październik 2006 1 2 nr 205 październik 2006 3 Inauguracja

W obszernym hallu witał gości dr Zenon łem w Waszym pięknym kraju dwanaście Okraszewski – senior budowy. Zarówno on razy. Ufam, że czekają mnie dalsze wizy- Uroczyście jak JM Rektor wyrażali satysfakcję z ukoń- ty i kontakty naukowe z Politechniką Wro- czonej inwestycji. cławską.” Do grona osób współpracujących 1 października zabrzmiało na wrocław- Nowy budynek Centrum Naukowo- z laureatem należy pani dr hab. Jadwiga So- skim Rynku „Gaudeamus” w wykonaniu Badawczego składa się z części wysokiej łoducho, której profesor gorąco dziękował akademickich chórów i zebranych miesz- (10 kondygnacji), użytkowanej przez Wy- za podjęty dla niego trud. kańców. Głos zabrali prof. Tadeusz Luty dział Elektryczny i niskiej (2 kondygnacje), „Chciałbym również wyrazić serdecz- (przewodniczący KRASP i rektor PWr) w której znajdzie się Centrum Konferencyj- ne podziękowanie Rektorowi Politechni- oraz prezydent Wrocławia. ne. Projekt obecnej na otwarciu arch. Ewy ki Wrocławskiej prof. Tadeuszowi Lutemu Uroczysta inauguracja roku akademic- Frankiewicz (współpraca autorska: arch. – przewodniczącemu Kolegium Rektorów kiego 2006/2007 na Politechnice w dniu Adam Winiarski, asystenci: arch. Paweł Akademickich Szkół Polskich, Senatowi 2 października rozpoczęła się o mszą świę- Sacharuk, arch. Andrzej Zora) dobrze wpi- Politechniki Wrocławskiej, dziekanowi tą w katedrze odprawioną w intencji spo- suje się w otoczenie rozbudowującego się Wydziału Chemicznego prof. Ludwiko- łeczności uczelni i środowiska naukowego. placu Grunwaldzkiego i czyni z ul. Z. Ja- wi Komorowskiemu i wszystkim gościom Głównym celebransem był J.E. ks. bp. Ma- niszewskiego główny ciąg pieszy prowa- i uczestnikom tej szczególnej uroczystości.” rian Gołębiewski. Rektor PWT ks. prof. Pa- dzący na teren uczelni. Przeszklony łącz- – stwierdził. ter wygłosił kazanie, które dotyczyło troski nik z budynkiem D-1 stanowi rodzaj bramy. Promotorem doktoratu był prof. Przemy- o ludzką godność. Przywołał on cywiliza- Prezes Tadeusz Chodorowski (WROBIS sław Mastalerz, a laudację wygłosił dzie- cyjną tradycję chrześcijaństwa, która w po- S.A.) zapewnił, że szczególną radość spra- kan L. Komorowski. łączeniu z ideą dążenia do prawdy zrodzi- wia mu realizacja inwestycji dla uczelni, Dokonano immatrykulacji przedstawi- ła uniwersytety. Mimo sekularyzacji nauki, która wykształciła tak wielu pracowników cieli nowych studentów. Laureatami nagro- a nawet tendencji do relatywizowania poję- jego firmy. Prezes Zarządu Integeru Mag- dy Senatu za działalność dydaktyczną zosta- cia prawdy, Kościół głosi konieczność dą- dalena Piasecka-Ludwin i kierownik ro- li: dr inż. arch. Janusz Frydecki (W1), prof. żenia do pełni poznania. Odwołuje się przy bót tej firmy Andrzej Chowner wyrażali dr hab. inż. Antoni Szydło (W-2), dr hab. tym do argumentacji intelektualnej, o czym zadowolenie z wykonanych tu prac wy- inż. Bogdan Szczygieł, prof. nadzw. (W- świadczy choćby dewiza Uniwersytetu Ja- kończeniowych, które stanowią dzieło „z 3), prof. dr hab. inż. Tadeusz Więckowski giellońskiego: plus ratio quam vis. górnej półki”. Satysfakcję budzi zwłaszcza (W-4), dr inż. Zenon Okraszewski (W-5), Uniwersytet to nie tylko miejsce kształ- sala konferencyjna i system dzielenia jej na dr hab. Józef Sawicki, prof. nadzw. (W-6), towania intelektu. Pełnię człowieczeństwa mniejsze pomieszczenia. doc. dr hab. inż. Jan Syposz (W-7), prof. osiąga się rozwijając osobowość. Uczelnia Dziekan Wydziału Elektrycznego prof. dr hab. Czesław Nosal (W-8), dr inż. Jacek musi być wspólnotą ludzi poszukujących Marian Sobierajski dziękował resortowi Kasperski (W-9), dr hab. inż. Józef Krzy- sensu życia i warsztatem człowieczeństwa nauki (KBN, MNiI, MNiSW) za pomoc żanowski, prof. nadzw. (W-10), dr hab. inż. („officina humanitatis”). O znaczeniu uczel- w zrealizowaniu inwestycji. Podkreślił, że Włodzimierz Salejda, prof. nadzw. (W-11), ni nie decydują same budynki i laboratoria, otrzymany obiekt to wyzwanie i zobowią- dr inż. Bronisława Olszewska-Mateja (W- ale społeczność akademicka – jej mądrość, zanie dla wydziału, który angażuje się pra- 12) i mgr Joanna Leszkiewicz (SJO). szlachetność i dobroć. Trzeba też być nie- ce nad nowatorskimi rozwiązaniami nauko- Wręczono też nagrody Rektora i sta- ustannie wdzięcznym za dar, jakim jest wo-technicznymi. tuetki grupie najlepszych absolwentów. dla nas drugi człowiek. Wzorem powin- Przecięto wstęgę, a ks. prof. J. Pater Pierwsze miejsce w skali uczelni w 2005/ na być ofiara Chrystusa, który – jak mówi poświęcił budynek i przywołał słowa psal- 06 r. uzyskał Łukasz Guździoł z Wydzia- Benedykt XVI – ukazał nam swoją ludz- mu 126: łu Elektroniki (kierunek: Informatyka, spe- ką twarz. Okrzyk rozbitków na nieznanym Jeśli Pan domu nie zbuduje, cjalność: Systemy i sieci komputerowe). brzegu: „Nie bójcie się! Tu jest kościół!” na próżno trudzą się ci, którzy go wznoszą. Na poszczególnych wydziałach laureata- oddaje najkrócej sens posłannictwa chrze- Jeśli Pan miasta nie ustrzeże, mi tego konkursu zostali Tomasz Smoliń- ścijan w zbliżaniu ludzi do mądrości, do- strażnik czuwa daremnie ski (W-1), Piotr Sawiński (W-2), Krzysztof Daremnym jest dla was wstawać przed świtem, bra i prawdy. Marański (W-3), Łukasz Guździoł (W-4), Wysiadywać do późna – dla was, Od spraw ducha przeszliśmy do mate- Robert Wierzbicki (W-5), Bogdan Łazuga którzy spożywacie chleb zapracowany ciężko; rii. Nastąpiło otwarcie wartego 40-50 mln (W-6), Piotr Zajączkowski (W-7), Michał Tyle daje On i we śnie tym, których miłuje. zł („bez zawartości!” – jak podkreślił prof. Stanek (W-8), Lech Mytnik (W-9), Krzysz- Po krótkim zwiedzaniu i kilku toa- Tadeusz Luty) budynku nowego Centrum tof Szynalski (W-10), Paweł Podemski (W- stach za sukcesy – nie tylko inwestycyjne Naukowo-Badawczego. Obiekt o krypto- 11) i Marek Napierała (W-12). – uczelni i jej dobroczyńców udano się do nimie D-20 znajduje się przy ul. Z. Jani- Oprawę muzyczną zawdzięcza- auli. Głównymi punktami uroczystości było szewskiego 8. my Akademickiemu Chórowi Politech- Wśród przybyłych poczesne miejsce za- wystąpienie JM Rektora, wykład inaugu- niki Wrocławskiej i Orkiestrze Sym- jęli: prof. Andrzej Wiszniewski, który jako racyjny prof. Krzysztofa Kurzydłowskie- fonicznej Zespołu Szkół Muzycznych ówczesny minister nauki i szef KBN dał po- go i doktorat honoris causa prof. Alana im. S. Moniuszki w Wałbrzychu pod czątek tej inwestycji oraz obecny wicemi- R. Katritzky’ego. dyr. Małgorzaty Sapiechy-Muzioł. nister MNiSW prof. K.J. Kurzydłowski. Prof. Katritzky w swoim wystąpieniu Uzupełnieniem uroczystości był Na uroczystość przybyli członkowie Sena- nawiązał do swych polskich korzeni i do wieczorny koncert symfoniczny. tu PWr, RW Elektrycznego, przedstawiciele rozległych kontaktów z polskimi naukow- władz lokalnych (wicemarszałek Rafał Bo- cami. „Moja pierwsza podróż do Polski mia- O wybranych wydarzeniach tego święta rutko) i wykonawcy (WROBIS, Integer). ła miejsce w 1961 roku. Od tego czasu by- piszemy oddzielnie. (mk)

2 nr 205 październik 2006 3 W numerze

Studentki Wydziału Inżynierii Środowiska rozpoczynają nowy rok Spis treści akademicki. Inauguracja Uroczyście ...... 3 Polska polityka naukowa w kontekście nowych inicjatyw europejskich...... 12 Wykład inauguracyjny prof. K.J. Kurzydłowskiego Koncert inauguracyjny ...... 16 Ośrodek z tradycjami...... 17 W poszukiwaniu nowego modelu...... 18 Doktorat honoris causa Fot. Krzysztof Mazur Mistrz sztuki chemii...... 14 Doktorat hc dla prof. A.R. Katritzky’ego Szanowni Państwo! Badania naukowe Ocena parametryczna...... 20 Musimy już pracować na nową epokę. Wciągnie nas wspaniała perspektywa lat 2007-2013, które mają przynieść bogactwo unij- Z prac ciał kolegialnych nych środków. Żeby tylko zdołać je skutecznie zagospodarować! – XII posiedzenie Senatu...... 21 mówią optymiści. Warto już dzisiaj myśleć o właściwym wyborze Internet, standardy nauczania i specjalne stypendia PWr ...... 36 celów i metod działania i zapoznać się z poglądami prof. B. W. Op- penheima, który specjalizuje się w problematyce „szczupłych”, a Wywiady więc zgrabnych struktur i systemów. Cele badawcze, które są warte Od SKP do castingu...... 19 Rozmowa z dr S. Ślusarczykiem, dyrektorem ZZOD w Legnicy finansowania z VII PR, były omawiane przez światowej sławy na- Wydziałowe łamigłówki...... 22 ukowców i menadżerów na sympozjum OPERA 2015. Rozmowa z prof. L. Komorowskim Jesień to sezon Dolnośląskiego Festiwalu Nauki. Tegoroczny Na tropie sukcesu...... 31 przyciągnął nawet kandydatki na miss world! Piękności świata wy- Rozmowa z prof. B.W. Oppenheimem słuchały w auli szeregu wykładów. Niestety nie poproszono ich o za- branie głosu w sprawach edukacji. A szkoda! Mogły mieć przecież Dolnośląski Festiwal Nauki ciekawe przemyślenia o metodach rekrutacji młodzieży męskiej na Fusion expo − energia gwiazd...... 24 mniej popularne kierunki studiów (wyobraźmy sobie wykład „Gdzie Festiwal Nauki 2006 w Regionie Dolnośląskim ...... 26 diabeł nie może...”) i sposobach motywowania do zwiększonego wy- Wizyta kandydatek do tytułu Miss World 2006 na IX DFN...... 28 siłku („Krokodyla daj mi luby”). W Dniu Nauczyciela i Seniora...... 29 Zachęcamy naszych Czytelników do zapoznania się z „wydzia- łowymi łamigłówkami”, które angażowały w minionym roku akade- Konferencje mickim władze Wydziału Chemicznego. Doświadczenia, które zebra- Sprawne i tanie zarządzanie firmą...... 30 no przy okazji finalizowania (modyfikowania?) podjętej wcześniej Europejskie sympozjum Opera-2015...... 34 reformy, warte są przestudiowania. Jak zarabiać na nauce?...... 37 Wreszcie proponujemy, by pomyśleć nad swoim własnym biogra- Współpraca międzynarodowa mem, który zostanie kiedyś zamieszczony w Słowniku Biograficznym Współpraca na czeskim pograniczu ...... 38 Techników Polskich. Ukazał się właśnie kolejny tom SBTP, ale za Umowa z ULP w Strasburgu...... 39 mało tam bliskich nam nazwisk. Do dzieła, Rodacy! Redakcja Wspólpraca z gospodarką Apolinex, Atropos i Gazetracker...... 40 Sport Ożywienie w sekcji szachowej...... 42 Rozmaitości Pismo Informacyjne Politechniki Wrocławskiej EWAKUACJA!...... 43 Politechnika Wrocławska, Szczególne miejsce...... 44 Wybrzeże Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław Bydgoszcz – XIV Spotkanie Redaktorów ...... 46 Skład redakcji: Maria Kisza (red.nacz.), Adam Kisielnicki, Wystawa „Poszukiwanie jedności”...... 50 Maria Lewowska, Krystyna Malkiewicz Redakcja mieści się w bud D-5, pok. 7 Jubileusze wrocławskich uczelni tel. 320-22-89 (red.nacz.), 320-21-17, 320-40-67, telefax 320-27-63 Jubileusz Akademii Rolniczej...... 48 e-mail: [email protected], http://pryzmat.pwr.wroc.pl 60 lat Akademii Wychowania Fizycznego ...... 49 Redakcja techniczna i DTP: Adam Kisielnicki Coś do czytania Druk: Drukarnia Oficyny Wydawniczej PWr • Nakład 1.700 egz. Słownik Biograficzny Techników Polskich...... 50

4 nr 205 październik 2006 5 Inauguracja

Wystąpienie JM Rektora PWr prof. Tadeusza Lutego podczas inauguracji roku akademickiego 2006/2007 (skrót)

uczonych odniosło sukcesy; uhonorujemy je tradycyjnie w Dniu Święta Politechniki. Dla potrzeb statystycznych odnotujmy: kadra akademicka stanowi połowę z blisko 4000 rzeszy pracowników a wśród nich po- nad 400 profesorów tytularnych i doktorów habilitowanych oraz ponad 1400 doktorów nauk. W minionym roku 17 osób uzyskało tytuł naukowy, 30 stopień doktora habilito- wanego, 120 stopień doktora. Biblioteka, serce każdej uczelni, jest na Politechnice w złym stanie, podobnie jak w całym naszym środowisku. Obejmuje po- nad 800 tys. woluminów, część z nich o ar- chiwalnej wartości. Wrocław i Dolny Śląsk, ambitny region z coraz większą liczbą inwe- storów w zaawansowane technologie, usta- nawiający w swych planach rozwojowych priorytety dla nauk przyrodniczych, ścisłych i technicznych, ma pilną potrzebę stworze- nia Biblioteki Środowiskowej obejmują- cej te dziedziny nauki. Pragnę Państwa po- informować, że dzięki wsparciu rektorów większości uczelni, rozpoczęto już prace nad tą inicjatywą, Nauczamy na 24 kierunkach studiów, pośród których trzy uzyskały wyróżnie- nie, a 19 akredytację Państwowej Komisji Fot. Krzysztof Mazur Akredytacyjnej, dodatkowo 12 z nich swo- isty „znak jakości” Komisji Akredytacyjnej Polska tradycja akademicka ustana- 1 października zabrzmiał dzwon Zyg- Uczelni Technicznych. Pełnię praw akade- wia dzień inauguracji roku akademickie- munta w Krakowie ogłaszając począ- mickich, a więc uprawnienia do nadawania go najważniejszym dniem w życiu uczel- tek 643 roku akademickiego w Polsce, na stopnia doktora habilitowanego posiada 11 ni i określa kanon tej uroczystości. Zgodnie Rynku Wrocławskim zaś zabrzmiała ra- spośród 12 wydziałów i one prowadzą stu- z zaleceniami konferencji rektorów polskich dosna pieśń akademicka Gaudeamus de- dia doktoranckie jako najwyższy stopień uniwersytetów, zebranych w roku 1933 dykowana wrocławskiemu środowisku kształcenia dla ponad 1000 doktorantów. w Wilnie, ustala się, aby dzień inaugura- akademickiemu przez Brahmsa. Tak to za- W minionym roku akademickim studio- cji rozpoczynał się Mszą Świętą, a uroczy- inaugurowano w powojennym Wrocławiu wało na Politechnice blisko 32.000 studen- stość akademicka miała obowiązkowo dwa sześćdziesiąty drugi rok akademicki. tów, w tym ponad 80% studentów studiów elementy: immatrykulację i uroczyście od- dziennych, co jest najwyższym wskaźni- śpiewane Gaudeamus. (...) Minął sześćdziesiąty pierwszy rok kiem pośród wszystkich polskich uczelni. akademicki na Politechnice Wrocławskiej, W minionym roku mury Uczelni opuściło Składam najserdeczniejsze podziękowa- wypełniony radością jubileuszu 60-le- 4354 absolwentów. nia JE Księdzu Abp. Marianowi Gołębiew- cia, ale również refleksjami o przyszłości Na ogromne uznanie zasługuje aktyw- skiemu, Metropolicie Wrocławskiemu za Uczelni i naszej wielkiej odpowiedzialno- ność studencka, w rosnącej liczbie (obec- przewodniczenie liturgii akademickiej Mszy ści za wspólne dobro. W swej codzienno- nie 71) kół naukowych, 23 agendach kultu- Świętej w Katedrze Wrocławskiej i ducho- ści rok ten przyniósł nam radości i troski, ralnych i 17 organizacjach. Uznanie nasze we wprowadzenie w kolejny rok poszuki- sukcesy i porażki, ale bilans zysków i strat zyskał sobie Zarząd Konwentu Samorządu wania prawdy i oferowanej naszym stu- jest dla Politechniki korzystny. Studenckiego. dentom posługi myślenia. JM Księdzu Jak to wielokrotnie podkreślam, o wiel- Rektorowi Prof. Józefowi Paterowi skła- kości Politechniki decyduje wielkość na- W kwestii pieniędzy chciałbym przed Pa- dam podziękowania za ważne słowa wy- szych uczonych, której nie odda żadna nem Ministrem i potencjalnymi darczyń- powiedziane w Homilii tej Mszy św. Pro- statystyka, rankingi czy nawet tzw. katego- cami, naszymi dobrodziejami, zdać spra- szę też Księdza Infułata Adama Drwięgę, ryzacja. Działalności badawczej, twórczej wę z naszej zaradności. Proboszcza Parafii Katedralnej, o przyjęcie nie sposób zmierzyć – nauka i badania nie Budżet Politechniki to nieco ponad 360 serdecznych podziękowań. dotyczą ilości, lecz jakości. Wielu naszych mln zł, w tym 63% to dotacja na działal-

4 nr 205 październik 2006 5 Inauguracja ność dydaktyczną, blisko 20% to finanso- wyrównania szans podejmowania studiów serdeczne gratulacje i najlepsze życzenia wanie projektów badawczych z funduszy na atrakcyjnych kierunkach dla studentów wspólnotom akademickim uczelni obcho- resortu, reszta to przychody z działalności z ośrodków o niższym poziomie naucza- dzącym swe jubileusze: Akademii Rolni- własnej Uczelni w zakresie nauczania i ba- nia przedmiotów ścisłych, w końcu efek- czej, Akademii Wychowania Fizycznego dań naukowych. Niech miarą naszej zarad- tywniejszego (bardziej ekonomicznego) i Akademii Ekonomicznej. Ich Magnifi- ności będzie fakt, że w skali Kraju dotacja nauczania na pierwszych latach studiów. cencjom, kolegom rektorom uczelni Wro- Ministerstwa stanowi ponad 80% budżetu Służyć temu ma Zintegrowane Centrum cławia i Opola dziękuję za wspólne dzia- uczelni publicznych. Rok 2005 zakończy- Studenckie – pierwszy w historii Politech- łania i inicjatywy, za ogromną życzliwość, liśmy stabilną sytuacją finansową. Politech- niki budynek przeznaczony do dydaktyki na z jaką spotyka się Politechnika. nika jest bezpieczna!!! najwyższym poziomie. Z wielkim trudem i wyrzeczeniami spo- Kontynuowano prace nad wdrożeniem Nasze nadzieje na przyszłość wiążemy łeczności całej Uczelni utrzymujemy ponad systemu obsługi studentów, wprowadzo- z wysiłkiem, który powinien koncentrować 290 obiektów na 95 ha oraz prowadzimy no elektroniczny system rekrutacji. Doko- się w trzech obszarach: działalność inwestycyjną i remontową. Mu- nano nowelizacji zasad i sposobu rekruta- – podniesienie rangi i jakości badań na- simy chronić przed tzw. śmiercią technicz- cji studentów zagranicznych i programów ukowych – to stawiamy na pierwszym ną zabytkowe budowle Politechniki. Na re- wymiany studenckiej. W zakresie działal- miejscu naszych wyzwań (nie zaspakaja monty przeznaczamy corocznie kilkanaście ności badawczej na podkreślenie zasłu- nas fakt, że 10 spośród 12 wydziałów mln złotych, a w roku 2005 było to ponad 17 guje racjonalizacja gospodarowania fun- uzyskało najwyższą kategorię w najnow- mln zł. Od lat corocznie oddajemy do użytku duszem na badania własne (znacznie szej klasyfikacji aktywności badawczej). nowe obiekty, kosztujące 40-50 mln złotych zmniejszonym centralnie) i ujednolice- Tak więc pragniemy zintensyfikować każdy, z przeznaczeniem na działalność dy- nie zasad funkcjonowania centrów ba- i skoncentrować badania na kierunkach daktyczną i badawczą. Przed chwilą uroczy- dawczych. Wdrożono projekt Wrocław- priorytetowych (7 Program Ramowy,...), ście przekazaliśmy do użytku Centrum Na- skiego Inkubatora Przedsiębiorczości, zwiększyć stopień komercjalizacji wy- ukowo-Badawcze, stanowiące w swej części zakończono koordynowane przez Poli- ników badań naukowych (problem nowoczesne Centrum Konferencyjne. Kon- technikę prace nad Regionalną Strategią własności intelektualnej etc..), dbać tynuujemy budowę Zintegrowanego Cen- Innowacyjną. Politechnika koordynuje o jakość kadry naukowej, akredytację trum Studenckiego, projektu współfinan- projekt środowiskowy Centrum Zaawan- laboratoriów badawczych oraz zintensy- sowanego przez Marszałka Województwa sowanych Technologii. fikować współpracę międzynarodową. w ramach Zintegrowanego Programu Ope- We współpracy z Urzędem Marszał- – podniesienie jakości nauczania poprzez racyjnego. Aspirujemy do kilku innych nie- kowskim uzyskano możliwość korzysta- rozwój studiów doktoranckich, konsoli- zbędnych inwestycji w zakresie badań i za- nia z funduszy strukturalnych dla laborato- dację kierunków studiów (makrokierun- awansowanych technologii. Rozpoczęliśmy riów akredytowanych – priorytet Uczelni. ki i studia międzywydziałowe), rozwój prace studyjno-projektowe dla Centrum Współpraca z Zarządem Miasta zaowoco- studium kształcenia podstawowego, Edukacyjno-Badawczego GEO, Biblioteki wała opracowaniem projektów celowych, intensyfikację kształcenia podyplomo- oraz Centrum Micro-Nano Zawansowanych inicjatywą Elektroniczny Wrocław. wego i wspomaganego internetowo, Materiałów i Nanotechnologii w ramach zwiększenie oferty studiów w językach szerszego projektu TECHNOPOLIS. Zło- Przedstawiona bardzo pobieżnie dzia- obcych oraz rozszerzenie współpracy ze żyliśmy wnioski o finansowanie dla domu łalność Politechniki nie odtworzy wielkie- szkolnictwem średnim. studenckiego oraz pływalni. W końcowym go wysiłku jej społeczności, której dziękuję – integracja Politechniki będzie następo- stadium jest zakup nieruchomości dla Wy- za pracę w minionym roku. Był to pierwszy wała przez doskonalenie motywacyjne- działu Architektury i (po wyburzeniu bara- rok obecnej kadencji, w zmienionym skła- go i proinnowacyjnego systemu oceny ków) stworzenie Kompleksu E „Architek- dzie Senatu, kolegium rektorskiego i dzie- pracowników, kompleksową informa- tura w Rododendronach”. kańskiego. Dziękuję Wysokiemu Senatowi tyzację, współpracę z absolwentami za wspieranie naszych wysiłków autory- oraz przedstawienie Planu Rozwoju W oparciu o nowe prawo o szkolnictwie tetem i rozwagą, za pomoc w trudach od- Politechniki na lata 2007-2013. wyższym, Senat Politechniki przyjął 25 maja powiedzialności za Politechnikę. Składam nowy Statut – konstytucję Uczelni. W tym serdeczne podziękowania moim najbliż- W końcowej części pragnę objąć reflek- miejscu raz jeszcze składam serdeczne po- szym współpracownikom, Państwu Pro- sją obecny stan szkolnictwa wyższego w na- dziękowania wszystkim, którzy przyczynili rektorom, za całoroczny wysiłek współini- szym Kraju. Mam świadomość wszystkich się do udoskonalenia naszego prawa, które cjowania i koordynowania pracy w skali dotychczasowych osiągnięć ostatnich la- usprawni funkcjonowanie tak dużego orga- Uczelni, za wspieranie mnie swoimi talen- tach, które były możliwe dzięki ogromne- nizmu, jakim jest Politechnika. tami i oddaniem dla Politechniki. Gorące mu wysiłkowi nauczycieli akademickich, Na uwagę zasługują wysiłki na rzecz podziękowania kieruję do korpusu dzieka- ale też transformacji gospodarczej, ustro- wdrożenia systemu trójstopniowych stu- nów za życzliwą i zawsze miłą współpracę, jowej i społecznej. Jednakże nękające nas diów. Powołano Studium Kształcenia Pod- za umiejętność godzenia interesów wydzia- konwulsje niestabilności i wielce nie-roz- stawowego, ważną jednostkę Uczelni ma- łów i całej Politechniki. wojowego finansowania, a ostatnio jeszcze jącą służyć realizacji planów: podniesienia (...) niezrozumiałe podporządkowanie waż- poziomu nauczania przedmiotów podsta- Politechnika, pomna wspólnych korze- nych spraw polskiej edukacji celom poli- wowych, umożliwienia studiów na Poli- ni z innymi uczelniami akademickimi Wro- tycznym, skłaniają do stwierdzenia, że ła- technice bez potrzeby wyboru kierunku cławia i Opola, pielęgnuje wspólnotę i dzia- twiej przewidzieć przyszłość niż zrozumieć kształcenia przez pierwsze dwa semestry, ła na rzecz integracji środowiska. Składam teraźniejszość.

6 nr 205 październik 2006 7 Inauguracja

W rozważaniach nad najbliższą przy- łeczne, bowiem bez prorozwojowego fi- jedynie przy otwartym, szczerze deklaro- szłością szczególną uwagę koncentruję na nansowania uczelni wyższych nie będzie wanym i realnym wsparciu Rządu Najja- wyzwaniach stawianych przed uczelniami możliwa skuteczna konkurencja z uczel- śniejszej Rzeczpospolitej. przez postępującą integrację europejską niami zagranicznymi i zachęcanie najzdol- Po raz kolejny zwracamy się do polity- i z tego płynące inicjatywy i potrzeby. Sto- niejszych Polaków do studiowania i pozo- ków i Parlamentu Polskiego o traktowanie imy w obliczu ważnego zadania wdroże- stawania w Kraju. W budżecie na rok 2007 spraw edukacji, nauki i kultury z należy- nia w pełni zasad trójstopniowych studiów zabiegamy o 350 mln złotych, co stanowi tą powagą i podniesienie ich do rangi ra- wyższych oraz zapewnienie wysokiej ja- 5% budżetu na szkolnictwo wyższe, suma cji stanu. Nie chcemy stać się zaściankiem kości kształcenia poprzez ramowe struktu- niezbędna dla wprowadzenia prorozwojo- Europy tylko wskutek waśni politycznych. ry kwalifikacji. Dyskusja nad tzw. standar- wego algorytmu dotacji, a zarazem stwo- Oczekujemy w tym względzie porozumie- dami kształcenia ewoluuje, na szczęście, rzenia możliwości elitarnego kształcenia. nia ponad podziałami w polskim świecie w stronę formułowania celów kształcenia, Pozycja „szkolnictwo wyższe” w budżecie politycznym. a te winny być wyrażane poprzez kwalifi- nie może być traktowane przez polityków kacje i kompetencje absolwentów. Polskie jako… rezerwa budżetu państwa, z której Rozpoczynany rok akademicki jest ro- szkolnictwo wyższe stoi u progu (!) tego łatwo zabrać pieniądze, bo nikt nie będzie kiem szczególnego jubileuszu dla śro- procesu, który winien doprowadzić wnet protestował. Trud, z jakim nasze argumen- dowiska akademickiego naszego Kraju. do stworzenia Krajowych Ram Struktur ty przeciskają się do propozycji budżeto- W czerwcu roku 2007 będziemy uroczy- Kwalifikacji. Struktury kwalifikacji są wych wskazuje, że staje się konieczne roz- ście obchodzić jubileusz 10-lecia Kon- w naturalny sposób powiązane z kształ- poczęcie dyskusji i starań o wprowadzenie ferencji Rektorów Akademickich Szkół ceniem zawodowym i kształceniem w za- powszechnego czesnego wraz z rozbudo- Polskich. 7 czerwca 1997 roku rektorzy kresie szkolnictwa średniego. Dlatego też wanym systemem stypendiów i łatwo do- polskich uczelni akademickich przybyli do niezbędne jest traktowanie tych spraw łącz- stępnych kredytów. W ślad za innymi Krakowa na spotkanie z Papieżem Janem nie, a dobrym tego przykładem były zasa- i bogatszymi krajami europejskimi. Warto Pawłem II, rozpoczęte Msza Św. w Kole- dy tzw. nowej matury. Nie da się stworzyć uświadomić społeczeństwu, że obecny sys- giacie Św. Anny. Tamże, w czasie tego pa- spójnego systemu edukacyjnego w Polsce tem jest wysoce niedemokratyczny. Zbli- miętnego spotkania, Papież podniósł do bez rozumienia tego związku, przykłada- żające się wybory samorządowe ( a może najwyższej rangi misję nauczyciela akade- nia najwyższych standardów i szacunku do i parlamentarne) dyskusji tej nam nie uła- mickiego nazywając ją „posługą myślenia”. zdobywania wiedzy na wszystkich pozio- twią, ale próbować trzeba. Dnia następnego rektorzy, ujęci z pewno- mach edukacji. Podejmowane ostatnio de- Przed środowiskiem akademickim i na- ścią tym przesłaniem, postanowili o utwo- cyzje Resortu Edukacji Narodowej zadanie ukowym stoją wyzwania, choć nienowe, to rzeniu (po latach prób i wysiłków integrują- to utrudniają i odsuwają od nas perspek- obecnie nabierające szczególnego znacze- cych) Konferencji Rektorów Akademickich tywy spójności z Europejskim Obszarem nia. Proponowane zmiany w organizacji Szkół Polskich. KRASP to jeden głos, ar- Szkolnictwa Wyższego. i zarządzaniu sferą badań naukowych, za- tykułujący wspólne problemy i stojący na Polskie szkolnictwo wyższe oczeku- wartych w projekcie ustawy o Narodowym straży wspólnych wartości. Wyrażam ra- je na pilne decyzje polityczne zapewnia- Centrum Badań i Rozwoju są słuszne i istot- dość, że Prezydent Rzeczpospolitej objął jące wieloletni, prorozwojowy budżet Re- ne w tej części, która dotyczy działalności patronat nad obchodami jubileuszu, jed- sortu. Istnieje potrzeba zmiany polityki Centrum jako agencji. Rektorzy wspiera- nocześnie zaakceptował naszą propozycję, dotyczącej szkolnictwa wyższego w na- ją wszelkie propozycje niwelujące formal- aby patronował ważnemu programowi roz- szym Kraju z polityki przetrwania na po- ne i faktyczne granice pomiędzy środowi- woju intelektualnego i kulturowego Polski litykę prorozwojową. Stosowana od lat za- skiem instytutów badawczych i uczelniami, „Mądra Polska”. sada egalitaryzmu, znajdująca swój wyraz potrzebę ustanowienia tzw. priorytetowych w mechanizmie spłaszczania dotacji w po- kierunków badań naukowych oraz potrze- U progu sześćdziesiątego drugiego dziale skromnych funduszy na szkolnic- bę sprawnego zarządzania dużymi projek- roku akademickiego zwrócę się do mło- two wyższe i naukę, powodują powiększa- tami badawczymi. dzieży akademickiej, która przekracza po nie się dystansu dzielącego polskie uczelnie raz pierwszy progi naszej Uczelni. Proszę, od uczelni zagranicznych. Oczekujemy, że Polskie uczelnie rozpoczynają rok aka- abyście nie używali złotej wolności akade- finansowanie szkolnictwa wyższego będzie demicki 2006/2007 z nowymi statutami. mickiej w innych celach jak na hartowanie stabilne poprzez wieloletnie kontrakty, uza- Nowe prawo o szkolnictwie wyższym daje ducha i woli dla zdobywania wiedzy i przy- leżnione od planów rozwoju uczelni, jako- szansę wprowadzenia wielu innowacyj- szłej służby społeczeństwu. ści nauczania i aktywności badawczej oraz nych rozwiązań. Prócz zmian wewnątrz- bez ograniczeń tzw. taryfikatora. Obecny uczelnianych na uwagę zasługują moż- W uroczystym dniu inauguracji roku aka- „żywot”, bo nie rozwój, szkół wyższych liwości tworzenia związków uczelni, co demickiego, życzę wszystkim doktorantom jest wypadkową działania trzech sił: poli- powinno integrować wysoce rozproszoną i studentom, aby umieli jak najlepiej sko- tycznej (szczególnie w zakresie inwestycji), strukturę szkolnictwa wyższego w naszym rzystać z wiedzy profesorów i kadry aka- przedsiębiorczości i wytrwałości rektorów Kraju. Chodzi o wprowadzenie mechani- demickiej Politechniki. Życzę wszystkim oraz często uznaniowości Resortu. Bardzo zmów sprzyjających konsolidacji środo- wiele wytrwałości, doktorantom badaw- podobnie do niedawna rozwijała się na- wisk akademickich i naukowych. Źle po- czych olśnień, a studentom zwykłego stu- uka w Polsce i dlatego jej pozycja w świe- jęta „samodzielność” prowadzi do alienacji denckiego szczęścia. cie nie oddaje potencjału intelektualnego i życia we własnym świecie, w rezultacie (...). i pracy polskich uczonych. W naszych sta- do braku ochoty konkurowania z innymi. OBY BYŁO DOBRZE, raniach oczekujemy na silne wsparcie spo- Nasze wysiłki mogą odnieść realny skutek SZCZĘŚLIWIE I POMYŚLNIE !!!

