WÓJT GMINY ZIELONA GÓRA

GMINA ZIELONA GÓRA

ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

uchwalonego uchwał ą Nr LVI/332/06 Rady Gminy Zielona Góra z dnia 5 pa ździernika 2006 r. i zmienionego uchwał ą Nr XXX/239/09 z dnia 22 czerwca 2009 r.

ZMIANA UCHWALONA UCHWAŁĄ NR LIII.417.2014 RADY GMINY ZIELONA GÓRA z dnia 18 czerwca 2014 r.

1

S P I S T R E Ś C I

I INFORMACJE WPROWADZAJ ĄCE

1. Podstawa prawna opracowania str. 4

2. Charakterystyka prawna studium str. 5

3. Cz ęś ci składowe studium str. 8

II. OCENA STANU ZAGOSPODAROWANIA I UWARUNKOWANIA ROZWOJU

1. Poło Ŝenie gminy str. 9

2. Funkcje gminy str. 10

3. Sie ć osadnicza str. 11

4. Uwarunkowania społeczno-gospodarcze str. 13 4.1. Podstawowe informacje o gminie 4.2. Ludno ść i rynek pracy 4.3. Infrastruktura społeczna 4.4. Zasoby mieszkaniowe 4.5. Działalno ść produkcyjna, przemysł 4.6. Rolnictwo 4.7. Le śnictwo 4.8. Turystyka i wypoczynek

5. Środowisko przyrodnicze. Ekofizjografia str. 22 5.1. Rze źba terenu. Budowa geologiczna 5.2. Warunki wodne 5.3. Główne zbiorniki wód podziemnych (GZWP) 5.4. Surowce mineralne 5.5. Warunki budowlane 5.6. Klimat 5.7. Higiena atmosfery 5.8. Szata ro ślinna i świat zwierz ęcy 5.9. Obszary i obiekty prawnie chronione

6. Uwarunkowania ochrony środowiska kulturowego str. 32 6.1. Stan dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej 6.2. Kalendarium wa Ŝniejszych wydarze ń 6.3. Charakterystyka rozwoju przestrzennego 6.4. Opis wybranych wsi o warto ściach kulturowych i ich zasobów

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 2

6.5. Elementy o warto ściach kulturowych

7. Komunikacja str. 62 7.1. Komunikacja drogowa 7.2. Komunikacja kolejowa 7.3. Komunikacja wodna 7.4. Komunikacja lotnicza

8. Infrastruktura techniczna str. 69 8.1. Zaopatrzenie w wod ę 8.2. Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków 8.3. Usuwanie odpadów 8.4. Gazownictwo 8.5. Ciepłownictwo 8.6. Elektroenergetyka

9. Uwarunkowania rozwoju - synteza str. 78 9.1. Walory gminy. Mo Ŝliwo ści rozwojowe i preferencje 9.2. Ograniczenia rozwoju. Bariery 9.3. Konflikty i zagro Ŝenia 9.4. Uwarunkowania wynikaj ące z potrzeb i aspiracji społecze ństwa

III KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

1. Kierunki rozwoju społeczno - gospodarczego gminy str. 80 1.1. Cele rozwoju społeczno - gospodarczego 1.2. Prognozy społeczno - gospodarcze 1.3. Rozwój funkcji gospodarczych

2. Kierunki rozwoju struktury funkcjonalno - przestrzennej str. 87 2.1. Strefy (obszary) polityki przestrzennej 2.2. Tereny ofertowe 2.3. Lubuski Park Przemysłowo-TECHNOLOGICZNY

3. Kierunki rozwoju komunikacji str. 91 3.1. Komunikacja drogowa 3.2. Urz ądzenia obsługi podró Ŝnych i pojazdów samochodowych 3.3. Komunikacja kolejowa 3.4. Komunikacja wodna 3.5. komunikacja lotnicza 3.6. Ście Ŝki rowerowe

4. Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej str. 95 4.1. Zaopatrzenie w wod ę 4.2. Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków 4.3. Usuwanie odpadów 4.4. Zaopatrzenie w gaz

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 3

4.5. Ciepłownictwo 4.6. Elektroenergetyka

5. Ochrona środowiska przyrodniczego str. 99 5.1. Obszary i elementy środowiska przyrodniczego obj ęte ochron ą prawn ą 5.2. Obszary i elementy środowiska przyrodniczego wymagaj ące ochrony

6. Ochrona środowiska kulturowego str. 102 6.1. Ochrona i kształtowanie środowiska kulturowego 6.2. Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej

7. Kierunki działa ń uwzgl ędniaj ących potrzeby osób niepełnosprawnych str. 104

8. Główne cele polityki przestrzennej i priorytetowe przedsi ęwzi ęcia str. 105

9. Zadania słu Ŝą ce realizacji ponadlokalnych i lokalnych celów publicznych str. 107 9.1. Zadania Samorz ądu Województwa Lubuskiego 9.2. Zadania rz ądowe 9.3. Inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym

10. Wnioski do planu zagospodarowania przestrzennego województwa str. 109

11. Obszary wymagaj ące sporz ądzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego str. 110

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 4

1. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA

1.1. Uchwała Nr XVIII.153.2012 RADY GMINY ZIELONA GÓRA Z DNIA 2 MARCA 2012 R . w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zielona Góra 1.2. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (D Z. U. Z 2012 R . POZ . 647 ZE ZM .) 1.3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r., w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118, poz. 1233).

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 5

2. CHARAKTERYSTYKA PRAWNA STUDIUM

Zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest podstawowym dokumentem okre ślaj ącym polityk ę przestrzenn ą gminy, w tym lokalne zasady zagospodarowania przestrzennego. Studium uwzgl ędnia ustalenia okre ślone w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, strategii rozwoju i planie zagospodarowania przestrzennego województwa lubuskiego oraz strategii rozwoju gminy.

Niniejsze opracowanie stanowi zmian ę studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zielona Góra, uchwalonego uchwał ą Nr LVI/332/06 Rady Gminy Zielona Góra z dnia 5 pa ździernika 2006 r. I ZMIENIONEGO UCHWAŁ Ą NR XXX/239/09 RADY GMINY ZIELONA GÓRA Z DNIA 22 CZERWCA 2009 R . Aktualnie moc obowi ązuj ącą posiadaj ą nast ępuj ące plany miejscowe i zmiany planów: 1. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego osiedla budownictwa jednorodzinnego w Ochli, przy drodze do Kiełpina, działka nr ewid. 443/4 - uchwalony uchwał ą Rady Gminy Nr XVIII/19/96 z dnia 28 czerwca 1996 r. 2. Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wsi - Drzonków obejmuj ąca działki nr ewid. 34/5, 34/7, 34/8, 57/19-57/22 oraz 57/24 i 57/25 poło Ŝone w Raculi, z przeznaczeniem na cele funkcji mieszkaniowej - zmiana uchwalona uchwał ą Rady Gminy Nr XXX/29/97 z dnia 14 listopada 1997 r. 3. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego osiedla zabudowy mieszkaniowej we wsi Ł ęŜ yca - uchwalony uchwał ą Rady Gminy Nr IV/1/99 z dnia 25 lutego 1999 r. 4. Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Zielona Góra obejmuj ąca działki nr ewid. 153/1, 146/1, 145/3, 140/5, 140/6, 122, 124/4, 128/2, 132/2, 247, 121/1, 125/1,124/1,124/3, 221-223, 227 i 288 poło Ŝone w granicach wsi Jeleniów, z przeznaczeniem na cele funkcji produkcyjno – technicznej - zmiana uchwalona uchwał ą Rady Gminy Nr VI/26/99 z dnia 30 marca 1999 r. 5. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego osiedla zabudowy mieszkaniowej, działki nr ewid. 134/1, 140/2, 141/1 połoŜone w Drzonkowie - uchwalony uchwał ą Rady Gminy Nr X/49/99 z dnia 5 pa ździernika 1999 r. 6. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego zabudowy mieszkaniowej i przemysłowej, działki nr ewid. 300-303 oraz 306-309 poło Ŝone w Ł ęŜ ycy - uchwalony uchwał ą Rady Gminy Nr XI/56/99 z dnia 16 listopada 1999 r. 7. Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wsi Ł ęŜ yca obejmuj ąca działki nr ewid. 133-153 i cz ęść działki nr ewid. 332, z przeznaczeniem na cele funkcji mieszkaniowej i urz ądze ń zaopatrzenia w wod ę - zmiana uchwalona uchwał ą Rady Gminy Nr XI/57/99 z dnia 16 listopada 1999 r. 8. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obejmuj ący działk ę nr ewid. 70/11 poło Ŝon ą w granicach wsi Sucha, z przeznaczeniem na cele funkcji przemysłowej i rolniczej - uchwalony uchwał ą Rady Gminy Nr XII/63/99 z dnia 17 grudnia 1999 r. 9. Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dzielnicy Kisieli ńskiej obejmuj ąca działki nr ewid. 306, 308/10, 308/14-308/23 oraz 587/3 poło Ŝone w granicach wsi , z przeznaczeniem na cele funkcji mieszkaniowo-usługowej - zmiana uchwalona uchwał ą Rady Gminy Nr XV/8/2000 z dnia 28 marca 2000 r. 10. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego osiedla zabudowy mieszkaniowej w Drzonkowie, działki nr ewid. 413/2 i 413/3 - uchwalony uchwał ą Rady Gminy Nr XVII/17/2000 z dnia 28 czerwca 2000 r.

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 6

11. Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wsi Racula – Drzonków obejmuj ąca działk ę nr ewid. 218/32 poło Ŝon ą w Drzonkowie, z przeznaczeniem na cele funkcji mieszkaniowej i lasu - zmiana uchwalona uchwał ą Rady Gminy Nr XVIII/26/2000 z dnia 31 sierpnia 2000 r. 12. Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wsi Racula - Drzonków obejmuj ąca działk ę nr ewid. 404 poło Ŝon ą w Drzonkowie, z przeznaczeniem na cele funkcji mieszkaniowej - zmiana uchwalona uchwał ą Rady Gminy Nr XIX/36/2000 z dnia 31 pa ździernika 2000 r. 13. Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wsi Racula - Drzonków obejmuj ąca działk ę nr ewid. 344/7 poło Ŝon ą w Drzonkowie, z przeznaczeniem na cele funkcji mieszkaniowej - zmiana uchwalona uchwał ą Rady Gminy Nr XXV/4/2001 z dnia 28 marca 2001 r. 14. Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wsi Racula - Drzonków obejmuj ąca działki nr ewid. 404/1, 404/2, 405/1- 405/3, 407, 408/1- 408/3, 409, 410/1, 410/3, 411/1, 411/2, 433, 434/2, 435/7, 508/1, 547 i 548 poło Ŝone w Raculi, z przeznaczeniem na cele funkcji mieszkaniowej, usług i zieleni rekreacyjno-sportowej - zmiana uchwalona uchwał ą Rady Gminy Nr XXV/5/2001 z dnia 28 marca 2001 r. 15. Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego sołectwa Przylep, obejmuj ąca dz. nr 323/5 poło Ŝon ą w Przylepie, z przeznaczeniem na cele funkcji mieszkaniowej i rzemie ślniczej - zmiana uchwalona uchwał ą Rady Gminy Nr XXVIII/17/2001 z dnia 28 czerwca 2001 r. 16. Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Zielona Góra obejmuj ąca tereny poło Ŝone w granicach wsi Jany i Zawada, dotycz ąca przebiegu gazoci ągu wysokiego ci śnienia - zmiana uchwalona uchwał ą Rady Gminy Nr XXXVI/1/2002 z dnia 6 lutego 2002 r. 17. Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Zielona Góra obejmuj ąca tereny poło Ŝone w granicach wsi Ochla i Jeleniów, z przeznaczeniem na cele funkcji rekreacyjnej i mieszkaniowej (zalew) -zmiana uchwalona uchwał ą Rady Gminy Nr XLIII/30/2002 z dnia 3 wrze śnia 2002 r. 18. Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Zielona Góra obejmuj ąca tereny poło Ŝone w granicach wsi Kr ępa, dotycz ąca przebiegu gazoci ągu wysokiego ci śnienia - zmiana uchwalona uchwał ą Rady Gminy Nr XLIV/33/2002 z dnia 10 pa ździernika 2002 r. 19. Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Zielona Góra obejmuj ąca działki nr ewid. 588, 587, i 584 poło Ŝone w granicach wsi Zawada, z przeznaczeniem na cele funkcji produkcyjno- technicznej i usługowej - zmiana uchwalona uchwał ą Rady Gminy Nr X/35/2003 z dnia 26 czerwca 2003 r. 20. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w obr ębie wsi Stary Kisielin (aktualne tylko dz. nr ewid. 319/6) z przeznaczeniem na cele funkcji produkcyjnej i magazynowo- składowej - uchwalony uchwał ą Rady Gminy Nr XII/47/2003 z dnia 11 wrze śnia 2003 r. 21. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru poło Ŝonego we wsi Przylep przeznaczeniem na cele funkcji mieszkaniowej i zieleni - uchwalony uchwał ą Rady Gminy Nr V/55/07 z dnia 1 marca 2007 r. 22. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego trsy przebiegu gazoci ągów wysokiego i średniego ci śnienia obr ęb Ochla i Jarogniewice - uchwalony uchwał ą Rady Gminy Nr VI/59/07 z dnia 30 marca 2007 r. 23. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w obr ębie wsi Drzonków – teren poło Ŝony w rejonie ulic: Klonowa, Modrzewiowa i Olimpijska, z przeznaczeniem na cele funkcji mieszkaniowej, usługowej, produkcyjno-technicznej oraz pod budow ę obwodnicy

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 7

Drzonkowa z zachowaniem kompleksów le śnych - uchwalony uchwał ą Rady Gminy Nr IX/79/07 z dnia 19 czerwca 2007 r. 24. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru poło Ŝonego we wsi Drzonków obejmuj ący dz. nr ewid. 411/4 z przeznaczeniem pod zabudow ę mieszkaniow ą - uchwalony uchwał ą Rady Gminy Nr XXIV/185/08 z dnia 29 pa ździernika 2008 r. 25. MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO OBSZARU POŁO śONEGO W OBR ĘBIE I OBR ĘBIE STARY KISIELIN Z PRZEZNACZENIEM POD ZABUDOW Ę MIESZKANIOW Ą Z DOPUSZCZENIEM USŁUG NIEUCI Ąś LIWYCH , CZ ĘŚCIOWYM ZACHOWANIEM KOMPLEKSÓW LE ŚNYCH ORAZ KOMUNIKACJ Ą, ZIELENI Ą I INFRASTRUKTUR Ą TECHNICZN Ą - UCHWALONY UCHWAŁ Ą RADY GMINY NR XXX/238/09 Z DNIA 22 CZERWCA 2009 R . 26. MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO OBSZARU POŁO śONEGO W OBR ĘBIE RACULA I OBR ĘBIE SUCHA Z PRZEZNACZENIEM POD ZABUDOW Ę MIESZKANIOWĄ Z DOPUSZCZENIEM USŁUG NIEUCI Ąś LIWYCH , CZ ĘŚ CIOWYM ZACHOWANIEM KOMPLEKSÓW LE ŚNYCH ORAZ KOMUNIKACJ Ą, ZIELENI Ą I INFRASTRUKTUR Ą TECHNICZN Ą - UCHWALONY UCHWAŁ Ą RADY GMINY NR XXX/237/09 Z DNIA 22 CZERWCA 2009 R . 27. MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO TERENU LUBUSKIEGO PARKU PRZEMYSŁOWEGO W NOWYM KISIELINIE - UCHWALONY UCHWAŁ Ą RADY GMINY NR XLVI/373/10 Z DNIA 25 SIERPNIA 2010 R . 28. MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ZIELONA GÓRA OBEJMUJ ĄCY TERENY POŁO śONE W OBR ĘBIE NOWY KISIELIN Z PRZEZNACZENIEM POD ZABUDOW Ę MIESZKANIOW Ą I USŁUGOW Ą - UCHWALONY UCHWAŁ Ą RADY GMINY NR IX.73.2011 Z DNIA 6 MAJA 2011 R . 29. MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ZIELONA GÓRA TERENU POŁO śONEGO W OBR ĘBIE OCHLA Z PRZEZNACZENIEM POD FERM Ę - UCHWALONY UCHWAŁ Ą RADY GMINY NR IX.75.2011 Z DNIA 6 MAJA 2011 R . 30. ZMIANA MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO TERENU POŁO śONEGO W OBR ĘBIE STARY KISIELIN GMINA ZIELONA GÓRA - UCHWALONY UCHWAŁ Ą RADY GMINY NR XXVI.210.2012 Z DNIA 26 PA ŹDZIERNIKA 2012 R . 31. MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ZIELONA GÓRA , OBEJMUJ ĄCEGO TERENY POŁO śONE W OBR ĘBIE DRZONKÓW Z PRZEZNACZENIEM TERENÓW POD USŁUGI SPORTU I REKREACJI ORAZ ZABUDOW Ę MIESZKANIOW Ą, USŁUGOW Ą I PRODUKCYJNO - TECHNICZN Ą - UCHWALONY UCHWAŁ Ą RADY GMINY NR XXX.240.2013 Z DNIA 1 MARCA 2013 R. 32. ZMIANA MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO OSIEDLA W ŁĘś YCY – UCHWALONA UCHWAŁ Ą RADY GMINY NR XXXV.282.213 Z DNIA 26 CZERWCA 2013 R .

Studium uchwalone przez Rad ę Gminy nie jest aktem prawa miejscowego (art. 5 ustawy o planowaniu zagospodarowaniu przestrzennym). Stanowi natomiast podstaw ę do sporz ądzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z dyspozycj ą ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, studium okre śla uwarunkowania i kierunki rozwoju przestrzennego gminy. Zawarty w studium zakres informacji mo Ŝe by ć wykorzystany nie tylko przy wdra Ŝaniu polityki przestrzennej, ale tak Ŝe przy promocji gminy, opracowywania programów gospodarczo-inwestycyjnych oraz ofert lokalizacyjnych adresowanych do potencjalnych inwestorów krajowych i zagranicznych. Ponadto, studium stanowi podstaw ę do negocjacji warunków wprowadzania programów wojewódzkich i rz ądowych do planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego oraz do podejmowania bie Ŝą cych decyzji administracyjnych.

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 8

3. CZ ĘŚ CI SKŁADOWE STUDIUM

Cz ęść opisowa

• Informacje wprowadzaj ące • Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju • Kierunki zagospodarowania przestrzennego • Dokumentacja prac planistycznych

Cz ęść graficzna

• Gmina Zielona Góra – ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju, skala 1:10 000 • Gmina Zielona Góra – kierunki zagospodarowania przestrzennego, skala 1:10 000

Opracowania odr ębne, sporz ądzone w ramach studium

• Opracowanie ekofizjograficzne - opis - plansze: cz ęść 1-sza, cz ęść 2-ga i cz ęść 3-cia • Ochrona środowiska kulturowego - cz ęść opisowa - wykaz zabytków wpisanych do rejestru zabytków województwa lubuskiego - stanowiska archeologiczne uwidocznione na rysunku studium • Dokumentacja prac planistycznych

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 9

1. POŁO śENIE GMINY

Gmina Zielona Góra poło Ŝona jest w centralnej cz ęś ci województwa lubuskiego. Posiada kształt odwróconej litery C okalaj ąc od północy, wschodu i południa miasto Zielon ą Gór ę. Ponadto gmina graniczy: - od północy z gmin ą Sulechów (powiat zielonogórski) - od wschodu z gmin ą Zabór ( powiat zielonogórski) - od południa z gminami Oty ń i Ko Ŝuchów (powiat nowosolski) oraz Nowogród Bobrza ński (powiat zielonogórski) - od zachodu z gminami Czerwie ńsk i Świdnica (powiat zielonogórski). Przewa Ŝaj ąca cz ęść granicy administracyjnej gminy nie posiada charakteru naturalnego. Naturaln ą cz ęść stanowi ą: - rzeka Odra, północny odcinek granicy o długo ści ok. 4 km - oraz rzeka Czarna Struga, południowy odcinek granicy o długo ści ok. 5 km.

Administracyjnie gmina nale Ŝy do powiatu zielonogórskiego.

Gmina poło Ŝona jest w obr ębie 5 jednostek geomorfologicznych, tzw. mezoregionów: - Wał Zielonogórski (tworz ący wraz z Wysoczyzn ą Czerwieńsk ą Wzniesienia Zielonogórskie), obejmuj ący cz ęść gminy poło Ŝon ą na południe od Zielonej Góry - rejon Ochli i Kiełpina oraz na wschód od Zielonej Góry - rejon Starego Kisielina, Nowego Kisielina, Raculi, Drzonkowa, Suchej i Ługowa - Wysoczyzna Czerwie ńska (tworz ąca wraz z Wałem Zielonogórskim Wzniesienia Zielonogórskie), obejmuj ąca cz ęść gminy poło Ŝon ą na północ od Zielonej Góry - rejon Przylepu, Ł ęŜ ycy, Krepy i Zawady - Dolina Środkowej Odry, obejmuj ąca cz ęść gminy poło Ŝon ą na północ od Kr ępy i Zawady - Kotlina Kargowska, obejmuj ąca północno - wschodni ą cz ęść gminy - rejon wsi Jany i przysiółka Sto Ŝne - Obni Ŝenie Nowosolskie, obejmuj ące południow ą cz ęść gminy - rejon Jeloniowa, Jarogniewic, Zatonia, Barcikowic oraz na południe od wsi Sucha.

Przez teren gminy na osi południowy wschód - północny zachód przebiega linia kolejowa o znaczeniu magistralnym, ł ącz ąca Śląsk ze Szczecinem. Bardzo wa Ŝne znaczenie w obsłudze komunikacyjnej gminy posiada droga ekspresowa S3 Świnouj ście - Szczecin - Gorzów Wlkp. - Zielona Góra - Praga, przebiegaj ąca przez wschodni ą cz ęść gminy. Ponadto, wa Ŝną rol ę w tej obsłudze spełniaj ą drogi wojewódzkie, zapewniaj ące powi ązanie obszaru gminy z Zielon ą Gór ą oraz ł ącz ące układ komunikacyjny gminy z układem dróg krajowych. Układ dróg stwarza korzystne powi ązanie komunikacyjne we wszystkich kierunkach.

Bezpo średnie s ąsiedztwo gminy z Zielon ą Gór ą czyni z gminy obszar podmiejski bardzo ści śle powi ązany z miastem. Wi ęzi społeczno - gospodarcze oddziałuj ą tu w obu kierunkach. Z gospodarczego punktu widzenia poło Ŝenie gminy jest korzystne, a istniej ąca sie ć dróg powi ązana z drogami o znaczeniu krajowym i regionalnym jest elementem sprzyjaj ącym w obsłudze transportowej.

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 10

2. FUNKCJE GMINY

Gmina nale Ŝy do grupy najwi ększych jednostek administracyjnych województwa lubuskiego. W planie zagospodarowania przestrzennego województwa gmina zaliczona została do grupy gmin o znaczeniu ponadregionalnym, w hierarchii obejmuj ącej gminy o randze ponadregionalnej, regionalnej i lokalnej. Wraz z miastem Zielona Góra znajduje si ę w pa śmie przy śpieszonego rozwoju.

Obszar gminy wynosi: ok. 22 000 ha (22 000,1644 ha), 220 km 2 w tym: • uŜytki rolne 7 798,1102 ha, ok. 35,4 % obszaru gminy • lasy 12 540,4052 ha, ok. 57,0 % obszaru gminy • pozostałe grunty 1 661,6490 ha, ok. 7,6 % obszaru gminy

Ludno ść gminy wynosi – 18 832 OSÓB , (mieszka ńcy zameldowani na pobyt stały, stan 2 na 2013 r.), a g ęsto ść zaludnienia - 84,8 OSOBY /KM .

Siedzib ą władz gminy jest miasto Zielona Góra.

Gmina jako jednostka administracyjno - gospodarcza stanowi obszar o charakterze wielofunkcyjnym. Jej funkcje s ą nast ępuj ące: - funkcje podstawowe: przemysł, rolnictwo i le śnictwo oraz mieszkalnictwo na rzecz miasta Zielona Góra - funkcje uzupełniaj ące: rekreacja oraz usługi na rzecz miejscowej ludności. Głównym bogactwem naturalnym gminy s ą lasy zajmuj ące ok. 57% jej powierzchni. Gmina nale Ŝy do najbardziej zalesionych w województwie. Funkcja przemysłowa skupia si ę głównie w nast ępuj ących miejscowo ściach: Przylep, Jeleniów, Stary Kisielin, Racula, Sucha, Kiełpin i Kr ępa. Rolnictwo i le śnictwo obejmuje obszar całej gminy. Najbardziej sprzyjaj ące warunki dla rozwoju funkcji rolniczej istniej ą w północnej cz ęś ci gminy - rejon wsi: Kr ępa, Zawada i Jany, gdzie znajduj ą si ę gleby o wysokich klasach bonitacyjnych, przewa Ŝnie III i IV-tej klasy. Funkcj ę mieszkaniow ą na rzecz miasta Zielonej Góry pełni ą miejscowo ści poło Ŝone najbli Ŝej miasta. S ą to: Racula i Drzonków, Ochla, Przylep, Stary Kisielin i Nowy Kisielin, ŁęŜ yca oraz Zawada. W miejscowo ściach tych funkcja rolnicza ulega stopniowemu coraz bardziej wyra źnemu zanikowi. Funkcje techniczne zwi ązane z miastem Zielona Góra rozmieszczone s ą: - w Zawadzie i Janach, ujecie wody oraz zakład uzdatniania wody - w Ł ęŜ ycy, miejska oczyszczalnia ścieków Składowisko odpadów znajduje si ę w granicach miasta Zielona Góra, w s ąsiedztwie wsi Racula. Wielofunkcyjna struktura gospodarcza gminy opiera si ę na ugruntowanych podstawach, co przes ądza o dalszym rozwoju wymienionych wy Ŝej funkcji, cho ć ich wzajemne relacje mog ą w przyszło ści ulega ć zmianom. Przewiduje si ę, Ŝe nast ąpi wzrost znaczenia funkcji przemysłowej i rekreacyjnej oraz stopniowe obni Ŝanie si ę zatrudnienia w rolnictwie. Znajduj ące si ę na wyczerpaniu tereny rozwojowe miasta Zielona Góra w jego granicach administracyjnych spowoduj ą dalsz ą ekspansj ę funkcji miejskich na obszar gminy, która ju Ŝ obecnie w znacznej mierze stała si ę obszarem zurbanizowanym. Obszar ten obejmuje przede wszystkim nast ępuj ące miejscowo ści: Racula i Drzonków, Stary Kisielin, Ochla oraz Przylep. Pozostał ą cz ęść gminy, oprócz terenów poło Ŝonych na północ od miejscowo ści Krepa, Zawada i Jany zakwalifikowa ć mo Ŝna jako obszar urbanizuj ący si ę.

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 11

3. SIE Ć OSADNICZA

Sie ć osadnicz ą gminy tworzy 17 sołectw. Podział na sołectwa jest nast ępuj ący:

1. Barcikowice, powierzchnia ogólna - 518,8549 ha 2. Drzonków, powierzchnia ogólna - 1 569,0084 ha 3. Jany, powierzchnia ogólna - 1 711,6152 ha (Sto Ŝne-przysiółek) 4. Jarogniewice, powierzchnia ogólna - 1 528,7944 ha 5. Jeleniów, powierzchnia ogólna - 632,4056 ha 6. Kiełpin, powierzchnia ogólna - 944,0534 ha 7. Kr ępa, powierzchnia ogólna - 2 108,2654 ha 8. ŁęŜ yca, powierzchnia ogólna - 1 618,5594 ha 9. Ługowo, powierzchnia ogólna - 620,7960 ha 10. Nowy Kisielin, powierzchnia ogólna - 1 277,7065 ha 11. Ochla, powierzchnia ogólna - 2 454,6811 ha 12. Przylep, powierzchnia ogólna - 1 487,8931 ha 13. Racula, powierzchnia ogólna - 721,3718 ha 14. Stary Kisielin, powierzchnia ogólna - 642,0214 ha 15. Sucha, powierzchnia ogólna - 1 766,6753 ha 16. , powierzchnia ogólna - 1 016,7639 ha (Marz ęcin - przysiółek) 17. Zawada, powierzchnia ogólna - 1 380,6986 ha ______Razem powierzchnia ogólna gminy - 22 200,1644 ha

CHARAKTERYSTYKA SIECI OSADNICZEJ POD WZGL ĘDEM ZALUDNIENIA (MIESZKA ŃCY ZAMELDOWANI NA POBYT STAŁY - STAN NA 2013 R .)

- wsie powy Ŝej 2000 osób Przylep 3 026 MIESZKA ŃCÓW Racula 2 383 MIESZKA ŃCÓW ŁęŜ yca 2 123 MIESZKA ŃCÓW

- wsie powy Ŝej 1000 osób Zawada 1 678 MIESZKA ŃCÓW Ochla 1 952 MIESZKA ŃCÓW Stary Kisielin 1 719 MIESZKA ŃCÓW Drzonków 1 583 MIESZKA ŃCÓW Nowy Kisielin 1 228 MIESZKA ŃCÓW

- wsie powy Ŝej 500 osób Kr ępa 689 MIESZKA ŃCÓW Zatonie 587 MIESZKA ŃCÓW

- wsie powy Ŝej 300 osób Jany 326 MIESZKA ŃCÓW Jarogniewice 321 MIESZKA ŃCÓW Sucha 331 MIESZKA ŃCÓW

wsie powy Ŝej 100 osób Barcikowice 210 MIESZKA ŃCÓW Jeleniów 181 MIESZA ŃCÓW Kiełpin 154 MIESZKA ŃCÓW

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 12

Marz ęcin 119 MIESZKA ŃCÓW Ługowo 125 MIESZKA ŃCÓW

- wsie poni Ŝej 100 osób Sto Ŝne 98 MIESZKA ŃCÓW

Z powy Ŝszego zestawienia wynika, Ŝe w strukturze sieci osadniczej wyodr ębni ć mo Ŝna 3 grupy wsi. Grupa 1-sza – wsie najwi ększe pod wzgl ędem zaludnienia, licz ące powy Ŝej 1000 mieszka ńców ka Ŝda. Grup ę t ę tworzy 8 wsi: Przylep, Racula, Drzonków, Stary i Nowy Kisielin, Zawada, Ochla i Ł ęŜ yca. Mieszka ńcy tych miejscowo ści stanowi ą 83,38% ogółu ludno ści gminy. Wsie te stanowi ą bezpo średni ą stref ę podmiejsk ą Zielonej Góry, o ścisłych powi ązaniach społeczno - gospodarczych z miastem. Funkcja mieszkaniowa na rzecz miasta osi ągn ęła tutaj dominuj ące rozmiary. Grupa 2-ga – wsie o zaludnieniu średnim od ok. 300 do 700 mieszka ńców. Grup ę t ę tworzy 5 wsi: Kr ępa, Zatonie, Sucha, Jany i Jarogniewice. Łączna liczba mieszka ńców tej grupy wsi stanowi 11,97% ogółu mieszka ńców gminy. We wsiach tych przewa Ŝaj ącą funkcj ą jest rolnictwo. Grupa 3-cia – wsie o zaludnieniu poni Ŝej 300 osób ka Ŝda. Grup ę t ę tworz ą 4 wsie: Barcikowice, Jeleniów, Kiełpin i Ługowo oraz 2 przysiółki: Marz ęcin (sołectwo Zatonie) i Sto Ŝne (sołectwo Jany). Ł ączna liczba mieszka ńców tej grupy stanowi 4,65% ogółu mieszka ńców gminy. Podobnie jak w poprzedniej grupie dominuje tutaj funkcja rolnicza.

Wyposa Ŝenie wsi w usługi jest w zasadzie elementarne. Stanowi je przewa Ŝnie: ko ściół, sklep (w wi ększych wsiach pawilon handlowy), świetlica, biblioteka i obiekt gastronomiczny (w niektórych wsiach) oraz remiza p. po Ŝ. i boisko sportowe. We wsiach grupy 1-szej (najwi ększych) zakres usług jest szerszy. Wyst ępuj ą tutaj: gimnazja, szkoły podstawowe, przedszkola i o środki zdrowia. Szczegółowo, wyposa Ŝenie wsi w usługi omówione zostało w p-kcie 4-tym „Uwarunkowania społeczno-gospodarcze”, podpunkt 4.3. „Infrastruktura społeczna”. Bliska odległo ść do miasta Zielona Góra oraz dobra dost ępno ść komunikacyjna do miasta, umo Ŝliwiaj ą pod tym wzgl ędem prawidłow ą obsług ę wszystkich jednostek osadniczych w granicach gminy.

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 13

4. UWARUNKOWANIA SPOŁECZNO-GOSPODARCZE

4.1. Podstawowe informacje o gminie

- powierzchnia gminy – 22200 ha - liczba wsi – 17 oraz 2 przysiółki - liczba ludno ści pobyt stały – 18 832 (WG DANYCH GMINY W 2013 R .) - gęsto ść zaludnienia - 84,8 osoby/km² - saldo migracji stałej w osobach – 295 - udział u Ŝytków rolnych w powierzchni ogólnej gminy – 35,4% - udział gleb III i IV klasy w ogólnej powierzchni gruntów ornych – 33,38% - lesisto ść gminy – 57,0% - liczba podmiotów gospodarczych w gminie – 1493 - drogi gminne w km – 130 , w tym o nawierzchni twardej – 30 KM - liczba publicznych szkół podstawowych – 5 - liczba gimnazjów – 2

4.2. Ludno ść i rynek pracy

W sytuacji gminy „podmiejskiej” jak ą jest gmina Zielona Góra wa Ŝną spraw ą jest analiza procesów demograficznych jakie miały tu miejsce w okresie kilku ostatnich a nawet kilkunastu lat. Jej wyniki wska Ŝą bowiem na kierunki i dynamik ę zachodz ących nie tylko zmian społecznych, lecz tak Ŝe na wynikaj ące z tego zmiany w przekształcaniu układów i struktur przestrzennych.

Ludno ść gminy w latach 1985 – 2013 - 1985 r. - 13 807 (dane z roczników statystycznych) - 1990 r. - 12 551 - 2000 r. - 13 932 - 2003 r. - 14 978 (dane UG Zielona Góra) - 2004 r. - 15 436 - 2005 r. - 15 737 - 2006 r. - 16 048 - 2007 r. - 16 448 - 2008 r. - 16 888 - 2009 r - 17 322 - 2010 r. - 17 719 - 2011 r. - 18 108 - 2012 R . - 18 537 - 2013 R . - 18 832

Od kilkunastu lat liczba ludno ści gminy ma stał ą tendencj ę wzrostow ą, wy Ŝsz ą ani Ŝeli pozostałe tereny wiejskie z obszaru województwa lubuskiego. Wyja śnienie tego zjawiska jest proste, wynika bowiem z faktu osiedlania si ę w strefie podmiejskiej mieszkańców miasta Zielonej Góry, którzy znajduj ą w tej strefie wolne tereny pod zabudow ę mieszkaniow ą. Stały wzrost liczby mieszka ńców gminy odbywa si ę mimo malej ącego przyrostu naturalnego ludno ści. Tendencja malej ąca przyrostu naturalnego jest zjawiskiem powszechnym w skali kraju . Dlatego te Ŝ głównym stymulatorem wzrostu liczby ludno ści w gminie jest dodatnie saldo migracji zewn ętrznej (przewaga zameldowa ń nad wymeldowaniami).

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 14

Przebieg procesów demograficznych na obszarze gminy, analizowanych na tle regionu lubuskiego, kształtował si ę w ostatnim dziesi ęcioleciu nieco odmiennie. Tylko w jednym elemencie wyst ępuje zbie Ŝno ść kształtowania si ę wska źników, tzn. odnosz ącym si ę do przyrostu naturalnego ludno ści, który zarówno w gminie jak i regionie ma tendencję spadkow ą, zbli Ŝaj ąc si ę do zera. St ąd te Ŝ wiele gmin wiejskich, a tak Ŝe i miast wykazuje stagnacj ę, wzgl ędnie nawet spadek liczby stałych mieszka ńców w okresie ostatnich kilku lub kilkunastu lat. NP. W ZIELONEJ GÓRZE W ROKU 2011 NAST ĄPIŁ SPADEK LICZBY LUDNO ŚCI O 268 OSÓB , W ROKU 2012 O 393 OSOBY . NATOMIAST W GMINIE ZIELONA GÓRA NAST ĘPUJE PRZYROST LICZBY LUDNO ŚCI - W ROKU 2011 O 389 OSÓB , W ROKU 2012 O 429, A W ROKU 2013 O 295. W przestrzennym rozmieszczeniu ludno ści na obszarze gminy rysuje si ę zdecydowana jej koncentracja w najbli Ŝszym otoczeniu miasta Zielonej Góry. Tereny dalej poło Ŝone (na obrze Ŝu) charakteryzuj ą si ę zdecydowanie ni Ŝszym zaludnieniem i słabsz ą dynamik ą rozwoju, lub te Ŝ stagnacj ą. Problem ten doskonale ilustruje rozwój ludno ści w gminie wg poszczególnych miejscowo ści.

Rozmieszczenie ludno ści miejscowo ściami w latach 2006 - 2013

LP. MIEJSCOWO ŚCI 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

1. PRZYLEP 2772 2778 2787 2855 2877 2960 2 985 3026

2. ŁĘś YCA 1090 1211 1297 1587 1721 1869 2 039 2123

3. ZAWADA 1647 1675 1683 1690 1689 1684 1 689 1678

4. STARY KISIELIN 1626 1630 1628 1664 1696 1693 1 711 1719

5. NOWY KISIELIN 1115 1140 1140 1161 1181 1194 1 216 1228

6. RACULA 2005 2075 2111 2153 2235 2297 2 331 2383

7. DRZONKÓW 1366 1420 1426 1489 1514 1523 1558 1582

8. OCHLA 1648 1695 1726 1806 1849 1871 1 928 1952

9. JANY 311 308 307 317 315 319 328 326

10. KRĘPA 661 655 663 682 693 693 688 689

11. SUCHA 294 305 304 301 294 297 299 331

12. ŁUGOWO 92 100 101 101 101 112 122 125

13. ZATONIE 397 425 435 470 496 521 572 587

14. KIEŁPIN 152 145 140 140 141 142 150 154

15. JELENIÓW 163 166 161 168 173 180 185 181

16. JAROGNIEWICE 304 307 309 309 310 314 318 321

17. BARCIKOWICE 171 181 182 185 186 192 197 210

18. STO śNE 81 84 83 86 89 90 95 98

19. MARZ ĘCIN 146 150 150 158 159 157 126 119

OGÓŁEM 16048 16450 16633 17322 17719 18108 18 537 18832

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 15

Przestrzenny układ jednostek osadniczych wskazuje, na siln ą koncentracj ę zaludnienia w najbli Ŝszym otoczeniu miasta Zielonej Góry. Osiem miejscowo ści poło Ŝonych w najbli Ŝszej strefie miasta skupia na swoim terenie a Ŝ 83,38% ludno ści gminy. Na pozostałe 11 miejscowo ści przypada tylko 16,62% ogólnego zaludnienia.

Dla sytuacji społeczno-gospodarczej gminy bardzo istotne znaczenie ma struktura wieku jej mieszka ńców w podziale na podstawowe grupy funkcjonalne (wiek przedprodukcyjny 0- 17 lat, wiek produkcyjny 18-59/65 lat i wiek poprodukcyjny powy Ŝej 60/65 lat) oraz zmiany jakie nast ąpi ą w tych relacjach w kolejnych, bli Ŝszych i dalszych latach. Analiza zmian, jakie zachodz ą w strukturze wieku ludno ści z ostatnich kilku lat wskazuje na kształtowanie si ę pewnych tendencji, zmierzaj ących do: - spadku udziału dzieci i młodzie Ŝy w wieku 0-17 lat w ogólnej liczbie ludno ści gminy. Mimo to liczebno ść tej grupy wieku utrzymuje si ę jednak na wysokim poziomie, co ma pozytywne znaczenie dla funkcjonowania i utrzymania dotychczasowej sieci szkół - znacz ącego wzrostu udziału grupy ludno ści wieku produkcyjnego, co stwarza trudn ą sytuacj ę na rynku pracy (wej ście wy Ŝu demograficznego w wiek zdolno ści do pracy oraz napływ ludno ści z zewn ątrz, głównie w tym wła śnie przedziale wieku).

Rynek pracy. Specyfika miejscowego rynku pracy kształtowana jest w decyduj ącym stopniu przez ośrodek gospodarczy, jakim jest Zielona Góra, stanowiąca miejsce pracy przynajmniej dla ok. 50% ludno ści czynnej zawodowo w gminie. Stan taki b ędzie si ę pogł ębiał z uwagi na nasilon ą ekspansj ę mieszka ńców Zielonej Góry na tereny budowlane poło Ŝone w gminie.

Liczba PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH ZAEWIDENCJONOWANYCH NA DZIE Ń 10.07.2013 R . W CEIDG na terenie gminy Zielona Góra w poszczególnych miejscowo ściach: BARCIKOWICE - 7 DRZONKÓW - 94 JANY - 5 JAROGNIEWICE - 7 JELENIÓW - 5 KIEŁPIN - 11 KRĘPA - 14 ŁĘś YCA - 139 NOWY KISIELIN - 56 OCHLA - 173 PRZYLEP - 272 RACULA - 333 STARY KISIELIN - 175 SUCHA - 9 ZATONIE - 27 ZAWADA - 159 ŁUGOWO - 7

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 16

4.3. Infrastruktura społeczna

Oświata i wychowanie. Na terenie gminy funkcjonuje: - 5 szkół podstawowych, poło Ŝonych w miejscowo ściach: Przylep, Drzonków, Stary Kisielin, Zawada i Ochla. Szkoły Podstawowe w Drzonkowie i Przylepie maj ą nowoczesne, wybudowane obiekty, w pozostałych szkołach gmina przeprowadziła gruntowne, poł ączone z przebudow ą remonty. - 2 gimnazja, w Przylepie i Drzonkowie. Gmina dysponuje własnym autobusem (gimbusem) dowo Ŝą cym dzieci do szkół. Pewien odsetek dzieci ucz ęszcza do szkół podstawowych i gimnazjalnych poło Ŝonych w Zielonej Górze.

Wychowaniem przedszkolnym w gminie zajmuje si ę 6 placówek: Ochla, Przylep, Racula, Nowy Kisielin, Zawada I ZATONIE .

Kultura Działalno ść kulturaln ą na terenie gminy prowadzi 9 placówek bibliotecznych. Biblioteka gminna w Zawadzie posiada 5 filii tj. Kr ępa, Racula, Przylep, Ł ęŜ yca i Stary Kisielin oraz 3 punkty biblioteczne w: Janach, Jeleniowie i Kiełpinie. Ksi ęgozbiór biblioteczny liczy 42,7 tys. woluminów ponad 2 tysi ące stałych czytelników. Biblioteka w Zawadzie oraz filie w Raculi, ŁĘś YCY I PRZYLEPIE oferuj ą swoim czytelnikom dost ęp do Internetu. Placówki biblioteczne oprócz swoich działa ń statutowych prowadz ą prac ę z dzie ćmi, organizuj ąc wystawy ich prac, prowadz ą ścisł ą współprac ę ze szkołami i radami sołeckimi. Na jedn ą placówk ę biblioteczn ą przypada 1980 mieszka ńców gminy. Wi ększo ść wsi wyposa Ŝona jest tak Ŝe w sale wiejskie ( świetlice). Ponadregionalne znaczenie pełni poło Ŝone w Ochli Muzeum Etnograficzne – Skansen.

Ko ścioły i kaplice. Istniej ące na terenie gminy ko ścioły nale Ŝą do wyznania rzymsko–katolickiego i wyst ępuj ą w miejscowo ściach: Przylep, Ł ęŜ yca, Zawada, Jany – kaplica, Stary Kisielin, Nowy Kisielin, Racula, Drzonków, Zatonie, Ochla, Jarogniewice, Sucha i Kr ępa.

Cmentarze Obiekty cmentarne, na których odbywaj ą si ę pochówki, poło Ŝone s ą w miejscowo ściach: Przylep, Zawada, Stary Kisielin, Racula, Drzonków, Zatonie, Ochla, Jarogniewice, Nowy Kisielin, Ł ęzyca i Sucha.

Ochrona Zdrowia. Społeczne placówki opieki zdrowotnej reprezentowane s ą tylko przez dwa o środki – praktyki lekarza rodzinnego w Starym Kisielinie, Zawadzie i DRZONKOWIE . Wynika z tego, Ŝe wi ększość mieszka ńców gminy korzysta z placówek i gabinetów słu Ŝby zdrowia prowadz ących usługi lekarskie w Zielonej Górze.

Sport i rekreacja. Baza sportowo-rekreacyjna w obszarze gminy dysponuje kilkoma obiektami, których ranga wykracza ponad poziom regionalny. Czołow ą pozycj ę zajmuje w tej klasyfikacji Wojewódzki O środek Sportu i Rekreacji w Drzonkowie, którego podstawowym profilem

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 17 działania s ą kompleksowe warunki do treningu konkurencji składaj ących się na uprawianie pi ęcioboju nowoczesnego. Na co dzie ń z obiektów o środka korzystaj ą nie tylko sportowcy, ale równie Ŝ mieszka ńcy gminy i miasta Zielonej Góry, a Lubuskie Centrum Targowe BIS organizuje na jego terenie ró Ŝnorodne targi i wystawy. W miejscowo ści Przylep zlokalizowane jest lotnisko sportowe nale Ŝą ce do Aeroklubu Ziemi Lubuskiej z baz ą hotelowo-gastronomiczn ą oraz stadnin ą koni, a Zielonogórski Klub Je ździecki prowadzi programy terapeutyczne w oparciu o hippik ę dla osób niepełnosprawnych, ze szczególnym uwzgl ędnieniem niepełnosprawnych dzieci. Z licz ących si ę obiektów na uwag ę zasługuje autodrom w Starym Kisielinie. W gminie działa tak Ŝe wiele stowarzysze ń sportowych, których podstawow ą baz ą s ą istniej ące boiska sportowe do piłki no Ŝnej.

