DOCSLIB.ORG

Wiskunde Als Familiebedrijf Menelaus Winsemius' Lijkrede Op Adriaan Metius

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Wiskunde Als Familiebedrijf Menelaus Winsemius' Lijkrede Op Adriaan Metius UvA-DARE (Digital Academic Repository) Adriaan Metius: wiskunde als familiebedrijf Dijkstra, A.; Jensma, G.; van Netten, D. Publication date 2012 Document Version Final published version Published in Wiskunde als familiebedrijf: Menelaus Winsemius' lijkrede op Adriaan Metius (1571-1635): bezorgd, vertaald en ingeleid Link to publication Citation for published version (APA): Dijkstra, A., Jensma, G., & van Netten, D. (2012). Adriaan Metius: wiskunde als familiebedrijf. In A. Dijkstra, G. Jensma, D. van Netten, & P. van Tuinen (Eds.), Wiskunde als familiebedrijf: Menelaus Winsemius' lijkrede op Adriaan Metius (1571-1635): bezorgd, vertaald en ingeleid (pp. 8-53). (E.H. Waterbolk-reeks; No. [4]). Rijksuniversiteit Groningen. https://www.academia.edu/3036733/_With_Arjen_Dijkstra_Piter_van_Tuinen_and_Djoeke_van _Netten_Wiskunde_als_familiebedrijf._Menelaus_Winsemius_lijkrede_op_Adriaan_Metius_15 71-1635_._E.H._Waterbolk-reeks_4_Groningen_Rijksuniversiteit_Groningen_2012_ General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:28 Sep 2021 Wiskunde als familiebedrijf Menelaus Winsemius’ lijkrede op Adriaan Metius (1571-1635) Bezorgd, vertaald en ingeleid door Arjen Dijkstra Goffe Jensma Djoeke van Netten Piter van Tuinen groningen 2012 Spin of Rete van het papieren astrolabium dat bij de werken van Adriaan Metius werd verkocht. Opvallend is de tulpvorm van dit instrument. Museum Boerhaave, BOERH f 18183 inhoud De E.H. Waterbolk-reeks is in 2005 opgezet door de toenmalige Commissie Geschiedschrijving RuG. Zij staat momenteel on - Redactie der redactie van prof.dr. K. van Berkel Woord vooraf [7] Vormgeving: Cor Krüter Productie: Cicero Arjen Dijkstra en Goffe Jensma (m.m.v. Djoeke van Netten) Wiskunde als familiebedrijf: leven en Afbeelding omslag: Adriaan Metius. Professorenportret. Olieverf op hout. werk van Adriaan Metius (1571-1635) Onbekende artiest. Museum Martena Franeker. [9] Afbeelding omslag achterzijde: De astronoom. Olieverf op doek. Johannes Vermeer, 1668. Museum Het Louvre, Parijs. Op tafel ligt Metius’ Insti- Piter van Tuinen tutiones astronomicae (1614 of 1621). Welu, James, ‘Vermeer’s “Astrono - De lijkrede als genre mer”. Observations on an Open Book’, The art bulletin. An illustrated [55] quarterly, 68-2 (1986) 263-267. Afbeelding binnenkant achterlap : Willem Jansz. Blaeu. Papieren Menelaus Winsemius astrolabium, opgedragen aan Adriaan Metius. Dit astrolabium is De lijkrede op Adriaan Metius gesneden uit papier, ingekleurd met inkt en op karton geplakt. Het Uit het Latijn vertaald door Piter van Tuinen instrument is gemaakt aan de hand van observaties van Tycho Brahe. [69] Staats- und Universitätsbibliothek Hamburg (SUB), Signatur: KS 189/925. Geraadpleegde literatuur Trefwoorden: wiskunde – Neolatijn – Gouden Eeuw – universiteits- [197] geschiedenis –wetenschapsgeschiedenis – Friesland – Alkmaar – landmeetkunde – astronomie – zeevaartkunde – geschiedenis Djoeke van Netten Bibliografie van Adriaan Metius © Rijksuniversiteit Groningen 2012 [204] 978-90-367-5587-0 adriaan metius wiskunde als familiebedrijf Arjen Dijkstra en Goffe Jensma (m.m.v. Djoeke van Netten) 1 ‘Hij wenste zich er volledig op toe te leggen om in zijn vaders voetsporen te treden en gedragen door de vleugels van de geometrie en de aritmetica van sterren getal en baan te onthullen.’2 1. inleiding wetenschapsgeschiedenis heeft soms veel weg van