HET GESLACHT LIPS UIT BAVEL

Gedurende minsten halvn ee s e eeuw hebben sommig- ge e nealogen getrach oplossinn ee t e vindengt bakermae d m o , e t t achterhale deznvan e familie haadie , r naa ontleenmwel dzal middeleeuwsn hebbeee n naa e stamvader e voornaad e di , m Lubbrecht Liebrecht— ( ) voerde drie d t feitet overgeHe .da , - bleven grafstenen van Bavel, die een wapen vertonen, alle op deze familie betrekking hebben, wijst er op, dat zij destijds tot de notabele e plaatdi n s nva moet hebbek n oo behoord t za j Zi . vanaf de XVe tot de XVII eeuw regelmatig in de schepenbank van Ginneke Baveln ne hunnern Ee . , Jacob Janszn. Lips, sche- pen (1526—1543), voerde blijkens zijn zegel, hangende aan een charter van 13-7-1535 : twee in elkaar geschoven open driehoe- t ' harn klei n ee i (croin t nt ke Davie vierblaxd me , d?) f o d kruisje, alles in de vorm van een zespuntige ster. Maar een Laurens Lips, ontvange e Eindhovet r e XVIIId n i n e eeuw, bezigde het Hollandse wapen Lips (met de dwarsbalk en de koeken) in zijn cachet (medegedeeld door de Heer A. R. Kleyn e Zeist)t j hebbeWi . n than e genealogid s e kunnen opvoeren tot Rombout Lips, geb. omstr zoon . ee 1390ne haddi ,Lipsn :Ja , geb. omstr. 1420, wonende „opden Leeghen Eyckbergh" te Ba- vel. Waarui voo— t r zove j bekenmi r vied— r kinderen sproten: 1. Rombotit Janszn. Lips, schepen van Ginneken en Bavel (1512) . Lysbeth2 ; n RomboutJa Lips, . Joostr t HoZtemans, verm. 1499—1501 ; 3. Margriet Jansdr. Lips, verm. 1499 ; 4. Jan Lips, schepen van Ginneken en Bavel (1499—1503), wonende „opden Leeghen Eyckbergh", waarover verder zal worden ge- handeld. De navolgende Ginnekense schepenakten leken ons zo e hie belangrijkdi n extensi rj wi t o da late, n volgen, daaj zi r voor menig speurde diensn va r t kunnen zijn. Lipn Ja s n zonJa e ende Adriaen Aert Heerln sva , scepenen in Ghinneken, quamen Hendrick wylen An'thonis Jan Lips zoons zone ) i voeselve m he r n; Corneli s Willem Lambrechts zonn Wijflietva e s gemechtical ), hn nam n endde va en i e Adriaen 2oicks voers.de wylen AntHonis Lipsn Ja zoons zone 3), voer denwelcken hij hem sterck maecte ende denselven hierin

1) Woonde in 1589 te Ginneken. s gehuw Wa t 2Lysbet) me d h Engelbert Peter Ghyse n hertrouwe n d met Digne Antonis sGrauwen e ,vrou d zusten Adriaen wva va r n Lips, die volgt. s gehuw Wa t 3Antoni) dme a Antonis Antonis sGrauwen t Prinsenui , - hage.

„De Brabantse Leeuw", Jaargang 6, Afl. 8 113 verving ; Robrecht, Jan ende Adrïaen, gebruederen, wijlen Jan Anthcnis Jan Lips zoons zonen voer hen selven4); Jan Rob- brecht Rcbbens zone, als voight ende met hem Lysbeth Raes Jan Nijs dochier, de moeder, samentlijck in den name van An- tonïssen 5), Jannen, Raesen, Jacoppen, Hubrechten, Lysbeth, Jehenne ende Kalelijn wijlen Wouter Antonis n LipsJa zoons kyndere n; s ende Jacop, gebroederen, wijlen Jacop~ An -.cnis Jan Lips zoons zonen6), de voergen. Anthonis oudt om- trent XVII jaeren end e voergend e . Jacop oudt omtrenI XV t jaeren, beyde geadsisteert metten voergen. Cornelisen Willem Lambrechts zone van W ij f liet ende Basliaenen Antonis zone de Grauw als hon curators ; Anthonis wijlen Anthonis Antonis Jan Lips zoons zone ?), oudt omtrent XVIII jaeren, geadsisteert niet Pauwelsen Cornelis Jan Ghoris zone, zijnen oom ende cu-

