Plan Goudplevier
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
NATUURBALANS 2004 PLAN GOUDPLEVIER De Ecologische Hoofdstructuur Plan Goudplevier Met Plan Goudplevier ontwikkelde Natuur- Overval monumenten het huidige natuurgebied Plan Goudplevier kwam bij de lokale grondeigena- ren over als een machtsgreep. Het plan was wel Mantingerveld. De natuurvereniging overviel doorgesproken met de provincie Drenthe, de de grondeigenaren met het plan, maar wist gemeente Westerbork, het waterschap Reest en via onderhandelingen aan de keukentafel Wieden en de Land- en Tuinbouw Organisatie (LTO), maar niet met de lokale boeren. “Bij de pre- toch draagvlak te creëren. sentatie van Goudplevier werden zij pats-boem In 1992 presenteerde Natuurmonumenten het Plan geconfronteerd met het plan”, herinnert zich een Goudplevier. Met de aankoop van landbouwgrond gemeenteambtenaar die nog steeds bij het plan is zouden vier bestaande natuurgebieden van betrokken. “Men ervoer het plan om 900 hectare Natuurmonumenten - Mantingerzand (66 ha), Hul- te onttrekken aan de landbouw als een overval.” lenzand (25 ha), Lentsche Veen (46 ha) en Mar- De boeren zagen het als een bedreiging in de tensplek (38 ha) - aan elkaar verbonden worden bedrijfsvoering. tot 900 hectare natuur. Natuurmonumenten zamel- de voor de aankoop van de grond geld in onder Ook de bewoners van de nabijgelegen dorpen haar leden. Nieuw Ballinge en Broekstreek werden in eerste instantie niet bij het plan betrokken. Ze reageer- De vier bestaande natuurgebieden behoorden tot den negatief. Door de natuurontwikkeling zagen de laatste woeste gronden van Drenthe. Ze waren ze hun dorpen sterker geïsoleerd raken. nog niet in cultuur gebracht toen men in 1962 met de ontginning van woeste gronden stopte. Door ze Keukentafel aan elkaar te verbinden wilde Natuurmonumenten Duidelijk werd dat een andere communicatiestra- de bestaande stuifzanden, heide, vennen, veen- tegie nodig was om zowel boeren als bewoners tjes, schrale graslanden en struwelen en bos- van Plan Goudplevier te overtuigen. Met veel schages verbeteren, de verbindingen tussen de overleg aan de keukentafel kreeg Natuurmonu- gebieden herstellen en waardevolle nieuwe menten langzamerhand meer het vertrouwen. natuur ontwikkelen. Belangrijk voor de boeren was daarbij dat Natuur- Plan Goudplevier Mantinge Landgebruik 1989 VAM-Wijster Plan Goudplevier Bebouwd gebied Bos, natuur en recreatiegroen Toename landgebruik 1989 - 2004 Nieuwe Balinge Gees Bebouwd gebied Bos, natuur en recreatiegroen Plannen Hoogeveen Bebouwd gebied Bos, natuur en recreatiegroen Uitsnede detailkaarten PLAN GOUDPLEVIER NATUURBALANS 2004 Detailkaarten 1959 2000 Copyright © 2004, dienst voor het kadaster en de openbare registers, Apeldoorn. NATUURBALANS 2004 PLAN GOUDPLEVIER De bemeste bovenlaag werd afgegraven om een voedselarme situatie te creëren. Het afvoeren van de grond ging met diverse problemen gepaard (Foto: Kina – Alex Scholte). monumenten een goede grondprijs bood, en dat plan is geëvalueerd. Duidelijk is dat bij het omvor- de verkoop geschiedde op basis van vrijwilligheid. men van een landbouwgebied tot een natuurge- bied goede communicatie essentieel is. De keu- Dat Natuurmonumenten over ruilgronden beschik- kentafel moet worden opgezocht om eventuele te voor boeren die verder wilden met hun bedrijf weerstanden al in het begin van het hele proces was ook een belangrijke succesfactor. duidelijk te krijgen, zodat ze niet de hele ontwik- keling tegenhouden. Aankoop en inrichting De aankoop van grond ging dan ook sneller dan Doelsoorten verwacht. In 2003 had Natuurmonumenten van de Intensieve inventarisaties van de natuur in het totale 900 ha al 800 ha in eigendom. gebied leren dat vooral de diersoorten profiteren van de nieuwe ruimte. Dagvlinders in de bestaan- De inrichting bleef hierbij achter. In 2003 was nog de heidevelden reageren positief. De aantallen maar 195 hectare van de oude landbouwgrond als loopkevers in bestaande heide- en schraallanden natuur ingericht. De oorzaak lag in het feit dat de nemen toe. Vogels, libellen en loopkevers weten bestemmingswijziging - van landbouw naar natuur zich al snel in de nieuwe gebieden te vestigen. - tot 1998 op zich liet wachten. Een ander pro- Daarnaast profiteren vooral watervogels als bleem was de ontgronding: het afgraven van de dodaars, wintertaling, watersnip, kleine plevier en rijke bovenlaag van de landbouwgrond om weer soorten die houden van ruigten met extensief een voedselarme situatie te creëren. Door vertra- beheer, zoals het paapje en de bosrietzanger. ging en door de vondst van aaltjes en wortelrot hadden de bedrijven die aanvankelijk de vrijgeko- Wat flora en vegetatie betreft zijn het vooral nog men grond zouden afnemen al minder belangstel- de algemenere soorten die overheersen. Doel- ling, maar toen er uiteindelijk wratziekte werd soorten als schapezuring en dopheide kolonise- geconstateerd mocht de grond zelfs niet meer ren wel de nieuwe gebieden, maar de Rode Lijst- worden afgevoerd. Uiteindelijk is de grond opge- soorten zijn nog niet gesignaleerd. Er is discussie slagen op het terrein zelf. over het introduceren van zaden via hooi of grote grazers. Er zijn wel positieve effecten door de ver- Communicatie minderde belasting met meststoffen en bestrij- Het ontstane natuurgebied Mantingerveld is een dingsmiddelen, ook op de kwaliteit van het grond- van de eerste gebieden binnen de Ecologische water. Hoofdstructuur waar zowel het proces van natuurontwikkeling als de totstandkoming van het PLAN GOUDPLEVIER NATUURBALANS 2004 De dopheide doet het goed in de nieuw aangelegde gebieden (Foto: Roel Hoeve). Samenhang landbouwgrond, maar de wegen vormen nog Het realiseren van een aaneengesloten, kwalita- grote barrières. Daarnaast zorgt het klepelen van tief hoogstaand natuurgebied verloopt langzaam. de bermvegetatie voor een achteruitgang van De versnippering in het Mantingerveld is welis- vlinders als de argusvlinder, het koevinkje, het waar minder geworden met de verwerving van de oranje zandoogje en het zwartsprietdikkopje. HET SPELERSVELD Maatschappelijke organisaties Natuurmonumenten, LTO, Particuliere Gegevensbeherende Organisaties Bedrijfsleven Boerenbedrijven, AMEV, NAM, VAM Overheidsorganisaties Provincie Drenthe, Gemeente Midden-Drenthe, Waterschap Reest en Wieden, Dienst Landelijk Gebied, Ministerie van LNV.