Titel documentbeleidsnota onder titel (optioneel)

uCONCEPT CONCEPT*

Beleidsnota Opladen elektrische auto's

Duurzame ontwikkeling - Anders van A naar B

1. Inhoudsopgave

1. Inhoudsopgave ...... 2 2. Inleiding ...... 4 2.1 Scope ...... 4 3. Beleid ...... 5 3.1 Het Rijk ...... 5 3.1.1 Klimaatakkoord ...... 5 3.1.2 Nationale Agenda Laadinfrastructuur ...... 5 3.2 Provincie Fryslân ...... 5 3.3 Gemeente Súdwest-Fryslân ...... 6 4. Feiten ...... 7 4.1 Prognose laadbehoefte ...... 8 5. Juridische zaken ...... 9 6. Eigendom, beheer en exploitatie ...... 10 6.1 Eigendom van de laadpaal ...... 10 6.2 Beheer en exploitatie ...... 10 6.3 Plaatsen en aansluiten van de laadpaal ...... 10 6.4 Toegankelijkheid laadpaal ...... 10 6.5 Veiligheidseisen laadpaal ...... 10 6.6 Afspraken rondom storingen en onderhoud ...... 11 7. Financiën ...... 12 7.1 Laadtarief ...... 12 7.2 Tarief voor verplaatsen of verwijderen van een laadpaal ...... 12 7.3 Exitplan bij stoppen concessie ...... 12 8. Plaatsingsleidraad ...... 13 9. Inrichting parkeervakken ...... 15 9.1 Plaatsing laadpunt bij het parkeervak ...... 15 9.2 Bebording bij het parkeervak ...... 16 9.3 Het aanwijzen van de tweede parkeerplaats...... 16 10. Uitvoering van de laadpaal ...... 17 10.1 Laadsnelheid ...... 17 10.2 Kleurkeuze ...... 17 10.3 Aansluitspecificaties ...... 17 10.4 Stroom ...... 17 11. Herinrichten of nieuwbouw ...... 18 11.1 Nieuwbouw ...... 18 11.2 Herinrichten ...... 18 11.3 Aanpassing Bouwbesluit 10 maart 2020 ...... 18 12. Innovatie ...... 19 12.1 Smart Charging ...... 19 12.2 Vehicle-to-grid (V2G) ...... 19

Pagina 2 van 33 CONCEPT

12.3 Inpassing laadpunten in straatmeubilair en ondergrondse laadpunten ...... 19 12.4 Betalen aan de laadpaal met de smartphone of betaalpas ...... 19 12.5 Blockchain ...... 19 12.6 Vrije keuze energieleverancier ...... 19 13. Communicatie en inzicht ...... 20 13.1 Digitaal aanvraagportaal ...... 20 13.2 Inzicht in gebruik ...... 20 13.3 Cybersecurity ...... 20 14. Processchets ...... 21 15. Handhaving ...... 22 16. Planning ...... 22 17. Bronvermelding ...... 23 Bijlage 1 – (Concept) Beleidsregels ...... 24 Bijlage 2 – Infographic keuze model ...... 27 Bijlage 3 – (Concept) Verkeersbesluit ...... 28 Bijlage 4 – Locaties laadpalen ...... 30 Bijlage 5 – Bomenposter ...... 31 Bijlage 6 - Maatschappelijk veel gestelde vragen ...... 32

Pagina 3 van 33 CONCEPT

2. Inleiding

Vervoer in al haar facetten maakt een belangrijke transitie door. In de verkenning naar de toekomst van mobiliteit signaleren we twee global trends: duurzame mobiliteit en nieuwe mobiliteit. Duurzame mobiliteit gaat over zuiniger rijden (elektrisch, waterstof, blauwe diesel), auto’s huren of delen, vaker per fiets of openbaar vervoer. Zoals een auto huren via Greenwheels, delen via SnappCar of een elektrische auto oppikken via Car2go. Nieuwe mobiliteit zet in op moderne technologie, zoals zelfsturende auto’s en daarmee samenhangende nieuwe vervoersconcepten.

Fryslân, maar ook onze gemeente, is op dit moment geen voorloper op het gebied van duurzame mobiliteit. We staan als gemeente nu op plaats 256 van de e-mobiliteitranglijst van Nederlandse gemeenten en willen een veel hogere plaats. Goede laadinfrastructuur zorgt voor optimale bereikbaarheid, voor onze inwoners maar ook voor onze toeristen. Onze gemeente wil een goede infrastructuur stimuleren door het faciliteren van openbare laadpunten voor auto’s.

In 2025 rijden er naar verwachting 1 miljoen elektrische auto’s in Nederland. Het kabinet wil bovendien dat alle nieuw verkochte auto’s na 2030 emissieloos zijn. Dat betekent dat er de komende jaren fors geïnvesteerd moet worden in de infrastructuur om te zorgen dat er voldoende laadpunten zijn voor al die voertuigen en dat we kunnen opladen op energie uit zon en wind. In de trendmonitor van Living Lab Smart is de e-mobiliteitranglijst opgenomen. Zoals al aangegeven staat gemeente Súdwest-Fryslân op plek 256 van de 380 gemeenten. De ranglijst toont aan dat veel gemeenten al volop inzetten op de komst van duurzaam elektrisch vervoer, maar ook dat er nog veel moet gebeuren voordat heel Nederland klaar is voor een vervoersysteem waarin we wonen, werken en rijden op energie uit zon en wind.

2.1 Scope Deze beleidsnotitie richt zich alleen op het openbaar laden voor autovoertuigen. Hiermee proberen we de volgende global goals te realiseren:

Pagina 4 van 33 CONCEPT

3. Beleid

3.1 Het Rijk De Rijksoverheid ziet kansen in de groei van het aantal elektrische voertuigen in Nederland. Enerzijds biedt de groei van het aantal elektrische voertuigen kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven. Tegelijkertijd zorgen meer elektrische voertuigen voor een betere luchtkwaliteit, een lagere CO2- uitstoot en minder geluidsoverlast. De doelstelling van het Rijk is om in 2020 200.000 elektrische voertuigen op de weg te hebben en in 2025 1 miljoen.

3.1.1 Klimaatakkoord Het kabinet stimuleert onder andere gebruik van de trein, fiets en autodelen en het gebruik van schonere brandstoffen voor auto’s om het verkeer schoner te maken. Ook wil het kabinet de komende jaren met alle partijen de overstap maken naar elektrisch rijden. Het kabinet wil dat de elektrische personenauto op termijn voor iedereen aantrekkelijk en betaalbaar is, en neemt onder andere maatregelen om de aanschaf van elektrische auto’s te stimuleren. Nieuwe elektrische auto’s worden daardoor steeds betaalbaarder. Maar de elektrische auto moet ook betaalbaar zijn voor mensen met een kleinere portemonnee. Daarom zet het kabinet vooral ook in op het stimuleren van de tweede- en derdehands markt. Er komen verder niet alleen subsidies voor de aanschaf, maar ook garanties op batterijen of oplaadtegoeden voor tweedehandsauto’s. Er worden veel nieuwe laadpalen aangelegd. Het laden van je auto moet straks net zo makkelijk zijn als het laden van je mobiele telefoon. (Klimaatberaad, 2019)

3.1.2 Nationale Agenda Laadinfrastructuur De Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL) is onderdeel van het Klimaatakkoord. Er staan afspraken in voor een dekkend laadnetwerk voor elektrisch vervoer in Nederland. Daarbij wordt rekening gehouden met een sterke groei in elektrische personenauto’s, bussen, bestelauto’s en lichte vrachtwagens.

In de NAL zijn activiteiten opgenomen die zorgdragen voor:  een voldoende dekkende laadinfrastructuur;  een verkorting van de doorlooptijden en een strategische plaatsing van laadinfrastructuur al voor de vraag ontstaat;  toegankelijke informatie, zoals de locatie en beschikbaarheid van de laadpunten en de laadtarieven;  toekomstbestendige laadinfrastructuur gericht op smart charging om capaciteitsbelasting van het elektriciteitsnet zoveel mogelijk te voorkomen.

Marktpartijen, gemeenten, provincies en Rijksoverheid zijn samen verantwoordelijk voor de uitrol van de (snel)laadinfrastructuur. De NAL is opgesteld onder regie van het Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat in samenwerking met publieke en private partijen (Nationale Agenda Laadinfrastructuur, 2019).

3.2 Provincie Fryslân In het “Uitvoeringsprogramma Fryslân geeft energie 2019” geeft de Provincie Fryslân aan dat ze de behoefte voor het centraal aanbesteden van laadpaal-infrastructuur kunnen inventariseren. Als er behoefte is aan een centrale aanbesteding kunnen zij hier een rol bij vervullen (Provincie Fryslân, 2019).

Inmiddels vormt de provincie Fryslân samen met de provincies Groningen en Drenthe de regionale Samenwerkingsregio Noord en werkt van daaruit aan de Regionale Aanpak Laadinfra (RAL) in het kader van de Nationale Agenda Laadinfrastructuur.

De provincie Fryslân werkt op dit moment samen met de Friese gemeenten aan een Europese aanbesteding voor publieke laadinfrastructuur in de provincie. De aanbesteding vormt een eerste stap in het vertalen van de ambities uit de NAL naar beleid.

Pagina 5 van 33 CONCEPT

3.3 Gemeente Súdwest-Fryslân Gemeente Súdwest-Fryslân staat voor een grote opgave op het gebied van duurzame ontwikkeling. De doelstelling is een energie- en klimaat neutrale samenleving1 met een circulaire economie2. Eén van de mogelijkheden om deze doelstelling te behalen is het bevorderen van het elektrisch rijden in de gemeente. Naast C02 reductie verbetert ook de luchtkwaliteit in de gemeente door minder uitstoot van fijnstof, NOX en produceren elektrische voertuigen vrijwel geen geluid. Het elektrisch rijden is te bevorderen door bijvoorbeeld: Opwaardering van de laadinfrastructuur.

