Plan Zrównoważonego Rozwoju Publicznego Transportu Zbiorowego Dla Powiatu Pyrzyckiego

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

POWIAT PYRZYCKI

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego Transportu zbiorowego PROJEKT DO KONSULTACJI SPOŁECZNYCH

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Autorami niniejszego Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego są członkowie Zespołu specjalistów ds. publicznego transportu zbiorowego REFUNDA z Wrocławia.

REFUNDA Sp. z o.o. pl. Solny 16 50-062 Wrocław

www.refunda.pl www.planytransportowe.pl

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Spis treści

1 Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego ...... 6 1.1 Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego ...... 7 1.2 Metodologia tworzenia planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego ...... 7 1.3 Konsultacje społeczne ...... 7 2 Podstawowe dane o obszarze objętym planem zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego ...... 9 2.1 Charakterystyka obszaru objętego planem zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego ...... 10 2.1.1 Powiat pyrzycki ...... 10 2.1.2 Gminy powiatu pyrzyckiego ...... 10 2.1.3 Zagospodarowanie przestrzenne gmin ...... 16 2.2 Podstawowa charakterystyka społeczno-ekonomiczna ...... 18 2.2.1 Liczba ludności i gęstość zaludnienia ...... 18 2.2.2 Struktura ludności ...... 20 2.2.3 Bezrobocie ...... 22 2.3 System transportowy powiatu pyrzyckiego ...... 23 2.4 Transport pasażerski dostępny na obszarze powiatu ...... 24 2.4.1 Transport drogowy ...... 24 2.4.2 Transport kolejowy ...... 25 2.4.3 Transport lotniczy ...... 25 3 Sieć komunikacyjna ...... 26 3.1 Obecna sieć komunikacyjna ...... 27 3.2 Sieć komunikacyjna, na której jest planowane wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej ...... 32 3.2.1 Czynniki determinujące kształt oferty przewozowej ...... 32 3.2.2 Planowana sieć komunikacyjna ...... 33 4 Ocena i prognoza potrzeb przewozowych ...... 43 4.1 Główne generatory ruchu ...... 44 4.1.1 Instytucje publiczne ...... 44 4.1.2 Placówki oświatowe ...... 45 4.1.3 Zakłady pracy ...... 47 4.1.4 Pozostałe generatory ruchu ...... 48 4.2 Dominujące kierunki przemieszczania się mieszkańców powiatu pyrzyckiego ...... 49 4.3 Dojazdy do pracy ...... 50

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

4.3.1 Dojazdy wewnątrzpowiatowe ...... 50 4.3.2 Dojazdy do miejsc pracy położonych poza granicami powiatu ...... 50 4.4 Zmiany potrzeb przewozowych mieszkańców powiatu pyrzyckiego w zależności od pory występowania ...... 51 4.4.1 Zmiany potrzeb przewozowych w zależności od dnia tygodnia ...... 51 4.4.2 Zmiany potrzeb przewozowych w zależności od pory dnia ...... 52 5 Przewidywane finansowanie usług przewozowych ...... 53 5.1 Źródła i formy finansowania ...... 54 5.2 Rentowność linii komunikacyjnych ...... 54 6 Preferencje dotyczące wyboru środka transportu ...... 56 6.1 Wskaźnik motoryzacji ...... 57 6.2 Preferowane cechy komunikacji zbiorowej...... 58 7 Zasady organizacji rynku przewozów ...... 60 7.1 Powiat pyrzycki jako organizator publicznego transportu zbiorowego ...... 61 7.2 Przewidywany tryb wyboru operatora publicznego transportu zbiorowego ...... 61 7.3 Przystanki komunikacyjne i dworce, których właścicielem i zarządzającym jest powiat pyrzycki ...... 62 7.4 Przygotowanie oferty przewozowej ...... 63 8 Pożądany standard usług w przewozach o charakterze użyteczności publicznej ...... 64 8.1 Pożądany standard taboru obsługującego sieć komunikacyjną ...... 65 8.1.1 Uwzględnienie w pożądanym standardzie usług przewozowych aspektów związanych z ochroną środowiska naturalnego ...... 65 8.1.2 Uwzględnienie w pożądanym standardzie usług przewozowych dostępu osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej zdolności ruchowej do publicznego transportu zbiorowego ...... 66 8.1.3 Standard wyposażenia pojazdów w publicznym transporcie zbiorowym ...... 66 8.2 Pożądany standard infrastruktury przystankowej ...... 67 8.2.1 Uwzględnienie w pożądanym standardzie usług przewozowych dostępności podróżnych do infrastruktury przystankowej ...... 67 8.2.2 Uwzględnienie w pożądanym standardzie infrastruktury przystankowej potrzeb osób niepełnosprawnych i o ograniczonej zdolności ruchowej ...... 68 8.2.3 Docelowy standard przystanków komunikacyjnych ...... 68 9 Przewidywany sposób organizowania informacji dla pasażerów ...... 74 9.1 Sposób organizacji informacji pasażerskiej ...... 75 9.2 Planowany kształt systemu informacji pasażerskiej ...... 75 10 Kierunki rozwoju ...... 78 10.1 Zintegrowanie sieci transportowej powiatu z przewozami wojewódzkimi ...... 79

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

10.2 Przywrócenie ruchu pociągów na trasie Szczecin – Pyrzyce – Myślibórz ...... 79 10.3 Zintegrowany system informacji pasażerskiej ...... 80 10.4 Wyposażenie przystanków ...... 80 10.5 Remonty i modernizacje ...... 80 10.6 Możliwe zmiany wynikające ze współpracy z gminami ...... 80 10.7 Współpraca z sąsiednimi powiatami ...... 81 11 Weryfikacja i aktualizacja Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego ...... 82 12 Harmonogram wyboru operatora oraz monitorowania zapisów planu transportowego ..... 84 13 Część graficzna ...... 86 14 Spisy map, tabel i wykresów ...... 88 14.1 Mapy ...... 89 14.2 Tabele ...... 89 14.3 Wykresy...... 89 15 Załączniki ...... 91

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

1 Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

1.1 Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego

Celem planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego (dalej jako plan transportowy dla powiatu pyrzyckiego) jest zaplanowanie oferty publicznego transportu zbiorowego tak, aby spełniała ona oczekiwania mieszkańców powiatu pyrzyckiego przy zachowaniu odpowiedniego standardu jakości oraz wydajności systemu transportowego. Zamierzenie to zostanie osiągnięte poprzez określenie w niniejszym planie transportowym przez organizatora publicznego transportu zbiorowego zestawu standardów obowiązują- cych w powiatowych przewozach pasażerskich oraz nakreślenie sieci komunikacyjnej, na której realizowane będą usługi przewozowe o charakterze użyteczności publicznej. Proces rozwoju publicznego transportu zbiorowego uwzględniać będzie przede wszystkim potrzeby osób o ograniczonej mobilności (zarówno niepełnosprawnych i z dysfunkcjami ruchowy- mi, jak i osób zagrożonych wykluczeniem społecznym) oraz zagadnienia związane z ochroną środowiska naturalnego. 1.2 Metodologia tworzenia planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego

Plan jest dokumentem składającym się z: - części diagnostycznej, obejmującej charakterystykę społeczno-gospodarczą obszaru objętego planem, sieć komunikacyjną tego obszaru oraz ocenę społecznych potrzeb przewozowych wraz z preferencjami wyboru środków transportu, - części planistycznej, obejmującej przewidywane finansowanie rozwoju transportu, planowaną ofertę przewozową oraz pożądany standard usług przewozowych, zasady organizacji rynku przewozów oraz kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego. Zakres Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego jest zgodny z art. 12 ust. 1. Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 25 maja 2011r. w sprawie szczegółowego zakresu planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego. Przy opracowywaniu niniejszego Planu transportowego wykorzystano dane i materiały będące w dyspozycji Starostwa Powiatowego w Pyrzycach, gmin powiatu pyrzyckiego, Głównego Urzę- du Statystycznego oraz Powiatowego Urzędu Pracy w Pyrzycach. Wykorzystano także informacje pochodzące ze stron internetowych, publikacji branżowych oraz ogólnodostępnych publikacji o tematyce związanej z publicznym transportem zbiorowym. Przy opracowywaniu niniejszego dokumentu uwzględniono zapisy krajowego oraz wojewódzkie- go planu transportowego 1.3 Konsultacje społeczne

Niniejszy Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego, jako akt prawa miejscowego, poddany zostanie trzytygodniowym konsultacjom spo- łecznym, których celem będzie poinformowanie społeczności lokalnej o planowanych działa-

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

niach przewidzianych do realizacji w ramach Planu transportowego oraz stworzenie mieszkań- com możliwości zgłoszenia ewentualnych uwag i wskazania rozwiązań preferowanych. Informacja o opracowanym projekcie Planu transportowego powiatu pyrzyckiego zostanie ogło- szona w miejscowej prasie, w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) oraz w sposób zwyczajowo przyjęty, określając miejsce wyłożenia oraz formę, miejsce i termin składania opinii dotyczą- cych tego projektu. Zgłoszone postulaty, sugestie, propozycje i uwagi zostaną szczegółowo przeanalizowane i – jeśli uznane za zasadne – uwzględnione w końcowej wersji Planu transportowego.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

2 Podstawowe dane o obszarze objętym planem zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

2.1 Charakterystyka obszaru objętego planem zrównoważo- nego rozwoju publicznego transportu zbiorowego

2.1.1 Powiat pyrzycki

Powiat pyrzycki położony jest w południowo – zachodniej części wojewódz- twa zachodniopomorskiego. Zajmuje powierzchnię 726 km2 i liczy 40 488 mieszkańców (dane na dzień 31.XII.2014r. wg GUS). Obejmuje swym zasię- giem 2 gminy miejsko - miejskie: Lipiany i Pyrzyce oraz 4 gminy wiejskie: Bielice, Kozielice, Przelewice i Warnice. Powiat pyrzycki graniczy z 3 innymi powiatami: od południa z powiatem my- śliborskim, od wschodu oraz północnego wschodu z powiatem stargardzkim, zaś od północnego zachodu oraz zachodu z powiatem gryfińskim.

2.1.2 Gminy powiatu pyrzyckiego

Gmina Lipiany Gmina znajduje się w południowej części powiatu pyrzyckiego. Graniczy z 4 gminami: od północnego wschodu z gminą Przelewice, od północ- nego zachodu z gminą Pyrzyce, od zachodu oraz południowego zachodu z gmi- ną Myślibórz (powiat myśliborski), zaś od południowego wschodu z gminą Bar- linek (powiat myśliborski). Powierzchnia gminy to 95 km2 (13,09% powierzchni całego powiatu pyrzyckiego), a liczba lud- ności wynosi 6 052 osób (dane na dzień 31.XII.2014r. wg GUS). W skład gminy wchodzi miasto Lipiany oraz 12 sołectw: Batowo, Derczewko, Dębiec, Jedlice, Krasne, Miedzyn, Mielęcinek, Nowice, Osetna, Połczyno, Skrzynka i Wołczyn.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Mapa 1. Gmina Lipiany

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartogra- ficznej Gmina Pyrzyce Gmina położona jest w centralnej części powiatu pyrzyckiego. Sąsiaduje z 7 gminami: od północnego zachodu z gminą Bielice, od południo- wego zachodu z gminą Kozielice, od południa z gminami Myślibórz (powiat myśliborski) oraz Lipiany, od południowego wschodu z gminą Przelewice, od północnego wschodu z gminą Warnice, zaś od północy z gminą Stare Czarnowo (powiat gryfiński). Powierzchnia gminy wynosi 204 km2 (28,1% powierzchni całego powiatu pyrzyckiego). Gmina liczy 19 740 mieszkańców (dane na dzień 31.XII.2014r. wg GUS). Gmina składa się z miasta Pyrzyce oraz 21 sołectw: Brzesko, Brzezin, Czernice, Giżyn, Krzem- lin, Letnin, Mechowo, Mielęcin, Młyny, Nowielin, Nieborowo, Obromino, Okunica, Pstrowice, Pyrzyce, Rzepnowo, Ryszewko, Ryszewo, Stróżewo, Turze i Żabów.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Mapa 2. Gmina Pyrzyce

