stamatis Baere De door Bart gecureerd ‘Urgent is Conversations: –Antwerp’ Athens verdieping. de gelijkvloerse het van de vernieuwde na museum verbouwingen van en wordt de openingstentoonstellingen het van een 2017 M HKA van naar ‘UrgentEen deel komt van Conversations: het voorjaar –Antwerp’ in Athens — COMMUNICATIE DIGITALE Facebook posts posts Facebook Club Solo 2020; bestond in jaar dat vijf werd Kunstenaarsinitiatief Breda, 25.01 —08.03.2020 CLUB 26.09.2020 –december 2020Juli 2020 –juli Januari E!MUSEUM

Nederland SOLO

Club Solo (Breda, NL) presenteert solotentoonstellingen - -

12 12 Evenementen 135 M HKA Jaarverslag 2020 12 Evenementen — bij. muziek en drank verjaardagstaart, een performances, vanouds horen als daar En keer het feest de ter kunst. ere van twaalfde voor de het 2020 wereldwijd.Birthday-feesten M HKA In organiseerde de ‘kunst’.van Dit tot uit statement groeide Art’s diverse bar Parijse een in tot 1963 de in officiële die zijn uitriep geboortedag verjaardag Filliou Robert geboren toch volgens is, Fluxus-kunstenaar de de kunst waarop dag 17 januari, 12.1.1 12.1 Vaast Colson Heck. en Kati gevolgd doorI’ll show met signeersessie een het M HKA, in you mine’ Ook nog op zondag er om is 15:00 ‘Show van de boekpresentatie me & yours Wout en vele anderen Society Vercammen, Jenny Holzer, Luminous The Self Khatibi, Thys, Sanam &Harald Jos Gruyter De Clinkx, Christine Aydinol, Walter Körmeling, PieterLudo John de Clercq, Mich, Selin Vaes, Menzel, Willia de Weerdt, Ian de Bruyn, Goele Dekyndt, Luc Deleu, Edith met Copers, werk Leo kunst van geen kunstenaars Zonder Nick Lodgers TerlindenRoger Remacle, Christophe Dialogist-Kantor, Filliou, Curlet, Delvaux, Sébastien Robert Duchamp, Marcel Jacques Castelyns, François Charlier, Buchy, JMA Marc Frank Byars, James Lee Stefan Bohnenberger, Broodthaers, werk Marcel Jean-Michel Alberola, van: met R.Patt collectie gebaseerd scharen op de Brusselse ChineesDe gulden de met pinces d’or Chinois aux Le / de INBOX-ruimte LudiekeIn Fluxus-tentoonstelling Bravo Ebmer, &Alfredo Nick Lezy Steur, Bert wwhat*.Thijs Paijmans, & Devriendt Aiko Fakoor, Garnica, Maika Nazanin van interventies Artistieke door Nele opluistering Paelinck. Muzikale — — — — — — — — Chantal met Klara van Pompidou van uitzending Live –het kunstprogramma 17:00 —18:00 Programma 17.01.2020 BIRTHDAY –JUBILEUM ART’S STRUCTURELE Lutgens Ludwig door William Verjaardagskaart DJ set met DJ (Marlies NUOVCHKA &Jason Clerck De Dousselaere) 23:00 Metten door ontworpen Philip Verjaardagstaart 0 3 : 1 2 het 2019 jaar van 365 tekeningen 4, Lezy. Dagelijkse De Lezy release:Boek Bert 0 0 : 1 2 Coster De door Saskia #nopicturesforart State Arts of the 0 1 : 0 2 Baere De doorVerwelkoming Bart 0 0 : 0 2 &Charles Sarah OF van PUPPETS HANDS het van gevelpaneel THE IN Inhuldiging 0 3 : 9 1 50 oplage een in van en Klara, Vranken uitgegevenLeon door artlead en Heck Bruyckere, De Kati Berlinde van edities van Presentatie 0 3 : 8 1

exemplaren

Pattyn

EVENEMENTEN PERSAANDACHT DIGITALE COMMUNICATIE NATIONAAL — Website homepage — Gazet van Antwerpen — Website event page — Trends — Digitale nieuwsbrief: — De Standaard aankondiging tentoonstelling — Klara — Facebook event opening — Facebook posts — Instagram stories naar aanleiding van de opening — Instagram posts — Fotografie: externe fotograaf werd ingezet om het event in beeld te brengen

12.2 OCCASIONELE EVENEMENTEN

12.2.1 KUNSTENAARS IN QUARANTAINE (L’INTERNATIONALE ONLINE) 21.04 — 07.05.2020 M HKA, Antwerpen | website

De museumconfederatie L’Internationale nodigde de kunstenaars Babi Badalov, Osman Bozkurt, Simnikiwe Buhlungu, Ola Hassanain, Sanja Iveković, Siniša Labrović, Rogelio López Cuenca & Elo Vega, Kate Newby, Daniela Ortiz, Zeyno Pekünlü, Maja Smrekar, Isidoro Valcárcel Medina, Guy Woueté, Akram Zaatari en Paweł Żukowski uit om deel te nemen aan een gesprek vanuit hun huidige werken leefruimtes, omstandigheden en plaatsen. Hun beschouwingen boden nieuwe perspectieven op de publieke/ private ruimte, solidariteit en kritiek die intrinsiek verbonden zijn met de huidige tijd. In 1979, op de dag van het bezoek van president Tito aan Zagreb, voerde kunstenaar Sanja Iveković op haar balkon de 18 minuten durende performance Triangle (1979) op. Ze ging naar buiten en begon een boek te lezen, dronk een whisky en maakte gebaren alsof ze aan het masturberen was, totdat een veiligheidsagent verscheen en haar naar binnen stuurde. Hebben dergelijke huiselijke ruimtes nog steeds het potentieel om subversief te zijn en een publieke boodschap uit te dragen, zoals Ivekovic’s balkon dat deed in de late jaren 1970? In deze tijd van wereldwijde isolatie hebben de virtuele ruimte en ramen, balkons of gevels van onze huizen de rol en het belang van stadsplei- nen voor collectieve expressie overgenomen, terwijl ook de grenzen tussen de publieke en private sferen zijn vervaagd. Kunstenaars in quarantaine draagt op bescheiden wijze bij aan het gesprek over de gevolgen van de huidige pandemie, door de communicatiekanalen die de huidige perceptie en consumptie van informatie hebben beïnvloed te heroverwegen en door de potentie van de bestaande ruimtes te herdenken.

De bijdragen van kunstenaars werden vanaf 21 april online gedeeld via de social media kanalen van L’Internationale, @internationaleonline, en via de websites en social media kanalen van de leden van de confederatie. Gedurende twee maanden werden twee keer per week, elke dinsdag en donderdag, werken van kunstenaars gepubliceerd. Ze werden nadien gepubliceerd op het L’Internationale Online platform.

DIGITALE COMMUNICATIE — Website homepage — Digitale nieuwsbrief: aankondiging — Facebook posts — Instagram stories naar aanleiding van de actie — Instagram posts – uitlichting van de werken 137 M HKA Jaarverslag 2020 12 Evenementen — — — — — — Instagram stories naar aanleiding stories naar Instagram posts Facebook opening event Facebook Digitale nieuwsbrief: aankondiging page Website event Website homepage COMMUNICATIE DIGITALE 12.3.1 12.3 by Sepi).(DIVIN omgetoverd hetwerd van M HKA de tot Sepideh leeszaal van restaurant 3oktober Op Smaakmeesters. festival talenten op hetgastronomische culinair chefs je zaterdag proevenOp hun 3en zondag van 4oktober Antwerpse lieten 12.2.3 activiteit de van je hielp met jeStefan Paridaen brein. plezier in weg een te vinden en mentalist PLANTARCTICA Je LABO kon in erop los experimenteren Romeijn Perdues, en Roy Frateur. Âmes AernoutsLes &Gregory Aafke Tentatief, Martha plezier door Krak, gegarandeerd Compagnie muzikaal en Theatraal bod. aan en kwamen controlefreak een winkelketens failliete voor ieder wat wil(d)s: Eurosong, Bobbejaan fietsenmaker, een Schoepen, acht We liefst telde activiteiten. tier. Het uitgebreid maar hadden programma - voor Je vol kon dag een het terecht familiever M HKA DAKkan. in van editie voor deze sloegen elkaar de handen in Antwerpen district en Cultuur M HKA 12.2.2 RAVEN HONDEN, WITTE WITTE — DWAALTOCHT — 3 ATELIERS EVENEMENTEN |leeszaal Antwerpen M HKA, 03.10.2020 FESTIVAL –CULINAIR SMAAKMEESTERS |dakterras Antwerpen M HKA, 20.09.2020 DAK OP VAN HET M HKA HET –FAMILIEFESTIVAL DAKKAN 24.08 en 28.08.2020 DE EN ZEE DE VROUW OUDE 18.08 en 20.08.2020 GEKOO 17.08 &21.08.2020 ZOMERATELIERS 27.02 en 28.02.2020 KROKUSATELIERS fotograferen, toneelspelen en zo veel meer.filmen, mee op pad telkens om gaan te schilderen, gidsen Onze geen grenzen. ontdekken vorm te geven. Tijdens en zelf deze ateliers kent creativiteit te komen om samen hun eigen opschoolvakantie kijk kunst kinderen avontuur en plezier. plaats een voor is kunst, Elke Het M HKA e 6 t.e.m. kleuterklas

ATELIER

BEMIDDELING

e leerjaar — NAJAARSATELIERS WERELDBAAS 03.11 & 04.11.2020 MONOTONO 05.11 & 06.11.2020

DIGITALE COMMUNICATIE — Website homepage — Website event page — Digitale nieuwsbrief: aankondiging — Facebook event en promotie — Facebook posts — Instagram stories — Fotografie: externe fotograaf werd ingezet om de ateliers in beeld te brengen

— ZONDAG VOOR JONG EN OUD Een gids nam gezinnen mee op pad in De Collectie van het museum. Een filosofisch spel en toevallige vragen verzekerden dialoog tussen jong en oud. Nadien waren er in Het Salon creatieve opdrachten voor wie speels en actief wilde nadenken en experimenteren met kunst en het museum.

12.3.2 CONVERSATIES

Op donderdagavond en zaterdagnamiddag kon je plaatsnemen bij één kunstwerk uit de vaste collectie van het M HKA. Samen met een gids en zijn/haar expertise ging je een conversatie aan met het werk. Dit kon op verschillende manieren: een goed gesprek, een beeldende interpretatie, vrije associaties, …

12.3.3 YOGA @ M HKA

Omdat er plaats moet zijn voor allerlei vormen van zingeving en ontspanning in het museum, organiseerde het M HKA yogasessies in het museum, onder begeleiding van Veerle De Schutter.

— 16.01.2020 — 30.01.2020 — 13.02.2020 — 27.02.2020 — 19.10.2020 > i.k.v. Studay — 26.10.2020 > i.k.v. Studay

12.3.4 EARLY ARTS 14.10.2020

Een salon rond cultuureducatie voor baby’s i.s.m. Publiq 139 M HKA Jaarverslag 2020 12 Evenementen de werd gesloten coronamaatregelen het op 13 huis voor maart het publiek. op woensdag- Ten groepen en voor zaterdagnamiddag. dit kleine gevolge van monument voor de Seefhoek. en totaalkunstwerk een naar evolueerde authentieke van kunstenaarswoning het gestaag waardoor huis details, Panamarenko’s leefwereld de tot kleinste in Het het restaureerde museum en reconstrueerde pand het M HKA. aan 2007 in geweten. minder is woonhuis zijn atelier in annex kwam stand bekend. Dat het internationaal merendeel tot is afgelegd, zijnheeft van oeuvre onderzeeërs, meikevers, wandelende en heus. een kippen zeppelins, met helikopters pedalen, vliegende rugzakken, zwevendelangs constructies, voor jong en oud, ontdekkingsreis te missen niet een is Het Panamarenkohuis 12.3.6 kunstwerken (en ze durfden), met hun ouders, maken andere kunstkinderen als kennis vanachter kon je scherm je het van M HKA; de collectie in reis Een digitale 12.3.5 en 2020Ook in het kon Panamarenkohuis boeken in je rondleiding een het de met hij uit Na pand stad inboedel schonk volledige zijn vertrek de tot 60 jaren vandaag vanaf dat Panamarenko parcours Het artistieke PANAMARENKOHUIS HOME-MUSEUM 15.11.2020 VOORKUNSTENDAG KINDEREN

kunstopdrachten.

13 13 Publicaties 143 M HKA Jaarverslag 2020 13 Publicaties 13.1.1 13.1 2020. 10 mei met hope for base a find to quest |Adesperate *Dooltocht – Dietvorst Els de tentoonstelling van gelegenheid ter verscheen publicatie Deze onderzoeken. te contexten hedendaagse verschillende in monocultuur door paradox verkent deze publicatie De denken. op monocultureel is gebaseerd genoeg paradoxaal multiculturalisme dat de tentoonstelling, van Nav curator Haq, en Gielen Pascal betogen Monoculture’ Addressing and Understanding of Ambiguity: Aesthetics ‘The In verhaal’. recent |Een ‘MONOCULTURE tentoonstelling bij onze aansluit naadloos thematisch die uit publicatie deze onlangs bracht Amsterdam Valiz Publisher: Nav en Haq Gielen Pascal Editors: — EPUB. als en Nederlands het in als Engels het in verkrijgbaar zowel is publicatie Deze woordenlijst. uitgekozen zorgvuldig een van de hand aan diepte in de thema’s kunstwerken en analyseert Het tot 25.04.2021. 25.09.2020 van M HKA het in verhaal recent –Een MONOCULTURE de tentoonstelling van uit deel maakt tentoonstellingscatalogus Deze 13.1.2 — — — — — — — — — — — — Engels Teksten door Nav Haq, door Teksten Gielen, Pascal door Teksten Theys, Hans Christine Greiner, Haiven, Max Nav Haq, Paolo door Teksten S.H. Favero, Gielen, Pascal ISBN 978-9-49209-576-3 ISBN 21 ×13,5 cm; pp.; 238 illustraties zwart-wit Tirdad Zolghadr Staal,Public Jonas You, Mi Movement, Issa, Piskur, Bojana Iman Houben, Hedwig 978-9-07282-868-2 ISBN D/2020/4828/4 EN: 978-9-07282-869-9 ISBN D/2020/4828/5NL: kleur illustraties zwart-wit en 19,5 ×125 cm; 270 pp.; Asa Sonjasdottar. PhilippeEssays door Pirotte en Ekaterina Vorontsova. en Piet Hecke Van 978-9-07282-867-5 ISBN Engelstalig, Nederlandstalige met bijlage kleurillustraties 20 ×14,5 pp.; 144 cm, en zwart-wit Els Dietvorst. en Monteiro Rodrigo Smyth, Cherry 2020 tot en 7februari van M HKA het in Els PUBLICATIES FLANKERENDE Monoculture Addressing Understanding Ambiguity: The of Aesthetics A recent history Een recent – verhaal – MONOCULTURE

Dietvorst

and

HDK-Valand (Warschau)MSN (Eindhoven), Van Abbemuseum &Ankara), (Antwerpen), (Istanbul SALT (Barcelona), MACBA (Madrid), M HKA MG partnerinstellingen: haar en L’Internationale communicatie debat voor en onderzoeksplatform pelijk gemeenschap een is Online L’Internationale 13.2 — 2021. 10 januari 2020 tot met en september 24 van M HKA Oscar een en animatie Tekeningen, – Goethem van Nicole de tentoonstelling van gelegenheid ter verscheen publicatie Deze 13.1.3 — — — — Ayesha López, A. Miguel Haiven, Max Arsanios, de Vaca, Marwa Cabeza MM Fran Salgado, María Athanasiou, Athena Mu Santiago Emilio Auteurs: Oprea Corina Nav Pablo Haq, Martínez, Uitgevers: definiëren. te opnieuw het en brengen te kaart in schap land huidige om ons verhalen mogelijke andere naar kijkt die e-pubs van serie een in publicatie de eerste Utopia is and Austerity — — —