6 nr 205 październik 2006 7 Inauguracja

INAUGURACJA 2006/2007 Lista gości Władze państwowe: Prof. Krzysztof J. Kurzydłowski – Podsekretarz Stanu MNiSW Krzysztof Grzelczyk – Wojewoda Dolnośląski Rafał Borutko – Członek Zarządu Woj. Dolnośląskiego Urzędu Marszałkowskiego Beata Pawłowicz – Dolnośląski Kurator Oświaty

Władze samorządowe: Rafał Dutkiewicz – Prezydent Wrocławia Sławomir Najnigier – Wiceprezydent Wrocławia Grzegorz Stopiński – Przewodniczący Rady Miejskiej

Dostojnicy Kościoła: Jego Ekscelencja ks. Marian Gołębiewski - Arcybiskub Metropolita Wrocławski Jego Ekscelencja ks. prof. Ignacy Dec – Biskup Diecezji Świdnickiej Jego Ekscelencja ks. Ryszard Bogusz - Biskup Diecezjalny Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego Jego Ekscelencja ks. Włodzimierz Jaszczuk – Biskup Ordynariusz Diecezji Wrocławsko-Gdańskiej Kościoła Greckokatolickiego

Parlamentarzyści: Dawid Jackiewicz – Poseł PIS Ewa Wolak – Poseł PO Bogdan Zdrojewski – Poseł PO Henryk Gołębiewski – Poseł SLD

Przedstawiciele służb dyplomatycznych: Marc Brudieux – Attaché Ambasady Francji (we Wrocławiu) Michael Morgenstern – Z-ca Konsula Generalnego Niemiec Maria Keller – Konsul Honorowy Królestwa Danii Dana Nedelkowa – Z-ca Konsula Republiki Czeskiej w Katowicach Cornel Calomfirescu – Konsul Honorowy Rumunii Marek Grzegorzewicz – Konsul Honorowy Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej

Przedstawiciele Wojska, Policji i Straży: st. bryg. Andrzej Szcześniak – Z-ca Komendanta Dolnośląskiej Państwowej Straży Pożarnej Nadinsp. Andrzej Matejuk – Komendant Wojewódzki Policji ppłk Czesław Rybak – Dyrektor Delegatury Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego Aleksander Gorej – Przedstawiciel 3. Korpusu Obrony Powietrznej

Świat akademicki i naukowy Rektorzy Uczelni Polskich: Prof. Roman Doktór – Prorektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Prof. Ryszard Wilk – Prorektor Politechniki Śląskiej w Gliwicach Prof. Antoni Cieśla – Prorektor Akademii Górniczo-Hutniczej Prof. Ryszard Koleńczuk – Prorektor Politechniki Szczecińskiej Prof. Leszek Płonecki - Prorektor Politechniki Świętokrzyskiej w Kielcach Prof. Wacław Celadyn – Prorektor Politechniki Krakowskiej Prof. Jarosław Janicki – Dziekan Akademii Techniczno-Humanistycznej Bielsko-Biała

Rektorzy Uczelni Wrocławia i Opola: Prof. Leszek Pacholski – Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego Prof. Ryszard Andrzejak – Rektor Akademii Medycznej Prof. Jacek Szewczyk – Rektor Akademii Sztuk Pięknych Prof. Grzegorz Kurzyński – Rektor Akademii Muzycznej Prof. Krzysztof Kuliński – Rektor Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej Ks. prof. Józef Pater – Rektor Papieskiego Wydziału Teologicznego Prof. Michał Mazurkiewicz – Rektor Akademii Rolniczej Prof. Tadeusz Koszczyc – Rektor Akademii Wychowania Fizycznego

8 nr 205 październik 2006 9 Inauguracja

Płk dr inż. Jan Ciećkiewicz – Z-ca Komendanta Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych Prof. Andrzej Gospodarowicz – Prorektor Akademii Ekonomicznej Prof. Marek Tukiendorf – Prorektor ds. Nauki Politechniki Opolskiej Prof. Krystyna Czaja – Prorektor ds. Nauki i Polityki Finansowej Uniwersytetu Opolskiego

Rektorzy Państwowych Wyższych Szkół Zawodowych: Prof. Tadeusz Winnicki – Rektor Kolegium Karkonoskiego Prof. Andrzej Steciwko – Rektor Państwowej Medycznej Wyższej Szkoły Zawodowej w Opolu

Rektorzy Wyższych Szkół Niepublicznych Prof. Stefan Forlicz – Rektor Wyższej Szkoły Bankowej Dr Kazimierz Żebrowski – Rektor Wyższej Szkoły Zarządzania „Edukacja” Prof. Robert Kwaśnica – Rektor Dolnośląskiej Wyższej Szkoły Edukacji Dr hab. Andrzej Bujak – Rektor Międzynarodowej Wyższej Szkoły Logistyki i Transportu

Rektorzy ubiegłych kadencji i dhc PWr: Prof. Tadeusz Zipser Prof. Wacław Kasprzak Prof. Jan Kmita - dhc PWr Prof. Andrzej Wiszniewski - dhc PWr Prof. Andrzej Mulak Prof. Henryk Hawrylak – dhc PWr

Przedstawiciele Instytucji Naukowych: Prof. Marek Chmielewski – Z-ca Przewodniczącego Wydz. III Nauk Matematycznych, Fizycznych i Chemicznych PAN Warszawa Prof. Edmund Małachowicz – Przewodniczący Wrocławskiego Oddziału PAN Prof. Andrzej Wiktor – Przedstawiciel Polskiej Akademii Umiejętności Dr Adolf Juzwenko – Dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich Anna Karp – Dyrektor Nauczycielskiego Kolegium Języków Obcych

Dyrektorzy instytutów resortowych współpracujących z Politechniką: Dr hab. Czesław Szczegielniak – Prezes Wrocławskiej Rady Federacji Stow. Naukowo-Technicznych NOT Prof. Włodzimierz Suleja – Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej Prof. Jan Klamut – Dyrektor Międzynarodowego Laboratorium Silnych Pól Magnetycznych i Niskich Temperatur

W tym też gronie: Prof. Tomasz Cieszyński – Związek Potomków Lwowskich Profesorów Zamordowanych przez Gestapo w lipcu 1941 r. oraz Pan Prof. Józef Dudek i goście Jego Salonu

Przedstawiciele Instytucji, Firm i Towarzystw Współpracujących i Wspierających PWr: Zbigniew Sebastian – Prezes Dolnośląskiej Izby Gospodarczej Marek Woron – Kanclerz Loży Dolnośląskiej BCC Janusz Zierkiewicz – Dyrektor Banku Ochrony Środowiska S.A. Wrocław Elżbieta Banaszak – Dyrektor Banku Zachodniego WBK Andrzej Gmyrek – Dyrektor 5 Oddziału Banku Zachodniego WBK Jan Szuba – Dyrektor Oddziału Okręgowego NBP Jerzy Engländer – Prezes Rady Nadzorczej Zakładów Chemicznych „Złotniki” Ryszard Olfans – Dyrektor Spółki Dolnośląski Zakład Gazownictwa Prof. Jan Butra – Prezes CB-PM CUPRUM Sp. z o.o. Dr Ryszard Kosierb – Dyrektor Okręgowej Dyrekcji Gospodarki Wodnej Ewa Mańkowska – Prezes Woj. Funduszu Ochrony Środowiska i Gosp. Wodnej Alfred Dubicki – Dyrektor Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Andrzej Poniewierka – Przewodniczący Dolnośląskiej Izby Architektów Dariusz Dzubiński – Prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich Andrzej Konarski – Prezes Towarzystwa Urbanistów Polskich o/Wrocław Wojciech Jaskuła – Dyrektor Ds. Współpracy z Uczelniami Whirpool Patxi Lòpez – Prezes Zarządu WROZAMET S.A. Anna Pitulec – Członek Zarządu WROZAMET S.A. Jaione Badiola - Członek Zarządu WROZAMET S.A. Andrzej Kalisz - Prezes Zarządu, Dyrektor Naczelny JELCZ S.A.

8 nr 205 październik 2006 9 Inauguracja

Henryk Karaś – Prezes Zarządu KGHM Cuprum W-w Tadeusz Chodorowski – Prezes Zarządu, Dyrektor Naczelny WROBIS S.A. Jerzy Lech - Dyrektor ds. Techniczno-Produkcyjnych Wytwórnii Pomp Hydraulicznych Andrzej Mazur – Prezes Domu Samochodowego Germaz Sp. z o.o. Bogusław Żyborski – Dyrektor Gabinetu Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty Denis Bretaudeau – Prezes Zespołu Elektrociepłowni Wrocławskich Kogeneracja S.A Rafał Osiński – Dyrektor Urzędu Dozoru Technicznego Jacek Kaczorowski – Prezes BOT Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów Roman Walkowiak – Dyrektor BOT Elektrownia Turów S.A. Czesław Łukowski – Elektrownia Opole Gen. bryg. dr inż. Bronisław Peikert – Pełnomocnik Rektora Kolegium Karkonoskiego

Prof. Alan R. Katritzki – doktor honoris causa Uczelni, oraz osoby towarzyszące Prof. Mirosław Szafran z żoną - Wydz. Chemii Uniwersytetu im A. Mickiewicza w Poznaniu Prof. Jan Epsztajn - Wydz. Fizyki i Chemii Uniwersytetu Łódzkiego Prof. Roman Mazurkiewicz - Wydz. Chemiczny Politechniki Śląskiej Prof. Andrzej Jóźwiak – Wydz. Fizyki i Chemii Uniwersytetu Łódzkiego Prof. Leszek Ciunik - Dziekan Wydz. Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego Prof. Józef Ziółkowski - Wydz. Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego Prof. Zdzisław Latajka - Wydz. Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego

Adresy skierowane do władz Politechniki Wrocławskiej w związku z inauguracją 2006/2007 Władysław Sidorowicz – senator RP Janusz Krasoń – poseł na Sejm RP prof. Michał Kleiber – doradca Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej prof. Michał Seweryński – minister nauki i szkolnictwa wyższego Kazimierz M. Ujazdowski – minister kultury i dziedzictwa narodowego Władysław Ortyl – sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego Lidia Geringer de Oedenberg – posłanka do Parlamentu Europejskiego Władmir Kuzniecow – konsul generalny Rosji w Poznaniu Piotr Kruczkowski – prezydent Wałbrzycha J.E. ks. prof. Ignacy Dec – biskup świdnicki J. Em. ks. abp. Jeremiasz – prawosławny arcybiskup wrocławski i szczeciński prof. Jerzy Błażejowski – przewodniczący Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego prof. Andrzej B. Legocki – prezes Polskiej Akademii Nauk Maria Dmochowska – z-ca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej prof. Romualdas Ginevičius – rektor Vilniaus Gedimino Technikos Universitetas prof. dr Gesine Schwan – rektor Europa-Universität Viadrina Frankfurt prof. Jerzy Nikitorowicz – rektor Uniwersytetu w Białymstoku prof. Józef Kubik – rektor Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy prof. Andrzej Ceynowa – rektor Uniwersytetu Gdańskiego prof. dr hab. Janusz Janeczek – rektor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach prof. Wiesław A. Kamiński – rektor Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie prof. Ryszard J. Górecki – rektor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie prof. Waldemar Tarczyński – rektor Uniwersytetu Szczecińskiego prof. Andrzej Jamiołkowski – rektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu prof. Katarzyna Chałasińska-Macukow – rektor Uniwersytetu Warszawskiego ks. prof. Ryszard Rumianek – rektor Uniwersytetu Kard. S. Wyszyńskiego w Warszawie prof. January Bień – rektor Politechniki Częstochowskiej prof. Janusz Rachoń – rektor Politechniki Gdańskiej prof. Antoni Tajduś – rektor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie prof. Tomasz Krzyżyński – rektor Politechniki Koszalińskiej prof. Józef Kuczmaszewski – rektor Politechniki Lubelskiej prof. Jerzy Skubis – rektor Politechniki Opolskiej prof. Adam Hamrol – rektor Politechniki Poznańskiej prof. Mirosław Luft – rektor Politechniki Radomskiej prof. Andrzej Sobkowiak – rektor Politechniki Rzeszowskiej prof. Zbigniew Skinder – rektor Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy prof. Edward Pawłowski – rektor Akademii Podlaskiej w Siedlcach prof. Jan Bronisław Dawidowski – rektor Akademii Rolniczej w Szczecinie

10 nr 205 październik 2006 11 Inauguracja

prof. Jan Górski – rektor Akademii Medycznej w Białymstoku prof. Wiesław Pawlik – prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego ds. Collegium Medicum prof. Ewa Małecka-Tendera – rektor Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach prof. Andrzej Książek – rektor Akademii Medycznej w Lublinie prof. Grzegorz H. Bręborowicz – rektor Akademii Medycznej w Poznaniu prof. Małgorzata Tafil-Klawe – prorektor Uniwersytetu M. Kopernika w Toruniu ds. Collegium Medicum prof. Ryszard Borowiecki – rektor Akademii Ekonomicznej w Krakowie prof. Janusz Zdebski – rektor Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie Nadinsp. Kazmierz Szwajcowski – komendant-rektor Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie prof. Janusz Berdowski – rektor Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie prof. Regina Renz – rektor Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach prof. Jan Pamuła – rektor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie prof. Marian Oslislo – rektor Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach prof. Maria Murawska – rektor Akademii Muzycznej w Bydgoszczy Ks. prof. Ludwik Grzebień SJ- rektor Wyższej Szkoły Filozoficzno-Pedagogicznej „Ignatianum” w Krakowie prof. Józef Bergier – rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Białej Podlaskiej prof. Józef Zając – rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Chemie prof. Zbigniew Walczyk – rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu prof. Józef Garbarczyk – rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gnieźnie dr hab. Roman Fedan – rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Jarosławiu prof. Józef Orczyk – rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie dr hab. Janusz Gruchała – rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie prof. Andrzej Bałanda – rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu prof. Stanisław Hodorowicz – rektor Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Targu prof. Kazmierz Pająk – rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Pile prof. Aleksander Kozłowski – rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Płocku prof. Jan Draus – rektor Państwowej Wyższej Szkoły Wschodnioeuropejskiej w Przemyślu prof. Michał Bołtryk – rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Suwałkach prof. Tadeusz Pomianek – rektor Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie prof. Roman Kulikowski – rektor Wyższej Szkoły Informatyki Stosowanej i Zarządzania pod auspicjami PAN w Warszawie prof. Janusz Olearnik – rektor Wyższej Szkoły Handlowej we Wrocławiu prof. Ludmiła Dziewięcka-Bokun – rektor Dolnośląskiej Wyższej Szkoły Służb Publicznych „ASESOR” we Wrocławiu prof. Zbigniew Waśkiewicz – rektor Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach prof. Kazimierz Darowicki – Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska prof. Alicja Chybicka – Kierownik Katedry i Kliniki Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dziecięcej Akademii Medycznej we Wrocławiu prof. Jerzy Sobota – dziekan Wydziału Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji Akademii Rolniczej we Wrocławiu prof. Ryszard Tadeusiewicz – doktor honoris causa PWr (AGH Kraków) gen. dyw. Fryderyk Czekaj – dowódca Śląskiego Okręgu Wojskowego Wacława Macińska – prezes Sądu Okręgowego we Wrocławiu Marek Wiland – przewodniczący Rady Okręgowej Zachodniej Okręgowej Izby Urbanistów we Wrocławiu Roman Walkowiak – prezes Zarządu, Generalny Dyrektor BOT Elektrowni Turów S.A. dr Anna Sucharda-Sobczyk Adresy skierowane do profesora Alana R. Katritzky’ego Krzysztof Grzelczyk – Wojewoda Dolnośląski prof. Tomasz Krzyżyński – rektor Politechniki Koszalińskiej prof. Adam Hamrol – rektor Politechniki Poznańskiej prof. Andrzej Sobkowiak – rektor Politechniki Rzeszowskiej prof. Włodzimierz Kiernożycki – rektor Politechniki Szczecińskiej prof. Małgorzata Tafil-Klawe – prorektor Uniwersytetu M. Kopernika w Toruniu ds. Collegium Medicum prof. Wiesław A. Kamiński – rektor Uniwersytetu im M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie prof. Ryszard J. Górecki – rektor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie prof. Małgorzata Tafil-Klawe – prorektor Uniwersytetu im. M. Kopernika w Toruniu ds. Collegium Medicum prof. Waldemar Tarczyński – rektor Uniwersytetu Szczecińskiego prof. Marek Trombski – rektor Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej prof. Zbigniew Skinder – rektor Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy prof. Edward Pawłowski – rektor Akademii Podlaskiej w Siedlcach prof. Andrzej Książek – rektor Akademii Medycznej w Lublinie prof. Jan Pamuła – rektor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie prof. Kazimierz Pająk – rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Pile prof. Grzegorz Schroeder – dziekan Wydz. Chemii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu

10 nr 205 październik 2006 11 Inauguracja Polska polityka naukowa w kontekście nowych inicjatyw europejskich

Wykład inauguracyjny podsekretarza stanu w MNiSW prof. Krzysztofa J. Kurzydłowskiego

Podobnie jak Polska chce mieć silną po- W oparciu o wartość i szybkość wzrostu Bardzo ważna jest polityka wobec mło- zycję w Zjednoczonej Europie, tak Europa SII wyróżnia się cztery grupy krajów: dych naukowców. Cieszą mnie sukcesy walczy o pozycję w świecie. Miarą sukcesu – czołówkę (Szwajcaria, Finlandia, Szwe- młodych i chęć inwestowania w nich. jest zdolność do prowadzenia badań i prze- cja, Dania i Niemcy), z których Szwecja Mogą oni liczyć na stypendia naukowe kładania ich na praktyczne korzyści. W po- i Dania mają wskaźnik wzrostu SII po- oraz wsparcie dla swego udziału w projek- goni za najlepszymi musimy podnieść ja- niżej średniej UE; tach badawczych, w zespołach opiniodaw- kość badań i rozwijać zastosowania. – kraje o średnim poziomie osiągnięć czo-doradczych i recenzenckich. Pomocą Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyż- (Francja, Luksemburg, Irlandia, Wlk. dla nich będzie działalność interdyscypli- szego stawia sobie za cel uczynienie z ba- Brytania, Holandia, Belgia, Austria, narnego zespołu do spraw mobilności i ka- dań naukowych źródła nowoczesnej wiedzy Norwegia, Włochy i Islandia), rier naukowych. aplikowanej w polskiej gospodarce. Dlate- – nadążające (Słowenia, Węgry, Portuga- Resort pokłada nadzieję w działalności go muszą one spełnić wymogi innowacyj- lia, Czechy, Litwa, Łotwa, Grecja, Cypr Polskich Platform Technologicznych. Od ności i konkurencyjności. i Malta), 2004 r. powstało ich 26. Aktywnie uczest- Innowacyjność to zdolność i motywa- – tracące pozycję (Estonia, Hiszpania, niczą w Europejskich Platformach Techno- cja przedsiębiorców do: Bułgaria, Polska, Słowacja, Rumunia logicznych i w Europejskich Strategicznych – ustawicznego poszukiwania i wyko- i Turcja). Programach Badawczych oraz integrują pol- rzystywania w praktyce wyników B+R, no- Wzrost nakładów budżetowych na pol- skie przedsiębiorstwa na rzecz współpracy wych koncepcji, pomysłów i wynalazków; ską naukę o 20%, w 2006 r. i o dalsze 10% nad ambitnymi przedsięwzięciami techno- – doskonalenia i rozwoju istniejących w 2007 ma odwrócić niekorzystną tenden- logicznymi. Uczestnikami PPT są partne- technologii produkcyjnych, eksploatacyj- cję. Dzięki temu mamy szansę, że 2015 r. rzy przemysłowi, przedsiębiorstwa, izby nych (w tym w sferze usług), oraz wpro- nastąpi istotny wzrost poziomu życia miesz- i agencje gospodarcze, instytuty naukowe wadzania nowych rozwiązań w organizacji kańców Polski. Ale unowocześnienie go- oraz uczelnie. i zarządzaniu. spodarki wymaga wysiłku finansowego. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego Konkurencyjność to długookresowa Stawiamy na wzrost efektywności oraz ra- kreuje też programy wspierające mobilność zdolność do sprostania międzynarodowej chunek zysków i strat. międzynarodową, międzysektorową, sprzy- konkurencji (na rynku krajowym oraz mię- W zwiększanie innowacyjności gospo- jające rozwojowi młodych doktorów i za- dzynarodowym), skutecznej adaptacji do darki trzeba zaangażować obie strony: na- chęcające utalentowanych badaczy, którzy zmieniających się warunków zewnętrz- ukowców i środowiska gospodarcze. Chce- osiągnęli sukces w renomowanych ośrod- nych i do osiągania trwałego, zrównowa- my promować ich współpracę i wyraźniej kach naukowych, do powrotu do kraju (pro- żonego rozwoju gospodarczego. formułować cele badawcze. gram „Powroty”). Wspieramy też przed- Gospodarka oparta na wiedzy po- Projekt Strategii Rozwoju Kraju na lata siębiorczość badaczy („Przedsiębiorczość wstaje, gdy głównym źródłem przewagi 2007 - 2015 zawiera następującą wizję: akademicka”) i patenty wynalazcze. konkurencyjnej przedsiębiorstw (głównie „Polska w 2015 roku to kraj o wysokim po- Podstawą oceny jednostek badawczych małych i średnich) są wiedza (B+R) oraz ziomie i jakości życia mieszkańców oraz sil- jest system parametryczny. Duże znaczenie technologiczne i organizacyjne przed- nej i konkurencyjnej gospodarce, zdolnej do będzie też miało finansowanie podmiotowe. sięwzięcia innowacyjne. Charakteryzu- tworzenia nowych miejsc pracy.” Zmiany mają doprowadzić do podniesienia je ją szybki rozwój dziedzin związanych Niezbędne jest do tego podnoszenie „ja- rangi finansowania zadaniowego oraz do se- z przetwarzaniem informacji i rozwojem kości kapitału ludzkiego” i tworzenie no- lektywnego finansowania obszarów B+R nauki, czyli tzw. wysokiej techniki oraz wych miejsc pracy, zwłaszcza w sektorze uznanych za strategiczne. technik i usług właściwych dla społeczeń- usług rynkowych. Finansowanie podmiotowe będzie stwa informacyjnego. Kluczowym problemem jest określenie, uwarunkowane efektywnością prowadzo- Jesteśmy krajem niezbyt innowacyj- jakie badania uważamy za warte wspiera- nych badań. nym. nia. Resort oczekuje, że doprowadzi to do Pozycja Polski pod tym względem mie- Za cenne uważamy zarówno te mające konsolidacji i wzmocnienia jednostek na- rzona tzw. wskaźnikiem sumarycznej in- głównie wymiar poznawczy (np. nagradza- ukowych. nowacyjności (Summary Innovation In- ne Polskim Noblem), jak i te będące podsta- Zamiar inwestowania w najlepszych dex, SII) w 2005 r. dawała jej XXI miejsce wą światowych innowacji. jako stanowiących siłę napędową systemu (wskaźnik 0,23) wśród krajów obecnej UE Międzynarodowa konkurencyjność ba- nakazuje poprzedzić powołanie Narodowe- i XXVII miejsce wśród 33 krajów OECD. dań jest mierzona liczbą międzynarodo- go Centrum Badań i Rozwoju analizą stanu Daleko nam nie tylko do Szwecji (SII = wych (zwłaszcza europejskich) projektów, krajowej nauki. 0,72) i Finlandii (0,68), ale i do Węgier w których udział biorą polscy naukowcy, jak Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ma (SII = 0,31; XV miejsce w UE). i kwotami przyznanymi na ich realizację. wspierać ministra w realizacji polityki na-

12 nr 205 październik 2006 13 Inauguracja

ukowej, naukowo-technologicznej i inno- wacyjnej państwa. Ta angażująca duży potencjał agencja naukowa będzie zarządzać programami badawczo-rozwojowymi należącymi do strategicznych obszarów i finansować je. Tu będą następowały inwestycje w infra- strukturę naukowo-badawczą (moderniza- cja, budowa i utrzymanie własnej infrastruk- tury badawczej o podstawowym znaczeniu dla wzrostu intensywności i jakości B+R). Centrum ma wspierać komercjalizację i inne formy transferu wyników prac B+R w sfe- rę gospodarki. Ma ponadto służyć rozwojo- wi polskiej kadry naukowej, zwłaszcza an- gażując młodych naukowców w realizację programów badawczych. Podstawą przyspieszonego rozwoju mu- szą być studenci i doktoranci. Fot. Krzysztof Mazur Potencjał polskiej nauki: Min. K.J. Kurzydłowski przecina wstęgę w nowym Centrum Naukowo-Badawczym. Obok stoją (od • 1953.800 studentów w szkołach wyż- lewej): dziekan W-5 prof. M. Sobierajski, JM Rektor prof. T. Luty, b. minister nauki prof. A. Wiszniewski szych (2005/2006 r.), i senior budowy dr Z. Okraszewski. • 10.000 z nich to cudzoziemcy (za stu świadczy o tym, że młodzież znajduje Cytowane dane zachęcają resort do po- mało!) sobie inne drogi kariery. stawienia na szkolnictwo wyższe. • w porównaniu z 1990/1991 r. liczba Rozwój uczelni to rozwój kadry. W la- Jak na tym tle wygląda Politechni- studentów wzrosła o 1,55 mln. osób, tj. tach 1980-2004 znacznie przybyło dokto- ka Wrocławska? Jest jedną z najlepszych o 384% ratów (po „dołku” w 1987 r., gdy było ich uczelni technicznych w Polsce. • rośnie dynamicznie liczba doktorantów; tylko 1780, doszliśmy w 2004 r. do 5722 Najwięcej pracowników prowadzą- na studiach doktoranckich było w 2005/ promocji), ale ilość habilitacji nawet się nie cych działalność badawczą grupują: Wy- 06 r. 32.725 osób. podwoiła. Na początku lat osiemdziesiątych dział Chemiczny (211 osób), Elektroni- Przy znacznej wciąż liczbie studen- było ich 539, zaś w 2004 r. – 934. ki (196), Mechaniczny (182) i IZ (156). tów, niepokój budzi rozkład liczbowy stu- Kadra naukowa to głównie pracownicy Względna efektywność jest najwyższa na dentów na poszczególnych kierunkach. Za szkół wyższych (85,8%), JBR-ów (6,7%) i PAN Wydziałach Mechaniczno-Energetycznym wolno przybywa studentów uczelni tech- (6,6%). W szkołach niepaństwowych jest 0,8% (7,39) i EMiF (6,6) oraz w Instytucie Fizy- nicznych. osób ze stopniami i tytułami naukowymi. ki WPPT (6,34). Aż 74,5% ka- Wśród wyróżniających się są też: Wy- dry badawczej pra- działy: Chemiczny (ze wzgl. na osiągane Absolwenci cuje na uczelniach stopnie i tytuły naukowe, projekty badaw- Grupy kierunków 2001/2002 2003/2004 2004/2005 (JBR – 18,1%, PAN cze i celowe, nowe technologie, patenty – 5,3%). One realizują i wdrożenia), Mechaniczny (głównie w re- Ogółem (w tys.) 342,2 384,0 391,5 też większość (60,6%) alizacji projektów badawczych i celowych, Ekonomiczne i projektów badaw- nowych technologiach, materiałach, wyro- 33,2 34,4 31,3 administracyjne (%) czych i celowych, bach), Elektronika (stopnie i tytuły nauko- gdy JBR-y – 26,2%, we, projekty badawcze i celowe, nowe Pedagogiczne (%) 14,7 15,3 15,6 PAN – 11,7%. Jeszcze technologie) oraz Wydział Elektryczny Społeczne (%) 14,5 14,5 14,5 większa jest przewaga (wdrożenia, szczególne osiągnięcia). uczelni państwowych Potencjał naukowy Wrocławia ma Humanistyczne (%) 7,6 6,9 7,1 w publikacjach recen- swój kontekst europejski. Europejski Inżynieryjno- zowanych (73,4%) Instytut Technologiczny jako odpowied- 6,2 5,7 5,7 techniczne (%) w monografiach na- nik MIT ma tworzyć powiązania między ukowych i podręcz- szkolnictwem wyższym, badaniami i dzia- Informatyczne (%) 1,3 3,4 4,0 nikach akademickich łalnością proinnowacyjną. EIT to świato- (83,4%). Uczelnie pań- wy prestiż przyciągający studentów i na- Naszym bogactwem są doktoranci. W re- stwowe są źródłem 53,2% patentów i praw ukowców. kordowym 2004 roku mieliśmy 33.040 dok- ochronnych (JBR – 41,2%, PAN –5,3%), ale Szczegóły organizacyjne nie są jesz- torantów i 8869 otwartych przewodów dok- tylko 25,4% wdrożeń (JBR – 71,6%). cze znane, ale powołana struktura (jedno- torskich. W 2005 r. – niewielu mniej: 32.725 Ustępują one (28,3%) też JBR-om lita czy raczej sieciowa) będzie musiała doktorantów i 8751 przewodów. To dużo (65,5%) w nowych technologiach, wytwa- mieć sprawny zarząd. (Może uda się umie- w porównaniu z rokiem 1990 (2695 dokto- rzaniu nowych materiałów, wyrobów, sys- ścić go we Wrocławiu? Tej szansy nie wol- rantów, 869 przewodów). Ale brak przyro- temów, metod i usług. no zaprzepaścić!)

12 nr 205 październik 2006 13 Doktorat honoris causa

Zadania zarządu to: – European Research Council, która wsparciu polskiego rządu jest gotowe za- – opracowywanie strategii, ma wdrażać europejskie inicjatywy oferować na jej potrzeby odpowiednie za- – definiowanie ogólnej polityki Instytutu należące do tzw. frontier research. plecze. Poważnym wsparciem dla naszych oraz strategicznej agendy, Niezależna w swych działaniach Rada starań są środki strukturalne z programów – określanie głównego obszaru tematyki ma decydować o kierunkach finanso- operacyjnych. prowadzonych prac, wania badań naukowych w dziedzinie Środowisko wrocławskie ubiega się też – selekcja, ustanawianie, monitorowanie nauk technicznych, społecznych i hu- o utworzenie programu EIT+ (projekt ten i ocena wspólnot wiedzy, manistycznych. Tworzyć ją będą re- uzyskał akceptację KERM). Powinno to – wykonywanie budżetu EIT oraz rozdział prezentanci europejskiego środowiska umożliwić zbudowanie silnego regional- środków pomiędzy wspólnoty wiedzy. naukowego zatwierdzeni przez Komisję nego ośrodka akademicko-gospodarczego Wspólnoty wiedzy, które będą tworzyły Europejską. realizującego założenia EIT, rozwijającego strukturę badawczą EIT, to uczelnie oraz edukację, badania naukowe i innowacje go- międzynarodowe organizacje naukowe Polska wizja Europejskiego Instytutu spodarcze („trójkąt wiedzy”). wykonujące zadania z inicjatywy EIT. Technologicznego Komisja Europejska przewiduje za- Ponadto europejska działalność badaw- Gdy latem 2005 r. Komisja Europej- kończenie prac legislacyjnych nad EIT cza opiera się na kilku innych formach or- ska zaproponowała powołanie europej- do końca roku 2007, utworzenie centra- ganizacyjnych. Są to: skiej instytucji naukowej, Polska żywo po- li w 2008 r., a wybór i rozpoczęcie dzia- parła ogólne założenia EIT jako podmiotu łalności wspólnot nastąpi w 2009 r. Prze- – Wspólne Inicjatywy Technologiczne o osobowości prawnej, złożonego z centra- znacza się na ten cel do 2013 r. 2 miliardy UE (JTI) związane głównie z działal- li oraz „wspólnot wiedzy”, wyróżniającego euro. nością Europejskich Platform Tech- się konkurencyjnym systemem płacowym Polska przygotowuje kompleksową ofer- nologicznych. Dotyczą wybranych i uprawnionym do wspólnego nadawania tę badawczą, pracuje nad wyborem obsza- aspektów ich działań. Łączą inwestycje dyplomów. ru działalności. sektora prywatnego oraz krajowe i unijne Centralę EIT powinny tworzyć: Rada Przy pełnej mobilizacji niektórzy z no- fundusze publiczne (programy ramowe) Zarządzająca, Dyrektor, Biuro Wykonaw- wo przyjętych studentów mogą dotrwać oraz fundusze Europejskiego Banku In- cze i Biuro Administracyjne. do dyplomu EIT. Życzę Im tego – z pew- westycyjnego. Mają ułatwić ogólnoeuro- Polska wystąpiła z ofertą zlokalizowa- nym zawahaniem. pejskie partnerstwo publiczno-prawne. nia centrali we Wrocławiu. Miasto przy (tekst nieautoryzowany)

Współautorem pierwszego podręcznika che- mii związków heterocyklicznych był jesz- Mistrz sztuki chemii cze przed doktoratem w roku 1960. Siód- ma i ostatnia książka, której tytuł w wolnym przekładzie brzmi „Związki heterocyklicz- Laudacja ne wokół nas” ukazała się w 1997, przed siedemdziesiątymi urodzinami profesora. podczas doktoratu honoris causa prof. A. R. Katritzky’ego W pięciu innych wydawnictwach książ- wygłoszona przez prof. Ludwika Komorowskiego kowych był inicjatorem, redaktorem i wy- 2 października 2006 dawcą, a seria wydawnicza „Advances in Heterocyclic Chemistry”, którą zainicjo- wał w roku 1963, ukazuje się pod jego re- Professor Alan Katritzky pochodzi z An- życiorysu: zamiast przygotowywać się do dakcją do dziś. glii – urodził się w roku 1928 w Londynie. emerytury, żegna Wielką Brytanię i roz- W różnych okresach czasu był redak- Miał lat 26, gdy kończył studia chemiczne poczyna amerykańską przygodę naukową. torem siedmiu poważnych serii wydawni- na Uniwersytecie Oxford, był trzydziesto- Przyjmuje zaproszenie na uniwersytet sta- czych, w tym – nieprzerwanie od 1984 roku latkiem, gdy uzyskał doktorat w Cambrid- nowy Florydy w Gainsville, gdzie stworzo- – Topics in Applied Chemistry. Uczestniczył ge. Był na tym uniwersytecie wykładow- no mu laboratorium dedykowane badaniom w radach wydawniczych 25 różnorodnych cą, a nawet założycielem nowego Churchill heterocykli – w tej dziedzinie był od lat spe- czasopism naukowych: od poważnych pe- College. Jednak stanowisko profesora che- cjalistą. Tam pracuje aktywnie do dziś, choć riodyków międzynarodowych, jak Tetra- mii uzyskał jako 35-latek na innej uczelni według europejskich standardów od wielu hedron czy amerykańskich, jak Journal of – na skromnym Uniwersytecie East Anglia, lat mógłby być w stanie spoczynku. Organic Chemistry po znane czasopisma położonym w Norwich na wschodnim wy- Bogactwo efektów jego pracy jest nie- włoskie, hiszpańskie, japońskie i brytyjskie. brzeżu Anglii. Pracował tam przez 17 lat, spotykane: 1885 publikacji – artykułów na- Wśród tych czasopism znalazł się również w tym wiele lat jako dziekan szkoły nauk ukowych. Z liczbą cytowań ponad 30.000 Biuletyn Polskiej Akademii Nauk oraz spe- chemicznych. W 1980 roku 52-letni pro- jest członkiem elitarnego grona najwy- cjalistyczne periodyki chemiczne rosyjskie, fesor Katritzky podejmuje decyzję, któ- żej cytowanych autorów świata. Jak przy- węgierskie, łotewskie, serbskie, rumuńskie, ra ukształtuje kolejne ćwierćwiecze jego stało na profesora, jest i autorem książek. tureckie, pakistańskie i indyjskie.