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartogra- ficznej

Gmina Bielice Gmina znajduje się w północno – zachodniej części powiatu pyrzyckiego. Graniczy z 5 innymi gminami: od południa z gminą Kozielice, od wschodu z gminą Pyrzyce, od północy z gminą Stare Czarnowo (powiat gryfiński), od zachodu z gminą Gryfino (powiat gryfiński), zaś od południowego zachodu z gminą Banie (powiat gryfiński). Gmina zajmuję powierzchnię 84 km2 (11,57% powierzchni całego powiatu pyrzyckiego) i liczy 3 143 mieszkańców (dane na dzień 31.XII.2014r. wg GUS). Gminę tworzy 12 sołectw: Babin, Babinek, Będgoszcz, Bielice, Chabowo, Chabówko, Linie, Par- sów, Nowe Chrapowo, Nowe Linie, Stare Chrapowo, Swochowo.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Mapa 3. Gmina Bielice

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartogra- ficznej

Gmina Kozielice Gmina położona jest w południowo – zachodniej części powiatu pyrzyckiego. Sąsiaduje z 4 gminami: od wschodu oraz północnego wschodu z gminą Pyrzyce, od północy z gminą Bielice, od zachodu z gminą Banie (powiat gryfiński), zaś od południa z gminą Myślibórz (powiat myśliborski). Powierzchnia gminy to 95 km2 (13,09% powierzchni całego powiatu pyrzyckiego), zaś liczba ludności to 2 634 osoby (dane na dzień 31.XII.2014r. wg GUS). Gmina składa się z 11 sołectw: Kozielice, Czarnowo, Łozice, Maruszewo, Mielno Pyrzyckie, Przydarłów, Rokity, Siemczyn, Tetyń, Trzebórz i Załęże.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Mapa 4. Gmina Kozielice

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartogra- ficznej

Gmina Przelewice Gmina znajduje się we wschodniej części powiatu pyrzyckiego. Graniczy z 5 innymi gminami: od północnego zachodu z gminą Warnice, od zachodu z gminą Pyrzyce, od południowego zachodu z gminą Lipiany, od połu- dnia z gminą Barlinek (powiat myśliborski), zaś od wschodu i północnego wschodu z gminą Dolice (powiat stargardzki). Gmina zajmuje powierzchnię 162 km2 (22,31% powierzchni całego powiatu pyrzyckiego) i liczy 5 353 mieszkańców (dane na dzień 31.XII.2014r. wg GUS). W skład gminy wchodzi 16 sołectw: Bylice, Jesionowo, Kluki, Kłodzino, Kosin, Laskowo, Lubia- towo, Lucin, Płońsko, Przelewice, Przywodzie, Rosiny, Ślazowo, Topolinek, Ukiernica i Żuków.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Mapa 5. Gmina Przelewice

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartogra- ficznej

Gmina Warnice Gmina położona jest w północno – wschodniej części powiatu pyrzyckiego. Graniczy z 6 innymi gminami: od południowego zachodu z gminą Pyrzyce, od południowego wschodu z gminą Przelewice, od wschodu z gminą Dolice (powiat stargardzki), od północnego wschodu oraz od północy z gminą Stargard Szczeciński (powiat stargardzki), od północy z miastem Stargard Szczeciński (powiat stargardzki), zaś od zachodu z gminą Stare Czarnowo (powiat gryfiń- ski). Powierzchnia gminy to 86 km2 (11,85% powierzchni całego powiatu pyrzyckiego). Gminę zamieszkuje 3 566 osób (dane na dzień 31.XII.2014r. wg GUS). Gmina składa się z 13 sołectw: Barnim, Cieszysław, Dębica, Grędziec, Kłęby, Nowy Przylep, Obryta, Reńsko, Stary Przylep, Warnice, Wierzbno, Wójcin i Zaborsko.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Mapa 6. Gmina Warnice

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartogra- ficznej

2.1.3 Zagospodarowanie przestrzenne gmin

Istotnym z punktu widzenia organizatora sieci komunikacyjnej powiatu pyrzyckiego jest sposób zagospodarowania obszaru, na którym mają być realizowane przewozy. Zagospodarowanie przestrzenne powiatu pyrzyckiego jest korzystne i sprzyja organizowaniu usług przewozowych. Miejscowości skupione są wokół ośrodka centralnego – Pyrzyc, dobrze skomunikowanego z całym powiatem. Występuje tu typowy dla Pomorza Zachodniego obraz form użytkowania terenu (małe, ale silnie skupione, nierozlewające się miejscowości), niemal nie istnieje tu zjawisko występowania zabudowy ekstensywnej, toteż nie jest konieczne istnienie wielu przystanków komunikacyjnych. Konsekwencją niewielkiej liczby miejsc postojów handlowych autobusów jest możliwość uzyskiwania stosunkowo wysokich średnich szybkości komunikacyjnych. Naturalne bariery – jeziora występujące na północy, wschodzie i połudiu powiatu pyrzyckiego oraz lasy (zachód, południe i wschód regionu Pyrzyc) nie są przeszkodami w organizacji sieci komunikacyjnej. Korzystna jest nadto rzeźba terenu. Sposób zabudowy Pyrzyc z powodzeniem umożliwia dotarcie pieszo do każdego ogniska ruchu z głównej ulicy przebiegającej przez miasto – ul. Pierwszego Maja. Mankamentem sieci osadniczej powiatu pyrzyckiego jest niska gęstość zaludnienia. Minus ten można jednak z powodzeniem zrekompensować wykorzystywaniem do przewozów autobusów krótkich. Zagospodarowadzie przestrzenne powiatu przedstawia poniższa mapa.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Mapa 7. Zagospodarowanie prestrzenne powiatu pyrzyckiego

Źródło: Opracowanie własne

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

2.2 Podstawowa charakterystyka społeczno-ekonomiczna

Cechy demograficzne mieszkańców powiatu pyrzyckiego oraz stopnień rozwoju gospodarczego obszaru są determinantami kształtu oferty publicznego transportu zbiorowego. Dostępne prognozy liczby ludności i struktury wiekowej osób zamieszkujących obszar powiatu pyrzyckiego pozwolą na lepsze zaplanowanie sieci komunikacyjnej obszaru, uwzględniające interesy różnych grup społecznych (tj. w szczególności uczniów i pracowników – w zakresie zapewnienia możliwości dotarcia w/w do miejsc nauki i pracy oraz seniorów – w zakresie zapewnienia obsługi linii komunikacyjnych taborem niestanowiącym bariery dla możliwości odbywania podróży).

2.2.1 Liczba ludności i gęstość zaludnienia

Obecna liczba ludności Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego wskazuje, że 31 grudnia 2014 roku w powiecie pyrzyckim zamieszkiwało 40 488 osób. W poniższej tabeli przedstawiono dane doty- czące liczby ludności w poszczególnych gminach i w całym powiecie w latach 2004, 2009 i 2014.

Tabela 1. Liczba ludności gmin powiatu pyrzyckiego

Jednostka terytorialna 2004 2009 2014 gmina Bielice 2 866 2 977 3 143 gmina Kozielice 2 618 2 588 2 634 gmina Lipiany 6 058 6 008 6 052 gmina Przelewice 5 273 5 189 5 353 gmina Pyrzyce 19 699 19 583 19 740 gmina Warnice 3 603 3 585 3 566 powiat pyrzycki 40117 39930 40488

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Z powyższych danych wynika, że liczba mieszkańców powiatu pyrzyckiego nie zmieniała się znacznie na przestrzeni 10 lat. Największy przyrost liczby ludności odnotowała gmina Bielice – o 9,67% względem roku 2004. W pozostałych gminach liczba ludności nie zmieniła się więcej niż o 2%.

Prognozowana liczba ludności Prognozy Głównego Urzędu Statystycznego wskazują na to, że do roku 2050 liczba ludności powiatu pyrzyckiego zmniejszy się do poziomu 32 135 osób, to jest o 20,63% względem roku 2014. Na poniższym wykresie zaprezentowane zostały szczegółowe dane.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

45000

40000

35000 liczba liczba ludności

30000

25000 prognozowana prognozowana 20000 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 rok

Wykres 1. Prognozowana liczba ludności powiatu pyrzyckiego

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Gęstość zaludnienia Zmiany liczby ludności poszczególnych gmin wpływają na ich gęstość zaludnienia. Poniższa tabela przedstawia zmianę gęstości zaludnienia gmin powiatu pyrzyckiego.

Tabela 2. Gęstość zaludnienia gmin powiatu pyrzyckiego

Jednostka terytorialna 2004 2009 2014 gmina Bielice 34 35 37 gmina Kozielice 28 27 28 gmina Lipiany 64 63 64 gmina Przelewice 33 32 33 gmina Pyrzyce 96 96 97 gmina Warnice 42 42 41 powiat pyrzycki 55 55 56

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Najwyższym wskaźnikiem gęstości zaludnienia w powiecie pyrzyckim charakteryzuje się gmina miejsko-wiejska Pyrzyce. Średnio na obszarze kilometra kwadratowego zamieszkuje ją 97 osób. Drugą najgęściej zaludnioną gminą jest również miejsko-wiejska gmina Lipiany (64 os./km2). W pozostałych gminach gęstość zaludnienia nie przekracza 50 osób/km2.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

2.2.2 Struktura ludności

Obecna struktura ludności Według danych Głównego Urzędu Statystycznego 31 grudnia 2014 roku najliczniejszą grupą mieszkańców powiatu pyrzyckiego były osoby w wieku produkcyjnym. Stanowiły one ok. 64,0% ogółu mieszkańców powiatu. Mieszkańcy w wieku poprodukcyjnym stanowili 17,6% ogółu, a w wieku przedprodukcyjnym – 18,4%. Oznacza to, że w powiecie pyrzyckim nadal więcej jest osób w wieku przedprodukcyjnym niż w wieku poprodukcyjnym. Powyższe dane zostały ukaza- ne na wykresie.

0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0%

w wieku przedprodukcyjnym w wieku produkcyjnym w wieku poprodukcyjnym

Wykres 2. Struktura ludności powiatu pyrzyckiego

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Dane w rozbiciu na poszczególne gminy przedstawia poniższy wykres.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 w wieku poprodukcyjnym 50,0 40,0 w wieku produkcyjnym 30,0 20,0 w wieku 10,0 przedprodukcyjnym 0,0

Wykres 3. Struktura ludności gmin powiatu pyrzyckiego

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

W gminach wiejskich powiatu pyrzyckiego więcej jest osób w wieku przedprodukcyjnym niż w wieku poprodukcyjnym. Najwyższy odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym jest w gminie Bielice – aż 20,7%. Niewiele mniej (bo 20,0%) jest osób, które jeszcze nie wkroczyły (z racji wieku) na rynek pracy w gminie Kozielice. Drugą największą grupę ludności stanowią seniorzy w gminie Pyrzyce i w gminie Lipiany – kolejno 18,9% i 18,6%. W gminie Bielice osób w wieku przedprodukcyjnym jest o 44,8% więcej niż osób w wieku poprodukcyjnym. W gminie Warnice – o 19,2%.

Prognozowana struktura ludności Prognozy Głównego Urzędu Statystycznego wskazują na to, że do roku 2050 znacznie – niemal o połowę - zwiększy się udział osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności miesz- kańców powiatu pyrzyckiego (z 17,33% do 30,81%). Zmniejszy się natomiast udział osób w wieku przedprodukcyjnym – między latami 2015 a 2050 o 39,48% z 18,35% do 13,92% oraz osób w wieku produkcyjnym – o 31,4% z 64,32% do 55,27%.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

100% 90% 80% 70% 60% w wieku poprodukcyjnym 50% 40% w wieku produkcyjnym 30% w wieku 20% przedprodukcyjnym 10% 0% 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 rok

Wykres 4. Prognozowana struktura ludności powiatu pyrzyckiego

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

2.2.3 Bezrobocie

W sierpniu 2015 roku bez pracy w powiecie pyrzyckim pozostawało 2 445 osób. Jest to jedna z najniższych wartości notowanych od kilku lat. Na poniższym wykresie przedstawiono zmianę liczby mieszkańców powiatu pyrzyckiego pozostających bez pracy w poszczególnych miesiącach roku 2015.

Wykres 5. Liczba bezrobotnych w powiecie pyrzyckim

Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Pyrzycach

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

2.3 System transportowy powiatu pyrzyckiego

Układ drogowy powiatu pyrzyckiego kształtują drogi:  gminne,  powiatowe,  wojewódzkie,  krajowa (droga ekspresowa S3). Drogi tworzą jedną, spójną sieć drogową powiatu pyrzyckiego, uzupełniając się wzajemnie. Prezentuje to poniższa mapa.