een mee- slepend heldenverhaal. Tegen de heersende, traditionele opvat- tingen in houden geniale natuurwetenschappers heroïsch vast aan door hen ontdekte nieuwe waarheden. Galileo Galilei is wel het bekendste voorbeeld. Tegen de conservatieve inquisitie van de katholieke kerk verdedigde hij in zijn eentje de moderne we- tenschap: ‘e pur se muove’ – en toch beweegt ze! In deze narra- tieve structuur staan het geloof van de goegemeente en de we- tenschappelijke waarheid van het individu scherp tegenover elkaar. In veel wetenschapshistorische literatuur (vooral van po- pulariserende snit) als ook in vele romans en ilms wordt deze 1 De auteurs van deze inleiding de wiskunde in Friesland in de hebben eerder ieder op hun zeventiende eeuw te verdedigen. eigen wijze onderzoek verricht Djoeke van Netten zal in april naar aspecten van Metius’ leven 2012 promoveren op Willem Jansz. en werk. Goffe Jensma schreef in Blaeu. Een van de hoofdstukken 1981 een doctoraalscriptie en in uit haar boek is gewijd aan Metius’ 1985 een artikel over Metius; zie publicaties en zijn contacten met Jensma, Adriaan Metius, en Idem, zijn drukkers-uitgevers. Het boek ‘Uit het huis van Arcerius’. Arjen Koopman in kennis, zal verschijnen De oudst bekende afbeelding van Adriaan Metius (1594). Dijkstra hoopt binnenkort zijn bij de Walburg Pers te Zutphen. Gravure door Jacob de Gheyn III. Zie: Van Regteren Altena, Jacques de dissertatie Between academics and 2 OFAM, 28/19-22. Gheyn, I, 38. Rijksmuseum, Amsterdam. RP-P-1913-2540 idiots, een cultuurgeschiedenis van 8 Wiskunde als familiebedrijf Adriaan Metius – Wiskunde als familiebedrijf 9 tegenstelling vervolgens telkens weer opnieuw gebruikt en ding precies dát te doen. We plaatsen Metius’ leven in een brede- daarmee herbevestigd als ijzersterke plot.3 re historische en vooral wetenschapshistorische context. Het is maar de vraag in hoeverre zo’n tegenstelling tussen ge- De wiskunde waarin Metius zo bedreven was, omvatte in de niale vernieuwers en traditionele geborneerdheid de beste ma- vroegmoderne periode veel meer dan wat daaronder tegen- nier is om naar de geschiedenis van de natuurwetenschappen te woordig wordt verstaan. Wiskunde was alle kennis die gebaseerd kijken. En als er één tijdgenoot van Galilei is die dit beeld ogen- was op rekenen met getallen. Zo breed werd ze opgevat dat zo- blikkelijk logenstraft, dan is het wel Adriaan Metius van Alkmaar. wel de muziekleer als het eenvoudig optellen en aftrekken er In alles lijkt hij Galilei’s tegenpool te zijn geweest. In zijn eigen onder vielen en zowel de optica als de astronomie in al haar ver- tijd gold Metius als een van de succesvolste en productiefste uni- schillende vormen en gedaantes (zoals bijvoorbeeld ook de as- versitaire wiskundigen, maar zijn carrière was overduidelijk niet trologie). Een astronoom was in de eerste plaats een wiskundige. gebouwd op de koppige vasthoudendheid van een geniale ont- Het was belangrijker dat hij kon berekenen wanneer welke ster dekker. Hem typeerden eerder eigenschappen als meegaandheid, waar aan de hemel zou verschijnen dan dat hij sterren obser- burgerlijk familiebesef, ambachtelijkheid, nuchtere handelsgeest veerde. 