Osdorp 2016- 2019

Gemeente Amsterdam gebiedsagenda Osdorp 2016- 2019

1. Gebiedsagenda Osdorp Voor u ligt de gebiedsagenda van Osdorp. De gebiedsagenda bevat de belangrijkste opgaven van het gebied op basis van de gebiedsanalyse, specifieke gebiedskennis en bestuurlijke ambities. Onder andere tijdens de Week van het Gebied en de daarop volgende Gebiedsbijeenkomst zijn bewoners, ondernemers en andere betrokkenen expliciet gevraagd om hun bijdrage te leveren aan deze agenda. De agenda belicht de ontwikkelopgave van het gebied voor de periode 2016-2019.

Leeswijzer In paragraaf 2 wordt een samenvatting gegeven van deze gebiedsagenda. In paragraaf 3 wordt een beschrijving gegeven van het gebied. In paragraaf 4 wordt de opgave van het gebied uiteengezet door de belangrijkste cijfers uit de gebiedsanalyse te benoemen en inzicht te geven van wat is opgehaald bij bewoners, bedrijven en professionals uit het gebied. Tot slot wordt in deze paragraaf aangeven in hoeverre de opgave gekoppeld is aan de stedelijke prioriteiten uit het coalitieakkoord. In paragraaf 5 worden de prioriteiten van het gebied gepresenteerd. En in paragraaf 6 wordt uiteengezet welke stappen in het stadsdeel ondernomen zijn rond participatie met bewoners, ondernemers en andere betrokkenen uit de gebieden.

2. Samenvatting: Divers Osdorp Osdorp is een gebied met een sterk eigen karakter. Dit zie je terug in de bevolking: in Osdorp wonen veel ouderen én veel jongeren van allerlei verschillende nationaliteiten. Je ziet het terug in de buurten: er zijn nieuwe, vernieuwde buurten en buurten waar de stedelijke vernieuwing is gestagneerd, of is gestaakt. Je ziet het terug in het ruime, gevarieerde winkel- en horeca-aanbod, in de afwisseling van bebouwing, groen en bedrijventerreinen. Tenslotte zie je het terug in de leefsituatie van bewoners: er zijn groepen waar het bovengemiddeld goed mee gaat, maar ook groepen die het zeer moeilijker hebben. Dit maakt de opgave voor Osdorp divers: enerzijds gaat deze opgave over het benutten en versterken van de kansen van het gebied, anderzijds liggen er grote ook uitdagingen in het verbeteren van perspectieven voor inwoners op zowel sociaal-, economisch als fysiek vlak.

Kansen in Osdorp liggen er bijvoorbeeld in de uitstekende ligging ten opzichte van Schiphol en Westpoort, de A10, de Westrandweg en het centrum van Amsterdam. Dit maakt Osdorp een potentieel concurrerend gebied voor bewoners, lokale ondernemers en boven stedelijke bedrijven of instellingen. Dit zie je terug in het winkelhart van Osdorp en de twee bedrijventerreinen die Osdorp rijk is, Bedrijvencentrum Osdorp en Businesspark Amsterdam Osdorp. Daarnaast kent Osdorp een breed scala aan actieve bewoners die zich hebben verbonden in collectieven, community ’s en coöperaties.

1 Gemeente Amsterdam gebiedsagenda Osdorp 2016- 2019 De uitdagingen liggen vooral in de gebieden waar de stedelijke vernieuwing stagneerde of stilgevallen is , zoals de Reimerswaalbuurt die voor de helft bestaat uit nieuwe woningen en aangename openbare ruimte en voor de andere helft uit oude portiekwoningen met achterstallig onderhoud en verpauperde en sterk gedateerde openbare ruimte. De Wildemanbuurt staat nog geheel als oude buurt overeind. In deze buurten zijn bewoners ontevredener over de buurt dan elders. De sociaaleconomische situatie van bewoners in deze buurten ligt ver achter op die van andere bewoners in het gebied. Zij hebben minder kans op werk en ook hun gezondheid is een punt van zorg. Deze lage sociaaleconomische situatie is ook van toepassing op de noordelijke deel van het Zuid West Kwadrant van Osdorp.

Op basis van cijfers over het gebied en de input van bewoners, ondernemers en professionals, zijn de volgende prioriteiten benoemd:

Een veilig Osdorp Perspectief voor jong en oud in - Integrale veiligheidsaanpak specifieke Osdorp locaties (Osdorper Ban en - Perspectief bieden aan jongeren; Dijkgraafplein) school, stage & werk - Veilig Ondernemen - Wegwerken van taalachterstanden - Extra inzet op Handhaving en Toezicht- Voorzieningen voor jongeren en voor - Aanpak van polarisatie ouderen - Versterken sociale - Stimuleren van de dragende cohesie(bespreekbaar maken samenleving, voor zowel jong als gedragsnormen) oud - Verbeteren van de verlichting groenstroken en onderdoorgangen - Aanpak verkeersveiligheid Osdorperweg

