Gemeenten Zetten in Op Duurzaamheid

MAANDBLAD VOOR DE INWONERS VAN DE VLAAMSE RAND september 2013 | jaargang 17 | #07

Henry Van de Velde Het hobbelige parcours van een stijlvernieuwer

Een allerlaatste blik op ooit glorieuze hippodroom

Zeg niet Gordel maar Gordelfestival Gemeenten

+ AGENDA zetten in op Ugo Rondinone in M De tijd verstild duurzaamheid 1 VERSCHIJNT NIET IN JULI EN AUGUSTUS | FOTO: FILIP CLAESSENSFILIP FOTO: | AUGUSTUS EN JULI IN NIET VERSCHIJNT FR DE EN traductions | Übersetzungen | translations deketting

Jurist en theaterman Gerrit Jappens (55) werd vorige maand door Toon De Munter aangeduid om deketting voort te zetten.

‘Vliegtuigen? Hoor ik niet’

‘In de zomer om de vijf minuten’, antwoordt ‘Ik voel me niet echt een randbewoner. Ik Gerrit Jappens op de vraag hoeveel keer per beleef de Rand als de plaats die vlak naast dag het geraas van vliegtuigen over zijn wo- Brussel is gelegen. Als een Nederlander mij ning weerklinkt. Hij woont vlakbij de lan- vraagt waar ik woon, dan zeg ik kortbij en ver dingsbaan van de luchthaven. Voor bezoekers genoeg van de stad. Brussel ligt in Vlaanderen die de vliegtuigen niet gewend zijn, is het en wij wonen naast de stad. Je kan dat niet even schrikken, maar alles went. ‘Ik hoor ze van mekaar lostrekken. De gemeenten in de niet meer. Mocht jij het niet gezegd hebben, Rand zijn meer slaapgemeenten geworden. dan had ik het geraas niet opgemerkt. Na Toch valt er hier wel wat te beleven op cultu- verloop van tijd verdwijnt het uit je gehoor. Ik reel vlak en de gemeentebesturen, zoals in woon op 300 meter van de landingsbaan en Steenokkerzeel, doen inspanningen voor de het hindert mij totaal niet. Natuurlijk wisten jeugd en de cultuur.’ we dat hier vliegtuigen landen en opstijgen toen we hier kwamen wonen en dan neem DaDa je dat erbij. Ondanks het vliegtuiglawaai is ‘Ik speel bij theatergroep DaDa, no budget vastgoed rond de luchthaven toch behoor- theater. Je mag het omschrijven als een no- lijk duur. Dat heeft te maken met het feit dat madisch niet gesubsidieerd privé-initiatief, de luchthaven voor werk zorgt. Iedereen hier destijds ontstaan in café Den Druugen heeft familie die op de luchthaven werkt.’ Airing in Elewijt. DaDa is de afkorting van ‘Ik werk niet op de luchthaven, maar als ju- Den Actieven Druugen Airing. We brengen rist voor het ACV. Ik pleit voor de arbeidsrecht- één productie om de twee jaar en zoeken bank. Ik pendel alle dagen met de bus naar telkens naar een locatie waar we aan de slag Brussel. Iemand moet toch op de bus zitten … kunnen. Dat kan een illegale dancing zijn, (lacht). Het is wat tijdverlies, maar ik lees een leegstaande loods, noem maar op. Mo- graag, vooral klassiekers en dat kan ik rustig menteel vertoeven we in een achterafzaaltje inhoud op de bus doen. Ik kies bewust niet voor de van café De Linde in Melsbroek. DaDa is een wagen, maar denk ecologisch en kijk uit naar wisselend collectief van een tiental leden. We AGENDA de dag, ergens in 2025, dat er hier een tramlijn zijn een vriendengroep die alle stukken zelf SEPTEMBER 2013 richting Brussel zal passeren. Alles binnen de schrijft. We zijn al eens in het jaarprogramma Donkere teksten, 10 kilometer probeer ik met de fiets of te voet van kunstencentrum nOna (Mechelen), het wakkere te doen. De wagen wordt vooral door mijn Nieuwpoorttheater en de KVS geraakt, maar optimisten De donkere teksten, die het MU Leuvense trio No Angry Young ZIEK Men op muziek zet, zouden echtgenote gebruikt. Zij werkt in Vorst en dat doorgaans spelen we in kleine zalen of op doen vermoeden dat deze jongens zwaarmoedigJeroen zijn. ‘Niets is minder waar’, bekent gitaristof Integrity Van Ham. ‘Nummers als Song for Suicide - Falls hebben we opgenomen omwille van hun po etisch karakter en omdat ze het huidige tijdbeeld is vanuit Steenokkerzeel zeer moeilijk bereik- een gezellige locatie.’ weerspiegelen. Wanneer we het hebben over een oud vrouwtje, dat door het raam naar buiten kijkt- en nadenkt over het leven klinkt dit misschien mis troostig. Maar we serveren ook vrolijke songs, zoals valt op te maken uit onze jongste cd ParisPieter Rains.’ Hulst baar met het openbaar vervoer.’ Jeroen Van Ham, Johan Loeckx en kiezen resoluut voor klassieke instrumenten, ‘want die zijn akoestisch moeilijk te evenaren’. tekst Joris Herpol foto Filip Claessens De cello krijgt de functie van de leadgitaar. Ze ‘Ik doe mijn job graag en ik vertoef met veel . zingen zowel samen als apart. De naam van hun band plukten ze uit een nummer van Bob Dylan. ‘Zo brengen we een ode aan de grootmeester

© sebastiao salgado van de singer-songwriters.’ Lange tijd haalde No Angry Young Men de mosterd uit Leuven. ‘Daar plezier in Brussel. Het multiculturele trekt me viel altijd wel iets te beleven, vooral in en rond het- Depot.’ Ondertussen zijn de drie muzikanten uit gezwermd over Vlaanderen, maar vinden ze elkaar Op zoek naar Livingstone terug tijdens de optredens die op artistiek vlak . ld rator Mathilde Leduc Grimaldi van het Afrika spannender en kleurrijker worden. aan; ook de kunst en de cultuur, de literatuur De tweehonderdste ge- Museum in drie zalen heeft samengebracht, EX boortedag van David uit de doeken gedaan. Naast de wetenschap- ZO · 8 SEP · 15.00 Livingstone (1813-1873) PO - pelijke instrumenten, zoals het kompas en- No Angry Young Man wordt door het Afrika Museum en de Ko de sextant, hadden de avonturiers ook wa- Machelen, bibliotheek kasteel Pellenberg, en de hele mooie gebouwen. Brussel is een In onze rubriek deketting laten we elke ning Boudewijnstichting aangegrepen voor pens bij om op dieren te jagen. Van de sie www.naym.be een tentoonstelling en een colloquium in- raden en rituele voorwerpen, waarmee ze bij (ook op 11 okt in Meise) het BELvue Museum. De mythische ontdek- de lokale bevolking werden geconfronteerd kingsreiziger trok vanuit Zanzibar naar Tan en die in de reisverslagen worden vermeld, maand een bekende of minder bekende inwo- ganyika in de hoop daar de bronnen van de worden gelijkaardige stukken uit de Tervu- boeiende stad. Ik maak regelmatig een wan- rense museumcollecties getoond. Op het Nijl te vinden. De exploratietochten van de - wetenschapper en arts, die ook ijverde voor- colloquium, dat deze maand wordt georga de afschaffing van de slavernij, werden we niseerd, zal worden nagegaan in hoeverre Livingstone invloed uitoefende op Stanley’s reldwijd gevolgd. Nadat hij in 1869 uit het . ld deling van de Beurs naar het Justitiepaleis. ner uit de Rand aan het woord over de dingen zicht was verdwenen, stuurde de populaire carrière als ontdekkingsreiziger. Amerikaanse krant The New York Herald Henry M. Stanley naar het gebied in de hoop- Livingstone te vinden. Dat gebeurde ook effectief op 10 november 1871 met de legenda TOT 11 NOV Ook wat cultuurbeleving betreft, kan de Rand die hem of haar bezighouden. Hij of zij duidt rische woorden Dr. Livingstone, I presume? Dr. Livingstone, I presume? Hoe gewaagd de expeditie was en welke Brussel, BELvue Museum, gevaren beiden trotseerden, wordt in de- 070 22 04 92 13 niet tippen aan Brussel. Pas op, we hebben de volgende randbewoner aan die de ketting brieven, dagboeken en reisnotities, die cu 13 hier ook een mooi aanbod, maar dat is toch voort mag zetten. helemaal iets anders dan in de grootstad.’ AGENDA BINNENIN

2 Oog in oog met een ree

© FC 24 © FC 32 04 26 28 02 deketting Gemeenten zetten in Zeg niet Gordel Over vuurtorens 06 vanassetotzaventem op duurzaamheid maar Gordelfestival en lantaarnpalen Lokale overheden namen de laat- Bewegen klinkt goed. Dat is Een vuurtoren beheerst land en 09 mijngedacht ste jaren allerlei duurzame maat- de slogan van het nieuwe Gor- zee, hij moet van ver zichtbaar 16 bouwwerk regelen. Misschien verloopt niet delfestival, de opvolger van de zijn. Ook aan land kunnen vuur- alles even snel of vlot, maar het Gordel. Op vrijdag 30 augustus torens nuttig zijn, bijvoorbeeld 24 opstap overzicht aan concrete maatrege- opent het festival met liveoptre- in de sociaal-culturele sector, len die de gemeenten in de Rand dens in het provinciedomein van waar vaak te lokaal wordt gezien 25 dekijker nemen, is ondertussen toch Huizingen, op zondag 1 septem- en gedacht, zowel binnen FR behoorlijk indrukwekkend. ber wordt er gesport in de EN als buiten Brussel. 26 natuurlijk FR hele Groene Gordel. 29 kwestievansmaak colofon 30 oogvoorderand RandKrant verschijnt maandelijks op 188.000 exemplaren voor de inwoners van de Vlaamse Rand rond Brussel. Het is een uitgave van de Vlaamse Gemeenschap en de provincie Vlaams-Brabant | Realisatie vzw ‘de Rand’ | Hoofdredactie Geert Selleslach | Eindredactie en coördinatie Ingrid Laporte | 32 gemengdegevoelens Vormgeving Jansen & Janssen, Gent | Fotografie Filip Claessens en David Legrève | Druk Dessain, Mechelen | Redactieadres Kaasmarkt 75, 1780 Wemmel, tel 02 767 57 89, e-mail [email protected], website www.randkrant.be | Verantwoordelijke uitgever Jan de Bock, Departement Diensten voor Algemeen Regeringsbeleid, Boudewijnlaan 30, 1000 Brussel | uit in de Rand wordt gerealiseerd met de financiële steun van de provincie Vlaams-Brabant en de AGENDA BINNENIN Vlaamse Gemeenschap.

3 Gemeenten zetten in op duurzaam heid

Terwijl wereldleiders er niet in slagen ak- bekend worden gemaakt en wijkgericht geor- plaatste twee zonne-installaties op schoolge- ganiseerd. We willen hierbij vooral kansarme bouwen en één op een gemeentelijke loods. koorden te sluiten die de CO2-uitstoot en mensen ondersteunen. Zij hebben die isolatie- Hoeilaart deed hetzelfde op de sporthal en de klimaatopwarming aan banden leggen, maatregelen het meest nodig. Huiseigenaars het cultureel centrum. In Vilvoorde is het dak zullen aangesproken worden om hun huurhui- van de technische dienst op de site Asiat be- nemen lokale overheden allerlei duur zen aan te pakken. We zullen hen wijzen op de dekt met 408 fotovoltaïsche panelen. Beersel subsidies die hiervoor bestaan’, zegt Veerle Le- plaatste zonnepanelen op het bezoekerscen- zame maatregelen. Misschien verloopt niet roy (Groen), schepen van Milieu. Beersel hoopt trum De Lambiek in Alsemberg en verhuurt alles even snel of vlot, maar het overzicht aan onder meer door energiebesparende maatre- voor dit doel net als Asse het dak van vijf ande- gelen en initiatieven op vlak van hernieuwbare re gebouwen. Grimbergen plaatste zonnepane- concrete maatregelen die de gemeenten in energieopwekking tegen het einde van deze le- len op het dak van haar zwembad en loodsen. de Rand nemen, is ondertussen toch behoor- gislatuur 1/3e van het traject naar klimaatneu- Meise deed hetzelfde op twee sportcomplexen. traliteit te hebben afgelegd. Wezembeek-Oppem heeft plannen in die zin lijk indrukwekkend. Alle randgemeenten nemen overigens maat- bij de bouw van het nieuwe gemeentehuis over regelen om het energieverbruik van de eigen ge- vier jaar. Dilbeek zet bij nieuwbouw steevast TEKST Luc Vanheerentals . FOTO Filip Claessens bouwen te verlagen. Tervuren liet energieaudits zonnepanelen op daken van haar gebouwen en uitvoeren van panden die qua energieverbruik onderzoekt of dit aangewezen is op bestaande. slecht scoren en stelde een meerjarenplanning In Sint-Pieters-Leeuw staan er zonnepanelen emeenten in de Rand nemen maat- op. De daken van de sporthallen Diependal en op het Wildersportcomplex, in Asse op het dak regelen om duurzamer om te De Steenberg werden voorzien van een dikke van het gemeentehuis. springen met energie. Beersel isolatielaag en in de gemeentelijke basisschool De gemeenten zetten ook in op duurzame bijvoorbeeld wil tegen 2030 ener- in Vossem werd een condensatieketel op aard- mobiliteit. Overijse kocht voor haar diensten Ggieneutraal zijn. Tervuren kondigt in zijn be- gas geplaatst. Tervuren liet ook een thermogra- een elektrische fiets aan en heeft op het ver- leidsverklaring de ondertekening aan van het fische opname maken van haar grondgebied. nieuwde Stationsplein voor elektrische voer- burgemeestersconvenant, een initiatief van de Dat geeft alle inwoners een beeld van de isola- tuigen wachtbuizen voor laadpalen geplaatst. EU waarin lokale besturen zich engageren om tiekwaliteit van hun dak. Grimbergen liet audits In Hoeilaart zijn vier laadpalen operationeel, tegen 2020 hun CO-uitstoot met 20 procent te uitvoeren van het energieverbruik van het ge- waarvan één geplaatst werd in het kader van verlagen. De provincie Vlaams-Brabant legt alle meentehuis, school Negensprong en de Char- het Vlaamse EVA-project (Elektrische Voertui- gemeenten een klimaatengagementsverklaring leroyhoeve en zal op basis hiervan energiebe- gen in Actie). De gemeente kocht ook een elek- voor als opstap naar dit convenant en biedt sparingsplannen opstellen. De komende jaren trische wagen en een elektrische fiets. Tervuren hiervoor ondersteuning. Verschillende randge- worden telkens drie gemeentelijke gebouwen plant de aankoop van elektrische fietsen en de meenten willen hierop ingaan. geselecteerd. Ook andere vormen van energie- Vilvoordse politie verving een scooter door een verbruik worden aangepakt. Zo kondigt Dilbeek elektrische fiets. Vilvoorde installeerde ook een Energieneutraal een kritische evaluatie aan van de openbare laadeiland op de Grote Markt. Ook in Grimber- In haar streven om tegen 2030 energieneutraal verlichting en wil Linkebeek hiervoor de duurza- gen-centrum staat een laadpaal. In haar be- te worden, wil Beersel in de eerste plaats het mere LED-technologie gebruiken. leidsverklaring wijst Grimbergen erop dat reke- energieverbruik van gebouwen aanpakken, ningrijden, een slimme kilometerheffing, beter niet alleen de eigen gebouwen maar ook die Duurzaam openbaar vervoer, een snelheidsbeperking tot van particulieren. ‘We willen vooral inzetten Meerdere gemeenten namen initiatieven om 100 km per uur en een betere fietsinfrastruc- op het isoleren. Groepsaankopen zullen beter duurzame energie op te wekken. Overijse tuur bij de optimalisatie van de grote ring voor- rang moeten krijgen. Ook gemeenten als Sint- Pieters-Leeuw, Dilbeek en Wezembeek-Oppem en Asse participeren aan EVA. Beersel kocht zes jaar geleden een elektrisch voertuig, Machelen FR Les communes misent sur la durabilité deed dit in 2012 voor de maaltijdbedeling. Ook Meise kocht een elektrisch voertuig. Ces dernières années, les autorités locales ont tion d’actions d’économies d’énergie grâce à des pris diverses mesures durables. Cela passe par subsides jusqu’aux conseils à la population pour Hernieuwbare energie des actions concrètes, telles que le placement de réduire leur consommation d’énergie. Tout ne se In meerdere gemeenten wordt ook hernieuw- panneaux solaires, la réduction de la consomma- passe peut-être pas aussi facilement ni aussi vite bare energie opgewekt. Overijse beschikt over tion d’énergie dans les bâtiments publics, l’utili- qu’on le souhaiterait, mais l’aperçu des mesures een watermolen op de IJse die elektriciteit op- sation d’énergie renouvelable à partir de la force concrètes prises par les communes du Rand est wekt. De gemeente overweegt in de toekomst hydraulique ou de turbines éoliennes, la promo- déjà relativement impressionnant. een tweede project op te starten aan een oude watermolen in Terlanen. In Beersel lopen ge-

