Giresun Il Çevre Durum Raporu
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
i T.C. GİRESUN VALİLİĞİ İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ GİRESUN İL ÇEVRE DURUM RAPORU 2006 ii “Bu vatan, çocuklarımız ve torunlarımız için cennet yapılmaya layıktır.” iii İnsan tarih boyunca hayat seviyesini geliştirmek için çaba göstermiş, fakat ulaşılan teknoloji ve hızlı kentleşme olgusuyla doğal dengeler giderek bozulmaya başlamış ve kaynaklar hızla tüketilirken çevre kirliliği de önemli derecede artmıştır. Çevre kirliliğinin sınır tanımaması, diğer yandan iletişim araçlarının çok hızlı gelişmesi sonucu, dünyanın bir uçundaki olayın diğer uçunda çok kısa sürede duyulması insanların artık bir yandan kendi dar çevresinin kirlenmemesi ve bozulmaması için mücadele ederken, diğer yandan dünya ölçeğinde sonuçlar doğuran çevreyi bozucu faaliyetlere haklı olarak karşı çıkmaktadır. Çünkü artık insanlar, küresel ısınmadan, ormanların yok olmasından, kullanılabilir su kaynakların azalmasından, bitki ve hayvan türlerinin kaybından, yağış düzeninin değişmesinden dünyada yaşayan herkesin en çok da yoksul ülkelerin zarar gördüğünü bilinmektedir. Buda en başta duyarlı bir toplum, kapsamlı yaklaşımlar ve kapsamlı mücadeleler gerektirmektedir. Unutulmamalıdır ki, Anayasamızın Çevre mevzuatına konu olan, 56. ncı maddesinin 1 ve 2.nci fıkrasında; “Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevrenin kirlenmesini önlemek devletin ve vatandaşların ödevidir.” maddeleri çevrenin korunması ve geliştirilmesi devletin, kamu kurum ve kuruluşlarının, mahalli idarelerin, tüm sivil toplum örgütlerinin olduğu kadar bireylerin de kaçınılmaz görevi olduğu ve bireylerin sağlıklı bir çevre de yaşamayı, temel insan kaynaklarından biri olarak kabul edilmektedir. Toplumun tüm kesimlerinin çevre korunması ve kirlenmesinin önlenmesi konusunda bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi duyarlı ve olumlu davranış değişikliklerinin yaratılması doğal çevrenin korunması, doğanın tahrip edilmeden kullanılabilmesi ve tahribe uğramış çevrenin yeniden kazanılmasında çevre bilinci yüksek bir toplum, bunun temelinde de eğitim yatar. Çevre bilinci yüksek toplum, beraberinde atığın ekonomik kayıplarını en aza indiren ve geri dönüşümlü ürünleri tüketen, sürdürülebilir kalkınma felsefesine uygun bilinçli tepkisini ortaya koyan, bugün aldığı sağlıklı çevreyi bozmadan hatta geliştirerek yarına bırakabilen bir anlayışı ortaya koyacaktır. Bu nedenle toplumun çevreyle ilgili hak ve görevleri konusunda çok büyük bir önemi olan çevre bilincinin ve duyarlığın geliştirilmesi için çevre eğitimin düzenli, tutarlı ve sürekli bir şekilde uygulanması gerekmektedir. Bu anlamda; ilimizin çevresel değerlerin tespitine yönelik olarak hazırlanmış bulunan İl Çevre Durum Raporu’nun hazırlanmasında katkı sağlayan tüm kurum, kuruluşlara ve Müdürlüğümüz personeline teşekkür ederim. Mustafa TAŞKESEN Vali iv ÖNSÖZ Çevre, insanların ve diğer canlıların yaşamları boyunca gerek birbirleri ile gerekse içinde bulundukları cansız çevre öğeleri ile etkileşim içinde bulundukları fiziki, biyolojik, sosyal, ekonomik ve kültürel bir ortamdır. Bu ortamın sağlığının, insan sağlığını doğrudan etkilemesi kaçınılmazdır. Hava, su ve topraklarımızın her geçen gün artan oranlarda kirlenmesi, önemli bir kısmının kullanılamaz