UvA-DARE (Digital Academic Repository)

Het Nederlandse landschap, de dorpen in Zeeland en op Walcheren de Klerk, A.P.

Publication date 2003

Link to publication

Citation for published version (APA): de Klerk, A. P. (2003). Het Nederlandse landschap, de dorpen in Zeeland en op Walcheren. Uitgeverij Matrijs.

General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons).

Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible.

UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl)

Download date:29 Sep 2021 Bronnenn en literatuur

AFKORTINGEN N AAC — Afdeling Agrarische Geschiedenis (Landbouw- universiteituniversiteit Wageningen) Archief fdrzcwj - Archief Mededelingen van het (Ko- ninklijk)) Zeeuwsen Genootschap der Wetenschappen Berichten ROB - Berichten van de Rijksdienst voor het OudheidkundigOudheidkundig Bodemonderzoek 8BH - Bijdragen voor de geschiedenis van het bisdom vanvan Haarlem nn en A/lededelingen betreffende de Geschiedeniss der Nederlanden Bulletin KNOB - Bulletin van de Konink/ijke Nederland- sese Oudheidkundige Bond -- GA - Gemeentearchief CT- Geografisch Tijdschrift -HCT-Historisch-Geografischh Tijdschrift HJZNB - Historisch Jaarboek voor Zuid- en Noord-Beve- land d (K)NAC - (Koninklijk) Nederlands(ch) Aardrijkskun- digg Genootschap Nehalennia - Nehalennia. Bulletin van de Werkgroep HistorieHistorie en Archeologie van het KZCW en de Zeeuwsche Vereenigingg voor Dialectonderzoek OAW w 1511-1870 - Oud-archief Waterschap Walcherenn 1511-1870 WW 1870-1953-Oud-archief Waterschap Walcherenn 1870-1953 RCP — Rijks Geschiedkundige Pubiicatiën SHBO - Stichting Historisch Boerderij-Onderzoek Tijdschrift (K)NAG - Tijdschrift van het (Koninklijk) NederlandsNederlands Aardrijkskundig Genootschap Twc - Tijdschrift voor Waterstaatsgeschiedenis VMOVR - Verslagen en Mededeelingen der Vereeniging tott Uitgaaf der Bronnen van het Oud- Vaderlandsche Recht Recht VROA - Verslagen omtrent 's Rijks Oude Archieven VROM - Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer r Werken OVR - Werken der Vereeniging tot Uitgaaf der Bronnenn van het Oud-Vaderlandsche Recht ZA - Zeeuws Archief, Middelburg ZB - Zeeuwse Bibliotheek, Middelburg Zeeland - Zeeland. Tijdschrift van het Koninklijk Zeeuwschh Genootschap der Wetenschappen ZT - Zeeuws Tijdschrift (K)ZGW- (Koninklijk) Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen n

266-- UITGEGEVENN BRONNEN, INVENTARISSENN EN DERGELIJKE

Dee Bruin, 'Archief Buttinge'-M.P. de Bruin,'Het Lantsheerr en Nagtglas, Zelandia ll/ustrata - M.F. archieff van de heerlijkheid Buttinge en Zandvoort Lantsheerr en F. Nagtgias, Zelandia ll/ustrata, 2 dln., 1523-1887',, in: M.P. de Bruin, Gebundelde inventarissen, Middelburgg 1879-1880. dl.. 1, 's-Cravenhage 1962,19-39. Lasonder,, 'Archieven Popkensburg' - L. Lasonder, Fruin,, Keuren - R. Fruin (Th. Az.) (ed.), De keuren 'Dee archieven van Popkensburg en St. Laurens', in: vanvan Zeeland, 's-Cravenhage 1920 (Werken OVR, twee- VRCWW 32 (1909) 349-379- dee reeks 20). Registerr notuien Staten — z B, Register op de notulen Fruin,, OLV Abdij - R. Fruin, Het archief der o.LV. Afa- vanvan haare edele mogende de heeren Staaten van Zee- dijdij te Middelburg, 's-Gravenhageigoi. land,land, beginnende met denjaare 1576, door Wilhem Fruin,, Rekeningen - R. Fruin, De rekeningen en andere Veth,, 6 dln,, Middelburg 1747. stukkenn in 1607 uit de Hollandscbe rekenkamer naarde Sandberg,, Archief genootschap - G.F, Sandberg, In- Zeeuwschee overgebracht, 's-Gravenhage 1909. ventariss van het archief van het Koninklijk Zeeuwsch Ce- Fruin,, 'Stukken stormvloed' - R. Fruin, 'Stukken be- nootschapp der Wetenschappen, z.p. 1982 (Rijksarchief in treffendee den stormvloed van 1530', in: Archief zcw Zeeland). . 1908,135-169. . Scherft,, Archieven prefectuur - P. Scherft, De ar- Geusenn troubele - De legende van den Geusen troube- chievenn der prefectuur van het departement der Monden lee over Zee/ant in den jare 7572 ende 1573, door een vanvan de Schelde en der onderprefecturen van de arrondis- Roomsenn Catholyk tijdgenoot, met een voorwoord van sementensementen van Middelburg en Goes 7870-1814, 's-Gra- G.D.J.. Schotel, Leiden 1872. venhagee 1968. Groenveldd en Vermaere, 'Zeeland en Holland in Dee Stoppelaar, Inventaris Middelburg-J.H. de 1569'' - S. Groenveld en J. Vermaere, 'Zeeland en Hol- Stoppelaar,, Inventaris van het oud archief der stad landd in 1569. Een rapport voor de hertog van Alva', in: Middelburgg 1217-1581, Middelburg 1883. NederlandseNederlandse historische bronnen uitgegeven door TafelTafelhet Ne- Oo/tgensp/aat - Tafel op de resolutieboeken van derlandsderlands Historisch Genootschap 2 (1980) 103-174. Ooltgensplaatt en Den Bommel 1593-1810, Den Haag Groott Placaet-Boeck- Groot Placaet-Boeck, 9 dln., 1975-- 's-Gravenhage/Amsterdamm 1658-1796. Unger,, Bronnen Middelburg - W.S. Unger (ed.), Heeringa,, Archief Staten - K. Heeringa, Het archief Bronnenn tot de geschiedenis van Middelburg in den vanvan de Staten van Zeeland en hunne Gecommitteerde landsheer/ijkenn tijd, 3 dln., 's-Gravenhage 1923-1931 Radenn 1574 (1578J-J795 (1799), 's-Gravenhage 1922. (RCP,, grote serie 54, 61 en 75). Hollestelle,, Archief Walcheren - L.M. Hollestelle, Unger,, 'Domburg' - W.S. Unger, 'Rechtsbronnen Inventariss van het archief van de Polder Walcheren vann Domburg', in; VMOVR VIM (1928) 94-123. 1870-1953,, Middelburg 1994. Unger,, 'Westkapelle' — W,S. Unger, 'Keuren en or- Jacob,, Arabische Berichte - G, Jacob, Arabische Be- donnantiënn van Westkapelle', in: VMOVR VII {1921) richtee von Gesandten an germanische Fürstenhöfe aus 244-308. . demg.demg. und 10Jahrhundert, Berlin/Leipzig 1927 (Quel- Vierlingh,, Tractaet van dyckagie-}. de Hullu en lenn zur Deutschen Volkskunde, ed. V. von Geramb en A.G.. Verhoeven (ed.), Andries Vierlingh, Tractaet van L.. Mackensen, 1). dyckagie,dyckagie, 's-Gravenhage 1920 (RCP, kleine serie 20). Dee Jonge van Ellemeet, 'Arnemuiden'-B.M.de Vann Visvliet, Inventaris Zeeland -J.P. van Visvliet, In- Jongee van Ellemeet, 'De verheffing van Arnemuiden ventariss van bet oud archief der provincie Zeeland, 3 tott stad', in: VMOVR V, 4 (1907} 289-296. dln.,, Middelburg 1874-1898. Kesteloo,, 'Stadsrekeningen' - H.M. Kesteloo, 'De Dee Waard, Inventaris Walcheren - C. de Waard, in- stadsrekeningenn van Middelburg van 1365-1810', in: ventariss van de archieven der besturen van het eiland Archieff zcw v, 2 (1881) 171-330; vi, 1 (1885) 43-170; vi, Walcherenn 1511-1870, Middelburg 1914, 33 (1888) 257-426; Vli, 1 (1891) 1-182; vin, 1 (1899) Vann Wandelen, Inventaris Steflendam -J. van Wan- 41-122;; vm, 3 (1900) 1-98; vin, 4 (1901)1-136; vin, 5 delen,, Inventaris van de archieven van de voormalige ge- (1902)1-260. . meentee Stellen dam, Den Haag 1980. Kochh en Kruisheer, Oorkondenboek - A.C.F, Koch Wiersumm en De Jonge van Ellemeet, 'Schouwen- enn J.G. Kruisheer (ed.), Oorkondenboek van Holland en Duiveland'' - E. Wiersum en B.M. de Jonge van ZeelandZeeland tot 1299,4 dln., 's-Gravenhage/ Assen/ MaasEllemeet- ,, 'Rechten van Schouwen-Duiveland', in: trichtt 1970-1997. VMOVRR v (1909) 443-661.

-267-- LITERATUUR R

Vann der Aa, Woordenboek - A.J. van der A3, Aard- Barends,, 'Landschapsverandering' - S. Barends, rijkskundigrijkskundig woordenboek der Nederlanden, 14 dtn.'Landschapsverandering', Co- ,, in: HCT 6 (1988) 5- 7. rinchemm 1839-1851. Bauerle,, 'Fehnsiedlungen' - L. Bauerle,'Die Fehn- Vann der Aart, 'Natuurbescherming' - P.J .M. van siedlungenn im deutsch-niederlandischen Crenz- derr Aart, 'Natuurbescherming in de toekomst', in: De raum',, in: Westfdlische Geographische Studiën 25 (1971) levendelevende natuur 88 (1987) 36-41. 131-142. . Abelmann,, 'Soetwater' - L.J. Abelmann, 'Cornelis Beekman,, Binnenduinen - F. Beekman, De binnen- Adriaenszoonn Soetwater. Ontwerper van het grond- duinenduinen van Zuidwest-Nederland. Historische geografie plann van het dorp Borssele', in:zT2i (1971)48-51. enn landschapsecologie (scriptie MO-II Aardrijkskunde, Addens,, 'Landbouw-Vereniging' - N.C. Addens, Katholiekee Leergangen Tilburg 1983). 'Dee Aigemeene Koninklijke Landbouw-Vereeniging Beekman,, Dijk- en waterschapsrecht - A.A. Beek- 1856-1863',, in: Ceres en Oio. Zeven variaties op het the- man,, Het dijk- en waterschapsrecht in Nederland vóór maa land bouwgeschiedenis, Wageningen 1964,1-54. 1795,, 2 dln., 's-Gravenhage 1905-1907. Vann Alphen, Kerkelijk handboek - M.W.L, van Al- Beekman,, 'Elsenmeet' - F. Beekman, 'Over bos phen,, Nieuw kerkelijk handboek, Gouda 1909. "genaemptt elsenmeet'", in: Zeeuws Nieuws 7 {1981) Ameryckxx en Moormann,'Daringdelven' - J. Ame- 38-40. . ryckxx en F. Moormann, 'Daringdeiven in de polders', Beekman,, Wateren Nederland - A.A. Beekman, De in:: Biekorf. Westvlaams archief voor geschiedenis, oud- waterenn van Nederland, 's-Gravenhage 1948, heidkundee en folklore 57 (1956) 225-230. Beenakkerr en De Bont, De Bontkoart - J. Beenakker Andelaa en Bosma, 'Walcheren' - C. Andela en K. enn C. de Bont, 'De Bontkaart'. Een historisch- Bosma,, 'Walcheren verdronken land i. Reconstructie geografischee la n d se haps waardering, Amsterdam 1983 enn modernisering van het landschap', in: K. Bosma en (Publikatiereekss Instituut voor sociale geografie, Uni- C.. Wagenaar (red.), Een geruisloze doorbraak. De ge- versiteitt van Amsterdam 11). schiedeniss van architectuur en stedebouw tijdens de be- Beenhakker,, 'Landschap' - A.J. Beenhakker, 'Een zettingg en de wederopbouw van Nederland, Rotterdam landschapp dat geweest is, komt niet weer', in: Geo- 1995.281-289. . grafiee 2 (1993) nr. 3,21-24. Annema,, 'Adriaan Bommenee' - W. Annema, 'Le- Beenhakker,, Zeeklei/andschap - A.J. Beenhakker, venven en werk van Adriaan Bommenee', in: Nehalennia HetHet Zeeuwse zeekleilandschap, z.p. 2002 (3e druk). 69(1988)11-28. . Bennemaa en Van der Meer, Bodemkartering Wal- Atlass Zeeland - Atlas van de provincie Zeeland, ont- cherencheren -J. Bennema en K. van der Meer, De bodem- worpenworpen en geteekend door Mr. C.J. Pické en Mr. T.A. karteringg van Walcheren, 's-Gravenhage 1952 (Versla- Lambrechtsen,, Groningen 1877. genn van landbouwkundige onderzoekingen 58.4). Augustyn,, 'Bijdrage' - B. Augustyn, 'Bijdrage tot Vann den Berg en Slabbers, 'Ontwikkeling land- hett ontstaan en de vroegste geschiedenis van de Wa- schapsbouw'-M.C.. van den Bergen S. Slabbers,'De see Polders', in: Annalen van de Koninklijke Oudheidkun- ontwikkelingg van de landschapsbouw bij het Staats- digee Kring van het Land van Waas 80 (1977) 5-97- bosbeheer',, in: Groen 38 (1982) 577-590. Augustyn,, Zeespieg e In/zing - B. Augustyn, Zeespie- 'Beschrijvingg Zeeland' - 'Eene beschrijving van geirijzing,geirijzing, transgressiefasen en stormvloeden in Zeelanmaritieddm uit de eerste helft der 13de eeuw', in: Archief Vlaanderenn tot het einde van de xvide eeuw. Een land- ZCW1907,172-173. . schappelijke,, ecologische en klimatologische studie in his- Bieleman,, Geschiedenis /andbouw - J. Bieleman, Ge- torischh perspectief, Brussel 1992. schiedeniss van de landbouw in Nederland 1500-1950. Veranderingenn en verscheidenheid, Meppel/Amsterdam Baart,, Noordkust Walcheren - A. Baart, De noord- 1992. . kustt van Walcheren (doctoraalscriptie historische geo- Bijhouwer,, Boerenerven -J.T.P. Bijhouwer, Neder- grafie,, Universiteit van Amsterdam 1992). landschee boerenerven, Amsterdam 1943. Baart,, Westkapelle - K. Baart, Westkape/le, hare be- Bijhouwer,, 'Landschapsbeelden' -J.T.P. Bijhouwer, volking,, West kap efsche dijk. Geschiedkundig en karakte- 'Oudee landschapsbeelden in Zeeland', in: zri (1951) riseerendd beschreven, Middelburg 1889. 74-77. . Balanss ruimtelijke kwaliteit - Balans ruimtelijke kwa- Bijhouwer,, Nederlandsche tuinen - J .T.P. Bijhouwer, liteitt 2000, Den Haag 2000 (Ministerie van VROM). Nederlandschee tuinen en buitenplaatsen, Amsterdam Barends,, Inventarisatie perceefsvormen - S. Barends, 1942. . Steekproefsgewijzee inventarisatie van perceelsvormen in Blok,, De Franken - D.P. Blok, De Franken in Neder- Nederland,, Wageningen 1987 (Stiboka rapport 1927). land,, Haarlem 1979 (3e druk). Barends,, Landschap - S. Barends e.a. (red.), Het Boerendonk,, Landbouw - M.J. Boerendonk, Histo- Nederlandsee landschap. Een historisch- geografische ver- rischerische studie over den Zeeuwschen landbouw, 's-Graven- kenning,, Utrecht 2000 (8e herziene druk). hagee 1935.