In de agenda Duurzame Ontwikkeling heeft Súdwest-Fryslân zichzelf als doel gesteld om minimaal 500 laadpunten ter beschikking te hebben in 2022. (of in de top 50 staan van e-mobiliteit. In onderstaande afbeelding zijn alle doelen beschreven om elektrische rijden te bevorderen (Gemeente Súdwest- Fryslân, 2018).

Op 20 augustus 2019 heeft het college van gemeente Súdwest-Fryslân een visie opgesteld op basis van onderstaande kernpunten. Deze visie vormt de basis voor dit beleid, de uitvoering en de verdere uitwerking van Laadinfra voor autovoertuigen.

Thema Toelichting Standpunt SWF Markt Als gemeente kun je volgend handelen op de vragen die SWF kiest voor een hybride vorm waarbij aanbod voor recreanten uit de markt/gemeente komen m.b.t. laadinfra of je wordt gerealiseerd en de overige laadinfra door marktpartijen wordt kunt ervoor kiezen om een voortrekkersrol te pakken en uitgerold op basis van vragen van inwoners. Hierbij blijven de te anticiperen op de verwachte vraag (aanbod voor de ambities, geformuleerd in de Agenda Duurzame Ontwikkeling en een vraag uit realiseren). zo kort mogelijk doorlooptijd, uitgangspunt. Parkeren Elektrisch laden in de openbare ruimte raakt aan het SWF voorziet een geleidelijk toenemende parkeerdruk en vindt het parkeerbeleid omdat e-auto’s moeten laden bij gelijkheidsbeginsel uitgangspunt. De gemeente gelooft in positief laadvoorzieningen. Hiervoor worden veelal vaste stimuleren en wil in overleg pomphouders stimuleren om parkeerplaatsen nabij de palen toegewezen, dit heeft snellaadvoorzieningen te realiseren. Proefondervindelijk laten beperkte invloed op de parkeerdruk. toenemen is voor nu de koers. Locatie De locatie is een belangrijk gegeven om gebruik te SWF kiest ervoor om in enkele toeristische kernen aanbod te gaan maken van e-auto’s, immers als je niet of slechts met realiseren, het laden bij tankstations te stimuleren en verzoeken van heel veel moeite kunt laden is de e-auto een minder inwoners conform het open markt- of concessie model (met gesloten aantrekkelijk alternatief. beurs en vaste spelregels) te benaderen. Energie Duurzame laadinfra voorzien van energie kan op drie SWF staat de lijn voor, zo groen als mogelijk mits dit niet kosten verschillende manieren, via grijze stroom, via groene verhogend werkt. stroom of in een mix van beiden. Middelen Voor de realisatie van duurzame laadinfra zijn middelen SWF wil een economisch model dat het meeste recht doet aan de nodig. Afhankelijk van het gekozen model draagt de voorziene toename tegen zo laag mogelijke directe kosten (open gemeente veel bij (realisatie in eigen hand) tot niet bij markt- of concessie model). De markt ontwikkelt daar waar de vraag (bijna volledig overlaten aan de markt, alleen van regels ontstaat en de gemeente voorziet waar nodig (vooral in gemeentelijke voorzien). taken zoals parkeerbeleid, vergunningen etc.).

(Gemeente Súdwest-Fryslân, 2019)

1 Energie- en klimaatneutraal. Er wordt uitsluitend energie verbruikt uit hernieuwbare energiebronnen zoals zonlicht, windkracht en aardwarmte. Dit zijn energiebronnen waarbij geen CO2-emissie vrijkomt.

2 Circulaire economie. De grondstoffen die we gebruiken houden we zoveel mogelijk in de kringloop. Producten worden aan het einde van hun leven niet gezien als afval maar als grondstof.

Pagina 6 van 33 CONCEPT

4. Feiten

In totaal zijn er in Nederland 36.921 publieke oplaadpunten, waarvan 86 in Súdwest-Fryslân. Het aantal laadpunten per 1000 personenvoertuigen is in Nederland 3,9 en in Súdwest-Fryslân 1,73. Dit hoofdstuk weergeeft de feiten op het gebied van elektrische voertuigen op dit moment.

Totaal aantal elektrische auto’s in Nederland

BEV = Battery Electric Vehicle (Volledig elektrische auto) FCEV = Fuel Cell Electric Vehicle (Waterstof- elektrische auto)

(EV Consult, 2020) en (NOS, 2019)

(Rijkswaterstaat, 2019)

3 Living Lab Smart Charging. (2018, oktober). Ranglijst laadinfrastructuur nederlandse gemeenten. Opgeroepen op maart 6, 2019, van Living Lab Smart Charging: https://www.livinglabsmartcharging.nl/nl/laadinfrastructuur/ranglijst- laadinfrastructuur-nederlandse-gemeenten

Pagina 7 van 33 CONCEPT

4.1 Prognose laadbehoefte

In het voorjaar van 2019 heeft EV consult een prognose voor gemeente Súdwest-Fryslân gemaakt over wat de laadbehoefte in 2020, 2025 en 2030 in onze gemeente is. Het doel was om meer inzicht te krijgen.

Onderstaand worden ‘heatmaps’ weergeven met inzichten over de toekomstige laadbehoefte. Elke hexagoon is een deelgebied. Dit gebied heeft een straal van 250 meter. In de weergave wordt de behoefte voor openbare laadpalen weergegeven, voornamelijk voor bezoekers en forensen. Inwoners van onze gemeente hebben veelal de mogelijkheid om een laadvoorziening op eigen terrein te realiseren. Onderstaand worden vier gebieden uit onze gemeente weergegeven om een beeld te krijgen van de te verwachten laadbehoefte voor elektrische auto’s. Hoe donker de kleur blauw is hoe meer behoefte aan openbaar laden er in dit gebied is.

Prognose publieke laadbehoefte gemeente Súdwest-Fryslân 2020

Omgeving Omgeving Omgeving Makkum Omgeving

Prognose publieke laadbehoefte gemeente Súdwest-Fryslân 2025

Omgeving Sneek Omgeving Heeg Omgeving Makkum Omgeving Easterein

Prognose publieke laadbehoefte gemeente Súdwest-Fryslân 2030

Omgeving Sneek Omgeving Heeg Omgeving Makkum Omgeving Easterein

Wat valt op? Het is duidelijk dat er in de kernen de komende jaren steeds meer behoefte ontstaat aan openbare laadvoorzieningen. Op het platteland ziet men dit niet terug. Hier is vaak ook geen openbare parkeerplaats in de buurt.

(EV Consult, 2019)

Pagina 8 van 33 CONCEPT

5. Juridische zaken

Het college van burgemeester en wethouders heeft besloten dat in Súdwest-Fryslân openbare oplaadpalen in de publieke ruimte geplaatst worden middels het concessiemodel. In bijlage 2 staat een infographic met uitleg over de verschillende modellen. Bij het concessiemodel ligt het beheren en onderhouden van openbare oplaadpalen in de publieke ruimte bij één marktpartij. De gemeente vervult hierin een faciliterende en toetsende rol. De volgende juridische stukken vormen onder andere de basis voor deze afspraken/.

Concessieovereenkomst De gemeente maakt afspraken met de concessiehouder van de laadpalen over de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden rondom het exploiteren en beheren van de laadpalen. Deze afspraken wordt vastgelegd in een concessieovereenkomst.

Beleid(regels) Het college stelt beleid op om kaders te formuleren waarbinnen de realisatie van de laadpalen in de gemeente Súdwest-Fryslân plaats kan vinden.

Privaatrechtelijke overeenkomst De gemeente en de concessiehouder dienen een overeenkomst te tekenen waarin een aantal uitgangspunten vastgelegd worden. In de overeenkomst kunnen eveneens allerlei afspraken worden gemaakt t.a.v. de looptijd, het gebruik van de grond, aansprakelijkheid, einde overeenkomst etc.

Verkeersbesluit Voor publieke laadinfrastructuur zijn parkeerplaatsen nodig. Om deze exclusief te reserveren voor een elektrische auto, is een verkeersbesluit nodig. Gemeente Súdwest-Fryslân maakt op basis van een plankaart een verzamelverkeersbesluit voor meerdere locaties. Hoe we hiermee omgaan staat in hoofdstuk 8: plaatsingsleidraad en hoofdstuk 15: handhaving beschreven. In bijlage 3 staat het concept verkeersbesluit.

De volgende bepalingen geven de mogelijkheid om een verkeersbesluit te nemen:  Artikel 18 Wegenverkeerswet 1994  RVV 1990  Artikel 12 Besluit Administratieve Bepalingen inzake het Wegverkeer

Pagina 9 van 33 CONCEPT

6. Eigendom, beheer en exploitatie

6.1 Eigendom van de laadpaal Uitgangspunt is dat de laadpaal door natrekking juridisch eigendom wordt/is van de eigenaar van de grond waarop de laadpaal wordt geplaatst. Omdat de laadpalen op of aan de weg in gemeentegrond worden geplaatst, wordt de gemeente juridisch eigenaar van de laadpaal. De juridische eigendom kan bij de aanvrager van de oplaadinfrastructuur worden gelegd, maar dit kan alleen door het verkopen van de ondergrond of het vestigen van een opstalrecht voor alle oplaadinfrastructuur. De eerste optie is doorgaans niet gewenst en de tweede optie is erg omslachtig (via notaris) en kostbaar.

In de praktijk wordt veelal gekozen voor een privaatrechtelijke overeenkomst voor de plaatsing en instandhouding van laadpalen voor elektrisch vervoer omdat bij een dergelijk contract meer ruimte is voor flexibiliteit en deze juridische constructie (op voorhand) minder tijd en geld kost. De gemeente is juridisch eigenaar van de laadpalen, maar in de overeenkomst spreken partijen af dat zij in hun onderlinge rechtsverhouding de laadpalen beschouwen en behandelen als ware deze eigendom van de concessiehouder. De inhoud van de overeenkomst is afgestemd op dit uitgangspunt. Middels de overeenkomst is de concessiehouder onder meer verantwoordelijk voor:  Realisatie  Schade  Onderhoud  Financiële administratie  Storingen  Investering  Energie beheer  Verzekeringen  Vandalisme  Enz.