4.4. Zasoby mieszkaniowe.

Stan zasobów mieszkaniowych gminy na koniec 2012 r. wynosił: - mieszkania gminne - 144 - izby - 396 - powierzchnia u Ŝytkowa mieszka ń - 6536,45 m²

Obecn ą sytuacj ę w mieszkalnictwie na obszarze gminy charakteryzuje: - zdecydowana przewaga zabudowy jednorodzinnej wolnostoj ącej i zagrodowej. Budynki wielorodzinne wyst ępuj ą jedynie w kilku miejscowo ściach, jako zabudowa i pozostało ść po byłych Pa ństwowych Gospodarstwach Rolnych; - według przybli Ŝonych szacunków, ok. 57% mieszka ń powstało przed 1945 r. i charakteryzuje si ę du Ŝym stopniem zu Ŝycia. Zasoby te wymagaj ą znacznych środków finansowych na inwestycje odtworzeniowe i modernizacj ę, celem dostosowania ich do aktualnego poziomu cywilizacyjnego; - warunki zamieszkania ludno ści na terenie gminy uległy w ostatnich kilkunastu latach znacznej poprawie, głównie za spraw ą rozwoju budownictwa, dzi ęki czemu podstawowe wska źniki okre ślaj ące poziom zamieszkania ulegaj ą szybszej poprawie w stosunku do innych rejonów powiatu czy województwa. W ostatnim okresie powstało kilka znacz ących osiedli mieszkaniowych w miejscowo ściach: Przylep, Racula - Drzonków , Stary i Nowy Kisielin, Zawadzie, Ochli, a w realizacji jest najwi ększy plac budowy, osiedle Ł ęŜ yca-Czarkowo. - Gmina przygotowana jest od strony planistycznej na dalszy rozwój budownictwa mieszkaniowego. Powa Ŝnym mankamentem s ą jednak opó źnienia w budowie infrastruktury technicznej, w szczególno ści uzbrojenia terenów budowlanych w urz ądzenia sieciowe, jak wod ę, kanalizacj ę oraz drogi.

4.5. Działalno ść produkcyjna, przemysł.

Działalno ść wytwórcza i usługowa na terenie gminy uległa w okresie transformacji ustrojowej do ść zasadniczym zmianom. Wystarczy wspomnie ć, Ŝe likwidacji uległ najwi ększy zakład produkcyjny jakim były Zakłady Mi ęsne w Przylepie, a tak Ŝe najstarsza na tym terenie fabryka tektury w Kr ępie. Obecnie na terenach po byłych zakładach mi ęsnych ulokowały si ę firmy o bardzo zró Ŝnicowanym profilu działania np. producent chemii gospodarczej, narz ędziownia, baza transportowa, zakład recyklingu aluminium, hurtownia, hotel, obsługa pojazdów samochodowych i inne.

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 18

NIEKTÓRE BRAN śE, GODNE ODNOTOWANIA : Jeleniów - ZAKŁAD DRZEWNY Sucha - STOLARNIA , ZAKŁAD OGÓLNOBUDOWLANY Kiełpin - ZAKŁAD DRZEWNY ; Ochla - KOWALSTWO ARTYSTYCZNE , PRODUCENCI OWOCÓW I WARZYW , ŁęŜ yca - TARTAK , ZAKŁAD BETONIARSKI , Zawada - PIEKARNIA ; Jany - TARTAK ; Nowy Kisielin - PIEKARNIA ; Stary Kisielin TARTAK , ZAKŁAD PRODUKCJI URZ ĄDZE Ń GASTRONOMICZNYCH , Racula - PRZEDSI ĘBIORSTWO ELEKTROMETALOWE , PRZETWÓRNIA DROBIU , TARTAK , STOLARNIA , HURTOWNIE BAZA MATERIAŁOWA GDDK IA; Drzonków - ZAKŁAD PRODUKCJI MASZYN , TARTAK .

Poza wymienionymi jednostkami jest wiele warsztatów, głównie mechaniki pojazdowej, stolarni, warsztatów elektroniczno-mechanicznych, budowlanych, instalatorskich i innych. Niezagospodarowana dotychczas pozostaje cz ęść terenu po byłej fabryce elementów budowlanych w Starym Kisielinie.

4.6. Rolnictwo

Stan i rozwój rolnictwa na terenie gminy zdeterminowany jest przez nast ępuj ące czynniki: - warunki przyrodnicze, które przekładaj ą si ę na: a) wielko ść powierzchni u Ŝytków rolnych, b) jako ść rolniczej przestrzeni produkcyjnej; - warunki ekonomiczne dla rozwoju produkcji rolnej - poło Ŝenie w okre ślonym regionie gospodarczym-podregion zielonogórski.

UŜytki rolne sklasyfikowane pod wzgl ędem bonitacyjnym: - Powierzchnia ogólna - 22000,1644 ha 100,0 % - Grunty orne - 5031,4659 HA 22,9 % - Ł ąki - 1624,5739 HA 7,4 % - Pastwiska - 467,4024 HA 2,1 % Razem u Ŝytki rolne - 7123,4422 HA (w 2006 r. 7318,217 ha) 32,4% (33,3 %)

Bonitacja gruntów:

- Klasa II - 5,3361 HA - 0,1 % - Klasa III - 860,1947 HA - 12,0 % - Klasa IV - 2438,4246 HA - 34,2 % - Klasa V - 2223,9207 HA - 31,3 % - Klasa VI - 1594,5661 HA - 22,4 % Razem - 7123,4422 HA -100,0%

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 19

Pod wzgl ędem ogólnej powierzchni gmina Zielona Góra zalicza si ę do gmin średniej wielko ści w skali województwa lubuskiego. Z uwagi jednak na wy Ŝszy ni Ŝ średni stopie ń zalesienia (57,0 %) – powierzchnia u Ŝytków rolnych jest stosunkowo niewielka, wynosi bowiem tylko 7123,4422 HA , co stanowi 32,4 % jej ogólnej powierzchni, a powierzchnia gruntów ornych juŜ tylko 22,9%. Waloryzacja tych gruntów pod wzgl ędem ich przydatno ści do produkcji rolnej wskazuje na nisk ą jako ść tych zasobów, czego potwierdzeniem jest bonitacja geodezyjna u Ŝytków rolnych, w wykazie której brak jest gruntów klasy I i II i zdecydowan ą przewag ę posiadaj ą grunty najsłabsze V i VI klasy, ł ącznie - 53,7 % ogólnej powierzchni u Ŝytków rolnych. Grunty te, w obecnych warunkach ekonomicznych s ą nieopłacalne, by mogły by ć rolniczo u Ŝytkowane. Z tego te Ŝ wzgl ędu indywidualne gospodarstwa rolne, poło Ŝone w obr ębach gdzie przewa Ŝaj ą grunty najsłabsze, uległy likwidacji. Wsie maj ące swoje grunty w dolinie Odry, takie jak: Kr ępa, Zawada, Jany, Sto Ŝne, Nowy Kisielin – maj ą najlepsze warunki glebowe dla prowadzenia gospodarki rolnej i funkcja rolnicza winna tu pozosta ć dominuj ącą. NA TERENIE GMINY W ROKU 2013 OK . 200 GOSPODARSTW ROLNYCH ZAJMOWAŁO SI Ę UPRAW Ą ZBO śA, OK . 80 GOSPODARSTW – UPRAW Ą ZIEMNIAKÓW I OK . 10 – UPRAW Ą WARZYW . Niewielkie znaczenie ma równie Ŝ hodowla bydła i trzody chlewnej. Wg INFORMACJI UG Z ROKU 2013 pogłowie bydła w gminie wynosiło ogółem tylko 675 sztuk, w tym krowy –362 oraz trzoda chlewna – 384 SZT . (MACIORY – 20). Z uwagi na lokalizacj ę kilku ferm na terenie gminy korzystniej kształtuje si ę pogłowie drobiu kurzego – 280 TYS . (NIOSKI 80 TYS .) oraz indyków – 75 tys. sztuk. Reasumuj ąc, potwierdza si ę, Ŝe funkcja rolnictwa ma w gminie coraz mniejsze znaczenie. Konsekwencj ą tego stanu jest malej ąca liczba ludno ści, dla której rolnictwo pozostało podstawowym źródłem utrzymania. Zdecydowanie ograniczona została tak Ŝe rolnicza przestrze ń produkcyjna. Grunty najsłabsze, stanowi ące 2/3 powierzchni u Ŝytków rolnych nie są uprawiane. W miejsce upraw rolnych cz ęść tych gruntów pozostaje niezagospodarowana, a w cz ęś ci przekwalifikowana jest na tereny budowlane, mieszkaniowe. Jest to główny kierunek przekształce ń przestrzennego zagospodarowania gminy.

4.7. Le śnictwo

W zarz ądzie Pa ństwowego Gospodarstwa Le śnego znajduje si ę wi ększa cz ęść gminy , zajmuj ąca powierzchni ę 12635,0 ha, w zwi ązku z czym wska źnik zalesienia jest bardzo wysoki , wynosz ący - 57,0 % (woj. lubuskie – 49,2 %). Grunty le śne nie stanowi ące własno ści Skarbu Pa ństwa zajmuj ą niewielki obszar – 130,5 ha. Administracyjnie lasy nale Ŝą do trzech nadle śnictw: - Przytok - ok. 63 % lasów w gminie - Zielona Góra - ok. 27 % - Nowa Sól - ok. 10 % W Nadle śnictwie Przytok przewa Ŝaj ą siedliska boru świe Ŝego – 47 % i boru mieszanego świe Ŝego – 26 %. Pozostał ą cz ęść obszaru zajmuj ą lasy ł ęgowe, lasy mieszane świe Ŝe oraz lasy i bory mieszane wilgotne. W drzewostanie lasów dominuje sosna – 83 %, a przeci ętny wiek drzewostanu wynosi 60 lat. Dominuj ącymi siedliskami w Nadle śnictwie Zielona Góra jest bór świe Ŝy – 21,5 % i bór mieszany świe Ŝy – 21,5 %. Udział sosny jest wy Ŝszy, wynosi –90,2 %, a przeci ętny wiek drzewostanu osi ągn ął 56 lat. Nadle śnictwo Nowa Sól ma w gminie najmniejsz ą powierzchni ę le śną, z przewag ą siedlisk boru świe Ŝego, z dominuj ącym gatunkiem upraw jak ą jest sosna i przeci ętnym wiekiem drzewostanu ok. 53 lat.

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 20

Uogólniaj ąc, na obszarze gminy przewa Ŝaj ą siedliska borowe, z udziałem sosny min. 80 %. Dominacja tego gatunku zwi ększa zagro Ŝenie po Ŝarowe, a tak Ŝe przyczynia si ę do zmniejszenia odporno ści lasów na ataki szkodników. W śród ró Ŝnych siedlisk borowych (bór suchy, świe Ŝy, wilgotny, mieszany) najwi ększe obszary zajmuj ą bory świe Ŝe oraz świe Ŝe mieszane. Zdecydowanie przewa Ŝaj ą tu drzewostany zaliczone do młodszych klas wieku, do 60 lat. Przeci ętny roczny przyrost masy drzewnej wynosz ący ok. 3 m³/ha jest znacznie ni Ŝszy ni Ŝ przeci ętnie w Polsce (3,63 m3/ha/rok), co spowodowane jest głównie ubogimi siedliskami, na których rosn ą lasy. Du Ŝa cz ęść lasów na obszarze gminy, poło Ŝonych w odległo ści do 10 km od granic administracyjnych miasta, zaliczona została do grupy lasów typu ochronnego, którego głównymi funkcjami s ą glebochronne, wodochronne, ochrony krajobrazu i przyrody, a tak Ŝe lasy strefy zieleni wysokiej przeznaczone do masowego wypoczynku ludno ści (w obszarze Wysoczyzny Lubuskiej) Na terenie lasów nale Ŝą cych do gminy utworzone zostały ście Ŝki dydaktyczne, mianowicie: - ście Ŝka przyrodniczo le śna „Do wie Ŝy”, w Nadle śnictwie Zielona Góra; - ście Ŝka dydaktyczno-przyrodnicza maj ąca swój pocz ątek przy le śniczówce w Starym Kisielinie, przy której mo Ŝna obejrze ć schronisko dla dziko Ŝyj ących zwierz ąt. Kongres Le śników Polskich jaki odbył si ę w 1997 r. pod hasłem „Las-człowiek- przyszło ść ” zaakceptował koncepcj ę trwale zrównowa Ŝonego rozwoju wielofunkcyjnego modelu gospodarstwa le śnego ukierunkowanego na wykorzystanie terenów le śnych w taki sposób, aby zachowały ró Ŝnorodno ść biologiczn ą, produkcyjn ą i potencjał regeneracyjny zapewniaj ący spełnianie wa Ŝnych funkcji ochronnych, gospodarczych i socjalnych. W tym celu szczegółowe sposoby post ępowania w gospodarowaniu lasami winny obejmowa ć takie zadania jak: ograniczenie gospodarki zr ębowej, rozszerzenie zakresu r ębni zło Ŝonych, rozszerzenie zakresu stosowania odnowienia naturalnego, odbudow ę małej retencji w lasach, zagospodarowanie obrze Ŝy lasów i inne.

4.8. Turystyka i wypoczynek.

Gmina dysponuje stosunkowo bogat ą i zró Ŝnicowan ą baz ą (ofert ą), pozwalaj ącą na realizacj ę turystyki i wypoczynku, zarówno dla mieszka ńców gminy i miasta Zielonej Góry oraz turystów przybywaj ących z zewn ątrz. Funkcj ę turystyczno-wypoczynkow ą spełniaj ą nast ępuj ące obiekty: - Muzeum Etnograficzne Skansen w Ochli. Na obszarze ok. 13 ha, w naturalny krajobraz przyrodniczy (s ąsiedztwo lasów, pastwisk i pól oraz stawów) wkomponowane zostały ró Ŝne obiekty budownictwa wiejskiego z zachodniej Wielkopolski, Dolnego Sl ąska, wschodnich Łu Ŝyc oraz regionu środkowo-lubuskiego. Muzeum jest organizatorem wielu wystaw, imprez plenerowych i zaj ęć edukacyjnych zwi ązanych z Ŝyciem wsi XVIII-XX wiecznej, jnp. garncarstwo, wycinanka, pisanki wielkanocne, obróbka lnu, plener rze źbiarski, Ŝniwowanie, świ ęto miodu, winobranie. - Wojewódzki O środek Sportu i Rekreacji – Drzonków, który poza główn ą funkcj ą o środka sportowego z baz ą treningow ą i hotelowo -gastronomiczn ą, spełnia tak Ŝe funkcje centrum wypoczynkowego dla młodzie Ŝy i mieszka ńców gminy i miasta. O środek udost ępnia swoje obiekty - pływalni ę, boiska sportowe, hale treningow ą, uje ŜdŜalni ę, prowadzi nauk ę jazdy i powo Ŝenia, organizuje rajdy konne i je ździeckie obozy młodzie Ŝowe. Dysponuje tak Ŝe saun ą, prowadzi odnow ę biologiczn ą oraz rehabilitacj ę pourazow ą. - Stadnina Koni przy Aeroklubie Ziemi Lubuskiej, gdzie Zielonogórski Klub Je ździecki prowadzi nauk ę jazdy konnej, rajdy i w ędrówki je ździeckie. Bogate walory przyrodniczo-kulturowe gminy poznawa ć mo Ŝna poprzez w ędrówki piesze i rowerowe wytyczonymi i oznakowanymi szlakami turystycznymi. Przez obszar gminy

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 21 przebiegaj ą 4 szlaki piesze, które równocze śnie nadaj ą si ę do uprawiania turystyki rowerowej. S ą to : - Szlak niebieski na trasie: Zielona Góra-Wie Ŝa Wilkanowska-Ochla-Kiełpin-Zatonie- Niedoradz-Oty ń-Bobrowniki-Milsko-Zabór-Przytok- Zielona Góra, długo ść 64 km. - Szlak zielony na trasie: Zielona Góra - Wie Ŝa Wilkanowska - Ochla- Drzonków –Racula - Raculka-Zielona Góra, długo ść 24 km. - Szlak Ŝółty na trasie: Zawada-Kr ępa-Wysokie-Czerwie ńsk-Nietków-Ciemnice-Krosno Odrz., długo ść 41 km. - Szlak czarny na trasie: Nowa Sól – Czasław – Barcikowice – Zatonie - Drzonków, długo ść 22 km. Niezwykł ą atrakcj ą przyrodniczo-krajobrazow ą jest te Ŝ Las Odrza ński w Kr ępie. Jest to teren przyrodniczo bardzo urozmaicony, poro śni ęty starodrzewem d ębowym w dolinie Odry, z licznymi bagienkami, stawami i pagórkami. Na przełomie XIX i XX wieku był to teren świ ątecznego wypoczynku mieszka ńców Zielonej Góry, obecnie zaniedbany, odwiedzany głównie przez w ędkarzy.

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 22

5. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE. EKOFIZJOGRAFIA

5.1. Rze źba terenu. Budowa geologiczna.

Rze źba terenu gminy jest bardzo urozmaicona, co wi ąŜ e si ę z poło Ŝeniem tego obszaru w obr ębie ró Ŝnych jednostek morfogenetycznych. Na obszarze gminy wydzieli ć mo Ŝna nast ępuj ące jednostki morfogenetyczne: • Pradolina Warszawsko - Berli ńska , w obr ębie której znajduj ą si ę: - Dolina Środkowej Odry obejmuj ąca północn ą cz ęść gminy, tereny poło Ŝone na północ od wsi Kr ępa i Zawada - Kotlina Kargowska obejmuj ąca północno - wschodni ą cz ęść gminy, tereny poło Ŝone na północ od wsi Jany w rejonie przysiółka Sto Ŝne. • Wzniesienia Zielonogórskie , w obr ębie których znajduj ą si ę: - Wysoczyzna Czerwie ńska (zwana równie Ŝ Wysoczyzn ą Zielonogórsk ą) obejmuj ąca północno - zachodni ą cz ęść gminy. Wydzieli ć tutaj mo Ŝna dwie subjednostki : Niecka Płotowska - tereny poło Ŝone w rejonie wsi Przylep i Ł ęŜ yca Terasa Kemowa - tereny poło Ŝone na południowy - zachód od wsi Kr ępa i Zawada - Wał Zielonogórski obejmuj ący tereny poło Ŝone na południe i na wschód od Zielonej Góry, w rejonie wsi: Ochla, Kiełpin, Racula, Drzonków, Stary Kisielin, Nowy Kisielin, Sucha i Ługowo. • Pradolina Barycko - Głogowska, w obr ębie której znajduje si ę kolejny mezoregion: - Obni Ŝenie Nowosolskie obejmuj ące południow ą cz ęść gminy, tereny poło Ŝone na południe od Ochli, w rejonie wsi: Jeleniów, Jarogniewice, Kiełpin, Zatonie, Barcikowice oraz na południe od Suchej.

Charakterystyka rze źby terenu

• Pradolina Warszawsko - Berli ńska obejmuj ąca 2 mezoregiony: Dolin ę Środkowej Odry i Kotlin ę Kargowsk ą Wydzieli ć tutaj mo Ŝna 2 formy genetyczne, tj. teras ę zalewow ą i teras ę nadzalewow ą. Terasa zalewowa obejmuje 95% całego obszaru. Jest to równina lekko nachylona w kierunku północno - zachodnim i wyniesiona na rz ędnych 52,3 - 48,4 m npm. Terasa zalewowa jest porozcinana systemem rowów i niecek o gł ęboko ści nie przekraczaj ącej 1,5 m. Terasa nadzalewowa przylega w ąsk ą półk ą na linii wschód - zachód do wsi Kr ępa i Zawada, rozszerzaj ąc si ę do szeroko ści ok. 1 km w rejonie wsi Jany.

• Wysoczyzna Czerwie ńska, lub Zielonogórska obejmuj ąca: Nieck ę Płotowsk ą i Teras ę Kemow ą. Niecka Płotowska charakteryzuje si ę bardzo du Ŝą ró Ŝnorodno ści ą form o skomplikowanej genezie. Wydzieli ć tutaj mo Ŝna formy dodatnie - pagóry kemowe i sandry oraz formy ujemne – doliny Ł ączy, (Złotego Potoku) i Myszki G ęś nika. Kem Ł ęŜ ycy wznosi si ę na wysoko ść 122,6 m npm przy otaczaj ącym terenie 76,7 m npm, a sandr Przylepu na wysoko ść 88,7 m npm przy otaczaj ącym terenie 72,0 m npm. Doliny wyniesione s ą na rz ędnych: dolina Ł ączy - 68,5 m npm i Myszki G ęś nika - 66,5 do 59,5 m npm. Poza wymienionymi formami powierzchni ę podstawow ą stanowi morena denna falista, wyniesiona na rz ędnych 77 i 80 m npm. Jak sama nazwa wskazuje subjednostka jest nieck ą zamkni ętą wy Ŝszymi poziomami od północy i południa.

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 23

Terasa Kemowa obejmuje obszary le śne poło Ŝone na południowy - zachód od Kr ępy i Zawady. Jest to lekko nachylona w kierunku północno - wschodnim równina wyniesiona na rz ędnych 75 - 70 m npm.

• Wał Zielonogórski jest form ą dominuj ącą no obszarze gminy zarówno pod wzgl ędem wysoko ści jak i rozległo ści. Podstawa wału na południu przebiega na rz ędnych 76 - 90 m npm, natomiast na północy na rz ędnych 70 - 90 m npm. Jego wysoko ści bezwzgl ędne zamykaj ą si ę w przedziale 110 - 222 m npm, przy czym kulminacje znajduj ą si ę w rejonie Starego Kisielina i si ęgaj ą 163 m npm oraz w Zielonej Górze - 222 m npm. Rze źba terenu jest bardzo urozmaicona, a najwi ększe jej zró Ŝnicowanie wyst ępuje w okolicy Starego i Nowego Kisielina, Raculi i Drzonkowa oraz Ługowa. Spadki terenu s ą bardzo ró Ŝne i wynosz ą od kilku procent na obszarach o spokojniejszej rzeźbie, do ponad 25% na obszarach o rze źbie bardzo urozmaiconej. Wzdłu Ŝ drogi Stary Kisielin - Nowy Kisielin znajduje si ę obni Ŝenie (101m npm) rozdzielaj ące Wał na dwa skrzydła: Stary Kisielin - Przytok i Racula - Ługowo. • Obni Ŝenie Nowosolskie stanowi ące fragment Pradoliny Barycko - Głogowskiej . Jest to forma dolinna wyniesiona na rz ędnych 75,5 m npm w cz ęś ci zachodniej do rz ędnych 69 m npm w cz ęś ci wschodniej. Na obszarze tym wydzieli ć mo Ŝna 3 jednostki morfogenetyczne: - terasa zalewowa - terasa nadzalewowa - terasa wysoka. Terasa zalewowa obejmuje 85% powierzchni całego obszaru i stanowi monotonn ą równin ę lekko nachylon ą w kierunku wschodnim, porozcinan ą ciekami wód powierzchniowych. Formami urozmaicaj ącymi monotoni ę rze źby terenu s ą ci ągi wydm zlokalizowane na zachód od wsi Jeleniów, na południowy zachód i na południowy wschód od wsi Jarogniewice oraz na linii Barcikowice Du Ŝe - Barcikowice Małe. Ich wysoko ści wzgl ędne w stosunku do terenu otaczaj ącego wynosz ą 8 - 12 m. Terasa nadzalewowa przylega półk ą o szeroko ści ok. 1 km do Wału Zielonogórskiego na linii Ochla - Sucha. Jest to teren wyniesiony średnio o ok. 10 m wy Ŝej w stosunku do terasy zalewowej i nachylony w kierunku południowym. Rze źba terenu monotonna, sporadycznie porozcinana dolinkami cieków powierzchniowych. Terasa wysoka poło Ŝona jest na południowy wschód od wsi Sucha i odcina si ę w rze źbie wyra źnym progiem o wysoko ści bezwzgl ędnej 81 - 84 m npm. Jest nachylona w kierunku południowym i charakteryzuje si ę do ść monotonn ą rze źbą.

Budowa geologiczna

• Pradolina Warszawsko - Berli ńska obejmuj ąca Dolin ę Środkowej Odry i Kotlin ę Kargowsk ą Jednostka ukształtowana została w okresie recesji lądolodu bałtyckiego z fazy maksymalnego zasi ęgu. W budowie geologicznej bior ą udział osady piaszczysto - Ŝwirowe pochodzenia fluwioglacjalnego. S ą to piaski, Ŝwiry i pospółki, zdeponowane poziomo. Na obszarze terasy zalewowej w partii przypowierzchniowej wyst ępuje seria glin pylastych i glin piaszczystych, a w obni Ŝeniach bezodpływowych niewielkiej mi ąŜ szo ści zło Ŝa torfów (5-6 m). Na obszarze terasy nadzalewowej wyst ępuj ą osady piaszczysto - Ŝwirowe grubych frakcji, a strop terenu jest wolny od osadów zastoiskowych typu gliny czy torfy.

• Niecka Płotowska. W budowie geologicznej tej subjednostki bior ą udział utwory czwartorz ędowe pochodzenia fluwioglacjalnego i glacjalnego. Do osadów pochodzenia fluwioglacjalnego zaliczy ć nale Ŝy osady piaszczysto - Ŝwirowe w dolinach potoków Ł ączy

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 24

(Złoty Potok) i Myszki G ęś nika, przy czym w stropie terenu mog ą tutaj by ć zdeponowane osady zastoiskowe typu gliny pylaste torfy i namuły. W obr ębie pagórów kemowych i pagórów sandrowych wyst ępuj ą osady piaszczysto – Ŝwirowe z przewarstwieniami glin i otoczaków. Do osadów pochodzenia glacjalnego zalicza si ę osady gliniaste moreny dennej wyst ępuj ące miedzy formami dodatnimi i ujemnymi. S ą to gliny piaszczyste i pylaste z otoczakami i przewarstwieniami piasków.

• Terasa Kemowa . W budowie geologicznej tej subjednostki bior ą udział prawie wył ącznie osady piaszczysto - Ŝwirowe pochodzenia fluwioglacjalnego.

• Wał Zielonogórski. Jest to forma dodatnia w kształcie wału, stanowi ąca czołow ą moren ę spi ętrzon ą, zaburzon ą glacitektonicznie. W budowie geologicznej bior ą udział osady czwartorz ędowe i trzeciorz ędowe. Czwartorz ęd reprezentowany jest przez osady pochodzenia fluwioglacjalnego i glacjalnego w formie osadów piaszczysto - Ŝwirowych oraz pokładów glin, pyłów i pyłów piaszczystych. Starsze osady czwartorz ędowe pochodzenia glacjalnego zafałdowane s ą z osadami trzeciorz ędowymi, czasami wypi ętrzonymi do powierzchni. Trzeciorz ęd reprezentowany jest przez formacje wykształcone w postaci iłów oraz w ęgla brunatnego z przewarstwieniami piasków. Formacje trzeciorz ędowe dotycz ą kulminacji wału na obszarze wsi Stary i Nowy Kisielin oraz Racula i Drzonków (cz ęść północna).

• Obni Ŝenie Nowosolskie stanowi ące fragment Pradoliny Barycko - Głogowskiej jest jednostk ą geologiczn ą o najmniej skomplikowanej budowie geologicznej. Jest to obszar zbudowany z osadów czwartorz ędowych, plejstoce ńskich wykształconych w postaci piasków i Ŝwirów. Na obszarze terasy zalewowej wyst ępuj ą piaski drobno i średnioziarniste. Lokalnie mog ą pojawia ć si ę przewarstwienia kilkudziesi ęciocentymetrowej mi ąŜ szo ści zbudowane z glin pylastych. Na obszarze terasy nadzalewowej wyst ępuj ą piaski i Ŝwiry. Terasa wysoka jest zbudowana podobnie jak terasa nadzalewowa z piasków i Ŝwirów. Odr ębn ą formacj ą s ą ci ągi wydm zbudowane z dobrze wyselekcjonowanych piasków drobnoziarnistych.

5.2.Warunki wodne

Wody powierzchniowe Na terenie gminy wyst ępuje do ść dobrze rozwini ęta sie ć hydrograficzna, koncentruj ąca si ę w cz ęś ci północnej - dolina rzeki Odry oraz w cz ęś ci południowej - dolina Śląskiej Ochli i Czarnej Strugi. W systemie hydrograficznym, w zale Ŝno ści od wielko ści i znaczenia rozró Ŝniono nast ępuj ące kolektory wód płyn ących: • kolektory 1-szego rz ędu - rzeka Odra, stanowi ąca północn ą granic ę gminy na odcinku ok. 4 km, • kolektory 2-go rz ędu - Śląska Ochla, Czarna Struga, Zimny Potok Ł ącza (Złoty Potok) stanowi ące dopływy Odry (kolektor 1-szego rz ędu), • kolektory 3-go rz ędu - pozostałe cieki wyst ępuj ące w poszczególnych zlewniach i stanowi ące dopływy bezpo średnie i po średnie do kolektorów 2 - go rz ędu.

Na obszarze gminy zostały wydzielone 4 zlewnie wód powierzchniowych: • zlewnia rzeki Odry - północna cz ęść gminy • zlewnia jeziora Zabór - wschodnia cz ęść gminy • zlewnia Śląskiej Ochli - południowa cz ęść gminy • zlewnia Czarnej Strugi - południowa część gminy

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 25

Zlewnia rzeki Odry Najwa Ŝniejsze kolektory wód powierzchniowych tej zlewni to: - Zimny Potok (Zimna Woda) wraz z licznymi dopływami, bior ący pocz ątek w dolinie Odry w rejonie przysiółka Sto Ŝne - Łącza (Złoty Potok) z mniej rozbudowanym systemem dopływów, bior ący swój pocz ątek na terenie miasta Zielona Góra. Ponadto na terenie zlewni wyst ępuj ą takie cieki jak: Myszka G ęś nik, dopływ Ł ączy ze słabo rozbudowanym systemem rowów oraz cieki zanikaj ące w osadach terasy kemowej w okolicach Przylepu. Podstawowy wododział zlewni przebiega po północnej stronie wsi Stary Kisielin i Nowy Kisielin, grzbietem wzniesie ń moreny czołowej - Wału Zielonogórskiego. Rzeka Odra posiada obwałowania. W okresie bardzo du Ŝych wezbra ń stanowi zagro Ŝenie powodziowe dla terenów poło Ŝonych na północ od wsi: Kr ępa, Zawada i Jany (obszar terasy zalewowej).

Zlewnia jeziora Zabór Granice tej zlewni stanowi ą: od północy wododział zlewni Odry, a od południa północno- wschodni wododział Śląskiej Ochli. Najwa Ŝniejszym kolektorem 3-go rz ędu jest Zaborski Potok ( Śmiga) bior ący pocz ątek na południe od Nowego Kisielina. Znaczenie tej zlewni z punktu widzenia hydrograficznego nie jest du Ŝe, natomiast posiada ona wpływ na mikroklimat i uprawy rolne.

Zlewnia Śląskiej Ochli Główn ą osi ą hydrograficzn ą tej najwi ększej na obszarze gminy zlewni jest rzeka Śląska Ochla z systemem naturalnych cieków i rowów melioracyjnych, stanowi ących wył ącznie lewobrze Ŝne dopływy. Północna granica wododziału zlewni przebiega pasmem wzgórz morenowych (Wał Zielonogórski), usytuowanych na północny-wschód od linii Racula - Ługowo natomiast granica południowa po linii wydm na osi wsi Czasław - Barcikowice - Jeleniów. Dopływy Śląskiej Ochli stanowi ą dwie grupy: - 1-sza, to dopływy naturalne nie wysychaj ące, bior ące pocz ątek u podnó Ŝa pagórków morenowych Wału Zielonogórskiego - 2-ga, to dopływy w postaci cieków i rowów melioracyjnych uzale Ŝnionych od poziomu wód gruntowych. Śląska Ochla nie stanowi zagro Ŝenia powodziowego ze wzgl ędu na stosunkowo małe przepływy jednostkowe i bardzo rozwini ęty system dopływów (cofki przy wysokich stanach wód). Zlewnia posiada swoisty ekosystem i wywiera wpływ na mikroklimat dolinny.

Zlewnia Czarnej Strugi Granic ę zlewni od północy stanowi wododział pasma wydm tworz ący południow ą granic ę zlewni Śląskiej Ochli. Od południa, granica znajduje si ę poza obszarem gminy i przebiega wzdłu Ŝ wzgórz morenowych na linii wsi Urzuty - Broniszów - Mirocin Dolny. Czarna Struga stanowi fragment południowej granicy gminy. Zasilana jest systemem cieków naturalnych i rowów melioracyjnych. Podobnie jak Śląska Ochla, rzeka Czarna Struga nie stanowi zagro Ŝenia powodziowego.

Zbiorniki powierzchniowe Na terenie gminy istniej ą nieliczne i niewielkie zbiorniki wód powierzchniowych. Najwi ększe znajduj ą si ę w bezpo średnim s ąsiedztwie Odry i s ą to stororzecza. Ponadto stawy i oczka wodne znajduj ą si ę w rejonie wsi Kr ępa, Ochla oraz Racula i Drzonków (glinianki).

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 26

Czysto ść wód powierzchniowych Okresowa kontrola stanu czysto ści rzek na obszarze gminy wykazuje wyra źną popraw ę jako ści wód pod wzgl ędem fizyko - chemicznym. Zdecydowanie uległa zmniejszeniu zawarto ść substancji organicznych, zawiesiny i innych zanieczyszcze ń. Problemem pozostaje nadal zanieczyszczenie bakteriologiczne i nadmierna zawarto ść zwi ązków biogennych. Zanieczyszczenie bakteriologiczne wód wi ąŜ e si ę z wprowadzeniem do nich nieoczyszczonych ścieków. Źródłem ska Ŝenia wód powierzchniowych s ą równie Ŝ spływy powierzchniowe z pól i zanieczyszczone opady atmosferyczne. Stan sanitarny cieków zlewni Śląskiej Ochli i Czarnej Strugi jest zadowalaj ący i odpowiada II i III klasie czysto ści. Stan sanitarny cieków zlewni Odry odpowiada w niewielkim stopniu III klasie czysto ści. Wi ększo ść z nich wraz z rzek ą Odr ą posiada wody bardziej zanieczyszczone. W ostatnich latach obserwuje si ę popraw ę zarówno w zakresie zanieczyszczenia substancjami organicznymi, zwi ązkami biogennymi, jak i pod wzgl ędem bakteriologicznym. Zwi ązane to jest z przekazywaniem do eksploatacji kolejnych oczyszczalni ścieków.

Wody podziemne Wyst ępowanie wód podziemnych wi ąŜ e si ę ści śle z budow ą geologiczn ą terenu , st ąd ich omówienie w nawi ązaniu do wyst ępuj ących na obszarze gminy jednostek geomorfologicznych.

• Pradolina Warszawsko - Berli ńska. Zwierciadło wody stabilizuje si ę na gł ęboko ści: - terasa zalewowa 1,0 - 1,5 m ppt - terasa nadzalewowa 6,0 - 6,5 m ppt. W zale Ŝno ści od stanów wody w Odrze poziom zwierciadła wody mo Ŝe ulega ć okresowym wahaniom o +/ _ 1,5 m. Poziom wód u Ŝytkowych nie posiada od góry warstwy izolacyjnej. Powoduje to mo Ŝliwo ść ich ska Ŝenia i ma wpływ na ich jako ść . Wody opisywanego poziomu charakteryzuj ą si ę ponadnormatywn ą zawarto ści ą zwi ązków Ŝelaza i manganu.

• Niecka Płotowska. Na obszarach dolin poziom wody zalega na gł ęboko ści 1,5 - 2,0 m ppt. i charakteryzuje si ę statycznym zwierciadłem ulegaj ącym okresowym wahaniom +/ _ 0,5 m w zale Ŝno ści od pory roku. Ze wzgl ędu na infiltracj ę w gł ąb poziomu ścieków komunalnych, na terenie dolin Złotego Potoku i Strugi Przylepskiej wody te s ą zanieczyszczone bakteriologicznie. Na obszarach pagórów kemowych i sandrowych wód podziemnych nie stwierdzono. Na obszarze równiny dennomorenowej poziom wód wyst ępuje w przewarstwieniach sródglinowych i charakteryzuje si ę średni ą zasobno ści ą, fragmentarycznym wyst ępowaniem warstwy izolacyjnej oraz ponadnormatywn ą zawarto ści ą zwi ązków Ŝelaza i manganu. Z tego poziomu zaopatrywane jest uj ście wody dla Aeroklubu w Przylepie.

• Terasa Kemowa. Poziom wód podziemnych na tym terenie wyst ępuje na gł ęboko ści kilkunastu do kilkudziesi ęciu metrów i nie posiada warstwy izolacyjnej od góry. Ze wzgl ędu na zalesienie obszaru wody te nie s ą nara Ŝone na ska Ŝenie bakteriologicznie.

• Wał Zielonogórski. Obszar ten stanowi jedn ą z najbardziej skomplikowanych jednostek pod wzgl ędem budowy geologicznej i hydrogeologicznej. Poziom wód u Ŝytkowych bardzo zró Ŝnicowanych pod wzgl ędem zasobów i jako ści wody wyst ępuje na gł ęboko ści od kilkunastu do kilkudziesi ęciu metrów.

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 27

• Pradolina Barycko - Głogowska. Poziom wód podziemnych zalega na gł ęboko ści 1,0 - 1,5 m ppt i charakteryzuje si ę statycznym zwierciadłem ulegaj ącym okresowym wahaniom +/ _ 0,7 m. Poziom ten posiada du Ŝą zasobno ść i nie posiada warstwy izoluj ącej w stropie. Wody charakteryzuj ą si ę ponadnormatywn ą zawarto ści ą zwi ązków Ŝelaza i manganu.

5.3. Główne zbiorniki wód podziemnych (GZWP)

W granicach gminy znajduj ą si ę dwa Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP), gromadz ące wody w czwartorz ędowych utworach porowych: - GZWP 150 „Pradolina Warszawa - Berlin” obejmuj ący północn ą cz ęść gminy - GZWP 301 „Pradolina Zasieki - Nowa Sól” obejmuj ący południow ą cz ęść gminy.

5.4. Surowce mineralne

Na obszarze gminy brak jest udokumentowanych złó Ŝ surowców mineralnych do eksploatacji na skal ę przemysłow ą. W PÓŁNOCNEJ CZ ĘŚ CI GMINY W GRANICACH WSI KRĘPA I ZAWADA UTWORZONY ZOSTAŁ OBSZAR I TEREN GÓRNICZY „C ZERWIE ŃSK ”. EKSPLOATACJA ZŁO śA ROPY NAFTOWEJ „C ZERWIE ŃSK ” ZOSTAŁA ZAKO ŃCZONA , A ZASOBY ROZLICZONE . ZGODNIE Z ZAWIADOMIENIEM MINISTRA ŚRODOWISKA O PRZYJ ĘCIU DODATKU DO DOKUMENTACJI GEOLOGICZNEJ ZŁO śA ROPY NAFTOWEJ „C ZERWIE ŃSK ” ZNAK : DG IKG KZK -4741-37/7897/1337/09/AW Z DNIA 20.11.2009 R . ZŁO śE ZOSTAŁO SKRE ŚLONE Z KRAJOWEGO BILANSU ZASOBÓW ZŁÓ ś KOPALIN . Wyst ępuj ące zło Ŝa kruszywa naturalnego przedstawiaj ą si ę nast ępuj ąco: - zło Ŝe Przylep (zło Ŝe zaniechane) zasoby bilansowe - 472 tys. Mg., wydobycie - 0 - zło Ŝe Racula (zło Ŝe zaniechane) zasoby bilansowe - 513 tys. Mg., wydobycie - 0

5.5.Warunki budowlane

Warunki budowlane wi ąŜą si ę ści śle z budow ą geologiczn ą terenu, omówione zatem zostan ą w nawi ązaniu do wyst ępuj ących na obszarze gminy jednostek geomorfologicznych.

• Pradolina Warszawko - Berli ńska Na obszarze terasy zalewowej w podło Ŝu wyst ępuj ą grunty piaszczyste oraz pylasto- gliniaste. Lokalnie mog ą pojawia ć si ę grunty organiczne typu namułów organicznych lub torfów, charakteryzuj ące si ę niekorzystnymi parametrami geotechnicznymi. Poziom wody gruntowej wyst ępuje na gł ęboko ści 1,0 -1,5 m i mo Ŝe podlega ć wahaniom w granicach +/ _ 1,5 m. S ą to obszary zalewowe, niekorzystne dla lokalizacji zabudowy, zatem winny by ć wył ączone z działalno ści inwestycyjnej. W okresie powodzi nara Ŝone b ędą na zalanie lub podtapianie w wyniku infiltracji. Na obszarze terasy nadzalewowej w podło Ŝu wyst ępuj ą grunty piaszczysto - Ŝwirowe o bardzo dobrych parametrach geotechnicznych. Poziom wody gruntowej zalega na gł ęboko ści 5,0 - 6,5 m. Warunki dla lokalizacji zabudowy zaliczy ć nale Ŝy do korzystnych.

• Niecka Płotowska Na obszarze dolin cieków powierzchniowych (Ł ącza, Myszka G ęś nik) zdeponowane s ą grunty piaszczysto-Ŝwirowe o dobrych parametrach geotechnicznych, lecz z płytko wyst ępuj ącym poziomem wody gruntowej 1,0 - 1,5 m ppt. Poziom ten mo Ŝe ulega ć okresowym wahaniom w granicach +/ _ 0,5 m. Tereny te nale Ŝy uzna ć za niekorzystne dla potrzeb budownictwa, ze wzgl ędu na płytko wyst ępuj ący poziom wody gruntowej.

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 28

Na obszarze pagórów kemowych i sandrowych występuj ą grunty piaszczysto-Ŝwirowe z dodatkiem głazów oraz wkładek osadów spoistych o bardzo dobrych parametrach geotechnicznych. Poziom wody gruntowej wyst ępuje bardzo gł ęboko i nie b ędzie miał wpływu na posadowienie budynków. Tereny te nale Ŝy uzna ć za bardzo korzystne dla potrzeb budownictwa. Na obszarze moreny dennej w podło Ŝu wyst ępują gliny i osady piaszczysto-Ŝwirowe o dobrych parametrach geotechnicznych. Poziom wody gruntowej wyst ępuje gł ęboko, poni Ŝej 5 m ppt. Tereny te nale Ŝy uzna ć za korzystne dla potrzeb budownictwa.

• Terasa Kemowa W podło Ŝu znajduj ą si ę osady piaszczysto-Ŝwirowe o bardzo dobrych parametrach geotechnicznych i gł ęboko wyst ępuj ącym poziomem wody gruntowej (poni Ŝej 10 m ppt.). Tereny na tym obszarze nale Ŝy uzna ć za bardzo korzystne dla potrzeb budownictwa.

• Wał Zielonogórski W strefie Wału Zielonogórskiego warunki gruntowo-wodne s ą zró Ŝnicowane. Wi ąŜ e to si ę z ró Ŝnorodno ści ą wyst ępowania form litologicznych. Na podstawie dotychczasowego rozpoznania mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe w podło Ŝu wyst ępuj ą wszystkie mo Ŝliwe typy litologiczne osadów i w ró Ŝnej konfiguracji. Wyj ątek stanowi południowy stok Wału, gdzie wyst ępują głównie osady piaszczyste i pylaste o korzystnych cechach geotechnicznych. Poziom wody gruntowej wyst ępuje z reguły gł ęboko i nie ma wpływu na posadowienie budynków. Tereny na obszarze Wału Zielonogórskiego w aspekcie przydatno ści dla potrzeb budownictwa znajduj ą si ę w przedziale od niekorzystnych do bardzo korzystnych.

• Pradolina Barycko – Głogowska Na obszarze terasy zalewowej wyst ępuj ą osady piaszczysto-Ŝwirowe o dobrych cechach geotechnicznych. Poziom wody gruntowej wyst ępuje płytko na gł ęboko ści 1,0 - 1,5 m i mo Ŝe podlega ć okresowym wahaniom w granicach +/ _ 0,7 m. Tereny te nale Ŝy uzna ć za mało korzystne dla lokalizacji zabudowy, głównie z powodu wysokiego poziomu wody gruntowej. Wyj ątek stanowi ą ci ągi wydm, zbudowanych z piasków drobnoziarnistych o dobrych parametrach geotechnicznych i gł ęboko wyst ępuj ącym poziomem wody gruntowej. Na obszarze terasy nadzalewowej i terasy wysokiej wyst ępuj ą grunty piaszczysto- Ŝwirowe z gł ębokim poziomem wody gruntowej, poni Ŝej 5 m ppt. Tereny te s ą bardzo korzystne dla lokalizacji zabudowy.

Reasumuj ąc, warunki gruntowo-wodne (budowlane) na obszarze gminy s ą zró Ŝnicowane. Na obszarach b ędących miejscem intensywnych procesów inwestycyjnych s ą korzystne, natomiast na obszarach gdzie dominuj ącą funkcj ą jest rolnictwo - niekorzystne.