ratcr ; deselvo Pauwels ncch als oom ende voight in den name

0 n Marieva )8 ende Magdalena s voers.de ) wijlen Anthonis Anthonis Jan Lips zoons doe/zeeren ; Henrick Jans Wagemae- ckers zone, vaderals ende namevoight Jannen,den van in Cor- nelisen, Hendncken, Adrianen, ende Clare, zijn kynde- ren, daer moeder af was wijlen Margriete Antonis Jan Lips zoons dochter; e zevend elcn va kkynderen ende naecomelin- gen wijlen Antoni n LipsJa s zone partijn voers.ee n i e besonere kenden ende lyden, dat zijluyden van ende aengaende de goe-

n dochtes gehuwee n Wa Robrecht 4)va rme d t Brouwers, waarui: t 1. ROBRECHT LIPS, tr. Maria Vermeulen (van der Molen) uit Ginneken, t Eavel 7-10-1621, waaruit o.a. . Jaco:a b Lips, landmeter (mr. Cornelis Lips, eveneens landmeter e Bredat , , handel n 163 i t Dingema 9me n Jacobs Lips uit Princenhage); b. Lips, wonende te Bavel „aende Voirt", tr. Cor- n:lia . Adadr , m Mathy n Petvonillae s , e orjongd . e Rutger Peterszn. Papenfciup.s ; c. Coinelis Lips, H. G. meester van Bavel (1632) en schepen van Ginneken (1647—1653), die de stamvader zcu worden van de tak Lips uit Drunen. Hij liet ook een Hervormde tak na, die te Gilze het vorster- amb n handei t n had n waarvae : n verscheidene leden vermeld zijs scheal n - pen en schoolmeester van Gilze ; 2. JAN LIPS, woonde te Breda „inde Ca- terstrate nacs t ' Begijnhof"t . Elisabettr , h Stael, waaruit o.a. . Willea : m Lips, lakenbereider te Geertruidenber^ 116241; b. Jan Lips, suikerbakker te Dordrech . ADRÏAE3 ; t N LIPS, stierf zonder nakomelingschap. s gehuw Wa t 5Elisabet) me d h Severijn Jacobs, wed. Bavel 1607. 6) Deze had slechts twee zonen : 1. ANTOON LIPS, notaris, geadmit- teerd bij de Raad van Brabant met standplaats Princenhage (1591), burge- meester (1598), directeur van het dorp (1597) en gemeyntmeester (1598) van Princenhage. Hij was gehuwd met Jenneke Cornelisdr. Oomens, waaruit n ?ooo.aee .n : Jaco . VriesendorbN . Lips A e volgen . di ,D . e Hengelpt Ir s o de stamvadei industriëlee 'd wern va d n Lip e Dordrecht s . JACO2 ; t B LIPS, wonend e Princenhagt e e (1599-1623 . JutenA . ) C , (zi . PAROCHIë'G e : N NI BISDOT HE M BREDA gehuws . 19-20)p ,wa t Marij dHi me . a Jansdr Graue d . . 7) Was gehuwd met Heylwich Meitens, t Bavel 14-2-1615. s gehuw Wa t 8Pete) me d r Peter Adriaen Nouts. 9) Was gehuwd met Andries Joost Nout Aerts.