hale gelmesine sebep olmuştur. Özellikle sanayi bölgelerinin çevre kirliliği sebebiyle yaşanamaz hale gelmesi, ozon tabakasının incelmesi, yerkürenin giderek ısınması, doğal kaynakların hızla tüketilmesi gibi sorunlar çevremizi tehdit etmektedir. Son 10–15 yıl içinde insanlığın temel ekolojik sorunlarına bir yenisi eklenmiştir. Bunun adı, küresel ısınma ve küresel iklim değişikliğidir. Bu olayın önemi; yeni bir atmosferik tehlike, artık dünyanın ateşi yükseliyor gibi ifadelerle vurgulanmaktadır. İnsan etkisinden kaynaklanan ve “Yapay İklim Değişimi” olarak da nitelenen bu sürecin, tüm canlılar ve cansız çevre için potansiyel tehlikelerle dolu olduğuna ve bu değişimin artık geriye çevrilemeyeceğine inanılmaktadır. İçinde bulunduğumuz yüzyılda insanoğlu, kirlenen çevrenin olumsuz etkilerinin giderilmesinin zorluğunu anlamıştır. Bu nedenle kalkınmanın gereği olan faaliyetleri çevreyi kirletmeden, tahrip etmeden, çevre dostu olarak sürdürme arayışları içindedir. Sürdürülebilir kalkınma için çevre dostu teknolojiler kullanma, arıtma teknolojilerinden yararlanma yoluyla çevre kirliliğinin minimize edilmesi hedeflenmelidir. Çevreyi korumak, akılcı kullanmak, sağlıklı sanayileşme, planlı kentleşme çabalarının hepsi insanın sağlığı ve mutluluğu içindir. Sağlıklı yaşamak, sağlıklı bir çevre ile mümkün olacaktır. En büyük ekosistem olan dünyamız, hepimizin ortak yaşam alanıdır. Bu ortak yaşam alanımızı korumak da hepimizin ortak sorumluluğu olmalıdır. Ekosistemin değerlerini yok etmek, insan yaşamını da yok etmek üzere atılmış bir adımdır. Çevre Durum Raporundaki, ilimizin envanter değerlerinin mümkün olduğunca doğru ve güncel olarak çıkarılması, çevresel sorunların tespiti ve bu tespitlere yönelik olarak alınacak önlemlerin belirlenmesinde önem arz etmektedir Bu bağlamda, İl Çevre Durum Raporu’nun hazırlanmasında katkı sağlayan tüm kurum, kuruluşlara ve Müdürlüğümüz personeline teşekkür ederim. Ali HIDIR İl Çevre ve Orman Müdürü v HAZIRLAYANLARU Ali HIDIR İl Çevre ve Orman Müdürü Muammer ÖRSELOĞLU Şube Müdürü Ertan DERVİŞOĞLU Çevre Mühendisi Tevfik TEKBAŞ Ziraat Mühendisi Ayten Sevgi DADA Jeoloji Mühendisi Abdullah AYAZ Makina Mühendisi Sultan YILMAZ Çevre Mühendisi Muazzez ÖZDEMİR Biyolog Güven YUĞURANLAR Biyolog vi A. CO Ğ RAF İ KA PSA M 001 B. DO Ğ AL KAYNAKLAR 018 C. H AVA ( ATMOSFER K İ RL İ L İĞİ ) 043 D. SU 062 E. TO PRAK VE ARAZ İ KULL AN IMI 086 F. FLOR A- FAUNA VE HA S S AS YÖRELER 100 G. T U R İ ZM 120 H. TARIM VE H AY VANCILIK 142 İ . MADENC İ L İ K 164 J. ENERJ İ 171 K. SAN AY İ VE TEKNOLOJ İ 176 L. A LT YAPI , ULA Ş IM VE HABERLEŞ ME 182 M. YERLE Şİ M ALANLARI VE NÜFUS 190 N. AT IKLAR 205 O. GÜRÜ LT Ü VE T İ TRE Şİ M 216 P AFETLER 222 R. SA Ğ LIK VE ÇEVRE 230 S. ÇEVRE E Ğİ T İ M İ 240 T. ÇEVRE YÖNET İ M İ VE PLANLAMA 245 vii A. COĞRAFİ KAPSAM A.l. Giriş A.2. İl ve İlçe Sınırları A.3. İlin Coğrafi Durumu A.4. İlin Topografyası ve Jeomorfolojik Durumu A.5. Jeolojik Yapı ve Stratigrafi A.5.1. Metanı o r fi zina ve Mağmatizma A.5.2. Tektonik ve Paleocoğrafya B. DOĞAL KAYNAKLAR B.l. Enerji Kaynakları B.1.1. Güneş B.1.2. Su Gücü B.1.3. Kömür B. 1.4. Doğalgaz B.1.5. Rüzgar B. 1.6. Biyokütle B. 1.7. Petrol B. 1.8. Jeotermal Sahalar B.2. Biyolojik Çeşitlilik B.2.1. Ormanlar B.2.1.1. Odun Üretimine Ayrılan Tarım Alanları B.2.2. Çayır ve Mera B.2.3. Sulak Alanlar