4 duurzaam heid

sprekken over energiewinning uit waterkracht. In Merchtem onderzoekt een bedrijf op vier locaties op de Grote Molenbeek de mogelijkheid om elektriciteit op te wekken. Indien rendabel, wil het als proefproject een samenwerkingsver- band opstarten met de gemeente en de provincie. In haar beleidsverklaring belooft Dilbeek ‘verdere studie naar introductie van duurzame energiebronnen zoals wind, water en zon’. Asse stelt in een visienota over hernieuwbare energie de renovatie van watermolens op haar grondgebied in het vooruitzicht en onderzoekt de realisatie van een biobrandstofproject voor het zwembad. Hoeilaart bestudeert of het enkele gebouwen kan verwarmen met hout- pellets. De meeste gemeenten kopen groene energie aan, in meerdere gemeenten zelfs voor 100 procent. Zoals elders in het land is er ook in de Rand veel controverse over de plaatsing van windmolens. Dilbeek liet vijf jaar geleden een onderzoek uitvoeren naar de mogelijkheid van windmolens langs de E40, maar dit bleek niet haalbaar wegens verzet van de Regie der Lucht- wegen. Overijse kreeg al een tweetal aanvragen binnen voor windmolens in private tuinen. Bei- de werden in eerste instanties afgekeurd, maar in beroep kende de provincie een vergunning toe. Vilvoorde verzette zich tegen een windmo- len van 18m hoog (23 m als je de wiek meetelt) in een woonzone omdat deze niet past in de omgeving en de ruimtelijke draagkracht over- schrijdt. Beersel en Sint-Pieters-Leeuw gaven in 2012 een gunstig advies voor zes windturbines langs het kanaal Brussel-Charleroi, maar Stedebouw hield de bouw tegen. Een nieuwe aanvraag voor de plaatsing van drie windturbines kreeg een milieu- en bouwvergunning, maar dit voorjaar tekende Sint-Pieters-Leeuw hiertegen beroep aan omdat een windturbine zaam om te springen met energie. Naast in- ningen. Grimbergen geeft subsidies voor zon- te dicht bij de woonwijk De Witte Roos gepland formatie allerhande worden veel subsidies neboilers, buitenmuurisolatie, hemelwaterin- is. Sint-Pieters-Leeuw gaf wel een gunstig ad- aangeboden. Overijse subsidieert alle vormen stallaties en herbruikbare luiers en werkt aan vies voor twee andere windturbines langs het van hernieuwbare energie (met uitzondering een reglement voor groene gevels. Machelen kanaal. In Asse werden recent vier grote wind- van windenergie) met 400 euro per techniek. subsidieert een tiental duurzame aankopen. turbines in het industriegebied van Mollem Hoeilaart betoelaagt zonneboilers en biedt Naast reeds genoemde gaat het onder meer vergund. Merchtem tot slot gaf in 2012 een ne- een premie voor energetisch bouwen en ver- om de aankoop van een warmtepomp en van gatief advies voor de inplanting van drie wind- bouwen. Vilvoorde betaalt de kosten van een FSC-hout. Meise subsidieert zonneboilers tot turbines vlakbij de Hoge Jan op de grens van bouwplanadvies door het Provinciaal Steun- 500 euro per installatie. Wezembeek-Oppem Merchtem en Buggenhout na negatief advies punt Duurzaam Bouwen. Tervuren subsidieert geeft een toelage van 75 procent bovenop de van Onroerend Erfgoed. de aankoop en plaatsing van zonnepanelen Eandis-premies. In haar bestuursakkoord stelt (125 euro) en zonneboilers (250 euro). Beersel Dilbeek de organisatie van groepsaankopen te Sensibilisering subsidieert de plaatsing van daken muuriso- zullen onderzoeken. Wemmel stelt in haar be- Gemeenten zijn ook erg actief op het vlak latie, superisolerende beglazing, zonneboilers stuursakkoord ‘bij haar inwoners energie opti- van de sensibilisering van burgers om duur- en groendaken evenals energiescans van wo- malisatie te willen stimuleren’.

5 vanassetotzaventem

Laat de hanen los

BEERSEL Het provinciaal vormings- en verblijfcentrum Hanenbos in Beer- sel viert op 14 en 15 september zijn tiende verjaardag. ‘Hanenbos is in die tien jaar uitgegroeid tot een goed draaiend centrum; reden genoeg om te feesten’, zegt medewerkster Karen Lemmens. ‘We gooien het kippenhok wagenwijd open. Zaterdagnamiddag is iedereen welkom voor ons Gala in het bos met verschillende sportieve en culturele activiteiten, waarbij je tegelijkertijd alle troeven van ons © dl 20-80 klopt niet

BHV Het gerechtelijk BHV-akkoord ligt on- voor hen geen toekomst meer is. Ze hebben der vuur. Aanleiding vormen de deze zomer elders werk gevonden en op die manier ver- gelekte resultaten van de werklastmeting liezen we waardevolle mensen, terwijl hun van adviesbureau KPMG. KPMG kreeg van vertrek misschien niet eens nodig was.’ De minister van Justitie Annemie Turtelboom meerderheidspartijen die het BHV-akkoord (Open VLD) de opdracht om na te gaan hoe- onderhandeld hebben, hullen zich intus- veel Nederlandstalige rechters er in Brussel sen in stilzwijgen over de resultaten van de nodig zullen zijn eens de rechtbank daar werklastmeting. Federale oppositiepartijen opgesplitst is in een Nederlandstalig en Vlaams Belang en N-VA willen dat het ge- een Franstalig deel, zoals voorzien is in het rechtelijk BHV-akkoord opnieuw onderhan- gerechtelijk BHV-akkoord. Volgens het ak- deld wordt. ‘We wisten van bij het begin dat koord moet de verdeling 20 procent Neder- die 20/80-regeling op verkeerde cijfers ge- landstalige rechters en 80 procent Fransta- baseerd was’, zegt Kristien Van Vaerenbergh, lige zijn, maar uit de werklastmeting zou N-VA-kamerlid en voorzitter van de Kamer- nu blijken dat er meer Nederlandstalige commissie Justitie. ‘De Vlaamse onderhan- rechters nodig zullen zijn. ‘Wij hebben daar delaars wisten dat ook, maar ze hebben vanaf het begin op gewezen’, zegt Edgar geweigerd om het aan te passen. Nu hebben Boydens, voorzitter van de Orde van Vlaam- we een objectieve werklastmeting die be- se Balies. ‘Daarom vragen wij dat het aantal vestigt dat men een akkoord heeft gesloten Nederlandstalige rechters wordt ingevuld op basis van verkeerde cijfers ten nadele van volgens de resultaten van de werklastme- de Vlamingen.’ Het heronderhandelen van ting en dat er ook snel duidelijkheid komt het akkoord is volgens sommigen echter voor het gerechtelijk personeel. Een aantal niet nodig vermits in de wet die de splitsing magistraten en griffiers zijn intussen al uit regelt het aantal rechters sowieso volgens Brussel vertrokken omdat ze vrezen dat hier een werklastmeting bepaald wordt. . TD

In Vlaams-Brabant vielen er vo- toe in Wemmel (van 56 naar 99) Comité (Resoc).  Van alle werk- demaand  rig jaar sinds lang opnieuw meer en in Grimbergen (168 naar 201). zoekenden in Halle-Vilvoorde is doden bij verkeersongevallen. Een opvallende daling is er onder 17,5 procent jonger dan 25 jaar. In 2011 waren er dat 40, vorig meer in Merchtem (van 78 naar  Halle-Vilvoorde lijkt iets be- jaar 54. In het arrondissement 38) en in Meise (van 94 naar 67). ter te scoren dan Leuven, maar Leuven stijgt het aantal van  Iets meer dan één jongere op kent in de Rand ook een groot- 16 naar 22, in Halle-Vilvoorde van acht uit Halle-Vilvoorde zit zon- schaligere jeugdwerkloosheid: 24 naar 32.  Ook het aantal ge- der werk, zo blijkt uit de laatste Machelen met 18,16 procent, wonden neemt toe. In de Noord cijfers van het Regionaal Eco- Vilvoorde met 17,78 procent, Za- rand nam het aantal gewonden nomisch en Sociaal Overleg ventem met 15,49 procent, Sint-

6 vanassetotzaventem

Grimbergen Merchtem Meise Vilvoorde

Asse Machelen

Wemmel Zaventem Dilbeek Kraainem Laat de hanen los Wezembeek-Oppem Tervuren vormingscentrum kan ontdekken. Drogenbos Sint-Pieters- Zaterdagavond is er voor de jeugd- en Leeuw Linkebeek Overijse onderwijssector het avondspel De le- Hoeilaart Beersel gende van Fort Hanenbos waarbij je de strijd aangaat met duo’s van andere Sint-Genesius-Rode organisaties. Zondag sluiten we het feestweekend af met een groot ont- bijt in het bos.’ . TD

i Tien jaar Hanenbos wordt gevierd op 14 en 15 september. Meer informatie vind je op www.hanenbos.be © dl Kindertheater @ Schaveys

BEERSEL Gemeenschapscentra de Moeilie Speciaal fonds voor de Rand in Linkebeek en de Boesdaalhoeve in Sint- Genesius-Rode nodigen je op 15 september VILVOORDE De gemeenten Halle en tiek situeert zich niet alleen meer in samen met het Beerselse cultuurcentrum de Vilvoorde vragen meer middelen aan Vilvoorde.’ Dat beaamt Dirk Pieters Meent uit voor het KinderBUURTfestival. ‘Het de Vlaamse overheid omdat ze meer (CD&V), burgemeester van Halle. ‘Ook KinderBUURTfestival is een kindertheater- en meer geconfronteerd worden met hier komen uitdagingen op ons af die festival in het Schaveyspark in Beersel. Onze ‘grootstedelijke’ problemen. ‘De druk vroeger enkel in grote steden speel- centra slaan de handen in elkaar en komen vanuit Brussel is al jaren voelbaar in den’, zegt Pieters. ‘We zijn natuurlijk letterlijk naar buiten met een verrassend Vilvoorde. Die migratie vanuit Brussel Antwerpen niet, maar Halle vervult aanbod’, vertelt Pieter Moens van gemeen- heeft zeker troeven, maar brengt ook intussen wel een aantal centrumfunc- schapscentrum de Boesdaalhoeve. ‘Families een aantal problemen met zich mee ties voor de regio en daar willen we met kinderen tussen 3 en 12 jaar kunnen er en daar gaan we zo goed en zo kwaad graag extra financiële middelen voor. kijken naar fijne theatervoorstellingen op als het kan mee om’, zegt Hans Bonte Door de grote instroom van nieuw- kindermaat. Breng zeker ook je picknick- (SP.A), burgemeester van Vilvoorde. komers, wordt de taalachterstand mand mee, want we brengen een grote pick- ‘Het aantal anderstalige kinderen in onder onze bevolking groter. Met het nickwei en een picknickact in gereedheid. onze scholen gaat pijlsnel omhoog. extra geld zouden we bijvoorbeeld Iedereen is welkom.’ . TD We worden geconfronteerd met dak- extra taallessen, schoolbegeleiding of lozen, huisjesmelkerij. Noem maar op. buurtwerk kunnen organiseren voor i Het KinderBUURTfestival vindt plaats op 15 sep- Zulke zaken vragen om een gerichte de nieuwkomers in Halle. We willen tember tussen 11 en 16 uur in het Schaveyspark. aanpak waarvoor extra middelen no- ook de werkwinkel uitbreiden met een Tickets kosten 8 euro, leden van de Gezinsbond dig zijn. Dat kan bijvoorbeeld door opleidingscentrum zodat werkzoeken- betalen 7 euro. Meer info op www.deboesdaal- Vilvoorde te erkennen als centrum- den niet meer naar Vilvoorde moeten hoeve.be, www.demeent.be, www.demoelie.be stad. Of door een speciaal fonds voor om een opleiding te volgen. Veel cur- en www.demuse.be de Vlaamse Rand, want de problema- sisten haken nu om die reden af.’ . TD

Pieters-Leeuw met 15,31 procent steenweg en een busbaan tot breiding van hun basisscholen, ëneenhalf jaar is het gemeente- en Kraainem met 14,92 procent. aan het kruispunt met de Wolu- krijgt nu ook Grimbergen drie lijk zwembad van Sint-Genesi-  Het Agentschap Wegen en Ver- welaan.  Norbertijn Gereon Van miljoen euro.  Het Brabants us-Rode opnieuw open.  Rode keer (AWV) is gestart met de her- Boesschoten uit Grimbergen trekpaard wordt het toeristische zoekt geld via een samenwerking inrichtings- en beveiligingswer- heeft 100.000 euro ingezameld gezicht van de Groene Gordel.  met buurgemeenten of de ho- ken van de Haachtsesteenweg in voor de bouw van een tweede In het centrum van Beersel gaat gere overheid om het zwembad Diegem. Ze zullen ongeveer een kerk in Mananthavady in Zuid- dit jaar de bijna 100-jarige paro- draaiende te houden. Het kost jaar duren.  De doortocht Die- India.  Nadat Asse en Vilvoorde chiezaal, die deze zomer deels 800.000 euro per jaar en drie gem omvat ook fietspaden aan elk vijf miljoen euro kregen van instortte, tegen de vlakte.  Na kwart van de bezoekers komt van beide kanten van de Haachtse- de Vlaamse regering voor de uit- een sluiting van meer dan twee- buiten de gemeente.  Percussie

7 Helft kinderen groeit op in anderstalig gezin

HV In Halle-Vilvoorde groeit nog de voorbije acht jaar van 25 tot drievoudiging tot bijna 7 procent. Turks en het Arabisch en in Dro- maar de helft van de pasgeboren bijna 28 procent. Het aantal Belgi- De internationalisering van de genbos het Pools en het Roe- baby’s op in een Nederlandstalig sche moeders in Halle-Vilvoorde Vlaamse Rand blijkt ook uit de meens. In gemeenten zoals Grim- gezin. Dat blijkt uit cijfers van gaat flink achteruit: van 78,9 pro- cijfers van Kind en Gezin. Frans- bergen, Asse en Dilbeek stijgt het Kind en Gezin van 2012. 51,5 procent in 2004 naar 69,4 procent talige gezinnen blijven veruit aantal Franstalige gezinnen nog cent van de kinderen die vorig jaar in 2012. Het aantal moeders uit de grootste groep in de facilitei- wel. Buitenbeentje is Hoeilaart werden aangemeld in een crèche Noord-Afrika en Turkije is de voor- tengemeenten, maar het aantal met een stijging van het aantal heeft een Nederlandstalige moe- bije acht jaar bijna verdubbeld. De gaat achteruit. In Kraainem en Nederlandstalige gezinnen. ‘Veel der. In 2007 was dat nog bijna 56 grootste stijging vinden we bij de Wezembeek-Oppem zijn vooral mensen van buitenlandse origine procent, in 2004 58 procent. Het landen van het voormalige Oost- het Engels en het Duits aan een die eerst in Brussel woonden, wil- aantal Franstalige moeders steeg blok. Daar is sprake van een ver- opmars bezig, in Wemmel het len graag een huis met een tuin

Zaventem zonder schepencollege

ZAVENTEM Vaudeville called Zaventem. de N-VA gelijk en dus wordt het verkie- De voorbije maanden heeft het flink zingsmandaat van de betrokken schepe- gerommeld in de Zaventemse politiek. nen ongeldig verklaard. Zij gaan in be- Een recapitulatie. Na de gemeenteraads- roep tegen deze beslissing. De auditeur verkiezingen vorig jaar ontstaat er bin- van de Raad van State adviseert vervol- nen de Open VLD onenigheid over wie gens om beide schepenen te herbevesti- de nieuwe burgemeester moet worden: gen in hun mandaat. Begin juli beslist de opnieuw Francis Vermeiren of Lieve Wie- Raad van State daar totaal onverwacht rinck. Beide clans binnen de partij voe- anders over. Resultaat: Lieve Wierinck, ren op eigen houtje onderhandelingen: Piet Ockerman en Amy Gille worden ge- Wierinck met de N-VA, Vermeiren met schorst en dus ook het schepencollege. de CD&V. De leden van het kartel SP.A- Zaventem moet op zoek naar een nieu- Leef-Groen worden in beide onderhan- we meerderheid. Erik Rennen van N-VA delingen betrokken. Uiteindelijk wordt laat weten dat hij geen vragende partij de eenheid binnen de Open VLD hersteld is om ten allen prijze in de nieuwe meer- en beslissen Vermeiren en Wierinck om derheid te komen, maar een uitnodiging de sjerp te delen. De N-VA valt uit de voor gesprekken zeker niet zal afslaan. boot, maar heeft intussen bewijsmate- Burgemeester Vermeiren, die de nieuwe riaal verzameld waaruit blijkt dat Open coalitiegesprekken zal leiden, laat voor- VLD’er Piet Ockerman, Amy Gille (SP.A) lopig niet in zijn kaarten kijken. Wie de en andere leden van het progressieve vervangers worden voor de geschorsten, kartel zowel een voordracht van Vermei- is evenmin duidelijk. Lieve Wierinck be- ren als één van Wierinck ondertekend kijkt welke de juridische mogelijkheden hebben en dat mag niet. In februari geeft zijn om de beslissing van de Raad van © dl de Raad voor Verkiezingsbetwistingen State aan te vechten. . TD

Ensemble De Herleving uit Brus- ropese subsidie van 65.000 euro. tion op de Ninoofsesteenweg vijf automobilisten in Meise te segem nam voor de eerste keer  Hoewel Halle jarenlang de in Schepdaal, nu een museum snel.  Nadat er een verkeers- in haar 40-jarig bestaan deel thuisbasis was van de Eén-serie over de buurtspoorwegen met bord aan flarden is geschoten, aan het Wereld Muziek Concours Witse, zal de stad geen rol spe- een verzameling locomotieven stelde de dienstdoende burge- (WMC) in Kerkrade Nederland en len in de nieuwe langspeelfilm en tramstellen, krijgt van de meester van Linkebeek via een kaapte meteen goud weg.  Voor over de politiecommissaris.  Vlaamse overheid een restau- politieverordening een jacht- de herinrichting van het Dorps- Café De Kluis in Halle, ooit het ratiepremie van 222.537 euro verbod in.  Om haar bereik in plein van Sint-Martens-Bode- stamcafé van Witse, wordt een voor de derde en laatste restau- de Rand te verbeteren, gebruikt gem kan het gemeentebestuur lambiek- en fietscafé.  Het ratiefase.  Ondanks een infor- stadszender FM Brussel voort- van Dilbeek rekenen op een Eu- voormalig buurtspoorwegsta- matiecampagne rijdt één op de aan de vrijgekomen frequen-