Teksten door Paul Wit, Vos, de De door Teksten Lukas Digitale nieuwsbrief: aankondiging nieuwsbrief: Digitale Instagram: delen L’Internationale story Instagram: posts Facebook Website homepage COMMUNICATIE DIGITALE ISBN 978-9-07282-870-5 ISBN Nederlands, Engels 21 ×15 cm; 160 pp.; kleurillustraties HolthofCiska Marc en Hoet

+ (Ljubljana), Sofía MSUM Reina Museo

Hameed ONLINE DOOR L’INTERNATIONALE Utopia and Austerity E-PUBS Nicole Goethem van

(Göteborg).

van (Dublin), / NCAD

GEPUBLICEERD

museumconfederatie i ño, het , in

13.3 TIJDSCHRIFTEN Autumn/Winter 2020 (#50)

Contextuele essays: 13.3.1 Afterall — Why Is It So Difficult to Love the World? (Ute Meta Bauer & Ana Salazar) Sinds 2007 is het M HKA mede-uitgever — Dark Matter, or the Infinite Reservoir of van het viermaandelijkse internationale Black Swans (Nav Haq) kunsttijdschrift Afterall. ‘A Journal of Art, — Repurpose and Remake (Adeena Mey) Context and Enquiry’ luidt de handzame — The White Building: Building a omschrijving, en het daarin weerklinkende Community, a City and Art (Vuth Lyno) enthousiasme voor onderzoek en bevraging — Sleep of Reason: An Atlas of the sluit naadloos aan bij de kritische kunstvisie Philosophical Imaginary (Dehlia Hannah, die het M HKA sinds lange tijd aankleeft. Ala Roushan, Nadim Samman & De ruggengraat van elk Afterall-nummer Charles Stankievech) zijn telkens de monografische essays – twee teksten gewijd aan het werk van vier kun- Kunstenaars: stenaars per nummer. Maar elke uitgave van — Wait for it (Fred Moten) Afterall bevat ook twee lijvige essays en een — Feed the Fires, Tend the Stock, drietal specifiek kunsten cultuurhistorische 1973/1981/1994/2021 (Laura Grace Ford) beschouwingen die het nodige tegenwicht — Unreality by Design (Elvia Wilk) bieden voor die monografische focus – de — Waste Not: Ndary Lô, Récupération, and individuele artistieke praktijk als het centrale the Lives of Things (Dana Liljegren) principe van het hedendaagse kunstland- schap. In deze essays, die een breed gamma aan onderwerpen bestrijken, schept Afterall ruimte voor een reflexieve benadering van de 13.3.2 E-flux hedendaagse beeldcultuur in het algemeen. e-flux is een van de bekendste digitale Spring/Summer 2020 (#49) informatiekanalen binnen de hedendaagse kunst. Opgericht in New York in 1999 bereikt Contextuele essays: het netwerk met zijn e-mail nieuwsbrieven, — Reconstructing Saudi: A Look into the website en projecten zowat dagelijks zo’n Short Window of Artist-Led Spaces and 50.000 mensen. Sinds eind 2008 geeft Organisations in a Country on the Verge e-flux bovendien het e-flux journal uit, of Change (Melissa Gronlund) een maandelijkse publicatie met essays en — Artistic Economies: Shelter, Food and andere bijdrages van ‘de meest geëngageerde Clothing (Danielle Child) kunstenaars, schrijvers en denkers van dit — In Memoriam: Peter Wollen moment’, zoals e-flux het zelf beschrijft. (D.N. Rodowick) Sinds de zomer van 2010 kan elk nummer ook gedownload worden. Kunstenaars: — Amar Kanwar (Ute Meta Bauer and e-flux werkte immers al van in het begin aan Anca Rujoiu, Usha Ramanathan) een print-op-vraag-systeem, waarbij verschil- — Sonia Boyce (Nizan Shaked, lende musea en andere kunstinstellingen, Cayo Honorato) al dan niet tegen een kleine vergoeding, een — siren eun young jung (Hyunjin Kim, exemplaar van de publicatie zouden kunnen Ashley Chang) voorzien – en dat systeem is sinds 2010 in wer- — Cooking Sections (May Rosenthal Sloan) king. Het M HKA is een van de instellingen waar je op vraag een print van de nummers Events, Werken, Tentoonstellingen: van e-flux journal kunt krijgen. — When Walls Become Rivers: Carolina Caycedo’s Serpent River Book In 2020 verschenen de nummers vanaf 105, (Lisa Blackmore) 106, 107, 108, 109, 110, 111, 112, 113, 114 — The Occupied Forest (Macarena Gómez-Barris) — Darcy Lange’s Mãori Land Project (1977-80) (Mercedes Vicente)

14 14 M HKA ArtTube 147 M HKA Jaarverslag 2020 14 M HKA ArtTube YouTube ArtTube. /M HKA bekijken op je nog online steeds –kan videoproducties gezamenlijke aantal eigendom en een die –los van ARTtube zijn het van van M HKA de kanalen voor de afgelopen video’s realiseerde jaren in 44 De en design. het die M HKA kunst over het videoplatform toegevoegd collectieve aan tentoonstellingen, te stoppen. ermee werd Er geen 2018 content ARTtube In besliste meer

15 15 De Cinema 151 M HKA Jaarverslag 2020 15 De Cinema context. sche themati zonder geregeld ook en partners met samenwerking in verband, thematisch occasioneel een in plaats filmvertoningen vonden ook er Daarnaast Reeksen… Familie, Reruns, Matinees, Filmhistories, behouden: grotendeels bleven jaren de voorbije van categorieën grote De voorgesteld. werden publiek het aan ze waarin of categorie thema per gerangschikt We de titels, overlopen aangeboden. werden online die de films van overzicht een met We besluiten lingen. we de schoolvoorstel bekijken vervolgens vertoond, konden worden de zaal in die de films van overzicht een we eerst geven presenteren, te mogelijk overzichtelijk zo werkingsjaar ingewikkelde dit Om 6. 5. 4. 3. 2. 1. 6periodes: in 2020 opdelen We kunnen programma. online beperkt een in voorzien sluiting van periodes de in werd behouden, blijven te publiek het met contact het Om gesloten. 7 maanden ongeveer Cinema De was totaal het In kon de zalen) van de capaciteit van beperking (met aanzienlijke een regime sanitair streng onder een enkel momenten de zaal andere op dat en publiek het voor gesloten werd tijd langere voor keer drie Cinema De dat mee zich met brachten coronapandemie de van kader het in maatregelen De tijden. –moeilijke de wereld van de rest met 2020 –samen in beleefde Cinema De programma online gesloten, filmzalen 2021: voorjaar tot minstens 29 oktober van bezoekers) aantal beperkt en vertoningen vertoningen tot 28 oktober: 17 september vanaf programma online gesloten, filmzalen tot 16 september: 28 juli van bezoekers) aantal beperkt en vertoningen aantal (beperkt restricties met vertoningen tot juli: 27 9juli van programma online 4mei vanaf gesloten, filmzalen tot 8juli: 13 maart van vertoningen 2020: reguliere maart tot 12 1januari van

functioneren. met restricties (beperkt aantal - - → Tati Jacques Playtime; → Cash? Cash!; Collet &Drouot → Morning; YasujiroGood Ozu FedericoAmarcord; Fellini # FILMHISTORIES 15.1 → américain filet /Le sandwichman een van /Dood bom /De Sutra Camera / Dirk van Vandersteen dood en geboorte De → Blossoms;Broken D.W. Griffith → Persona; Bergman Ingmar Tarkovsky Andrei (Solaris); Solyaris L’Argent; Robert Bresson → 8 1/2; Federico Fellini in Paris; American MinnelliAn Vincente → d’Arc; Jeanne Bresson de Procès Robert → Kid;The Charlie Chaplin Fink;Barton Coen Joel Ethan Coen, SpikeAdaptation; Jonze → → Seas; F.W. South Tabu: of the Astory Murnau /S.O.S. ogen twee Twee keer Fonske / –Fugitive Hert De Cinema: Robbe → Bresson Balthasar; Robert Hasard Au met lezing door Wouter Hessels, lezing Wouter met door i.h.k.v. Porno, Pulp expo Literatuur en Hessels, lezing Wouter Met door met lezing door Gertjan Willems, lezing Gertjan met door Hessels, lezing Wouter met door i.s.m. KASKA-DKO Hessels, lezing Wouter met door in Erfgoedbibliotheek i.s.m. KASKA-DKO Hessels, lezing Wouter Met door overlijden zijn na Bresson, 20 jaar aan Hommage i.s.m. KASKA-DKO met livemet pianobegeleiding Hilde door Nash i.s.m. KASKA-DKO Hessels, lezing Wouter met door Menno Buggenhout livemet muzikale begeleiding door i.s.m. UAntwerpen i.s.m. Cinea Classics en Restored i.s.m. KASKA-DKO i.s.m. KASKA-DKO PER RUBRIEK ZAALVERTONINGEN KLASSIEKE Maart Februari Januari Oktober

# MATINEE Maart

Januari Woman; Yann Arthus-Bertrand, Anastasia Mikova → i.h.k.v. Internationale Vrouwendag, Some Like it Hot; Billy Wilder i.s.m. Cinemien The Magnificent Ambersons; Orson Welles Aphasia; Jelena Jureša The Wild Bunch; Sam Peckinpah → i.h.k.v. 24th Ji.hlava International An American in Paris; Vincente Minnelli Documentary Film Festival El botón de nácar; Patricio Guzmán Februari Nostalgia de la luz; Patricio Guzmán Ik schilder met schilders; Jacques Servaes All That Heaven Allows; Douglas Sirk Casablanca; Michael Curtiz September The Birds; Alfred Hitchcock Umberto D.; Vittorio De Sica Hale County This Morning, This Evening; Ramell Ross Maart → i.h.k.v. Point of U

The Treasure of the Sierra Madre; John Huston Gentlemen Prefer Blondes; Howard Hawks # FAMILIE Umberto D.; Vittorio De Sica Januari Oktober Shaun het Schaap: De Film; Mark Burton, His Girl Friday; Howard Hawks Richard Starzak Film by Samuel Beckett + Dog Star Man Minuscule; Hélène Giraud, Thomas Szabo (Parts I & IV) Mary Poppins; Robert Stevenson → i.s.m. Toneelhuis @ De Cinema Februari

# RELEASE Winnie de Poeh; Stephen J. Anderson, Don Hall Dumbo; Ben Sharpsteen (e.a.) Januari Het varken, de vos en de molen; Erick Oh Free Willy; Simon Wincer Echo; Rúnar Rúnarsson The Good Dinosaur; Peter Sohn Piranhas; Claudio Giovannesi Missing Link; Chris Butler Adoration; Fabrice du Welz (Belgica) Chicken Run; Peter Lord & Nick Park Instinct; Halina Reijn The Good Dinosaur; Peter Sohn → allemaal i.h.k.v. Mens & Dier – De Studio Februari Maart Adoration; Fabrice du Welz (Belgica) Solan & Ludwig: Reis naar de maan; Rasmus A. Silvertsen Maart De beroemde bereninvasie van Sicilië; Lorenzo Mattotti Sibel; Guillaume Giovanetti, Çagla Zencirci Het varken, de vos en de molen; Erick Oh Systemsprenger (System Crasher); Nora Fingscheidt September Oktober Pachamama; Juan Antin Ad Astra; James Gray Jojo Rabbit; Taika Waititi Oktober

Vogelhuis Verhaaltjes; Célia Rivière # DOCU

Januari # BELGICA Where’s My Roy Cohn?; Matt Tyrnauer → i.h.k.v. voorstelling Angels in America van Januari Toneelhuis en Olympique Dramatique Three Identical Strangers; Tim Wardle Calvaire; Fabrice Du Welz Ik schilder met schilders; Jacques Servaes Alleluia; Fabrice Du Welz Adoration; Fabrice Du Welz → Ardense trilogie n.a.v. Fabrice du Welz’ Februari nieuwste film Adoration Blackfish; Gabriela Cowperthwaite → Mens & dier – De Studio Maart The Last Male on Earth; Floor van der Meulen → Mens & dier – De Studio King of the Belgians; Peter Brosens, Kedi; Ceyda Torun Jessica Woodworth → Mens & dier – De Studio → ingeleid door Gertjan Willems (UAntwerpen) Ik schilder met schilders; Jacques Servaes 153 M HKA Jaarverslag 2020 15 De Cinema OF 2019 BEST / PUBLIEK VAN HET KEUZE → Silent Last The Movie; Hiller Susan PDGN; Nicoline Harskamp van Sille Storihle & Manna Jumana Regime; Goodness The 25.10.2020 MONOCULTURE ‘La Bataille Waterloo’ de (1975). Baudelaire’ (1970), Cologne’ ‘Eau de (1974) of ‘La pipe satire’ (1969), ‘A Film by Charles Broodthaers: Marcel films van van Screening 09.01.2020 RETROSPECTIEVE BROODTHAERS MARCEL SAMENWERKINGEN / REEKSEN # SPECIFIEKE Modest Heroes: Ponoc Short Films Short Theatre, Ponoc Heroes: Modest Isle of Dogs; Anderson Wes Ôtomo Katsuhiro Akira; Morning; YasujiroGood Ozu Low; AkiraHigh Kurosawa and Shin Gojira; Shinji Anno, Hideaki Higuchi Dai Nihonjin (Big Japan); Man Hitoshi Matsumoto i.k.v. in MAS het Cool Japan expo de JAPAN COOL Joker)van Taxi Driver; (ter vervanging Martin Scorsese Aster Ari Midsommar; Portrait la fille de jeune en feu;Céline Sciamma aTime in Upon Hollywood;Once Tarantino Quentin Isle of Dogs; Anderson Wes → Akihiko Yamashita Volume 1; Yonebayashi, Hiromasa Yoshiyuki Momose, in tentoonstelling de plek innemen die prominente een kunstenaars drie in filmswerk M HKA, van uit het het i.h.k.v. tentoonstelling de ‘Monoculture’ Brussel) i.h.k.v. (festival Anima animatiefilm de van Januari Maart Februari Januari

Minuscule 2: Tropische Het Avontuur; Minuscule; Szabo Giraud, Hélène Thomas DIER EN MENS → Love Witch; BillerThe Anna → Cleo; Eva Cools → Coppola Antoinette;Marie Sofia → Chicas; de Marilina Banda Una Giménez ON FILM GIRLS → Mikk en Mägi Lehemaa Oskar Old Cartoon; Man (De ongelofelijkereis); Dunham Duwayne Incredible The Bound: Journey Homeward Sohn Dinosaur; Peter Good The Jensen Chicken; Thomas and Anders Men Kedi; Torun Ceyda &NickChicken Lord Run; Park Peter KingBlack Jonathan Sheep; Kubat Arym Aktan Centaur; Meulen der Male Floor van Earth; Last on The Yorgos Lobster; Lanthimos The Butler Chris Link; Missing Clermont-Tonnerre de Laure Mustang; The Isle of Dogs; Anderson Wes Sohn Dinosaur; Peter Good The Cowperthwaite Gabriela Blackfish; CarrollLucky; John Lynch Birds;The Alfred Hitchcock Killer –The Orca Whale; Michael Anderson Willy;Free Simon Wincer Rohrwacher Alice Meraviglie; Le Filmmagie i.s.m. → Lucy; Kelly and Wendy Reichardt molen; de vos varken, en de Het Erick Oh (e.a.) Sharpsteen Ben Dumbo; Fantastic Mr. Fox; Anderson Wes L’Ours; Annaud Jean-Jacques Szabo Giraud,Hélène Thomas → in Flames;Born Lizzie Borden met inleidingmet Chiara Candaele door inleidingmet Eva regisseur Cools door inleidingmet der Vreken Van Sofie door ism CINEMATEK nabespreking met Brussel) i.s.m. (festival Anima animatiefilm de van CINEMATEK (i.h.k.v. Rebel Films) met (Club UK) in Femmes, samenwerking des inleidingmet Mayer So door (i.h.k.v. Rebel Films) Januari Oktober Maart Februari Januari Februari