6.2 Beheer en exploitatie Een laadpaal heeft onderhoud nodig. De gemeente maakt afspraken met de concessiehouder van de laadpalen over de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden rondom het exploiteren en beheren van de laadpalen. Dit wordt vooraf afgesproken via de aanbestedingsdocumenten en overeenkomsten. Uitgangspunt is dat het beheer en de exploitatie voor de concessiehouder is.

6.3 Plaatsen en aansluiten van de laadpaal De concessiehouder plaatst een bestelling voor de paal, regelt het energiecontract voor op de laadpaal en dient een aanvraag in voor aansluiting op het elektriciteitsnet bij de netbeheerder. Vervolgens zorgt de concessiehouder voor het plaatsen van de laadpaal en het realiseren van de netaansluiting. Daarnaast dienen de volgende acties ook ondernomen te worden:  het informeren van de aanvrager;  het eventueel melden van graafwerk of het aanvragen van een inbreekvergunning;  het eventueel verlenen van een inbreekvergunning door de gemeente;  KLIC-melding door de netbeheerder;  het eventueel informeren van de afdeling handhaving over de nieuwe locatie;  het informeren van de verantwoordelijk persoon voor het plaatsen van een verkeersbord en eventuele wegmarkering, aanrijdbeveiliging en betegeling.

6.4 Toegankelijkheid laadpaal De concessiehouder borgt de interoperabiliteit en toegang tot de laadpunten voor e-rijders met een laadpas van een andere dienstverleners. Daarnaast is de laadpaal 24 uur per dag, 7 dagen in de week openbaar toegankelijk.

6.5 Veiligheidseisen laadpaal Laadpalen moeten aan normen en voorschriften zoals veiligheidsprotocollen voldoen. Alle eisen en wensen zijn gecategoriseerd en met vermelding van prioriteit samengebracht in afsprakenlijsten. Deze lijsten zijn samen opgenomen in de ‘Basisset Afspraken Laadpaal’.

Pagina 10 van 33 CONCEPT

6.6 Afspraken rondom storingen en onderhoud De concessiehouder wordt gevraagd om een procesbeschrijving te maken hoe omgegaan wordt met storingen en onderhoud. Hier worden onderstaande punten in meegenomen:  Het preventief en correctief beheer en onderhoud van de laadpalen en bijbehorende ICT- systemen hoort bij de concessiehouder;  Verantwoordelijkheden bij onderhoud en storingen (eerstelijns – tweedelijns);  Service en onderhoud om storingen binnen de gestelde termijnen op te lossen;  Een continue storingsdienst, 24 uur per dag.  Helpdeskfunctie voor overige gevallen van storingen of onregelmatigheden. Deze gevallen worden bijvoorbeeld uiterlijk de volgende werkdag na detectie/melding verholpen of beantwoord.

Pagina 11 van 33 CONCEPT

7. Financiën

Gemeente Súdwest-Fryslân wil een economisch model dat het meeste recht doet aan de voorziene toename tegen zo laag mogelijke directe kosten. De markt ontwikkelt daar waar de vraag ontstaat en de gemeente voorziet waar nodig (vooral in gemeentelijke taken zoals parkeerbeleid, vergunningen etc.).

7.1 Laadtarief De concessiehouder moet een marktconforme prijs aanbieden. Omdat de gemeente niet meefinanciert worden er ook geen stimuleringstarieven gehanteerd. De concessiehouder is vrij om hier wel een keuze in te maken. Het Nationaal Kennisplatform Nederland geeft aan dat de tarieven op dit moment variëren van 20 tot 40 eurocent per kWh (NKL, 2020). Op dit moment is er veel discussie over de communicatie voor e-rijders over het tarief bij de laadpaal. Vanuit landelijk perspectief wordt hiervoor een oplossing bedacht.

7.2 Laden in combinatie met betaald parkeren In Sneek en geldt dat men in de binnenstad en sommige randlocaties parkeerbelasting moet betalen. Deze regel geldt ook voor elektrische auto’s wanneer de laadpaal in een gebied staat waar parkeerbelasting betaald moet worden. Dit is geregeld in de verordening op de heffing en invordering van parkeerbelastingen 2020.

7.3 Connectietarief We vragen daarnaast aan de marktpartijen hoe zij laadpaalkleven tegen willen gaan. Het is mogelijk dat hiervoor los een connectietarief in rekening wordt gebracht. Hierbij betaalt de e-rijder voor de tijd dat de auto is aangesloten op de laadpaal. Op deze manier stuur je op de laadtijd van de e-rijder. Of er gebruik wordt gemaakt van dit tarief en hoe hoog dit zal zijn is op dit moment nog niet bekend. De marktpartij levert een plan van aanpak aan hoe ze laadpaalkleven tegen willen gaan. Dit is een voorbeeld.

7.4 Tarief voor verplaatsen of verwijderen van een laadpaal Soms is het noodzakelijk of wenselijk om een laadpaal te verplaatsen. Bijvoorbeeld als een laadpaal te weinig wordt gebruikt of als vanwege een wegreconstructie een tijdelijke of permanente verplaatsing nodig is. Een verplaatsing kost tijd en geld. Het proces voor het plaatsen van een laadpaal wordt vaak van voor af aan doorlopen, inclusief de bijkomende kosten voor de procedures en het uitvoeren van de werkzaamheden. De gemeente kan voor het verplaatsen van een laadpaal een verzoek indienen bij de concessiehouder. De kosten voor het verwijderen of verplaatsen van een oplaadpaal worden gedragen door de initiatiefnemer – hetzij de gemeente, hetzij de concessiehouder – tenzij daarover nadere afspraken worden gemaakt. Hierbij dient de verordening ‘Kabels en Leidingen Súdwest-Fryslân’ gevolgd te worden

7.5 Exitplan bij stoppen concessie Om te voorkomen dat na de concessie alle laadpalen van straat verdwijnen wordt tijdens de uitvraag voor de aanbesteding aan de marktpartijen gevraagd hier een plan van omgang voor te schrijven. De gezamenlijke intentie is om de Laadpalen in stand te houden, ook na het einde van de looptijd van de Concessie.

Pagina 12 van 33 CONCEPT

8. Plaatsingsleidraad

Aan de hand van deze leidraad maken we een plankaart voor de gehele gemeente, waarin de parkeerplaatsen voor elektrische voertuigen worden bepaald. De plankaart biedt houvast en duidelijkheid over waar wel en waar geen laadpunten kunnen komen. Een leidraad geeft ruimte voor interpretatie en vormt ook geen statisch document. Over de tijd kunnen inzichten ten aanzien van laadinfrastructuur wijzigen en dat kan tot wijziging van de leidraad leiden.

Plaatsingscriteria Deze plaatsingscriteria gelden voor de gehele gemeente Súdwest-Fryslân binnen de bebouwde kom. Er wordt een laadpaal geplaats wanneer:  De desbetreffende ondergrond is in eigendom van de gemeente en is een bestaande openbare parkeerplaats;  De locatie van de oplaadpaal voldoende vindbaar, bereikbaar en zichtbaar is (voorkeur is om de laadpaal te plaatsen naast een blinde muur);  Er binnen een loopafstand van 250 meter geen openbare laadpaal aanwezig is (meting via Google Maps);  Het aannemelijk is dat de locatie door meerdere gebruikers gedeeld kan worden (dit om te voorkomen dat er “privé-parkeerplaatsen” gecreëerd worden);  De oplaadpaal – eventueel op termijn – door twee of meer parkeerplaatsen kan worden bediend;  De doorgang voor ander verkeer (auto, voetganger, rolstoel etc.) is gewaarborgd, conform CROW-normen);  Er geen belemmeringen zijn ten aanzien van ander straatmeubilair of (openbaar) groen;  Er ter plekke een aansluiting op het ondergrondse elektriciteitsnet mogelijk is;  Er geen sprake is van geplande reconstructies of andere infrastructurele ontwikkelingen.  Locaties bij kortparkeerplaatsen: (kinderdagverblijven, winkels, etc.) vermeden worden.

Toelichting belemmeringen groen:  Vermijden van plaatsing nabij een boom, maar als dit onvermijdelijk is, het oplaadpunt zodanig plaatsen dat het wortelstel zo weinig mogelijk wordt beschadigd. Zie ook bomenposter in de bijlage 5. Maatwerk is in overleg met thema groen mogelijk en gewenst.  Als een laadpaal in het gras wordt geplaatst moet hier wel achter een grasstrook zijn van minimaal 3m zodat de maaimachine er langs kan.

Buiten de bebouwde kom: Laadvoorzieningen worden op eigen terrein gerealiseerd. In uitzonderlijke gevallen waar dat niet mogelijk is, kan een bewoner een aanvraag doen en wordt naar een passende oplossing gezocht.

Er wordt ingezet op:

1. Strategische locaties: op een aantal toeristische hotspots wil de gemeente gericht gaan plaatsen. Deze locaties worden opgenomen in de plankaart. De locaties zijn opgenomen in bijlage 4.

2. Paal volgt vraag: wanneer er een aanvraag komt vanuit een burger beoordelen we of we deze vraag kunnen realiseren. De gemeente verleent in dit geval geen medewerking aan een oplaadpaal op de openbare weg in de volgende gevallen:  indien gebruikers de mogelijkheid hebben om hun elektrische voertuigen op eigen terrein te parkeren en te laden;  in de binnenstad aan nieuwe oplaadpalen, buiten de plankaart om, op de openbare weg. Voor opladen wordt verwezen naar de oplaadpalen op de transferpunten, zo nodig wordt het aantal oplaadpalen daar uitgebreid;  aan een Verlengd Private Aansluiting van een oplaadpaal met kabel in of over de grond.