-268-- Boersma,, Terpen — J.W. Boersma (red.}, Terpen, Vann den Broeke, 'Turfwinning' - P.W. van den menss en milieu, Haren 1970. Broeke,, 'Turfwinning en zoutwinning langs dee Noord- Bolstra,, 'Antwoord'-M. Bolstra,'Antwoord ... op zeekust.. Een verbond sinds de ijzertijd?', in: TWC 5 dee tweeleedige vraag', in: Verhandelingen uitgegeeven (1996)) 48-59. doorr de Hollandse Maatschappye der Wetenschappen te Vann den Broeke en De Kraker, 'Spoorwegplannen' Haarlem,Haarlem, dl. 1 (1754) 733-765. -- W. van den Broeke en L. de Kraker, 'Vroege spoor- Bonn,, 'Antwoord' - A. Bonn, 'Antwoord op de wegplannen.. De Zeeuws-Limburgse spoorlijn vraag:: "rakende de schikkingen, welken door de geza- (1845-1872)',, in: Zeeland 4 (1995) 1-7. melykee geleerde maatschappyen in ons Vaderland Broerse,, Behouden - C. P. Broerse, Behouden. Be- zoudee kunnen gemaakt worden ...'", in: Verhandelin- plant,, Beschut, Middelburg z.j. genn zcw, dl. 14 (1790) 133-212. Brongersenn Woltering, Prehistorie-J. A. Brongers Dee Bont, 'Kartering' - C. de Bont, 'De historisch- enn PJ. Woltering, De prehistorie van Neder/and. Econo- landschappelijkee kartering van Nederland schaal misch-technologisch,, Haarlem 1978. 1:50.000.. Enkele hoofdlijnen', in: CT19 (1985) Dee Bruin, Kust van Walcheren-M.P. de Bruin, De 442-449. . kustt van Walcheren, z.p. z.j. (1956). Dee Bont, Opbouw en toetsing - C. de Bont, Op- Dee Bruin, 'Noord-Beveland' - M.P. de Bruin, 'De bouww en toetsing van de legenda van de historisch-fand- ondergangg en gedeeltelijke herwinning van het eiiand scbappelijkee kaart van Nederland 1:50.000, Wagenin- Noord-Beveland',, in: Waterbouwkundig tijdschrift OTAR genn 1986 {Stiboka). 377 0952)133-150. Boonman,, Getymolens - B. Boonman, Getymolens. Dee Bruin, 'Sint-Filipsland' - M.P. de Bruin, 'Tussen Dee watermolen van Goes of De Luie Elf, Goes 1986. Krammerr en Keeten, Mosselkreek en het Slaak (Sint- Borger,, 'Ouderdom dijken'- C.J. Borger, 'De ou- Filipslandd en omgeving)', in: Tijdschrift KNAC, tweede derdomm van onze dijken. Een nieuwe discussie over reekss 70 (1953) 20-34. eenn oud vraagstuk', in: HCT 3 (1985) 76-80. Dee Bruin, Waken en bewaren - M.P. de Bruin, Wa- Borger,'Regulierung'' — GJ. Borger/Die Regulie- kenn en bewaren. 100 jaar Provinciale Waterstaat Zeeland, rungg des Binnenwassers. Ein vernachlassigter Aspekt Middelburgg 1981. derr Kiistenforschung', in: Offa 43 (1986) 55-64. Dee Bruin, 'Waterstaatsdienst' - M.P. de Bruin, 'De Borger,, Werkterrein - C J. Borger, Het werkterrein waterstaatsdienstt in Zeeland en zijn eerste hoofdin- vanvan de historische geografie. Rede 27 april 198J, Assen genieurr Andries Schraver', in: Waterbouwkundig tijd- 1981. . schriftt OTAR 35 (1950) 97-104- Bom,, Agrarlandschaft - M. Born, Die Entwicklung Dee Bruin, Wissenkerke - M.P. de Bruin, Wissenkerke derr deutscben Agrarlandschaft, Darmstadt 1974. 16ST-1957.. z.p. (1951)- Born,, Siedlungen - M. Born, Geograpbie der landli- Dee Bruin en Wilderom, Afsluitdammen, dl. 1 - M.P. chenn Siedlungen, dl. 1, Die Genese der Siedlungsfor- dee Bruin en M.H, Wilderom, Tussen afsluitdammen en menn in Mitteleuropa, Stuttgart 1977. deltadij'fcen,, dl. 1, Noord-Beveland, Middelburg 1961. Bouman,, Geschiedenis landbouw-PJ. Bouman, Ge- Brusca.,, Geo morfologisch e kaart -DJ. Brus, schiedeniss van den Zeeuwschen landbouw in de negen- G.. Pleijter en C. van Wallenburg, Ceomorfologische tiendee en twintigste eeuw en van de Zeeuwsche Land- kaartt van Nederland. Toelichting op kaartblad 48 Mid- bouw-Maatschappijj 1843-1943, Wageningen 1946. delburgg (gedee/telijk), 42 Zierikzee (gedeelte/ijk), 47 Cad- Bouwer,, Cu Ituur/andschapsvormen - K. Bouwer, zandd (gedeeltelijk), Wageningen/ Haarlem 1986. Cu/tuurfandschapsvormenn aan de westzijde van het Bünstorf,'Fehnsiedlung'-J.. Bünstorf,'Die ostfrie- Drentss plateau, Groningen 1970. sischee Fehnsiedlung als regionaler Siedlungsform, Ty- Bouwer,'Landschap'' — K. Bouwer,'Landschapen puss und Trager sozial-funktionaler Berufstradition', in: socialee geografie', in: KNAC GTII (1977) 15-28. Cöttingerr Geograpbische Abhandlungen 3; (1966). Boxhorn,, Chroniick - M.Z. van Boxhorn, Chroniick Burgersdijk,, 'Beschrijving Zeeland'-L.AJ. Burgers- vanvan Zeelandt, eertijdts beschreven door d'HeerJohan van dijkk (ed.), 'Een beschrijving van Zeeland uit de eerste Reygersbergen,, nu verbetert, ende vermeerdert, 2 dln., helftt van de 16e eeuw', in: Archief zcw 1913,172-181. Middelburgi644. . Burggraafff en Egli, 'Landesaufnahme' - P. Burggraaff Braber,, 'De kazerne' -J.L. Braber,'De "Kazerne" te enn H.-R. Egli, 'Eine neue historisch-geographische Lan- Dreischorr en zijn bewoners', in: Kroniek van het land van desaufnahmee der Niederlande', in: Siedlungsforschung, dede zeemeermin (Schouwen -Duiveland) 6 (1981) 47-59. Archöologie-Geschichte-Ceographiee 2 (1984) 283-293. Dee Bree en De Bruin, 'Prentenboek' - L.W. de Bree Butijn,, Rapport - J. Butijn, Rapport betreffende de enn M.P. de Bruin, 'Zeeuws prentenboek', in: ZT 20 agrarischee toestand van Walcheren omstreeks het jaar (1970)163-169. . 7940,, Goes 1946. Bremmer,, 'Synode' - R.H. Bremmer, 'De nationale synodee van Middelburg (1581). Politieke achtergron- Caland,, 'Antwoord' — A. Caland, 'Antwoord op de denn van kerkelijke besluitvorming', in: Werken KZCW 1 vraag:: voor het jaar MDCCCXIV, opgegeven ...', in: (1981)1-63. . Nieuwee verhandelingen zcw 3 (1821) 1-107.

—— 269 — Capponn en Van Engen, 'Stadsrecht' - C.M. Cap- Dee historische geografie en de inste/lingen van een ponn en H. van Engen, 'Het stadsrecht van Brouwers- Zeeuwss eiland in de Middeleeuwen, Assen 1971. haven',, in: Kroniek van het land van de zeemeermin Dekkerr en Mijnssen-Dutilh, De leege Jonden - C. (Schouwen-Dutveland)(Schouwen-Dutveland) 27 (2002) 5-24Dekke. rr en M. Mijnssen-Dutilh, De Eemfandtschee Lee- Clout,, 'Reclamation' - H ,D. Clout, 'Reclamation of gee Landen. Ontginningen rond de mond van de Eem in coastall marshland', in: H.D. Clout (red.), Themes in dede 12e en i^e eeuw, Utrecht 1995 (Stichtse Historische thee historical geography of France, Lon den/New York/ Reekss 19}. Sann Francisco 1977,185-213. Delahaye,, Vossemeer - A. Delahaye, Vossemeer land Coeterier,, Omgeving-J.F. Coeterier, Hoe beleven vanvan iQoo heren, z.p. 1969. wijwij onze omgeving? Resultaten van 25 jaar omgevings- Demangeon,, 'The origins' - A. Demangeon, 'The psychologischpsychologisch onderzoek in stad en landschap,origin z.pss. 2000 and .cause s of settlement types', in: RL. Wag- Coeterier,, Waarneming -J.F. Coeterier, De waarne- nerr en M.W. Mikesell (red,), Readings in cultural ge- mingg en waardering van landschappen. Resultaten van ography,, Chicago/Londen 1965 (2e druk) 506-516. omgevingspsychologischh onderzoek, z.p. 1987. Denecke,, 'Historische Geographie' - D, Denecke, Coeterierr en Dijkstra, 'Research' -J.F. Coeterier en 'Historischee Geographie und raumliche Planung', in: H,, Dijkstra, 'Research on the visual perception and Mitteilungenn der Geographischen Gesellschaft in Ham- appreciation',, in: Landscape Planning 3 (1976) 421-452. burgg 75 {1985) 3-55. Coornaert,, Westkapelle en Ramskapelle- M. Coor- Vann Deursen, Bavianen - A.Th. van Deursen, Bavia- naert,, Westkapelle en Ramskapelle, De geschiedenis, de nenn en s/ijkgeuzen. Kerk en kerkvolk ten tijde van Maurits topografietopografie en de toponimie van Westkapelle en Ramska-enn O/aebarnevelt, Assen 1974. pelle,pelle, met een studie over de Brugse Tege/rie, Vann Deursen, Kopergeld - A.Th. van Deursen, Het Knokke/Tieltt 1981. kopergeldd van de Gouden Eeuw, dl. 4, Assen 1980. Craandijkk en Schipperus, Wandelingen -J. Craan- Deys,, 'Stadsplattegronden' - H.P. Deys, 'De stads- dijkk en P.A. Schipperus, Wandelingen door Nederland plattegrondenn van Jacob van Deventer. Resultaten metmet pen en potlood, dl. 5, Haarlem 1880. vann recent onderzoek te Madrid', in: Caert-Thresoor 8 Cultuurhistorischee verkenning - Cultuurhistorische (1989)81-95. . verkenningg Zeeuwsch-Vlaanderen, Zeist 1993 {Rijks- Dieleman,, Stad en platte/and - F.M. Dieleman e.a., dienstt voor de Monumentenzorg). Geografiee van stad en platteland, Roermond 1973. Vann der Doe, 'Een herder' - F. van der Doe, 'Een Darby,, Draining-H.C. Darby, The draining of the herderr voor West-Souburg in 1595. Het archief van de Fens,, Cambridge 1940. Zeeuwsee Rekenkamer als kerkhistorische bron', in: Darby,, Fenland - H.C. Darby, The changing Penland, A.. Wiggers e.a, (red.), Rond de kerk in Zeeland. Derde Cambridgee etc. 1983. verzamelingverzameling bijdragen van de Vereniging voor Neder- Davidsonn en Cray, Scottish staple -J. Davidson en landselandse Kerkgeschiedenis 1991,134-158. A.. Cray, The Scottish staple at Veere. A study in the eco- Denn Doolaard, Het verjaagde water - A. den Dool- nomicnomic history of Scotland, Londen 1909. aard,, Het verjaagde water. Roman bezorgd door Dekker,, 'Moernering' - C. Dekker, 'De moernering K.. d'Angremond en C.J. Schiereck, Delft 2001. opp de Zeeuwse eilanden', in: Twc 5 {1996) 60-66. Vann Doorn, 'Bronnen Zegveld' - Z. van Doorn, Dekker,, OLV Kapittel - C. Dekker, Het Onze-Lieve- 'Enigee landbouwhistorische bronnen van Zegveld en Vrouwe-Kapittell van Kapelle en de stichting van de pa- Zegvelderbroek',, in: Historia Agriculturae 7 (1963) rochiee Biezelinge 1503-1529, Goes 1979. 193-234. . Dekker,, 'Resultaten' - C. Dekker, 'Resultaten van Drijgers,, 'Wederopbouw' - A. Drijgers, 'Zeelands hett historisch-geografisch onderzoek in Zeeland', in: tweedee wederopbouw', in: Geografie 12 (2003) nr. 2, A.. Verhulst en M.K.E. Gottschalk (red.), Transgressies 6-10. . enn occupatiegeschiedenis in de kustgebieden van Neder- Dussart,, 'Siedlungsformen' — F. Dussart, 'Geogra- landenlanden België, Gent ig8o, 93—106. phiee der landltchen Siedlungsformen in Belgien und Dekker,, Schamele landstede - C. Dekker, Een scha- Luxemburg',, rn: Geographische Rundschau 9 (1957) melemele landstede. Geschiedenis van Goes tot aan de Satis12-18- . . factiee van 1577, Goes 2002. Dussart,, 'Types de dessin parcellaire' - F, Dussart, Dekker,, 'Twee vloeden' - C. Dekker, Tussen twee 'Less types de dessin parcellaire et leur repartition en vloeden.. De strijd tegen het water in Zeeland bewes- Belgique',, in: Tijdschrift van de Belgische Vereniging tenn Schelde tussen 1530 en 1532', in: 6MCN103 (1988) voorr Aardrijkskundige Studies 30 (1961) 21-65. 607-621. . Dussartt en Claude, 'Villages de dries' - F. Dussart Dekker,, 'Vertegenwoordiging' - C. Dekker, 'De enn J. Claude, 'Les villages de dries en basse et moyen- vertegenwoordigingg van de geërfden in de waterin- ne-Belgique',, in: Geographic Polonica 38 (1978) 65-79. genn van Zeeland bewesten Schelde in de middeleeu- Duvekot,, 'Rijshout' - A.W. Duvekot, 'Een paspoort wen',, in: BMCN 89 {1974) 345-374. voorr rijshout', in: HJZNB 9 {1983)115-125. Dekker,, Zuid-Beveland - C. Dekker, Zuid-Beveland.