TODD HAYNES RETROSPECTIVE PLEASE RELEASE ME

Januari Januari

Velvet Goldmine Chained for Life; Aaron Schimberg Wonderstruck Carol Februari

Februari Fin de Siglo (End of the Century); Lucio Castro

Far From Heaven Poison ANIMATIE

September TRASH TUESDAY Pachamama; Juan Antin Januari

Abbott and Costello Meet the Mummy; BUITEN CATEGORIE Charles Lamont Januari Februari The Royal Tenenbaums; Wes Anderson Black Sheep; Jonathan King Shoplifters; Hirokazu Kore-eda → Mens & Dier – De Studio Köhï jikö (Café Lumière); Hou Hsiao-Hsien Dirty Dancing Dirty Movies Kollektivet; Thomas Vinterberg EXPERIMENTEEL Darbareye Elly (About Elly); Asghar Farhadi Festen; Thomas Vinterberg Januari Hannah and her Sisters; Woody Allen Rolande met de bles; Roland Verhavert Die Tortur; Dieter Reifarth → i.h.k.v. expo Porno, Pulp en Literatuur in → I.s.m. Goethe Institut de Erfgoedbibliotheek Princess; Herman Wuyts Maart → i.h.k.v. expo Porno, Pulp en Literatuur in de Erfgoedbibliotheek La Chambre (i.h.k.v. Visite op Visite, een programma van experimentele kortfilms i.s.m. Februari De Imagerie) & News from Home; Chantal Akerman Mandy; Panos Cosmatos Mullholland Drive; David Lynch HEEL BIZAR Les Misérables; Ladj Ly 20th Century Women; Mike Mills The Rabbit and the Teasel; Els Dietvorst Februari → met nabespreking Oscar Nominated Live Action Shorts; The Lobster; Yorgos Lanthimos diverse regisseurs The Best of Dorien B.; Anke Blondé Maart Zelig; Woody Allen American Graffiti; George Lucas Holy Motors; Leos Carax Retracing Steps; Nils Verkaeren, Joseph Pugliesi The Big Lebowski; Joel Coen Dheepan; Jacques Audiard Die Blechtrommel; Volker Schlöndorff Wild Style; Charlie Ahearn 12 Monkeys; Terry Gilliam Harry Potter and the Philosopher’s Stone; Adaptation; Spike Jonze Chris Columbus (Mens & Dier – De Studio) Under the Skin; Jonathan Glazer Zero Impunity; Nicolas Blies, Stéphane Hueber-Blies, Denis Lambert Pop Aye; Kirsten Tan (Mens & Dier – De Studio) BLACK HISTORY MONTH Maart Maart Widow of Silence; Praveen Morchhale Da Yie; Anthony Nti → met nabespreking door Gie Goris en Mahdieh → nabespreking met Anthony Nti en crew; Fahimi, i.s.m. MO* en MOOOV i.s.m. Recognition en i.h.k.v. Black History Sólo; Artemio Benki Month (avant-première van de film, in 2021 → i.h.k.v. 24th Ji.hlava International opgenomen in de shortlist voor de Oscars) Documentary Film Festival Way of a Gaucho; Jacques Tourneur → i.h.k.v. Classics Restored Festival Golden Eighties; Chantal Akerman → i.h.k.v.Classics Restored Festival & Internationale Vrouwendag Days of Heaven; Terrence Malick 155 M HKA Jaarverslag 2020 15 De Cinema

The invisibleThe Life of Euridice Gusmão; Blaze; Hawke Ethan → Tatcher; of the Els Dietvorst Dance The Waters; ToddDark Haynes Early Nick Man; Park Odyssée; JulienChoums Bisaro Scanlon Dan Onward; Rothman Persichetti, &Rodney Ramsey Peter Spider Verse; Into the Spiderman: Bob &Slim;Queen Waithe Lena &Melina Matsoukas → Katrien Vermeire Eva en Boer, Claus, de Akerman, Mertens Ans Manon Visite Visite: op Chantal van werk Langweile; met → Point of U; Studio, De &Hakuna Cinema De Dust; Hänsel Marion Hänsel Marion Blue Sea; Deep the Devil and the Between Zabriskie Point; Michelangelo Antonioni Lisa Billuart Monet clitoris; est nom Mon Leblond & Dapné → Berlinale) de later op geselecteerd in Cinema, (première De CN Munto &Maravilha Groof witte Matthias masker; De het /Onder Paul masker; Haesaerts zwarte het Onder Third Reed Carol Man; The Cléo Varda 5à7; de Agnès Basis of Sex; the On Mimi Leder JulianoBacarau; Dornelles Mendonça Kleber en Ugly; the and Bad Leone Sergio the Good, The Chayé Rémi Noorden; het Reis naar Pieuvres;Naissance des Céline Sciamma Hogg Souvenir;The Joanna You; Riley Bother to Boots Sorry Right Thing; the Do Spike Lee Aïnouz Karim for hope” in M HKA for het hope” base a find to quest |Adesperate “*Dooltocht n.a.v. Dietvorsts overzichtstentoonstelling in aanwezigheid van de makers de van in aanwezigheid festival beeldcultuur editieEerste nieuw urban van i.h.k.v. Cinema &De 100x Congo (enkel op do/vr/za)Juli Oktober September

Rear Window; AlfredRear Hitchcock Eric Toledano,Samba; Olivier Nakache Friedrich Wilhelm Murnau Nosferatu, Grauens; des eine Symphonie ailes; des Donne-moi Nicolas Vanier billes; de sac Un Christian Duguay Goldblat Berni Wallay; billes; de sac Un Christian Duguay petit du Nicolas; vacances TirardLes Laurent Les héritiers; Marie-Castille Mention-Schaar esprits; grands Les Olivier Ayache-Vidal vie; ta de Bezançon reste du Rémi jour premier Le Indigènes; Rachid Bouchareb Migom Frederike Binti; revoirAu là-haut; Albert Dupontel Tschick; Fatih Akin Rafle;La Roselyne Bosch Berghe den van Rosie Dorothée &Moussa; Migom Frederike Binti; 15.2 VOOR ZAALVERTONINGEN / AANBOD EDUCATIEF Oktober Maart Februari Januari

SCHOLEN

15.3 ONLINE FILMAANBOD Van 28 juli tot en met 16 september (BIJ SLUITING VAN The Dance of the Thatcher DE FILMZALEN) + I Watched the White Dogs of the Dawn; Els Dietvorst Van 4 mei tot 8 juli: → n.a.v. Dietvorsts overzichtstentoonstelling wekelijks online film met “*Dooltocht | A desperate quest to find inleiding door de makers a base for hope” in het M HKA

04-10.05.2020 Vanaf 29 oktober 2020 The Rabbit and the Teasel; Els Dietvorst opnieuw gesloten 11-17.05.2020 Peer Gynt; Michiel Robberecht 03.11.2020 18-24.05.2020 Preludios, las otras partituras de Dios; Hou het licht; Jorn Mampaey Rafael Rangel 25-31.05.2020 → i.s.m. Centrum voor Mexicaanse Studies, When the Bull Cried; Karen Vázquez Guadarrama & Q&A met de Mexicaanse regisseur Rafael Rangel Bart Goosens via Zoom 01-07.06.2020 16.11.2020 Ouroboros; Sassoun Demirci & Iliass Denounne Thank You for the Rain; Kisilu Musya, Julia Dahr → i.s.m. Hakuna Academy → i.s.m. 11.11.11 08-14.06.2020 VAN 23-30.11.2020 Kastaars; Jasmine Elsen Antschel; Susanne Ayoub / Die Geträumten; → i.s.m. Antwerps AnimatiePlatform Ruth Beckermann 15-21.06.2020 → i.h.k.v. 100 jaar Paul Celan i.s.m. Je crois qu’il y a une confusion chez vous. Poëziecentrum, Toneelhuis, en het Vous croyez que moi, je veux vous imiter; Österreichisches Kulturforum Saddie Choua VAN 23-27.11.2020 22-28.06.2020 Bait; Mark Jenkin Grind; Jana Coorevits → i.s.m. Please Release Me (Budascoop Kortrijk, Cinema ZED Leuven, The Roxy Theatre Koersel, KASKcinema Gent en Cinema RITCS Brussel) VAN 14-18.12.2020 Final Cut: Ladies and Gentlemen; György Pálfi → i.s.m. Please Release Me (Budascoop Kortrijk, Cinema ZED Leuven, The Roxy Theatre Koersel, KASKcinema Gent en Cinema RITCS Brussel) 16 16 Externe Waardering 159 M HKA Jaarverslag 2020 16 Externe Waardering 16.1 WIELS vergadering algemene Lid TouchTime vergadering algemene Lid M HKA studieopdracht stuurgroep Lid Flanders) Heritage Art (Contemporary CAHF Bestuurder CIMAM Bestuurder Baere De Bart –CVG MHKA digitalisering overleg Structureel 03.12: 15.10, 01.10, 30.04, TRACKS Werkgroep 25.08: 23.06, 03.04, 23.01, TRACKS Stuurgroep 04.09: 14.05, 18.02, Team Archives L’Internationale Bert Evi of beoordelingscommissie missie- adviescom bestuursraad, een in Mandaat –Edegem Immaculata WZC E!, Museum 5jaar spreker, Keynote 26.09: digitaal Seminar, Research L’Internationale spreker L’Internationale, 30.06: digitaal Mediation), Cultural in (Dementia DCUM de Europese van referentiegroep de van lid als Webinar Panelgesprek 18.06: digitaal Mediation), Cultural in (Dementia DCUM de Europese van referentiegroep de van lid als Webinar Panelgesprek 16.06: digitaal Mediation), Cultural in (Dementia DCUM de Europese van de referentiegroep van lid als Spreker 20.05: VanPiet Hecke –Gent Kunsten Schone voor Instituut Hoger HISK, lezing, Online 30.11: Baere De Bart … lezing, ,opening, workshop rondetafelgesprek, seminarie, colloquium, symposium, bijeenkomst, opeen panellid of spreker, moderator als Optreden om bij leren. te werknemers zijn aan biedt M HKA die mogelijkheden de van indicatie goede een geeft maar volledig niet is overzicht onderstaande Het EN DE INSTELLING AAN VRAGEN

MEDEWERKERS

- digitaal –Gent, Kunsten Schone voor Instituut Hoger 2020, Laureaten HISK Schmitz Anne-Claire digitaal –Gent, Kunsten Schone voor Instituut Hoger 2020, Laureaten HISK Baere De Bart Atelierbezoeken studiobezoek Aerts: Nel 10.12: en 04.12 studiobezoek Eyckermans: Bendt 08.09: en 03.07 studiobezoek Tyberghein: 27.11:Charline en 26.06 Vree De Jan destadscollectie van het kader in engesprekken Werkbezoeken 22 hoofdstuk Zie (CKV) Vlaanderen Kunstarchieven het Centrum van dewerking van kader het in engesprekken Werkbezoeken naarsinitiatieven, de kunste en de toekomst Over Solo, Club in: collectie, en ontmoeten cultuurbeleid, over reflecties korte stelt? Enkele centraal relaties museum het als er Wat gebeurt Backer De Leen Van en Piet Hecke Vree, De Jan 13 hoofdstuk in vermeld worden M HKA door uitgegeven de publicaties van auteurs De Teksten enpublicaties Antwerpen KDG, Cultuurbemiddeling, en Kunst proeven Bachelor Jury 24.01: Antwerpen M HKA, (KASK), Studies Curatorial studenten ling publieksbemidde eindopdracht Jury 20.01: VanPiet Hecke digitaal V-A-C, en M HKA de instellingen van Continous-programma Present het van kader het in MHKA het aan de V-A-C door Foundation kunstwerk een van schenking n.a.v. de jaarlijkse Jury Baere De Bart jury in Mandaat

08.2020 - - 16.2 OPDRACHTEN IN 16.3 LEERACTIVITEITEN HET KADER VAN BINNEN EN BUITEN INTERNATIONALE DE INSTELLING SAMENWERKINGS- VERBANDEN Voorbeelden zijn opleidingen, cursussen, trainingen, workshops, congressen, studiedagen, lezingen. L’INTERNATIONALE Fadil Ayoujil Betrokken medewerkers: 09.03: bijscholing / opfrissing: Eerste Hulp Ann Ceulemans (algemene ondersteuning) Bij Ongevallen: ‘animeren en defibrilleren’, Giulia Bellinetti (tussentijdse rapporteringen) M HKA Evi Bert (archieven) Bart De Baere (raad van bestuur) Jamaheer Jaafar Al-Kadhimi Jan De Vree (collecties) 09.03: bijscholing / opfrissing: Eerste Hulp Nav Haq (tentoonstellingen, redactieraad Bij Ongevallen: ‘animeren en defibrilleren’, L’Internationale Online) M HKA Piet Van Hecke (bemiddeling) Anne-Claire Schmitz (redactieraad Katrien Batens L’Internationale Online Platform, 09.03: bijscholing / opfrissing: Eerste Hulp tentoonstellingen) Bij Ongevallen: ‘animeren en defibrilleren’, Dieter Vankeirsbilck (Projectteam) M HKA Els Verhaegen (Visibiliteit) 27.10, 19.11, 17.12: opleidingstraject ‘Door de Joanna Zielińska (Collectie, tentoonstellingen, bril van de bezoeker’, digitaal, organisatie Glossary of Common Knowledge) door Toerisme Vlaanderen en Gelotology

AFTERALL Evi Bert Nav Haq (redactieraad) 03.03: Studiedag Archivering van Websites, Sabine Herrygers (abonnementen) Liberas – Gent Sept 2020 — juni 2021: opleiding Digitale Leiders, UA/Cultuurconnect Present Continuous – V-A-C FOUNDATION – 2020: deelname aan activiteiten M HKA L’Internationale Museum Onderzoek Bart De Baere Online Seminars 12.10, 19.10, 26.10, 02.11: Online Course / Documenting, Archiving and Preserving CLUB SOLO Ephemeral Art with Tina Madsen Webinar ‘The Importance of Betrokken medewerkers: Digital Archives in 2020’ Leen De Backer, Jan De Vree, Piet Van Hecke 06.05: NEMO Webinar ‘Museum lives in post-pandemia’ 26.05:Gebruikersgroep cultureel erfgoed en auteursrecht, FARO – Brussel

Leen Bosch 03.03: opleiding/infosessie georganiseerd door meemoo, Vlaams Instituut voor het Archief, Brussel

Ann Ceulemans April, mei, augustus, november, december: workshops CRM/Salesforce, M HKA-Sparklink, digitaal

Jan De Vree 2020: deelname activiteiten L’Internationale Museum Onderzoek Online Seminars 161 M HKA Jaarverslag 2020 16 Externe Waardering 2020: Platsa Argyri M HKA defibrilleren’, en ‘animeren Bij Ongevallen: Hulp Eerste /opfrissing: bijscholing 09.03: Gabriela M HKA defibrilleren’, en ‘animeren Bij Ongevallen: Hulp Eerste /opfrissing: bijscholing 09.03: Lambrechts Christine Cinema De Studio, De door seerd georgani onthaal en kassa opleiding 06.03: Krols Renild Goesthing 1, level training tweedaagse 16.11 —17.11: Democracy, Deep illustraties en vormgeving — 30.06.2021: 01.09 digitaal M HKA-Sparklink, CRM/Salesforce, workshops november: augustus, mei, April, Goele digitaal M HKA-Sparklink, CRM/Salesforce, workshops december: november, augustus, mei, April, Herrygers Sabine M HKA module, online zelfstudie, 4u/week Anderstaligen, voor 17.11:Vanaf Nederlands M HKA Mondays, Happy i.s.m. Nederlands, taaltraining 25.08: —20.08, 18.08 —06.08, 04.08 —30.07, 28.07 —16.07, 14.07 08.07, 07.07, M HKA Loopbaancentrum, Organisatie & Personeel Antwerpen, Stad i.s.m. IBO, via Nederlands taalopleiding 09.03: M HKA CERAN, i.s.m. Nederlands, taalopleiding 19.06: 40.03, 21.02, 19.02, 07.02, 24.01, Mohammed FARO, webinar dat, ik doe hoe waarderen: participatief 27.11: studiedag Elisa Zellik – Academy Securitas door georganiseerd bewakingsagent, bijscholingsattest 26.05: Dirk

intensieve Dumoulin Gacoms

Jacquemyn

Rib

Hameed taalcursus Nederlands, Ceran - algemeen een van behalen het van functie in examens en lessen :diverse 04.09 09.07, 07.07, 03.07, 01.07, 30.06, —24.06, 22.06 —18.06, 15.06 13.03, —11.03, 09.03 —06.03, 02.03 Shakir Reyadh Ekaterina de psychologie in inleiding en sociale- universiteit open 17.12: opleiding infosessie online Sociare, 2020, najaar zieken langdurig van 30.10: re-integratie Vrijwilligerswerking Steunpunt creëren?, Vlaams ligersklimaat vrijwil veilig een Hoe studiedag 05.03: Van WaelveldeMarjon Arenbergschouwburg, cultuureducatie, en kunst- digitale over DIGIT-UP,20.02: studiedag VanPiet Hecke M HKA defibrilleren’, en ‘animeren Bij Ongevallen: Hulp Eerste /opfrissing: bijscholing 09.03: digitaal M HKA-Sparklink, CRM/Salesforce, workshops december: november, augustus, mei, April, Hapert van Sarah –Nederland DEN online, &Archieven, Intelligentie 17.12: Artificiële –Londen Association) Raisonné Catalogue (International ICRA online, Raisonné, Catalogue the and Provenance 03.12: FARO –Brussel online, waarderen, participatief 27.11: Webinar FARO –Brussel online, erfgoedsector, de in auteursrechten 22.10: Basiscursus Stuyck Jan –Brussel Selor door georganiseerd en –Zwijnaarde CEPA –Antwerpen West, Syntra door georganiseerd agent, Universiteit Linguapolis, Nederlands, 2020: opleiding 2020: Joanna intensieve