Mapa 8. Drogi w powiecie pyrzyckim

Źródło: opracowanie własne

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

W powiecie pyrzyckim 31 grudnia 2013 roku było 354,9 km dróg gminnych. Z tego 116,9 km stanowiły drogi o nawierzchni twardej, 75,9 km – drogi o nawierzchni twardej ulepszonej 75,9 km. Pozostałe 162,1 km było drogami gminnymi o nawierzchni gruntowej. Dróg powiatowych było w powiecie pyrzyckim pod koniec 2013 roku 616,2 km. Połowa z nich miała nawierzchnię twardą (308,8 km). Niewiele mniej, bo 298,4 km było dróg twardych ulep- szonych, a zaledwie 9,0 km stanowiły drogi powiatowe gruntowe. Przez powiat pyrzycki przebiegają dwie drogi wojewódzkie:  droga wojewódzka nr 122 (Krajnik Dolny – Krzywin – Banie – Pyrzyce – Dolice - Piasecz- nik),  droga wojewódzka nr 106 (Rzewnowo – Golczewo – Nowogard – Jenikowo – Maszewo – Łęczyca – Stargard Szczeciński – Warnice - Pyrzyce). Przez południowo-zachodnią część powiatu przebiega nadto droga ekspresowa nr S3, łącząca Szczecin z Republiką Czeską.

2.4 Transport pasażerski dostępny na obszarze powiatu

2.4.1 Transport drogowy

Poza szczegółowo opisanymi w dalszej części niniejszego planu transportowego powiatowymi przewozami pasażerskimi, mieszkańcy powiatu pyrzyckiego mają do dyspozycji także:  gminne przewozy pasażerskie,  wojewódzkie przewozy pasażerskie,  międzywojewódzkie przewozy pasażerskie.

Przewozy gminne Wewnątrzgminne usługi publicznego transportu zbiorowego występują na obszarze niniejszych gmin powiatu pyrzyckiego:  Kozielice,  Pyrzyce,  Lipiany.

Spis linii gminnych został przedstawiony w rozdziale 3.1 niniejszego Planu transportowego. Linie gminne uwzględniono także na mapie obecnej sieci przewozowej.

Przewozy powiatowe Transport powiatowy to usługi świadczone na zasadach komercyjnych w powiatowych przewozach pasażerskich. Przewozy te spełniają głównie funkcję dowozowo-odwozową z mniejszych ośrodków wiejskich do Pyrzyc. Zezwolenia na usługi przewozowe w powiatowych przewozach pasażerskich (czyli takich, które świadczone są na obszarze dwóch lub większej liczby gmin

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

składających się na powiat pyrzycki i nie są realizowane na podstawie stosownych porozumień międzygminnych) wydaje Starosta Powiatu Pyrzyckiego.

Przewozy regionalne i międzyregionalne Mieszkańcy miejscowości, przez które przebiegają linie komunikacyjne wybiegające poza obszar powiatu pyrzyckiego wykorzystują do odbywania podróży także regionalne i ponadregionalne. W ramach komunikacji ponadpowiatowej mieszkańcy powiatu pyrzyckiego mają możliwość odbywania podróży bliskich i dalekich. W ramach przewozów bliskich mieszkańcy powiatu pyrzyckiego mogą podróżować na trasach do min. Gorzowa Wielkopolskiego, Myśliborza, Stargardu Szczecińskiego i Szczecina. Natomiast w przypadku podróży dalekich istnieje możliwość dostania się m.in. do: Bolesławca, Częstochowy, Gorzowa Wielkopolskiego, Gryfic, Jeleniej Góry, Katowic, Kielc, Konina, Krako- wa, Łodzi, Piotrkowa Tryb., Poznania, Szczecina, Świnoujścia, Zakopanego i Zielonej Góry. Punktem dostępu do autobusowych połączeń międzymiastowych są przede wszystkim Pyrzyce.

2.4.2 Transport kolejowy

Według wykazu zarządcy infrastruktury PKP PLK SA przez obszar powiatu pyrzyckiego przebie- gają dwie linie kolejowe:  linia nr 411 Stargard Szczeciński – Pyrzyce,  linia nr 422 Pyrzyce – Głazów. Obie linie są jednotorowe, niezelektryfikowane, znaczenia miejscowego. Nie jest po nich pro- wadzony ruch pasażerski.

2.4.3 Transport lotniczy

Najbliższe czynne lotnisko to Port Lotniczy Szczecin-Goleniów położony ok. 60 km na północ od siedziby powiatu pyrzyckiego.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

3 Sieć komunikacyjna

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

3.1 Obecna sieć komunikacyjna

Na sieć komunikacyjną powiatu pyrzyckiego składają się przede wszystkim:  linie gminne,  linie powiatowe,  linie ponadpowiatowe.

Sieć komunikacyjną powiatu pyrzyckiego w przewozach powiatowych tworzy 11 linii komunikacyjnych obsługiwanych przez trzech przewoźników:  EMBUS Jacek Pakuła (2 linie),  MEWA TUR (1 linia),  P.U. “ARGOS” (2 linie),  Paan-bus Sp. z o.o. (7 linii).

Starosta Powiatu Pyrzyckiego wydał 12 zezwoleń na wykonywanie regularnych przewozów osób w krajowym transporcie. Spis tras komunikacyjnych zawiera poniższa tabela.

Tabela 3. Sieć komunikacyjna w przewozach powiatowych

Lp. Numer Numer Trasa Długość Przewoźnik zezwolenia linii linii 1 23 - Pyrzyce (ul. Poznańska) – Mechowo 32,5 EMBUS Jacek – Letnin Górne – Letnin – Brzesko – Pakuła Kosin – Przelewice – Ślazowo – Kło- dzino – Rosiny – Płońsko – Przywo- dzie 2 30/1 - Pyrzyce (ul. Kilińskiego) – Rokity – od 18,0 EMBUS Jacek Łozice – Kozielice – Kozielice - do 22,0 Pakuła Siemczyn – Mielno – Trzebórz – Te- tyń - Maruszewo 3 35/2014 - Pyrzyce (ul. Poznańska) – Obromino 22,0 MEWA TUR – Pstrowice – Nowice – Batowo – Wołczyn – Krasne – Połczyno 4 32/1 10 Nowielin – Pstrowice – Mielęcin – 31,3 P.U. „ARGOS” Mielęcinek – Krzemlin – Przydarłów - Kozielice 5 33/3/1 13 Pyrzyce – Kozielice – Trzebórz – 29,5 P.U. „ARGOS” Mielno Pyrzyckie – Kolonia – Siem- czyn - Kozielice 6 18 013 Pyrzyce (ul. Dworcowa) – Nowielin – 38,0 Paan-bus Sp. Batowo – Mielęcin – Skrzynka – Li- z o.o. piany – Dębiec – Mięcinek – Mielęcin – Nowielin – Pyrzyce (ul. Dworcowa)

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Lp. Numer Numer Trasa Długość Przewoźnik zezwolenia linii linii 7 17/1 014 Żuków – Karsko – Przywodzie – Płoń- 35,0 Paan-bus Sp. sko – Rosiny – Kłodzino – Przelewice z o.o. – Kosin – Brzesko – Letnin – Letnin Górne – Mechowo – Pyrzyce (ul. Dworcowa) 8 4/1 015 Pyrzyce – Mechowo – Letnin Górne – od 50,0 Paan-bus Sp. Letnin – Brzesko – Kosin – Przelewi- do 60,0 z o.o. ce – Kłodzino – Rosiny – Płońsko – Przywodzie – Karsko – Żuków – Ukiernica – Lubiatowo – Brzesko – Mechowo - Pyrzyce 9 5/2013 016 Pyrzyce (ul. Dworcowa) – Nowielin – 21,0 Paan-bus Sp. Mielęcin – Mielęcinek – Dębiec – z o.o. Lipiany (pl. Wolności) 10 6/2013 020 Pyrzyce – Rzepnowo – Nowe Chra- od 40,5 Paan-bus Sp. powo – Stare Chrapowo – Nowe Li- do 58,0 z o.o. nie – Linie – Bielice – Parsów – Babi- nek – Babin – Chabowo – Będgoszcz – Chabówko – Nieborowo – Ryszewko – Żabów - Pyrzyce 11 35/1 022 Żałęże – Tetyń – Trzebórz – Mielno – od 25,2 Paan-bus Sp. Siemczyn – Kozielice – Łozice – Roki- do 28,5 z o.o. ty - Pyrzyce 12 1/2013 024 Pyrzyce (ul. Dworcowa) – Mechowo od 29,2 Paan-bus Sp. – Letnin Górne - Letnin – Brzesko – z o.o. do 32,4 Kosin – Przelewice – Lucin – Jesio- nowo

Źródło: opracowanie własne

Analiza rozkładów jazdy pozwoliła na zebranie danych dotyczących dziennej liczby połączeń dostępnych w poszczególnych miejscowościach powiatu pyrzyckiego. Dane zbiorcze prezento- wane są w poniższych tabelach.

Tabela 4. Liczba połączeń komunikacyjnych w poszczególnych miejscowościach powatu pyrzyckiego w dni nauki szkolnej

Liczba połączeń Miejscowości od 1 do 3 Babinek, Maruszewo, Nowe Chrapowo, Nowe Linie, Ryszewko, Skrzynka od 4 do 5 Babin, Będgoszcz, Bielice, Chabowo, Chabówko, Krze- mielin, Linie, Lubiatowo, Nieborowo, Parsów, Przydar- łów, Rzeptowo, Stare Chraptowo, Swochowo, Ślazowo, Ukiernica, Żabów, Żuków

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Liczba połączeń Miejscowości od 6 do 10 Batowo, Dębiec, Karsko, Krasne, Lipiany, Nowice, Ob- romino, Połczyno, Wołczyn, Załęże od 11 do 15 Jesionowo, Lucin, Łozice, Mielęcin, Mielęcinek, Nowie- lin, Pstrowice, Rokity od 16 do 20 Mielno, Płońsko, Przywodzie, Rosiny, Siemczyn, Tetyń, Trzebórz od 21 do 30 Kłodzino, Kozielice od 30 do 40 Brzesko, Kosin, Letnin, Letnin Górne, Mechowo, Prze- lewice ponad 40 Pyrzyce

Źródło: opracowanie własne

Tabela 5. Liczba połączeń komunikacyjnych w poszczególnych miejscowościach powatu pyrzyckiego w dni robocze wolne od nauki

Liczba połączeń Miejscowości od 1 do 3 Babin, Babinek, Będgoszcz, Bielice, Chabowo, Chabów- ko, Linie, Lubiatowo, Maruszewo, Nieborowo, Nowe Chrapowo, Nowe Linie, Parsów, Ryszewko, Rzeptowo, Stare Chrapowo, Swochowo, Ukiernica, Żabów od 4 do 5 Batowo, Krasne, Nowice, Obromino, Połczyno, Pstrowi- ce, Ślazowo, Wołczyn, Żuków od 6 do 10 Dębiec, Jesionowo, Karsko, Lipiany, Lucin, Mielęcin, Mielęcinek, Nowielin, Załęże od 11 do 20 Kozielice, Łozice, Mielno, Płońsko, Przywodzie, Rosiny, Rokity, Siemczyn, Tetyń, Trzebórz od 16 do 25 Mielno, Płońsko, Przywodzie, Rosiny, Siemczyn, Tetyń, Trzebórz od 26 do 40 Brzesko, Kłodzino, Kosin, Letnin, Letnin Górne, Me- chowo, Przelewice ponad 40 Pyrzyce

Źródło: opracowanie własne

Tabela 6. Liczba połączeń komunikacyjnych w poszczególnych miejscowościach powatu pyrzyckiego w soboty

Liczba połączeń Miejscowości od 1 do 5 Dębiec, Karsko, Kłodzinno, Lipiany, Mielęcin, Mielęci- nek, Nowielin, Płońsko, Przywodzie, Rosiny, Żuków od 6 do 10 Brzesko, Jesionowo, Kosin, Letnin, Letnin Górne, Lu- cin, Mechowo, Przelewice

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Liczba połączeń Miejscowości ponad 10 Pyrzyce

Źródło: opracowanie własne

Tabela 7. Liczba połączeń komunikacyjnych w poszczególnych miejscowościach powatu pyrzyckiego w niedziele

Liczba połączeń Miejscowości od 1 do 5 Dębiec, Lipiany, Mielęcin, Mielęcinek, Nowielin, Pyrzy- ce

Źródło: opracowanie własne

Nadto 3 gminy powiatu pyrzyckiego: Lipiany, Kozielice i Pyrzyce wydały własne zezwolenia (na kolejno: 2, 5 i 4 linie). Ich spis został przedstawiony poniżej.