14 nr 205 październik 2006 15 Doktorat honoris causa

stą w jego karierze, a po raz trzeci odbywa się w Polsce! Wymieńmy, gdzie odbyły się poprzednie: 1986 – w Madrycie, 1989 – w Poznaniu, 1994 – w Gdańsku, 1995 – w jego macierzystym Norwich, 1996 – w Tuluzie, 1997 – w Sankt Petersburgu, 1998 – w Bukareszcie, 2000 – w Rosto- wie, 2001 – belgijskim Gent i w indyjskim stanie Bundelkhand oraz 2003 – w Timişo- arze w Rumunii. Wypadałoby zapytać czym są „hetero- cykle”, których badaniom poświęcił się profesor Katrizky? Skąd bierze się tak niebywała popularność profesora jako na- uczyciela oraz jako badacza wśród chemi- ków na świecie? Wydaje się, że tajemnica sukcesu profesora nie tkwi w rodzaju ma- terii, której poświęcał swój wysiłek. Hete- rocykle są najbardziej podstawowym ele- mentem wśród substancji występujących Fot. Krzysztof Mazur Promotor prof. P. Mastalerz wręcza prof. Alan R. Katritzky’emu dyplom doktoratu honoris causa w przyrodzie – w ich cząsteczkach obec- w obecności władz uczelni i zaproszonych gości. ne są poza węglem i wodorem również inne atomy jak azot, tlen czy siarka wbu- Od najwcześniejszych lat swojej nauko- rzą elitarną wspólnotę jego uczniów , roz- dowane w struktury pierścieniowe. Struk- wej kariery, jeszcze w czasach, gdy jako poznawalnych na świecie. tury tego typu, powszechnie występujące skromny wykładowca pracował w Cambrid- Uczniowie cenią swego profesora – lecz w przyrodzie, jako element budulcowy nie ge, był cenionym gościem na konferencjach i on dowiódł, jak bardzo ich ceni. Dla stu- są ani szczególnie złożone, ani bardziej eg- i zjazdach naukowych oraz wykładowcą na dentów trzech brytyjskich uczelni, z który- zotyczne niż wiele innych pośród milionów uczelniach we wszystkich niemal krajach mi był związany w przeszłości, ufundował poznanych już substancji chemicznych. Jed- świata, które odwiedzał w systematycz- stałą nagrodę za najlepszą pracę dyplomo- nak przez swoją powszechność pozwalają nych, corocznych podróżach nieprzerwa- wą w dziedzinie chemii – jest przyznawana badać, poznawać i klasyfikować niezliczo- nie od roku 1961. Wystarczy wspomnieć, od roku 1994. Dla studentów z innych kra- ne typy reakcji chemicznych dostarczając że odwiedził Polskę już w roku 1962, a po- jów świata ufundował przyznawaną co dwa pola do popisu dla najbardziej finezyjnych tem jeszcze siedmiokrotnie. Na bogatej li- lata nagrodę Międzynarodowego Towarzy- i pomysłowych metod prowadzenia reakcji ście ponad 60 krajów, które wielokrotnie od- stwa Chemii Heterocykli. W roku 1999 pań- chemicznych od prostych substancji do za- wiedzał, znalazłem nawet Jamaikę, Armenię stwo Alan i Linda Katritzky założyli funda- łożonego celu. A wyczarowanie material- oraz wyspy Fiji – nie znalazłem jeszcze Al- cję ARKAT-USA dla wspomagania młodych nej substancji, która najpierw istnieje tylko banii – czyżby tam nie uprawiano chemii or- naukowców z krajów rozwijających się. w umyśle chemika lub na jego rysunkach, ganicznej? Trzeba zauważyć – choćby tylko Autorytet naukowy oraz jego rola na- jest przecież największym dziełem chemi- dla przykładu dla naszych młodych studen- uczyciela pokoleń światowych chemi- ka, w którym nikt go nie zastąpi. Potrzeba tów, że biegłości w językach obcych moż- ków została zauważona przez instytucje nie tylko wiedzy i manualnego doświadcze- na profesorowi zazdrościć – dorównać mu naukowe. Owoce swojej działalności za- nia, potrzeba nie tylko złożonych narzędzi trudno: wykłady głosił po angielsku, fran- czął profesor zbierać krótko po rozpoczę- i instrumentów – jest tu miejsce na praw- cusku, niemiecku i włosku! ciu pracy w USA. W roku 1985 Polskie To- dziwą twórczość, do której zdolny jest nie Ta podziwu godna działalność edukacyj- warzystwo Chemiczne nadało mu godność każdy umysł i nie każde ręce. Profesor Ka- na we wszystkich krajach świata tłumaczy członka honorowego. Była to druga god- tritzky potrafił tę wiedzę chemiczną – racjo- fenomen popularności prof. Katritzky’ego ność zagranicznego towarzystwa w biografii nalną, praktyczną, ale i tajemniczą – prze- wśród młodych adeptów chemii organicz- profesora – pierwsze było Australijskie To- kazywać uczniom. Potrafił ich uczyć sztuki nej. Liczba jego wychowanków pochodzą- warzystwo Chemiczne dwa lata wcześniej. chemii, pokazać jak fenomenalne otwiera cych ze wszystkich krajów świata sięga 800, Wkrótce został członkiem zagranicznym możliwości i zarazić pragnieniem tworze- w tym dyplomanci, 158 wypromowanych Polskiej Akademii Nauk (1991), a w kolej- nia dzieł własnych, równie oryginalnych jak doktorów oraz bardzo liczni stażyści po dok- nych latach zaprosiły go do grona swoich obrazy artystów. Pokazywał im – i nam po- toracie. Jego Centrum Heterocykli na Flory- członków honorowych towarzystwa nauko- zostawia tę lekcję – że z chemią, jako nauką dzie odwiedzane było przez młodych współ- we i akademie w Hiszpanii, Egipcie, USA, o tworzeniu oraz własnościach materiałów pracowników – doktorów, w tym liczne Japonii oraz Słowenii. Otrzymał dziewięć styka się dziś każda dziedzina nauki i prak- grono Polaków. Są tu z nami profesorowie rozmaitej rangi medali za osiągnięcia na- tyki: od budownictwa do biologii, od elek- z Warszawy, z Poznania, z Łodzi, z Gdań- ukowe w USA, w Japonii, w Grecji, w Ro- troniki do astrofizyki. ska i Gliwic, jest i nasza wydziałowa kole- sji, w Estonii i w Czechach. Środowisko wrocławskich chemików żanka – wszyscy oni korzystali z wyjątko- Bogaty rozdział w życiorysie nauko- wita profesora Katritzkiego i z satysfak- wej okazji, jaką stwarzał pobyt badawczy wym profesora stanowią doktoraty hono- cją przyjmuje nowego doktora honoris w laboratorium profesora, wszyscy oni two- rowe. Dzisiejsza uroczystość jest trzyna- causa do swego grona.

14 nr 205 październik 2006 15 Inauguracja

Chóry i orkiestrę poprowadziła Mał- le koncertuje jako muzyk kamerali- Koncert gorzata Sapiecha-Muzioł – kierownik sta i muzyk orkiestrowy w większości artystyczny i dyrygent Akademickiego krajów Europy oraz w Japonii. W 2005 Chóru PWr. Jest ona absolwentką wro- roku wydał swoją pierwszą płytę solo- inauguracyjny cławskiej Akademii Muzycznej w klasie wą; towarzyszyła mu japońska pianistka Zgodnie ze zwyczajem naszej uczelni dyrygentury symfonicznej i dyrygentury YOKO SAITO. Zarówno pierwsza, jak w dniu inauguracji roku akademickiego chóralnej, od 1996 roku prowadzi także i druga płyta J. Marcinowa została na- 2006/7, odbył się uroczysty koncert po- orkiestrę i chór Zespołu Szkół Muzycz- grana dla Firmy DUX, jednej z przodu- przedzony koktajlem w gabinecie Rek- nych im St. Moniuszki w Wałbrzychu, jących polskich firm fonograficznych, tora. pełni funkcję dyrektora artystycznego nagrywającej takie wydarzenia muzycz- Nasza aula w tym roku gościła Aka- Festiwalu Barbórkowego Chórów Stu- ne jak Wratislavia Cantans czy konkurs demicki Chór Politechniki Wrocławskiej, denckich we Wrocławiu i stale współ- skrzypcowy im H. Wieniawskiego. Ar- Chór Kameralny Consonanza, Orkiestrę pracuje z Wrocławskim Teatrem Mu- tysta wraz z orkiestrą z Wałbrzycha Symfoniczną Zespołu Szkół Muzycz- zycznym Capitol. przedstawił Legendę Henryka Wie- nych im. Stanisława Moniuszki w Wał- Zespoły wspólnie zaprezentowały pe- niawskiego brzychu wraz z solistami. Chóry te, jak rełki polskiej muzyki, zarówno instrumen- Po muzyce instrumentalnej w auli roz- i orkiestra, czują się tu zresztą jak u sie- talnej, jak i instrumentalno-wokalnej. brzmiała aria Skołuby ze „Strasznego bie w domu. Niezwykłej piękności utwór na chór Dworu” Stanisława Moniuszki w wy- Chór kameralny CONSONANZA, i orkiestrę Grzegorza Gerwazego Gor- konaniu Adama Palki – studenta V roku prowadzony przez Martę Kierską-Wit- czyckiego IN VIRTUTE TUA DOMINE Akademii Muzycznej w Gdańsku w kla- czak działa na Politechnice Wrocław- przeniósł słuchaczy w epokę baroku. Na- sie prof. Floriana Skulskiego. Od 2005 r. skiej od 1992 roku i jest laureatem wielu stępnie w Koncercie klarnetowym B-dur A. Palka współpracuje z Operą Bałtycką nagród na konkursach krajowych i za- Karola Kurpińskiego usłyszeliśmy Mi- w Gdańsku, ma w swoim repertuarze par- granicznych. Opracował bardzo intere- chała Sicińskiego – absolwenta wrocław- tie Zbigniewa w „Strasznym Dworze” St. sujący repertuar: od kameralnych dzieł skiej Akademii Muzycznej im Karola Li- Moniuszki, Doktora w „Traviacie”, Mo- muzyki dawnej po wielkie dzieła orato- pińskiego w klasie prof. Jana Tatarczyka, sera w „Zbójcach”, Pirra w „Lombardczy- ryjno-kantatowe wykonywane wspólnie obecnie doktoranta tejże uczelni i muzy- kach” G. Verdiego, Komisarza w „Mada- z innymi chórami. ka-solisty Wrocławskiej Filharmonii im me Butterfly” G. Pucciniego i Antonia Akademicki Chór Politechniki Wro- Witolda Lutosławskiego. w „Weselu Figara” W.A. Mozarta. Na cławskiej to od ponad 35 lat sztandaro- Kolejnym solistą-instrumentalistą był płycie CD utrwalił partię Adama Fume wy chór uczelni, wykonujący muzykę Jacek Marcinów – skrzypek, absolwent w światowej prapremierze opery „Co- różnych epok, zarówno a cappella, jak Akademii Muzycznej w Poznaniu w kla- medy of a Dumb Wife” Tadeusza Z. Kas- i wokalno-instrumentalną. Odnosił suk- sie skrzypiec prof. Bartosza Bryły. (Od- serna. Wykonywał również partie Alego cesy na wielu festiwalach i w konkursach notujmy przy okazji, że jest on synem we „Włoszce w Algierze” w realizacji krajowych i zagranicznych. pracownika Politechniki.) Artysta wie- pod batutą Wojciecha Michniewskiego z Ewą Podleś i Giovannim Boltą w ro- lach głównych. Występował w Niem- czech, Francji i Rosji. Po kolejnej, jak zwykle barwnej zapo- wiedzi Andrzeja Ostoi-Soleckiego Or- kiestra Symfoniczna Zespołu Szkół Muzycznych z Wałbrzycha zaprezento- wała się w „Orawie” Wojciecha Kilara. Koncert zaś zwieńczył Mazur ze „Strasz- nego Dworu”. Przeżyliśmy więc wieczór z muzy- ka polską w wykonaniu polskich muzy- ków, którzy prezentując w czasie swo- ich licznych wyjazdów przedstawiony nam repertuar rozsławiają Polskę i Po- litechnikę Wrocławską na całym świe- cie. Obecnie, gdy współpraca z krajami azjatyckimi staje się tak istotna dla roz- woju regionu i uczelni, warto szczegól- nie podkreślić kontakty artystyczne z tym obszarem kultury, takie jak występ Aka- demickiego Chóru Politechniki Wrocław- skiej w Chinach i bliska współpraca soli- sty wieczoru J. Marcinowa z japońskimi muzykami. Artysta włada bowiem języ-

Fot. Krzysztof Mazur kiem japońskim! (p)

16 nr 205 październik 2006 17 Inauguracja

Inauguracja w ZOD Wałbrzych Podkreślił również znaczenie ZOD dla re- gionu i wysoką jakość kształcenia w zamiej- scowych ośrodkach. Prezydent Wałbrzycha Piotr Kruczkow- ski stwierdził, że inauguracja roku akade- Ośrodek z tradycjami mickiego na Politechnice jest bardzo waż- nym wydarzeniem dla miasta. Dodał, że sam Najstarszy i największy z zamiejsco- Dyrektor Bartoszewski zaprezento- zawdzięcza wiele – w sensie wiedzy, ogól- wych ośrodków dydaktycznych Politechni- wał kondycję kierowanego przez niego nego rozwoju i kształtowania osobowości ki rozpoczął nowy rok akademicki 10 paź- od paru miesięcy ośrodka dydaktycznego. – swoim studiom na Politechnice Wrocław- dziernika. Tradycyjnie główne uroczystości W wałbrzyskim ZOD studiuje obecnie ok. skiej, które przypadły na czasy stanu wojen- odbyły się w Teatrze Zdrojowym w Szczaw- 800 studentów na sześciu wydziałach. Na nego. Mówiąc o znaczeniu obecności naszej nie Zdroju, do którego licznie przybyli za- pierwszym roku naukę rozpoczęło ok. 210 uczelni w regionie przypomniał, że zawsze, proszeni goście: władze miasta i regionu, studentów, a więc tylu, ilu w sumie studiuje także i teraz, odpowiada ona na lokalne po- innych szkół wyższych Wałbrzycha, du- na pierwszym roku w ośrodkach zamiejsco- trzeby. Ostatnie Targi Pracy w Wałbrzychu chowieństwo, przedstawiciele zaprzyjaź- wych Legnicy i Jeleniej Góry! Na Wydzia- pokazały, jak bardzo poszukiwani są jej ab- nionych z Politechniką przedsiębiorstw, le Elektrycznym nie uruchomiono kształ- solwenci, a dynamicznie rozwijające się in- a przede wszystkim studenci pierwszego cenia na I roku z powodu zbyt małej ilości westycje oznaczają, że będzie narastał po- roku i absolwenci z rodzinami. Władze chętnych. Dyrektor Bartoszewski w swo- pyt na młodych inżynierów. uczelni były reprezentowane przez pro- im wystąpieniu szczególny nacisk położył Wręczono indeksy i odebrano ślubo- rektora ds. nauczania prof. Janusza Sza- na fakt, że ZOD w Wałbrzychu jest jedyną wanie studentów I roku. Przedstawiciel frana i prodziekanów wydziałów obecnych uczelnią techniczną w regionie. Zwracając samorządu studenckiego zapoznał młod- w ZOD wałbrzyskim: prof. Marię Świder- się do władz miejskich przypomniał, że to szych kolegów z możliwościami działania ską-Bróż z Wydziału Inżynierii Środowiska, gmina Wałbrzych była w 1968 r. (obok Poli- i zapraszał ich do angażowania się w pracę prof. Henryka Nowaka z Wydziału Budow- techniki Wrocławskiej) organem założyciel- w poszczególnych sekcjach. nictwa Lądowego i Wodnego, dr Mariusza skim ówczesnej Filii PWr, której ZOD jest Uroczyste wręczenie dyplomów 30 te- Mazurkiewicza z Wydziału Informatyki spadkobiercą. Mocna Politechnika w Wał- gorocznym absolwentom przebiegło nad- i Zarządzania, dr hab. Wojciecha Wiele- brzychu to także istotny argument dla inwe- zwyczaj szybko, gdyż stawiła się tylko ich bę z Wydziału Mechanicznego i prof. Ja- storów pragnących tu, w specjalnej strefie kilkuosobowa reprezentacja. Wzbudziło to nuariusza Góreckiego z Wydziału Mecha- ekonomicznej, lokować nowe fabryki. Dba- w zebranych przekonanie, że reszta już wy- niczno-Energetycznego. Była to pierwsza łość o rozwój tej szkoły powinna więc być jechała w daleki świat... inauguracja dla nowego dyrektora ZOD dr dla miasta priorytetem. Prorektor prof. Janusz Szafran uroczy- Jerzego Bartoszewskiego. Obecni byli także: Dyrektor Bartoszewski przedstawił ście ogłosił rozpoczęcie roku akademickie- pierwszy dyrektor filii wałbrzyskiej dr Jerzy swoje plany remontowe na najbliższą go 2006/2007, a chór zaintonował Gaude Orłowski, późniejsi dyrektorzy dr Jan Kał- przyszłość: przewiduje termomoderniza- Mater Polonia. wak i dr Ryszard Kabat oraz obecny dyrek- cję budynku ZOD przy ul. Armii Krajowej Wykład inauguracyjny prof. Jerzego tor ZOD w Legnicy dr Stanisław Ślusarczyk. i odnowienie dziedzińca szkoły. Zwoździaka z Wydziału Inżynierii Środo- Uroczystość uświetniły występy chóru Ze- Życzył studentom wytrwałości w nauce wiska „Modelowanie w ochronie środowi- społu Szkół Muzycznych w Wałbrzychu pod i namawiał do czynnego udziału w zajęciach ska w ujęciu Narodowego Planu Rozwoju” dyrekcją Małgorzaty Sapiechy-Muzioł. kół naukowych i sportowych. przedstawiał korzyści wynikające ze stoso- Prorektor wania (m. in. w rejonie wałbrzyskim) mo- Tegoroczni absolwenci odebrali dyplomy ds. naucza- deli komputerowych. Pozwalają one sku- nia, prof. Ja- tecznie monitorować stan zanieczyszczenia nusz Szafran powietrza, lokalizować źródła znacznej emi- zachęcał stu- sji (np. metali ciężkich), rekonstruować pola dentów do wiatru (model CONDOR), określać stężenie zdobywania ozonu w powietrzu czy przewidywać stany trudnej, in- pogodowe. Prelegent szczególnie podkreślał żynierskiej wagę upowszechniania w społeczeństwie wiedzy prze- świadomości ekologicznej, która powinna konując, że skutkować np. ograniczeniem konsumpcji już dziś daje i szerszym stosowaniem środków komuni- ona szero- kacji zbiorowej. kie możliwo- Dalsza część uroczystości inaugura- ści znalezie- cyjnych odbyła się w gmachu ZOD przy nia pracy, ul. Armii Krajowej. Dziekani poszczegól- a popyt na nych wydziałów wręczali indeksy pozo- dobrych in- stałym studentom I roku, a goście mogli żynierów bę- zwiedzić budynek i uczestniczyć w pikni- dzie z pew- ku stanowiącym atrakcję Dnia Aktywności

Fot. Archiwum ZOD Archiwum Fot. nością rósł. Studenckiej. (km)

16 nr 205 październik 2006 17 Inauguracja

Inauguracja XXXIX roku akademickiego w ZZOD w Legnicy czył studentom, by podjęte studia przy- niosły im dobre zawody i wysoką pozy- cję społeczną. Pytany o możliwości realnego wsparcia W poszukiwaniu ZOD-ów Tadeusz Krzakowski podkreśla, że gmina ma niewielkie możliwości: o ile tro- ska o państwowe wyższe szkoły zawodo- we należy do jej statutowych zadań, uczel- nowego modelu nie publiczne powinny liczyć na pomoc ze szczebla centralnego. Nie wszyscy patrzą na to w ten sposób. Przedstawiciel innej byłej filii PWr uważa, W minionym roku w Zespole Zamiejsco- więc korzystny dla wszystkich stron. – mó- że można skutecznie pomóc uczelni: wych Ośrodków Dydaktycznych w Legni- wił podczas inauguracji prorektor PWr ds. – ZOD Akademii Górniczo-Hutniczej cy na pięciu wydziałach studiowało 600 nauczania prof. Janusz Szafran. – Wiedza to w Bolesławcu korzysta ze znacznej pomo- osób. Wielu ukończyło edukację lub udało istotny czynnik awansu cywilizacyjnego. cy powiatu. Praktycznie za darmo użytkuje się na dalsze studia do Wrocławia. W tym Prof. Szafran podkreśla, że Politechnika budynek szkoły. Władze lokalne deklarują roku przyjęliśmy 130 studentów, co w sumie Wrocławska musi być „rozsądnie” obecna zwykle pomoc, ale bliżej im do wyższych oznacza liczbowy regres – stwierdził 3 paź- w regionie. Wspierać lokalne środowisko, szkół zawodowych. dziernika na inauguracji roku akademickie- ale i liczyć na jego życzliwość. Rywalizo- ZOD-y starają się prowadzić remon- go 2006/07 dyrektor ZZOD w Legnicy dr wać, ale też rozwijać współpracę z istnieją- ty, podnosić standard wyposażenia, ale to Stanisław Ślusarczyk. cymi tu uczelniami. kosztuje. Poczynając od remontów toalet, Zmniejszenie liczby studentów – będzie Bardzo wysoki wskaźnik skolaryzacji a kończąc na laboratoriach – wiecznie mu- ich w tym roku 450 – jest tylko częściowo w Polsce jest obciążeniem finansowym jest simy myśleć o pieniądzach. – przyznają inni wynikiem docierającego na uczelnie niżu jednak ważną inwestycją w przyszłość. Do- pracownicy zamiejscowych ośrodków. demograficznego. Uczelnia musi konkuro- wodzi naszego potencjału. – W przypadku ZOD-ów istnieje z pew- wać na tym terenie z innymi szkołami wyż- Politechnice Wrocławskiej w Legnicy ży- nością potrzeba znalezienia nowej formuły szymi. Dyrektor S. Ślusarczyk przypomniał czę, by dobrze radziła sobie z konkurencyj- kształcenia. – uważa prorektor J. Szafran. również, że utrzymanie ZZOD to duży wy- nym, ale być może wkrótce współpracują- – Funkcjonują one w stosunkowo mało datek. Choć uczelnia dysponuje w Legnicy cym środowiskiem szkół wyższych. – mówił zmienionej formie od końca lat sześćdzie- niemałym majątkiem, to 92-letni budynek prof. Szafran. siątych, kiedy to powołał je pan rektor Ta- wymaga znacznych nakładów. Trzeba też fi- deusz Porębski. Do lat dziewięćdziesiątych nansować dojazdy kadry dydaktycznej. Dla- P rezydent Legnicy mgr Tadeusz Krza- nie były one postawione w obliczu konku- tego dyrektor ze wsparciem władz uczelni kowski podkreśla rozwój lokalnego rynku rencji, a wręcz przeciwnie – odczuwaliśmy zabiega o pomoc ze strony gminy. pracy i czekających na absolwentów ofert. pewne „ssanie” od strony miejscowej spo- Rozwija się tu specjalna strefa ekonomicz- łeczności. Dobra uczelnia to nobilitacja dla regio- na, a planowane inwestycje – miejskie – Być może uda się w tym czasie prze- nu, a pozyskiwana tu kadra umożliwi rozwój i przemysłowe – tworzą następne miejsca kształcać zamiejscowe ośrodki w jakieś lokalnego przemysłu. Rozwój uczelni jest pracy. Podczas inauguracji prezydent ży- inne struktury. – zastanawia się dyr. Ślu- sarczyk – Mam zresztą wrażenie, że zaczy- na się przeżywać znany nam system kształ- Prezydent Legnicy mgr Tadeusz Krzakowski cenia uniwersyteckiego. A jednak dosyć kameralna uroczystość inauguracji roku w Legnicy każe zasta- nawiać się, czy właśnie tu nie wracamy do korzeni życia akademickiego. Ska- la tej społeczności przenosi nas w cza- sy „klasycznych” niegdysiejszych uczel- ni, na których wszyscy się znali i mogli sobie pozwolić na zindywidualizowane kontakty. Oczywiście pozostaje problem kosz- tów. –Nie należy wobec ZOD-ów przesadnie szermować argumentem o wyższym niż we Wrocławiu koszcie kształcenia w przelicze- niu na studenta. Z pewnych stałych kosz- tów nie mogę zrezygnować. – przypomina dr Ślusarczyk. Wiadomo, że możliwości ograniczania

Fot. UM w Legnicy kosztów są limitowane przez różne czynni-

18 nr 205 październik 2006 19 Inauguracja

ki. Jednym z nich jest określona przez PKA dziekan WBLiW dr inż. Krystyny Szcze- – Czy początkujący studenci ZZOD maksymalna liczba studentów przypadająca śniak, który zawierał cenne informacje w Legnicy mają duże trudności? na nauczyciela akademickiego. Na kierun- o formach kształcenia inżynierów w zjed- – Odsiew jest typowy dla PWr. Najwięk- kach technicznych jest to 80 osób. noczonej Europie. „Liczą się kompetencje szy po I semestrze, zwłaszcza z powodu eg- – Jeśli w grupie jest 40 studentów, to i zdolność rozpoznawania przemian zawo- zaminu z matematyki. Jeżeli student prze- kształcenie wypada drożej – przyznaje prof. du inżyniera.” – podreślała pani prodzie- kroczy ten próg, zwykle z powodzeniem J. Szafran. – ale jakość kształcenia jest być kan. Przypomniała też, że w Europie dąży studiuje dalej. Natomiast chcielibyśmy wes- może więcej niż dwa razy wyższa. Zależność się do poprawienia przekazu wiedzy zawo- przeć osoby z tzw. zerowym wskaźnikiem nie musi być liniowa. Również pan rektor dowej przez odchodzenie od biernych form rekrutacyjnym. Powinny one zaczynać stu- podkreślał potrzebę podnoszenia jakości kształcenia. Studenci zapamiętają z pewno- dia od Studium Kształcenia Podstawowe- procesu edukacyjnego. Z tego punktu wi- ścią przesłanie, że osoba z tytułem zawodo- go, Jesteśmy zainteresowani rozszerzeniem dzenia trzeba znaleźć jakiś złoty środek. wym euroinżyniera musi wykazać się prak- takiego systemu na oddziały zamiejscowe. Może moment zmniejszonej rekrutacji to tycznym stosowaniem swej wiedzy. Przyjmowani studenci mogliby dzięki nim najlepsza okazja, by pracować nad zrefor- Atrakcją uroczystości były występy chó- zrekapitulować swoją szkolną wiedzę i po- mowaniem systemu? ru Axion pod dyr. Jarosława Lewkowa. Ze- szerzyć ją. Podczas inauguracji w Legnicy zebrani brani szczerze oklaskiwali pięknie wykona- usłyszeli wykład inauguracyjny pani pro- ne różnorodne utwory.(mk) – Jakie kierunki cieszą się w Legnicy największą popularnością? – Budownictwo lądowe i wodne, geo- inżynieria, górnictwo i geologia i elektro- technika. Dawniej ten ostatni kierunek był Rozmowa wyprzedzany przez kierunek mechaniczny. z dyrektorem ZZOD w Legnicy dr Stanisławem Ślusarczykiem Rynek pracy poszukuje zresztą najczęściej inżynierów mechaników. W Legnickiej Spe- cjalnej Strefie Ekonomicznej (LSSE) obej- mującej Polkowice, Krzywą, Legnickie Od SKP do castingu Pole, Złotoryję, Środę Śląską, Lubin i Po- lkowice jest wiele firm, które bardzo są za- interesowane naszymi absolwentami. Urzą- – Skąd pojęcie ZZOD? dzają im nawet coś w rodzaju castingów. – Ze statutu. Pojęcie „zamiejscowego Proponują im płatne praktyki, zatrudnie- ośrodka” odnosi się nie do uczelni, ale do nie w dużych firmach, np. w Volkswagenie wydziału. Skoro w Legnicy reprezentowa- – w Polsce i za granicą. To wcale nie ma nych jest pięć wydziałów, jest tu cały ze- ścisłego związku z ukończonym kierunkiem spół zamiejscowych ośrodków dydaktycz- studiów. Tak jak mówiła pani prodziekan nych, a więc ZZOD. Krystyna Szcześniak na wykładzie inaugu- racyjnym, dla pracodawców liczy się ogólny – Z wypowiedzi podczas inauguracji profil wykształcenia. Wystarczy, że studia wynika, że na rynku usług dydaktycznych miały profil inżynierski i dawały znajomość Legnicy jest dosyć duża konkurencja. informatyki – zwłaszcza umiejętność mode- – Są tu przede wszystkim: Państwowa lowania. Prezentowana przez pana dziekana Wyższa Szkoła Zawodowa, która ma oko- E. Rusińskiego koncepcja uruchomienia na ło 9 tysięcy studentów i w tym roku przy- Wydziale Mechanicznym kierunku mecha- jęła około dwóch tysięcy, i Wyższa Szkoła troniki (wcześniej mówił o tym dziekan W. Menedżerska, która ma nieco miej studen- Kollek) okazuje się w tym kontekście bar- tów, ale więcej niż my i oferuje kierunki dzo nośna. konkurencyjne wobec ZZOD, np. informa- – A automatyka i robotyka? tykę, a nawet architekturę (której w ZZOD nie mamy). Teraz otwierają zamiejscowy – W ZOD nie mieliśmy nigdy tego kie- ośrodek w Jeleniej Górze! runku. Może dlatego nie spotkałem się z za- potrzebowaniem na takich absolwentów. – Co przyciąga młodych ludzi do kon- kurencyjnych wobec PWr szkół wyższych? – Jakie są oczekiwania władz ZZOD? Przecież tam nauka jest płatna, a na Poli- – Życzyłbym sobie, by rekrutacja technice Wrocławskiej – nie. w ZZOD w Legnicy przekroczyła 300 osób. – Wysoka renoma PWr wprawia niektó- Mamy odpowiednią ilość miejsc, sale, la- rych maturzystów w niepokój, że mogą nie boratoria, niezłe warunki do studiowania. przebrnąć do dyplomu. Jako studenci PWSZ Z pomocą pana prorektora staramy się czy- czy WSM mają na to znacznie większe szan- nić inwestycje sprzętowe. se – choć muszą zapłacić. Rozmawiała Maria Kisza Fot. Krzysztof Mazur