Zieli

bekwaamheidsattest Vorontsova

ń Antwerpen ska taalcursus

vzw

Antwerpen Nederlands,

bewakings - Ceran -

17 17 Organogram 165 M HKA Jaarverslag 2020 17 Organogram Expert Medewerker Medewerker collectie Expert Werking* Museale Afdelingsverantwoordelijke Totaal Erfgoedbewaker Medewerker Teamcoach Medewerker Medewerker Medewerker vormgeving grafische Medewerker editing en pers Medewerker Afdelingsverantwoordelijke Presentatie Artistieke Totaal Technicus Werfleider Medewerker Coördinator Projectionist Medewerker Cinema* De medewerker Administratief Medewerker Administratief Medewerker Onderzoekscurator Senior Medewerker Cinema De Coördinator Geassocieerd –directiesecretariaat directie Totaal Zakelijk Medewerker Algemeen

curator Publiekswerking contentmanagement

directeur

publiekszorg

beheer behoud onthaal reservaties bemiddeling digitale productie onthaal programmering Presentatie programmering directiesecretariaat productie

directeur*

medewerker

communicatie Museale Werking. afdeling wordt maar opgevolgdafzonderlijke entiteit het vanuit de M HKA, binnen Het Ondersteuning. Museale Werking en afdeling afdeling Publiekswerking, afdeling Presentatie, Artistieke de afdeling namelijk afdelingen, zijn andere er nog vier en het directiesecretariaat Naast de cel directie oppersoneelsbestand 31 december 2019. het van wordt Deze vergeleken het M HKA. metbinnen de invulling op 31 dienst december 2020in verdeeld afdelingen over de verschillende personeelsleden overzicht een geeft het tabel van aantal Onderstaande

presentatie Publiekswerking

(CKV) Vlaanderen voor Kunstarchieven vormt 2019Centrum sedert een

communicatie duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur bepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur bepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde duur onbepaalde 15,65 2019 15,4 2,85 0,8 0,4 0,8 0,8 0,8 0,8 0,6 0,9 0,9 2,8 0,2 0,5 4,5 1,6 1,5 0 3 3 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 15,15 2020 2,85 0,8 0,4 0,8 0,8 0,8 0,4 0,9 2,8 0,2 0,5 4,5 1,6 1,5 16 0 0 3 2 3 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

Verschil +0,6 +0,4 +0,2 +0,1 -0,6 -0,5 +1 -1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Medewerker bibliotheek onbepaalde duur 1,8 1,8 0 Medewerker fotoarchief onbepaalde duur 0,5 0,5 0 Teksteditor onbepaalde duur 0,5 0,5 0 Centrum voor Kunstarchieven Consulent archieven onbepaalde duur 0,9 0,9 0 Archivaris onbepaalde duur 1 1 0 Projectmedewerker FWO bepaalde duur 1 0 -1 Projectmedewerker bepaalde duur 0,5 1,5 1 Onderzoeker Jef Verheyen onbepaalde duur 0,6 0,6 0

Totaal Museale Werking 10,5 10,5 0 Medewerker IT onbepaalde duur 1 1 0 Medewerker facility onbepaalde duur 0,6 0,6 0 Medewerker M HKAFE onbepaalde duur 1,5 1,5 0 Medewerker onderhoud onbepaalde duur 3 3 0 Boekhouder onbepaalde duur 2 2 0 Hulpboekhouder onbepaalde duur 1 1 0 Medewerker relatiebeheer en fondsenwerving onbepaalde duur 1 1 0 Medewerker evenementen en fondsenwerving onbepaalde duur 1 1 0 Medewerker HR onbepaalde duur 1,9 1,9 0 Onderzoeker instellingsontwikkeling bepaalde duur 0 0,3 +0,3

Totaal Ondersteuning 12,7 13 0

2019 2020 Verschil Totaal directie + directiesecretariaat 3 3 0

Totaal Artistieke Presentatie 15,4 16 +0,6 Totaal Museale Werking 10,5 10,5 0 Totaal Publiekswerking 15,65 15,15 -0,5 Totaal Ondersteuning 12,7 13 +0,3

Totaal personeelsbestand

In VTE 57,25 57,65 +0,4

Aantal 72 71 -1

*Afdelingsverantwoordelijke Presentatie kreeg de benaming geassocieerd directeur. 18

05.08.2020–06.09.2020

ARCA CARLA AROCHA & STÉPHANE SCHRAENEN KASPER BOSMANS JACK DAVEY MARIJKE DE ROOVER NAN GOLDIN FELIX GONZALEZ-TORRES MARTINE GUTIERREZ MEGAN-LEIGH HEILIG DONNA HUANCA PHILIP HUYGHE AAY LIPAROTO JACK PIERSON JACOLBY SATTERWHITE CINDY SHERMAN VICTORIA SIN JACK SMITH STEF VAN LOOVEREN

TOGETHER. M HKA, courtesy de kunstenaar 2002, collectie Sanders, 2020 / The Missing U , Christophe Terlinden, M HKA © Tom Sanders, 2020 en logo interpretatie: © Tom beeld: Together. 18 Semi-vaste Medewerkers M HKA 169 M HKA Jaarverslag 2020 18 Semi-vaste Medewerkers M HKA M HKA Bediende M HKAFE Bediende communicatie Medewerker Host onderhoud Medewerker bibliotheek Medewerker Medewerker onderzoek Medewerker Totaal

balie

Sekula

CKV

262,5 1.182 705 144 jan 35 14 21 0 0

1.494 298,5 970 feb 110 70 14 31 0 0 mrt 631 446 129 28 21 0 0 0 7 — — — 18.2 maand — 1 — 18.1 2020 Totaal december november oktober september augustus juli juni mei april maart februari januari apr 56 56 0 0 0 0 0 0 0 2020 in werkuren/maand/functie Aantal 1.287 2020 contracten in opgemaakte Aantal 67 2020 studenten in Aantal JOBSTUDENTEN wijk-werkuren maand per Aantal hethost museum. in van wijk-werkerDe voor werd de ingeschakeld functie het M HKA in dichtwerkomgeving bij huis. laagdrempelige een opdoen in tijdelijk werkervaring werkervaring werkzoekenden met gebrek een recente stelsel dit kunnen Via aan wijk-werken 2018 vervangt 1januari PWA-stelsel.Sinds het vroegere Wijk-werkersAantal 2020 in WIJK-WERK-MEDEWERKERS 448 mei 301 70 77 0 0 0 0 0 1.071 693 jun 196 182 0 0 0 0 693 364 140 189 jul 0 0 0 0 0 144,4 923 aug 378 168 119 114 0 0 0 129,2 864 sep 392 140 182 21 0 0 0 1.176 okt 749 168 126 105 28 0 0 0 nov 119 105 14 0 0 0 0 0 0 1.022 dec 721 161 uren 84 42 14 0 0 0 / maand Totaal 8.719 273,6 5.719 1.136 690 308 105 160 108 324 28 28 14 21 0 0 0 0 0 0 7 7 — Aantal dagen jobstudenten/functie in 2020

Functie Totaal aantal dagen Bediende balie M HKA 161 Bediende M HKAFE 86 Host 796 Medewerker communicatie 36 Medewerker onderhoud 160 Medewerker bibliotheek 45 Medewerker CKV 44 Medewerker onderzoek Sekula 15 Eindtotaal 1.343

18.3 ARTIKEL 60

Het OCMW Antwerpen geeft mensen uit kansengroepen een duwtje in de rug door hen werkervaringstrajecten aan te bieden in samenwerking met ondernemers of diverse organisaties. Zo kunnen ze ervaring opdoen en competenties opbouwen die ze nodig hebben om een job te vinden op de reguliere arbeidsmarkt. M HKA stelt al sinds enkele jaren, in samenwerking met het OCMW Antwerpen medewerkers onder dit statuut te werk.

— Aantal medewerkers onder statuut artikel 60 1 — Frequentie van tewerkstelling 38u per week gedurende 12 maanden — Functie Host museum

18.4 VRIJWILLIGERS

— Aantal vrijwilligers in 2020: 46 Frequentie inzet vrijwilligers: Vrijwilligers zetten zich in voor het M HKA of Cinema Zuid, variërend van enkele uren, een halve tot een hele dag.

— Vrijwilligerstaken: Vrijwilligers worden op diverse terreinen ingezet in de werking van het M HKA en Cinema Zuid. Voor de volgende taken werden vrijwilligers op regelmatige basis geëngageerd:

1. Bibliotheek Het klasseren van artikels, invoeren van datagegevens in de computer, reorganisatie van het archief. Dit wordt gedaan door een vast en trouw team, dat niet meer weg te denken is uit de bibliotheekwerking. — Frequentie: 10 keer per week — Frequentie inzet vrijwilliger: 1 keer per week per persoon — Aantal uur: 3 tot 7 uur — Gemiddeld aantal vrijwilligers per week: 6 171 M HKA Jaarverslag 2020 18 Semi-vaste Medewerkers M HKA 2. 3. — — — — c. — — — — b. — — — — a. takenpakket. met verschillend een voor evenementen diverse op werd vrijwilligers Er ook beroep een gedaan — — — voor mocht zijn. nodig de dit ondersteuning gids als en de receptie de achteraf voor begeleiding en fungeert hetin onthaal, staat moet worden. geboekt 2020 vrijwilliger er 8.De dit In waren online die de Biekorfstraat worden in gegeven er rondleidingen het Panamarenkohuis In Panamarenkohuis Evenementen 3 vrijwilligers: Aantal 4uur uur: Aantal 1keer jaar per vrijwilliger: Frequentie inzet Frequentie: 1keer jaar per DAKkan 3 vrijwilligers: Aantal 6uur uur: Aantal 1keer jaar per vrijwilliger: Frequentie inzet Frequentie: 1keer jaar per Art’s 3 vrijwilligers: Aantal 6uur uur: Aantal 1keer jaar per vrijwilliger: Frequentie inzet Frequentie: 1keer jaar per Grote opening rondleiding per 1vrijwilliger vrijwilligers: Aantal rondleiding 1,5 per uur uur: Aantal Frequentie: 8keer jaar per

Birthday

19 19 Bedrijvenclub en sponsorwerving 175 M HKA Jaarverslag 2020 19 Bedrijvenclub en sponsorwerving bleef. het van M HKA de /naturasponsor die verfsponsor 2020 verder,In ook liep de met samenwerkingsovereenkomst Olifant De 2 Aantal: — 2020Duvel Moortgat ook liep in door. sponsorovereenkomst met natura De angeleverde en materialen. verf op deondersteunt a korting een de en tentoonstellingsopbouw geeft 2021 dewelke in wordtplan, geïmplementeerd, met het op oog ledenwerving. werdBedrijvenclub. focus De gelegd op het structureel een uitwerken van leden van voor de de werving gewerkt 2020 aan actief in niet is Er 19.2 evenementen.voor bezoeken en op persoonlijke maat aangevraagde for abase to find hope’. worden ze ondersteund Daarnaast vanuit het M HKA *Dooltocht Dietvorst |A ‘Els de tentoonstelling van opening voor de van de preview 2020 ze in de uitnodiging Zoontvingen ontvangen. M HKA van de tentoonstellingen grote van de openingen van previews ten gevolge dede coronacrisis. beperkingen van 2020 van in bleef omwille Een uit heropstart georganiseerd. activiteiten 2018 de sinds Bedrijvenclub opAangezien non-actief zijn staat, er geen 19.1 ondersteunt Een medewerker vanuit het het van M HKA. M HKA Directeur Zakelijk Dieter Vankeirsbilck, en dhr. de Vrienden van het van M HKA, bestuur van Van Ernest dhr. Buynder, de voorzitter raad het van van M HKA, bestuur mevr. Yolandehet M HKA, Avontroodt, de ondervoorzitter raad van van van Bode, bestuur De de voorzitter raad van van Herman dhr. uit bestaande de 2020 om werkte uit in plan een te herbekijken. M HKA werking interne en de formulering de de mogelijkheidgaf om lidmaatschap de visie, de met collega’s tot uit en forum een kennismaking ontmoetingsplaats een en verwondering, inspiratie bron een verbeelding, van de hedendaagse kunst, tot en leden toegang biedt haar de bevoorrechte een Bedrijvenclub Aan inkijk is. stimulans een komen, waarbij kan het artistieke en dynamiek dialoog een zijn met contacten collega-zakenmensen totvia met de hedendaagse kunst, omdat de bedrijfsleider,worden. geschikt de formule De is Bedrijvenclub van aangescherpt kan dat gerichte deze, manifestaties, van door het organiseren en bestaat wederzijdse van belangstelling datwerd er basis een vanuit gegaan contact te in brengen. Er methet elkaar anderzijds museum gemakkelijker en enerzijds de en de bedrijfsleiders en managers kunstenaars de betrachting werd de 1993-1994 jaren opgericht in het vanuit van M HKA Bedrijvenclub De 2021 in Bedrijvenclub opnieuw op te starten. zakenwereld. Olifant De Moortgat OlifantDe Duvel en NATURASPONSOR We konden 2020 Olifant De in weer rekenen op naturasponsoring. LEDENAANTAL voor oud-ledenDe de de blijven Bedrijvenclub van uitnodigingen ACTIVITEITEN wordt het verzekerd M HKA door binnen groep een werking De stond Bedrijvenclub 2018-2020De tussen op non-actief, deze periode

de bedrijvenwerking.

desperate

quest

Duvel Moortgat Ook in 2020 liep de tienjarige sponsorovereenkomst met Duvel Moortgat verder. Dit vertaalt zich in een jaarlijkse korting van € 1.000 op aankoop drank voor het M HKAFE (€ 10.000 voor 10 jaar).

19.3 SPECIFIEKE SPONSORING

Er zijn bedrijven die specifieke tentoonstellingen of projecten steunen, waarbij de relatie met de Bedrijvenclub van het M HKA op een secundaire plaats komt. Dit geldt voor de duurzame samenwerking tussen het M HKA en Allen & Overy LLP. In 2020 ging deze samenwerking verder, en dit voor nog minstens een jaar. Het bedrijf ondersteunt het M HKA met € 10.000 per jaar, in ruil voor een returnpakket gebaseerd op bruikleen en evenementen.

19.4 M HKART CIRCLE

De M HKArt Circle werd in 2014 opgestart, vanuit de bedoeling om verzamelaars en kunstliefhebbers in één groep samen te brengen.

