TRAA DY LIOOAR (Jelune 14/11/11) (c. 6’00” +) NAIGHTYN MAGH ( 0’11”) TRAA DY LIOOAR STIAGH (0’40”) Ta shiu geaishtagh rish Traa dy liooar er Radio Vannin AM. She co-yannoo yn CCG as Radio Vannin ta Traa dy liooar. Traa dy liooar is a BBC / Manx Radio co-production. Fastyr mie as failt erriu gys yn earish-chlaare lane-Ghaelgagh shoh, Traa dy liooar. ’Syn oor shoh cheet, bee Traa dy liooar jeeaghyn er cooishyn y laa as cooishyn symoil jeh sorch erbee. Ny s’anmey bee red ennagh beggan anchasley, lesh kiaull dy liooar as skeeal goll er insh. Bee shen ry chlashtyn mysh queig minnid as feed lurg yn oor. Mairagh bee chaglym Quaiyl Tinvaal goll er cummal. T’ad lowal tree laghyn ’syn ’eaillere dagh mee son Quaiyl Tinvaal, goaill toshiaght Jemayrt. Ny keayrtyn cha nel feme oc er Jemayrt, Jecrean as Jerdein son yn Chlaare Obbyr. T’ad goaill toshiaght liorish cur roish yn whaiyl dy oikoil docmaidyn – fo-slattys as ta feme er ny olteynyn ceau teiy ayns foayr ny noi ny cooishyn t’ayn; ny fo-slattys son fys ny olteynyn, gyn teiy erbee. Yn cheayrt shoh, bee kuse dy ghocmaidyn as my vees oltey geearree ceau magh ad, shegin da’n oltey cur roish treealtys noi ad, dy votal magh ad. Chammah’s reillyn as oardaghyn jeant rere ronnaghyn jeh slattys ennagh, ta tuarastylyn ny keayrtyn, as roish yn chaglym shoh, bee shey tuarastylyn currit son fys ny olteynyn. Shen yn chied obbyr: dy chur docmaidyn roish yn whaiyl dy oikoil. Yn nah obbyr: ta Pabyr Feyshtyn er-lheh clouit. Son chaglymyn yn Chiare as Feed, ta ny feyshtyn son freggyrt loayrtagh as ny feyshtyn son freggyrt scruit clouit myr ayrn jeh’n Chlaare Obbyr, ta ry gheddyn Jerdein roish yn soie. Agh son chaglymyn Quaiyl Tinvaal, t’ad clou docmaid elley. Ta’n Chlaare Obbyr clouit hoshiaght, agh ta tooilley traa ec ny olteynyn dy aarlaghey feyshtyn, as she’n Pabyr Feyshtyn ta ry gheddyn Jerdein roish yn soie. Sy Chlaare Obbyr, ta’n nah obbyr Pabyr Feyshtyn, agh ta ny fockleyn Jeeagh er yn Phabyr Feyshtyn. Tra ta feyshtyn currit ayns chaglymyn yn Chiare as Feed, ta cagliagh traa er, myr va mee gra yn chiaghtin shoh chaie. Ta jerrey currit er feyshtyn son freggyrt loayrtagh ec nane-jeig er y chlag, mannagh vel ny olteynyn coardail rish treealtys dy chur shaghey Reillyn Beayn dy chur ny feyshtyn ta foast er-mayrn ec yn traa shen. Agh ayns Quaiyl Tinvaal, t’ad goll er lesh ny feyshtyn derrey vees ad ooilley currit as ta freggyrtyn jeant. Ny keayrtyn ta ymmodee feyshtyn goll er cur, agh mairagh cha bee agh hoght jeu, agh ta un ’eysht jeig neesht son freggyrt scruit. Agh lhig dooin jeeaghyn er ny hoght feyshtyn son freggyrt loayrtagh. Ta daa ’eysht goll er cur ec Kate Beecroft, oltey Ghoolish Jiass. Hoshiaght, t’ee briaght jeh’n Shirveishagh Tashtee, Eddie Teare, tra ta cooid creckit er coontey jeh brishey colught ny cheet laue woish loghtyn t’er ve glackit, cre ny aghtyn t’ayn dy yannoo shickyr dy vel yn leagh share ry gheddyn er nyn son. Yn feysht elley fo’n ennym eck, t’ee shirrey fys jeh’n Shirveishagh Slaynt, David Anderson, quoid shamyr obbraidee t’ayn as cre’n bun oyr jeh cagh; as quoid ymmyd va jeant jeu nurree, oolit myr ooryn ceaut ayndaue), scarrit eddyr Shirveish Slaynt yn Theay as surransee preevaadjagh. 