—— 270 — Edelman,Edelman, Kuststrook-T. Edelman, Bijdrage totnin degg in de Kop van Noord-Holland', in: Westerheem 51 historischehistorische geografie van de Nederlandse kuststrook,(2002)) 242-260. 's-Gravenhagee 1974 (Publikatie van de directie Water- Vann Gelder, 'Nederlandse dorpen'-H.A. Enno van huishoudingg en waterbeweging, Rijkswaterstaat 14). Gelder,, 'Nederlandse dorpen in de 16e eeuw', in: Ver- 'Eenigee merkwaardigheden' - 'Eenige merkwaar- hande/ingenn der Koninklijke Akademie van Wetenschap- dighedenn uit het leven van Andries Schraver, door pen,pen, afd. letterkunde, nieuwe reeks 59, nr. 2 (1953). denn schrijver van: Goed rond, goed Zeeuwsch Gerding,, Belvedere - M.A.W. Gerding (red.), Belve- (1840)',, in: Zeeuwsdie vblks-Almanak voor het schrik- deredere en de geschiedenis van de groene ruimte, Gronin- keljaarkeljaar 1840, Zierikzee 1840,97-132. gen/Wageningenn 2003 (Historia Agriculturae 33). Encyclopediee von Zeeland - Encyclopedie van Zee- Gerlach,, Landhuishoudkundige beschrijving - H .J, E. land,land, 3 dln., Middelburg 1982-1984. Gerlach,, Landhuishoudkundige beschrijving van Wal- Ermerins,, Oudheden -J, Ermerins, Eenige Zeeuw- cherencheren ca., Haarlem 1885. schee oudheden uit echte stukken opgehelderd en in het Ghijsen,, Woordenboek- Ha.G.M.Ghijsen (red.), Zichtt gebragt, 8 dln., Middelburg 1780-1797. Woordenboekk der Zeeuwse dialecten bijeengebracht door dee Zeeuwse Vereniging voor Dialectonderzoek, Den Vann der Feen, 'Landlust' — P.J. van der Feen, 'Land- Haagi973(3edruk). . lust',, in: Bulletin van de historiscb-arcbeologische werk- Glazema,, Gewijde plaatsen - P. Glazema, Gewijde groepgroep onder auspiciën van hetZGW4 (1965)3—11. plaatsenn in Friesland, Meppel 1948. Vann der Feen, 'Onderontwikkeld Zeeland' - P.J. van Gorter,, Ruimte voor natuur-H.P. Gorter, Ruimte derr Feen, 'Onderontwikkeld Zeeland', in: ZT 18 (1968) voorr natuur. 80 jaar bezig voor de natuur von de toe- 48. . komst,komst, 's-Graveland 1986. Vann der Feen en De Bruin, 'Plantagies'-P.J. van Gottschalk,, 'Deich- und Wasserbau' - M.K.E. derr Feen en M.P. de Bruin, 'Plantagies in Zeeland', in: Gottschalk,, 'Früher mittelalterlicher Deich- und zri77 (1967) 85-95- Wasserbauu im Nordseeküstenbereich der Nteder- Dee Feijter en Viruly, Kinderen mogen vliegen - lande',, in: Siedlungsforschung. Arcbaologie-Geschichte- J.M.. de Feijter en A. Viruly, Kinderen mogen vliegen. Geographie33 (1985)101-110. Leerboekk voor school en huis, Groningen/Batavia 1939. Gottschalk,, Stormvloeden - M.K.E. Gottschalk, Ferdinandusse,, 'Zeeland' - R. Ferdinandusse, 'Zee- Stormv/oedenn en rivieroverstromingen in Nederland, 3 landd moet met geweld Zeeland blijven', in: H. Warren dln.,, Assen/Amsterdam 1971-1977. e.a.. {red.}., Zeeland. Waarom? Daarom, Amsterdam Gottschalk,, Vier Ambachten -M.K.E. Gottschalk, 1970,111-118. . Dee Vier Ambachten en het Land van Saaftinge in de Fockemaa Andreae, 'Dorpen Overflakkee' - Middeleeuwen.Middeleeuwen. Een historisch-geografisch onderzoek S.J.. Fockema Andreae, 'De dorpen van Overflakkee betreffendee Oost Zeeuws-Vlaanderen ca., Assen 1984. enn hun type', in: Het geïllustreerd gemeentebiad 6 Gottschalk,, Zeeuws-Vlaanderen-M.K.E. (1924)36-40. . Gottschalk,, Historische geografie van westelijk Zeeuws- Fokker,, Schouwen 7600-1900 -A.J.F. Fokker, Vlaanderen,Vlaanderen, 2 dln., Assen 1955-1958. Schouwenn van 1600-1900, Zierikzee 1908. Griede,, Frieslands Noordhoek - J.W. Griede, Het Fokker,, Schouwen vóór 1600-A.J.F. Fokker, Schou- ontstaann van Frieslands Noordhoek. Een fysisch-geo- wenn vóór 1600, Zierikzee 1909. grafischh onderzoek naar de holocene ontwikkeling van Fruin,, 'Hooi, heul' - R. Fruin, 'Hooi, heul', in: Tijd- eenn zeek leigebied, z.p. 1978. schriftt voor Nederlandsche taal- en letterkunde 9, nieu- Vann Grol, Havens Vlissingen- H.G. van Grol, Ge- wee reeks 1 (1890) 243-245. schiedeniss der oude havens van Vlissingen, Vlissingen Fruin,, 'Oorsprong' - R. Fruin, 'De oorsprong der 1931-- familiee van Borssele van der Hooghe (Nalezing)', in: Groot,, Kleine dorp - J. P. Groot, Het kleine dorp. Archieff ZCW1909,149-156. Overlevingskansenn van en perspectieven voor dorpen en Fruin,, Provincie Zee/and - R. Fruin (Th.Az.), De pro- buurtschappenn in Nederland, Baarn 1974. vinciee Zeeland en hare rechterlijke indeeling vóór 1795, Middelburgg 1933. Haartsene.a.,, Levend ver/eden-AJ. Haartsen e.a., Levendd verleden. Een verkenning van de cultuurhistorische Gallé,, Beveiligd bestaan - P.H. Gallé, Beveiligd be- betekeniss van het Nederlandse landschap, 's-Gravenhage staan.. Grondtrekken van het middeleeuwse waterstaats- 19899 (Achtergrondreeks Natuurbeleidsplan 3). rechtt in Z.W. Nederland en hoofdlijnen van de geschiede- Haartsenn en De Klerk, 'De betekenis' - A.J. Haart- nisnis van het dijksbeheer in dit gebied (1200-1963), Delft senn en A.P. de Klerk, 'De betekenis van zestig jaar 1963. . NWCC en tien jaar Werkgroep Landschapstypologie Gargon,, Arkadia - M. Gargon, Wolchersche Arka- voorr de zorg voor het Nederlandse cultuurland- dia,dia, 2 dln., Middelburg 1746 (2e druk). schap',, in: HGT 6 (1988) 92-101. Vann Geel en Borger, 'Zoutwinning' - B. van Geel Haartsenn en Renes, 'Typologie'-A.J. Haartsen en enn G.J. Borger, 'Sporen van grootschalige zoutwin- J.. Renes, 'Naar een historisch-geografische typologie

-2711 - vann het Nederlandse landschap', in: KNAC CTI6 (1982) schiedeniss in de Zeeuwse en Hollandse delta in de Mid- 456-475. . deleeuwen,deleeuwen, Hilversum 2001 (Amsterdamse Historische Hacquebordd e.a., Sauwerd - L. Hacquebord e.a., Reeks,, grote serie 26), 119-162. Landinrichtingg in een ku/tuurhistorisch en geomorfolo- Henderikxx e.a., Duizend jaar Walcheren - PA. Hen- gischh waardevol gebied. Een onderzoek naar de mogelijk- derikxx e.a. (red.), Duizend jaar Walcheren. Over gelan- hedenn in de ruilverkaveling 'Sauwerd', Utrecht z.j. {Me- den,, heren en geschot, over binnen- en buitenbeheer, dedelingenn Cultuurtechnische Dienst 123). Middelburgg 1996 (Werken KZCW 8). Vann der Ham, Meester van de zee - W. van der Henkei,, 'Anwendungsorientierte Geographie' - Ham,, Meester van dezee.Johan van Veen (1893-10.59} G,, Henkei, 'Anwendungsorientierte Geographie und waterstaatsingenieur,, z.p. 2003. Landschaftsplanung.. Gedanken zu einer neuen Auf- Vann der Ham, 'Uitzicht op waterland?' - W. van gabe',, in: R.E. Lob en H-W. Wehling (red.), Geogra- derr Ham, 'Uitzicht op waterland? Waterstaat, cul- phiee und Umwe/t Forschung. Planung. Bewusstseinsbil- tuurhistoriee en het Nederlandse landschap', in: A. van dung.. Festschrift fiir Professor Dr.. Peter Schneider, Essen Heezikk e.a. (red.), Zoals ook de zee zich terugtrekt en 1977,36-59. . leegtee achterlaat. Vriendenbundel Pieter de Wilde, Den Henkei,, 'Flurbereinigung' - G, Henkei, 'Flurbereini- Haagg 2001,105-120. gungg und Dorferneuerung', in: Flurbereinigung und Vann der Ham, Zeeland 1940-7945 - C. van der Ham, Ku/tur/andschaftsentwick/ung.. Vortrageauf der Arbeits- ZeelandZeeland 1940-1945, dl. 2, Zwolle 1990. tagungg des Verbandes deutscher Hochschulgeographen Vann Ham, 'Dorpsplattegronden' - W. van Ham, inn Borken-Gemen 19/20.1.1979, Münsteng79 (Reihe: 'Westbrabantsee dorpsptattegronden', in: Brabantia 16 Siedlungg und Landschaft in Westfalen 12; Landes- (1967)125-133. . kundlichee Karten und Hefte), 13-28. Hambloch,, Die Beneluxstoaten - H. Hambloch, Die Herinventarisatiee - Herinventarisatie van stads- en Beneluxstaatert.. Eine geographische Landerkunde, dorpsgezichten,, Zeist/'s-Gravenhage 1980 (Rijksdienst Darmstadtt 1977. voorr de Monumentenzorg/Staatsuitgeverij). 'tt Hart, 'Boerenopstand' - M. 't Hart, 'Een boeren- Hermesdorf,, Rechtsspiegel- B.H.D. Hermesdorf, opstandd op Walcheren, De strijd om het waterschap Rechtsspiegel.. Een rechtshistorische terugblik in de Lage 1655—1657',, in: Tijdschrift voor sociale geschiedenis 20 Landenn van het herfsttij', uitgegeven door PJ. Verdam, {1994)) 265-281. Nijmegenn 1980. Hartenenn Schuyf,'Planned villages'-J.D.H. Har- Herremans,, 'Stad en dorp' - A.E.M. Herremans, tenn en J. Schuyf, 'Possible planned medieval villages in 'Stadd en dorp en hun overgang naar het landelijk ge- thee Netherlands', in: B.K. Roberts en R.E. Glasscock bied',, in: Walacria, een kroniek ran Walcheren 1 (1987) (red.),, Villages, fields and frontiers. Studies in European 95-107. . ruralrural settlement in the medieval and early modern pe- Vann Hertum, 'Landbouwkundige beschrijving' - riods,, Oxford 1983 (BAR International Series 185) J.. V3n Hertum, 'Landbouwkundige beschrijving van 43-59-- eenn gedeelte der provincie Zeeland', in: Tijdschrift ter Vann Heel, 'Graaf en steden' - C. van Heel, 'De Hol- bevorderingbevordering van nijverheid 3 (1836) 171-224. landsee graaf en de Walcherse steden', in: 7722(1972) Heslinga,, 'Historische geografie'- M.W. Heslinga, 134-136. . 'Historischee geografie. "Een land zonder grenzen'", Henderikx,, 'Dorpen' - P.A. Henderikx, 'Het ont- in:: B. de Pater en M. Sint (red.), Rondgang door de so- staann van dorpen in Zeeland tot circa 1300, met name cialee geografie, Groningen/Amsterdam 1982,174-189. opp het oude land van Walcheren', in: Nehalennia 86 Heslinga,, Landschapsparken - M.W. Heslinga, Ge- (1991)3-14. . ografischh -wetenschappeƒijke aspekten van de nationale Henderikx,, 'Dorpen in de Scheldedelta' - P.A, landschapsparken.. Voordracht symposium landschaps- Henderikx,, 'Dorpen in de Schelde-delta van de vroe- parkenn 18 en 19 maart 1976, Amsterdam 1976 (Geo- gee middeleeuwen tot circa 1300', in: K. Bos e.a. (red.), grafischh en Planologisch Instituut Vrije Universiteit Dorpenn in Zeeland, Middelburg 1991,14-34. Amsterdam). . Henderikx,, 'Havenplaatsen' - P.A. Henderikx, Heslinga,'Milieu'-M.W.. Heslinga,"s Mensen mi- 'Havenplaatsenn in Zeeland in de dertiende eeuw', in: lieu.. Een sociaal-geografische zienswijze', in: KNAC CT Zeeland.Zeeland. Tijdschrift van het KZCW 9 (2000) 10-18.5(1971)193-202 . . Henderikx,, 'Ringwalburgen' - P.A. Henderikx, 'De Heslinga,, 'Onderscheiding' - M.W. Heslinga, ringwalburgenn in het mondingsgebied van de Schel- 'Overr de onderscheiding van traditionele dorpsvor- dee in historisch perspectief', in: R.M. van Heeringen men',, in: (t Beaken 31 {1969) 10-19. e.a.. (red.), Vroeg- Middeleeuwse ringwalburgen in Zee- Heslinga,, 'Oude en nieuwe denkbeelden' - land,, Goes/Amersfoort 1995,71-112, 248-252. M.W.. Heslinga, 'Oude en nieuwe denkbeelden over Henderikx,, 'Waterstaat Walcheren' - P.A. dee waterstaatkundige geschiedenis van Holland', in: Henderikx,, 'De waterstaat van Walcheren tot het be- Hollandd 15 (1983) nr. 3-4,121-129. ginn van de vijftiende eeuw', in: P.A. Henderikx, Land, Hesselink,, Tramvervoer Walcheren'- H.G. Hesse- waterr en bewoning. Waterstaats- en nederzettingsge- link,, 'Herinneringen aan het tramvervoer op Walche-