De M HKArt Circle is een select gezelschap van kunstliefhebbers en kunstverzamelaars. Het aantal leden is beperkt en het lidmaatschap is enkel op uitnodiging. Minstens drie maal per jaar wordt voor de leden een exclusief kunstevenement georganiseerd, waaronder ten minste een buitenlandse reis. Unieke kunstontmoetingen staan centraal en er worden uitzonderlijke contacten gelegd met inspirerende mensen op prestigieuze locaties. De leden komen in nauw contact met hedendaagse kunst en kunstenaars in binnen- en buitenland. Daarnaast biedt dit gezelschap ook de gelegenheid om ideeën uit te wisselen, passie voor kunst te delen, unieke collecties te ontdekken, netwerk uit te breiden, potentiële samenwerkingen vorm te geven of contacten te leggen. De M HKArt Circle heeft een uitermate participatief karakter. De leden hebben inspraak in de komende activiteiten en de koers die de groep zal volgen. De inbreng van de leden kan inspirerend werken voor de ontwikkeling van de visie rond Vlaamse hedendaagse kunstinstellingen.

De M HKArt Circle richt zich initieel op een beperkt gezelschap, met een jaarpremie van € 2.500, met in ruil daarvoor de mogelijkheid tot deelname aan drie exclusieve evenementen. Deze morele en financiële steun zorgt ervoor dat het M HKA zijn missie als museum verder kan uitbouwen. De groep levert een substantiële bijdrage aan de werking van het museum. De uitstraling die de instelling daardoor krijgt, maakt het mogelijk om educatieve projecten uit te bouwen, bijzondere kunstaankopen te realiseren, onderzoekstrajecten op te zetten, fragiele kunstwerken optimaal te restaureren.

De werking wordt binnen het M HKA verzekerd door een groep bestaande uit mevr. Yolande Avontroodt (ondervoorzitter van de raad van bestuur van het M HKA en voorzitter van de M HKArt Circle), dhr. Dieter Vankeirsbilck (Zakelijk Directeur van het M HKA), mevr. Sarah van Hapert (medewerker Relatiebeheer en Fondsenwerving) en mevr. Goele Jacquemyn (medewerker Evenementen en Fondsenwerving). Deze groep wil de werking van de M HKArt Circle activeren en optimaliseren. 177 M HKA Jaarverslag 2020 19 Bedrijvenclub en sponsorwerving donderdag naar verplaatst 10 is tot zondag 2021.Het 13 kunstweekend juni donderdag naar verplaatst 21 is tot zondag oktober 24 2021. kunstreis De 2020 geplandeDe in zijn reizen 2021. uitgesteld en naar uiteindelijk verplaatst en buitenland. binnen- in designbeurzen en kunst- voor verschillende tickets VIP Mogelijkheid voor gratis Wassenaar uit privécollectioneur (NL). begeleid door Renee Drake, Miami, Basel Art van rondleiding Virtuele met de curator. met het coronaproof een van museum, receptie en ontmoeting openingsuren –Een recent de –na verhaal Monoculture de tentoonstelling aan Een bezoek kunstenares. door de verwelkoming enwandelende digitale de tentoonstelling receptie in met het een van museum, quest for a base to find hope de –na openingsuren *Dooltocht Dietvorst Els |A desperate de tentoonstelling aan Een bezoek coronaproof met aangeboden een nadien aanwezigheid zelf, de collectioneur in van Ivo van Van de privécollectie aan Een bezoek Vaerenbergh Zoerselhof, in plaatsvinden. niet ontmoetingen konden de coronacrisis van veel en activiteiten bezoeken, Omwille de toekomst in zich nogdeze verder groep uitbreidt. opzichte 2019 van waarbij er 30 duo’s betalende dat de Het bedoeling is waren. 28 duo’s. betalende Circle ten 2020In telde lichte een daling Dit is de M HKArt kunstweekend naar Den Haag. naar Den kunstweekend 2020: 18 zondag oktober t.e.m. 16 Vrijdag Emilia. Reggio naar Milaan en kunstreis 8juni maandag 2020: 5t.e.m. Vrijdag KUNSTREIZEN buitenland en in binnen- designbeurzen en Kunst- 2020 Woensdag 2 december 2020 oktober 22 Donderdag Donderdag 25 juni 2020 april 19 Zondag 2020 IN ACTIVITEITEN

receptie.

20 20 Nocturnes en verhuur accommodatie Het M HKA biedt de mogelijkheid aan bedrijven, organisaties en particulieren om (private) nocturnes, evenementen en workshops in te richten, binnen en buiten de normale openingsuren van het museum. Een nocturne omvat een (geleid) museumbezoek met gebruik van de inkomhal en balie voor ontvangst van de genodigden en mogelijkheid tot aanbieden van een receptie en/of catering. Beschikbare museumruimtes en het M HKAFE met aanpalende dakterrassen kunnen worden afgehuurd voor het organiseren van een brede waaier aan evenementen, gaande van colloquia, workshops, personeelsdagen tot diners en dansfeesten. Anders dan bij nocturnes zijn de niet-afgehuurde museumruimtes in een dergelijk geval afgesloten. Bovendien worden steeds meer programma’s op maat uitgewerkt.

Omwille van de Covid-19 pandemie is de zaalverhuur van het M HKA evenzeer stilgevallen vanaf maart samen met de sluiting van de evenementensector. Hierdoor werden 10 reeds geplande evenementen geannuleerd en volgende er ook geen nieuwe aanvragen.

— Verhuur accommodatie in 2004: € 8.837,80 — Verhuur accommodatie in 2005: € 17.836,80 — Verhuur accommodatie in 2006: € 33.629,05 — Verhuur accommodatie in 2007: € 31,005,14 — Verhuur accommodatie in 2008: € 40.054,06

Nocturnes en verhuur en verhuur Nocturnes accommodatie — Verhuur accommodatie in 2009: € 3.118,00 (sluiting M HKA) — Verhuur accommodatie in 2010: € 20.629,30 20 — Verhuur accommodatie in 2011: € 44.955,84 — Verhuur accommodatie in 2012: € 45.629,29 — Verhuur accommodatie in 2013: € 66.582,29 — Verhuur accommodatie in 2014: € 82.202,77 — Verhuur accommodatie in 2015: € 101.909,80 — Verhuur accommodatie in 2016: € 40.268,11 — Verhuur accommodatie in 2017: € 58.002,29 — Verhuur accommodatie in 2018: € 59.624,77 — Verhuur accommodatie in 2019: € 56.230,69 — Verhuur accommodatie in 2020: € 6.466,16 (Covid-19 pandemie)

Specifieke link M HKA M HKA Pana- met lopende met zonder marenko- Datum Wie Wat Locatie Bedrag Detail tentoonstelling rondleiding rondleiding huis 15/02/2020 Rode Kruis Onthaal in Museumzalen 1.279,75 € Enkel inkom 118 aftrap nieuwe Leeszaal + en gidsen jaar vrijwilligers rondleiding aangerekend, museumzalen geen zaalverhuur wegens 12/03/2020 VVSG – Vrij bezoek Auditorium + 557,40 € Enkel catering 27 De Nieuwe tentoontstelling M HKAFE werd Opdrachtgevers + lezing + aangerekend, receptie DNO is een partner binnen ons netwerk 09/05/2020 Soulful Sessions – M HKAFE + geannuleerd dakterras Covid-19 pandemie 10/05/2020 Casco Phil Spring M HKAFE + festival – dakterras geannuleerd Covid-19 pandemie

181 Specifieke link M HKA M HKA Pana- met lopende met zonder marenko- Datum Wie Wat Locatie Bedrag Detail tentoonstelling rondleiding rondleiding huis

05/06/2020 Auteursborrel M HKAFE Uitgeverij Houtekiet – geannuleerd Covid-19 pandemie 12/06/2020 Aperitief – M HKAFE bestuursraad Rotary – geannuleerd Covid-19 pandemie 29/08/2020 Rotary jongeren M HKAFE + diner – dakterras geannuleerd Covid-19 pandemie 11/09/2020 Zuiderburen – M HKAFE + geannuleerd dakterras Covid-19 pandemie 18/09/2020 DAKkan Dakterras Samenwerking – 296 stadsfestival enkel uitgaven 10/10/2020 OSCARE – Auditorium symposium – geannuleerd Covid-19 pandemie 11/10/2020 Urban Gehele Walk – gean- museum nuleerd Covid-19 pandemie 05/11/2020 AP Hogeschool Auditorium – 06/11 Seminar – geannuleerd Covid-19 pandemie 11/11/2020 Full Circle – Museumzalen geannuleerd Covid-19 pandemie 22/09/2020 Smaakmeesters Diner voor Leeszaal + 4.484,26 € 40 20 duo’s in Labyrinth de leeszaal + rondgang vaste collectie 19/10/2020 STAN – Studay Yoga in het IN SITU 449,50 € Inkom + 22 & museum bewaking + 26/10/2020 doorfacturatie fee yoga- lesgeefster 2020 Amarant Lessen in 2020 Auditorium 975,00 € 15 les-momenten 339 in het auditorium

TOTAAL 6.466,16 € 118 724 0 21 21 Vrienden van het M HKA vzw 185 M HKA Jaarverslag 2020 21 Vrienden van het M HKA vzw ‘ van Boekvoorstelling 102 waren Er leden aanwezig. 2020 de editie en van toespraak. een met de voorstelling het M HKAFE Dit werd Broodthaers-tentoonstelling. Marcel gevolgd door de receptie in de in met rondleiding gegidste een het M HKA in Nieuwjaarsreceptie dat volgens en moment. steeds van de richtlijnen plaatsvinden jaar. dit Toch geannuleerd activiteiten hebben momenten er enkele kunnen Wegens de Covid-19 georganiseerd. activiteiten werden pandemie heel wat Voor de werden leden de Vrienden van onderstaande het van M HKA Pauwels. Matthieu dhr. Tob-demevr. Emmy Toledo, en Deckers Theo Vervliet, mevr. dhr. Lisa Peter dhr. Surmont, Kinsbergen, mevr. Suzon Ingber, mevr. Gerrie mevr. Veerle Broeckx, mevr. Thérèse Claessens, Deshayes, mevr. Katharina Luc Wauters,dhr. mevr. Yolande Avontroodt, Walter dhr. Borms, 2020 van Van zetelen Ernest Bestuur dhr. van Buynder, de Raad In Pauwels. Matthieu en dhr. Yoeri dhr. Vanderbiesen, Vanlangendonck Bart Alaert, dhr. mevr. Caroline Vervoordt, Axel Ivodhr. dhr. Van Raemdonck, Vaerenbergh, Adriaan dhr. Verbeeck, Eric Eugène Van dhr. dhr. Van Goethem, mevr. Carine Putte, De Luc Wauters, dhr. Deckers, Theo Vervliet, mevr.dhr. Lisa Luc Rochtus, dhr. Peter Tob-de dhr. mevr. Emmy Surmont, Toledo, Kinsbergen, mevr. Gerrie mevr. Veerle mevr. Thérèse Claessens, Deshayes, mevr. Suzon Ingber, mevr. Yolande Broeckx, Avontroodt, Walter dhr. mevr. Katharina Borms, Paulus, Lowet de Jean-Pierre Wotrenge,dhr. mevr. Camille Walter dhr. Lievemont, Robert Muynck, Johan De dhr. Wilde, dhr. De Clercq, De Geert dhr. Daled, Herman dhr. Arts, Frank dhr. Ceusters, mevr. Ingrid de Algemene VergaderingIn 2020 van Van zetelen Ernest dhr. Buynder, Algemene VergaderingDe vond 2020. plaats op 23 juni 29 teuit werken. vonden en vergaderingen Deze 23 juni plaats op 28 januari, te het nemen, verdere alsook beleid beslissingen vlak organisatorisch als om zowel bij op financieel elkaar 2020 in vijfmaal kwam Bestuur van Raad De aanwezig. 31 leden waren Er zelf. met de kunstenares georganiseerd vragenronde hope for base de ‘ overzichtstentoonstelling aan Bezoek de Vrienden. 39 aan leden waren Er rondleiding aanwezig. ook was een aanwezig en gaf zelf M te kunstenares De Museum Leuven. ‘ de tentoonstelling aan Bezoek door receptie, een verzorgd 58 door waren Er leden ING. aanwezig. Dit werd vooraf gegaan het te het auditorium Antwerpen. van ING-kantoor

september. Woensdag 12 februari 2020 februari Woensdag 12 2020 januari 12 Zondag ACTIVITEITEN VERGADERING ALGEMENE EN VAN BESTUUR RAAD Zondag 8 maart 2020 8maart Zondag 2020 februari 29 Zaterdag werd Er interessante een het M HKA. in Dietvorst Els ’ van ALFRED KLINKAN WasNichtAllessorauskommt KLINKAN ALFRED In The WaddleIn The Show A desperate quest to find a find to quest *Dooltocht |Adesperate in Nel Aerts ’ van ’ in

Donderdag 12 maart 2020 8e Herman Tob-lezing i.s.m. Instituut voor Joodse studies, Universiteit Antwerpen. Deze lezing ging over de Chassidische legenden, vertolkt in beeld door Hendrik Werkman, een Nederlands kunstenaar. De lezing werd gebracht door de directeur van het kunstmuseum te Herenveen. Er waren 40 leden aanwezig.

Zondag 2 augustus 2020 Individueel bezoek aan de solotentoonstelling van Kris Fierens in cultuurcentrum De Garage te Mechelen, in aanwezigheid van de kunstenaar. Er waren 10 leden aanwezig.

Woensdag 16 september 2020 Bezoek in twee kleine groepen aan de privécollectie van Wim Waumans te Antwerpen. Er waren tweemaal 20 leden aanwezig.

Donderdag 8 oktober 2020 Bezoek aan de Tim Van Laere Gallery en Keteleer gallery, waarbij een uitleg werd voorzien aan de Vrienden. Er waren 20 leden aanwezig.

Zondagen: 29 september, 25 oktober en 22 november 2020 Voor Vrienden die bij activiteiten niet konden deelnemen omwille van beperkte plaatsen wegens Covid-19 pandemie werd een rondleiding voorzien in kleine groepen met de voorzitter van de Vrienden, dhr. Ernest Van Buynder.

LEDENAANTAL

LEDENAANTAL 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 GRATIS 2 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 € 10 – Junior -26 jaar 2017 8 2 11 4 € 25 – individueel > senior/junior 2007 71 89 67 81 94 13 € 30 – individueel > senior/junior 2015 65 66 91 81 85 63 € 30 – individueel vanaf 2007 110 97 116 114 107 30 € 35 – individueel vanaf 2015 69 104 62 68 64 42 € 35 – gezinsformule Stevens & Cie 17 € 50 – gezinsformule vanaf 2007 105 131 145 134 154 47 € 55 – gezinsformule vanaf 2015 100 124 101 115 107 67 € 135 – opwaardering lidmaatschap 1 1 7 € 140 – opwaardering lidmaatschap 3 € 155 – opwaardering lidmaatschap 1 1 € 160 – opwaardering lidmaatschap 1 2 € 185 – steunend lid vanaf 2007 37 40 43 49 51 17 € 190 – steunend lid vanaf 2015 42 88 57 48 64 53 € 650 – promotor vanaf 2007 5 3 2 6 4 4 3 4 3 4 5 TOTAAL LEDEN 330 379 375 385 408 388 399 324 319 334 235 TOTAAL OPBRENGSTEN 20.420 21.765 21.815 25.195 25.605 27.165 32.950 23.965 22.225 25.545 20.405

Het ledenaantal kende in 2020 een stevige achteruitgang met een totaal van 99 lidmaatschappen. Deze daling in lidmaatschappen kunnen we wijten aan de Covid-19 pandemie die ons belette de binding met onze leden aan te houden door een minder groot aanbod aan culturele activiteiten, alsook de strikte voorwaarden die verbonden waren aan de activiteiten die wel konden doorgaan. 187 M HKA Jaarverslag 2020 21 Vrienden van het M HKA vzw Adlib. in worden Deze door de Vrienden geregistreerd het van M HKA. ook zich heel wat de werden boeken bibliotheek bevinden die In geschonken 2.2.2.1. hoofdstuk in uterug vindt kunstwerken lijst van De op de hebben hernieuwd leden het niet voorbije die in jaar. inzetten we extra Hierbij en ledenbinding. activiteiten zullen van organiseren op het we opnieuw inzetten zullen aanvatten, kunnen werking reguliere onze Wanneer we weer met aanwezig is het M HKA. nog betrokkenheid grote een We deze merken dat de nieuwsbrief van er zeker lees- en in doorklikcijfers Vrienden-nieuwsbrief, een van toegespitstde op opstart leden. specifiek onze bij. ARTPromotor-lidmaatschap sterk. We toch ook er jaar minder dit een kregen de daling is ARTLover Bij het steunend en ARTFamily. lidmaatschap ARTSenior ARTFriend, M HKA HET AAN SCHENKINGEN Tijdens werd de pandemie het contact met de leden aangehouden door van lidmaatschappen bijWe de reguliere zien vooral daling een