5 Ook Metius komt uit de bronnen naar voren als een en praktisch inzicht. Zijn succes was eerder een kwestie van aan- wiskundige die op veel van deze terreinen kundig was en die passingsvermogen dan van originaliteit. deze kundigheid ook ijverig nastreefde. Om dat te zien moet men zich echter ook in Metius’ geval door een forse portie retoriek en beeldvorming heen werken, Zijn voorliefde voor de wiskunde en zijn brede opvatting van vooral van zeventiende-eeuwse snit. Men moet het Latijn van het vak had Metius vooral overgenomen van of in ieder geval zijn belangrijkste biograaf Menelaus Winsemius proeven en gemeen met zijn vader Adriaan Anthonisz, maar ook meer in het diens redevoering wegen in het licht van de weinige en ook algemeen werden zijn opvattingen en werkzaamheden sterk be- fragmentarische bronnen die verder over Metius bekend zijn.4 paald door de omgeving waarin hij in opeenvolgende fasen van Uitgaande van Winsemius’ lijkrede proberen we in deze inlei- zijn leven verkeerde. Allereerst was dat zijn eigen familie. Niet alleen Metius’ vader 3 Enkele mooie voorbeelden zijn: teitsbibliotheek van Groningen maar ook drie van zijn vijf broers waren mathematici. Vervolgens Ahndori, Sterrenburcht (over Tycho weer voor het licht; zie Van Winter, hoorden de Metii tot de Alkmaarse en West-Friese burgerij en in Brahe), Banville, Kepler; Brod, Hoger onderwijs, 52. Voor zeven- die kring komt men veel meer van dergelijke mathematisch aan- Tycho’s path to god; Sobel, Galileo’s tiende-eeuws gebruik zie noot 53 daughter. Over de oorsprong van hierna; het stuk werd verder in de Cm 377:36-51), een vierde in de de wiskunde in het bijzonder zie: deze tegenstelling zie Vermij, Een achttiende eeuw gebruikt door Nationale Bibliotheek van Zweden Struik, Geschiedenis van de wiskunde, kleine geschiedenis van de wetenschap. Vriemoet, Athenarum en in de in Stockholm (signatuur: 108 B 8 b Struik, Land van Stevin en Huygens In werkelijkheid lag dit alles veel negentiende door Moll, ‘Geschied- Br. Metius). en Van Berkel, In het voetspoor van genuanceerder; zie bijvoorbeeld kundig onderzoek’ en Boeles, 5 Een eerste inleiding op de zeven- Stevin. De
Load more

Recommended publications
  • And His Contacts in the Habsburg World at the Eve of the Thirty Y
    CONSCIENCE & CONNECTIONS. Marcellus Franckheim (1587-1644) and his contacts in the Habsburg World at the eve of the Thirty Years War. ‘my soul is not for sale’ (Marcellus Franckheim to Franz Gansneb Tengnagel, 8 October 1620) Willemijn Tuinstra S1791923 21-08-2019 Thesis MA History Europe 1000-1800 Prof.dr. J.F.J. Duindam Abstract The Dutch glassmaker’s son and rector of the Latin school in Zutphen, Marcellus Franckheim (Zutphen 1587- Dunkirk 1644), converted from Calvinism to Catholicism in 1614 and became secretary to Cardinal Melchior Khlesl at the court of the Habsburg Emperor Matthias. He ended his life as councillor to the Spanish King Philip IV in the admiralty of the Flanders fleet. By analysing Franckheim’s surviving correspondence and publications, this thesis shows that while Franckheim’s life on first sight seems full of unexpected moves and change, there is a remarkable continuity in his faith, his contacts and his opinions. It also shows that the Dutch Gomarist-Arminian controversy during the Twelve Years Truce directly influenced his decision to convert and that a group of engaged Zutphen Catholic citizens connected him to the Counter-Reformation world of the Habsburg courts in Europe. Using Marcellus Franckheim as an exemplary case, this thesis addresses the broader question of how Dutch Catholics in the early seventeenth century, both in the Low Countries and in exile, participated in local and transnational networks to promote and consolidate their faith. It also provides insight in the interconnectedness of the political and religious conflicts in the Low Countries and the Holy Roman Empire, in particular with regard to the ways in which individuals felt involved and tried to influence these events.