—— 272 — ren',, in: Walacria, een kroniek van Walcheren 4 (1992) Jessen,, 'Niederldndische Einflüsse' - O. jessen,'Nie- 65-81. . derlandischee Einfliisse in der deutschen Kulturland- Hoegen,, 'Hoogelande' - R. Hoegen, 'De geschie- schaft',, in: Comptes Rendus du Congres International de deniss van Hoogelande op Walcheren, beschreven aan Geographie,, Amsterdam 1938, dl. 2 (1938) 127-142. dee hand van het archief van de ambachtsheerlijkheid', Dee Jong, 'Kerkgeschiedenis' - O.J. de Jong, 'Kerk- in:: Nehalennia 36 (1980) 3-16. geschiedenis',, in: W.J. Formsma e.a. (red.), Historie Hollestelle,, 'De gouden rand' - L. Hollestelle, 'Het vann Groningen. Stad en land, Groningen 1976,361-388. eilandd met de gouden rand. De zorg voor de zeewe- Dee Jonge, 'Betekenis buitenplaatsen' - N.M. de ringg van Walcheren ten tijde van de Republiek, Jonge,, 'Betekenis van de buitenplaatsen voor het 1574-1795',, in: P.A. Henderikx e.a. (red.), Duizend jaar landschap',, in: Plan 7 (1976) nr. 9,57-63. Walcheren.. Over gelanden, heren en geschot, over bin- Dee Jonge, Landschap-N.M. de Jonge, Landschap, nen-enn buitenbeheer, Middelburg 1996 (Werken KZCW Juisterr der cultuur. Rede 23 februari 7978, z.p. z.j. 8)) 103-128. Dee Jonge van Ellemeet, Geestelijke goederen-B.M. Hollestelle,, Steenbakkerij - J. Hollestelle, De steen- dee Jonge van Ellemeet, Geschiedkundig onderzoek naar bakkerijj in de Nederlanden tot omstreeks 1560, Assen denn rechtstoestand der Zeeuwsche geestelijke goederen 1961. . vanvan 1572 tot in het begin der 17e eeuw, Zierik2ee 1906. Hollestelle,, Tholen - A. Hollestelle, Geschied- en waterstaatkundigee beschrijving van de waterschappen Kadastralee atlas Borssele - Kadastrale atlas van Zee- enen polders in het eiland Tholen, Tholen 1919 {2e druk). landd 1832. BorsseJe, serie Zuid- Beveland, dl. 2, Middel- Vann Holthe tot Echten, 'Zeeland en Lodewijk Na- burgg 1999. poleon'' - G .S. van Holthe tot Echten, 'Zeeland en Lo- KadastraleKadastrale atlas Sint Philipsland - Kadastrale atlas dewijkk Napoteon', in: Archief zcw 1980,114-132. vanvan Zeeland 1832. Sint-Philips/and waarin opgenomen 'tt Hooft, Dorpen-PJ. 't Hooft, Dorpen in Zeeland, hett historisch kadaster 1645-7832, Middelburg 1992. Amsterdamm 1946 (2e druk). Dee Kanter en Utrecht Dresselhuis, Zeeland -J. de Vann der Horst, 'Kerken' -J.J. van der Horst,'De Kanterr en J. ab Utrecht Dresselhuis, De provincie Zee- kerkenn en parochiën op Walcheren', in: BÖH 6 (1878) iand,, Middelburg 1824. 436-460,77 (1879) 391-427,8 (1880) 134-151 en Kesteloo,, Domburg - H.M. Kesteloo, Domburg in 179-194. . woordd en beeld, Middelburg igi3. Huizinga,, 'Coenders' kaart'-J. Huizinga,'Naar aan- Ketelaar,, Zakelijke rechten - F.C.J. Ketelaar, Oude leidingg van Coenders' kaart van Groningen en Om- zakelijkee rechten, Zwolle 1978. melanden',, in: Groningsche volksa/manak voor het jaar Keuning,, 'L'habitat' - H.J. Keuning, 'L'habitat rural 19121911,186-212. . auss Pays-Bas', in: Tijdschrift JCNAC tweede reeks 55 Huizinga,, 'Geschonden wereld' -J. Huizinga, 'Ge- (1938)) 629-655. schondenn wereld. Een beschouwing over de kansen Keuning,, 'Kaart nederzettings vormen' - H.J. Keu- opp herstel van onze beschaving', in: J. Huizinga, Verza- ning,, 'Kaart van de landelijke nederzettingsvormen', meldemelde werken, dl. 7, Haarlem 1950,477-606. in:: G.J.A. Mulder (red.), Handboek voor de geografie Hulsbergen,, 'Reformatie'-S.J.M. Hulsbergen,'De vann Nederland, dl. 2, Zwolle 1951, 284. opgelegdeopgelegde Reformatie van Zuid-Beveland in de 16Keuninge ,, Nederlandsche volk- H.J. Keuning, Het eeuw',, in: ZT 31 (1981) 44-52. NederiandscheNederiandsche volk in zijn woongebied. Hoofdlijnen van eeneen economische en sociale geografie van Nederland, 's- Jager,, Entwj'ck/ungsprobleme - H. Jager, Entwick- Gravenhagei947, , lungsproblemee europoischer Kulturlandschaften. Eine Dee Kinder, Garden of Zeeland -J.J. de Kinder, The Einführung,, Darmstadt 1987. gardenn of Zeeland, Middelburg 1914. jager,, 'Kulturlandschaftsentwicklung' - H. Jager, Kleinn,, 'Östliche Niederlande' - H. Kleinn, 'Öst- '' Wege der agraren Kulturlandschaftsentwicklung in lichee Niederlande. Landschaftspragende Einflüsse des denn Randlandern der Nordsee', in: Tagungsbericht and Menschenn in Vergangenheit und Gegenwart', in: wiss sen scha ft fiche Abandlungen, Deutscher Geographen- H.. Heineberg en A. Mayr (red.), Exkursionen in West- tagg Würzburg 29. Juli bis 5. August 1957,1958 (Verhand- falenn und angrenzenden Regionen. Festschrift zum 44. lungenn des Deutschen Geographentages 31) Deutschenn Geographentag in Munster, dl. 2, Paderborn 386-398. . 19833 (Münstersche Geographische Arbeiten 16} Jager,, 'Wüstungsforschung' - H. Jager, 'Wüstungs- 411-428. . forschungg und Geographie', in: Geographische Zeit- Dee Klerk, 'De benaming' - A.P. de Klerk, 'De bena- schriftt 56 (1968) 165-180. mingg van de dorpskom op de Zeeuwse eilanden en Janse,, Kerken - H. Janse, Kerken en torens in Zeeland, Goeree-Overflakkee',, in: Naamkundeig (1987} Zaltbommehgög. . 155-176. . Jansma,, 'Wüstungen' -T,S. Jansma, 'De "Wüstun- Dee Klerk, 'Changing landscapes' -A.P. de Klerk, gen"" der late middeleeuwen', in: Landbouwgeschiede- 'Changingg landscapes, changing conceptions. A con- nis,nis, 's-Gravenhage i960,121-138. tributionn to the historio-geography of the Dutch pro-

-273-- vincee of Zealand', in: A. Verhoeve en J.A.J. Vervloet Dee Klerk, 'Land van overkanten' - A.P, de Klerk, (red.),, The transformation of the European rurai land- 'Zeeland,, een land van overkanten', in: B.C. de Pater scape.scape. Methodological issues and agrarian change e.a,, (red.), Nederland in delen. Een regionale geografie, 1770-1974.. Papers from the 1990 meeting of the Stan- dl.. 1, Houten 1989,275-285. dingg European Conference for the study of the rural Dee Klerk, 'Nederzettingen' - A.P. de Klerk, 'Neder- landscape,landscape, Brussel 1992, 55-64. zettingen',, in: Encyclopedie van Zeeland, dl. 2, Middel- Dee Klerk, Colijnsplaat-A.P. de Klerk, Het voor- burgg 1982,373-377. straatdorpp Colijnsplaat, Goes 1998 (Het Zeeuwse mo- Dee Klerk, 'Om nuttig te zijn' - A.P. de Klerk, '"Om numentt 2). nuttigg te zijn". De suatie van het eiland Walcheren als Dee Klerk, 'Een dorp teveel'-A.P. de Klerk, 'Een onderwerpp van een wetenschappelijke prijsvraag an- dorpp teveel. Over vroegere bestuurlijke schaalvergro- noo 1801', in: ZT37 (1987) 123-133, herdrukt in deze tingg op Walcheren', in: Walacria, een kroniek van Wal- bundel. . cherencheren 6 (1994) 107-116. Dee Klerk, 'Popkensburg' - A.P. de Klerk, 'De heer- Dee Klerk, 'Dorpen als kunstwerken' - A.P. de lijkheidd Popkensburg (Sint Laurens) op Walcheren', Klerk,, 'Dorpen als kunstwerken. Bij de aanbieding van in:: A.P. de Klerk (eindred.), Werken met Zeeuwse kaar- hett eerste exemplaar van Dorpen in Zeeland aan Sacco ten.. Handleiding bij het gebruik van oude topografische vann der Made op zaterdag 27 april 1991 te Middel- kaarten,, Utrecht 2002, 50-51. burg',, in: Nehalennia 86 (1991) 31-36. Dee Klerk,'Stad en sluis en land'-A.P. de Klerk, Dee Klerk, 'Dorpen in soorten'-A.P. de Klerk,'Dor- 'Stadd en sluis en land. Een conflict om de Walcherse penn in soorten. De Zeeuwse dorpen, onderscheiden uitwateringssluiss te Veere in het begin van de acht- naarr hun plattegrondsvorm', in: K. Bos e.a. (red.), Dor- tiendee eeuw', in: Archief KZGW 1988,45-78, herdrukt penn in Zeeland, Middelburg 1991, 69—80. inn deze bundel. Dee Klerk, 'Over gehuchten' - A.P. de Klerk, 'Over Dee Klerk, 'Toekomst' - A.P. de Klerk, 'Om de toe- "gehuchten,, voormaals dorpen". Enkele hoofdlijnen komstt van het verleden. De rol van de historische ge- inn de ontwikkeling van kerkdorpen tot kernen zonder ografiee in het toegepaste cultuurlandschapsonder-