3. Overnemen huidige aanbod: De gemeente heeft op 12 locaties laadpalen van stichting E-Laad staan. De wens is dat de concessiehouder deze laadpalen in eigendom neemt en zelf gaat beheren en exploiteren wanneer de huidige overeenkomst met E-laad eindigt. De beheers- en exploitatieovereenkomst met E-laad loopt tot 31-12-2021.Er zijn in de voormalig gemeente

Pagina 13 van 33 CONCEPT

Littenseradiel 2 laadpalen van Allego geplaatst op basis van het vergunningenmodel. Deze laadpalen vallen buiten deze concessie.

Parkeergarages In de gemeente staan twee parkeergarages welke in eigendom zijn van de gemeente. De parkeergarages kennen beperkte openingstijden en zijn voorzien van een slagboom. Omdat ze daarmee niet altijd openbaar toegankelijk zijn worden ze niet meegenomen in de concessie voor openbare laadinfra. Daarnaast ontbreekt op dit moment formele regelgeving op het gebied van laadpunten in parkeergarages.

Pagina 14 van 33 CONCEPT

9. Inrichting parkeervakken Het meest toegepast is een laadpaal met twee aansluitingen, zodat twee voertuigen gelijktijdig kunnen laden. Hiervoor hanteren we de volgende inrichting van het parkeervak:

 Inrichting van de parkeerplaats bestemd voor het laden van elektrische voertuigen conform CROW ‘Kennismodule Wegontwerp Binnen de bebouwde kom’. Tenzij naders met de gemeente Súdwest-Fryslân is overeengekomen;  Minimale afstand 90 cm tussen gevel en paal, bij voorkeur 120 cm;  Bij plaatsing van een laadobject tussen twee haakse parkeervakken: plaatsing zover mogelijk aan de kopse kant: o Op het trottoir: rand diameter van de vrije ruimte 50 cm rondom gerekend vanaf de stoeprand; o Tussen parkeervakken: rand diameter van de vrije ruimte 50 cm rondom gerekend vanaf de grens aan de kopse kant van het parkeervak.  Bord bij voorkeur bevestigen aan lantaarnpaal of integreren in laadpaal;  Bij voorkeur geen aanrijdbeveiliging bij de paal. Per situatie maatwerk mogelijk;  Aan de stekker zijdes wordt beloopbaar gebied van één stoeptegel (30x30) aangelegd t.b.v. de gebruiksvriendelijkheid en groenonderhoud;  Een oplaadpunt wordt zodanig geplaatst dat (op termijn) een naastgelegen parkeerplaats ook kan worden ingericht ten behoeve van het opladen van een elektrische auto;  Serviceluiken in palen en kasten moeten altijd bereikbaar zijn, bijvoorbeeld voor onderhoud en storingen;  Bij kruispunten laadpalen op voldoende afstand van de hoeken plaatsen, bij voorkeur niet in de open zichtlijnen;  Ten behoeve van een rustig en overzichtelijk straatbeeld worden laadvoorzieningen zoveel mogelijk uitgelijnd met ander straatmeubilair.

9.1 Plaatsing laadpunt bij het parkeervak

Plaatsing laadpunt in parkeervak:

Pagina 15 van 33 CONCEPT

Plaatsing laadpunt op trottoir:

Plaatsing laadpunt bij langsparkeervakken:

9.2 Bebording bij het parkeervak Omdat er in eerste instantie slechts één parkeervak wordt aangewezen met een verkeersbesluit wordt er één bord geplaatst met onderbord. Verkeersbord E4 wordt geplaatst met onderbord ‘Opladen elektrische voertuigen’. Bij het aanwijzen van een tweede parkeerplaatsen wordt het tweede parkeervak aangewezen met dezelfde bebording, alsmede met onderbord OB501 – schuin (links/rechts wijzend). Wanneer het mogelijk is om het bord te integreren in de laadpaal heeft dit de voorkeur, om de objecten in de openbare ruimte te verminderen.

9.3 Het aanwijzen van de tweede parkeerplaats In eerste instantie wordt na de locatiebepaling slechts één parkeervak daadwerkelijk aangewezen. Wanneer de laadpaal door meer dan 6 unieke gebruikers wordt gebruikt per maand over de afgelopen zes maanden is het mogelijk om ook het twee parkeervak aan te wijzen.

Deelauto De gemeente kan besluiten om een locatie aan te wijzen die uitsluitend ten behoeve van elektrische deelvoertuigen wordt gebruikt. De concessiehouder dient hieraan mee te werken. Dat kan betekenen dat dit laadpunt niet openbaar toegankelijk is. Voor deze laadpunten gelden dezelfde voorwaarden als voor andere laadpunten binnen de gemeente. De gemeente reserveert in principe het andere parkeervak voor reguliere elektrische voertuigen tenzij beide laadpunten voor deelvoertuigen benut worden of wanneer dit redelijkerwijs niet acceptabel of wenselijk is.

Lokale initiatieven Het staat de gemeente vrij om separate afspraken te maken met organisatoren van kleine lokale initiatieven in het kader van pilotprojecten waarbij andere of innovatieve laadconcepten worden gerealiseerd.

Pagina 16 van 33 CONCEPT

10. Uitvoering van de laadpaal

Een laadpaal staat op een laadlocatie met één parkeervak en eventueel een tweede aansluitend parkeervak. De laadpaal heeft twee laadpunten onder één aansluiting. Een laadplein voorziet meer dan twee parkeervakken van laadinfrastructuur door op één netaansluiting twee of meer laadobjecten te bundelen.

10.1 Laadsnelheid

Regulier laden: Regulier of normaal laden gebeurt met een kleinverbruik aansluiting op het elektriciteitsnet. Je laadt met een vermogen van 3,7 – 22 kW binnen 4-8 uur een auto op, al is dit zeer afhankelijk van het type auto.

Snelladen: Snelladers laden volgens de RVO-definitie met een vermogen van 22 kW tot 350 kW een auto gemiddeld binnen 20-30 minuten tot 80% op, al is dit sterk afhankelijk van het type auto en het vermogen van de snellader. Het snelladen is geen onderdeel van de aanbesteding.

10.2 Kleurkeuze De vakgroep ruimtelijke kwaliteit heeft de voorkeur uitgesproken voor anatractietgrijze (Titanium grey) laadpalen. Dit is een vergelijkbare kleur met de parkeerautomaten. Deze voorkeur geldt ook voor de binnenstad in Sneek, ondanks dat het straatmeubilair hier meestal van RVS is. De kans dat er in de toekomst steeds meer laadpalen moeten komen is groot. Een incidenteel object van RVS is prima, maar bij een veelvoud gaat die kleur te veel opvallen. En een laadpaal moet vooral functioneel zijn en niet opvallen. Dus ook in historische omgevingen (dorpskernen) past deze kleur prima.

Het landelijk ‘Besluit infrastructuur alternatieve brandstoffen’ stelt de volgende eisen aan publiek toegankelijke oplaadpunten:

 Deze oplaadpunten voor normaal vermogen moeten voorzien zijn van contactdozen of voertuigconnectoren van het type 2. Dit is nodig voor de veiligheid en de interoperabiliteit.

 De meetinrichting die bij deze oplaadpunten staat, moet op een zodanige manier zijn beveiligd dat het dataverkeer en de privacy van de gebruikers voldoende wordt beschermd.

10.3 Aansluitspecificaties Het document ‘Aansluitspecificaties laadobjecten 3x25A - 3x80A’ vormt vanaf 1 juni 2018 de basis waarop het netbeheerdersgedeelte van nieuwe modellen laadpalen gekeurd wordt door ElaadNL en de samenwerkende netbeheerders, voor toelating tot het elektriciteitsnet. De eisen zijn zodanig opgesteld, dat een veilige en betrouwbare aansluiting op het openbare elektriciteits net gewaarborgd blijft. Lijst met goedgekeurde laadpalen: https://www.elaad.nl/goedgekeurde- laadpalen/ (E-Laad, 2020)

10.4 Stroom In haar visie staat gemeente Súdwest-Fryslân de lijn voor, zo groen als mogelijk mits dit niet kosten verhogend werkt. Op basis van de marktverkenning lijkt het aannemelijk om in de aanbesteding van partijen te verlangen dat zij 100% groene stroom leveren zonder dat dit kostenverhogend werkt. Uitgangspunt is daarom dat er gebruik wordt gemaakt van 100% groene stroom.

Pagina 17 van 33 CONCEPT

11. Herinrichten of nieuwbouw

Doorlopend worden in de gemeente straten heringericht of volledig gereconstrueerd. Dit geldt ook voor eventuele nieuwe wijken denk hierbij aan Bolsward-Oost en het Perk. Dit biedt de kans de aanleg van laadinfrastructuur direct in de planvorming mee te nemen.

11.1 Nieuwbouw Bij nieuwbouw is het vooraf moeilijk in te schatten hoe groot de behoefte voor openbaar laden zal zijn. CROW heeft in de publicatie 317 ‘Toekomstbestendig parkeren - Kencijfers parkeren en verkeersgeneratie’ per parkeernorm ook het aandeel laadpunten opgenomen. Deze CROW publicatie zal gebruikt worden bij de beoordeling voor het aantal benodigde laadpunten in nieuwbouwijken. Voor de volledigheid: één laadpaal heeft twee laadpunten. Hieronder staat een voorbeeld gegeven:

Stel we hanteren bovenstaande schema dan is de behoefte voor laadpalen 0,8 - 1,7% per woning. We hanteren het gemiddelde tussen het minimale en maximale aandeel. In dit geval is dat 1,25% per woning. Er worden 200 woningen gebouwd in de woonwijk. Dit betekent dat er behoefte is van 2,5 laadpunten. Bij de eindsom ronden we af naar boven waardoor er een behoefte ontstaat van 3 laadpunten. Eén laadpaal heeft twee laadpunten. Er dienen dus twee laadpalen geplaatst te worden.

(CROW, 2019).

11.2 Herinrichten Bij eventuele herinrichtingen blijven bestaande laadpalen op dezelfde locatie staan. Mocht er nog geen laadpaal in de buurt aanwezig zijn en is hier wel behoefte voor? Dan kijken we aan de hand van de plaatsingscriteria waar een laadpaal geplaatst kan worden in samenspraak met de concessiehouder.