    [Show full text]
  • Going Through the Motions Some Further Considerations About the Perpetuum Mobile of Cornelis Drebbel, Based on a Manuscript Discovered by Dr
    Going through the motions Some further considerations about the perpetuum mobile of Cornelis Drebbel, based on a manuscript discovered by Dr. Alexander Marr by Dr. James M. Bradburne (figures added by F. Franck) London Knowledge Lab, Institute of Education 4 June 2006 The Perpetuum Mobile is not the only invention of Cornelis Drebbel (1572-1633), nor perhaps even the most significant, but it is certainly the one for which he was best known by his contemporaries, and the one of which he remained most proud. It is also the instrument about which most has been written – both by his contemporaries and by modern scholars. What was Drebbel’s famous instrument, how did it actually work, and why was it so important to the late Renaissance court? What can we add to the extensive accounts of Drebbel and his most famous work? Figure 2. PPM by Villard de Honnecourt Figure 1. PPM by Pierre de Maricourt The search for a device that would continue to move by means of its own power dates to Antiquity. Early attempts date as far back as the Archimedes screw, and Arabic sources tell of countless attempts to create perpetual motions using mills and water. The principles commonly used to power perpetual motion machines were often discovered independently of one another, and dissemination fragmentary or discontinuous when it occurred at all. For example, in the 12th century the Indian astronomer and mathematician Bhaskara (1114-1185) described a Perpetuum Mobile made of a wheel with containers attached to its rim, partly filled with mercury. Only a few decades later, in 1235, Villard de Honnecourt described a similar overbalanced wheel with seven hammers attached to its rim.
    [Show full text]
  • Appendix 1: Transcription of a Manuscript List of Books in the Possession of Henry Fairfax, BL Sloane Manuscript 1872
    APPENDIX 1: TRaNScRIPTION OF a MaNUScRIPT LIST OF BOOKS IN THE POSSESSION OF HENRY FaIRFaX, BL SlOaNE MaNUScRIPT 1872 This autograph inventory of books in the possession of the Rev. Henry Fairfax, drawn up in 1665, occupies the final section (pages 133–73) of a quarto notebook that also contains passages from the Bible in Greek. The transcript below covers the sections of the list detailing the books on the subjects of geometry, optics, music, astronomy and gnomonics (the art of devising sundials). This extract, which occupies pages 144–8 of the manu- script, comes after the grammatical, philosophical and arithmetic texts, and before the sections concerning geography, physics, theology and law. CONVENTIONS Semi-diplomatic transcription: lineation has been preserved; raised letters lowered; contractions expanded and supplied letters underlined; ‘-es’ graph silently replaced by ‘es’; ‘per’ graph silently expanded; <xxx>, repre- sents text deleted in manuscript; {xxx}, represents characters omitted and supplied by the editor; [..x..], represents text unclear; ^x^, represents text inserted by scribe between the lines. © The Author(s) 2018 273 J. Partner, Poetry and Vision in Early Modern England, Early Modern Literature in History, https://doi.org/10.1007/978-3-319-71017-4 274 APPENDIX 1: TRANSCRIPTION OF A MANUSCRIPT LIST OF BOOKS… Geometria Specul: 1. Euclidis 6 libri per Savil: gl: Sir Henry Savile, Euclidis. Praelectiones tresdecim in principium Elementorum Euclidis (Oxford: J. Litchfield and J. Short, 1621). 2. Billingley has Englisht all: 3. Another 6 books only Henry Billingsley, The Elements of Geometrie of the Most Auncient Philosopher Euclide of Megra. Faithfully (now first) Translated into the English Toung, by H.