kerk',, in: K. Bos e.a. (red.)t Dorpen in Zeeland, Middel- zoek',, in: H.van derWusten (red.), Postmoderne aard- burgg 1991,49-57. rijkskunde.. De sociografische traditie voortgezet, Mui- Dee Klerk, 'Cemoer' - A.P. de Klerk, 'Cemoer in de derbergg ig87,195-211, herdrukt in deze bundel. poel.. Overturfwinning rondom Hoogelande', in: Dee Klerk,'Tuin in het water'- A.P. de Klerk, 'Een HoogelandeHoogelande van kapel tot ruïne ... van ruïne totuit kapel,nn in he t water. Over resultaat en toepassing van Hoogelandee 1990,33-39. historisch-geografischh onderzoek op Walcheren', in: Dee Klerk, 'Historische geografie en ruilverkaveling' M.. Bierma e.a. (red.), Archeologie en landschap. Bijdra- -- A.P. de Klerk, 'Historische geografie en ruilverkave- gengen aan het gelijknamige symposium gehouden op 19 en ling.. Enkele overwegingen ter bescherming van het 200 oktober 1987, ter gelegenheid van het afscheid van Eemnesserr kultuurlandschap', in: KNAC CT nieuwe H.T.. Waterbolk, Groningen 1988,165-184, herdrukt in reekss 11 (1977) 434-447- dezee bundel. Dee Klerk, De ideale stad - L. A. de Klerk, Op zoek Dee Klerk, 'Van tweeën één' - A.P. de Klerk, 'Van naarr de 'ideale stad, Deventer 1980. tweeënn één. Over vroegere bestuurlijke schaalver- Dee Klerk, 'Kijk op een heerlijk landschap' - A.P. de grotingg op Schouwen-Duiveland, in het bijzonder in Klerk,, 'Kijk op een heerlijk landschap. Het waterschap dee 19de eeuw', in: Kroniek van het land van de zeemeer- Walcherenn en de i8e-eeuwse wegbeplanting', in: minmin (Schouwen -Duiveiand) 23 (1998) 57-72. H.. Baas e.a. (red.), 'Landschap in archieven'. Thema- Dee Klerk, Typologie - A. P. de Klerk, Een typologie nummerr HGT 20 (2002) 97-100. vanvan de nederzettingen op de Zeeuwse en Zuidhollandse Dee Klerk, 'Het kleine geëerd' - A.P. de Klerk, 'Het eilandeneilanden (doctoraalscriptie nederzettingsgeografie, Meinee geëerd. Over Hoogelande en andere (zeer) Vrijee Universiteit Amsterdam), Amstelveen 1972. kleinee kernen in Zeeland', in: ZT39 (1989) 139-142. Dee Klerk,'Een vreemde kijk'-A.P. de Klerk,'Een Dee Klerk, 'Kogel' - A.P. de Klerk, 'De kogel door de "vreemde"" kijk op het Nederlandse landschap. Over kern.. De rol van het kerkgebouw en de besluitvor- dee internationale betekenis van het Nederlandse cul- mingg daarover bij de ontwikkeling tot gereduceerde tuurlandschap',, in: Tijdschrift van de Belgische Vereni- nederzettingenn in Zeeland gedurende het einde van gingg voor Aardrijkskundige Studies 60 {1991) nr. 1,105- dee 16e en het begin van de 17e eeuw', in: A.P. de Klerk 122. 122. e.a.. (red.), Historische geografie in meervoud. Histo- Dee Klerk, 'Walcheren' - A.P. de Klerk, 'Walcheren: risch-geografischee opstellen aangeboden aan prof. dr. eenn beeld van een landschap. Historisch-geografische M.W.M.W. Heslinga ter gelegenheid van zijn afscheid als bijdragenn tot het onderzoek van landschap en land- hoogleraarhoogleraar in de sociale geografie, in het bijzonderschapsbeeld' de his- ,, in: A.O. Kouwenhoven e.a. (red,)t Ge- torischetorische geografie en de geschiedenis der geografischplaatse tt in de tijd. Liber amicorum aangeboden aan Prof. wetenschappenn aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, Dr.. M.W. Heslinga bij zijn afscheid als hoogleraar in de Utrechtt 1984, 42-66, herdrukt in deze bundel. socialee geografie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam

-274-- opp vrijdag n oktober 7984, Amsterdam 1984 (Bijdragen biedd 'Beneden Donge', Bennekom 1964 (Stiboka rap- tott de sociale geografie en planologie 9) 471-495, portt 616). herdruktt in deze bundel. Dee Kraker, 'Hulsterambacht' - A.M.J. de Kraker, Dee Klerk, 'Water als conflictstof' - A.P. de Klerk, 'Waterschapsorganisatiee en binnen waterbeheersing 'Waterr als conflictstof. Een historisch-geografisch on- tijdenss de zestiende eeuw in Noordoost-Vlaanderen. derzoekk naar i8de-eeuwse perikelen rond één van de Hett voorbeeld Hulsterambacht', in: Jaarboek Walchersee uitwateringssluizen', in: A.C. Meijer e,a. '990-19911 Oudheidkundige Kring 'De Vier Ambachten' (red.),, Gids voor historisch onderzoek in Zeeland, Am- Hulstt 21-50. sterdamm 1991,27-32. Dee Kraker, Landschap uit balans- A.M.J. de Kra- Dee Klerk, 'Water naar de zee dragen I' - A.P. de ker,, Landschap uit balans. De invloed van de natuur, de Klerk,, 'Water naar de zee dragen I. Last en bestrijding economiee en de politiek op de ontwikkeling van het land- vann het binnenwater in de periode 1574-1795', in: schapschap van de Vier Ambachten en het Land van Saef- P.A.Henderikxe.a.. (red.), Duizend jaar Walcheren. tinghee tussen 1488 en 1609, Utrecht 1997. Overr gelanden, heren en geschot, over binnen- en buiten- Dee Kraker en Bauwens, Hulsterambacht-A.M.J. beheer,, Middelburg 1996 (Werken KZGW 8) 81-86, dee Kraker en W.E.M. Bauwens, Polders en water- herdruktt in deze bundel. schappenn in het Hulsterambacht. De geschiedenis van Dee Klerk, 'Zeekleilandschap' - A.P. de Klerk, 'Zuid- zeedijken,zeedijken, vooroever, binnenwater, wegen en van de be- westelijkk zeekleilandschap', in: S. Barends e.a. (red.), stuurlijkee organisatie van de waterschappen in het voor- HetHet Nederlandse landschap. Eert historisch-geografische maligemalige Hufsterambacbt tussen 1600 en J999, Klooster- benadering,, Utrecht 2002 (8e herziene druk) 29-39. zandee 2000. Dee Klerk,'De zorg'-A.P. de Klerk,'De zorg voor Kramer,, 'Landesausbau' - R. Kramer, 'Landesaus- hett cultuurlandschap. Een historisch-geografische be- bauu und mittelalterlicher Deichbau in der hohen schouwing',, in: Wetenschap in dienst van het natuurbe- Marschh von Butjadingen', in: Siedlungsforschung. houd,, z.p. 1978,27-38 (uitgave van het Bureau van de Arehaologie-Geschiehte-Geogropbiee 2 (1984) 147-164. Natuurwetenschappelijkee Commissie van de Natuur- Krings,, 'Lower Rhineland' - W. Krings, 'Late-me- beschermingsraad). . dievall Dutch settlements in the lower Rhineland', in: Dee Klerk en Stol, 'Veelvormig land' -A.P. de Klerk B.K.. Roberts en R.E. Glasscock (red.), Villages, fields enn T. Stol, 'Een veelvormig land', in: Eert zaak van ni- andand frontiers. Studies in European rural settlement in the veau.veau. 1000 jaar Nederlandse waterhuishouding, beho-medievall and early modern periods, Oxford 1983 (BAR rendd bij de gelijknamige film van Louis van Gasteren, Internationall Series 185) 185-202. Amsterdamm 1991,92-107. Krings,Krings, 'Rahmenbedingungen' - W. Krings, 'Rah- Klokk en Vervloet, 'Pleidooi' - R.H.J. Klok en menbedingungenn und Zukunftperspektiven für die J.A.J.. Vervloet, 'Pleidooi voor de bescherming van Historischee Geographie in der Bundesrepublik cultuurhistorischee of historisch-landschappelijke Deutschland',, in: A.O. Kouwenhoven e.a. (red.), Ge- structuren',, in: Bulletin «NOB 82 (1983) 2-21. plaatstt in de tjjd. Liber amicorum aangeboden aan Prof. Koeman,, Geschiedenis kartografie- C. Koeman, Ge- Dr.. M.W. Heslinga bij zijn afscheid als hoogleraar in de schiedeniss vart de kartografie van Nederland, Alphen socialesociale geografie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam aann den Rijn 1985 (2e druk). opop vrijdag u oktober 1984, Amsterdam 1984 (Bijdragen Koemann en Visser, Stadsplattegronden - C. Koeman tott de sociale geografie en planologie 9) 211-225. enn J.C. Visser, De stadsplattegronden van Jacob van Kruisheer,, Landkeuren-J.G. Kruisheer, Het ont- Deventer,Deventer, map 7, Nederland, Zeeland, Alphen aastaan dennn van de dertiende-eeuwse Zeeuwse landkeuren. Rijnn 1995. MetMet een teksteditie vann de keur van Floris de Voogd Kok,, 'Kerkpatrocinia'- H.J. Kok, 'inventaris van de (1256)) en van de keur van graaf Floris v (1290), Hilver- kerkpatrociniaa in het Zeeuwse deel van het middel- summ 1998. eeuwsee bisdom Utrecht', in: Archief ze w 1972-1973, Kuipers,, 'Dammen en dijken' - S.F. Kuipers, 'Dam- 151-233-- menn en dijken uit de 11e en 12e eeuw in de polder Kolenn en Lemaire, Landschap in meervoud - Schouwen',, in: Kroniek van het land van de zeemeermin J,, Kolen en T. Lemaire (red.), Landschap in meervoud. (Schouwen-- Duivelend) 7 (1982) 5-31. PerspectievenPerspectieven op het Nederlandse /andschap inKuipers de ,, 'Molenwater' - S.F, Kuipers, 'Van Molen- 20ste/2istee eeuw, Utrecht 1999, waterr via Schuithaven naar Houwer. Een stukje stads- Kool-Blokland,, De rand - J.L. Kool-Blokland, De planologiee van Zierikzee in vroegere eeuwen', in: Kro- Randd van 't Land. Waterschapsgeschiedenis van Schou- niekk van het land van de zeemeermin (Schouwen-Du ive- wenn en Duiveland, Middelburg 2003 (Werken KZGW land)land) 11 {1986)35-58. Kunstreisboekk - Kunstreisboek Zeeland, samenge- Kraak,, 'Overlopers' - AJ. Kraak, 'De overlopers als steldd door Peter Don, Weesp 1985. historisch-geografischee bron', in: HGT 2 (1984) 47-52. Krabbenborg,, Bodemgesteldheid - AJ. Krabben- Lambert,, Dutch landscape-A.M. Lambert, The borg,, De bodemgesteldheid van het ruilverkavelingsge- makingg of the Dutch landscape. An historical geography