11.3 Aanpassing Bouwbesluit 10 maart 2020 Met de herziene Europese Energy Performance of Buildings Directive (EPBD III) is er sinds kort een verplichting voor het aanleggen van laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen in de private gebouwde omgeving. Dit komt ten goede aan een bredere toepassing van elektrisch vervoer.

Deze verplichting is vastgelegd in het Bouwbesluit en er moet bij de ontwikkeling van bouwplannen al rekening mee worden gehouden. De verplichting is ingegaan vanaf 10 maart 2020 en geldt voor nieuwe bouwplannen en bij ingrijpende renovaties. Hiervan is sprake als meer dan 25% van de oppervlakte van de gebouwschil wordt vernieuwd, veranderd of vergroot. Bovendien moet deze vernieuwing, verandering of vergroting de integrale gebouwschil betreffen (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, 2020).

Pagina 18 van 33 CONCEPT

12. Innovatie

In dit hoofdstuk bespreken we de innovaties die op dit moment spelen in de markt voor laadinfrastructuur. Vaak zijn dergelijke opties kostenverhogend. Eerder is aangegeven dat de gemeente kiest voor een economisch model dat het meeste recht doet aan de voorziene toename tegen zo laag mogelijke directe kosten. De markt ontwikkelt daar waar de vraag ontstaat. De markt is vrij om deze innovaties aan te bieden. De gemeente staat open voor dergelijke innovatieve ontwikkelingen.

12.1 Smart Charging Smart charging of slim laden is een brede term, die wordt gebruikt om aan te duiden dat slimme technieken de laadtransactie op afstand kunnen aansturen. Minimaal betekent dit dat het opladen van elektrische auto’s op het meest optimale moment gebeurt, wanneer de kosten laag zijn en het aanbod van (duurzame) energie hoog.

Regulier laden met een kleinverbruik aansluiting maakt smart charging mogelijk: het over een langere laadperiode, op afstand sturen van tijdstip en snelheid van laden. Dit op basis van marktomstandigheden en rekening houdend met de voorkeuren van de e-rijder.

12.2 Vehicle-to-grid (V2G) Onderdeel van smart charging is V2G-technologie. Deze technologie maakt het mogelijk dat de batterij van een elektrisch voertuig (tijdelijk) als buffercapaciteit in het netwerk kan functioneren en zo piekbelastingen in het netwerk kan opvangen. Deze buffer aan energie kan op een later moment weer worden terug geleverd aan het net.

12.3 Inpassing laadpunten in straatmeubilair en ondergrondse laadpunten Met het oog op het verminderen van het aantal objecten in de openbare ruimte is het wenselijk laadpunten te combineren met ander straatmeubilair of ondergronds te plaatsen. Hiervoor zijn de laatste jaren verschillende producten ontwikkeld die in de praktijk nog niet altijd toepasbaar zijn. Denk aan een ondergrondse oplossing of integratie in ander straatmeubilair. Deze oplossingen worden op verschillende plekken in het land getest.

12.4 Betalen aan de laadpaal met de smartphone of betaalpas Het laden bij openbare laders is een stuk bereikbaarder aan het worden, nu het hier en daar al mogelijk is om daar ook met de bankpas te kunnen betalen. Dit wordt mogelijk gemaakt door het zogenaamde “Giro-e” van de GLS Bank in Bochum. Dit systeem zal de noodzaak van laadkaarten zeker niet doen verdwijnen maar opent wel nieuwe mogelijkheden.

Dit nieuwe Giro-e systeem is na enkele geslaagde tests in gebruik genomen in het oplaadpark Kreuz Hilden in het Duitse Nordrhein-Westfalen, vlak bij de A3 en de A46 bij Düsseldorf. Hier kun je de kosten van het opladen dus niet alleen met een laadpas maar ook gewoon met de contactloze bankpas betalen. Deze nieuwe technische oplossing moet een einde maken aan de vloedgolf van laadkaarten.

12.5 Blockchain Eigenaren van een elektrische auto en een slimme meter kunnen per jaar enkele honderden euro's verdienen. Landelijke netbeheerder Tennet heeft o.a. in Nederland de mogelijkheid om auto's op te laden als er een overschot aan energie is en vanuit de accu terug te leveren aan het net als er tekorten zijn. Op schaal kan dit bijdragen aan het stabiel houden van het netwerk bij afwezigheid van grote energiebronnen zoals kolencentrales.

12.6 Vrije keuze energieleverancier Vrije Keuze van Energieleverancier (VKE) maakt het mogelijk dat EV-rijders een keuze maken uit verschillende energieleveranciers die een koppeling hebben met de blockchain en daarbij een laadpas aanbieden.

Pagina 19 van 33 CONCEPT

13. Communicatie en inzicht

13.1 Digitaal aanvraagportaal De gemeente en concessiehouder zorgen samen voor een efficiënte inrichting van het aanvraag- en realisatieproces. De voorkeur is om gebruik te maken van een gebruiksvriendelijke digitale portal voor het aanvragen en kenbaar maken van de behoefte van laadpunten. Dit portal is via de gemeentelijke website te bezoeken. Hierbij moet minimaal worden ingeregeld dat de bestaande laadpalen en criteria op basis waarvan de laadpaal wordt geplaatst inzichtelijk zijn voor de aanvrager.

In dit digitale portal is het voor de gebruikers ook mogelijk om een geschikte laadpas te kunnen aanvragen of hun huidige pas kunnen laten aanpassen, storingen kunnen melden, informatie en extra dienstverlening kunnen verkrijgen.

13.2 Inzicht in gebruik De gemeente wil inzicht hebben in het gebruik van de laadpaal. Dit gebruik bestaat uit: a) Aantal geplaatste laadpunten en per categorie en met vermelding van specifieke locatie (adres of gps); b) Aantal aangevraagde laadpunten; c) Aantal afgewezen laadpunten en afwijzingsgrond a.d.h.v. plaatsingscriterium; d) Het geladen aantal kWh per laadpunt, per dag, week, maand, jaar, totaal; e) Gemiddelde bezettingsgraad van de laadpaal per uur, dag, week, maand; f) Gebruikte methode van afrekenen; g) Aantal voertuigen per laadpunt per dag; h) Overzicht van alle storingen.

Dit is waardevolle informatie, omdat de gemeente en de marktpartij op basis hiervan bijvoorbeeld kunnen besluiten een laadpaal te handhaven, uit te breiden of te verwijderen. Deze informatie wordt in een overzichtelijk online dashboard weergegeven. Ook moet de data beschikbaar gesteld worden aan de Opdrachtgever en netbeheerder in een formaat (shapefile of excel) dat ingelezen kan worden in de eigen systemen en voldoende detail bevat om invulling te geven aan de rapportagevereisten die rondom de NAL zijn of worden afgesproken. Het moet mogelijk zijn om data te aggregeren naar wijk en gemeente om variabelen te selecteren, rapportages te maken, grafieken te maken, etc. De data moet minimaal wekelijks worden geüpdatet. Het is noodzakelijk om voor het verwerken van deze data een verwerkersovereenkomst op te stellen.

Bij de invoering van een landelijk protocol of tool (bijvoorbeeld Nationaal Acces Point voor monitoring) zal de Inschrijver meewerken met het aanleveren van de juiste complete statische en dynamische informatie, in het juiste format en volledig meewerken aan het ter beschikking stellen van deze data.

13.3 Cybersecurity

Veiligheid van het net en privacy van gegevens worden bepalend voor de ontwikkeling van elektrisch vervoer. Door er nu als markt en individuele partijen voor te zorgen acties te bepalen, voorkomen we incidenten. Cybersecurity is noodzakelijk voor de groei van elektrisch vervoer.

De concessiehouder neemt bij het gebruik van de data de AVG, Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) en/of de ISO 270001 in acht.

Pagina 20 van 33 CONCEPT

14. Processchets

Onderstaand wordt de situatie geschetst van het proces van aanvraag tot realisatie/gebruik van de laadpaal. Normaliter is deze periode ongeveer 16 weken. Doordat gemeente Súdwest-Fryslân vooraf een plankaart heeft gemaakt en een verkeersbesluit heeft genomen kun je dit proces verkorten naar 7 weken. In het Programma van Eisen vragen we de marktpartijen om vergelijkbaar proces te schetsen met duur. Mocht er maatwerk noodzakelijk zijn wanneer een laadpaal bijvoorbeeld niet op de plankaart staat wordt het reguliere traject van 16 weken gevolgd (Provincie Groningen en Drenthe, 2018).

Pagina 21 van 33 CONCEPT

15. Handhaving

Een verkeersbesluit is noodzakelijk om te kunnen handhaven. Met de juiste bebording is het juridisch afgedekt dat men alleen mag parkeren als men aan het laden is. Het is de bevoegdheid en taak van de gemeente om toe te zien op het juiste gebruik van de aangewezen parkeerplaats(en) en kan indien nodig handhavend optreden. De e-rijder wordt gestimuleerd om alleen gebruik te maken van de parkeerplek indien er geladen wordt, om laadpaalkleven tegen te gaan.

Handhaving huidige laadpalen Op dit moment is de werkwijze dat meldingen van misbruik maken van de laadpaal via het meldingensysteem van de gemeente “Rûnom” door burgers kan worden gemeld. Indien nodig komen we ter plaatse en kan de gemeente handhaven. Inzet wordt gecombineerd met handhaving op het parkeerregime. Deze praktische werkwijze wordt voortgezet, waarbij de gemeente gelooft in positief stimuleren, door middel van een gesprek of een informatiekaart onder de ruitenwisser. Middels rapportages houden we de vinger aan de pols met betrekking tot de inzet.

Juiste gebruik van de laadpaal Het juiste gebruik van de laadpaal is: als een elektrisch voertuig met de kabel is aangesloten op de oplaadpaal. Daarnaast wordt aanvullend ook regulier gehandhaafd op het fiscaal regime, parkeervergunning en andere beperkingen die voor alle bestuurders van motorvoertuigen gelden. Dus bij een blauwe zone of bij betaald parkeren moet men het regime opvolgen, ook met een elektrische auto.