8 mijngedacht

i Tom Serkeyn is journalist bij Ring-tv en violist bij de Vilvoordse muziekgroep Zakdoek. Hij is geboren in Brussel en woont in Peutie. Voor RandKrant schrijft hij afwisselend met Fatima Ualgasi, Joris Hintjens, en Dirk Volckaerts de column zodra ze aan kinderen beginnen’, mijngedacht. verklaart taalsocioloog Rudi Janssens. ‘Gezien het beperkte aanbod aan huizen in Brussel komen ze al snel in de Rand terecht. Armere migranten komen vaak naar oude industriegemeenten als Vilvoorde en Machelen. Rijkere gezinnen trekken naar het oosten of het zuiden van Brussel, waar de woningen duurder zijn.’ . TD Simpele Vlaamse kost

‘Tja? Mijne congé zit er op’, zegt de man links ge(s)maakt?, een interessant boek van Sarah aan de toog, het schuim van zijn Jupiler slur- Luyten van het Centrum voor Agrarische Ge- pend. ‘Het is weeral gepasseerd.’ schiedenis dat onlangs werd uitgegeven bij ‘Waar zijt ge geweest?’, vraagt de man rechts vzw De Draak in Tollembeek, een deelgemeen- aan de toog, afwezig in zijn glas Palm starend. te van Galmaarden. ‘Turkije’, antwoordt de Jupiler. En zelfs als je van Kampenhout bent, en je ‘En waar in Turkije?’, vraagt de Palm. bij wijze van spreken tussen het grondwitloof ‘Kweenie, we zijn met de vlieger gegaan.’ woont, kan het geen kwaad om ook eens het ‘En hoe was ’t?’ hoofdstuk over het witte goud te lezen. Witloof ‘Ca va.’ is het loof of de blaadjes van de cichoreiplant ‘Behalve al die Turken, die waren er teveel aan dat door selectie en verbeterde teelttechnie- zeker?’ ken evolueerde tot kropjes. De teeltwijze mag ‘Ha, ha, ha!’, klinkt het rechts van de tapkast. dan al ontdekt of bedacht zijn in de 19e eeuw in ‘Ho, ho ho!’, aan de linkerkant. Brussel, maar de cichoreiplant was al eeuwen Ik doe alsof ik het belegen grapje niet heb bekend om zijn geneeskundige krachten, de gehoord en kruip wat verder weg in mijn hoek- Romeinen aten hem al als salade. je op de bank en richt mijn blik strak op mijn Spruiten stammen dan weer af van de wilde halflege pint. kool die 3.000 jaar geleden al werd verbouwd ‘Nee, serieus, Turkije is eigenlijk heel goed in de westelijke en mediterrane kustgebieden. meegevallen’, gaat de Jupiler voort. ‘Goed En ‘onze’ patat? Die is zo Vlaams als de leeuw weer, chique hotel met airco en zwembad. op onze vlag. De aardappel werd in de 16e Veel volk van langs ons kanten en drank à vo- eeuw vanuit Zuid-Amerika geïmporteerd door lonté, ze hadden zelfs Duvel en Affligem. Al- de conquistadores. En zo kunnen we nog wel leen het eten, dat stak na een dag of vier toch een poosje doorgaan. Vlaamse kost? Zo sim- wel tegen. Al die olijven, dat schapenvlees en pel is dat allemaal niet. zure yoghurt komen op den duur uw oren uit. Ik wil hier geen discussie voeren over de juis- Dan krijgt ge toch echt goesting op een talloor te definitie van een streekproduct. Laten we er simpele Vlaamse kost. Een stevige schep pa- van uitgaan dat het producten zijn die volgens tatten, een portie spruiten of gestoofd witloof, een zekere, lokale traditie worden bereid door een stukske gebakken kiek of een paarden- toegewijde brouwers, bakkers, beenhouwers steakske. Allez, zo echt iets van bij ons.’ en koks. Maar de grondstoffen die ze daarvoor tie 107.8 FM Overijse.  In Een paardensteak van bij ons? Uit Polen gebruiken worden niet altijd in hun achtertuin het centrum van Tervuren of Argentinië zeker. Kip? Wist je dat onze vle- gekweekt of gefokt en ze zijn meer dan eens wordt de zone 30 uitge- zige Mechelse Koekoek een kruising is van een van vreemde origine. Maar wat dan nog, als beid.  De douane op de inheems hoen en een exotisch ras? Fokkers het maar smaakt. Aan tafel zijn we dus altijd luchthaven van Zaven- kruisten het Merchtems kieken, of Lombar- een beetje wereldburger, ook als we niet bij de tem schenkt iedere dag disch kieken zoals ze het noemen in het Pajot- Griek, de Italiaan of de Chinees om de hoek tussen 250 en 500 liter tenland en de Zennevallei, met de reusachtige gaan eten. tekst Tom Serkeyn . foto Filip Claessens in beslag genomen vloei- Aziatische Bhrama die in 1850 in de Antwerpse stoffen weg aan goede Zoo werd binnengehaald als attractie. doelen. . jh Het verhaal van het Merchtems kieken en Reacties? Mail naar [email protected] andere producten kan je lezen in In Brussel

9 figurandt

† Henry Van de Velde Het hobbelige parcours van een stijlvernieuwer

Architect en designer Henry Van de Velde werd 150 jaar geleden geboren. Zijn betekenis voor de architectuur, interieurvormgeving, design en kunsteducatie is groot, zijn invloed is wereldwijd voelbaar. Hij woonde een tijd in Tervuren

waar hij, samen met zijn vrouw, begraven ligt. tekst Ines Minten . foto Filip Claessens

an de Velde is een van belangrijk- jaar is dé gelegenheid om zijn levensverhaal ste vertegenwoordigers van de art te vertellen. Daarom hebben we een biografi- nouveau, staat aan de wieg van sche tentoonstelling gemaakt met meer dan de school waaruit het Bauhaus 500 kunstobjecten’, zegt Adriaenssens. Vzou ontstaan, richt in Brussel de kunstschool Ter Kameren op en maakt tijdloze meubelen 1880 – Een onbewaakt moment die perfect in een hedendaags interieur kun- Henry Van de Velde komt uit een gegoede nen passen. Van de Velde woont en werkt Antwerpse familie. Hij interesseert zich al ten ze zich aan het werk: Engelenwake wordt een op verscheidene plaatsen in Europa, maar vroeg voor cultuur en overweegt even om borduurwerk. De eerste stap is gezet. bouwt ook een huis in Tervuren en in Ukkel. pianist te worden. Dat hij uiteindelijk naar ‘Enkele maanden later ontmoet hij Maria Sè- Van de Velde zelf interviewen, is natuurlijk de academie voor beeldende kunsten trekt, the. Hij heeft nog aan niemand verteld waarom niet meer mogelijk, maar in Werner Adriaens- gebeurt toevallig. ‘Hij schrijft zich in op een hij aan het borduren is geslagen, maar bij haar sens vinden we een ideale woordvoerder om onbewaakt moment’, vertelt Adriaenssens. stort hij zijn hart uit. Later zou hij op die ont- in zijn plaats te spreken. Adriaenssens bestu- ‘Zijn schoonzus was juist in het kraambed moeting terugkijken en zeggen: Met een vrouw deert Van de Veldes leven en werk en is curator overleden en alle aandacht gaat in die dagen aan wie ik mijn twijfels zo kwijt kon, moest ik wel van de tentoonstelling Henry Van de Velde, Pas- naar de baby en de weduwnaar. Pas een tijd trouwen.’ Men zegt wel eens dat achter elke sie – Functie – Schoonheid, die vanaf 13 septem- later vraagt Van de Veldes vader wat hij nu ei- sterke figuur een ijzersterke partner staat en ber te zien is in het Jubelparkmuseum. ‘Bij de genlijk studeert.’ Het is een anekdote, maar bij Van de Velde en Sèthe was dat absoluut het naam Van de Velde denken de meeste mensen ze is veelzeggend. Een echt natuurtalent in geval. Maria schaart zich vanaf dag één achter aan architectuur. Terecht, maar Van de Velde de schilderkunst is Van de Velde niet. ‘Daar- haar echtgenoot en zijn activiteiten. Zij spreekt staat voor zoveel meer. Zijn 150e geboorte- voor wordt hij te erg beïnvloed door anderen, Duits, dus ze verzorgt de levensbelangrijke bijna op een ongezonde manier. Hij leert contacten met Duitsland. Ze kent Engels, dus het pointillisme kennen en begint zelf zo te ze vertaalt allerlei boeken over de contempo- EN Style innovator's difficult path schilderen. Met een enorme perfectiedrang raine kunstscène die zijn gedachtegoed mee kopieert hij wat hij ziet. Later ontdekt hij Van vorm hebben gegeven. Ze beheert de financi- Architect and designer Henry Van de Velde was born Gogh en hetzelfde gebeurt. Uiteindelijk raakt ën; geen overbodige luxe, want Van de Velde is 150 years ago. Van de Velde was one of the leading Van de Velde in een artistieke crisis, omdat zelf een boekhoudkundige nul. Samen maken representatives of Art Nouveau in Belgium, laid the hij niet meer losraakt van de genres die hij ze zijn carrière waar. foundations for the school from which the Bauhaus overneemt. Pas op, hij heeft topwerken ge- school of design emerged, founded La Cambre arts creëerd in die periode, maar hij komt niet toe 1895 – Bloemenwerf school in Brussels and created timeless furniture that aan een eigen stijl en dat besefte hij ook.’ Het eerste gebouw dat Henry Van de Velde fits in perfectly with modern homes. He had a huge ontwerpt, is het landhuis Bloemenwerf in international impact on architecture, interior decora- 1893 – Van de Velde, een team Ukkel, waar hij tot de eeuwwende met zijn ge- tion, design and arts education. He lived for a while in Twee gebeurtenissen blijken cruciaal om te klik zin woont. Het huis is vooral belangrijk als to- Tervuren, where he and his wife are buried together. naar de toegepaste kunsten te kunnen maken. taalkunstwerk. Hij creëert het in navolging van As Van de Velde himself can no longer be interviewed ‘Henry Van de Velde staat voor een compositie The Red House van William Morris, de geestelij- we turned to Werner Adriaenssens, curator of the ma- die hij aan het schilderen is: Engelenwake, en hij ke vader van de Engelse Arts-and-Craftsbewe- jor exhibition Henry Van de Velde, Passion – Function voelt aan dat hij ze in deze vorm nooit zou kun- ging, een miniwereld, helemaal op maat van – Beauty, to outline for us the life and work of Van de nen afwerken. Het moet anders. Maar hoe?’ De zijn gezin en zijn ideeën. ‘Elk meubelstuk, het Velde. 'Most people quite rightly associate the name jonge kunstenaar is een inzinking nabij en om zilver- en vaatwerk, de tuin, het textiel, zelfs de of Van de Velde with architecture but the man rep- te bekomen, spendeert hij wat tijd aan zee bij kledij van zijn vrouw heeft Van de Velde speci- resents so much more than just the one discipline.' zijn tante, een ervaren borduurster. Samen zet- aal voor het huis ontworpen.’

10 figurandt NAAM Henry Van de Velde (°1863 – † 1957) WOONPLAATS Tervuren

Werner Adriaenssens

1899 – ‘Verkocht’ aan Duitsland diek van de school is behoorlijk revolutionair. kunnen hardnekkig zijn; ze kleven nu nog De grote doorbraak volgt snel. Vooral in Kunst- en stijlgeschiedenis worden er uit de soms aan Van de Veldes reputatie. Duitsland blijken de ontwerpen van Van lesroosters gebannen. Het exploreren van de de Velde in de smaak te vallen. Met Duitse eigen creativiteit staat voorop. ‘Je ziet hoe 1927 – Tervuren geldschieters wordt de Société Van de Velde Van de Velde in zijn pedagogisch program- In 1927 bouwt Van de Velde zijn laatste eigen opgericht. De activiteiten blijven aanvan- ma zijn persoonlijke ontwikkeling volgt. Hij woning in Tervuren. La Nouvelle Maison is net kelijk in Brussel, want hij heeft niet veel zin heeft zelf last gehad van wat hij leerde uit de zoals de andere drie van binnenuit gebouwd. om naar Berlijn te verkassen. Waarom ge- kunstgeschiedenis.’ Overigens loopt het Wei- De woonfunctie primeert, niet de gevel. ‘De beurt dat op het eind van de eeuw dan toch? marverhaal niet helemaal over rozen. Ner- ruimtewerking is er schitterend’, zegt Adri- Adriaenssens: ‘De Société is op dat moment gens anders in Europa bestaat de openheid aenssens. ‘Met het huis in Tervuren zit hij in – ondanks het grote succes – een financiële van geest die een zo vernieuwende stijl en de internationale modernistische stijl. Hij ramp en in een vlaag van paniek verkoopt bijhorende pedagogie toelaat, maar Duits- blijft er tot 1947, toen de valse beschuldigingen de hoofdaandeelhouder al zijn aandelen. land kent evenzeer een oerconservatieve re- van collaboratie hem doen besluiten tot een Zo wordt Van de Velde bij wijze van spreken flex die de beweging in kunst en design met vrijwillige ballingschap in Zwitserland.’ Daar ‘verkocht’ en moest hij in loondienst gaan niets dan misprijzen bejegent. schrijft hij zijn memoires en sterft er in 1957, werken in Berlijn.’ Na een jaar verbreekt op 94-jarige leeftijd. Hij wordt begraven op het Van de Velde zijn contract. De gevolgen zijn 1914 en 1940 – Beticht van kerkhof van Tervuren. Zijn graf, en dat van zijn hard: hij is de rechten op al zijn vroegere collaboratie vrouw, zijn een beschermd monument. ontwerpen kwijt en is verplicht om van stijl De Eerste Wereldoorlog breekt uit en de Belg te veranderen. Zoiets kan een carrière kra- Van de Velde zit vast in Duitsland. Hij geeft ken. Het moet Van de Velde in die periode zijn ontslag op school en artistiek kan hij even zwaar geduizeld hebben. ‘Maar uit- geen kant uit. Nadien volgt nog een belang- 150 jaar Van de Velde eindelijk is die verplichting zijn carrière ten rijke Belgische periode, waarin hij onder meer De tentoonstelling Henry Van de Velde, Passie – Functie – goede gekomen’, legt Adriaenssens uit. ‘Hij de Boekentoren van de Universiteit Gent ont- Schoonheid in het Jubelparkmuseum (13 september tot is al stilaan begonnen met een verstrakking werpt en de kunstschool Ter Kameren opricht, 12 januari) is de grootste Belgische activiteit van het Van in zijn stijl. Het voorval met de rechten heeft maar voor het zover is, ziet de ontwerper-ar- de Velde-jaar 2013, maar niet de enige. Overal in het land die evolutie versneld. Hij begint meer en chitect zwarte sneeuw. Hij raakt al zijn bezit- zoeken gemeenten en musea aanknopingspunten met meer industrieel en dus minder ornamen- tingen kwijt en wordt – onterecht blijkt later de grote stijlvernieuwer. De gemeente Tervuren herdenkt teel te produceren. Eigenlijk drijft hij op dat – beschuldigd van collaboratie. ‘Zijn grote zijn illustere inwoner met een didactische tentoonstelling moment mee met de tijdgeest. We zullen op concurrent Victor Horta, die hem niet graag op verscheidene locaties. GC Papeblok en Cinema Royal de tentoonstelling een reeks meubelen to- terug zag keren, heeft daar een vuile rol in organiseren op 7 september een evenement met een expo nen die deze evolutie illustreren.’ gespeeld’, zegt Adriaenssens. Na de Tweede en muziek uit de jaren 1920. La Nouvelle Maison is op de Henry Van de Velde richt in Weimar de Wereldoorlog duiken de geruchten over col- Open Monumentendag van 8 september uitzonderlijk open kunsthogeschool op die Walter Gropius later laboratie weer op. ‘Onderzoek toont aan dat voor het publiek. zal uitbouwen tot het Bauhaus. De metho- ook die uit de lucht gegrepen zijn.’ Geruchten