-2755 - off the Netherlands, Londen etc. 1985 (2e druk), Lörzing,, De angst - H. Lörzing, De angst voor het Lambooij,, Getekend land- H. Lambooij, Getekend nieuwee landschap. Beschouwingen over landschapsont- land.land. Nieuwe beelden van Hollands Noorderkwartier,wer pp en /andschapsbeheer, 's-Gravenhage 1982 (serie Alkmaarr 1987. Architectuurr en Stedebouw 4). Lammerts,, 'Oorlogsellende' -M.D. Lammerts, Lörzing,, 'Onbegrepen landschappen' - H. Lörzing, 'Oorlogsellendee over het eiland Tholen in de jaren 'Dee onbegrepen landschappen van de twintigste 1572—1576',, in: Historic. Maandblad voor geschiedenis n eeuw',, in: Wonen-T^/BK. Tijdschrift voor huisvesting en (1946)) 62-66. omgevingg (1978) nr. 10,12-18. 'Hett landschap van Nederland' - 'Het landschap Loschacoff-dee Kanteren Uil, 'Inleiding'-S.C.J.B. vann Nederland. Bij de 50e druk van de Bosatlas'. The- Loschacoff-dee Kanter en H. Uil, 'Inleiding', in: Brou- manummerr HCT6 (1988)1-40. wershavenn 700 jaar, Brouwershaven 1985,9-10. 'Landschappenn van wereldformaat' - 'Landschap- Louwee Kooijmans, Sporen - L.P. Louwe Kooijmans, penn van wereldformaat'. Themanummer HCT 16 Sporenn in het land. De Nederlandse delta in de prehisto- (1998)) 101-188. rie,rie, Amsterdam 1985. Langedijk,, Depaalworm-C.A, Langedijk, Depaal- Dee Lussanet, 'Dorpen' - H. de Lussanet de la Sa- wormworm in ons land. Een voorbereidend onderzoek (doctoblonière- ,, 'Zeeuwsche dorpen', in: Leven en werken, raalscriptiee historische geografie. Universiteit van nieuwee serie 5 (1941) 311-320. Amsterdam,, 1966). Lebeau,, Les grands types - R. Lebeau, Les grands ty- Dee Man, 'Vluchtbergen' - J .C. de Man, 'Vluchtber- pespes de structures agraires dans Ie monde, Parijs 1969.ge nn in Walcheren, waarvan in 1887 nog overblijfselen Leenders,, 'Diffusie'-K.A.W.H. Leenders, 'De dif- warenn te vinden', in: Archief zcw 6 (1888) 3,427-591. fusiee van een techniek. De vergraving van het veen in Mayhew,, Germany - A. Mayhew, Rural settlement dee Nederlanden, 1150-1950', in: Tijdschrift van de Bel- andand farming in Germany, Londen 1973. gischee Vereniging voor Aardrijkskundige Studies 56 Meertens,, Familienamen - P.J. Meertens, Zeeuwse (1987)) nr. 2,197-216. familienamen,familienamen, Naarden 1947. Leenders,, Verdwenen venen - K.A.H.W. Leenders, Meertens,, 'Zeeuwse familienamen' - P.J. Meer- Verdwenenn venen. Een onderzoek naar de ligging en ex- tens,, 'Zeeuwse familienamen, van plaats- en veldna- ploitatieploitatie van thans verdwenen venen in bet gebied tussenmenn afgeleid', in: Feestbundel H J. van de Wijer, dl. 1, Antwerpen,Antwerpen, Turnhout, Geert rui den berg en WillemstadLeuvenn 1944,183-197. (1250-1750),, Wageningen 1989. Meeus,'Europesee landschap' — J.Meeus,'Waar- VanVan Leeuwen en Doing Kraft, Landschap - C.G. vanhee nn met het Europese landschap?', in: Plan. Onaf- Leeuwenn en H. Doing Kraft, Landschap en beplanting hankelijkhankelijk tijdschrift voor ontwerp en vormgeving 19 inn Nederland, Wageningen 1959. (1988}} nr. 3-4,24-31. Lehmann,, Kartenwerk - E. Lehmann, Historiscfi-ge- Dee Meij, Rittbem - B.J. de Meij, De burgerlijke en ographischess Kartenwerk: Britische Insein, Frankreicb, kerkelijkee geschiedenis van Rittbem, Welzinge en Nieuw- Belgien,Belgien, Niederlande, Luxemburg, Leipzig i960. erve,, Middelburg 1958 {2e druk). Lemmers,, 'Scheepsbouw' - A. Lemmers, 'De Meijer,, 'Natuur- en landschapsbehoud' - scheepsbouww bij de Admiraliteit van Zeeland', in: W.. Meijer, 'Natuur- en landschapsbehoud als maat- Nehalenniaa 65 (1987} 7-17. schappelijkk vraagstuk', in: Trefpunt. Tijdschrift van het Vann Lennep, Geschiedenissen Noord-Nederland - Ministeriee van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk J.. van Lennep, De voornaamste geschiedenissen van Werkigj4,-$o-}--$o7. Werkigj4,-$o-}--$o7. Noord-Nederland,Noord-Nederland, afd. 4, Amsterdam 1865Mes {5e uudruk) - Mesu. . Het leven van een pionier. Herinnerin- Lienau,, Geograpbie - C. Lienau, Geographie der genn uit en over zijn leven bewerkt door M.A. Geuze, landlicbenlandlicben Siediungen, Braunschweig 1986. Middelburgg 1979. Ligtendag,, Van IJzer tot Jade-W.A. Ligtendag, Van Meyer,, Ordnung - K. Meyer, Ordnung im landiichen IjzerIjzer tot jade. Een reconstructie van de zuidelijke Noord-Raum.Raum. Crundiagen und Probieme der Raumpianung und zeekustzeekust in de jaren 1600 en 1750, 's-Gravenhage 199Landentwick/ung0 ,, Stuttgart 1964. (Rijkswaterstaat). . Dee Meyere, Zakelijke rechten-J.C. de Meyere, Ou- Vann der Linden, 'Besiedlung Moorgebiete' - H. van dee nog bestaande zakelijke rechten, Amsterdam 1928. derr Linden, 'Die Besiedlung der Moorgebiete in der Meynier,, Les paysages agraires - A. Meynier, Les hollandisch-UtrechterTiefebenee und die Nachah- paysagess agraires, Parijs 1958. mungg im nordwestdeutschen Raum', in: Siedlungsfor- Midavaine,, Veere-J.H. Midavaine, Veere. Herinne- schung.. Archaologie-Geschichte-Geographie2 (1984) ringenn aan een rijk verleden. Veere 1980. 77-99-- Mijnhardt,, 'Het Nederlandse genootschap' - Lijstt buitenpiaatsen - Voorlopige lijst van buiten- W.W.. Mijnhardt, 'Het Nederlandse genootschap in piaatsenpiaatsen op Walcheren, verzameld van kaarten end uitee deachttiend e en vroege negentiende eeuw', in: De literatuur,literatuur, z.p. 1969 (Rijksdienst voor de Monumennegentiend- ee eeuw. Documentatieblad 7 (1983) 76-101. tenzorg). . .jnhardt,, 'Wetenschapsbevordering'-W,W.

-276-- Mijnhardt,, 'Wetenschapsbevordering onder het An- Natuurr en Landschap 27 {1973) 98-126. cienn Régime. Het Zeeuwsch Genootschap der We- Neuvel,, Uniformering - K, Neuvel, De uniformering tenschappentenschappen 1765-1794', in: Archief KZCW 1985,1-94voorbij'.. .Ee n nieuwe romantiek van stad en land, Zoeter- Molenaar,Molenaar, 'Wisselwerking' - N. Molenaar, 'Dmeee wisrr- 2002. selwerkingg landinrichting-landschap', in: H. Dijkstra Niemeier,, 'Reliktgebiete'' - G. Niemeier, 'Agrar- (red.),, Omgaan met het landschap. Verslag van een stu- landschaftlichee Reliktgebiete und die Morphogenese diedagdiedag op 4 februari 1983, Wageningen 1983 (Rijksinstivonn- Kulturlandschaften im Atlantischen Europa', in: tuutt voor onderzoek in de bos- en landschapsbouw Geografiskaa Annaler 43 (1961) nr. 1-2,229-235. 'Dee Dorschkamp', rapport nr. 331) 11—22. Nitz,, 'Langstreifenfluren' - H.J. Nitz, 'Langstrei- Monumentt en landelijk gebied - Monument en lan- fenflurenn zwischen Ems und Saaie. Wege und Ergeb- delijkdelijk gebied. Discussienota van de Raad der Europeseniss ee ihrer Erforschung in den letzten drei Jahrzehn- Gemeenten,, Maastricht 1978. ten',, in: Westfdlische Ceographiscbe Studiën 25 (1971) Monumentt en samenleving - Monument en samen- 113-130. . leving.. Een toekomst voor ons verleden. Discussienota Nitz,, 'Siedlungsgeographie'- H.J. Nitz, 'Siedlungs- vanvan de Raad der Europese Gemeenten, Maastricht 1974geographi. ee als historisch -gesel Ischaftswissenschaft- Mortensen,, 'Mittelalterliche Kulturlandschaft' - lichee Prozessforschung', in: Geographische Rundschau H,, Mortensen, 'Die mittelalterliche deutsche Kultur- 366 {1984) 162-169. landschaftt und ihre Verhaltnis zur Gegenwart', in: Vann Noppen, Walcheren-J.A. van Noppen, Be- Tagg ungs be richt und wissenschaft/iche Abhand/ungen, schrijvingg van het eiland Walcheren, Middelburg 1895. Deutscherr Geographentag Würzburg, 29.. Juli bis 5. Notaa Belvedere - Nota BeJvedere. Beleidsnota over de Augustt 7957,1958 (Verhandlungen des Deutschen relatiee cultuurhistorie en ruimtelijke inrichting, 's-Gra- Geographentagess 31) 361-375. venhagee 1999. Müller-Wille,, LangstreifenfJur-W. Müller-Wille, 'Langstreifenflurr und Drubbel. Ein Beitrag zur Sied- Odink,, Op reis-H.W.Odink, Op reis. Verhalen en lungsgeographiee Westgermaniens', in: Deutsches Ar- schetsenn ten gebruike bij het aardrijkskundig onderwijs chivchiv für Landes- und vb/ksforschung 8 {1944) 9-44. overover Zeeland, Goes 1908. Müller-Wille,, 'Nordwestdeutschland' - W. Müller- 'Ontstaann Borssele' - 'Het ontstaan van het dorp Wille,, 'Nordwestdeutschland. Seine Stellung und Borsselee 11', in: De Westender. Informatieblad van de ge- Strukturr im Nordsee-Sektor', in: Westfdlische Ge- meentemeente Borsele 13 (1982) nr. 2,1. ographischee Studiën 25 (1971) 29-62. Oost-- en West-Souburg - De gemeente Oost- en Müller-Wille,, 'Siedlungsentwicklung' - M. Müller- West-Souburg.. Eene statistische bijdrage tot de plaatsbe- Wille,, 'Mittelalterliche und frühneuzeitliche Sied- schrijvingg van Zeeland, uit echte bronnen zamengesteld, lungsentwicklungg in Moor- und Marschengebieten', Middelburgg i860. in:: Siedlungsforschung. A rch do log ie-Gesch ie h te-Ge- OudeOude waarden - Oude waarden in een veranderend ographicc 2 (1984) 7-41. landschap.landschap. De veiligstelling van het historisch- Müller-Willee en Bertelsmeier, 'Agrare Siedlungsge- geografischee erfgoed, Monnickendam 1985 (Dr. A.A. ographie'' - W. Müller-Wille en E. Bertelsmeier, Beekmanstichting). . 'Agraree Siedlungsgeographie in Westfalen. Fragen, Vann Oudheusden en Termeer, Tussen vrijheid en Methoden,, Ergebnisse und Deutungen', in: P, Weber vredee - J.A. van Oudheusden en H. Termeer, Tussen enn K.F. Schreiber (red.), Münstersche Ceographische vrijheidd en vrede. Het bevrijde zuiden september '44 mei Arbeitenn 15 (1983) 43-53. '45,, Zwolle/'s- Hertogenbosch z.j. (1994). Ovaa,, 'Moernering' -1. Ovaa, 'Moernering, ooit Nagtglas,, Levensberichten - F. Nagtglas, Levensbe- Zeelandss belangrijkste industrie', in: Zeeuws Land- richtenn van Zeeuwen, 2 dln, Middelburgi888-i893. schapp 3 {i987)3-5- Natuurwaardenn en cultuurwaarden - Natuurwaar- Ovaa,, 'Zelnering' -1. Ovaa, 'De zei- of moernering denn en cultuurwaarden in het landelijk gebied. Een inven-inn Zeeland', in: Terravisie 8 (1972) 9-13. tarisatie.tarisatie. Uitgevoerd door de Bo/werkgroep onder auspiOvaa- ,, 'Zoutwinning' -1. Ovaa, 'De zoutwinning in ciënn van de Natuurbeschermingsraad, 's-Gravenhage hett zuidwestelijk zeekleigebied en de invloed daar- 1979-- vann op het landschap', in: Boor en Spade 19 (1975) Nebbens,, 'Verhandeling' - B. Nebbens, 'Verhande- 54-68. . lingg over de redenen der meenigvuldige vallen of grondbrakenn ...', in: Verhandelingen ZCw3 (1773) Vann der Padt, 'Tocht naar Cadiz' - P. van der Padt, 3-60. . 'Dee tocht naar Cadiz 1694-95', in: Nehalennia 65 Neerlandicus,, Mooi-Walcheren - Neerlandicus, (1987)18-26. . Mooi-Walcherenn Zeelands tuin, Dordrecht z.j. (Uit- en Palm,, 'Paalwormepidemie' - L.C. Palm, 'De paal- Thuiss seriei). wormepidemiee van 1730', in: Spiegel Historiael 15 Neijenhuis,, 'Hoogveen' - F. Neijenhuis, 'Hoogveen (1980)) 266-272. inn Nederland. Een verdwijnend landschapstype?', in: Pedroli,, 'Nederlandse landschap' - B. Pedroli, 'Het

