Doopsgezinde Martelaren in Europa
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
1 DOOPSGEZINDE MARTELAREN IN EUROPA Zwitserland, Italië, Oostenrijk, Duitsland, Moravië, Engeland NAMENREGISTER DOOR TH. J. VAN BRAGHT -------------- Gids voor de Doopsgezinde Martelaren van Europa 1524-1614 Door Charlie Kraybill Een publicatie van de Marginal Mennonite Society (MMS) STICHTING DE GIHONBRON MIDDELBURG 2019 2 INHOUD TOELICHTING INHOUD DEEL 1 Van de Martelaarsspiegel van T.J. Van Braght INHOUD DEEL 2 VAN DE HISTORIE EN DE MARTELAARS VAN DOOPSGEZINDEN IN NOORD-NEDERLAND. T.J. Van Braght INHOUD DEEL 2, VERVOLG. MARTELAREN IN ZWITSERLAND, ITALIË, OOSTENRIJK / TIROL, ZUID-NEDERLAND, (BELGIË) MORAVIE, DUITSLAND. T.J. Van Braght Gids voor de Doopsgezinde Martelaren van Europa. 1524-1614 DOOR Charlie Kraybill ZWITSERLAND blz. 23 ITALIË blz. 28 TIROL blz. 29 OOSTENRIJK blz. 32 NOORD- EN ZUID-VLAANDEREN blz. 39 MORAVIË / BOHEMEN / TSJECHIE blz. 56 DUITSLAND blz. 57 ENGELAND blz. 70 Literatuurlijst 3 TOELICHTING In deze naamlijst van martelaren worden de martelaren in Europa beschreven vanaf de tijd van Reformatie ca 1525 tot 1650. Eerst volgt de lijst die ontleent is aan Van Braght zijn boeken, daarna de naamlijst die samengesteld is door C. Kraybill. Kraybill schrijft: Het totale aantal Doopsgezinde martelaren is onbekend. Het bijhouden van gegevens in de verschillende regio's van het Europa van de 16e eeuw was inconsistent. In sommige gebieden werden verslagen bijgehouden maar gingen later verloren of vernietigd. In andere gebieden werden er in de eerste plaats geen records bijgehouden. Er zijn ook plaatsen waar we alleen nummers of namen van martelaren hebben zonder verdere details. De meest uitgebreide martelaarsinformatie die vandaag beschikbaar is, komt uit Vlaanderen en Nederland. Dit betekent niet dat meer mensen op die plaatsen werden gemarteld dan elders. Het betekent eenvoudig dat hun verslagen in een betere staat van bewaring gebleven zijn. Eeuwenlang was Martelaarspiegel de primaire bron van informatie over DOOPSGEZINDE martelaren. In de afgelopen honderd jaar hebben historici en geleerden echter veel tijd besteed aan het doorzoeken van originele documenten in de archieven van Europa. Tijdens het proces hebben ze veel informatie ontdekt die nooit in Martelaarspiegel is terechtgekomen. Ze ontdekten ook dat de vermeldingen in Martelaarspiegel niet altijd juist zijn. De primaire bron voor de MMS Anabaptist Martyrs Guide is de Global Anabaptist Mennonite Encyclopedia Online (GAMEO) http://www.gameo.org. Wie Martelaarspiegel vandaag leest dienen dit te doen in combinatie met een moderne bron, zoals GAMEO, om te verzekeren dat de meest accurate informatie wordt gebruikt. De martelaarsprofielen op de GAMEO-website corrigeren en / of breiden vaak uit naar details die te vinden zijn in Martelaarspiegel. http://www.facebook.com/marginalmennonitesociety Laatste revisie: 15 oktober 2016 https://ecumenici.wordpress.com/anabaptist-martyrs-of-europe/ Charlie Kraybill. The Bronx, New York City. Oktober 2016 De zgn. Münsterse Wederdopers hebben de Bijbel misbruikt om gruwelijke daden van geweld te rechtvaardigen. In de lijst van Wederdopers is het woord "revolutionair" erbij gezet in