11 5 | Welzijn in de Rand

Levenskwaliteit van ouderen centraal plaatsen

Het is geweten: een structurele inhaalbeweging op het vlak van behelpen in de serviceflats is de stap klein naar het aanpalende woonzorgcentrum. Ze hoeven ouderenvoorzieningen in de Rand is noodzakelijk. Toch mag het dan niet opnieuw te verhuizen.’ toekomstige beleid zich niet beperken tot een simpele uitbreiding ‘Een meerwaarde is de centrale ligging, met uitzicht op het Rodenbos. De architecten respec- van bedden, maar moeten de voorzieningen ook beter op elkaar teren het glooiende landschap en integreren de tuin in het bouwproject. Ook dit past in onze vi- worden afgestemd. Qaly, een woonzorgcentrum met serviceflats, sie om ouderen te stimuleren naar buiten te ko- wil de levenskwaliteit centraal plaatsen. tekst Gerard Hautekeur . foto Filip Claessens men en in beweging te blijven. Bovendien hopen we dat andere mensen uit Beersel van onze voorzieningen gebruik zullen maken en dat de bras- ieve Verplancke bouwt in haar gemeente voor mij in de eerste plaats niet om de realisa- serie een ontmoetingsplaats wordt. Er zijn reeds Beersel een woonzorgcentrum van tie van een vastgoedproject of een architectu- contacten gelegd met gemeente en OCMW om 81 bedden en 42 serviceflats. rale bouw, maar om levenskwaliteit. Uiteraard gezamenlijke activiteiten te organiseren.’ Tegen Op dezelfde campus worden allerlei moeten bewoners er aantrekkelijk kunnen het eind van dit jaar wordt gestart met de bouw Lbijkomende diensten en voorzieningen wonen, lekker eten en goed worden verzorgd. die anderhalf jaar later voltooid zou moeten zijn. aangeboden. ‘In plaats van mijn spaarcenten Ik vind het echter minstens even belangrijk te beleggen in vastgoed wil ik investeren in dat bewoners van het woonzorgcentrum en mijn droomproject.’ Verplancke is een gedreven de serviceflats zich goed voelen en zich kun- Kloof tussen behoefte en aanbod zakenvrouw die gedurende achttien jaar nen ontplooien. We zullen programma’s op Het cijferboek 2013 over de Vlaamse Rand van de Studie- algemeen directeur was van een multinationaal maat aanbieden om de fysische gezondheid te dienst van de Vlaamse regering bevestigt dat het aanbod farmaceutisch bedrijf. ‘Ik was een van de eerste bevorderen en aandacht besteden aan de men- aan ouderenvoorzieningen beperkt is. In 2012 werden in Belgische vrouwen in een dergelijke functie. tale weerbaarheid en gezondheid. Daarom is de Vlaamse Rand 3.637 rusthuisbedden aangeboden en Het werken op internationale schaal en het de benedenverdieping van onze campus voor- 553 serviceflats. In alle gemeenten is er een aanbod aan aansturen van verschillende teams vond ik zeer behouden voor allerlei diensten en voorzienin- rusthuisbedden. Dit is niet het geval voor serviceflats (niet boeiend, maar voor de resterende tien jaar van gen, zoals wellness, fitness, een kapsalon, een in Drogenbos, Kraainem, Linkebeek en Wemmel). Het gaat mijn carrière zocht ik een nieuwe zingeving. Ik brasserie en vergaderzalen.’ hier om voorzieningen die erkend zijn door de Vlaamse wil een woonproject voor ouderen realiseren Gemeenschap, zowel privé als openbaar. vanuit een duidelijke visie op het stimuleren Ontmoeting In Drogenbos en Linkebeek staan er meer rusthuis van de levenskwaliteit van ouderen.’ Verplancke ‘De combinatie van serviceflats en woonzorg- bedden dan is vooropgesteld in de programmanormen studeerde geneeskunde en economie, een centrum op één campus is een belangrijke troef. van de Vlaamse Gemeenschap. In alle andere gemeenten dubbele achtergrond die van pas komt. Zo kunnen bewoners van de serviceflats bijvoor- van de Rand is er een grote kloof tussen behoefte en aan- beeld gebruik maken van warme maaltijden die bod. De doelstellingen zijn niet voor de helft gerealiseerd Kwaliteit ter plaatse in het woonzorgcentrum worden be- in Kraainem, Sint-Genesius-Rode, Wezembeek-Oppem, ‘De naam qaly verwijst naar een norm om de reid, of andere diensten. Uit enquêtes blijkt dat Hoeilaart, Merchtem, Sint-Pieters-Leeuw en Tervuren. kwaliteit in de geneeskunde te meten. De kwa- mensen veel belang hechten aan de zekerheid Het aanbod aan kortverblijf en dagverzorgingscentra liteit van het leven, zowel op fysisch als op psy- om op dezelfde plaats te kunnen blijven wonen. is nog geringer. chisch vlak, moet altijd vooropstaan. Het gaat Als zijzelf of hun partner zich niet meer kunnen

12 AGENDA SEPTEMBER 2013 Donkere teksten, wakkere optimisten

De donkere teksten, die het MU Leuvense trio No Angry Young ZIEK Men op muziek zet, zouden doen vermoeden dat deze jongens zwaarmoedig zijn. ‘Niets is minder waar’, bekent gitarist Jeroen Van Ham. ‘Nummers als Song for Suicide of Integrity Falls hebben we opgenomen omwille van hun po- ëtisch karakter en omdat ze het huidige tijdbeeld weerspiegelen. Wanneer we het hebben over een oud vrouwtje, dat door het raam naar buiten kijkt en nadenkt over het leven klinkt dit misschien mistroostig. Maar we serveren ook vrolijke songs, zoals valt op te maken uit onze jongste cd Paris Rains.’ Jeroen Van Ham, Johan Loeckx en Pieter Hulst kiezen resoluut voor klassieke instrumenten, ‘want die zijn akoestisch moeilijk te evenaren’. De cello krijgt de functie van de leadgitaar. Ze zingen zowel samen als apart. De naam van hun © sebastiao salgado band plukten ze uit een nummer van Bob Dylan. ‘Zo brengen we een ode aan de grootmeester van de singer-songwriters.’ Lange tijd haalde No Angry Young Men de mosterd uit Leuven. ‘Daar Op zoek naar Livingstone viel altijd wel iets te beleven, vooral in en rond het Depot.’ Ondertussen zijn de drie muzikanten uit- gezwermd over Vlaanderen, maar vinden ze elkaar De tweehonderdste geboorte rator Mathilde Leduc Grimaldi van het Afrika terug tijdens de optredens die op artistiek vlak EX dag van David Livingstone Museum in drie zalen heeft samengebracht, spannender en kleurrijker worden. . ld PO (1813-1873) wordt door het uit de doeken gedaan. Naast de wetenschap- Afrika Museum en de Koning Boudewijn- pelijke instrumenten, zoals het kompas en ZO · 8 SEP · 15.00 stichting aangegrepen voor een tentoonstel- de sextant, hadden de avonturiers ook wa- No Angry Young Man ling en een colloquium in het BELvue Muse- pens bij om op dieren te jagen. Van de sie- Machelen, bibliotheek kasteel Pellenberg, um. De mythische ontdekkingsreiziger trok raden en rituele voorwerpen, waarmee ze bij www.naym.be vanuit Zanzibar naar Tanganyika in de hoop de lokale bevolking werden geconfronteerd (ook op 11 okt in Meise) daar de bronnen van de Nijl te vinden. De en die in de reisverslagen worden vermeld, exploratietochten van de wetenschapper en worden gelijkaardige stukken uit de Tervu- arts, die ook ijverde voor de afschaffing van rense museumcollecties getoond. Op het de slavernij, werden wereldwijd gevolgd. Na- colloquium, dat deze maand wordt georga- dat hij in 1869 uit het zicht was verdwenen, niseerd, zal worden nagegaan in hoeverre stuurde de populaire Amerikaanse krant The Livingstone invloed uitoefende op Stanley’s New York Herald Henry M. Stanley naar het carrière als ontdekkingsreiziger. . ld gebied in de hoop Livingstone te vinden. Dat gebeurde ook effectief op 10 november 1871 met de legendarische woorden Dr. Livingsto- ne, I presume? TOT 11 NOV Hoe gewaagd de expeditie was en welke Dr. Livingstone, I presume? gevaren beiden trotseerden, wordt in de Brussel, BELvue Museum, brieven, dagboeken en reisnotities, die cu- 070 22 04 92

13 Kleurrijke levensverhalen

Wit van binnen, bruin van heel afstandelijk over de genocide.’ Cornelis schap voor de man lange tijd abstract. Pas HU buiten. Boun-T, de titel van beseft dat zijn leven helemaal anders zou zijn als hij het pyjamaatje van de kleine ziet of de MOR Mungu Cornelis’ jongste verlopen als hij niet was geadopteerd. Antwer- handjes van de boreling gaat hij een versnel- show, zet meteen de toon. Mungu hangt er zijn pen ervaart hij als een fijne woonstad. ‘Er wordt ling hoger of raakt hij in paniek. De man heeft comedy programma aan op. Toch kiest hij eer- veel over verdraagzaamheid en multiculturele misschien negen maanden nodig om aan het der voor verhalen in kleur dan in zwart-wit. ‘Ik problemen gepraat. In bepaalde wijken zou het vaderschap te wennen?’ . ld ben nooit naar school geweest omdat mijn ou- gevaarlijk zijn, maar dat is sterk overdreven.’ ders geen school vonden die ver genoeg was om In zijn show gaat hij uitgebreid in op het VR · 27 SEP · 20.00 naartoe te lopen.’ Komieken zetten het publiek vaderschap. ‘Vader zijn, brengt een grote ver- Boun-T graag op het verkeerde been met stevige door- antwoordelijkheid met zich mee. Terwijl een Mungu Cornelis denkers. Natuurlijk heeft Cornelis gestudeerd. vrouw vanaf de bevruchting van de eicel naar Meise, GC De Muze van Meise, Zijn eerste levensjaren bracht hij door in het moederschap toeleeft, blijft het vader- 02 268 61 74 Rwanda. Op zijn derde werd hij door Belgische ouders geadopteerd. Al sinds zijn kindertijd is Cornelis geboeid door verhalenvertellers. ‘Een leerkracht vulde de resterende minuten van zijn lestijden op met een spannend vervolgverhaal over een hardloper met slechts één been. Waar deze stuntkerel zijn talent vandaan haalde en hoe het met hem is afgelopen, ben ik nooit te weten gekomen. Dat heeft mij enorm gefrus- treerd. Toen ik de bewuste leraar vele jaren later opnieuw ontmoette en ernaar polste, bleek hij alles te zijn vergeten. Ontgoochelend, toch?’ Zijn eerste volwaardige zaalshow Mungu in 2007 kreeg lovende recensies. Op Acht TV speel- de hij in Super8. Voor hij vader werd, bezocht hij nog een keer zijn geboorteland. ‘Het land van de duizend heuvels is prachtig. Het ziet er zeer vruchtbaar uit. Een taxichauffeur sprak © marco mertens CC Westrand en CC Strombeek bestaan veertig jaar

Tijdens het eerste VA herfstweekend vieren RIA CC Strombeek en CC Westrand in Dilbeek hun 40-jarig bestaan met een overrompelend programma.

‘We groeien nog steeds’, bevestigt Fred Gillebert, die sinds januari het cultureel centrum Westrand leidt. ‘Daarom kozen we als seizoensthema Zal het ooit af zijn?’ Een vraag, die prinses Paola zich tijdens een bezoek in de pioniersjaren stelde. Zijn collega Hendrik Dehandschutter, algemeen directeur van CC Strombeek, is al meer dan drie decennia aan de slag. ‘In de beginperiode waren we witte raven’, getuigt hij. ‘Ons hinterland was enorm en door ons sterk aanbod liepen de zalen meteen vol. Toen er culturele centra en gemeenschapscentra bijkwamen, ging ieder zich meer spe- cialiseren, al blijven Westrand en Strombeek echte sterkhouders in de regio.’ Een verzadi- gingspunt is nog niet bereikt. ‘In Strombeek neemt het aantal abonnees elk jaar toe. Het luik beeldende kunst krijgt de laatste jaren bij-

14 cultkids 6-12j

Mooi gekaft In het bos staat netjes

Na een lange vakantie kijken veel lagere Luc Zeebroeck alias Ka- dwergbewoners worden er zo mistroostig schoolkinderen ernaar uit om op school HU magurka wiebelt in Sprook van dat ze aan zelfmoord denken. Zoals ver- hun kameraadjes terug te zien. Maar dan MOR lustig en gezwind op de wacht, neemt het verhaal geregeld een gru- zien ze ook weer die grote stapel nieuwe golven van zijn verbeelding. Het podium welijke wending. Maar Kama kan het onheil boeken opduiken en krijgt het enthousi- blijft kaal en hij wil ons doen geloven dat er met luid gegrom en schrille uilengeluiden asme een eerste knauw. Bovendien moeten twee bomen staan waarachter hij zich kan bezweren. Toch waarschuwt hij voor de geva- al die boeken gekaft worden. Gelukkig heb- verbergen. In zijn fantasie huppelen er zelfs ren waaraan de toeschouwer, die hem blinde- ben de cultuur- en gemeenschapscentra hele eekhoorntjes en halve konijnen rond. lings gelooft, zich bij dit soort sproken voor van de Rand daar al een tijd geleden iets op Omdat zijn gezichtsvermogen niet meer volwassenen blootstelt. . ld gevonden. In vijf gemeenten wordt Ezels- honderd procent is, vraagt hij ons of wij nog oor georganiseerd, een namiddag waarop andere levende creaturen in zijn minibos DO · 19 SEP · 20.30 in groep en op een aangename manier de waarnemen. En ja hoor, er worden ook her- Sprook boeken gekaft kunnen worden met artis- ten, kamelen, olifanten en zelfs glimwormen Kamagurka tiek verantwoord kaftpapier. tussen de kabouterwoningen opgemerkt. De Asse, Oud Gasthuis, 02 456 01 60 Wie zich met zijn of haar stapel boeken en schriften aandient, krijgt zes gratis vellen kaftpapier toegestopt waar hij of zij mee aan de slag kan onder begeleiding van een ouder of familielid en een aantal vrijwillige kaftspeci- CC Westrand en CC Strombeek bestaan veertig jaar alisten. Vijf vellen hebben allemaal een ander motief dat werd ontworpen door leerlingen van (kunst)scholen in de Rand. Het zesde vel is zondere aandacht. Na onze samenwerking met Bram Tack over de Dilbeekse verenigingen. Het een klassiek bruin papier, waarop deelnemers De Garage in Mechelen, staan er nu projecten totaalspektakel Umami van Laika en Piccoli Prin- door één van de aanwezige kunstenaars een op stapel met het Gentse SMAK.’ cipi prikkelt de zintuigen. Dimitri Leue treedt aan unieke tekening kunnen laten zetten. ‘Op veertig jaar is er veel veranderd’, stelt met zijn oom Warre Borgmans. Er is een humor-, Verder kunnen tijdens Ezelsoor ook pen- Gillebert vast. ‘De eerste culturele centra zagen tango- en danscafé. Zefiro Tornabrengt een mix nenzakken, turnzakken, brooddozen en het daglicht onder minister Frans Van Mechelen. van middeleeuwse liederen en mirakelgezangen. bladwijzers worden gepimpt en is er ook Ook in Dilbeek broeiden een zestal figuren in de In CC Strombeek bijt Kapitein Winokio de wat randanimatie. Het programma ziet er schoot van de gemeenteraad op zo’n initiatief. spits af. Het terras verwelkomt portretschilders. in elke gemeente anders uit, maar telkens In de beginperiode was er nauwelijks personeel, In de buurt wordt in reusachtige pannen paëlla maken ook bibliotheken, (jeugd)vereni- wel veel gedreven vrijwilligerswerk. Pas in de geserveerd. Het Labtrio speelt undergroundjazz. gingen en de cultuur- en gemeenschaps- jaren 1980 konden mensen ook statutair wor- Raymond van het Groenewoud concerteert met centrum van dit laagdrempelig initiatief den aangeworven. In totaal gingen bij ons al vijf Jonas Winterland en Stoomboot. Radio Modern gebruik om hun werking aan de bezoekers miljoen tickets over de toonbank voor ongeveer sluit het verjaardagsfeest af in gepaste retrostijl. voor te stellen. . MB 10.000 voorstellingen.’ Het duo van Kommil Foo is te gast in beide cen- Hoe de toekomst er voor beide culturele centra. Wie de optredens van Kommil Foo wil mee- WO · 4 SEP · 14.00 tra uitziet, kan moeilijk worden voorspeld. De maken kan dat via een VIP-verwenarrangement. Ezelsoor (6-12j) Rand wordt alsmaar internationaler. ‘Meerta- . ludo dosogne boekenkaftdag ligheid, diversiteit, verstedelijking, mobiliteit Wemmel, GC de Zandloper, 02 460 73 24 en inburgering worden ongetwijfeld hoofd- ZA · 21 SEP · 18.00 Meise, GC De Muze van Meise, 02 268 61 74 thema’s van de colloquia en discussieavonden 40j CC Westrand Dilbeek, CC Westrand, 02 466 20 30 naar aanleiding van onze veertigste verjaardag’, Dilbeek, CC Westrand,02 466 20 30 Sint-Genesius-Rode, GC de Boesdaalhoeve, 02 381 14 51 zegt Gillebert. Sint-Pieters-Leeuw, CC Coloma, 02 371 22 62 Het feestweekend opent in CC Westrand op ZA · 21 SEP · 16.00 Kraainem, GC de Lijsterbes, 02 721 28 06 vrijdag 20 september met een academische zit- 40j CC Strombeek ting en een tentoonstelling van huisfotograaf Grimbergen, CC Strombeek, 02 263 03 43

15 bouwwerk

IJskelder

EVERBERG Frisse drankjes, ijsjes, gekoelde producten. Bij zomerse temperaturen zorgt ijs voor een welkome verfrissing. Nog maar een kleine eeuw geleden echter Rust en bezinning was ijs een luxeproduct, waarover enkel gegoede burgers met een ijskelder be- schikten. In Kortenberg in de Prinsendreef tussenin ligt de gerestaureerde ijskelder die graaf Amaury de Merode in 1845 liet bouwen. De kelder bestaat uit een cilindervormig metselwerk van 6 meter diep en 4 meter Een bezoek aan het Een videofilm van Michael Borremans diameter en ligt voor het grootste gedeel- EX Kasteel van Gaasbeek toont een meisjeshand, die een stuk brood te onder de grond waar het koel is. On- PO garandeert tijdens de naar de mond brengt. Door het rituele, deraan is de kelder kegelvormig met een komende herfstmaanden zeker een frisse plechtstatige en herhalende karakter lijkt afvoerleiding die het smeltwater naar de neus. Niet alleen omwille van de bijzon- het een mystieke daad. Van Goethe wordt lager gelegen beek bracht. De toegang is dere historische stukken die in het gebouw zijn hymne aan de soefidichter Hafez op- bovengronds via een corridor met sas die worden bewaard, maar ook omwille van de gediept. Fred Eerdekens kon een koperen eveneens dienst deed als isolatiebuffer. Bij artistieke ingrepen in de museumtuin en de draad zodanig draaien en belichten dat hij vorstweer werd het ijs van de dichtbij ge- parken in het kader van de tentoonstelling een tekst reflecteert. De spreuk Alles op legen vijvers losgehakt en met stortkarren In Between. De kunstenaars spelen in op de zijn tijd is te lezen op de keukenschouw. De aangevoerd en opgeslagen in de kelder, mogelijkheden van het landschap dat door kunstenaar gaat een dialoog aan met de wel 70 kubieke meter. Tot 1914 gebruikte streng aangelegde paden wordt doorkruist. omgeving. Fabienne Verdier vervaardigde de familie de Merode het ijs uit deze ijs- ‘Zij nodigen ons uit tot bezinning’, licht een monumentaal werk: drie rode, onaffe kelder in de keuken voor sorbets en de curator Joris Capenberghs toe. ‘Het wan- cirkels op een groene achtergrond. Als kal- koeling van voedsel en ook bij medische delparcours is niet gebaseerd op een vooraf ligrafe kan zij in een enkele penseeltrek een ingrepen. Gewone burgers waren voor geschreven verhaal. De verschillende wer- hele gedachte samenvatten. het conserveren van voedingsmiddelen ken zijn evenmin in een welbepaalde volg- In Between kwam tot stand dankzij de aangewezen op andere technieken zoals orde opgesteld. Elke wandelaar volgt zijn samenwerking van het Kasteel van Gaas- wecken, drogen, pekelen en konfijten. Zij eigen ritme en maakt zijn eigen keuzes. Hoe beek met het Agentschap Natuur en Bos, en konden bij de prinselijke familie wel aan- meer tijd hij neemt, hoe scherper hij kijkt. Waerbeke, de sociaal-culturele beweging kloppen voor ijs om medische redenen Niemand hoeft zich iets aan te trekken van rond stilte en leefwereld. . ld zoals voor het verzachten van een blinde de mobiliteit van de moderne tijd. Je neemt darmontsteking. Sinds 1989 is de ijskelder alles eerst van op afstand waar en later van gerestaureerd. Hij is niet toegankelijk voor dichtbij. Uiteindelijk dring je door tot de 6 SEP TOT 3 NOV menselijk publiek, maar van november tot kern. Wie gewend is om snel te consumeren, In Between maart is deze donkere, koele kelder wel de krijgt hier de kans om in stilte en rust elk as- Gaasbeek, ideale overwinteringsplaats voor een hele pect en iedere dimensie van een moment in Kasteel van Gaasbeek, schare vleermuizen. . TDW zich op te nemen.’ 02 531 01 30