5.6. Klimat

Poło Ŝenie geograficzne gminy, ukształtowanie terenu i jego wysoko ść 50-160 m npm. powoduje, ze gmina charakteryzuje si ę klimatem przej ściowym o cechach oceanicznych, czego skutkiem s ą: - małe ilo ści opadów w roku hydrologicznym - stosunkowo małe roczne amplitudy temperatury powietrza - wczesna wiosna, rezultatem czego jest długie lato (95 dni) - łagodna i krótka zima (60 dni), z krótko zalegaj ącą pokryw ą śnie Ŝną (50 dni) - pó źne przymrozki (ostatnie przymrozki wiosenne wyst ępuj ą na pocz ątku maja, natomiast przymrozki jesienne wyst ępuj ą ju Ŝ w 2-giej dekadzie pa ździernika)

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 29

- przewaga wiatrów zachodnich. Okres wegetacyjny rozpoczyna si ę wcześniej w porównaniu z centraln ą i wschodni ą Polsk ą i trwa 223 dni. Średnia roczna temperatura kształtuje si ę w przedziale 8,8 - 9,5°C. Wielko ść opadów wynosi ok. 690 mm na obszarze Wału Zielonogórskiego i Wysoczyzny Czerwie ńskiej do 600 mm na obszarze pradolin, a liczba dni z opadami w przedziale 13-17 w miesi ącach jesiennych i zimowych. Średnia roczna warto ść usłonecznienia wynosi 4,21 godz./dob ę i jest mniejsza w porównaniu z centraln ą i wschodni ą Polsk ą. Na terenie gminy wyst ępuje znaczna przewaga wiatrów z kierunku zachodniego, północno i południowo-zachodniego -52,6% we wszystkich porach roku. Najmniejsz ą cz ęstotliwo ść wykazuj ą wiatry z kierunków północnego i północno-wschodniego. Na obszarze gminy mo Ŝna wydzieli ć klimaty lokalne. W obr ębie Wału Zielonogórskiego i Wysoczyzny Czerwie ńskiej panuje klimat charakteryzuj ący si ę dobrym przewietrzaniem oraz brakiem warunków do tworzenia si ę zastoisk chłodnego powietrza (inwersji termicznych). W obr ębie pradolin panuje klimat o nieco gorszych warunkach, charakteryzuj ący si ę spływem w doliny zimnego powietrza z terenów wy Ŝej poło Ŝonych (inwersjami termicznymi).

5.7. Higiena atmosfery

Zanieczyszczenie atmosfery. Monitoring powietrza atmosferycznego prowadzony na terenie gminy wskazuje, Ŝe jego zanieczyszczenie stanowi ą głównie nast ępuj ące substancje i ich odmiany: - dwutlenek siarki SO2 - dwutlenek azotu NO 2 - oraz dwutlenek w ęgla CO 2 Emisj ę zanieczyszcze ń mo Ŝna podzieli ć na: - przemysłow ą, pochodz ącą z zakładów przemysłowych i elektrociepłowni - komunikacyjn ą (tzw. liniowe źródła emisji), której źródłem s ą środki transportu - oraz nisk ą, pochodz ącą z lokalnych kotłowni i palenisk domowych.

Emisja zanieczyszcze ń w 2003 r. na terenie gminy wynosiła: - emisja zanieczyszcze ń pyłowych - 2,412 Mg/rok, co stanowi 0,011 Mg/rok/1km 2 - emisja zanieczyszcze ń gazowych, takich jak: dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, dwutlenek i tlenek w ęgla - 2302,10 Mg/rok, co stanowi 10,44 Mg/rok/1 km 2 Są to wielko ści nie przekraczaj ące norm dopuszczalnych.

Na stan powietrza na obszarze gminy maj ą równie Ŝ wpływ: - elektrownie i elektrociepłownie zlokalizowane w okolicach Cottbus (Niemcy) - oraz huta miedzi w Głogowie. Głównym źródłem emisji komunikacyjnej jest przebiegaj ąca przez gmin ę droga ekspresowa S3.

Hałas Stan akustyczny środowiska w decyduj ącym stopniu zale Ŝny jest od jego urbanizacji.

Na klimat akustyczny ma wpływ rodzaj emitowanego hałasu, mianowicie: - hałas komunikacyjny od dróg i torowisk, który rozprzestrzenia si ę na odległe obszary, przy czym najwi ększy udział w nasileniu tego hałasu maj ą samochody ci ęŜ arowe - hałas przemysłowy powodowany przez zakłady prowadz ące działalno ść gospodarcz ą, obejmuj ący swym zasi ęgiem najbli Ŝsze otoczenie.

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 30

Z przeprowadzonych bada ń wynika, Ŝe emitowany przez pojazdy samochodowe hałas nie powoduje przekrocze ń poziomów progowych. Podobnie mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe na obszarze gminy nie wyst ępuje problem hałasu przemysłowego.

5.8. Szata ro ślinna i świat zwierz ęcy

Ekosystem ro ślinny i zwierz ęcy gminy charakteryzuje si ę du Ŝą ró Ŝnorodno ści ą elementów. Głównym elementem tego ekosystemu s ą lasy zajmuj ące 57% powierzchni gminy. Wszystkie lasy zaliczone s ą do grupy lasów ochronnych. Je śli chodzi o typy siedliskowe, lasy na terenie gminy generalnie podzieli ć mo Ŝna: - na bór suchy i bór świe Ŝy, znajduj ące si ę w obr ębie terenów wyniesionych (Wał Zielonogórski, Wysoczyzna Czerwie ńska) - oraz na las wilgotny i las ł ęgowy, znajduj ące si ę na obszarze obydwu pradolin. W tutejszych lasach ro śnie wiele drzew obcego pochodzenia. Do najciekawszych nale Ŝą : tulipanowiec ameryka ński, kasztan jadalny, przeorzech pi ęciolistkowy oraz sosna kłuj ąca. Mo Ŝna tu równie Ŝ spotka ć wiele rzadkich gatunków ro ślin i zwierz ąt, z których cz ęść zagro Ŝona jest wygini ęciem w skali europejskiej. Wyst ępuj ące na tym terenie gatunki gin ące i zagro Ŝone mo Ŝna sklasyfikowa ć wg nast ępuj ących kategorii: 1. Gatunki skrajnie zagro Ŝone i gin ące, o niewielkiej liczebno ści, których uratowanie mo Ŝliwe jest tylko przez aktywn ą ochron ę i usuniecie przyczyn zaniku. Zwierz ęta i ptaki: sokół w ędrowny, Ŝółw błotny, łoso ś. Ro śliny: gałuszka kulecznica, nabrze Ŝyca nadrzeczna, kaldezja dziewi ęciornikowa. 2. Gatunki nara Ŝone na wyginiecie, o niewielkiej liczebno ści, w śród których dalsze działanie czynników powoduj ących zanik spowoduje skrajne zagro Ŝenie. Zwierz ęta i ptaki: nocek Bechsteina, b ąk, ró Ŝaniec, błotniak zbo Ŝowy, błotniak ł ąkowy, rybołów, kropiatka, zielonka, siweczka obro Ŝna, batalion, kulik wielki, rybitwa białoczelna, sowa błotna, rudogłówka, minog rzeczny, jelonek rogacz, koziróg. Ro śliny: nadwodnik sze ściopr ęcikowy, paj ęcznica liliowata, ostnica Jana, przygiełka brunatna. 3. Gatunki rzadkie o du Ŝym ryzyku wygini ęcia. Zwierz ęta i ptaki: wilk, wydra, ohar, bielik, orlik krzykliwy, puchacz, wodniczka, ciosa. Ro śliny: ponikło wielołodygowe. 4. Gatunki wydobyte z niebezpiecze ństwa w wyniku zastosowania aktywnej ochrony. Zwierz ęta i ptaki: bóbr europejski, kormoran czarny, g ągoł, kania rdzawa. Ro śliny: brak.

5.9. Obszary i obiekty prawnie chronione

Natura 2000 Obszary i elementy chronione w trybie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2009 r. Nr 151 poz.1220 ze zm.) tj. obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Środkowej Odry PLB080004, obszary maj ące znaczenie dla Wspólnoty Kargowskie Zakola Odry PLH080012 i ZIMNA WODA PLH080062.

Obszary chronionego krajobrazu Obszary chronionego krajobrazu obejmuj ą wyró Ŝniaj ące się krajobrazowo tereny o ró Ŝnych typach ekosystemów. Działalno ść gospodarcza na tych terenach podlega niewielkim ograniczeniom, polegaj ącym na zakazie lokalizowania obiektów uci ąŜ liwych dla środowiska i stosowania niszcz ących form u Ŝytkowania przyrody. Powierzchnia obszarów chronionego krajobrazu w granicach gminy zajmuje 6 479 ha, tj. 29,45% obszaru gminy.

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 31

Stosownie do Rozporz ądzenia Nr 3 Wojewody Lubuskiego z dnia 17 lutego 2005 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu (DZ. Urz. Woj. Lubuskiego Nr 9 poz. 172 z pó źn. zm.) w granicach gminy znajduj ą si ę obszary chronionego krajobrazu, stanowi ące fragmenty nast ępuj ących jednostek (ekosystemów): • Nr 18 - Kro śnie ńska Dolina Odry , obszar o powierzchni 13 265 ha poło Ŝony w gminach: Czerwie ńsk, Gubin, Krosno Odrza ńskie, Sulechów i Zielona Góra. W granicach gminy obszar obejmuje jej północn ą cz ęść poło Ŝon ą na północ od wsi Kr ępa, Zawada, w obr ębie Doliny Środkowej Odry. Powierzchnia obszaru w granicach gminy wynosi - 1 863 ha. • Nr 21 - Nowosolska Dolina Odry , obszar o powierzchni 9 852 ha poło Ŝony w gminach: Bojadła, Nowa Sól, Siedlisko, Oty ń, Sulechów, Trzebiechów, Zabór i Zielona Góra. W granicach gminy obszar obejmuje jej północno - wschodni ą cz ęść poło Ŝon ą na wschód od wsi Jany i przysiólka Sto Ŝne w obr ębie Kotliny Kargowskiej. Powierzchnia obszaru w granicach gminy wynosi - 298 ha. • Nr 23 - Dolina Śląskiej Ochli , obszar o powierzchni 10 350 ha poło Ŝony w gminach: Świdnica, Ko Ŝuchów, Nowogród Bobrza ński, Oty ń i Zielona Góra. W granicach gminy obszar obejmuje jej cz ęść południow ą poło Ŝon ą na południe od wsi Ochla, Drzonków i Sucha oraz na północ od wsi Jeleniów i Jarogniewice, w obr ębie Obni Ŝenia Nowosolskiego. Powierzchnia obszaru w granicach gminy wynosi - 4 318 ha.

Rezerwat przyrody „Zimna Woda” Powierzchnia rezerwatu - 88,69 ha. Rezerwat poło Ŝony jest na terenie nadle śnictwa Przytok, le śnictwo Kiełpin. Wielk ą warto ść przyrodnicz ą rezerwatu stanowi ekosystem lasu ł ęgowego z dominacj ą ponad 100 - letnich drzewostanów olszowych, a tak Ŝe z okazałymi jesionami. W rezerwacie s ą równie Ŝ płaty olsów oraz zarastaj ące ro ślinno ści ą bagienn ą doły potorfowe. W środku rezerwatu bije w ątłe źródełko.

UŜytki ekologiczne W granicach gminy (nadle śnictwo Przytok) znajduj ą si ę 4 u Ŝytki ekologiczne o ł ącznej powierzchni – 28,35 ha. Trzy z nich poło Ŝone s ą w le śnictwie D ąbrowa, w granicach wsi Kr ępa. S ą to naturalne zbiorniki wodne stanowi ące pozostało ść po starorzeczu Odry oraz tereny zabagnione trudne do prowadzenia gospodarki le śnej, a przyrodniczo bardzo cenne. Czwarty u Ŝytek poło Ŝony jest w le śnictwie Kisielin, w granicach wsi Zawada i obejmuje podmokły teren zadrzewiony, w śród pól, stanowi ący naturalne schronienie dla zwierz ąt.

Zabytkowy park poło Ŝony w Zatoniu Park obejmuje fragment pierwotnego lasu li ściastego z domieszk ą grabu, buku, klonu i lipy z przylegaj ącym ogrodem pałacowym. Powierzchnia parku - 52,37 ha.

Pomniki przyrody Na terenie gminy znajduje si ę 20 pomników przyrody, w tym 2 uznane przez Rad ę Gminy Zielona Góra w latach 2005 i 2006 Są to mi ędzy innymi: - dąb szypułkowy, Jeleniów dz. nr ewid. 112/1 - grupa drzew, 4 d ęby szypułkowe, Nowy Kisielin dz. nr ewid. 10/1 - grupa drzew, 2 d ęby szypułkowe, Nowy Kisielin dz. nr ewid. 15/5 - dąb szypułkowy, Ł ęŜ yca dz. nr ewid.163 - grupa drzew, 7 d ębów szypułkowych, Kiełpin dz. nr ewid. 224/5 - grupa drzew. 3 d ęby szypułkowe, Jarogniewice dz. nr ewid. 231/9.

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 32

6. UWARUNKOWANIA OCHRONY ŚRODOWISKA KULTUROWEGO

6.1. Stan dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej

Zakres rozpoznania zasobów dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej w gminie dokonano pod wzgl ędem ilo ściowym i jako ściowym. Zało Ŝono, Ŝe dogł ębna ocena mo Ŝe by ć jedynie przeprowadzona w ramach specjalistycznych studiów historyczno-urbanistycznych i wytycznych konserwatorskich. Dokonuj ąc oceny ww. zasobów i ich walorów kulturowych okre ślono uwarunkowania, stosuj ąc nast ępuj ące kryteria:  ochrony prawnej zasobów obj ętych rejestrem zabytków o wybitnych i du Ŝych warto ściach kulturowych,  ochrony zasobów obj ętych wojewódzk ą ewidencj ą zabytków (wskazuj ącą obiekty przeznaczone do uj ęcia w ramach gminnej ewidencji zabytków),  innych, posiadaj ących znaczenie dla to Ŝsamo ści kulturowej gminy i atrakcyjno ści jej krajobrazu. Wyodr ębniono zabytkowe elementy i układy, świadcz ące o to Ŝsamo ści kulturowej gminy takie jak: · zało Ŝenia ruralistyczne, · obiekty i zało Ŝenia sakralne, · obiekty i zało Ŝenia rezydencjonalne, · zało Ŝenia folwarczne, · zabudowa mieszkaniowa i gospodarcza, · obiekty u Ŝyteczno ści publicznej, · obiekty i urzadzenia techniczne i przemysłowe, · cmentarze, · ziele ń urz ądzona, . zabytki archeologiczne.

6.2. Kalendarium wa Ŝniejszych wydarze ń

1222 r.- Ksi ąŜę Henryk Brodaty sprowadza pierwszych osadników na ten teren. 1369 r.- Śmier ć Henryka V ks. głogowskiego i podział ksi ęstwa pomi ędzy jego trzech synów Henryków VI, VII i VIII. Ziemie zielonogórskie dostaj ą si ę pod panowanie Henryka VIII. 1376 r.- Dokument łaci ński tzw. "Obwieszczenie Awinio ńskie" wymienia 17 ko ściołów le Ŝą cych w parafii zielonogórskiej. W pi śmie figuruj ą świ ątynie m.in. w Raculi, Nowym Kisielinie, Drzonkowie, Zatoniu, Ochli. 1466 r.- Ksi ąŜę Henryk IX sprowadza do Zielonej Góry sadzonki winoro śli z zachodniej Europy. Rozszerzenie obszaru winnic na podmiejskie wsie: Kr ępa, Ł ęŜ yca, Przylep, Zawada 1495–1496 r. - Wielki wylew Odry, zalanie wsi Zawada. 1525–1526 r. - Przyj ęcie przez wi ększ ą cz ęść mieszczan zielonogórskich i mieszka ńców podmiejskich wsi luteranizmu i przej ęcie ko ściołów katolickich 1526 r.- W rejonie Zielonej Góry powstaj ą parafie ewangelickie. Cz ęść wsi m.in. Kr ępa, ŁęŜ yca, Przylep, Stary Kisielin i Zawada wchodzi w skład parafii św. Jadwigi w Zielonej Górze. 1620–1646 r. - Zielona Góra i okolice staj ą si ę aren ą działa ń wojennych, przemarszów i kwaterunków wojsk, w czasie wojny trzydziestoletniej. Zniszczeniu uległy wsie: Ochla, Nowy i Stary Kisielin. 1740 r. - Śląsk zajmuj ą Prusy, koniec panowania Austrii.

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 33

1834 r. - Rozpocz ęcie budowy drogi Zielona Góra - Ko Ŝuchów oraz w 1848 r. drogi Sulechów - Zielona Góra - śary. 1871 r. - Zielona Góra otrzymuje poł ączenie kolejowe z Gubinem i Głogowem. 1908–1913 r. - Masowa likwidacja winnic w podzielonogórskich wsiach. 1910 r. - Telefonizacja miasta i okolicznych wsi. 1911 r. - Oddanie do u Ŝytku linii kolejowej Zielona Góra - Szprotawa. 1921–1923 r. - Elektryfikacja wsi powiatu zielonogórskiego. 1928–1930 r. - Parcelacja podmiejskich maj ątków ziemskich m.in. Starego Kisielina, Drzonkowa, Kiełpina, Ochli, Zatonia. 1940–1945 r.- W Zielonej Górze i okolicznych wsiach pracuj ą "robotnicy przymusowi" z Polski, Francji, Białorusi i Ukrainy. 1945 r. - Wyzwolenie miasta i okolic w dniach 14 -15 lutego. 1945 r. - Organizacja polskiej administracji, utworzenie województwa pozna ńskiego, w skład którego wchodzi powiat zielonogórski podzielony na 9 gmin wiejskich. 1950 r.- Utworzenie województwa zielonogórskiego. 1999 r.- Utworzenie województwa lubuskiego

6.3. Charakterystyka rozwoju przestrzennego

Teren gminy i jej otoczenie posiada bogat ą histori ę. Poło Ŝona jest w południowej cz ęś ci województwa lubuskiego. Od północy graniczy z rzek ą Odr ą, z gminami Czerwie ńsk, Świdnica, Nowogród Bobrza ński od zachodu, oraz gmin ą Ko Ŝuchów od południa i gminami Oty ń i Zabór od wschodu. Siedziba gminy zlokalizowana jest w granicach miasta Zielona Góra na prawach powiatu. Z zachowanych 120 stanowisk archeologicznych wynika, Ŝe osadnictwo na tym terenie prawie we wszystkich wsiach ( z wył ączeniem zało Ŝonych w XIX wieku osad folwarcznych jak Sto Ŝne, Kr ępa Mała, Ługowo, Przygórze) istniało od czasów wczesnodziejowych przez średniowiecze do czasów nowo Ŝytnych. Odnajdujemy na terenie gminy ró Ŝne układy ruralistyczne jak: ulicówki i ulicowo-placowe jak Racula, Ługowo, Kiełpin, Barcikowice, Sucha, Przylep; wielodro Ŝnice jak Kr ępa, Ochla, Stary Kisielin, Zawada; owalnice i widlice jak Jarogniewice, Ł ęŜ yca, Drzonków, które dopiero w XIX wieku w wyniku dynamicznego rozwoju stały si ę wielodro Ŝnicami. Notuje si ę tak Ŝe wsie o układzie rz ędowym jak Nowy Kisielin, Zatonie, Jany, które nast ępnie w wyniku rozwoju przestrzennego stały si ę ulicówkami. Przykładem dobrze zachowanego układu ła ńcuchówki jest wie ś Jeleniów. Dominantami w układzie przestrzennym wsi s ą ko ścioły, które w przeciwie ństwie do zespołów rezydencjonalnych zachowane s ą w dobrym stanie technicznym. Do nich nale Ŝą średniowieczne ko ścioły w Raculi, Zawadzie i Ochli, oraz pó źniejsze nowo Ŝytne świ ątynie w Jarogniewicach, Suchej, Zawadzie, Zatoniu ( poewangelicki). Pałace, dwory i zespoły rezydencjonalne wyst ępuj ą na terenie gminy w niewielkiej ilo ści i zachowały si ę w ró Ŝnym stanie technicznym. Zespół pałacowy w Zatoniu o rodowodzie XVII-wiecznym, przebudowany w pocz. XIX w (ł ączony z nazwiskiem K.F.Schinkla) zachowany w stanie ruiny. Rozległy park o charakterze krajobrazowym o zatartym układzie i licznych ubytkach starodrzewu. Dwór w Ochli z XVII wieku, przej ęty przez Muzeum Etnograficzne w stanie przerwanego remontu sprzed ok. 25 lat ulega post ępuj ącej degradacji. XVIII-wieczny pałac w Ochli u Ŝytkowany przez kilka rodzin ulega degradacji, u Ŝytkowany niezgodnie ze swoim pierwotnym przeznaczeniem. W złym stanie technicznym znajduje si ę nieu Ŝytkowany od wielu lat pałac w Nowym Kisielinie, zało Ŝenie pałacowo-parkowo-folwarczne zdeformowane przez now ą zabudow ę. W stosunkowo dobrym stanie znajduje si ę pałac w Starym Kisielinie. Przy nim zaniedbany

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 34 niewielki park ze zdewastowanym mauzoleum rodowym. Tak Ŝe park w Jarogniewicach ma układ cz ęś ciowo zatarty, poło Ŝony jest przy folwarku o niepełnym układzie obiektów. Niewielkich rozmiarów dwór w Drzonkowie został wtórnie przekształcony, co zatarło cz ęś ciowo jego cechy stylowe. Do obiektów poprzemysłowych interesuj ących pod wzgl ędem architektonicznym nale Ŝy papiernia i młyny w Kr ępie oraz młyny w Ochli. Przełom XIX i XX wieku obfitował w liczne realizacje szkół i świetlic wiejskich np. w Ochli, Nowym Kisielinie, Suchej, Starym Kisielinie, Zatoniu, Jarogniewicach, Raculi, Ł ęŜ ycy i Kr ępie. Na terenie wsi zachował si ę du Ŝy zespół zabudowy mieszkalnej i gospodarczej, pochodz ącej głównie z XIX i pocz. XX wieku, ale bywaj ą równie Ŝ przykłady zabudowy starszej. Na uwag ę zasługuj ą szachulcowe domy w Ł ęŜ ycy. W śród zabudowy drewnianej wyró Ŝniaj ą si ę dzwonnice w Raculi i Jeleniowie oraz kaplica z dzwonnic ą w Ł ęŜ ycy.

6.4. Opis wybranych wsi o warto ściach kulturowych i ich zasobów

DRZONKÓW - Dwór - murowany, parterowy, nakryty mansardowym dachem z naczółkami. Zbudowany na przełomie XVIII - XIX wieku, w stylu klasycystycznym, usytuowany w środku wsi przy podwórzu dawnego maj ątku otoczonego budynkami inwentarskimi. Jest zało Ŝony na planie prostok ąta i ma skromny wystrój architektoniczny, znacznie przekształcony.

JAROGNIEWICE -Ko ściół - zbudowany w latach 1749-1790, w konstrukcji szachulcowej. W 1857 roku został obmurowany cegł ą i wzmocniony. Obiekt jest zało Ŝony na planie o śmioboku 22 x 15,3 m. Wn ętrze salowe z chórami, ambon ą i ołtarzem. Dach wielospadowy z latarni ą. -Wie Ŝa – dzwonnica zbudowana w 1842 roku. Wykonana z cegły i rudy darniowej jest nakryta dachem namiotowym i zało Ŝona na planie kwadratu. Do wie Ŝy przylega mur ko ścielny. Obiekt wyposa Ŝony jest w nieczynny zegar i dwa dzwony. Przez wie Ŝę prowadzi droga na podwórze ko ścielne. -Plebania - budowana w 1 poł. XIX wieku, obecnie zamieszkała. Zało Ŝona na planie wydłu Ŝonego prostok ąta, murowana z cegły i kamienia, parterowa. -Dawna szkoła - obiekt powstał w poł. XIX wieku, zało Ŝony na rzucie wydłu Ŝonego prostok ąta, jest murowany i parterowy.

JELENIÓW -Dzwonnica - drewniana, zbudowana prawdopodobnie na pocz ątku XIX wieku, o konstrukcji słupowej. Wie Ŝa oszalowana deskami i nakryta namiotem dachowym. Obiekt stoi na miejscu dawnej dzwonnicy z ko ńca XV wieku, która uległa zawaleniu.

KIEŁPIN -Dwór klasycystyczny - wybudowany został w latach 1786-1787 przez wła ścicielk ę maj ątku Theodor ę von Braun. Informuje o tym tablica fundacyjna, znajduj ąca si ę na elewacji frontowej. Pi ętrowy pałac jest poło Ŝony we wschodniej cz ęś ci podwórza. Jest zbudowany z kamienia i cegły, prawdopodobnie na cz ęś ci fundamentów starszej siedziby. Budynek zało Ŝony jest na rzucie litery L o wymiarach 24 x 19,5 m., jest nakryty sze ściospadowym dachem. Elewacje zewn ętrzne były wielokrotnie zmieniane, pozostały tylko pilastry na naro Ŝnikach i ryzalit na głównej osi. W czasie ostatniego remontu zamurowano główne wej ście pod tablic ą fundacyjn ą, zmieniaj ąc je w dodatkowe okno, a dach przykryto eternitem. Jest bardzo zaniedbany

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 35

Park pałacowy - rozci ąga si ę po zachodniej stronie pałacu. Powstał prawdopodobnie na przełomie XVIII i XIX wieku, cho ć 300 letnie d ęby mog ą świadczy ć o wcze śniejszych pocz ątkach. Obecnie mo Ŝna jeszcze odtworzy ć miejsca alei, altany oraz dwóch stawów. Przez park przepływał z północy na południe strumień, po którym zostało dzi ś suche koryto, wzdłu Ŝ którego rozci ąga si ę szpaler d ębów. Obecnie zdewastowany.

KR ĘPA -Dwór - murowany, parterowy, wysoko podpiwniczony, nakryty mansardowym dachem, jest usytuowany w południowej cz ęś ci wsi przy drodze Chynów - Kr ępa. Budynek zało Ŝony na rzucie wydłu Ŝonego prostok ąta 25 x 11,5, jest zwrócony fasad ą na północ, gdzie dawniej rozci ągało si ę kwadratowe podwórze folwarczne z zabudowami gospodarczymi. Do dworu wiod ą zewn ętrzne schody. Fasada jest sze ścioosiowa, w środku której znajduje si ę wej ście główne. Elewacja tylna jest trzyosiowa z drugim wejściem i przybudówk ą. Otwory okienne w budynku s ą zamkni ęte prosto, a fasad ę i elewacj ę tyln ą wie ńczy podokapowy gzyms profilowany. Data budowy dworu nie jest znana. Mo Ŝna przypuszcza ć, Ŝe miała miejsce pod koniec XVIII wieku. Obiekt był dawniej siedzib ą generalnego zarz ądcy maj ątku i posiadał: 5 pokoi, komor ę, alkow ę i piwnic ę. Remontowany w 1855 i 1979 roku zatracił swój pierwotny wygląd i układ wewn ętrzny. Dzi ś otynkowany i pokryty dachem z eternitu. Po 1945 roku spełniał rol ę le śniczówki, a nast ępnie po 1954 roku szkoły, w 1974 roku przej ęty przez PGR został wyremontowany i przeznaczony na mieszkania. Obecnie mocno zaniedbany. -Młyn - budynek szachulcowy jest usytuowany na Mły ńskim Potoku. Zbudowany został na pocz ątku XIX wieku, jest nakryty dachem dwuspadowym. -Mostek przy Młynie wykonany z cegły około XIX wieku. -Fabryka papieru - obecny budynek papierni zlokalizowany nad tzw. "górnym stawem" stoi na miejscu starego, który został rozebrany w 1845 roku. Pierwsza papiernia była poło Ŝona ni Ŝej nad " dolnym stawem", przeniesiona została na dzisiejsze miejsce w 1763 roku. Dzisiejszy budynek murowany, parterowy jest nakryty dwuspadowym dachem. Cało ść zespołu w prywatnych r ękach ulega dewastacji.

ŁĘś YCA -Kaplica z dzwonnic ą - drewniana o konstrukcji słupowej, zało Ŝona na planie prostok ąta, przykryta jest dwuspadowym dachem z gontów. Zbudowana została w 1727 roku na miejscu starej wymienionej w XVII wieku. Jest typow ą kaplic ą cmentarn ą z wie Ŝą drewnian ą nakryt ą dachem namiotowym. Obiekt był remontowany i konserwowany w 2004 roku.

NOWY KISIELIN -Pałac - zbudowany prawdopodobnie pod koniec XVIII wieku przez wła ściciela wsi Wenzela Rudolpha von Stentscha. Obiekt powstał w centrum osady przy drodze Zielona Góra - Milsko. Budynek jest pi ętrowy, zało Ŝony na rzucie prostok ąta 16x30m, przylega do niego od zachodu współczesna dobudówka. Elewacje zostały zubo Ŝone przez remont w latach 50-tych. Na parterze zachowały si ę sklepienia kolebkowe. Cało ść nakryta jest czterospadowym dachem. Obiekt le Ŝą cy przez wiele lat w gestii PGR-u, w 1998 roku przej ęty przez Uniwersytet Zielonogórski. Wymaga gruntownego remontu. Otoczenie pałacu stanowi podwórze rozci ągaj ące si ę przed południow ą fasad ę oraz liczne budynki gospodarcze z pozostało ściami zało Ŝenia parkowego. -Park - dawniej otaczał pałac od południa zajmuj ąc w formie trawników cz ęść podwórza gospodarczego. Cało ść składała si ę z dwóch kwater otoczonych na kształt ósemki alejkami oraz dwóch stawów. Został zniszczony cz ęś ciowo ju Ŝ na pocz ątku XX wieku, kiedy to na cz ęś ci jego obszaru zbudowano nowy budynek rezydencjonalny tzw. "will ę".

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 36

-Dzwonnica - kamienna, dwukondygnacyjna, zało Ŝona na planie kwadratu, nakryta jest dachem namiotowym. Została zbudowana w 1840 roku na miejscu nieistniej ącego ju Ŝ wówczas ko ścioła katolickiego, zniszczonego jeszcze w XVIII wieku. Fundatorem dzwonnicy był Wilhelm Ernst von Boyanowsky, ówczesny wła ściciel maj ątku.

OCHLA -Ko ściół - wzmiankowany ju Ŝ w 1376 roku w tzw." Obwieszczeniu Awinio ńskim". Zbudowany został prawdopodobnie na przełomie XIII i XIV wieku. Ko ściół poło Ŝony jest w dawnej Górnej Ochli, posiada prostok ątne salowe wn ętrze wraz z wyodr ębnionym w bryle prezbiterium, zamkni ętym trójbocznie. Budulcem był kamie ń polny i ruda darniowa. Posiada kamienn ą krucht ę dobudowan ą w XVII wieku. Dawniej ko ściół otoczony był kamiennym murem z bram ą oraz cmentarzem katolickim. W latach 1525-1654 był we władaniu protestantów. Spalony w 1631 roku przez stacjonuj ący we wsi oddział wojsk szwedzkich. Po po Ŝarze zmieniono mu kształt dachu i stropu. W wyniku kolejnych remontów (szczególnie w 1976 roku), ko ściół zatracił swój barokowy wystrój wn ętrz. W 1982 roku dobudowano wie Ŝę , a w 1985 dach pokryto aluminiow ą blach ą. W otoczeniu ko ścioła znajduj ą si ę pozostało ści cmentarza i muru oraz krzy Ŝ pokutny upami ętniaj ący morderstwo, którego dopu ścił si ę rycerz von Rothenburg w 1604 roku. -Pałac, oficyny dworskie i zespół parkowy. Neoklasycystyczny pałac w Średniej Ochli został zbudowany z inicjatywy komisarza sądowego z Zielonej Góry, Jana Adolfa Schneidera. Obiekt został wzniesiony około 1792 roku na miejscu dawnej drewnianej rezydencji. Ma on w odró Ŝnieniu od dworu z Górnej Ochli bogat ą szat ę zewn ętrzn ą nie zmienion ą na przestrzeni 250 lat. Pałac remontowany w latach 1968 - 1972 jest przebudowany wewn ątrz i zamieszkały. Otoczenie obiektu stanowi ą dawne oficyny dworskie, budynki inwentarskie, podwórze oraz szcz ątki murów z bramami. Na uwag ę zasługuj ą tak Ŝe fragmenty dawnego zespołu parkowego zdewastowanego w latach 1928 - 1932 w czasie parcelacji maj ątku oraz w okresie powojennym. Do parku ogrodzonego murem kamiennym wiodła brama, ponadto znajdowały się w jego granicach trzy stawy, oran Ŝeria i przebieralnia kąpielowa. Starodrzew jest dzi ś bardzo mocno przetrzebiony i trudno jest odtworzy ć dawne aleje. Park od strony zachodniej pałacu został przeznaczony w 1930 roku na potrzeby remizy stra Ŝackiej, a istniej ący tam staw zacz ął spełnia ć rol ę zbiornika przeciwpo Ŝarowego.

RACULA -Ko ściół - gotycki ko ściół p.w. św. Mikołaja został zbudowany na przełomie XIV-XV wieku. Zało Ŝony na planie prostok ąta z wydzielonym w bryle prezbiterium. Obiekt murowany jest z kamienia polnego z u Ŝyciem cegły. W 2 poł. XVIII wieku został gruntownie przebudowany, w wyniku czego otrzymał nowe barokowe wyposa Ŝenie wn ętrz oraz strop i dach. Ko ściół w Raculi był w latach 1525-1654 we władaniu miejscowych protestantów, którzy uczynili z niego swój zbór. Od 1833 roku do 1945 był ko ściołem filialnym parafii p.w. św. Jadwigi w Zielonej Górze. Świ ątynia ogrodzona jest kamiennym murem, w obr ębie którego znajdował si ę cmentarz katolicki. -Dzwonnica - wybudowana została w 2 poł. XVIII wieku na miejscu starej wal ącej si ę wie Ŝy przyko ścielnej pochodz ącej z XV wieku. Obiekt zało Ŝony na planie kwadratu, drewniany o konstrukcji słupowej. Na wie Ŝy wisz ą 3 stare dzwony, które nie pochodz ą z Raculi. Najwi ększy dzwon został przywieziony w 2 poł. XVIII wieku z Le śniowa Wielkiego, średni z zawalonego ko ścioła w Drzonkowie i najmniejszy z Milska.

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 37

STARY KISIELIN -Pałac - siedziba von Stoschów, budowla dwukondygnacyjna, cz ęś ciowo podpiwniczona, wzniesiona na rzucie litery "T". Obiekt znajduje się w północno- wschodniej cz ęś ci wsi i jest zwrócony fasad ą na południe. Cało ść nakryta jest dwuspadowym dachem zwie ńczonym na kalenicy wie Ŝyczk ą - latarni ą. Budynek posiada do ść bogat ą szat ę architektoniczn ą. Był siedzib ą Wojewódzkiego Archiwum Pa ństwowego. OBECNIE NIEU śYTKOWANY . -Zespół podworski - powstał wcze śniej ni Ŝ murowana siedziba von Stoschów, prawdopodobnie w 2 poł. XVIII wieku. Budynki murowane z kamienia i cegły s ą zało Ŝone na rzucie wydłu Ŝonego prostok ąta usytuowanego wzdłu Ŝ drogi do Milska. Dawniej otaczały podwórze dworskie. Zespół folwarczny składa si ę obecnie ze stajni i dwóch obór. Wi ększo ść budynków gospodarczych nie zachowała si ę do dnia dzisiejszego.

SUCHA - Ko ściół filialny p.w. św. Marcina - zbudowany w 1821 roku na miejscu starej kaplicy katolickiej. Obiekt zało Ŝony jest na planie prostok ąta, murowany z cegły, salowy, przy ścianie południowej czworok ątna wie Ŝa, a przy ścianie północnej zakrystia. Wie Ŝa wyposa Ŝona jest w dzwony, z których jeden datowany jest na XV wiek, pochodzi prawdopodobnie z którego ś z pobliskich ko ściołów, które w 1 poł. XIX wieku popadły w ruin ę. Drugi dzwon był zakupiony przez mieszka ńców Suchej w 1869 roku.

ZATONIE -Ko ściół katolicki - obecnie ruina. Wzniesiony prawdopodobnie w 2 poł. XIII wieku. Wzmiankowany w 1376 roku. Budowany z kamienia polnego, rudy i cegły, salowy, bez wydzielonego prezbiterium. Ko ściół posiada przy północnej ścianie zakrysti ę. Od 1833 roku jest ruin ą z zachowan ą resztk ą muru do wysoko ści dawnego gzymsu. Przy ko ściele znajdował si ę cmentarz i drewniana dzwonnica z 3 dzwonami. Cało ść ogrodzona była wysokim, kamiennym murem, którego pozostało ści zachowały si ę w kilku miejscach. -Pałac - obecnie ruina. Zbudowany w latach 1685 - 1689 przez Balthasara von Unruha. Pracami kierował mistrz murarski z Zielonej Góry Jan Kolcken. Zało Ŝony na rzucie wydłu Ŝonego prostok ąta 17 x 40 metrów. Usytuowany jest w północnej cz ęś ci wsi, u zbiegu dróg do Zielonej Góry i Niedoradza. Budowla wzniesiona przez Unruha była pi ętrowa i nakryta wysokim czterospadowym dachem. W 1842 roku ksi ęŜ na Dorota Talleyrand - Perigord przebudowała pałac nadaj ąc mu inny, odpowiadaj ący ówczesnej modzie wygl ąd. W wyniku remontu dobudowano półpi ętro, zdj ęto czterospadowy dach, zast ępuj ąc go płaskim, zwie ńczonym mocnym, wysokim gzymsem z wazonami. Na ścianie południowej w gzymsie wie ńcz ącym, ustawiono tablic ę herbow ą, podtrzymywan ą przez dwa lwy. Ponadto podczas rozbudowy na osi ścian południowej i północnej pozostawiono dwa doryckie portyki z balkonami. Przebudowa przebiegała zgodnie z planami wybitnego berli ńskiego architekta Karola Fryderyka Schinckla. O budowie dworu w 1689 roku i przebudowie w 1842 informowały dawniej dwie tablice, dzi ś ju Ŝ nie zachowane. Tak zmieniony dwór przetrwał do ko ńca II wojny Światowej. Spl ądrowany w 1945 roku i spalony, pozostaje ruin ą do dzisiaj. -Oran Ŝeria - obecnie ruina. Powstała po 1861 roku, była cieplarni ą, gdzie zgromadzone były okazy ro ślinno ści tropikalnej. Budynek spełniał rol ę zimowego salonu i był oszklony. Obiekt był usytuowany przy wschodniej ścianie pałacu, z którym był poł ączony tzw. doln ą cieplarni ą, a nast ępnie galeria. Oran Ŝeria zniszczona w 1945 roku pozostaje do dnia dzisiejszego w ruinie. -Park - zało Ŝony został w 1842 roku przez nadwornego berli ńskiego ogrodnika Piotra Lennego, którego dziełem była te Ŝ oran Ŝeria, przebudowana gruntownie w 1861 roku. Obecnie park jest zaniedbany i przetrzebiony, zajmuje około 50 ha powierzchni. Przez jego środek, wzdłu Ŝ południowej elewacji pałacu przebiega aleja lipowa. Wjazd do parku

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 38 poprzedzony jest bram ą wyjazdow ą, składaj ącą si ę z dwóch pawilonów. W parku obecnie czytelne s ą główne aleje, gazony, trawnik oraz sztuczne ruiny. Cały zespół parkowy ogrodzony jest kamienno ceglanym murem ( w stanie szcz ątkowym). -KOŚCIÓŁ EWANGELICKI , OBECNIE RZYMSKOKATOLICKI KO ŚCIÓŁ FILIALNY PW . MATKI BOSKIEJ CZĘSTOCHOWSKIEJ JEST OBIEKTEM MUROWANYM Z CEGŁY KLINKIEROWEJ , WZNIESIONYM NA RZUCIE PROSTOK ĄTA O ŚCI ĘTYCH NARO śACH , Z PREZBITERIUM SKIEROWANYM NA POŁUDNIOWY WSCHÓD . OD PÓŁNOCNEGO ZACHODU DOSTAWIONA CZTEROKONDYGNACYJNA WIE śA. KORPUS KRYTY WYSOKIM DACHEM DWUSPADOWYM , WIE śA DACHEM NAMIOTOWYM . KOŚCIÓŁ JEST BUDOWL Ą JEDNONAWOW Ą, BEZ WYODR ĘBNIONEGO PREZBITERIUM . WEWN ĄTRZ ZACHOWAŁA SI Ę EMPORA DREWNIANA JEDNOKONDYGNACYJNA WSPARTA NA SŁUPACH , OBIEGAJ ĄCA CAŁE WN ĘTRZE Z WYJ ĄTKIEM CZ ĘŚ CI OŁTARZOWEJ . NAD WEJ ŚCIEM GŁÓWNYM USYTUOWANY JEST CHÓR MUZYCZNY . WNĘTRZE NAKRYWA SKLEPIENIE POZORNE , OBECNIE ODESKOWANE . POSADZKI WTÓRNE , WYKONANE Z LASTRIKO , NA EMPORACH PODŁOGI DESKOWE . W CAŁO ŚCI ZACHOWAŁO SIĘ HISTORYCZNE WYPOSA śENIE KO ŚCIOŁA , NA KTÓRE SKŁADAJ Ą SIĘ OŁTARZ AMBONOWY Z 1797 R ., CHRZCIELNICA Z 1795 R ., PROSPEKT ORGANOWY Z 1799 R ., ŁAWKI Z KO ŃCA XVIII W ., TRZY KONFESJONAŁY Z KO ŃCA XVIII W . ORAZ DWA ŚWIECZNIKI KORPUSOWE MOSI Ęś NE Z KO ŃCA XVIII W . W DZWONNICY ZAWIESZONE DWA DZWONY Z 1880 R . I KO ŃCA XIX W . KONSTRUKCJA DO ZAWIESZANIA DZWONÓW POCHODZI Z 1869 R . KOŚCIÓŁ POWSTAŁ W 1765 R . JAKO OBIEKT W KONSTRUKCJI SZACHULCOWEJ , GDZIE WYPEŁNIENIE FACH STANOWIŁA CEGŁA . W LATACH 1865-1866 ZOSTAŁ ROZBUDOWANY O WIE śĘ I ROZPOCZ ĘTO WYMIAN Ę ISTNIEJ ĄCEJ KONSTRUKCJI NA MUROWAN Ą. PROCES CAŁKOWITEJ WYMIANY FACHWERKU ZAKO ŃCZONY ZOSTAŁ NA POCZ . XX W . W TAKIEJ FORMIE OBIEKT ZACHOWAŁ SI Ę DO CZASÓW OBECNYCH . POWSTANIE KO ŚCIOŁA POZOSTAWAŁO W ŚCISŁYM ZWI ĄZKU ZE ZMIAN Ą SYTUACJI POLITYCZNEJ ŚLĄSKA PO WŁ ĄCZENIU TEJ PROWINCJI PRZEZ FRYDERYKA II W GRANICE KRÓLESTWA PRUSKIEGO . ZEZWOLENIE NA BUDOW Ę WŁASNEGO KO ŚCIOŁA MIESZKA ŃCY ZATONIA OTRZYMALI W 1741 R . WRAZ Z POCZ ĄTKIEM PANOWANIA PRUSKIEGO WPROWADZONY ZOSTAŁ RÓWNIE ś NA URZ ĄD PASTOR . Z UWAGI NA TRUDN Ą SYTUACJ Ę MATERIALN Ą GMINY EWANGELICKIEJ FUNKCJ Ę KO ŚCIOŁA PEŁNIŁA POCZ ĄTKOWO STODOŁA NALE śĄ CA DO JEDNEGO Z MIESZKA ŃCÓW WSI NAZWISKIEM ANDREAS FIEDLER . W 1743 R . POWSTAŁ BUDYNEK PROBOSTWA . DOPIERO W 1765 R . ROZPOCZ ĘTO BUDOW Ę KO ŚCIOŁA . OD 2 POŁ . XVIII W . DO 1945 R . BYŁ ON O ŚRODKIEM śYCIA DUCHOWEGO OKOLICZNEJ LUDNO ŚCI WYZNANIA EWANGELICKO -LUTERA ŃSKIEGO . WKŁAD W BUDOW Ę I WYPOSA śENIE KO ŚCIOŁA WNIE ŚLI WŁA ŚCICIELE ZATONIA – FRIEDERIKE HRABINA COSEL I JOHANN MELCHIOR JULIUS HRABIA VON SCHWEINITZ , A TAK śE THEODORE ERNESTINE BARONOWA VON KOTTWITZ Z KIEŁPINA . JUś OD POCZ ĄTKU PANOWANIA PRUSKIEGO FUNKCJONOWAŁA WE WSI SZKOŁA EWANGELICKA . KAśDY ZATRUDNIONY NAUCZYCIEL PEŁNIŁ JEDNOCZE ŚNIE FUNKCJ Ę ORGANISTY I ZAKRYSTIANA W MIEJSCOWYM KO ŚCIELE . W 1945 R . OBIEKT ZOSTAŁ KONSEKROWANY JAKO RZYMSKOKATOLICKI KO ŚCIÓŁ FILIALNY P .W. MATKO BOSKIEJ CZĘSTOCHOWSKIEJ . W ZWI ĄZKU Z NOW Ą PRZYNALE śNO ŚCI Ą WYZNANIOW Ą USUNI ĘTO AMBON Ę OŁTARZOW Ą. W LATACH 60-TYCH XX W . WYMIENIONO POKRYCIE DACHU Z DACHÓWKI CERAMICZNEJ KARPIÓWKI NA ETERNIT FALISTY . W LATACH 1991-1992 WYMIENIONO POSADZK Ę CERAMICZN Ą NA LASTRIKO , SKLEPIENIE POZORNE OBITO PŁYTAMI PIL ŚNIOWYMI LAMINOWANYMI , ODESKOWANO ORYGINALNE SŁUPY I BALUSTRADY EMPOR .