verkleinde letter, om aan te tonen dat deze in praktisch alle opzichten verschilden van de Mennonitische gelovigen, die uiterst vreedzaam waren, geen wapens wilden dragen, maar daarom ook door de Europese Overheden zeer zwaar vervolgd werden. Een andere voorname reden van hun vervolging werd veroorzaakt omdat zij de kinderdoop verwierpen. De Reformatie in Zwitserland en de Nederlanden had in de begintijd de meeste aanhangers onder de zgn. Wederdopers. De meeste mensen die overgingen naar de Hervormingsgezinden konden deze overtuiging niet verwerken, die zoveel vervolging met zich meebracht. De kerken die overgingen tot de Hervorming konden deze impasse niet verdragen en stelden zich aan de kant van de Overheid. De Doopsgezinden in Zuid-Nederland werden uitgeroeid en in Nederland bleven ze bestaan, vooral onder bescherming van Prins Willem van Oranje. In Engeland kreeg de overtuiging van de Geloofsdoop veel groter omvang en werd bekend als de Baptisten, die wereldwijd thans zo'n 80 tot 100 miljoen belijders omvat. De bekende John Bunyan, Spurgeon en Philpot behoorden tot deze gelovigen. Voor een compleet beeld van alle bekende namen van martelaren is het nodig de Martyrologium van Antwerpen te raadplegen en de Martyrologium van Gent en Brugge door dr. Verheyden; met de literatuur van Joh. Decavele als aanvulling op de site: www.theologienet.nl Van de onbekende oprecht martelaren geldt, dat hun namen staan in het Boek de Levens van het Lam en dat ze al eeuwen de Kroon van overwinning dragen om Christus te aanbidden. 4 Middelburg, augustus 2019. Willem Westerbeke 5 INHOUD DEEL 1 Toelichting bij de herdruk van de Martelaarsspiegel van T.J. Van Braght EEN BESCHRIJVING VAN DE DOOP IN DE TWEEDE EEUW 100-200. BLZ. 11 EEN BESCHRIJVING VAN DE DOOP IN DE DERDE EEUW 200-300. BLZ. 21 EEN BESCHRIJVING VAN DE DOOP IN DE VIERDE EEUW 300-400. BLZ. 34 EEN BESCHRIJVING VAN DE DOOP IN DE VIJFDE EEUW 400-500. BLZ. 67 EEN BESCHRIJVING VAN MARTELAREN VAN DE VIJFDE EEUW 400-500. Blz. 86 EEN BESCHRIJVING VAN DE DOOP IN DE ZESDE EEUW 500-600. BLZ. 96 EEN BESCHRIJVING VAN MARTELAREN VAN DE ZESDE EEUW 500-600. Blz. 111 EEN BESCHRIJVING VAN DE DOOP IN DE ZEVENDE EEUW 600-700. BLZ. 119 BESCHRIJVING VAN MARTELAREN VAN DE ZEVENDE EEUW 600-700. Blz. 127 EEN BESCHRIJVING VAN DE DOOP IN DE ACHTSTE EEUW 700-800. BLZ. 133 BESCHRIJVING MARTELAREN VAN DE ACHTSTE VIJFDE EEUW 700-800. Blz. 147 EEN BESCHRIJVING VAN DE DOOP IN DE NEGENDE EEUW 800-900. BLZ. 156 BESCHRIJVING VAN MARTELAREN VAN DE NEGENDE EEUW 800-900. Blz. 171 EEN BESCHRIJVING VAN DE DOOP IN DE TIENDE EEUW 900-1000. BLZ. 184 EEN BESCHRIJVING VAN MARTELAREN VAN DE TIENDE EEUW 900-1000. Blz. 197 EEN BESCHRIJVING VAN DE DOOP IN DE ELFDE EEUW 1000-1100. BLZ. 205 EEN BESCHRIJVING VAN MARTELAREN VAN DE ELFDE EEUW 1000-1100. Blz. 215 EEN BESCHRIJVING VAN DE DOOP IN DE TWAALFDE EEUW 1100-1200. BLZ. 226 EEN BESCHRIJVING VAN MARTELAREN VAN DE 12E EEUW 1100-1200. Blz. 261 EEN BESCHRIJVING VAN DE DOOP IN DE DERTIENDE EEUW 1200-1300. BLZ. 277 BESCHRIJVING VAN MARTELAREN IN DE DERTIENDE EEUW 1200-1300. Blz. 284 EEN BESCHRIJVING VAN DE DOOP IN DE VEERTIENDE EEUW 1300-1400. BLZ. 317 6 BESCHRIJVING VAN MARTELAREN DE VEERTIENDE EEUW 1300-1400. Blz. 328 EEN BESCHRIJVING