22 22 CKV – Centrum Kunstarchieven Vlaanderen 191 M HKA Jaarverslag 2020 22 CKV – Centrum Kunstarchieven Vlaanderen werken 2021. in en woonplaats. lijst Deze biedt de te uit mogelijkheid om acties pro-actieve persoonsfiche op Nederland Ensembles.org naar en/of website,naar RKD link overlijden, link datum geboortedatum, kunstenaar, men zijn: naam/voornaam voorhanden relevante –indien van worden actoren. –die Gegevens opgeno 2020 verfijnd (taxonomie) en uitgebreid /opgeschoond, en biedt overzicht een actoren (3). of estates (2) stichtingen kunstorganisaties, en reflectieve kunstinstellingen, (1), hedendaagse kunstenaars van longlist/index een aan 2019Sinds werkt CKV Index 22.2.1 22.2 december 2020.in ten liep einde 2020. Straetling Het projectmedewerker contract van Chris augustus in bij Gacoms Zulte. startte Elise nieuwe De consulent archieven Machelen in het conservator nieuweeen job van Roger Raveelmuseum als 2020 voor januari in Deboutte verliet Melanie CKV consulentDe archieven antwoord. een dienstverlening digitale bood andere gevallen in te passen, aan noodgedwongen de planning dienden we gevallen had voor sommige onder In meer de dienstverlening. opzichten, de wat beperkten verschillende mobiliteitmaatregelen gevolgen in en erfgoedveld, het bijzonder een kunst- in en organisaties jaar. diverse De 2020 was Door de voor COVID-19-pandemie CKV, voor vele zoals instellingen het van CKV.de werkzaamheden … kunstorganisaties, kunstcritici, verzamelaars, curatoren, kunsthallen, galerieën, kunstenaarscollectieven, kunstenaars, dendaagse beeldende kunst: het M HKA. de schoot van in Vlaanderen voorontstond Kunstarchieven er Centrum een buiten kaders Vlaanderen, en aan Vlaanderen in ondersteunende expertises potentieel en capaciteit, het overzichtelijk aan van maken archivalisch van en activeren valoriseren het maken, zichtbaar aan meer verbindingen, aan gebeuren. mate decentraal belangrijke in en brede ontsluiting zorg, betekenisgeving bewaring, waarin model hanteren, gedistribueerd een Vlaanderen Kunstarchieven Centrum het veld dit Om te goed en wil bedienen nalatenschappen. kunstarchieven beeldende van derlijke komt aandacht voor behoud, beheer en structurering gedeeltelijk ontsloten. onder Het dat er is afzon noodzakelijk meer daarom Zeworden erfgoed. echter of her niet en zijn en der vaak bewaard cultureel behoren en nalatenschappen tot onlosmakelijk ons Beeldende kunstarchieven Vlaanderen. in toe zich op legt de zorg voorHet kunstarchieven CKV 2019 veldondersteuningeen kon in starten. ‘dienstverlenendebeleidsplan rol’ onder ingediend het opdat erfgoeddecreet en depot de zomer 2017, in van werd een dat jaar eind archiefinfrastructuur een van Na de realisatie tot archiefwerking. en aanzet een collectievisie archief-gestuurde een het M HKA er in bestaat lang decennium een Reeds 22.1 lijst Deze werd in namen. 1000 ruim uit bestaat lijst metDe kunstenaars VELDKAART in resultaatgebonden centraal alsook staan trajecten Dienstverlening het uit brede veld de he van op zich richt archiefvormers Het Centrum veldbeeld, integraal een de hoge van nood aan Kortom, omwille SITUERING - - - Op basis van inventaris auteurs in Adlib Bibliotheek werd een lijst van 500 reflectieve actoren samengesteld. Ook deze lijst biedt de mogelijkheid om pro-actieve acties uit te werken in 2021. Na de verdieping van tekstarchief van Hans Theys en Mark Holthof zullen we ook hier in 2021 onze horizon verbreden. Aan de index van kunstorganisaties wordt ook nog volop gewerkt.

Wat betreft de trajecten (22.3.1) werkt CKV met een longlist van diverse actoren, ook deze wordt meegenomen in de veldkaart.

22.2.2 Aanmeldformulier Een manier om verdere gegevens te verzamelen die bijdragen tot de vorming van een veldkaart is het aanmeldformulier. Via dit online formulier, ontwikkeld in 2020, kan eenieder het archief aanmelden van een kunstenaar, een kunstprofessional of een organisatie. Dit kan zowel het eigen archief zijn als het archief van iemand anders. Deze informatie wordt opgenomen in de reeds vermelde index van CKV.

In het formulier, dat bestaat uit vijf aparte onderdelen, wordt gevraagd naar: — Contactgegevens van de persoon of de organisatie die het archief heeft gevormd — Structuur en inhoud van het archief (soort documenten of objecten) — Fysieke bewaring (omstandigheden van de bewaarplaats, verpakkingsmateriaal)

Het merendeel van de antwoorden kunnen gegeven worden via een meerkeuzelijst.

Het aanmeldformulier is toegankelijk via de CKV website, en wordt doorheen het jaar herhaaldelijk onder de aandacht gebracht gemaakt via nieuwsbrief en social media.

Dit formulier draagt tevens bij tot de dienstverlening: volgend op een aanmel- ding neemt CKV contact op met de betrokkene(n) om in een gesprek te peilen naar mogelijke vragen omtrent het archief. Formulier en gesprek kunnen de basis vormen voor een archiefbeschrijving (ISAD-G).

In 2020 ging het om volgende aanmeldingen: — 27.05 – Daan Rau — 02.12 – Wim Wauman — 02.12 – Ludo Giels — 03.12 – Johan Pas — 04.12 – Hester Jenkins / Dohmen

22.2.3 Archiefpunt CKV maakte in 2020, net als in voorgaand jaar, telkens een archiefbeschrijving bij bijvoorbeeld plaatsbezoek, traject, … Deze beschrijvingen werden verder geactualiseerd en aangevuld binnen het sjabloon archiefbeschrijving van Archiefpunt (vroeger: Archiefbank Vlaanderen). Deze beschrijvingen worden begin 2021 toegevoegd aan de databank van Archiefpunt. 193 M HKA Jaarverslag 2020 22 CKV – Centrum Kunstarchieven Vlaanderen (1 Mogelijke en structurering stappen de na ordening leidden en archieffonds. breed tot uniek een Rudder De wereld Pim van de artistieke binnen en ontwerpen toonstellingen ten kunstwerken, de van zowel productie van als de galerie organisatie De Rudder. De ere gehouden in Pim de nalatenschap volledige door de Stichting RudderDe overleed 2019 Vandaag op in leeftijd. 87-jarige wordt en de galerie zolder: gewelven, ouderwetse en keldercafé. een –galerie” “zandbak een Pim gebouw Assenede.paus Een apart de van uit 17de kelder eeuw, van tot uniek Rudder, De de en woonst kunst bij van Pim Hoogstraat het galerie trefpunt de Assenede in in langs Rudder, De Rudder. De ging Pim Barnabas van CKV contact met in de zoon CKV de –Comeet Meetjesland Via Erfgoedcel kwam volgt hieronder voorbeeld een 2020. uit types Vanzet. de andere drie van elk Wat dat werd laatste catalogus. het Jef Verheyen traject betreft oeuvre voortge en digitale traject experimenteel diepte-inventarisatie, basisinventarisatie, de werd trajecten van behouden: categorieën of vier types in opdeling De mogelijk vervolg vond hierop overleg plaats op 16.10 en 10.11. Otobongzoek staat Nkanga’s Voor breathing archive centraal. The notie van een het onder In de performance. - zoals efemere een van kunstvorm archivering methodologie een voor van de biedt raamwerk een voor de ontwikkeling (Universiteit Bode Lotte van scriptie Antwerpen).voortreffelijke scriptie De en UA Laet) De CKV (Timmy tussen samenwerking 2020 een resulteerde in in een Otobong performances Nkanga, rondHet van traject het archiveren Verstockt. bij Mark verdiept het zoals archief Hugo Jef Roelandt of Lambrecht, hetnader archief gecontinueerd, zoals 2019 werden in 2020 aangevat in archieven rond trajecten De aantal een bezit privaat (extern), in zich of zijn ondergebracht (intern). bij het M HKA beheerd doorarchieven estate een (wijlen of erven actor); bevinden de archieven (levende actor), op kunstenaarsarchieven hebben trajecten Deze betrekking Voorbeeldtrajecten 22.3.1 onderzoeksvragen bij het van beantwoorden ter beschikking ook expertise stelt CKV Daarnaast de website communicatie, gesteld het bijzonder via in (22.6).beschikking (22.4),de (22.5) en dienstverlening samenwerkingen netwerking en mede ter wordt gedeeld met de brede en expertise sector via kennis Deze partners. met samenwerking externe in vaak mettrajecten resultaatsverbintenis, een voorbeeld en methodologieën van op basis practices best van ontwikkelen het zoals initiatieven diverse Het neemten nalatenschappen. daartoe beeldende op van het vlak kunstarchieven deelt expertise Het CKV 22.3 website Rudder’. De omtrent Pim Galerij ’60 jaar met het het op oog van archief een Van den Steen helpen bij de digitalisering 2021 Emma In zal wat Comeet kijken. lanceerde oproep een voor vrijwilligers. dergelijke komt van nalatenschappen heel en digitalisering inventarisatie Rudder. De Pim Bij en de Meetjesland deErfgoedcel ordening, Stichting met samenwerking Comeet – in de nalatenschap van gefaseerde digitalisering een van en de opstart inventaris een van de opmaak catalogus, digitale een (2 waardering –alsook –basisinventarisatie ving Voorbeeldcase &KENNISOPBOUW EXPERTISEDELING

door

basisinventarisatie

onderzoekers,

studenten de Rudder : Pim e

en fase) zijn van het opstarten

geïnteresseerden. e fase) en archiefbeschrij

- - - - -

Het gebouw van de galerie is een beschermd monument, maar om het archief er in situ gedegen te bewaren, dienen er nog de nodige werken uitgevoerd te worden aan het huis. Daarover vond in december 2020 een gesprek plaats met CKV, Barnabas De Rudder en het Agentschap Onroerend Erfgoed, Vlaanderen.

Voorbeeldcase diepte-inventarisatie: nalatenschap Mark Verstockt Na de archiefbeschrijving en waardering startte CKV augustus 2020 met de opmaak van de inventaris en een gefaseerde digitalisering van het archief. Eind 2018 werd CKV uitgenodigd door Io Verstockt – Van Oostveldt en Katharina Verstockt. Samen met heel wat vragen omtrent de zorg voor de artistieke nalatenschap vertelden ze vol overtuiging en enthousiasme over het werk en de kunstenaarspraktijk van Mark Verstockt (1930-2014).

Marc Verstockt of Mark Verstockt was een beeldhouwer, graficus en schilder. Hij volgde de lessen aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Antwerpen, samen met Dan Van Severen. Ze werden aanhangers van het constructivisme. Hij verdiepte zich in de abstractie en de studie van de geometrische vormen.

Verstockt produceerde beeldhouwwerken, met als bekendste de monumentale sculptuur ‘Signaal’ in Sint-Niklaas. Hij experimenteerde met video en boek- drukkunst. In 1971 publiceerde hij ‘This is not a book’. Als theoreticus maakte Verstockt in 1982 naam met ‘De Genesis van de vorm, van chaos tot geometrie’, een diepgaande studie over de drie oervormen: de cirkel, het vierkant en de driehoek.

De productie en pre-productie van zowel kunstwerken, tentoonstellingen en ontwerpen binnen de artistieke praktijk van Mark Verstockt vormen dit archieffonds. Bijkomende fondsen zijn in Brussel (Artesio) en Kemzeke (Verbeke Foundation).

In 2020 werd ook werk gemaakt van de digitalisering van de schetsen en tekeningen van Mark Verstockt. De schetsen en tekeningen werden op stukniveau geïnventariseerd en opgenomen in ensembles.org. Ook de historiek van tentoonstellingen werd aangevuld op basis van de gescande uitnodigingen. Dit traject zal binnenkort ook zichtbaar worden gemaakt via het platform http://markverstockt.ensembles.org. Bij de digitalisering en inventarisatie van de verschillende deelfondsen doet CKV beroep op studenten. Voor het archief Mark Verstockt werd samengewerkt met Eléa De Winter en Charlotte Van Brugghe.

Voorbeeldcase Experimenteel traject: maquette archief Narcisse Tordoir CKV heeft als doelstelling kunstarchieven een plaats te geven in de publieke ruimte, door het veld van kunstarchieven te sensibiliseren en te activeren door onderzoek, contextualisering en maatschappelijke activering van deze archieven te stimuleren. Het CKV neemt hiertoe zelf enkele initiatieven maar werkt vooral via de netwerken waar het deel van uitmaakt. Zo startte CKV samen met masterstudenten Architectuur aan de Universiteit Gent (UGent), onder begeleiding van Prof. Dr. Guy Chatel, een traject of bijzonder vraagstuk waarbij het maquette-archief van Narcisse Tordoir verder wordt onderzocht. Dit “experimenteel traject” focust zich op de manier waarop Narcisse Tordoir omgaat met ruimte in zowel zijn beeldend werk, als in zijn maquettes. Als instrument voorziet het CKV het web-platform ensembles.org waarop alle data omtrent de maquettes online raadpleegbaar zijn. Het maquette-archief zal ook verder in situ beschreven worden, verpakt en tentoongesteld (archiefpresentatie) worden. 195 M HKA Jaarverslag 2020 22 CKV – Centrum Kunstarchieven Vlaanderen — — — (fase zaken van einde. Stand 1+2): december 2020 in liep ten Jef Lambrecht, het van archief diepte-inventarisatie voor instond die de Straetling, Het projectmedewerker contract van Chris en opgevolgd het wekelijkse teamoverleg. in worden website trajecten Deze nieuwsbrief, media. tevens besproken en social opzet Over deze wordt trajecten van en voortgang via gecommuniceerd (aantal: 118) het M HKA. aan velehij maakte. maquettes en ontwerpen zijn atelier, in kabinetten en concipieert waarin tekeningen talloze verder via vanuit foto’s, proces; vertrekt Zijn hij als bestaat gehele praktijk werkt aan de werken in reflecteren. afbeeldingen fragmenten van spiegels die objecten en kleine panelen, geschilderde worden tussen leegtes gehangen, componenten samen om haaks te versterken: die het totaaleffect schilderijen en driedimensionale schilderkunstige hij de ‘80 jaren en ‘90In integreert te doorbreken.mogelijkheden speelt om het het van schilderij platte vlak noemen, met waarbij hij de kan schilderkunst’ datuit men ‘ruimtelijke Geleidelijk genre een werkt hij installaties. en ruimtelijke acties alternatieve TordoirNarcisse (1954) performances, met experimentele zijn carrière begint onderzoek vond plaats op 18.12. het presentatie van Een online archiefdepot op het maquette archief. M HKA — onderzoek ( universitair zijn toenmalig van de basis tot alleen Provo niet met betrekking vormen de archivalia Zo deelreeksen. bepaalde besteed aan aandacht extra is Daarnaast (VUB). onderzoek2020 Fleur Sinnige van voor was onderwerp Sanne de het ook gegraven BIWA dieper vastgelegd. is in op Er video project via het van BIWA. werden histories oral Deze co-directeur Schoetens, Karel (1982-1992) World for Affairs Institute met gesprekken van de hand aan –Belgian het van BIWA de periode van werk gemaakt prioritair is Er en onderzoek. verdere inventarisering voor voor gemaakt het publiek grote –wel gedeeltelijk bruikbaar beeld gebracht, toegankelijk nog niet grotendeels in maar Lambrecht ordenen jaar een Na meer dan en opschonen Jef het is archief Traject Jef Lambrecht TordoirNarcisse maquettes de uit ’90 jaren selectie een schonk het in Studenten oktober CKV onder werkten van in begeleiding uitdagingen van een zulk archief zeker de moeite maken moeite de zeker archief van zulk een uitdagingen zijn er vele boeiende verbanden te identificeren en te volgen –wat de passen, schuifje net dusdanig in niet een als en stammen, meta-associaties en versmeltingen uit samenwerkingen, dat veel feit werken het – naast ren identifice te niet haast is oeuvre en archief tussen verschil het elkaar; door in en tijdsgewijs en thematische lopen ook contextueel –projecten maar – (onstabiele) notities en volume schier aan een tekeningen en materialen van mix onorthodoxe papierwerken; maar fragiele grote velemet zeer – uitdaging fysieke een Het zeer heterogene vormde alleen niet archief digitaal-) netwerkende op wijzen. diverse communicatie meer) en dies en (prille analoge (Lanterne Lantin tussen de periode in Geluwe (M.O.M.) en Guy Bleus (T.A.C. 42.292) Jef Lambrecht figureerde Johan van met Samen mede-mailers geïnventariseerd. Art rond Mail Ook zijn Jef de Lambrecht. van stukken praktijk en de artistieke oeuvre 1974) spelen tevens rolKUL grote een bij maar het het situeren van

Déclaration de Dépendance de la Belgique au Zaïre Belgique la de Dépendance de Déclaration Anarchisme bij Provo 1965/67 bij Provo Anarchisme dat in corpus , een . , - 22.3.2 Instrumenten: archiefschema Bij bovenstaande voorbeeldtrajecten wordt gebruikgemaakt van een vaste set van ‘instrumenten’ zoals ontwikkeld in voorgaand werkingsjaar, zoals een intakegesprek en archiefbeschrijving. Leidraad hierbij is het stappenplan archiefzorg (2019). In 2020 werd een archiefschema Kunstenaarsarchief opgesteld, dat een overzicht geeft van de mogelijke bestanddelen en stukken. Voor de opmaak van dit instrument werd gekeken naar voorbeelden van archiefschema’s bij collega-instellingen zoals AMVB, TRACKS en Letterenhuis. Het archiefschema kan een middel zijn voor de archiefvormer om het archief te ordenen en te beschrijven of inventariseren. Daarnaast kan het een leidraad vormen voor de verwerking van de archieven bewaard door M HKA en beheert door CKV. Het schema werd onder meer op de workshop in Gent (infra) ter beschikking gesteld van de deelnemers.