-277-- Nederlandsee landschap in Europa, een glijdend vlak', plantingen',, in: Nederlandsch Boscfibouw-Ti/dscnriftiS in:: Academische reflecties. De wetenschap aan het (1946)) 51-59. woordwoord over de Vijfde Nota, Den Haag 2002,75-87 (Pu- Reinhardt,, 'Orts- und Flurformen'-W. Reinhardt, blicatiee van het Ministerie van VROM). 'Diee Orts- und Flurformen Ostfrieslands in ihrer sied- Pekelharing,, 'Hervorming' - K.R. Pekelharing, 'Bij- lungsgeschichtlichenn Entwicklung', in: J. Ohling (red.), dragenn voor de geschiedenis der hervorming in Zee- Ostfries/andd im Schutze des Deiches, 1, Pewsum 1969 landd 1524-1572', in: Archief zcw 2 (1865) 6,225-316, (Beitragee zur Kultur- und Wirtschaftsgeschichte des Perrels,, 'Schotse stapel' -J.W. Perrels, 'Bijdragen ostfriesischenn Kiistenlandes) 201-375. tott de geschiedenis van den Schotschen stapel te Ve- Renes,, Inleiding —J, Renes, Inleiding tot het cultuur- re',, in: Archief zcw 1903,73-141. historischh landschapsonderzoek, Wageningen 1985. Petri,, 'Hollandersiedlungen' - F. Petri, 'Die Hollan- Renes,, Maas en Peel-J. Renes, Landschappen van dersiediungenn am Klevischen Niederrhein und ihr MaasMaas en Peel. Een toegepast historisch- geografisch on- Platzz in der Ceschichte der niederlandisch-nieder- derzoekk van het streekplangebied Noord- en Midden- rheinischenn Kulturbeziehungen', in: Festschrift M. Limburg,, Leeuwarden/Maastricht 1999 (Maaslandse Zender,Zender, Bonn 1972,1117-1129. monografieën,, groot formaat 9). Petri,, 'Marschenkolonisation' - F. Petri, 'Entste- Renes,, Typologieën-J. Renes, Typo/ogieé'n van be- hungg und Verbreitung der niederlandischen Mar- wonings-- en perceelsvormen. Een overzicht van bestaand schenkolonisationn in Europa', in: W. Schlesinger, Die werkk'm Nederland en buurlanden, Wageningen 1982 deutschee Ostsiedlung des Mittefalters. Vortrdge und Fbr- (Reekss landschapsstudies). schungenn 18, Sigmaringen 1974,695-754. Renes,, West-Brabant-J. Renes, West-Brabont. Een Dee Physique Existentie dezes Lands - De Physique cultuurhistorischh landschapsonderzoek, Waalre 1985. Existentiee dezes Lands. Jon B/ankert inspecteur-generaal Rentenaar,, 'Kanttekeningen' - R. Rentenaar, 'Kant- vanvan de waterstaat (1755-1838). Essaybundel/catalogus tekeningenn bij een ezelsrug. Over de woorden ou- verschenenn ter gelegenheid van de gelijknamige ten- daann en dodane', in: Naomkunde 14 (1982) 67-79. toonstellingg in het Rijksmuseum te Amsterdam van Rentenaar,, 'Samenstellingen' - R. Rentenaar, 'Sa- 144 februari t/m 3 mei 1987, Amsterdam, menstellingenn met persoonsnamen in de middel- Piatt,, Dutch-German border - R.S. Piatt, 'A geogra- eeuwsee Zeeuwse toponymie', in: Archief ZCW1991, phicall study of the Dutch-German border', in: Lan- 1-32. . deskundlichedeskundliche Karten und Hefte der geographischeRij Komkk e-n De Rijk, Walcheren - P.J, Rijk en J. de Rijk, missionn für Westfalen, Reine 'Siedlung und Landschaft in Walcheren.. Sociaal-economische verkenning van de land- Westfalen'Westfalen' 3, Munster 1958. bouw,, Den Haag 1983 (LEI mededelingen 284). Pleijterr en Beekman, Bodemgesteldheid Walcheren - Vann Rijsinge, 'Inventarisatie' - C. van Rijsinge, 'De G.. Pleijter en A.G. Beekman, De bodemgesteldheid tot inventarisatiee onzer cultuurlandschappen', in: Natuur 600 cm -mv. en de bodemgesteldheid van het landinrich- enn /andschap i (1946) 71—73. tingsgebiedtingsgebied Walcheren, Wageningen 1985 (StibokRittera rap,,- Mijmeringen —P.H. Ritter, Zeeuwsche mijme- portt 1658). ringen,ringen, Bussum 1919. Polak,, Het kleine land - H. Polak, Het kleine land en Laa Rivière, Westhove - A.C. la Rivière, Westhove en zijnn grote schoonheid, Amsterdam 1940 (4e druk). aangrenzendeaangrenzende buitenplaatsen, z,p. 1979. Polderdijk,, 'Sint-Joosland' - F.P. Polderdijk, 'Het ei- Robertss en Glasscock, Villages, fields and frontiers - landd Sint-Joosland', in: Archief zcw 1931,1-108. B.K.. Roberts en R.E. Glasscock (red.), Villages, fields Polderdijkk en Unger, 'Middelburgsche polder' - andand frontiers. Studies in European rural settlement in the F.P.. Polderdijken W.S. Unger,'De Middelburgsche medievalmedieval and early modern periods, Oxford 1983 (BAR Poldenn 644-1944', in: Archief zcw 1943,1-23. Internationall Series 185). Poldermann en Blom, Veere-T. Polderman en Rogier,, Katholicisme-L.J. Rogier, Geschiedenis van P.. Blom, Veere van vissersbuurt tot vestingstad. Bouw- hett Katho/icisme in Noord-Nederland in de 16de en 17de stenenn voor een stadsgeschiedenis, Goes 1996. eeuw,, 5 dln., Amsterdam/Brussel 1964 {3e druk). Priester,, Geschiedenis landbouw - P.R. Priester, Ge- Roof,, 'Rooms-Katholieke Zeeuwen'-J.M. Roof, schiedeniss van de Zeeuwse /andbouw circa 1600-1910, 'Dee Rooms-Katholieke Zeeuwen in het laatste kwart Wageningenn igg8 (A.A.G. Bijdragen 37). vann de zestiende eeuw. Van zelfredzaamheid tot late Prins,, 'Beschermde dorpsgezichten' - L. Prins, 'Be- wederopluiking',, in: Werken KZGWI (1981) 202-217. schermdee dorpsgezichten in Zeeland', in: K, Bos e.a. Rooze-Stouthamer,, Hervorming - C,M, Rooze- (red.),, Dorpen in Zeeland, Middelburg 1991,124-132. Stouthamer,, Hervorming in Zeeland (ca. 1520-1572), Goess 1996. RapportRapport Snelcommissie - Rapport omtrent het hersteRuimtelijkeRuimtelijkel ordening en monumentenzorg - Ruimtelij- vanvan Walcheren uitgebracht door de Sneicommissie Wal-(cee ordening en monumentenzorg. Rapport van de gelijk- cheren,cheren, Middelburg ig46. namigenamige NIROV-werkgroep, 's-Gravenhage 1986. Reinders,, 'Zeeuwsche beplantingen' - E. Reinders, Dee Ruiter, Borssele-J.de Ruiter, Borssele. Dorpbe- 'Notitiess over afbraak en opbouw der Zeeuwsche be- westenn de vijfzode, Goes z.j. (1994).

-278-- Vann Rummelen, Geologische kaart-F.F.F.E. van ihrerr Entwicklung, Trier 1978 (2e druk) (Forschungen Rummelen,, Toelichtingen bij de geologische kaart van zurdeutschenn Landeskundei75). Nederlandd i -.50.000, blad Wakheren, Haarlem 1972. Schuilïngg en Thijsse, Zoutelande - R. Schuiling en Rutte,, Stedenpolitiek - R. Rutte, Stedenpolitiek en J.P.. Thijsse, Zoutelande, Groningen 1921 (Nederland- stadsplanningg in de Lage Landen (12de- 73de eeuw), schee landschappen, geschetst door E. Heimans en Zutphenn 2002. R.. Schuiling. Handleiding bij de Aardrijkskundige wandplatenn van Nederland 21). Sangers,, Gegevens tuinbouw-W.J.Sangers, Gege- Schultee Nordholt, Een tuin-J.W. Schulte Nord- venss betreffende de ontwikkeling van de Nederlandse holt,, Een tuin in het water. Reizen in Engeland, Baarn tuinbouw,, Zwolle 1953. 1973-- Sangers,, Ontwikkeling tuinbouw - W.J. Sangers, De Schwarz,, Siedlungsgeographie - G. Schwarz, Allge- ontwikkelingg van de Nederlandse tuinbouw (tot het jaar meinemeine Siedlungsgeographie, Berlijn 1966 (2e druk). J930J,, Zwolle 1952. Sens,, Architectuur - B.I. Sens, Architectuur en ste- Sarink,, 'Andries Schraver' - G.W. Sarink, 'Andries debouww in Zeeland 1850-1945, Zwolle/Zeist 1993. Schraverr (1754-1827}. Waterbouwkundige en de eer- Seuffert,, 'Südlimburg' - O. Seuffert, 'Südlimburg. stee Hoofdingenieur bij Rijkswaterstaat in Zeeland', in: Wandlungenn einer Landschaft', in: Geographiscne Kroniekk van het land van de zeemeermin (Schouwen- Rundschauu 19 (1967) 1-13. Duiveland)) 27 (2002) 55-68. Sigmond,, Zeehavens -J.P. Sigmond, Nederlandse Sarink,, Stormen en stromen - G.W. Sarink, Van stor- zeehavenszeehavens tussen 1500 en 1800, Amsterdam 1989. menn en stromen, Andries Schraver f1754- '827). Leven en Sipkes,, 'Botanische indrukken' - C. Sipkes, 'Botani- werkenn van een Zeeuwse waterbouwer (doctoraalscrip- schee indrukken van een gemobiliseerde in Walche- tiee cultuurwetenschappen), Kapelle 2002. ren',, in: De Levende Natuur 22 (1917-1918) 121-126, Dee Savornin Lohman, Kerkgebouwen - W. H. de Sa- 204-2111 en 273-278. vorninn Lohman, De kerkgebouwen van de Gereformeer- Siraaa e.a., Met het oog - H.T, Siraa, A.J. van der dede (Hervormde) kerk in Nederland, Amsterdam 1888. Valkk en W.L. Wissink, Met het oog op de omgeving. Vann Schagen, 'Étude sentimentale'-J.C. van Scha- Eenn geschiedenis van de zorg voor de kwaliteit voor de gen,, 'Étude sentimentale', in: J.C. van Schagen, Ik doe leefomgeving:: het ministerie van volkshuisvesting, ruim- niett meer mee, Baarn 1986,176-183. telijkee ordening en milieu (1965-1995), Den Haagiggs. Vann Schaik, 'Turfwinning' - P. van Schaik, 'De eco- Slager,, Capelle - K. Slager, Hier was eens Capelle, nomischee betekenis van de turfwinning in Nederland. Middelburg/Vlissingenn 2002 (Ooggetuigen van de Eenn historische verkenning', in: Economisch- en soci- 20steeeuwi). . aal-historischaal-historisch jaarboek 32- 33 (1969-1970) 141-20Va5nn en de r Sluijs, Steur en Ovaa, Bodem - P. van der 186-235. . Sluijs,, G.G.L. Steur en I. Ovaa, De bodem van Zeeland. Vann Schendelen, Natuur en ruimtelijke ordening - Toelichtingg bij blad 7 bodemkaort van Nederland schaal M.. van Schendelen, Natuur en ruimtelijke ordening in 1:200.000,, Wageningen 1965. Nederland:Nederland: een symbiotische relatie, Rotterdam 1997Smallegange. ,, Cronyk - M. Smallegange, Nieuwe Scherft,, 'Luctor et Emergo' - P. Scherft, 'Luctor et Cronykk van Zeeland, Middelburgi6g6. Emergo,Emergo, 1586-1634', in: Archief KZCW 1979,158-185. Dee Smit, 'Miniatuurdorpjes' - A. de Smit, 'Twee Schlüter,, 'Siedelungsgeographie' - O. Schlüter, miniatuurdorpjes',, in: ZT16 (1966) 126-128. 'Bemerkungenn zur Siedelungsgeographie', in: Ge- Smith,, Historical geography - C T. Smith, An histo- ogropbischee Zeitschrift 5 {1899) 65-84. ricall geography of western Europe before 7800, New Schoorl,, Zes honderd jaar water - H. Schoorl, Zes- York/Washingtonn 1967. honderdd jaar water en land. Bijdragen tot de historische Snijder,, Midde/burgsche haven -J. Snijder, Het voor- geo-- en hydrogeografie van de Kop van Noord-Holland stell tot verlegging van den mond der Middelburgsche inin de periode 1150-1750, Groningen 1973 (Verhande- havenn bij Veere, Middelburg 1866. lingenn KNAC 2). Speleveld,, 'Antwoord' -T. Speleveld, 'Antwoord Schraver,, 'Antwoord kram- en matwerk' - A. opp de vraag: Welke zijn de natuurlijke oorzaken ...', Schraver,, 'Antwoord op de vraag: Is'er eenig middel, in:: Nieuwe verhandelingen zcw 2 (1818) 3-65. omm het kram- en matwerk aan de zeedijken ... meer Spering,, 'Agrarlandschaft' - F. Spering, 'Agrarland- bestandd te maken?', in: Nieuwe verhandelingen zcw 1 schaftt und Agrarformationen im deutsch-niederlan- (1807)69-131. . dischenn Grenzgebiet des Emslandes und der Provin- Schraver,, 'Antwoord landwater' - A. Schraver, zenn Drenthe/Overijssel', in: Göttinger Geographische 'Antwoordd op de vraag: Daar de uitloozing van het Abhandlungenn 76 (1981). landwater...',, in: Nieuwe verhandelingen zcwi (1807) Steegh,, Monumentenatlas - A. Steegh, Monumen- 135-207-- tenatlass van Nederland. 1100 historische nederzettingen Schröderr en Schwarz, SiedJungsformen - inn kaart, Zutphen 1985. K.H.. Schroder en G. Schwarz, Die landlichen Sied- Steeghh en Mulders, Milieu-effectrapportage - lungsformenn in Mitteleuropa. Grundzüge und Probleme A.W.A.T.. Steegh en P.J.W.M, Mulders, MiJieu-effect-