Tabela 8. Sieć komunikacyjna w przewozach gminnych

Lp. Gmina Trasa Długość Przewoźnik linii

1 Kozielice Czarnowo – Łozice – Rokity – Kozielice od 13,3 P.U. „ARGOS” Kozielice – Łozice – Czarnowo - Rokity do 15,8 2 Kozielice Załęże – Maruszewo – Tetyń - Kozielice 17,1 P.U. „ARGOS” 3 Lipiany Lipiany – Miedzyń – Żarnowo – Brzostowo – Jedli- od 14,0 PKS w Gorzowie ce – Lipiany do 15,0 Wlkp. Sp. z o.o. 4 Lipiany Lipiany – Józefin - Lipiany PKS w Gorzowie 9,0 Wlkp. Sp. z o.o. 5 Lipiany Lipiany – Nowice – Krasne – Połczyno – Wołczyn – od 29,0 PKS w Gorzowie Batowo – Skrzynka – Lipiany do 30,0 Wlkp. Sp. z o.o. 6 Lipiany Lipiany – Mironów – Dębiec – Świerszczyki – od 17,0 PKS w Gorzowie Osetna - Lipiany do 19,0 Wlkp. Sp. z o.o. 7 Lipiany Batowo – Skrzynka - Lipiany 7,0 Paan-bus Sp. z o.o. 8 Pyrzyce Pyrzyce – Żabów – Pyrzyce 11,0 Paan-bus Sp. z o.o. 9 Pyrzyce Pyrzyce – Krzemlin 14,0 MEWA TUR 10 Pyrzyce Pyrzyce – Ryszewko – Młyny – Giżyn – Turze – 26,0 MEWA TUR Ryszewo – Brzezin - Pyrzyce 11 Pyrzyce Pyrzyce – Brzezin – Ryszewo – Turze – Młyny – od 24,0 Paan-bus Sp. Ryszewko – Żabów - Pyrzyce do 25,6 z o.o.

Źródło: opracowanie własne

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Mapa sieci komunikacyjnej na liniach powiatowych i gminnych została przedstawiona poniżej.

Mapa 9. Obecna sieć komunikacyjna powiatu pyrzyckiego

Źródło: opracowanie własne

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

3.2 Sieć komunikacyjna, na której jest planowane wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej

3.2.1 Czynniki determinujące kształt oferty przewozowej

W procesie planowania sieci komunikacyjnej uwzględniane są przez powiat pyrzycki wszelkie czynniki mające potencjalny wpływ na jej kształt. Zalicza się do nich przede wszystkim:  czynniki społeczne,  czynniki gospodarcze,  czynniki ekonomiczne.

Czynniki społeczne Czynniki społeczne determinują takie prowadzenie przewozów pasażerskich na liniach komunikacyjnych, aby oferta publicznego transportu zbiorowego dostępnego na obszarze powiatu pyrzyckiego zaspokajała potrzeby mieszkańców, uwzględniając przede wszystkim osoby niemobil- ne – niepełnosprawne i o ograniczonej zdolności ruchowej, osoby, które z racji wieku, niskiego uposażenia lub stanu zdrowia nie mogą wykorzystywać samochodu do odbywania podróży. Transport publiczny stanie się zatem elementem walki z procesem wykluczenia społecznego i pozwoli na zapewnienie mobilności osobom dziś jej pozbawionym. Funkcjonowanie przewo- zów o charakterze użyteczności publicznej wynikać będzie z funkcji socjalnej przezeń pełnio- nej.

Czynniki gospodarcze Uwzględnienie w kształcie sieci przewozów o charakterze użyteczności publicznej czynników gospodarczych pozwoli na dostosowanie oferty przewozowej do potrzeb wynikających z odbywania podróży o charakterze obligatoryjnym. Szczególnie ważne będzie zapewnienie możliwości dojazdu do i powrotu z miejsc pracy na godziny zmian. Sprawny transport publiczny przyczyni się do rozwoju gospodarczego powiatu pyrzyckiego – dzięki zwiększonej mobilności zwiększone zostaną też pokłady dostępnego kapitału ludzkiego – potencjalnych pracowników, którzy dziś – z braku możliwości dojeżdżania do miejsc pracy odległych od miejsca zamieszkania – zmuszeni są do pozostawania biernymi zawodowo lub imania się zajęć niskopłatnych, nie- zabezpieczających w pełni potrzeb finansowych wynikających z egzystencji.

Czynniki ekonomiczne Czynniki ekonomiczne wymagają na powiecie pyrzyckim takie organizowanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej, aby koszt związany z finansowaniem przewozów był możliwie niski. W tym celu należy dążyć do optymalizacji sieci transportowej (np. poprzez wprowadzenie wjazdów zakładkowych do mniej odległych od zasadniczej trasy przejazdu trasy miejscowości) czy stosować tabor małopojemny (co ma obecnie miejsce w przewozach komercyjnych). Natomiast dla mieszkańców powiatu pyrzyckiego czynnikiem ekonomicznym będzie zintegrowanie taryfy przewozowej – możliwość odbywania podróży wszystkimi pojazdami kursu-

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

jącymi na odcinku sieci komunikacyjnej na podstawie jednego biletu okresowego jest tańsze od konieczności zakupu biletów okresowych u każdego przewoźnika osobno.

3.2.2 Planowana sieć komunikacyjna

Powiat pyrzycki, jako organizator transportu zbiorowego, będzie dostosowywać ofertę przewo- zową do zmieniających się zachowań transportowo-komunikacyjnych mieszkańców m.in. w oparciu o wnioski pasażerów dotyczące tras czy rozkładów jazdy. Uwzględniane będą rów- nież nowopowstające powiatowe generatory ruchu. Relacje i trasy komunikacyjne będą uwzględniać wytyczne nakreślone przez gminne studia uwarunkowań zagospodarowania prze- strzennego. W przypadku funkcjonowania połączeń organizowanych przez innych organizatorów – szczegól- nie przez województwo zachodniopomorskie, powiat pyrzycki nie planuje uruchamiać dublują- cych się linii komunikacyjnych. Powiat pyrzycki będzie współpracował z gminami powiatu pyrzyckiego celem przygotowania zintegrowanej sieci komunikacyjnej. Po przeanalizowaniu obecnej oferty przewozowej i przy uwzględnieniu czynników mających wpływ na kształt sieci komunikacyjnej przygotowano 3 warianty docelowego kształtu sieci:  wariant pierwszy – „podstawowy”, zakładający funkcjonowanie linii wyłącznie na trasach łączących siedziby gmin z Pyrzycami,  wariant drugi – „rozszerzony”, który przewiduje stworzenie sieci komunikacyjnej z linii wariantu pierwszego oraz obecnie kursujących linii powiatowych,  wariant trzeci – „zintegrowany” – wariant, w którym szczególną uwagę przywiązano do zintegrowania sieci powiatowej z gminną (oraz sieci powiatowej z przewozami realizo- wanymi na trasie Szczecin - Pyrzyce) wraz z dodatkowym podwariantem zakładającym włączenie obecnie niedostępnych dla pasażerów przewozów szkolnych - specjalnych do sieci ogólnej.

Mapy przedstawiające w sposób graficzny kształt sieci komunikacyjnej powiatu pyrzyckiego znajdują się w części graficznej niniejszego Planu transportowego.

Wariant 1 – „podstawowy” W poniższej tabeli przedstawiono spis linii planowanych do uruchomienia w wariancie podstawowym. Głównym zadaniem przewozów realizowanych na trasach uruchamianych w tym wariancie jest skomunikowanie miejscowości gminnych z siedzibą powiatu pyrzyckiego. Zakłada się, że celem obsłużenia większej liczby mieszkańców planowane jest rozważenie rozszerzenia tras komunikacyjnych o miejscowości położone poza najkrótszą drogą łączącą miejscowości docelowe (poprzez prowadzenie przewozów trasą nieco okrężną lub przy wykorzystaniu wjaz- dów zakładkowych).

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Tabela 9. Planowana sieć połączeń w wariancie podstawowym

Lp. Numer Trasa Długość linii linii 1 P1 Pyrzyce (Dworzec Kolejowy) – Mielęcin – Mielęcinek – Dębiec – Lipiany 19,0 (pl. Wolności) kurs z wjazdem do Nowielina 21,0 kurs z wjazdem do Krzemlina 23,6 2 P2 Pyrzyce (Dworzec Kolejowy) – Kozielice 8,3 kurs przez Rokity, Łozice 11,8 3 P3 Pyrzyce (Dworzec Kolejowy) – Mechowo – Kosin - Przelewice 16,3 kurs przez Letnin, Brzesko 20,6 4 P4 Pyrzyce (Starostwo Powiatowe) – Rzepnowo – Stare Chrapowo – Linie - 14,9 Bielice kurs przez Swochowo 19,8 kurs przez Nowe Linie 18,7 kurs przez Nowe Chrapowo 20,3 5 P5 Pyrzyce (Starostwo Powiatowe) – Okunica – Grędziec – Obryta – Barnim 20,6 - Warnice kurs przez Brzezin, Ryszewo 22,0 kurs przez Stróżewo 24,5

Źródło: opracowanie własne

Częstotliwości na trasach linii podstawowych muszą zabezpieczać minimalne potrzeby miesz- kańców powiatu pyrzyckiego, toteż planuje się, że w dni robocze realizowanych będzie przy- najmniej 5 par kursów, a w soboty i niedziele – do 4 par połączeń – w zależności od faktycznego zapotrzebowania. Uwzględniając liczbę ludności powiatu, wydaje się zasadne realizowanie przewozów taborem o długości nieprzekraczającej 10 metrów (klas: MINI – czyli pojazdów krótkich o długości od ok. 6 do ok. 8 metrów i MIDI – o długości całkowitej od 9 do 10,5 metra). Na trasie Lipiny – Pyrzyce planowane jest rozważenie realizowania przewozów autobusami bardziej pojemnymi, tj. mak- symalnie klasy MAXI (tzw. autobusy solo o długości od 11 do 13 metrów). Na poniższej mapie przedstawiono planowaną w wariancie pierwszym sieć połączeń.

SIEĆ KOMUNIKACYJNA WARIANT 1

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

SIEĆ KOMUNIKACYJNA WARIANT 1

Mapa 10. Planowana sieć komunikacyjna w wariancie pierwszym Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Wariant 2 „rozszerzony” i 3 „zintegrowany” będą możliwe do wdrożenia w przypadku:

- faktycznego zapotrzebowania wśród mieszkańców na utworznie poszczególnych linii i kursów w publicznym transporcie zbiorowym, - posiadania przez powiat odpowidnich środków finansowych, - partycypowania przez gminy w kosztach poniesionych z funkcjonowaniem w/w wariantów.

Wariant 2 – „rozszerzony” Wariant rozszerzony to rozbudowana wersja wariantu podstawowego, które to rozbudowanie polega przede wszystkim na wydłużaniu tras podstawowych poza obszar miejscowości gminnej. Gęstość sieci planowanej do uruchomienia w przypadku podjęcia działań mających na celu wdrożenie wariantu drugiego pokrywać się będzie w większości z siecią obecnie realizowanych połączeń powiatowych. Spis tras planowanych do uruchomienia oraz planowana sieć zostały przedstawiony poniżej.

