Program Usuwania Wyrobów Zawierających Azbest Z Terenu Gminy Lipiany

Zał ącznik nr 1 do uchwały Nr XXIV/211/2009 Rady Miejskiej w Lipianach z dnia 30.03.2009r.

PROGRAM USUWANIA WYROBÓW ZAWIERAJ ĄCYCH AZBEST Z TERENU GMINY LIPIANY

LIPIANY - 2009 Spis tre ści:

Wst ęp……………………………………………………………………………. ………………….. 3 1. Przepisy prawne dotycz ące wyrobów azbestowych ……………...... …………………. 5 2. Cele i zadania programu……………………………………………………………………….12 3. Charakterystyka azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest oraz ich szkodliwo ść dla zdrowia ludzkiego…………………………………………………… ..13 4. Lokalizacja obszaru obj ętego programem .………………………………………………….14 5. Uczestnicy programu…………………………………………………………………………...14 6. Informacje o ilo ści wyrobów azbestowych znajduj ących si ę na terenie miasta i gminy…………………………………………………...... 15 7. Metody realizacji programu………………………………………………...... 17 8. Finansowanie programu………………………………………………………………………..17 9. Harmonogram realizacji programu…………………………………...... 19 10. Wytyczne dotycz ące bezpiecznego usuwania azbestu – BHP…………………………....20 11. Zał ączniki………………………………………………………………………………………...27

Spis zał ączników:

1.Wniosek do Urz ędu Miasta w Lipianach o dofinansow anie transportu i unieszkodliwienia odpadów zawieraj ących azbest.

2. Protokół odbiorczy (stwierdzenie usuni ęcia wyrobów zawieraj ących azbest).

3. Ocena stanu i mo Ŝliwo ści bezpiecznego u Ŝytkowania wyrobów zawieraj ących azbest.

4. Informacja o wyrobach zawieraj ących azbest, których wykorzystanie zostało zako ńczone.

5.Wykaz podmiotów posiadaj ących decyzj ę Starosty Pyrzyckiego zezwalaj ącą gospodarowanie odpadami zawieraj ącymi azbest.

6. Ankieta na temat wyst ępowania wyrobów zawieraj ących azbest w gminie Lipiany.

7. Przykładowe zdj ęcia pokry ć dachowych płytami cementowo azbestowymi. Wst ęp

Azbest to nazwa minerału włóknistego wyst ępuj ącego w przyrodzie, którego włókna są bardzo elastyczne, mocne i trwałe. Produkty azbestowe s ą kwasoodporne, ogniotrwałe, odporne na korozj ę i charakteryzuj ą si ę du Ŝą wytrzymało ści ą na działanie czynników chemicznych i maj ą wła ściwo ści d źwi ękochłonne. Dzi ęki tym cecha minerał ten zacz ęto po drugiej wojnie światowej powszechnie stosowa ć w przemy śle włókienniczym, maszynowym, elektrotechnice i w budownictwie. Obecnie na świecie znanych jest ponad 5 tys. wyrobów zawieraj ących azbest. S ą to głównie wyroby stosowane w budownictwie jako pokrycia dachowe, osłony elewacyjne ścian, przewody kominowe, rury wodoci ągowe i kanalizacyjne oraz elementy izolacyjne. Azbestu u Ŝywano równie Ŝ do produkcji farb, pokostów, smarów, płytek, wykładzin podłogowych oraz koców ga śniczych. Azbest u Ŝywany do produkcji sprowadzany był do Polski głównie z terenu byłego ZSRR. W latach siedemdziesi ątych ubiegłego wieku sprowadzono do naszego kraju ok. 100 tys. ton azbestu rocznie głownie do produkcji materiałów budowlanych. Szacuje si ę, Ŝe na dachach i fasadach budynków oraz w obiektach przemysłowych zamontowanych jest blisko 1.350 Mn. m2 płyt azbestowych, z czego blisko 90% stanowi ą dachowe płyty faliste, zwane popularnie eternitem. W 1980 roku z płyt azbestowo-cementowych wykonanych było ok.45% pokry ć dachowych i fasadowych. Po 15 latach udział tych płyt w nowobudowanych pokryciach dachowych zmniejszył si ę o 30%. Du Ŝą liczb ę w ogólnym bilansie płyt azbestowych stanowi ą te Ŝ rury azbestowo-cementowe których liczb ę ocenia si ę na 600 tys. ton. Wyroby azbestowe u Ŝywane w przemy śle szacuje si ę na 60 tys. ton. W u Ŝyciu nadal jest równie Ŝ ok. 100 tys. ton wyrobów małogabarytowych zawierających azbest np. uszczelki, kształtki, okładziny hamulcowe, wyroby włókiennicze. Po kilkunastu latach produkcji i powszechnego stosowania azbestu okazało si ę, Ŝe produkt ten jest szkodliwy dla zdrowia i Ŝycia ludzkiego. Azbestowe włókna rozpylone w powietrzu i wdychane wraz z nim s ą przyczyn ą wielu chorób, takich jak azbestoza (pylica azbestowa), rak płuc i mi ędzybłoniak. Przetwórstwo azbestu i stosowanie wyrobów azbestowych jest niebezpieczne dla zdrowia, poniewaŜ surowiec ten w stanie suchym łatwo ulega rozpyleniu, co spowodowane jest jego włóknistą budow ą, a po przedostaniu si ę do organizmu trwale utrzymuje si ę w płynach ustrojowych. W zwi ązku z toksyczno ści ą wyrobów azbestowych, powstało wiele regulacji prawnych zakazuj ących stosowania i produkcji wyrobów zawieraj ących ten minerał, a tak Ŝe nakazuj ących usuni ęcie wyrobów ju Ŝ istniej ących. 14 maja 2002 roku Rada Ministrów Rzeczpospolitej Polskiej przyj ęła długofalowy „Program usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest stosowanych na terytorium Polski”. Podstawowe cele programu to oczyszczenie terytorium Polski z azbestu oraz usuni ęcie stosowanych od wielu lat wyrobów zawieraj ących azbest, wyeliminowanie spowodowanych azbestem negatywnych skutków zdrowotnych u mieszka ńców Polski, a tak Ŝe sukcesywna likwidacja oddziaływania azbestu na środowisko i doprowadzenie, w okre ślonym czasie, do spełnienia wymogów ochrony środowiska. Wszyscy producenci płyt azbestowo-cementowych okre ślili czas u Ŝytkowania swoich wyrobów na 30 lat. Wynikało to z kilkudziesi ęcioletnich do świadcze ń w u Ŝytkowaniu płyt wytwarzanych powszechnie stosowan ą tzw. mokr ą metod ą produkcji (metod ą Hatscheka), które wykazuj ą, Ŝe prawidłowo poło Ŝone i zamontowane płyty, pomalowane farb ą akrylow ą oraz konserwowane co 5-7 lat, praktycznie mog ą by ć u Ŝytkowane ponad 30 lat, dlatego terminem docelowym realizacji programu usuwania azbestu jest 31 grudnia 2032 roku. Realizacja rz ądowego programu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest wymaga opracowania przez wszystkie gminy w Polsce własnych szczegółowych programów obejmuj ących obszar konkretnej gminy. St ąd te Ŝ wynikła konieczno ść opracowania programu usuwania wyrobów azbestowych z terenu gminy Lipiany. W poni Ŝszym programie opisano ogólne mechanizmy oraz zasady pomocy, której Gmina zamierza udzieli ć osobom decyduj ącym si ę na usuni ęcie elementów zawieraj ących azbest z budynków lub budowli. Pomoc ta ma na celu zach ęci ć do podejmowania tego rodzaju działa ń oraz zmniejszy ć ryzyko zwi ązane z nieprawidłowym ich wykonaniem. Przy zało Ŝonym okresie usuwania do 2032 roku, wiele z wyrobów zawieraj ących azbest przekroczy wszelkie normy i granice bezpiecznego u Ŝytkowania. Dlatego niezwykle istotne jest ustalenie kolejno ści ich usuwania. Wyroby azbestowe b ędące w dobrym stanie technicznym oraz odpowiednio zabezpieczone nie stanowi ą bowiem istotnego zagro Ŝenia dla zdrowia ludzkiego. Zagro Ŝenie pojawia si ę wówczas, gdy zaistniej ą warunki stwarzaj ące mo Ŝliwo ści uwalniania si ę włókien azbestowych do otoczenia. Do sytuacji takich dochodzi najcz ęś ciej w wyniku poddawania elementów azbestowych obróbce mechanicznej, jak równie Ŝ wskutek naruszania struktury wyrobu spowodowanej naturalnym starzeniem si ę materiału oraz pod wpływem oddziaływania czynników atmosferycznych. Cz ęstym problemem, który musi zosta ć uj ęty w planie Gminy, jest praktyka samodzielnego wykonywania przez wła ścicieli obiektów demonta Ŝu lub zabezpiecze ń azbestowo-cementowych pokry ć dachowych co jest całkowicie niedopuszczalne. Całkowite usuni ęcie wyrobów azbestowych w krótkim czasie nie mo Ŝe by ć zasad ą, wyborem stosowanym jako rozwi ązanie wszystkich sytuacji głównie ze wzgl ędów ekonomicznych a tak Ŝe ograniczonych mo Ŝliwo ści gospodarowania i składowania odpadów. Przedsi ęwzi ęcie to powinno by ć rozło Ŝone w czasie, tak aby pozosta ć w zgodzie z realiami bud Ŝetowymi Gminy Lipiany, przy jednoczesnym usuwaniu co roku najbardziej zniszczonych produktów azbestowych, zgodnie z wcze śniej ustalonym harmonogramem.