18 nr 205 październik 2006 19 Badania naukowe

Udana akcja, dobry wynik – ocenia prorektor ds. badań naukowych Istotną nowością związaną z oceną było i współpracy z gospodarką rozróżnienie pracowników naukowych, naukowo-dydaktycznych i dydaktycznych. Należało podać przynależność pracowników do tych grup w ciągu minionych czterech lat – wyjaśnia prorektor. Jest też zadowolony Ocena parametryczna z wyniku przeprowadzonej oceny: – Na trzynaście ocenianych przez resort Raz na 4 lata odbywa się ocena parame- Określano też przynależność jednost- jednostek jedenaście jest w kat. I, a dwie w kat. tryczna jednostek prowadzących działalność ki do jednej z czterech kategorii. Liczy się II. Wśród uczelni technicznych Polski ocena badawczą (z reguły są to wydziały). W tym przede wszystkim kategoria, która decydu- PWr wypadła znakomicie. Nawet te jednostki, roku została ona przeprowadzona zgodnie je o skali finansowania z budżetu państwa, które znalazły się w kategorii II, zajmują wy- z ustawą o finansowaniu nauki i rozporzą- a po drugie – pozycja rankingowa wśród soką pozycję wśród podobnych klasyfikowa- dzeniem z 4 sierpnia 2005 r. w sprawie jednostek tej kategorii. nych podmiotów. Nie mają więc powodu do kryteriów i trybu przyznawania i rozlicza- Jednostki o kategorii I i II będą korzy- obaw, a raczej mogą mieć nadzieję na nieda- nia środków finansowych na naukę. stały z „rosnącego finansowania” (jak okre- leki awans. Zabrakło im bardzo niewiele. Jednostki naukowe są najpierw kwalifi- śla to ministerstwo), a te o kategorii III i IV Prorektor ocenia i widzi przeprowadzoną kowane do tzw. grup jednorodnych. (Jest – z „finansowania schodzącego”. pracę jako duży sukces naszych wydziałów. ich ogółem 20, jednostki Politechniki Wro- Świadczy on nie tylko o pozycji naukowej cławskiej przypisane są do siedmiu.) Przed wakacjami oceniane jednostki ba- Politechniki, ale i o aktywności jednostek: Oceniono 12 wydziałów PWr, ale 13 jed- dawcze – wśród nich wydziały Politechniki – W tym miejscu trzeba podziękować nostek, gdyż Wydział Podstawowych Pro- Wrocławskiej były zobowiązane do wypeł- wszystkim służbom wydziałowym, zwłasz- blemów Techniki jest oceniany jako dwa nienie ministerialnych ankiet, które zawie- cza prodziekanom odpowiedzialnym na po- osobne instytuty – każdy z nich ma prawo rały wszystkie informacje na temat wymie- szczególnych wydziałach za realizację tego do habilitowania. nionych trzech nurtów działania. zadania, i administracji centralnej odpowie- Oceniane jednostki odpowiadały na –Trzeba stwierdzić, że jako uczelnia mie- dzialnej za wypełnianie ankiet. ministerialną ankietę, która uwzględniała liśmy wiele pracy związaniem z wypełnie- Często bowiem sztuką jest odpowiednia 3 nurty ich działalności: niem ankiet. – mówi prorektor ds. badań na- prezentacja danych. Duży trud spoczywał – uprawnienia akademickie (prawa do ukowych i współpracy z gospodarką prof. przy tym na Dziale Nauki, bez którego pra- doktoryzowania i habilitowania), Tadeusz Więckowski. – Po raz pierwszy cy nie osiągnięto by tak dobrego ostateczne- – działalność naukową, pracownicy musieli przygotować odpo- go efektu. Ale kluczowe znaczenie ma oczy- – szeroko pojętą współpracę z go- wiedzi wynikające ze ministerialnego roz- wiście dorobek naukowy, którym można się spodarką (laboratoria akredytowane, porządzenia. Zorganizowano więc szereg pochwalić. Satysfakcję władz uczelni bu- wdrożenia, ilość zawartych umów itd.). spotkań na szczeblu ogólnouczelnianym, dzą cenione prace badawcze. Zgodnie z za- Uzyskany wskaźnik odniesiony (z w wyniku których ujednoliciliśmy sposób sadami oceny, należy przedstawić w ankie- uwzględnieniem przeliczników) do licz- wypełniania ankiet. Dzięki temu wszystkie cie najważniejsze publikacje i monografie by osób prowadzących badania w jedno- wydziały w jednakowy sposób prezentowa- z 4 lat, ale ich liczba nie może być przekra- stce daje efektywność (E). ły swój dorobek. czać dwukrotnej liczby osób zatrudnionych w jednostce przy badaniach naukowych lub Wyniki oceny pracach rozwojowych. Niektóre wydziały były w stanie wypełnić Jednostka uzyskana Pozycja Liczebność Efektywność ten limit samymi pracami ogłoszonymi w cza- PWr kategoria w kategorii grupy jednorodnej (E) sopismach z listy filadelfijskiej, a więc mają- W-1 1 14 48 3,72 cymi najwyższy impact factor. To dowodzi, że aktywność naukowa naszych jednostek jest W-2 1 6 48 4,62 bardzo duża.– podkreśla prof. Więckowski. W-3 1 5 65 5,8982 Kategoria dana jest na 4 lata. Aż cztery? W-4 1 8 53 4,4153 Tylko cztery! Zatem dobra pozycja wydzia- łów nie zwalnia ich z dalszych starań o do- W-5 1 13 53 3,9048 bre wyniki. Trzeba publikować, pozyskiwać W-6 2 2 15 4,31 środki na badania, współpracować z gospo- W-7 2 3 39 5,194 darką, patentować, aplikować o nadanie la- boratoriom świadectw jakości itd. W-8 1 24 53 3,1948 Życzę wszystkim, aby wydziały (względ- W-9 1 3 39 7,3862 nie instytuty) z kategorii I podwyższyły swo- ją pozycję na liście rankingowej, a wydziały W-10 1 15 65 4,7827 o kategorii II uzyskały kategorię I. W-11, IF 1 10 43 6,3442 Moim marzeniem jest, by wszystkie na- W-11, IMiI 1 8 24 5,1619 sze jednostki organizacyjne znalazły się w kategorii I. – podsumowuje prorektor. W-12 1 2 53 6,5926 Maria Kisza

20 nr 205 październik 2006 21 Z prac ciał kolegialnych posiedzenie XIISenatu (21.09.2006)

U progu nowego roku akademickiego • Zapoznano się też z działalnością wadzonych zajęć. Zatem mimo zmiany fi- JM Rektor wyraził nadzieję, że nadcho- WCSS. Prof. D. J. Bem omówił ponad 10- nansowania SNH nie zmieniono algorytmu dzący rok akademicki będzie dla szkol- letni dorobek, źródła finansowania i pod- podziału dotacji na działalność dydaktyczną nictwa wyższego rokiem jakościowego stawowe obszary działalności (eksploata- wydziałów. Struktura zleceń w stosunku do przełomu i że zostanie ustanowiony proro- cja i rozbudowa WASK; komputerów dużej lat ubiegłych nie uległa zmianie. zwojowy budżet. Politechnika Wrocławska mocy i sieciowych usług informacyjnych, Uwaga zgłoszona w interpelacji będzie powinna wykazać się wysoką pozycją na- a także ich rozwój na potrzeby środowiska uwzględniona w nowym algorytmie podzia- ukową. Trzeba w tym celu zjednoczyć wy- akademickiego i regionu). łu dotacji dla studiów. siłki dla wspólnego dobra. WCSS świadczy liczne usługi interne- towe (strony WWW, serwer UseNET, pro- • JM Rektor nawiązując do wyników • Na wniosek RW Mechaniczno-Energe- xy W3Cache, publiczny serwer plików rekrutacji. Stwierdził, że ze względu na niż tycznego wszczęto postępowanie o nadanie FTP) i obsługuje kilkadziesiąt tysięcy kont demograficzny, zmniejszające się zainte- prof. Philippowi Lebrunowi doktoratu hc pocztowych dla pracowników i studentów resowanie maturzystów naukami ścisły- PWr. Kandydat jest dyrektorem Departa- uczelni (z kontrolą antyspamową i antywi- mi i technicznymi i istniejącą konkurencję mentu Accelerator w CERN w Genewie. rusową). Wykorzystuje się w tym celu kla- trzeba nastawić się na doskonalenie pozio- Wniosek zyskał aprobatę Konwentu God- ster komputerowy SUN/Solaris. Centrum mu nauczania. To także powód do zastano- ności Honorowych. uczestniczy w projektach badawczych: wienia się nad przyszłością Zamiejscowych Zatwierdzono promotora w osobie prof. M. CLUSTERIX i POSITIF. Ośrodków Dydaktycznych. Chorowskiego oraz recenzentów: prof. dr. hab. WCSS jako jednostka PWr jest kon- Krzysztofa Meissnera z Uniwersytetu War- sorcjantem sieci PIONIER a zatem i sieci • Prorektor T. Więckowski zreferował szawskiego i prof. dr. sc. techn. Hansa Quac- GÈANT. Regulamin WCSS ustala, że pula wyniki parametryzacji jednostek organiza- k’a z Technische Universität Dresden. wynagrodzeń pracowników nie może prze- cyjnych PWr. Przyznawane jednostkom ka- znaczyć 25% środków (pozostałe są wyko- tegorie (od I do IV) mają znaczenie dla ich • Senat wyraził zgodę na mianowanie rzystywane na utrzymanie i rozwój sieci). pozycji finansowej. Tylko te o kategorii I lub prof. dr. inż. Janusza Pluteckiego (W-9) na II będą finansowane powyżej 100%. Skala -fi stanowisko profesora zwyczajnego na PWr. • Dziekan W-12 prof. B. Licznerski nansowania pozostałych będzie zmniejsza- i na ponowne mianowanie dr. hab. inż. Je- przedstawił plany inwestycyjne dotyczą- na („finansowanie schodzące”). Na szczęście rzego Hoły (W-2) na stanowisko profesora ce budowy pawilonu Laboratoriów „Mi- wśród 12 wydziałów Politechniki Wrocław- nadzwyczajnego. Pozytywnie zaopiniował kroNano” przy ul. Długiej. Obiekty te skiej aż 10 wydziałów ma kategorię I (w tym kandydaturę dr hab. inż. Tadeusza Dudy- mają zastąpić przeznaczone do sprzedaży kategoryzowany podwójnie, jako 2 instytuty, cza (W-8) na stanowisko profesora nad- zdekapitalizowane budynki przy ul. Gra- WPPT); a dwa wydziały – kategorię II. Pro- zwyczajnego. biszyńskiej. Projekt zyskał poparcie Se- rektor podziękował wszystkim pracownikom nackiej Komisji ds. Organizacji i Finan- za trud wniesiony w wypełnianie ankiet. • Zapoznano się z działalnością WCTT sów. Senat zadeklarował pomoc finansowa w 2005 r. Mgr inż. G. Gromada (z-ca uczelni przy współfinansowaniu projektów • JM Rektor poinformował, że pod- dyr.WCTT) przedstawił: transfer techno- przez MNiSzW, fundusze europejskie i in- czas odbywającej się w SGGW dyskusji logii, przedsiębiorczość, wsparcie udziału ne podmioty (45:0:2). na temat opieki nad uzdolnioną młodzieżą, w Programach Ramowych Badawczo-Roz- główny referat wygłosi doc. J. Górniak, wojowych UE, przedsięwzięcia na rzecz re- • Wyrażono zgodę na sprzedaż działek który przedstawi doświadczenia PWr z te- gionu i działalność edukacyjną. Podał źró- ośrodka wypoczynkowego (grunty, zabudo- go zakresu. dła finansowania projektów realizowanych wania) w Międzygórzu (44:1:2). Prorektor i ogólne dane finansowe. Odpowiadając na E. Kubica ocenił stan techniczny obiek- • Prorektor K. Rudno-Rudziński poin- pytanie prof. L. Komorowskiego o przy- tu jako zły. Pieniądze ze sprzedaży zosta- formował, że: czynę wzrostu liczby pracowników (z 16 ną przeznaczone na remonty i rozbudowę – 5 października Akademickie Radio na 25) i o strukturę wydatków stwierdził, innych ośrodków wczasowych. Luz rozpoczyna emisję programu w ete- że wzrost zatrudnienia odpowiada rosnącej rze na 91,3 fm, liczbie realizowanych projektów i obejmu- • W odpowiedzi na interpelację dra J. Kro- – 16 października nastąpi uroczyste je tylko czas ich realizacji. ika prorektor E. Kubica stwierdził, że konku- rozpoczęcie roku akademickiego dla dok- JM Rektor dodał, że decyzje o zatrud- rencyjność usług dydaktycznych, zwłaszcza torantów. nieniu w Centrum jako jednostce uczelni są z przedmiotów humanistyczno-menadżer- Następne posiedzenie Senatu 26 paź- decyzjami rektorskimi. skich, powinna wynikać z formy i treści pro- dziernika 2006 r., godz. 14.00. (mk)

20 nr 205 październik 2006 21 Wywiad

Rozmowa z dziekanem Wydziału Chemicznego prof. Ludwikiem Komorowskim Wydziałowe łamigłówki

– W poprzedniej kadencji zreformo- mywać je na właściwym poziomie, zaopatry- wano strukturę organizacyjną Wydziału wać i modyfikować, bo przecież nic nie jest Chemicznego PWr. Praktyka zmusza cza- dane na zawsze. Robią to na co dzień pracow- sem do korekt czy modyfikacji wdrażanej nicy techniczni koniecznie pod kierunkiem koncepcji. Jak wygląda sytuacja po roku zainteresowanych nauczycieli. Uważałem, że działu. Finanse zakładów pochodzą z trzech rządów nowych władz dziekańskich na ze szczebla dziekana wydziału nie należy kie- źródeł podlegających nadzorowi prodzieka- wydziale? rować pracą laboratoriów, zlokalizowanych nów: ds. ogólnych – koszty wydziałowe, ds. w 6 budynkach. Należało przywrócić zakła- nauki – działalność statutowa, ds. dydakty- – Byłem sceptyczny co do proponowa- dom obsługę techniczną laboratoriów i sa- ki – bieżące koszty dydaktyki. Kierownicy nych zmian na Wydziale. Publicznie wy- me laboratoria. Etaty opłaca dziekan, a inne jednostek zauważyli, jaką korzyść daje im rażałem swoje obawy o skutek likwidacji środki na utrzymanie laboratoriów otrzymują możliwość elastycznego decydowania o wy- instytutów, może jako konserwatysta z uro- kierownicy jednostek stosownie do obciążeń datkach w każdej z tych dziedzin. Sytuacja dzenia, a może dlatego, że nie byłem prze- dydaktycznych. Pojawił się problem dostępu finansowa większości jednostek okazała się konany do motywów. Nie przypuszcza- do laboratoriów studenckich powierzonych niezła, na biedę narzekają nieliczne zakłady, łem, że to mnie wypadnie porządkować opiece zakładów. Dydaktyka w laboratorium w których mało jest zleceń zewnętrznych sytuację po reformie wydziału. Obawiam zakładowym zaczyna angażować coraz wię- i grantów naukowych. się, że przynajmniej niektórzy mieli nadzie- cej ludzi z tego zakładu, a mniej z innych, ję, że ja mógłbym odwrócić bieg wydarzeń. z zewnątrz. Widocznie tak musi być. Ponie- – Jak znaleźli się w nowej sytuacji pra- cownicy administracyjni? Postanowiłem jednak wykorzystać wprowa- waż jednak o środkach na wszystkie etaty na dzone przemiany dla takiego ukształtowania wydziale decyduje dziekan, nie ma na razie – Tworzenie administracji wydziału oka- sytuacji wewnętrznej wydziału, aby dziekan obawy, że sam fakt posiadania (lub nie) la- zało się najbardziej żmudnym zadaniem, ten miał do dyspozycji instrumenty finansowe boratorium dydaktycznego stanie się pod- proces jeszcze się nie zakończył. Przypo- niezbędne do skutecznego sterowania pracą stawą decyzji o zatrudnieniu lub zwalnia- mnijmy, że wydział liczy ponad 200 nauczy- naukową oraz dydaktyczną samodzielnych niu nauczycieli. cieli (w tym 70 samodzielnych) i około 60 grup pracowników. Doświadczenie podpo- techników w laboratoriach. Było też ponad – Jak tę decyzję przyjęli pracownicy? wiadało mi, że podstawą sukcesu zorgani- 60 (obecnie około 50) pracowników admini- zowanego zespołu ludzi są liczne decyzje – To zdało egzamin: zakłady i techni- stracji i obsługi, do tego biblioteka i warsz- podejmowane na niskich szczeblach, w wa- cy poczuli się na nowo ich gospodarzami. taty i niewielka grupa pracowników nauko- runkach, które są uznawane za racjonalne. Przy okazji stworzono specjalistyczne la- wych w zakładach i instytutach (ok. 20). Stworzenie takiego środowiska do podej- boratoria usługowe oraz warsztaty, z któ- Uprzednio zakładano, że obsługę admini- mowania twórczej pracy na Wydziale było rych mogą korzystać pracownicy wszyst- stracyjną wystarczy zorganizować tylko na moim zamiarem i podstawą planu dzia- kich jednostek wydziału, zarówno dla celów wydziale. Lecz gdy zakłady okrzepły, objęły łań, który przedstawiałem Radzie Wydzia- naukowych, jak i dydaktycznych; jednostki również zadania dydaktyczne, okazało się, łu w dniu wyborów, gdy (bez entuzjazmu) ponoszą część kosztów takich usług. Trudne że potrzebują jakiejś bieżącej obsługi admi- zdecydowałem się do nich stanąć. okazało się zorganizowanie tej kadry akade- nistracyjnej. Przecież profesor nie pójdzie Na początku kadencji wydział miał dwa mickiej, która nie należała do żadnego za- z pocztą – nawet na wydział. A jeśli przyj- instytuty i 12 zakładów oraz grupę niezor- kładu. Niektórzy nie mieli ochoty należeć dzie paczka, trzeba posłać kogoś do maga- ganizowanych pracowników naukowych, do żadnej jednostki, a zakłady nie mogą zynu. Przyjęliśmy, że jednostka, która ze- samodzielnych i nie. Poza strukturą zakła- być mniejsze niż pięcioosobowe. Negocja- chce, dostanie obsługę administracyjną, ale dów miały pozostać laboratoria studenc- cje nad stworzeniem nowego, trzynastego poniesie jej koszt. Połowa zakładów i insty- kie zorganizowane w zespoły dydaktycz- (!) zakładu zajęły kilka miesięcy, powstał tuty przejęły na powrót po jednym pracow- ne. Zakłady i instytuty zostały pozbawione zakład o bardzo ładnej nazwie: chemii me- niku administracyjnym. Niektóre zakłady jakiejkolwiek obsługi i składały się wyłącz- dycznej. Dziś mamy 13 zakładów i 2 insty- zorganizowały wspólny sekretariat, a gdy nie z pracowników naukowych. Pracowni- tuty, co znaczy, że 15 osób – kierowników i to było za drogo, sekretariat małego za- cy administracyjni, techniczni (np. z warsz- zakładów i dyrektorów instytutów – tworzy kładu obsługiwany jest dorywczo przez pra- tatów) oraz obsługa laboratoriów, technicy zespół odpowiedzialny za bieżącą działal- cownika technicznego. zostali przypisani do wydziału. ność naukową i dydaktyczną. Są samodziel- Administracja wydziałowa według pier- Laboratoria są dla Wydziału Chemiczne- ni w granicach pełnomocnictw, a ich praca wotnych zamierzeń miała tworzyć wydzia- go szczególnie ważne, Wydział musi utrzy- jest nadzorowana przez administrację wy- łową mini-kwesturę i maksi-administrację.

22 nr 205 październik 2006 23 Wywiad

Planowano, że będzie tam długa lada, przy bić” w to młodszych nauczycieli lub tech- rów wcale nie jest oczywisty. Taki system której przychodzący pracownicy wydziału ników, stworzono wydziałową sekcję mie- okazał się absolutnie skuteczny. Jeden pro- będą obsługiwani. Tymczasem tradycja była nia rezydującą w terenie – nie za biurkiem. dziekan planuje zajęcia pod kątem minima- na Wydziale Chemicznym dokładnie odwrot- Pracownicy sekcji strzegą ksiąg inwenta- lizacji kosztów, a drugi dba o to, by studenci na. Nasi liczni samodzielni pracownicy lubią rzowych i stawiają się tam, gdzie są aktu- się mogli na nie zapisywać i je realizować. być obsługiwani w miejscu, w którym pracu- alnie potrzebni do inwentaryzacji czy ka- Dzięki temu można się było przyglądać ko- ją. Lubią wiedzieć, gdzie będzie na nich cze- sacji. Wszyscy odetchnęli z ulgą. Szefowie niecznym kosztom dydaktyki. Okazały się kał wydruk pensji, kto zadba o wysłanie ich jednostek powiedzieli: nareszcie to nie jest trudne do monitorowania, a jeszcze trudniej- listu i odebranie przychodzących w paczkach na naszej głowie. (Oczywiście ktoś inny ma sze do sterowania na wydziale, który przy- odczynników czy ksiażek. Liczni pracownicy to na głowie, ale jest to głowa wykształcona zwyczaił swoich studentów i pracowników obawiali się, że centralizacja obsługi posta- i profesjonalna, więc da sobie radę z formal- do szerokiej wybieralności. wi ich w roli petentów wydziałowej admini- nym przerejestrowaniem 30.000 pozycji in- – Jak się ma wybieralność do wymogów stracji. Stworzono więc administrację czę- wentarzowych z nieistniejących instytutów akredytacji? ściowo zdecentralizowaną. Dział finansowy, na wydział.) Praca posuwa się, lecz potrzeba najważniejszy, rozlokowano w czterech róż- kolejnego roku, aby się z nią uporać. – Wszystkie kierunki naszych studiów nych miejscach, (po 1-2 osoby). Wyznaczeni – mamy ich pięć – są akredytowane, a pro- – Jak obsługiwani są studenci? pracownicy obsługują każdą jednostkę zlo- gramy studiów – przejrzane pod tym wzglę- kalizowaną w pobliżu, lecz podlegają dzie- – Tuż po wyborach, w lipcu 2005 r., jesz- dem. Wobec tego prodziekan ds. dydaktyki kanowi i działają pod wspólnym nadzorem. cze zanim formalnie objęliśmy swój urząd, musi zbudować pięć siatek zajęć, które po- To zostało bardzo dobrze przyjęte. Do tego zrozumieliśmy, że ta długa lada i piękne po- zwolą studentom zrealizować programy pię- stopnia, że gdy później rozwiązywano inne mieszczenie, które miało być mini-kwestu- ciu kierunków. Studenci czasami woleliby problemy, to powoływano się na takie mo- rą, świetnie się nadaje na zupełnie inny cel: wybrać jakieś zajęcia spoza programu. delowe rozwiązanie. na obsługę studentów. Usiedliśmy z naszymi – Jakie jest pole swobody? Sekretariat wydziału pozostał scentralizo- kolegami poprzednikami i zaprojektowaliśmy wany. Obsługuje wszystkie sprawy osobowe urządzenie tam dziekanatu czyli obsługi stu- Akredytacja silnie zawęziła swobodę wy- (340 zatrudnionych), trzeba było odzyskać dentów. Przy pełnej współpracy odchodzącej boru studentów. Pełna wybieralność pozosta- teczki osobowe pozostałe po nieistniejących ekipy dziekańskiej zrobiono to błyskawicz- je właściwie tylko w zajęciach humanistycz- instytutach. Tam prowadzone są sprawy stu- nie, jeszcze na wakacjach. Dla mnie to było nych i menedżerskich. Jednak nasi studenci diów doktoranckich – mamy 150 doktoran- bardzo ważne, gdyż oznaczało, że zmiana ka- od lat korzystają ze specyficznej formy wy- tów – to poważne zadanie, zwłaszcza przy dencji, choć burzliwa, odbywała się przy peł- bieralności wykładowców (prowadzących), obecnym systemie drobiazgowej dokumen- nym wzajemnym porozumieniu. ponieważ sami kształtują swój plan zajęć. Po- tacji studiów doktoranckich. Sekretariat nad- Powstał dziekanat, którego działal- nadto tradycyjnie chcieli odbyć więcej za- zoruje też dokumentację spraw akademickich ność w żaden sposób, nawet terytorialnie, jęć niż nakazywał program. Dlatego trzeba przechodzących przez radę wydziału: rocznie nie przecina się z obsługą administracyjną było określić, ile kursów Wydział Chemiczny mamy średnio 30 doktoratów, 10 habilitacji pracowników. W pięknych, nowocześnie powinien oferować swoim studentom poza i kilka przewodów profesorskich, w tym czę- wyposażonych pomieszczeniach na parte- sztywnymi ramami akredytowanych progra- sto dla osób spoza wydziału. Obok sekreta- rze bud. C-6 prodziekan dr hab. inż. Piotr mów. Czy wydział musi płacić pracownikom riatu pracują też specjaliści nadzorujący licz- Nowak zorganizował skomputeryzowaną, za prowadzenie zajęć, które nie są konieczne? ne prace remontowe w obiektach wydziału przepustową placówkę, bardzo przyjazną To było jedno z poważniejszych wyzwań, na – roczne koszty tych zadań sięgają czasem dla naszych 2500 studentów. jakie trafiliśmy. 1 miliona zł! Organizacja nowego dziekanatu nie oby- – Kiedyś istniało pojęcie wolnych słu- Na Wydziale Chemicznym bardzo istot- ła się bez tarć personalnych, ale po roku chaczy. ną sprawą jest zaopatrzenie w odczynni- można powiedzieć, że był to jeden z lep- ki, szkło, drobny sprzęt i wszelkie inne za- szych pomysłów. – Tak, ale ci wolni słuchacze przychodzi- kupy niezbędne zakładom. Konieczna jest Przy okazji wprowadziliśmy ciekawe li na zajęcia odbywające się dla innych stu- centralna komórka, która realizuje zamó- rozwiązanie dotyczące rozliczania dydak- dentów. A czy dziś dziekan musi zorganizo- wienia oraz taka, która odpowiada za in- tyki, ponieważ inaczej niż na większości wać zajęcia tylko po to, żeby je zapełniali wentarz – ich praca się zazębia i wymaga wydziałów, uwolniliśmy dziekanat od obo- wolni słuchacze? Czy wydział musi pono- współpracy z działem finansowym. Za- wiązku rozliczania pracowników z obo- sić koszty takich zajęć? Musieliśmy sobie opatrzenie, w tym liczne przetargi, zabez- wiązków dydaktycznych. Dziekanat (tj. odpowiedzieć na to pytanie. Przy wyma- piecza centralnie zespół obsługujący sku- „sekcja obsługi studentów”) obsługuje tylko ganych 300 punktach ECTS nasi studenci tecznie cały wydział, choć pracownicy studentów. Nadzoruje go prodziekan ds. stu- rzadko kończą studia poniżej 310. Czasem chcieliby, aby tempo realizacji ich zamó- denckich, o którym studenci mówią „mały dochodzą do 320-340, ponieważ korzystają wień było lepsze. dziekan”. Drugi prodziekan – ds. dydaktyki z nieobowiązkowych, wybieralnych przed- Natomiast organizacja obsługi inwenta- – ma sekretariat zajmujący się programami miotów na wydziale. Zatem wydział utrzy- rza zajęła blisko rok. Poprzednio to instytu- studiów, planowaniem zajęć dydaktycznych, muje dużą pulę przedmiotów wybieralnych, ty miały swoje książki inwentarzowe. Kto powierzeniem ich pracownikom i rozlicze- których nie musiałby prowadzić. i jak ma przejąć księgi i odpowiedzialność niem pracowników z tych zajęć dydaktycz- – I finansować. za mienie? Może zakłady? To by znaczyło, nych. Osoby obsługujące studentów nie mu- że zakłady muszą zwiększać swoją admi- szą wnikać w sposoby planowania. Brzmi – I to jest problem. Wobec tego wpro- nistrację. Po rozważaniach, czy nie „wro- to prosto, ale w życiu rozdział tych obsza- wadziliśmy limit. Uznaliśmy, że każdy

22 nr 205 październik 2006 23 Dolnośląski Festiwal Nauki student obok swojego programu studiów Inauguracja IX Dolnośląskiego Festiwalu Nauki (który w zależności od kierunku przewidu- je 280-300) punktów ECTS), może zreali- zować 30 punktów zajęć wybieralnych za darmo. To odpowiednik 1 semestru. Typo- FUSION EXPO wymi zajęciami wybieranymi dodatkowo przez studentów jest laboratorium badaw- cze, oryginalny wynalazek wydziałowy. Laboratorium, które student odbywa in- − ENERGIA GWIAZD dywidualnie pod opieką pracownika; to naturalny wstęp do przyszłej pracy dy- plomowej. Pracownik jest rozliczany wg Inaugurację tegorocznego Festiwalu podczas fuzji lekkich jąder, jak to się dzieje standardów przewidzianych dla grup la- Nauki w dniu 12 września w nowoczesnym w jądrze Słońca i innych gwiazd, ale w in- Centrum Naukowo-Badawczym Politech- boratoryjnych. Popularność tego sposobu nych warunkach ciśnienia i temperatury. niki Wrocławskiej (budynek D-20 przy indywidualnego kształcenia jest tak wiel- W tym sensie reaktor byłby mikrosłońcem pl. Grunwaldzkim) rozpoczęło powitalne ka, że nawet bardzo liberalne ograniczenie produkującym energię elektryczną w wa- przemówienie prof. Kazimiery Wilk, śro- wybieralności na Wydziale Chemicznym runkach ziemskich. dowiskowego koordynatora DFN. W uro- do 30 punktów ECTS wydawało się nie- Raport unijny z 2000 r. na temat eu- czystości wzięli udział: JM Rektor PWr możliwe. Tylko powszechnie znana trud- ropejskiej strategii bezpieczeństwa do- prof. Tadeusz Luty – przewodniczący na materialna sytuacja wydziału spowodo- staw energii – Zielona Karta Zaopatrzenia KRUWiO i KRASP, prof. Leszek Pachol- w Energię – stwierdza, że jeżeli nie podej- wała, że Rada Wydziału z wahaniem i nie ski – Rektor UWr, wojewoda Krzysztof miemy w Europie żadnych środków zarad- za pierwszym razem odpowiednią uchwa- Grzelczyk, marszałek Paweł Wróblew- czych, to w 2020 roku będziemy musie- łę zaakceptowała. ski, prezydent Wrocławia Rafał Dutkie- li importować ponad 70% potrzebnej nam Okazało się po roku, że był to już czas wicz. Honorowym gościem był wysokiej energii. Trudno dziś sobie wyobrazić, kto najwyższy ze względu na obciążenia, wzrost rangi urzędnik Dyrektoriatu Komisji Eu- i jak będzie mógł ten niedobór uzupełnić. pensum i inne ruchy porządkujące w ska- ropejskiej w Brukseli, odpowiedzialny za Jedynym znanym obecnie źródłem energii li uczelni. Prowadzenie zajęć wykraczają- współpracę z państwowymi organizacjami o wystarczających możliwościach i wydaj- cych poza zobowiązania wydziału zaczyna atomistyki dr Barry Green, który wygło- ności jest energia jądrowa. Ale nie ta wyko- być sprzeczne z interesem wydziału, jeśli sił wykład pt. Fusion Energy, the European rzystywana do rozszczepienia jąder ciężkich generuje nadgodziny pracowników. Research Programme, and the ITER Proj- pierwiastków i niosąca niebezpieczeństwo Ten limit 30 punktów to przykład spra- ect i dokonał otwarcia wystawy FUSION wybuchu i skażenia promieniotwórczego, wy, której nie da się racjonalnie nadzo- EXPO − ENERGIA GWIAZD. lecz synteza, FUZJA lekkich izotopów wo- rować bez sprawnego systemu kompute- doru (to znaczy deuteru i trytu), w wyniku rowego, który ma to obsłużyć. Należało Wystawa prezentuje globalne przedsię- której wyzwala się znacznie więcej energii. unowocześnić archaiczny i nietypowy wzięcie, które ma na celu zaprojektowanie Proces ten jest czysty, tzn. nie powoduje za- system CAD. W tej chwili studenci są i skonstruowanie w ciągu 10 lat prototypo- grożenia niekontrolowanej reakcji. obsługiwani w nowym systemie kompa- wego reaktora termojądrowego. W projekt Paliwa do reaktorów jest na Ziemi bar- tybilnym z wprowadzanym przez uczel- są zaangażowane USA, UE, Rosja, Chiny, dzo dużo. W 1 m3 wody morskiej jest 30 nię systemem centralnym; identyczny Korea Płd., Indie oraz Japonia. Reaktor bę- g deuteru, w skorupie ziemskiej jest także obsługuje także 6 innych wydziałów. dzie wytwarzał energię elektryczną wyko- sporo litu, który można łatwo przerobić na Zintegrowano wydziałowy system za- rzystując do tego celu energię wydzielaną tryt. A z 60 gramów paliwa jądrowego moż- pisów z systemem zapisów na zajęcia na wytworzyć tyle energii, ile daje spalenie Dr Barry Green ogólnouczelniane. Duża swoboda, jaką 600 ton węgla. mają nasi studenci w kształtowaniu swe- Naukowcy oraz inżynierowie z wielu go planu zajęć, rodzi wyzwania dla infor- krajów już od dawna prowadzą prace przy- matyków: stale podpowiadamy autorom gotowawcze do budowy reaktora termoją- nowe problemy wymagające rozwiąza- drowego. Kraje Europy zjednoczone w pro- nia. Jesteśmy gotowi wprowadzić jed- gramie EURATOM, Stany Zjednoczone, nolity system ogólnouczelniany, gdy Rosja, Chiny, Japonia, Korea i ostatnio In- tylko powstanie. Chciałbym, żeby na to die, podpisały umowę, w myśl której pierw- właśnie na Wydziale Chemicznym na- szy taki reaktor – ITER (łac. droga) – zo- stąpiło pilotażowe uruchomienie syste- stanie zbudowany w Cadarache we Francji. mu ogólnouczelnianego JSOS. Potrafi- Będzie to drugie co do wielkości (po budo- my to zrobić! wie stacji kosmicznej) przedsięwzięcie tech- niczne i technologiczne ludzkości. – Skala zmian na wydziale jest rze- Większość ludzi nie potrafi odróżnić sto- czywiście imponująca. Mam nadzieje, ze sowanych obecnie rozszczepiających reak- będziemy mogli wrócić do tego tematu. torów jądrowych od reaktora pracującego Dziękuję bardzo za rozmowę. na zasadzie syntezy, czyli fuzji. Samo słowo

Rozmawiała Maria Kisza Fot. Krzysztof Mazur „jądrowy” wywołuje strach i niechęć. Wy-

24 nr 205 październik 2006 25 Dolnośląski Festiwal Nauki Fot. Krzysztof Mazur Prof. Kazimiera Wilk Prof. Tadeusz Luty Rafał Dutkiewicz

stawa FUSION EXPO jest zatem poświę- – Po wielu latach zajmowania się nauką Poinformowała też zebranych, że w tym cona edukacji społeczeństwa, szczególnie dochodzi się do wniosku, że ważniejsze od roku po raz pierwszy Festiwal dotrze z in- w krajach, w których (jak w Polsce) ener- odpowiedzi są dobrze postawione pytania teraktywnymi pokazami do szkół podsta- getyka jądrowa nie istnieje. – to one są warunkiem rozwoju. Życzę Wam, wowych i gimnazjalnych. Jest to wspólne Autorzy wystawy w sposób przystępny abyście stawiali jak najwięcej pytań. przedsięwzięcie DFN i Urzędu Miejskie- i atrakcyjny wytłumaczyli zasadę działania Prezydent Dutkiewicz nawiązując do go we Wrocławiu. Przedstawiciele środo- samej fuzji i wszelkie problemy naukowe, tych słów przedstawił plany i starania, by wiska naukowego chcą w ten sposób poka- techniczne i technologiczne, które należa- w 2010 roku Wrocław stał się Europejską zać młodzieży szkolnej, jak można uczyć się ło i należy jeszcze rozwiązać, aby mógł po- Stolicą Nauki (po Sztokholmie, Monachium poprzez zabawę. Dla wrocławskich uczelni wstać ITER i następne reaktory przemysło- i Barcelonie). Wyraził zachwyt dla nowo od- projekt ten ma walory promocyjne. we. Starali się udowodnić zwiedzającym, że danego budynku PWr i jego auli, która robi Prof. K. Wilk złożyła podziękowania reaktor termojądrowy jest niezbędnym ele- szczególne wrażenie w zestawieniu z zapa- doktorowi Barry’emu Greenowi, pracow- mentem przyszłości i to takim, którego nie miętanym z czasów studenckich pobliskim nikowi European Fusion Development należy się obawiać. barakiem zwanym „pawilonem tymczaso- Agreement i promotorowi wystawy doc. Wystawa była już eksponowana w War- wym” (a przez studentów „leżącym wie- dr. hab. Andrzejowi Zaleskiemu z Instytu- szawie, Gdańsku i Krakowie. Tak jak i w in- żowcem”). tu Niskich Temperatur i Badań Struktural- nych krajach Europy, była przyjęta z zacie- Prof. Kazimiera Wilk przedstawiła najważ- nych PAN, który w największym stopniu kawieniem i aprobatą, szczególnie przez niejsze dokonania dotychczas zorganizowa- przyczynił się do sprowadzenia wystawy młodzież, która będzie kiedyś nie tylko nych edycji DFN: ponad 4500 imprez, wzrost FUSION EXPO − ENERGIA GWIAZD korzystała z wytworzonej przez reaktory frekwencji z 10 tysięcy do ponad 75.000 w ro- na Dolnośląski Festiwal Nauki. termojądrowe energii, ale i pracowała nad ku ubiegłym. Festiwalowe imprezy odwiedzi- oprac. W. Salejda, K. Malkiewicz ich budową i unowocześnianiem. ło w sumie ponad 400.000 gości. Tegorocz- ny program oparto na 34 pasażach Na uroczystość otwarcia Festiwalu przy- (dużych jednostkach programowych było liczne grono profesorów, pracowników przedstawiających wybrane zagad- i koordynatorów Festiwalu z wrocławskich nienie naukowe w sposób interdy- uczelni i instytutów PAN, nauczyciele aka- scyplinarny) zorganizowanych przez demiccy, nauczyciele szkół ponadgimna- 11 wrocławskich uczelni i 2 insty- zjalnych wraz z uczniami, reprezentanci tuty PAN. Obejmuje on ponad 650 sponsorów i mass mediów, a także wierni imprez z wszystkich dziedzin nauki sympatycy dorocznego święta nauki. – humanistycznych, ścisłych, przy- JM Rektor prof. Tadeusz Luty serdecz- rodniczych i medycznych po eko- nie witając prof. Aleksandrę Kubicz, autor- nomię, wojskowość, sztuki piękne, kę i wieloletnią dyrektorkę festiwalu, przy- sport i rekreację. Prof. Wilk przy- pomniał, że „brak inwestycji w naukę jest toczyła słowa teoretyka informa- inwestycją w ignorancję” i wyraził nadzieję tyki i popularyzatora nauki Danie- na realizację idei przekształcania Festiwa- la Hillisa: Teraz coraz więcej osób lu w stałe Centrum Nauki we Wrocławiu. zdaje sobie sprawę, że ich życie od- Zaproponował, aby festiwalowe imprezy mieniło się pod wpływem jakichś od- trafiły na Uniwersytet Trzeciego Wieku. kryć, których nie rozumieją, a to bu- Zwracając się do młodzieży powiedział: dzi chęć poznania.