114 HIER ES BEGRAVEN ANNA ROMBOUT JAN LUBS DOCHTER, WYLEN HENDRICK GEYSBRECHT MEEU HUISVROUWEN ZY S , STERF ANNO XVc LXI DEN XXVI DACH JANUARIUS (sic.) (26-1-1561). Volgens authentieke akten heeft deze grafzerk betrekkin : Ann p o g a Lips, dochte Romboun va r t Lips, schepe Ginneken nva Baven ne l (1552n e ) Maria van Heerl. Zij was de weduwe van Henrick Gysbrecht Meeus Brocx, zoon van Gysbrecht Brocx en Henrica van der Molen. foto Bernard van Gils. 113 j wijlenbi n de Katelijn Hendrick Petern Ja Papenbrugs dochter der voers. wijlen Anlonis Jan Lips zoons weduwe, hon moeder ende oudemoeder 10) respective was, achtergelaten minlijck ende vruntlijck van melcanderen gescheyden ende gedeylt zijn in manieren naebescreven e n ierstewetenT .de n i n, zije d n voergen. Hendrick ende Adriaen wijlen Antonis Jan Lips zoons zonen tesamen bevallen ende gedeylt opte stede, huysinge, schuere, kooye, hovinge ende erffeniss t heurme e e toebehoor- ten ende metten erve daeraen liggende onder lant, heyde ende weyde houdende omtrent zeven bunder, gestaen ende gelegen tot Bavel aen 't Kerckeynde, oostwaert aen 's heeren strate, zuydwaert aen wijlen Stoffel Peterss erffgenamen erve, west- Hanensvennee waerd n ae t n ende noertwaer Jacon ae t p Rom- bout Lips zoons erv n stuc e; nocee kp ho lants, geheetee d n Nyeuw Heyninge, houdende omtrent acht loopensaet, gelegen tot Bavel aen de Vloeystrate, oostwaert aen Ghijsbrecht Hen- riek Eyckberchs zoons erve, zuydtwaert aen wijlen Raphaels de Biest weduwe ende erffgenamen erve ende westwaert aen e voersd . Vloeystrat stucn e; ee noc kp o hlants , geheete' nd

10) Deze Antoni n Lips Ja zooe sn d , Lipbrouwes nva swa Bavele t r , sche- pen van Ginneken en Bavel (1499-1503) enLysbeth Jacob Henric Nouts. Zijn broeder zusten se r waren . ROMBOU1 : T LIPS, schepe n Ginnekenva - Ba n ne vel (1552) . Marietr , Michie. ,dr Heerln lva , kapelmeeste Bave. rv l (1503), waar- uit o.a.: a. mr. Rombout Lips, advocaat bij de Raad van Brabant (1580), wo- nende te 's-Gravenhage; b. Anna Lips, -j- Bavel 1561, waarvan de grafsteen hierbij wordt gereproduceerd. (De beschrijving van het wapen op die graf- steen door Bloys v. Treslong Prins in zijn bekend werk, is onjuist. Er zijn geen roosjes boven de boom en in het tweede gedeelte zijn de rozen anders ge- plaatst). De boom verwijst naar het geslacht Brocx alias Eyckberch, de roosjes naar Lips. Deze Anna Lips was gehuwd met Henric Gysbert Meus Brocx alias Eyckberch, schepe n Ginnekenva n . Gysberzn , t Meus Brocn e x Lysbet n HenrihJa c Bertrams j haddeZi . n zoonee n Gysbert Eyckberche di , gehuwd was met een dochter van Jan Bacx, tante van joncker Peter van Dorp, gouverneur van Zaltbommel (1626). Deze Gysbert Eyckberch liet de navolgende kindere. Joa1 : n a n Eyckberchn . Lysbet2 ; s h Eyckberch. 3 s; Mayke Eyckberch . Clairk4 s; e Eyckberch . Henrimr . 5 c s; Eyckberchs- se , cretaris van Ginneken, zijn grafzerk te Ginneken, wordt in voormeld werk van Bloys van Treslong Prins beschreven; 6. Anna Eyckberchs, tr. mr. Peter van Berckel, secretari n Ginnekenva s . Michiec ; l Lips . Angeltr , a Adriaen Robrecht Peters, wed. 1561 n zoon n LipsHu .Ja . , schepe n Ginnekeva n n ne Bavel (1602-1621) f ,1625 , huwd Poeln e de Ann t ,1614n va a , (zie grafsteen), n Poel de . Clae ,dr n vorsteva s n GinnekeLIPS N . va 1536rv JA t . . , 2 tr , n; Engela Robert Peter Wiltens t Gilzeui , , waaruin tee n Lips o.a.e Ja di . ,a : zoon had, Rombout Lips t ,Bave l 1624 . Jennektr , e Adriaen Matheun va s Alphen t ,1620 haae Zi . r grafsteen evenale di , twee d s e andere, door pastoor Bink tegen de buitenmuur van het lijkenhuis op het kerkhof van Bavel werd geplaatst . MARI3 ; A n CorneliLIPSJa . tr , s Nijs, schepe Ginneken nva n ne Bavel (1538—1549); 4. JACOB LIPS, waarvan het zegel hierboven werd om- schreven, waaruit de XVIe-XVIIe eeuwse brouwers Lips te Breda ; 5. COR- NELIS LIPS, "l" v. 1565, tr. Cathelyn Jan Wouters van Houten.