2 Gemeente Amsterdam gebiedsagenda Osdorp 2016- 2019 Gezond in Osdorp Aangename buurten in Osdorp - Stimuleren van bewegen in de wijk - Integrale aanpak Wildemanbuurt & - Verbindingen (fysiek en sociaal) Reimerswaalbuurt leggen met Sportpark Ookmeer - Integrale aanpak sociaal economisch - Schoon en bruikbaar groen (van situatie Zuid West Kwadrant kijkgroen naar gebruiksgroen) - Aandacht voor de psychosociale problematiek - Integrale aanpak gezondheid, Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht, met name overgewicht en beïnvloeden voedingspatronen

We doen het samen in Osdorp - Voor alle prioriteiten in het gebied Aantrekkelijke pleinen en straten in geldt: ondersteunen en faciliteren Osdorp van wijkondernemingen, - Aanpak openbare ruimte (uitstraling) Broedplaatsen, Sociale initiatieven, en imago (branding) Osdorpplein sociale initiatieven, - Ontwikkelkansen Tussen Meer ondernemersinitiatieven en verbeteren (winkels & markt) - Aandacht voor leegstand en snelle Bedrijven Investering Zones - Bewonersinitiatieven (fysieke ruimte, wisselingen van de wacht - Schoonhouden straten en stoepen maatschappelijk aanbesteden, (met name andere Osdorp Midden) regelvrije zones, ruimte voor - Verminderen van bijplaatsingen en initiatief) zwerfaval - Benutten kracht van de wijk.

3. Gebiedsbeschrijving

3 Gemeente Amsterdam gebiedsagenda Osdorp 2016- 2019 Osdorp is onderdeel van de Westelijke Tuinsteden en merendeels gebouwd in de jaren ’50 en ’60. Net als de tuinsteden Slotervaart, Geuzenveld en Slotermeer was Osdorp decennia lang een aantrekkelijke woonbestemming voor gezinnen uit de overbevolkte, kleinbehuisde binnenstad en uit de negentiende-eeuwse buurten. Veel gezinnen vertrokken later echter naar ‘overloopgemeenten’ als Purmerend, Hoofddorp en Almere, en vanaf 1990 naar De Aker. Zij maakten plaats voor gezinnen met vooral een Turkse of Marokkaanse achtergrond. Op dit moment wonen er ruim 36.500 mensen in Osdorp.

De afgelopen jaren heeft Osdorp zich hernieuwd en ontwikkeld tot een gebied dat veel te bieden heeft. Door de stedelijke vernieuwing is er een groot aanbod aan nieuwe, betaalbare koop- en vrije sectorhuurwoningen bij gekomen. Hierdoor bleven meer middeninkomens en hoger opgeleiden in de buurt. In diverse buurten gaat het goed, zoals in de Vier Torens, Hartenlust, het Hof van Osdorp en Cadiz. Maar ook het gebied nabij de Sloterplas met de Schutterstoren, het Bastion, de Zilverreiger en de Nieuwe Wereld doet het goed. Het Centrumgebied Osdorp, dat met de komst van een boulevard aan de Sloterplas, horeca, woningen en winkels zich steeds verder ontwikkelt tot het hart van Nieuw-West, trekt mensen uit het hele stadsdeel en ver daarbuiten. Er is volop ruimte voor recreatie. Dichtbij huis bevinden zich diverse indoor sportcentra en Sportpark Ookmeer. In het noordwesten liggen de Tuinen van West en aan de oostkant grenst Osdorp aan het Sloterpark en de Sloterplas.

4. Opgave van het gebied

4.1. Gebiedsanalyse (Wat blijkt uit de cijfers?) In de gebiedsanalyse 2015 Osdorp staat een uitgebreide cijfermatige analyse van het gebied. Hieronder worden de punten die relevant zijn voor de gebiedsagenda nogmaals uitgelicht, aangevuld met verdiepende gegevens waar nodig. Op deze manier wordt er een cijfermatige onderbouwing gegeven van de prioriteiten voor dit gebied.

Wonen en openbare ruimte Door de stedelijke vernieuwing is de woningvoorraad van Osdorp gediferentieerder geworden, maar het aandeel corporatiewoningen is met 60% nog steeds hoog. De gemiddelde WOZ-waarde per vierkante meter ligt 38% lager dan het stedelijk gemiddelde (€ 2.099 tegenover € 2.888). Lutkemeer/Ookmeer vormt hierop een uitzondering; in dit landelijke gebied staan vooral grote koopwoningen. Tussen 2014 en 2024 zal het aantal inwoners licht toenemen van 37.100 naar 38.700; een stijging van 4%. Hiermee is de groei in Osdorp minder sterk dan gemiddeld in Amsterdam (6%).