VAN DE DOOP IN DE VIJFTIENDE EEUW 1400-1500. BLZ. 342 BESCHRIJVING VAN MARTELAREN VAN DE VIJFTIENDE EEUW 1400-1500. Bl. 354 EEN BESCHRIJVING VAN DE DOOP IN DE ZESTIENDE EEUW 1500-1600. BLZ. 374 EEN BESCHRIJVING VAN MARTELAREN VAN DE ZESTIENDE EEUW 1500-1600 WORDT OPGENOMEN IN DEEL TWEE VAN DE MARTELAARSSPIEGEL LET OP: de namen van de martelaren in de eerste 15 eeuwen worden chronologisch weergegeven in de uitgebreide oude uitgave en de digitale uitgave op Internet. www.theologienet.nl BESCHRIJVING VAN DE LEER VAN DE DOOP BIJ DE WALDENZEN Blz. 243 etc. Het is daarom duidelijk dat zij hun kinderen niet ongedoopt hebben achtergelaten uit noodzaak of door gebrek aan leraren, maar vanwege hun geloof; omdat het vasthouden aan die doop zonder geloof niet tot redding kon leiden, zoals blijkt uit de belijdenissen die zij in die tijd al beleden. Zo hebben zowel B. Lydius als A. Mellinus geen kleine blunder begaan door te trachten de kinderdoop bij de Waldenzen te verdraaien, waarvan zij blijkbaar nooit in een dergelijk licht hebben gedacht; en hen de doop in het geloof te ontzeggen, hetgeen zij zo vele keren hadden beleden. Rooms-katholieke schrijvers proberen de apostolische oorsprong van de Waldenzen te omzeilen. Ze laten het schijnen, alsof de Rooms-katholieke Kerk de enige apostolische kerk is, en dat alle andere kerken nieuwkomers zijn. Om die reden beweren zij, dat de Waldenzen hun oorsprong vinden in Peter Waldo uit de twaalfde eeuw. Dr. Peter Allix zegt: “Sommige protestanten zijn in de val getrapt, die voor hen was uitgezet. … Het is absoluut onjuist, dat deze kerken door Peter Waldo zijn gesticht. … het is pure geschiedvervalsing.” “Ancient Church of Piedmont”, blz. 192, Oxford, 1821 “Het is niet waar, dat Waldo deze naam aan de bewoners van de valleien gaf. Ze werden al vóór die tijd Waldenzen, of Vaudois genoemd, naar de naam van de valleien waarin ze woonden.” Idem, 182 Zie voor meer informatie het boek van ds. J. F. Martinet, 1729-1795 Hervormd predikant, Kerkelijke Geschiedenis der Waldenzen, Amsterdam, 1775. Martinet verwijst in zijn historie over de Waldenzen, naar T. J. van Braght. GELOOFSBELIJDENIS VAN DE WALDENZEN. Blz. 251 DOOPSSTANDPUNT VAN TH. VAN IMBROECK Blz. 383 NAAMLIJST BLZ. 383 LITERATUUR. Blz. 423 7 INHOUD VAN DE HISTORIE EN DE MARTELAARS VAN DOOPSGEZINDEN IN NOORD-NEDERLAND DEEL 2 VOORWOORD 1. HERVORMING DOOR DE DOOPSGEZINDEN IN ZWITSERLAND. Blz. 11 2. KORTE HISTORIE VAN DE DOOPSGEZINDEN IN NEDERLAND. Bl. 14 3. MANIFEST, DOOR DE RAAD VAN ZÜRICH, AD 1639, OM DE DOOPSGEZINDEN TE VERVOLGEN; EN EEN WEERLEGGING MET DE GELOOFSSTANDPUNTEN VAN DE OORSPRONKELIJKE HERVORMING IN ZWITSERLAND. Bl. 19 4. OVERZICHT VAN DOOPSGEZINDE MARTELAREN IN NEDERLAND. Bl. 57 5. MARTYROLOGIUM VAN ZEELAND. Bl. 79 6. GETUIGENIS VAN A. VAN HAAMSTEDE EN ANDEREN VOOR DE DOOPSGEZINDEN TEGENGEWERKT. Bl. 81 7. STADSRAAD EN PREDIKANTEN TE MIDDELBURG TEGEN DE DOOPSGEZINDEN. Bl. 82 8. PLAKKATEN TEGEN DE DOOPSGEZINDEN. Bl. 86 -------------------------------------------------------------------------------------------------- 9. HET BLOEDIG TONEEL OF MARTELAARSSPIEGEL DOOR T.J. VAN BRAGHT. Blz. 91 10. NAAMLIJST VAN MARTELAREN IN NEDERLAND Toelichting bij de herdruk van de Martelaarsspiegel