    [Show full text]
  • CONSCIENCE & CONNECTIONS. Marcellus
    CONSCIENCE & CONNECTIONS. Marcellus Franckheim (1587-1644) and his contacts in the Habsburg World at the eve of the Thirty Years War. ‘my soul is not for sale’ (Marcellus Franckheim to Franz Gansneb Tengnagel, 8 October 1620) Willemijn Tuinstra S1791923 08-08-2019 # Words: 22.917 (25.968 with Annexes) Thesis MA History Europe 1000-1800 Prof.dr. J.F.J. Duindam Abstract The Dutch glassmaker’s son and rector of the Latin school in Zutphen, Marcellus Franckheim (Zutphen 1587- Dunkirk 1644), converted from Calvinism to Catholicism in 1614 and became secretary to Cardinal Melchior Khlesl at the court of the Habsburg Emperor Matthias. He ended his life as councillor to the Spanish King Philip IV in the admiralty of the Flanders fleet. By analysing Franckheim’s surviving correspondence and publications, this thesis shows that while Franckheim’s life on first sight seems full of unexpected moves and change, there is a remarkable continuity in his faith, his contacts and his opinions. It also shows that the Dutch Gomarist-Arminian controversy during the Twelve Years Truce directly influenced his decision to convert and that a group of engaged Zutphen Catholic citizens connected him to the Counter-Reformation world of the Habsburg courts in Europe. Using Marcellus Franckheim as an exemplary case, this thesis addresses the broader question of how Dutch Catholics in the early seventeenth century, both in the Low Countries and in exile, participated in local and transnational networks to promote and consolidate their faith. It also provides insight in the interconnectedness of the political and religious conflicts in the Low Countries and the Holy Roman Empire, in particular with regard to the ways in which individuals felt involved and tried to influence these events.
    [Show full text]
  • Land Surveys, Instruments, and Practitioners in the Renaissance Uta Lindgren
    19 • Land Surveys, Instruments, and Practitioners in the Renaissance Uta Lindgren Introduction: The Situation in 1450 for the use of merchants (arithmetic), for architects and the building industry (geometry), and for navigators (as- In the period around 1450 there were neither models nor tronomy). The demand for these practical manuals came methods for the complete cartographic depiction of the from various sources: rich citizens and rich churchmen in landscape. Scholars who lived in southern German mon- growing towns such as Florence, Cologne, London, Paris, asteries and at the University of Vienna during the first and Brugge; merchants; and also sovereigns, who hoped half of the fifteenth century were involved in intensive to use them to secure seafaring. These groups of people work on Ptolemy’s Geography, especially the calculating wanted to embellish their towns with great church build- and collecting of coordinates.1 The scholars’ diverse ac- ings and teach their sons the known calculation methods tivities, methods, and instruments were highlighted in useful for the exchange of merchandise and the art of two astonishing Munich codices by Fridericus.2 But one navigation. cannot produce a large-scale map using coordinates Another impetus for the increase of such knowledge alone. Even though the maps of the Geography came to was strong in all social ranks: the desire to know the fu- fascinate the humanists, they were disappointed when ture by means of astrology. Horoscopes required a good they could find neither their place of birth nor their sur- knowledge of the star constellations and the exact time rounding areas on the maps of ancient Germany.
    [Show full text]
  • The Marginalization of Astrology Among Dutch Astronomers
    HOS0010.1177/0073275314529862History of ScienceVermij 529862research-article2014 View metadata, citation and similar papers at core.ac.uk brought to you by CORE provided by SHAREOK repository Article HOS History of Science 2014, Vol. 52(2) 153 –177 The marginalization of © The Author(s) 2014 Reprints and permissions: astrology among Dutch sagepub.co.uk/journalsPermissions.nav DOI: 10.1177/0073275314529862 astronomers in the first hos.sagepub.com half of the 17th century Rienk Vermij University of Oklahoma, USA Abstract In the first half of the 17th century, Dutch astronomers rapidly abandoned the practice of astrology. By the second half of the century, no trace of it was left in Dutch academic discourse. This abandonment, in its early stages, does not appear as the result of criticism or skepticism, although such skepticism was certainly known in the Dutch Republic and leading humanist scholars referred to Pico’s arguments against astrological predictions. The astronomers, however, did not really refute astrology, but simply stopped paying attention to it, as other questions (in particular the constitution of the universe) became the focus of their scholarship. The underlying physical view of the world, with its idea of celestial influences, remained in vigor much longer. Even convinced anti-Aristotelians, in explaining the world, tried to account for the effects of the oppositions and conjunctions of planets, and similar elements. It is only with Descartes that the by now widespread skepticism about predictions found expression in a philosophy that denied celestial influence. Keywords Astrology, celestial influence, astronomy, natural philosophy, humanism In 1659, the famous astronomer and mathematician Christiaan Huygens was asked to cast a horoscope for one of the princesses of Orange.
