Exposé Prezesów Rady Ministrów 1989–2019
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
EXPOSÉ PREZESÓW RADY MINISTRÓW 1989–2019 opracowanie Joanna Marszałek-Kawa Piotr Siemiątkowski REDAKTOR PROWADZĄCY Daniel Kawa REDAKTOR TECHNICZNY Ryszard Kurasz KOREKTA Zespół PROJEKT OKŁADKI Krzysztof Galus © Copyright by Wydawnictwo Adam Marszałek Wszystkie prawa zastrzeżone. Książka, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Żadna jej część nie może być reprodukowana jakimkolwiek sposobem – mechanicznie, elektronicznie, drogą fotokopii itp. – bez pisemnego zezwolenia wydawcy. Jeśli cytujesz fragmenty tej książki, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło Toruń 2020 ISBN 978-83-8180-265-9 https://doi.org/10.15804/expo.prem.2020 Wydawnictwo prowadzi sprzedaż wysyłkową: tel./fax 56 648 50 70, e-mail: [email protected] Wydawnictwo Adam Marszałek, ul. Lubicka 44, 87–100 Toruń tel. 56 664 22 35, 56 660 81 60, e-mail: [email protected], www.marszalek.com.pl Drukarnia, ul. Warszawska 54, 87–148 Łysomice, tel. 56 678 34 78 Spis treści Wprowadzenie .............................................................................................. 5 Tadeusz Mazowiecki 24 sierpnia 1989 roku .................................................................................. 7 Jan Krzysztof Bielecki 5 stycznia 1991 roku ................................................................................... 15 Jan Olszewski 24 grudnia 1991 roku .................................................................................. 33 Waldemar Pawlak 1 sierpnia 1992 roku .................................................................................... 55 Hanna Suchocka 10 lipca 1982 roku ....................................................................................... 73 Waldemar Pawlak 8 listopada 1993 roku .................................................................................. 87 Józef Oleksy 3 marca 1995 roku ...................................................................................... 111 Włodzimierz Cimoszewicz 14 lutego 1996 roku .................................................................................... 127 Jerzy Buzek 10 listopada 1997 roku ............................................................................... 151 Leszek Miller 25 października 2001 roku ........................................................................ 171 4 SpiS treści Marek Belka 24 czerwca 2004 roku ................................................................................. 187 Kazimierz Marcinkiewicz 10 listopada 2005 roku ............................................................................... 197 Jarosław Kaczyński 19 lipca 2006 roku ....................................................................................... 219 Donald Tusk 23 listopada 2007 roku ............................................................................... 241 Donald Tusk 18 listopada 2011 roku ............................................................................... 297 Ewa Kopacz 1 października 2014 roku .......................................................................... 317 Beata Szydło 18 listopada 2015 roku ............................................................................... 333 Mateusz Morawiecki 12 grudnia 2017 roku ................................................................................. 355 Mateusz Morawiecki 19 listopada 2019 roku ............................................................................... 379 Wprowadzenie Oddajemy do rąk czytelników zwarte opracowanie wypowiedzi progra- mowych prezesów Rady Ministrów prezentujących priorytety polityczne rządów oraz cele do osiągnięcia w określonych dziedzinach. W niniej- szym woluminie zamieściliśmy teksty exposé z lat 1989–2019 wygłasza- ne w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej w procedurach tworzenia nowego gabinetu. Zaprezentowane ujęcie ma charakter chronologiczny. Zebra- ne w pracy teksty zostały opracowane i zredagowane na podstawie ste- nogramów z posiedzeń Sejmu RP. Wyjątkowo starannego opracowania wymagały w szczególności teksty najstarszych przemówień premierów poszczególnych rządów. Opracowano je na podstawie skanów stenogra- mów, które – jak się wydaje – w swoim czasie spisywane były na maszy- nach do pisania. W nowszych stenogramach usunięto tak zwane głosy z sali, których z biegiem czasu znajdowało się tam coraz więcej. W literaturze przedmiotu powszechna jest opinia, zgodnie z którą treść exposé ma rudymentarne znaczenie dla uzyskania akceptacji ze strony większości parlamentarnej. Co więcej, zawartość i sposób wygłaszania przemówienia programowego przez nowo desygnowanego premiera okre- śla wizerunek powstającego rządu1. Jest też istotna dla partii opozycyjnych oraz opinii publicznej. Exposé jest swoistego rodzaju zestawieniem zobo- wiązań, deklaracji, dążeń zapowiadanych przez szefa nowego gabinetu, z którego realizacji rozliczać będą koalicjanci, jak również opozycja i wy- borcy. Zebranie w jednym tomie opracowanych przez nas tekstów przemó- wień programowych prezesów Rady Ministrów na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat ma znaczny potencjał poznawczy. Pozwala ukazać szersze spektrum procesów transformacji politycznej, ekonomicznej i społecznej, które zaszły w Polsce we wspomnianym okresie. Umożliwia także dokład- 1 S. Patyra, Exposé, [w:] Encyklopedia wiedzy politycznej, red. M. Chmaj, J. Marszałek- -Kawa, W. Sokół, Toruń 2004, s. 81. 