22.3.3 Estates Cultuurloket en CKV werken vanaf 2020 samen aan een ‘beslissingsmodel’ voor de juridische structuur van een estate die instaat voor de zorg van een archief. Er werd bekeken wat mogelijke structuren (maatschap, vzw, …) zijn, aan welke noden deze voldoen, wat voor- en nadelen zijn. Dit onderzoek, ten dienste van het veld, wordt in 2021 gecontinueerd. Overleg met Annemie Verlinden (Cultuurloket) vond plaats op 12.03, 28.09 en 24.11.

Op 05.10 waren de erven van Raphael Buedts te gast in het CKV/M HKA voor een verkennend gesprek over de zorg en het beheer van de nalatenschap. De daaropvolgende plaatsbezoeken werden vanwege de COVID-19-maatregelen uitgesteld tot 2021.

Voor dienstverlening Estates ontwikkelde CKV volgend raamwerk:

RAAMWERK ESTATES Rollen / Basisfuncties RESULTATEN CKV als facilitator voor estates; Output ACTIES

1. Zichtbaar Maken Veldkaart / website (basisbeschrijving / basisdocument / invulformulier)

2. Waarderen Statement of significance / website (interview) (quotes)

3. Advies Coaching EXPERTISE ONTWIKKELING Voorbeeldtrajecten (specifiek)

4. Verbinden Ontmoeting + nieuwsbrief (actoren uitnodigen) 197 M HKA Jaarverslag 2020 22 CKV – Centrum Kunstarchieven Vlaanderen Archieftraject 6. vond plaats op 24.09. partners met alle werd positief beoordeeld. meeting Een kick-off aanvraag De Leuven. KU Mediastudies CAVA, voor VAi, Liberas, Instituut AMVB, Letterenhuis, Amsab-ISG, UGent, ADVN, Rijksarchief, CKV: Algemeen naast partners Andere contentpartner, dergelijke voorziet case. use in het van project. fasen CKV, gesteld de als verschillende in ter beschikking en uiteindelijk gecapteerd, gearchiveerd mediakanalen sociale van selectie worden doelgroepen een de van de data noden verschillende van van basis erfgoed geboren digitaal nieuwe een vorm van opcontext die zijn beurt gecreëerd, contentBij wordt de primaire op vooral tekstuele socialemediaplatformen beperkt. vandaag is media sociale van over de archivering expertise De met Gent. samen MeeMoo in en Meemoo. Het project werd gehonoreerd. niet en Vakgroep Kunst-, S.M.A.K. Muziek-Gent, en Theaterwetenschappen UGent Universiteitsbibliotheek Panopticon. partners: Andere de databank van ting derde ondersteunt fase Vandenberg ze de Foundation Philippe bij de ontslui de opvolging doet en fase in zij dede aan intensief zijn.tweede eerste fase In met in samenwerking het De onderzoeksteam zal de databank. van ontsluiting beheer en bij en advies de ontwikkeling, verleent expertise Rol CKV: CKV haar niveau). op landelijk of internationaal (Projectsubsidie voor cultureel-erfgoedwerking projectaanvragen 2020 in aantal een CKV onderschreef partnerfiche een Via 22.3.4 Projectaanvragen ( Ambulancier 5. PROJECTDOSSIERS <

specifieke Het project concrete wordt Op van de cases. hand use uitgewerkt aan Brussel en media in van Vlaanderen sociale archivering de voor practices Best KADOC-KU vond dezeOverleg aanvraag ter plaats op van voorbereiding 27.02 Philippe Vandenberg schilderkunst Overzichtscatalogus VandenberghPhilip Foundation:

vormt.

veldnoden)

Leuven:

— — — — — (organisatie /1persoon 1 week ondersteunen) kunnen de projectmiddelen met die CKV van los (groepjes veld bredere het in Bv. Nooddepot ensembles.org Bv. digitaliseren ONDERZOEK | werk-economie universiteiten, samenwerking (vervolg) Archieftraject Waardering Gesprek doorstart / Voordoc. ontwikkeling verdere (basis beschrijven en Ordenen ? Hoe Wat ? (€ /1persoon 5.000) 1 maand /

Archiefbeschrijving

mogelijke reddingsactie)

oplossing zoeken zoeken oplossing met / optimaliseren optimaliseren

- - ARGOS: Kunstenaarsfilm en -video in de jaren 1970 in België Het project ‘Kunstenaarsfilm en -video in de jaren 1970 in België’ onderzoekt de vroege omgang met de media in de Belgische kunstcontext van de jaren 1970. De bedoeling is om de kunsthistorische geschiedschrijving te koppelen aan het redden van de materiaal-technische, fysische aspecten van de werken die onder de radar van de canon zijn gebleven en op die manier een ontbre- kend stuk van de Belgische recente kunstgeschiedenis te ontsluiten. De aanvraag omtrent fase 3 van dit project werd positief beoordeeld.

Ook in deze derde fase zal M HKA en CKV een belangrijke partner van het project vormen. De ontsluiting van de onderzoeksresultaten kan aansluiting vinden via de bestaande databank ensembles.org en past binnen de focus die beide instellingen hebben op de avant-garde van de jaren 1970. In dat opzicht verbinden M HKA en ARGOS zich ertoe om samen te zitten en te bekijken hoe die onderzoeksresultaten precies vorm kunnen krijgen binnen de ensembles- databank: als aparte collectie, archiefcollectie of research collectie; of alle werken worden opgenomen, welk onderzoeksmateriaal interessant kan zijn, enzovoorts. Natuurlijk geldt hier eveneens dat ARGOS en M H KA vooraf de uitwisseling en rechtenklaring voor het materiaal moeten bespreken en verankeren.

22.3.5 Beheer archieven M HKA: ADLIB archief-module Het CKV beheert de kunstarchieven die M HKA verzamelt. Het borgen, verder zichtbaar maken, valoriseren en ontsluiten van kunstarchieven draagt bij tot de expertise van het CKV.

Een aantal nieuwe archieven werden dit jaar toegevoegd aan de de collectie M HKA: — Maquettearchief Narcisse Tordoir — Archief Alain Arias Misson — Mail art archief Flor Bex – Lieve De Deyne — Deelarchief Pol Mara — Archief Ernest Van Buynder — Archief Nicole van Goethem

Voor het beheer van deze archieven werd in 2020 de ADLIB Archief – module in gebruik genomen. Aldus werden afgelopen jaar 22 ‘inschrijvingen’ (aanwinsten) geregistreerd, waarbij archieven van de nodige context en beschrijvingen werden voorzien. In het verlengde van deze registratie werd een nummering voor de archieven en archiefbestanddelen ontwikkeld; qua ‘catalogus’ (inventarisatie) werd in 2020 een aanvang genomen met het archief Hugo Roelandt en het archief Ernest van Buynder. Er werd daarnaast veel aandacht besteed aan het verder verpakken, ordenen en beschrijven van de archieven, alsook het digitaliseren van bepaalde reeksen uit deze archieven. Deze gedigitaliseerde stukken onder meer uit de archieven van Jef Lambrecht, Paul Bervoets, Leon Van Essche. Bij Roelandt werden tevens ruim zestig objecten uit de nalatenschap geregistreerd in AdLib (collectie). 199 M HKA Jaarverslag 2020 22 CKV – Centrum Kunstarchieven Vlaanderen de coronamaatregelen. van omwille opleiding Beeldendegenoeg konden Jammer Kunst. plaatsvinden deze niet (KASKA) Dessiner,Schone –Café doelgroep: studenten Kunsten Antwerpen Academie doelgroep: studenten en docenten de Koninklijke van alsook Beeld, verzoeken voor workshops, onder d’Academie meer van Sint-Niklaas, van Beeld workshopDe snel was volzet (25 deelnemers). Bovendien leidde het tot andere voorte maken en geïnteresseerden. de eigen praktijk worden, bewaard geordend, en ontsloten beschreven kan om het toegankelijk voorbeelden werd en getoond situaties praktische hoevan kunstarchief een de hand geformuleerd;de aan mogelijke deelnemers de archiefzorg stappen in Vervolgens werden met samen en archiefbeheer. archiefvorming van waarom tot bestond het workshopDe hoe en introductie het een uit rond archivering de slag te aan gaan. om zelf en eenvoudige met handige methodes deren en kennismaken deelnemers liet (CKV) totVlaanderen de do’s introductie een bood en don’ts het van archive je documenten voor het kan beste Kunstarchieven bewaren?nier Het Centrum zelf. de kunstwerken praktijk: verbondendocumenten onlosmakelijk de met artistieke van de kern Bovendien het zijn deel van archief. uit maken deze bestanden digitale als en e-mailverkeer. Zowel facturen papieren fysieke, documenten kunstwerken, tot foto’s, correspondentie en inventaris/overzicht een zijn van of haar bieden, beelden inspiratie en van teksten die gaan Dit kan samen. informatie komt archief een de meest In uiteenlopende of niet. is mee bezig bewust of er nu belang, hij fundamenteel van voor is kunstenaar een Een archief veel meer. en over digitaliseren verpakken, en ordenen, over zuurvrij hoe structureren over over archiveren, het van gesprek waarom over maakt, wat archief een we in gingen onderzoekers en archiefliefhebbers Met kunstenaars, enkele met Gent –samen Nucleo vzw. de Kunsthal te in gast 29.01.2020 CKV was Op Workshop22.4.1 andere van aanleiding naar vernoemde werd ook projecten, georganiseerd maar onderdeel is de omtrent eerder van basiszorg. Dienstverlening advisering via nalatenschappen en beheerders van ondersteuntHet archiefvormers CKV 22.4 gebracht. kaart meinen- en projecten in verkend, mogelijke alsook partners leiden Hierbij werden tot operationeel een onderzoeksdo aanpak. van plan werd over er basisnota een onderzoekGelijktijdig opgesteld 2021 in die moet de beeldende in kunst. archiefzorg’ enpenplan methodologie ‘oral history Verstockt. stap nota Deze vormt 2021 voor de basis in een te ontwikkelen en Mark het Jef Lambrecht traject in met interviews de ervaring van basis mede op opgemaakt, het 2020 najaarIn van werd history oral basisnota een en Onderzoek Basisnota’s History Oral 22.3.6 Wat zijn om belang bij van te houden, kan en waarom? op En ma welke DIENSTVERLENING

gelegenheden.

- - - - 22.4.2 Online aanbod

09.06: Q&A askanarchivist Dinsdag 9 juni vond de jaarlijkse Internationale Archievendag plaats, de ideale gelegenheid om met de partners van TRACKS een online vraag-en- antwoordsessies te organiseren. In online sessies per partner (CKV, CEMPER, AMVB of VAi) konden diverse actoren uit het kunstenveld terecht met vragen in verband met archiefzorg. Verschillende vragen kwamen aan bod: vragen over verpakkingsmateriaal, bewaring websites, selectie, digitalisering en dergelijke meer.

20.10: CATCH THAT COPYRIGHT – Webinar en Q&A rond intellectuele eigendomsrechten in de kunstensector De coronamaatregelen zorgden voor een groei in online ontsluitingsinitiatie- ven en deed dit soort vragen enkel toenemen. Om materiaal online te ontsluiten, is het meer dan ooit noodzakelijk om zicht te hebben op de rechtenstatus van archiefmateriaal en waar mogelijk van bij het begin goede afspraken te maken met de vervaardigers en eventuele andere rechthebbenden. Om deze vragen te beantwoorden organiseerde CKV eind september samen met de partners binnen TRACKS een online webinar voor de kunstensector gevolgd door een virtuele vraag-en antwoordsessie. De webinar is beschikbaar op YouTube.

07.12: Q&A met CKV – Facebook live Tussen 15.00 – 16.00u organiseerde CKV een online vragenuur voor iedereen die werkzaam is in de sector van de beeldende kunst: kunstenaars, erfge- namen, kunstcritici, galerijhouders, … Wie meer informatie wenste over het bewaren en ontsluiten van het archief kon terecht bij een medewerker. Bewaren of weggooien? Digitaliseren, maar waarom en hoe? Het waren enkele vragen omtrent archiefzorg die aan bod kwamen.