In de Wildemanbuurt en Osdorp Midden Noord zijn bewoners minder tevreden met hun woning dan gemiddeld in Osdorp (7,5), bewoners geven hier respectievelijk een 7,1 en 6,3 voor hun eigen woning. In beide buurten gaat het om concentraties van corporatiewoningen. In de Reimerswaalbuurt vinden bewoners de woningen onvoldoende onderhouden. Het gebied is deels vernieuwd. Als gevolg van de crisis zijn de plannen, voor de andere helft van de buurt teruggebracht tot een ‘niet-ingrijpende renovatie’. Dezelfde situatie speelt ook in de Wildemanbuurt, met het verschil dat hier de beloofde stedelijke vernieuwing voor onbepaalde tijd is afgesteld.

4 Gemeente Amsterdam gebiedsagenda Osdorp 2016- 2019

De openbare ruimte is in afwachting van de stedelijk vernieuwing, sinds de aanleg alleen met kleine ingrepen onderhouden. Een stevige aanpak van de openbare ruimte in de Wildemanbuurt, en in mindere mate ook in de Reimerwaalbuurt, is essentieel om een hernieuwd vertrouwen van bewoners en instituties op gang te brengen. In deze wijken zijn veel beloftes en mooie plannen niet waargemaakt. In de Punt gaat de stedelijke vernieuwing ondanks de crisis door. Alhoewel in het Zuidwest Kwadrant de fysieke stedelijke vernieuwing vrijwel is afgerond, is men niet tevreden over de buurt. Het onderhoud van de openbare ruimte in de overige delen van Osdorp wordt in de meeste buurten gemiddeld beoordeeld en wijkt niet sterk af van het Amsterdamse gemiddeld. Het schoonhouden van de straten en stoepen scoort echter met een 6,1 wel lager dan het Amsterdams gemiddelde (6,4). In drie buurten geven bewoners ruime onvoldoendes: dat is in de omgeving van het Osdorpplein, de Caland-/Lelylaanbuurt en Osdorp Midden Noord. Osdorp Midden krijgt met een 5,7 een hele krappe voldoende. De openbare ruimte wordt in deze gebieden in zijn algemeenheid negatief beoordeeld, bijvoorbeeld op verkeersoverlast, speelmogelijkheden en hoe de omgeving eruit ziet.

Economie en Bedrijvigheid In tegenstelling tot de kansen en de mogelijkheden in de omgeving, zoals Schiphol, Westpoort en het centrum van de stad is er relatief weinig werkgelegenheid in Osdorp. Vooral in Osdorp Midden zijn er weinig banen 143 per 1.000 inwoners versus 597 voor Amsterdam. Het winkelcentrum op het Osdorpplein functioneert cijfermatig goed maar de leegstand van winkels is recentelijk sterk gegroeid en is een reden tot zorg. Het winkelcentrum Tussen Meer en het buurtwinkelgebied Dijkgraafplein functioneren onvoldoende, het wijkwinkelcentrum Osdorper Ban/Hoekenes en de buurtwinkelcentra Caleido en Bedrijvencentrum Osdorp/Keurenplein krijgen een beoordeling daar tussenin (matig). Opmerkelijk is de terugloop in koopkrachtbinding op non-food gebied op het Osdorpplein met ruim een derde. Kansen in het gebied liggen er in het winkelhart van Nieuw-West en de bedrijventerreinen. Zoals op het bedrijventerrein Amsterdam Osdorp waar inmiddels is gestart met de bouw van het Chinese Business Hotel en mogelijkheden zijn voor de ontwikkeling van grootschalige leisure-ontwikkelingen. Jeugd en onderwijs Bewoners van Osdorp zijn relatief laag opgeleid (41% versus 29% in Amsterdam). In Osdorp wonen veel gezinnen. Hierdoor wonen er ook veel jongeren onder de achttien: 21% versus 18% in Amsterdam. Dit percentage is stabiel, maar in absoluut aantal nam het aantal jongeren de laatste jaren toe van circa 10.000 in 2000 tot ruim 12.000 in 2014. In Osdorp- Midden is het aandeel jongeren het hoogst (25%). Een kwart van de jongeren groeit op in een minimahuishouden (24% versus 21% in Amsterdam). Het aantal grote gezinnen van niet-westerse afkomst is de laatste jaren toegenomen. Anders dan in de meeste delen van de stad, is het niet de groep 65-plussers die het sterkst toeneemt, maar de groep kinderen tussen 8 en 12 jaar oud (18% versus 8% gemiddeld in Amsterdam). Toch zal ook de groep 50 tot 64-jarigen sterk toenemen (11% versus 9% gemiddeld in Amsterdam). Deze groep ouderen bestaat voornamelijk uit migranten. Het aantal 80-plussers zal de komende 10 jaar afnemen. Deze groep ouderen is momenteel groter dan de groep zeventigers.