II – Ocena stanu zagospodarowania i uwarunkowania rozwoju 39

ZAWADA -Ko ściół parafialny p.w. Wniebowzi ęcia NMP - zbudowany w 1900 roku na miejscu starej kaplicy katolickiej wymienionej w XVI wieku. Obiekt zało Ŝony na planie prostok ąta, wykonany jest z czerwonej cegły, salowy, nawi ązuje architektur ą do stylu neogotyckiego. Wybudowany został jako zbór ewangelicki. Do świ ątyni przylega wie Ŝa.

6.5. Elementy o warto ściach kulturowych:

 Wykaz zabytków wpisanych do rejestru zabytków woj. lubuskiego

Obiekt Miejscowo ść Adres Numer 1. Dwór DRZONKÓW ul.Olimpijska 3 2034

2. Dom nr 28 (d. szkoła) JAROGNIEWICE nr 28 1424 3. Ko ściół fil. pw. św. Antoniego JAROGNIEWICE 1423 4. Dom nr 25 (d. plebania) JAROGNIEWICE nr 25 1425 5. Dzwonnica JELENIÓW 1753 6. Pałac KIEŁPIN 2037 7. Fabryka tektury wraz z wyposa Ŝeniem KR ĘPA dz. 713 1996 8. Młyn wodny KR ĘPA 1761 9. Dom nr 83 ŁĘś YCA ul.Dolna 37 1765 10. Dom nr 85 ŁĘś YCA ul.Polna 4 1767 11. Kaplica cmentarna z dzwonnic ą ŁĘś YCA 1763 UL . ODRZA ŃSKA 12. DOM NR 75 ŁĘś YCA 13 2041 13. PAŁAC NOWY KISIELIN 2038 14. DZWONNICA NOWY KISIELIN 2039 15. Ko ściół Wszystkich Świ ętych (OB . NAJ ŚWI ĘTSZEJ TRÓJCY ) OCHLA 306 16. Le śniczówka OCHLA 2090 17. PAŁAC I OCHLA UL .G ÓRNA 5 2044 18. PAŁAC II I OFICYNY OCHLA UL .śAGA ŃSKA 22 2045 19. ZESPÓŁ PAŁACOWO -PARKOWO - OSIEDLE FOLWARCZNY OCHLA DWORSKIE 3327 20. Dzwonnica RACULA ul.Głogowska 524 21. Ko ściół pw. św. Mikołaja RACULA ul.Głogowska 34 22. XIX-w. zespół pałacowo- ul.PionierówLubu parkowy STARY KISIELIN skich 53 3238 23. Ko ściół pw. św. Marcina SUCHA 1786 24. Dom nr 47 ZATONIE nr 47 ob.75 1788 25. Pałac (ruina), dom mieszkalny, oran Ŝeria ZATONIE 1787 26. Park (pow. 52,3704ha) ZATONIE 1747 27. Ruina Ko ścioła ZATONIE 1992 28.Ko ściół fil. pw. Matki Boskiej Cz ęstochowskiej ZATONIE nr L-184/A

40

 WYKAZ ZABYTKÓW WPISANYCH DO GMINNEJ EWIDENCJI ZABYTKÓW

Obiekt Miejscowo ść Adres 1. Cmentarz parafialny ( czynny) DRZONKÓW za wsi ą, przy drodze le śnej 2. Remiza DRZONKÓW 3. Trafostacja DRZONKÓW 4. Zespół dworski: budynek gospodarczy, DRZONKÓW Olimpijska 3 spichle Ŝ, stajnia, wolarnia, 3 domy mieszkalne,ciel ętnik, trojak, obora, silos, stodoła 5. Dom DRZONKÓW Boczna 3 6. Dom DRZONKÓW Krótka 4 7. Dom DRZONKÓW Le śna 2 8. Dom, budynek gospodarczy DRZONKÓW Le śna 6 9. Dom DRZONKÓW Olimpijska 25 10. Dom, stodoła DRZONKÓW Olimpijska 29 11. Dom DRZONKÓW Olimpijska 38 12. Dom, budynek gospodarczy DRZONKÓW Olimpijska 50 13. Dom DRZONKÓW Olimpijska 51 14. Dom DRZONKÓW Olimpijska 52 15. Dom DRZONKÓW Olimpijska 53 16. Dom, budynek gospodarczy DRZONKÓW Olimpijska 54 17. Dom DRZONKÓW Olimpijska 63 18. Dom DRZONKÓW Olimpijska 67 19. Budynek gospodarczy DRZONKÓW Olimpijska 68 20. Dom DRZONKÓW Olimpijska 71 21. Dom DRZONKÓW Olimpijska 73 22. Dom, budynek gospodarczy, stodoła DRZONKÓW Olimpijska 74 23. Dom, budynek gospodarczy, stodoła DRZONKÓW Olimpijska 78 24. Dom DRZONKÓW Podgórna 1 25. Dom, stodoła DRZONKÓW Słoneczna 4 26. Dom, budynki gospodarcze, stodoła DRZONKÓW Słoneczna 10 27. Dom DRZONKÓW Strumykowa 3 28. Domy, budynki gospodarcze DRZONKÓW Strumykowa 4 29. Stodoła DRZONKÓW Strumykowa 5 30. Dom DRZONKÓW Strumykowa 16 31. Dom, budynek gospodarczy, stodoła DRZONKÓW Strumykowa 26 32. Cmentarz le śny (nieczynny) JANY przy drodze Zawada-Przytok 33. Trafostacja JANY 34. Dom, obora JANY 3 35. Dom, budynek gospodarczy JANY 4 36. Dom, budynki gospodarcze, stodoła JANY 5 37. Dom, budynek gospodarczy, stodoła JANY 6 38. Dom, budynek gospodarczy, stodoła JANY 8 39. Dom, budynek gospodarczy, stodoła JANY 12 40. Budynek gospodarczo-mieszkalny JANY 22 41. Budynek gospodarczo-mieszkalny JANY 23

41

42. Budynek gospodarczo-mieszkalny JANY 25 43. Dom, budynek gospodarczy, stodoła JANY 26 44. Dom, świetlica (d. restauracja) JANY 28 45. Dom, budynek gospodarczy, stodoła JANY 40 46. Budynek gospodarczy JANY 40a 47. Dom, budynki gospodarcze, stodoła JANY 46 48. Dom, budynek gospodarczy JANY 47 49. Dom, budynek gospodarczy, stodoła JANY 50 50. Szkoła (d. dom) JANY 55 51. Dom, budynek gospodarczy, stodoła JANY 56 52. Dom, budynek gospodarczy JANY 62 53. Cmentarz śródpolny JAROGNIEWICE poza wsi ą 54. Historyczne otoczenie ko ścioła, dzwonnica, budynek gospodarczy 55. Pomnik poległych w latach 1914-1918 JAROGNIEWICE (cokół) 56. Budynek mieszkalno-gospodarczy JAROGNIEWICE 1 57. Budynek mieszkalny JAROGNIEWICE 3 58. Budynek mieszkalny, stodoła JAROGNIEWICE 4 59. Budynek mieszkalny, stodoła JAROGNIEWICE 5 60. Budynek mieszkalny JAROGNIEWICE 7 61. Budynek mieszkalny, stodoła JAROGNIEWICE 10 62. Budynek mieszkalny, stodoła JAROGNIEWICE 11 63. Le śniczówka, budynek gospodarczy JAROGNIEWICE 12 64. Budynek mieszkalny JAROGNIEWICE 13 65. Budynek mieszkalny JAROGNIEWICE 13a 66. Budynek mieszkalny JAROGNIEWICE 16 67. Dom, budynki gospodarcze, obora JAROGNIEWICE 17 68. Dom, budynki gospodarcze, stodoła JAROGNIEWICE 18 69. Dom, budynki gospodarcze JAROGNIEWICE 19 70. Budynek mieszkalny JAROGNIEWICE 19a 71. Budynek mieszkalno-gospodarczy, JAROGNIEWICE 20 budynek inwentarski, stodoła 72. Budynki mieszkalne JAROGNIEWICE 21 73. Budynek inwentarski JAROGNIEWICE 21a 74. Budynek mieszkalny JAROGNIEWICE 22 75. Budynek mieszkalny i inwentarski JAROGNIEWICE 23 76. Budynek gospodarczy JAROGNIEWICE 25 77. Dom, budynek gospodarczy, stodoła JAROGNIEWICE 27 78. Zespół folwarczny: wjazd (słupki bramy), JAROGNIEWICE 29 stodoła, budynek inwentarski, park podworski (2,5 ha), lodownia parku, spichlerz z magazynem 79. Budynek mieszkalny JAROGNIEWICE 29a 80. Budynek mieszkalny i gospodarczy JAROGNIEWICE 29b 81. Budynek mieszkalny, stodoła, ku źnia JAROGNIEWICE 30 82. Budynek usługowy JAROGNIEWICE 30a 83. Dom, budynki gospodarcze JAROGNIEWICE 33 84. Budynek mieszkalny JAROGNIEWICE 33a

42

85. Dom, budynek gospodarczy JAROGNIEWICE 34 86. Budynek mieszkalny JAROGNIEWICE 35 87. Dom, stodoła, budynek inwentarski JAROGNIEWICE 37 z goł ębnikiem 88. Budynek mieszkalny JAROGNIEWICE 38 89. Domy, budynki gospodarcze JAROGNIEWICE 40 90. Budynek mieszkalny JAROGNIEWICE 42 91. Budynek mieszkalno-gospodarczy, JAROGNIEWICE 44 budynek inwentarski, stodoła 92. Budynek mieszkalno-gospodarczy JAROGNIEWICE 46 93. Budynek mieszkalny JAROGNIEWICE 47 94. Dom, budynek inwentarski JAROGNIEWICE 48 95. Budynek mieszkalno-gospodarczy JAROGNIEWICE 49 96. Dom, budynki gospodarcze JAROGNIEWICE 51 97. Dom, stodoły JAROGNIEWICE 52 98. Dom, stodoła JAROGNIEWICE 53 99. Budynek mieszkalny JAROGNIEWICE 53a 100. Dom, budynek gospodarczy, stodoła JAROGNIEWICE 54 101. Budynek mieszkalno-gospodarczy, JAROGNIEWICE 56 budynek inwentarski 102. Cmentarz le śny JELENIÓW poza wsi ą, przy drodze do śagania 103. Kaplica JELENIÓW 104. Trafostacja JELENIÓW 105. Dom, stodoła, obora JELENIÓW 1 106. Dom, stajnia, warsztat JELENIÓW 2 107. Dom, stodoła JELENIÓW 3 108. Budynek mieszkalny JELENIÓW 4 109. Dom (d. bud.gospodarczy), stodoła JELENIÓW 5 110. Budynek mieszkalny JELENIÓW 6 111. Budynek mieszkalny (d. gospodarczy), JELENIÓW 7 budynek mieszkalno-gospodarczy 112. Dom, budynek gospodarczy JELENIÓW 8 113. Budynek mieszkalny JELENIÓW 8a 114. Dom, stodoła JELENIÓW 9 115. Budynki mieszkalne (d. gospodarczy), JELENIÓW 11 116. Budynek mieszkalny JELENIÓW 12 117. Dom, stodoła, budynek inwentarski JELENIÓW 13 118. Dom, stodoła, stajnia JELENIÓW 14 119. Budynek mieszkalno-gospodarczy JELENIÓW 15 120. Dom, stodoła JELENIÓW 16 121. Dom (d.stodoła z obor ą) JELENIÓW 17 122. Dom, stodoła, budynek inwentarski JELENIÓW 18 123. Dom, budynek inwentarski JELENIÓW 19 124. Budynek mieszkalno-gospodarczy, JELENIÓW 21 stodoła 125. Dom, stodoła JELENIÓW 22 126. Dom, budynek gospodarczy, JELENIÓW 24 w ędzarnia

43

127. Domy, budynek gospodarczy JELENIÓW 25 128. Budynek mieszkalny JELENIÓW 26 129. Dom, budynki gospodarcze JELENIÓW 27 130. Dom, budynek gospodarczy JELENIÓW 28 131. Dom, stodoła, obora JELENIÓW 32 132. Budynek mieszkalno-gospodarczy, JELENIÓW 33 stodoła 133. Dom, stodoła, budynek inwentarski JELENIÓW 35 134. Budynek mieszkalny JELENIÓW 36 135. Kaplica i biblioteka JELENIÓW 42 136. Park dworski KIEŁPIN 137. Oficyna dworska KIEŁPIN 28 138. Budynek gospodarczy (ruina) KIEŁPIN 140. Budynek inwentarski KIEŁPIN 141. Stajnia KIEŁPIN 142. Trafostacja KIEŁPIN 143. Dom, stodoły, budynek inwentarski KIEŁPIN 3 144. Budynek mieszkalny KIEŁPIN 4 145. Budynek mieszkalny KIEŁPIN 5 146. Dom, budynek inwentarski KIEŁPIN 6 147. Dom, stodoła, obora KIEŁPIN 9 149. Budynek mieszkalny KIEŁPIN 12 150. Dom z obor ą, stodoła KIEŁPIN 13 151. Dom, stodoła KIEŁPIN 14 152. Dom, stodoła KIEŁPIN 15 153. Dom, stodoła, budynek inwentarski KIEŁPIN 16 154. Dom ze stodoł ą KIEŁPIN 17 155. Budynek mieszkalny KIEŁPIN 18 156. Dom, stodoła KIEŁPIN 19 157. Budynek mieszkalny KIEŁPIN 20 158. Budynek mieszkalno-gospodarczy KIEŁPIN 21 159. Dom, stodoły, budynek inwentarski KIEŁPIN 22 160. Budynek mieszkalny KIEŁPIN 24 161. Dom, stodoła KIEŁPIN 25 162. Domy, budynki gospodarcze KIEŁPIN 26 163. Budynek mieszkalny (d.stodoła) KIEŁPIN 26a 164. Dom, budynek gospodarczy KIEŁPIN 27 165. Układ ruralistyczny KR ĘPA historyczny układ wsi 166. Cmentarz le śny KR ĘPA poza wsi ą, ok. 150m od drogi do Zielonej Góry 167. Cmentarz KR ĘPA ul. Dolna, dz. 369/3 168. Magazyn (d. kaplica) KR ĘPA przy nr 23 169. Dzwonnica KR ĘPA 170. Stodoła przy młynie KR ĘPA 171. Dom – zespół mły ński KR ĘPA 70 172. Dwór KR ĘPA 59a 173. Budynek gospodarczy, budynek KR ĘPA 59b

44

174. Dom, stodoła, zagroda KR ĘPA 9 175. Dom, stodoła KR ĘPA 16 176. Dom, stodoła KR ĘPA 18 177.Dom, budynek gospodarczy KR ĘPA 21 178. Budynek gospodarczy KR ĘPA 38 179. Zespół dworski KR ĘPA 39 180. Budynek gospodarczy KR ĘPA 45 181. Dom z budynkiem gospodarczym KR ĘPA 52 182. Dom, budynek gospodarczy KR ĘPA 60 183. Przedszkole KR ĘPA 68 184. Dom, budynek gospodarczy KR ĘPA 79 185. Budynek gospodarczy KR ĘPA 87 186. Dom, budynek gospodarczy KR ĘPA 105 187. Cmentarz przyko ścielny rzymsko- ŁĘś YCA dz. nr 219 (d. 795) katolicki (czynny) 188. Szkoła podstawowa ŁĘś YCA 190. Świetlica ŁĘś YCA 191. Dom ŁĘś YCA 3 192. Dom ŁĘś YCA 8 193. Dom, budynek gospodarczy ŁĘś YCA 9 194. Dom ŁĘś YCA 10 195. Dom ŁĘś YCA 11 196. Dom ŁĘś YCA 24 197. Dom ŁĘś YCA 25 198. Dom ŁĘś YCA 33 199. Dom ŁĘś YCA 36 200. Dom ŁĘś YCA 42 201. Budynek gospodarczy ŁĘś YCA 49 202. Budynek gospodarczy ŁĘś YCA 51 203. Dom, stodoła, budynek gospodarczy ŁĘś YCA 57 204. Budynek gospodarczy ŁĘś YCA 68 205. Dom, stodoła, budynek gospodarczy ŁĘś YCA 69 206. Dom, budynek gospodarczy ŁĘś YCA 70 207. Dom ŁĘś YCA 74 208. Dom, budynek gospodarczy, stodoła ŁĘś YCA 76 209. Dom ŁĘś YCA 78 210. Dom ŁĘś YCA 83 211. Stodoły ŁĘś YCA 84 212. Dom ŁĘś YCA 85 213. Dom, budynek gospodarczy, stodoła ŁĘś YCA 89 214. Dom ŁĘś YCA 92 215. Dom, budynki gospodarcze, stodoły ŁĘś YCA 97 216. Stodoła ŁĘś YCA 105a 217. Stodoły ŁĘś YCA 106 218. Dom ŁĘś YCA 107 219. Budynek gospodarczy ŁUGOWO 5 220. Stodoła ŁUGOWO 7 221. Dom, budynek gospodarczy ŁUGOWO 10

45

222. Dom, budynek gospodarczy, stodoła ŁUGOWO 14 223. Folwark: budynek mieszkalny, chlewnia MARZ ĘCIN stajnie, obora, spichlerz i magazyn, budynek gospodarczy, dwojak 224. Cmentarz rodowy Bojanowskich NOWY KISIELIN w Buszu Kisieli ńskim 225. Mauzoleum NOWY KISIELIN dz. nr 102 zamkni ęty cmentarz 226. Dzwonnica NOWY KISIELIN 227. W zespole pałacowo-parkowo- NOWY KISIELIN folwarcznym: willa ostatnich wła ścicieli /1a/, dom /1b/, /2/, magazyn (d.stajnia koni roboczych) /3/, stodoła/4/, magazyn (d. spichlerz)/5/, stajnia (d.obora) /7/,/7a/ ciel ętnik /8/, stodoła /9/, remiza (d.kostnica) /15/, kwietnik (d.chrzcielnica średniowieczna) /17/ 228. Dom/14/ NOWY KISIELIN 49 229. Dom robotników folwarcznych /16/ NOWY KISIELIN 41 230. Dom, budynek gospodarczy, stodoła NOWY KISIELIN Dębowa 8 231. Dom, budynek gospodarczy, stodoła NOWY KISIELIN Kolejowa 1 232. Dom NOWY KISIELIN Ko ścielna 1 233. Dom, budynek gospodarczy, stodoła NOWY KISIELIN Ko ścielna 4 234. Dom NOWY KISIELIN Ko ścielna 7 235. Dom NOWY KISIELIN Odrza ńska 15 236. Dom NOWY KISIELIN Odrza ńska 23 237. Dom NOWY KISIELIN Odrza ńska 25 238. Dom NOWY KISIELIN Odrza ńska 41 239. Dom NOWY KISIELIN Odrza ńska 52 240. Dom NOWY KISIELIN Odrza ńska 54 241. Dom NOWY KISIELIN Odrza ńska 59 242. Dom ze stodoł ą NOWY KISIELIN Odrza ńska 61 243. Dom NOWY KISIELIN Odrza ńska 63 244. Dom z budynkiem gospodarczym, NOWY KISIELIN Odrza ńska 69 stodoła 245. Dom NOWY KISIELIN Odrza ńska 70 246. Dom NOWY KISIELIN Odrza ńska 72 247. Dom NOWY KISIELIN Odrza ńska 73 248. Dom NOWY KISIELIN Odrza ńska 78 249. Dom z budynkiem gospodarczym NOWY KISIELIN Odrza ńska 79 250. Dom, budynek gospodarczy, stodoła NOWY KISIELIN Odrza ńska 81 251. Dom, budynek gospodarczy NOWY KISIELIN Odrza ńska 85 252. Dom przy parku NOWY KISIELIN Pałacowa 1 253. Dom NOWY KISIELIN Spokojna 2 254. Dom NOWY KISIELIN Syrkiewicza 5 255. Willa NOWY KISIELIN Syrkiewicza 6 256. Dom NOWY KISIELIN 44 257. Układ ruralistyczny OCHLA historyczny układ wsi

46

258. Remiza (d.kostnica) OCHLA 259. Historyczne otoczenie ko ścioła OCHLA 260. Wie Ŝa ko ścielna OCHLA 261. Młyn wodny (dawny) OCHLA Mły ńska 4 262. Młyn wodno-elektryczny (dawny) OCHLA Olchowa 11 263. Młyn wodny (dawny) OCHLA Sportowa 5 264. Ku źnia (dawna) OCHLA Św. J. Śląskiej 265. W zespole pałacowo-folwarcznym: OCHLA Osiedle Dworskie stodoły/6/, remiza/10/, mur ozdobny/11/ kamienny fragent muru/11a/ 266. Dom mieszkalny (d.oficyna, OCHLA Osiedle Dworskie uje ŜdŜalnia) /2 / 12, 14 267. Dom z budynkiem gospodarczym OCHLA Osiedle Dworskie (d.stajnia) /3a,b,c/ 16, 18 268. Dom mieszkalny (d.oficyna) /4/ OCHLA Osiedle Dworskie 118, 119 269. Owczarnia /5/ OCHLA Osiedle Dworskie 1, 3 270. Budynek mieszkalny (d.zajazd) OCHLA śaga ńska

271. W zespole dworsko-folwarcznym: OCHLA Grabowskich, budynek gospodarczy /3/ w ruinie Górna, J. Śląskiej 272. Dom (d.budynek inwentarski) /2 / OCHLA Górna 2 273. Dom mieszkalny z warsztatem /4/ OCHLA Grabowskich 1 274. Dom (d.dom mieszkalny robotników OCHLA Grabowskich 2 folwarcznych) /5/ 275. Dom (d.budynek inwentarski) /6/ OCHLA Grabowskich 6 276. Dom (d.budynek inwentarski) /7/ OCHLA Grabowskich 8 277. Dom z cz ęś ci ą gospodarcz ą /9/ OCHLA Grabowskich 9 278. Dom z cz ęś ci ą inwentarsko-gospodarcz ą OCHLA Grabowskich 3 /10/ 279. Dom, stodoła OCHLA 3 Maja 1 280. Dom, stodoła OCHLA 3 Maja 2 281. Dom, stodoła, budynek gospodarczy OCHLA 3 Maja 3 282. Dom OCHLA 3 Maja 4 283. Dom OCHLA 3 Maja 6 284. Dom OCHLA 3 Maja 8 285. Dom z budynkiem gospodarczym OCHLA 3 Maja 9 286. Oficyna (d.dom nr 68) OCHLA Grabarskich 1 287. Dom OCHLA Grabarskich 2 288. Dom OCHLA Grabarskich 4 289. Dom OCHLA Grabarskich 6, 10 290. Dom OCHLA Grabarskich 12 291. Dom, budynek gospodarczy OCHLA Ko Ŝuchowska 3 292. Dom OCHLA Ko Ŝuchowska 4 293. Dom OCHLA Ko Ŝuchowska 8 294. Dom OCHLA Ko Ŝuchowska 10 295. Dom OCHLA Ko Ŝuchowska 13 296. Dom, budynek gospodarczy OCHLA Ko Ŝuchowska 15

47

297. Dom OCHLA Ko Ŝuchowska 24 298. Dom OCHLA Krótka 2 299. Dom OCHLA Le śna 5 300. Dom OCHLA Osiedle Dworskie 2 301. Dom OCHLA Błyskoszowej 2 302. Dom OCHLA Błyskoszowej 5 303. Plebania OCHLA Błyskoszowej 6 304. Dom OCHLA Błyskoszowej 7 305. Dom OCHLA Błyskoszowej 9 306. Dom OCHLA Błyskoszowej 11 307. Dom OCHLA Błyskoszowej 12 308. Dom OCHLA Błyskoszowej 14 309. Dom OCHLA Błyskoszowej 16 310. Dom OCHLA Sosnowa 4 311. Dom, stodoła OCHLA Sosnowa 14 312. Biblioteka, dom OCHLA Św. J. Śląskiej 1 313. Dom OCHLA Terlikowskiego 50 314. Dom, budynek gospodarczy, stodoła OCHLA Zacisze 4 315. Dom, stodoła OCHLA Zacisze 6 316. Dom, budynek gospodarczy, stodoła OCHLA Zacisze 8 317. Dom, budynek gospodarczy OCHLA Zacisze 12 318. Dom, budynek gospodarczy OCHLA Zacisze 14 319. Dom, budynek gospodarczy OCHLA Zielonogórska 12 320. Stodoła OCHLA Zielonogórska 18 321. Dom, budynek gospodarczy, stodoła OCHLA Zielonogórska 20 322. Dom OCHLA Zielonogórska 28 323. Dom OCHLA Zielonogórska 31 324. Budynek gospodarczy OCHLA Zielonogórska 32 325. Dom, stodoła OCHLA Zielonogórska 43 326. Dom, stodoła OCHLA Zielonogórska 47 327. Cmentarz PRZYLEP Turystyczna 328. Cmentarz le śny (czynny) PRZYLEP w pobliskim lesie 329. Dzwonnica PRZYLEP 22 Lipca 330. Park krajobrazowy PRZYLEP Szewska 331. Zespół folwarczny: wie Ŝa/2/, stodoła/4/, PRZYLEP 22 Lipca 61, 65 budynek gospodarczy/5/, obora/6/, stajnia/7/, magazyn/8/, gorzelnia/9/, dom/10/ 332. Przedszkole (d.dom dzier Ŝawcy) /1/ PRZYLEP 22 Lipca 61 333. Dom, stajnia /3/ PRZYLEP 65 334. Dom (d.dom robotników folwarcznych) PRZYLEP Szewska 21 /14/ 335. Kaplica pw. św. Antoniego Padewskiego PRZYLEP wraz z historycznym otoczeniem 336. Dom PRZYLEP 108 337. Dom PRZYLEP 22 Lipca 9 338. Dom PRZYLEP 22 Lipca 10 339. Dom PRZYLEP 22 Lipca 20 340. Dom Kultury PRZYLEP 22 Lipca

48

341. Dom PRZYLEP 22 Lipca 34 342. Dom, budynek gospodarczy, stodoła PRZYLEP 22 Lipca 41 343. Dom PRZYLEP 22 Lipca 43 344. Dom PRZYLEP 22 Lipca 44 345. Dom PRZYLEP 22 Lipca 46 346. Dom PRZYLEP 22 Lipca 54 347. Szkoła PRZYLEP 22 Lipca 56 348. Dom PRZYLEP 22 Lipca 59 349. Dom PRZYLEP 22 Lipca 60 350. Dom PRZYLEP 22 Lipca 74 351. Magazyn PRZYLEP Robotnicza 352. Budynek gospodarczy przy młynie PRZYLEP Robotnicza 353. Młyn PRZYLEP Robotnicza 354. Dom, budynek gospodarczy PRZYLEP Robotnicza 2 355. Dom, budynek gospodarczy PRZYLEP Robotnicza 3 356. Dom, budynek gospodarczy PRZYLEP Robotnicza 5 357. Dom, stodoła PRZYLEP Robotnicza 7 358. Dom PRZYLEP Robotnicza 8 359. Dom, budynki gospodarcze PRZYLEP Robotnicza 12 360. Dom, budynek gospodarczy PRZYLEP Robotnicza 14 361. Dom PRZYLEP Robotnicza 15 362. Dom PRZYLEP Robotnicza 16 363. Dom PRZYLEP Robotnicza 20 364. Dom PRZYLEP Robotnicza 23 365. Dom, budynek gospodarczy, stodoła PRZYLEP Robotnicza 30 366. Dom PRZYLEP Spokojna 4 367. Dom PRZYLEP Stra Ŝacka 3 368. Dom PRZYLEP Stra Ŝacka 8 369. Budynek gospodarczy, stodoła PRZYLEP Szewska 4 370. Dom PRZYLEP Szewska 21 371. Dom PRZYLEP 144 372. Cmentarz wiejski RACULA na skraju wsi 373. Cmentarz śródpolny RACULA ok. 300m za wsi ą 374. Historyczne otoczenie ko ścioła RACULA 375. Komin przy cegielni RACULA 376. Dom RACULA 3 377. Dom, budynek gospodarczy RACULA 38? 378. Dom RACULA 44 379. Dom, budynek gospodarczy RACULA 49 380. Dom RACULA 63 381. Budynek gospodarczy, stodoła RACULA 132 382. Dom RACULA Cierniaka 1 383. Dom RACULA Głogowska 384. Dom (d. budynek gospodarczy) RACULA Głogowska 385. Dom RACULA Głogowska 10 386. Poczta RACULA Głogowska 30 387. Dom RACULA Głogowska 37 388. Dom, budynek gospodarczy RACULA Głogowska 49

49

389. Dom RACULA Głogowska 52 400. Dom RACULA Głogowska 61 401. Budynek gospodarczy RACULA Głogowska 63 402. Dom, dom-sala widowiskowa RACULA Głogowska 64 403. Przedszkole RACULA Głogowska 65 404. Dom RACULA Głogowska 66 405. Dom RACULA Głogowska 68 406. Dom RACULA Głogowska 69 407. Dom, stodoła RACULA Głogowska 72 408. Dom RACULA Głogowska 73 409. Budynek gospodarczy RACULA Głogowska 76 lub 63a 410. Dom RACULA Głogowska 77 411. Dom, budynek gospodarczy RACULA Głogowska 78 412. Domy, budynki gospodarcze RACULA Głogowska 89 413. Dom RACULA Głogowska 98 414. Budynek gospodarczy RACULA Głogowska 415. Dom RACULA Ja śminowa 106 416. Dom RACULA Ja śminowa 107 417. Dom RACULA Korczaka 30 418. Szkoła Podstawowa RACULA Rodła 419. Izba Wytrze źwie ń RACULA Rodła 420. Dom RACULA Saperska 63a 421. Dom, budynek gospodarczy RACULA Saperska 72 422. Dom, stodoła RACULA Saperska 73 423. Dom, budynek gospodarczy RACULA Saperska 74 424. Dom RACULA Św. Mikołaja 3 425. Dom RACULA Św. Mikołaja 28 426. Dom, budynek gospodarczy RACULA Witosa 17 427. Budynek gospodarczy RACULA Witosa 22 428. Dom RACULA Witosa 26 429. Dom RACULA Witosa 30 430. Dom RACULA Witosa 34 431. Cmentarz rodowy rodziny v. Stosch- STARY KISIELIN dz. nr 88/9 nieczynny (pd.-wsch. cz. wsi) 432. Cmentarz wiejski (czynny) STARY KISIELIN na kra ńcu wsi, przy drodze do Raculi 433. Wiatrak STARY KISIELIN 434. Kaplica pw. Matki Boskiej STARY KISIELIN Pionierów Wspomo Ŝenia Wiernych Lubuskich 49, 51 435. Zespół pałacowo-parkowo-folwarczny: STARY KISIELIN Pionierów Lub. park, stodoła I, stodoła II, stajnia 436. Dom w zespole folwarcznym STARY KISIELIN Pionierów Lub. 47 437. Budynek gospodarczy STARY KISIELIN Dojazdowa 1 438. Dworzec kolejowy STARY KISIELIN Dworcowa 439. Szalet STARY KISIELIN Dworcowa 440. Budynki magazynowe STARY KISIELIN Dworcowa 441. Dom STARY KISIELIN 54 442. Dom STARY KISIELIN Pionierów Lub. 24

50

443. Dom STARY KISIELIN Pionierów Lub. 25 444. Dom, stodoła, obora STARY KISIELIN Pionierów Lub. 26 445. Dom STARY KISIELIN Pionierów Lub. 27 446. Budynek gospodarczy STARY KISIELIN Pionierów Lub. 28 447. Domy STARY KISIELIN Pionierów Lub. 29 448. Dom, stodoły, budynek gospodarczy STARY KISIELIN Pionierów Lub. 30 449. Dom STARY KISIELIN Pionierów Lub. 31 450. Dom, budynek gospodarczy STARY KISIELIN Pionierów Lub. 32 451. Dom STARY KISIELIN Pionierów Lub. 33 452. Dom STARY KISIELIN Pionierów Lub. 34 453. Dom STARY KISIELIN Pionierów Lub. 36 454. Dom STARY KISIELIN Pionierów Lub. 37 455. Dom STARY KISIELIN Pionierów Lub. 38 456. Dom, stodoła, obora, budynki STARY KISIELIN Pionierów Lub. 39 gospodarcze 457. Dom, budynek gospodarczy STARY KISIELIN Pionierów Lub. 40 458. Letnia kuchnia, dom, budynek STARY KISIELIN Pionierów inwentarski, warsztat Lubuskich 42 459. Dom STARY KISIELIN Pionierów Lub. 43 460. Dom STARY KISIELIN Pionierów Lub. 45 461. Dom STARY KISIELIN Pionierów Lub. 46 462. Domy, budynek gospodarczy STARY KISIELIN Pionierów Lub. 52 463. Dom, budynek gospodarczy STARY KISIELIN Pionierów Lub. 55 464. Dom STARY KISIELIN Pionierów Lub. 57 465. Dom, budynek gospodarczy STARY KISIELIN Pionierów Lub. 59 466. Budynek gospodarczy STARY KISIELIN Pionierów Lub. 60 467. Dom, budynek gospodarczy STARY KISIELIN Pionierów Lub. 62 468. Dom STARY KISIELIN Pionierów Lub. 63 469. Dom, budynek gospodarczy, chlewnia STARY KISIELIN Pionierów Lub. 64 470. Dom, budynek gospodarczy, stodoła STARY KISIELIN Pionierów Lub. 66 471. Szkoła Podstawowa i biblioteka STARY KISIELIN Pionierów Lub. 70 472. Dom STARY KISIELIN Pionierów Lub. 74 473. Przedszkole STARY KISIELIN Pionierów Lub. 75 474. Dom STARY KISIELIN Pionierów Lub. 76 475. Dom STARY KISIELIN Pocztowa 1 476. Dom STARY KISIELIN Pocztowa 2 477. Dom STARY KISIELIN Pocztowa 6 478. Dom STARY KISIELIN Pocztowa 7 479. Zespół folwarczny: obora (d.stodoła) /2/, STO śNE spichlerz z cz. mieszkaln ą /3/, budynek gospodarczy (d.stodoła) /4/, fundamenty obory /6/, stodoła /7/, budynek inwentarski w ruinie /8/, budynek gospodarczy /12/ 480. Budynek (d.rz ądcówka) /1/ STO śNE 9 481. Dom (d. obora) /5/ STO śNE 2 482. Dom /11/ STO śNE 5 483. Trafostacja STO śNE 484. Dom STO śNE 1

51

485. Dom STO śNE obok nr 1 486. Dom STO śNE 4 487. Dom STO śNE 5 488. Dom STO śNE 6 489. Dom, budynek gospodarczy STO śNE 7 490. Budynek gospodarczy I, II STO śNE 9 491. Cmentarz polny (czynny) SUCHA w pobli Ŝu wsi, wśród pól 492. Historyczne otoczenie ko ścioła SUCHA 493. Kapliczka SUCHA 494. Świetlica SUCHA 495. Trafostacja SUCHA 496. Dom SUCHA 1 497. Dom, budynek gospodarczy SUCHA 8 498. Dom SUCHA 10 499. Dom, zagroda, stodoła SUCHA 11 500. Budynek gospodarczy, zagroda, stodoła SUCHA 13 501. Budynek gospodarczy SUCHA 14? 502. Budynek gospodarczy SUCHA 17 503. Budynek gospodarczy SUCHA 18 504. Budynek gospodarczy, zagroda, stodoła SUCHA 22 505. Budynek gospodarczy SUCHA 23 506. Dom, budynek gospodarczy, stodoła SUCHA 27 507. Dom SUCHA 30 508. Budynek gospodarczy, stajnia SUCHA 36 509. Dom SUCHA 38 510. Dom SUCHA 39 511. Dom SUCHA 42 512. Budynek gospodarczy SUCHA 43 513. Dom SUCHA 44 514. Cmentarz przyko ścielny (nieczynny, ZATONIE w pobli Ŝu ko ścioła ewang.) we wsi 515. Historyczne otoczenie ko ścioła ZATONIE 516. Mury przy ko ściele ZATONIE 517. Historyczne otoczenie ko ścioła w ruinie ZATONIE 518. Zespół parkowo-pałacowo-folwarczny: ZATONIE 42, 42a palmiarnia/3/, oficyna/4/, cieplarnia/6/, stelmacharnia/7/, budynek gospodarczy /11/, stajnia/13/,/16/, wozownia/14/, ku źnia/15/, gorzelnia/17/, dom dzier Ŝawcy gorzelni i sklepu/18/ 519. Le śniczówka (d.dom ogrodnika) /10/ ZATONIE 42a 520. Zespół folwarczny: rz ądcówka/1/, ZATONIE - stodoły/2/,/5/, stelmacharnia/3/, ku źnia Marz ęcin /4/, warsztat/6/, spichlerz/7/, stajnia/8/, dom/9/,/16/,/19/, obory/11/,/12/,/15/, czworak/13/, budynek gospodarczy /14/,/18/ 521. Dom ZATONIE 47

52

522. Trafostacja ZATONIE 523. Dom, stodoła, obora, chlewnia ZATONIE 1 524. Dom, budynek inwentarski ZATONIE 2 525. Dom ZATONIE 3 526. Dom, stodoła, obora ZATONIE 4 527. Dom, stodoła, budynek mieszkalno- ZATONIE 5 gospodarczy 528. budynek mieszkalno-gospodarczy, ZATONIE 6 budynek inwentarski 529. Dom ZATONIE 8 530. Dom, stodoła, budynek inwentarski ZATONIE 12 531. Budynek gospodarczy ZATONIE 13 532. Dom ZATONIE 14 533. Dom, stodoła, budynek gospodarczy ZATONIE 16 534. Dom, budynki gospodarcze, budynek ZATONIE 18 inwentarski, ku źnia 535. Dom, stodoła, chlewnia ZATONIE 19 536. Dom, stodoła, obora, chlewnia ZATONIE 20 537. Dom ZATONIE 21 538. Dom, stodoła, obora, chlewnia ZATONIE 22 539. Dom, budynek gospodarczy, warsztat ZATONIE 23 540. Dom, stodoła z przejazdem ZATONIE 24 541. Dom, stodoła, chlewnia, ku źnia, stajnia ZATONIE 25 542. Dom ZATONIE 25a 543. Dom, stodoły ZATONIE 26 544. Dom ZATONIE 26a 545. Dom, budynek gospodarczy ZATONIE 27 546. Dom, budynki gospodarcze, stodoła ZATONIE 28 547. Dom, stodoła, stajnia, obora, chlewnia ZATONIE 29 548. Domy, obory, stodoły, ku źnia, warsztat ZATONIE 30 549. 3 domy, 3 budynki gospodarcze, chlew, ZATONIE 31 obora, wiata 550. Szkoła Podstawowa, bud. gospodarczy ZATONIE 33 551. Dom, budynek gospodarczy, stodoła ZATONIE 34 552. Dom mieszkalno-gospodarczy ZATONIE 35 553. Dom, stodoły ZATONIE 36 554. Dom, budynek gospodarczy ZATONIE 37 555. Dom, stodoła ZATONIE 38 556. Dom, budynek inwentarski, sklep ZATONIE 39 557. Dom, budynek gospodarczy ZATONIE 39a 558. Budynek mieszkalny (d. plebania ZATONIE 40 ewangelicka) 559. Szkoła ZATONIE 40a 560. Dom, budynek gospodarczy ZATONIE 42 561. Dom, stodoła ZATONIE 43 562. Dom, budynek gospodarczy, szopa ZATONIE 44 563. Dom ZATONIE 46 564. Dom, budynek gospodarczy ZATONIE 47 565. Domy, browar ZATONIE 48

53

566. Dom, warsztat, stodoły ZATONIE 54 567. Dom, stodoła, obora ZATONIE 57 568. Dom, stodoły, obora ZATONIE 59 569. Dom ZATONIE 62 570. Dom, budynek gospodarczy ZATONIE 64 571. Dom ZATONIE 65 572. Dom, budynek gospodarczy, stodoła ZATONIE 66 573. Dom, budynek gospodarczy ZATONIE 67 574. Dom, stodoła, obora ZATONIE 68 575. Dom, stodoła, budynek inwentarski ZATONIE 69 576. Dom, stodoła, warsztat ZATONIE 70 577. Dom mieszkalno-gospodarczy, stodoła ZATONIE 71 578. Dom, stodoła ZATONIE 72 579. Domy ZATONIE 75 580. Dom, budynek inwentarski ZATONIE 76 581. Ko ściół par.pw. Wniebowzi ęcia NMP ZAWADA Ko ścielna 3 wraz z historycznym otoczeniem 582. Dom, stodoła, budynek gospodarczy I,II ZAWADA Akacjowa 6 583. Dom, stodoła, budynek gospodarczy ZAWADA Akacjowa 7 584. Stodoła ZAWADA Ko Ŝuchowska 3 585. Dom, stodoła, budynek gospodarczy ZAWADA Ko Ŝuchowska 8 586. Dom, stodoła, budynek gospodarczy I,II ZAWADA Ko Ŝuchowska 9 587. Dom, budynki gospodarcze ZAWADA Ko Ŝuchowska 10 588. Dom, stodoła ZAWADA Ko Ŝuchowska 11 589. Stodoła, budynek gospodarczy ZAWADA Ko Ŝuchowska 13 590. Dom, budynek gospodarczy ZAWADA Ko Ŝuchowska 14 591. Dom, stodoła, budynek gospodarczy ZAWADA Ko Ŝuchowska 16 592. Dom, budynek gospodarczy ZAWADA Ko Ŝuchowska 17 593. Dom, budynek gospodarczy ZAWADA Ko Ŝuchowska 18 594. Dom, budynki gospodarcze ZAWADA Ko Ŝuchowska 20 595. Stodoła, budynek gospodarczy ZAWADA Ko Ŝuchowska 28 596. Dom, budynek gospodarczy ZAWADA Ko Ŝuchowska 43 597. Dom, budynek gospodarczy ZAWADA Le śna 2 598. Dom ZAWADA Le śna 4 599. Dom, budynek gospodarczy ZAWADA Papiernicza 6 600. Dom, budynek gospodarczy ZAWADA Stolarska 3 601. Szkoła Podstawowa ZAWADA Szkolna 24 602. Budynek gospodarczy ZAWADA Winna 10 603. Dom, budynek gospodarczy ZAWADA Winna 6 604. Budynek gospodarczy ZAWADA Zielonogórska 6 605. Poczta ZAWADA Zielonogórska 18 606. Dom ZAWADA Zielonogórska 19 607. Dom ZAWADA Zielonogórska 26 608. Dom ZAWADA Zielonogórska 27 609. Budynek gospodarczy ZAWADA Zielonogórska 28 610. Dom ZAWADA Zielonogórska 34 611. Budynek gospodarczy ZAWADA Zielonogórska 35 612. Stodoła, budynek gospodarczy ZAWADA Zielonogórska 41

54

613. Dom, budynek gospodarczy, stodoła ZAWADA Zielonogórska 42 614. Dom, budynek gospodarczy ZAWADA Zielonogórska 45 615. Dom, budynek gospodarczy ZAWADA Zielonogórska 46 616. Dom, budynek gospodarczy ZAWADA Zielonogórska 49 617. Stodoła, budynek gospodarczy ZAWADA Zielonogórska 51 618. Dom ZAWADA Zielonogórska 52 619. Budynek gospodarczy ZAWADA Zielonogórska 55 620. Dom, budynek gospodarczy ZAWADA Zielonogórska 56 621. Dom, budynek gospodarczy ZAWADA Zielonogórska 58 622. Dom ZAWADA Zielonogórska 61 623. Dom, stodoła, budynek gospodarczy ZAWADA Zielonogórska 64 624. Stodoła, budynek gospodarczy ZAWADA Zielonogórska 68 625. Dom, budynek gospodarczy, stodoła ZAWADA Zielonogórska 69 626. Dom, budynek gospodarczy, stodoła ZAWADA Zielonogórska 70 627. Budynek gospodarczy ZAWADA Zielonogórska 71 628. Budynek gospodarczy ZAWADA Zielonogórska 74 629. Dom, budynek gospodarczy, stodoła ZAWADA Zielonogórska 75 630. Dom, budynek gospodarczy, stodoła ZAWADA Zielonogórska 77 631. Dom, budynek gospodarczy ZAWADA Zielonogórska 78 632. Budynek gospodarczy, stodoła ZAWADA Zielonogórska 79 633. Dom ZAWADA Zielonogórska 83

 WYKAZ STANOWISK ARCHEOLOGICZNYCH NA TERENIE GMINY ZIELONA GÓRA

GMINA ZIELONA GÓRA - 60-14, 60-15, 61-13, 61-14, 61-15, 62-14, 62-15, 63-13, 63-14, 63-15, 64-13, 64-14,64-15

Miejscowo ść Nr stan. Nr Funkcja Chronologia Rejestr obszar miejsco- stan. wo ść obszar kultura uwagi Kr ępa 1 1 ślad osadn. WS? 60-14 Zawada 1 6 osada WŚ 8-1966 60-15 jako grodzisko Sto Ŝne 1 7 ślad osadn. pradzieje arch. 60-15 ślad osadn. PŚ Zawada 7 10 droga z PŚ-Nś 60-15 przyczółkami mostowymi Zawada 6 12 osada H,k.łu Ŝycka 60-15 ślad osadn. EK ślad osadn. PŚ-Nś ślad osadn. k.łu Ŝycka Przylep 1 18 cmentarzysko OWR,k.przew. 61-13 cmentarzysko OWR,k.lubosz. ślad osadn. PŚ Przylep 8 19 osada OWR,k.lubosz. arch. 61-13 Przylep 3 20 ślad osadn. L-OWR 61-13 ślad osadn. PŚ