Verlengd privaat oplaadpunt Er wordt geen medewerking aan een Verlengd Private Aansluiting van een oplaadpaal met kabel in of over de grond. Een verlengd privaat oplaadpunt is een laadpunt dat is aangesloten op een private meterkast en is geplaatst op openbaar terrein. Redenen hiervoor zijn o.a.:

 Een particuliere kabel zit achter de eigen meter. Bij brand of een andere calamiteit kan de brandweer er niet makkelijk bij (immers zit achter een gesloten particuliere deur) als het dan bij de brandweer überhaupt bekend is dat er kabel aanwezig is;  In de meeste gevallen, zal de weg open gebroken moeten worden om de kabel aan te leggen. Dat kan als het niet goed gebeurt tot een verzwakking van de wegconstructie leiden;  De gemeente onttrekt de parkeerplaats aan de openbaarheid. Hiermee wordt een privé parkeerplaats gerealiseerd. Het is bedoelt dat deze parkeerplaats door meer dan slechts één gebruiker gebruikt wordt. 16. Planning

Taaknaam Duur Begindatum Einddatum Deze planning kan onderhevig Opdrachtverstrekking zijn aan veranderingen. Er kan 1 dag maa 3-2-20 maa 3-2-20 plankaart bijvoorbeeld tijdens Opstellen plankaart 55 dagen maa 2-3-20 vri 15-5-20 verschillende stappen Marktverkenning houden 1 dag don 11-6-20 don 11-6-20 vertraging optreden. Een voorbeeld hiervan is: Tijdens Vaststellen concept 22 dagen maa 15-6-20 din 7-7-20 de Alcatel termijn kan er beleid protest worden aangetekend Voorbereiden 45 dagen maa 1-6-20 maa 24-8-20 waardoor de gunning aanbesteding uitgesteld moet worden. Ter inzage beleid 42 dagen din 14-7-20 din 25-8-20 Plaatsing op Tenderned 65 dagen din 25-8-20 vri 30-10-20 Gunning 1 dag maa 2-11-20 maa 2-11-20

Pagina 22 van 33 CONCEPT

17. Bronvermelding

Rapporten EV Consult. (2019). Prognose openbaar laden Súdwest-Fryslân. : EV Consult. Gemeente Súdwest-Fryslân. (2018). Agenda Duurzame Ontwikkeling. Sneek: Gemeente Súdwest- Fryslân. Gemeente Súdwest-Fryslân. (2019). Visie ontwikkeling laadinfra. Sneek: Gemeente Súdwest-Fryslân. Provincie Fryslân. (2019). Uitvoeringsprogramma Fryslân geeft energie. : Provincie Fryslân. Provincie Groningen en Drenthe. (2018). Voorbeeld workflow Aanvraag- en realisatieproces. Groningen.

Artikelen NOS. (2019, oktober 16). Is de laadpaal straks het belangrijkste Nederlandse exportproduct? NOS, p. 1.

Websites

CROW. (2019). Toekomstbestendig parkeren - Kencijfers parkeren en verkeersgeneratie. CROW. E-Laad. (2020, juni 10). Aansluitspecificaties. Opgeroepen op 2020, van Elaad: https://www.elaad.nl/aansluitspecificaties/ EV Consult. (2020). Opgeroepen op juni 24, 2020, van EV monitor: https://www.evmonitor.nl/ Klimaatberaad. (2019). Toekomst van mobiliteit. Opgeroepen op november 13, 2019, van Klimaatakkoord: https://www.klimaatakkoord.nl/mobiliteit/vraag-en-antwoord/toekomst-van- mobiliteit Nationale Agenda Laadinfrastructuur. (2019). Nationale Agenda Laadinfrastructuur. Opgeroepen op november 13, 2019, van NKL Nederland: https://www.nklnederland.nl/kennisloket/artikelen/05-nationale-agenda-laadinfrastructuur/ NKL. (2020). Wat betaalt de gebruiker voor het laden. Opgeroepen op juni 24, 2020, van NKL- Kennisloket: https://www.nkl-kennisloket.nl/09-wat-betaalt-de-gebruiker-voor-het-laden/ Overmorgen. (2019). Benchmark. Opgeroepen op juni 24, 2020, van EV Benchmark Overmorgen: http://evbenchmark.overmorgen.nl/ Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. (2020). Laadinfrastructuur voor elektrisch vervoer - EPBD III. Opgeroepen op juni 10, 2020, van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland: https://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/gebouwen/wetten-en- regels/nieuwbouw/epbd-iii/laadinfrastructuur-elektrisch-vervoer Rijkswaterstaat. (2019). Mobiliteit. Opgeroepen op november 14, 2019, van Klimaatmonitor: https://klimaatmonitor.databank.nl/dashboard/dashboard/mobiliteit/

Interviews Met de NAL (Nationale Agenda Laadinfrastructuur – zie: RVO.nl); Provincie Fryslân; Provincies Groningen en Drenthe; Gemeentes: Alkmaar, Leeuwarden en Deventer; Enkele marktpartijen tijdens de gehouden marktverkenning

Pagina 23 van 33 CONCEPT

Bijlage 1 – (Concept) Beleidsregels

Beleidsregels openbaar opladen elektrische voertuigen gemeente Súdwest-Fryslân 2020 Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Súdwest-Fryslân;

Gelet op: Artikel op het bepaalde in artikel 160 van de Gemeentewet, het bepaalde in artikel 4:81 van de Algemene wet bestuursrecht, artikel 18 van de Wegenverkeerswet 1994 en de artikelen 2.10 en 2.11 van de Algemene Plaatselijke Verordening Súdwest-Fryslân

Overwegende dat:  er behoefte is aan infrastructuur om elektrische voertuigen op te kunnen laden op openbaar terrein;  het wenselijk is hiervoor kaders te formuleren waarbinnen de realisatie van de laadpalen in de gemeente Súdwest-Fryslân plaats kan vinden.

Besluit: Vast te stellen de volgende Beleidsregels openbaar opladen elektrische voertuigen gemeente Súdwest-Fryslân 2020.

Begripsomschrijving beheerder: degene die de oplaadpalen plaatst, beheert en onderhoudt, tevens de concessiehouder. college: het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Súdwest-Fryslân concessiehouder: de aanbieder van oplaadpalen die tevens beheerder is en de oplaadpalen als professionele marktpartij aanvraagt, plaatst en exploiteert conform de in een concessieovereenkomst verleende concessie door gemeente Súdwest-Fryslân; eigen terrein: parkeerplaats op een terrein of in een garage die eigendom is van de aanvrager of uitgegeven in erfpacht, gebruikt of verhuurd wordt aan de gebruiker. elektrisch voertuig: alle voertuigen die op de openbare weg mogen rijden, geheel of gedeeltelijk op elektriciteit kunnen rijden en voorzien zijn van een stekker om op te laden, niet zijnde fietsen en snor- /bromfietsen; gebruiker:

a) een bedrijf dat gevestigd is in de gemeente Súdwest-Fryslân en eigenaar en/of houder is van één of meerdere elektrische voertuigen of een of meerdere werknemers in dienst heeft die beschikken over een elektrisch voertuig; b) een particulier die eigenaar en/of houder is van een elektrisch voertuig en woonachtig en/of werkzaam is in de gemeente Súdwest-Fryslân; c) een bezoeker die eigenaar of houder is van een elektrisch voertuig. oplaadpaal: een laadopbject in de vorm van een paal met ten minste één aansluiting en de mogelijkheid voor twee of meer aansluitingen voor het gelijktijdig opladen van elektrische voertuigen. oplaadinfrastructuur: het geheel van oplaadpalen, aansluitingen op het elektrische en andere voorzieningen in de openbare ruimte op of aan de weg bestemd voor het opladen van elektrische voertuigen. plankaart: een kaart waarop potentiële locaties voor oplaadpalen met bijbehorende parkeerplekken voor het elektrisch laden zijn aangegeven.

Verlengd privaat oplaadpunt: een laadpunt dat is aangesloten op een private meterkast en is geplaatst op openbaar terrein.

Pagina 24 van 33 CONCEPT

Artikel 2 Aanvraag De locatie van de oplaadpaal wordt met gebruikmaking van de plankaart vooraf aan de aanvraag afgestemd. Bij maatwerk of een aanvullend verzoek kan een aanvraag voor het plaatsen van één of meerdere oplaadpalen op of aan de openbare weg en het verzoek tot het nemen van een verkeersbesluit waarbij één of meerdere parkeerplaatsen worden aangewezen voor het opladen van elektrische voertuigen alleen worden ingediend door de concessiehouder van oplaadpalen.

Een aanvraag voor een locatie voor een oplaadpaal met aan te wijzen parkeerplaats(en) wordt schriftelijk ingediend op een in de concessieovereenkomst aangegeven wijze. De aanvraag bevat in ieder geval een foto en de afmetingen van de oplaadpaal en een foto en tekening van de betreffende locatie, waarop de exacte plek van de gewenste oplaadpaal en de aan te wijzen parkeerplaats(en) zijn aangegeven.

Artikel 3 Geen medewerking oplaadpaal De gemeente verleent geen medewerking aan een oplaadpaal op de openbare weg in de volgende gevallen:  geen medewerking wordt verleend indien gebruikers de mogelijkheid hebben om hun elektrische voertuigen op eigen terrein te parkeren en te laden;  geen medewerking wordt verleend in de binnenstad aan nieuwe oplaadpalen, buiten de plankaart om, op de openbare weg. Voor opladen wordt verwezen naar de oplaadpalen op de transferpunten, zo nodig wordt het aantal oplaadpalen daar uitgebreid;  geen medewerking wordt verleend aan een Verlengd Private Aansluiting van een oplaadpaal met kabel in of over de grond.