116 HIER LEYT BEGRAVEN ANNA NICLAESDOCHTER VAN DEN POEL, HUYSFRC MICHIEN JA N LUVA ROMBOUT LIPS STERY S , F OPTEN 27 DACH OCTOBRIS ANNO 1614. Volgens authentieke akten was Anna van den Poel de dochter van Niclaes van den Poel, vorster van Ginneken en Bavel. Haar echtgenoot, Jan Michiel Rombout Lips, was schepen van Ginneken en Bavel (1607- n overledee 1621) n aldaa p 14-1-1625o r . foto Bernar Gilsdvan . 117 Oudelant, e Bavelschgeleged n ae n e acker, oostwaert ende westwaert aen Adriaen Aerts zoons van Heerle erve, zuydt- s voergende waer n ae t. Cornelis Willem Lambrechtszoonn va s Wijfliet erve ende meer andere ende noertwaer r kynde -n ae t deren wijlen Antonis Antonis Jan Lips zoons erve ; noch of n stucee k lant houdende omtrent twee loopensaet, geleget to n Bavel achter de kercke, oostwaert aen wijlen Raes Antonis Mathys Schelckens zoons erffgenamen erve ende westwaert aen wijlen Stoffel Peter zoons erffgenamen erve ende voers. erv e; end en broeckrech nocee p ho e gemeynte d n i t n va n Wervenschol, Camerscbot ende Coppersheyninge ; vuyt welcke hon stede ende erffenissen voers. de voergen. Hendrick ende Adriaen gebruederen jaerlicx vuyireycken sullen moeten ee n zester rogs erfpachts, noch twee Rijnsgulden 't stuck tot XL Grooten Vleems erfchijns in twee parceelen ende noch tween- dertich Rijnsgulden 't siaers ter quytinge in verscheyden par- ceelen, daer respective jaerlicx uutgaende. Item hier tegens zijn de zonen wijlen Jan Antonis Jan Lips zoons voers, beval- len ende gedeelt op een stuck bempden, houdende omtrent een bunder, gelegen omtren e hoochbruggd t e Marckhoeckd n ei , oostwaern Heydenschenwechde n ae t , zuytwaer n wijleae t n Adriaen Laureys Hendricx zoons erffgenamen erve, westwaert aee Marcnd k ende noertwaer n wijleae t n Cornelis Belgiaerts erffgenamen erve, daer egheenencommer uut en gaet. Item hier tegens zije kynderend n wijlen Wouter Antonïus Lipn Ja s zoons voers. bevallen ende gedeelt op een sfcuck bempden, hou- dende omtrent vijf vierendeel bunders, gelegen oick omtrent de Hoechbrugge in de Marckhoeck, oostwaert aen 't stuck bempden voers. ende andere luyden erven ende westwaert en- de noertwaert aen de Marck, daer de kynderen wijlen Wouter Antonis Jan Lips zoons voers. jaerlicx vuytreycken zullen moe- ten achtentwintich stuvers erfchijns daer jaerlicx uutgaende ende daerenboven sullen de kynderen wijlen Wouter Antonis Jan Lips zoens voers, in verlijckinge van cavale vuyt dit hon stuck bempden tot behoef van de kynderen wijlen Antonis An- tonis Jan Lips zoons voers. jaerlicx vuytreycken moeten drye Rijnsgulde t ' siaern r quytingte s t vijfticme e h Rijnsgulden eens betalee t , n alle jae Lichtmissp o r e ende d'ierste chijnsdach daeraf l sij e Lichtmissza t nf e anneenentachenticc oXV h naest- comende. Item tegens 'tgen t voerseda s ziji e .kynderen d n wij- len Jacop Antonis LipsJan zoons voers. bevallen ende gedeelt. op vijf ent wintich Rijnsgulden 't siaers vuyt ende in minder- nisse van vijftich Rijnsgulden 't siaers die Adriaen Jan Lips zone vuyt zekere onderpande tot Ghilze opten Aert gelegen jaerlicx vuytreyct metten chijns daeraff verschene e Lichtt n -