1. Przepisy prawne dotycz ące wyrobów azbestowych

• Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawieraj ących azbest (Dz. U. Nr 101, poz. 628, z 1998r. Nr 156, poz. 1018, z 2000r. Nr 88, poz. 986, z 2001r. Nr 100, poz. 1085, Nr 154, poz. 1793 oraz z 2003r. Nr 7, poz. 78 i Nr 65, poz. 596, Dz. U. 2004r. Nr 3 poz. 20). Ustawa weszła w Ŝycie od 28 wrze śnia 1997 roku. Zakazuje ona wprowadzenie na polski obszar celny azbestu, wyrobów zawieraj ących azbest , produkcji wyrobów zawieraj ących azbest oraz obrotu azbestem i wyrobami zawieraj ącymi ten surowiec. Zgodnie z ustaw ą produkcja płyt azbestowo-cementowych została zako ńczona we wszystkich zakładach do 28 wrze śnia 1998r. a z dniem 28 marca 1999r. nast ąpił zakaz obrotu tymi płytami. Wyj ątek stanowi tylko azbest i wyroby zawieraj ące azbest dopuszczone do produkcji lub do wprowadzenia na polski obszar celny spo śród wyrobów okre ślonych w zał ączniku nr 1 do ustawy. Wykaz tych wyrobów okre śla corocznie Minister właściwy do spraw gospodarki w drodze rozporz ądzenia. Wymieniona ustawa praktycznie zamkn ęła okres stosowania wyrobów zawieraj ących azbest Polsce , poznaje natomiast problem sukcesywnego usuwania zu Ŝytych wyrobów w sposób nie zagra Ŝaj ący zdrowiu ludzi i zanieczyszczeniu środowiska. Ustawa porz ądkuje równie Ŝ zagadnienia zwi ązane z opiek ą zdrowotn ą pracowników , którzy mieli kontakt z azbestem. • Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (jednolity tekst : Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 z pó źn. zm.). Ustawa okre śla zasady post ępowania z odpadami, w sposób zapewniaj ący ochron ę Ŝycia i zdrowia ludzi oraz ochron ę środowiska zgodnie z zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju, a w szczególno ści zasady zapobiegania powstawania odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, a tak Ŝe odzysku lub unieszkodliwiania odpadów. W ustawie okre ślone s ą obowi ązki wytwórców i posiadaczy odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych. Ustawa reguluje całokształt spraw administracyjnych, zwi ązanych z post ępowaniem przy zbieraniu, transpor cie, odzysku i unieszkodliwianiu, w tym składowaniu, a tak Ŝe wymaga ń technicznych i organizacyjnych dotycz ących składowisk odpadów. Ustawa wprowadza obowi ązek opracowania planów gospodarki odpadami na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Zgodnie z art. 31 ustawy z dnia 27 lipca 2001r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych ustaw, krajowy plan gospodarki odpadami został przyj ęty pod koniec 2001r. Art. 10, ust. 4 tej samej ustawy stanowi, Ŝe wojewódzkie, powiatowe i gminne programy ochrony środowiska, zawieraj ące plany gospodarki odpadami maj ą by ć uchwalone przez odpowiednie organy w nast ępuj ących terminach: Programy wojewódzkie – do 30 czerwca 2003r. – uchwalone przez sejmiki wojewódzkie. Programy powiatowe – do 31 grudnia 2003r. – uchwalone przez rady powiatów. Programy gminne – do 30 czerwca 2004r. – uchwalone przez rady gmin. • Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane ( jednolity tekst: Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz.1118). W śród wielu przepisów znajduje si ę zapis maj ący zastosowanie w przypadkach wyst ępowania azbestu. Art. 30 ust. 7 stanowi: wła ściwy organ mo Ŝe nało Ŝyć, w drodze decyzji, obowi ązek uzyskania pozwolenia na wykonanie okre ślonego obiektu lub robót budowlanych, obj ętych obowi ązkiem zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1 tego art. je Ŝeli ich realizacja mo Ŝe naruszy ć ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub spowodowa ć: zagro Ŝenie bezpiecze ństwa ludzi lub mienia, pogorszenie stanu środowiska lub stanu zachowania zabytków, pogorszenie warunków zdrowotno-sanitarnych, wprowadzenie, utrwalenie b ądź zwi ększenie ogranicze ń lub uci ąŜ liwo ści dla terenów s ąsiednich.

• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (jednolity tekst: Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150, z pó źn. zm.). Ustawa okre śla zasady ochrony środowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów, z uwzgl ędnieniem wymaga ń zrównowa Ŝonego rozwoju. Ustawa zawiera szereg istotnych i waŜnych postanowie ń dotycz ących m.in.: Pa ństwowego monitoringu środowiska, jako systemu pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenie, przetwarzanie i rozpowszechnianie informacji o środowisku. Opracowania prognoz oddziaływania na środowisko, w tym gospodarki odpadami, a tak Ŝe programów wojewódzkich, zmierzaj ących do przestrzegania standardów jako ści środowiska Ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem, sposobu post ępowania z substancjami stwarzaj ącymi szczególne zagro Ŝenie dla środowiska, Kar i odpowiedzialno ści za nieprzestrzeganie zasad i przepisów dotycz ących ochrony środowiska Konieczno ści oznaczenia instalacji lub urz ądze ń, w których był lub jest wykorzystywany azbest oraz miejsc, w których on si ę znajduje • Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085, pó źn. zm.). Ustawa reguluje tryb post ępowania oraz obowi ązki podmiotów okre ślonych ustaw ą. W art. 54 ustawa odnosi si ę do odpowiednich zapisów ustawy z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawieraj ących azbest. Ustawa udziela delegacji ministrowi wła ściwemu do spraw gospodarki, do okre ślenia w drodze rozporz ądzenia w porozumieniu z ministrem wła ściwym do spraw wewn ętrznych, ministrem wła ściwym do spraw transportu oraz ministrem wła ściwym do spraw środowiska – sposobów i warunków bezpiecznego u Ŝytkowania i usuwania wyrobów zawieraj ących azbest. • Ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz. U. Nr 11 poz. 84, z pó źn. zm.). Ustawa reguluje – na gruncie prawa europejskiego – problematyk ę dotycz ącą substancji i preparatów chemicznych, w tym niebezpiecznych . Ustawa okre śla warunki, zakazy lub ograniczenia produkcji, wprowadzenia do obrotu lub stosowania substancji i preparatów, w celu ochrony przed szkodliwym wpływem tych substancji i preparatów na zdrowie człowieka lub na środowisko. Zgodnie z ustaw ą tworzy si ę urz ąd Inspektora do Spraw substancji i Preparatów Chemicznych. • Ustawa z dnia 28 pa ździernika 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 199, poz. 1671). Ustawa okre śla zasady przewozu drogowego towarów niebezpiecznych, wymagania w stosunku do kierowców i innych osób wykonuj ących czynno ści zwi ązane z tym przewozem oraz organy wła ściwe do sprawowania nadzoru i kontroli w tych sprawach. Przy przewozach materiałów niebezpiecznych w krajach obowi ązuj ą przepisy zawarte w zał ącznikach A i B do Umowy europejskiej dotycz ącej mi ędzynarodowego przewozu towarów niebezpiecznych (ADR) – Jednolity tekst Umowy ADR (Dz. U. Nr 30, poz.287, z 1999 r.). Przepisy umowy ADR oraz ustawy okre ślaj ą warunki załadunku i wyładunku oraz przewozu odpadów niebezpiecznych na składowisko. Pojazdy powinny by ć zaopatrzone w świadectwo dopuszczenia pojazdu do przewozu materiałów niebezpiecznych wydane przez upowa Ŝnion ą stacj ę kontroli pojazdów, za ś kierowcy pojazdów winni by ć przeszkoleni w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych. • Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. w sprawie zmiany ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 175, poz. 1458). • Zarz ądzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 marca 1996 r. w sprawie dopuszczalnych st ęŜ eń i nat ęŜ eń czynników szkodliwych dla zdrowia, wydzielonych przez materiały budowlane, urz ądzenia i elementy wyposa Ŝenia w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi (M. P. Nr 19, poz. 231). Okre śla jako niedopuszczalny dodatek azbestu w materiałach budowlanych, z terminem obowi ązywania od 1 stycznia 1997 r. • Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki w sprawie dopuszczenia wyrobów zawieraj ących azbest do produkcji lub wprowadzania na polski obszar celny (z 1998r. Dz. U. Nr 44, poz. 268, z 1999 r. Nr 25, poz. 222, z 2000 r. Nr 15, poz. poz. 188, z 2001 r. Nr 10, poz. 77, z 2002 r. Nr 1, poz. 11 i z 2003 r. Nr 5, poz. 50). Zgodnie z ustaw ą z 19 czerwca 1997 o zakazie stosowania wyrobów zawieraj ących azbest, Minister wła ściwy do spraw gospodarki w porozumieniu z Ministrem wła ściwym do spraw środowiska, okre śla corocznie, w drodze rozporz ądzenia, na wniosek producenta lub innego podmiotu wprowadzaj ącego na polski obszar celny wyroby zawieraj ące azbest, wykaz wyrobów dopuszczonych do produkcji lub wprowadzenia na polski obszar celny spo śród wyrobów okre ślonych w zał ączniku nr 1 do ustawy. W zał ączniku tym znajduj ą si ę: płyty uszczelniaj ące azbestowo-kauczukowe, uszczelki z tych płyt, azbest włóknisty, Są to wyroby, których ze wzgl ędów technicznych i technologicznych nie mo Ŝna jeszcze w wielu przypadkach zast ąpi ć wyrobami bezazbestowymi. Dotyczy to przede wszystkim wyrobów o specjalnym przeznaczeniu dla potrzeb m.in. przemysłu chemicznego, rafineryjnego i energetyki. ••• Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 27 wrze śnia 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz.1206). Zamieszcza rodzaje odpadów zawieraj ących azbest na li ście odpadów niebezpiecznych w wymienionych ni Ŝej grupach i podgrupach z przypisanym kodem klasyfikacyjnym: 06 07 01* - odpady azbestowe z elektrolizy 06 13 04* - odpady z przetwarzania azbestu 10 11 81* - odpady zawieraj ące azbest (z hutnictwa szkła) 1013 09*- odpady zawieraj ące azbest z produkcji elementów cementowo - azbestowych 15 01 11* – opakowania z metali zawieraj ące niebezpieczne, porowate elementy wzmocnienia konstrukcyjnego np. Azbest) wył ącznie z pustymi pojemnikami ci śnieniowymi 16 01 11* – okładziny hamulcowe zawieraj ące azbest 16 02 12* - zu Ŝyte urz ądzenia zawieraj ące azbest 17 06 01* – materiały izolacyjne zawieraj ące azbest 17 06 05 * – materiały konstrukcyjne zawieraj ące azbest Uwaga: gwiazdka oznacza odpady niebezpieczne ••• Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. Nr 152, poz. 1736). Okre śla wzory dokumentów stosowanych do prowadzenia ilo ściowej i jako ściowej ewidencji odpadów celem zapewnienia kontroli ich przemieszczania. Do prowadzonej ewidencji odpadów obowi ązani s ą posiadacze odpadów, w tym tak Ŝe wytwórcy odpadów. Ewidencja odpadów prowadzi si ę za pomoc ą dwóch dokumentów: karty ewidencji odpadów oraz karty przekazania odpadów. Karta przekazania odpadu wypełniana jest w dwóch egzemplarzach przez posiadacza przekazuj ącego odpady na rzecz innego posiadacza odpadów. Posiadacz odpadów, który odpady przejmuje (np. zarządzaj ący składowiskiem odpadów) zobowi ązany jest do potwierdzenia na karcie przekazania odpadu fakt przyj ęcia odpadu. Karty informacyjne słu Ŝą do naliczania opłat za umieszczenie w danym roku odpadów na składowisku wnoszonych na rachunek dystrybucyjny urz ędu marszałkowskiego wła ściwego ze wzgl ędu na miejsce składowania odpadów. ••• Rozporz ądzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002r. w sprawie najwy Ŝszych dopuszczalnych st ęŜ eń i nat ęŜ eń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr217, poz. 1833). Okre śla najwy Ŝsze dopuszczalne st ęŜ enia w środowisku pracy pyłów zawieraj ących azbest: a) pyły zawieraj ące azbest chryzotyl - 1,0 mg/m³ - włókna respirabilne - 0,2 włókien w cm³ b) pyły zawieraj ące azbest krokidolit - 0,5 mg/m³ - włókna respirabilne - 0,2 włókien w cm³ • Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu i sposobu stosowania przepisów o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 236, poz. 1986 z pó źn. zm.). Przepisy o przewozie drogowym materiałów niebezpiecznych stosuje si ę odpowiednio do transportu odpadów niebezpiecznych spełniaj ących okre ślone w tych przepisach kryteria klasyfikacyjne dla zaliczenia ich do jednej z klas towarów niebezpiecznych. Przy przewozach materiałów niebezpiecznych w kraju obowiązuj ą przepisy zawarte w zał ącznikach A i B do Umowy europejskiej dotycz ącej mi ędzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR)- Jednolity tekst Umowy ADR (Dz. U. Nr 30, poz. 287, 1999r.) Odpady zawieraj ące azbest pochodz ące z budowy, remontu i demonta Ŝu obiektów budowlanych oraz odpady izolacyjne zawieraj ące azbest zgodnie z ADR zaliczone zostały do klasy 9- ró Ŝne materiały i przedmioty niebezpieczne, z czego wynikaj ą okre ślone wymagania przy ich transporcie. Posiadacz odpadów zawieraj ących azbest, który prowadzi działalno ść w zakresie zbierania lub transportu odpadów, obowiązany jest do uzyskania zezwolenie wydaje, w drodze decyzji starosta, wła ściwy ze wzgl ędu na miejsce siedziby lub zamieszkania posiadacza odpadów. Transportuj ący odpady niebezpieczne obowi ązany jest do posiadania karty ewidencji odpadu, dokumentu obrotu odpadami niebezpiecznymi i dokumentu przewozowego materiałów niebezpiecznych według wymaga ń ADR. • Rozporz ądzenia Ministra Infrastruktury z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie kursów dokształcaj ących dla kierowców pojazdów przewo Ŝą cych towary niebezpieczne (Dz. U. Nr 237, poz. 2011). Okre śla szczegółowe warunki i tryb wydawania świadectwa dopuszczenia pojazdów do przewozu towarów niebezpiecznych, jego wzór i sposób wypełniania. ••• Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 pa ździernika 2002r. w sprawie sposobu przedkładania wojewodzie informacji o rodzaju, ilo ści i miejscach występowania substancji stwarzaj ących szczególne zagro Ŝenie dla środowiska (Dz. U. Nr 175, poz. 1439). Okre śla terminy, sposoby przedkładania wojewodzie przez organa władz samorz ądowych informacji o rodzaju, ilo ści i miejscu wyst ępowania azbestu oraz wyrobów zawieraj ących azbest. ••• Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003r. w sprawie informacji dotycz ącej bezpiecze ństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpiecze ństwa i ochrony zdrowia (Dz. U. Nr 120, poz. 1126). Okre śla zakres i form ę informacji dotycz ącej bezpiecze ństwa i ochrony zdrowia, planu bezpiecze ństwa i ochrony zdrowia (zwanego „planem bioz”) oraz szczegółowy zakres rodzajów robót budowlanych, stwarzaj ących zagro Ŝenia bezpiecze ństwa i zdrowia ludzi (wyroby zawieraj ące azbest). ••• Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 pa ździernika 2003r. w sprawie wymaga ń w zakresie wykorzystywania i przemieszczenia azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urz ądze ń, w których był lub jest wykorzystywany azbest (Dz. U. Nr 192, poz. 1876). ••• Rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004r. w sprawie okre ślenia rodzajów przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowa ń zwi ązanych z kwalifikowaniem przedsi ęwzi ęć do sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. 2004r. Nr 257, poz. 2573 z pó źn. zm.). Sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu przedsi ęwzi ęć na środowisko wymaga wydobywanie azbestu lub instalacje do wytwarzania lub przetwarzania azbestu lub produktów zawieraj ących azbest: a) produktów azbestowo-cementowych w ilo ści nie ni Ŝszej ni Ŝ 200 ton gotowego produktu rocznie, b) materiałów ciernych w ilo ści nie ni Ŝszej ni Ŝ 50 ton gotowego produktu rocznie, c) innych produktów zawieraj ących azbest w ilo ści nie ni Ŝszej ni Ŝ 200 ton rocznie;

••• Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002r. w sprawie warto ści odniesienia niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2003r. Nr 1, poz. 12). Warto ść odniesienia dla azbestu (włókna na m³) wynosi u średniona 2350µg/m³ w ci ągu godziny i 250µg/m³ dla roku kalendarzowego. ••• Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002r. w sprawie zakresu, czasu i sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz. U. Nr 220, poz. 1858). Przepisy rozporz ądzenia nie stosuje si ę do składowisk odpadów materiałów izolacyjnych oraz konstrukcyjnych zawieraj ących azbest oraz składowiska odpadów oboj ętnych. ••• Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 pa ździernika 2002r. w sprawie rodzajów odpadów, które mog ą by ć składowane w sposób nie selektywny (Dz. U. Nr 191, poz. 1595). W sposób nie selektywny mog ą by ć składowane odpady; Grupy 17 06 01* - materiały izolacyjne zawieraj ące azbest Grupy 17 06 05* - materiały konstrukcyjne zawieraj ące azbest Oznacza to, Ŝe odpady obu grup mog ą by ć składowane wspólnie, na tym samym składowisku odpadów niebezpiecznych zawieraj ących azbest. Natomiast nie wolno tych odpadów miesza ć i składowa ć z innymi odpadami niebezpiecznym i. ••• Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2003r. w sprawie szczegółowych wymaga ń dotycz ących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamkni ęcia, jakim powinny odpowiada ć poszczególne typy składowisk odpadów (Dz. U. Nr 61, poz. 549). Okre śla m.in. wymagania dotycz ące składowania dla odpadów zawieraj ących azbest, wymienionych w katalogu odpadów oznaczonych kodami: 17 06 01* i 17 06 05*. ••• Rozporz ądzenie Ministra gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego u Ŝytkowania i usuwania wyrobów zawieraj ących azbest (Dz. U. z 2005r. Nr 216, poz. 1824) Okre śla obowi ązki pracodawcy zatrudniaj ącego pracowników przy usuwaniu wyrobów zawieraj ących azbest. ••• Rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 stycznia 2005r. w sprawie wzoru ksi ąŜ eczki badan profilaktycznych dla osoby, która była lub jest zatrudniona w warunkach nara Ŝenia zawodowego w zakładach stosuj ących azbest w procesach technologicznych, sposobu jej wypełniania i aktualizacji (Dz. U. z 2005r. Nr 13, poz. 109).Pracodawca, który zatrudnia lub zatrudnił osob ę w warunkach nara Ŝenia zawodowego na działanie pyłów zawieraj ących włókna azbestu, wpisuje i aktualizuje w ksi ąŜ eczce bada ń profilaktycznych tej osoby dane osobowe wraz z danymi dotycz ącymi okresu zatrudnienia w warunkach nara Ŝenia na pył azbestu oraz szczegółowe parametry tego naraŜenia. ••• Zarz ądzenie Ministra Zdrowia i opieki Społecznej z dnia 12 marca 1996r. w sprawie dopuszczalnych st ęŜ eń i nat ęŜ eń czynników szkodliwych dla zdrowia, wydzielonych przez materiały budowlane, urz ądzenia i elementy wyposa Ŝenia w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi (M.P. Nr 19, poz. 23). ••• Program usuwania azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest stosowanych na terytorium Polski- przyj ęty przez Rad ę Ministrów w dniu 14 maja 2002r. Okre śla główne kierunki działania w okresie 30-u lat, potrzebne środki na realizacj ę „Programu..”, a tak Ŝe podaje szacunkowe ilo ści wyrobów zawieraj ących azbest w całym kraju oraz poszczególnych województwach.

2. Cele i zadania programu

Głównym celem programu usuwania wyrobów azbestowych z terenu gminy Lipiany jest doprowadzenie do stopniowej eliminacji wyrobów zawieraj ących azbest z terenu gminy oraz ich bezpieczne składowanie i prawidłowe unieszkodliwienie. Celami szczegółowymi s ą: 1. Inwentaryzacja obiektów zawieraj ących azbest. 2. Edukacja mieszka ńców gminy w zakresie szkodliwo ści azbestu dla zdrowia człowieka. 3. Zapoznanie mieszka ńców z procedurami usuwania, zabezpieczania i unieszkodliwiania wyrobów azbestowych. 4. Propagowanie wła ściwych metod i sposobów bezpiecznego dla środowiska i zdrowia człowieka usuwania azbestu. 5. Zapoznanie i pomoc mieszka ńcom gminy w pozyskiwaniu środków finansowych na zadania zwi ązane z usuwaniem azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest.

Zadaniem programu jest okre ślenie warunków sukcesywnego usuwania wyrobów zawieraj ących azbest. W programie zawarte zostały:

1. Oszacowane ilo ści wyrobów azbestowych oraz ich rozmieszczenie na terenie gminy. 2. Szacunki jednostkowych kosztów usuwania dachowych pokry ć azbestowych i płyt azbestowo-cementowych. 3. Propozycje odno śnie udzielania przez samorz ąd pomocy mieszka ńcom w realizacji programu.

3. Charakterystyka azbestu i wyrobów zawieraj ących azbest oraz ich szkodliwo ść dla zdrowia ludzkiego.

Azbest posiada unikalne wła ściwo ści chemiczne i fizyczne. Odporno ść azbestu na działanie wysokich temperatur (temperatura rozkładu i topnienia ok. 1500ºC) jest jedn ą z najwa Ŝniejszych zalet, dzi ęki którym znalazł on szerokie zastosowanie jako surowiec niepalny w ró Ŝnego rodzaju wyrobach. Wła ściwo ści termoizolacyjne i d źwi ękochłonne, wytrzymało ść na rozci ąganie, elastyczno ść , a tak Ŝe odporno ść niektórych odmian azbestu na działanie kwasów, alkaliów i wody morskiej czynią ze ń surowiec o szerokim zastosowaniu.