55

Przylep 4 21 ślad osadn. PS 61-13 Przylep 5 22 ślad osadn. L 61-13 Przylep 6 23 cmentarzysko EB,k.łu Ŝycka 61-13 Przylep 9 25 cmentarzysko EB,k.łu Ŝycka 61-13 Przylep 9 26 ślad osadn. PŚ/N ś 61-13 Przylep 10 27 ślad osadn. PŚ 61-13 ŁęŜ yca 1 1 osada ŚR 61-14 ŁęŜ yca 2 2 cmentarzysko EB,k.łu Ŝycka 61-14 ŁęŜ yca 3 3 osada WŚ 61-14 ślad osadn. ŚR Przylep 2 6 ślad osadn. EB,k.łu Ŝycka 61-14 ślad osadn. Przylep 7 8 cmentarzysko EB,k.łu Ŝycka 61-14 Jany 1 13 ślad osadn. WŚ 61-15 ślad osadn. PŚ Jany 3 14 osada WEB 61-15 osada H,k.łu Ŝycka osada OWR,k.przew. Jany 2 15 ślad osadn. WEB 430-1973 61-15 Jany 4 16 osada OWR,k.przew. 365-1973 61-15 ślad osadn. WS 366-1971 ślad osadn. WŚ osada PŚ osada EB-H,k.przew. osada OWR,k.przew. Jany 5 17 ślad osadn. k.łu Ŝycka 61-15 ślad osadn. OWR,k.przew. ? EB,k.łu Ŝycka Jany 6 18 ? EB-H,k.łu Ŝycka arch. 61-15 Jany 7 19 ślad osadn. EB-H,k.łu Ŝycka arch. 61-15 Jany 8 20 cm.kurhanowe ? 61-15 Jany 9 21 ślad osadn. EK 276-1970 61-15 sada WŚ osada WŚ ? S Zawada 2 22 cmentarzysko EB,k.łu Ŝycka 61-15 Zawada 3 23 ślad osadn. EK 61-15 ślad osadn. EB,k.łu Ŝycka ślad osadn. PŚ Zawada 4 24 cmentarzysko? H-L,k.łu Ŝycka 61-15 ślad osadn. PR Zawada 5 25 cmentarzysko EB,k.łu Ŝycka 61-15 Jany - 26 cmentarzysko L arch. 61-15 Jany 10 27 ślad osadn. EK 61-15 Stary Kisielin 9 11 cmentarzysko EB?,k.łu Ŝycka arch. 62-14 kurhanowe Stary Kisielin 2 12 cmentarzysko L,k.pomorska arch. 62-14 Stary Kisielin 18 13 ? k.łu Ŝycka arch. 62-14

56

Racula 10 14 cmentarzysko? EB- 62-14 osada H/L,k.łu Ŝycka PS Racula 11 15 ślad osadn. EK 62-14 osada L ślad osadn. PŚ Racula 12 16 osada prod. WŚ 62-14 Racula 14 17 ślad osadn. PŚ 62-14 Racula 13 18 ślad osadn. EK 62-14 cmentarzysko H-L ślad osadn. PŚ Racula 1 19 osada H,k.łu Ŝycka 62-14 Racula 2 20 osada H-L,k.łu Ŝycka 62-14 Racula 3 21 osada H-L,k.łu Ŝycka 62-14 Racula 4 22 osada H-L,k.pomorska 62-14 Racula 5 23 osada H-L,k.pomorska 62-14 Racula 6 24 ślad osadn. N 62-14 osada H-L Racula 7 25 osada K-L,k.pomorska 62-14 Racula 8 26 osada OWR 62-14 ślad osadn. H,k.łu Ŝycka ślad osadn. PŚ Racula 9 27 osada WEB 62-14 Nowy Kisielin 10 1 ślad osadn. EK 62-15 osada H-L osada pradzieje ślad osadn. WŚ Nowy Kisielin 22 2 ślad osadn. EK 62-15 osada PŚ Nowy Kisielin 8 3 ślad osadn. EK 62-15 ślad osadn. WEB? Nowy Kisielin 21 4 osada PL-OWR 62-15 Nowy Kisielin 4 5 ślad osadn. PŚ 62-15 Nowy Kisielin 3 6 Osada L 2010 r. 62-15 Osada L Badania ś Ś uzupełniaj ące lad osadn. P -obejscie pkt osadn . NOW drogowe Dz. 15/38 Nowy Kisielin 2 7 osada L, k.jastorfska 62-15 Nowy Kisielin 1 8 osada L, k.jastorfska 62-15 ślad osadn. PŚ Nowy Kisielin 5 9 znal. lu źne EK arch. 62-15 Nowy Kisielin 6 10 cmentarzysko EB,k.łu Ŝycka arch. 62-15 Stary Kisielin 18 11 ślad osadn. EK 62-15 ślad osadn. pradzieje osada PŚ Stary Kisielin 8 12 osada L,k.pomorska 62-15 ślad osadn. PŚ Stary Kisielin 7 13 cmentarzysko? L,jastorfska? 62-15

57

Stary Kisielin 6 14 osada OWR,k.przewor 62-15 ska Stary Kisielin 5 15 osada L,k.przeworska 62-15 ślad osadn. PŚ Stary Kisielin 4 16 ślad osadn. EK 62-15 Stary Kisielin 3 17 osada OWR 62-15 ślad osadn. WŚ ślad osadn. PŚ Racula 25 18 ślad osadn. PŚ 62-15 Racula 15 19 cm.kurhanowe EB,k.łu Ŝycka 62-15 Racula 17 20 cmentarzysko EB-H 62-15 ślad osadn. PŚ Racula 18 21 osada WEB 62-15 Racula 19 22 osada H-L,k.pomorska 62-15 ślad osadn. Racula 20 23 ślad osadn. WŚ? 62-15 ślad osadn. PŚ Racula 21 24 ślad osadn. WS 62-15 ślad osadn. PS Racula 22 25 ślad osadn. WS 62-15 ślad osadn. PS Racula 23 26 ślad osadn. k.łu Ŝycka 62-15 ślad osadn. WŚ ślad osadn. PŚ Racula 16 27 ślad osadn. WŚ? 62-15 Racula 24 28 ślad osadn. WŚ 62-15 Ługowo 6 29 ślad osadn. WEB 62-15 Nowy Kisielin 11 30 ślad osadn. L 62-15 ślad osadn. PŚ Nowy Kisielin 12 31 ślad osadn. EK 62-15 ślad osadn. WEB? ślad osadn. PŚ Nowy Kisielin 24 32 ślad osadn. pradzieje 62-15 ślad osadn. PŚ Nowy Kisielin 14 33 ślad osadn. PŚ 62-15 Nowy Kisielin 23 34 osada L 62-15 ślad osadn. PŚ Stary Kisielin 1 35 cmentarzysko H,k.łu Ŝycka 13-1966 62-15 Nowy Kisielin 16 36 ślad osadn. EK 62-15 cmentarzysko H-L,k.pomorska osada OWR ślad osadn. PŚ Nowy Kisielin 17 37 cmentarzysko? L 62-15 Nowy Kisielin 18 38 osada OWR-WŚ 62-15 PŚ Nowy Kisielin 19 39 ślad osadn. EK-znal.lu źne 62-15 Nowy Kisielin 20 40 cmentarzysko? H,k.łu Ŝycka 62-15 Nowy Kisielin 7 41 osada OWR 288-1970 62-15

58

Nowy Kisieli 9 42 osada L-k.pomorska 286-1970 62-15 rej.-Droszków,gm.Zabór Nowy Kisielin 15 43 osada H-L,k.łu Ŝycka? 427-1973 62-15 Nowy Kisielin 13 44 ślad osadn. EK 287-1970 62-15 rej.-Droszków,gm.Zabór omentarzysko EB,k.łu Ŝycka osada L,k.pomorska? osada OWR ślad osadn. WŚ ślad osadn. PŚ Nowy Kisielin 25 45 cmentarzysko EB,k.łu Ŝycka 62-15 ślad osadn. PŚ Stary Kisielin 10 93 ślady osadn. N 62-15 Stary Kisielin 11 94 cmentarzysko EB,k.łu Ŝycka 62-15 Stary Kisielin 12 95 cmentarzysko k.łu Ŝycka 62-15 Stary Kisielin 13 96 osada WŚ 62-15 Stary Kisielin 14 97 ślad osadn. k.łu Ŝycka? 62-15 Stary Kisielin 15 99 ślad osadn. N 62-15 ślad osadn. OWR ślad osadn. PŚ Stary Kisielin 16 100 ślad osadn. PŚ 62-15 Stary Kisielin 17 101 ślad osadn. WŚ 62-15 ślad osadn. Śr Nowy Kisielin 26 102 ślad osadn. WEB 62-15 ślad osadn. WŚ osada PŚ Ługowo 7 103 ślad osadn. EB,k.łu Ŝycka 62-15 Nowy Kisielin 27 104 ślad osadn. Pradzieje 2010 r. 62-15 pkt osadn. NOW Badania uzupełniaj ące -obejscie drogowe Dz. 15/38 Stary Kisielin 18 104 ślad osadn. EK-WEB 2010 r. 62-15 Badania uzupełniaj ące -obejscie drogowe 320/5,320/7 Ochla 33 18 znal.lu źne EK 63-13 Ochla 2 24 ślad osadn. k.łu Ŝycka arch. 63-13 Ochla 6 25 osada H-L,k.łu Ŝycka 421-1972 63-13 Ochla 7 26 osada H,k.łu Ŝycka arch. 63-13 Ochla 8 27 osada M arch. 63-13 Ochla 11 28 znal.lu źne EK arch. 63-13 Ochla 17 29 osada H-L,k.łu Ŝycka 281-1970 63-13 Ochla 18 30 osada H,k.łu Ŝycka 282-1970 63-13 Ochla 19 31 osada H-L,k.pomorska 340-1971 63-13 Ochla 20 32 osada H-L,k.pomorska 63-13 ślad osadn. PŚ Ochla 21 33 osada H-L,k.pomorska 63-13 Ochla 22 34 osada H-L,k.pomorska 424-1972? 63-13

59

Ochla 23 35 osada H-L,k.pomorska 422-1972? 63-13 ślad osadn. PŚ Ochla 24 36 ślad osadn. H,k.pomorska 426-1972? 63-13 Ochla 25 37 osada H-L,k.pomorska 423-1972? 63-13 Ochla 26 38 osada H,k.łu Ŝycka 63-13 Ochla 27 39 osada H-L,k.pomorska 425-1972? 63-13 ślad.osadn. PŚ Ochla 31 40 osada M 63-13 ślad osadn. PS Ochla 32 41 ślad osadn. M 63-13 ślad osadn. EB,k.łu Ŝycka

Ochla 16 1 osada H-L,k.pomorska 279-1970 63-14 ślad osadn. PŚ Ochla 13 2 cmentarzysko? EB- 63-14 L,k.łu Ŝ.,pomor. Ochla 3 3 ślad osadn. pradzieje 63-14 Ochla 34 4 ślad osadn. H-L,k.pomorska 63-14 ślad osadn. PŚ Drzonków 2 5 osada L,k.pomorska 63-14 ślad osad. PŚ Drzonków 3 6 ślad osadn. EK 63-14 osada L,k.pomorska ślad osadn. PŚ Drzonków 4 7 osada L,k.pomorska 63-14 ślad osadn. PŚ Drzonków 5 8 cmentarzysko H-L,k.pomorska 63-14 ślad osadn. OWR,k.przewor ślad osadn. ska Drzonków 6 9 cmentarzysko H-L,k.pomorska 63-14 ślad osadn. PŚ Drzonków 7 10 ślad osadn. pradzieje 63-14 ślad osadn. PŚ Drzonków 8 11 osada H-L,k.pomorska 63-14 Ochla 1 12 cmentarzysko EB,k.łu Ŝycka 277-1970 63-14 Ochla 4 13 znal.lu źne EK arch. 63-14 Ochla 5 14 cmentarzysko EB,k.łu Ŝycka 280-1970 63-14 arch. Ochla 9 15 cmentarzysko k.łu Ŝycka arch. 63-14 kurhanowe Ochla 10 16 ślad osadn. k.łu Ŝycka arch. 63-14 Ochla 12 17 osada EB,k.łu Ŝycka 278-1970 63-14 arch.

Ochla 14 18 ślad osadn. k.łu Ŝycka arch. 63-14 Ochla 15 19 ślad osadn. EK arch. 63-14 Ochla 28 20 ślad osadn. EK arch. 63-14 osada L,k.pomorska Ochla 29 21 obozowisko mezolit arch. 63-14

60

Ochla 30 22 ślad osadn. EB,k.łu Ŝycka arch. 63-14 Kiełpin 1 23 ślad osadn. k.łu Ŝycka arch. 63-14 Kiełpin 2 24 cmentarzysko EB,k.łu Ŝycka 341-1971 63-14 arch. Kiełpin 3 25 obozowisko M arch. 63-14 Kiełpin 4 26 obozowisko M arch. 63-14 Zatonie 1 27 ślad osadn. EK arch. 63-14 Drzonków 26 28 osada L,k.pomorska? 63-14 Drzonków 28 29 osada EK arch. 63-14 Ochla 35 30 znal.lu źne Nś 63-14 Ochla 36 31 osada k.łu Ŝycka 63-14 grób szkiel., XVII w. monety Zatonie 4 32 studnia Nś 63-14 Drzonków 18 1 cmentarzysko? L,k.pomorska 63-15 ślad osadn. WŚ Drzonków 9 2 ślad osadn. pradzieje 63-15 Drzonków 10 3 cmentarzysko EB-H,k.łu Ŝycka 63-15 Drzonków 11 4 ślad osadn. EB,k.łu Ŝycka 63-15 Drzonków 12 5 ślad osadn. H 63-15 ślad osadn. pradzieje osada ŚR Drzonków 13 6 ślad osadn. EB,k.łu Ŝycka 63-15 osada ŚR Drzonków 14 7 ślad osadn. EK 63-15 ślad osadn. ŚR Drzonków 15 8 osada ŚR 63-15 Drzonków 16 9 ślad osadn. EK 63-15 osada ŚR Drzonków 17 10 osada ŚR 63-15 Sucha 2 11 ślad osadn. pradzieje 63-15 ślad osadn. ŚR Sucha 1 12 skarb H,k.łu Ŝycka arch. 63-15 Sucha 3 13 ślad osadn. pradzieje 63-15 ślad osadn. ŚR Sucha 4 14 ślad osadn. EK 63-15 ślad osadn. L ślad osadn ŚR Sucha 5 15 osada ŚR 63-15 Sucha 6 16 ślad osadn. pradzieje 63-15 osada osada Sucha 7 17 ślad osadn. H,k.łu Ŝycka 63-15 ślad osadn. ŚR Sucha 8 18 osada EB,k.łu Ŝycka 63-15 ślad osadn. ŚR Sucha 9 19 ślad osadn. EK 63-15 ślad osadn. WEB? ŚR Sucha 10 20 cmentarzysko EB 63-15

61

Sucha 11 21 ślad osadn. EK 63-15 cmentarzysko? EB,k.łu Ŝycka Sucha 12 22 ślad osadn. EK 63-15 cmentarzysko L,k.przeworska ślad osadn. PŚ Ługowo 1 40 ślad osadn. EB,k.łu Ŝycka 63-15 ślad osadn. OWR,k.przewor ska Ługowo 2 41 ślad osadn. WŚ 63-15 Ługowo 3 42 osada EB,k.łu Ŝycka 63-15 Ługowo 4 43 ślad osadn. EB,k.łu Ŝycka 63-15 osada OWR Ługowo 5 44 cmentarzysko H-L,k.łu Ŝycka 63-15 Sucha 13 45 ślad osadn. M 63-15 Drzonków 19 46 cmentarzysko L 63-15 ślad osadn. WŚ ślad osadn. ŚR Sucha 14 47 ślad osadn. EK 63-15 Drzonków 20 48 osada ŚR 63-15 Drzonków 24 49 ślad osadn. pradzieje 63-15 ślad osadn. ŚR Drzonków 21 50 ślad osadn. N 63-15 ślad osadn. OWR,k.przewor ska Drzonków 22 51 ślad osadn. k.łu Ŝycka 63-15 ślad osadn. WŚ Drzonków 23 52 cmentarzysko? OWR 63-15 Sucha 14 53 osada? EB,k.łu Ŝycka arch. 63-15 Sucha 15 54 cmentarzysko EB,k.łu Ŝycka arch. 63-15 kurhanowe Sucha 16 55 znal.lu źne N? arch. 63-15 Drzonków 27 59 cmentarzysko EB,k.łu Ŝycka arch. 63-15 Drzonków 25 60 skarb EB,k.łu Ŝycka arch. 63-15 Ługowo 6 61 ślad osadn. NOW,XVII- 63-15 XVIIIw. Jeleniów 2 35 pkt osadn. PŚ 64-13 Jeleniów 1 36 pkt osadn. EK arch. 64-13 Zatonie 2 1 pkt osadn. OWR 64-14 ślad osadn. PŚ Zatonie 3 2 ślad osadn. PŚ 64-14 Barcikowice Du Ŝe 1 3 pkt osadn. pradzieje 64-14 ślad osadn. PŚ Barcikowice Du Ŝe 2 4 ślad osadn. PŚ 64-14 Zatonie 1 12 pkt osadn. k.łu Ŝycka 64-15 pkt osadn. WŚ osada PŚ

62

7. KOMUNIKACJA

7.1. Komunikacja drogowa

Reforma administracji publicznej, która weszła w Ŝycie 1.01.1999 r. obj ęła równie Ŝ administracj ę drogow ą. Wskutek wprowadzonych zmian oprócz autostrad powstały 4 kategorie dróg publicznych: - drogi krajowe - drogi wojewódzkie - drogi powiatowe - drogi gminne

Drogi krajowe Przez teren gminy przebiegaj ą 2 drogi krajowe: - droga EKSPRESOWA S-3 o znaczeniu mi ędzynarodowym, Świnouj ście - Szczecin - Gorzów Wlkp.- Zielona Góra - Lubawka (przej ście graniczne). - droga nr 32, Pozna ń - Sulechów - Zielona Góra - Gubinek, Gubin (przej ścia graniczne), z odgał ęzieniem w Kro śnie Odrza ńskim do Świecka i Słubic (droga krajowa nr 29). Z drog ą nr 32 powi ązana jest droga krajowa nr 27, Zielona Góra - śary - Przewóz (przej ście graniczne), przebiegaj ąca w rejonie Zielonej Góry przez obszar gminy Świdnica. Droga S-3 przebiega przez wschodni ą cz ęść gminy na osi północ - południe. Droga nr 32 na odcinku Sulechów - Zielona Góra pokrywa si ę z drog ą S-3, a nast ępnie skr ęca w kierunku zachodnim, przebiegaj ąc przez Zielona Gór ę (trasa północna) i dalej do przej ścia granicznego Gubinek oraz Gubin. Wymienione drogi stanowi ą bardzo wa Ŝne ogniwo w systemie komunikacyjnym województwa i kraju.

Drogi wojewódzkie Drogi wojewódzkie tworz ą 5 ci ągów komunikacyjnych. Drogi nr 280, 281, 282 i 283 przebiegaj ą przez obszar gminy promieni ście, wyprowadzaj ąc ruch kołowy z Zielonej Góry w kierunkach: północno-zachodnim, północnym, wschodnim i południowym. Droga nr 279 tworzy ci ąg komunikacyjny okalaj ący miasto Zielona Góra.

Drogi zaliczone do kategorii dróg wojewódzkich

Lp. Numer drogi Nazwa drogi (ci ąg komunikacyjny) Zawada - Jany - Stary Kisielin - Racula - Drzonków - Kiełpin - Ochla - 1. 279 Świdnica - Buchałów - Drzonów - Le śniów Wielki - Nietków - Czerwie ńsk - Wysokie, do drogi wojewódzkiej nr 281 2. 280 Zielona Góra - Przylep - Płoty – Czerwie ńsk - Brody

3. 281 Zielona Góra - Ł ęŜ yca - Wysokie - Pomorsko

4. 282 Stary Kisielin - Nowy Kisielin – Droszków - Łaz - Zabór - Milsko - Bojadła 5. 283 Zielona Góra - Zatonie - Ksi ąŜ Śląski - Studzieniec - Mirocin Dolny - Ko Ŝuchów - droga S-3 Drogi wojewódzkie wraz z drogami powiatowymi stanowi ą podstawowy układ komunikacyjny gminy.

63

Drogi powiatowe Drogi powiatowe tworz ą 11 ci ągów komunikacyjnych i wraz z drogami wojewódzkimi stanowi ą podstawowy układ komunikacyjny gminy.

Drogi zaliczone do kategorii dróg powiatowych

Lp. Numer drogi Nazwa drogi (ci ąg komunikacyjny)

1. 1029 F Zabór - Czarna - Niedoradz – Zatonie

2. 1050 F Świdnica - Jeleniów - Ksi ąŜ Śląski - Ługi – Oty ń

3. 1051 F Ko Ŝuchów - Lelechów - Ługi - droga powiatowa nr 1029 F

4. 1053 F Kiełpin - Jarogniewice - Radwanów - Wichów - Chodków - Jelenin

5. 1071 f Zielona Góra - Ochla - Niwiska - Przybymierz - Brze źnica - śaga ń

6. 1175 F Drzonków - Sucha - do drogi S-3

7. 1176 F Zawada - Kr ępa - Ł ęŜ yca - Płoty - Le śniów Mały

8. 1185 F Łaz - Przytok – Jany

9. 1186 F Zielona Góra – Kr ępa

10. 1187 F Sulechów – Zawada

11. 1188 F Stary Kisielin - (droga wzdłu Ŝ linii kolejowej - strona zachodnia, odcinek o długo ści 360 m)

Przewa Ŝaj ąca cz ęść dróg powiatowych posiada nawierzchnie ulepszone.

64

Drogi gminne

Sie ć dróg gminnych stanowi uzupełniaj ący układ w stosunku do dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych.

65

66

Przewa Ŝaj ąca cz ęść dróg gminnych posiada nawierzchni ę gruntow ą.

67

Urz ądzenia obsługi podró Ŝnych i pojazdów samochodowych Urz ądzenia obsługi podró Ŝnych i pojazdów samochodowych usytuowane s ą przy drodze ekspresowej S-3 w rejonie wsi Racula i Sucha. S ą to stacja paliw, obiekty gastronomiczne i parking. Wymienione obiekty i urz ądzenia zwi ązane s ą przede wszystkim z obsług ą ruchu kołowego na tej drodze.

Uwarunkowania rozwoju komunikacji drogowej Walorem układu komunikacyjnego gminy jest dobre powi ązanie z sieci ą dróg krajowych i regionalnych. Najwa Ŝniejsz ą rol ę w tym układzie spełniaj ą drogi krajowe: - S-3 o znaczeniu mi ędzynarodowym, stanowi ąca powi ązanie mi ędzy północn ą a południow ą Europ ą - nr 32, stanowi ąca odgał ęzienie od drogi S-3 w kierunku zachodnim do przej ść granicznych z Niemcami i w kierunku wschodnim do Poznania (odgał ęzienie w Sulechowie). W układzie tym zaznacza si ę brak ci ągu komunikacyjnego przebiegaj ącego od Zielonej Góry w kierunku wschodnim, z mostem na rzece Odrze w Milsku, ł ącz ącego wspomniane przej ścia graniczne z Niemcami ze środkow ą cz ęś ci ą kraju. Ci ąg ten usprawniłby równie Ŝ powi ązania pomi ędzy miejscowo ściami usytuowanymi po obu stronach Odry w południowo- wschodniej cz ęś ci województwa.

Je śli chodzi o pozostał ą sie ć dróg, ich modernizacja winna obj ąć : - utworzenie z drogi wojewódzkiej nr 279 pełnej obwodnicy Zielonej Góry, poprzez uzupełnienie odcinka pomi ędzy wsiami Zawada i Wysokie - usprawnienie powi ązania komunikacyjnego pomi ędzy Zielon ą Gór ą a lotniskiem w Przylepie, szczególnie podczas imprez masowych - udogodnienie przebiegu dróg wojewódzkich przez miejscowo ści podmiejskie.

Nadmienia si ę, ze przewa Ŝaj ąca cz ęść dróg gminnych oraz cz ęść dróg powiatowych posiada nawierzchni ę gruntow ą, nieulepszon ą. Drogi te maj ą niezadowalaj ące parametry techniczne i geometryczne (zbyt mała szeroko ść , nienormatywne łuki).

7.2. Komunikacja kolejowa

Przez teren gminy na osi południowy -wschód i północny-zachód przebiega linia kolejowa o znaczeniu magistralnym Wrocław - Zielona Góra - Szczecin, ł ącz ąca Śląsk ze Szczecinem. Magistrala stanowi wa Ŝny element krajowego systemu kolejowego. Jest w pełni zelektryfikowana. W gospodarce gminy magistrala ta nie odgrywa wi ększej roli, z uwagi na jej tranzytowy charakter. Jej znaczenie dla gospodarki gminy zwi ązane jest z wykorzystaniem węzłów kolejowych w Zielonej Górze i Czerwie ńsku. Blisko ść tych w ęzłów ma tutaj istotne znaczenie.

W s ąsiedztwie granic gminy przebiegaj ą jeszcze 2 linie kolejowe o znaczeniu pierwszorz ędnym - Zielona Góra - śary - Gubin - Czerwie ńsk - Sulechów - Zb ąszynek.

68

7.3. Komunikacja wodna

Szlak komunikacji wodnej stanowi rzeka Odra, przepływaj ąca północnym skrajem gminy, na odcinku ok. 4km. Jest to wa Ŝny szlak transportowy o znaczeniu krajowym, wymagający jednak modernizacji i przystosowania do nowoczesnych standardów Ŝeglugowych..

7.4. Komunikacja lotnicza

W granicach gminy, w Przylepie znajduje si ę lotnisko sportowo - sanitarne. Dost ęp do lotniczej komunikacji pasa Ŝerskiej mo Ŝliwy jest przez port lotniczy w Babimo ście. S ąsiedztwo miasta Zielona Góra stanowi czynnik, który mo Ŝe wpłyn ąć na wzrost znaczenia lotniska w Przylepie, poprzez rozszerzenie istniej ących jego funkcji o funkcje dyspozycyjne zwi ązane z patrolowaniem i transportem ludzi do lotnisk pasa Ŝerskich.

69

8. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA

8.1. Zaopatrzenie w wod ę.

Działalno ść w zakresie zaopatrzenia gminy Zielona Góra w wod ę prowadzi Komunalny Zakład Gospodarczy z/s w Zawadzie.

Wodoci ągi zbiorowego zaopatrywania w wod ę oraz uj ęcia komunalne:

● Ochla - Jeleniów Uj ęcie wody zlokalizowane jest na terenie miasta Zielona Góra na północ od kąpieliska miejskiego. Eksploatowane wody pochodz ą z utworów czwartorz ędowych. 3 3 Pozwolenie wodno-prawne na pobór wód w ilo ściach Q śr d =850 m /d i Q max h =48m /h. Woda doprowadzona jest do Ochli wzdłu Ŝ dróg le śnych od strony ul. Św. Huberta. Miejscowo ść Jeleniów zaopatrywana jest w wod ę z Ochli wodoci ągiem biegn ącym wzdłu Ŝ drogi powiatowej ORAZ DRUGOSTRONNIE WODOCI ĄGIEM Z MIEJSCOWO ŚCI JAROGNIEWICE . ISTNIEJE TE ś MO śLIWO ŚĆ DOSTARCZANIA WODY Z JAROGNIEWIC DO CZ ĘŚ CI MIEJSCOWO ŚCI OCHLA , A TAK śE DALEJ DO KIEŁPINA I BARCIKOWIC MAŁYCH . Uj ęcie posiada stref ę ochrony sanitarnej bezpo średniej o promieniu 10m wokół studni. Strefa ochrony po średniej nie została ustanowiona.

● Jarogniewice Uj ęcie wody i stacja uzdatniania wody zlokalizowane s ą na południe od miejscowo ści Jarogniewice. Wydajno ść tego uj ęcia zgodnie z pozwoleniem wodno-prawnym wynosi Q śr d 3 3 =280 m /d i Q max h =20 m /h. Z uj ęcia tego zaopatrywana jest miejscowo ść Jarogniewice wodoci ągiem biegn ącym wzdłu Ŝ drogi powiatowej. Uj ęcie posiada stref ę ochrony sanitarnej bezpo średniej o promieniu 10m wokół studni. Strefa ochrony po średniej nie została ustanowiona.

● Zatonie, Barcikowice, Marz ęcin, Drzonków, Racula, Stary Kisielin Uj ęcie wody i stacja uzdatniania wody zlokalizowane s ą na północny zachód od miejscowo ści Zatonie. Wydajno ść tego uj ęcia zgodnie z pozwoleniem wodno-prawnym 3 3 wynosi Q śr d =2000 m /d i Q max h =120 m /h. Z wodoci ągu w Zatoniu zaopatrywana jest wie ś Barcikowice Du Ŝe i Marz ęcin ORAZ ŁUGOWO I SUCHA . Od stacji podnoszenia ci śnienia zlokalizowanej w północnej cz ęś ci wsi Zatonie wzdłu Ŝ drogi le śnej biegnie wodoci ąg przesyłowy o średnicy 325mm zaopatruj ący miejscowo ści Drzonków – Racula – Stary Kisielin. Uj ęcie posiada ustanowione w 2001 roku strefy ochrony sanitarnej bezpo średniej (grunty działki nr 87/2 i otaczaj ący je pas gruntu w kształcie czworoboku o wymiarach 51m x 108m), po średniej wewn ętrznej (grunty w cało ści lub cz ęś ci działek nr 74, 75, 87/1, 327/1) i po średniej zewn ętrznej (według mapy do niniejszego studium). W obr ębie stref obowi ązuj ą wprowadzone zakazy i nakazy dotycz ące u Ŝytkowania gruntów i korzystania z wód. W strefie ochrony bezpo średniej nale Ŝy odprowadzi ć wody opadowe w taki sposób aby nie mogły przedosta ć si ę do urz ądze ń do poboru wody, zagospodarowa ć teren zieleni ą i ograniczy ć do niezb ędnych potrzeb przebywanie osób niezatrudnionych stale przy urz ądzeniach słu Ŝą cych do poboru wody. W strefie ochrony po średniej wewn ętrznej: - zakazuje si ę: wprowadzania do gruntów i rowów ścieków i płynnych odpadów; rolniczego wykorzystania ścieków i odpadów; urz ądzania parkingów i obozowisk; mycia pojazdów mechanicznych; grzebania zwierz ąt i opakowa ń po środkach

70

chemicznych oraz przeterminowanych środków chemicznych; urz ądzania pryzm kiszonkowych i kompostowych; stosowania środków ochrony ro ślin i do zwalczania szkodników le śnych; wypasania zwierz ąt, - nakazuje si ę: stosowania dolistnie płynnych nawozów sztucznych; utworzenia i eksploatowania przez u Ŝytkownika uj ęcia monitoringu lokalnego w formie sieci osłonowej zało Ŝonej w pierwszej warstwie wodono śnej. W strefie ochrony po średniej zewn ętrznej: - zakazuje si ę: lokalizacji składowisk i wylewisk; wprowadzania ścieków do ziemi oraz ścieków do wód powierzchniowych nienale Ŝycie oczyszczonych; lokalizowania nowych uj ęć wody dla innych celów ni Ŝ zasilanie w wod ę wodoci ągu Zatonie – Racula – Drzonków; lokalizowania cmentarzy i grzebowisk zwierz ąt; lokalizowania obiektów mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko; rolniczego wykorzystania ścieków i odpadów; lokalizowania magazynów produktów ropopochodnych i innych substancji chemicznych oraz ruroci ągów do ich transportu bez dodatkowej ochrony uniemo Ŝliwiaj ącej zanieczyszczenie gruntu i wód podziemnych, - nakazuje si ę: stosowanie środków ochrony ro ślin na uprawach polowych i le śnych dopuszczonych do stosowania w strefach ochronnych zgodnie z wykazem art.30 ust. 2 ustawy z dnia 12 lipca 1995r. o ochronie ro ślin uprawnych (Dz. U. Nr 90, poz. 440, ze zmianami); ograniczenie poruszania si ę po drogach wojewódzkich nr 279 na odcinku Drzonków – Kiełpin i 283 na odcinku J ędrzychów – Zatonie pojazdami z materiałami, które mog ą skazi ć wod ę. Uj ęcie znajduje si ę w obr ębie Głównego Zbiornika Wód Podziemnego 301.

● Nowy Kisielin Uj ęcie wody zlokalizowane jest w północnej cz ęś ci Starego Kisielina na Zatorzu. 3 Uj ęcie posiada pozwolenie wodno prawne na pobór wód w ilo ściach Q śr d =437 m /d i Q max 3 h=43,2 m /h. Uj ęcie obsługuje oprócz miejscowo ści Nowy Kisielin niewielk ą cz ęść Starego Kisielina od strony wschodniej. Uj ęcie posiada stref ę ochrony sanitarnej bezpo średniej o promieniu 10m wokół studni. Strefa ochrony po średniej nie została ustanowiona. LUBUSKI PARK PRZEMYSŁOWO -TECHNOLOGICZNY W NOWYM KISIELINIE ZAOPATRYWANY JEST W WOD Ę MAGISTRALĄ WODOCI ĄGOW Ą BIEGN ĄCĄ Z ZIELONEJ GÓRY POPRZEZ STARY KISIELIN NA TEREN LPPT.

● Jany Uj ęcie i stacja uzdatniania wody zlokalizowane s ą w centralnej cz ęś ci wsi na północ od drogi głównej. Uj ęcie posiada pozwolenie wodno prawne na pobór wód w ilo ściach Q śr d 3 3 =115 m /d i Q max h =14 m /h Uj ęcie posiada stref ę ochrony sanitarnej bezpo średni ą o promieniu 10m wokół studni. Strefa ochrony po średniej nie została ustanowiona.

● Zawada Miejscowo ść Zawada zwodoci ągowana jest z własnego uj ęcia zlokalizowanego w zachodniej cz ęś ci wsi na południe od drogi głównej, przy Komunalnym Zakładzie Gospodarczym. Uj ęcie posiada pozwolenie wodno-prawne na pobór wód w ilo ściach Q śr d 3 3 =350 m /d i Q max h =23,94 m /h. Uj ęcie posiada wydzielon ą stref ę ochrony bezpo średni ą o promieniu 10m wokół studni. Strefa ochrony po średniej nie została ustanowiona.

71

We wschodniej cz ęś ci wsi przy ul. Ko Ŝuchowskiej znajduje si ę studnia wiercona na potrzeby własne Zakładu Stacji Uzdatniania Wody dla miasta Zielonej Góry. Ponadto z tego uj ęcia zaopatrywana w wod ę jest par ę domów we wschodniej cz ęś ci wsi Zawada. Studnia posiada ogrodzon ą stref ę ochrony bezpo średniej o promieniu 10m. Na terenie gminy zlokalizowane jest Centralne Uj ęcie Wody i SUW dla miasta Zielona Góra. Uj ęcie wód podziemnych znajduje si ę na północny wschód od wsi Zawada i na wschód od trasy S3. Jest to uj ęcie lewarowe składaj ące si ę z 22 studni. Zasoby eksploatacyjne uj ęcia 3 zatwierdzone w kat.B wynosz ą Q e = 1416,6m /h. Pozwolenie wodno-prawne na pobór wód w 3 3 ilo ściach Q śr d =18 400 m /d i Q max h =770 m /h. Uj ęcie ma wi ęc du Ŝe zasoby, które wykorzystywane s ą w ok. 20%. Pobierane wody pochodz ą z utworów czwartorz ędowych. Uj ęcie posiada ustanowione w 2004 r. (R OZPORZ ĄDZENIEM DYREKTORA REGIONALNEGO ZARZ ĄDU GOSPODARKI WODNEJ WE WROCŁAWIU Z DNIA 15 MARCA 2004 R . W SPRAWIE USTANOWIENIA STREFY OCHRONNEJ DLA CENTRALNEGO UJĘCIA WODY W ZAWADZIE K . ZIELONEJ GÓRY DLA ZAKŁADU WODOCI ĄGÓW I KANALIZACJI W ZIELONEJ GÓRZE ORAZ ROZPORZ ĄDZENIEM DYREKTORA REGIONALNEGO ZARZ ĄDU GOSPODARKI WODNEJ WE WROCŁAWIU Z DNIA 8 PA ŹDZIERNIKA 2004 R . ZMIENIAJ ĄCYM ROZPORZĄDZENIE Z DNIA 15 MARCA 2004 R . W SPRAWIE USTANOWIENIA STREFY OCHRONNEJ DLA CENTRALNEGO UJĘCIA WODY W ZAWADZIE K . ZIELONEJ GÓRY DLA ZAKŁADU WODOCI ĄGÓW I KANALIZACJI W ZIELONEJ GÓRZE ) strefy ochrony sanitarnej: bezpo średni ą o powierzchni 47,5 ha i po średni ą o powierzchni 1450 ha, w obr ębie których obowi ązuj ą wprowadzone zakazy i nakazy dotycz ące u Ŝytkowania terenu.

Na terenie ochrony bezpo średniej: - zabrania si ę: u Ŝytkowania gruntów do celów niezwi ązanych z eksploatacj ą uj ęcia wody, - nakazuje si ę: odprowadzanie wód opadowych w sposób uniemo Ŝliwiaj ący ich przedostanie si ę do urz ądze ń słu Ŝą cych do poboru wody; zagospodarowanie terenu zieleni ą; odprowadzenie poza granice terenu ochrony bezpo średniej ścieków z urz ądze ń sanitarnych, przeznaczonych do u Ŝytku osób zatrudnionych przy obsłudze urz ądze ń słu Ŝą cych do poboru wody; ograniczenie do niezb ędnych potrzeb przebywanie osób niezatrudnionych przy obsłudze urządze ń słu Ŝą cych do poboru wody. Na terenie ochrony po średniej: - zabrania si ę: rolniczego wykorzystywania ścieków; odprowadzania ścieków komunalnych i przemysłowych do wód powierzchniowych i do ziemi (z wyj ątkiem oczyszczonych wód opadowych odprowadzanych na podstawie pozwolenia wodnoprawnego oraz odprowadzanych z przydomowych oczyszczalni biologicznych z drena Ŝem rozs ączaj ącym w ramach zwykłego korzystania z wód); lokalizowania składowisk odpadów komunalnych i przemysłowych; grzebania zwłok zwierz ęcych; rozbudowy cmentarza zlokalizowanego przy drodze Zawada – Jany oraz lokalizowania nowych cmentarzy; realizacji zwartej zabudowy mieszkaniowej wzdłu Ŝ drogi Zawada – Jany, za wyj ątkiem zabudowy rozproszonej; lokalizowania obiektów eksploatacji złó Ŝ kopalin w ramach działalno ści gospodarczej; lokalizowania magazynów płynnych produktów ropopochodnych oraz nowych stacji paliw (z wyj ątkiem stacji gazu propan – butan) oraz ruroci ągów do ich transportu; lokalizowania ferm chowu zwierz ąt o wielko ści przekraczaj ącej 50DPJ a w przypadku zwierz ąt futerkowych i drobiu 10DPJ, - nakazuje si ę: natychmiastow ą likwidacj ę skutków awaryjnych lub przypadkowych wycieków do gruntu substancji mog ących trwale zanieczy ści ć środowisko.

72

W południowo – wschodniej cz ęś ci wsi Zawada zlokalizowana jest Stacja Uzdatniania Wody dla Centralnego Uj ęcia Wody miasta Zielona Góra. Oprócz wody podziemnej z uj ęcia lewarowego uzdatniana jest równie Ŝ woda z uj ęcia powierzchniowego na rzece Obrzycy. Ze SUW woda doprowadzona jest do miasta Zielonej Góry magistralami przesyłowymi o średnicach 500 mm i 800 mm wzdłu Ŝ istniej ącej energetycznej linii napowietrznej biegn ącej do SUW i przy drodze powiatowej z Zawady do Zielonej Góry.

● Sto Ŝne Wie ś zwodoci ągowana jest z własnego uj ęcia wody znajduj ącego si ę na terenie byłego PGR-u w północno – wschodniej cz ęś ci wsi. Uj ęcie posiada pozwolenie wodno-prawne na 3 3 pobór wód w ilo ściach Q śr d =53 m /d i Q max h =6,5 m /h. Uj ęcie posiada stref ę ochrony sanitarnej bezpo średniej o promieniu 10m wokół studni. Strefa ochrony po średniej nie została ustanowiona.

● ŁęŜ yca Uj ęcie i stacja uzdatniania wody zlokalizowane s ą w południowej cz ęś ci wsi u zbiegu ul. Liliowej i ul. Polnej. Uj ęcie posiada pozwolenie wodno-prawne na pobór wód w ilo ściach 3 3 Qśr d =157 m /d i Q max h =13,0 m /h. UJĘCIE POSIADA USTANOWIONE W 2012 R . (R OZPORZ ĄDZENIEM DYREKTORA REGIONALNEGO ZARZ ĄDU GOSPODARKI WODNEJ WE WROCŁAWIU NR 1/2012 W SPRAWIE USTANOWIENIA STREFY OCHRONNEJ UJ ĘCIA KOMUNALNEGO WODY PODZIEMNEJ W ŁĘś YCY , NA TERENIE GM . ZIELONA GÓRA , POW . ZIELONOGÓRSKI , WOJ . LUBUSKIE Z DNIA 17.04.2012 R . ) STREFY OCHRONY SANITARNEJ : BEZPO ŚREDNI Ą O POWIERZCHNI OK . 0,2 HA I PO ŚREDNI Ą O POWIERZCHNI 76,19 HA , W OBR ĘBIE KTÓRYCH OBOWI ĄZUJ Ą WPROWADZONE ZAKAZY I NAKAZY DOTYCZ ĄCE UśYTKOWANIA TERENU .

NA TERENIE OCHRONY BEZPO ŚREDNIEJ : A) ZABRANIA SI Ę U śYTKOWANIA GRUNTÓW DO CELÓW NIEZWI ĄZANYCH Z EKSPLOATACJ Ą UJ ĘCIA WODY ; B) NAKAZUJE SI Ę: - ODPROWADZANIE WÓD OPADOWYCH W SPOSÓB UNIEMO śLIWIAJ ĄCY ICH PRZEDOSTANIE SI Ę DO URZ ĄDZE Ń SŁU śĄ CYCH DO POBORU WODY ; - ZAGOSPODAROWANIE TERENU ZIELENI Ą; - ODPROWADZENIE POZA GRANICE TERENU OCHRONY BEZPO ŚREDNIEJ ŚCIEKÓW Z URZ ĄDZE Ń SANITARNYCH PRZEZNACZONYCH DO U śYTKU OSÓB ZATRUDNIONYCH PRZY OBSŁUDZE URZ ĄDZE Ń SŁU śĄ CYCH DO POBORU WODY ; - OGRANICZENIE DO NIEZB ĘDNYCH POTRZEB PRZEBYWANIE OSÓB NIEZATRUDNIONYCH PRZY OBSŁUDZE URZ ĄDZE Ń SŁUśĄ CYCH DO POBORU WODY . NA TERENIE OCHRONY PO ŚREDNIEJ : A) ZABRANIA SI Ę: - LOKALIZOWANIA NOWYCH UJ ĘĆ WODY ZA WYJ ĄTKIEM UJ ĘĆ SŁU śĄ CYCH ZBIOROWEMU ZAOPATRZENIU LUDNO ŚCI W WOD Ę PRZEZNACZON Ą DO SPO śYCIA ; - WPROWADZANIA ŚCIEKÓW DO WÓD LUB DO ZIEMI Z WYJ ĄTKIEM POPŁUCZYN ZE STACJI UZDATNIANIA WODY , OCZYSZCZONYCH WÓD OPADOWYCH I ROZTOPOWYCH , WÓD OPADOWYCH I ROZTOPOWYCH , KTÓRE ZGODNIE Z OBOWI ĄZUJ ĄCYMI PRZEPISAMI MOG Ą BY Ć WPROWADZANE DO WÓD LUB DO ZIEMI BEZ OCZYSZCZENIA ; - ROLNICZEGO WYKORZYSTANIA ŚCIEKÓW ; - BUDOWY PRZYDOMOWYCH OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW ; - PRZECHOWYWANIA I SKŁADOWANIA ODPADÓW PROMIENIOTWÓRCZYCH ;

73

- LOKALIZOWANIA NOWYCH FERM CHOWU LUB HODOWLI ZWIERZ ĄT, KTÓRE WYMAGAJ Ą SPORZ ĄDZENIA RAPORTU O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO ; - LOKALIZOWANIA NOWYCH I ROZBUDOWY ISTNIEJ ĄCYCH ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH , KTÓRE WYMAGAJ Ą SPORZ ĄDZENIA RAPORTU O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO ; - LOKALIZOWANIA MAGAZYNÓW PRODUKTÓW ROPOPOCHODNYCH , A TAK śE RUROCI ĄGÓW DO ICH TRANSPORTU ; - LOKALIZOWANIA SKŁADOWISK ODPADÓW KOMUNALNYCH , NIEBEZPIECZNYCH , INNYCH NI ś NIEBEZPIECZNE I OBOJ ĘTNE ORAZ OBOJ ĘTNYCH ; - LOKALIZOWANIA CMENTARZY ORAZ GRZEBANIA ZWŁOK ZWIERZ ĘCYCH ; - LOKALIZOWANIA BUDOWNICTWA MIESZKALNEGO BEZ PODŁ ĄCZENIA OBIEKTÓW DO KANALIZACJI ZBIORCZEJ W MOMENCIE JEJ POWSTANIA ; - WYDOBYWANIA KOPALIN ; B) OGRANICZA SI Ę STOSOWANIE : - ŚRODKÓW OCHRONY RO ŚLIN DO TYCH , KTÓRE DOPUSZCZONE S Ą DO STOSOWANIA W STREFACH OCHRONNYCH UJ ĘĆ WODY ; - NAWOZÓW MINERALNYCH I NATURALNYCH , ZGODNIE Z ZASADAMI OKRE ŚLONYMI W KODEKSIE DOBREJ PRAKTYKI ROLNICZEJ .