118 HIER LEIT BEGRAVEN KOMBOIIT JAN UPS STERF DEN 4 SEPTEM- BER 1624 ENDE SIN HUYSVROUWE JENNEKEN ADRIAENSEN VAN ALPHEN, IS GESTORVEN DEN VII MEY ANNO 1620 ENDE ADRIAEN ROMBOU LUPN TJA S (sic) SONE STERF (23-1-1652)N TDE . Volgens authentiek n zooe hu akten s Adriaewa n n Lips, brouwet ' n i r KLAVERBLAD (1620 poorten e ) n Bredva r a (13-11-1627) j - huwdHi .Ba e t e vel op 22-4-1617 Catharina Aert Peter EYCKMANS. Het i& mogelijk, dat zijn vader Rombout Jan Lips, landmeter was, wat zijn wapen zou verklaren. foto Bernard van Giïs. 119 misse anno XVc ende tachentich lestleden ; noch op vier veer- telen rogs erfpacht t end uu smindernissn ei n thieva e n ende een half veertelen rogs erfpachts ten erve uutgegeven zijnde, n diSymonseJa s oic t GhilsAern to kte tp eo jaerlic x uutreyct metten pacht daeraff verschene Lichtmisse nt e endannc eoXV tachtentich lestleden. Item hier tegens zijn de kynderen wijlen Antonis Antonis n LipsJa zoons voers. bevallen ende gedeelt opte andere vijfentwintich Rijnsgulden 't siaers van de vijftich Rijnsgulden 't siaers op Adriaen Jan Lips zone voers. metten chijns daeraff verschenen te Lichtmisse anno XVc ende tach- tentich lestleden evengelijck uutgaende ; noch op een stuck erfs, geheeten de Bersseldonck, houdende omtrent een bunder, gelege Voirtstn ni e Broeck, oestwaer Mathijn ae t s Wille- mMa thijs zoons erve, zuytwaert ende noertwaer e Leyd n e ae endt e westwaert aen wijlen Wierick Andries Peters zoons erffgena- men erve, uut welck stuck erfs voers. de kynderen Antonis An- n LipJa s s zoons voers. jaerlicx uutreycken sullen moeten twee Rijnsgulden ende thien stuver t siaer' s r quytingste n ede penning zesthien den erffgenamen wijlen mr. Adams van den Keessel daer jaerlicx uutgaende ende noch zijn de kynderen Antonis Antoni n LipJa s s zoens voers. bevallen ende gedeelt opte drye Rijnsgulde t n' siaer r quytingte s t vijfticeme h Rijns- gulde e kyndered n n he eens e n di wijle, n Wouter Antonin Ja s Lips zoons voers. jaerlicx moeten vuytreycken, gelijck voers. is. Ende hier tegens zijn de kynderen Henrick Jans Wagemaec- kers zoons voers. bevallen ende gedeelt op een stuck bempden, houdende omtrent drye bunder, gelegen tusschen Dorst ende Molenschot onder de vierschaere van Ghilse, eertijts van de weduwe ende erffgenamen wijlen Engbrecht Mathijs zoons vercregen zijnde, daer egheenen commen ghaete t uu r; noch op zess ende een half veertelen rogs erfpachts van de thien ende een half veertelen rogs erfpachts op Jan Symons voers. evengelijck uutgaende metten pacht daeraff verschenen te Lichtmisse anno XVc ende tachtentich lestleden. Ende in r manierede n bovengescreven bedancte e partijed n nhe n voer- gen, goeder scheydinge ende deyling e goeded n nva e voers. verthyend es ander d'eede p no s gedeeltt behoortda e - ezo Ac . tum anno XVc ende tachtentich acht daghe in Februario. Adriaen Aerts zonn Heerva e l end n MathijeJa s Meren zone, scepene Ghinnekenn ni , quamen Robrecht- An wijlen n Ja tonis Jan Lips zoons zone in een partije ; Jan desselve wijlen Jan Antonis n LipsJa zoons zone zijn bruede e tweedd n i r e partije ende Adriaen desselven wijlen Antonisn Ja n LipsJa zoons zone hon brueder in de derde partije, verclaeren ende bekenden dat zij van ende aengaende de twee stucken bemp- 120 den naebescreven tussen hen oft eenighe van hen gemeyn ge- weest hebbend t melcandereeme n geaccordeert ende overcomen ende daeraf van melcanderen gescheyden ende gedeelt zijn, al- voergene d zot eda wijlen Ja .Antonin nJa Lipn sJa s zoons zone daeraff hebben zal d'een stuck bempden, houdende omtrent anderhalf bunder e Vuchd n i ,t tussche ekej di n e gelegend n , dae e voersd r n jaerlicJa . x vuytreycke l moeteza n n omtrent drye Rijnsgulden ende thien stuvers, elcken Rijnsgulden tot XL Grooten Vleem t ' ssiaers , daer jaerlicx vutgaend e; itet mda daer tegens de voergen. Adriaen wijlen Jan Antonis Jan Lips zoons zone hebbe l d'andenza r stuck bempden, houdend- om e trent een bunder, gelegen omtrent de hoochbrugge n de Marck- hoeck, oostwaert aen den Heydenschen wech, zuydtwaert aen wijlen Adraen Laureys Henricx zoons erffgenamen erve, west- waert aen de Marck ende noertwaert aen Cornelis Belgiaerts erffgenamen erve, daer egheenen commer uut en ghaet ende tegen 't gene dat voers. is bekende de voergen. Robbrecht wij- len Jan Antonis Jan Lips zoons zone hon broeder met gelde voldaen ende vernuecht te zijn, alzoe dat zij partijen voergen. hen in manieren boven gescreven bedancten goeder scheydinge ende deylinge van de bempden voers., verthyende d'een op des anders gedeelte zoe dat behoort zonder argelist. Actum anno XVc ende LXXX negen dage in Februario il). Schijndel.van W. B. Brussel.