    [Show full text]
  • The Marginalization of Astrology Among Dutch Astronomers in The
    HOS0010.1177/0073275314529862History of ScienceVermij 529862research-article2014 Article HOS History of Science 2014, Vol. 52(2) 153 –177 The marginalization of © The Author(s) 2014 Reprints and permissions: astrology among Dutch sagepub.co.uk/journalsPermissions.nav DOI: 10.1177/0073275314529862 astronomers in the first hos.sagepub.com half of the 17th century Rienk Vermij University of Oklahoma, USA Abstract In the first half of the 17th century, Dutch astronomers rapidly abandoned the practice of astrology. By the second half of the century, no trace of it was left in Dutch academic discourse. This abandonment, in its early stages, does not appear as the result of criticism or skepticism, although such skepticism was certainly known in the Dutch Republic and leading humanist scholars referred to Pico’s arguments against astrological predictions. The astronomers, however, did not really refute astrology, but simply stopped paying attention to it, as other questions (in particular the constitution of the universe) became the focus of their scholarship. The underlying physical view of the world, with its idea of celestial influences, remained in vigor much longer. Even convinced anti-Aristotelians, in explaining the world, tried to account for the effects of the oppositions and conjunctions of planets, and similar elements. It is only with Descartes that the by now widespread skepticism about predictions found expression in a philosophy that denied celestial influence. Keywords Astrology, celestial influence, astronomy, natural philosophy, humanism In 1659, the famous astronomer and mathematician Christiaan Huygens was asked to cast a horoscope for one of the princesses of Orange. The princes of Orange were his family’s main patrons and Huygens was therefore hardly in a position to turn down the Corresponding author: Rienk Vermij, Department of the History of Science, The University of Oklahoma, 601 Elm Avenue, Room 625, Norman, OK 73019-3106, USA.
    [Show full text]
  • Stefanie Ursula Eminger Phd Thesis
    CARL FRIEDRICH GEISER AND FERDINAND RUDIO: THE MEN BEHIND THE FIRST INTERNATIONAL CONGRESS OF MATHEMATICIANS Stefanie Ursula Eminger A Thesis Submitted for the Degree of PhD at the University of St Andrews 2015 Full metadata for this item is available in Research@StAndrews:FullText at: http://research-repository.st-andrews.ac.uk/ Please use this identifier to cite or link to this item: http://hdl.handle.net/10023/6536 This item is protected by original copyright Carl Friedrich Geiser and Ferdinand Rudio: The Men Behind the First International Congress of Mathematicians Stefanie Ursula Eminger This thesis is submitted in partial fulfilment for the degree of PhD at the University of St Andrews 2014 Table of Contents Abstract 7 Acknowledgements 9 1. Introduction 11 2. Carl Friedrich Geiser (1843 – 1934) 15 2.1 Life 15 2.2 Connection with Steiner 33 2.3 Impact at the Polytechnic and on Education 39 3. Ferdinand Karl Rudio (1856 – 1929) 49 3.1 Life 49 3.2 Contribution to Euler’s Opera Omnia 53 4. The First International Congress of Mathematicians, Zurich 1897 57 4.1 Background and Organisation 57 4.1.1 Historical Developments 57 4.1.2 Organising the Congress 62 4.1.3 The Congress Itself 67 4.1.4 Geiser’s Contribution 76 4.1.5 Rudio’s Contribution 77 4.2 The Swiss Organising Committee 79 4.2.1 Ernst Julius Amberg (1871 – 1952) 79 4.2.2 Christian Beyel (1854 – 1941) 82 4.2.3 Hermann Bleuler (1837 – 1912) 83 4.2.4 Heinrich Burkhardt (1861 – 1914) 86 4.2.5 Fritz Bützberger (1862 – 1922) 89 4.2.5.1 Bützberger’s Work on Steiner 92 4.2.6 Gustave Dumas