16 Jazz overspoelt de regio

Jazz Hoeilaart scoort niet alleen in eigen Verwacht je aan melodieuze uitschuivers en grappige nummers. JA land, ook ver daarbuiten. ‘We krijgen veel Tot slot wordt de Jazzmozaïek Award 2013 uitgereikt. De derde dag ZZ inschrijvingen voor onze talentenwedstrijd is gereserveerd voor de vijfde en zesde laureaat. Voor een knallend slot zorgt Too Noisy Fish. ‘De Belgische jazzgroep flirt met elektro- uit onverwachte hoek. Van Kroatië tot Spanje, het hoge noor- nica en rock’, zegt Tytgat. ‘Vaak proberen ze zotte dingen uit zoals den en uit andere continenten’, zegt organisator Jens Tytgat. Queens of the Stone Age. Ze bouwen een stevige soundscape, die niet moet onderdoen voor de groten in het vak.’ ‘Dit jaar ontvingen we meer dan veertig luisterpakketten waaruit we voor de finale een selectie maken. Onze internationale faam en het Mâäk feit dat we ons hebben gemoderniseerd maakt dat de respons en de Het Belgisch Franse collectief Mâäk opent onvermoede registers in kwaliteit zo hoog ligt. We werken samen met Muziekmozaïek en an- het kader van de Jazzlab series in Alsemberg. Hoe geestig ze kunnen dere organisatoren. Naast de kandidaten voor het concours brengen zijn, bleek uit hun vroegere groepsnaam Maak’s Spirit, maar om de we elke avond een originele hoofdact.’ ongelovigen niet voor het hoofd te stoten, lieten ze het tweede deel Presentator Fred Brouwers waagt zich op de openingsdag na de van hun naam vallen. Trompettist Laurent Blondiau ontkent niet eerste twee laureaten aan klassieke jazzstandards. Hij wordt on- dat de muzikanten begenadigd zijn. ‘Open je ogen!’ roepen ze hun dersteund door de Big Band van de VRT. Hij hield zijn zangkwali- luisteraars toe, want ook hun lichaamstaal en hun ademhaling zijn teiten lang verborgen omwille van zijn andere beroepsactiviteiten, van tel. Om zich aan nieuwe stijlen te laven, reisden ze naar Noord- maar met zijn geoefende stem kan hij vele kanten uit, ook als hij de en Zuid-Afrika. In Benin bestudeerden ze de percussietechnieken toonladder beklimt. Op de tweede dag stelt pianist Kris Defoort die van vader op zoon worden doorgegeven. Tenorsaxofonist Jeroen na de derde en de vierde laureaat zijn creatiefste studenten voor. Van Herzeele, tuba- en trombonespeler Michel Massot, altsaxofo- nist Guillaume Orti en drummer Joao Lobo vormen met Blondiau een uitgelezen kwintet.

Duke Voor Duke Ellington’s Sound of Love omhelst Kristen Cornwell bijna haar microfoon. Op de easy pianoklanken van Michel Bisceglia creëert de Belgisch-Australische jazzvocaliste een zwoele sfeer. ‘Ze weet hoe ze met haar erotische uitstraling het publiek moet inpakken’, geeft Jean Blaute toe. Onder zijn impuls selecteerde ze vroeger al de meest gevoelige en prikkelende songs uit de jazz- geschiedenis. Ditmaal deelt ze het concertpodium opnieuw met haar lievelingspianist. Zij krijgen het gezelschap van trompettist Carlo Nardozza, contrabassist Christophe Devisscher en drummer Mimi Verderama. . ludo dosogne

26, 27 EN 28 SEP · 20.00 Jazz Hoeilaart Twee finalisten & vrt big band (26/9) Twee finalisten & Kris Defoort (27/9) Twee finalisten & Too Noisy Fish (28/9) Jezus-Eik, GC de Bosuil, 02 657 31 79

ZA · 28 SEP · 20.15 Mâäk 20j Jazzlab Series Alsemberg, CC de Meent, 02 359 16 00

ZA · 28 SEP · 20.30 Duke Ellington’s Sound of Love Kristen Cornwell Grimbergen, CC Strombeek, 02 263 03 43

17 Tranen van kristal

Nadat de vorige edities van het Klarafestival in De Engelse luitist John Dowland (1562-1626) is de centrale componist. Dat VA het teken stonden van de utopie en de spiritua- hoeft niet te verwonderen. Zijn oeuvre is doortrokken van onbestemde tra- RIA liteit wordt dit jaar gefocust op de melancholie. giek en onstuitbaar doodsverlangen. De muzieknoten dwarrelen als tranen over de partituur. Maar het zijn geen bescheiden, natte tranen. Ze willen schitteren in de zon en het maanlicht en daarom zijn ze van kristal. Dit jaar vieren we de 450e geboortedag van deze Elisabethaanse toondichter, die naast liederen ook dansen componeerde als de gaillarde en de pavane. Liesa Van der Aa ontwierp met haar kwartet klanklandschappen waarin haar muziek zich met die van Dowland verenigt. Het B’Rock Baroque Or- chestra waagt zich op de rand van de afgrond. Het kijkt in de diepte, maar springt er niet in. Hun versie van Dowlands Lachrymae or Seven Tears toetsen ze aan de variatie op dit werk van Benjamin Britten. Blindman (sax) laat Dowlands beroemdste lied Go Crystal Tears klinken als een kerkorgel op mensenmaat. Alexandre Tharaud, die furore maakte met zijn instrumentaal filmdebuut in Amour van Michael Hanecke, tovert uit het pianoklavier ostentatieve gemoedsopwellingen. Hij vindt een melancholische aansluiting bij Ravel, Schubert en Eric Satie. Het Mahler Chamber Orchestra ontrafelt in drie verschillende concerten de melancholische pas- sages in de kamermuziekwerken van Shostakovitch en Britten. Alain Platel en Les Ballets C de la B vertrekken in Choeurs van de sombere koorpassages in de missen en opera’s van Verdi en in de dramatische werken van Wagner. De nar en de koning, subliem vertolkt door Dirk Roofthooft en Josse De Pauw, filosoferen meewarig over de vergankelijkheid van dit bestaan in het mysteriespel Escorial van Michel de Ghelderode terwijl je in de verte de honden hoort blaffen. De kerkklokken kondigen zowel een feeste- lijke gebeurtenis als de aanwezigheid van de dood aan. De dramatische sopraan Violeta Urmana en het The National Philharmo- nic Society of Lithuania, onder leiding van Modestas Pitrenas, richten hun blik op de extatische liefdesdood van verdoemde operahelden. Met het onvol- tooide Requiem van Mozart rondt de Cercle de l’Harmonie en Collegium Vo- cale Gent deze gevoelsgeladen festivaleditie in schoonheid af. . ludo dosogne

TOT 13 SEP Go Crystal Tears KlaraFestival Brussel, verschillende locaties, www.klarafestival.be De klauwende cabaretiers uit Le Chat Noir

Met de zwarte kat van grie- Toulouse- Lautrec van hem maakte, legde hem geen EX zelauteur Edgar Alan Poe in het windeieren. Toen Salis een tweede cabaret opende, PO achterhoofd richtte de Parijse nam hij het pand over en herdoopte het in Le Mirli- bohémien Rodolphe Salis in 1881 op Montmartre het ton (het rietfluitje). De burgerij stroomde toe en liet eerste literair cabaret op. Le Chat Noir was onderge- er zich door de zanger geestelijk afmaken. In haast bracht in een voormalig postkantoor. Als tegenhan- alle chansons werden het snobisme en de hypocrisie ger van de Académie Française werden in dit Institut, gehekeld. Zo werd hij de pionier van de publikums- zoals de avant-gardistische schrijvers en dichters beschimpfung of publieksvernedering. Ondanks deze extravagante kroeg noemden, ongewone le- zijn militante ijver kon Bruant met zijn rebellerende zingen, poëzieavonden en concerten georganiseerd. chansons geen mentaliteitswijziging doordrukken. Symbolistische mimevoorstellingen en intimisti- Het Museum van Elsene nam de tentoonstelling sche muziekavonden met onder andere Eric Satie over van het Musée de Montmartre, dat ook eige- TOT 15 SEP werden afgewisseld met schaduwtheater en satiri- naar is van de honderden rekwisieten, affiches, brie- Chat Noir sche liederen. De dichter zanger Aristide Bruant liet ven, symbolistische aquarellen en documenten, die Kunst en vermaak in de Belle Epoque de geest van poète maudit François Villon herleven. een licht werpen op de decadente aspecten van de Brussel, Museum van Elsene, Het portret met de zwarte cape en rode sjaal, dat Belle Epoque. . ld www.museumvanelsene.irisnet.be

18 agenda

ZO · 15 SEP · 11.00 Queens of comedy Kinderbuurtfestival (3-12j) An Nelissen, Veerle Malschaert, Sint-Genesius-Rode/ Linkebeek/ Saartje Vandendriessche Beersel, Schaveyspark, 02 381 14 51 WO · 25 SEP · 20.30 Dilbeek, CC Westrand, 02 466 20 30 ZA · 21 SEP · 19.30 DO · 26 SEP · 20.00 Jukebox voor kids Linkebeek, GC de Moelie, 02 380 77 51 THEATER Martine De Kok, Amaryllis, Bert Verbeke VR · 27 SEP · 20.00 VR · 6 SEP · 20.30 VR · 20 SEP · 20.00 Asse, Oud Gasthuis, 02 456 01 60 Boun-T Duvelsverzen Brodeck Mungu Cornelis Asse, Oud Gasthuis, 02 456 01 60 Hans Van Cauwenberghe 27, 28 EN 29 SEP · 20.00 Meise, GC De Muze van Meise, Meise, GC De Muze van Meise, Amortale (+12j) 02 268 61 74 ZO · 8 SEP · 15.00 02 268 61 74 Circus Ronaldo No Angry Young Man Vilvoorde, CC Het Bolwerk, SENIOREN Machelen, bibliotheek kasteel Pel- ZO · 22 SEP · 15.00 02 255 46 90 lenberg, www.naym.be Umami MA · 16 SEP · 14.30 Laika en Piccoli Principi ZA · 28 SEP · 20.00 Connie Neefs VR · 13 SEP · 20.30 Dilbeek, CC Westrand, Fata Morgana en Hugo Symons Latin love lounge 02 466 20 30 Salibonani 60j tv Henk De Laat Tervuren, GC Papeblok, Asse, Oud Gasthuis, Asse, Oud Gasthuis, 02 456 01 60 27, 28 EN 29 SEP · 20.00 EN 15.00 02 766 53 47 02 456 01 60 Manke Fiel leeft! MA · 16 SEP · 15.00 Asse, ZO · 29 SEP · 10.30 DANS Abba4U Oud Gasthuis, Dunderklumpen (+5j) Hoeilaart, GC Felix Sohie, 02 657 05 04 02 456 01 60 ontbijtfilm ZA · 28 SEP · 20.30 Dilbeek, CC Westrand, 02 466 20 30 Clear Tears/ Troubled Waters DO · 19 SEP · 20.00 KIDS Cie Thor Tales of Love, War and Death ZO · 29 SEP · 10.00 Dilbeek, CC Westrand, by Hanging WO · 4 SEP · 14.00 Waar is knoester? (+5j) 02 466 20 30 Ray Cooper Ezelsoor (6-12j) ontbijtfilm Meise, GC De Muze van Meise, boekenkaftdag Grimbergen, CC Strombeek, LITERATUUR 02 268 61 74 · Wemmel, GC de Zandloper, 02 263 03 43 02 460 73 24 ZA · 7 SEP · 20.15 VR · 20 SEP · 20.00 · Meise, GC De Muze van Meise, HUMOR Doe het zo zacht je kan Best of Brussels Light Opera 02 268 61 74 Marleen Merckx & Kris Baert Compagny · Dilbeek, CC Westrand, DO · 19 SEP · 20.30 Alsemberg, CC de Meent, Wezembeek-Oppem, GC de Kam, 02 02 466 20 30 Sprook 02 359 16 00 731 43 31 · Sint-Genesius-Rode, Kamagurka GC de Boesdaalhoeve, Asse, Oud Gasthuis, 02 456 01 60 ZO · 8 SEP · 15.00 ZA · 21 SEP · 20.00 02 381 14 51 Herman, van, voor, Grungblavers · Sint-Pieters-Leeuw, CC Coloma, VR · 20 SEP · 20.15 over, door met o.a. Johnny Voners, 02 371 22 62 Allo allo Hemmerechts, De Pauw & Spinette Jean Bosco Safari · Kraainem, GC de Lijsterbes, Loge 10 producties Grimbergen, CC Strombeek, Meise, GC De Muze van Meise, 02 721 28 06 Alsemberg, CC de Meent, 02 359 16 00 02 263 03 43 02 268 61 74

Waar is knoester? (29/09) Clear Tears/Troubled Waters (28/09) Sam Vloemans (26/09)

© Tom Roelofs 19 ZO · 22 SEP · 11.00 DO · 26 SEP · 20.00 DI · 10 SEP · 20.30 TOT 15 SEP Toontje hoger Twee finalisten Le passé Chat Noir mooiste liedjes van Toon Hermans & vrt big band Grimbergen, CC Strombeek, 02 263 03 43 Kunst en vermaak in de Belle Epoque Asse, Oud Gasthuis, Jazz Hoeilaart Brussel, Museum van Elsene, 02 456 01 60 Jezus-Eik, GC de Bosuil, 02 657 31 79 I, Anna www.museumvanelsene.irisnet.be DI · 17 SEP · 20.30 DI · 24 SEP · 14.00 DO · 26 SEP · 20.30 Grimbergen, CC Strombeek, 02 263 03 43 27 SEP TOT 13 OKT Hazes en Mariano Sam Vloemans WO · 18 SEP · 20.30 U Nachtkijker Luc Caals en Serge Marsault Dilbeek, CC Westrand, 02 466 20 30 Overijse, CC Den Blank, 02 687 59 59 Patrick Bardyn Dilbeek, CC Westrand, Asse, Oud Gasthuis, 02 466 20 30 VR · 27 SEP · 20.00 VR · 20 SEP · 14.00 EN 20.00 02 456 01 60 Twee finalisten The Broken Circle Breakdown VR · 27 SEP · 20.30 & Kris Defoort Wemmel, GC de Zandloper, 28 SEP TOT 13 OKT Best of British Jazz Hoeilaart 02 460 73 24 Leraarstentooonstelling The London Quartet Jezus-Eik, GC de Bosuil, 02 657 31 79 Crejong Grimbergen, CC Strombeek, The Great Gatsby Asse, Oud Gasthuis, 02 263 03 43 ZA · 28 SEP · 20.00 WO · 25 SEP · 20.30 02 456 01 60 Twee finalisten Overijse, CC Den Blank, 02 687 59 59 ZA · 28 SEP · 20.00 & Too Noisy Fish MA · 30 SEP · 20.30 TOT 6 OKT Big bang! Jazz Hoeilaart Vilvoorde, CC Het Bolwerk, 02 255 46 90 Thank you silence Voice Male Jezus-Eik, GC de Bosuil, 02 657 31 79 Ugo Rondinone Meise, GC De Muze van Meise, DI · 24 SEP · 20.30 Leuven, museum M, 02 268 61 74 ZA · 28 SEP · 20.15 Love & Fungi www.mleuven.be Mâäk Grimbergen, CC Strombeek, 02 263 03 43 KLASSIEK 20j Jazzlab Series TOT 25 OKT Alsemberg, CC de Meent, 02 359 16 00 MA · 30 SEP · 20.30 Felix De Boeck, 8j interactie ZO · 8 SEP · 11.00 Kon-tiki Drogenbos, FeliXart Museum, Anne Cambier ZA · 28 SEP · 20.30 Grimbergen, CC Strombeek, 02 263 03 43 www.felixart.org & ensemble Quartz Duke Ellington’s Sound Meise, of Love TOT 11 NOV Onze-Lieve-Vrouw-Boodschapkerk, Kristen Cornwell Dr. Livingstone, I presume? 02 268 61 74 Grimbergen, CC Strombeek, Brussel, BELvue Museum, 070 22 04 92 02 263 03 43 ZA · 28 SEP · 20.30 Muzikale sprookjes Festival van Vlaanderen Kraainem, Saint Anthonys Parish, 02 721 28 06 6 SEP TOT 3 NOV In Between JAZZ Gaasbeek, Kasteel van Gaasbeek, 02 531 01 30 ZA · 21 SEP · 20.30 ZA · 14 SEP · 10.00 The Soul Jazzkings DI · 3 SEP · 20.30 TOT 11 SEP Winterkwaaltjes: preventie Tervuren, A Late Quartet In de wolken en remedie GC Papeblok, Grimbergen, CC Strombeek, wandelparcours beeldende kunst Meise, Nationale Plantentuin, 02 766 53 47 02 263 03 43 Heikruis (Pepingen), www.pep-in-gen.be www.plantentuinmeise.be