Budynki mieszkalne nowego Osiedla Czarkowo zlokalizowanego na południu wsi ŁęŜ yca zaopatrywane s ą wod ę z sieci wodoci ągowej miasta Zielona Góra od ul. Batorego.

● Przylep Miejscowo ść zwodoci ągowana, zaopatrywana w wod ę z sieci wodoci ągowej miasta Zielona Góra od studzienki zlokalizowanej przy al. Zjednoczenia w okolicy istniej ącej stacji benzynowej.

● ŁUGOWO , SUCHA , KIEŁPIN , BARCIKOWICE MAŁE MIEJSCOWO ŚCI ZOSTAŁY ZWODOCI ĄGOWANE , ZAOPATRYWANE W WOD Ę Z SIECI WODOCI ĄGOWEJ .

Ujmowane wody z wy Ŝej opisanych uj ęć wód podziemnych pochodz ą z utworów czwartorz ędowych. S ą to wody wymagaj ące uzdatniania. Woda dostarczana odbiorcom pod wzgl ędem bakteriologicznym nie budzi zastrze Ŝeń. Komunalne uj ęcia wód podziemnych posiadaj ą rezerwy zasobowe. Ich zatwierdzone zasoby eksploatacyjne s ą du Ŝo wy Ŝsze od istniej ącego zapotrzebowania na wod ę. Obserwuje si ę niewielki wzrost zapotrzebowania na wod ę co spowodowane jest budow ą nowych odcinków sieci wodoci ągowej i podł ączaniem nowych abonentów.

Sie ć wodoci ągowa. Długo ść sieci wodoci ągowej w poszczególnych miejscowo ściach: ŁęŜ yca 5,7km, Ochla 13,4km, Jeleniów 4,1km, Zawada 8,9km, Jany 2,7km, Nowy Kisielin 7,7km, Jarogniewice 3,9km, Sto Ŝne 1,0km, Zatonie 10,5km, Racula 33,0km, Drzonków 10,9km, Marz ęcin 1,3km, Przylep 22,9 KM (W TYM MAGISTRALA PRZESYŁOWA 9,3 KM NA TERENIE GMINY ), Barcikowice 1,2km. Łącznie długo ść sieci w gminie wynosi 144km plus 10,8km magistrali przesyłowej Zatonie – Drzonków.

Wodoci ągów komunalnych nie posiada miejscowo ść Kr ępa. Istniej ą tam własne przydomowe i przyzakładowe uj ęcia wód. S ą to studnie wiercone lub kopane ujmuj ące górne poziomy wodono śne.

74

W miejscowo ściach zwodoci ągowanych równie Ŝ istniej ą lokalne przyzakładowe i przydomowe uj ęcia wód.

8.2. Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków.

Gmina Zielona Góra nie posiada uporz ądkowanej gospodarki ściekowej. NA DZIE Ń DZISIEJSZY SKANALIZOWANA JEST CZ ĘŚĆ POŁUDNIOWEGO I WSCHODNIEGO DRZONKOWA . PONADTO SYSTEMEM KANALIZACJI SANITARNEJ OBJ ĘTE JEST TE ś CZ ĘŚ CIOWO OSIEDLE CZARKOWO W ŁĘś YCY , TEREN BYŁYCH ZAKŁADÓW MIĘSNYCH W PRZYLEPIE I AEROKLUB ZIEMI LUBUSKIEJ W PRZYLEPIE , SK ĄD ŚCIEKI BYTOWE POPRZEZ PRZEPOMPOWNIE I OTWARTY KANAŁ „Ł ĄCZA ” ODPROWADZANE S Ą DO CENTRALNEJ OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW „Ł ĄCZA ” DLA MIASTA ZIELONEJ GÓRY W ŁĘś YCY . Oczyszczalnia ścieków „Ł ącza” - Centralna Oczyszczalnia Ścieków dla miasta Zielonej Góry działa od 1998 roku. Jest to nowoczesna oczyszczalnia mechaniczno – biologiczna. Ścieki doprowadzane s ą do oczyszczalni kanałem otwartym wyposa Ŝonym w budowle spi ętrzaj ące tworz ące 5 zbiorników retencyjnych. Do otwartego kanału ściekowego „Ł ącza” wykonane s ą cztery miejsca wrzutu ścieków: - z cz ęś ci terenu miasta Zielona Góra, - z terenu Aeroklubu Ziemi Lubuskiej w Przylepie, - z nowego mieszkaniowego Osiedla Czarkowo w Ł ęŜ ycy, - z terenu byłych Zakładów Mi ęsnych w Przylepie. W MIEJSCOWO ŚCIACH PRZYLEP , NOWY KISIELIN , STARY KISIELIN WYKONANA JEST SIE Ć KANALIZACJI SANITARNEJ W SYSTEMIE GRAWITACYJNO – CI ŚNIENIOWYM ZE SKIEROWANIEM ŚCIEKÓW DO SYSTEMU KANALIZACYJNEGO MIASTA ZIELONEJ GÓRY I DALEJ RÓWNIE ś DO CENTRALNEJ OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW „Ł ĄCZA ”. AKTUALNIE TRWA BUDOWA KANALIZACJI SANITARNEJ W SYSTEMIE GRAWITACYJNO – CI ŚNIENIOWYM W RACULI I DRZONKOWIE ZE SKIEROWANIEM ODEBRANYCH ŚCIEKÓW BYTOWO – GOSPODARCZYCH DO KANALIZACJI W STARYM KISIELINIE . ISTNIEJ ĄCĄ GMINN Ą OCZYSZCZALNI Ę ŚCIEKÓW , ZLOKALIZOWAN Ą W POŁUDNIOWEJ CZĘŚ CI DRZONKOWA PRZY UL . ŚWIERKOWEJ , PRZEZNACZONO DO LIKWIDACJI . W MIEJSCU OCZYSZCZALNI ZAPROJEKTOWANO PRZEPOMPOWNI Ę ŚCIEKÓW I PRZYST ĄPIONO DO JEJ REALIZACJI . DOPROWADZANE DO PRZEPOMPOWNI ILO ŚCI ŚCIEKÓW SANITARNYCH NIE ULEGNĄ ZMIANIE . PRZEWIDYWANY TERMIN URUCHOMIENIA KANALIZACJI , TO ROK 2015. Na pozostałym terenie gminy powszechnym rozwi ązaniem s ą bezodpływowe zbiorniki, które s ą opró Ŝniane przy u Ŝyciu taboru asenizacyjnego, a ścieki wywo Ŝone do punktu zlewnego na terenie Oczyszczalni Ścieków „Ł ącza” w Ł ęŜ ycy. Cz ęsto zdarza si ę, i Ŝ zbiorniki bezodpływowe s ą nieszczelne i ścieki przedostaj ą si ę do gruntu, co stwarza zagro Ŝenie sanitarne szczególnie dla mieszka ńców korzystaj ących z uj ęć przydomowych oraz zagro Ŝenie ekologiczne dla ziemi i wód. Na terenie gminy s ą równie Ŝ zainstalowane przydomowe oczyszczalnie ścieków działaj ące w systemie beztlenowego rozkładu z drena Ŝem rozs ączaj ącym oczyszczone ścieki do gruntu. ROZWI ĄZANIE TO NIE MO śE BY Ć JEDNAK UWA śANE ZA SPOSÓB ROZWI ĄZANIA GOSPODARKI ŚCIEKOWEJ NA TERENACH NIE SKANALIZOWANYCH . W MIEJSCOWO ŚCIACH : ZATONIE , KIEŁPIN , JELENIÓW , JAROGNIEWICE , BARCIKOWICE I MARZ ĘCIN NIE MO śNA ZASTOSOWA Ć PRZYDOMOWYCH OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW ZE WZGL ĘDU NA PŁYTKO WYST ĘPUJ ĄCY POZIOM WODY GRUNTOWEJ . PONADTO WW. MIEJSCOWO ŚCI POŁO śONE S Ą NA OBSZARZE ZBIORNIKA ZASOBOWEGO WÓD PODZIEMNYCH . Kanalizacja deszczowa na terenie gminy Zielona Góra jest szcz ątkowa. Ścieki deszczowe z ulic w poszczególnych miejscowo ściach odprowadzane s ą napowierzchniowo lub poprzez kanalizacj ę deszczow ą do okolicznych rowów.

75

8.3. Usuwanie odpadów.

Gmina Zielona Góra nie posiada własnego, uporz ądkowanego wysypiska odpadów komunalnych, a stare zostały zrekultywowane. Na terenie miasta Zielona Góra, lecz w niewielkiej odległo ści od miejscowo ści Racula funkcjonuje Zakład Zagospodarowania Odpadów. W obr ębie tego zakładu istnieje kompostownia komorowa otwarta z napowietrzaniem, sortownia odpadów ze zbiórki selektywnej oraz punkt czasowego gromadzenia odpadów niebezpiecznych. Wła ścicielem i zarz ądzaj ącym jest ZGKiM w Zielonej Górze.

Działalno ści ą usługow ą w zakresie wywozu odpadów z terenu gminy Zielona Góra DO TEJ PORY ZAJMOWAŁO SI Ę kilka firm: - Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Zielonej Górze, który wywozi odpady stałe z miejscowo ści Racula, Drzonków, Przylep, Ochla, Stary Kisielin, Nowy Kisielin na Komunaln ą Kompostowni ę Odpadów w Zielonej Górze. - „TEW” Gospodarowanie Odpadami Sp. z o.o. z Nowej Soli obsługuj ąca miejscowo ści: Jany, Kr ępa, Sto Ŝne, Zatonie, Barcikowice, Marz ęcin, Jeleniów, Kiełpin, Ochla (mała cz ęść tej miejscowo ści), Jarogniewice, Sucha, Ługowo, ŁęŜ yca. Odpady wywo Ŝone s ą na Komunaln ą Kompostowni ę Odpadów w Zielonej Górze koło Raculi oraz poza teren gminy Zielona Góra. - Przedsi ębiorstwo Obrotu Odpadami „Geppo” s.c. z Nowej Soli, które posiada zezwolenie Wójta Gminy Zielona Góra na prowadzenie działalno ści polegaj ącej na zbieraniu i wywozie odpadów, lecz obsługuje minimaln ą ilo ść mieszka ńców (kilka gospodarstw na terenie gminy). Wszystkie miejscowo ści na terenie gminy obj ęte s ą zorganizowanym systemem zbierania i utylizacji odpadów. Prowadzona jest selektywna zbiórka surowców wtórnych (szkło, plastik, makulatura).

8.4. Gazownictwo.

Przez teren gminy Zielona Góra przebiegaj ą gazoci ągi przesyłowe wysokiego ci śnienia tj. gazoci ąg relacji Ko ścian – Zielona Góra o średnicy nominalnej DN300 i ci śnieniu nominalnym PN 6,3 MPa oraz gazoci ąg relacji Zak ęcie – Zielona Góra o średnicy nominalnej DN250 i ci śnieniu nominalnym PN 6,3 MPa. Wła ścicielem i operatorem gazoci ągu w/c DN 300 relacji Ko ścian – Bro ńsko – EC Zielona Góra jest Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. w Warszawie Oddział w Zielonej Górze. Przy drodze Zielona Góra – Zawada wybudowany został w ęzeł Chynów i stacja redukcyjno – pomiarowa I°. Od wy Ŝej wymienionego gazoci ągu wysokiego ci śnienia DN250 zostały wykonane dwa odgał ęzienia. Jedno odgał ęzienie w/c o parametrach DN150 i PN 6,3 MPa do stacji redukcyjno – pomiarowej I° J ędrzychów. Drugie odgał ęzienie w/c o parametrach DN80 i PN 6,3 MPa do stacji redukcyjno – pomiarowej I° Kisielin. Przebieg tej sieci gazowej wysokiego ci śnienia pokazano na mapach. Od strony południowej gmina zasilana jest gazoci ągiem średniego ci śnienia o średnicy DN200, który przebiega, omijaj ąc Zatonie do zachodniej strony, przez miejscowo ści Drzonków, Racul ę do Zielonej Góry.

Miejscowo ści zgazyfikowane, które posiadaj ą gaz dostarczany wy Ŝej wymienianymi gazoci ągami to: Drzonków, Racula, Stary Kisielin, Nowy Kisielin i Przylep. Wła ścicielem i zarz ądc ą istniej ącej sieci wysokiego ci śnienia i stacji redukcyjno – pomiarowych I° na terenie gminy Zielona Góra jest Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. w Warszawie,

76

Regionalny Oddział Przesyłu we Wrocławiu. Wła ścicielem i zarz ądc ą sieci średniego ci śnienia w miejscowo ściach wy Ŝej wymienionych jest Dolno śląska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. we Wrocławiu Zakład Gazowniczy Zgorzelec.

Inn ą firm ą inwestuj ącą w gazyfikacj ę gminy Zielona Góra jest EWE ENERGIA Sp. z o.o. z/s w Mi ędzyrzeczu. W POŁUDNIOWEJ CZ ĘŚ CI GMINY PRZEBIEGA GAZOCI ĄG WYSOKIEGO CI ŚNIENIA - OD ISTNIEJ ĄCEJ STACJI REDUKCYJNO -POMIAROWEJ I° ZLOKALIZOWANEJ NA PÓŁNOC OD ŚWIDNICY POPRZEZ OBR ĘB OCHLA I OBR ĘB JAROGNIEWICE - W KIERUNKU KOśUCHOWA . Gazoci ągiem średniego ci śnienia o średnicy 225mm biegn ącym od Czerwie ńska zasilane s ą w gaz miejscowo ści: Ł ęŜ yca, Kr ępa, Zawada, Jany. Natomiast gazoci ąg średniego ci śnienia o średnicy 225mm biegn ący od stacji redukcyjno – pomiarowej I° w rejonie Świdnicy przebiega przez Ochl ę i dalej wzdłu Ŝ drogi w stron ę Kiełpina, przez Zatonie i Barcikowice w kierunku Ko Ŝuchowa.

W STOSUNKU DO GAZOCI ĄGÓW WYBUDOWANYCH OD DNIA 12 GRUDNIA 2001 R . DO DNIA WEJ ŚCIA W śYCIE ROZPORZ ĄDZENIA MINISTRA GOSPODARKI Z DNIA 26 KWIETNIA 2013 R . W SPRAWIE WARUNKÓW TECHNICZNYCH, JAKIM POWINNY ODPOWIADA Ć SIECI GAZOWE O MAKSYMALNYM CI ŚNIENIU ROBOCZYM DO 0,5 MP A WŁ ĄCZNIE (D Z. U. Z DNIA 4 CZERWCA 2013 R .) NALE śY WYZNACZY Ć, NA OKRES ICH U śYTKOWANIA , ZGODNIE Z W /W ROZPORZ ĄDZENIEM , STREFY KONTROLOWANE GAZOCI ĄGÓW . W STREFIE KONTROLOWANEJ NIE NALE śY WZNOSI Ć BUDYNKÓW , URZ ĄDZA Ć STAŁYCH SKŁADÓW I MAGAZYNÓW , SADZI Ć DRZEW ORAZ NIE POWINNA BY Ć PODEJMOWANA śADNA DZIAŁALNO ŚĆ MOG ĄCA ZAGROZI Ć TRWAŁO ŚCI GAZOCI ĄGU PODCZAS JEGO EKSPLOATACJI . W ODNIESIENIU DO GAZOCI ĄGÓW O CI ŚNIENIU ROBOCZYM DO 0,4 MP A WŁ ĄCZNIE , WYBUDOWANYCH I DLA KTÓRYCH WYDANO POZWOLENIE NA BUDOW Ę PRZED DNIEM 12 GRUDNIA 2001 R . PRZESTRZEGA Ć NALE śY ODLEGŁO ŚCI PODSTAWOWYCH GAZOCI ĄGÓW OD OBIEKTÓW TERENOWYCH OKRE ŚLONYCH W ZAŁ ĄCZNIKU NR 2, TABELA NR 2 DO ROZPORZ ĄDZENIA MINISTRA GOSPODARKI Z DNIA 26 KWIETNIA 2013 R . W SPRAWIE WARUNKÓW TECHNICZNYCH , JAKIM POWINNY ODPOWIADA Ć SIECI GAZOWE I ICH USYTUOWANIE (D Z. U. Z 2013 R ., POZ . 640)

8.5. Ciepłownictwo.

W gminie Zielona Góra nie ma kotłowni tworz ących zintegrowany system ciepłowniczy. Gospodarka cieplna oparta jest na indywidualnych b ądź lokalnych kotłowniach. S ą to przewa Ŝnie kotłownie na paliwo stałe (w ęgiel, koks, miał w ęglowy, drewno, słom ę). Stosuje si ę równie Ŝ ekologiczne no śniki energii (gaz ziemny, olej opałowy, gaz butlowy). Kotłownie proekologiczne zakładane s ą szczególnie na nowych osiedlach mieszkaniowych.

8.6. Elektroenergetyka

Elektroenergetyczna sie ć dystrybucyjna Mieszka ńcy gminy zaopatrywani s ą w energi ę elektryczn ą z terenowej sieci elektroenergetycznej 15 kV poprzez stacje transformatorowe 15/04 kV i sie ć rozdzielcz ą 0,4 kV. Terenowa sie ć 15 kV zasilana jest z GPZ - 110/15kV usytuowanych w miejscowo ściach: Przylep, Zawada, Zielona Góra przy ul. Energetyków, Braniborskiej, Kro śnie ńskiej i Łu Ŝyckiej.

77

Na terenie gminy istnieje nast ępuj ący rodzaj uzbrojenia: - stacje rozdzielcze 110/15 kV - stacje transformatorowe 15/0,4 kV - napowietrzna linia 220 kV - napowietrzne linie 110 kV - napowietrzne linie 15 kV - kablowe linie 15 kV Stan techniczny uzbrojenia jest dobry. Zagro Ŝeniem dla rozwoju gminy mo Ŝe by ć starzej ąca si ę infrastruktura elektroenergetyczna, która nie b ędzie w stanie zagwarantowa ć ci ągło ści dostawy energii elektrycznej. Dobry stan techniczny b ędzie uzale Ŝniony od przeprowadzenia w por ę odpowiednich remontów i modernizacji.

Elektroenergetyczna sie ć przesyłowa Obecnie na terenie gminy znajduje si ę fragment elektroenergetycznej linii jednotorowej o napi ęciu 220 kV relacji Le śniów – śukowice. WZDŁU ś LINII 220 KV OBOWI ĄZUJE PAS TECHNOLOGICZNY O SZEROKO ŚCI 50 METRÓW (PO 25 METRÓW OD OSI LINII W OBU KIERUNKACH ). DLA TERENÓW ZNAJDUJ ĄCYCH SI Ę W PASIE TECHNOLOGICZNYM OBOWI ĄZUJĄ OGRANICZENIA ZAGOSPODAROWANIA I U śYTKOWANIA ICH TERENÓW : I. W PASIE TECHNOLOGICZNYM LINII : a) USTALA SI Ę ZAKAZ REALIZACJI OBIEKTÓW BUDOWLANYCH PRZEZNACZONYCH NA STAŁY POBYT LUDZI , TJ .: - BUDYNKÓW MIESZKALNYCH I BUDYNKÓW U śYTECZNO ŚCI PUBLICZNEJ TYPU SZKOŁA , SZPITAL , INTERNAT , śŁOBEK , PRZEDSZKOLE I PODOBNE ; - MIEJSC STAŁEGO PRZEBYWANIA LUDZI W ZWI ĄZKU Z PROWADZON Ą DZIAŁALNO ŚCI Ą GOSPODARCZ Ą; - ODST ĘPSTWA OD TEJ ZASADY MO śE UDZIELI Ć WŁA ŚCICIEL LINII , NA WARUNKACH PRZEZ SIEBIE OKRE ŚLONYCH . b) NALE śY UZGADNIA Ć WARUNKI LOKALIZACJI WSZELKICH OBIEKTÓW Z WŁAŚCICIELEM LINII ; c) NIE WOLNO TWORZY Ć HAŁD , NASYPÓW , A POD LINI Ą I W ODLEGŁO ŚCI PO 16,5 METRA OD OSI LINII W OBU KIERUNKACH NIE WOLNO SADZI Ć RO ŚLINNO ŚCI WYSOKIEJ . II. TEREN W PASIE TECHNOLOGICZNYM LINII NIE MOśE BY Ć KWALIFIKOWANY JAKO TEREN PRZEZNACZONY POD ZABUDOW Ę MIESZKANIOW Ą LUB ZAGRODOW Ą ANI JAKO TEREN ZWI ĄZANY Z DZIAŁALNO ŚCI Ą GOSPODARCZ Ą (PRZESYŁOW Ą) WŁAŚCICIELA LINII . III. WSZELKIE ZMIANY W KWALIFIKACJI TERENU W OBR ĘBIE PASA TECHNOLOGICZNEGO LINII I W JEGO NAJBLI śSZYM S ĄSIEDZTWIE POWINNY BY Ć ZAOPINIOWANE PRZEZ WŁA ŚCICIELA LINII . IV. ZALESIENIA TERENÓW ROLNYCH W PASIE TECHNOLOGICZNYM LINII MOG Ą BY Ć PRZEPROWADZONE W UZGODNIENIU Z WŁA ŚCICIELEM LINII , KTÓRY OKRE ŚLI MAKSYMALN Ą WYSOKO ŚĆ SADZONYCH DRZEW I KRZEWÓW . V. LOKALIZACJA BUDOWLI ZAWIERAJ ĄCYCH MATERIAŁU NIEBEZPIECZNE PO śAROWO , STACJI PALIW I STREF ZAGRO śONYCH WYBUCHEM W BEZPO ŚREDNIM S ĄSIEDZTWIE PASÓW TECHNOLOGICZNYCH WYMAGA UZGODNIE Ń Z WŁA ŚCICIELEM LINII .

78

9. UWARUNKOWANIA ROZWOJU - SYNTEZA

Ustawa o samorz ądzie gminnym stworzyła formalne warunki do ugruntowania samodzielno ści gmin w sterowaniu sprawami lokalnymi, obejmuj ącymi przede wszystkim działania zwi ązane z rozwojem społeczno- gospodarczym. W podejmowaniu tych działa ń towarzysz ą nowe jako ściowo formy zarz ądzania gmin ą. Istotna rol ę odgrywa planowanie strategiczne, które ma na celu sterowanie rozwojem gminy w oparciu o kształtowanie długookresowej prognozy rozwoju oraz programowanie konkretnych działa ń realizacyjnych, z uwzgl ędnieniem: • oceny stanu istniej ącego gospodarki z okre śleniem jej silnych i słabych stron • analizy trendów rozwojowych z okre śleniem preferencji, barier i zagro Ŝeń.

9.1. Walory gminy. MoŜliwo ści rozwojowe i preferencje

1. Korzystne poło Ŝenie gminy w strefie przygranicznej sprzyjaj ące współpracy mi ędzynarodowej, przede wszystkim z Niemcami oraz w s ąsiedztwie wa Ŝnego o środka gospodarczego województwa - miasta Zielona Góra. 2. Dobre powi ązanie komunikacyjne gminy z sieci ą dróg o znaczeniu krajowym i regionalnym. Spójny układ dróg wewn ętrznych pozwalaj ący na prawidłow ą organizacj ę Ŝycia mieszka ńców gminy. 3. Potencjał gospodarczy gminy, jej wielofunkcyjny charakter (mieszkalnictwo, przemysł, rolnictwo, usługi i rekreacja), stanowi ący o zró Ŝnicowaniu źródeł utrzymania si ę mieszka ńców. 4. Dobre przygotowanie gminy na przyj ęcie nowych inwestorów oraz aktywno ść samorz ądu w zakresie promocji i pozyskiwania środków unijnych. 5. Przynale Ŝno ść gminy do Euroregionu Sprewa - Nysa - Bóbr, sprzyjaj ąca podejmowaniu działa ń na rzecz rozwoju i integracji kulturowo- gospodarczej obszarów przygranicznych. 6. Dobry stan istniej ącego zainwestowania. 7. Obszary niezainwestowane korzystne dla procesów urbanizacyjnych poło Ŝone w granicach wsi: Przylep, Ł ęŜ yca, Stary Kisielin, Nowy Kisielin, Racula, Drzonków oraz Ochla. 8. Terenowe rezerwy dyspozycyjne poło Ŝone w granicach wsi Sucha poza zasi ęgiem obszarów chronionych, z preferencj ą lokalizacji funkcji produkcyjno - technicznej i usługowej. Powierzchnia terenów - ok. 150 ha 9. Obszary dobrych gleb poło Ŝone w granicach wsi: Kr ępa, Zawada i Jany, daj ące podstawy dalszej intensyfikacji produkcji rolnej. 10. Korzystne uwarunkowania przyrodnicze i klimatyczne w południowo- zachodniej cz ęś ci gminy, sprzyjaj ące rozwojowi funkcji rekreacyjnej, zwi ązanej z wypoczynkiem świ ątecznym mieszka ńców Zielonej Góry. 11. Wysoki stopie ń zwodoci ągowania wsi. 12. Wysoki stopie ń gazyfikacji gminy gazem ziemnym, obejmuj ący ok. 88,5 % ludno ści gminy. 13. Kompleksowe rozwi ązanie usuwania odpadów stałych.

9.2. Ograniczenia rozwoju. Bariery

1. Niezadowalaj ący stan techniczny dróg gminnych i cz ęś ci dróg powiatowych. Konieczno ść ich modernizacji, obejmuj ącej przede wszystkim ulepszenie nawierzchni.

79

2. Niedoinwestowanie w infrastrukturze technicznej, w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków. Niski stopie ń skanalizowania miejscowo ści. 3. Znaczny stopie ń dekapitalizacji zasobów mieszkaniowych obni Ŝaj ący poziom Ŝycia mieszka ńców. 4. Utrzymuj ący si ę stosunkowo wysoki stopie ń bezrobocia.

9.3. Konflikty i zagro Ŝenia

1. Zagro Ŝenie powodziowe, które wywołuje rzeka Odra, dla terenów poło Ŝonych na północ od wsi: Kr ępa, Zawada i Jany. 2. Poło Ŝenie północnej i południowej cz ęś ci gminy w granicach Głównych Zbiorników Wód Podziemnych 150 i 301, o statusie najwy Ŝszej ochrony. Mo Ŝliwo ść przedostawania si ę zanieczyszcze ń do wód podziemnych stanowi potencjalne zagro Ŝenie dla tych zbiorników. Wyeliminowanie tego zagro Ŝenia zwi ązane jest z wyposa Ŝeniem miejscowo ści w infrastruktur ę obejmuj ąca ich skanalizowanie i odprowadzenie ścieków do oczyszczalni.

9.4. Uwarunkowania wynikaj ące z potrzeb i aspiracji społecze ństwa

Najwa Ŝniejszym problemem dla mieszka ńców gminy jest bezrobocie, chocia Ŝ samorz ąd gminy nie posiada bezpo średnich instrumentów do jego rozwi ązania. RównieŜ wa Ŝne miejsce w hierarchii potrzeb zajmuj ą: - rozwój infrastruktury, głównie modernizacja dróg i budowa kanalizacji - przedsi ębiorczo ść , rozwój przemysłu w tym rozwój małych i średnich przedsi ębiorstw - bezpiecze ństwo publiczne - opieka społeczna i ochrona zdrowia - oświata i kultura - modernizacja rolnictwa - pozyskanie kapitału dla gminy.

Rady sołeckie wsi: Ochla, Racula, Drzonków oraz zawada i Kr ępa opracowały programy rozwoju i odnowy tych miejscowo ści. Głównym celem programów jest poprawa jako ści i Ŝycia mieszkańców oraz ochrona środowiska. Programy obejmuj ą lokalne przedsi ęwzi ęcia zwi ązane z zaspokajaniem wyszczególnionych wy Ŝej potrzeb. Wł ączono je do inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym, omówionych w p-kcie 9 „Zadania słu Ŝą ce realizacji ponadlokalnych i lokalnych celów publicznych”, podpunkt 9.3.

80

1. KIERUNKI ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO GMINY

1.1. Cele rozwoju społeczno - gospodarczego

Głównym celem rozwoju społeczno-gospodarczego gminy jest osi ągni ęcie optymalnego wzrostu gospodarczego oraz zapewnienie społeczno ści lokalnej odpowiednio wysokiego poziomu Ŝycia i szans na przyszło ść . Osi ągni ęcie tych celów zale Ŝeć b ędzie od wykorzystania rezerw i potencjału rozwojowego tkwi ącego w istniej ącym zagospodarowaniu, w walorach środowiska przyrodniczego i kulturowego, a w szczególno ści w poło Ŝeniu geograficznym i powi ązaniach komunikacyjnych.

Cele ekonomiczne wymagaj ą koncentracji na nast ępuj ących problemach: • wykorzystanie poło Ŝenia w strukturze funkcjonalno-przestrzennej podregionu zielonogórskiego i ponadregionalnego układu komunikacyjnego w celu przyci ągni ęcia inwestorów, jako czynnika kreuj ącego now ą funkcj ę gospodarcz ą gminy • przygotowanie terenów pod lokalizacj ę inwestycji • obni Ŝenie poziomu bezrobocia poprzez rozwój lokalnego rynku pracy, przede wszystkim poprzez promowanie drobnej wytwórczo ści • aktywizacja terenów wiejskich poprzez rozwój pozarolniczych funkcji wsi, w tym przetwórstwa rolno-spo Ŝywczego • wykorzystanie naturalnych warunków środowiska przyrodniczego do intensyfikacji rolnictwa, a szczególnie rozwoju warzywnictwa i ogrodnictwa.

Cele społeczne wymagaj ą koncentracji na nast ępuj ących problemach: • doinwestowanie wyposa Ŝenia usługowego wsi w obiekty zwi ązane z obsług ą miejscowej ludno ści • usprawnienie wewn ętrznego układu komunikacyjnego gminy poprzez modernizacj ę dróg • poprawa warunków mieszkaniowych ludno ści poprzez modernizacj ę starych zasobów i wł ączenie ich do sieci kanalizacyjnej • poprawa warunków egzystencji mieszka ńców poprzez rozwój infrastruktury technicznej.

Cele przyrodnicze i kulturowe wymagaj ą koncentracji na nast ępuj ących zagadnieniach: • zachowanie i ochrona warto ści środowiska naturalnego i kulturowego • prowadzenie racjonalnej gospodarki le śnej i rozwijanie wielofunkcyjnej roli lasów • kształtowanie atrakcyjnego i estetycznego wizerunku gminy.

1.2. Prognozy społeczno – gospodarcze.

Ludno ść i zatrudnienie. Prognoza rozwoju ludno ści i jej struktury wieku w perspektywie do 2015 roku stanowi podstaw ę prognozowania oddziaływania tego zjawiska na inne procesy społeczne i gospodarcze, takie jak wielko ść zasobów pracy, zapotrzebowania na urz ądzenia infrastruktury społecznej (szkolnictwo) i technicznej, mieszkalnictwo i inne. Na perspektyw ę 2015 roku przyj ęte zostały nast ępuj ące zało Ŝenia do prognozy demograficznej gminy: - zahamowanie spadkowego trendu stopy przyrostu naturalnego, - utrzymanie na średnim poziomie dodatniego salda migracji zewn ętrznej.

81

LICZBA LUDNO ŚCI W OSTATNICH LATACH WYNOSIŁA : - 2008 R . - 16.633 OSÓB - 2010 R . - 17 719 OSÓB - 2012 R . - 18.537 OSÓB W ZWI ĄZKU Z POWY śSZYM PRZYJMUJE SI Ę, śE PROGNOZOWANA LICZBA LUDNO ŚCI GMINY W 2015 ROKU WYNIESIE OK . 19.700 OSÓB .

Prognoza zmian w strukturze funkcjonalnej ludno ści

Grupy 2005 2010 2015 funkcjonalne Liczby % Liczby % Liczby %

Przedprodukcyjna 3362 21,4 3544 20,0 3743 19,0 Produkcyjna 10797 68,6 12155 68,6 13100 66,5 Poprodukcyjna 1582 10,0 2020 11,4 2857 14,5

Ogółem 15737 100,0 17719 100,0 19700 100,0

Analizuj ąc poszczególne pozycje z powy Ŝszej prognozy ludno ści do 2015 r. oraz jej struktury funkcjonalnej, nale Ŝy w przyszło ści liczy ć si ę z wyst ąpieniem okre ślonych zmian, w odniesieniu do stanu wyj ściowego – 2005 r., mianowicie: - w grupie dzieci i młodzie Ŝy w wieku 0-17 lat , wyst ąpi min. wzrost liczebny osób, mimo Ŝe udział procentowy ma niewielk ą tendencje spadkow ą w ogólnej populacji mieszka ńców gminy; - utrzymywał si ę b ędzie stosunkowo wysoki udział ludno ści w grupie wieku produkcyjnego. Oznacza to stały wzrost liczby ludności stanowi ącej potencjalne zasoby siły roboczej (z 10797 osób w 2005 r. do 13100 osób w 2015 r.), co jest zjawiskiem niekorzystnym z punktu widzenia utrzymującej si ę wysokiej stopy bezrobocia; - najwi ększe zmiany zachodzi ć b ędą w liczebno ści osób grupy poprodukcyjnej, która do 2015 r. zwi ększy si ę prawie dwukrotnie, a udział procentowy w ogólnej populacji mieszka ńców wzro śnie z 10,0 % do 14,5 %. Ze wzgl ędu na stosunkowo du Ŝą liczb ę ludno ści jaka zamieszkuje w gminie (jak na gmin ę wiejsk ą i warunki województwa lubuskiego), skala zmian w strukturze wieku ludno ści, najbardziej rzutowa ć b ędzie na sytuacj ę społeczno-gospodarcz ą zwi ązan ą z rynkiem pracy, w szczególno ści w okresie najbli Ŝszych kilku lat, w których nast ąpi nało Ŝenie si ę takich zjawisk społecznych jak: - przyrost zasobów siły roboczej wynikaj ący z wchodzeniem wy Ŝu demograficznego na rynek pracy; - mo Ŝliwy dalszy spadek zatrudnienia w rolnictwie, wynikaj ący z takich negatywnych czynników obiektywnych, jak: rozdrobniona struktura agrarna, przewaga słabych gleb w strukturze u Ŝytków rolnych, oraz trudne warunki ekonomiczne dla prowadzenia niewielkich gospodarstw rolnych; - ogólny proces starzenia si ę społeczno ści gminy stanowi ć b ędzie wzrastaj ące obci ąŜ enie z tytułu dost ępu do usług medycznych i świadcze ń pomocy społecznej.

82

W trudnej dla gminy sytuacji na rynku pracy, mo Ŝliwo ści jej aktywizacji gospodarczej i szybszego rozwoju szuka ć nale Ŝy w podejmowaniu nast ępuj ących działa ń: - tworzenia sprzyjaj ących warunków dla rozwoju małych i średnich przedsi ębiorstw oraz rozwoju sektora usług; - popierania na szerok ą skal ę współpracy transgranicznej w takich dziedzinach jak produkcja ekologicznej Ŝywno ści, przetwórstwa rolno-spo Ŝywczego oraz rzemiosła szczególno ści w bran Ŝy drzewnej; - wykorzystania korzystnego poło Ŝenia i sprzyjaj ących układów komunikacyjnych do propagowania ofertowych działa ń na rzecz przyci ągania silnych inwestorów.

Infrastruktura społeczna Na standard Ŝycia mieszka ńców składa si ę szereg elementów. Poza warunkami mieszkaniowymi, decyduj ące znaczenie ma stan wyposa Ŝenia w usługi, zaspakajaj ące bie Ŝą ce potrzeby w zakresie edukacji, ochrony zdrowia, kultury, sportu. Z uwagi na poło Ŝenie gminy w strefie oddziaływania du Ŝego o środka miejskiego, znaczna cz ęść mieszka ńców gminy korzysta z szerokiego wachlarza usług publicznych i rynkowych zlokalizowanych w o środku centralnym, tzn. Zielonej Górze. Z tego te Ŝ powodu nie doszło do wykształcenia na obszarze gminy jednostki koncentruj ącej funkcje usługowe, działaj ącej na rzecz szerszego zaplecza (cz ęś ci gminy). Wprost przeciwnie, z uwagi na dobr ą dost ępno ść do Zielonej Góry - więzy społeczne i gospodarcze mi ędzy tymi dwiema jednostkami administracyjnymi jeszcze bardziej si ę zacie śniaj ą. Nast ępuje bowiem reakcja odwrotna, polegaj ąca na działaniu od środkowym, tzn. przepływie ludno ści miejskiej, a tak Ŝe działalno ści gospodarczej (inwestycyjnej) na tereny poza miejskie. Jest to trend, który nasilił si ę wyra źnie w ostatnich kilku latach, a spowodowany jest ograniczonymi terenami budowlanymi w obszarze miasta. Próba okre ślenia gminnych centrów usługowych na poziomie podstawowym, w zasadzie sprowadza si ę do lokalizacji szkół podstawowych i gimnazjalnych oraz zwi ązanej z tym rejonizacj ą (obwody). Klasyfikacja oparta na tej podstawie wyró Ŝnia dwie miejscowo ści: Przylep oraz Drzonków - jako miejscowo ści pierwszoplanowe, oraz w drugiej kolejno ści: Ochl ę, Zawad ę i Stary Kisielin. Wymienione miejscowo ści ze wzgl ędu na swoj ą wielko ść predysponowane s ą do pełnienia funkcji o środków usługowych posiadaj ących kompleksowy zestaw usług stopnia podstawowego w zakresie: edukacji, ochrony zdrowia, handlu i gastronomii, kultury, sportu itp. W celu uzyskania poprawy jako ści Ŝycia mieszka ńców gminy koniecznym staje si ę doinwestowanie usług, w zakresie umo Ŝliwiaj ącym: - osi ągni ęcia poziomu zaspokojenia potrzeb zgodnego z przyszłymi aspiracjami społecznymi i mo Ŝliwo ściami ekonomicznymi; - dostosowania zakresu usług do liczby obsługiwanej ludno ści i przestrzennego rozmieszczenia potencjalnych odbiorców; W prognozie zaspokajania potrzeb ludno ści nale Ŝy mie ć na uwadze: - podnoszenie poziomu edukacji poprzez wprowadzenie do szkolnictwa nowoczesnych programów, co umo Ŝliwi przygotowanie młodzie Ŝy do konkurowania na krajowych i europejskich rynkach pracy; - nale Ŝy d ąŜ yć do kompleksowego wyposa Ŝenia szkół w gabinety specjalistyczne i urz ądzenia sportowe; - zapewnienie dobrej dostępno ści komunikacyjnej do szkół ponad gimnazjalnych; - wobec przewidywanego du Ŝego wzrostu populacji w wieku emerytalnym, wa Ŝnym staje si ę sprawa poszerzenia asortymentu podstawowych usług medycznych i ułatwienie mieszka ńcom wsi dost ępu do nich;

83

- utrzymanie w dobrym stanie technicznym obiektów kultury i sportu. Poprawienie wyposa Ŝenia świetlic, bibliotek, boisk i sal sportowych w niezb ędne urz ądzenia i sprz ęt.

1.3. Rozwój funkcji gospodarczych

W obecnej i przyszłej sytuacji gospodarczej gminy, jej struktura funkcjonalna nie jest zdominowana przez jeden rodzaj działalno ści gospodarczej, lecz okre śli ć j ą mo Ŝna jako zdecydowanie wielofunkcyjn ą, w której znacz ącą rol ę odgrywa: - funkcja mieszkaniowa na rzecz miasta Zielona Góra - funkcja produkcyjna (przemysł i budownictwo) - funkcja rolnicza - funkcja le śna - funkcja rekreacyjna

Mieszkalnictwo Wielko ść perspektywicznych potrzeb mieszkaniowych podyktowana jest nie tyle potrzebami własnymi, lecz głównie tworzeniem propozycji ofertowych terenów budowlanych dla mieszka ńców Zielonej Góry. Prawdopodobnie dost ępno ść terenów budowlanych, koniecznie wyposa Ŝonych w podstawowe elementy infrastruktury technicznej (wodoci ąg, sie ć kanalizacyjn ą, drogi, energetyka), warunkowa ć b ędzie dalsze tempo i skal ę rozwoju budownictwa mieszkaniowego. Bilans potrzeb mieszkaniowych przy zało Ŝonym wzro ście liczby ludno ści do 2015 r. na poziomie 19700 mieszka ńców okre ślony został przy przewidywanym standardzie 30 m² powierzchni u Ŝytkowej na 1 mieszka ńca (standard europejski) oraz zag ęszczeniu osób na 1 izb ę poni Ŝej 0,8. Przyj ęte wska źniki stanowi ą przedłu Ŝenie dotychczasowych trendów rozwojowych mieszkalnictwa w gminie oraz przesłanek jej gospodarczego rozwoju (wzrostu zamo Ŝno ści społecze ństwa). Szacunkowe potrzeby mieszkaniowe do 2015 r. przy zało Ŝonych standardach wynios ą: - około 153 tys. m² powierzchni u Ŝytkowej; - w przeliczeniu na mieszkania stanowi to ok. 1000 mieszka ń (150 m²/1mieszkanie); Perspektywiczny stan zasobów mieszkaniowych wyniósłby wg przyj ętych szacunków: - około 636,7 tys. m² powierzchni u Ŝytkowej ; - oraz liczb ę mieszka ń – 5.870

Powa Ŝnym problemem, przy prognozowanych wielko ściach budownictwa mieszkaniowego, jaki spoczywa na barkach samorz ądu lokalnego, jest przygotowanie terenów (uzbrojenie) pod inwestycje mieszkaniowe, zwa Ŝywszy na wieloletnie zapó źnienia w tym zakresie, obejmuj ące zabudow ę ju Ŝ istniej ącą. Zapó źnienia w budowie infrastruktury s ą szczególnie dotkliwe w zakresie sieci kanalizacyjnej oraz budowie dróg osiedlowych. Najwi ększe rezerwy terenów budowlanych posiadaj ą miejscowo ści: Ł ęŜ yca, Drzonków, Racula, Przylep, Stary i Nowy Kisielin oraz Ochla. Zapotrzebowanie na nowe tereny budownictwa mieszkaniowego w zwi ązku z wyliczonym programem budowy 1000 mieszka ń – wyniesie ok. 150 ha. Proponowane w Studium rezerwy terenów budowlanych wielokrotnie przekraczaj ą t ę wielko ść . W bilansie potrzeb mieszkaniowych uwzgl ędni ć nale Ŝy potrzeby zwi ązane z budownictwem socjalnym.

84

Działalno ść produkcyjna, przemysł i budownictwo S ądz ąc po ilo ści podmiotów gospodarczych działaj ących w bran Ŝach przemysłu i budownictwa - przemiany strukturalne na terenie gminy id ą we wła ściwym kierunku. Decentralizacja działalno ści przemysłowej jest zjawiskiem korzystnym z punktu widzenia zagospodarowania przestrzennego i wzgl ędów społecznych. Tworzenie licznych cho ć niewielkich zakładów, rozmieszczonych w wielu miejscowo ściach, nie powoduje negatywnych skutków dla środowiska i gospodarki, w szczególno ści transportu i dost ępno ści komunikacyjnej, jest wyrazem i przejawem aktywno ści i przedsi ębiorczo ści mieszka ńców. Korzystnym zjawiskiem dokonuj ących si ę przemian jest tak Ŝe du Ŝe zró Ŝnicowanie zakładów produkcyjno-usługowych pod wzgl ędem profilu produkcji (wytwórczo ści), co świadczy o dostosowaniu si ę wytwórców do lokalnych potrzeb odbiorców. W strukturze podmiotów produkcyjnych zauwa Ŝa si ę dominacj ę okre ślonych bran Ŝ, jak: drzewnej, chemicznej, metalowej, motoryzacyjnej oraz spo Ŝywczej. Wiele jednostek ukierunkowanych jest na produkcj ę materiałów na potrzeby budownictwa, co staje si ę oczywiste w sytuacji wzrastaj ącego tempa rozwoju budownictwa mieszkaniowego w najbli Ŝszym otoczeniu Zielonej Góry. Strategiczn ą spraw ą dla gminy jest przygotowanie terenów ofertowych pod wi ększe inwestycje przemysłowe. Na ten cel wytypowane zostały tereny posiadaj ące gleby niskich klas bonitacyjnych i poło Ŝone w otoczeniu głównych tras komunikacyjnych, jak drogi ekspresowej S-3 (rejon wsi Sucha) czy rejon wsi Nowy Kisielin (Lubuski Park Przemysłowo- Technologiczny), co stanowi główny warunek ich atrakcyjno ści dla potencjalnych inwestorów. Słab ą stron ą proponowanych lokalizacji jest brak uzbrojenia w podstawowe media. Równie Ŝ znacz ącą rezerw ę terenow ą do zagospodarowania stanowi obszar byłej fabryki domów w Starym Kisielinie, tylko w cz ęś ci wykorzystany przez filie zakładu drzewnego w Jeleniowie (Stelmet). - Wa Ŝnym czynnikiem dalszego rozwoju i poprawy warunków do promowania drobnej przedsi ębiorczo ści stanowi ć b ędą działania wspomagaj ące, polegaj ące na pozyskiwaniu funduszy unijnych przede wszystkim na rozwój infrastruktury (drogi, kanalizacja). Tak Ŝe pozyskiwanie środków pozabud Ŝetowych na rozwój przedsi ębiorczo ści i promocj ę gminy szuka ć nale Ŝy w śród instytucji i organizacji wspomagaj ących ten rodzaj działalno ści.