Wśród wyrobów azbestowych mo Ŝna wyró Ŝni ć dwie grupy produktów: • „wyroby mi ękkie” – których g ęsto ść obj ęto ściowa jest mniejsza ni Ŝ 1000 kg/m 3, to słabo zwi ązane produkty azbestowe o wysokim, ponad 60% udziale azbestu, w produkcie oraz niskiej zawarto ści substancji wi ąŜą cej, do których zaliczamy mi ędzy innymi: tynki, maty, płyty azbestowe, materiały izoluj ące, papy. • „wyroby twarde” – których g ęsto ść obj ęto ściowa jest wi ększa ni Ŝ 1000 kg/m 3, zawieraj ące wysoki udział substancji wi ąŜą cej, za ś niski (poni Ŝej 15%) udział azbestu, do których nale Ŝą płyty faliste i płaskie, rury wodoci ągowe, elementy kanalizacji. Spójno ść włókien azbestowych w tych wyrobach jest tak wysoka, Ŝe praktycznie nie uwalniaj ą si ę one do środowiska (wyj ątkiem jest obróbka np. ci ęcie lub proces niszczenia mechanicznego wyrobu).

Azbest jest zaliczany do dziesi ęciu najgro źniejszych substancji zanieczyszczaj ących na ziemi. W zwi ązku z tym, azbest znajduje si ę w wykazie opracowanym przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej, jako niebezpieczna substancja chemiczna o udowodnionym działaniu rakotwórczym dla człowieka. Badania naukowe udowodniły, ze azbest stanowi powa Ŝne zagro Ŝenie dla zdrowia w nast ępstwie długotrwałego nara Ŝenia dróg oddechowych na wdychanie włókien. Wyroby azbestowe b ędące w dobrym stanie technicznym oraz odpowiednio zabezpieczone nie stanowi ą istotnego zagro Ŝenia dla zdrowia ludzkiego. Zagro Ŝenie pojawia si ę wówczas, gdy zaistniej ą warunki stwarzaj ące mo Ŝliwo ści uwalniania si ę włókien azbestowych do otoczenia. Nara Ŝenie na pył azbestu mo Ŝe by ć przyczyn ą: pylicy azbestowej (azbestozy), łagodnych zmian opłucnowych, raka płuca i mi ędzybłoniaków. Głównym skutkiem zawodowej i środowiskowej ekspozycji na pył azbestu mo Ŝe by ć mi ędzybłoniak opłucnej. W zale Ŝno ści od poziomu ekspozycji mo Ŝe by ć równie Ŝ obserwowany wzrost ryzyka raka płuc. Wobec uznania szkodliwego wpływu włókien azbestu na człowieka w wielu krajach świata w latach 90-tych ubiegłego wieku wprowadzono całkowity zakaz jego stosowania.

4. Lokalizacja obszaru obj ętego programem.

Gmina Lipiany nale Ŝy do powiatu Pyrzyckiego znajduj ącego si ę w południowo- wschodniej cz ęś ci województwa zachodniopomorskiego. Graniczy z gminami: Pyrzyce, Przelewice, Barlinek i My ślibórz. Zajmuje powierzchnie 95 km 2, Zamieszkuje w niej około 6300 mieszka ńców. O środek gminy stanowi miasto Lipiany, które skupia 4334 osób tj. 69% ludno ści gminy na obszarze 5 km 2 powierzchni. Na terenie gminy znajduje si ę równie Ŝ 11 jezior, co stanowi ok. 10% jej powierzchni (wraz z ciekami i wodami stoj ącymi). W skład gminy wchodzi 10 sołectw: Derczewko, D ębiec, Jedlice, Krasne, Miedzy ń, Nowice, Osetna, Skrzynka, Wołczyn, Miel ęcinek i 21 miejscowo ści, z których liczb ę 200 mieszka ńców przekroczyło Batowo i Skrzynka.

5. Uczestnicy programu.

Program usuwania azbestu dotyczy nieruchomo ści, które zlokalizowane s ą na terenie gminy Lipiany i na terenie których wyst ępuj ą wyroby zawieraj ące azbest. Jest skierowany do wspólnot mieszkaniowych, spółdzielni, wła ścicieli oraz posiadaczy o nieuregulowanym stanie prawnym, zwanych w programie wła ścicielami nieruchomo ści. Tej grupie najbardziej powinno zale Ŝeć na jak najszybszym usuni ęciu i unieszkodliwieniu wyrobów azbestowych ze swojego otoczenia. Przewiduje si ę, Ŝe zainteresowanie programem b ędzie wzrasta ć stopniowo z roku na rok, w miar ę prowadzenia edukacji w zakresie zagro Ŝeń zwi ązanych z eksploatacj ą azbestu. Zakłada si ę, Ŝe w programie uczestniczy ć b ędą zarówno osoby, które są odpowiedzialne za realizacje programu, jak i te które w nim uczestnicz ą.

6. Informacje o ilo ści wyrobów azbestowych znajduj ących si ę na terenie gminy.

W wyniku wst ępnie przeprowadzonej inwentaryzacji na terenie gminy Lipiany w 2005r. znajdowało si ę ok.540 Mg wyrobów zawieraj ących azbest (dane z PGO dla gminy Lipiany), z czego: - płyty azbestowo-cementowe tzw. eternit (pokrycia dachowe) – ok.288 Mg, - sie ć wodna cementowo-azbestowa (8,4km) – 252 Mg (Krasne, Wołczyn, Batowo, Skrzynka, Miel ęcinek, Lipiany). W okresie pomi ędzy 2005r. a 2008r. z terenu gminy usuni ęto ok. 46 Mg wyrobów zawieraj ących azbest, z czego najwi ęcej z budynków Spółdzielni Mieszkaniowej w Lipianach (tylko w 2008r. – 17,7Mg). W tym te Ŝ roku pomoc gminy pozwoliła na pozbycie si ę 10,43 Mg głównie z terenów wiejskich, ale równie Ŝ z gminnego obiektu gospodarczego przy ul. Barlineckiej i z dzikiego wysypiska w obr ębie D ębiec. Nale Ŝy zało Ŝyć, Ŝe wyrobów zawieraj ących azbest jest znacznie wi ęcej, poniewa Ŝ niedoszacowanie były wówczas obiekty b ędące w administracji Agencji Nieruchomo ści Rolnych. Równie Ŝ sama powierzchnia nie odzwierciedla faktycznej wagi i trudno przyj ąć faktyczn ą wag ę 1m2 (np. dachy cz ęsto poro śni ęte s ą mchem, w którym znajduje si ę piasek, eternit jest ró Ŝnej grubo ści.). Brak jest wiedzy na temat wyrobów azbestowych wykorzystywanych wewn ątrz budynków. Najwi ęcej wyrobów azbestowych znajduje si ę w zasobach ANR i na obiektach gospodarczych. Na terenie Lipian najwi ęcej obiektów pokrytych eternitem, to obiekty gospodarcze o powierzchni do kilkunastu m2. Ale s ą równie Ŝ i wi ększe, takie jak: - budynek gospodarczy skrzy Ŝowanie ulic: Bema i Sikorskiego, - nie u Ŝytkowana chlewnia – koniec ul. Sikorskiego w kierunku m. Skrzynka (prawa strona ), o pow. 370m 2, - budynek drukarni (ul. Mickiewicza), - Motel Hangar (ul. Lipowa), - budynek przy byłej stacji PKP (serwis opon samochodowych), - obiekty gospodarcze przy ul. Traugutta, - budynek socjalny na terenie boiska sportowego przy ul. Lipowej o pow.320m 2 (własno ść Gminy), - budynek mieszkalny przy ul. Bema nr 15 (administrowany przez Spółdzielni ę Mieszkaniow ą w Lipianach), - budynek mieszkalny przy ul. Szkolnej 19-21 o pow.150m 2, (własno ść prywatna),

Praktycznie we wszystkich miejscowo ściach wiejskich wykorzystywany jest nadal eternit. Najcz ęś ciej s ą to chlewnie, stodoły, warsztaty oraz budynki mieszkalne. Do najwi ększych nale Ŝą : - magazyn przy suszarni w m. Skrzynka o pow. 480m 2 (własno ść ANR), - chlewnia w m. Skrzynka o pow. 1.120m 2 (własno ść ANR), - obora-jałownik w m. Skrzynka o pow. 1.008m 2 (własno ść ANR), - obora w m. Wołczyn o pow. 1.132m 2 (własno ść ANR), - obora w m. Wołczyn o pow. 1.123m 2 (własno ść ANR), - obora w m. Wołczyn o pow. 1.123m 2 (własno ść ANR), - magazyn w m. Wołczyn o pow. 760m 2 (własno ść ANR), - ciel ętnik w m. Wołczyn o pow. 1.276m 2 (własno ść ANR), - obora w m. Krasne o pow. 720m 2 (własno ść ANR), - szopa-gara Ŝ o pow. 260m 2 (własno ść ANR), - obora-jałownik w m. Mironów o pow. 864m 2 (własno ść ANR), - jałownik w m. Mironów o pow. 864m 2 (własno ść ANR), - jałownik w m. Mironów o pow. 864m 2 (własno ść ANR), - budynek mieszkalny w m. Mironów o pow. 320m 2 (własno ść ANR), - hydrofornia w m. Mironów o pow. 220m 2 (własno ść Gminy), - cz ęść budynku mieszkalnego wraz z obiektami gospodarczymi w m. Józefin (dawna le śniczówka) -własno ść prywatna, - obiekt gospodarczy w m. Miel ęcinek o pow.800m 2 - obiekt gospodarczy w m. Miel ęcinek o pow.283m 2 - obiekt gospodarczy w m. Miel ęcinek o pow.200m 2 - obiekt gospodarczy w m. Miel ęcinek o pow.640m 2 - domki wypoczynkowe w m. Przywodzie nad jez. Chłop szt.8, - obiekty gospodarcze w m. Miedzy ń, - świetlica wiejska w m. Miedzy ń o pow.90m 2 (własno ść Gminy), - ruiny pałacu w m. Krasne.

7. Metody realizacji programu

Metody realizacji programu s ą nast ępuj ące: Ulotki o azbe ście, jego szkodliwym działaniu i realizacji programu. Informacje o programie azbestowym w Biuletynie Informacyjnym Gminy Lipiany. Informacje zamieszczane na stronie internetowej gminy. Informacje zamieszczane na tablicy ogłosze ń w Urz ędzie Gminy. Informacje przekazywane na zebraniach wiejskich oraz za po średnictwem sołtysów.