24 nr 205 październik 2006 25 Dolnośląski Festiwal Nauki

Festiwal Nauki 2006 w Regionie Dolnośląskim Fot. Krzysztof Mazur Jelenia Góra Veritas in omnem partem sui eadem est Seneka Festiwal Nauki w Regionie jest jedną z nielicznych okazji do promocji nej i interesującej sztuce aranżacji wnętrz osiągnięć nauki i sztuki w tak dużej skali. Kolejne Dolnośląskie Dni Nauki (wykład FENG SHUI – sztuka harmonij- odbyły się w październiku w Legnicy, Wałbrzychu, Ząbkowicach Śląskich nej aranżacji przestrzeni). Można było po- znać kulturę i zwyczaje Cyganów (Cyga- i Jeleniej Górze. nie legniccy, dr Wojciech Kondusza – Urząd Uroczystą oprawę otwarcia IX Dolno- kanin, gł. specj. Zespołu Nadzoru i Diagnoz Miasta w Legnicy). Nie zabrakło wykładu śląskiego Festiwalu Nauki w Regionie za- Edukacyjnych Iwona Rychlik oraz naczel- poświęconego uczelnianym tradycjom pewniły wykłady inauguracyjne: Legni- nik Wydziału Edukacji i Spraw Społecznych i osobom, które przyczyniły się do intelek- ca – Uroda skał i minerałów, Wałbrzych UM Alina Piątkowska. tualnego rozwoju tej ziemi (Tradycje uni- – Od czarownic, magii, kryształowej kuli W Jeleniej Górze w uroczystości otwar- wersyteckie Legnicy). do prawdziwej nauki, Jelenia Góra – Czym cia Festiwalu Nauki brali udział wiceprezy- Szczególne emocje budziły pokazy ra- sarna nas może zaskoczyć? – rzecz o bio- dent miasta Andrzej Bira, przewodniczący townictwa technicznego i wysokościowe- indykacji, Ząbkowice Śląskie – Rezydencje RM Jerzy Pleskot, wizytatorzy Dolnoślą- go przygotowane przez Państwową Straż w Kamieńcu Ząbkowickim. Gośćmi uroczy- skiego Kuratorium Waldemar Woźniak Pożarną w Legnicy. Dla wielu atrakcją stości byli przedstawiciele lokalnych władz i Anna Skibińska i zastępca naczelnika Wy- było Twoje własne wiercenie geologicz- oraz pracownicy lokalnych państwowych działu Oświaty UM Sylwester Urbański. ne (autorzy: dr Paweł Zagożdżon, mgr Pa- i prywatnych wyższych uczelni. Prezydent W tym roku regionalne prezentacje pod- weł Goldsztejn), które chyba „nie naruszyly Legnicy Tadeusz Krzakowski i dyrektor kreślały walory poszczególnych okolic, tak konstrukcji ZZOD PWr w Legnicy”. Wydziału Kultury i Nauki Urzędu Miasta więc oferowano: Uroki Legnicy, Urodę ząb- w Legnicy od kilku lat uczestniczą w ta- kowickiej ziemi, Wałbrzych i jego tradycje W organizację Festiwalu w tym roku kich ceremoniach, podobnie dyrektor Wy- i Czar Kotliny Jeleniogórskiej. włączyły się niemal wszystkie wyż- działu Kultury i Urzędu Miasta dr Krzysz- W Legnicy podczas filmowego poka- sze szkoły Legnicy. Państwowa Wyższa tof Kostrzanowski i dyrektor Zespołu Szkół zu Legnica jako mała Moskwa – dr Woj- Szkoła Zawodowa i Wyższa Szkoła Me- Budowlanych w Legnicy mgr Jan Górski. ciech Kondusza z Urzędu Miasta w Legni- nadżerska po raz kolejny oferowały wy- W Wałbrzychu stało się już tradycją uroczy- cy przedstawił krótki reportaż o historii tego kłady na temat przedsiębiorczości i mar- ste otwarcie DFN w Sali Witrażowej Ra- miasta związanej z pobytem wojsk radziec- ketingu w polityce (Marketing w polityce. tusza. Obecni byli: prezydent miasta Piotr kich. Mgr inż. arch. Marek Pyszniak z wro- Zafałszowanie rzeczywistości czy urzeczy- Kruczkowski i jego zastępczyni Halina Pan- cławskiej firmy CHI opowiadał o popular- wistnienie fałszu – dr Robert Wiszniowski).

26 nr 205 październik 2006 27 Dolnośląski Festiwal Nauki

Propozycją przezwyciężenia ciągłe- go pośpiechu w życiu były spotkania z cy- klu W zdrowym ciele młody duch. Prezenta- cja Elektryczny węgorz w naszych mięśniach zwróciła uwagę na rolę ćwiczeń gimnastycz- nych (Legnica, Wałbrzych, Jelenia Góra). W tym roku po raz pierwszy legnicki Festi- wal Nauki został rozszerzony na Lubin. Moż- na tam było usłyszeć wykład dra Stanisława Ślusarczyka, który analizował znaczenie za- sobów węgla brunatnego dla przyszłości Le- gnicy, a także dra inż. Jana Skoniecznego z Instytutu Organizacji i Zarządzania PWr prezentującego rolę inżyniera w gospodar- ce rynkowej. Szczególnym powodzeniem widzów cie- szą się zawsze pokazy przygotowane przez młodych chemików i fizyków Politechniki Wrocławskiej (Chemiczne rebusy, Jarmark

Fot. Krzysztof Mazur fizyczny). Przyciągają licznych miłośników Chemicy magicy w Legnicy. Piwo nie-piwo. Jarmark fizyczny. Czemu pileczki nie odfruwają? eksperymentów naukowych – może przy- szłych naszych studentów? W bloku tematycznym Ekonomia, histo- większej prowokacji UB). W Parku Zdrojo- Dzisiejsze społeczeństwo szczególnie po- ria, polityka można było poznać Szanse wym prezentowano dzieje teatru (Krótka hi- trzebuje nauki jako narzędzia rozwoju. Wy- i zagrożenia wynikające z funkcjonowa- storia teatru). kłady i pokazy Festiwalu Nauki w Regionie nia Polski w strefie EURO (dr Jadwiga Sesje wyjazdowe były równie bogate te- od początku cieszą się ogromnym zaintereso- Rudek, PWSZ). matycznie jak w ubiegłych latach. Środowi- waniem publiczności. Rokrocznie w tych spo- W Wałbrzychu szczególną atrakcją blo- sko akademickie Wrocławia przygotowało tkaniach uczestniczą tysiące entuzjastów festi- ku Kosmos i jego zagadki były Książańskie szereg wykładów i pokazów. W bloku tema- walu. Nawet przypadkowy widz znajdzie tu spotkania z nauką organizowane w trzecim tycznym Nowe trendy w medycynie tradycyj- coś interesującego, poszerzy własną wiedzę w Polsce i jednym z największych w Eu- nej szczególnym zainteresowaniem cieszyły o świecie, badaniach naukowych, technolo- ropie zamku. Aktualna tematyka imprez się wykłady: Piercing jamy ustnej – mod- giach, spotyka się z najnowszymi metodami szczególnie przyciąga festiwalową społecz- ne, czy bezpieczne? (Legnica), Czy trucizna badawczymi i zdumiewającymi zjawiskami. ność Wałbrzycha. Oprócz transmisji z cał- może być lekiem? (Jelenia Góra, Ząbkowi- Regionalny DFN oferował w tym roku 83 kowitego zaćmienia słońca (Całkowite za- ce Śląskie), Grypa i ptasia grypa (Legnica, imprezy (w Legnicy 39, w Wałbrzychu 13, ćmienie) prowadzoną przez pracowników Wałbrzych). W bloku tematycznym Nauki w Ząbkowicach Śląskich 18, w Jeleniej Górze Planetarium w Toruniu oferowano spacer po ścisłe, ciągle trudne? o fizycznych aspek- 13), z których 30 prowadzili naukowcy i stu- gwiaździstym niebie z przewodnikiem i wy- tach wszechświata dyskutowali prowadzący denci z Politechniki Wrocławskiej. Znaczną kład o nowoczesnych systemach informacji i ich goście (Siedem praw, które wstrząsnęły ich część kilkakrotnie powtarzano ze wzglę- geograficznych Zastosowanie( systemów in- wszechświatem). du na żywe zainteresowanie widzów. formacji geograficznych w nauce i prakty- Jadwiga Sołoducho ce, dr Adam Michalski). W Ząbkowicach Śląskich artyści plasty- W Wałbrzychu. Tajemniczy ogród... w słoiku. cy w bogatym bloku Sztuka dobra na wszyst- ko dyskutowali o osiągnięciach i nowych tren- dach w technikach szklarskich (Malowanie na szkle, projektowanie witraży, grafiki na szkle, Szklana wyobraźnia –prezentacja technik szklarskich). Tradycją Ząbkowic Śląskich stały się wędrówki turystyczne i spotkania z lokalnymi przewodnikami (Zwiedzanie pa- łacu królewny Marianny Orańskiej, Zwiedza- nie dawnych wyrobisk górniczych). W Jeleniej Górze także skierowano uwa- gę gości na uroki okolic. O torfowiskach jako naturalnych archiwach przyrody i kul- tury opowiadała dr hab. Klara Tomaszew- ska (Archeologia torfowisk). Zainteresowani tematyką historyczno-polityczną mogli usły- szeć o prowokacji UB na tych terenach (V

Komenda WIN. Jeleniogórskie aspekty naj- Fot. Krzysztof Mzur

26 nr 205 październik 2006 27 Dolnośląski Festiwal Nauki

Wizyta kandydatek do tytułu Miss World 2006 na forum IX DFN

Grupa kandydatek do tytułu Miss World czalnej Uniwersytetu Wrocławskiego, 2006 gościła na forum Dolnośląskiego Fe- stażysta Fritz-Haber-Institut der Max- stiwalu Nauki. Spotkanie zatytułowane Planck-Gesellschaft w Berlinie Scientific Session w auli Politechniki Wro- 4. Hunting for the truth, dr hab. inż. An- cławskiej (19 września) było jedyną w swo- drzej Radosz, prof. nadzw. PWr, Instytut im rodzaju konfrontacją walorów ciała i du- Fizyki PWr. cha. Zawdzięczamy ją inicjatywie pani prof. Najpiękniejsze kobiety świata z zainte- Kazimiery Wilk, środowiskowego koordy- resowaniem wysłuchały wszystkich wykła- natora DFN. Organizatorem spotkania był dów. Żywiołowo i spontanicznie reagowały dr hab. inż. W. Salejda, koordynator DFN na treści wystąpień. Szczególnie podobało na PWr, współpracujący z Biurem Prezy- się im wystąpienie dr inż. Agnieszki Popio- denta Wrocławia. łek-Masajady o zjawisku iluzji, które spuen- Podczas Scientific Session, której chairma- tować można słowami piosenki Agnieszki nem był prof. Andrzej Radosz, reprezentanci Osieckiej: Czy te oczy mogą kłamać? Fot. Krzysztof Mazur środowiska naukowego Wrocławia przedstawi- Warto dodać, że przedstawiciele Urzę- Tatana Kucharova pozdrawiając czytelników „Pryzmatu” nie wiedziała jeszcze, że zostanie li cztery miniwykłady w języku angielskim: du Prezydenta Wrocławia poinformowali Miss World 2006. 1. Wrocław Nobel Prize Laureates, dr krótko kandydatki do tytułu MISS WORLD hab. inż. Edward Pliński, Wydział Elek- 2006 o staraniach Wrocławia dotyczących wania tego styku PIĘKNA z MĄDROŚCIĄ troniki PWr organizacji wystawy EXPO oraz ulokowa- zapewne zapamiętają na zawsze płynące stąd 2. Eye to eye with optical illusions, dr inż. nia we Wrocławiu Europejskiego Instytutu doznania. Wdzięk, swoboda, czarujące uśmie- Agnieszka Popiołek-Masajada, Instytut Technologicznego. chy oraz nadzwyczajna różnorodność kobie- Fizyki PWr Atmosfera w auli podczas tej wyjątkowej w cej urody wprawiły w zachwyt i w zdumienie 3. From macro- to nanoworld, dr Marek historii PWr sesji była niepowtarzalna. Ci, któ- obecnych na spotkaniu. Nowicki, Instytutu Fizyki Doświad- rzy mieli możliwość bezpośredniego obserwo- Włodzimierz Salejda

Piękne dziewczyny w pięknej auli Politechniki 51 Fot. Krzysztof Mazur

28 nr 205 październik 2006 29 Rozmaitości Zebranie Koła Emerytów i Rencistów Zgodnie z nowym „Prawem o szkolnic- twie wyższym” od 2007 r. zmaleje fundusz socjalny. Odpis na ten fundusz dla emery- W Dniu Nauczyciela i Seniora ta lub rencisty uczelni publicznej wynie- sie 10% rocznej sumy najniższej emery- Koło Emerytów i Rencistów Politechni- Głos zabrali też przedstawiciele związków tury lub renty z roku poprzedniego. Odpis ki Wrocławskiej troszczy się o sprawy by- zawodowych – dr B. Majchrzak (ZNP) od pracowniczego funduszu płac spadnie towe i potrzeby kulturalne całkiem licznej i dr S. Kwaśniowski („Solidarność”). z 8% do 6,5%. grupy byłych pracowników uczelni. We- Sprawozdanie prof. Joachima Potryku- Przez 3 kwartały 2006 r. wypłacono eme- dług stanu na koniec stycznia 2006 r. liczy sa z działalności Koła Emerytów i Rencistów rytom i rencistom 1.948.810 zł, z czego: ona: 1.820 emerytów i 338 rencistów, czy- przy Politechnice Wrocławskiej za rok 2006 o na zapomogi bytowe (z tytułu niskich li 2.158 osób. Ponad 2/3 z nich to kobie- dotyczyło drugiego już roku wdrażania no- dochodów) 120.340 zł ty (1.422). Działalnością Koła Emerytów wych zasad podziału Zakładowego Funduszu o na zapomogi losowe (choroby, zgony, i Rencistów kieruje 11-osobowy zarząd, Świadczeń Socjalnych oraz szczegółowych inne) 690.710 zł który zbiera się 11-krotnie w ciągu roku. regulaminów określających zasady tego po- o na dofinansowanie wypoczynku Pięcioosobowe prezydium obraduje coty- działu. Zmiany zbliżyły uprawnienia eme- 1.036.235 zł godniowo w składzie: rytów i rencistów do uprawnień pracowni- o na dopłaty indywidualne na cele rekre- – Joachim Potrykus, przewodniczący Koła ków. Z ewidencji Koła znikło 198 emerytów acyjno-kulturalne 101.535 zł EiR, i rencistów nadal zatrudnionych na pełnym Prof. J. Potrykus przypomniał o organi- – Izabela Hudyma, przedstawicielka Ko- bądź części etatu. Uprawnienia do korzysta- zowanych wycieczkach, działalności Klu- misji EiR NSZZ „Solidarność”, nia z ZFŚS odebrano wdowom po emery- bu Seniora, kąciku internetowym i ofercie – Zygmunt Szkurłatowski, przedstawiciel tach i rencistach Politechniki oraz pełnolet- niskoprocentowych pożyczek na remont Sekcji EiR ZNP, nim dzieciom specjalnej troski. W ewidencji mieszkania. Zaapelował, by wspomóc ob- – Andrzej Idzikowski, są nadal 53 niepełnoletnie sieroty po emery- sługę sekretariatu Koła EiR podejmując dy- – Bogusław Bałaziński. tach, rencistach i pracownikach. żury na zasadach wolontariatu. Z okazji Dnia Nauczyciela, 233 roczni- Zgodnie z ustawą o ZFŚS odpisy two- Niedługo Koło EiR i Klub Seniora zmie- cy powołania Komisji Edukacji Narodowej rzą jeden zakładowy fundusz świadczeń nią lokalizację, gdyż w marcu 2007 r. bu- i Dnia Seniora (2 października) 10 paździer- socjalnych. W 2006 r. wynosił on dla PWr dynek C-9 zostanie wyburzony. Zarząd nika odbyło się spotkanie, w którym wzięli 12.790.264 zł. Wspólny preliminarz ZFŚS oczekuje, że władze Politechniki znajdą udział emeryci i renciści naszej uczelni, Za- przewiduje (w mln zł): pomieszczenia pozwalające kontynuować rząd Koła Emerytów i Rencistów oraz prof. – na zapomogi losowe, bytowe i zwrot dotychczasową działalność. Już dziś po- Ernest Kubica reprezentujący władze Po- kosztów leczenia 2,5; dziękujmy Panu Rektorowi za troskę o nas litechniki Wrocławskiej. – na dofinansowanie do wypoczynku 7,0; i dobre intencje, które Kierownictwo Uczel- Prorektor ds. Organizacji złożył zebra- – na świadczenia dla dzieci i młodzieży ni wykazuje – stwierdził prof. J. Potrykus, nym serdeczne życzenia i zapoznał ich 1,7; co przyjęto oklaskami. z sytuacją uczelni. Za swoisty prezent na – na indywidualne dofinansowanie imprez Przewodniczący dziękował też prorek- Dzień Nauczyciela uznał nowy budynek D- kulturalno-rekreacyjnych 1,8; torowi E. Kubicy za obecność i życzliwość 20 mieszczący wspaniałą salę kongresową. – na świadczenia świąteczne 2,8. przy rozpatrywaniu spraw dotyczących se- niorów. Wyraził wdzięczność kierowniko- wi ZUS inż. K. Pabisiakowi za stałą pomoc Prezydium Zarządu Kola EiR w czasie obrad. i sprawną organizację zebrań i spotkań. Za- powiedział opłatkowe spotkanie, które od- będzie się w Stołówce Akademickiej przy Wyb. Wyspiańskiego 9 stycznia 2007 r. o godz. 15.00. Wybory nowego przewodniczącego Koła EiR ograniczyły się do przyjęcia przez aklamację kandydatury prof. Joachi- ma Potrykusa, który był jedynym zgło- szonym kandydatem do tej funkcji. Nomi- nat podkreślił, że za swoje główne zadanie w nowej kadencji będzie uważał pozyska- nie nowego miejsca spotkań dla nestorów uczelni, a także dalsze prace nad dostoso- waniem regulaminów przyznawania świad- czeń socjalnych. W dalszej, nieoficjalnej części zebrani usłyszeli arie ze znanych oper i operetek w wykonaniu artystów Akademii Muzycz- nej. Spotkanie zakończyło się nieformalny-

Fot. Z. Szkurłatowski mi rozmowami przy kawie. (mk)

28 nr 205 październik 2006 29 Konferencje

czas projektowania dwukrotnie, a nawet jeszcze bardziej! Sprawne i tanie Zespół prof. Tomasza Kocha w Insty- tucie Technologii Maszyn i Automatyza- cji PWr zajmuje się zagadnieniami lean i to właśnie prof. T. Koch nadał nazwę bie- zarządzanie firmą żącej konferencji. Intensywna współpra- ca zespołu z wieloma przedsiębiorstwa- mi w Polsce pozwala naszym naukowcom Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji PWr oraz działające przy stwierdzić, że firmy coraz szerzej interesu- Politechnice Wrocławskiej Wrocławskie Centrum Transferu Technologii ją się korzyściami, jakie można osiągnąć zorganizowały pod auspicjami IFIP*) międzynarodową konferencję „Lean wprowadzając w życie ten efektywny sys- Business and Beyond” (18-20 września 2006). tem. To ważna broń w konkurowaniu na glo- balnym rynku. Uczestniczyło w niej 85 naukowców z 19 Na pierwszej sesji plenarnej wystąpił Maria Kisza krajów Europy, Azji, Ameryki. Aczkolwiek prof. Bohdan (Bo) W. Oppenheim z Loy- konferencja miała charakter naukowy, na- ola Marymount University w Los Angeles, *) Pozarządowa organizacja non-profit Interna- wiązywała do realnych problemów uspraw- który bardzo ciekawie przeanalizował za- tional Federation for Information Processing (IFIP) nienia organizacji przedsiębiorstw i przycią- kres marnotrawstwa, jakie obserwuje się konsoliduje działalność działających w wielu kra- gnęła reprezentantów polskiego przemysłu, często w firmie w fazie projektowania wy- jach organizacji zajmujących się przetwarzaniem którzy włączyli się do dyskusji. robów. Pokazał, jak można uprościć or- informacji. Powstała w 1960 roku pod auspicjami Program konferencji obejmował cztery ganizację i skrócić proces projektowania, UNESCO. Jest organizacją zajmującą się technolo- bloki tematyczne: a zatem znacznie podnieść rentowność ca- giami informacyjnymi i komunikacyjnymi. Repre- zentuje stowarzyszenia IT z 55 krajów lub regionów • Lean production systems for dynamic łego procesu. Ta zupełnie nowa koncep- na pięciu kontynentach. Zrzesza ponad pół milio- marketplaces („Szczupłe” systemy pro- cja jest w zasadniczych punktach zbież- na członków. Należących do niej ponad 3500 na- dukcji na dynamicznych rynkach), na z rozwiązaniami, które od pewnego ukowców z instytucji akademickich i przemysłu jest • Supply chains for high-mix production czasu stosuje Toyota. Najnowsze amery- zorganizowanych w 97 grup roboczych (Working (Łańcuchy dostawców w przypadku kańskie publikacje na ten temat dobrze Groups) tworzących 12 Komitetów Technicznych (Technical Committees). Grupa Robocza 5.7 nosi zróżnicowanej produkcji), korespondują z wynikami badań prowa- nazwę „Integration in Production Management”. • Improving service processes (Doskona- dzonych przez ostatnie pięć lat przez prof. lenie procesów usługowych), Oppenheima. • Bridging production processes with sa- – Na konferencji usłyszeliśmy dwa wy- les and distribution (Tworzenie powią- stąpienia przedstawicieli przemysłu pol- zań między procesami produkcyjnymi skiego. – podkreśla prof. T. Koch. – Pan a sprzedażą i dystrybucją wyrobów). Jarosław Dudek zaprezentował technicz- W równoległych nurtach tematycznych ne centrum Delphi, które zatrudnia w Kra- przedstawiono łącznie 58 wystąpień. kowie ponad 600 inżynierów. Przedstawił, Organizatorzy wyróżnili dwie prezen- w jaki sposób wdraża się tam system lean, tacje młodych naukowców: „A method for czyli system „szczupłości” – odchudzony measuring operational and financial perfor- z marnotrawstwa. Szczególnie chodzi tu mance of a production value stream” – To- o zminimalizowanie nakładów kapitało- masza Sobczyka z Politechniki Wrocławskiej wych przy produkcji. Natomiast pan Bo- oraz „Lean transformation of multinational gusław Franczuk – koordynator Lean firmy concerns” – Rikkego Matthiessena z CIP, Whirlpool na zakłady w Europie Środko- Aalborg University z Danii. wej i Wschodniej – mówił, w jaki sposób – Konferencje Advanced Production Ma- w polskich przedsiębiorstwach z branży nagement Systems są organizowane przez AGD udaje się wdrażać systemy lean. międzynarodową federację IFIP, a konkret- – Główna idea, którą przedstawił Bo Op- nie przez jej grupę roboczą Working Gro- penheim w odniesieniu do rozwoju projek- up 5-7 (Integration in Production Manage- towania wyrobów, polegała na podzieleniu ment) – mówi organizator konferencji prof. całego procesu projektowania wyrobu na Tomasz Koch z Instytutu Technologii Ma- stałe okresy. Każdy z nich kończy się wy- szyn i Automatyzacji PWr. – Referaty do- mianą wniosków i uwag między uczestni- tyczą wielu aspektów zwiększania produk- kami. Trudniejsze czy większe zadania są tywności firm poprzez modyfikację metod realizowane przez większą liczbę osób. zarządzania. Ale nie tylko same przedsię- – wyjaśnia prof. Koch. – Oczywiście takie biorstwa są brane pod lupę. Analizowano podejście wymaga na początku znacznego również współpracę między przedsiębior- wysiłku organizacyjnego. Zanim przystę- stwami, a więc współpracę na linii dostaw- pujemy do właściwej pracy, trzeba ją bar- ca – klient, a także w całym łańcuchu do- dzo dobrze zaplanować. Ale dzięki wpro- stawców. wadzeniu takiej koncepcji można skrócić Fot. Krzysztof Mazur

30 nr 205 październik 2006 31 Konferencje

Rozmowa z prof. Bohdanem W. Oppenheimem Na tropie sukcesu

– Nie urodził się Pan w Ameryce, Wydaje się na to setki milionów dolarów. prawda? Oszczędności poczynione w takiej produk- – Nie, urodziłem się w Polsce. W 1970 r., cji mogą być imponujące. po IV roku na MEL-u w Warszawie, wy- – Co jest miarą sukcesu w prowadzonej jechałem do USA, tam skończyłem studia. przez Pana działalności? Od tej pory jestem na Uniwersytecie Loyola Marymount w Los Angeles. Mój formalny – W „odchudzaniu” struktur chodzi głównie o dwie rzeczy: obniżenie cał- tytuł to „profesor inżynierii mechanicznej BOHDAN W. OPPENHEIM i inżynierii systemów” (systems engine- kowitych kosztów produkcji i skrócenie ering). Dawniej zajmowałem się klasycz- czasu stworzenia finalnego produktu. Po- jest profesorem na Wydziale Inży- ną inżynierią, głównie dynamiką, zaś teraz nadto mamy mnóstwo wtórnych rezulta- nierii Mechanicznej i Inżynierii Sys- prawie wyłącznie sprawami „lean” i sys- tów: zmniejszamy inwentarz, przestrzeń temów Loyola Marymount University tems engineering. fabryki, a w jakimś sensie też zatrudnie- w Los Angeles, dyrektorem Industrial Od sześciu lat jestem dyrektorem Indu- nie w firmie. Koncepcja przyszła oczywi- ście z Toyoty, która jest tu niedoścignio- Assessment Center (przy USA Dept. strial Assessment Center sponsorowane- of Energy) doskonalącej systemy pro- go przez rząd amerykański, ściślej – przez nym mistrzem. jektowe i produkcyjne pod kątem elimi- Wydział Energii. Dzięki niemu ze środków – Skoro tam liczy się ułamki sekund, rządowych prowadzi się na trzydziestu uni- które zaoszczędzi robotnik, gdy ma lepiej nacji marnotrawstwa, koordynatorem wersytetach prace nad stworzeniem uwol- zorganizowane stanowisko pracy, to daleko sieci edukacyjnej konsorcjum Lean nionej od marnotrawstwa, a więc „szczu- nam jeszcze do takiego sposobu myślenia. Aerospace Initiative przy MIT. Jest płej” (lean) produkcji. Składają się na nie – Nawet Europie Zachodniej daleko jednym z twórców symulatora sprzę- zajęcia dydaktyczne dla studentów i prak- żonych drgań rakiet płynnych POGO tyki w fabrykach, podczas których profeso- do tego, nie mówiąc już o firmach amery- rowie ze studentami doradzają inżynierom kańskich. Toyota dzięki swej sprawności stosowanego przez NASA. Ma 30-let- i menadżerom, jak tworzyć struktury lean. w straszliwym tempie przejmuje rynki sa- nie doświadczenie z pracy w przemy- W ten sposób studenci się uczą, profesoro- mochodowe na całym świecie. Do niedaw- śle okrętowym, rakietowym, kompute- wie praktykują, nie są teoretykami, a firmy na Toyota na zaprojektowanie samochodu rowym i samochodowym. za darmo dostają cenną usługę. Realizując potrzebowała 12-15 miesięcy, a w tej chwi- ten doskonały program pomogliśmy już 125 li już się zbliża się do 9 miesięcy. Inne duże firmom w Kalifornii. Oprócz tej działalności firmy samochodowe potrzebują na to około później próbuje się wyprowadzić jakieś o charakterze czysto produkcyjnym stwo- trzech lat, a większość – pięciu. To nie tylko wnioski. Traci się straszną ilość czasu na rzyliśmy też konsorcjum o nazwie Lean Ae- ogromna różnica czasu, ale i kosztów. Bo je- pomiary, które okazują się bezsensowne. rospace Initiative. Uczestniczy w nim sieć śli taki koncern zatrudnia 1.000 inżynierów Bo rzeczywiście istotne są tylko: uniwersytetów, a jego bazą organizacyjną i 5.000 techników, to nie jest mu obojętne, 1. prędkość posuwania się w procesie pro- jest MIT. Do tego ogromnego konsorcjum czy płaci im przez 9 miesięcy, czy też przez jektowania (jak szybko dochodzimy do należą w zasadzie wszystkie firmy zajmują- dwa, trzy lub pięć lat. Gorzej zorganizowa- celu?), ce się problematyką zaliczaną do aeronau- ne firmy nie są konkurencyjne, bo muszą 2. generowany przy tym koszt, tyki („aerospace”) – a więc realizujące pro- wyższą ceną wyprodukowanych samocho- 3. relacje międzyludzkie (na ile ludzie gramy obronne, rządowe. Nasza działalność dów zamortyzować narosłe koszty. współpracują ze sobą i na ile są zado- woleni z tego, co robią?). ma głównie charakter badawczy. – Z Pańskiego wykładu wynika, że Czyli najważniejszy pomiar dotyczy za- Pracujemy nad zagadnieniami Lean Pro- częstą wadą zarządzania jest przesterowa- dowolenia klienta. Mam tu na myśli klien- duct Development, Lean Design, czyli ba- nie systemu i nadmierna ilość informacji ta zewnętrznego i wewnętrznego, bo w tej damy, jak zastosować rozwiązania lean wprowadzana do tego układu. w pracach projektowych, szczególnie do- sieci wartości jeden pracownik jest dla dru- tyczących wielkich systemów. Ja zajmuję – Jest w tej chwili tendencja – głównie giego klientem wewnętrznym. w USA, ale w Europie też – odchodzenia od się satelitami, rakietami, dużymi systema- – Opisując działanie systemu przedsta- dobrych praktyk zarządzania. Zapomina się, mi, nad którymi pracują tysiące inżynierów. wia Pan zawsze poziome struktury – zwią- że zarządzanie musi być ludzkie, bo zarzą- zane z procesem. dzamy ludźmi – nie procesami. Zarządza- Rynek uczy nas racjonalności, daje nie procesami jest dużo łatwiejsze. Istnieje – Korporacje, szczególnie te wielkie, nam kopniaki i pokazuje, jak trzeba niestety tendencja do zastępowania człowie- działają na ogół w strukturach pionowych, działać skutecznie. ka jakimiś elektronicznymi software′ami, które nie służą realizacji założonych celów. formularzami czy pomiarami, z których Z natury każdy szef wydziału jest arogancki,