Gospodarka rolna W wyniku transformacji gospodarczej, jaka dokonała si ę w minionym pi ętnastoleciu, w dziedzinie rolnictwa zaszły najwi ększe i chyba nieodwracalne zmiany polegaj ące na: - znacznym ograniczeniu rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Z produkcji rolnej wypadły tereny najsłabszych gleb, które stanowiły przeszło połow ę gruntów ornych i w nowych warunkach ekonomicznych ich uprawa stała si ę nieopłacalna; - zdecydowanie zmniejszyła si ę produkcja rolna we wszystkich podstawowych kierunkach (zbo Ŝa, hodowla bydła i trzody); - znacznym spadku zatrudnienia, w wyniku czego powstało na wsi du Ŝe bezrobocie; - całkowitym rozpadzie pa ństwowych gospodarstw rolnych, głównie nast ąpiło zniszczenie i dewastacja maj ątku trwałego (obiektów inwentarskich). Cało ść wymienionych negatywnych czynników, które dotkn ęły nie tylko miejscowe rolnictwo, w zasadniczy sposób wpłyn ęło na zmian ę roli rolnictwa w gospodarce gminy. Rolnictwo, które dawniej było jedn ą z dominuj ących funkcji, zeszło do roli drugorz ędnej, a jego przestrze ń produkcyjna znacznie si ę ograniczyła, do dwu skrajnie poło Ŝonych jednostek fizjograficznych: Doliny Środkowej Odry i Obni Ŝenia Nowosolskiego, gdzie przyrodnicze

85 warunki gospodarowania ze wzgl ędu na przewag ę dobrych gleb s ą stosunkowo najkorzystniejsze, szczególnie dla rozwoju produkcji ro ślinnej (uprawy zbó Ŝ). Korzystnym zjawiskiem zaobserwowanym w ostatnim okresie jest wzrastaj ąca liczba gospodarstw rolnych zajmuj ących si ę produkcj ą warzyw, rozwojem rolnictwa ekologicznego oraz ogrodnictwem (rejon Ochli). Ten kierunek rozwoju rolnictwa w warunkach gminy podmiejskiej jest bardzo wskazany i winien by ć preferowany. Utrzymane zostan ą z pewno ści ą liczne fermy drobiarskie, które ju Ŝ na trwałe wrosły w krajobraz wielu miejscowo ści. Maj ąc na uwadze sytuacj ę rolnictwa w strukturach unijnych, działania samorządu na rzecz rolnictwa winny koncentrowa ć si ę na korzystaniu ze wszystkich instrumentów wspomagaj ących t ę działalno ść , równie Ŝ z pieni ędzy dost ępnych w UE. Środki finansowe z tego źródła mog ą by ć kierowane na: - rozwój rolnictwa ekologicznego, wspomaganie producentów zdrowej Ŝywno ści w uzyskaniu certyfikatu; - powi ązanie rozwoju gospodarki rolnej z przetwórstwem rolno-spo Ŝywczym i instytucjami rynku rolnego; - rozwój poza rolniczych funkcji wsi (agroturystyki, usług na rzecz turystów); - podniesienia standardu Ŝycia mieszka ńców wsi poprzez rozwój infrastruktury na terenach wiejskich (drogi, kanalizacja, wodoci ągi, gazyfikacja); Priorytetem w działaniu samorz ądów winno by ć przygotowanie najlepszych projektów dla uzyskania środków finansowych, spełniaj ących wszystkie wymogi formalne i merytoryczne.

Ponadto wa Ŝnymi czynnikami, które powinny by ć uwzgl ędnione w gospodarce rolnej s ą: - melioracja gruntów - realizacja zało Ŝeń Wojewódzkiego Programu Małej Retencji W stanie istniej ącym urz ądzenia melioracyjne obejmuj ą: - melioracja podstawowa, 81 km rowów - melioracja szczegółowa, 283 km rowów i 325 ha sieci drenarskiej.

Gospodarka le śna Zdecydowana przewaga terenów pozostaj ących w u Ŝytkowaniu le śnym (powierzchnia le śna prawie dwa i pół razy przewy Ŝsza powierzchnie gruntów ornych), w aspekcie wielofunkcyjnej roli jak ą pełni ą lasy – wskazuje na znaczenie i wag ę, jak ą lasy odgrywaj ą w zagospodarowaniu obszaru gminy. Podstawowym celem gospodarki le śnej, wynikaj ącym z lokalnych warunków środowiska, jest prowadzenie racjonalnej gospodarki le śnej w warunkach pełnego rozpoznania wymogów ochrony środowiska (ekologizacja gospodarki le śnej). D ąŜ enie do osi ągni ęcia tego celu zobowi ązuje słu Ŝby le śne do prowadzenia nast ępuj ących działa ń: - prowadzenia wielofunkcyjnej i proekologicznej gospodarki le śnej, - zako ńczenia opracowa ń siedliskowych na całym obszarze Lasów Pa ństwowych, - wzbogacenia składu gatunkowego i stosowania ró Ŝnych form zmieszania gatunków, odpowiednio do naturalnej mozaikowato ści, w sztucznych odnowieniach zasobów, lub uzupełnie ń samosiewów, - zachowania w stanie zbli Ŝonym do naturalnego lub odtworzenia śródle śnych zbiorników i cieków wodnych oraz ich zabudowy biologicznej, - udost ępnienia walorów lasu do rekreacji i wypoczynku poprzez rozbudow ę infrastruktury turystycznej,

86

- wykorzystania lasu oraz wiedzy i do świadczenia le śników w prowadzeniu edukacji przyrodniczej społecze ństwa. Nadrz ędnym celem gospodarki le śnej winna by ć maksymalizacja funkcji ochronnych, bez rezygnacji z funkcji produkcyjnych, zgodnie z zasadami ekorozwoju. Wymaga to wypracowania zasad le śnictwa proekologicznego. W lasach o funkcji produkcyjnej, w gospodarce zr ębowej w miar ę mo Ŝliwo ści nale Ŝy stosowa ć r ębnie zło Ŝone, przy niewykonywaniu zr ębów na powierzchniach przekraczaj ących 4 ha. W lasach bez funkcji produkcyjnej – dopuszczenie jedynie do ci ęć w ramach naturalizacji biocenoz, ci ęć piel ęgnacyjnych i ci ęć sanitarnych. Je śli istnieje mo Ŝliwo ść – oparcie wymiany pokole ń na naturalnym odnowieniu lasu, a ograniczenie stosowania odnowie ń sztucznych, co oznacza stopniow ą przebudow ę drzewostanu w kierunku ich unaturalnienia.

Turystyka i rekreacja Na walory turystyczno-poznawcze i wypoczynkowe obszaru gminy składaj ą si ę takie elementy, jak: - du Ŝa lesisto ść , przeszło połowa powierzchni gminy pokryta jest szatą le śną, - zró Ŝnicowane ukształtowanie terenu, du Ŝe ró Ŝnice wysoko ści wzgl ędnych, - urozmaicone przyrodniczo krajobrazy naturalne, - obiekty przyrodnicze i kulturowe o du Ŝej warto ści poznawczej. Rang ę wymienionych walorów turystycznych oceni ć mo Ŝna na średnim poziomie regionalnym, co oznacza, Ŝe rozwojowi turystyki nie nale Ŝy przypisywa ć znaczenia na równi z innymi funkcjami gospodarczymi gminy. Wykorzystanie potencjału turystyczno- rekreacyjnego gminy traktowa ć nale Ŝy na miar ę potrzeb mieszka ńców Zielonej Góry, w zakresie codziennego i sobotnio-niedzielnego wypoczynku, a mo Ŝliwo ści te gmina mo Ŝe im zabezpieczy ć w nast ępuj ących formach: - turystyka piesza, - turystyka rowerowa - je ździectwo - wędkarstwo - grzybobranie - agroturystyka

Do uprawiania turystyki pieszej i rowerowej oraz jeździectwa predestynuj ą zarówno walory przyrodniczo-kulturowe gminy jak i obecne jej zagospodarowanie. Dla potrzeb tego rodzaju wypoczynku istniej ą ju Ŝ wytyczone i oznakowane szlaki turystyczne, które uzupełnione zostały w studium o dalsze trasy, a takŜe o środki je ździeckie. W otoczeniu Zielonej Góry odczuwa si ę brak mo Ŝliwo ści wypoczynku przywodnego, realizowanego w formie wypoczynku codziennego, po pracy. Mo Ŝliwo ść tak ą stwarza projekt budowy zalewu na rzece Śląska Ochla w rejonie Jeleniowa, o powierzchni ok. 70 ha oraz utworzenie drugiego zespołu wypoczynkowego w tym rejonie. Popularnym kierunkiem zagospodarowania rekreacyjnego, wła ściwym dla strefy podmiejskiej staje si ę tworzenie sztucznych stawów rekreacyjno-hodowlanych, sprzyjaj ących rozwojowi w ędkarstwa.

87

2. KIERUNKI ROZWOJU STRUKTURY FUNKCJONALNO–PRZESTRZENNEJ

Zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Lubuskiego, gmina znajduje si ę w strefie przy śpieszonych przekształce ń strukturalnych i ekologicznie uwarunkowanego rozwoju zwi ązanego z utworzeniem „Pasma Przy śpieszonego Rozwoju Zespołu Gorzów Wlkp. - Zielona Góra - Nowa Sól”. Utworzenie pasma wi ąŜ e si ę z budow ą drogi ekspresowej S3 Świnouj ście - Szczecin - Gorzów Wlkp.- Zielona Góra - Lubawka (przejście graniczne) i preferencyjnym zabezpieczeniem lokalizacji dla inwestorów na inwestycje o funkcjach wytwórczych, usługowych, mieszkaniowych i rekreacyjnych Poło Ŝenie gminy, której obszar okala Zielon ą Gór ę od północy, wschodu i południa czyni z niej stref ę podmiejsk ą, podlegaj ącą procesom urbanizacyjnym. Znajduj ące si ę na wyczerpaniu tereny rozwojowe miasta w jego granicach administracyjnych spowoduj ą dalsz ą ekspansj ę funkcji miejskich na obszar gminy. Szczególnie du Ŝe zapotrzebowanie wyst ąpi na tereny mieszkaniowe. Wsie: Racula i Drzonków, Przylep, Stary Kisielin oraz Ochla, a tak Ŝe ŁęŜ yca i Nowy Kisielin tworz ą obszar aktualnie ju Ŝ zurbanizowany. Pozostałe wsie zaliczy ć mo Ŝna do obszaru urbanizujacego si ę.

Kierunki rozwoju struktury funkcjonalno - przestrzennej gminy ustalone zostały przez: - wyznaczenie stref (obszarów) polityki przestrzennej - wskazanie form zagospodarowania terenów, jakie powinny przewa Ŝać w wydzielonych strefach (Z UWZGL ĘDNIENIEM OGRANICZE Ń W STREFIE UCIĄś LIWO ŚCI DROGI S3 I DROGI KRAJOWEJ 32) - okre ślenie głównych kierunków działa ń w obr ębie tych stref.

Podział na strefy (obszary) polityki przestrzennej nast ąpił z uwzgl ędnieniem: - istniej ącego zainwestowania i zagospodarowania terenów - zapotrzebowania na ró Ŝnego rodzaju tereny, wynikaj ącego z potrzeb aktywizacji gospodarczej gminy - walorów lokalizacyjnych i mo Ŝliwo ści zagospodarowania poszczególnych terenów.

Granice pomi ędzy strefami nale Ŝy traktowa ć jako orientacyjne, z uwagi na niedokładno ść podkładów mapowych. Dopuszcza si ę równie Ŝ mo Ŝliwo ść wprowadzenia niewielkich korekt uzasadnionych wzgl ędami racjonalnego zagospodarowania terenów. W STREFIE UCI Ąś LIWO ŚCI DROGI S3 I DROGI KRAJOWEJ 32 WPROWADZENIE FUNKCJI MIESZKANIOWEJ , ZAGRODOWEJ , REKREACYJNO -WYPOCZYNKOWEJ , TERENÓW SZPITALI I DOMÓW OPIEKI SPOŁECZNEJ , TERENÓW ZABUDOWY ZWIĄZANEJ ZE STAŁYM LUB CZASOWYM POBYTEM DZIECI I MŁODZIE śY MO śLIWE JEST WYŁ ĄCZNIE POD WARUNKIEM WYKONANIA EKRANÓW AKUSTYCZNYCH (LUB INNYCH ROZWI ĄZA Ń TECHNICZNYCH ) CHRONI ĄCYCH PRZED HAŁASEM PRZEKRACZAJ ĄCYM DOPUSZCZALNE PROGI CAŁY TEREN PRZEZNACZONY POD DAN Ą FUNKCJ Ę.

2.1. Strefy (obszary) polityki przestrzennej

Strefa mieszkaniowo–usługowa (urbanizacyjna) Strefa mieszkaniowo-usługowa zajmuje przewa Ŝaj ącą cz ęść obszarów podlegaj ących procesowi urbanizacji. Strefa obejmuje: - tereny o funkcji mieszkaniowo-usługowej z przewag ą zabudowy wielorodzinnej - tereny o funkcji mieszkaniowo-usługowej z przewag ą zabudowy jednorodzinnej - tereny usług i administracji - tereny rekreacyjno-sportowe oraz usług z zieleni ą towarzysz ącą

88

- tereny podlegaj ące urbanizacji, z przewag ą funkcji mieszkanowo-usługowej. Tereny o funkcji mieszkaniowo-usługowej z przewag ą zabudowy wielorodzinnej, tereny o funkcji mieszkaniowo-usługowej z przewag ą zabudowy jednorodzinnej s ą to tereny aktualnie ju Ŝ zainwestowane. Na tych terenach dominuj ącą funkcj ą jest mieszkalnictwo, funkcj ę uzupełniaj ącą stanowi ą usługi i administracja. Dopuszczalna jest tu lokalizacja innych funkcji, w tym nieuci ąŜ liwej działalno ści gospodarczej przy uwzgl ędnieniu zasady bezkolizyjnego s ąsiedztwa ró Ŝnych funkcji. NA TERENACH USŁUG I ADMINISTRACJI (W CZ ĘŚ CI ZAINWESTOWANYCH ) DOMINUJ ĄCĄ FUNKCJ Ą S Ą USŁUGI (W TYM USŁUGI SAKRALNE NA TERENACH OZNACZONYCH SYMBOLEM K ORAZ OŚWIATOWE NA TERENACH OZNACZONYCH SYMBOLEM O). DOPUSZCZALNA JEST LOKALIZACJA NIEUCI Ąś LIWEJ DZIAŁALNO ŚCI GOSPODARCZEJ . FUNKCJA MIESZKANIOWA WINNA BY Ć OGRANICZONA DO MINIMUM . TERENY REKREACYJNO -SPORTOWE ORAZ USŁUG Z ZIELENI Ą TOWARZYSZ ĄCĄ, S Ą TO TERENY RÓWNIE ś W CZ ĘŚ CI ZAINWESTOWANE . FUNKCJA WIOD ĄCA , TO REKREACJA , SPORT ORAZ INNE USŁUGI NA DU śYCH TERENACH ZIELENI . TERENY PODLEGAJ ĄCE URBANIZACJI , TO TERENY ROZWOJOWE FUNKCJI WYMIENIONYCH POWY śEJ . Wysoko ść noworealizowanej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i usługach (Z WYJ ĄTKIEM USŁUG SAKRALNYCH ) nie powinna przekracza ć 3 kondygnacji plus dach, a w zabudowie mieszkaniowej jednorodzinnej - 2 kondygnacji plus dach. OBSZARY ZŁÓ ś RACULA I PRZYLEP MOG Ą ZOSTA Ć PRZEZNACZONE POD ZABUDOW Ę ZGODNIE Z FUNKCJĄ TERENÓW URBANIZACJI PO UPRZEDNIM ROZLICZENIU ZASOBÓW ZŁO śA W DODATKU DO DOKUMENTACJI ZŁO śA W CELU ZDJ ĘCIA ICH Z BILANSU ZASOBÓW . Na terenie poło Ŝonym w Przylepie, na zachód od lotniska, przed rozpocz ęciem inwestycji zaleca si ę rozpoznanie warunków hydrogeologicznych.

Strefa produkcyjno - techniczna Strefa obejmuje tereny o funkcji produkcyjno- technicznej, na których oprócz przemysłu, składów i magazynów, baz budowlanych, transportowych i obsługi technicznej pojazdów dopuszcza si ę lokalizacj ę handlu oraz urz ądze ń infrastruktury technicznej. Funkcja mieszkaniowa winna by ć ograniczona do minimum, obejmuj ąc zabudow ę istniej ącą z mo Ŝliwo ści ą niewielkich uzupełnie ń.

Strefa osadniczo - rolna Strefa obejmuje tereny istniej ącego zainwestowania wiejskiego z przewag ą zabudowy zagrodowej wraz z terenami do tego zainwestowania przyległymi lub z nim s ąsiaduj ącymi. Jest to strefa o charakterze wielofunkcyjnym i ekstensywnej zabudowie. Podstawowym warunkiem wielofunkcyjnego charakteru strefy jest zasada bezkolizyjnego s ąsiedztwa ró Ŝnych funkcji. Na terenach istniejącego zainwestowania wiejskiego zakłada si ę adaptacj ę istniej ącej zabudowy z mo Ŝliwo ści ą jej przebudowy, uzupełnie ń i zmiany funkcji oraz mo Ŝliwo ść zmiany u Ŝytkowania terenów. Na terenach przewidzianych pod zainwestowanie i zagospodarowanie przewiduje si ę mo Ŝliwo ść lokalizacji ró Ŝnych funkcji, w tym funkcji nie zwi ązanych z rolnictwem. Na terenach tych mog ą by ć lokalizowane: - zabudowa mieszkaniowa i usługowa oraz obiekty administracyjne - obiekty zwi ązane z działalno ści ą gospodarcz ą (funkcja produkcyjno- techniczna w niewielkiej skali oraz rzemiosło produkcyjne) - obiekty i urz ądzenia zwi ązane z rekreacj ą i turystyk ą - zabudowa zagrodowa

89

- zabudowa agroturystyczna - obiekty i urz ądzenia zwi ązane z funkcj ą rolnicz ą, w tym ogrody i sady - obiekty i urz ądzenia infrastruktury technicznej - tereny zieleni publicznej (parki, skwery, ziele ń rekreacyjna), cmentarze i boiska sportowe Wysoko ść budynków noworealizowanych analogiczna jak w strefie mieszkaniowo - usługowej (urbanizacyjnej).

Strefa upraw rolnych - rolnicza przestrze ń produkcyjna Strefa obejmuje tereny u Ŝytków rolnych, w tym uprawy ogrodniczo-sadownicze, z mo Ŝliwo ści ą urz ądzania ogródków działkowych. Dominuj ącą funkcj ą jest gospodarka rolna z mo Ŝliwo ści ą lokalizacji obiektów i urz ądze ń z ni ą zwi ązanych, w tym ferm hodowlanych. Dopuszczalna jest lokalizacja obiektów i urz ądze ń zwi ązanych z gospodark ą le śną, lądowisk, urz ądze ń elektroenergetycznych, a tak Ŝe urz ądze ń zwi ązanych z rozbudow ą systemów telekomunikacji. W obr ębie wsi Jany wydzielono obszar, na którym dopuszcza si ę lokalizacj ę sieci i urz ądze ń infrastruktury badawczej – sie ć światłowodów z antenami oraz urz ądzeniami badawczymi radioteleskopu w kontenerze. MAKSYMALNY TERMIN U śYTKOWANIA RADIOTELESKOPU PRZEWIDUJE SI Ę DO ROKU 2021. Po tym terminie planuje si ę przywrócenie funkcji rolniczej na tym obszarze. Strefa stanowi uzupełnienie strefy le śnej, tworz ąc z ni ą ekosystem o charakterze ekologicznym. Na jej obszarze przewiduje si ę mo Ŝliwo ść zalesienia gruntów mało przydatnych dla gospodarki rolnej, oprócz gruntów przeznaczonych do zalesienia uwidocznionych na planszy „Kierunki zagospodarowania przestrzennego”.

Strefa le śna Strefa obejmuje tereny istniej ących lasów i zalesie ń uwidocznionych na planszy „Kierunki zagospodarowania przestrzennego”. Dominuj ącą funkcj ą u Ŝytkowania terenów jest gospodarka le śna z mo Ŝliwo ści ą lokalizacji obiektów i urz ądze ń z ni ą zwi ązanych, z wyj ątkiem baz transportowych i zakładów przetwórczych. Wraz ze stref ą roln ą, strefa tworzy ekosystem o charakterze ekologicznym.

Zasady zagospodarowania terenów w s ąsiedztwie lotniska w Przylepie. Na terenie wokół lotniska obowi ązuj ą, wyznaczone i okre ślone szczegółowo w dokumentacji rejestracyjnej lotniska Przylep, powierzchnie ograniczaj ące wysoko ść drzew oraz całkowit ą wysoko ść obiektów budowlanych (z kominami, antenami itp.) wyznaczone orientacyjnie na rysunku studium: - powierzchnia sto Ŝkowa o nachyleniu 1:20 zmiennej dopuszczalnej wysoko ści malej ącej w kierunku lotniska - 195m do 120m poło Ŝona w promieniu 4,5km od ARP (punkt odniesienia lotniska); - powierzchnia stałej dopuszczalnej wysoko ści do 120m poło Ŝona w promieniu 3km od ARP; - powierzchnia podej ścia do startów i l ądowa ń o nachyleniu 1:30 i nachyleniu 1:7 ograniczaj ąca wysoko ść do 120 m i malej ąca w kierunku pasa startowego. Zagospodarowanie i zabudow ę terenów obj ętych powierzchniami ograniczaj ącymi nale Ŝy uzgodni ć z Prezesem Urz ędu Lotnictwa Cywilnego w Warszawie. Obiekty trudno dostrzegalne z powietrza, w tym napowietrzne linie, maszty, anteny, usytuowane w zasi ęgu powierzchni podej ścia, powinny by ć ni Ŝsze o co najmniej 10m od dopuszczalnej wysoko ści zabudowy wyznaczonej przez powierzchnie ograniczaj ące, zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2003 r. w sprawie warunków, jakie powinny spełnia ć obiekty budowlane oraz naturalne w otoczeniu lotniska (Dz.U. Nr 130 poz.1192 z pó źn. zm.).

90

Wszystkie obiekty budowlane o wysoko ści 100m i wy Ŝsze, zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami, s ą przeszkodami lotniczymi i, ze wzgl ędu na zapewnienie bezpiecze ństwa ruchu lotniczego, wymagaj ą oznakowania przeszkodowego i zgłoszenia do Prezesa Urz ędu Lotnictwa Cywilnego. REALIZACJA ZBIORNIKA RETENCYJNO -ODPAROWUJ ĄCEGO WÓD OPADOWYCH Z TERENU OSIEDLA MIESZKANIOWEGO „C ZARKOWO ” MO śLIWA JEST JEDYNIE POD WARUNKIEM , śE NIE B ĘDZIE ATRAKCYJNA DLA PTAKÓW ORAZ NIE B ĘDZIE STANOWI Ć ŹRÓDŁA śEROWANIA PTAKÓW .

2.2. Tereny ofertowe

W strukturze funkcjonalno-przestrzennej gminy wyodr ębniono obszary stanowi ące terenowe rezerwy dyspozycyjne. S ą to tereny niezainwestowane, atrakcyjne dla zorganizowanej działalno ści inwestycyjnej i ró Ŝnych form działalno ści gospodarczej. Tereny te wymagaj ą uzbrojenia w infrastruktur ę sanitarn ą i energetyczn ą. Oferta ma na celu wzbogacenie form gospodarczej aktywizacji gminy poprzez wykorzystanie atrakcyjnych mo Ŝliwo ści lokalizacyjnych. Zakłada si ę, Ŝe zagospodarowanie terenów ofertowych poprzedzone zostanie działalno ści ą promocyjn ą, maj ącą na celu znalezienie inwestorów gwarantuj ących racjonalne wykorzystanie walorów lokalizacyjnych tych terenów. S ą to tereny o charakterze wielofunkcyjnym i walorach dla lokalizacji ró Ŝnych form działalno ści gospodarczej, a przede wszystkim dla lokalizacji funkcji produkcyjno - technicznej i usługowej. Tereny poło Ŝone s ą w granicach wsi Racula, Sucha i STARY KISIELIN , poza zasi ęgiem obszarów obj ętych ochron ą ekologiczn ą: • teren ozn. nr 1, pow. ok. 20 ha (wie ś Racula) • teren ozn. nr 2, pow. ok. 78 ha (wie ś Sucha) • TEREN OZN . NR 3, POW . OK . 20 HA (WIE Ś STARY KISIELIN ) Razem powierzchnia terenów ofertowych - ok. 118 HA . NA TERENIE OZN . NR 1 DOPUSZCZA SI Ę MO śLIWO ŚĆ LOKALIZACJI OBIEKTÓW HANDLOWYCH O 2 POWIERZCHNI SPRZEDA śY POWY śEJ 2000 M . Obsługa komunikacyjna terenów poło Ŝonych w granicach wsi Sucha - projektowan ą drog ą, stanowi ącą obwodnic ę wsi Sucha od strony południowej, wyprowadzaj ącą ruch kołowy w kierunku wschodnim, na drog ę alternatywn ą drogi ekspresowej S3 oraz w kierunku zachodnim, na drog ę wojewódzk ą nr 279. Obsługa komunikacyjna terenów ozn. nr 1 poło Ŝonych w granicach wsi Racula – drogami istniej ącymi: wojewódzk ą nr 279 i lokaln ą Racula – Stary Kisielin. OBSŁUGA KOMUNIKACYJNA TERENÓW NR 3 - PROJEKTOWAN Ą DROG Ą ŁĄCZ ĄCĄ W ĘZEŁ „P ÓŁNOC ” Z UL . SZOSA KISIELI ŃSKA . Uwaga: na planszy „Kierunki zagospodarowania przestrzennego” dla terenów ofertowych okre ślono funkcje preferowane, z dopuszczeniem mo Ŝliwo ści ich zmiany. W wypadku braku zainteresowania terenami przez inwestorów strategicznych, nale Ŝy je traktowa ć jako stref ę osadniczo-roln ą, A TEREN NR 3 JAKO TEREN LASÓW .

2.3. Lubuski Park Przemysłowo-TECHNOLOGICZNY

Teren Lubuskiego Parku Przemysłowo-TECHNOLOGICZNEGO przeznaczony jest pod lokalizacj ę przede wszystkim funkcji produkcyjnej, składowej i usługowej oraz zespołu naukowo-badawczego. Na funkcje administracyjne i naukowo-badawcze przewiduje si ę adaptacj ę istniejących zabudowa ń zespołu pałacowo-parkowego oraz budow ę nowych, stosownie do potrzeb. Zakłada si ę rewitalizacj ę istniej ącego zabytkowego zainwestowania. Obsługa komunikacyjna odbywa ć si ę b ędzie przede wszystkim drog ą wojewódzk ą nr 282 stanowi ącą obwodnic ę wsi Stary Kisielin i Nowy Kisielin.

91

W przypadku braku zainteresowania ze strony inwestorów strategicznych terenami przeznaczonymi pod Lubuski Park Przemysłowo-TECHNOLOGICZNY , nale Ŝy je traktowa ć jako stref ę upraw rolnych oraz, w miejscu wyst ępowania lasów, jako stref ę le śną.

3. KIERUNKI ROZWOJU KOMUNIKACJI

3.1. Komunikacja drogowa

Układ komunikacji drogowej gminy powi ązany jest z drogami o znaczeniu krajowym i regionalnym, co stanowi dodatni ą stron ę w systemie transportowym. Istniej ąca sie ć drogowa zapewnia równie Ŝ prawidłow ą obsług ę w zakresie potrzeb lokalnych zwi ązanych z gospodark ą roln ą i le śną. Niezadowalaj ący jest natomiast stan techniczny i parametry techniczne (szeroko ść , łuki) przewa Ŝaj ącej cz ęś ci dróg gminnych oraz niektórych dróg powiatowych i wojewódzkich.

Bardzo wa Ŝną rol ę w systemie transportowym województwa i kraju spełniaj ą drogi krajowe: - droga nr 32, Pozna ń - Sulechów - Zielona Góra – Gubinek i Gubin (przejścia graniczne z Niemcami), z odgał ęzieniami w kierunku śar - droga krajowa nr 27 i w kierunku Świecka i Słubic - droga krajowa nr 29. - droga EKSPRESOWA S-3, Świnouj ście - Szczecin - Gorzów Wlkp. - Zielona Góra - Lubawka (przej ście graniczne z Czechami), stanowi ąca arteri ę komunikacyjn ą o znaczeniu mi ędzynarodowym. W ODNIESIENIU DO OBSZARU GMINY MA ONA CHARAKTER TRANZYTOWY, Z MO śLIWO ŚCI Ą WJAZDU NA NI Ą POPRZEZ „WĘZEŁ ZIELONA GÓRA POŁUDNIE ” I „WĘZEŁ ZIELONA GÓRA PÓŁNOC ”. Istotn ą rol ę w systemie transportowym województwa oraz w obsłudze komunikacyjnej gminy pełni ą wszystkie drogi wojewódzkie wyprowadzaj ące ruch kołowy z Zielonej Góry i przebiegaj ące przez obszar gminy promieni ście w kierunkach: - Czerwie ńsk, Brody, do drogi wojewódzkiej nr 278 - Krosno Odrza ńskie, Sulechów - Wysokie, Pomorsko, do drogi wojewódzkiej nr 278 - Krosno Odrza ńskie, Sulechów - Droszków, Zabór, Milsko, Bojadła, do drogi wojewódzkiej nr 278 - Sława, Wschowa - Ksi ąŜ Śląski, Ko Ŝuchów, do drogi ekspresowej S-3. Droga wojewódzka nr 279 tworzy obwodnic ę Zielonej Góry, okalaj ąc miasto w odległo ści od ok. 1 km do ok. 2,5 km od granic miasta na obszarze gminy oraz od ok. 5 km do ok. 10 km poza obszarem gminy. Przerw ę w tej obwodnicy stanowi odcinek pomi ędzy wsi ą Zawada a wsi ą Wysokie gm. Czerwie ńsk. Je śli chodzi o powi ązania lokalne znaczeniem swoim wyró Ŝniaj ą si ę drogi powiatowe: - nr 1071 F, Zielona Góra - Ochla - Niwiska - śaga ń; przejazdy Zielona Góra - Niwiska - śaga ń, Zielona Góra - Stelmet w Jeleniowie, a w przyszłości Zielona Góra - projektowane o środki wypoczynku świ ątecznego usytuowane na południe od Ochli - nr 1050 F, Świdnica - Jeleniów - Ksi ąŜ Śląski - Ługi - Oty ń - nr 1176, Zawada - Kr ępa - Ł ęŜ yca - Płoty - Le śniów Mały Pierwsza z wymienionych dróg wyprowadza ruch kołowy z Zielonej Góry w kierunku śagania, a pozostałe stanowi ą alternatywne ci ągi komunikacyjne na osi wschód - zachód w stosunku do drogi wojewódzkiej nr 279.

NAJWA śNIEJSZYM ZAMIERZENIEM W ZAKRESIE MODERNIZACJI UKŁADU KOMUNIKACYJNEGO WOJEWÓDZTWA JEST BUDOWA DRUGIEJ JEZDNI DROGI EKSPRESOWEJ S-3 NA ODCINKU SULECHÓW - NOWA SÓL . ZNACZENIE TEJ DROGI DLA GMINY NIE ZMIENI SIĘ.

92

Zamierzenia zwi ązane z modernizacj ą układu dróg wojewódzkich powinny obj ąć : - budow ę drogi stanowi ącej przedłu Ŝenie trasy północnej w Zielonej Górze od w ęzła komunikacyjnego w kierunku wschodnim, z mostem na rzece Odrze w rejonie Milska - budow ę drogi obwodowej Drzonkowa i Raculi w ci ągu drogi nr 279, od wjazdu do Drzonkowa z omini ęciem wsi od strony zachodniej do ul. Klonowej i Akacjowej, z rondem na skrzy Ŝowaniu z ul. Olimpijsk ą; - uzupełnienie odcinka pomi ędzy wsi ą Zawada a wsi ą Wysokie, gm. Czerwie ńsk w ci ągu drogi nr 279 stanowi ącej tras ę obwodow ą Zielonej Góry, poprzez realizacj ę obwodnicy dla Zawady i Kr ępy oraz modernizacj ę drogi Kr ępa – Wysokie - usprawnienie przejazdu przez Ochl ę w ci ągu drogi nr 279 proponowanym odcinkiem drogi obwodowej poprowadzonej po północnej stronie miejscowo ści i odcinkiem drogi powiatowej omijaj ącej Ochl ę w kierunku śagania, z uwagi na przejazdy na kierunku Zielona Góra – Stelmet w Jeleniowie i Zielona Góra – projektowane o środki wypoczynku świ ątecznego poło Ŝone pomi ędzy Ochl ą a Jeleniowem;

Modernizacja sieci dróg powiatowych powinna objąć : - sukcesywne ulepszanie nawierzchni na odcinkach o nawierzchni nieutwardzonej i popraw ę parametrów technicznych tych dróg - usprawnienie przejazdu przez Ochl ę na kierunku Zielona Góra - śaga ń, projektowan ą obwodnic ą od strony zachodniej; zamierzenie zwi ązane z usprawnieniem przejazdu przez Ochl ę w ci ągu drogi wojewódzkiej nr 279 - przebudow ę skrzy Ŝowania dróg nr 1050 F Świdnica - Jeleniów - Oty ń i nr 1053 F Kiełpin - Jarogniewice - Radwanów - Jelenin, zwi ązan ą ze zmian ą miejsca skrzy Ŝowania i realizacj ą odcinka drogi nr 1050 F o długo ści ok. 400 m;

Zamierzenia lokalne powinny obj ąć : - sukcesywne ulepszanie nawierzchni dróg gminnych o nawierzchni nieutwardzonej i poprawę ich parametrów technicznych - modernizacj ę układu komunikacyjnego w rejonie wsi Przylep i Ł ęŜ yca, maj ącą na celu udogodnienie dojazdu z Zielonej Góry do lotniska z omini ęciem Przylepu, głównie podczas organizowanych imprez masowych oraz realizacj ę powi ązania komunikacyjnego pomi ędzy Przylepem a Ł ęŜ yc ą, przede wszystkim z terenami podlegaj ącymi intensywnemu procesowi urbanizacji poło Ŝonymi na południe od wsi - realizacje dróg : osiedle Raculka-ul. Wrocławska, Ł ęŜ yca-Chynów, Ochla-Jarogniewice, Ochla-Jedrzychów oraz Kiełpin–Jeleniów - rozbudow ę układów komunikacyjnych we wsiach podlegaj ących intensywnym procesom urbanizacyjnym, mianowicie: Racula i Drzonków, Przylep i Ł ęŜ yca, Stary i Nowy Kisielin oraz Ochla (W TYM M .IN . POSZERZENIE UL . ROBOTNICZEJ W PRZYLEPIE NA CZ ĘŚ CI DZIAŁEK NR EWID . 378/16, 378/15) - budow ę drogi do istniej ącego toru kartingowego na terenie wsi Stary Kisielin – proponuje si ę przebiegi wariantowe - ORAZ DO TERENÓW PRZEMYSŁOWYCH POŁO śONYCH PO PÓŁNOCNEJ STRONIE TORÓW KOLEJOWYCH - BUDOW Ę NOWEGO ODCINKA DROGI Ł ĄCZ ĄCEJ DRZONKÓW (OD RONDA PRZY WOS IR) I ZIELON Ą GÓR Ę W REJONIE UL . NOWEJ - w wypadku zainwestowania terenów ofertowych poło Ŝonych w rejonie wsi Sucha, realizacj ę drogi obsługuj ącej te tereny, z omini ęciem wsi i wyprowadzeniem ruchu kołowego na drog ę wojewódzk ą nr 279 oraz obwodnic ę Drzonkowa i Raculi, a tak Ŝe na drog ę alternatywn ą Racula - Nowa Sól, przebiegaj ącą wzdłu Ŝ drogi ekspresowej S 3

93

- w wypadku zagospodarowania terenów poło Ŝonych na południe od Ochli na cele rekreacyjne, realizacj ę dróg dojazdowych do tych terenów oraz powi ązania komunikacyjnego mi ędzy nimi. W zwi ązku z projektowan ą arteri ą aglomeracyjn ą, przebiegaj ącą przez Zielon ą Gór ę wzdłu Ŝ linii kolejowej na osi wschód-zachód, przewidziano powi ązanie tej arterii z drog ą projektowan ą od w ęzła komunikacyjnego (północnego) na drodze S3 w kierunku Milska. Uwidocznione na planszy „Kierunki zagospodarowania przestrzennego” trasy dróg projektowanych, A TAK śE ISTNIEJ ĄCEJ DROGI GMINNEJ DG-007206F nie s ą ści śle obowi ązuj ące. Dopuszcza si ę mo Ŝliwo ść wprowadzenia przebiegów wariantowych.

3.2. Urz ądzenia obsługi podró Ŝnych i pojazdów samochodowych

Przy DRODZE EKSPRESOWEJ S3, w miejscu istniej ącej stacji paliw poło Ŝonej na południe od węzła „Racula”, po obu stronach trasy, rezerwuje si ę tereny na cele funkcji zwi ązanych z obsług ą podró Ŝnych typu MOP III. Wzdłu Ŝ innych dróg przewiduje si ę mo Ŝliwo ść swobodnej lokalizacji tych urz ądze ń pod warunkiem uzgodnienia wjazdów z zarz ądcami dróg oraz spełnienia wymogów sanitarnych. Będą to urz ądzenia w gestii prywatnej, realizowane z uwzgl ędnieniem opłacalno ści ich lokalizacji.

3.3. Komunikacja kolejowa

Magistrala kolejowa Wrocław - Zielona Góra - Szczecin przebiegaj ąca przez obszar gminy, stanowi bardzo wa Ŝny element w systemie komunikacyjnym kraju. W odniesieniu do gminy posiada charakter tranzytowy. Jak ju Ŝ wspomniano, jej znaczenie dla gospodarki gminy wi ąŜ e si ę z wykorzystaniem w ęzłów kolejowych w Zielonej Górze i Czerwie ńsku. Istniej ący PRZYSTANEK OSOBOWY w Starym Kisielinie posiada znaczenie lokalne i słu Ŝy przede wszystkim przewozom pasa Ŝerskim. Funkcja ta nie ulegnie zasadniczej zmianie. W ZWI ĄZKU Z ROZWOJEM LUBUSKIEGO PARKU PRZEMYSŁOWO -TECHNOLOGICZNEGO PLANUJE SI Ę ROZBUDOW Ę KOMUNKIKACJI KOLEJOWEJ I INFRASTRUKTURY TOWARZYSZ ĄCEJ NA TERENIE PARKU, W TYM BUDOW Ę NOWEJ STACJI NA ODCINKU GRANICZ ĄCYM Z PARKIEM .

3.4. Komunikacja wodna

Rzeka Odra stanowi bardzo wa Ŝny szlak transportowy w Ŝegludze śródl ądowej kraju. Wymaga jednak modernizacji i przystosowania do nowoczesnych standardów. NA OBSZARZE GMINY , W OBR ĘBIE M . KRĘPA PRZEWIDUJE SI Ę LOKALIZACJ Ę MAŁEJ PRZYSTANI RZECZNEJ - OBIEKTU ZWI ĄZANEGO Z śEGLUG Ą ŚRÓDL ĄDOW Ą PO ODRZE . GRANICE TERENU WYZNACZONEGO NA PLANSZY „K IERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ” NIE S Ą ŚCI ŚLE OBOWI ĄZUJ ĄCE .

3.5. Komunikacja lotnicza

Dost ęp do lotniczej komunikacji pasa Ŝerskiej mo Ŝliwy jest przez port lotniczy w Babimo ście. Je śli chodzi o lotnisko sportowo - sanitarne w Przylepie, przewiduje si ę rozszerzenie jego funkcji o funkcje dyspozycyjno-usługowe, zwi ązane z patrolowaniem i dora źnymi przewozami. S ąsiedztwo miasta Zielona Góra mo Ŝe wpłyn ąć na wzrost jego znaczenia. Zasady zagospodarowania terenów w s ąsiedztwie lotniska w Przylepie opisane zostały w rozdziale 2.1 w punkcie 6.

94

3.6. Ście Ŝki rowerowe

W systemie komunikacji drogowej gminy zaproponowano utworzenie odr ębnego układu ście Ŝek rowerowych. Rozbudowa sieci dróg komunikacji rowerowej o znaczeniu mi ędzyregionalnym i mi ędzynarodowym stanowi jedno z podstawowych zada ń samorz ądu województwa i obejmuje równie Ŝ gmin ę Zielona Góra. Na planszy „Kierunki zagospodarowania przestrzennego” uwidoczniono schemat przebiegu projektowanych tras rowerowych. Schemat ten nie jest ści śle obowi ązuj ący, dopuszcza si ę wariantowe ich przebiegi. Wymieniony układ to ście Ŝki o znaczeniu ponadlokalnym, a w ich przebiegu uwzgl ędniono równie Ŝ potrzeby Zielonej Góry. Uzupełnieniem tego układu w miar ę potrzeb, będą ście Ŝki rowerowe o znaczeniu lokalnym, wspomagaj ące komunikacj ę autobusow ą w dojazdach do pracy i dojazdach młodzie Ŝy do szkół, oraz ście Ŝki dydaktyczno - przyrodnicze.

Skrzy Ŝowania ście Ŝek rowerowych i przej ść pieszych z drog ą ekspresow ą S 3 oraz z tras ą północn ą projektowane s ą jako dwupoziomowe. Dotyczy to przede wszystkim projektowanej ście Ŝki wzdłuŜ trasy aglomeracyjnej w kierunku Czerwie ńska oraz ście Ŝki rowerowej prowadz ącej z Chynowa w kierunku wschodnim do Przytoku, wzdłu Ŝ drogi gminnej nr 007007 F.

Projekty ście Ŝek rowerowych przebiegaj ących przez kompleksy le śne musz ą by ć uzgodnione z wła ściwym nadle śnictwem, w celu uwzgl ędnienia wymogów zwi ązanych z racjonalnym prowadzeniem gospodarki le śnej.

95

4. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ

4.1. Zaopatrzenie w wod ę.

Obecny system zaopatrzenia w wod ę gminy Zielona Góra jest dobrze rozwini ęty i w du Ŝym stopniu zaspakaja potrzeby odbiorców. Teren gminy zaopatrywany jest w wod ę z komunalnych uj ęć wód podziemnych w miejscowo ściach: Ochla, Jarogniewice, Zatonie, Stary Kisielin, Jany, Zawada, Sto Ŝne, ŁęŜ yca. Przylep i Osiedle Czarkowo w Ł ęŜ ycy zaopatrywane s ą w wod ę z miejskiej sieci wodoci ągowej Zielonej Góry. Jedyn ą niezwodoci ągowan ą miejscowo ści ą gminy jest Kr ępa.

Zaopatrzenie w wod ę miejscowo ści Kr ępa proponuje si ę wariantowo: Wariant I przewiduje doprowadzenie wody z sieci wodoci ągowej miasta Zielonej Góry od strony Chynowa. Wariant II przewiduje wykonanie własnego komunalnego uj ęcia wody i SUW w Kr ępie. Wariant III przewiduje doprowadzenie wody z miejscowo ści Zawada. Przy wyborze tego wariantu, ze wzgl ędu na du Ŝe róŜnice wysoko ści terenu konieczna byłaby budowa w miejscowo ści Kr ępa zbiornika wodnego retencyjnego. Decyzje zwi ązane z wyborem wariantu powinny by ć poprzedzone analiz ą zawieraj ącą rozwi ązania zarówno techniczne jak i ekonomiczne przedsi ęwzi ęcia.

Dozbrojenia b ędą wymagały tereny przeznaczone pod przyszł ą zabudow ę uj ęte w kierunkach rozwoju przestrzennego gminy. W ramach dostawy wody zaleca si ę: - sukcesywnie wymienia ć odcinki sieci ulegaj ące cz ęstym awariom b ądź posiadaj ące zbyt mały przepływ spowodowany np. zarastaniem rur, - dozbrojenie terenów zabudowanych niezwodoci ągowanych, - modernizacj ę i konserwacj ę uj ęć wód i SUW, - zwi ększa ć niezawodno ść dostawy wody, - utrzymywa ć wymagan ą jako ść wody pitnej.

W celu zabezpieczenia przed pogorszeniem jako ści ujmowanej wody wymagane jest, zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami, opracowywanie stref ochronnych uj ęć wód podziemnych. Nale Ŝy uwzgl ędni ć wyposa Ŝenie uj ęć wody w drugostronne zasilanie energetyczne. We wszystkich mo Ŝliwych sytuacjach dopuszcza si ę ł ączenie sieci wodoci ągowych z ró Ŝnych uj ęć wody. Obecnie strefy ochronne uj ęć wód podziemnych maj ą zatwierdzone uj ęcia: uj ęcie w Zawadzie dla potrzeb miasta Zielonej Góry, uj ęcie w Zatoniu dla potrzeb wodoci ągu grupowego Zatonie – Drzonków – Racula – Stary Kisielin ORAZ UJĘCIE W ŁĘś YCY . Strefy ochronne uj ęć stanowi ą obszary poddane zakazom, nakazom i ograniczeniom w zakresie uŜytkowania gruntów i korzystania z wody.