De schoolresultaten van leerlingen uit Osdorp zijn gemiddeld genomen laag. In Osdorp Midden ligt de gemiddelde Citoscore in 2014 4,5 punt onder het stedelijk gemiddelde (530,1 versus 534,6). In dit deel van Osdorp heeft de helft van de

5 Gemeente Amsterdam gebiedsagenda Osdorp 2016- 2019 leerlingen laagopgeleide ouders en daardoor een grotere kans op achterstand. Het aandeel basisschooladviezen voor praktijkonderwijs of leerwegondersteuning is in Osdorp met 20% hoger dan gemiddeld, versus 15% in Amsterdam. In Osdorp-Midden is dit aandeel met 22,6% het hoogst. Ook het aandeel jongeren tussen 18 en 22 jaar dat gestopt is met school zonder het behalen van een startkwalificatie ligt hoog in Osdorp (14% versus 9% in Amsterdam). In De Punt is het aandeel laagopgeleide schoolverlaters met 17% het hoogst. Deze schoolprestaties zijn terug te zien in de arbeidsparticipatie van jongeren, er is een hoge mate van werkloosheid onder jongeren (35,3% tegenover 24% in Amsterdam). De jeugdwerkloosheid is hiermee het hoogst van de vier gebieden in Nieuw-West. Ruim de helft van deze jongeren (53%) volgt wel een opleiding. Opvallend is dat jonge vrouwen uit Nieuw-West veel vaker werkloos zijn (38%) dan jonge mannen (24%), in Amsterdam als geheel is er geen sekseverschil.

Gezondheid Van de bewoners van Osdorp heeft 46,4% een ziekte of aandoening, tegenover 32,9% van alle Amsterdammers. Binnen Nieuw-West (39,3%) is dit het hoogste percentage. Veel indicatoren op het gebied van gezondheid staan op rood. Deze indicatoren zijn onder andere het ervaren van een slechte gezondheid, (36,1% versus 25,1% gemiddeld in Amsterdam), de aanwezigheid van twee- of meer aandoeningen (46,4% versus 32%), beperkingen (27,2% versus 16,5%), psychische klachten (11,1% versus 7,4%) of chronische aandoeningen (53,8% versus 42%). Daarnaast hebben relatief veel bewoners last van overgewicht of obesitas (50% in Osdorp, versus 40% in Amsterdam). Gelukkig zijn er ook enkele lichtpuntjes te benoemen. Positieve afwijkingen zijn te vinden, wat betreft roken en drinken. Van de inwoners in Osdorp rookt 20,8% versus 28,4% in Amsterdam en voor zware drinkers is het percentage voor Osdorp 4,7% versus 17,2% in Amsterdam. Kijkend naar de jeugd valt op dat vooral in Osdorp Midden er weinig gebruik wordt gemaakt van de Jeugd Geestelijke Gezondheidszorg. Dit laatste duidt waarschijnlijk op een onderbesteding.

Participatie en zelfredzaamheid Sociaaleconomisch zijn er grote verschillen tussen buurten in Osdorp. Met name in de Wildemanbuurt en Osdorp Midden Noord wonen relatief veel 15-65-jarigen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, die gebruik maken van een bijstandsvoorziening (9% versus 4,5% in Amsterdam). Het bereik van bijzondere bijstandsvoorzieningen in Osdorp, is lager dan gemiddeld in Amsterdam en verdient bijzondere aandacht, dit speelt met name in de Punt. In de Punt zit 3,2% van de bewoners in een schuldhulpverleningstraject. De zelfredzaamheid onder de bewoners van Osdorp is laag: 13% van de inwoners ervaart geen regie over eigen leven (versus 10% in Amsterdam). Veel mensen hebben een taalachterstand (26% in Osdorp-Oost en 36% in Osdorp-Midden, versus 16% in Amsterdam). Laaggeletterdheid in het algemeen en lage taalvaardigheid in het bijzonder leiden er toe dat 29% van de Osdorpers hulp inroept bij het lezen van brieven en folders van huisarts en ziekenhuis. Ten aanzien van het begrijpen van hun gezondheidstoestand geeft 24,4% aan dat zij de schriftelijke informatie wellicht niet goed begrijpen. Deze percentages zijn het dubbele van het Amsterdams gemiddelde. Een andere opvallend cijfer is dat inwoners van Osdorp weinig vrijwilligerswerk verrichten (20% versus 36% in Amsterdam).

Leefbaarheid en veiligheid Bewoners uit Osdorp zijn minder dan gemiddeld tevreden met hun buurt. Zo is het rapportcijfer voor het gebied met 6,7 lager dan gemiddeld in Amsterdam

6 Gemeente Amsterdam gebiedsagenda Osdorp 2016- 2019 (7,4). Dit geldt ook voor de verwachte ontwikkeling van de buurt: 6,2 versus Amsterdam 7,1. Verder is de betrokkenheid van buurtbewoners onder gemiddeld, willen bewoners vaker dan gemiddeld verhuizen en zijn er relatief veel spanningen tussen bevolkingsgroepen (spanningenindex 111 in Osdorp, versus 109 in Nieuw-West en 99 in Amsterdam). In de nieuwste cijfers is de spanningsindex, met name in Osdorp Midden sterk gestegen, tot de één na hoogste van de stad. Dit geeft aan dat er in Osdorp een voedingsbodem is voor polarisatie en tussen verschillende bevolkingsgroepen.