30 nr 205 październik 2006 31 Konferencje ważny, terytorialny. Chętnie zastrzega: „To ność umotywowania ludzi do dobrej pra- turze poziomej. Zespół angażuje ludzi z róż- jest moje” i kreuje strukturę pionową koli- cy. To jest właściwie bardzo proste – trzeba nych wydziałów do wspólnej, zespołowej dującą ze strukturą poziomą prowadzącą od wspierać ludzi w tym, co ma sens: wspie- pracy nad realizacją jakiegoś zadania. To zamówienia do produktu finalnego. Produkt, rać zadowolenie klienta, pomagać pracow- na pewno dobre rozwiązanie, które w pew- który próbuje się przecisnąć horyzontalnie, nikom zadawalać klienta, pomagać pracow- nym zakresie się sprawdza, czasem bardzo napotyka przeszkody. nikom zadawalać jeden drugiego, przyuczać dobrze. Choć nie zawsze. Ale musi być ono W strukturze płaskiej, poziomej, nasta- pracowników, że każdy z nas ma obowią- wspomagane przez korporację, a to znaczy, wionej na przepływ wszystko odbywa się zek wobec swego klienta wewnętrznego. że szefowie działów codziennie muszą w sposób o wiele bardziej celowy. Nie szefa, a klienta wewnętrznego! W tym wspomagać swoich ludzi oddelegowanych Odnoszę się z dużym sceptycyzmem do łańcuchu wartości trzeba interesować się do pracy zespołowej, a nie wściekać się, że tych koncepcji w zarządzaniu, które zalecają klientem wewnętrznym. im zabrano najlepszych pracowników. pomiar kolejnych parametrów, by ostatecz- – Co to oznacza w praktyce? – Czyli powinni być zainteresowani nie doprowadzić do przejścia z jednej pio- sukcesem tego zespołu? nowej struktury na inną. Jedyna restruktury- – Załóżmy, że coś robię po to, żeby dać to zacja, która coś daje, to zmiana ze struktury Pani, a Pani będzie tego używać i coś z tym – Podstawą premiowania kierowników pionowej na poziomą. robić dalej. Co jest dla mnie ważne? działów powinna być między innymi oce- Dobry szef to ten, który wspomaga prze- Po pierwsze: wiedzieć, że Pani istnieje, na wystawiona im przez ich pracowników. pływ poziomy. To ten szef, który chodzi po że Pani jest tą osobą, która przejmie ode Gdy szef specjalistów od wytrzymałości hali (jeżeli to jest produkcja) czy po biurze mnie wyniki mojej pracy. (Już sama ta świa- musi skierować dwóch wytrzymałościow- (jeśli to jest biuro) – i pyta pracowników: domość w dużej korporacji jest wiedzą gra- ców do mojego roboczego zespołu, to my „Jak mogę ci pomóc?”. Ale takich jest mało. niczącą z cudem, bo tam ma się tylko kon- powinniśmy go oceniać. Oceniać, na ile on Większość szefów siedzi w swoich poko- takt z szefem). nas wspomaga. jach, przy swoich biurkach. Są strasznie Druga rzecz – mam moralny obowiązek – I co na to owi szefowie? ważni. Kierują zadania w dół, do swoich iść do Pani i zadać proste, ale ważne pyta- pracowników i żądają, żeby wynik przy- nie: skoro mam zrealizować takie zadanie, – Są szefowie mądrzy – i oni w pełni po- szedł do nich z powrotem. A klient gdzieś w jakiej formie chciałaby Pani dostać wy- pierają takie rozwiązania. I są głupi, którzy tam czeka i się denerwuje. nik mojej pracy? Jaki właściwie produkt się buntują przeciw temu. Jak zawsze w ży- mojej pracy chciałaby Pani dostać, żeby od ciu – są ludzie i ludziska. – Jak Pan widzi w takim razie formy razu mogła Pani go użyć i przekazać to da- kształcenia kadry kierowniczej? Czy wspo- – A jak postrzega Pan rzeczywistość lej, żeby nie musiała Pani wrócić do mnie mniane przez Pana prace uczelni na rzecz w Polsce? niezadowolona i powiedzieć, że muszę to przemysłu amerykańskiego coś dają? zrobić po raz drugi? Przecież wtedy mie- – Wydaje mi się, że Polska ciągle jest – Dysponujemy już wiedzą na ten temat. libyśmy parę niezadowolonych i zmęczo- jeszcze wyrobnikiem fabrycznym. Po zmia- Rutynowo, masowo uczymy jej w konsorcjum nych: Panią i mnie. A firma płaciłaby dwa nach ustrojowych pojawili się tu najpierw Lean Aerospace Initiative, mamy kursy spe- razy za to samo. Gdy płaci inżynierowi nie producenci przemysłowi. Zaczęły działać cjalne. Barierą jest jednak nie brak wiedzy, ale raz, ale dwa razy, a czasem 5 razy lub na- fabryki i działają bardzo dobrze. Natomiast arogancja ludzi. Korporacje są w zasadzie in- wet 20 – koszty drastycznie rosną! Nie cho- w sferze intelektualnej, kreatywnej, projek- stytucjami niepoprawnie niewydajnymi, ocię- dzi o to, że Pani będzie wymagać ode mnie towej widzę ciągle jeszcze jakieś zacofa- żałymi. Im większa, tym gorsza. Ponieważ te jakichś cudów, akrobacji zawodowych, tyl- nie. Powstają na przykład budynki, ale we- zajmujące się programami lotniczymi i ko- ko zwyczajnie mi Pani powie: Potrzeba mi dług projektów wykonanych na Zachodzie smicznymi są największe, najcięższe, a przy analizy takiej i w takim zakresie. Te szcze- – przynajmniej tak jest w Warszawie. tym bogate, bo finansowane systemem socja- góły są mi niepotrzebne, a bardzo mi zależy Natomiast w Rosji działa mnóstwo listycznym przez rząd, mają najmniej moty- na informacji, jak by to wytrzymało i jakie instytucji technicznych, inżynieryjnych wacji, by się przekształcać. jest napięcie między tymi dwoma punkta- – szczególnie w dziedzinie aeronautyki Wielkie korporacje motoryzacyjne, ta- mi w obwodzie. Chciałabym tę informację – które Amerykanie wynajęli całkowicie. kie jak General Motors i Ford w USA pa- dostać np. w Excelu i chciałabym, żeby to Boeing wynajął cały instytut lotnictwa. dają właśnie dlatego, że były za aroganc- było zrobione np. do wtorku, bo wtedy je- A przecież macie w Polsce świetnych in- kie, za pionowe, za bezwładne i wydawało stem umówiona z realizatorem następnego im się, że mają święte prawo do panowania etapu prac. I wtedy ja to zrobię na ponie- nad dużą częścią rynku. Okazało się, że ry- działek po południu. Osiągamy absolutne nek tego prawa nie uznał. porozumienie, a obaj nasi szefowie tylko Większość szefów siedzi w swo- Rynek uczy nas racjonalności, daje nam chodzą dookoła i pytają: jak mogę w tym ich pokojach, przy swoich biurkach. kopniaki i pokazuje, jak trzeba działać pomóc?? Są strasznie ważni. Kierują zadania skutecznie. Ale niewiele firm tego słucha, – To jest piękne, bo zdroworozsądkowe. w dół, do swoich pracowników i żą- a przynajmniej nie wdraża zalecanych roz- Ale dlaczego struktura odbiera nam zdol- dają, żeby wynik przyszedł do nich wiązań u siebie. ność do takich zachowań? z powrotem. To jest struktura pio- – Przyjdą czasy, że inżynierowie będą – Cała kariera, wszystkie awanse są wbu- nowa, która nie ma nic wspólnego się uczyć psychologii. dowane w struktury pionowe, a nie pozio- z klientem. Klient gdzieś tam czeka – Ich już się tego uczy, bo najważniej- me; 99% ludzi działa w trybie szefa. i się denerwuje. szym problemem zarządzania jest umiejęt- Natomiast system zespołowy służy struk-

32 nr 205 październik 2006 33 Konferencje

żynierów, macie wielu praktyków. Niektó- czy satelity jest zupełnie małą częścią kosz- ośrodki politechniczne. Jak osiągną już coś rzy są doskonali. Dlatego jest duża szan- tów jego projektowania. na tym polu, ludzie zaczną wprowadzać to sa, żeby rozbudować tę sferę koncepcyjną, W Polsce chyba za mało się robi w dzie- w życie: zakładać jakieś zespoły projekto- intelektualną. dzinie projektowania, marketingu, a więc we, malutkie firmy na dwie czy pięć osób. Do tego trzeba skupić się bardziej na naj- w tym, co poprzedza produkcję. Polska po- Ich dobre wyniki przyciągną klientów. Nie nowszych metodach projektowania (choćby winna dążyć do osiągnięcia światowej reno- można od razu liczyć na wielką inwesty- Toyoty), czy też będącej zwłaszcza domeną my w pewnych dziedzinach koncepcyjnych, cję, że przyjdzie święty Mikołaj i da inży- Amerykanów inżynierii systemów, czyli in- tak jak np. udało się to Indiom. Przecież nierom jakiś wspaniały kontrakt. To nie tak żynierii wielkich zespołów. Sugerowałbym, gdyby Polska uzyskała jakąś wyższą rangę, działa. Trzeba wykształcić bazę i ludzi. I to żeby ludzie zainteresowali się tymi temata- przyszłyby tu fantastyczne inwestycje. bym sugerował. W tym są największe pie- mi. W dziedzinie produkcji wyzwania nie niądze, nie w produkcji. – Co należy zrobić w tym celu? są już tak duże, zwłaszcza że produkcja jest – Myślę, że to bardzo cenna opinia. dzisiaj drobnym elementem strumienia war- – Pierwsza rzecz – zabrać się za kształce- Dziękuję za rozmowę. tości. Koszt wyprodukowania samochodu nie. Czyli najpierw musiałyby się tym zająć Rozmawiała Maria Kisza

Obrady konferencji odbywały się w SOFITELU. Może następne uda się zorganizować już w naszej sali kongresowej w D-20? Fot. Org Konf. Fot. Org

32 nr 205 październik 2006 33 Konferencje

Symposium on Photonics Technologies for Framework Programme 7 Europejskie sympozjum Opera-2015

W tym przypadku OPERA nie wiąże się wych, przedstawiciele lokalnych władz sa- go. Szybkość transferu danych z nośników z muzyką. To skrót nazwy programu unij- morządowych i państwowych oraz prze- pamięci rośnie z każdym rokiem. W 2000 nego Optics and Photonics in European wodniczący KRASP. r. DVD o pojemności 10 GB umożliwiały Research Area. Z udziałem Europejskiego Komitet programowy działał pod prze- szybkość 10 Mb/s. W 2005 r. struktury wie- Fotonicznego Konsorcjum Przemysłowego wodnictwem prof. Jana Misiewicza (PWr) lowarstwowe o pojemności rzędu 100 GB (European Photonic Industry Consortium, i Thomasa Pearsalla z Europejskiego Kon- działały z szybkością wielu dziesiątków 10 EPIC) realizatorzy programu OPERA zor- sorcjum Przemysłu Fotonicznego (EPIC). Mb/s. Zapewne jeszcze w tym dziesięcio- ganizowali w dniach 12-14 października na Referaty o generalnym charakterze leciu rozpowszechnią się pamięci zapisy- Politechnice Wrocławskiej prestiżowe sym- wygłosili: członek Parlamentu Europej- wane wiązką o wymiarach poniżej długo- pozjum na temat technologii fotonicznych, skiego Jerzy Buzek, reprezentant Komi- ści fali świetlnej („near-field”) i szybkości które będą finansowane z VII Programu Ra- tetu Przemysłu, Badań i Energii, który mó- 100 i więcej Mb/s. Kolejny próg przekro- mowego. Jego organizatorami były Insty- wił o potrzebie wzmocnienia europejskiej czy się dzięki zapisowi objętościowemu, tut Fizyki Politechniki Wrocławskiej i jej konkurencyjności w dziedzinie zaawan- który pozwoli zwiększyć osiąganą pojem- dwa centra: Wrocławskie Centrum Trans- sowanych technologii, i Roman Burgess ność (odwrotnie proporcjonalną do sześcia- feru Technologii oraz Centrum Materiałów z Komisji Europejskiej prezentujący po- nu długości fali), jak i szybkość transferu Zaawansowanych i Nanotechnologii. zycję fotoniki w VII PR. wiceminister K.J. o kolejny rząd (104 GB, 109 bitów/s). Pra- Kurzydłowski (MNiSW) przedstawił kon- ce nad tymi rozwiązaniami idą w różnych Unia Europejska pracuje nad wspólną cepcję Narodowego Centrum Badań i Roz- kierunkach. Stosuje się różne rozwiązania wizją rozwoju optyki i fotoniki. Wymia- woju, zaś prof. Tadeusz Luty (rektor PWr) technologiczne i materiały. Wśród nich są na poglądów ma doprowadzić do wybo- – rolę badań w modernizacji społeczeń- różnorodne technologie holograficzne, któ- ru głównych nurtów badań finansowanych stwa (szczególny nacisk położył na zna- re pozwalają osiągnąć pojemność około 48 z 7. Ramowego Programu Badawczego czenie nauk podstawowych). DVD (ok. 1 TB). Japończycy zapowiedzie- i poszerzyć możliwości współpracy prze- Na sesjach plenarnych i tematycznych li wprowadzenie pierwszych komercjalnych mysłu z ośrodkami badawczymi i wyższy- prezentowano najnowsze osiągnięcia opto- rozwiązań jeszcze w tym roku. Nie zamyka mi uczelniami w tych dziedzinach. Jedną elektroniki i fotoniki. Dotyczą one właści- to jednak prac nad znalezieniem prostszych z form dyskusji są seminaria dla naukow- wości materiałów fotonicznych, nanokry- technologii, zwłaszcza kompatybilnych pod ców i reprezentantów czołowych firm prze- stalitów, nanostruktur, kropek kwantowych, względem materiałowym i systemowym, mysłowych. plazmonów, solitonów, materiałów i ukła- z technologią DVD. We wrocławskim spotkaniu OPERA- dów biologicznych i hybrydowych, a także Azotek galu to materiał będący przed- 2015 wzięło udział ponad 200 osób pra- laserów VCSEL (podczerwonych) i GAN miotem prac wielu polskich naukowców. cujących nad kluczowymi zagadnieniami (niebieskich), sensorów, detektorów, ukła- Prof. Sylwester Porowski z Instytutu Wy- optoelektroniki, optyki, inżynierii mate- dów typu MEMS i technik pomiarowych. sokich Ciśnień PAN, związany z warszaw- riałowej, komunikacji, biooptyki, metro- Ważnym akcentem był otwierający refe- ską firmą TopGaN sp. z o.o. omawiał rolę logii optycznej i fotonicznej, a także fo- rat na temat postępów fotoniki w XXI wie- bezdyslokacyjnego azotku galu (GaN) jako tonicznych technologii high-tech. Oprócz ku. Wygłosił go znany z prac nad kropkami podłoża do produkcji niebieskich laserów. uczonych i przemysłowców z Unii Euro- kwantowymi i laserami półprzewodnikowy- Firma TopGaN miała na konferencji swoje pejskiej, obecni byli przedstawiciele in- mi na kropkach kwantowych i uważany za stoisko, a jej przedstawiciele wystąpili z re- nych krajów europejskich, Australii, Japo- kandydata do nagrody Nobla Yasuhiko feratami na temat szczegółowych rozwiązań nii, Kanady, a także z Rumunii, Ukrainy, Arakawa z Uniwersytetu Tokijskiego. technologicznych. Dr hab. Marek Tłaczała Białorusi i Rosji. Współpracujący od lat z IF PWr (zespół (PWr), jeden z twórców polskiej technologii Inicjatywa ta dobrze wpisuje się w ambit- prof. J. Misiewicza) prof. Alfred Forchel azotku galu, omawiał struktury GaN prze- ne zamierzenia wrocławskiego środowiska z Universytetu w Würzburgu zreferował znaczone do sensorów. Sprawy technologii naukowego związane z propozycją budo- wyzwania i możliwości wdrożenia intere- tego materiału omawiał prof. Tadeusz Suski wy we Wrocławiu Europejskiego Insty- sujących rozwiązań nanofotonicznych. (PAN, Warszawa), a metody badania defek- tutu Technologicznego. Nowe koncepcje holograficznych no- tów w GaN – J. Kozubowski (PW). śników danych wykonywanych metodą Prof. Andrzej Miniewicz z PWr pre- W skład komitetu honorowego semi- wprowadzania nanometrycznych modyfi- zentował badania nad materiałami orga- narium weszli: prezes Rady Ministrów RP, kacji objętościowej struktury były treścią nicznymi stosowanymi dynamicznej ho- minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego RP, wystąpienia Hansa Joachima Eichlera lografii, aJoseph Zyss z Ecole Normale doradca Prezydenta RP ds. Badań Nauko- z berlińskiego Uniwersytetu Techniczne- Supérieure w Cachan (Francja) zreferował

34 nr 205 październik 2006 35 Konferencje

nowe perspektywy w fotonice molekularnej Europa przoduje w przemyśle oświetlenio- operującej w mikro- i nanoskali. wym dzięki koncernom Philips (20% udzia- Politechnika Wrocławska Philip S. J. Russell z Uniwersytetu łu w rynku) i OSRAM (18%). Zapotrzebo- w Erlangen-Nürnberg mówił o stosowa- wanie na jaskrawe LED-y, które w 2004 r. Rektor i Senat nych w fotonice krystalicznych światłowo- odpowiadało 3,7 mld $ wrośnie w 2009 r. dach, a Richard De La Rue z Universytetu do 6,8 mld $. Mają w tym znaczny udział mają zaszczyt zaprosić w Glasgow – zreferował postępy w techno- Chiny, które przestawiają się na technologie na logii przyrządów i układów na kryształach energooszczędne. Oprócz 30-50% oszczęd- Uroczystości Obchodów fotonicznych. Andy Clarkson z Uniwer- ności energetycznych przyniesie im to zysk Święta sytetu w Southampton (Centrum Badaw- w postaci znacznej redukcji emisji CO2 (o cze Optoelektroniki) zaprezentował naj- miliardy ton w skali kraju), wzrostu trwa- Politechniki Wrocławskiej nowsze osiągnięcia i perspektywy rozwoju łości urządzeń oraz eliminacji rtęci i pro- 15 listopada 2006 roku światłowodowych źródeł dużej mocy. mieniowania UV. Tomas Udem z należącego do sieci in- Przyszłość oświetlenia należy do źródeł stytutów Maxa Plancka Instytutu Optyki fluorescencyjnych. Będzie się projektować Program Święta Kwantowej w Garching przedstawił w nad- przezroczyste źródła światła wkomponowy- Politechniki Wrocławskiej zwyczaj atrakcyjnej formie mechanizm pre- wane w tkaniny, lampy o zmiennym kształ- cyzyjnej spektroskopii opartej na femtose- cie i o regulowanej „temperaturze optycz- Godz. 8:30 – Plac Grunwaldzki 3, Ko- kundowych „grzebieniach” częstotliwości, nej” (barwie). ściół Najświętszego Serca Jezusowego, które dały podstawę najnowszych zegarów Prof. Józef Piotrowski, twórca polskiej Msza św. w intencji pracowników atomowych. Jednym ze współautorów tego firmy Vigo System przedstawił opracowa- i studentów środowiska akademickie- referatu jest noblista T.W. Hänsch (2005 r. ne przez siebie i wykonywane trwałe i czu- go Wrocławia – nagroda z fizyki wraz z J.L. Hallem i R.J. łe detektory podczerwieni niewymagające Glauberem). kriogenicznego chłodzenia. Po ponad 20 la- Codz. 9:30 – Skwer prof. Kazimierza Metody optycznej metrologii były przed- tach działalności firma ma ustabilizowaną Idaszewskiego miotem wystąpienia prof. Małgorzaty Ku- pozycję na rynku. Uroczystość złożenia kwiatów pod jawińskiej (PW), a wibrometria WDM z za- Towarzyszącym sesji wydarzeniem Pomnikiem Martyrologii Profesorów stosowaniem światłowodowych laserów było wręczenie dwóch stypendiów Maxa Lwowskich – prof. K. Abramskiego z PWr. (Ta meto- Borna dla wybitnych doktorantów. Godz. 9:30 – ul. Sądowa 1. da bezdotykowego pomiaru i analizy wiązką W dziedzinie fizyki otrzymał je mgr inż. Uroczystość złożenia kwiatów pod Ta- laserową podstawowych parametrów wibra- Wojciech Rudno-Rudziński z IF PWr blicą Upamiętniającą Profesorów Kra- cji: prędkości, wychylenia, przyspieszenia (doktorant prof. Jana Misiewicza) w związ- kowskich więzionych we Wrocławiu i analizy widmowej znajduje liczne zasto- ku z pracą „Pomiary optyczne pojedynczych w 1939 r. sowania w przemyśle samochodowym, ae- kropek kwantowych”, zaś w dziedzinie ronautyce, kontroli jakości, nowych dzie- optyki i optoelektroniki mgr Agniesz- Godz. 9:45 – Skwer prof. Kazimierza dzinach biomedycyny i innych.) ka Mech z Instytutu Niskich Temperatur Idaszewskiego (D-2) Zabrało głos wielu reprezentantów prze- i Badań Strukturalnych PAN we Wrocła- Nadanie imienia prof. Tadeusza Gabry- mysłu. wiu (doktorantka doc. dra hab. Zbignie- szewskiego budynkowi D-2, otwarcie Frank Schulte z firmy AIXTRON AG wa Gajka) zajmująca się „Optymalizacją nowej Biblioteki Wydziału Inżynierii (Niemcy) przeszedł do zastosowań referując własności luminescencyjnych komplek- Środowiska projekt MONA – program wdrażania nanofo- sów typu [Ln(ß-diketon)4]C, dla zastoso- godz. 11:00 – Aula Politechniki Wro- tonicznych rozwiązań naukowych realizowany wań LCMDs (light conversion molecular cławskiej przez szereg firm z Belgii, Francji i Niemiec. devices)”. Wystąpienie Rektora Prof. Tadeusza Aspekty praktycznego wdrażania roz- Wrocławianie, a zwłaszcza młodzież, Lutego wiązań optoelektronicznych w telekomu- mogli z okazji seminarium wysłuchać po- nikacji poruszył Michael J. Wale z brytyj- pularnonaukowego wykładu „Fascinating Nadanie tytułu doktora honoris causa skiej firmyBookham Technology. light”, który wygłosił dyrektor Wydziału Prof. Władysławowi Karolowi Wło- Karin Schütze z niemieckiej firmyP. A. Fizyki i Fotoniki Uniwersytetu w Brukseli sińskiemu L. M. Microlasers Technologies GmbH prof. Hugo Thienpont. Obecnym na wy- Nadanie statusu profesora honorowego przedstawiła możliwości, jakie dają mikro- kładzie nauczycielom zaoferowano bezpłat- Politechniki Wrocławskiej Prof. Jerze- wiązki laserowe w zastosowaniach biolo- ne zestawy edukacyjne ilustrujące zjawiska mu Czerwonce gicznych. Pozwalają one naukowcom ope- optyczne. Promocje doktorów habilitowanych rować na poziomie komórkowym. Sesjom naukowym towarzyszyło wiele Wręczenie wyróżnień Makroekonomiczną skalę potencjalnych dodatkowych atrakcji łącznie z uroczystym oszczędności energii (nawet o 90%) przed- przyjęciem w ratuszu. Organizatorzy mają stawił Klemens Brunner z Philips Ligh- powód do satysfakcji – wszystko działało Uroczystość uświetni Chór Kameralny „AXION” przy Z.O.D. w Legnicy, pod ting, który mówił o walorach nowocze- sprawnie. I tylko rozkopane wrocławskie dyrekcją Jarosława Lewkowa oraz For- snych systemów oświetlenia. Dziś mamy ulice wnosiły dreszczyk emocji. (mk) macja Orkiestrowa R.20 Wrocławskiego diody fotoluminescencyjne (LED), a wkrót- Stowarzyszenia Muzyki Poważnej, pod dy- Do tematyki związanej z konferencją powróci- ce rozpowszechnią się powierzchniowe źró- rekcją Jakuba Kukli dła światła – organiczne LED-y (OLED). my w następnym numerze (red)

34 nr 205 październik 2006 35 Z prac ciał kolegialnych

Działalność Rady Głównej od czerwca do września 2006 Kolegium Rektorów Uczelni Wrocławia i Opola Internet, standardy nauczania ma zaszczyt zaprosić na i specjalne stypendia PWr Uroczystości Obchodów fesora. Nowe brzmienie w roz- Święta porządzeniu uzyskał m.in. §2, Nauki Wrocławskiej który obligował rady wydzia- łów do powoływania jednej 15 listopada 2O06 roku komisji doktorskiej dla trzech egzaminów (z dyscypliny pod- Program uroczystości stawowej, z dyscypliny dodat- kowej i języka obcego). Nowy godz. 8:30. – Plac Grunwaldzki 3 Kościół Najświętszego Serca Jezuso- zapis pozwoli powoływać trzy wego, niezależne komisje. W lipcu, sierpniu i wrześniu Msza św w intencji pracowników zwoływano jedynie poszerzo- i studentów środowiska akademickie- Mgr Mateusz Molasy Prof. Piotr Konderla ne posiedzenia Prezydium RG. go Wrocławia i Opola Opiniowano na nich poszcze- godz. 9:30. – skwer prof. Kazimierza VII plenarne posiedzenie Rady Głównej gólne akty prawne oraz liczne wnioski jed- Idaszewskiego Szkolnictwa Wyższego (22 czerwca) było nostek organizacyjnych szkół wyższych Uroczystość złożenia kwiatów pod poświęcone nauczaniu przez Internet i stan- o przyznawanie uprawnień do nadawania Pomnikiem Martyrologii Profesorów dardom kształcenia. stopni naukowych i o uruchomienie stu- Lwowskich Obecne prawo o szkolnictwie wyższym diów podyplomowych. godz. 9:30. – ul. Sądowa 1. dopuszcza kształcenie z wykorzystaniem Rada Główna negatywnie odniosła się Uroczystość złożenia kwiatów pod Ta- Internetu i obliguje ministra właściwego do projektu rozporządzenia Ministra Edu- blicą upamiętniającą Profesorów kra- do spraw szkolnictwa wyższego do wy- kacji Narodowej zmieniającego rozpo- kowskich więzionych we Wrocławiu dania rozporządzenia określającego m. in. rządzenie w sprawie warunków i sposobu w 1939 r. związane z tym wymogi. W prowadzonej oceniania, klasyfikowania i promowania godz. 10:00. – Uroczystości w uczel- przez prof. Jana Medeya dyskusji omawia- uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania niach no: cele takiego nauczania, korzyści i wady sprawdzianów i egzaminów w szkołach pu- płynące z tej formy edukacji, sposoby gra- blicznych uznając „amnestię maturalną” za godz. 16:30. – Aula Leopoidyńska, pl. tyfikacji kadry przygotowującej materiały niekorzystną dla prestiżu egzaminu matural- Uniwersytecki 1 dydaktyczne i metody ochrony własności nego i dzielącą maturzystów na dwie grupy. Otwarte posiedzenie Kolegium Rekto- intelektualnej. Prezydium RG poparło natomiast wprowa- rów Uczelni Wrocławia i Opola. Następnie zajęto się propozycją Części dzenie (od roku szkolnego 2008/2009) obo- Wystąpienie Przewodniczącego Kole- wspólnej standardów kształcenia. Określa wiązku zdawania matematyki na egzaminie gium prof. zw. dr. hab. inż. Tadeusza ona ogólne zasady, które będą stosowane dojrzałości. Jest to zgodne z uchwałą Rady Lutego Rektora Politechniki Wro- na wszystkich kierunkach studiów. Doku- z 17 listopada 2005 r. cławskiej ment ten precyzuje między innymi relacje Na posiedzeniach Prezydium omawiano Laudacja na cześć Laureata Nagrody między studiami stacjonarnymi i niestacjo- także projekt ustawy o Narodowym Cen- Kolegium’ 2006 narnymi, zasady kształcenia na makrokie- trum Badań i Rozwoju. Oceniono, że po- Wręczenie Prezydentowi Miasta Wro- runkach i studiach międzykierunkowych, wołanie NCBiR zwiększy zaangażowanie cławia Panu dr. Rafałowi Dutkiewi- kwestie kontynuacji edukacji po ukoń- środowisk naukowych w życie gospodar- czowi Nagrody Kolegium Rektorów czeniu studiów pierwszego stopnia, spra- cze i społeczne kraju. Podkreślono jednak Uczelni Wrocławia i Opola’ 2006 za wy praktyk studenckich, warunki uznawa- potrzebę dopracowania przepisów i korek- integrację środowiska akademickiego nia nabytych umiejętności (np. znajomość ty redakcyjnej. Wystąpienie Laureata języków obcych), a ponadto określa zakres W lipcu Rada Główna zajęła stanowi- godz. 19:30. – Kościół Uniwersytecki wiedzy („treści”) i kompetencje absolwen- sko w sprawie zasad przyznawania niepeł- ta z tzw. technologii informacyjnej. nosprawnym studentom Politechniki Wro- Uroczysty Koncert pod patronatem Wśród opiniowanych przez Radę cławskiej stypendiów za wyniki w nauce Rektorów Uniwersytetu Wrocław- w czerwcu aktów prawnych na szczególną z funduszu Fundacji Rozwoju Politechni- skiego i Akademii Muzycznej Ser- uwagę zasługuje projekt rozporządzenia Mi- ki Wrocławskiej. Stwierdzono, iż przed- giusz Rachmaninow – „Dzwony“ nistra Nauki i Szkolnictwa Wyższego zmie- stawione zasady przyznawania stypendiów w wykonaniu Orkiestry Symfonicznej niający rozporządzenie w sprawie szczegó- Akademii Muzycznej, chórów akade- odpowiadają kryteriom, jakich oczekuje się mickiech i solistów pod dyrekcją Je- łowego trybu przeprowadzania czynności od systemów stypendialnych i zarekomen- rzego Maksymiuka w przewodach doktorskim i habilitacyjnym dowano ministrowi ich zatwierdzenie. oraz w postępowaniu o nadanie tytułu pro- Piotr Konderla, Mateusz Molasy