6 WPROWADZENIE niejsze prześledzenie ich przebiegu. Jest dodatkowym źródłem informacji o zmieniających się priorytetach, celach, nowych wyzwaniach, które to- warzyszyły stabilizacji systemu demokratycznego. Opracowany przez nas zbiór dokumentów jest – jak sądzimy – pierw- szym w naszej literaturze zbiorem prezentującym w jednolitej formie tre- ści exposé prezesów Rady Ministrów od 1989 do 2019 r. Żywimy nadzieję, że okaże się pomocny w studiowaniu zagadnień dotyczących przeobrażeń polskiego systemu politycznego po Okrągłym Stole, a także stanie się cen- nym źródłem informacji dla badaczy zajmujących się politycznym, eko- nomicznym czy społecznym kontekstem przemian ustrojowych. Ciekawe wydaje się zwłaszcza zestawienie deklaracji zawartych w tekstach poszcze- gólnych exposé z innymi dokumentami programowymi i kierunkowymi. Jednocześnie deklarujemy, że z naszej strony jest to pierwszy etap sze- roko zakrojonego projektu, obejmującego między innymi głęboką analizę tekstów prezentowanych dokumentów, ich komparatystykę oraz promocję w krajowym i międzynarodowym środowisku naukowym i dyplomatycz- nym. Kolejne pozycje są już kierowane do prac redakcyjnych. Mamy na- dzieję, że ostateczne wyniki projektu będą miały wymiar praktyczny i oka- żą się przydatne także dla polskich elit politycznych. Co więcej, posłużą również członkom partii politycznych przyjmujących misję tworzenia rzą- du, a tym samym stojących przed wyzwaniem skonstruowania własnego wystąpienia programowego odpowiadającego potrzebom i oczekiwaniom społecznym oraz sytuacji międzynarodowej, w realizacji tego zadania. Joanna Marszałek-Kawa Piotr Siemiątkowski Tadeusz Mazowiecki 24 sierpnia 1989 roku Tekst wystąpienia Tadeusza Mazowieckiego wygłoszonego w Sejmie 24 sierpnia 1989 roku. Tego dnia Sejm powołał Mazowieckiego na urząd premiera: Panie Marszałku, Wysoka Izbo! Chcę utworzyć rząd zdolny do działania dla dobra społeczeństwa, na- rodu i państwa. Będzie to rząd koalicji na rzecz gruntownej reformy państwa. Dziś takie zadanie może podjąć tylko rząd otwarty na współ- działanie wszystkich sił reprezentowanych w parlamencie, uformowany na nowych zasadach politycznych. Historia naszego kraju nabrała przyspieszenia. Stało się to za sprawą społeczeństwa, które nie godzi się dalej żyć tak jak dotychczas. Trzeba przywrócić w Polsce mechanizmy normalnego życia polityczne- go. Przejście jest trudne, ale nie musi powodować wstrząsów. Przeciwnie – będzie drogą do normalności. Zasadę walki, która prędzej czy później pro- wadzi do wyeliminowania przeciwnika, musi zastąpić zasada partnerstwa. Nie przejdziemy inaczej od systemu totalitarnego do demokratycznego. Musi ulec zmianie dotychczasowa filozofia państwa. Nie może ono zaj- mować się wszystkim i wszystkiego gwarantować. Powinno ułatwiać i re- gulować działalność. Najważniejszą rolą rządu i administracji w tej chwili jest otwarcie możliwości działań zbiorowych i indywidualnych. Chcę być premierem rządu wszystkich Polaków, niezależnie od ich po- glądów i przekonań, które nie mogą być kryterium podziału obywateli na kategorie. Dołożę starań, by zasady konstrukcji rządu były jasne dla wszystkich. Zobowiązany jestem do tego zwłaszcza wobec Solidarności. Pomocą będzie zrozumienie ze strony Kościoła, który zawsze stawał w obronie praw człowieka, a troski narodu odczuwał, jako własne. Kościół był i jest siłą stabilizującą w Polsce. Przyszły rząd musi mówić społeczeństwu prawdę, musi też stworzyć mechanizmy, które pozwolą słuchać głosu opinii publicznej. Pewne pro- blemy będziemy poddawać pod jej osąd. Jeśli potrzebne są wyrzeczenia, wszyscy muszą ich sens znać, rozumieć i mieć możliwość ustosunkowania się do problemów. 10 EXPOSÉ PREMIERÓW Wysoka Izbo! Sprawą najważniejszą dla społeczeństwa jest stan gospodarki narodowej, który dziś musi być uznany za krytyczny. Jak jest źle i dlaczego, powiedzia- no już wszystko. Problemem jest, jak z tego wyjść. Mam pełną świadomość wielkiego trudu, jakiego będzie wymagała od nowo powołanego rządu i od wszystkich naprawa gospodarki. Długofalowym strategicznym celem poczynań rządu będzie przywró- cenie Polsce instytucji gospodarczych od dawna znanych i sprawdzonych. Rozumiem przez to powrót do gospodarki rynkowej oraz