Hoewel er relatief veel woninginbraken plaatsvinden in Lutkemeer/Ookmeer en Osdorp Oost, scoort Osdorp over het algemeen gemiddeld op het aantal aangiften van misdrijven en bewoners die aangeven slachtofer van misdrijven te zijn geworden (samengevoegd in de objectieve veiligheidsindex). Bewoners voelen zich echter wel veel onveiliger. Zo voelt 40% van de bewoners uit Osdorp zich wel eens onveilig (Amsterdam: 30%) en ervaart 32% overlast van jongeren versus 18% in Amsterdam. Een aantal buurten scoort ruim onvoldoende op overlast door criminaliteit: Osdorp Midden Noord een 4,8 en de Caland-/ Lelylaanbuurt 5,2. De discrepantie tussen objectieve en subjectieve veiligheid wordt veroorzaakt doordat onveiligheidgevoelens worden bepaald door meer dan alleen de criminaliteit in de buurt. Zo wordt in de score op subjectieve veiligheid bijvoorbeeld ook de verloedering in de omgeving of kwetsbaarheid van individuen meegenomen. In Osdorp Midden scoren alle buurten rondom de 5 op overlast door vervuiling.

In Osdorp is relatief weinig sprake van (buren)overlast en drugsproblematiek. Het stadsdeel signaleert echter in drie buurten hardnekkige leefbaarheids- en veiligheidsproblemen: de Reimerswaalbuurt, de Wildemanbuurt, en in mindere mate De Punt. Dit komt vooral tot uiting in de overlastmeldingen over (hang)jongeren, woningen auto-inbraken, bedreigingen, buren- en inpandige overlast, overlast van cliënten van de maatschappelijke opvang, zwerfvuil en verkeerd aangeboden (grof)vuil.

4.2. Prioriteiten vanuit het gebied (wat is er opgehaald bij bewoners en professionals?) In de afgelopen periode zijn gesprekken gevoerd over de opgave van het gebied met professionals, bewoners en andere partijen. Hiervoor is onder andere de Week van het Gebied georganiseerd van 16 februari tot en met 22 februari. Er zijn onder andere bezoeken gebracht aan diverse activiteiten in de Huizen van de Wijk, het Senioren café in de oude Lucasschool, het Leo Polakhuis. Er zijn gesprekken gevoerd met sociale initiatiefnemers in de Garage Notweg, gesproken met jongeren in de Meervaart, de Wachter en de Hood. Op de markt zijn we in gesprek geweest met bezoekers onder het genot van een kopje koffie in een lunchroom. Daarnaast werd er een Gebiedsbijeenkomst georganiseerd , waar bewoners, partners en ondernemers werden uitgenodigd mee te denken over de gebiedsagenda. Hier kwamen ruim 200 mensen op af. Hieronder volgt een samenvatting van de belangrijkste bevindingen van professionals, bewoners en andere partijen.

Wonen en openbare ruimte Bewoners gaven aan dat zij vinden dat straten, stoepen en groengebieden beter schoongehouden moeten worden, vooral in Osdorp Midden. Ook constateren bewoners dat veel buren grofvuil en huisafval naast de containers plaatsen. Men ervaart dit als een groeiend probleem. Aan de buitenranden van Osdorp,

7 Gemeente Amsterdam gebiedsagenda Osdorp 2016- 2019 bijvoorbeeld in De Punt, hebben bewoners last van illegale dumpingen van (bouw)afval , afkomstig uit andere gemeenten. In de Wildeman- en Reimerwaalbuurt geven bewoners aan niet tevreden te zijn met de openbare ruimte, ze missen goede speelplekken en ergeren zich aan het vele kijkgroen in de wijk. Dit laatste geldt ook voor de het noordelijk deel van het Zuid West Kwadrant.

Economie en Bedrijvigheid Bewoners geven aan dat het winkelaanbod minder divers is geworden, er snelle wisselingen zijn van winkels en dat de leegstand van winkels toeneemt. Bewoners, die hun boodschappen doen in het winkelgebied rondom de Pieter Calandlaan missen daar de non-food winkels en dag horeca. Het Centrumgebied van Osdorp staat aan de vooravond van de uitvoeringsfase (zoals vastgesteld in Richting Parkstad 2015) om het Osdorpplein tot het Kloppende Hart van Nieuw West te transformeren. Dit betekent de toevoeging van 16.000 m2 winkels en leisure en verdichting door toevoeging van zo’n 700 woningen. Ondernemers en vastgoedeigenaren van het Osdorpplein geven aan dat de uitstraling en het imago van het plein op dit moment niet goed is en voor verbetering vatbaar. Ideeën voor verbetering zijn het op orde brengen van de openbare ruimte en branding. Voor het verbeteren van de bereikbaarheid van het Bedrijven Centrum Osdorp, Westgaarde en de toekomstige ontwikkelingen van publiekstrekkende leisure ontwikkelingen in de Lutkemeerpolder is het wenselijk om tramlijn 17 door te trekken naar het eindpunt van lijn 1. Bewoners missen een OV verbinding tussen Osdorp en de Aker. Voor de bereikbaarheid is het tevens van belang om in bepaalde gebieden aandacht te houden voor de parkeerdruk en het voortbestaan van de Go-Go als fijnmazige aanvulling op het openbaar vervoer.