    [Show full text]
  • University of Groningen Nederlandse Ingenieurs En De Fortificatiewerken
    University of Groningen Nederlandse ingenieurs en de fortificatiewerken in het eerste tijdperk van de Tachtigjarige Oorlog, 1573-1604 Westra, Frans IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Publisher's PDF, also known as Version of record Publication date: 1992 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): Westra, F. (1992). Nederlandse ingenieurs en de fortificatiewerken in het eerste tijdperk van de Tachtigjarige Oorlog, 1573-1604. s.n. Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum. Download date: 28-09-2021 Summary Dutch engineers and the fortifications in the first developments in fortifications and it was here that period of the Eighty Years War, 1573-1604 the pentagonal bastion, which originated from Byzantium, came into use in the beginning of the Due to legislation the major part of the fortifica­ 16th century.
    [Show full text]
  • Commercial Cartography and Map Production in the Low Countries, 1500 – Ca
    44 • Commercial Cartography and Map Production in the Low Countries, 1500 – ca. 1672 Cornelis Koeman, Günter Schilder, Marco van Egmond, and Peter van der Krogt Louvain: Center of Learning tion in De orbis situ in which a simplified rendering of the globe in two hemispheres was printed on the title page The center for commercial cartography in the sixteenth- (see fig. 10.2).5 Although it is small, it is nevertheless im- century Low Countries was Antwerp, a city of printers, booksellers, engravers, and artists. But Louvain was the Abbreviations used in this chapter include: Abraham Ortelius for center of learning and the meeting place of scholars and M. P. R. van den Broecke, Peter van der Krogt, and Peter H. Meurer, students at the university. Like the circles in Vienna- eds., Abraham Ortelius and the First Atlas: Essays Commemorating the Klosterneuburg (in the first half of the fifteenth century), Quadricentennial of His Death, 1598–1998 (’t Goy-Houten: HES, Saint-Dié in the Vosges (ca. 1490 –1520), and Basel 1998); Gerardus Mercator Rupelmundanus for Marcel Watelet, ed., (where Sebastian Münster worked from 1520 to 1579), Gerardus Mercator Rupelmundanus (Antwerp: Mercatorfonds, 1994); GN for Peter van der Krogt, Globi Neerlandici: The Production of Louvain became a center for the exchange of ideas and Globes in the Low Countries (Utrecht: HES, 1993); KAN for Peter van education and had an important effect on cartography. der Krogt, Koeman’s Atlantes Neerlandici (’t Goy-Houten: HES, Mathematics, globemaking, and instrumentmaking 1997–); and MCN for Günter Schilder, Monumenta cartographica were practiced in and around the University of Leuven Neerlandica (Alphen aan den Rijn: Canaletto, 1986 –).