11) Stadsarchief Breda. Vestbrieven Ginneken. Reg. no. 685; akten van 8-2-1580 en 9-2-1580. De Heer Rehm, adjunct commies van het Gemeente- archief van Breda vond het zegel van Jacob Janszn. Lips (1535). Antoon Jacobszn. Lips, notaris en burgemeester van Princenhage, was tevens, blij- kens een mededeling van Pater PlacidUs, „gesworen lantmeter van den Prins van Oranje" (1613). Mr. Cornelis Lips, landmeter, voornoemd, was zijn zoon. Deze had nog een broer, „Heer ende Meester" Lipsius, licentiaa e beidd n ei t rechte n advocaae n e t Bredat , n 163i waa j 6hi r schepebekenm he zege n n dnee ? va lr was e s I .

BOEKBESPREKING. Zoomvliet. Historie van een buitenhuis onder Bergen op Zoo zijn me n bewoners. Uitgegeven doo . N.VThiemJ & . d r .W e n Cie.e , Zutphen 195 12,56ƒ ( 0 gebonden). Mr. F. A. Holleman te Breda van wiens hand in 1953 het werk „Dir Assendelfn va k e zijnend n e t" verscheen, heefs al t vervol t boedi kp go than geschiedenie d s s geschrevet he n nva huis Zoomvliet, waarvan Cyprianus de Bère, afstammend in vrouwelijke lijn uit het geslacht van Assendelft, de stichter kan genoemd worden.

121