Artikel 4 Definitieve locatie oplaadpaal Het college bepaalt de definitieve locatie van de oplaadpaal en de aan te wijzen parkeerplaats(en). Het college toetst hierbij aan de volgende locatievoorwaarden:

 De desbetreffende ondergrond is in eigendom van de gemeente en is een bestaande openbare parkeerplaats;  De locatie van de oplaadpaal is voldoende vindbaar en zichtbaar;  Er binnen een loopafstand van 250 meter geen openbare laadpaal aanwezig is;  Er binnen een loopafstand van 250 meter een veelvuldig gebruikte (meer dan 6 unieke gebruikers per maand over de afgelopen 6 maanden) openbare laadpaal aanwezig is;  Loopafstand wordt gemeten aan de hand van een meting in Google Maps;  Het is aannemelijk dat de locatie door meerdere gebruikers gedeeld kan worden (dit om te voorkomen dat er “privé-parkeerplaatsen” gecreëerd worden);  Door de oplaadpaal kunnen – eventueel op termijn – twee of meer parkeerplaatsen worden bediend;  De doorgang voor ander verkeer (auto, fiets, voetganger, rolstoel etc.) is gewaarborgd, conform CROW-normen);  Er zijn geen belemmeringen ten aanzien van ander straatmeubilair of (openbaar) groen;  Er is aansluiting op het ondergrondse elektriciteitsnet mogelijk;  Voorkeur is om de laadpaal te plaatsen naast een blinde muur;  Minimale afstand 90 cm tussen gevel en paal, bij voorkeur 120 cm;  Er is geen sprake van geplande reconstructies of andere infrastructurele ontwikkelingen.  Bij kruispunten laadpalen op voldoende afstand van de hoeken plaatsen, bij voorkeur niet in de open zichtlijnen.

Artikel 5 Besluitvorming Nadat een locatie akkoord is bevonden en het verkeersbesluit tot aanwijzing van de benodigde parkeerplaats(en) onherroepelijk is geworden kan de oplaadpaal pas worden geplaatst.

Artikel 6 Plaatsing en beheer oplaadpaal De concessiehouder is de beheerder van de laadpaal. De beheerder is verantwoordelijk voor realisatie van de oplaadpaal inclusief beheer, onderhoud en exploitatie van de oplaadpaal en neemt alle kosten hiervoor voor zijn rekening. De kosten ter eventuele noodzakelijke bescherming van de oplaadpaal (hekjes, biggenruggen ed.) zijn ook voor rekening van de beheerder.

Pagina 25 van 33 CONCEPT

Artikel 7 Inrichting en beheer parkeerplaatsen De kosten voor het nemen van een verkeersbesluit en bebording zijn voor rekening van de gemeente.

Artikel 8 Bereikbaarheid De concessiehouder van de oplaadpaal is 24 uur per dag en 7 dagen per week bereikbaar voor gebruikers, hulpdiensten en gemeenten in het geval van vragen, storingen en calamiteiten. Het telefoonnummer van de storingsdienst en van de helpdesk zijn vermeld op de oplaadpaal.

Artikel 9 Openbaarheid oplaadpaal De oplaadpaal is 24 uur per dag en 7 dagen per week openbaar toegankelijk, in die zin dat deze voor iedereen te gebruiken is voor het opladen van zijn / haar elektrische voertuig.

Artikel 10 Interoperabiliteit Het oplaadpunt is inter-operabel conform de landelijke en internationale afspraken, waaronder de uitwisselbaarheid van laadpassen en het gebruik van standaard stekkers.

Artikel 11 Groene stroom Om te bewerkstelligen dat elektrisch vervoertuigen ook aan de bron geen CO2-uitstoot veroorzaken, mag de beheerder van de oplaadpalen alleen gegarandeerd groene stroom (laten) leveren van Nederlandse oorsprong of indien dit mogelijk is lokaal opgewekte groene stroom.

Artikel 12 Veiligheid De oplaadpaal voldoet aan alle daaraan gestelde (nationale en internationale) veiligheidseisen.

Artikel 13 Betaald parkeren/blauwe zone/vergunninghouders In gebieden waar betaald parkeren, blauwe zone of vergunninghoudersparkeren is ingevoerd of enige andere beperking geldt, geldt deze beperking onverminderd ook voor de bestuurders van elektrische voertuigen.

Artikel 14 Uitsluitend laden op de parkeerplaats en handhaving Het college ziet toe op het juiste gebruik van de aangewezen parkeerplaats(en) en kan indien nodig handhavend optreden. Het juiste gebruik is: als een elektrisch voertuig met de kabel is aangesloten en op dat moment laad bij de oplaadpaal. Daarnaast wordt ook regulier gehandhaafd op het fiscaal regime, parkeervergunning en andere beperkingen die voor alle bestuurders van motorvoertuigen gelden.

Artikel 15 Tussentijds verplaatsen of verwijderen oplaadpalen De kosten voor het verwijderen of verplaatsen van een oplaadpaal worden gedragen door de initiatiefnemer – hetzij de gemeente, hetzij de concessiehouder – tenzij daarover nadere afspraken worden gemaakt.

Artikel 16 Intrekken/wijzigen van verkeersbesluit Het college kan het verkeersbesluit intrekken, wanneer er in de praktijk niet of nauwelijks gebruik wordt gemaakt van de oplaadpaal en/of andere oplaadinfrastructuur. Het is niet gewenst dat daardoor een of meerdere parkeerplaatsen (nagenoeg) geheel onbenut blijven.

Artikel 17 Bijzondere omstandigheden Het college beseft dat de ontwikkelingen op het gebied van elektrisch rijden en oplaadinfrastructuur nieuw en nog volop in ontwikkeling zijn. Met deze beleidsregels wil het college duidelijkheid verschaffen over de voorwaarden die van toepassing zijn op het realiseren van oplaadpalen in de gemeente. In specifieke, bijzondere of onvoorziene omstandigheden kan het college besluiten van deze beleidsregels af te wijken.

Artikel 18 Citeertitel en inwerkingtreding

Dit besluit kan worden aangehaald als ‘Beleidsregels openbaar opladen elektrische voertuigen gemeente Súdwest-Fryslân 2020’. Deze beleidsregels treden in werking op……… 2020 en worden jaarlijkse geëvalueerd en indien nodig bijgesteld.

Vastgesteld door burgemeester en wethouders van Súdwest-Fryslân op……………

Pagina 26 van 33 CONCEPT

Bijlage 2 – Infographic keuze model

Pagina 27 van 33 CONCEPT

Bijlage 3 – (Concept) Verkeersbesluit

Verkeerbesluit: Instellen oplaadpunten elektrische auto’s.

Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Súdwest-Fryslân; overwegende dat:  in het kader van de Agenda Klimaatakkoord het elektrisch vervoer wordt bevorderd;  het stimuleren van elektrische mobiliteit tot een van de actiepunten behoort uit het door het college van burgemeester en wethouders vastgestelde ‘Agenda Klimaatakkoord’;  het voor het stimuleren van elektrische mobiliteit van belang is dat er over een netwerk van elektrische oplaadpunten kan worden beschikt;  een dergelijk oplaadpunt onder meer gerealiseerd kan worden door de inrichting van een parkeerplaats in (invoegen straatnaam);  er per elektrische laadpaal twee elektrisch aangedreven voertuigen gelijktijdig kunnen worden opgeladen;  het nodig is om de betreffende parkeerplaatsen middels een verkeersbesluit aan te wijzen als een parkeerplaats die als specifiek doel heeft het opladen van elektrische voertuigen;  gezien de behoefte aan (invoegen straatnaam) er nu één parkeerplaats voor het opladen nodig is;  er gezien de behoefte voor het opladen van elektrische auto’s ten tijde van het nemen van het besluit er nu één vak wordt ingericht als een parkeerplaats om een elektrisch voertuig te kunnen opladen;  de andere parkeerplaats vooralsnog niet als een oplaadplaats wordt ingericht, maar als blijkt dat er wel behoefte bestaat aan een tweede oplaadplaats deze plaats snel kan worden ingericht;  dit betekent dat er per laadpaal twee parkeerplaatsen benodigd zijn waarop de elektrische voertuigen zich kunnen opstellen om op te laden;  het wenselijk is twee parkeerplaatsen bij het oplaadpunt aan de (invoegen straatnaam) tegenover (invoegen huisnummer, of ander referentiepunt) aan te wijzen als parkeerplaatsen die als specifiek doel hebben het opladen van elektrische voertuigen;  de maatregel, gelet op artikel 2 van de Wegenverkeerswet, strekt tot: – het verzekeren van de veiligheid op de weg; – het beschermen van weggebruikers en passagiers; – het zo veel mogelijk waarborgen van de vrijheid van het verkeer;  de weg onder beheer is van de gemeente;  overleg heeft plaatsgevonden met de regiopolitie, waarbij te kennen is gegeven dat met de voorgestelde verkeersmaatregel wordt ingestemd;

Gelet op: Artikel 18 aanhef en onder d. van de Wegenverkeerswet 1994 (Staatsblad 1994, nr. 475, zoals nadien gewijzigd), het bepaalde in het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 en het Besluit Administratieve Bepalingen inzake het Wegverkeer.

Besluiten:  twee parkeerplaatsen, bij de laadpaal aan het (invoegen straatnaam) tegenover (invoegen huisnummer, of ander referentiepunt), aan te wijzen als parkeerplaatsen die als specifiek doel hebben het opladen van elektrische voertuigen;  één parkeerplaats daadwerkelijk in te laten richten als oplaadplaats voor elektrische voertuigen, aangezien hier alleen nu concreet behoefte aan bestaat en de tweede parkeerplaats pas dan in te richten als hiertoe de behoefte bestaat;  dit besluit kenbaar te maken aan de weggebruikers middels plaatsing van de borden E4 met onderbord met daarop de tekst ‘Opladen elektrische voertuigen’, volgens bijlage I van het RVV 1990, te plaatsen.

(Datum), Sneek namens het college van burgemeester en wethouders van Súdwest Fryslân,

Pagina 28 van 33 CONCEPT

R. Akkerman Teammanager Ruimtelijke Ontwikkeling en Economische Zaken

Bent u het niet eens met dit besluit? Dan kunt u hiertegen bezwaar maken. U doet dit door een brief te sturen naar het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Súdwest-Fryslân. Let erop dat u reageert binnen zes weken na de verzenddatum van onze brief.