Jeugd en onderwijs Het stadsdeel constateert op basis van input van scholen, welzijnsinstellingen en opbouwwerkers dat de ouderbetrokkenheid laag is. De bewoners maken zich zorgen over de geringere ontwikkelkansen voor de jeugd. Dit begint al bij de voorschool waar een deel van de jeugd heeft te kampen met taalachterstanden. Een gebrek aan startkwalificatie en gebrek aan werk maakt dat jongeren veel op straat hangen. Algemeen is dan ook de constatering dat er te weinig voor de jeugd te doen is. Het stadsdeel vermoedt dat door de verlaagde startpositie van jongeren een voedingsbodem wordt gevormd voor polarisatie en radicalisering. Dit is ook terug te zien in de recent gepubliceerde verhoogde spanningenindex.

Gezondheid Osdorp is in Nieuw West het Start Gebied voor het implementeren van de 3 Decentralisaties. Professionals constateren dat de toegang tot de gezondheidszorg wordt belemmerd door onbekendheid met het aanbod. De taalproblemen zijn een sta-in-de-weg bij de communicatie hierover. Veel aandacht wordt gevraagd voor ouderen. De eenzaamheid onder ouderen is groot en men constateert dat veel voorzieningen verdwijnen. Zo maken oudere bewoners zich ernstig zorgen over de sluiting van zorgcentra in de buurt, zoals het Dienstencentrum Maarten Luther. Ook de gevolgen van de decentralisatie van zorgtaken en andere veranderingen in het zorgaanbod worden met argwaan en zorg tegemoet gezien. Voor Osdorp zijn vier belangrijke beleidsmatige opgaven benoemd. Ten eerste het verder vormgeven (waar nodig verruimen) van basisvoorzieningen;

8 Gemeente Amsterdam gebiedsagenda Osdorp 2016- 2019 Twee, het op gebiedsniveau realiseren van een goede verbinding/samenwerking tussen wijkteams, basisvoorzieningen in de wijk en de informele netwerken/bewonersinitiatieven; Drie, het in beeld brengen van en zo nodig bieden van een vangnet/faciliteiten voor bewoners die ondersteuning nodig hebben maar niet (meer) in aanraking komen voor professionele zorg en dienstverlening, en tot slot het versterken van de dragende samenleving. Het versterken van de dragende samenleving en het op orde brengen van de basisvoorzieningen (met name voor jeugd) zijn ook door bewoners aangegeven vanuit de gesprekken in de wijk. Het is van groot belang gezonder gedrag te stimuleren, onder jeugd én ouders. Dat betekent bewegen en sporten, maar ook voeding en slaapritme. De openbare ruimte dient uit te nodigen tot bewegen en spelen, en goede verbindingen tussen buurt, sport- én zorgvoorzieningen zijn noodzakelijk. Osdorp is rijk aan groen, maar het groen is niet altijd bruikbaar (kijkgroen) of prettig om in te verblijven (zwerfaval). De situatie is dermate ernstig dat tegelijkertijd ingezet moet worden op preventie én curatie, door aanbodversterking en goede ketenafspraken tussen welzijns- en zorgpartners rond kinderen met name overgewicht of obesitas. De voorgaande aspecten van gezondheid, overgewicht en de psychosociale gezondheid is niet specifiek opgehaald uit de gesprekken in de wijk maar is vanuit de cijfers beleidsmatig wel een belangrijk speerpunt. Waarbij het voornamelijk gaat om het stimuleren en ondersteunen van een gezonde levensstijl (voeding en bewegen). Programma’s als Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht, Jump-in en de nog te ontwikkelen lijn Bewegen in de Stad kunnen hier een positieve bijdrage in leveren.

Leefbaarheid en veiligheid Het gevoel van veiligheid neemt volgens de bewoners af. De handhaving op overtredingen, zoals het verkeerd aanbieden van huisvuil, het fietsen over de stoep, kan en moet beter. Ook maatregelen als het verbeteren van straatverlichting in groene gebieden en onderdoorgangen worden genoemd als een mogelijke verbetering van de veiligheid. Bewoners geven aan het moeilijk te vinden elkaar aan te spreken op sociale omgangsvormen, zoals het op de juiste tijden aanbieden van grofvuil. Groepen jongeren komen op een aantal plekken intimiderend over. Dit speelt vooral op het Dijkgraafplein en rondom de OsdorperBan. Het Dijkgraafplein en de OsdorperBan worden door bewoners vooral ’s avonds gemeden. Bewoners geven aan op het Dijkgraafplein een halte eerder uit te stappen omdat het onveilig voelt.