-2799 — rapportagerapportage en cultuurhistorie. Beschrijving en evaluatigenne va n het Zeeuwsch Genootschap der Weten- vanvan methoden, te gebruiken voor de voorspelling van cul-schappenn uitgeschreven in het tijdvak 1769-1860', in: tuurhistorischee effecten op het landschap, Wageningen ArchiefArchief KZCW 2002,69-254. 19844 (Rijksinstituut voor onderzoek in de bos- en Troll,, 'Heckenlandschaften' - C Troll, 'Heckenland- landschapsbouww 'De Dorschkamp', rapport nr. 366). schaftenn im maritimen Crünlandgürtel und im Gau- Steigenga-Kouwe,, 'Dorpsvormen'-S.E.Steigen- landd Mitteleuropas. Die Problematik der Heckenland- ga-Kouwe,, 'Over Zeeuwse dorpsvormen', in: Tijd- schaft',, in: Erdkunde 5 (1951) 184-202. schriftschrift KNAC 70 (1953) 176-183. Structuurschemaa natuur- en landschapsbehoud, 1981. Uhlig,, 'Old hamlets' - H. Uhlig, 'Old hamlets with Structuurvisiee natuur- en landschapsbehoud, 1977. infieldd and outfield systems in Western en Central Vann Swigchem, '200 jaar monumenten' - CA. van Europe',, in: Geografiska Annaler 43 (1961) nr. 1-2, Swigchem,, '200 jaar monumenten van bouwkunst in 285-313. . Zeeland',, in: ZGW 1769-7969,1969,36-89. Uhligg en Lienau, F/ur und Flurformen - H. Uhlig en Vann Swigchem, 'Kerk Crijpskerke' - CA. van C.. Lienau (red.), F/ur und Flurformen, Ciessen 1967 Swigchem,, 'De Ned. Herv. Kerk te Crijpskerke', in: (Materialenn zurTerminologie der AgraHandschafti). BulletinBulletin Stichting Oude Zeeuwse Kerlcen 11 (1983) 3-14.Uhli gg en Lienau, Siedlungen - H. Uhig en C Lienau Vann Swigchem, Kerkgebouwen -CA. van (red.),, Die Siedlungen des löndfichen Raumes, Giessen Swigchem,, Een Wik in de Nederlandse kerkgebouwen, 19722 (Materialen zurTerminologie der Agrarland- Denn Haag 1970. schaftt 2). Vann Swigchem, 'Planologie' -CA. van Swigchem, Uil,, 'Eigenaren Stavenisse' - H, Uil, 'De eigenaren 'Planologiee en monumentenzorg', in: ZT 18 (1968) vann huizen in Stavenisse in 1609', in: Van Zeeuwse 29-39. . stam.stam. Contactblad van de Nederlandse Genealogische Verenigingg afdeling Zeeland 2e serie 27 (1979) 206-208. Taverne,, Land van belofte - E. Taverne, In 't land van Uil,, Sint Philips/and- H. Uil (m.m.v. J.A. Klompe), belofte:belofte: in de nieue stadt. ideaal en werkelijkheid vanSin dett Philipsiand, eiland in de Zeeuwse delta 1487-1987, stadsuitlegstadsuitleg in de Republiek 1580-J680, Maarsseni978Sintt .Philipslan d 1987. TeBrake,, Medieval frontier- W.H. TeBrake, Medie- Unger,, Geschiedenis Middelburg - W,S. Unger, De ge- vall frontier. Culture and ecology in Rijnland, Texas 1985. schiedeniss van Middelburg in omtrek, z.p. 1966 (2e druk). Thieme,, 'Agricultural change' - C. Thieme, 'Agri- Ungerr en Westendorp Boerma, 'Steden Zeeland' culturall change and its impact in rural areas', in: -W.S.. Unger en J.J, Westendorp Boerma,'De ste- T.. Wild (red.), Urbann and rural change in West Germa- denn van Zeeland; tweede stuk: De steden van Wal- ny,ny, Londen etc. 1983,220-247. cheren',, in: Archief ZGWI955,I-70. Thissen,, Bewoners en nederzettingen - F. Thissen, Denn Uyl, 'Dorpen Flakkee' - R.G. den Uyl, 'De dor- Bewonerss en nederzettingen in Zeeland. Op weg naar penn van Flakkee', in: Jaarverslag 7952 Instituut stad en eeneen nieuwe verscheidenheid, Utrecht/Amsterdam 1995landschaplandschap van Zuid-Holland, 28-35. (Nederlandsee geografische studies 191). Denn Uyl, 'Dorpen Hoeksewaard' - R.G. den Uyl, Thissen,, Kernenpatroon - F. Thissen, Ontwikkelin- 'Dorpenn in de Hoeksewaard', in: Jaarverslag 1965 Insti- genn kernenpatroon Zeeland 1971-1993. Een studie naar tuutt stad en landschap van Zuid-Holland, 31-41. dee ontwikkeling van het Zeeuwse bewoningspatroon en hett gevoerde spreidingsbeleid, Amsterdam 1994 (Am- Vader,, 'Schuteboer' - J. Vader, 'De schuteboer', in: sterdamsee sociaal-geografische studies 50). ZT133 (1963) 5-8. Thorpe,, 'Green village' - H. Thorpe, 'The green vil- Vader,, Wagenmakeri/ - J. Vader, De wagenmaker;) op lagee as a distinctive form of settlement on the North Walcheren,, Arnhem 1961. Europeann Plain', in: Tijdschrift van de Belgische Vereni- Vann Veen, Dredge drain reclaim-J. van Veen, Dred- gingg voor Aardrijkskundige Studies 30 (1961) 5-134. gee drain reclaim. The art of a nation, Den Haag 1949 (2e Tillema,, Monumentenzorg -J.A.C. Tillema, Schet- druk). . sensen uit de geschiedenis van de monumentenzorg in Ne- Vann de Ven, Leefbaar laagland -G.P. van de Ven derland,derland, 's-Gravenhage 1975. (red.),, Leefbaar iaagiand. Geschiedenis van de waterbe- Tirion,, Tegenwoordige staat -1. Tirion, Tegenwoordi- heersingg en landaanwinning in Nederland, Utrecht 1993. gee staat der Vereenigde Nederlanden, behelzende eene Vann deVen,'Turfwinning'-G. vande Ven,'Turf- bescbryvingg van Zeeland, 2 dln., Amsterdam 1751-1753. winningg in Laag Nederland in de Middeleeuwen.. Een Trimpee Burger en Huizinga, 'Klaaskinderkerke' - inleidingg op het thema en enige aspecten uit de geo- J.A.. Trimpe Burger en J. Huizinga, 'Kerk, begraafplaats logischee geschiedenis van het kustgebied', in: rwc 5 enn bevolking van het in de 16e eeuw verlaten dorp (1996)41-47. . Klaaskinderkerkee op Schouwen', Berichten ROB 12-13 3 Verhagen,, 'Invloed ruilverkaveling' - P. Verhagen, (1962-1963)559-570. . 'Dee invloed van de uitvoering van de ruilverkaveling', Trimpee Burger-Mekking, 'Prijsvragen' - C.C. Trim- in:: Cultuurtechnisch tijdschrift 8 (1968-1969) 2-11. pee Burger-Mekking, 'Prijsvragen en conceptprijsvra- Verheyee van Citters, 'Memorie' - J. Verheye van

—— 280 — Citters,, 'Memorie over de vroon-, leen-, hayman- en Wagret,, Les polders - P. Wagret, Les polders, Parijs vrijlandenn in Zeeland', in: Archief zcw 1865,21-134. 1959-- Verhulst,, Landschap - A. Verhulst, Het landschap in Walravenn en Polderdijk, 'Zuid-oostelijk Walche- Vlaanderenn in historisch perspectief, Antwerpen 1964. ren'' - A. Walraven en F.P. Polderdijk, 'De kuststreek Verschuur,, Klankleer- A. Verschuur, Klankleer van vann het Zuid-oostelijk deel van Walcheren in vorige hett Noord- Bevelandsch, Amsterdam 1902. tijden',, in: Archief zcw 7 {1893} 3,251-346. Verslagg commissie waterafvoer Walcheren - Verslag Warren,, 'Schrijven in Zeeland' - H. Warren, vann de werkzaamheden der commissie tot verbetering 'Schrijvenn in Zeeland', in: A. van Dis en T. Hermans, vann den waterafvoer van Walcheren, z.p. z.j. (1916). HetHet land der letteren. Nederland door schrijvers & dich- Vervloet,, 'Historische geografie en planologie' - tersters in kaart gebracht, Amsterdam 1982,332-334. J.A.J.. Vervloet, 'Historische geografie en planologie, Tee Water, Reformatie - J. W. te Water, Kort verhaal eenn veranderende relatie binnen het geografische derder Reformatie van Zeeland in de zestiende eeuw, Mid- vakgebied',, in: Boor en Spade 20 (1981} 145-159. delburgg 1766. Vervloet,, Inleiding-J.A.J. Vervloet, Inleiding tot de Waterbolk,, Archeologie en landschap - H.T. Water- historischee geografie van de Nederlandse cultuurland- bolk,, Archeologie en landschap. Zevende Kroon-voor- schappen,, Wageningen 1986 (3e druk) (Reeks land- dracht,, Amsterdam 1984. schapsstudiess 4). Waterbolk,, Tussen Hunze en Eufraat - H .T. Water- Vervloet,'Landschapsonderzoek'-J.A.J.. Vervloet, bolk,, Tussen Hunze en Eufraat Afscheidsrede 20 oktober 'Historisch-geografischh en cultuurhistorisch land- 1987,, Groningen 1987. schapsonderzoek.. Verleden en toekomst', in: Wedekind,, Procesgang-W.G.Ph.E. Wedekind, E.C.W.M.. Ruijten e.a. (red.), Bodem en iandschap Bijdragee tot de kennis van de ontwikkeling van de proces- kwalitatieff en kwantitatief bekeken, Wageningen 1984, ganggang in civiele zaken voor het Hof van Holland, in de eer- 15-25. . stee helft van de zestiende eeuw, Assen 1971. Verwey,, 'De vesting Veere' - H. Verwey, 'De ves- Weiten,, Droog legg ers - J.B. V. Weiten, Droogleg- tingg Veere in de Franse tijd', in: ZT 35 {1985) 9-17. genn aan de Oosterschelde. Bewint der Dijckagie Visser,, 'Stadsplattegronden' -J.C. Visser, 'De 1594-1610,, Amsterdam 1993. stadspiattegrondenn van Jacob van Deventer', in: Werkgroepp Standaardisering, Op dezelfde leest - F.J.. Bakker e.a. (red.), Stad in kaart. Voordrachtenn ge- Werkgroepp Standaardisering bestemmingsplanvoor- houdenn op het congres 'De historische stadsplattegrond schriften,, Op dezelfde leest, 's-Gravenhage 1984. -- spiegel van wens en werkelijkheid', Groningen 18-19 Westhoff,, 'Milieubouw' -V. Westhoff, 'Natuur- novemberr 1983, Alphen aan den Rijn 1984, 29-38. technischee milieubouw of natuurbouw?', in: De Leven- Dee Visser, 'Kunstmatige gronden' - A. de Visser, dee Natuur 86 (1985) 136-138, 'Kunstmatigee gronden in Nederland', in: Boor en Spa- Wielemaker,, Biggekerke- K. Wielemaker, Biggeker- dede 9 (1958) W-Hl- ke.. Zijn burgerlijke en kerkelijke geschiedenis, Middel- Dee Visser, Landinrichting - R. de Visser, Het land- burgg 1903. schapschap van de landinrichting. Een halve eeuw landschaps-Wiersum,, 'Oudste geschiedenis Walcheren' - bouw,, z.p. 1997. E.. Wiersum, 'Bijdrage tot de oudste geschiedenis van Vlam,, 'Onderzoek Zeeuwsche eilanden' - denn polder Walcheren', in: Archief zcw 1907,1-136. A.W.. Vlam, 'Historisch-morfologisch onderzoek van Vann Wijk, Cetijmolens Middelburg - E. van Wijk, eenigee Zeeuwsche eilanden', in: Ts. NAG, tweede Bewogenn van eb en vloed. Cetijmolens, in het bijzonder reekss 60 (1943) 1-101. diedie van Middelburg, Goes 1995. Vann Vloten, Middelburgs beleg -J. van Vloten, Mid- Wilderom,, Afsluitdammen - M.H. Wilderom, Tus- delburgsdelburgs beleg en overgong (1572-1574), Middelbursegnn 1874 afsluitdamme. n en deltadijken, 3 dln., Middelburg Dee Vooys, 'Landschapsbeeld'- A.C. de Vooys, 1964-1973-- 'Hett misleidende landschapsbeeld', in: CT12 (1959) Winkelman,, Vlissingen - H.P. Winkelman, Ge- 139-141. . schiedkundigee plaatsbeschrijving van Vlissingen, Vlissin- Voskuil,'Tussenn Twisken Matenesse'-J.J. Voskuil, genn 1873. 'Tussenn Twisk en Matenesse. Faseverschillen in de ver- Winterberg,, Bourtangermoor- A. Winterberg, Das steningg van de huizen op het platteland van Holland Bourtangermoor.. Die Enrwicklungen des gegenwartigen inn de 16e eeuw', in: Volkskundig Bulletin 8 (1982) 1-49. Landschaftsbildess und die Ursachen seiner Verschieden- Voskuil,, Vlechtwerk - J .J. Voskuil, Van vlechtwerk tot artigkeitt beiderseits der deutscb-niederlandischen Gren- baksteen.baksteen. Geschiedenis van de wanden van het boerenze,, Remageni957- . huiss in Nederland, Arnhem/Zutphen 1979 (sHBO-mo- Wolff-Bekker,, Walcheren - E. Wolff-Bekker, Wal- nografieënn 2). cheren,cheren, in vier gezangen, Hoorn 1769. Wüstungenn in Deutschland - W. Abel (red.), Dee Waard, 'Rand van Walcheren' - C. de Waard, Wüstungeninn Deutschland, Frankfurt 1967 (Thema- 'Dee rand van het eiland Walcheren in 1546', in: Archief nummerr Zeitschrift für Agrargeschichte und Agrarso- zcwigi2,i29-i58. . ziologie}. .

-2811 - Dee Zeeiw/Peat' - J AV. 4t Zeeuw, 'Peat and the Zuurdeeg,, 'Oude steenwegen'-l.P.B,Zuurdeeg, Dutchh Colden Age. The historical meaning of enefgy- *öudee steenwegen en -paden op NrVJaJcheren*, in: attainabiJfty^in:A.A.C/B§(frflgen2t(t97Ö)3-3i. . Londenn Woter 14 (1970} nr. 4,14-18.

Vann Zornefen, "Wamt je ziet' - K.Van Zomeren, Zuurdeeg,, ^es^ef^'-|.PJ;Zu^rdeegf *Wtest- '' Want jeztet niet alteen wat Je ziet Een terugbelt op kerice.EeflsdillderachtfggehiJditbelior r hett Groene Hart*f [re Croenevëdbiad 20m nr, 4,5-10. ScherpenisseVV lm Nn^atennw JJ (1970) 17-22, Zuildweg** 'Herbevolldng' - C.P: Zuijdweg, 'Öe her- bevolldngg van Nóord-Bevetand na dé bedïjtarigyan 15B&ta>UZMB$)) (1975)84-99*

—— 281 —