In uw bezwaarschrift moet het volgende staan: • uw naam en adres; • de datum; • het besluit waartegen u bezwaar maakt; • de redenen waarom u bezwaar maakt; • uw handtekening.

Stuur uw brief naar: Burgemeester en wethouders van de gemeente Súdwest-Fryslân Postbus 10.000 8600 HA SNEEK

U kunt ook digitaal bezwaar maken via www.sudwestfryslan.nl. Daarvoor heeft u wel een elektronische handtekening (DigiD) nodig.

Wilt u de beslissing op uw bezwaar niet afwachten omdat u snel antwoord moet hebben? Als u bezwaar maakt, blijft ons besluit in ieder geval geldig totdat we over uw bezwaar hebben beslist. Wilt u de beslissing op uw bezwaar niet afwachten en snel duidelijkheid? Vraag dan de voorzieningenrechter om een voorlopige voorziening. Dit betekent dat de rechter snel naar uw verzoek kijkt en alvast een voorlopige uitspraak doet.

Het adres van de voorzieningenrechter is: Voorzieningenrechter van de rechtbank Noord-Nederland, Postbus 150, 9700 AD Groningen. U moet hiervoor wel kosten betalen. Vraag dit na bij de rechtbank.

Pagina 29 van 33 CONCEPT

Bijlage 4 – Locaties laadpalen

Reeds operationele laadpalen:

Naam locatie X Y Enkel/Dubbel Aanbieder Middelzeelaan Sneek 53.038.866 5.676.852 Enkel E-laad Lemmerweg Sneek 53.028.105 5.657.542 Enkel E-laad Mouneplein Witmarsum 53.099.372 5.469.891 Enkel E-laad Kerkeburen Makkum 53.058.500 5.401.885 Dubbel E-laad Schoolstraat 52.979.587 5.444.824 Dubbel E-laad Stationsweg 52.886.304 5.359.293 Dubbel E-laad Pharshoeke Heeg 52.966.901 5.604.787 Dubbel E-laad Op'e Romte 52.944.179 5.627.678 Enkel E-laad Plein 1455 Bolsward 53.063.721 5.520.035 Dubbel E-laad Sint Antoniusplein Sneek 53.034.196 5.655.849 Enkel E-laad Normandiaplein Sneek 53.034.899 5.666.301 Enkel E-laad Oppenhuizerweg Sneek 53.031.844 5.667.503 Enkel E-laad Keatsebaen, 53.107.976 5.588.778 Dubbel Allego Stittenserleane, Easterein 53.097.975 5.621.732 Dubbel Allego

Gewenste strategische locaties

Naam locatie X Y Mekuljes, 52.943173 5.405652 De Potten, Sneek 53.031590 5.726256 Holle Poarte, Makkum 53.051563 5.380835 It Soal, Workum 52.969313 5.414313 Turfdyk, 52.964440 5.544738 Hagenadyk, Oudega 52.992370 5.550035 Tsjerkesleatswei, Heeg 52.969187, 5.605615 Sneekerpad, IJlst 53.011213 5.626112 53.073738 5.338809

Pagina 30 van 33 CONCEPT

Bijlage 5 – Bomenposter

Pagina 31 van 33 CONCEPT

Bijlage 6 - Maatschappelijk veel gestelde vragen

1. Waarom hebben we gekozen voor een concessie? De gemeente Súdwest-Fryslân (hierna SWF) kiest voor een hybride marktmodel waarbij aanbod voor strategische toeristische locaties wordt gerealiseerd en de overige laadinfra wordt uitgerold op basis van vragen van inwoners en forenzen. Beide soorten wordt gerealiseerd door de marktpartij. In afstemming met de afdeling inkoop en na consultatie bij een aantal gemeenten en provincies met meer ervaring is er gekozen voor het concessiemodel. Er is gekozen voor dit model omdat het marktwerking stimuleert en de kosten en risico’s grotendeels bij de markt liggen. Dit sluit goed aan op de gemeentelijke visie: ruimte geven aan inwoners, ondernemers en bedrijven. Separaat blijven er voor de gemeente voldoende mogelijkheden tot (bij) sturen.

2. Waarom een meervoudige onderhandse aanbesteding? Voor het doen van een aanbesteding gelden bepaalde spelregels. Op basis van de NAL en ervaringen van andere gemeentes en provincies is gebleken dat de kosten van het te verwachten aantal laadpalen de grens voor Europees aanbesteden (€ 5.350.000 voor concessie voor diensten) niet zal overschrijden en dat er geen sprake is van grensoverschrijdend belang. Het areaal is weer te groot om enkelvoudig onderhands te gunnen. Daarnaast is ons gebleken in verschillende verkennende gesprekken dat meervoudig onderhands voor SWF waarschijnlijk de meeste marktwerking gaat opleveren.

3. Hoelang vindt de concessie plaats? De looptijd is 10 jaar (exploitatieduur) omdat het voor marktpartijen redelijkerwijs mogelijk moet zijn om de gedane investeringen terug te kunnen verdienen.

4. Waarom is er een splitsing tussen de duur van de plaatsing en exploitatieduur? De technologische veranderingen in de markt volgen elkaar in hoog tempo op het geen ervoor zorgt dat de duur van plaatsing niet al te lang moet zijn omdat anders geen innovatie mogelijk is. Omdat we van partijen een significante investering vragen in een markt die nog maar beperkt ontwikkeld is moet een ruimere exploitatie termijn gehanteerd worden omdat marktpartijen anders hun kosten er niet uit kunnen halen. Dit is gebleken uit zowel de marktverkenningsgesprekken als uit de terugkoppeling van andere gemeentes en provincies.

5. Hoeveel laadpalen komen er? Dit zal afhangen van de vraag die uit de markt opgang gaat komen. Het licht in de lijn der verwachting dat er in 2025 circa 400-500 openbare laadpalen in onze gemeente gerealiseerd zullen zijn. Deze verwachting is gebaseerd op verkregen informatie tijdens de marktverkenning.

6. Op basis waarvan is de offerteaanvraag opgesteld?  Op basis van input verkrijgen uit de NAL en van verschillende andere gemeentes, afgezet tegen eigen SWF beleid (waaronder parkeren).

7. Met wie is er externe afstemming geweest?  Met de NAL (Nationale Agenda Laadinfrastructuur – zie: RVO.nl);  Provincie Fryslân;  Provincies Groningen en Drenthe;  Gemeentes: Alkmaar, Leeuwarden en Deventer;  Enkele marktpartijen tijdens de gehouden marktverkenning.

8. Waarin faciliteert de gemeente? Bij verschillende stappen in het aanvraagproces, vergunning, in bebording bij realisatie en in het handhaven. Daarnaast heeft de gemeente parkeerbeleid opgesteld.

9. Hoe gaan we handhaven? SWF voorziet een geleidelijk toenemende parkeerdruk en vindt het gelijkheidsbeginsel uitgangspunt. De gemeente gelooft in positief stimuleren. Proefondervindelijk laten toenemen is voor nu de koers. Separaat wordt er wel gehandhaafd op het parkeerbeleid.

Pagina 32 van 33 CONCEPT

10. Hoe ziet het proces voor de aanvraag van een laadpaal eruit? Van aanvraag tot realisatie dienen ongeveer 46 vragen beantwoord te worden door 8 verschillende interne en externe partijen. Verschillende van deze vragen kennen een onderlinge samenhang het geen dit tot een complex proces maakt.

Op hoofdlijnen worden de volgende vijf hoofdstappen doorlopen:  Stap 1 - Aanvraag en beoordeling;  Stap 2 - Bepalen locatie laadpaal;  Stap 3 - Het nemen van een verkeersbesluit;  Stap 4 - Het plaatsen en aansluiten van de laadpaal;  Stap 5 - Beheren en exploiteren.

De reguliere doorlooptijd bedraagt ongeveer 20 weken. Onderstaand plaatje geeft een indicatie van partijen en factoren waarmee rekening moet worden gehouden in dit proces (niet uitputtend)

11. Hoe gaan we om met lokale initiatieven? Het staat de gemeente vrij om separate afspraken te maken met organisatoren van kleine lokale initiatieven in het kader van pilotprojecten waarbij andere of innovatieve laadconcepten worden gerealiseerd.

12. Hoe gaan we om met initiatieven voor deelauto’s? SWF heeft ervoor gekozen om beleid t.a.v. deelauto’s los te koppelen van laadinfra, mede op advies van de directeur P10 Greendeal Deelauto’s (Min. EZ). Beide ontwikkelingen kennen raakvlakken maar ook grote verschillen die vertragend op elkaar kunnen werken. In het beleid is de volgende opening voor de uitrol van deelauto’s opgenomen: De gemeente kan besluiten om een locatie aan te wijzen die uitsluitend ten behoeve van elektrische deelvoertuigen wordt gebruikt. De concessiehouder dient hieraan mee te werken. Dat kan betekenen dat dit laadpunt niet openbaar toegankelijk is. Voor deze laadpunten gelden dezelfde voorwaarden als voor andere laadpunten binnen de gemeente. De gemeente reserveert in principe het andere parkeervak voor reguliere elektrische voertuigen tenzij beide laadpunten voor deelvoertuigen benut worden of wanneer dit redelijkerwijs niet acceptabel of wenselijk is.

13. Wat voor soort stroom gebruiken we? In haar visie staat SWF de lijn voor, zo groen als mogelijk mits dit niet kosten verhogend werkt. Op basis van de marktverkenning lijkt het aannemelijk om in de aanbesteding van partijen te verlangen dat zij 100% groene stroom leveren zonder dat dit kostenverhogend werkt.

14. Wat is de financiële bijdrage van de gemeente? SWF wil een economisch model dat het meeste recht doet aan de voorziene toename tegen zo laag mogelijke directe kosten. De markt ontwikkelt daar waar de vraag ontstaat en de gemeente voorziet waar nodig (vooral in gemeentelijke taken zoals parkeerbeleid, vergunningen etc.).

Pagina 33 van 33 CONCEPT