22.4.3 Adviesverlening: ‘plaatsbezoeken’ Adviesverlening in verband met archiefzorg staat centraal binnen onze werkzaamheden zoals binnen het kader van de trajecten en bovenvermelde acties dienstverlening, maar ook naar aanleiding van een concrete vraag van een archiefvormer of het aanmeldformulier. Daarvoor worden plaatsbezoeken afgelegd:

— Plaatsbezoek Luc Fierens, Weerde (13.03) — Plaatsbezoeken Archief Mark Verstockt, Antwerpen (21.02, 02.07, 28.10) — Plaatsbezoeken Stichting Pim De Rudder, Assenede (16.12, 23.11, 09.11, 12.10, 14.09, 18.06) — Plaatsbezoek Stichting Pol Mara, Brussel (25.06) — Plaatsbezoeken TVF – Archief Svend Thomsen, Gent (02.10, 29.10) — Plaatsbezoeken Stichting Johan Van Geluwe, Waregem: ontmanteling huis Johan Van Geluwe (18.07) 3D scan huis Johan Van Geluwe. We Document Art (09.07) 201 M HKA Jaarverslag 2020 22 CKV – Centrum Kunstarchieven Vlaanderen Foundation uit. Walter de eigen werking CKV Leblanc, lichtte aansluitend de Van van de Raad plaats van Bestuur 19.02Op vond zitting een bij CKV omtrent de dienstverlening. en verdere initiatieven verloopt, noden CKV rondvan kunstenaarsarchieven op 10.01 met over en Lyne Laurence Viskens Bolle De Bespreking de opstart ‘netwerkmomenten’online, 2020: uit Een overzicht samenwerkingen. deze, overleg van veelal en dankzij structureel gemeenschap, onderzoekers, archiefvormers). vond plaats via Netwerking (erfgoed het veld 2020 netwerk een kunstarchieven in ook van in aan CKV bouwde het en trajecten de de kaderIn landelijke diverse van dienstverlening 22.5 — — — — — — 22.4.4 Dienstverlening: — — — — — — Leblanc Meeting Board Overleg Departement Cultuur, Jeugd en Media NETWERKING de werd Wolffs. verder Hubert vraag De verspreid via kunstenaar (UAntwerpen): Wildemeersch archief Georges vindplaats naar vraag 20.12: Servaes estate Albert Veronika naar Pot: vraag 19.10: en kunstpraktijk archief archief; Gent): (via vzw digitaal Khadraoui El NUCLEO naar vraag Samira 12.10: Coorevits Raf kunstenaar archief bewaring naar Deleu: vraag Lodewijk 03.07: Walter Verdin (Meemoo): en Ronny Vissers Archiepunt archief bestemming 11.06: Z33 in Hasselt tentoonstelling Hugo Roelandt ivm archief relicten naar Leroy Meyer: vraag 08.01: Judong. &Anne Peter Swinnen 1970-2020 Plans Future &T.O.P. Deleu office, T.O.P. de bij of ‘list works’ de droeg aan VAi-publicatie in office. CKV Luc 28.04 gevolgd archief op door 08.06 opzet een projectvoorstel digitaal er overleg was archief met Wat VAi29.04. het digitaal op 17.04 betreft en T.O.P.office 2021 –uitgesteld er naar overleg –was met VAi op 23.01 en Luc Deleu –T.O.P. office. verband met In de tentoonstelling seizoensoverleg plaats omtrent het de borgen nalatenschap van plaatsbezoek dit vondBehalve er afgelopen ook jaar 4keer een Luc Deleu (02.09,Archief 15.12) 04.09, Plaatsbezoeken (03.07)Verzameling Stephan Rumst Peleman, Plaatsbezoek (19.08, Antwerpen Renson, Nicole –Sonia 04.06) Goethem Archief van Plaatsbezoek Estate Jozef Van Ruyssevelt (24.08) Plaatsbezoeken (15.12) Vaast –Antwerpen Archief Colson, Genk Plaatsbezoeken

nieuwsbrief

CKV.

Informatievragen , onder van redactie - Werkgroep Privaatrechtelijke archieven (WPA/VVBAD) CKV is lid van de Werkgroep Privaatrechtelijke Archieven (WPA) van de Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek, Archief & Documentatie (VVBAD, Berchem). De WPA is een platform voor archivarissen en documentbeheerders met een specifieke interesse in het privaatrechtelijk archivalisch patrimonium. Het opzet van de WPA: — Het organiseren van een geregeld overleg met het oog op uitwisseling van kennis en informatie. — Het nemen van initiatieven die kunnen bijdragen tot een grotere deskundigheid en professionaliteit inzake archiefbeheer. — Het opzetten van specifieke werkingen – zowel projectmatig als ad hoc – binnen het brede veld van de particuliere archieven. — Het sensibiliseren rond de waarde van particulier archief en de noodzaak tot archiefzorg. Overlegmoment vond plaats op 31.01, 18.06 en 16.09. Voor CKV was Jan Stuyck hierop aanwezig.

Overleg landelijke dienstverlenende rollen Daarnaast maakt CKV (Jan Stuyck) deel uit van het overleg landelijke dienstverlenende rollen, een overlegplatform waarin de 11 erkende organisaties onderling en naar de buitenwereld hun opdracht en werkzaamheden kunnen afstemmen, en waar gezamenlijke standpunten kunnen worden ingenomen. De bijeenkomsten vonden plaats op 28.01, 20.02, 31.03, 09.06, 17.09 en 25.11. Het voorzitterschap is in handen van Bart Caron, de praktische organisatie van de bijeenkomsten gebeurt door het steunpunt FARO.

Op 22.09 nodigde dit overkoepelend overleg van dienstverlenende organisaties de minister van Cultuur Jan Jambon uit voor een kennismaking en verschillende workshops. De Landelijk Dienstverlenende Rollen is categorie aan organisaties die pas in het leven werd geroepen in het cultureel-erfgoeddecreet van 2017 en dus nog maar zeer recent bestaat. Daarom vonden de organisaties het belangrijk om de minister van Cultuur kennis te laten maken met waar ze allemaal mee bezig zijn en waarin hun toegevoegde waarde precies bestaat. Een van de belangrijkste opdrachten van de landelijke dienstverlenende organisaties is het verbinden van mensen, organisaties, beleidsdomeinen, generaties enz. Deze verbondenheid werd gesymboliseerd door de puzzel die de minister in een van workshops maakte, waarbij een stukje info gaf over nalatenschappen van kunstenaars.

Het Kunstenplatform Het CKV verenigde zich met enkele collega-instellingen in het kunsten- en erfgoedveld binnen de denktank Kunstenerfgoed Vlaanderen (oorspronkelijk: Platform Kunsterfgoed): het Vlaams Architectuurinstituut, het Letterenhuis en CEMPER. De denktank wil: — Expertise uitwisselen op het gebied van kunstenerfgoed, met name kunstenarchieven en nalatenschappen — Gezamenlijk instrumenten ontwikkelen voor de ondersteuning van dit veld — Samen themadagen, colloquia en dergelijke organiseren In 2020 vond overleg plaats op 21.02, 24.06, 09.09 en 14.12., voor CKV waren Chris Straetling of Jan Stuyck aanwezig.

In 2020 lag de focus van het overleg op de gemeenschappelijke organisatie van een reeks internationale webinars in 2021-2022. Centrale doelstelling van deze 4 webinars is om na te denken over (omgang met) het erfgoed van de toekomst, dit is het verkennen van kennis, filosofie en internationale theorie- vorming over het archiveren voor de toekomst. 203 M HKA Jaarverslag 2020 22 CKV – Centrum Kunstarchieven Vlaanderen er heel wat pagina’s vertaald. content. Wel nieuwsberichten toegevoegd werden en werden er verschillende met nieuwe volledig aangevuld en pagina één nieuwe pagina’s aangemaakt ook CKV. lag werden Omdat daarop slechts de er jaar drie focus dit partners, de nieuwe van website door en geredigeerd de diverse herwerkt functie in 2020 de nieuwe website te lanceren. doorlopen omwerd september uiteindelijk er vormgevingstraject een eind en werden en geredigeerd teksten herschreven bestaande met augustus eind genomen. Tot getest gebruik en in uitvoerig en achterMediaWiki TRACKS 2020 de het nieuwe van website voorjaar werd In de ging 23.09 Op online. 2020 keer in (23.01, vijf samen en kwam 23.10). 25.08, 23.06, 03.04, acht uit bestaat werkgroep organisaties De medewerkers zes verschillende van de werkgroep. van alsook de (CKV) de deel van uit stuurgroep Bert Evi maakt hun schouders onder ontmoetingsmomenten (zie twee 22.4). Vlaanderen) het van netwerk VAi, Archiefbank CKV, AMVB, Letterenhuis, de website leden van vernieuwen (CEMPER, verschillende en zette meemoo, op het vooral in de leidraad zette TRACKS-werking als en visie nieuwe missie Met een het na start. 2019, overgangsjaar 2.0, echt van TRACKS 2020In ging zijn: FAROPartners en Meemoo. agenda de sprekers. van de van voor detwee zomer 2022 van nog afhankelijk –data te bepalen, 2021-2022: plaats in vinden het 2021, webinars najaar van in vier De twee — — — zijn: doelgroepen Beoogde — — — — — zijn: initiatief dit van doelstellingen Centrale gerenommeerdmet sprekers. potentiële internationaal lijst een doc gezamelijke werd documenten zoals Google gewerkt aan In en partners. budgettering projectteam, verduurzaming, impactmeting, randvoorwaarden, resultaat, beoogd doelgroepen, voor doelstellingen, onder meer aandacht met daarin werdEen opgemaakt projectplan werden pagina’s, de praktijkvoorbeelden, van metAlle uitzondering TRACKS thema dit in iedereen interesse heeft die Tertiair: (ook is) bezig kunstenerfgoed met dan ander erfgoed wie brede (internationale) Secundair: cultureelerfgoedsector is uitdaging een kunstenerfgoed documenteren van (professioneel en niet-professioneel) voor het beheren wie en iedereen de uit (internationale) Primair: cultureelerfgoedsector positioneren. landelijk en internationaal organisaties De Denktank de van Door te samen de werken, partners de tussen relaties eigen onze werkingen; van bijsturing biedt tot over opdatVlaanderen het reflectie vertrekpunt een en verder te reflecteren over de mogelijke op in de impact praktijken de Denktank van voeden eigen door praktijk metOnze de partners verzamelde te ideeën verspreiden en inzichten (online &offline); en de te stimuleren Vlaanderen in en omgang met kunstenerfgoed door (internationale) inspireren Anderen over reflectie de zorg voor volgende over het (te) en door bewaren (te) geven (van) voor kunstenerfgoed Vanuit verzamelen ideeën en inzichten perspectieven diverse

generaties;

versterken; Nieuwe pagina’s 2020: — Modelovereenkomsten voor opdrachten aan freelancers (tool) — Creative Commons-licentie als een oplossing voor de rechtenproblema- tiek (tool) — Bij De Munt is online opera al jaren een nieuwe werkelijkheid (praktijk- voorbeeld)

Bezoekerscijfers website zijn op te splitsen in oude en nieuwe website.

Oude website: — 18.442 sessies door 15.093 gebruikers (tussen 300-677 gebruikers per week, minder tijdens zomervakantie). — 33.236 paginaweergaven. — Gemiddelde sessieduur 01:44. — 80% Nederlandstalige 18% Engelstalige gebruikers. — 45% uit België, 45% uit Nederland, 4% uit VS. — 80% komt binnen via zoekmachines, 16% rechtstreeks, 4% via doorver- wijzing van andere websites (vooral kunstenenerfgoed.be, meemoo, CEMPER, DEN, archiefdag.be)

Nieuwe website: — 6.238 sessies door 4.736 gebruikers (tussen 300-500 gebruikers per week, minder tijdens eindejaarsperiode). — 12.862 paginaweergaven. — Gemiddelde sessieduur 01:55. — 83% Nederlandstalige 15% Engelstalige gebruikers. — 51% uit België, 42% uit Nederland. — 78% komt binnen via zoekmachines, 16% rechtstreeks, 4% via door- verwijzing van andere websites (vooral meemoo, in minder mate ook CEMPER, DEN, Kunstenpunt, VAi, AMVB en CKV), 2% via sociale media (vooral Facebook, in mindere mate LinkedIn en Twitter)

Archiving L’Internationale Het afgelopen jaar heeft de werkgroep Archivering binnen L’Internationale hoofdzakelijk gewerkt aan de geplande publicatie (2022). Evi Bert maakt deel uit van deze werkgroep. Eind 2020 zijn we geland met een conceptnota waarin de mogelijke methodologie en diverse invalshoeken worden opgesomd. 1. Visie op archiefzorg per organisatie 2. Discussies omtrent verschillende invalshoeken zoals bv. The Participatory Archive 3. Workshops 4. Output format 5. Tijdslijn 205 M HKA Jaarverslag 2020 22 CKV – Centrum Kunstarchieven Vlaanderen de beeldende in kunst archiefzorg wat betreft partnerevents Onder voorbeelden de brengen aandacht Functie: internationale en https://www.facebook.com/ckvcentrum/ (27.01.2021@ckvcentrum –503 volgers –2019 /399 +104 het kunstenveld in en archiefbeheerders archiefvormers bezoeken Rapporteren diverse Functie: https://www.instagram.com/ckvcentrum/?hl=nl (1.1.2021@ckvcentrum –499 volgers –2019 /386 +113 media 22.6.2 Social Percentage 15.1 procent. terugkerende gebruikers: 00:01.53. sessie gebruiker: per 7.943 per paginaweergaven. Gemiddelde tijdsduur totaal met in ontvangen, (februariAfgelopen jaar –december) mocht de website 1.584 gebruikers Beeldende de in archiefzorg en tools inzake richtlijnen praktische en aanbieden van rapporteren over praktijkvoorbeelden, plaatsbezoeken via sensibiliseren over de informeren lopende zoals werkzaamheden, functies diverse CKV vervult deze Via rubrieken en Partners. Praktijk en Advies, Dienstverlening website onderdelen: 4grote uit en Nalatenschappen, bestaat Kunstarchieven Wordpress een van De voorvertrokken muhka.be. platform eerder ontwikkelt eigen een website:06.02.2020 lanceerde CKV https://ckv.muhka.be. werd Er eigen een Op website van 2019 opgestart. werd begin de ontwikkeling ckv; ‘Onderzoek’: de rubriek in https://www.muhka.be/research/ het M HKA, 2019 voor zich stelde in op de website het Centrum CKV van Bij van de start Website 22.6.1 22.6 INTEGRATION DATABASES INTEGRATION COLLABORATION … → → → → → Users) gents (A People Artists Archivists Students Public Researchers Facebook Instagram COMMUNICATIE

Kunst. → → → Infrastructure / Technology Missions Archive BigThe Why? Visualization archive Physical Databases ) ) → → → framework Legal Policy / regulation law Archive Copyright Protocols

/ 22.6.3 Nieuwsbrief 9 nieuwsbrieven De verschenen nieuwsbrieven zijn raadpleegbaar via het online archief – https://ckv.muhka.be/archief-nieuwsbrieven/

22.6.4 Tijdschrift HART In 2020 adverteerde CKV in het magazine HART: eenmaal op de site en eenmaal in het gedrukte tijdschrift. Verder verscheen op 04.09 een interview door Mark Ruyters met CKV waarin opzet en werking CKV aandacht krijgt. Daarnaast besteedde Marc Holthof in HART van oktober uitgebreid aandacht aan de CKV-archiefpresentatie Mail Art in M HKA.

22.7 ARCHIEFPRESENTATIE

Zie hoofdstuk 7.3 23 23 Fotocredits 209 M HKA Jaarverslag 2020 23 Fotocredits 24 23 22 recent –een ©Evenbeeld, Tentoonstelling: verhaal, 2020 Monoculture 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Foto’s ©Evenbeeld, &Roth, 2020Tentoonstelling: INBOX –Rein 2020 Rudder, De Pim Assenede, op foto bij bezoek Stichting M HKA, CKV 2020 foto op bezoek, Vrienden M HKA, het van M HKA ©Evenbeeld,Atelier voor 2020 kinderen, recent –een ©Evenbeeld,Tentoonstelling: verhaal, 2020 Monoculture Together. © Tom 2020 Sanders, 2020 Goots, ©Bram Birthday, Art’s foto Studio, De in M HKA Cinema De Moussem, ©Evenbeeld, 2020 Collectie i.s.m. dimensie, Magdy, –Basim Slapend andere een in SITU Tentoonstelling: IN 2020 foto M HKA, –Arecent history, Monoculture Tentoonstellingscatalogus 2020 Goots, © Bram gevelpaneel of Puppets Birthday, Hands In the Art’s foto SOLO, CLUB het 2020 M HKA, SOLO i.s.m. CLUB ©Evenbeeld, Patt, 2020 R. collectie i.s.m. scharen met de gulden Tentoonstelling: INBOX Chinees –De ©Evenbeeld,NICC Lodgers, 2020 © Evenbeeld, 2020 –MASTERBLASTER, de Senna –Tramaine SITU Tentoonstelling: IN 2020 Oscar,een foto M HKA, en Nicole –Tekeningen,Collectiepresentatie: animatie Goethem van Globaldigestion recent –een Hüseyin Tentoonstelling: verhaal, Monoculture 2020 foto Museum, profielM HKA, M HKA Screenshot Instagram, © Evenbeeld, 2020 (2000), fruitdrager Limburgse de perenman, De Dietvorst, Els son-of-a-gun breathing, fire frying, Chicken –MASTERBLASTER, de Senna –Tramaine SITU Tentoonstelling: IN Panamarenkohuis (2020), –3Bollen AMVK 2020 ©M HKA, Welkom Terug foto Evenbeeld, 2020 ©M HKA, , A2-affiche, (1980-2007), 2020 ©M HKA, 2020 , ©M HKA, 2020 , ©M HKA, &Charles, , Sarah

Alptekin,