Tabela 10. Planowana sieć połączeń w wariancie rozszerzonym

Lp. Numer Trasa Długość linii linii 1 P1 jak w sieci podstawowej 2 P2 jak w sieci podstawowej 3 P21 Pyrzyce (Dworzec Kolejowy) – Kozielice – Mielno Pyrzyckie – Trzebórz – 25,6 Tetyń – Maruszewo – Tetyń - Załęże 4 P3 jak w sieci podstawowej 5 P31P Pyrzyce (Dworzec Kolejowy) – Mechowo – Kosin – Przelewice – Kłodzino 45,6 – Rosiny – Płońsko – Przywodzie – Karsko – Żuków – Ukiernica – Lubiato- wo - Mechowo - Pyrzyce 6 P31L Pyrzyce – Mechowo – Lubiatowo - Ukiernica – Żuków – Karsko – Przywo- 45,6 dzie – Płońsko – Rosiny – Kłodzino – Przelewice – Kosin – Mechowo – Pyrzyce (Dworzec Kolejowy) 7 P32 Pyrzyce (Dworzec Kolejowy) – Mechowo – Kosin – Przelewice – Ślazowo 28,3 - Lucin - Jesionowo 8 P4 jak w sieci podstawowej 9 P41 (A) Pyrzyce (Starostwo Powiatowe) – Rzepnowo – Stare Chrapowo – 23,2 Linie – Bielice – Parsów – Babin – Babinek (B) Pyrzyce (Starostwo Powiatowe) – Rzepnowo - Nowe Chrapowo – Stare Chrapowo – Nowe Linie – Linie –– Bielice – Parsów – Babin – Chabowo – Będgoszcz – Chabówko – Nieborowo – Żabów - Py- ryce 10 P5 jak w sieci podstawowej

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

11 P61 Pyrzyce (Starostwo Powiatowe) – Żabów – Ryszewko - Nieborowo – 26,5 Chabówko – Będgoszcz – Chabowo - Babin - Parsów - Bielice 12 P71 Pyrzyce (Dworzec Kolejowy) – Obromino – Pstrowice – Nowice – Batowo 20,0 – Skrzynka – Lipiany (pl. Wolności) 13 P81 Pyrzyce (Dworzec Kolejowy) – Mielęcin – Nowice – Batowo – Wołczyn – 18,4 Krasne - Połczyno 14 P91 Kozielice – Przydarłów – Krzemlin – Mielęcin – Mielęcinek – Mielęcin – 26,6 Pstrowice – Nowice - Batowo – Wołczyn – Krasne - Połczyno

Źródło: opracowanie własne

SIEĆ KOMUNIKACYJNA WARIANT 1+2

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

SIEĆ KOMUNIKACYJNA WARIANT 1+2

Mapa 11. Planowana sieć komunikacyjna w wariancie drugim Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Wariant 3 – „zintegrowany” Wariant zintegrowany to rozbudowana wersja wariantów 1 i 2 o obsługę obszarów dziś zabez- pieczanych transportowo przez przewozy gminne. Wariant ów rózni się od poprzednich także zwróceniem uwagi na problem połączeń międzypowiatowych. Przewagą wariantu III nad I i II jest pełne zintegrowanie usług przewozowych funkcjonujących obecnie w sposób autonomicz- ny.Wariant III przyczynia się także do zoptymalizowania sieci komunikacyjnej i zminimalizowa- nia taboru niezbędnego do obsługi sieci. Celem wariantu trzeciego jest całkowite zintegrowanie sieci połączeń wykonywanych na obszarze powiatu pyrzyckiego poprzez:  skomunikowanie w Pyrzycach wybranych linii z autobusami relacji Pyrzyce – Szczecin,  dążenie do utrzymywania połączeń ze Stargardem Szczecińskim i Myśliborzem,  objęcie siecią przewozów organizowanych przez powiat pyrzycki miejscowości, które objęte są obecnie tylko połączeniami gminnymi,  perspektywicznie – rozszerzenie gminnych przewozów szkolnych do przewozów powiatowych wraz z udostępnieniem ich wszystkim pasażerom.

Spis połączeń powiatowych planowanych do uruchomienia w ramach wariantu „zintegrowane- go” zawiera poniższa tabela.

Tabela 11. Planowana sieć połączeń w wariancie zintegrowanym

Lp. Numer Trasa Długość linii linii 1 P1 jak w sieci podstawowej 2 P11 Pyrzyce (Dworzec Kolejowy) – Mielęcin – Mielęcinek – Dębiec – Lipia- 48,9 ny (pl. Wolności) – Dzieżno – Żarnowo – Jedlice – Lipiany i z powro- tem do Pyrzyc 3 P12 Pyrzyce (Dworzec Kolejowy) – Mielęcin – Mielęcinek – Dębiec – Lipia- 22,6 ny (pl. Wolności) – Miedzyn 4 P13 Pyrzyce (Dworzec Kolejowy) – Mielęcin – Mielęcinek – Dębiec – Lipia- 21,5 ny (pl. Wolności) - Józefin 5 P2 jak w sieci podstawowej 6 P21 Pyrzyce (Dworzec Kolejowy) – Kozielice – Mielno – Trzebórz – Tetyń – 25,6 Maruszewo – Tetyń - Załęże 7 P22 Pyrzyce – Kozielice – Łozice - Czarnowo 15,5 8 P3 jak w sieci podstawowej 9 P31P Pyrzyce – Mechowo – Oćwieka – Kluki – Kosin - Przelewice – Kłodzino – 60,2 Rosiny – Płońsko – Przywodzie – Karsko – Żuków – Ukiernica – Lubia- towo – Zaborsko – Lubiatowo - Mechowo - Pyrzyce 10 P31L Pyrzyce – Mechowo – Lubiatowo – Zaborsko – Lubiatowo - Ukiernica – 60,2 Żuków – Karsko – Przywodzie – Płońsko – Rosiny – Kłodzino – Przelewi- ce – Kosin – Kluki – Oćwieka – Mechowo - Pyrzyce

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Lp. Numer Trasa Długość linii linii 11 P32 Pyrzyce (Dworzec Kolejowy) – Mechowo – Kosin – Przelewice – Ślazo- 28,3 wo - Lucin – Jesionowo/Topolinek 12 P33 Pyrzyce – Mechowo – Brzesko – Myśliborki – Bylice – Ślazowo – Przele- 72,1 wice – Kłodzino – Topolinek – Lucin – Jesionowo – Rutnica – Laskowo – Płońsko – Gardziec – Wołdowo – Gardziec – Przywodzie – Karsko – Żuków – Ukiernica – Lubiatowo – Kluki – Kosin – Przelewice – Kosin – Mechowo – Pyrzyce 13 P4 jak w sieci podstawowej 14 P41 (A) Pyrzyce (Starostwo Powiatowe) – Rzepnowo – Stare Chrapowo 23,2 – Linie – Bielice – Parsów – Babin – Babinek (B) Pyrzyce (Starostwo Powiatowe) – Rzepnowo - Nowe Chrapo- wo – Stare Chrapowo – Nowe Linie – Linie – Swochowo – Linie – Bielice – Parsów – Babin – Chabowo – Będgoszcz – Chabówko – Niwborowo – Żabów - Pyryce 15 P5 jak w sieci podstawowej 16 P51 Pyrzyce (Starostwo Powiatowe) – Okunica – Grędziec – Stary Przylep – 28,6 Zaborsko - Nowy Przylep – Kłęby – Wójcin – Barnim - Warnice 17 P52 Pyrzyce (Starostwo Powiatowe) – Okunica – Grędziec – Wierzbno – 22,0 Reńsko - Warnice 18 P61 Pyrzyce (Starostwo Powiatowe) – Żabów – Ryszewko - Nieborowo – 26,5 Chabówko – Będgoszcz – Chabowo - Babin – Parsów - Bielice 19 P71 Giżyn – Ostrowica – Młyny – Ryszewko – Żabów - Pyrzyce (Dworzec 38,9 Kolejowy) – Obromino – Pstrowice – Nowice – Batowo – Skrzynka – Lipiany (pl. Wolności) 20 P72 Giżyn – Ostrowica – Młyny – Turze – Ryszewo - Brzezin - Pyrzyce 32,4 (Dworzec Kolejowy) – Mielęcin – Nowice – Batowo – Wołczyn – Krasne - Połczyno 21 P91 Kozielice – Przydarłów – Krzemlin – Mielęcin – Mielęcinek – Mielęcin – 26,6 Pstrowice – Nowice - Batowo – Wołczyn – Krasne - Połczyno

Źródło: opracowanie własne

Kształt sieci komunikacyjnej powiatu pyrzyckiego został zaplanowany w powyższy sposób ze względu na chęć zapewnienia możliwie największej dostępności usług. Poza dostępnością, warunkiem koniecznym do uwzględnienia jest także odpowiednia liczba kursów.Praktyka wskazuje, że już przy liczbie 6 par kursów dziennie oferta przewozowa zaczy- na być postrzegana przez głównych beneficjentów powiatowych usług przewozowych – uczniów szkół średnich – za wystarczającą. Zmniejszenie liczby par połączeń poniżej 4 powoduje zmniejszanie się liczby pasażerów (i przesiadanie do samochodów osobowych). Należy dążyć do utrzymywania kursów: w dni robocze:  dowozowych na godz. 6, 7, 8, 9, 11, 14,

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

 odwozowych po godz. 13, 14, 15, 16, 18, 20, w weekendy:  dowozowych na godz. 6, 9, 14,  odwozowych po godz. 11, 14, 17.

Mapa obrazująca zasięg planowanej w tym wariancie sieci komunikacyjnej została przedstawiona poniżej.

SIEĆ KOMUNIKACYJNA WARIANT 1+2+3

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

SIEĆ KOMUNIKACYJNA WARIANT 1+2+3

Mapa 12. Planowana sieć komunikacyjna w wariancie trzecim Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

4 Ocena i prognoza potrzeb przewozowych

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

4.1 Główne generatory ruchu

Do głównych generatorów ruchu zaliczyć należy przede wszystkim obiekty użyteczności publicznej, a więc ogólnodostępne budynki przeznaczone dla administracji publicznej, kultury, oświaty, szkolnictwa, nauki, opieki zdrowotnej, bankowości, gastronomii, handlu, sportu, rekreacji i turystyki. Pełnione przez nie funkcje definiują charakter realizowanych do nich podró- ży, w tym cykliczność, częstotliwość i pory odbywania podróży. Zakłady pracy czy miejsca nauki generują ruch o charakterze codziennych, cyklicznych prze- mieszczeń odbywanych o określonych porach i po określonej trasie. Życie towarzyskie, potrzeby kulturalne, ochrona zdrowia, placówki handlowe i bankowe, urzędy oraz instytucje publiczne generują przewozy nieregularne i incydentalne o zróżnicowanej częstotliwości odbywania podróży i różnych porach przemieszczania się.

4.1.1 Instytucje publiczne

Instytucje publiczne generują zarówno ruch obligatoryjny (dojazdy urzędników i innych pra- cowników zatrudnionych w tychże instytucjach) jak i fakultatywny, związany z koniecznością załatwiania spraw urzędowych. Do głównych instytucji publicznych powiatu zaliczyć należy:  Starostwo Powiatowe w Pyrzycach ul. Lipiańska 4 74-200 Pyrzyce  Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Młodych Techników 7 74-200 Pyrzyce  Zarząd Dróg Powiatowych ul. Stargardzka 29 74-200 Pyrzyce  Powiatowy Urząd Pracy ul. Dworcowa 23 74-200 Pyrzyce  Powiatowy Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej ul. Głowackiego 22 74-200 Pyrzyce  Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Pyrzycach ul. Lipiańska 4 74-200 Pyrzyce  Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej ul. Stargardzka 29 74-200 Pyrzyce  Komenda Powiatowa Policji ul. Tadeusza Kościuszki 24 74-200 Pyrzyce

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

 Urząd Skarbowy w Pyrzycach ul. 1 Maja 16 74-200 Pyrzyce  Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Oddział w Szczecinie. Inspektorat ul. Sportowa 1 74-200 Pyrzyce  Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Placówka terenowa ul. Młodych Techników 5a 74-200 Pyrzyce  Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Placówka terenowa pl. Wolności 2 74-200 Pyrzyce  Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny ul. Poznańska 1 74-200 Pyrzyce  Urząd Celny w Stargardzie Szczecińskim. Oddział Pyrzyce ul. Szczecińska 29 74-200 Pyrzyce  Agencja Nieruchomości Rolnych - Oddział Terenowy w Szczecinie – Przedstawiciel- stwo ul. Warszawska 95 74-200 Pyrzyce  Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - Zachodniopomorski Oddział Re- gionalny w Szczecinie - Biuro Powiatowe ul. 1 Maja 7 74-200 Pyrzyce  Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim - Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych ul. Staromiejska 3 74-200 Pyrzyce

4.1.2 Placówki oświatowe

Znacznymi generatorami ruchu w przewozach powiatowych są szkoły, szczególnie średnie. Obowiązek szkolny jest powodem odbywania podróży o charakterze obligatoryjnym komunika- cją zbiorową, przede wszystkim dla osób niemających - z racji wieku - możliwości wykorzysty- wania samochodu w życiu codziennym. Dlatego istotne jest zapewnienie dojazdu uczniom do szkół poprzez dostosowanie oferty przewozowej do potrzeb tej grupy społecznej. W przewozach powiatowych największe znaczenie mają poniższe placówki oświatowe:  Zespół Szkół Nr 1 ul. Lipiańska 2 74-200 Pyrzyce  Zespół Szkół Nr 2 CKU ul. Młodych Techników 5 74-200 Pyrzyce

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

 Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy ul. Słowackiego 1 74-200 Pyrzyce  Centrum Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych ul. Młodych Techników 7 74-200 Pyrzyce  Liceum Ogólnokształcące w Lipianach ul. Kościuszki 1 74-240 Lipiany  Prywatne Liceum Uzupełniające przy Centrum Edukacyjnym Omnibus w Pyrzycach ul. Rejtana 6 74-200 Pyrzyce  Prywatne Policealne Studium Zawodowe przy Centrum Edukacyjnym Omnibus w Pyrzycach ul. Rejtana 6 74-200 Pyrzyce  Pyrzycka Szkoła Muzyczna I stopnia ul. Poznańska 2 74-200 Pyrzyce  Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych ul. Młodych Techników 5 74-200 Pyrzyce  Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Kozielicach Kozielice 73 74-204 Kozielice  Poradnia psychologiczno-pedagogiczna ul. Lipiańska 4 74-200 Pyrzyce

Liczba szkół i uczniów w roku szkolnym 2013/2014 została przedstawiona w poniższej tabeli.