The Broken Circle Breakdown (20/09) Thank you silence (tot 06/10) Indonesië: Nusa Tenggara (18/09)

20 WO · 18 SEP · 20.00 ZO · 8 SEP · 10.00 Indonesië: Nusa Tenggara Van de Velde Meise, Open Monumentendag GC De Muze van Meise, Tervuren, Spaans huis, 02 268 61 74 [email protected]

DI · 24 SEP · 14.00 13, 14 EN 15 SEP Renaissance: Schepdaal Feest Claudio Monteverdi 30 AUG EN 1 SEP Schepdaal, verschillende locaties, www. Wouter De Bruyne Gordelfestival schepdaalfeest.be Meise, Verschillende locaties, GC De Muze van Meise, www.gordelfestival.be TOT 13 SEP 02 268 61 74 Go Crystal Tears ZO · 1 SEP · 12.00 KlaraFestival WO · 25 SEP · 20.00 Grimrock/ Mixxit Brussel, verschillende locaties, Blijf bij mij picknick www.klarafestival.be Rika Ponnet Grimbergen, Guldendal, Meise, GC De Muze van Meise, 02 263 03 43 13 TOT 16 SEP 02 268 61 74 Druivenfestival www.randkrant.be ZO · 1 SEP · 14.00, 16.00 EN 18.00 Hoeilaart, verschillende locaties, www. Een proevertje van wat de volgende Orgelbinnestebuiten druivenfestival.be RandKrant brengen zal, de nieuwe 3 orgelconcerten met Kamiel en exclusieve fotorubriek De vier D’Hooghe en Raisa Debrouwer ZA · 14 SEP · 14.00 seizoenen van David Legrève, de Grimbergen, verschillende locaties, Skank Your Soul keuze van programmamakers uit www.grimbergenorgelt.org alternatief muziekfestival de centra van de Rand, een verras- Dilbeek, Castelhof, sende recensie … Volg onze website 6, 7 EN 8 SEP www.skankyoursoul.be en ontdek dat RandKrant meer is Reuzenfeesten dan een tijdschrift. ZO · 8 SEP · 14.00 Tervuren, www.reuzen.be ZA · 21 SEP · 18.00 Op zoek naar paddestoelen 40j CC Westrand wandeling met bijhorende lezing ZA · 7 SEP · 12.00 Dilbeek, CC Westrand, 02 466 20 30 om 10.00 Zomaar gaat zwaar UiT in de Rand Hoeilaart, Bosmuseum, Hardcore, metal, trash muziekfestival ZA · 21 SEP · 16.00 Op www.uitinderand.be verneem www.ngz.be Dilbeek, speelplein Begijnenborre, 40j CC Strombeek je wat er in de negentien gemeen- www.zomaargaatzwaar.be Grimbergen, CC Strombeek,02 263 03 43 ten van de Vlaamse Rand allemaal ZO · 22 SEP · 10.30 te beleven valt op sociaal-cultureel De Zenne en het kanaal ZA · 7 SEP · 20.00 DI · 24 SEP · 19.00 gebied. Je kunt er perfect een in hartje Brussel Henry Van de Velde Infoavond pallietieve zorg avondje uit mee plannen. Naast Brussel, en muziek Wolvertem, dienstencentrum De Spil, theater, muziek, dans, enzovoort, www.coordinatiezenne.be Fijnbesnaard en Open Monumentendag 02 892 22 00 vind je er ook de activiteiten van Tervuren, GC Papeblok, 02 766 53 47 tal van verenigingen. Organisaties ZO · 22 SEP · 14.00 DO · 26 SEP · 20.00 die hun activiteiten bekend willen De Zenne en het kanaal TOT 7 SEP Witte, bonte en zwarte was maken, kunnen die trouwens zelf in Anderlecht Het Theaterfestival Maud Vanhauwaert, Rebecca Stradiot & in de UiTdatabank invoeren via Brussel, Brussel, verschillende locaties, Didier Laloy www.uitdatabank.be www.coordinatiezenne.be www.theaterfestival.be Wemmel, GC de Zandloper, 02 460 73 24

Op zoek naar paddestoelen (08/09) Witte, bonte en zwarte was (26/09)

De agenda wordt samengesteld met gegevens uit de UiTdatabank. Organisaties en verenigingen die hun activiteiten opgenomen willen zien in de agenda, moeten ons hun informatie ander- halve maand voor het verschijnen ervan bezorgen. Je kunt de gegevens mailen naar randkrant@ derand.be, per brief sturen naar ons redactieadres (RandKrant – UiT in de Rand Agenda, Kaas- markt 75, 1780 Wemmel) of invoeren in de UiTdatabank via www.uitdatabank.be. Gezien het beperkte aantal beschikbare pagina’s wordt bij de aankondigingen prioriteit verleend aan de activiteiten in de gemeenschaps- en cultuurcentra in de Rand. Om voor plaatsing in aanmerking te komen, worden de andere activiteiten vooral beoordeeld op hun uitstraling naar alle inwoners van de Rand. Het vol- ledige vormingsaanbod van Arch’educ vind je op www.archeduc.be.

21 21 interview

noemd is.’ Uit een withouten volume dat aan het plafond bevestigd is, dwarrelen witte pa- piersnippers traag als sneeuw naar beneden. ‘De traagheid van het werk is tegelijk poëtisch. Elke avond worden de snippers samen geveegd. Aan de hoeveelheid sneeuwvlokken op de vloer kan je zien hoever de dag verstreken is.’

Sterke contrasten Ook de 59 bronzen vogelsculpturen, die de sneeuwinstallatie omringen en die samen het werk Primitive vormen, brengen de natuur binnen in de ruimte. ‘Elke vogel is vernoemd naar een natuurfenomeen: zon, orkaan, melk- weg, … Je ziet letterlijk de hand van de kunstenaar in de sculpturen: hij boetseerde de vogels eerst in klei en liet zijn duimafdrukken er duidelijk in staan. Sterke contrasten, zoals hier tussen het zware brons en de lichte papieren sneeuwvlokjes, typeren het werk van Rondi- none. Samen roepen ze een krachtig beeld op.’ In een volgende ruimte staan we onder een gigantisch, laaghangend vlak dat uit sa- mengedrukte aarde bestaat. ‘Dit is Suspen- ded landscape, een van de vier monumentale landscapes die speciaal voor deze tentoonstelling werden geproduceerd. Rondinone werkte al vaker met aarde als materiaal, maar niet op zo’n grote schaal. Hij combineert de lands- Ugo Rondinone in M capes hier met zijn nudes, veertien hyperrea- listische naakten. Deze wassen beelden, die gemaakt zijn naar de lichamen van dansers, zitten allemaal bijzonder ingetogen in de ruimte en wekken zo een verstilde sfeer op. De tijd verstild Het sobere tafereel doet je even stilstaan en nadenken over de staat van de mens en de natuur, je wordt er zelf rustig van.’

‘Language kills my work’ Al vijftien jaar volgt Els Wittocx, curator Rondinone’s werk beslaat heel wat verschil- Op het hoogste punt van M krijgt het sum- lende media: van sculpturen tot video en mum van de natuur, de zon, een bijzondere hedendaagse kunst van museum M in Leuven, audio, maar ook gedichten en schilderijen. plek. ‘Toen Rondinone op prospectie kwam, het werk van de Zwitserse kunstenaar Ugo ‘Toch herken je steeds diezelfde visie in zijn viel hem op dat er veel kinderen rondliepen kunst, waarbij de tijd bevriest en je even in het gebouw. Via scholen, workshops en be- Rondinone. Tijdens een wandeling doorheen wordt meegezogen in het hier en nu. Zijn zoekers riep hij kinderen op om een tekening werken zijn heel direct, heel visueel en spre- van de zon te maken. Ze worden getoond aan zijn solotentoonstelling Thank you silence ken iedereen aan. Als je er de tijd voor neemt, de binnenkant van dit betonnen, sarcofaag- licht Wittocx zijn werk toe. ontdek je meerdere betekenislagen. Dat achtige volume; je moet je bukken als een maakt zijn kunst zo interessant.’ kind om de vrolijke resultaten te kunnen be- tekst Joke Bellen . foto Filip Claessens kijken. Het werk draagt de titel Your age and Traag en poëtisch my age and the age of the sun en doet naden- Bij het binnenkomen van de tentoonstelling ken over de relativiteit van tijd en leeftijd.’ k leerde het werk van Rondinone kennen stoten we op een ronde, wijzerloze klok uit Enkele technici zijn nog druk bezig met de op beurzen en tentoonstellingen in bin- gekleurd glas in lood. Als je erdoor kijkt, heb afwerking van de tentoonstelling, ook Rondi- nen- en buitenland. Steeds was ik onder je een wazige blik op Leuven. ‘Alle ramen van none waart rond en geeft de laatste instruc- de indruk van de manier waarop hij een het museum zijn voor deze tentoonstelling ties. De kunstenaar houdt niet van te veel uit- Ibepaalde sfeer weet te creëren in een ruimte. dichtgemaakt. De buitenwereld wordt als het leg bij zijn werk. ‘Language kills my work’, zegt Het lijkt alsof de tijd even stilstaat en je in ware weggeduwd en de tijd stilgezet. Via de hij. Laat de beelden spreken.’ Zullen we doen. een cocon zit waar je aan niets anders meer klokken kan je enkel naar een gekleurde wer- denkt. Drie jaar geleden vroeg ik hem of hij kelijkheid kijken.’ een solotentoonstelling in M zou willen ma- Naast de tijdsdimensie loopt de link tussen TOT 6 OKT ken met bestaande werken en nieuw werk op mens en natuur als een rode draad doorheen Thank you silence maat van het museum. Zo kwam de samen- het werk van Rondinone. ‘Hier zie je de instal- Ugo Rondinone werking tot stand.’ latie Thank you silence, waarnaar de expo ge- Leuven, museum M, www.mleuven.be

22 delen van de hippodroom in handen. Een curator werd aangesteld om de schuldeisers te betalen, maar daarvoor moesten er opnieuw activiteiten plaatsvinden. De vereniging Demi- Sangs richtte wedstrijden in en het gemeentebestuur van Zaventem wilde bijkomende feesten en evenementen. ‘Om te beletten dat de renbaan zou wegkwijnen’, stelt schepen Holemans. ‘Het was een prachtig domein, dus waarom daar geen gebruik van maken?’ Voorts vond ook de European Riding Acade- my onderdak op de site. De dressuurschool voor instructeurs verhuisde van Dilbeek naar Sterrebeek en hoopte daar te kunnen blijven. Er werd zelfs een investeerder gezocht die de paardenkoersen nieuw leven zou inblazen. Maar alle plannen, hoop en geruchten ten spijt, kwam er van een nieuwe bloei van de paardensport in Sterrebeek niets in huis. Ook de activiteiten op de renbanen van Groenendaal Allerlaatste blik op ooit en Watermaal-Bosvoorde vielen stil. Begin 2004 klopte een investeerder bij de curator aan. Hij bood 4 miljoen euro voor de hip- glorieuze hippodroom podroom. De curator besloot over te gaan tot de openbare verkoop met vier miljoen als in- stelprijs. Een goede gok, want meer investeer- Nog even en dan valt definitief het doek over de hippodroom van ders kwamen op de verkoop af. De nv Robelco en de investeringsmaatschappij Probel Capital Sterrebeek. De site zal worden omgevormd tot een golfterrein met Management/Tensor uit Sint-Lambrechts- kantoren, woningen en recreatiemogelijkheden. Op de Open Mo- Woluwe boden tegen elkaar op. Probel haalde het met een bod van 5,1 miljoen euro. numentendag van zondag 8 september kan je voor de laatste keer Geen paarden meer dit stukje Sterrebeeks erfgoed bezoeken. tekst Bart Claes . foto Filip Claessens Aanvankelijk waren de plannen van Probel om van de hippodroom een recreatiezone met e hippodroom van Sterrebeek werd was er nog een zandpiste om te trainen, een ruimte voor paardensport en golf te maken. gebouwd in de jaren 1938-1939 op sintelbaan voor draverijen en twee kleinere Uiteindelijk blijkt er geen plaats meer voor initiatief van de adellijke familie du graspistes voor rennen met hindernissen. De paarden. Er komt een 18 holes golfterrein met Roy de Blicquy, ter vervanging van hippodroom was de enige in België die zowel golfschool en oefenterrein, een hotel, kanto- Dde renbaan van Stokkel. Op 9 oktober 1939 was voor draaf- als renwedstrijden was uitgerust. ren en een aantal wooneenheden. Het pro- de openingsmeeting. ‘Er werd dat jaar slechts In de hoogdagen kwam de beau monde van ject kreeg de naam Sterea. Na de nodige extra één wedstrijd gelopen’, vertelt Ingrid Holemans de Belgische en Europese paardenwereld kij- grondaankopen, bestemmingswijzigingen en (Open VLD), schepen voor Cultuur in Zaventem. ken naar wedstrijden met klinkende namen als de recente goedkeuring van Vlaams Strategisch ‘Tijdens de Tweede Wereldoorlog vielen alle Prix Moët et Chandon, Grand Prix d’Hiver en de Gebied rond Brussel (VSGB), werkte Probel de paardenrennen stil. Het Duitse leger gebruikte Grote Prijs Mardi Gras. bouwaanvraag uit. Wie nog een vleugje van de de infrastructuur om zieke legerpaarden in oude glorie van de paardensport wil opsnui- onder te brengen. Na de oorlog gebruikten de Faillissement ven, krijgt nu een laatste kans tijdens de Open Amerikanen het als krijgsgevangenenkamp en In de jaren 1990 ging de vzw Belgische Draf- Monumentendag. Daarna verdwijnt de site zo- opslagplaats voor legermateriaal. Pas in de jaren federatie in vereffening. De vzw had alle aan- als hij nu is. 1950 werden er opnieuw wedstrijden ingericht.’ Uit het gemeentelijke archief leren we dat het hoofdgebouw werd opgetrokken in de ken- merkende baksteenarchitectuur van het inter- DE Ein allerletzter Blick auf das einst ruhmreiche Hippodrom bellum. De overdekte tribunes zijn in beton. Typisch voor die tijd was het gebruik van gele Nur noch kurze Zeit und dann fällt endgül- Zeiten kam die High Society der belgischen baksteen in combinatie met donkergekleurde tig der Vorhang über das Hippodrom von und europäischen Pferdewelt hierher, um tegels, de afgeronde muren, patrijspoorten, Sterrebeek. Das Gelände wird zu einem sich die Rennen anzuschauen. Am Tag des terrassen en luifels. Golfplatz mit Büros, einem Hotel, Wohnun- offenen Denkmals (Open Monumenten- gen und Freizeitmöglichkeiten umgestal- dag) vom Sonntag, den 8. September kön- Vijf renbanen tet. Das Hippodrom war einst die grösste nen Sie diesen Bestandteil des Kulturerbes De hippodroom was de grootste van het land: Pferderennbahn des Landes: 47 Hektar mit von Sterrebeek ein letztes Mal bestaunen. 47 hectaren met stallingen voor 320 paarden Stallungen für 320 Pferde und sage und Danach verschwindet diese Stätte, so wie en maar liefst vijf renbanen. De buitenste ren- schreibe fünf Rennbahnen. In den besten es sie heute noch gibt. baan had een omtrek van 2.300 meter. Dan

23 PARKOERS WAARD OM TE ZIEN Stevige stapschoenen of laarzen Het Zoniënwoud, de reeën, het reliëf, de rust, enkele opstap bij regenweer. bijzondere huizen (onder meer dat van Henry Van de Velde).

Oog in oog met een ree

De toeristische dienst van Tervuren engageert peters en meters voor maar evengoed zomereik, gewone esdoorn en allerlei struiksoorten maken deel uit van wandeltrajecten die de gemeente doorkruisen. Deze vrijwilligers staan de vegetatie. In dit deel van het gebied zou- in voor de goede staat en de vindbaarheid van de wandelparkoersen en den zich een tiental reeën ophouden. Op een uurtje tijd is het twee keer raak. Twee keer melden problemen. tekst Herman Dierickx . foto Filip Claessens springt een ree voorbij; de dag van de beide gidsen kan niet meer stuk en we keren tri- én van die peters is Jan De Broeck, die twaalf trajecten die de toeristische dienst omfantelijk huiswaarts. Onderweg hebben de Ravensteinwandeling voor zijn re- heeft ontworpen, is de Ravensteinwande- we een wat persoonlijkere babbel die we bij kening neemt. Hij is vooral opgezet ling (8 km) de minst gefrequenteerde. Ten Jan thuis verder zetten. Hij is boekhouder van over het traject waar hij reeën kan onrechte zo blijkt, want het betreft een beroep, en moet veel met computers wer- Espotten alsof het merels of konijnen zijn. Jan leuk en afwisselend parkoers. Aanduidin- ken. ‘Ik heb een stresserende job. Wanneer ik heeft ons bezoek tot in de puntjes voorbereid gen of markeringen zijn er niet omdat Jan huiswaarts keer met tram 44 stap ik af aan en troont ons mee naar zijn reeënwandeling de natuurlijkheid en schoonheid van het de halte Vier Armen en neem ik deze wande- in een nog onverwacht ongerept deel van het traject wil behouden door zo weinig mo- ling tot thuis waar ik als nieuw en ontstrest Zoniënwoud tussen de Tervurenlaan en de gelijk menselijke tekens aan te brengen. Je aan de avondactiviteiten kan beginnen. Ik Brusselsesteenweg. Buurman Jean-Denis, in- bent dus bijna verplicht om de wandelbro- ben een fervent gebruiker van het openbaar tussen ook al een volleerd reeënspotter, ver- chure af te halen bij de toeristische dienst vervoer. Ik fiets en wandel veel; daar kan ik gezelt ons en speurt het bos af op zoek naar aan de Markt 7a in hartje Tervuren of ze te echt van genieten. Toen ik de mensen van de bijzondere viervoeters met hun opvallend bestellen via www.tervuren.be/toerisme. de toeristische dienst informeerde over dit witte vlek rond de staart. Maar ook dan is het nog even je weg zoe- bijzondere deel van de Ravensteinwandeling ken in het reeënbos. vroegen ze of ik er peter van wilde zijn. Zo Rustige enclave ben ik er ingerold en nu leg ik soms wel drie Dit deel van het Zoniënwoud wordt slechts Reliëf en reeën keer per week het traject af. Altijd ontdek ik weinig door mensen bezocht omdat het als Het wandeltraject, dat grotendeels loopt op nieuwe dingen en de reeën zijn zo goed als een enclave geprangd zit tussen twee be- het grondgebied van de Koninklijke Schen- altijd present. Soms staan we oog in oog, langrijke invalswegen. Het wandelparkoers king, is gevarieerd en verrassend rijk aan re- meestal schieten ze er als een pijl uit een is opvallend natuurlijk en rustig. Van de liëf met een heuse vallei. Kathedraalbeuken boog vandoor.’