Przy realizacji programu stosowane b ędą nast ępuj ące zasady: 1. Koszt demonta Ŝu oraz wymiany pokrycia dachowego ponosi wła ściciel, natomiast koszt transportu i unieszkodliwienia wyrobów zawieraj ących azbest ponosi ć b ędzie Gmina. 2. Zlecenie transportu i utylizacji dokonywane b ędzie na pisemny wniosek wła ściciela nieruchomo ści, która znajduje si ę w bazie danych o lokalizacji istniej ących wyrobów zawieraj ących azbest. Wzór stanowi zał ącznik nr 1. 3. Prace b ędą realizowane na podstawie umowy z wyspecjalizowan ą firm ą posiadaj ącą stosowne zezwolenie. 4. Przy odbiorze odpadów z nieruchomo ści sporz ądzony b ędzie protokół odbioru. Wzór stanowi Zał ącznik nr 2.

8. Finansowanie programu

Istnieje mo Ŝliwo ść uzyskania wsparcia finansowego na usuwanie wyrobów azbestowych: 1. z Banku Ochrony Środowiska (BO Ś S.A.) w formie kredytu z dopłatami do oprocentowania pochodz ącymi z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie, 2. z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w formie kredytów i dotacji, jedynie na du Ŝe przedsi ęwzi ęcia, 3. z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie w formie dotacji, 4. z funduszy własnych, w tym Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, 5. ze środków unijnych poprzez fundacje i programy pomocowe. i Dofinansowanie usuwania odpadów azbestowych b ędzie si ę odbywa ć ze środków Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i w zale Ŝno ści od potrzeb uzupełniane z bud Ŝetu Gminy. Gmina b ędzie si ę stara ć równie Ŝ o dofinansowanie z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Sfinansowaniu w 100% b ędą podlegały koszty inwestycji zwi ązane z transportem i utylizacj ą odpadów azbestowych powstałych przy wymianie lub likwidacji pokrycia dachowego. Wariant taki pozwoli na znaczne zwi ększenie zainteresowania programem usuwania azbestu, zwłaszcza na terenach wiejskich. O sfinansowanie mog ą ubiega ć si ę osoby fizyczne, wspólnoty mieszkaniowe, spółdzielnie mieszkaniowe maj ące tytuł prawny do nieruchomo ści zlokalizowanej na terenie gminy Lipiany. W wyj ątkowych sytuacjach pomoc mo Ŝe by ć udzielona równie Ŝ posiadaczom nieruchomo ści o nieuregulowanym stanie prawym np. konieczno ści ą wymiany pokrycia dachowego o bardzo złym stanie technicznym. Pomoc udzielana osobom fizycznym, b ędącym przedsi ębiorcami w rozumieniu ustawy z dnia 2.07.2004r. o swobodzie działalno ści gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807 z zm.), mo Ŝe by ć udzielana wył ącznie na potrzeby niezwi ązane z prowadzon ą przez nie działalno ści ą gospodarcz ą. Osoba ubiegaj ąca si ę o uzyskanie pomocy w sfinansowaniu transportu i unieszkodliwienia odpadów zawieraj ących azbest składa wniosek do Burmistrza Lipian. Wzór wniosku dost ępny jest: » w Urz ędzie Miejskim w Lipianach (pok. Nr 23 ) »na stronie internetowej www.bip.Lipiany.pl

Wnioski po stwierdzeniu ich kompletno ści rozpatrywane b ędą na bie Ŝą co według kolejno ści ich zło Ŝenia oraz stopnia uszkodzenia materiału zawieraj ącego azbest, a Ŝ do czasu wyczerpania środków na dany rok kalendarzowy. Przy czym bezwzgl ędne pierwsze ństwo maj ą wnioski dotycz ące najbardziej zniszczonych i zagra Ŝaj ących zdrowiu i Ŝyciu mieszka ńców pokry ć dachowych. Wnioski niezrealizowane w danym roku z powodu braku środków finansowych b ędą zrealizowane w pierwszej kolejno ści w roku nast ępnym, zgodnie z prowadzonym rejestrem. Aby program był realizowany w sposób ci ągły, rocznie gmina musi zarezerwowa ć w bud Ŝecie i w Gminnym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej kwot ę minimum 10.000 zł. zwi ększaj ąc kwot ę w nast ępnych latach w zale Ŝno ści od potrzeb. Do składanego wniosku nale Ŝy doł ączy ć: - kopi ę zgłoszenia zło Ŝonego do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Pyrzycach o zamiarze usuni ęcia wyrobów zawieraj ących azbest w terminie 30 dni przed planowanym rozpocz ęciem prac. Wnioski niekompletne nie b ędą rozpatrywane do czasu ich uzupełnienia. Burmistrz Lipian powiadamia pisemnie wnioskodawc ę o sfinansowaniu kosztów transportu i unieszkodliwienia w terminie 30 dni od zło Ŝenia wniosku. Finansowanie transportu i unieszkodliwienia nie obejmuje tych wła ścicieli, którzy we własnym zakresie dokonali unieszkodliwienia. Pomoc nie pokrywa kosztów zwi ązanych z zakupem i monta Ŝem nowych pokry ć dachowych i kosztorysów rozbiórkowych.

9. Harmonogram realizacji programu

Model pomocy polegaj ącej na finansowaniu transportu oraz unieszkodliwiania odpadów azbestowych na koszt Gminy pozwoli na monitorowanie wła ściwego post ępowania z tego typu odpadami i spowoduje, Ŝe nielegalne pozbycie si ę odpadów przestanie by ć opłacalne. Wła ściciele nieruchomo ści przy tym wariancie finansowania pokryj ą koszty zwi ązane z demonta Ŝem oraz zakupem i monta Ŝem nowego pokrycia dachowego. W pierwszej kolejno ści w latach 2009-2016 proponuje si ę pomoc w sfinansowaniu inwestycji o najpilniejszym stopniu prac (I stopie ń pilno ści), oraz w miar ę mo Ŝliwo ści uzyskania środków finansowych na wykonanie prac o średnim stopniu pilno ści. W latach 2017-2022 nast ąpi kontynuacja usuwania azbestu o mniejszym stopniu pilno ści (II stopie ń pilno ści). Ostatni etap usuwania produktów zawieraj ących azbest i b ędących w najlepszym stanie (III stopie ń pilno ści) przewidziany jest na lata 2023-2032. Przeprowadzenie ankiet pozwoli na zorientowanie się, jak rozło Ŝona w czasie b ędzie wymiana pokry ć dachowych. Coroczne zabezpieczanie minimum 10.000zł pozwoli na pozbycie si ę z terenu gminy ok. 10Mg wyrobów zawieraj ących azbest, przy zało Ŝeniu otrzymania pomocy z zewn ątrz – do 20 Mg. Nie jest to imponuj ąca ilo ść ale rozło Ŝona w czasie pozwoli na bezpieczn ą eliminacj ę eternitu z budynków mieszkalnych i gospodarczych.

Harmonogram rzeczowy na lata 2009-2032 Lp. Nazwa zadania Okres realizacji 1. Opracowanie „Programu usuwania wyrobów 2009 zawieraj ących azbest z terenu miasta i gminy Lipiany” 2. Działalno ść informacyjna i edukacyjne skierowane do 2009-2032 wła ścicieli, zarz ądców i u Ŝytkowników budynków, budowli i instalacji zawieraj ących azbest. 3. Realizacja „Programu…”. 2009-2032 4. Coroczna aktualizacja bazy danych o obiektach 2009-2032 zawieraj ących azbest. 5. Monitoring i ocena realizacji „Programu…” w ramach 2009-2032 Planu Gospodarki Odpadami.

10. Wytyczne dotycz ące bezpiecznego usuwania azbestu – BHP

Wła ściciel (zarz ądca) obiektów i urz ądze ń budowlanych z zabudowanymi wyrobami zawieraj ącymi azbest powinien dokona ć ich przegl ądu technicznego, zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego u Ŝytkowania i usuwania wyrobów zawieraj ących azbest (Dz. U. Nr 71 poz. 649) oraz Rozporz ądzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 pa ździernika 2003r. w sprawie wymaga ń w zakresie wykorzystania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystania i oczyszczania instalacji lub urz ądze ń, w których był lub jest wykorzystywany azbest (Dz. U. Nr 192 poz.1876). Wszelkie prace zwi ązane z usuwaniem wyrobów zawieraj ących azbest nale Ŝy dokonywa ć zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane, rozdz. 4 „Post ępowanie poprzedzaj ące rozpocz ęcie robót budowlanych”, rozdz. 5 ‘Budowa i oddawanie do u Ŝytku obiektów budowlanych”. W przypadku konieczno ści usuni ęcia elementów zawieraj ących azbest z obiektów budowlanych, inwestor musi przestrzega ć przepisów Prawa Budowlanego oraz przepisów specjalnych dotycz ących azbestu. Prace maj ące na celu usuni ęcie azbestu z obiektu budowlanego, powinny by ć poprzedzone zgłoszeniem tego faktu wła ściwemu organowi administracji architektoniczno- budowlanej na 30 dni przed planowanym rozpocz ęciem robót. Tylko przedsi ębiorcy posiadaj ący odpowiedni ą decyzj ę sankcjonuj ącą wytwarzanie odpadów niebezpiecznych mog ą wykonywa ć prace zwi ązane z usuwaniem azbestu. Wykonanie prac przez inwestora we własnym zakresie tak Ŝe wymaga uzyskania takiej decyzji. Wykonawca prac zobowi ązany jest sporz ądzi ć szczegółowy plan prac, który zawiera przede wszystkim: • Ilo ść wytworzonych odpadów. • Identyfikacj ę rodzaju azbestu. • Klasyfikacj ę wytworzonego odpadu. • Warunki ochrony zdrowia i bezpiecze ństwa pracy.

W celu zapewnienia warunków bezpiecznego usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z miejsca ich wyst ępowania, wykonawca prac obowi ązany jest do: 1. Izolowana od otoczenia obszaru prac przez stosowanie osłon zabezpieczaj ących przenikanie azbestu do środowiska. 2. Ogrodzenia terenu prac z zachowaniem bezpiecznej odległo ści od traktów komunikacyjnych dla osób pieszych, nie mniejszej niŜ 1 m, przy zastosowaniu osłon zabezpieczaj ących przed przenikaniem azbestu do środowiska. 3. Umieszczenia w strefie prac w widocznym miejscu tablic informacyjnych o nast ępuj ącej tre ści: „Uwaga! Zagro Ŝenie azbestem”; w przypadku prowadzenia prac z wyrobami zawieraj ącymi krokidolit tre ść tablic informacyjnych powinna by ć nast ępuj ąca: „Uwaga! Zagro Ŝenie azbestem-krokidolitem”. 4. Zastosowania odpowiednich środków technicznych ograniczaj ących do minimum emisje azbestu do środowiska. 5. Zastosowania w obiekcie, gdzie prowadzone s ą prace, odpowiednich zabezpiecze ń przed pyleniem i nara Ŝeniem na azbest, w tym uszczelnianych w planie bezpiecze ństwa i ochrony zdrowia. 6. Codziennego usuwania pozostało ści pyłu azbestowego ze strefy prac przy zastosowaniu podci śnieniowego sprz ętu odkurzaj ącego lub metod ą czyszczenia na mokro. 7. Izolowania pomieszcze ń, w których zostały przekroczone dopuszczalne wartości st ęŜ eń pyłu azbestowego dla obszaru prac, w szczególno ści izolowania pomieszcze ń w przypadku prowadzenia prac z wyrobami zawieraj ącymi krokidolit. 8. Stosowania zespołu szczelnych pomieszcze ń, w których następuje oczyszczenie pracowników - komora dekontaminacyjna, przy usuwaniu pyłu azbestowego przekraczaj ącego dopuszczalne warto ści st ęŜ eń. 9. Zapoznania pracowników bezpo średnio zatrudnionych przy pracach z wyrobami zawieraj ącymi azbest lub ich przedstawicieli z planem prac, a szczególno ści z wymogami dotycz ącymi bezpiecze ństwa i higieny pracy w czasie wykonywania prac.