Verkeersveiligheid is met name op de Osdorperweg een probleem. Deze weg wordt gebruikt als sluiproute en hier wordt vaak te hard gereden. Deze weg ligt op een dijkje in een polder met een landelijke uitstraling. Langs deze weg staan woningen en bedrijven. Deze weg naar Halfweg wordt door meer auto- en vrachtverkeer gebruikt dan passend is bij het karakter van de weg

4.3. Stedelijke prioriteiten in/voor het gebied De prioriteiten die het bestuur van Amsterdam voor de stad gesteld heeft, zijn terug te vinden in het coalitieakkoord. In deze paragraaf worden de stedelijke prioriteiten genoemd die raakvlakken hebben met het gebied Osdorp.

Veiligheid Op het gebied van veiligheid wordt er stedelijk met voorrang ingezet op het terugdringen van de zogenaamde high impact crimes als woninginbraken en

9 Gemeente Amsterdam gebiedsagenda Osdorp 2016- 2019 straatroven. De Top600 wordt uitgebreid - naar een Top1000-aanpak. Daarnaast sluit de prioriteit om in specifieke gebieden extra inzet te zetten op handhaving aan bij de stedelijke ontwikkelingen op het gebied van informatie gestuurd handhaven. Dit vertaalt zich gebiedsgericht in de focus op een integrale veiligheidsaanpak op specifieke locaties in Osdorp en in preventieve maatregelen op het snijvlak van sociale en fysieke infrastructuur.

Onderwijs Kansrijk opgroeien is een stedelijk thema dat op diverse terreinen zijn weerslag heeft. Denk aan de stedelijke aandacht voor het verbeteren van de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt, het opstellen van een stedelijke MBO- agenda en gemeentelijke samenwerking met partners om de onderwijskwaliteit te versterken. Deze aspecten vinden hun doorvertaling in de nadrukkelijke aandacht voor het bieden van een toekomstperspectief aan Osdorpse jongeren.

10 Gemeente Amsterdam gebiedsagenda Osdorp 2016- 2019 Gezondheid Een welkome aanvulling is de stedelijke aandacht voor het terugdringen van obesitas en het stimuleren en ondersteunen van een gezonde levensstijl met programma’s als Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht, Jump-in en de nog te ontwikkelen lijn Bewegen in de Stad een herkenbare plek in deze Osdorpse gebiedsagenda gekregen.

Wonen Gebiedsgericht wordt er in Osdorp gestreefd naar aantrekkelijke pleinen en straten in Osdorp. Dit valt binnen het stedelijke kader om op het gebied van openbare ruimte, wegen en andere stedelijke infrastructuur in te zetten op een minimaal verzorgd onderhoudsniveau. De nadrukkelijke aandacht vanuit Osdorp om samen met bewoners, ondernemers en partners resultaten voor de wijk te realiseren, bijvoorbeeld via wijkondernemingen en broedplaatsen, levert een passende bijdrage aan de stedelijke ambitie meer gebruik te maken van particulier initiatief en het versterken van de dragende samenleving.

Armoede, Participatie en Werk In Nieuw-West als geheel staat armoede ook breed op de agenda. Gezocht wordt telkens naar slimme combinaties tussen armoede, sport, onderwijs, (arbeids)participatie, etc. Voorbeelden hiervan zijn de, individuele bijzondere bijstand, sportcontributieregeling en de verstrekking van winterkledingbonnen als aanvulling op het stedelijk kindpakket. Ook komt er een gebiedsgericht uitvoeringsplan in lijn met het stedelijk aanvalsplan Armoede. Uitgangspunt is dat het wegnemen van armoede- of schuldenproblematiek een belangrijke, zo niet de belangrijkste voorwaarde is om überhaupt te kunnen participeren in de samenleving. Het versterken van de dragende samenleving is in dat licht ook een belangrijk aandachtspunt. Door te stimuleren, te waarderen, te faciliteren en te verbinden. Gezien de impact van de decentralisaties is dit naar alle waarschijnlijkheid echter niet voldoende om wegvallende zorg op te vangen. We moeten op zoek naar mechanismen om de participatiesamenleving te organiseren. Ook hier is een gebiedsgericht uitvoeringsplan, opgesteld met partners en betrokken rve’s nodig.

5. Prioritering van de opgave De combinatie van informatie die gegeven is door bewoners, ondernemers en professionals met wat er uit de cijfers blijkt, leidt tot onderstaande prioriteiten voor Osdorp voor de periode 2016-2019:

Een veilig Osdorp Voor de veiligheidssituatie rond de Osdorper Ban en het Dijkgraafplein moet een integrale aanpak worden ontwikkeld en ingezet. De straatverlichting, met name bij groenstroken en onderdoorgangen, moet worden verbeterd. Preventie van polarisatie door onder andere het versterken van de sociale cohesie verdient aandacht. De verkeersveiligheid op de Osdorperweg moet verbeteren.