24 VERTREKPUNT Tramhaltes Brusselsesteenweg of Vier Armen (tram 44). dekijker

Onderzoeksprofessor Francis Heylighen Dirigent Eric Lederhandler Illustratrice An Candaele ‘Specialist in generalisme’ ‘Je voelt de stemming ‘Het mooiste De gloriejaren van de buurtcinema’s van het publiek is beginnen’ Boeren in nood in je rug’ Marathonloper De charme Allochtonen helpen Rechters aan zet Lander Van Droogenbroeck allochtonen op weg over Uplace ‘Ik loop alleen van een klapstoel Eén Zoniënwoud Coalitievorming tegen mezelf’ in de gemeenten Het verdict Reuze*Randplan van de kiezers zes poorten Lost in de Rand Op ontdekking in eigen streek Nieuwe fotoreeks van Roger Van Vooren Acteur Paul Ricour aka Coöperatie helpt Polycarpus Tack boer en tuinder ‘Van de serie die je aanhaalt, leid ik af hoe oud je bent’ Audio-avontuur in Keramiste Mia Bogaert Karel van het kasteel van Gaasbeek Lorreinen Gemeenteraadsverkiezingen Journalist Steven De Foer herleeft 14 oktober 2012 ‘Buitenlandverslag- Een kasteel vol ‘Porselein is Beeldend kunstenaar geving is mijn biotoop’ Carlos Ramirez De uitdagingen voor ‘Mijn passie moet zotte muizen Een toekomst voor het witte goud’ de hippodroom van puur blijven’ de Vlaamse Rand Sterrebeek

+ AGENDA + AGENDA + AGENDA EN ZOMERFESTIVALS + aGENDa Een gemengd + AGENDA Muziek, woord en beeld Leven na de zondvloed landbouwbedrijf Kleuren van de duisternis op Open Monumentendag New York-Drogenbos Clara Van den Broek over Sommige dingen (vallen in het water) uit Dworp Fotograaf Patrick Bardyn met expo Nachtkijker Het werk van Jan Yoors

1 1

VERSCHIJNT NIET IN JULI EN AUGUSTUS | FOTO: FILIP CLAESSENS | FOTO: VERSCHIJNT NIET IN JULI EN AUGUSTUS 1

Randkrant_JG16_juni2012_DEF.indd 1 14/05/12 14:03 Randkrant_JG16_sept2012_07.indd 1 20/08/12 12:22 Randkrant_JG16_okt2012_03.indd 1 17/09/12 14:50 Randkrant_JG16_09_05.indd 1 22/10/12 10:06 Randkrant_JG16_10_04.indd 1 19/11/12 09:48

Werken in de Rand Gedeputeerde Tom Dehaene Financiële toestand van de gemeenten in de Rand Wonen, verplaatsen, onthalen ‘Veel jobs, maar Vinger een beetje Marc Michils, algemeen directeur Vlaamse Liga tegen Kanker ook werkloosheid’ op de knip Leven en werken Televisieman Sven De Leijer vanuit verontwaardiging ‘Mijn zin kunnen

Beeldend kunstenaar Bert De Keyser Componist Luc Brewaeys doen, is mijn ‘Alles is in beweging’ Een hoofd vol grootste ambitie’ Toer de Geuze klanken Welzijn in de Rand Een wijkgerichte Lokaal ouderenbeleid aanpak op maat van Op bierbedevaart Geef ouderen ouderen een stem + AGENDA + AGENDA Nieuwe gedeputeerde Jan Hoet op bezoek in CC Strombeek Luc Robijns Sam Dillemans met Authors in Kasteel van Gaasbeek Europees + AGENDA Ecce homo, zie de mens ‘ Kunst helpt de ogen verbroederen Meer oog voor ArtsElingen zomert met beeldende kunst en poëzie te openen’ in Wezembeek-Oppem duurzame energie Watou in het Pajottenland

Randkrant_JG17_04_04.indd 1 18/03/13 09:10 Randkrant_JG17_05_04.indd 1 22/04/13 09:35 Randkrant_JG17_06_03.indd 1 17/05/13 12:41 7,4/ 10 De voorbije maanden heb ik zon geklopt, ‘van Asse tot Zaventem’ met nieuws uit de bootje gevaren, pivo gedronken, mensjes gemeenten, de agenda, een interview met gekeken, een amfitheater en een kathedraal een figuranDt, UiT in de Rand met cultuur- bezocht, enkele vaststellingen gedaan. Geno- nieuws en ‘op stap’ worden vaak gelezen ten, met andere woorden, en dat mag. De kij- (van 73% tot 65%) en ook goed gewaar- ker kijkt nog steeds met veel genoegen naar deerd (van 95% tot 89%). de wereld, de anderen en zichzelf. Nieuwsgie- n RandKrant krijgt van de lezers een gemid- rig ook. Willen weten waarom iets gebeurt en delde beoordeling van 7,4 op 10. Dat is een aanvaarden dat er soms geen echte verklarin- stijging ten aanzien van het vorige lezerson- gen zijn. Maar ik wijk af, ik wil je iets anders derzoek in 2008. Nederlandstalige lezers (7,5) vertellen. Serieuze kost. Hier gaan we. geven een hogere score dan Franstalige lezers Om de vijf jaar laat de Vlaamse Gemeen- (7,0). Anderstalige lezers (7,8) geven een ho- schap en vzw ‘de Rand’ een lezersonderzoek gere score dan Nederlandstalige lezers. uitvoeren over RandKrant en de gemeen- n Vooral het uitzicht en de vormgeving wor- schapskranten. Het marktonderzoeksbureau den gewaardeerd (van 88% tot 99%). Ook Significant GfK nam tussen 11 april en 18 mei de stijl en leesbaarheid worden in hoge 2013 deze taak op zich. Uit het onderzoek blijkt mate gewaardeerd (van 86% tot 97%). De Internationale gemeente dat RandKrant beter gekend is dan vijf jaar ge- neutraliteit (87%, NL: 91%, F: 76%) en de Jan heeft altijd in de Rand gewoond. ‘Lang in leden. De appreciatie van de tijdschriften ligt diepgang (86%) wordt iets minder hoog Kraainem, maar een vijftiental jaar geleden hoger dan in 2008. Ze hebben duidelijk hun ingeschat. De inhoud scoort eveneens goed werd de sfeer me daar toch wat te bitsig. Het plaats in het regionale informatieaanbod. De (van 76% tot 96%). Op vlak van originaliteit FDF was werkelijk anti-Vlaams en liet dat bij betrokkenheid van de lezers bij het lokale en re- (67%) en grondigheid (64%) liggen de cij- elke gelegenheid merken. Dat is niet aan mij gionale gemeenschapsleven ligt hoger dan bij fers lager. besteed. Nu is het daar heel wat rustiger op niet-lezers. Niet Nederlandstalige of Franstalige n De vertaalde samenvattingen worden door communautair gebied, maar toch voel je dat mensen kennen ons minder goed, maar als ze zowel de Nederlandstaligen als de anders- de problematiek nog sluimert. Uiteindelijk ons kennen, appreciëren ze ons beter. Hieron- taligen gewaardeerd. 18% van de andersta- ging ik in het aangename Tervuren wonen der een selectie van de belangrijkste resultaten. ligen leest enkel de samenvattingen, 52% en daar ben ik nog steeds heel blij om. Mijn n 83% van de bevraagde mensen kent Rand- wordt door de samenvattingen aangezet vrouw en ik genieten van de rust en het groen, Krant, 53% heeft het maandblad gelezen om de artikels verder in het Nederlands te en het contact met de buren is fantastisch. gedurende de laatste zes maanden, zes op de lezen, 30% leest de artikels onmiddellijk in Hier leeft een internationale gemeenschap tien zijn trouwe lezers. Hiermee staat Rand- het Nederlands. en dat levert geen problemen op. Velen onder Krant op de tweede plaats in de rangschik- n De overgrote meerderheid van de lezers vin- hen willen absoluut Nederlands leren om zich king van de regionale informatiemedia. den de link die het tijdschrift legt met wat er beter te kunnen uitdrukken. Tof toch?’ n RandKrant is beter gekend en gelezen bij de in Brussel gebeurt een meerwaarde (87%). Het mag gezegd dat dit deel van de Raven- Nederlandstalige inwoners (91% gekend, n De lezers van RandKrant voelen zich meer steinwandeling een leuk traject is waar je de 65% gelezen) dan bij Franstalige inwoners betrokken bij hun regio dan niet-lezers. Ne- afwisseling van het Zoniënwoud in herkent. (74% gekend, 35% gelezen) en anderstali- derlandstalige lezers zijn vaker lid van een Ondanks de ligging aan de rand van het grote gen (52% gekend, 27% gelezen) en ook be- vereniging. Lezers, zowel Nederlandstalig bos maakt deze zone er toch integraal deel van ter gekend en gelezen bij oudere inwoners. als anderstalig, voelen zich beter geïnfor- uit. Ook de reeën lijken er zo over te denken. n RandKrant wordt als vierde gerangschikt meerd over hun regio. wanneer het gaat over de ‘beste berichtge- n Lezers van RandKrant spreken vaker Neder- ver’ over het nieuws uit de regio. lands in hun gemeente en minder vaak Frans. Meer info n RandKrant wordt vooral gelezen omwille Opvallend: dit geldt zowel voor Nederlandsta- Topografische kaart: NGI 31/7-8 (schaal 1:20.000). van de regionale informatie, de culturele in- lige lezers als voor anderstalige lezers. formatie en de interviews. Vooral de rubriek tekst Geert Selleslach

25 Zeg niet Gordel maar Gordel festival

Bewegen klinkt goed. Dat is de slogan van het nieuwe Gordelfestival, de op- in Hofstade in het noorden. ‘Het sportief aanbod blijft zeer gevarieerd. De grote fietslus rond volger van de Gordel. Op vrijdag 30 augustus opent het festival met liveop- Brussel is natuurlijk een blijver’, zegt De Schrij- tredens in het provinciedomein van Huizingen, op zondag 1 september wordt ver. ‘De route werd opgefrist en is dit jaar 115 kilometer lang. Ter gelegenheid van het eerste er gesport in de hele Groene Gordel. tekst Tina Deneyer . foto Filip Claessens Gordelfestival brengt de provincie Vlaams- Brabant een nieuwe kaart uit van de bestaande bewegwijzerde Gordelroute van 100 kilometer e sterke punten van de vroegere Uitgebreid aanbod met daarop ook alle verblijfsmogelijkheden en Gordel hebben we behouden; het De aftrap van het eerste Gordelfestival wordt toeristische hoogtepunten in de streek. Ook de concept is flink opgefrist’, zegt gegeven op vrijdag 30 augustus met een minder geoefende fietser komt aan zijn trek- Reindert De Schrijver, coördinator reeks optredens in het provinciedomein van ken. Je kunt kiezen voor 37 kilometer langs de Dvan het Gordelfestival. ‘Het blijft een gezins- Huizingen. ‘Noem het gerust een soort mini Brabantse Kouters, 54 kilometer langs de Zen- vriendelijk en sportief feest, maar het nieuwe Nekkafestival in open lucht. Op de affiche ne, de Boesdaalroute van 25 kilometer of een evenement is uitgebreid van de 19 gemeen- staan Senne Guns, Walrus, Axl Peleman en fietstocht van 50 kilometer tot in het heuvel- ten van de Vlaamse Rand naar de hele Groene De Nieuwe Snaar.’ achtige Pajottenland. Vanuit focusgemeente Gordel. Naast het sportieve wint muziek en Op zondag 1 september staat het Gordelfes- Pepingen vertrekt een tocht van 25 kilometer en toerisme aan belang. Nieuw is dat we elk jaar tival in het teken van sport. Je kunt kiezen uit ook vier prachtige ritten voor de moutainbike.’ één of meerdere focusgemeenten in de kij- zestien fietsen wandeltochten in de Groene Wie liever met zijn voeten op de grond ker plaatsen. Dit jaar is dat Pepingen. In het Gordel. Vertrekken kan je in twee grote trefpun- blijft, kan kiezen uit zes wandelingen. ‘Van- prachtige Park Ter Rijst valt er tijdens het Gor- ten: het provinciedomein van Huizingen ten uit het Blosodomein in Hofstade vertrekt de delfestival heel wat te beleven.’ zuiden van de hoofdstad en het Blosodomein circuswandeling van 6 kilometer gericht op gezinnen. Wie eerder de natuur in de buurt wil ontdekken, kan gaan voor de erfgoed- en FR Ne dites plus Gordel, mais Gordelfestival erfgroenwandeling van 17 kilometer door het natuurgebied Vriezenbroek. Vanuit het Bouger, ça sonne bien. C’est le slogan du nou- Gordelfestival. ‘Cela reste une fête familiale et provinciedomein van Huizingen vertrekken veau Gordelfestival, le successeur du Gordel. Le sportive, mais le nouvel événement s’étend des de domeinwandeling van 6 kilometer en de festival est inauguré le vendredi 30 août avec 19 communes du Vlaamse Rand à l’ensemble du Moeliewandeling van 16 kilometer langs het des spectacles live dans le domaine provincial Groene Gordel. Outre l’aspect sportif, une place gelijknamige gemeenschapscentrum in Lin- de Huizingen, le dimanche 1er septembre est plus importante est réservée à la musique et au kebeek. In focusgemeente Pepingen combi- consacré au sport dans le Groene Gordel. ‘Nous tourisme. Ce qui est nouveau c’est que chaque neren we kunst met sport in de Pep-In-Gen- avons conservé les points forts de l’ancien Gor- année nous mettons l’attention sur une ou wandeling van 15 kilometer rond het Park Ter del; le concept a été sérieusement rafraîchi’, plusieurs communes centrales. Cette année, ce Rijst. Tot slot is er de muzikale Zoniënwan- nous dit Reindert De Schrijver, coordinateur du sera Pepingen.’ deling die je langs Kraainem, Wezembeek-

natuurlijk Knappe griet

Binnen een tweetal weken leggen de Als de larven uitkomen, hebben ze dus met- laatste klimop(zijde)bijen het loodje, een voldoende te eten en kunnen ze zich ont- en daarmee sluit deze mooie soort het wikkelen tot volwassen bijen die pas volgend jaar omstreeks augustus verschijnen om de drukke bijenseizoen af voor dit jaar. cyclus opnieuw te beginnen en op hun beurt tekst Herman Dierickx voor nageslacht te zorgen. Zoals de naam al doet vermoeden ge- Inderdaad, de charmante verschijning is nu bruikt deze bij enkel klimopstuifmeel om de bezig haar laatste eitjes te leggen en er stuif- larven mee te voeden. Je vindt dikwijls vele brede wespenorchis meel van klimopbloemen bij te deponeren. nesten van de soort in de wat lichtere zand-

26 Zeg niet Gordel maar Gordel festival

Oppem en Jezus-Eik voert. Die wandeling is 25 kilometer, maar je kunt ook een ingekorte versie van 16 of 9 kilometer volgen.’ Naast fietsen en wandelen kan je ook van een andere sport proeven. In de twee trefpunten van Huizingen en Hofstade zijn er initiaties in verschillende sporten. In Hofstade kunnen de deelnemers kennismaken met golf, de Bloso sporttak in de kijker.

Muziek en toerisme Ook op zondag zijn er heel wat muzikale ontdekkingen te doen. ‘Kapitein Winokio komt jong en oud entertainen in het provinciedomein van Huizingen en langs de verschillende wandelen fietsroutes zijn er optredens op de zogenaamde terraspunten. In gemeenschapscentrum de Lijsterbes in Kraainem kan je Buurman aan het werk zien, in de Kam in Wezembeek-Oppem zetten The Jacquelines hun beste beentje voor’, zegt communicatiemedewerkster Stien Coessens. ‘In de Bosuil in Jezus-Eik treedt het Mingu- sensemble en Bar’choc op. In de Boesdaal- hoeve in Sint-Genesius-Rode is dat Sarah Ferri en in de Moelie in Linkebeek Madingma. Ook in De Semse en de Visvijvers Molenveld in Hofstade en in het militair domein van Peutie zijn er rustpunten. Nog een leuk extraatje is dat er op 1 september in samenwerking met Kanaaltochten Brabant ook een bootshuttle is tussen Brussel en Vilvoorde.’

www.gordelfestival.be natuurlijk

leemgronden, die vormen een zogenaamde Er vliegen nu nog nauwelijks andere bijen. De Het is één van de 350 bijensoorten die ons land kolonie. Elk wijfje maakt zelf haar woonst en gelijkende honingbij, die wel nog vliegt, heeft rijk is, maar die het allemaal moeilijk hebben zorgt alleen voor de eileg en het aanhalen geen haarringen op het achterlijf. vanwege te weinig bloemen in het landschap. In van het stuifmeel. Als je ze bezig ziet, lijkt De klimopbij is een typische soort die onze Vlaamse tuinen en het platteland groeien het alsof ze helemaal niet geïnteresseerd wordt gelinkt aan de klimaatopwarming. steeds minder bloemen waardoor het voedsel zijn in de aanwezige soortgenoten. Onver- Haar leefgebied schuift immers op naar het voor vele insecten ontbreekt. In onze strakke ga- stoorbaar zijn ze bezig met de bouw van het noorden zoals dat met vele andere zuidelijke zons is geen bloempje te bespeuren, waardoor nest. Ze vliegen onophoudelijk heen en weer soorten het geval is. De eerste waarneming insecten en vele andere dieren het niet meer tussen een nabije klimopplant en het nest. bij ons dateert pas van omstreeks 1997, en nu zien zitten om er hun leven door te brengen. Er De klimopbij is een van onze grotere bijen- komt ze al redelijk verspreid voor. Ze vestigt is maar één remedie om hieraan te verhelpen en soorten. Ze kan tot veertien millimeter groot zich vooral in de warmere biotopen van het dat is meer bloemen zaaien. Simpel en doeltref- worden, en met haar lichtgekleurde haarrin- stedelijk gebied. Daar kun je ze ontdekken in fend. Het aantal bijen zal er drastisch door stij- gen op het donkere achterlijf is ze op dit mo- allerlei tuinen, parken, kerkhoven en bosran- gen en zorgen voor een goede bestuiving van ment van het jaar gemakkelijk te herkennen. den waar de waardplant aanwezig is. allerlei gewassen op het veld en in de tuin.