Prace zwi ązane z usuwaniem wyrobów zawieraj ących azbest prowadzi si ę w sposób uniemo Ŝliwiaj ący emisje azbestu do środowiska oraz powoduj ący zminimalizowane pylenia poprzez: • nawil Ŝanie wod ą wyrobów zawieraj ących azbest przed ich usuwaniem lub demonta Ŝem i utrzymanie w stanie wilgotnym przez cały czas pracy, • demonta Ŝ całych wyrobów (płyt, rur, kształtek) bez jakiegokolwiek uszkadzania, tam gdzie jest to technicznie mo Ŝliwe, • odspajanie materiałów trwale zwi ązanych z podło Ŝem przy stosowaniu wył ącznie narz ędzi r ęcznych lub wolnoobrotowych, wyposa Ŝone w miejscowe instalacje odci ągaj ące powietrze, • prowadzenie kontrolnego monitoringu powietrza w przypadku stwierdzenia wyst ępowania przekrocze ń najwy Ŝszych dopuszczalnych st ęŜ eń pyłu azbestu w środowisku pracy, w miejscach prowadzonych prac, w tym równie Ŝ z wyrobami zawieraj ącymi krokydolit, • codzienne zabezpieczanie zdemontowanych wyrobów i odpadów zawieraj ących azbest oraz ich magazynowanie na wyznaczonym i zabezpieczonym miejscu.

Wykonawca usuwaj ący azbest zobowi ązany jest zło Ŝyć pisemne o świadczenie o prawidłowo ści wykonanych prac i oczyszczeniu terenu z pyłu azbestowego. O świadczenie to przechowuje si ę przez okres co najmniej 5 lat. Ponadto wykonawca pakuje i przygotowuje odpady azbestowe do transportu.

Transport wyrobów i odpadów zawieraj ących azbest, nale Ŝy wykona ć w sposób uniemo Ŝliwiaj ący emisje azbestu do środowiska , a w szczególno ści poprzez: 1. szczelne opakowanie foli ą polietylenow ą o grubo ści nie mniejszej ni Ŝ 0,2mm wyrobów lub odpadów o g ęsto ści obj ęto ściowej równej lub wi ększej ni Ŝ 1,000kg/m³, 2. zestalenie przy u Ŝyciu cementu, a nast ępnie po utwardzeniu szczelne opakowanie w foli ę polietylenow ą o grubo ści nie mniejszej ni Ŝ 0,2mm odpadów zawieraj ących azbest o g ęsto ści obj ęto ściowej mniejszej ni Ŝ 1,000kg/m³, 3. szczelne opakowanie odpadów pozostaj ących w kontakcie z azbestem i zakwalifikowanych jako odpady o g ęsto ści obj ęto ściowej mniejszej ni Ŝ 1,000kg/m³ w worki z foli polietylenowej o grubo ści nie mniejszej ni Ŝ 0,2mm, a nast ępnie umieszczenie w opakowaniu zbiorczym z folii polietylenowej i szczelnie zamkni ęcie, 4. utrzymanie w stanie wilgotnym odpadów w trakcie ich przygotowywania do transportu, 5. oznakowanie opakowa ń, 6. magazynowanie przygotowanych do transportu opakowa ń w osobnych miejscach zabezpieczonych przed dost ępem osób niepowołanych.

Odpady mo Ŝe przekaza ć tylko podmiotom, które uzyskały zezwolenie wła ściwego organu na prowadzenie działalno ści w zakresie unieszkodliwienia odpadów azbestowych i transportu tych odpadów. Prawidłowo ść wykonywanych działa ń w tym zakresie powinna by ć potwierdzona kartami ewidencji i przekazania odpadów.

Wytyczne dla jednostek samorz ądu gminnego, wła ścicieli, zarz ądców nieruchomo ści i wykonawców prac polegaj ących na zabezpieczeniu i usuwaniu wyrobów zawieraj ących azbest.

Obowi ązki jednostek samorz ądu gminnego:

• Informowanie mieszka ńców gminy o skutkach nara Ŝenia na azbest i obowi ązku sukcesywnego usuwania go przez wła ścicieli nieruchomo ści. Gminy w pierwszej kolejno ści powinny skupi ć si ę na działaniach edukacyjno-informacyjnych skierowanych do mieszka ńców. Na gminy nało Ŝony został obowi ązek informowania mieszka ńców na temat negatywnych skutków oddziaływania azbestu na stan zdrowia mieszka ńców oraz o mo Ŝliwo ści usuni ęcia wyrobów zawieraj ących azbest, co ma na celu skłonienie wła ścicieli nieruchomo ści do wypełniania nało Ŝonego na nich ustawowo obowi ązku usuni ęcia wyrobów zawieraj ących azbest do 2032r. Gminy musz ą wi ęc zadba ć. Aby formularze, na podstawie których dokonywana ma by ć ocena stanu nieruchomo ści pod k ątem obecno ści azbestu i stopnia jego zu Ŝycia, były dost ępne w urz ędzie oraz - o ile istnieje mo Ŝliwo ść – równie Ŝ na stronie internetowej gminy. Gminy maj ą tak Ŝe słu Ŝyć pomoc ą swoim mieszka ńcom na temat wymaganych procedur usuwania, zabezpieczania, wywo Ŝenia i składowania azbestu. Informacje te powinny znale źć si ę na stronie internetowej urz ędu gminy, na tablicach informacyjnych w jego budynku, ulotkach i plakatach, a tak Ŝe by ć przekazywane podczas spotka ń z mieszka ńcami. Gminy powinny szuka ć sojuszników swoich działa ń w śród lokalnych dziennikarzy staraj ąc si ę zainteresowa ć ich tematyk ą azbestu, szczególnie w skali regionu, oraz słu Ŝą c informacjami na temat jego usuwania tak, aby wzmacnia ć prowadzone przez siebie działania informacyjno-edukacyjne. • Inwentaryzacja wyrobów zawieraj ących azbest na terenie gminy. Informacje podawane przez wła ścicieli nieruchomo ści powinny by ć zbierane w postaci wypełnionych arkuszy „Oceny stanu i mo Ŝliwo ści bezpiecznego u Ŝytkowania wyrobów zawieraj ących azbest”. Na ich podstawie ma zosta ć sporz ądzony zbiorczy wykaz obiektów zawieraj ących azbest, wg trzech grup pilno ści, w zale Ŝno ści od stopnia zagro Ŝenia. Oprócz zbierania informacji od prywatnych wła ścicieli nieruchomo ści, gmina powinna dokona ć oceny stanu nieruchomo ści, której sama jest wła ścicielem. Uczciwa i rzetelna ocena oraz inwentaryzacja s ą jedynym sposobem na uzyskanie wsparcia finansowanego na cele zwi ązane z usuwaniem azbestu. O tym tak Ŝe mieszka ńcy powinni zosta ć poinformowani przez gmin ę. • Opracowanie sprawozdania dotycz ącego stanu i mo Ŝliwo ści bezpiecznego uŜytkowania wyrobów zawieraj ących azbest. Informacje zebrane na podstawie arkuszy ocen powinny by ć przekazywane raz w roku do wła ściwego urz ędu nadzoru budowlanego w powiecie. Sprawozdania maj ą by ć sporz ądzone – podobnie do zbiorczego wykazu obiektów zawieraj ących azbest – według trzech grup pilno ści. • Stworzenie Planu Gospodarki Odpadami, w tym niebezpiecznymi zawieraj ącymi azbest. Prawidłowe opracowanie Planu wymaga zabrania od właścicieli nieruchomo ści sprawozda ń dotycz ących: oceny stanu i mo Ŝliwo ści bezpiecznego u Ŝytkowania wyrobów zawieraj ących azbest: Informacji o wyrobach zawieraj ących azbest i miejscu ich wykorzystania ( zał ącznik Nr4.) Informacji o wyrobach zawieraj ących azbest, których wykorzystanie zostało zako ńczone (zał ącznik Nr5) • Plan jest warunkiem ubiegania si ę o środki pomocowe . • Pozyskiwanie środków finansowych. Usuwanie wyrobów zawieraj ących azbest, szczególnie w przypadku elementów budowlanych jest kosztowne i wymaga odpowiednich nakładów finansowych. Istnieje jednak mo Ŝliwo ść uzyskania wsparcia ze strony krajowych lub zagranicznych funduszy na ochron ę środowiska. Pieni ądze te przeznaczone s ą na realizacj ę du Ŝych projektów, dlatego wła ściciele powinni ł ączy ć si ę w wi ększe grupy i aplikowa ć o pieni ądze wspólne. Takie post ępowanie wymaga ustanowienia przedstawiciela mog ącego wyst ępowa ć i działa ć w ich imieniu. Mo Ŝe nim by ć m.in. gmina lub zwi ązek gmin. Inicjuj ąca rola gminy w tych działaniach jest bardzo wa Ŝna, bowiem wielu mieszka ńców nie będzie sta ć na pokrycie kosztów usuni ęcia azbestu samodzielnie, a w konsekwencji b ędzie on nadal stanowił zagro Ŝenie.