Perspectief voor jong en oud in Osdorp Het beperken van overlast door jongeren kan het best vorm krijgen door hen een toekomstperspectief te bieden. Dat kan beginnen met het bevorderen van het behalen van een startkwalificatie en van goede stage- en werkervaringsplaatsen. Voor jong en oud zijn er te weinig buurtvoorzieningen of dreigen deze te verdwijnen. Eenzaamheid onder ouderen, versterkt door taalproblemen en laaggeletterdheid, zijn een

11 Gemeente Amsterdam gebiedsagenda Osdorp 2016- 2019 probleem dat aangepakt moet worden. Kansen die zich aanbieden vanuit de dragende samenleving worden hierbij benut.

Gezond in Osdorp De gezondheid van bewoners in Osdorp moet beter. Bewoners moeten worden gestimuleerd meer te bewegen. Een betere verbinding naar Sportpark Ookmeer kan hierbij helpen. Ook is meer voorlichting over gezonde voeding en bewegen nodig om overgewicht aan te pakken. De Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht biedt een scala aan middelen om de gezondheid van bewoners te verbeteren. Extra aandacht is nodig voor de psychosociale problematiek van bewoners.

Aantrekkelijke pleinen en straten in Osdorp De snelle wisselingen in winkels en de groeiende leegstand moeten aandacht krijgen. Om de achteruitgang te keren is een gevarieerd winkelaanbod noodzakelijk. Het versterken van het Osdorpplein biedt hiertoe kansen. Ook de ontwikkelkansen voor Tussen Meer moeten beter. Het schoonhouden van straten en stoepen en het voorkomen van zwerfafval is een blijvend punt van aandacht.

Aangename buurten in Osdorp De buurten waar de stedelijke vernieuwing is gestaakt of gestagneerd scoren op alle fronten slechter dan de buurten waar dit niet het geval is. Om de verschillen niet nog groter te laten worden, is een integrale aanpak van de Wildemanbuurt en de Reimerswaalbuurt noodzakelijk. Het Zuidwest Kwadrant is recentelijk wel vernieuwd maar de sociaaleconomische situatie blijft ook hier deels achter.

We doen het samen in Osdorp De inzet op bovenstaande prioriteiten doen we niet alleen. We zoeken telkens de samenwerking met bewoners, ondernemers en partners, zoals het faciliteren van ondernemers in het opzetten van bedrijfsinvesteringszones, het samen ontwerpen van speelplekken in de buurt tot de catering in het TuinstadhuisDoor het ondersteunen en faciliteren van bijvoorbeeld wijkondernemingen, broedplaatsen, sociale initiatieven en bewonersinitiatieven. In de vorm van fysieke ruimte, maatschappelijk aanbesteden, regelvrije zones en het stimuleren van initiatief. Zo benutten wij de eigen kracht van bewoners en kunnen we gezamenlijk de dragende samenleving versterken en verder vormgeven.

6. Participatie De gebiedsagenda is tot stand gekomen in een aantal stappen. Een goede basis was al gelegd met de gebiedsproducten ‘light’ vorig jaar. Daarnaast bood de gebiedsanalyse 2015 een eerste zicht op de opgaves in het gebied. De cijfermatige gegevens werden geduid op basis van ervaringen en kennis in het gebied. Daarnaast werden uit de oren- en ogenfunctie van het stadsdelen opgaves toegevoegd die niet één op één uit de gebiedsanalyse te destilleren waren. Ook is het bestuur bevraagd op aanvullingen en/of aanscherpingen op de analyse.

Een belangrijk onderdeel in het bepalen van de opgave in het gebied is het van ‘buiten naar binnen’ informatie ophalen. Dat betekent actief naar buiten om te onderzoeken wat er speelt, waar mensen tegenaan lopen, wat voor hen belangrijk is en welke kansen zij zien. Per gebied is een Week van het Gebied georganiseerd. In deze week is het stadsdeel naar de bewoners, professionals en andere partijen toegegaan om bij hun activiteiten te zien en te horen wat er

12 Gemeente Amsterdam gebiedsagenda Osdorp 2016- 2019 speelt. De ambtelijke organisatie deed dit samen met bestuurs- en commissieleden. Tijdens de afsluitende Gebiedsbijeenkomst werd aan alle betrokkenen teruggegeven wat er gehoord en gezien was en werd getoetst of de opgaves voldoende zijn benoemd.

Aan de hand van de duiding van de analyse en opgehaalde input uit het gebied zijn de prioriteiten opgesteld. Gesprekken met het DB, een thema-avond met het AB en interne consultatie zijn de prioriteiten aangescherpt en uiteindelijk vertaald in teksten voor de gebiedsagenda. De volgende stap is het vertalen van de prioriteiten naar concrete acties. Dit gebeurt in de gebiedsplannen die begin volgend jaar klaar zullen zijn.