Tabela 12. Liczba szkół i uczniów w powiecie pyrzyckim

Szkoły podsta- Gimnazja Szkoły ponadgim- Szkoły niepu- wowe nazjalne bliczne Gmina liczba liczba liczba liczba liczba liczba liczba liczba szkół uczniów szkół uczniów szkół uczniów szkół uczniów Bielice 1 290 1 108 - - - - Kozielice 1 256 1 125 - - - - Lipiany 1 345 1 151 1 58 - - Przelewice 3 394 1 171 - - - - Pyrzyce 6 1243 4 514 3 1137 2 73 Warnice 1 294 1 105 - - - -

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Źródło: Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Pyrzyckiego na lata 2014 – 2020

4.1.3 Zakłady pracy

Na obszarze powiatu pyrzyckiego przemysł jest raczej słabo rozwinięty. Istniejące zakłady – przede wszystkim z branży rolno-spożywczej – stanowią zaplecze dla aglomeracji szczecińskiej. Wokół tego rozwijają się budownictwo, handel oraz usługi. W strukturze podmiotów gospodarczych wg sekcji dominują przede wszystkim firmy nastawione na obsługę rynku wewnętrznego. Udział zakładów drobnego przemysłu, głównie maszynowego i metalowego, pozostaje od lat na niezmienionym poziomie. W rozwoju gospodarczym znaczącą rolę nadal odgrywa rolnictwo dla którego teren powiatu dysponuje bardzo dobrymi warunkami. Niemniej istnieją dość znaczne zakłady pracy. Co prezentuje poniższa tabela.

Tabela 13. Główni pracodawcy na obszarze powiatu pyrzyckiego

Nazwa przedsiębiorstwa Liczba za- Branża trudnionych Backer OBR 1074 produkcja elementów grzej- nych BPI Polska sp z o.o. 267 meble-półfabrykaty Prygnitz Meble 165 produkcja okleiny Sharman sp. z o.o. 61 produkcja przypraw POMTOR konstrukcje metalowe 53 branża metalowa Inelco 43 projektowanie i produkcja prostowników i urządzeń wspomagających rozruch, nagrzewnic PRES-CON 34 branża metalowa BARD Przedsiębiorstwo Produkcyjno- 26 producent słodyczy Handlowe ARECO 17 producent blachodachówki, profili WARMET Przedsiębiorstwo produkcyjno- 17 branża metalowa usługowe

Źródło: Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Przyckiego na lata 2014 – 2020

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

4.1.4 Pozostałe generatory ruchu

Placówki ochrony zdrowia Najważniejszą placówką służby zdrowia na obszarze powiatu pyrzyckiego, generującą znaczący dla przewozów powiatowych ruch jest Szpital Powiatowy (Pyrzyce, ul. Jana Pawła II 2). Istotną jest także Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna (Pyrzyce, ul. Lipiańska 4). Pozostałe ośrodki zdrowia pełnią funkcje lokalne, niegenerujące ruchu międzygminnego lub generujące bardzo mały ruch międzygminny.

Ośrodki sportowe  Ośrodek Sportu i Rekreacji w Pyrzycach ul. Rolna 5 74-200 Pyrzyce  Hala Sportowa ul. Rolna 5 74-200 Pyrzyce  Stadion Miejski im. Leszka Słoninki ul. Sportowa 5 74-200 Pyrzyce  Boisko „Orlik 2012” w Krzemlinie  Powiatowy Międzyszkolny Ośrodek Sportowy ul. Lipiańska 4 74-200 Pyrzyce

Ośrodki kulturalne  Pyrzycki Dom Kultury pl. Wolności 3 74-200 Pyrzyce

Obiekty handlowe  Biedronka ul. 1 Maja 22 74-200 Pyrzyce  Netto ul. Zabytkowa 1 74-200 Pyrzyce  Biedronka ul. Dworcowa 11 74-200 Pyrzyce

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

 Supermarket EKO ul. 1 Maja 12 74-200 Pyrzyce  Lidl ul. Lipiańska 1a 74-200 Pyrzyce  Biedronka ul. Jendości Narodowej 9 74-240 Lipiany

4.2 Dominujące kierunki przemieszczania się mieszkańców powiatu pyrzyckiego

Głównym ośrodkiem powiatu pyrzyckiego są Pyrzyce – miasto położone centralnie, pełniące podstawowe funkcje administracyjne. Następstwem skupienia głównych generatorów ruchu w Pyrzycach jest występowanie potrzeb związanych z przemieszczaniem się ludności w przewozach powiatowych głównie do oraz ze stolicy powiatu. Nadto część potrzeb przewozowych mieszkańców związana jest z przemieszczaniem się na obszar gmin znajdujących się poza granicami powiatu pyrzyckiego (np. do Stargardu) ale również poza granice województwa zachodniopomorskiego.

Potrzeby przewozowe mieszkańców powiatu pyrzyckiego będą się zmieniać i od nich zależeć będzie istnienie głównych kierunków przemieszczania się ludności w podróżach bliskich, towa- rzyszących tzw. migracjom wahadłowym. Na w/w potrzeby przewozowe wpływ będą miały zmiany:  kierunków rozwoju (w zagospodarowaniu przestrzennym)  lokalizacji obiektów użyteczności publicznej,  dominujących branż gospodarki oraz lokalizacji największych zakładów pracy,  liczby mieszkańców, w tym gęstości zaludnienia,  struktury wiekowej mieszkańców,  struktury społeczno-zawodowej mieszkańców,  poziomu bezrobocia i jego struktury,  liczby osób kształcących się,  poziomu zamożności mieszkańców,  wzmacniającej się roli Szczecina jako ośrodka metropolitalnego położonego na granicy Polski i Niemiec.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

4.3 Dojazdy do pracy

Dojazdy do szkół i pracy są źródłem występowania tzw. migracji wahadłowych, czyli procesu polegającego na regularnym, obligatoryjnym i (najczęściej) codziennym przemieszczaniu się pomiędzy gminą zamieszkania, a gminą, w której zlokalizowane jest miejsce pracy lub szkoła. Powiat pyrzycki pragnie zapewnić taki system transportowy, który umożliwi odbywanie podróży wahadłowych mieszkańcom powiatu. Główny Urząd Statystyczny, na podstawie Narodowego Spisu Powszechnego, opracował raport o dojazdach do pracy w 2011 roku. Z danych uzyskanych przez Urząd, codzienne podróże wa- hadłowe odbywa 2 082 mieszkańców powiatu pyrzyckiego, z tego 507 odbywanych jest we- wnątrz powiatu pyrzyckiego. Przedstawione poniżej analizy opierają się na w/w raporcie.

4.3.1 Dojazdy wewnątrzpowiatowe

Uwzględniając wyłącznie dojazdy w granicach powiatu pyrzyckiego, największe nasilenie migracji wahadłowych występuje pomiędzy gminami:  Kozielice i Pyrzyce 95 osób,  Przelewice i Pyrzyce 86 osób,  Warnice i Pyrzyce 71 osób. Najwięcej osób przyjeżdża do gminy Pyrzyce – 395 osób. Do drugiej pod względem liczby migracji wahadłowych (gminy Kozielice) przyjeżdża łącznie 57 osób. Do gminy Warnice przyjeżdża codziennie 18 osób, do gminy Przelewice 13 osób, a do Lipian i Bielic – 12 osób. Inaczej mają się wyjazdy z gmin – mimo różnej liczby mieszkańców odchylenie standardowe jest mniejsze niż w przypadku przyjazdów. Najwięcej osób migrujących wahadłowo zamieszkuje gminę Pyrzyce (112 osób). Podobna liczba mieszkańców migruje wahadłowo z gminy Lipiany – 101. Z gminy Kozielice wyjeżdża codziennie do pracy poza gminę zamieszkania 95 osób, a niewiele mniej – bo 86 mieszkańców – gminę Przelewice. Gminę Warnice opuszcza w migracjach wahadłowych 71 mieszkańców, a gminę Bielice – 42 osoby.

4.3.2 Dojazdy do miejsc pracy położonych poza granicami powiatu

Liczba osób dojeżdżających do miejsc pracy położonych poza obszarem powiatu pyrzyckiego jest około 3 razy większa niż osób migrujących wahadłowo poza gminę zamieszkania, jednak w granicach powiatu pyrzyckiego. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego mieszkańcy powiatu pyrzyckiego migrują wa- hadłowo przede wszystkim do powiatów sąsiednich oraz do Szczecina, choć część mieszkańców zadeklarowało zamieszkanie na obszarze powiatu pyrzyckiego a pracowanie w Poznaniu, War- szawie i Kościanie w woj. wielkopolskim. Dojazdy takie nie są jednak dojazdami o charakterze bliskim, toteż pominięto je w dalszej analizie. Najpopularniejszym wśród mieszkańców powiatu pyrzyckiego miejscem dojazdów jest miasto Szczecin. Codziennie podróżują do niego w celach zarobkowych 1 032 osoby. Do powiatu star- gardzkiego codziennie odbywa swe podróże 227 osób, a do myśliborskiego – 143 osoby.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Analizując wyjazdy do pracy, najpopularniejszymi kierunkami migracji wahadłowych z gmin położonych na obszarze powiatu pyrzyckiego do gmin położonych poza nim są:  gmina Pyrzyce – miasto Szczecin (576 podróży),  gmina Bielice – miasto Szczecin (153 podróże),  gmina Lipiany – miasto Szczecin (115 podróży),  gmina Warnice – gmina Stargard Szczeciński (115 podróży),  gmina Przelewice – miasto Szczecin (103 podróże),  gmina Pyrzyce – gmina Stargard Szczeciński (98 podróży),  gmina Przelewice – gmina Barlinek (77 podróży). Tak wysoki udział wyjazdów do Szczecina zobowiązuje do uwzględnienia Szczecina jako miejsca podróży przy układaniu oferty transportowej i planowaniu sieci komunikacyjnej.

4.4 Zmiany potrzeb przewozowych mieszkańców powiatu pyrzyckiego w zależności od pory występowania

Zróżnicowanie potoków pasażerskich w zależności od pory oraz relacji odbywanych podróży powinno skutkować:  zapewnieniem optymalnej częstotliwości kursowania pojazdów,  dostosowywaniem długości taboru kursującego na liniach komunikacyjnych do zapotrzebowania. Oferta przewozowa adekwatna do zapotrzebowania mieszkańców powiatu pyrzyckiego na usługi przewozowe zapewni nie tylko odpowiedni stopień obsługi komunikacyjnej ale też będzie naj- korzystniejszą ekonomicznie. Dlatego tak ważne jest, aby zróżnicować dzień ze względu na jego pory (szczególnie dzień roboczy) a tydzień na poszczególnie dni (robocze, wolne od pracy, świąteczne).