4.2. Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków.

System odprowadzania i oczyszczania ścieków na terenie gminy wymaga wielu nakładów inwestycyjnych. MIEJSCOWO ŚCI ŁĘś YCA , JANY , STO śNE , ZAWADA , KRĘPA , JELENIÓW , ZATONIE , KIEŁPIN , JAROGNIEWICE , BARCIKOWICE (D UśE I MAŁE ), SUCHA , ŁUGOWO I OCHLA NIE POSIADAJ Ą KANALIZACJI SANITARNEJ . BUDOWA KANALIZACJI SANITARNEJ DLA MIEJSCOWO ŚCI ŁĘś YCA , ZAWADA

96

I KRĘPA PRZEWIDZIANA JEST W III ETAPIE FUNDUSZU SPÓJNO ŚCI . PRZEWIDYWANY TERMIN REALIZACJI TO KONIEC ROKU 2015. DLA MIEJSCOWO ŚCI OCHLA I ZATONIE TRWA WST ĘPNE OPRACOWYWANIE KONCEPCJI ODBIORU ŚCIEKÓW . DLA OCHLI PRZEWIDUJE SI Ę MODERNIZACJ Ę ISTNIEJ ĄCEJ OCZYSZCZALNI NA OSIEDLU „O STOJA ” LUB BUDOW Ę NOWEJ Z UWZGL ĘDNIENIEM W BILANSIE ŚCIEKÓW Z KIEŁPINA I JAROGNIEWIC . DLA ZATONIA PRZEWIDUJE SI Ę BUDOW Ę LOKALNEJ OCZYSZCZALNI LUB PRZEPOMPOWYWANIE ŚCIEKÓW DO SYSTEMU KANALIZACJI W DRZONKOWIE . LOKALIZACJA PROJEKTOWANYCH OCZYSZCZALNI UWIDOCZNIONA NA RYSUNKU STUDIUM NIE JEST ŚCI ŚLE OBOWI ĄZUJ ĄCA . Pozostałe miejscowo ści nie zostały obj ęte opracowaniami koncepcji sanitarnych. Proponuje si ę tu docelowo dwa warianty: - budow ę kanalizacji sanitarnej z lokalnymi biologiczno – mechanicznymi oczyszczalniami ścieków, - budow ę kanalizacji sanitarnych ze skierowaniem ścieków odebranych poprzez projektowane systemy kanalizacji sanitarnej do Centralnej Oczyszczalni Ścieków „Ł ącza”, Wybór wariantu powinien by ć poprzedzony programem rozwoju gospodarki ściekowej, który powinien zawiera ć rozwi ązania techniczne oraz analiz ę ekonomiczn ą przedsi ęwzi ęcia. Dozbrojenia b ędą wymagały według potrzeb równie Ŝ tereny wyznaczone pod kierunkowe zainwestowanie w gminie. Ścieki opadowe z terenów zainwestowanych oraz z tras komunikacyjnych, gdzie nasilony jest ruch kołowy, powinny by ć zbierane i przed odprowadzeniem do odbiorników oczyszczane. Zawieraj ą one bowiem zarówno substancje mineralne (piasek, Ŝwir, ŜuŜel, resztki nawierzchni) jak i metale cięŜ kie (głównie ołów), oleje, smary, osad ze spalin, chlorki, fenole itp.

4.3. Usuwanie odpadów.

Odpady komunalne z terenu gminy Zielona Góra zbierane s ą i wywo Ŝone na składowiska poza teren gminy Zielona Góra przez ZAKŁAD GOSPODARKI KOMUNALNEJ I MIESZKANIOWEJ W ZIELONEJ GÓRZE . Nie przewiduje si ę budowy nowego składowiska odpadów na terenie gminy Zielona Góra. Gospodark ę odpadami nale Ŝy prowadzi ć tak, aby d ąŜ yć do minimalizacji ich powstawania. Przewiduje si ę przede wszystkim: - dalsze wdra Ŝanie selektywnej zbiórki odpadów, - odzysk mo Ŝliwie licznych składników z nagromadzonych i wywiezionych odpadów (recykling), - selektywn ą zbiórk ę odpadów podlegaj ących biodegradacji (odpady kuchenne, domowe, ogrodowe), - w zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej preferowanie kompostowania odpadów organicznych we własnym zakresie, - zbiórk ę odpadów wielkogabarytowych, - zbiórk ę i gromadzenie odpadów budowlanych, - dalsze wdra Ŝanie systemu gromadzenia i wywozu odpadów niebezpiecznych pochodzenia komunalnego (np. leki, opakowania po farbach, świetlówki, baterie itp.), - edukacj ę społecze ństwa w zakresie minimalizacji powstawania odpadów.

Nale Ŝy d ąŜ yć do tego, aby system zorganizowanej zbiórki obj ął docelowo 100% gospodarstw domowych i innych źródeł odpadów komunalnych.

97

Zastosowanie powy Ŝszych rozwi ąza ń b ędzie zbie Ŝne z aktualnymi tendencjami i zaleceniami ochrony środowiska w tym zakresie. W gospodarce odpadami wa Ŝna jest równie Ŝ likwidacja i rekultywacja tzw. „dzikich wysypisk”.

4.4. Zaopatrzenie w gaz.

Znaczna cz ęść gminy Zielona Góra jest zgazyfikowana. W miejscowościach, do których doprowadzony jest gaz sieciowy, przewiduje si ę sukcesywn ą, według potrzeb, rozbudow ę istniej ących sieci. Przebiegi tras projektowanych gazoci ągów wraz ze zwi ązan ą z nimi infrastruktur ą nale Ŝy ustala ć według potrzeb, a gazyfikacj ę terenów realizowa ć etapowo. Stosowanie gazu w miejsce paliw stałych wpływa na komfort Ŝycia mieszka ńców i jest korzystne dla środowiska. Gazyfikacja zwi ększa równie Ŝ szans ę na rozwój gminy.

LOKALIZACJA OBIEKTÓW BUDOWLANYCH WZGL ĘDEM SIECI GAZOWEJ POWINNA BY Ć ZGODNA Z ROZPORZ ĄDZENIEM MINISTRA GOSPODARKI Z DNIA 26 KWIETNIA 2013 R . W SPRAWIE WARUNKÓW TECHNICZNYCH , JAKIM POWINNY ODPOWIADA Ć SIECI GAZOWE I ICH USYTUOWANIE (D Z. U. Z 2013 R., POZ . 640) ZGODNIE Z WY śEJ WYMIENIONYM ROZPORZ ĄDZENIEM WPROWADZA SI Ę STREFY KONTROLOWANE DLA GAZOCI ĄGÓW I STACJI REDUKCYJNO -POMIAROWYCH ISTNIEJ ĄCYCH I PROJEKTOWANYCH . Szeroko ści stref i odległo ści zabudowy nale Ŝy ustali ć zgodnie z aktualnie obowi ązuj ącymi przepisami. Ponadto dla gazoci ągu wysokiego ci śnienia DN 300 relacji Ko ścian – Zielona Góra odległo ści podstawowe wyznacza si ę na podstawie Zarz ądzenia nr 4 Dyrektora Oddziału Górnictwo Naftowe PGNiG S.A. w Warszawie z dn. 22 kwietnia 2002 r. w sprawie tymczasowych wytycznych do okre ślenia stref kontrolowanych i odległo ści gazoci ągów oddziałów Górnictwa Naftowego od obiektów terenowych. ODLEGŁO ŚCI TE PRZYKŁADOWO WYNOSZ Ą: - DLA BUDYNKÓW U śYTECZNO ŚCI PUBLICZNEJ I ZAMIESZKANIA ZBIOROWEGO – 15 M, - DLA BUDYNKÓW MIESZKALNYCH – 15 M, - DLA WOLNOSTOJ ĄCYCH BUDYNKÓW NIEMIESZKALNYCH (GOSPODARCZYCH ) – 7M - DLA OBIEKTÓW ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH – 7M. Strefy ochronne i kontrolowane sieci gazowej wysokiego ci śnienia stanowi ą obszar, w którym przedsi ębiorstwo gazownicze jest upowa Ŝnione do zapobiegania działalno ści mog ącej mie ć negatywny wpływ na jej trwało ść i prawidłow ą eksploatacj ę. Lokalizacj ę obiektów wzdłu Ŝ strefy ochronnej i kontrolowanej oraz sposób jej zagospodarowania nale Ŝy uzgadnia ć z wła ściwym zarz ądc ą sieci gazowej.

4.5. Ciepłownictwo

Zaopatrzenie w ciepło b ędzie odbywa ć si ę jak dotychczas ze źródeł lokalnych i indywidualnych. Gospodarka cieplna w gminie oparta jest przede wszystkim na paliwach stałych. Istnieje wi ęc problem zanieczyszczania powietrza poprzez emisj ę m.in. pyłów i dwutlenku w ęgla. Zaleca si ę stopniow ą modernizacj ę kotłowni lokalnych z wykorzystaniem proekologicznych systemów grzewczych. Podmiana paliw stałych na gaz ziemny powoduje całkowit ą eliminacj ę emisji: pyłów, sadzy i cz ąstek smolistych oraz dwutlenku siarki i tlenku w ęgla. Emisja dwutlenku w ęgla (efekt cieplarniany) zostaje zmniejszona o ok. 70%. W zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami nale Ŝy promowa ć proekologiczne systemy grzewcze.

98

4.6. Elektroenergetyka

Elektroenergetyczna sie ć dystrybucyjna Z przeprowadzonej analizy wielko ści i chłonno ści terenów przewidzianych pod zainwestowanie wynika, ze wzrost zapotrzebowania na energi ę elektryczn ą nast ąpi przede wszystkim w o środkach aktywizacji gospodarczej, w miejscowo ściach: Przylep, Ł ęŜ yca, Stary i Nowy Kisielin, Racula, Drzonków, Ochla. W pozostałych miejscowo ściach wzrost ten b ędzie niewielki. Zwi ększony pobór mocy b ędzie mo Ŝliwy po wybudowaniu z GPZ - 110/15 kV dodatkowych linii 15 kV. Je śli w miejscowo ści Sucha pojawi si ę inwestor wymagaj ący du Ŝej mocy i pewno ści zasilania, wówczas wyst ąpi konieczno ść budowy linii 15 kV podstawowego zasilania z GPZ – 110/15 Braniborska w Zielonej Górze, a rezerwowo z terenowej sieci do wielko ści ustalonej przez ENEA Oddz. Zielona Góra. W Nowym Kisielinie, przy zainwestowaniu terenów przemysłowych, m.in. Lubuskiego Parku Przemysłowo-Technologicznego, w zale Ŝno ści od wymaganej wysoko ści mocy, mo Ŝe wyst ąpi ć konieczno ść budowy linii zasilaj ącej 110 kV relacji: GPZ Braniborska – GPZ Nowy Kisielin – GPZ ZAWADA WRAZ ZE STACJ Ą 110/SN, A W PRZYPADKU BRAKU BUDOWY STACJI WN/SN W NOWYM KISIELINIE WYKONANIE POWI ĄZANIA STACJI BRANIBORSKA I ZAWADA LINI Ą 110 K V. Wszystkie GPZ-ty na terenie gminy obecnie zasilane s ą napowietrznymi liniami 110 kV z GSZ - 220/110 Le śniów. W CELU ZWI ĘKSZENIA BEZPIECZE ŃSTWA ZASILANIA MIASTA I GMINY ZIELONA GÓRA PRZEWIDUJE SI Ę POWI ĄZANIE PLANOWANEJ STACJI SE 400/110 K V (NA TERENIE GMINY SULECHÓW ) Z ISTNIEJ ĄCĄ STACJ Ą 110/15 K V ZIELONA GÓRA BRANIBORSKA LINI Ą DWUTOROW Ą 110 K V POPRZEZ ISTNIEJ ĄCĄ STACJ Ę 110/15 ZAWADA LUB PLANOWAN Ą STACJ Ę 110/15 K V NA TERENIE PARKU PRZEMYSŁOWO - TECHNOLOGICZNEGO W M . NOWY KISIELIN . Z UWAGI KONIECZNO ŚĆ DOPRECYZOWANIA WW ZAMIERZENIA PRZEZ ENEA OPERATOR SP. Z O .O. TRASY PRZEBIEGU LINII USTALONE ZOSTAN Ą NA ETAPIE SPORZ ĄDZANIA PLANÓW MIEJSCOWYCH . Dla linii 110 kV zgodnie z Dz.U. Nr 3 z 1985 r. obszar ograniczonego u Ŝytkowania wynosi 14,5 m mierz ąc od skrajnych przewodów po obu stronach linii. Zgodnie z warunkami Oddział Dystrybucji Zielona Góra ilo ść i miejsce usytuowania stacji transformatorowych zostanie ustalona na etapie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. W przypadku kolizji z istniej ącymi urz ądzeniami konieczna b ędzie przebudowa linii średniego i niskiego napi ęcia. Wskazana jest te Ŝ przebudowa napowietrznych linii na linie kablowe, zwłaszcza w strefie urbanizacyjnej.

Elektroenergetyczna sie ć przesyłowa Na terenie gminy Zielona Góra ustala si ę mo Ŝliwo ść eksploatacji i modernizacji istniej ącej elektroenergetycznej linii przesyłowej o napi ęciu 220kV relacji Le śniów – śukowice. WZDŁU ś LINII 220 KV OBOWI ĄZUJE PAS TECHNOLOGICZNY O SZEROKO ŚCI 50 METRÓW (PO 25 METRÓW OD OSI LINII W OBU KIERUNKACH ). DLA TERENÓW ZNAJDUJ ĄCYCH SI Ę W PASIE TECHNOLOGICZNYM OBOWIĄZUJ Ą OGRANICZENIA ZAGOSPODAROWANIA I U śYTKOWANIA ICH TERENÓW , KTÓRE ZOSTAŁY OPISANE W DZIALE II NINIEJSZEGO STUDIUM , W PUNKCIE 8.6 ELEKTROENERGETYKA (E LEKTROENERGETYCZNA SIE Ć PRZESYŁOWA ).

99

5. OCHRONA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

5.1. Obszary i elementy środowiska przyrodniczego obj ęte ochron ą prawn ą

Kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy okre ślone zostały przy przyj ęciu zasady zrównowa Ŝonego jej rozwoju. Oznacza to ochron ę obszarów i zasobów środowiska wynikaj ącą z obowi ązuj ących uregulowa ń prawnych oraz ochron ę walorów krajobrazowych.

Na obszarze gminy ochron ą prawn ą obj ęte s ą nast ępuj ące obszary i elementy środowiska:

Obszary chronionego krajobrazu: • Nr 18 - Kro śnie ńska Dolina Odry , w granicach gminy obszar obejmuje jej północn ą cz ęść poło Ŝon ą na północ od wsi Krępa i Zawada, o powierzchni 1863 ha • Nr 21 - Nowosolska Dolina Odry , w granicach gminy obszar obejmuje jej północno - wschodni ą cz ęść poło Ŝon ą na wschód od wsi Jany i osady Sto Ŝne, o powierzchni 298 ha • Nr 23 - Dolina Śląskiej Ochli , w granicach gminy obszar obejmuje jej południow ą cz ęść poło Ŝon ą na południe od wsi Ochla, Drzonków i Sucha oraz na północ od wsi Jeleniów i Jarogniewice, o powierzchni 4318 ha.

Na wymienionych obszarach obowi ązuj ą zakazy wyszczególnione w rozporz ądzeniu Nr 3 Wojewody Lubuskiego z dnia 17 lutego 2005 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu, § 3 ust. 1 i § 4 ust. 1.

Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP), gromadz ące wody w utworach czwartorz ędowych, o statusie najwy Ŝszej ochrony wód (ONO - obszar najwy Ŝszej ochrony) • GZWP 150 „Pradolina Warszawa - Berlin” obejmuj ący północn ą cz ęść gminy • GZWP 301 „Pradolina Zasieki - Nowa Sól” obejmuj ący południow ą cz ęść gminy. Mo Ŝliwo ść przedostawania si ę zanieczyszcze ń do wód podziemnych stanowi potencjalne zagro Ŝenie dla tych zbiorników. Ochrona zbiorników polega na wyeliminowaniu tego zagro Ŝenia i zwi ązana jest z wyposa Ŝeniem miejscowo ści w infrastruktur ę techniczn ą obejmuj ącą ich skanalizowanie i odprowadzenie ścieków do oczyszczalni.

Rezerwat przyrody „Zimna Woda” Rezerwat poło Ŝony jest na terenie nadle śnictwa Przytok, le śnictwo Kiełpin. Warto ść przyrodnicz ą rezerwatu stanowi ekosystem lasu ł ęgowego z dominacj ą ponad 100 - letnich drzewostanów olszowych, a tak Ŝe z okazałymi jesionami. Powierzchnia rezerwatu – 88,69 ha.

UŜytki ekologiczne U Ŝytki ekologiczne obejmuj ą 4 tereny. Trzy z nich poło Ŝone s ą w granicach wsi Kr ępa (nadle śnictwo Przytok, le śnictwo D ąbrowa), a jeden w granicach wsi Zawada (nadle śnictwo Przytok, le śnictwo Kisielin). Ł ączna powierzchnia u Ŝytków wynosi – 28,35 ha. S ą to naturalne zbiorniki wodne stanowi ące pozostało ść po starorzeczu Odry i tereny zabagnione (u Ŝytki poło Ŝone w granicach wsi Kr ępa) oraz podmokły teren zadrzewiony, wśród pól, stanowi ący naturalne schronienie dla zwierz ąt (u Ŝytek poło Ŝony w granicach wsi Zawada).

Zabytkowy park w Zatoniu Park obejmuje fragment pierwotnego lasu li ściastego z domieszk ą grabu, buku, klonu i lipy, z przylegaj ącym do niego ogrodem pałacowym. Powierzchnia parku – 52,37 ha.

100

Pomniki przyrody Na terenie gminy znajduje si ę 20 pomników przyrody. Ich ochrona wynika z zapisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.

Obszar i teren górniczy „Czerwie ńsk” Obszar i teren górniczy utworzony w zwi ązku z wydobywaniem ropy naftowej ze zło Ŝa „Czerwie ńsk” znajduje si ę w gestii Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A. (PGNiG S.A.) Oddział w Zielonej Górze. EKSPLOATACJA ZŁO śA ROPY NAFTOWEJ „C ZERWIE ŃSK ” ZOSTAŁA ZAKO ŃCZONA , A ZASOBY ROZLICZONE . ZŁO śE ZOSTAŁO SKRE ŚLONE Z KRAJOWEGO BILANSU ZASOBÓW ZŁÓ ś KOPALIN . W CHWILI OBECNEJ TRWA REKULTYWACJA TERENU Z PRZEWIDYWANYM TERMINEM ZAKO ŃCZENIA W 2014 R . PRZY PROJEKTOWANIU OBIEKTÓW TERENOWYCH NALE śY ZACHOWA Ć STREFY OCHRONNE O PROMIENIU 5M-10 M OD ZLIKWIDOWANYCH ODWIERTÓW . W STREFIE TEJ ORAZ NA ZLIKWIDOWANYCH ODWIERTACH ZABRANIA SI Ę WZNOSZENIA JAKOCHKOLWIEK OBIEKTÓW . (STREFY TE WYZNACZA SI Ę W ZALE śNO ŚCI OD SPOSOBU LIKWIDACJI ODWIERTU).

Grunty rolne i lasy Grunty te podlegaj ą ochronie zgodnie z ustaw ą z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych (t.j. Dz.U. 2013 poz. 1205).

Natura 2000 Obszary i elementy chronione w trybie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2009 r. Nr 151 poz.1220 ze zm.) tj. obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Środkowej Odry PLB080004, obszary maj ące znaczenie dla Wspólnoty Kargowskie Zakola Odry PLH080012 i ZIMNA WODA PLH080062 .

5.2. Obszary i elementy środowiska przyrodniczego wymagaj ące ochrony

Lasy ochronne Na obszarze gminy, wszystkie lasy zaliczone zostały do lasów typu ochronnego, którego głównymi funkcjami s ą funkcje: glebochronne, wodochronne i wiatrochronne. W granicach gminy przewa Ŝaj ą siedliska borowe, gdzie udział sosny wynosi co najmniej 80%. Dominacja tego gatunku zwi ększa zagro Ŝenie po Ŝarowe, a tak Ŝe przyczynia si ę do zmniejszenia odporno ści na ataki szkodników. Ze wzgl ędu na ich bezpiecze ństwo po Ŝarowe oraz dost ępno ść społecze ństwa do terenów le śnych, drogi gminne przebiegaj ące przez lasy powinny by ć utrzymywane przez wła ściciela w dobrym stanie. Istotnym problemem jest równie Ŝ za śmiecanie lasów, któremu nale Ŝy skutecznie przeciwdziała ć poprzez propagowanie świadomo ści zwi ązanej z ochron ą lasów i poprzez środki administracyjne.

Obszar chronionego krajobrazu kulturowego Obszar obejmuje południow ą cz ęść gminy oraz niewielki jej fragment poło Ŝony na południowy wschód od wsi Nowy Kisielin. Ochrona tego obszaru dotyczy zachowania ci ągło ści historycznej otwartego krajobrazu rolniczego wraz z wyst ępuj ącym dziedzictwem kulturowym w postaci dobrze zachowanego osadnictwa wiejskiego. Podstawowe zasady jego ochrony wi ąŜą si ę z wył ączeniem na nim procesów intensywnej działalno ści inwestycyjnej, wymagaj ącej znacznych przeobra Ŝeń i ingerencji w krajobraz.

101

Tereny korytarzy ekologicznych S ą to tereny poło Ŝone przede wszystkim wzdłu Ŝ cieków wodnych stanowi ących kolektory wód płyn ących, mianowicie: - Śląska Ochla, Czarna Struga, Czarna Stru Ŝka, Jeleniówka - południowa cz ęść gminy - Zimny Potok (Zimna Woda), Ł ącza (Złoty Potok), Myszka G ęś nik- północna cz ęść gminy - Zaborski Potok ( Śmiga) – rejon Nowego Kisielina. Podstawowe zasady ochrony tych terenów zwi ązane s ą z zachowaniem kontinuum przyrodniczego.

102

6. OCHRONA ŚRODOWISKA KULTUROWEGO

6.1. Ochrona i kształtowanie środowiska kulturowego

Cele Zasoby dziedzictwa kulturowego nale Ŝą do trwałych elementów struktury funkcjonalno- przestrzennej gminy Zielona Góra. Dlatego wła śnie powinny by ć rozpatrywane jako cz ęść systemu zagospodarowania przestrzeni. Wyodr ębniono nast ępuj ące cele działa ń na rzecz zasobów przedstawiaj ących warto ść kulturow ą: - ochrona zasobów dziedzictwa kulturowego wyszczególnionych w cz ęś ci I, - przystosowanie obiektów o warto ściach kulturowych do nowych funkcji, - kształtowanie ładu przestrzennego, przy zachowaniu wła ściwego, z góry ustalonego, wizerunku gminy.

Zadania W skład zada ń prowadz ących do realizacji celów zwi ązanych z ochron ą dziedzictwa i warto ści kulturowych gminy, jak równie Ŝ ochrony zało Ŝeń ruralistycznych wsi i ich krajobrazu kulturowego wchodz ą: - opracowanie planów opieki nad zabytkami, - opracowanie gminnej ewidencji zabytków, - wyznaczenie stref ochrony konserwatorskiej, - wyznaczenie potencjalnych obszarów do obj ęcia ochron ą w formie parków kulturowych, - poprawa stanu i funkcjonowania zabytków oraz zało Ŝeń wchodz ących w skład środowiska kulturowego, przez popraw ę jako ści Ŝycia mieszka ńców np. poprzez modernizacj ę lub zmian ę funkcji tych zasobów - kształtowanie nowej zabudowy z uwzgl ędnieniem warto ści kulturowych wsi np. w zakresie form zabudowy i elementów kompozycji układów przestrzennych.

Spełnieniem wymogów ochrony zasobów dziedzictwa kulturowego na podstawie przepisów ustaw szczególnych, jest wskazanie zabytkowych układów i elementów podlegaj ących ochronie, poprzez wł ączenie ich do: - stref ochrony konserwatorskiej, - gminnej ewidencji zabytków, - rejestru zabytków, - wyznaczenie parków kulturowych

6.2. Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej:

W długofalowym procesie odtwarzania historycznego układu przestrzennego wsi nale Ŝy wzi ąć pod uwag ę warto ści ich elementów kompozycyjnych, ich usytuowanie do ukształtowanego obecnie terenu oraz mo Ŝliwo ści wprowadzenia współczesnych rozwi ąza ń architektonicznych i współczesnego programu u Ŝytkowego.

HISTORYCZNE UKŁADY RURALISTYCZNE W MIEJSCOWO ŚCIACH OCHLA I KRĘPA WYODR ĘBNIONO HISTORYCZNE UKŁADY RURALISTYCZNE , KTÓRE ZOSTAŁY UJ ĘTE W GMINNEJ EWIDENCJI ZABYTKÓW I PODLEGAJ Ą OCHRONIE . OCHRONA KONSERWATORSKA ZABYTKOWYCH UKŁADÓW RURALISTYCZNYCH POLEGA M . IN . NA ZACHOWANIU HISTORYCZNEGO ROZPLANOWANIA ORAZ KOMPOZYCJI PRZESTRZENNEJ WSI . OZNACZA

103

TO SZCZEGÓLNIE ZACHOWANIE LINII ZABUDOWY , KSZTAŁTU , WYSOKO ŚCI BUDYNKÓW ORAZ U śYTYCH DO BUDOWY BUDYNKÓW MATERIAŁÓW , JAK RÓWNIE ś UTRZYMANIE WŁA ŚCIWYCH PROPORCJI I RELACJI PRZESTRZENNYCH ZESPOŁU W ZAKRESIE SKALI , BRYŁY , PROPORCJI ZABUDOWY , A TAK śE FORM ARCHITEKTONICZNYCH I MATERIAŁÓW . FORMA ARCHITEKTONICZNA, GABARYTY , GEOMETRIA DACHU I SPOSÓB WYKO ŃCZENIA NOWYCH BUDYNKÓW POWINNY ZOSTA Ć DOSTOSOWANE DO CHARAKTERU HISTORYCZNEJ ZABUDOWY WSI , BY DZI ĘKI TEMU NOWA ZABUDOWA MOGŁA HARMONIJNIE WTOPI Ć SIĘ W STRUKTURY PRZESTRZENNE I ATMOSFER Ę HISTORYCZNEGO ZESPOŁU. ZGODNIE Z ZAPISAMI PRAWA BUDOWLANEGO „W STOSUNKU DO OBIEKTÓW BUDOWLANYCH ORAZ OBSZARÓW NIE WPISANYCH DO REJESTRU ZABYTKÓW , A UJ ĘTYCH W GMINNEJ EWIDENCJI ZABYTKÓW , POZWOLENIE NA BUDOW Ę LUB ROZBIÓRK Ę OBIEKTU BUDOWLANEGO WYDAJE WŁA ŚCIWY ORGAN W UZGODNIENIU Z WOJEWÓDZKIM KONSERWATOREM ZABYTKÓW ”. GRANICE HISTORYCZNYCH UKŁADÓW RURALISTYCZNYCH POKAZANO NA PLANSZY „K IERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ”. WYKAZ ZABYTKÓW WPISANYCH DO GMINNEJ WIDENCJI ZABYTKÓW JAK I DO REJESTRU ZABYTKÓW ZNAJDUJE SI Ę W CZ ĘŚ CI II – OCENA STANU ZAGOSPODAROWANIA I UWARUNKOWNIA ROZWOJU , PKT 6.5.

STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE ROBOTY BUDOWLANE PLANOWANE W GRANICACH STANOWISK ARCHEOLOGICZNYCH NALE śY ZGŁOSI Ć DO LUBUSKIEGO WOJEWÓDZKIEGO KONSERWATORA ZABYTKÓW W CELU EWENTUALNEGO PRZEPROWADZENIA BADA Ń LUB NADZORÓW ARCHEOLOGICZNYCH . ROZMIESZCZENIE STANOWISK ARCHEOLOGICZNYCH POKAZANO NA PLANSZY „K IERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ”. WYKAZ STANOWISK ZNAJDUJE SIĘ W CZ ĘŚ CI II – OCENA STANU ZAGOSPODAROWANIA I UWARUNKOWNIA ROZWOJU , PKT 6.5.

104

7. KIERUNKI DZIAŁA Ń UWZGLEDNIAJ ĄCYCH POTRZEBY OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Potrzeby w tym zakresie obejmuj ą dwie sfery działa ń: - likwidacja istniej ących barier technicznych i architektonicznych w zagospodarowaniu gminy - uwzgl ędnienie potrzeb osób niepełnosprawnych przy zagospodarowaniu nowych terenów i projektowaniu obiektów, w których przewiduje si ę mo Ŝliwo ść wyst ąpienia takich potrzeb.

Wymagania dotycz ące zagospodarowania przestrzennego - wszystkie ci ągi piesze i pieszo – jezdne winny umo Ŝliwia ć poruszanie si ę po nich osobom niepełnosprawnym; ró Ŝnice poziomów winny by ć niwelowane pochylniami - przy ci ągach pieszych winny by ć urz ądzone zatoki dla odpoczynku z zapewnieniem izolacji akustycznej i wzrokowej od ruchu kołowego - przej ścia piesze przez jezdnie oprócz obni Ŝenia kraw ęŜ ników winny by ć wyposa Ŝone w odpowiedni ą sygnalizacj ę zapewniaj ącą przechodniom komunikatywno ść i orientacj ę

Wymagania dotycz ące rozwi ąza ń technicznych i architektonicznych: - stosowanie pochylni oraz wind stanowi ących uzupełnienie schodów - zabezpieczenie pochylni przed po ślizgiem odpowiednimi materiałami lub wyko ńczeniem nawierzchni.

105

8. GŁÓWNE CELE POLITYKI PRZESTRZENNEJ I PRIORYTETOWE PRZEDSI ĘWZI ĘCIA

Walorem gminy jest dobry stan istniej ącego zainwestowania oraz dobry stan środowiska przyrodniczego. Niedoinwestowania wyst ępuj ą w infrastrukturze technicznej zwi ązanej z odprowadzeniem i oczyszczaniem ścieków. Ulepszenia nawierzchni wymaga równie Ŝ przewa Ŝaj ąca cz ęść dróg gminnych i niektóre drogi powiatowe. W studium przyj ęto zasad ę zrównowa Ŝonego rozwoju, przypisuj ąc istotn ą rol ę działaniom, które ten stan nie tylko maj ą zachowa ć, ale znacznie polepszy ć, a w konsekwencji usprawni ć funkcjonowanie gminy.

Jako najwa Ŝniejsze cele polityki przestrzennej przyj ęto : - kontynuacj ę działa ń maj ących na celu tworzenie atrakcyjnych i zró Ŝnicowanych mo Ŝliwo ści dla rozwoju gospodarczego i poprawy jako ści Ŝycia mieszka ńców - kontynuacj ę działa ń maj ących na celu popraw ę struktury funkcjonalno- przestrzennej i ładu przestrzennego, - ochron ę środowiska przyrodniczego i kulturowego. Osi ągni ęcie tych celów obejmuje nast ępuj ące sfery działa ń rozumianych jako przedsi ęwzi ęcia będące programami o charakterze długoterminowym.

Struktura funkcjonalno – przestrzenna ● Główne cele - utrzymanie ładu przestrzennego - poprawa stanu technicznego istniej ącej zabudowy - zabezpieczenie terenów pod nowe inwestycje ● Działania strategiczne - racjonalne wykorzystywanie rezerw terenowych oraz eliminowanie konfliktów mog ących wynikn ąć z ró Ŝnych form u Ŝytkowania terenów - uporz ądkowanie zabudowy byłych o środków produkcji rolnej i hodowli oraz zabudowy podworskiej, stanowi ącej pustostany - sukcesywne sporządzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, jako podstawowego instrumentu utrzymania ładu przestrzennego, zabezpieczaj ącego jednocze śnie przygotowanie terenów pod nowe inwestycje.

Komunikacja • Główny cel - uzyskanie spójnego układu komunikacyjnego pozwalaj ącego na szybkie osi ąganie celów podró Ŝy na obszarze gminy oraz w powi ązaniu z zewn ętrznym układem dróg regionalnych i krajowych • Działania strategiczne - realizacja programu zwi ązanego z modernizacj ą dróg krajowych i wojewódzkich - realizacja programu maj ącego na celu sukcesywn ą modernizacj ę i ulepszenie nawierzchni dróg gminnych i dróg powiatowych - sukcesywna realizacja systemu ście Ŝek rowerowych.

Infrastruktura techniczna • Główny cel - optymalne wyposa Ŝenie jednostek osadniczych w urz ądzenia infrastruktury technicznej

106

• Działania strategiczne - realizacja programu zwi ązanego ze skanalizowaniem gminy - kontynuacja programu zwi ązanego z gazyfikacj ą przewodow ą wsi - kontynuacja programu zwi ązanego ze zwodoci ągowaniem wsi

Rolnictwo ● Główne cele - intensyfikacja produkcji rolnej - aktywizacja działalno ści gospodarczej zwi ązanej z obsług ą rolnictwa i przetwórstwem rolnym - rozwój wielofunkcyjno ści wsi • Działania strategiczne - zachowanie istniej ącej rolniczej przestrzeni produkcyjnej - melioracja gruntów oraz realizacja zało Ŝeń Wojewódzkiego Programu Małej Retencji w porozumieniu z Lubuskim Zarz ądem Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Zielonej Górze. - organizacja alternatywnych form rolnictwa, w tym produkcji Ŝywno ści metodami ekologicznymi - tworzenie rolniczych grup producenckich (warzywnictwo, sadownictwo, ro śliny przemysłowe) - wspieranie inicjatyw zwi ązanych z przetwórstwem rolnym i le śnym - rozwój agroturystyki

Ochrona zasobów środowiska przyrodniczego i kulturowego ● Główny cel - utrzymanie wysokich walorów środowiska przyrodniczego i kulturowego ● Działania strategiczne - realizacja Wojewódzkiego Programu Małej Retencji w porozumieniu z Lubuskim Zarz ądem Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Zielonej Górze - propagowanie świadomo ści zwi ązanej z ochron ą środowiska przyrodniczego i kulturowego - wspieranie przedsi ęwzi ęć zawartych w programie: ekorozwój w Euroregionie „Szprewa - Nysa - Bóbr” - ochrona środowiska poprzez promowanie stosowania proekologicznych no śników energii.

107

9. ZADANIA SŁU śĄ CE REALIZACJI PONADLOKALNYCH I LOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH

Propozycje zada ń samorz ądu województwa lubuskiego i zada ń rz ądowych słu Ŝą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych zawarte zostały w ZAŁ ĄCZNIKU NR 1 DO UCHWAŁY NR XXII/191/12 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Z DNIA 21 MARCA 2012 R . W SPRAWIE UCHWALENIA ZMIANY PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO . Poni Ŝej wyszczególniono zadania dotycz ące gminy Zielona Góra.

9.1. Zadania Samorz ądu Województwa Lubuskiego.

 WAśNIEJSZE INWESTYCJE W ZAKRESIE PRZEBUDOWY CI ĄGÓW KOMUNIKACYJNYCH I BUDOWY OBWODNIC W CI ĄGU DRÓG WOJEWÓDZKICH :

ZADANIE NR 5. DROGA WOJ . NR 282 (Z IELONA GÓRA – WOLSZTYN – POZNA Ń)

ZADANIE NR 24. BUDOWA OBWODNICY W M . DRZONKÓW W CI ĄGU DROGI WOJ . NR 279

 INDYKATYWNY PLAN INWESTYCYJNY LUBUSKIEGO REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO NA LATA 2007 – 2013:

ZADANIE NR 1. MODERNIZACJA LINII KOLEJOWEJ NR 358 NA ODCINKU ZBĄSZYNEK -CZERWIE ŃSK WRAZ Z BUDOW Ą Ł ĄCZNICY KOLEJOWEJ POMORSKO -PRZYLEP .

ZADANIE NR 5. BUDOWA OBWODNICY M . NOWY ORAZ STARY KISIELIN W CI ĄGU DROGI WOJ . NR 279/282

ZADANIE NR 12. PARK NAUKOWO -TECHNOLOGICZNY UZ. CENTRUM BUDOWNICTWA ZRÓWNOWA śONEGO I ENERGII .

ZADANIE NR 13. PARK NAUKOWO -TECHNOLOGICZNY UZ. CENTRUM INNOWACJI – „T ECHNOLOGIE DLA ZDROWIA CZŁOWIEKA”.

ZADANIE NR 14. PARK NAUKOWO -TECHNOLOGICZNY UZ. CENTRUM TECHNOLOGII INFORMATYCZNYCH .

ZADANIE NR 15. BUDOWA PARKU TECHNOLOGII I LOGISTYKI PRZEMYSŁU „I NTERIOR ”.

9.2. Zadania rz ądowe

ZADANIE NR 2. PROGRAM BUDOWY DRÓG KRAJOWYCH NA LATA 2011-2015. INWESTYCJA 5: BUDOWA DROGI S3 GORZÓW WLKP . – NOWA SÓL . LOKALIZACJA W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM .

ZADANIE NR 3. MASTER PLAN DLA TRANSPORTU KOLEJOWEGO W POLSCE DO 2030 ROKU . INWESTYCJA 1: MODERNIZACJA LINII KOLEJOWEJ NR 273 DO PR ĘDKO ŚCI 120 KM /H. LOKALIZACJA W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM.

ZADANIE NR 4. KRAJOWY PROGRAM OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH .

108

INWESTYCJA 1: ROZBUDOWA OCZYSZCZALNI ZE WZGL ĘDU NA PRZEPUSTOWO ŚĆ WRAZ Z MODERNIZACJ Ą CZ ĘŚ CI OBIEKTÓW . LOKALIZACJA ŁĘś YCA – GM . ZIELONA GÓRA .

ZADANIE NR 6. PROGRAM DLA ODRY – AKTUALIZACJA . INWESTYCJA 6: MODERNIZACJA SZLAKU śEGLOWNEGO NA ODRZE SWOBODNIE PŁYN ĄCEJ W CELU ZAPEWNIENIA ZIMOWEGO LODOŁAMANIA . LOKALIZACJA W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM .

ZADANIE NR 7.1. INWESTYCJE W ZAKRESIE SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH INWESTYCJA 24: STACJA 110/15 K V NOWY KISIELIN – BUDOWA STACJI 110/15 K V W M . NOWY KISIELIN WRAZ Z LINI Ą ZASILAJ ĄCĄ 110 K V WYPROWADZON Ą ZE STACJI 110/15 BRANIBORSKA . BUDOWA LINII NAPOWIETRZNEJ WN-110 K V RELACJI NOWY KISIELIN – GRANICZNA . LOKALIZACJA W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM.

9.3 Inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym

1. Realizacja programu obejmuj ącego skanalizowanie jednostek osadniczych gminy, W TYM BUDOWA OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW W POŁUDNIOWEJ CZ ĘŚ CI GMINY . 2. Realizacja programu obejmuj ącego modernizacj ę dróg gminnych ORAZ BUDOWA DROGI RELACJI DRZONKÓW (WOS IR) – ZIELONA GÓRA (UL . NOWA ). 3. Kontynuacja programu zwi ązanego ze zwodoci ągowaniem wsi. 4. Realizacja programu rozwoju i odnowy miejscowo ści Ochla, obejmuj ącego utworzenie: - ośrodka sportowo–rehabilitacyjnego na bazie O środka Hodowli i Rekreacji „Podkowa” oraz byłego O środka Lasów Pa ństwowych - ośrodka muzealno – kulturowego na bazie Muzeum Etnograficznego – Skansenu i pałacu przynale Ŝnego do muzeum – dworu przy ul. Górnej - ośrodka rekreacyjno – sportowego na bazie zespołu pałacowo-parkowego przy ul. śaga ńskiej. 5. Realizacja programu rozwoju i odnowy wsi: Drzonków i Racula, obejmuj ącego: - zagospodarowanie centrum Drzonkowa, teren poło Ŝony pomi ędzy „Sołtysówk ą” a star ą szkoł ą - urz ądzenie miejsca piknikowego poza wsi ą, na terenie „starych młynów” - remont świetlicy w poł ączeniu z rozbudow ą boiska przeznaczonego na festyny - realizacja kompleksu rekreacyjno-sportowego przy szkole w Drzonkowie. 6. Realizacja programu rozwoju i odnowy wsi: Zawada i Kr ępa, obejmuj ącego: - utworzenie centrum kulturalno-oświatowego na bazie istniej ących świetlic w Zawadzie i Kr ępie - utworzenie kompleksu rekreacyjno-sportowego – teren poło Ŝony na pograniczu wsi Zawada i Kr ępa - utworzenie ście Ŝki rowerowej na trasie pomi ędzy Zawad ą a Kr ępą - wykorzystanie „Lasu Nadodrza ńskiego” dla celów rekreacyjnych – ście Ŝki rowerowe, spływy kajakowe na kanale Zimna Woda; zaznaczy ć nale Ŝy, Ŝe obszar ten zagro Ŝony jest wezbraniami powodziowymi rzeki Odry, co powinno by ć uwzgl ędnione w programach inwestycyjnych. 7. REALIZACJA ZBIORNIKA RETENCYJNO -ODPAROWUJ ĄCEGO WÓD OPADOWYCH Z TERENU OSIEDLA MIESZKANIOWEGO „C ZARKOWO ”.

109

10. WNIOSKI DO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA

Wnioski w tym zakresie dotycz ą priorytetowych przedsi ęwzi ęć zwi ązanych z aktywizacj ą gospodarcz ą gminy oraz gmin z ni ą s ąsiaduj ących, a przede wszystkim miasta Zielona Góra. Wnioski obejmuj ą: 1. Ustalenie lokalizacji składowiska odpadów stałych dla Zielonej Góry i gmin s ąsiednich, w zwi ązku z ograniczeniem funkcji składowiska istniej ącego w granicach miasta. 2. Wprowadzenie do ustale ń planu województwa terenów ofertowych poło Ŝonych w rejonie wsi Sucha, zabezpieczaj ących lokalizacj ę dla inwestorów na inwestycje wytwórcze i usługowe. 3. Wprowadzenie do ustale ń planu województwa terenów o funkcji rekreacyjno - turystycznej poło Ŝonych na południe od miejscowo ści Ochla, oraz w gminie Świdnica, zabezpieczaj ących potrzeby wypoczynku świ ątecznego głównie dla mieszka ńców Zielonej Góry. 4. Modernizacja lotniska w Przylepie. Rozszerzenie jego funkcji sportowo-sanitarnej o inne funkcje dyspozycyjne, zaspokajaj ące potrzeby miasta Zielona Góra i jego strefy podmiejskiej.

110

11. OBSZARY WYMAGAJ ĄCE SPORZ ĄDZENIA MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO.

Stosownie do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym warunkiem realizacji przedsi ęwzi ęć zwi ązanych z rozwojem gminy jest sporz ądzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Obowi ązek sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych wyst ępuje w odniesieniu do „Obszaru i terenu górniczego – Czerwie ńsk”, utworzonego w zwi ązku z wydobywaniem ropy naftowej. EKSPLOATACJA ZŁO śA ROPY NAFTOWEJ „C ZERWIE ŃSK ” ZOSTAŁA ZAKO ŃCZONA .

Konieczno ść sporz ądzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego wyst ąpi dla terenów podlegaj ących intensywnym procesom urbanizacyjnym, poło Ŝonych przede wszystkim w miejscowo ściach: Racula i Drzonków, Stary Kisielin i Nowy Kisielin, Ochla, Przylep, Ł ęŜ yca oraz Sucha. S ą to tereny przewidziane pod nowe inwestycje zwi ązane z lokalizacj ą funkcji mieszkaniowo–usługowej, produkcyjno–technicznej. Ponadto potrzeby takie wyst ąpi ą dla wyodr ębnionych terenów w strefach osadniczo-rolnych, obejmuj ących istniej ące zainwestowanie wiejskie i tereny do tego zainwestowania przyległe lub s ąsiaduj ące.

Program opracowania planów miejscowych winien by ć skoordynowany z uwzgl ędnieniem: - mo Ŝliwo ści jego sfinansowania przez samorz ąd gminy - realnych potrzeb inwestycyjnych.

Tereny, dla których zajdzie potrzeba sporz ądzenia planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego oraz tereny wymagaj ące zmiany przeznaczenia WYSOKICH KLAS gruntów rolnych i gruntów le śnych na cele nierolnicze i niele śne (wi ększe kompleksy gruntów), uwidocznione zostały za planszy „Kierunki zagospodarowania przestrzennego”. Granice terenów, dla których sporz ądzane b ędą plany miejscowe i przedmiot ich ustale ń, okre ślone zostan ą odpowiednimi uchwałami Rady Gminy Zielona Góra.

Zestawienie powierzchni

1. Obszary, dla których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowego planu na podstawie przepisów odr ębnych – nie wyst ępuj ą

2. Obszary, dla których zajdzie potrzeba opracowania planów miejscowych – ok. 590 ha

3. Powierzchnia terenów wymagaj ących zmiany przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze – ok. 300 ha

4. Powierzchnia terenów wymagaj ących zmiany przeznaczenia gruntów le śnych na cele niele śne – ok. 90 ha

5. Powierzchnia terenów przeznaczonych do zalesienia – ok. 270 ha

6. Powierzchnia terenów wskazanych pod funkcj ę mieszkaniow ą – ok. 500 ha.