Obowi ązki wła ścicieli, zarz ądców lub u Ŝytkowników nieruchomo ści:

• Kontrola wyrobów zawieraj ących azbest znajduj ących si ę w obiektach, urz ądzeniach budowlanych, urz ądzeniach przemysłowych lub innych miejscach zawieraj ących azbest. • Sporz ądzenie i przedło Ŝenie organowi nadzoru budowlanego oceny stanu i dokumentacji miejsca zawieraj ącego azbest. • Usuwanie wyrobów zawieraj ących azbest zakwalifikowanych zgodnie z ocen ą do wymiany na skutek nadmiernego zu Ŝycia wyrobu lub jego uszkodzenia. • Sporz ądzenie (corocznie) planu kontroli jako ści powietrza obejmuj ącej pomiar st ęŜ enia azbestu, dla ka Ŝdego pomieszczenia, w którym znajduj ą si ę instalacje lub urz ądzenia zawieraj ące azbest lub wyroby zawieraj ące azbest. • Przegl ąd i oznakowanie, w sposób przewidziany przez prawo, miejsc, w którym był lub jest wykorzystywany azbest lub wyroby zawieraj ące azbest. • Sporz ądzenie inwentaryzacji zastosowanych wyrobów zawieraj ących azbest poprzez sporz ądzenie spisu z natury. • Sporz ądzenie i przedło Ŝenie marszałkowi województwa ( dot. przedsi ębiorców ) lub prezydentowi miasta ( dot. osób fizycznych nie b ędących przedsi ębiorcami ) oraz coroczna aktualizacja informacji o: - wyrobach zawieraj ących azbest i miejscu ich wykorzystywania, - wyrobach zawieraj ących azbest, których wykorzystanie zostało zako ńczone. • Zgłoszenie wła ściwemu organowi architektoniczno-budowlanemu prac polegaj ących na zabezpieczeniu lub usuwaniu wyrobów zawieraj ących azbest zgodnie z przepisami budowlanymi.

Obowi ązki wykonawców prac polegaj ących na zabezpieczeniu i usuwaniu wyrobów zawieraj ących azbest:

• Uzyskanie pozwolenia, decyzji zatwierdzaj ącej program gospodarowania odpadami niebezpiecznymi albo zło Ŝone organowi informacji o wytwarzanych odpadami oraz o sposobie gospodarowania odpadami niebezpiecznymi ( zale Ŝnie od ilo ści wytwarzanych odpadów ). • Przeszkolenie przez uprawnion ą instytucj ę zatrudnianych pracowników i osób kieruj ących lub nadzoruj ących, w zakresie bezpiecze ństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu tych wyrobów oraz w zakresie przestrzegania procedur dotycz ących bezpiecznego post ępowania z wyrobami zawieraj ącymi azbest. • Opracowanie przed rozpocz ęciem prac szczegółowego planu prac usuwania wyrobów zawieraj ących azbest, obejmuj ącego w szczególno ści: - identyfikacj ę azbestu w przewidzianych do usuni ęcia materiałach, na podstawie udokumentowanej informacji do wła ściciela lub zarz ądcy obiektu albo te Ŝ na podstawie bada ń przeprowadzonych przez akredytowane laboratorium, - informacje o metodach wykonywania planowanych prac, - zakres niezb ędnych zabezpiecze ń pracowników oraz środowiska przed nara Ŝeniem na szkodliwo ść emisji azbestu, w tym. problematyk ę okre ślon ą przepisami dotycz ącymi planu bezpiecze ństwa i ochrony zdrowia, - ustalenie niezb ędnego dla rodzaju wykonywanych prac monitoringu powietrza; - posiadanie niezb ędnego wyposa Ŝenia technicznego i socjalnego zapewniaj ącego prowadzenie okre ślonych planem prac oraz zabezpiecze ń pracowników i środowiska przed nara Ŝeniem na działanie azbestu, - zgłoszenie prac polegaj ących na zabezpieczeniu lub usuni ęciu wyrobów zawieraj ących azbest z obiektu, urz ądzenia budowlanego lub instalacji przemysłowej, wła ściwemu organowi nadzoru budowlanego oraz wła ściwemu okr ęgowemu inspektorowi pracy. • Zapewnienie warunków bezpiecznego usuwania wyrobów zawieraj ących azbest z miejsca ich wyst ępowania w sposób okre ślony w § 8 rozporz ądzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 kwietnia 2004r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego u Ŝytkowania i usuwania wyrobów zawieraj ących azbest. • Zło Ŝenie wła ścicielowi, u Ŝytkownikowi wieczystemu lub zarz ądcy nieruchomo ści, urz ądzenia budowlanego, instalacji przemysłowej lub innego miejsca zawieraj ącego azbest, pisemnego o świadczenia o prawidłowo ści wykonania prac oraz o oczyszczeniu terenu z pyłu azbestowego, z zachowaniem wła ściwych przepisów technicznych i sanitarnych.

11. Zał ączniki

Zał ącznik Nr 1

WNIOSEK do Urz ędu Miejskiego w Lipianach o sfinansowanie transportu i unieszkodliwienia odpadów zawieraj ących azbest

1. Wnioskodawca (wła ściciel nieruchomo ści):

………………………………………………………………………………………. /imi ę i nazwisko/

…………………………………………………………………………………….. /adres, tel. kontaktowy/

2. Obiekt: ……………………….………………………………………………….

3. Rodzaj wyrobu zawieraj ącego azbest:…………………………………………….

………………………………………………………………………………………….

4. Ilo ść (w m 2): ……………………………………………………………………….

5. Oświadczam, Ŝe prace zwi ązane z usuni ęciem wyrobów zawieraj ących azbest b ędą wykonywane przez wyspecjalizowan ą firm ę z zachowaniem wła ściwych przepisów technicznych i sanitarnych.

6. Oświadczam, Ŝe wszystkie dane zawarte w protokole s ą zgodne z prawd ą.

…………………………………………………… /data i podpis wła ściciela nieruchomo ści/

Zał ącznik Nr 2

PROTOKÓŁ ODBIORCZY

(stwierdzenie usuni ęcia wyrobów zawieraj ących azbest)

1. Wnioskodawca (wła ściciel nieruchomo ści):

……………………………………………………………………………………….. /imi ę i nazwisko/

……………………………………………………………………………………….. /adres/

2. Miejsce odbioru odpadów zawieraj ących azbest:……………………………….

…………………………………………………………………………......

3. Rodzaj odpadów (płyty faliste/płaskie lub inny odpad zawieraj ący azbest):

……………………………………………………......

4. Ilo ść usuni ętych odpadów (w m 2): ……………………………………………..….

5. Informacja czy na nieruchomo ści znajduj ą si ę jeszcze wyroby zawieraj ące azbest (je śli tak poda ć szacunkowo ilo ść ): …………………………………………………………………………………………

6. Oświadczam, Ŝe wszystkie dane zawarte w protokole s ą zgodne z prawd ą.

7. Oświadczam, Ŝe prace zwi ązane z usuni ęciem wyrobów zawieraj ących azbest zostały wykonane z zachowaniem wła ściwych przepisów technicznych i sanitarnych, a teren został prawidłowo oczyszczony z odpadów azbestowych.

………………………………………. ………………………………... /data i podpis wła ściciela nieruchomo ści/ /data i podpis przedstawiciela Gminy/

Zał ącznik nr 3

Ocena stanu i mo Ŝliwo ści bezpiecznego u Ŝytkowania wyrobów zawieraj ących azbest

Miejsce / obiekt / urz ądzenie budowlane / instalacja przemysłowa:

......

Adres miejsca / obiektu / urz ądzenia budowlanego / instalacji przemysłowej: ......

......

Pomieszczenie:......

Rodzaj / nazwa wyrobu 1) ......

Ilo ść wyrobów (m 2, tony) …………………….……………………………………………..

Grupa / Wyrób - rodzaj Ocena Przyj ęta Nr punktacja I. Sposób zastosowania azbestu 1. Powierzchnia pokryta mas ą natryskow ą z azbestem 30 (torkret)

2. Tynk zawieraj ący azbest 30

3. Lekkie płyty izolacyjne z azbestem 25 (ci ęŜ ar obj. < 1.000 kg/m 3)

4. Pozostałe wyroby z azbestem 10

II. Rodzaj azbestu 5. Azbest chryzotylowy 5

6. Inny azbest (np. krokidolit) 15

III. Struktura powierzchni wyrobu z azbestem 7. Rozlu źniona (naruszona) struktura 30 włókien

8. Mocna struktura włókien, lecz bez albo z niewystarczaj ącą 10 powłok ą farby zewn ętrznej

9. Pomalowana i nieuszkodzona powłoka zewn ętrzna 0

IV. Stan zewn ętrzny wyrobu z azbestem 10. Du Ŝe uszkodzenia 30 2)

11. Małe uszkodzenia 10 3)

12. Brak 0

V. Mo Ŝliwo ść uszkodzenia powierzchni wyrobu z azbestem 13. Wyrób jest przedmiotem jakich ś prac 15

14. Wyrób przez bezpo średni ą dost ępno ść nara Ŝony na 10 uszkodzenia (do wysoko ści 2 m)

15. Wyrób nara Ŝony na uszkodzenia mechaniczne 10

16. Wyrób nara Ŝony na wstrz ąsy i drgania 10

17. Wyrób nara Ŝony na działanie czynników atmosferycznych 10 (na zewn ątrz obiektu)

18. Wyrób znajduje si ę w zasi ęgu silnych ruchów powietrza 10

19. Wyrób nie jest nara Ŝony na wpływy zewn ętrzne 0

VI. Wykorzystanie pomieszczenia 20. Regularnie przez dzieci, młodzie Ŝ lub sportowców 35

21. Trwałe lub cz ęste przebywanie w pomieszczeniach innych 30 osób

22. Czasowo wykorzystywane pomieszczenie 20

23. Rzadko wykorzystywane pomieszczenie 10

VII. Usytuowanie wyrobu 24. Bezpo średnio w pomieszczeniu 30

25. Za zawieszonym, nieszczelnym sufitem lub innym 25 pokryciem

26. W systemie wywietrzania pomieszczenia (kanały 25 wentylacyjne)

27. Za zawieszonym szczelnym sufitem lub innym pokryciem, 10 ponad pyłoszczeln ą powierzchni ą lub poza szczelnym kanałem wentylacyjnym

Suma punktów oceny ......

Stopie ń pilno ści I wymiana lub naprawa wymagana 65 i wi ęcej punktów bezzwłocznie

Stopie ń pilno ści II ponowna ocena wymagana w czasie do powyŜej 35 do 60 punktów 1 roku

Stopie ń pilno ści III ponowna ocena w terminie do 5 lat do 35 punktów

UWAGA: podkre śli ć nale Ŝy tylko jedn ą pozycj ę w grupie, je śli wyst ąpi wi ęcej ni Ŝ jedna, podkre śli ć nale Ŝy najwy Ŝsz ą punktacj ę. Zsumowa ć ilo ść punktów, ustali ć ocen ę ko ńcow ą i stopie ń pilno ści.

...... Oceniaj ący nazwisko i imi ę Wła ściciel / Zarz ądca

...... Adres

data: ___. ___. 200__ r.