4.4.1 Zmiany potrzeb przewozowych w zależności od dnia tygodnia

Największe zapotrzebowanie na usługi transportu zbiorowego w powiatowych przewozach pa- sażerskich na obszarze powiatu pyrzyckiego odnotowuje się w dni robocze, kiedy odbywanie podróży zdeterminowane jest w przeważającej części koniecznością dotarcia do/z generatorów ruchu obligatoryjnego, jakimi w przewozach powiatowych są przede wszystkim szkoły średnie i zakłady pracy. Nie oznacza to jednak, że między poniedziałkiem a piątkiem nie występują podróże o charakterze fakultatywnym, realizowanych przede wszystkim w celach urzędowych i zdrowotnych. Dużo mniejsze jest zapotrzebowanie na przewozy pasażerskie w weekendy, wakacje, ferie zi- mowe, święta. Inny jest także charakter odbywanych w dni wolne od pracy/nauki podróży. Przewozów o charakterze obligatoryjnym jest zdecydowanie mniej - niemal nie występuje ko- nieczność dojeżdżania do szkół i innych miejsc nauki, a to właśnie uczniowie stanowią znaczną część pasażerów, coraz mniej zakładów pracy funkcjonuje w systemie całotygodniowym – za- kładami pracy są również urzędy i instytucje nieczynne w weekendy. Realizowane podróże ce- chują się głównie fakultatywnością, incydentalnością, sporadycznością i nieregularnością; spo-

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

wodowane są zaspokojeniem potrzeb towarzyskich czy kulturalnych. W dni wolne prawie nie występują nadto potrzeby przewozowe związane z koniecznością załatwiania spraw administra- cyjno-urzędowych. Najwięcej kursów jest przewidzianych do realizacji w dni robocze. Ich liczba jest znacznie większa niż liczba kursów zaplanowanych na soboty i niedziele. Ponadto kursów wykonywanych w soboty jest więcej niż przewidzianych do realizacji w niedziele. Szacuje się, że liczba pasażerów w przewozach powiatowych w dni wolne od pracy i nauki jest nawet pięcio- lub sześciokrotnie mniejsza od liczby pasażerów korzystających z usług transportu zbiorowego w dni robocze.

4.4.2 Zmiany potrzeb przewozowych w zależności od pory dnia

Liczba pasażerów korzystających z oferty przewozowej na liniach powiatowych zmienia się także w zależności od pory dnia.

Największe przewozy pasażerskie odnotowuje się w szczytach komunikacyjnych: porannym i popołudniowym, jednak przepływ pasażerów w szczycie porannym, kiedy w transporcie zbiorowym przeważa funkcja dowozowa do szkół średnich i miejsc pracy – głównych generatorów ruchu w przewozach powiatowych, jest bardziej zintensyfikowany (zmiany w zakładach pracy zaczynają się zazwyczaj między godziną 6 a 8, a lekcje w szkołach – między 8 a 9). Dzieje się tak przede wszystkim za sprawą różnych godzin zakończenia nauki w szkołach, zazwyczaj mię- dzy godz. 12 a godz. 16. Szczyt popołudniowy w transporcie publicznym jest zatem dłuższy, a liczba osób dowożonych do i odwożonych z zakładów pracy i szkół niemal się równoważą.

Mniejsze przewozy odnotowuje się w tzw. międzyszczycie, gdy realizowane są głównie podróże o charakterze incydentalnym, związane z koniecznością załatwiania spraw urzędowych a także podróże obligatoryjne o stosunkowo nietypowej porze występowania (np. rozpoczynanie zajęć lekcyjnych od trzeciej czy czwartej godziny czy praca w obiekcie usługowym czynnym od godziny 10 albo obiekcie gastronomicznym, czynnym nierzadko od godzin południowych). W okresie wieczornym dostrzegalne jest występowanie mniejszych niż w międzyszczycie poto- ków pasażerskich.

W procesie planowania oferty komunikacyjnej na obszarze powiatu pyrzyckiego należy mieć na uwadze fakt, iż odległość pomiędzy głównym miejscem pracy mieszkańców powiatu – Szczeci- nem, a powiatem pyrzyckim jest na tyle znaczna, że szczyt poranny rozpoczyna się wcześnie, a popołudniowy rozciąga się aż do wczesnego wieczora. Dlatego kursy linii powiatowych powinny być uruchamiane również wcześnie rano i wieczorem, czyli w takich godzinach, aby możliwe było odbycie podróży do/ze Szczecina z przesiadką (domyślnie w Pyrzycach).

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

5 Przewidywane finansowanie usług przewozowych

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

5.1 Źródła i formy finansowania

Obecnie powiat pyrzycki, jako jednostka samorządu terytorialnego, nie finansuje usług przewozowych. Przewozy uruchamiane są przez podmioty prywatne, działające na zasadach komercyjnych, uprawnione do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób na podstawie stosownych zezwoleń. Refundacja biletów ulgowych sprzedawanych przez tych przewoźników odbywa się ze środków marszałkowskich. Powiat pyrzycki będzie finansował własne usługi przewozowe w przypadku, gdy rozpocznie organizowanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej. Zgodnie z ustawą o publicznym transporcie zbiorowym, finansowanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej będzie mogło polegać na:  pobieraniu przez operatora, któremu powiat pyrzycki powierzy (w drodze przetargu lub bezprzetargowo) świadczenie usług publicznego transportu zbiorowego lub bezpośred- nio przez sam powiat pyrzycki opłat w związku z realizacją usług świadczonych w zakresie publicznego transportu zbiorowego za sprzedaż biletów,  przekazaniu operatorowi tzw. rekompensaty (wynagrodzenia) z tytułu: o utraconych przychodów w związku ze stosowaniem ustawowych uprawnień do ulgowych przejazdów publicznym transportem zbiorowym, o utraconych przychodów w związku ze stosowaniem uprawnień do ulgowych przejazdów w publicznym transporcie zbiorowym ustanowionych na obszarze właściwości powiatu pyrzyckiego, o ile zostały ustanowione, o poniesionych kosztów w związku ze świadczeniem przez operatora usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego,  udostępnianiu operatorowi przez powiat pyrzycki środków transportu na realizację przewozów w zakresie publicznego transportu zbiorowego. Źródłem finansowania przewozów o charakterze użyteczności publicznej mogą być w szczególności:  środki własne jednostki samorządu terytorialnego będącej organizatorem, w tym przypadku powiatu pyrzyckiego,  środki z budżetu państwa.

5.2 Rentowność linii komunikacyjnych

Powiat pyrzycki nie posiada w swoich zasobach wyników finansowych prywatnych przedsiębior- ców realizujących usługi przewozowe na obszarze powiatu. Szacuje się jednak, że rentowność linii komunikacyjnych obsługiwanych przez przewoźników komercyjnych w powiatowych przewozach pasażerskich jest dodatnia. Przewoźnicy ci, realizując usługi przewozowe, kierują się głównie aspektami ekonomicznymi prowadzonej działalności celem osiągania dodatnich wyni- ków swojej aktywności. Najbardziej rentowne są połączenia realizowane w czasie szczytów komunikacyjnych (poranne- go i popołudniowego), ponieważ wtedy występują największe napełnienia pojazdów i tym sa- mym pojawia się największa sprzedaż biletów. Mieszkańcy powiatu pyrzyckiego dojeżdżają wtedy do szkół i do pracy.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Połączenia realizowane w trakcie trwania międzyszczytu cechują się znacznie niższym popytem w porównaniu z okresem szczytu komunikacyjnego, a kursy przewidziane do realizacji w tej porze dnia są na granicy rentowności. Przewoźnicy obsługują te połączenia także ze względów społecznych lub z racji optymalizacji wykorzystania taboru oraz aby móc korzystać z tzw. efek- tu skali występującego przy obsłudze sieci komunikacyjnej umożliwiającej realizację podróży w wielu kierunkach i w różnych porach dnia. Zyski netto w branży przewozów komercyjnych pojawiają się w długofalowej perspektywie (nierzadko 10-letniej). Należy zaznaczyć, że koszty prowadzonej działalności w branży transportu zbiorowego są znaczące, a składa się na nie przede wszystkim koszt zakupu paliwa, wynagrodzenia kierowców i pracowników administracyjnych oraz utrzymanie (naprawy, remonty i modernizacje) taboru, a także inne koszty, takie jak np. obsługa finansowa zaciągniętych zo- bowiązań (kredyt, leasing, in.), ogólne koszty zarządu czy amortyzacja. Mając na uwadze powyższe oraz na podstawie analizy danych określonych w pkt. 2 i 3 niniejszego dokumentu zakłada się, iż planowana sieć przewozów o charakterze użyteczności publicznej zarówno w wariancie podstawowym jak i wariancie rozszerzonym będzie siecią ren- towną dla operatorów.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

6 Preferencje dotyczące wyboru środka transportu

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Celem polityki transportowej jest zrównoważony rozwój, czyli dążenie do zachowania optymal- nego podziału pomiędzy transportem zbiorowym a zindywidualizowanym oraz do zmniejszenia obciążenia ruchem sieci drogowej. Obciążenie to jest zależne m.in. od częstotliwości użytko- wania aut, stopnia napełnienia oraz wskaźnika motoryzacji.

6.1 Wskaźnik motoryzacji

Wskaźnik motoryzacji to liczba zarejestrowanych samochodów osobowych przypadająca na 1000 mieszkańców danego obszaru. Na poniższym wykresie przedstawiono wartość wskaźnika motoryzacji dla powiatu pyrzyckiego w latach 2009–2013 oraz – dla porównania – wskaźniki dla województwa zachodniopomorskiego oraz Polski.

600,0

550,0

500,0

450,0

400,0

350,0

wskaźnik motoryzacji mieszk.] 000[poj./1 300,0 2009 2010 2011 2012 2013 Polska 432,2 447,4 470,3 486,4 503,7 woj. zachodniopomorskie 401,0 412,2 437,6 454,0 472,3 pow. pyrzycki 436,9 450,5 483,4 508,0 531,3 rok

Wykres 6. Porównanie wskaźnika motoryzacji dla powiatu, województwa i kraju w l. 2009-2013

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Powyższe dane w sposób jednoznaczny pozwalają stwierdzić, że wskaźnik motoryzacji dla powiatu pyrzyckiego jest wyższy niż wskaźnik dla województwa zachodniopomorskiego i kraju. Większa jest również dynamika wzrostu – między rokiem 2009 a rokiem 2013 wskaźnik ten wzrósł w przypadku powiatu o 21,61%, gdy dla kraju i województwa wynosił on ok. 17%. Wykres poniżej porównuje wskaźnik motoryzacji w najbliższym otoczeniu powiatu pyrzyckiego.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Powiat strzelecko-drezdenecki Powiat stargardzki Powiat pyrzycki Powiat myśliborski Powiat m.Szczecin Powiat łobeski Powiat gryficki Powiat goleniowski Powiat choszczeński

0,0 100,0 200,0 300,0 400,0 500,0 600,0 700,0 wskaźnik motoryzacji

Wykres 7. Porównanie wskaźnika motoryzacji w roku 2013 z innymi powiatami

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Powiat pyrzycki na tle powiatów znajdujących się w jego otoczeniu nie wyróżnia się zbytnio. Wskaźnik motoryzacji tylko nieznacznie przekracza średnią. Dzieje się tak ze względu na po- dobną charakterystykę społeczno-gospodarczą i przestrzenną powiatów.

6.2 Preferowane cechy komunikacji zbiorowej

Ranking postulatów przewozowych oraz stopień ich spełnienia to zestaw determinant wskazu- jących na kierunki kształtowania podziału zadań przewozowych w transporcie zbiorowym z punktu widzenia pasażera. Przy planowaniu oferty przewozowej ważne jest, aby uwzględniać w pierwszej kolejności te postulaty transportowe, które wynikają przede wszystkim z przynależności pasażerów komunikacji zbiorowej do poszczególnych grup społecznych. Inne cechy będą preferowane przez pasażerów z dysfunkcjami ruchu (szczególnie osoby niepełno- sprawne), a inne dla uczniów szkół średnich.