1 Ta’n Loayreyder, Steve Rodan, ta ny oltey ass-lieh Garff, shirrey fys er daa chooish. Hoshiaght, t’eh cur feysht da Shirveishagh Kiarail yn Theay, Chris Robertshaw, mychione ny plannyn echey dy lhiasaghey ’sy traa ry heet Shirveisheyn Sheshoil son Paitchyn as Lughtyn- Thie, lesh trimmid er-lheh er Polasee son Coadey Paitchyn lurg eiyrtys yn Aascrutaght Munro. Va’n Aascrutaght neuchrogheydagh shoh jeant ec yn Olloo Eileen Munro, ren tuarastyl mychione corys dy choadey paitchyn, as ny paitchyn hene ec yn vean jeh. Ren yn Olloo Munro, jeh Scoill Tarmaynys as Sheanse Politickaght Lunnin, goaill toshiaght er yn obbyr Mean Souree 2010, lurg da Michael Gove briaght jee dy ghoaill ayns laue eh. Va’n tuarastyl eck clouit Mee ny Boaldyn mleeaney. Ta’n nah ’eysht ec Steve Rodan briaght jeh Caarliagh yn Oik Dellal Cairagh cre va’n costys jeh’n ronsaghey jeant ec yn Oik er dellal Colught Paggad Gaal Ellan Vannin, as vel eh arryltagh dy chur coontys jeh cooishyn yn tuarastyl, ny foddee dy vel eh cheet er clou yn tuarastyl. Shegin da Bill Henderson cur freggyrt da’n ’eysht shoh, ga dy vel eh er-chee cheet gys jerrey yn traa echey myr Caarliagh yn Oik shoh. ’Sy chlaare obbyr ta caa da olteynyn ceau teiy ayns foayr jeh ny noi enmyn t’er ve currit roish liorish yn Ard Shirveishagh, Allan Bell, dy ve Caairlee as Lhiass-Chaairlee ny Buird Slattyssagh, goaill stiagh yn Oik Dellal Caairagh. Agh va sleih, goaill stiagh boayrd yn Phaggad Gaal, cremey mychione yn aght ren Bill Henderson jannoo bentyn da’n ronsaghey as yn tuarastyl shoh hannah. Ta ourys aym dy vel Steve Rodan glackey yn chaa s’jerree shoh dy chur nearey er Bill Henderson bentyn da’n chooish. Ta feysht da’n Turneyr Theayagh – Turneyr Theay e Ooashlid, dy jarroo – liorish Leonard Singer, fer jeh’n daa oltey Rhumsaa, shirrey fys mychione yn aght ta reaghyssyn jeant, dy hual ny gyn dy hual; as cre ta’n polasee echey bentyn da shual sleih ta shey bleeaney jeig dy eash ny ny shinney ta jannoo jeeill chymmeeagh. Ta tree feyshtyn fo ennym Zac Hall, fer jeh’n troor dy olteynyn ass-lieh Connaghyn, as ayns cagh t’eh shirrey fys jeh’n Shirveishagh Cooishyn Sthie, Juan Watterson. Hoshaight, t’eh briaght mychione yn pholasee echey as keimyn toshee er shareaghey aghtyn aalaanaghey sleih ta kyndagh rish loghtyn drug. Eisht, t’eh gindys cre ta’n polasee echey as cre ny keimyn toshee t’eh jannoo dy leodaghey yn errey jeh obbyr pabyragh as currymyn offishagh t’er Meoiryn Shee Ellan Vannin. As yn trass feysht echey, t’eh shirrey fys mychione keimyn toshee dy lhiasaghey as cur er y hoshiaght caaghyn obbyr son cummaltee yn phryssoon. As shen ny hoght feyshtyn vees goll er briaght ayns Quaiyl Tinvaal ’sy chaglym vees goaill toshiaght moghrey mairagh, Jemayrt, y wheigoo laa jeig, Mee Houney. Higmayd er-ash gys cooishyn elley ’sy chlaare obbyr ny s’anmey. GAH MAGH (0’06”) ’Sy phabyr naight er y gherrid, foddee dy vel shiu er n’akin fogrey Undinys Eiraght Vannin, ta cur cuirrey er sleih cur stiagh enmyssaght son yn aundyr cultooroil s’yrjey, yn Reih Bleeaney Vanannan. Tra honnick mee shen, va mee smooinaghtyn orroosyn ta’n aundyr er ve currit, as chooinee mee er coloayrtys ’sy Ghaelg rish fer jeusyn, Leslie Quirk, ta marroo nish, agh va ny Ghaelgeyr yindyssagh as dooinney lane dy aittys as spotchyn bentyn da’n chengey. Hie mee dys yn charmaneys tra va’n aundyr currit da Leslie, as ny lurg, loayr mee rish. Va cooinaghtyn aym dy row recortys ’sy stoyr aym as ennym Leslie er, myr shen hie mee dy gheddyn eh. Agh hooar mee magh nagh row yn recortys shoh yn fer ren mee yn traa 2 shen. Ayns ynnyd jeh shen, shoh diu recortys jeh coloayrtys rish Leslie Quirk RBV, tra va shin ayns Balley Keeill Yude, ec Thie ny Gaelgey – as shen yn oyr son yn chied ’eysht aym. GAH STIAGH (0’06”) LESLIE QUIRK (6’33”) GAH MAGH (0’06”) As va shen coloayrtys rish Leslie Quirk RBV. My vees caa dou feddyn yn recortys elley ren mee lurg yn sharmaneys tra va’n aundyr shen currit da Leslie, fodmayd cur cleaysh da ’sy traa ry heet. Agh cheayll shin yn fer shen er coontey jeh’n ’ogrey ’sy phabyr naight bentyn da’n Reih Bleeaney Vanannan. As higmayd er-ash da’n ’ogrey shen beggan ny s’anmey. ’Sy reihys mooar cadjin Jerrey Fouyir, va Leonard Singer fer jeh’n daa oltey reiht da’n Chiare as Feed ass-lieh Rhumsaa. Va Mnr Singer ny oltey jeh Barrantee Rhumsaa, as Jerdein shoh chaie, yn jeihoo laa Mee Houney, va reihys ’sy rheynn reihys jiass, as va Steven Bevan reiht, dy ve ny Varrantagh derrey 30oo Mee Averil 2012. Va daa cheead, tree feed as queig teiy-yn jeig ayns foayr jeh Mnr Bevan, nagh row agh nuy teiy-yn ny shlee na va ceaut ayns foayr jeh’n nah hirreyder, Stephen Rand. Cha ren agh 20% jeh ny teiyderyn ceau teiy. As Jecrean shoh cheet, yn sheyoo laa jeig Mee Houney, bee caa da cummaltee Connaghyn ceau teiy son daa oltey da ny barrantee, er yn oyr dy row Zac Hall reiht myr oltey yn Chiare as Feed, as dy ren Brian Stowell irree ass yn oik echey, cur ommidanyn er ny barrantee elley, lurg da ve yn fer s’jerree ’sy reihys mooar cadjin ayns Connaghyn. Son yn daa ynnyd, ta queig shirreyderyn: Rob Edward Callister, James Francis Corrin, Robin Christopher Turton, John Frederick James Quaye as Kathryn Sian Williams. Bee yn stashoon reihys ayns Ynnyd Aegid as Boodeeys Chonnaghyn ayns Raad yn Scoill foshlit woish 8.00am derrey 8.00pm Jecrean shoh cheet, yn sheyoo laa jeig, Mee Houney. GAH MAGH (0’06”) YN SHEEAN AYNS DTY VEA (0’10”) As nish son red ennagh beggan anchasley. Dimraa mee yn fogrey bentyn da’n Reih Bleeaney Vanannan, as ta Undinys Eiraght Vannin shirrey enmyssaghtyn ec yn traa t’ayn. She Charles Guard ta’n reireyder ass-lieh cooishyn yn Undinys, as ghow mee tastey Jedoonee shoh cheet, yn feedoo laa, Mee Houney, tra bee cuirrey kiaullee liorish Orcestrey Sheeansey Ellan Vannin, dy bee eshyn yn shennaghee ayns vershoon jeh’n skeeal Peddyr as yn Moddey Oaldey.