B.2.4. Flora B.2.5. Fauna B.2.6. Milli P ark l ar,Tabi at Parkları, Tabiat Anıtı, Tabiatı Koruma Alanları ve Diğer Hassas Yöreler B.3. Toprak B.4. Su Kaynakları B.4. l. İçme Suyu Kaynakları ve Barajlar B.4.2. Yeraltı Su Kaynakları B.4.3. Akarsular B.4.4. Göller ve Göletler B.5. Mineral Kaynaklar B.5.1. Sanayi Madenleri B.5.2. Metalik Madenler B.5.3. Enerji Madenleri B.5.4. Taş Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Do&al Malzemeler C. HAVA (ATMOSFER VE IKLIM) C.l. İklim ve Hava C. l. l. Doğal Değişkenler C.1.1.1. Rüzgar viii C.1.1.2. Basınç C.l.1.3. Nem C. 1.1.4. Sıcaklık C. 1.1.5. Buharlaşma C. 1.1.6. Yağışlar C. 1.1.6.1. Yağmur C. 1.1.6.2. Kar, Dolu, Sis ve Kırağı C. 1.1.7. Seller C.l.1.8. Kuraklık C.1.1.9. Mikroklirna C.1.2. Yapay Etmenler C.1.2.1. Plansız Kentleşme C. 1.2.2. Yeşil Alanlar C. 1.2.3. Isınmada Kullanılan Yakıtlar C. 1.2.4. Endüstriyel Emisyonlar C.l .2.5. Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar C.2. Havayı Kirletici Gazlar ve Kaynakları C.2.1. Kükürtdioksit Konsantrasyonu ve Duman C.2.2. Partikül Madde (PM) Emisyonları C.2.3. Karbonmonoksit Emisyonları C.2.4. Azot Oksit (NOx) Emisyonları C.2.5. Hidrokarbon ve Kurşun Emisyonları C.3. Atmosferik Kirlilik C.3.1. Ozon Tabakasının İncelmesinin Etkileri C.3.2. Asit Yağışlarının Etkilen C.4. Hava Kirleticilerinin Çevreye Olan Etkileri C.4.1. Doğal Çevreye Etkileri C.4. l. l. Su Üzerindeki Etkileri C.4.1.2. Toprak Üzerine Etkileri C.4.1.3. Flora ve Fauna Üzerindeki Etkileri C.4.1.4. İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri C.4.2. Yapay Çevreye (Görüntü Kirliliği Üzerine) Etkileri D. SU D.l. Su Kaynaklarının Kullanımı D. 1.1. Yeraltı Suları D. 1.2. Jeolermal Kaynaklar D. 1.3. Akarsular D.l .4. Göller, Göletler ve Rezervuarlar D.1.5. Denizler D.2. Doğal Drenaj Sistemleri D.3. Su Kaynaklarının Kirliliği ve Çevreye Etkileri D.3.1. Yeraltı Suları ve Kirlilik D.3.2. Akarsularda Kirlilik D.3.3. Göller, Göletler ve Rezervuarlarda Kirlilik D.3.4. Denizlerde Kirlilik D.4. Su ve Kıyı Yönetimi, Strateji ve Politikaları D.5. Su Kaynaklarında Kirlilik Etkenleri D.5.1. Tuzluluk D.5.2. Zehirli Gazlar ix D.5.3. Azot ve Fosforun Yol Açtığı Kirlilik D.5.4. Ağır Metaller ve İz Elementler D.5.5. Zehirli Organik Bileşikler D.5.5.1. Siyanürler D.5.5.2. Petrol ve Türevleri D.5.5.3. Polikloro Naftalinler ve Bifeniller D.5.5.4. Pestisitler ve Su Kirliliği D.5.5.5. Gübreler ve Su Kirliliği D.5.5.6. Deterjanlar ve Su Kirliliği D.5.6. Çözünmüş Organik Maddeler D.5.7. Patojenler D.5.8. Askıda Katı Maddeler D.5.9. Radyoaktif Kirleticiler ve Su Kirliliği E. TOPRAK VE ARAZI KULLANIMI E.L Genel Toprak Yapısı E.2. Toprak Kirliliği E.2.1. Kimyasal Kirlenme E.2.1.1. Atmosferik Kirlenme E.2.1.2. Atıklardan Kirlenme E.2.2. Mıkrobiyal Kirlenme E.3. Arazi E.3.1. Arazi Varlığı E.3.1.1. Arazi Sınıfları E.3. l .2. Kullanma Durumu E.3.2. Arazi Problemleri F. FLORA-FAUNA VE HASSAS YÖRELER F.l. Ekosistem Tipleri F. 1.1. Ormanlar F. 1.1.1. Ormanların Ekolojik Yapısı F. 1.1.2. İlin Orman Envanteri F.l.l .3. Orman Varlığının Yararlan F. l. l .4. Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları F.l.2. Çayır ve Meralar F. 1.3. Sulak Alanlar F. l .4. Diğer Alanlar (Stepler vb.) F.2. Flora F.2.1. Habitat ve Toplulukları F.2.2. Türler ve Populasyonları F.3. Fauna F.3.1. Habitat ve Toplulukları F.3.2.