36 nr 205 październik 2006 37 Konferencje

nicznej Wojciech Ratyński. Sieć 35 Ośrod- ków Innowacji NOT działająca od zeszłego Jak zarabiać na nauce? roku na terenie całego kraju jest finansowana w 80% ze środków Europejskiego Funduszu Podczas IX Dolnośląskiego Festiwalu pojawią się, jeżeli: (1) politycy decydujący Rozwoju Regionalnego „Unia dla przedsię- Nauki 18 września b.r. we Wrocławskim o edukacji czy gospodarce edukacyjnej za- biorczych”. W terenie wyszukuje się propo- Centrum Transferu Technologii Politechni- czną traktować naukę jako rynkowy produkt; zycje wdrożeń pochodzące z małych i śred- ki Wrocławskiej odbyła się konferencja pt. (2) nauczymy się korzystać z globalizacji. nich przedsiębiorstw. Ogłaszane są konkursy „Jak zarabiać na nauce”, a w jej ramach – Ponieważ wszędzie wygrywają najbogatsi i na innowacyjne projekty, które są poddawa- dyskusja panelowa na tytułowy temat prowa- najbardziej konkurencyjni, trzeba będzie w ne weryfikacji na uczelniach i w instytutach, dzona przez prof. Andrzeja Wiszniewskiego. przyszłości dążyć do łączenia uczelni w hol- z którymi NOT zawarł umowy o współpra- Wzięli w niej udział: prof. Aldona Kamela- dingi, które dzięki większym możliwościom cy (także PWr). Udane rozwiązania są wdra- Sowińska – rektor Wyższej Szkoły Rachun- rozwoju i sile ekspansji łatwiej zdobędą ka- żane. Część projektów przyniosła już znako- kowości i Handlu w Poznaniu, były minister pitał. Prof. Sowińska jest zdania, że należy mite efekty. Szacowany wzrost przychodu na skarbu państwa, Mariusz Wieles – dyrektor wprowadzić odpłatność za studia wszelkie- jeden projekt to 1.200 tys. złotych, a wzrost go typu, ale wraz z szerokim systemem kre- Departamentu Badań na rzecz Gospodarki w zatrudnienia – 3 osoby. Obecnie zarejestro- dytów studenckich. Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższe- wanych jest 700 projektów, a umowy zawar- Tomasz Nowakowski (MRR) przyznał, go (w zastępstwie min. K.J. Kurzydłowskie- to na 420. NOT podpisał z bankiem BGK że jego resort traktuje naukę głównie jako go); Tomasz Nowakowski – podsekretarz umowę kredytową umożliwiającą przedsię- przedmiot finansowania. Polsce potrzebny stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalne- biorcy wzięcie szybkiego kredytu na wdro- jest przeskok cywilizacyjny kilkudziesięciu go; Wojciech Ratyński – prezes Naczelnej żenie projektu. Organizacji Technicznej, prof. Jan Koch – lat, dlatego tak ważne jest właściwe wyko- dyrektor WCTT Politechniki Wrocławskiej, rzystanie pieniędzy unijnych ze środków na Mariusz Wieles z MNiSW wyraził na- Ryszard Pacholik – wójt gminy Kobierzy- badania i rozwój. Celowe są zwłaszcza in- dzieję, że w najbliższym czasie będzie wy- ce i prof. Andrzej Lange – dyrektor Dolno- westycje w naukę i innowacje. Wskazał na śląskiego Centrum Transplantacji Komór- ważne źródła finansowania nauki: VII Pro- starczająco dużo środków na badania i wdro- kowych, kierownik Zakładu Immunologii gram Ramowy (który wymusza konsolidację żenia, natomiast problemem może się stać Klinicznej Instytutu Immunologii i Terapii uczelni) i większe nastawienie na projekty brak dobrych projektów celowych do reali- Doświadczalnej PAN. celowe kończące się patentem lub wdroże- zacji. Zapowiedział też zmianę jakościową, Jako motto rozmowy prof. Wiszniewski niem. Wymagają one bardzo aktywnej współ- która nastąpi w tej dziedzinie dzięki współ- przywołał anegdotę o Michaelu Faradayu, pracy między naukowcami a przedsiębiorca- pracy MNiSW i Ministerstwa Gospodarki. gdy ten prezentował ówczesnemu premie- mi. (Przykładem organizacji tej współpracy Nowy komplementarny system pozwoli le- rowi Wielkiej Brytanii swój nowy wyna- może być projektowany wrocławski EIT+. piej wykorzystać środki w perspektywie fi- lazek – pierwszą prądnicę. Premier zapy- Będzie to prawdopodobnie sieć kilku ośrod- nansowej lat 2007 - 2013, gdyż będzie obej- tał: „Ale cóż my z tego będziemy mieli?”, ków badawczych opartych na tzw. wspólno- mował całość procesu badawczego: od badań na co Faraday miał odpowiedzieć: „Panie tach wiedzy.) Jak pokazuje przykład Irlandii, podstawowych do projektu celowego i same- premierze, już wkrótce będzie mógł pan to ważne są nie tylko fundusze strukturalne, ale go wdrożenia. Tego dotychczas nie było. opodatkować!”. Były to prorocze słowa, i i nastawienie na gospodarkę opartą na wie- Według słów dyr. Wielesa poprawia się też to w skali trudnej wtedy do wyobrażenia, dzy oraz otwartość międzynarodowa. Od po- współpraca regionalna – ministerstwo pró- choć ani Faraday, ani premier tych czasów lityków wymaga to odważnych decyzji – z buje włączyć regiony w system finansowa- nie dożyli. perspektywą efektów osiąganych nawet za nia innowacji (nie wszystkie regiony mają tu Prof. A. K. Sowińska rozpoczęła dysku- 10 lat, a nie tylko przed najbliższymi wy- takie osiągnięcia jak Dolny Śląsk). sję prezentując swoje poglądy na tytułowe borami. Do komercjalizacji badań mają przyczy- zagadnienie w makroskali: wyraziła nadzieję Przykład instytucji pośredniczącej między nić się również starania ministerstwa, by wy- na szybką „italianizację” polskiej gospodarki, jednostkami badawczymi i przedsiębiorcami pracować mechanizm finansowania ochro- czyli rozdzielenie życia gospodarczego i po- przy wdrażaniu projektów celowych przed- ny własności intelektualnej naukowców. litycznego. Uważa ona, że dochody z nauki stawił prezes Naczelnej Organizacji Tech- Dotychczas na ogół uczelni nie było stać na sfinansowanie tej ochrony. Teraz odpowiedni składnik kosztowy ma być niezbędnym ele- mentem każdego projektu. Dyr. Wieles widzi też kilka przeszkód na drodze realizacji projektów wdrożeniowych: brak wspólnego języka między naukowcami i przedsiębiorcami, słabość ekonomiczną pol- skich przedsiębiorstw i uczelni, konieczność koncentracji jednostek naukowych, aby sen- sownie wydawać pieniądze. Postulował stworzenie na uczelniach kilkuosobowych wyspecjalizowanych ko- mórek, które będą się zajmować przygoto- waniem projektów aplikujących o środki z

Fot. Krzysztof Mazur funduszy strukturalnych UE – to zadanie

36 nr 205 październik 2006 37 Współpraca międzynarodowa skomplikowane, ale powtarzalne i szkoda Technologowie tworzyw sztucznych na targach w Świdnicy i w Trutnowie na to czasu pracowników naukowych. Wójt gminy Kobierzyce Ryszard Pa- cholik i prof. Andrzej Lange przedstawi- li swe doświadczenia dotyczące wdrożeń i Współpraca współpracy z przedsiębiorstwami. Wójt Pa- cholik wskazał na bardzo udaną kooperację wszystkich ważnych podmiotów administra- na czeskim pograniczu cji i uczelni regionu przy pozyskiwaniu in- westycji w węźle bielańskim – był to podsta- wowy warunek dzisiejszego sukcesu gminy. We wrześniu i październiku Laborato- no-Handlowego Konsulatu Generalnego Prof. Lange zaprezentował prace prowadzo- rium Tworzyw Sztucznych Politechniki Republiki Czeskiej w Katowicach panem ne w Dolnośląskim Centrum Transplantolo- Wrocławskiej uczestniczyło w dwóch wy- Milanem Peprnikiem, na temat możliwości gii. Pomimo ogromnej wagi prowadzonych stawach gospodarczych organizowanych współpracy Laboratorium Tworzyw Sztucz- tam badań i międzynarodowego uznania, przez miasta regionu sudeckiego. Labora- nych z czeskimi przedsiębiorcami. Zaletą DCT boryka się z wieloma finansowymi torium prezentowało na nich dziedziny prze- czesko-polskich kontaktów gospodarczych problemami. twórstwa tworzyw sztucznych, którymi ak- jest współpraca na zasadach wolnego rynku Prof. Jan Koch zauważył, że w omawia- tualnie się zajmuje. Przedstawiło ponadto – bez ograniczeń i okresów przejściowych. nej dziedzinie ciągle widać niedobór rozwią- adresowaną do przemysłu przetwórczego Przy tym nasze wspólne członkostwo w UE zań systemowych. Zależą one od polityków, ofertę związaną ze szkoleniami, konsulta- pomaga zmieniać sposoby myślenia i utarte a tym często brak perspektywy. cjami i pomocą techniczną. W rozmowach stereotypy.– uważa Milan Peprnik. Podniesiono kwestię wyjazdów młodych, z przybywającą na targi młodzieżą ukazy- Gościny na swoim stoisku udzieliła nam dobrze wykształconych specjalistów za gra- wano perspektywy pracy dla absolwentów firma MPS Piotr P. Sycz z Wądroża Wiel- nicę, bo tu, w Polsce, nie umiemy ich zago- Wydziału Mechanicznego. kiego zajmująca się dystrybucją ogrodzeń spodarować. XIV Międzynarodowe Targi Świdnickie z poli(chlorku winylu). Dyskusję zakończył prof. Wiszniew- (22 - 24 września 2006) zostały zorganizo- Do udziału w obu wystawach zaprosił ski, mimo wszystko optymistyczną receptą: wane przez Naczelną Organizację Technicz- nas świdnicki NOT. Róbmy dobrą naukę, a na pewno będziemy ną, Urząd Miejski i Starostwo oraz Sudecką Aleksandra Brzostek na niej zarabiać i korzystać ze światowego Izbę Przemysłowo-Handlową i Izbę Gospo- uznania… Laboratorium Tworzyw Sztucznych PWr jest K. Malkiewicz darczą Północno - Wschodnich Czech oraz Sudeckie Stowarzyszenie Inicjatyw Go- częścią Instytutu Technologii Maszyn i Automaty- zacji Wydziału Mechanicznego. Prowadzi badania spodarczych. Prezentowały się tu firmy z materiałowe (obejmujące kompozyty polimerowe Dolnego Śląska, Czech i Ukrainy. Można z włóknami naturalnymi, ekrany chroniące przed Oferta stypendialna było zapoznać się z ofertą towarów i usług promieniowaniem elektromagnetycznym), badania Ministerstwa Nauki z branż: budowlanej, spożywczej, energe- technologiczne (wtryskiwanie tworzyw polimero- tycznej i tekstylnej, a także obejrzeć wyro- wych, w tym wtryskiwanie wspomagane gazem i i Szkolnictwa Wyższego by rękodzielnicze. Atrakcją był Telewizyj- wtrysk hybrydowy, termoformowanie) i symulacje przebiegu procesu wtryskiwania. Laboratorium ści- Na stronie internetowej www.bu- ny Panel Dyskusyjny pt. „Partnerstwo Miast śle współpracuje z przedsiębiorstwami, które zaj- wiwm.edu.pl dostępna jest ofer- Europy Środkowej ku skutecznej mobilno- mują się przetwórstwem materiałów polimerowych ta stypendialna na rok akademicki ści pracowników”, w którym wziął udział lub ich wykorzystaniem w technologii, organizuje 2007/2008. między innymi Marek Zuber, doradca eko- spotkania przetwórców materiałów polimerowych nomiczny byłego premiera Kazimierza Mar- oraz szkolenia dla pracowników firm zajmujących Oferta zawiera informacje o moż- się przetwórstwem tworzyw sztucznych. liwości wyjazdów na studia częścio- cinkiewicza. Wręczono również nagrody we, staże i misje naukowe, staże dok- gospodarcze „Świdnickiego Gryfa”. Labo- toranckie oraz kursy językowe. ratorium Tworzyw Sztucznych PWr prezen- Kandydatów na stypendia zagra- towało się na stoisku udostępnionym przez niczne (z wyjątkiem DAAD) zgła- świdnicki NOT. Kolejną okazją do przedstawienia La- szają uczelnie lub inne powołane boratorium Tworzyw Sztucznych PWr do tego jednostki (np. Ministerstwo były polsko-czeskie targi w przygranicz- Zdrowia, PAN). nym czeskim Trutnovie (5 - 7 października Kompletne dokumenty należy 2006) połączone z Polsko - Czeskim Forum złożyć w Dziale Współpracy Mię- Gospodarczym. Omawiano na nim możli- dzynarodowej (bud. D5, pok.10, wości prowadzenia działalności gospodar- tel. 3203170 ) w terminie do 25 li- czej w Polsce i w Czechach oraz współpracy stopada 2006 r., gdyż 30 listopada między przygranicznymi firmami. Na tar- 2006 upływa termin przekazania ich gach swoje wyroby prezentowali się produ- do Biura Uznawalności Wykształ- cenci żywności, mebli, farb, tkanin, podłóg, cenia i Wymiany Międzynarodowej opakowań, ogrodzeń z materiałów polime- w Warszawie. rowych i elektrotechniki. Odbyliśmy rozmo- wę z kierownikiem Wydziału Ekonomicz- Targi w Trutnovie, 5 - 7 października 2006

38 nr 205 październik 2006 39 Współpraca międzynarodowa

Umowa dotyczy trzech wydziałów: Pod- stawowych Problemów Techniki, Elektroni- Umowa ki Mikrosystemów i Fotoniki, Chemicznego oraz Centrum Materiałów Zaawansowanych i Nanotechnologii. Dzięki podpisanej umowie polsko-fran- z ULP w Strasburgu cuska grupa studentów fizyki (na początek) będzie uczestniczyć w zajęciach prowadzo- Współpraca Dolnego Śląska z Alzacją ma już ponad dziesięcioletnią tra- nych w języku angielskim – częściowo na dycję. Dotychczas była to głównie wymiana kulturalna, której kulminacja PWr, częściowo na ULP. Ta forma studiów wiązała się z dorocznymi dniami Alzacji we Wrocławiu i nasz rewanż w na- przeznaczona jest dla najlepszych studen- stępnym roku w Strasburgu. tów czwartego i piątego roku. W przyszłości przewidywane są podwójne dyplomy, a na Podczas wiosennej wizyty władz nasze- w Alzacji pisaliśmy w marcowym 200 razie absolwenci znajdą w swoich dyplo- go województwa we Francji w delegacji numerze „Pryzmatu” (Drugi dyplom mach adnotację o odbytych studiach master była także pani prorektor ds. rozwoju Po- z INSA?). Zaprezentowaliśmy tam sta- of physics we Francji. Będą też rozwijane litechniki Wrocławskiej prof. Monika Har- nowisko inicjatora i współorganizatora dotychczasowe formy współpracy: wymia- dygóra. Podpisała ona w imieniu uczelni tych kontaktów prof. Zbigniewa Kuź- na doktorantów i pracowników, wspólne ba- list intencyjny o współpracy w dziedzinie nickiego z Uniwersytetu Ludwika Pa- dania, konferencje, gościnne wykłady. naukowej z INSA (Institut National des steura (ULP) w Strasburgu .W imieniu Prof. Bernard Carrière podkreślił Sciences Appliquées) w Strasburgu repre- naszej uczelni współpracę koordynuje w swoim wystąpieniu wagę, jaką jego zentowanym przez panią dyr. Marie-Cristi- prof. Jan Misiewicz. uczelnia przywiązuje do rozwoju badań ne Creton. Skrót INSA oznacza sieć szkół W 2004 r. w Strasburgu podpisano list in- w dziedzinie zaawansowanych technolo- inżynierskich o bardzo dobrej tradycji, któ- tencyjny o współpracy między ULP a Poli- gii i bardzo owocne wspólne doświadcze- re mają siedziby w Lyonie, Tuluzie, Rhe- techniką Wrocławską. nia dydaktyczne i naukowe pracowników ims, Rouen i Strasburgu. Szczególnie ta Teraz nastąpił kolejny krok – oficjal- i studentów w ciągu ostatnich dwóch lat. ostatnia cieszy się dużym prestiżem i 150- nie podpisano umowę o współpracy. Z te- JM Rektor prof. Tadeusz Luty zauważył, letnią tradycją. List intencyjny o współpra- go powodu od 13 do 15 września br. bawi- że umowa ta ma wyjątkowy charakter: wy- cy obejmuje wymianę dydaktyczną i na- li we Wrocławiu prof. Bernard Carrière, szła ze współpracy regionów Alzacji i Dol- ukową między analogicznymi wydziałami: rektor ULP i przewodniczący komisji ba- nego Śląska i rozszerzyła się na dziedzinę na- architektury, budownictwa, mechanicznymi dań naukowych Konferencji Rektorów uki. Rozpoczyna się od nauk podstawowych, i elektrycznymi. Uniwersytetów Francuskich oraz Richard aby przejść do nauk aplikacyjnych. Podkre- O dotychczasowych kontaktach na- Kleinschmager – prorektor ds. współpracy ślił też, że zapisy tej umowy dobrze wpisują szej uczelni ze szkołami wyższymi międzynarodowej ULP. się w założenia strategii bolońskiej i nauko- wych programów euro- pejskich. Prorektor prof. Monika Hardygóra oraz rektorzy prof.Tadeusz Luty i prof. Bernard Carrière tuż po podpisaniu umowy. Na uroczystość pod- pisania umowy przybył marszałek Dolnego Ślą- ska Paweł Wróblewski. Obecni byli również pro- rektorzy: prof. Monika Hardygóra, prof. Janusz Szafran, prof. Ernest Ku- bica i dziekani zaangażo- wanych wydziałów: prof. Jan Misiewicz, prof. Be- nedykt Licznerski i prof. Ludwik Komorowski, a także prof. Zbigniew Kuźnicki (ULP) i dy- rektor Instytutu Fizyki PWr prof. Ryszard Po- prawski. Po podpisaniu umo- wy goście zwiedzili la- boratoria Instytutu Fizy- ki, Wydziału Elektroniki Mikrosystemów i Foto- niki oraz Wydziału Che-

Fot. Krzysztof Mazur micznego. (km)

38 nr 205 październik 2006 39 Współpraca z gospodarką

Działalność usługowa Laboratorium Ergonomii cza momenty sił działające na poszczegól- ne segmenty ciała. Apolinex, Inny program do oceny obciążeń – An- tropos – wykorzystuje modele centylowe, czyli manekiny o określonych wymiarach ciała, cha- rakterystycznych dla kobiet i mężczyzn niskich Atropos i Gazetracker (5 centyl), przeciętnych (50 centyl) lub wyso- kich (95 centyl). Ocenia obciążenia poszczegól- Laboratorium Ergonomii jest częścią Program pozwala na dowolne ustawienie nych segmentów ciała i wskazuje te, które są kierowanego przez prof. Ryszarda Palucha pozycji wirtualnego pracownika i wyzna- szczególnie narażone na przeciążenie. Zakładu Zarządzania Pracą w Instytucie Organizacji i Zarządzania na Wydziale In- formatyki i Zarządzania Politechniki Wro- cławskiej. Kierownikiem Laboratorium Er- gonomii jest dr hab. Jerzy Grobelny, prof. PWr. Laboratorium prowadzi zajęcia dydak- tyczne i prace badawcze z dziedziny ergo- nomii oraz interakcji człowieka z kompu- terem (HCI). Analizy ergonomiczne stanowisk pra- cy dla przedsiębiorstw obejmują – zgodnie z definicją ergonomii – audyt dostosowania stanowisk do możliwości i ograniczeń pra- cowników. W przedsiębiorstwach analiza ta sprowadza się do działań z zakresu ergo- nomii korekcyjnej, tj. analizy i oceny sta- nu istniejącego oraz ewentualnych korekt tego stanu. Pełna ocena ergonomiczna wy- maga uwzględnienia wielu aspektów pracy na badanych stanowiskach: od analizy ob- ciążenia pracowników do analizy sposobu rozmieszczenia elementów stanowisk pra- cy w przestrzeni (layout). Oprócz obiektyw- nych metod eksperckich wykorzystuje się metody subiektywne, tj. badające odczucia pracowników. Autorski program Apolinex służy do przeprowadzania analizy biomechanicznej ciała człowieka. Uwzględnia cechy konkret- nych pracowników, np. ich płeć i wymiary. Określenie badanych obszarówekranu (AOI). Badanie przeprowadzone dla Lukaas Banku.

Zdjęcie i model komputerowy pracownika w pozycji kucznej. Badania przeprowadzone dla 3M. Atropos pokazuje także pole widzenia pracownika, co pozwala ocenić np. pra- widłowość lokalizacji skrzynek zawiera- jących materiały wykorzystywane w pro- cesie pracy. Analiza ergonomiczna obejmuje również rozkład samych stanowisk pracy. Autorski program ALinks, umożliwia optymaliza- cję ich rozmieszczenia według założonych kryteriów. Oprócz oceny stanu istniejące- go, ekspertyzy zawierają zalecenia, których wprowadzenie może przyczynić się do ob- niżenia obciążenia i dyskomfortu odczuwa- nego przez pracowników.

Odrębną sferą działalności usługo- wej Laboratorium Ergonomii jest interak- cja człowieka z komputerem. Pracownicy

40 nr 205 październik 2006 41 Współpraca z gospodarką

współpracują w tej dziedzinie z Laborato- użytkownika systemu komputerowego czy W analizie jakości użytkowej oprogra- rium Jakości Oprogramowania kierowanym też internauty. Badania dla przedsiębiorstw mowania bardzo szeroko stosuje się okulo- przez dr inż. Adama Wasilewskiego. Najcie- są wykonywane przez pracowników labo- grafię. Obejmuje ona badania służące wła- kawszym badaniem wykonywanym w dzie- ratorium samodzielnie i we współpracy ściwemu wyborowi struktury interfejsu, dzinie HCI jest badanie okulograficzne, re- z Agencją Interaktywną „Janmedia” (http:/ analizę procesów poszukiwania informacji jestrujące ruchy gałki ocznej (eyetracking) /www.janmedia.pl/uslugi/usability.xml). czy rozpoznawalności ikon, ale także ba- dania marketingowe np. wybór skutecznej kreacji reklamowej. Laboratorium Jakości Oprogramowania od roku dysponuje sys- temem ASL 6000 do śledzenia pracy wzro- ku człowieka. System pozwala oznaczać tzw. fiksa- cje, tj. miejsca zatrzymania wzroku i czas ich trwania w milisekundach. Można też przy jego pomocy wygenerować film po- kazujący przebieg badania i zdarzenia sys- temowe podczas badania (są to np. położe- nie kursora myszy, pisanie na klawiaturze komputera). Komputer badawczy wyposażony jest w oprogramowanie GazeTracker służące do rejestracji zdarzeń systemowych. Opro- gramowanie to gromadzi w swojej bazie Czas patrzenia na poszczególne AOI. Widoczny brak zainteresowania banerem reklamowym wszystkie dane wysyłane przez komputer umieszczonym porawej stronie ekranu (AOI nr 11) sterujący. Są to np. współrzędne pozycji gałki ocznej czy średnica źrenicy. Specjal- ne moduły ułatwiają analizę zgromadzo- nych informacji i zarządzanie nimi. Użyt- kownik może samodzielnie zdefiniować np. szczególnie interesujące go obszary ekranu (tzw. AOI – Area of Interest) i badać zdol- ność ich szybkiego postrzegania przez ob- serwatora (zauważalność). Na rysunku po- kazano wybrane AOI na stronie internetowej Lucas Banku oraz łączny czas, jaki badani poświęcili obserwacji tych obszarów.

Inną ciekawą formą prezentacji wyniku badania jest pokazanie badanego interfej- su w układzie przestrzennym. Jako najbar- dziej wypukłe zaznaczono obszary najdłu- żej oglądane przez badaną osobę. Widać to na przykładzie strony głównej www Poli- techniki Wrocławskiej.

Czas patrzenia na poszczególne elementy strony www.pwr.wroc.pl. Na stronie internetowej Laboratorium Widoczne zainteresowanie lewym menu. (www.ergonomia.ioz.pwr.wroc.pl) zamiesz- czono wersje demonstracyjne programów omówionych w artykule, szczegółowy opis stosowanego w Laboratorium urządzenia do Spotkania czwartkowe w Klubie Seniora eyetrackingu i filmy pokazujące wyniki ba- dań okulograficznych. Data Prowadzący Temat oprac.: dr inż. Katarzyna Jach 9.11 Prof. dr hab. Mieczysław Mieczyński O zdrowiu (wsp. km) 16.11 Dr Henryk Wojewoda Cykl życiowy (pewnej) gwiazdy Od płaczącego drzewa do samochodu, 23.11 Dr inż. Andrzej Puszyński Kontakt: czyli rzecz o kauczuku Laboratorium Ergonomii 30.11 Andrzejki Politechniki Wrocławskiej Spotkania odbywają się o godz. 15.00 w bud. C-9, pok. 409. tel. (71) 348 50 50 Opracowanie i prowadzenie [email protected] dr Izabela Hudyma [email protected]

40 nr 205 październik 2006 41 Sport

Sekcja szachowa KS AZS PWr – udział w rozgrywkach, organizacja imprez W roku 2005 sekcja szachowa klubu AZS Politechnika zorganizowała Mistrzo- stwa Polski Szkół Wyższych (MPSzW), w których uczestniczyło 202 zawodniczek Ożywienie i zawodników. Podczas roku akademickie- go organizowane są cykliczne turnieje sza- chowe w Stołówce Akademickiej. Od marca do lipca 2006 roku, na zle- w sekcji szachowej cenie Biura Sportu i Turystyki UM zorga- nizowano 5 Otwartych Turniejów Klasy- fikacyjnych, w których wzięło udział 71 Drużyna szachowa KS AZS Politechnika Wyniki z rozgrywek znajdują się zawodników. Wrocławska po wieloletniej przerwie w 2004 na stronie: http://www.siwik.home.pl/ Od 28 kwietnia do 3 maja 2006 roku roku wystartowała w rozgrywkach II ligi sza- turnieje/klasaA_polnoc_2005_6/in- odbywał się Międzynarodowy Akademic- chowej, w 2005 roku zajęła XX miejsce na 32 dex.html. ki Puchar Polski (MAPP) pod patronatem drużyny, a w tym roku, we wrześniu w Lubli- Drużyny KS AZS Politechnika wystę- Prorektora do Spraw Nauczania Politech- nie. – 23 mijsce na 40 drużyn. powały w składach: niki Wrocławskiej prof. dr hab. inż. Janu- W sezonie 2005/06 w rozgrywkach AZS III – Michał Lercel (W-4), Maciej sza Szafrana. W zawodach startowało 102 o drużynowe Mistrzostwo Dolnego Ślą- Cajbel (W-4), Hubert Misztela (W-11), An- zawodniczek i zawodników. W klasyfika- ska kl. „A” wśród 12 drużyn wystartowały drzej Kwaśnicki (W-4, kapitan), Katarzyna cji indywidualnej I miejsce zajął Maciej dwie z KS AZS. W skład drużyny KS AZS Struss (SP67, wnuczka emeryta z W-11), Marszałek (SGH), II – Stanisław Zawadz- II wchodzili pracownicy i działacze AZS, Katarzyna Zalewska (W-11), Marcin El- ki (UWr), III – Jędrzej Długosz (UG). Naj- zaś w drużynie KS AZS III byli studenci mer (W-8), Krzysztof Urbas (W-4). lepszy z Politechniki Wrocławskiej Krzysz- PWr. Drużyna studencka zajęła I miej- AZS II – Krzysztof Krupa, Monika Kru- tof Jasik (W-4) był na 15 miejscu. (Wyniki sce zdobywając 21 punktów i awans do pa (UW), Ryszard Korpalski, Hubert Bo- na stronie http://www.chesstour.pl/ - Stara Dolnośląskiej Ligi Seniorów, zaś drużyna genryter (AE), Piotr Towgin (UW), Jerzy strona - Open.) Drużynowo: I miejsce zaję- „pracownicza” – II miejsce (19 punktów). Knap (AM), Kazimierz Bieniek (W-2, ka- li zawodnicy Uniwersytetu Wrocławskiego, Faworyt rozgrywek Dachbud Hetman Wro- pitan), Piotr Konderla (W-2), Teresa Zyśko II – Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, cław – drużyna wielce zasłużona dla wro- (maturzystka LO XIV). III – Politechniki Wrocławskiej. cławskich szachów – uzyskała dopiero III Inną formą działalności sekcji jest orga- Drużyna Politechniki Wrocławskiej wy- pozycję (18 punktów). nizacja imprez szachowych. stąpiła w składzie: Krzysztof Jasik, Michał Lercel, Maciej Cajbel, Małgorzata Kucypera (W-10), Hu- bert Misztela (W-11). W dniach 5 - 9 lipca 2006 reprezen- tanci naszego klubu wzięli udział w tur- nieju szachowym CERCLE D’ECHECS de BISCHWILLER organizowanym we Francji. Reprezentację klubu tworzyli: Małgorzata Kucypera, Piotr Klukiewicz, Ryszard Korpalski, Maciej Cajbel i Grze- gorz Drzymała (W-8). Była to dobra oka- zja do szlifowania formy przed zbliżającą się II ligą seniorów (wyniki na stronie http: //h.fischer.free.fr/). W sezonie 2006/07 sekcja szachowa KS AZS Politechnika planuje start trzech zespo- łów w Drużynowych Mistrzostwach Dolne- go Śląsk; II drużyna w DLS, zaś III i IV dru- żyny w klasie A. Kierownik sekcji szachowej KS AZS Po- litechnika Piotr Klukiewicz był głównym or- ganizatorem Mistrzostw Polski Szkół Wyż- szych w 2005 roku i Międzynarodowego Akademickiego Pucharu Polski w Szachach w 2006 roku, zaś kierownikiem drużyn star- tujących w rozgrywkach drużynowych kl. „A” i organizatorem turniejów klasyfikacyj- nych był autor. Więcej informacji na srto- nie: http://szachy.azs.pwr.wroc.pl Krzysztof Klukiewicz

42 nr 205 październik 2006 43 Rozmaitości

Dlatego pracownicy Działu Ochrony Mienia i Korespondencji apelują do pra- EWAKUACJA! cowników i studentów uczelni o przezor- ność! Zaś w razie próbnej ewakuacji liczą Jeśli grupa silnych mężczyzn i jedna dzielna kobieta wkroczą na prowa- na zrozumienie. dzone przez kogoś z Państwa zajęcia i każą się ewakuować, proszę zastoso- Bo lepiej pięć razy próbnie się ewa- kuować niż raz pozostać w palącym się wać się, ale nie wpadać w panikę. Są Państwo zapewne uczestnikami prób- budynku. nej ewakuacji. Maria Kisza 51 Politechnika Wrocławska jako jedna Zadania Straży są rozległe. Oprócz obo- Szanowni Państwo, z pierwszych uczelni w Polsce zaczęła re- wiązku zapobiegania wypadkom losowym Mam przyjemność zaprosić Państwa alizować takie ćwiczenia zapewniające (jak pożary, zalania budynków, skutki burz na Inaugurację 7. Programu Ramowego sprawny przebieg działań w razie pożaru, itd., i szkodliwym działaniom ludzi, a więc w Polsce, która odbędzie się w Warsza- zamachu, skażenia chemicznego czy inne- np. kradzieży, włamań,...) strażnicy służą wie w dniach 16 - 17 listopada 2006 r. go nagłego i groźnego zdarzenia. Dostoso- pomocą licznym osobom poruszającym się Honorowy Patronat nad konferencją ob- wujemy się w ten sposób do unijnych norm po tym terenie. Informują o lokalizacji bu- jął Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej służących bezpieczeństwu obywateli. dynków, udzielają pierwszej pomocy, po- Pan Lech Kaczyński. Pierwsza próba ewakuacji odbyła się dejmują działania prewencyjne. Reagują na Na konferencji zostaną zaprezen- w grudniu 2005 r. w Gmachu Głównym. niewłaściwe zachowanie studentów. towane założenia 7. Programu Ramo- – Przygotowania do takich ćwiczeń są – Strażnicy ratowali już osoby mdleją- wego UE, którego budżet wynosi 54 bardzo szczegółowe. Trwają półtora mie- ce, cierpiące na padaczkę i ofiary złamań. mld euro. W jej trakcie przedstawio- siąca, gdyż wymagają wielu przygotowań Zostali zresztą przeszkoleni na kursach ne będą informacje na temat celów, bu- formalnych i organizacyjnych. Działamy ratownictwa medycznego – wyjaśnia Ry- dżetu, zasad udziału, struktury i głów- w porozumieniu z miejską strażą pożar- szard Kalita. nych elementów 7. PR. Wydarzenie ną i policją. Uzgadniamy akcję z władza- Zwiększająca się liczba nowych budyn- to umożliwi także nawiązanie robo- mi uczelni. Spotykamy się w tym czasie ze ków oznacza dla Straży rosnący zakres za- czych kontaktów polskich i zagranicz- strażakami, analizujemy regulamin ewaku- dań. Zwłaszcza będący na ukończeniu nych zespołów naukowych i przemy- acji – mówi pani mgr Małgorzata Bucki ogromny budynek C-13 oceniają jako nie- słowych zainteresowanych tworzeniem kierująca Działem Ochrony Mienia i Kore- typowy pod względem ochrony. Prorektor konsorcjów przygotowujących projekty spondencji, w skład której wchodzi Sekcja ds. Organizacji prof. Ernest Kubica uzna- do 7. PR. Będzie służyć wzmocnieniu Straży Politechniki Wrocławskiej. jąc rosnące potrzeby bezpieczeństwa uczelni współpracy europejskiej w zakresie roz- Działania te spotkały się z uznaniem Ko- przyznał Straży dodatkowe dwa etaty. Pani woju badań naukowych, nowych tech- mendy Miejskiej Państwowej Straży Pożar- Małgorzata Bucki widzi jednak potrzebę nologii i innowacji, a w szczególności nej – w piśmie skierowanym do JM Rektora dalszego rozwoju kadrowego. promocji polskich inicjatyw technolo- wyrażono uznanie dla dbałości i zaangażo- – Działalność Straży przynosi wymier- gicznych i badawczych. Konferencja ta wania uczestników ćwiczeń. Podkreślono ne korzyści materialne – podkreśla. – W po- będzie również okazją do podsumowa- zwłaszcza, że skrupulatnie analizowali oni równaniu z 2003 rokiem skala kradzie- nia polskiego uczestnictwa w 6. Progra- każdy etap działań i wyciągali wnioski na ży z otwartych pomieszczeń Politechniki mie Ramowym UE i wyróżnienia naj- przyszłość. spadła o 40%. Wcześniej nieustannie ginę- lepszych uczestników. Podczas Balu Jak reagują osoby, które objęły ćwicze- ły węże gaśnicze czy wyposażenie toalet. Ramowego, 16 listopada, zostaną wrę- nia ewakuacyjne? Inną istotną korzyścią z istnienia Straży jest czone prestiżowe nagrody „Kryształo- – Zwykle dobrze, zwłaszcza jeśli chodzi zniknięcie z terenu uczelni dealerów narko- wej Brukselki” w sześciu kategoriach: o studentów – mówi kierownik Sekcji Stra- tyków. Dzięki współpracy ze Strażą Poli- szkoły wyższe, placówki PAN, insty- ży Politechniki pan Ryszard Kalita. techniki policja rozbiła w ubiegłym roku tuty badawcze, przedsiębiorstwa (małe Czasem jednak zdarzają się niekonwen- grupę przestępczą. i średnie oraz duże) i w kategorii indy- cjonalne reakcje: jeden z pracowników za- Niestety nadal plenią się kradzieże w za- widualnej. żądał koca, by mógł chronić swe delikatne mykanych (teoretycznie) pomieszczeniach. Zachęcam Państwa do udziału zdrowie podczas akcji. Beztroska pracowników zapominających w Inauguracji 7. Programu Ramowe- Straż Politechniki Wrocławskiej zosta- przekręcić klucz w zamku miewa opłakane go w Polsce. Mam nadzieję, że to wy- ła powołana w grudniu 2004 r. pismem skutki. Ginie zarówno mienie prywatne, jak darzenie zaowocuje aktywniejszym okólnym 23/2004. Składa się obecnie cenne rzeczy należące do uczelni. Sprawę udziałem polskich zespołów w konkur- z 12 umundurowanych i noszących imien- utrudnia jeszcze fakt dorabiania własnych sach 7. PR. ne identyfikatory osób kierowanych przez kluczy do pomieszczeń uczelni przez po- pana Ryszarda Kalitę. Pracują na terenie szczególnych pracowników. Politechniki od 7.30 rano do 22.00. Oprócz – To działanie dozwolone (zgodnie z pi- głównego kampusu dokonują też obchodów smem okólnym 5/2006), ale trzeba uzgodnić Dr Andrzej Siemaszko dalszych obiektów (przy ul. Braci Gierym- tę sprawę z kierownikiem jednostki i prze- Dyrektor skich, Gdańskiej, Prusa itd.) W skład sek- kazać informację na portiernię. Niestety za Krajowego Punktu Kontaktowego cji wchodzi również zmotoryzowany patrol, mało osób stosuje się do tych przepisów. Programów Badawczych UE który obserwuje teren przy ul. Wittiga. – wyjaśnia pani Małgorzata Bucki.