27 Opinie Over vuurtorens en lantaarnpalen Een vuurtoren beheerst land en zee,

hij moet van ver zichtbaar zijn. Hij ars Moriau, gewezen direc- moet zijn licht laten schijnen over een teur van Zinnema (Centrum voor Amateurkunsten in An- groot gebied. Ook aan land kunnen derlecht), komt de verdienste Mtoe de uitdrukking vuurtoren als eerste in deze vuurtorens nuttig zijn, bijvoorbeeld in zin te hebben gebruikt. Een vuurtoren kan een de sociaal-culturele sector, waar vaak cultureel centrum zijn, of een schouwburg, of een gemeenschapscentrum, of misschien een te lokaal wordt gezien en gedacht, kinderdienst, of andere gelijkaardige instellin- zowel binnen als buiten Brussel. gen, die in een zeer groot gebied uitstekende diensten leveren, en niet langer als louter tekst Guido Fonteyn . foto Filip Claessens plaatselijke initiatieven – dat zijn maar lantaarnpalen – mogen worden gezien. Wij moeten van dat gemeentelijk denken af, in Brussel en in de Vlaamse Rand, en tussen Brussel en de Vlaamse Rand. Vuurtorens schijnen over de grenzen heen.

Nieuwe vormen van samenwerking ‘Anderlecht is de natuurlijke Brusselse poort voor de Brusselse Vlaamse Gemeenschap naar Zuid-Brabant’. Dat was de thesis van Moriau in een werknota over de functie van Zinnema, waarin hij ook het gebied voorstelde waarover het licht van de vuurtoren van Zinnema mocht schijnen. Hij wees op het bestaan van natuurlijke netwerken tussen Anderlecht en die zuidelijke Rand, onder andere op het gebied van de sport, of de jaarmarkten. Moriau heeft het dan ook gehaald, want in de statuten van Zinnema wordt uitdrukkelijk naar Brussel én naar de Vlaamse Rand gewezen. Nu was en is Zinnema enkel bevoegd inzake de amateurkunsten, maar wij denken dat dit voorbeeld navolging verdient, en dat niet alleen vanuit Anderlecht of bijvoorbeeld Dilbeek, maar over alle grenzen heen. De splitsing van BHV maakt dit psychologisch mogelijk. Aan deze grenzen Mars Moriau wordt nooit meer geraakt en uitgerekend dat maakt nieuwe vormen van samenwerking binnen de Vlaamse Gemeenschap mogelijk. EN Lighthouses and street lamps Dit geldt zeker voor de culturele sector, en meer in het bijzonder voor de functie van de A lighthouse dominates the land and sea, it has A lighthouse may be an arts centre, or a com- culturele centra en de gebieden waarin deze to be seen from a long way away and the light has munity centre, or maybe a children's service, hun functie uitoefenen. to shine over a wide area. Lighthouses can also be or other similar establishments offering out- relevant in a terrestrial context, in the case of so- standing services over a very wide area that may Muren slopen cial and cultural matters in and outside Brussels, no longer be regarded as merely local initia- Momenteel wordt in bijna alle gevallen ver- for example, where approaches and perspectives tives, or street lamps, to stay with the compari- trokken van de gemeente als basis voor are often too parochial. Mars Moriau, the former son to light. This has to be thought of in terms het gemeenschapsbeleid, zowel binnen als head of Zinnema (Centre for Amateur Arts in of the municipal, in Brussels and the Vlaamse buiten Brussel. Wie met open ogen en oren Anderlecht), has to take the credit for being the Rand, and between Brussels and the Vlaamse leeft, weet zo stilaan dat de waarde van deze first to use the expression lighthouse in this sense. Rand. Lighthouses shine across borders. gemeentelijke centra zeer ongelijk is, en dat

28 kwestievansmaak Over vuurtorens en lantaarnpalen

is aan zeer diverse factoren te wijten. Binnen Brussel dringt zich al langer samenwerking tussen de gemeenschapscentra op, fusie zelfs in grote blokken: bijvoorbeeld Noord-West en Noord-Oost, Centrum, Zuid-West en Zuid- Oost, als een voorbode van de fusies die er vroeg of laat komen. Datzelfde principe kan ook in de Vlaamse Rand worden toegepast, Voedsel van de toekomst maar meer nog – en dit is onze basisstel- ling – over de grenzen van Brussel heen. Zeer Meer insecten eten, is de aanbeveling die de familie van de zwartlijvige meeltor of tene- concreet zijn in het Zuid-Westen Anderlecht de voedsel- en landbouworganisatie van brionidea. De meeltorkever is niet zo bekend, (en een deel van Molenbeek, etc.) en Dilbeek de Verenigde Naties (FAO) in mei deed. de larve (meelworm) is veel bekender en een (en een gedeelte van het Pajottenland) op el- belangrijke bron van voedsel voor vogels en Insecten kweken is milieuvriendelijk en kaar aangewezen, met het CC van Dilbeek en reptielen. De meelworm leeft van vermolmd Zinnema-Anderlecht als vuurtorens, eventu- kan de honger in de wereld bestrijden. hout, maar ook van onder andere tarwemeel en eel elk met een eigen specialiteit. Het CC van Insecten, het voedsel van de toekomst? kan een plaag zijn voor de graan- en meelver- Strombeek kan uitstralen over de Heizel tot werkende bedrijven. Hij bevat evenveel dierlijke Laken-Jette. Op deze wijze kan de lijst verder Damien Huysmans en Anne De Decker van de eiwitten dan vlees. Ze worden gekookt, gebak- worden aangevuld, met de Bosuil in Jezus-Eik firma GreenKow uit Sint-Genesius-Rode denken, geroosterd. Bereid hebben ze de smaak (Overijse) met een opdracht die tot Ukkel en ken er ook zo over. Vlees wordt immers steeds van nootachtige garnalen. andere gemeenten in het Zuid-Oosten kan duurder en de vistoevoer gaat achteruit. In- reiken. Vilvoorde, Schaarbeek, Haren en Evere secten zouden dus wel eens de oplossing kun- Wennen moeten leren samenwerken. Ook in dit gebied nen worden voor de dreigende eiwitcrisis. Ze Wereldwijd leven circa 1.400 verschillende zijn dringend een paar vuurtorens nodig. De hebben een hoge voedingswaarde, vergelijk- soorten insecten die voor de mens eetbaar zijn. lijst kan verder worden aangevuld. Vlaande- baar met vlees. Gedroogde insecten bevatten In de tropen worden ze al lang op grote schaal ren – en dat betekent in dit geval de VGC, de per honderd gram tussen 40 en 75 g eiwit, en gegeten. Het gaat om sprinkhanen, kakker- provincie Vlaams-Brabant maar ook de hele daarnaast aminozuren, vetzuren, ijzer en vita- lakken, spinnen, mieren, rupsen en wormen. Vlaamse Gemeenschap, de soms wat stroeve minen. De wereldbevolking blijft groeien; onze Sommige smaken nootachtig, andere zoals administratie inbegrepen – moet op deze planeet is te klein om het verbruik van water popcorn. In West-Europa moeten we nog aan grenzenverleggende wijze zijn hele beleid en voedsel aan het huidige tempo te blijven het idee wennen, maar is dit terecht? We eten herzien en afstappen van die dubbele grendel: volhouden. Insecten kweken, is milieuvrien- toch ook garnalen, slakken, mosselen en rauwe die van de gemeenten als basis van het hele delijker dan de productie van vlees. Vee heeft oesters? Hier is het eten van insecten nog niet beleid en die van de muur tussen Brussel en gemiddeld 8 kg voedsel nodig voor 1 kg vlees; doorgedrongen. Misschien dat het uitputten de Vlaamse Rand. Dat ook op andere domei- insecten slechts 2 kg voedsel voor dezelfde van onze aarde ons zal aanzetten om meer in- nen over deze mogelijkheid wordt nagedacht, massa. Voor de kweek van insecten is er be- secten te eten? mag blijken uit de voorgestelde fusie van de duidend minder voer nodig en een kleinere op- GreenKow lanceert vanaf eind september Kinderdienst in Brussel – die aan tijdelijke op- pervlakte landbouwgrond. Ze zijn koudbloedig de verkoop van potjes groentepasta met in- vang voor kinderen doet – met gelijkaardige en zetten geen voedsel om in warmte, dus is er secten. De eerste variaties zullen tomaat en instellingen in Vlaams-Brabant. ook minder uitstoot van broeikasgassen. Kort- wortel worden. De samenstelling van de wortel Brussel en Vlaams-Brabant kunnen in de om, insecten zouden wel eens een duurzame variëteit bestaat uit sjalot, zonnebloemolie, samenwerking ook van elkaar leren. Enerzijds en economisch interessante oplossing voor het kruiden, sinaasappel, een beetje citroensap, kan Brussel kennis aanreiken in verband met wereldvoedselvraagstuk kunnen zijn. komijn, peper en zout met meelworm. Dit con- de samenleving met een van oorsprong niet- cept, waarbij insecten verwerkt worden, maakt Belgische maar niet noodzakelijk Vlaamsvij- Tenebrionidea het eten van insecten niet alleen lekker, maar andige bevolking (zoals de eerste generaties In zijn zoektocht naar alternatieven voor onze het zorgt tevens voor minder belasting van het van de francofonie dat wel waren). Vlaams- dagelijkse behoeften aan eiwitten en proteïnen milieu en het verbreden van je smaak. Brabant wordt nu geconfronteerd met deze ontwikkelde Damien Huysmans het idee om tekst Anne Baekens internationalisering, vooral dan in de Vlaamse insecten te verwerken in een heerlijke groente- Rand, en kan anderzijds de Vlamingen in Brus- paté voor op de boterham of toast. Samen met Onze medewerkster Anne Baekens sprak in sel meer ruggensteun verschaffen. Vuurto- sterrenchef San Degeimbre van L’air du Temps het kader van onze rubriek kwestievansmaak met rens zijn in deze nieuwe benadering van het vond hij een finaal recept met groenten, krui- Damien Huysmans en Anne De Decker van Green- allergrootste belang, of ze nu binnen of buiten den en insecten, meer bepaald meelwormen. Kow, www.greenkow.be, [email protected] Brussel of de Rand liggen. Meelwormen zijn de larven van de kever uit

29 oogvoorderand

30 Oog voor de Rand In onze nieuwe fotoreeks Oog voor de Rand geven verschillende fotografen hun onverwachte, originele en soms afwijkende kijk op onze streek.

‘Ik woon aan de rand van Brussel en ben veel onderweg in de Vlaam- se Rand. Tussen mijn opdrachten door maak ik er een sport van om ook allerhande dingen die me op- vallen te fotograferen. Zo ook dit vervallen huisje, ergens verlaten in een uithoek van Dilbeek, omringd door velden, mooi avondlicht. Een lieflijk, landelijk tafereel … en dan viel mij die graffiti op. Het plaatje klopte plots.’

Bram Tack (°1985) studeerde af als fotograaf aan het Narafi in Brussel. Hij is huisfotograaf van het cultuurcentrum Westrand in Dilbeek en werkt voor verschillende andere opdrachtgevers, voornamelijk als portret- en architectuurfotograaf. www.bramtack.be

31 gemengdegevoelens MOOISTE HERINNERING Bessen, peren en abrikozen smullen in de boomgaard van mijn ouderlijk huis. MOOISTE PLEK Uit de greep Bamiyan en zijn Boeddhabeelden. GROOTSTE AFGHAAN Mijn grootvader, om zijn behulpzaamheid voor van de taliban de armen en zijn omgeving. ‘Mijn vader is met de president gaan praten om het op te nemen voor de rechten van de sikhs in Afghanistan. Dat kwam in de kranten en ’s anderendaags werd mijn vader door de taliban bedreigd’, vertelt Sunaina. ‘Na vier jaar was er niet veel veranderd, dus ging mijn vader terug met Karzai praten. De volgende dag is hij, op weg tussen de twee klinieken, door de taliban gekidnapt. Ze folterden hem. Duwden sigaretten uit op zijn lichaam, eisten losgeld. De volgende dag werd hij vrijgelaten. Toen hebben we mijn chauvinistische vader zo ver gekre- gen dat we het land zouden verlaten. We hadden een grote villa die we hebben weggegeven aan de man die ons illegaal het land uitkreeg, naar Pakistan, en ons op een vlucht naar Brussel wist te zetten. Het is het lot dat ons naar België stuurde, zelf hadden wij hierin niets te zeggen.’

Vrijheid Sunaina heeft weinig leuke herinneringen aan de passage in het Klein Kasteeltje, waar asiel- zoekers worden opgevangen. ‘Dat was ver- schrikkelijk. Geen privacy en vijf toiletten voor Haar vader was in Afghanistan een gerespecteerd dokter. Toen driehonderd mensen.’ Het werd snel beter met een verblijf in een Rode Kruis-centrum in het hij het opnam voor de rechten van de sikhs werd hij door de Waalse Yvoir, waar ze een ruimte voor zich kon- taliban ontvoerd en gefolterd. Voor Sunaina Sultani (24) en den krijgen en omgeven waren door bossen. Met steun van het OCMW konden ze uiteinde- haar familie was dit het teken om hun geliefde land te verlaten. lijk een woning huren in Grimbergen. Sunaina werkt er in biowinkel Den Diepen Boomgaard. tekst Johan De Crom . foto Filip Claessens ‘Dat is een sociale werkplaats. Er werken mensen van allerlei nationaliteiten en ik voel me echt welkom bij onze klanten. Via mijn vader ken ik wat van homeopathie en ze vragen mij e leefden er goed en wilden schoten.’ De situatie werd nog erger in 1996, geregeld om tips. Ik ben hier super content.’ niet toegeven aan het regime, toen de taliban, een radicale afscheiding van Sunaina zit weer op het goede spoor. In de maar het leven is belangrij- de jihadstrijders, het pleit wonnen. toekomst hoopt ze met haar zus een schoon- ker dan rijkdom en idealen.’ ‘Als vrouw mocht je alleen nog volledig be- heidssalon te kunnen openen. WNu woont ze met haar twee zussen, ouders dekt en slechts onder begeleiding van een man en grootmoeder in een rustige straat in een over straat lopen. Scholen werden gesloten en buitenwijk van Grimbergen. De kalmte en het televisiekijken werd verboden. Als ze je betrap- DE Aus dem Griff der Taliban groen doen deugd. Ze laten de gruwel waar- ten dat je naar een film zat te kijken, werd de aan Sunaina is ontsnapt een beetje vergeten. filmrol rond je hoofd gewikkeld en werd je op Ihr Vater war in Afghanistan ein angesehener Arzt. Als er Vandaag kan ze weer lachen en vrij zijn, na zich een truck de hele stad rond gereden om publie- sich für die Rechte der Sikhs einsetzte, wurde er von den een hele jeugd beklemd te hebben gevoeld in kelijk ten schande te worden gezet.’ De inval van Taliban entführt und gefoltert. Für Sunaina Sultani und Ghazni, de hoofdstad van de gelijknamige pro- de Amerikanen in 2001 deed de situatie enigs- ihre Familie war dies das Zeichen, ihre geliebte Heimat zu vincie in het oosten van Afghanistan. zins verbeteren. ‘Met president Karzai is vooral verlassen. ‘Wir haben dort gut gelebt und wollten dem ‘Ik ben in januari 1989 geboren en in fe- Kabul veiliger geworden, Ghazni is minder ver- Regime nicht nachgeben, aber das Leben ist wichtiger bruari hebben we de Russen buiten gesjot’, anderd. Officieel ben je vrij, maar in de praktijk als Reichtum und Ideale.’ Nun wohnt sie mit ihren zwei grapt Sunaina. Helaas bleek het communis- blijven de taliban permanent gevaarlijk.’ Schwestern, den Eltern und der Grossmutter in einer ru- tische regime van de toenmalige Sovjet-Unie higen Strasse in einem Aussenviertel von Grimbergen. klein bier in vergelijking met de terreur die Sikh of it Die ruhige und grüne Umgebung lässt sie die Gräuel, de- volgde. In 1992 kwamen de moedjahedin aan De familie Sultani zijn sikhs, tweederangsbur- nen sie entkommen ist, ein wenig vergessen. Sunaina ar- de macht. ‘Ze hebben heel veel platgebom- gers voor de taliban. Al was dat buiten Sunai- beitet im Bioladen Den Diepen Boomgaard und fühlt sich bardeerd en veel familieleden omgebracht. na’s vader gerekend. Hij was, net als zijn voor- dort pudelwohl. ‘Dort arbeiten Menschen von vielerlei Een buurvrouw stond in haar huis te dicht bij vaders, een gerespecteerd dokter in Ghazni. Nationalitäten, und ich fühle mich wirklich willkommen het raam en werd van buiten gewoon neerge- De familie was eigenaar van twee klinieken. bei unseren Kunden.’