Obja śnienia: 1) Przy okre ślaniu rodzaju wyrobu zawieraj ącego azbest nale Ŝy stosowa ć nast ępuj ącą klasyfikacj ę: 1. płyty azbestowo-cementowe płaskie stosowane w budownictwie, 2. płyty faliste azbestowo-cementowe dla budownictwa, 3. rury i zł ącza azbestowo-cementowe, 4. izolacje natryskowe środkami zawieraj ącymi w swoim składzie azbest, 5. wyroby cierne azbestowo-kauczukowe, 6. prz ędza specjalna, w tym włókna azbestowe obrobione, 7. szczeliwa azbestowe, 8. ta śmy tkane i plecione, sznury i sznurki, 9. wyroby azbestowo-kauczukowe, z wyj ątkiem wyrobów ciernych, 10. papier, tektura, 11. inne wyroby zawieraj ące azbest, oddzielnie niewymienione, w tym papier i tektura 2)

2) Du Ŝe uszkodzenia - widoczne p ękni ęcia lub ubytki na powierzchni równej lub wi ększej ni Ŝ 3 % powierzchni wyrobu. 3) Małe uszkodzenia - brak widocznych p ękni ęć , a ubytki na powierzchni mniejszej ni Ŝ 3 % powierzchni wyrobu.

Zał ącznik Nr 4

INFORMACJA O WYROBACH ZAWIERAJ ĄCYCH AZBEST 1) I MIEJSCU ICH WYKORZYSTYWANIA

1. Miejsce, adres ...... ……………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………...

2. Wła ściciel/ zarz ądca/ u Ŝytkownik *) : osoba fizyczna – imi ę, nazwisko, adres: ......

3. Tytuł własno ści: ......

4. Nazwa , rodzaj wyrobu 2) ......

5. Ilo ść (m 2 , tony) 3) ......

6. Przydatno ść do dalszej eksploatacji………… ......

7.Przewidywany termin usuni ęcia wyrobów: a) okresowej wymiany z tytułu zu Ŝycia wyrobu…...... b) całkowitego usuni ęcia niebezpiecznych materiałów i substancji...... ………………………………………………………………………………………….. 8. Inne istotne informacje o wyrobach 4) ......

...... (podpis) data: ___. ___. 200__ r.

Obja śnienia: *) Niepotrzebne skre śli ć. 1) Za wyrób zawieraj ący azbest uwa Ŝa si ę ka Ŝdy wyrób o st ęŜ eniu równym lub wy Ŝszym od 0,1 % azbestu. 2) Przy okre ślaniu rodzaju wyrobu zawieraj ącego azbest nale Ŝy stosowa ć nast ępuj ącą klasyfikacj ę: - płyty azbestowo--cementowe płaskie stosowane w budownictwie, - płyty faliste azbestowo-cementowe dla budownictwa. - rury i zł ącza azbestowo-cementowe. . - izolacje natryskowe środkami zawieraj ącymi w swoim składzie azbest, - prz ędza specjalna, w tym włókna azbestowe obrobione. - szczeliwa azbestowe, - ta śmy tkane i plecione, sznury i sznurki, - wyroby azbestowo-kauczukowe. z wyj ątkiem wyrobów ciernych. - papier. tektura. - inne wyroby zawieraj ące azbest, oddzielnie nie wymienione. 3) Poda ć podstaw ę zapisu (np. dokumentacja techniczna, spis z natury). 4) Według „Oceny stanu i mo Ŝliwo ści bezpiecznego u Ŝytkowania wyrobów zawieraj ących azbest”. 5) Na podstawie corocznego rozporz ądzenia ministra wła ściwego do spraw gospodarki w sprawie dopuszczenia wyrobów zawieraj ących azbest do produkcji lub do wprowadzenia na polski obszar celny.

Zał ącznik Nr 5

INFORMACJA O WYROBACH ZAWIERAJ ĄCYCH AZBEST 1) ,KTÓRYCH WYKORZYSTANIE ZOSTAŁO ZAKO ŃCZONE

2. Wła ściciel/ zarz ądca/ u Ŝytkownik *) : osoba fizyczna – imi ę, nazwisko, adres: ......

3. Tytuł własno ści: ......

4. Nazwa , rodzaj wyrobu 2) ......

5. Ilo ść (m 2 , tony) 3) ......

6. Rok zaprzestania wykorzystywania wyrobów ......

7.Planowane usuni ęcia wyrobów: ...... a) sposób...... 8. przez kogo ...... 9. termin ...... 8. Inne istotne informacje o wyrobach 4) ......

...... (podpis) data: ___. ___. 200__ r.

Zał ącznik nr 6

Wykaz podmiotów posiadaj ących decyzj ę Starosty Pyrzyckiego zezwalaj ącą na gospodarowanie odpadami zawieraj ącymi azbest.

Lp. Nazwa i adres podmiotu Termin Numer kodowy odpadu obowi ązywania (zgodnie z katalogiem decyzji odpadów- Dz. U Nr.112 poz. 1206 z 2001r.) 1. Usługi Ogólnobudowlane 17 01 06 Bo Ŝena W ąs 17 06 01

ul. Warszawska 20 17 06 03 74-200 Pyrzyce 26.11.2016r. 17 06 05 17 08 01 17 09 03

2. Spółka Transportowo- 14.04.2015r. 17 01 06 17 06 01 Handlowa „Ikar” 17 06 03 Kruszwic 17 06 05 17 08 01 73-300 My ślibórz 17 09 03

3. P.H.U SANBUD 15.12.2014r. 17 06 05 Ul. Bohaterów Warszawy 17 09 01 74-300 My ślibórz 4. Zakład Budownictwa 07.01.2017r. 17 01 06 17 06 01 Ogólnego 17 06 03 Leszek Goł ębiowski 17 06 05 17 08 01 Ul. Krótka 1a/8 17 09 03 74-240 Pyrzyce 5. Przedsi ębiorstwo 15.03.2014r. 17 06 01 Usługowo-Produkcyjno - 17 06 05 Handlowe „BUDMAR” Ul. Na Skarpie 17 75-343 Koszalin

Zał ącznik Nr 7

Ankieta dotycz ąca wyrobów zawieraj ących azbest na terenie Gminy Lipiany

Lokalizacja budynku (miejscowo ść , ulica, numer): Wła ściciel/najemca : Brak wyrobów zawieraj ących azbest (Je śli BRAK prosimy o nie wypełnianie dalszej cz ęś ci ankiety)

Pyt. 1. Jakiego rodzaju s ą budynki z wbudowanymi elementami zawieraj ącymi azbest w obr ębie Pani/Pana posesji? Budynek mieszkalny jednorodzinny Budynek mieszkalny wielorodzinny Budynek gospodarczy Gara Ŝ Domek letniskowy Altana Budynek do celów drobnej działalno ści gospodarczej Inne (poda ć jakie)

Pyt. 2. Jakie wyroby zawieraj ące azbest zastosowano do budowy na terenie Pani/Pana posesji? Powierzchnia pokryta mas ą natryskow ą z azbestem (torkret) Tynk zawieraj ący azbest lub torkret Lekkie płyty izolacyjne z azbestem Płyty dachowe faliste Płyty dachowe typu „karo” Dachówka cementowo-azbestowa Elementy sieci kanalizacyjnej i wodoci ągowej Kanały wentylacyjne Płyty podokienne Wyroby zdeponowane na posesji poza budynkami Inne wyroby z azbestem (poda ć jakie)

Pyt. 3. Jaka jest struktura powierzchni wykorzystanych wyrobów z azbestem? Rozlu źniona (naruszona) struktura włókien Mocna struktura włókien, lecz bez/lub z niewystarczaj ąco ci ągł ą powłok ą farby zewn ętrznej Pomalowana, ci ągła powłoka zewn ętrzna

Pyt. 4. Jaki jest stan zewn ętrzny wyrobów z azbestem? Du Ŝe uszkodzenia (widoczne p ękni ęcia lub ubytki, na powierzchni wi ększej 3% powierzchni wyrobu) Małe uszkodzenia (brak p ękni ęć , a ubytki na powierzchni mniejszej ni Ŝ 3% powierzchni wyrobu) Brak uszkodze ń

Pyt. 5. Jakie istniej ą mo Ŝliwo ści uszkodzenia powierzchni wyrobów z azbestem? Wyrób jest przedmiotem jakich ś prac Wyrób przez bezpo średni ą dost ępno ść nara Ŝony na uszkodzenia (do wysoko ści 2 m) Wyrób nara Ŝony na uszkodzenia mechaniczne Wyrób nara Ŝony na wstrz ąsy i drgania Wyrób nara Ŝony na działanie czynników atmosferycznych (na zewn ątrz obiektu) Wyrób znajduje si ę w zasi ęgu silnych ruchów powietrza Wyrób nie jest nara Ŝony na mo Ŝliwo ść uszkodzenia

Pyt. 6. Jak cz ęsto wykorzystane s ą pomieszczenia z wbudowanymi elementami azbestowymi? Regularnie przez dzieci, młodzie Ŝ lub sportowców Trwałe lub cz ęste przebywanie w pomieszczeniach innych osób Czasowo wykorzystywane pomieszczenie Rzadko wykorzystywane pomieszczenie

Pyt. 7. Jakie jest usytuowanie wyrobów z azbestem? Bezpo średnio w pomieszczeniu Za zawieszonym nieszczelnym sufitem lub innym pokryciem W systemie wywietrzenia pomieszczenia (kanały wentylacyjne) Za zawieszonym szczelnym sufitem lub innym pokryciem, ponad pyłoszczeln ą powierzchni ą lub poza szczelnym kanałem wentylacyjnym

Pyt. 8. Jaka jest ilo ść odpadów zawieraj ących azbest w obr ębie obiektu? w kg w m 3 w m 2

Pyt. 9. Czy planuje Pani/Pan remonty budynków zwi ązane z wymian ą elementów zawieraj ących azbest? NIE TAK Je śli TAK prosz ę poda ć kiedy? (rok)

Pyt. 10. W którym roku zabudowano wyroby azbestowe w budynku?

Pyt. 11. Czy maj ąc zapewnienie refundacji kosztów usuni ęcia i wywiezienia na składowisko wyrobów azbestowych, zdecydował(a)by się Pani/Pan na wymian ę tych wyrobów w obr ębie swojej posesji? TAK NIE

Pyt. 12. W jakim stopniu, Pani/Pan zdaniem, wyroby zawieraj ące azbest zagra Ŝaj ą zdrowiu i Ŝyciu ludzi? Brak Niski Średni Wysoki

Osoba wypełniaj ąca ankiet ę: ……………………………………………..

Zał ącznik Nr 8

Przykładowe zdj ęcie

Budynek socjalny klubu sportowego przy ul. Lipowej pokryty eternitem

Budynek gospodarczy pokryty płytami falistymi - eternitem

Demonta Ŝ płyt falistych - eternitu