42 nr 205 październik 2006 43 Rozmaitości

Uroczystości poświęcenia Krzyża na Cmentarzu Żołnierzy Polskich Szczególne miejsce „Jeśli zapomnę o nich, Ty Boże na niebie zapomnij o mnie” (Adam Mickiewicz, Dziady, cz. III)

W 67. rocznicę powołania Polskie- Antoni Tarczewski (Dział Nauki), emeryto- ludności cywilnej i żołnierzy Polskiego Pań- go Państwa Podziemnego – 27 września wany pracownik Działu Konserwacji Bieżą- stwa Podziemnego (AK i innych formacji), 2006 r. – liczni pracownicy Politechniki cej (przy Dziale Gospodarczym) Bogusław zwłaszcza po Powstaniu Warszawskim. Jeń- Wrocławskiej, a także przedstawiciele KZ Szczepański, pracownicy Działu Transpor- cy i robotnicy przymusowi byli często ofia- NSZZ „Solidarność” przy PWr z pocztem tu i Zakładu Remontowo-Budowlanego, a rami działań wojennych, niektórzy zostali sztandarowym Komisji Zakładowej uczest- także studenci. – podkreśla Michał Hani- straceni. Wielu z nich zginęło w czasie oblę- niczyli w uroczystości poświęcenia Krzy- szewski żenia Wrocławia i w trakcie ewakuacji obo- ża na Cmentarzu Żołnierzy Polskich przy Podczas uroczystości JE arcybiskup Ma- zu (podobozów) Groß Rosen. Ich rozrzuco- ul. Grabiszyńskiej we Wrocławiu. rian Gołębiewski, metropolita wrocławski, ce- ne groby przenoszono w latach 1947 - 58 r. Autorami tej inicjatywy są: Społeczny lebrował mszę św. i poświęcił krzyż. Wystą- na wrocławski cmentarz leżący w pobliżu Komitet Budowy Krzyża oraz Okręg Dol- pienia okolicznościowe wygłosili wojewoda, Cmentarza Grabiszyńskiego. nośląski Światowego Związku Żołnierzy marszałek Paweł Wróblewski, kuratorka Be- Armii Krajowej. ata Pawłowicz i prezes ŚZŻAK dr Jerzy Woź- Pomnik W Społecznym Komitecie Budowy niak (przew. Komitetu). Obecny był poseł D. W 1968 r. władze miasta postanowi- Krzyża aktywnie działa jego główny ini- Jackiewicz i wiceprezydent Wrocławia Woj- ły przenieść dotychczasowy cmentarz na cjator – pan Michał Haniszewski, eme- ciech Adamski. Odbył się apel poległych. Zło- pobliskie usypisko gruzu. Zrealizowano rytowany pracownik PWr, który od daw- żono liczne wieńce. W fundament Krzyża koncepcję prof. Łucji Skomorowskiej- na troszczy się o przywrócenie właściwego wmurowano akt erekcyjny. Wilimowskiej, by stworzyć zbiorowy gro- wyglądu temu szczególnemu miejscu. bowiec – kurhan zwieńczony pomnikiem – Nasze dzieło powstało społecznym tru- Nieznana historia dłuta tej rzeźbiarki. Rzeźba 23-metrowej dem. Pomagało wiele osób z Politechniki, Stosunkowo niewielu wrocławian wie wysokości ma formę husarskich skrzydeł. jak mgr Leonard Gawęcki (obecny wice- o tym miejscu spoczynku polskich żołnie- Leżące w pobliżu żołnierskie symbolicz- kanclerz), geodeci inż. Janusz Grynkiewicz rzy (jeńców) z kampanii 1939 roku, zmar- ne kwatery grobowe również układają się i mgr inż. Tadeusz Kasarełło (obaj z Insty- łych z ran lub chorób, żołnierzy II Armii WP w kształt husarskiego skrzydła. tutu Geotechniki i Hydrotechniki, W-2), inż. z 1945 r., wywiezionej do Rzeszy polskiej W latach siedemdziesiątych kojarzono to

44 nr 205 październik 2006 45 Rozmaitości

Społeczny wia, Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeń- Komitet Budowy Krzyża stwa, składek Społecznego Komitetu oraz Cmentarz odzyskał właściwy wygląd życzliwych sponsorów i wielu darczyńców.” dzięki grupie zaangażowanych ludzi. Po- Władze miasta zapłaciły za pracę arty- nad trzy lata temu (w 2003 r., w 140. rocz- stów projektantów (prof. Łucji Skomorow- nicę Powstania Styczniowego) powołano skiej-Wilimowskiej i Józefa Sztayera – archi- Komitet Roboczy. Tworzyli go: przewodni- tekta, artysty plastyka, projektanta krzyża). czący dr Jerzy Woźniak, kpt. Czesław Cza- Sekretarz Generalny Rady Ochrony Pamię- plicki (z-ca przew.), dr Mieczysław Borecki ci Walk i Męczeństwa Andrzej Przewoźnik (skarbnik), proboszcz kościoła garnizono- wyasygnował 30 tysięcy złotych. Dzięki po- wego ks. płk. Sławomir Żarski (obecnie: ks. mocy wielu instytucji i prywatnych osób uda- dziekan January Wątroba), mec. Stanisław ło się zminimalizować koszt przedsięwzię- Zapotoczny, płk. Anatol Tichoniuk (ówcze- cia. Wszechstronnej pomocy organizacyjnej sny sekretarz d-cy ŚlOW, zastąpił go potem udzielają stale mgr inż. mjr Andrzej Socha płk. Konarzyński), Zdzisław Szewczuk, Ta- – komendant garnizonu i ks. prałat płk Janu- deusz Wojtkowiak i Michał Haniszewski. ary Wątroba (z bazyliki św. Elżbiety). Trudno Wspiera ich Komitet Honorowy, który za to zmierzyć ludzki entuzjazm, który dopro- tworzą: metropolita wrocławski (obecnie ks. wadził do finalnej uroczystości. (mk) abp. Marian Gołębiewski), prezydent Wrocła- wia Rafał Dutkiewicz, wojewoda (obecnie Towarzystwo im. Edyty Stein zaprasza Poczet sztandarowy NSZZ „Solidarność PWr Krzysztof Grzelczyk), marszałek wojewódz- Ks. dr Mirosław Drzewiecki twa (obecnie Paweł Wróblewski) i każdy ko- miejsce głównie z II Armią WP. Mieszkań- lejny dowódca Śląskiego Okręgu Wojskowe- duszpasterz, kaznodzieja, cy Wrocławia rzadko je odwiedzali. Czasem go (obecnie gen. dyw. Fryderyk Czekaj). organizator Radia Rodzina, poeta zjawiała się oficjalna delegacja. Pani mgr Grażyna Trzaskowska jest jed- Wieczor autorski – Kiedyś usłyszałem rozmowę między ną z osób, które wniosły duży wkład pracy w Salonie Edyty Stein przedstawicielami ludowego wojska. Zasta- w identyfikację osób spoczywających na Wrocław, ul. Nowowiejska 38 nawiali się, czy należy pochylić sztandar na Cmentarzu Wojennym. Źródłem cennych 23 listopada (czwartek) 2006 r. dźwięk hymnu polskiego, czy „Międzynaro- informacji jest jej praca „Polski Cmentarz o godz. 19.00 dówki”! – opowiada Michał Haniszewski. Wojenny na Grabiszynie we Wrocławiu” Wstęp wolny – Uświadomiłem sobie, że na tym cmenta- (Wrocław 2006, wyd. przez Stowarzysze- rzu nie ma nawet krzyża. To skłoniło mnie nie na Rzecz Promocji Dolnego Śląska). do działania. Terminy płyną... Tymczasem cmentarz podupadał. Jeszcze Społecznym trudem Przypominamy, że 15 grudnia mija ter- 3 lata temu trudno było rozpoznać, że jest to Akt erekcyjny fundacji Krzyża mówi, że min zgłaszania kandydatów do nagród Mi- miejsce ważne dla naszej historii. Teren był dzieło powstało „społecznym trudem, (...) przy nistra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za zarośnięty i od lat nie porządkowany. wsparciu finansowym Urzędu Miasta Wrocła- wybitne osiągnięcia naukowe lub naukowo- techniczne. Więcej informacji pod adresem Po prawej inicjator dzieła pan Michał Haniszewski, emerytowany pracownik PWr. http://www.mnisw.gov.pl/mein/index.jsp?p lace=Lead03&news_cat_id=1008&news_ id=4033&layout=1&page=text Uzupełnienie W związku z artykułem Krystyny M. B. Leonowicz-Babiak „Jubileuszowe spotka- nie pierwszego rocznika łącznościowców” (str. 26 i 27 „Pryzmatu” nr 204) otrzyma- liśmy list jednego z jego organizatorów – pana Ryszarda Zmonarskiego. Wyjaśnia on, że sponsorował spotkanie „jedynie swoim czasem, a nie środkami pieniężny- mi”. „Wprawdzie mawia się potocznie, że

czas to pieniądz, ale (...) czasami potrzeb- ne są także tzw. środki płatnicze NBP, któ- rych mnie – jak każdemu emerytowi stale brakuje” – wyjaśnia autor listu. Korygując nieścisłość dodamy, że chęć poświęcenia własnego czasu i energii uwa- żamy za bezcenną wartość, bez której nie dojdzie do skutku żadna inicjatywa.

Fot. Tomasz Białaszczyk Fot. Tomasz Redakcja

44 nr 205 październik 2006 45 Pisma akademickie

Bydgoszcz – XIV Spotkanie Redaktorów Gazet Akademickich Fot. K. Malkiewicz

Debata czołowych znawców tematu o przyszłości szkolnictwa wyższego w Pol- giellońskiego), zagadnień sztuki i techniki sce i prezentacja bydgoskiego ośrodka akademickiego to główne punkty XIV na tle europejskiego szkolnictwa wyższe- spotkania przedstawicieli pism akademickich. go (mgr Daniela Soboty z Instytutu Nauk Humanistycznych i Ekonomicznych ATR). Redakcje pism akademickich spotkały niczy w unijnym programie „In Water”, któ- Prof. Katarzyna Popowa-Zydroń z Aka- się po raz czternasty, tym razem w Byd- ry doprowadzi do powstania żeglownej drogi demii Muzycznej w Bydgoszczy (prowa- goszczy. Głównym gospodarzem spotka- wodnej między Berlinem a Królewcem (Ka- dząca R. Blechacza) przedstawiła interesu- nia były Akademia Techniczno-Rolnicza liningradem). Mocną stroną Bydgoszczy są jące refleksje o dziennikarstwie i sposobach wspomagana przez Akademię Muzyczną. także jej tradycje kulturalne, zwłaszcza mu- pisania o sztuce. ATR to najstarsza i największa uczelnia zyczne (obecność Akademii Muzycznej, tego miasta, zapewne już wkrótce przyj- filharmonii i opery to rzadkość w 300-ty- mie nazwę Uniwersytet Technologiczno- siecznym mieście). Ale rozwija się tu też Przyrodniczy. Akademia Muzyczna nato- przemysł – zwłaszcza branża elektroniczna. miast jest szkołą bardzo kameralną, ale Goście zwiedzili uczelnię, a przede wszyst- za to kształcącą na najwyższym poziomie kim akredytowane laboratoria: Laboratorium – czego dowodzi sukces Rafała Blechacza, Podstaw Konstrukcji Maszyn, Laboratorium wciąż jeszcze studenta tej uczelni, i wielu Katedry Genetyki i Hodowli Roślin i Labo- jego kolegów sięgających po laury w mię- ratorium Techniki Światłowodowej. dzynarodowych konkursach. Odskocznią od spraw naukowych było Pierwszy dzień zjazdu poświecony był niekonwencjonalne przedstawienie „Bez- tradycyjnie spotkaniom z władzami gosz- sennik Barnabera” wystawione przez Gru- czących uczelni. Rektor ATR prof. Zbi- pę Surreuza: Teatr Studio Czyczkowy Ma- gniew Skinder opowiedział zebranym gazyn Prób Bezpsa, które wprowadziło o historii Akademii, jej dzisiejszych osią- widzów w zupełnie odmienny świat filozo- Fot. K. Malkiewicz gnięciach i planach na przyszłość. Spotka- ficznych rozważań. Prof. Katarzyna Popowa-Zydroń nie z prezydentem Bydgoszczy Konstantym Kolejnego dnia redaktorzy wysłucha- Dombrowiczem (z zawodu dziennikarzem) li wykładów na temat: problemów współ- Program obejmował też zwiedzanie Bi- zachęciło redaktorów do zwiedzania miasta czesnego prawa prasowego (dra Jędrzeja skupina i Żnina (gdzie urodzili się bracia i przybliżyło im walory i specyfikę Bydgosz- Skrzypczaka z UAM w Poznaniu), me- Śniadeccy – patroni ATR), staromiejskiej czy: 660-letnią historię, położenie nad Wi- diów akademickich w latach 1990 – 2006 części Bydgoszczy oraz Akademii Muzycz- słą i Wdą, dzięki czemu miasto jest silnym (dra Włodzimierza Chorązkiego z Ośród- nej położonej w pięknej willowej dzielnicy ośrodkiem sportów wodnych, a dziś uczest- ka Badań Prasoznawczych Uniwersytetu Ja- miasta. Dużym przeżyciem był koncert for-

46 nr 205 październik 2006 47 Pisma akademickie

Prof. Maciej Żylicz zwrócił uwagę na istotną asymetrię w rozwoju nauk w Polsce. Przez ubiegłe dziesięciolecia lepiej rozwija- ły się nauki podstawowe: matematyka, fizy- ka, chemia, które najmniej podlegały uwa- runkowaniom politycznym. Zaś kierunki związane z przemysłem militarnym były lepiej finansowane. Do modyfikacji wy- nikającej stąd struktury ma się przyczynić tworzone obecnie Narodowe Centrum Ba- dań. Prezes FNP podkreślił, że uczelnie nie powinny uważać działalności statutowej za podstawę swego finansowania. Szkołom po- winno zależeć na zatrudnieniu dobrych pra- cowników, dzięki którym w systemie kon- kursowym będą mogły pozyskać pieniądze

Fot. K. Malkiewicz na badania. W sprawach obsadzania stano- wisk profesorskich proponuje wprowadze- Uczestnicy debaty na temat stanu i przyszłości szkolnictwa wyższego i nauki polskiej: prof. prof. nie konkursów międzynarodowych zamiast Józef Szala – były rektor ATR, Edmund Wittbrodt z Politechniki Gdańskiej, Jerzy Błażejowski – przewodniczący Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego i Zbigniew Marciniak z UW. habilitacji i system kontraktów na okres za- mknięty. Prof. Zbigniew Marciniak pod- tepianowy pani Anny Łukasik – studentki co stworzy też możliwość regulacji opłat dla kreślił dokonany w ostatnich latach przełom V roku w klasie fortepianu prof. Marii Mu- obywateli innych krajów UE. Odnosząc się w edukacji społeczeństwa: niedawno 50% rawskiej (rektora Akademii). do propozycji zniesienia habilitacji wyraził młodych ludzi kończyło naukę na szkole za- obawę, czy nie spowoduje to obniżenia jako- wodowej, teraz takich osób jest tylko 17%, W debacie na temat stanu i przyszło- ści kadry naukowej; trzeba w zamian stwo- a i oni mają aspiracje wyższego wykształ- ści szkolnictwa wyższego i nauki polskiej rzyć mechanizmy gwarantujące utrzymanie cenia. Problemem jest narastająca rozbież- wzięli udział profesorowie: Jerzy Błażejow- jej poziomu. ność między oczekiwanymi i realizowany- ski – przewodniczący Rady Głównej Szkol- Prof. Jerzy Błażejowski zauważył, że mi programami kształcenia. Ograniczeniem nictwa Wyższego, Józef Szala – były rek- w ostatnich latach intensywnemu rozwo- są zwykle warunki masowego kształcenia tor ATR, Edmund Wittbrodt z Politechniki jowi ilościowemu szkolnictwa wyższe- i poziom wiedzy maturzystów. Rodzą się Gdańskiej (senator RP, b. przewodniczący go nie dorównuje postęp jakościowy. Ma w związku z tym pytania o wartość pań- Konferencji Subregionalnej Państw Morza to zmienić PKA i inne komisje akredy- stwowego dyplomu – być może trzeba Bałtyckiego, b. minister edukacji narodo- tacyjne czuwające nad jakością kształce- zróżnicować typy dyplomów (np. A i B). wej), prezes FNP Maciej Żylicz i przewod- nia. Szkolnictwo wyższe musi pozyskiwać Prof. Marciniak wspomniał też o usiłowa- niczący Państwowej Komisji Akredytacyjnej więcej studentów obcokrajowców (obecnie niach PKA, aby wymóc na uczelniach sys- Zbigniew Marciniak z UW. Dyskusję po- w Polsce jest ich 8.000, zaś w Niemczech aż tem kontroli prac dyplomowych. Za sprawę prowadził dr Tadeusz Zaleski z Uniwersyte- 250.000), zwiększyć liczbę studentów wy- kluczową uważa przywrócenie matematyki tu Gdańskiego, który na wstępie przypomniał jeżdżających na studia zagraniczne (interna- na maturze – jest prawdopodobne, ze uda się ważną rolę mediów akademickich w inicjo- cjonalizacja kształcenia), i dostosować pro- to zrobić od 2009 r. waniu dyskusji na tematy dotyczące środo- gramy edukacyjne do potrzeb gospodarki. Przy tak spontanicznym rozwoju szkol- wiska naukowego. Nawiązał do utworzenia Trzeba też stworzyć mechanizmy skłania- nictwa wyższego największy był i jest PKA (2001 r.) i nowych ustaw: o finansowa- jące młodzież do zainteresowania nauką, rozwój kierunków najtańszych, mniej niu badań naukowych (2004 r.) i o szkolnic- stopniowo zmieniać sposoby funkcjono- kosztochłonnych. Tymczasem trzeba dofi- twie wyższym (2005 r.). Zdaniem prof. Ed- wania systemów kształcenia. Prof. Błaże- nansować i promować te, po których łatwo munda Wittbrodta obecne prawo, krajowe jowski nie uważa masowych wyjazdów za zdobyć dobrą pracę. W sprawach poszuki- i europejskie, stwarza środowisku nauko- granicę za zjawisko negatywne – zapewne wania modelu kariery naukowej opowie- wemu ogromne możliwości, lecz rzeczy- większość młodych ludzi wróci zdobywszy dział się za weryfikacją na poziomie pań- wistość jest daleka od świetnych zapisów: cenne doświadczenia życiowe i zawodowe. stwowym. Przykładem może tu być model finansowanie badań naukowych wciąż jest W dyskusji na temat nowego kształtu karie- hiszpański, gdzie raz w roku organizowany niewystarczające, a przy 16-procentowym ry naukowej opowiedział się za zniesieniem jest ogólnokrajowy konkurs na stanowiska bezrobociu 35% tej grupy to ludzie z wyż- habilitacji i stworzeniem nowego konkur- naukowe na uczelniach. szym wykształceniem. Niezbędna wydaje się sowego systemu mianowania profesorów, Uczestnicy dyskusji ubolewali nad zmie- zmiana mentalności – kształcenie ustawicz- przy jednoczesnym otwarciu uczelni na pra- niającymi się strategiami państwa dotyczą- ne musi się stać sposobem na życie. Trze- cowników z Europy, gdzie nie ma habilita- cymi szkolnictwa przy każdej zmianie mini- ba stworzyć system kształcenia podyplomo- cji. Widzi też pilną potrzebę pozyskania do- stra, co w efekcie powoduje brak generalnej wego dla co drugiego absolwenta, a nie dla brych praktyków (również tych bez stopni strategii. Apelowali też do polityków, by nie co ósmego, jak obecnie. Gospodarka musi naukowych) z myślą o kształceniu studen- instrumentalizować tej dziedziny, ale raczej zwiększyć o 15% liczbę osób zawiązanych tów I stopnia. Jest zwolennikiem ogranicze- prowadzić debatę nad szkolnictwem ponad z techniką. Prof. Wittbrodt uważa, ze wkrót- nia liczby kierunków kształcenia (uczelnie podziałami partyjnymi. ce konieczne będzie współpłacenie za studia, mogą tworzyć makrokierunki). K. Malkiewicz

46 nr 205 październik 2006 47 Jubileusze wrocławskich uczelni

55 lat temu z Uniwersytetu i Po- litechniki we Wrocławiu wyodrębni- ła się samodzielna uczelnia – Wyższa Jubileusz Szkoła Rolnicza. W tym roku mija także 150 lat od powołania Wyższej Szkoły Rolniczej w Dublanach i 125 lat od powstania Akademii Medycy- Akademii Rolniczej ny Weterynaryjnej we Lwowie, któ- rych wrocławska uczelnia jest spad- kobierczynią i kontynuatorką. Hucznym obchodom jubileuszo- wym 28 i 29 września br. towarzy- szyło posiedzenie Prezydium Kon- ferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich oraz konferencja na- ukowa pt. „Aktualne problemy rol- nictwa, gospodarki żywnościowej i ochrony środowiska”. Kluczowym momentem obchodów była uroczy- stość inauguracji nowego roku aka- demickiego i nadanie tytułu dokto- ra honoris causa prof. Tadeuszowi Szulcowi, absolwentowi zootechni- ki, byłemu rektorowi wrocławskiej AR i byłemu wiceministrowi edu- kacji narodowej. Jubileusz uświet- nił koncert wokalny solistów i chó- ru Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny. Była to nie tylko jubileuszowa, ale i ostatnia inauguracja nowego roku akademickiego na wrocławskiej Aka- demii Rolniczej. W przyszłym roku nowo przyjęci studenci otrzymają już indeksy Uniwersytetu Przyrodnicze- go we Wrocławiu. Uczelnia może pochwalić się uzy- skaniem wysokich lokat w kategory- zacji przeprowadzonej w tym roku przez Ministerstwo Nauki i Szkol- nictwa Wyższego: cztery z pięciu wydziałów otrzymały pierwszą ka- tegorię (to najwyższa ocena wśród uczelni rolniczych w Polsce!) i am- bitnymi planami na najbliższą przy- szłość: m.in. wprowadzenie na- uczania w języku angielskim na 3 kierunkach (ochrona środowiska, biologia i medycyna weterynaryj- na), studiów on-line na informaty- ce, geodezji i rolnictwie oraz stu- diów podyplomowych w kooperacji z innymi uczelniami. Bogate są też plany inwestycyjne. Jako najważniejsze wymienia się: bu- dowę Centrum Bioinżynierii, nową siedzibę Wydziału Nauk o Żywno- ści na Biskupinie, Centrum Kształ- cenia Praktycznego oraz nowe za- gospodarowanie terenu Arboretum Akademii Rolniczej. km (wg „Głosu Uczelni” nr 154)

48 nr 205 październik 2006 49 Jubileusze wrocławskich uczelni

Andrzej Siemieniewski, dyrektor generalny DUW Marek Maciejak, dyrektor Wydziału 60 lat Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki Urzę- du Marszałkowskiego dr Zdzisław Paliga oraz rektorzy uczelni wrocławskich i opol- skich na czele z prof. T. Lutym (PWr) – prze- Akademii wodniczącym KRASP i KRUWiO. Obecny był prof. H. Sozański (AWF w Warszawie) – przewodniczący Konferen- cji Rektorów AWF, a także delegaci innych Wychowania uczelni wychowania fizycznego: prof. Zbi- gniew Waśkiewicz – rektor AWF w Katowi- cach, prof. Janusz Zdebski – rektor AWF w Fizycznego Krakowie, prof. Ryszard Żarów – dziekan Wydziału Wychowania Fizycznego AWF w Krakowie i Marian Dymalski – członek Ko- W 2006 roku Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu świę- mitetu Wykonawczego Światowej Federacji ci 60-lecie swojego istnienia. Powstała w oparciu o kadry Studium Wycho- Sportu Akademickiego. Absolwenci Almae wania Fizycznego przy Wydziale Lekarskim Uniwersytetu i Politechniki we Matris szczególnie gorąco powitali byłych Wrocławiu, które powołano w 1946 r. W 1950 roku przekształciło się ono w rektorów swojej uczelni: prof. dr hab. Julia- Wyższą Szkołę Wychowania Fizycznego, a następnie w Akademię Wycho- na Jonkisza, prof. dr hab. Tadeusza Bobera i wania Fizycznego (1972). prof. dr hab. Krzysztofa Sobiecha. Uwieńczeniem obchodów był Bal Absol- Uroczystości jubileuszowe odbyły się m.in: I nagrody 40 Studenckiego Festiwalu wentów w Hali Ludowej. O godzinie 20.30 16 września. Poranną mszę św. w katedrze Piosenki w Krakowie w 2004 r.) oraz uczel- tysiąc par ruszyło do uroczystego poloneza, wrocławskiej poświęcono pamięci zmar- nianego Zespołu Tańca Ludowego „Kalina” aby po wielokroć opleść tanecznym koro- łych wykładowców i absolwentów. Głów- – laureata i uczestnika wielu festiwali kra- wodem Halę Ludową i jej kuluary. A potem ne obchody w Hali Ludowej rozpoczęły się jowych i międzynarodowych. Wypełniająca nastąpiły pełne wzruszeń powitania, pozo- posiedzeniem Senatu Akademii i przemó- Halę Ludową publiczność złożona z absol- wanie do pamiątkowych zdjęć, ogniste tań- wieniem JM Rektora prof. Tadeusza Kosz- wentów, pracowników i studentów gorąco ce – jak przystało absolwentom AWF... Po- czyca. Na artystyczną część obchodów zło- oklaskiwała uczelnianych artystów. Uro- dziw budziły wytworne wieczorowe kreacje żyły się występy: Beaty Lerach – studentki czystość zaszczycili swoją obecnością: se- pań oraz elegancja niezwykle szarmanckich III roku turystyki i rekreacji AWF we Wro- kretarz stanu w MNiSW prof. Stefan Jurga, panów. Wspólna zabawa we wspaniałej at- cławiu (laureatki wielu konkursów piosenki, prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz, bp. mosferze trwała do białego rana!

Szczególnie uroczystym momentem ju- bileuszowych obchodów było nadanie ty- tułu doktora honoris causa prof. Robertowi M. Malinie (18 września, w Auli Leopoldi- nie) – profesorowi na Uniwersytecie Stano- wym Tarleton w Stephenville, w Teksasie. Jego dorobek naukowy (ponad 500 publi- kacji) stanowi wszechstronny, trwały wkład w rozwój antropologii i kultury fizycznej czyniąc autora czołowym przedstawicie- lem tych dziedzin na świecie. Od wielu lat prof. R. M. Malina współpracuje z ośrod- kami naukowymi w Polsce (PAN – Wydz.II Nauk Biologicznych, Polskie Towarzystwo Antropologiczne) oraz z Akademiami Wy- chowania Fizycznego we Wrocławiu, Po- znaniu i Krakowie. Fot. Arch. Fot.

48 nr 205 październik 2006 49 Coś do czytania

KSIĄŻKI, które polecamy... Wystawa „Poszukiwanie jedności” Słownik Biograficzny W ramach IX Dolnośląskiego Festiwalu Nauki w Klubie Pra- Techników Polskich cowników PWr od 14 września do 31 października b.r. prezentowa- (XVI tom) no obrazy, których autorką jest arch. art. plast. Barbara Siomkaj- ło z Zakładu Rysunku, Malarstwa i Rzeźby Wydziału Architektury. Wyd. FSNT, Warszawa 2005 Na wystawę pod tytułem „Poszukiwanie jedności” składało się kil- cena tomu: 40 zł ka starszych i najnowsze kompozycje autorki – inspirowane wa- kacyjnymi podróżami, widokami gór, mórz i krajobrazami miej- Ukazał się właśnie XVI tom wydawanego od 1989 r. „Słowni- ka Biograficznego Techników Polskich”. W dotychczas wydanych skimi … tomach zamieszczono 2167 biogramów zmarłych techników, inży- Część prac poznaliśmy w zeszłym roku na analogicznej festiwa- nierów, architektów i uczonych, którzy wnieśli istotny wkład w roz- lowej wystawie pt. „Kamienne krajobrazy”. Tegoroczna ekspozycja wój swoich dyscyplin. „Słownik” powstał z inicjatywy środowisk jest niejako jej rozwinięciem. Niektóre wcześniejsze kompozycje technicznych Śląska (Ryszard Czarnowski) i Warszawy (Janusz Ty- zostały zmienione. „Poszukiwanie jedności” to bajkowy świat wi- mowski, Zdzisław Hyla, Jerzy Jasiuk, Jan Legat, Tadeusz Skarzyń- dziany w strukturze spękanych kamieni. Artystyczne przetworze- ski). Od 2002 r. wydawnictwo „Słownika” działa w strukturze Mu- nie tych struktur to specjalność artystki. Każdy ze zwiedzających zeum Techniki NOT. wystawę może zobaczyć w układach kamieni coś innego: uliczkę Słownik wydawany jest w systemie holenderskim (tzn. stosuje się na Ostrowie Tumskim, las, Lwów zimą, skarpy nad morzem, prze- układ alfabetyczny od A do Z w każdym kolejnym tomie). Każdy tom łęcz górską. Niektóre mają bardziej wyrazisty i jednoznaczny cha- zawiera alfabetyczny indeks nazwisk wszystkich przedstawionych po- rakter, jak obraz, który do złudzenia przypomina Dolinę Strążyską staci (z odniesieniem do tomu strony). w Tatrach, choć wcale nie było to zamysłem malarki. Czasem su- Nad prawidłową realizacją wydawnictwa czuwa Rada Progra- gestia zawarta jest już w tytule, jak w przypadku „zamku” (który mowa, Komitet Redakcyjny i Redakcja. W skład Rady Programo- przypadkiem stał się zamkiem, gdy do spękanych kamieni dodano wej wchodzą przedstawiciele wszystkich stowarzyszeń naukowo- białą plamę). Na innych namalowano pasy poziome niebiesko-żółte, technicznych NOT. Pracami kierowali: Rady Programowej – Janusz w których można odczytać ideę nadmorskiego krajobrazu. Tymowski (1989-1992) i Zdzisław Mikulski (od 1993 r.); Komitetu Jak autorka tłumaczy intencje swojego malarstwa? 43 Redakcyjnego – Tadeusz Skarzyński (1989-1992), Janusz Rajewski – Poprzez sztukę poznajemy rzeczywistość – równolegle z wie- (1992-1996), Maciej Zarzycki (od 1996 r.); Redakcji – Tadeusz Ska- dzą – emocjonalnie i intuicyjnie. Oglądając świat zapamiętujemy rzyński (1989-1995), Zbigniew Skoczyński (1995-2002) i Józef Pi- pewne matryce, które potem przywołujemy, a w sztuce chodzi prze- łatowicz (od 2002 r.). cież także o rozbudzenie naszej wyobraźni. (km) Od wielu lat z redakcją współpracuje stałe grono autorów. Być może jest wśród nich za mało przedstawicieli środowiska wrocław- skiego, bo niezbyt często pojawiają się tu bliskie nam nazwiska. – Rzeczywiście, najlepiej opisano środowisko warszawskie. Naj- wyższy czas sięgnąć także i do innych – przyznaje Józef Piłatowicz. Zwrócił się on do naszej redakcji w związku z zamieszczonym w „Pry- zmacie” biogramem prof. Jerzego Bromirskiego (pióra dra W. Komo- rowskiego). Jest zainteresowany także i innymi opracowaniami. Najnowszy tom zawiera kilka „wrocławskich” nazwisk. Wśród 88 biogramów znaleźliśmy doc. Tadeusza Kabacika (1911-1996) – absolwenta i pracownika Politechniki Wrocławskiej (specjalisty teletransmisji przewodowej), prof. zw. Zbigniewa M. Sicińskiego (1910-1991) z Wydz. Elektrycznego PWr, zasłużonego nie tylko dla wrocławskiej telekomunikacji prof. Mariana Suskiego (1905-1993) i b. dziekana Wydziału Elektrycznego PWr prof. Konstantego Woł- kowińskiego (1915-1987), a ponadto związanego rodzinnie z PWr (przez syna Andrzeja) elektrotechnika inż. Aleksandra J. Ligaszew- skiego (1899-1987). Jak widać, kierunki elektryczne górą! W XVI tomie „Słownika” można ponadto znaleźć liczne interesu- jące biogramy inżynierów związanych z rozwiązaniem szyfrów Enig- my: Maksymiliana Ciężkiego, Ludomira i Leonarda Danilewiczów, Gwidona Langera, Antoniego Pallutha, Mariana Rejewskiego, Jerze- go Różyckiego i Henryka Zygalskiego. Otwierający tom obszerny biogram prof. Osmana Achmatowicza (1899-1988) szeroko przedstawia losy jego rodziny. Lektura tego i in- nych tekstów pozwala poznać nie tylko gospodarczą historię Polski. Informacje o SBTP dostępne są na internetowych stronach NOT (http://www.not.org.pl). Fot. Krzysztof Mazur 50 nr 205 październik 2006 51 26 Fot. Krzysztof Mazur 50 nr 205 październik 2006 51 52 nr 205