    [Show full text]
  • Herstelde Astronomie De Laatste Vroege Editie Van Copernicus' De Revolutionibus (Amsterdam 1617) En De Rolvan Mulerius En Blaeu
    Gewina 29 (2006) 67-80 HERSTELDE ASTRONOMIE DE LAATSTE VROEGE EDITIE VAN COPERNICUS' DE REVOLUTIONIBUS (AMSTERDAM 1617) EN DE ROLVAN MULERIUS EN BLAEU DJOEKE VAN NETTEN* In 1617 verscheen in Amsterdam een boek getiteld Astronomia instaurata ('Herstelde astronomie'). Het blijkt te gaan om een nieuwe editie van het beroemde werk van Nicolaus Copernicus De revolutionibus orbium coelestium, '75 jaar na de dood van de auteur ... hersteld en met noten verduidelijkt, door het werk en de studie van Nicolaus Mulerius' en 'Willem Janszoon produceerde [het]'.' De eerste druk van Copernicus' baanbrekende boek was verschenen in 1543 en traditi­ oneel geldt dat jaar als het begin van de wetenschappelijke revolutie. Discussies over de vraag of de aarde werkelijk om de zon draaide kwamen echter pas op gang na 1600, nadat de eerste en tweede (1566) druk van Copernicus' werk uitverkocht waren. In 1617 werd de derde editie geproduceerd, die sinds die tijd algemeen beschouwd wordt als een verbetering van de voorgaande twee edities. De 1617-druk van De revolutionibus bleef de 'standaard-editie' totdat en zelfs nadat pas in 1854 de vierde druk van het werk verscheen.^ In de geschiedschrijving over het copernicanisme en zijn receptie is weinig specifieke aandacht geschonken aan de derde editie. Het boek wordt genoemd en geroemd, zon­ der dat deze waardering geresulteerd heeft in meer onderzoek naar totstandkoming, inhoud, uiterlijk, invloed en gebruik ervan. Hoewel er een bewerker uit Groningen en een Amsterdamse drukker bij betrokken waren, heeft het werk zelfs in de specifiek Nederlandse context geen speciale aandacht gekregen. Rienk Vermij wijdt er in zijn werk The Calvinist Copernicans (2002) - een grote stap voorwaarts in de geschiedschrij­ ving van het copernicanisme in de Republiek - slechts een halve pagina aan.' De bewerker, Nicolaus Mulerius (1564-1630), hoogleraar geneeskunde en wiskunde in Groningen, heeft in de zeer beperkte historiografie die aan zijn persoon besteed is veel complimenten gekregen voor de Copernicus-editie van 1617.
    [Show full text]
  • Terugblikken Naar Metius
    Terugblikken naar Metius door Bob de Mon wetenschap door nauwkeurig alle ziekteverschijnselen, de gevolgde De Alkmaarse freelance journalist Bob de behandelmethode en de resutaten op schrift te Mon dook, op zoek naar gegevens over de stellen. Cornelis Drebbel, de uitvinder van de familie Metius, in de archieven van Alkmaar. duikboot kennen we natuurlijk allemaal. Maar Als resultaat verschenen drie korte wie was in vredesnaam Adriaen Anthonisz? afleveringen over de familie in het Alkmaars Adriaen Anthonisz, ook wel Mr. Adriaan weekblad die onder de naam “De Terugblik” Doendensz., werd omstreeks 1543 in Alkmaar werden gepubliceerd. Bob de Mon gaf de geboren. Hij was een vooraanstaand burger en AWSV Metius toestemming de tekst te bekleedde tal van openbare bestuursfuncties. publiceren Zo was hij schepen en meerdere malen Opmaak en naschrift: G Hoogeland burgemeester van Alkmaar. Het meest bekend is hij echter geworden als bouwer van De Terugblik (1) fortificaties. Toen in 1573 de Spanjaarden, die rondom Alkmaar gelegerd waren, afdropen In de in 1645 verschenen Kroniek van kreeg hij de opdracht om de stad te vergroten Alkmaar noemt de geschiedschrijver en te versterken. Het bleef niet bij Alkmaar. Cornelis van der Woude de stad Alkmaar Ook de bekende Naardervesting met de naar ,,een Baermoeder van veel waerdighe buitenstekende vijfhoekige bastions en aarden konsten, wetenschappen ende wallen komt van zijn tekentafel. Vanuit de Geleertheden. En hij had niet eens zoveel hoekbastions kon men de hele fortgracht ongelijk. Dirck van Foreest, Pieter van bestrijken en de aarden wal leed minder Foreest, Cornelis Drebbel en Adriaen schade van kanonskogels dan een muur. Anthonisz: het zijn allemaal grote Nog bekender dan de Naarder Vesting is de Alkmaarse geleerden.
    [Show full text]