Podział zadań przewozowych jest mierzony udziałem poszczególnych środków transportu w przewozach i obliczany jako stosunek liczby podróży realizowanych danym środkiem transportu do ogólnej liczby wykonywanych podróży. Standard świadczonych usług komunikacyjnych w powiecie pyrzyckim planuje się rozpatrywać przy pomocy następujących postulatów przewozowych:  bezpośredniość – udział linii przebiegających przez miasto powiatowe,  częstotliwość – podstawowe standardy częstotliwości kursowania linii w dniu powsze- dnim w godzinach porannych szczytów (6-8), popołudniowych szczytów (14-16) oraz w soboty w południe i niedziele po południu,

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

 dostępność – odległość do przystanku wyrażona w minutach i metrach, udział niskowej- ściowego taboru, dostęp dla osób niepełnosprawnych do przystanku,  informacja – wszystkie dostępne źródła informacji o transporcie publicznym,  niezawodność – udział niezrealizowanych kursów autobusowych w stosunku do wszystkich kursów planowych,  niski koszt – taryfa biletowa (ceny podstawowych biletów jednorazowych i okresowych),  prędkość – poziom prędkości komunikacyjnej autobusów,  punktualność – udział kursów zrealizowanych z określonym odchyleniem rozkładu jazdy,  wygoda – udział pojazdów klimatyzowanych, niskowejściowych, zapewnienie miejsc siedzących. Poziom zadowolenia pasażerów z funkcjonowania komunikacji powiatowej można badać bezpo- średnio np. metodą PAPI poprzez przeprowadzenie bezpośrednich wywiadów z mieszkańcami odpowiadającymi na pytania, jak użytkownicy oceniają całość funkcjonowania komunikacji zbiorowej oraz rankingujących ważność postulatów transportowych. Różne systemy transportowe funkcjonujące w granicach jednego powiatu powodują utrudnienia dla ich użytkowników z powodu braku integracji taryf oraz rozkładów jazdy. W miarę posiada- nych możliwości należy dążyć do integracji wszystkich systemów transportowych funkcjonują- cych na jego terenie, tak aby w przyszłości stworzyły jeden spójny system ze zintegrowaną taryfą oraz zapewnionymi skomunikowaniami.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

7 Zasady organizacji rynku przewozów

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

7.1 Powiat pyrzycki jako organizator publicznego transportu zbiorowego

Przepisy prawa zawarte w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym stanowią, iż organizatorem publicznego transportu zbiorowego jest właściwa jednostka samorządu terytorialnego albo minister właściwy do spraw transportu, zapewniający funkcjonowanie publicznego transportu zbiorowego na danym obszarze. Na obszarze powiatu pyrzyckiego organizatorem jest powiat, a wynikające z tego zadania wykonuje starosta. Organizator zarządza przewozami pasażerskimi obejmującymi co najmniej dwie gminy, ale niewykraczającymi poza granice powiatu. Ustawodawca nakłada na organizatora obowiązek:  planowania rozwoju transportu,  organizowania publicznego transportu zbiorowego,  zarządzania publicznym transportem zbiorowym.

Funkcja organizatora może zostać przekazana związkowi międzypowiatowemu. Wówczas obszarem działań staje się obszar tych powiatów, dla których organizowana jest wspólna sieć komunikacyjna.

7.2 Przewidywany tryb wyboru operatora publicznego transportu zbiorowego

Zgodnie z ustawą o publicznym transporcie zbiorowym, operator publicznego transportu zbiorowego jest to samorządowy zakład budżetowy lub przedsiębiorca uprawniony do prowadzenia działalności gospodarczej, który zawarł z organizatorem publicznego transportu zbiorowego umowę o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego na liniach określo- nych w umowie. W przypadku, gdy powiat pyrzycki rozpocznie organizowanie przewozów o charakterze uży- teczności publicznej planuje się, że operator publicznego transportu zbiorowego będzie wybierany w jednym z następujących trybów zgodnych z przepisami, tj.:  w trybie przetargu nieograniczonego zgodnego z ustawą z dnia 29 stycznia 2004 r. Pra- wo zamówień publicznych (tj. Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.),  w trybie określonym ustawą z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz. U. z 2009 r. Nr 19, poz. 101, z późn. zm.),  w trybie bezpośredniego zawarcia umowy z operatorem zgodnie z art. 22 ust. 1 Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, tj.: o świadczenie usług zostanie powierzone bezprzetargowo, jeśli średnia wartość roczna przedmiotu umowy jest mniejsza niż 1 000 000 euro lub świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego dotyczy świadczenia tych usług w wymiarze mniejszym niż 300 000 kilometrów rocznie,

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

o świadczenie usług zostanie powierzone bezprzetargowo, jeśli wystąpi zakłócenie w świadczeniu usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego lub bezpo- średnie ryzyko powstania takiej sytuacji zarówno z przyczyn zależnych, jak i niezależnych od operatora, o ile nie można zachować terminów określonych dla innych trybów zawarcia umowy o świadczenie publicznego transportu zbiorowego.

Umowa o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego zostanie zawarta na czas oznaczony, jednak nie dłuższy niż 10 lat. Wymagania techniczne i użytkowe dotyczące taboru (będące elementem specyfikacji istotnych warunków zamówienia), którym musi dyspo- nować operator, będą uzasadnione faktycznymi potrzebami i współczesnymi standardami w tym zakresie, jak również możliwościami finansowymi powiatu. Mając na uwadze powyższe oraz przy uwzględnieniu planowanej sieci przewozów o charakterze użyteczności publicznej planuje się, iż preferowanym trybem będzie tryb koncesyjny, niezależ- nie od formy zawarcia umowy, tj.:  w przypadku, gdy operator będzie wybierany w trybie w trybie określonym ustawą z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz. U. z 2009 r. Nr 19, poz. 101, z późn. zm.),  w przypadku, gdy operatora będzie wybierany w trybie bezpośredniego zawarcia umowy, umowa także będzie mieć charakter umowy koncesji.

Powyższe pozwoli w optymalny sposób wykorzystać zasoby finansowe organizatora uwzględnia- jąc rentowność poszczególnych linii lub całej sieci określonej w części 3.2 niniejszego Planu. Jednocześnie w przypadku zgłoszenia przez gminę potrzeb przewozowych w trybie art. 13 ust. 4 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, które będą uwzględniały sieć przewozów okre- śloną w pkt. 3 niniejszego planu Organizator będzie oczekiwał odpowiedniego współfinansowa- nia takich przewozów przez właściwą Gminę. W przypadku braku takiego współdziałania Powiat nie jest zobligowany do organizowania i finansowania potrzeb przewozowych gmin zgłoszonych w ww. sposób.

7.3 Przystanki komunikacyjne i dworce, których właścicie- lem i zarządzającym jest powiat pyrzycki

Na podstawie przepisów zawartych w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym, zadaniem organizatora publicznego transportu zbiorowego jest określenie przystanków komunikacyjnych i dworców, których właścicielem lub zarządzającym jest jednostka samorządu terytorialnego, udostępnianie przystanków komunikacyjnych dla przewoźników oraz określenie warunków i zasad korzystania z tej infrastruktury. Zgodnie z art. 2 ust. 13 ustawy prawo o ruchu drogowym za przystanek autobusowy uważa się miejsce zatrzymywania się pojazdów transportu publicznego oznaczone odpowiednimi znakami drogowymi, czyli znakiem D-15 „przystanek autobusowy”. Ponadto ustawa o publicznym trans-

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

porcie zbiorowym wskazuje, że na obszarze przystanku umieszcza się informacje w szczególności dotyczące godzin odjazdów środków transportu. Określenie przystanków komunikacyjnych i dworców oraz warunków i zasad korzystania, o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, następuje w drodze uchwały podjętej przez właściwy organ danej jednostki samorządu terytorialnego. Ważnym elementem zarządzania i organizowania publicznego transportu zbiorowego na terenie powiatu pyrzyckiego jest prowadzenie wspólnej i spójnej polityki zarządzania przystankami. Obecnie przystanki na obszarze powiatu są zarządzane przez powiat pyrzycki jak i przez po- szczególne gminy, taki system prawny nie pozwala na wypracowanie jednego modelu standardu przystanków oraz utrudnia integrację różnych szczebli transportu zbiorowego.

7.4 Przygotowanie oferty przewozowej

W przypadku planowego organizowania komunikacji zbiorowej przez powiat pyrzycki, organizator w każdym roku budżetowym planuje przygotować „Plan zadań przewozowych” na rok na- stępny. Plan ten powinien składać z: 1) planu zadań przewozowych transportu publicznego w powiecie pyrzyckim, 2) planu zadań przewozowych linii międzypowiatowych (w przypadku podpisania porozumienia powiatowego).

Plan ten powinien uwzględniać i być zgodny z:  obowiązujący „Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego”,  ustalonymi, i przyjętymi w planie transportowym standardami usług,  faktycznym zapotrzebowaniem na przewozy,  możliwościami finansowymi organizatora.

Roczny „Plan zadań przewozowych” powinien określać:  sieć komunikacyjną ze szczegółowymi przebiegami linii,  częstotliwości kursowania linii w poszczególne dni tygodnia,  wielkość pracy przewozowej na tych liniach (liczbę wozokilometrów i wozogodzin),  przewidywane koszty realizacji pracy przewozowej na terenie powiatu jak poszczegól- nych gmin.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

8 Pożądany standard usług w przewozach o charakterze użyteczności publicznej

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

8.1 Pożądany standard taboru obsługującego sieć komuni- kacyjną

8.1.1 Uwzględnienie w pożądanym standardzie usług przewozowych aspektów związanych z ochroną środowiska naturalnego

Transport – szczególnie drogowy – wpływa ujemnie na jakość środowiska naturalnego. Jest źró- dłem zanieczyszczenia powietrza i emiterem hałasu. Celem ograniczenia presji, jaką transport drogowy wywiera na środowisko naturalne, konieczne jest podejmowanie działań mających pozytywny wpływ na zmniejszenie poziomu zanieczyszczenia środowiska i ograniczenie hałasu, co przyczynia się do wzrostu komfortu życia mieszkańców powiatu pyrzyckiego. Kluczowe znaczenie ma m.in. proces modernizacji i rozbudowy infrastruktury transportowej (liniowej i punktowej) w celu dostosowania jej do unijnych i krajowych standardów i wymogów ekologicznych. Na presję, jaką transport drogowy wywiera na środowisko naturalne, wpływ ma także standard taboru. W tym zakresie powiat pyrzycki nie ma obecnie wpływu na uwzględnienie w standardzie pojazdów przez przewoźników świadczących usługi na zasadach komercyjnych aspektów związanych z ochroną środowiska naturalnego. Niemniej możliwe jest określenie - poprzez ustalenie warunków i zasad korzystania z przystanków komunikacyjnych i dworców (zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt. 6 Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym) – minimalnego standardu spełnianego przez tabor, aby możliwe było zatrzymanie go na przystankach i dworcach będących w zarządzie powiatu pyrzyckiego. W przypadku, gdy będzie następował wybór operatora świadczącego usługi przewozowe w powiatowych przewozach pasażerskich, uwzględnienie w standardzie taboru aspektów zwią- zanych z ochroną środowiska naturalnego będzie jednym z kluczowych wymagań postawionym wybranemu operatorowi. Europejskie standardy emisji spalin (tzw. norma EURO) regulują dopuszczalne normy emisji spalin w nowych pojazdach sprzedawanych na ternie Unii Europejskiej. Standardy te zostały opracowane w serii Dyrektyw Europejskich, które sukcesywnie zwiększały swoją restrykcyjność. Regulują one emisję szkodliwych substancji, takich jak:

 tlenki azotu (NOX),  węglowodór (HC),  tlenek węgla (CO),  cząstki stałe.

Obecnie najwyższą normą jest norma EURO 6, która stała się standardem i każda pojazd wy- produkowany po 1 stycznia 2014 roku musi spełniać ją spełniać.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

8.1.2 Uwzględnienie w pożądanym standardzie usług przewozowych dostępu osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej zdolności ruchowej do publicznego transportu zbiorowego

Powiat pyrzycki, jeśli zacznie pełnić funkcje organizatorskie, wymagać będzie od operatorów uwzględniania potrzeb osób niepełnosprawnych i o ograniczonej zdolności ruchowej w standardzie taboru. Szczególne znaczenie mają:  poziom podłogi, tzn. wybór taboru niskowejściowego,  wyposażenie w ruchomą platformę ułatwiającą wjazd i wyjazd wózka inwalidzkiego,  zapewnienie specjalnego miejsca przeznaczonego dla wózka inwalidzkiego,  instalacja urządzeń sygnalizacyjnych dla pasażerów,  odpowiednia szerokości drzwi,  dostępność informacji wizualnej dostosowanej do potrzeb osób niedosłyszących oraz informacji głosowej dla osób niedowidzących. W obecnym systemie organizacji transportu zbiorowego na obszarze powiatu pyrzyckiego po- tencjalnie możliwe jest, na podstawie art. 16 ust. 1 pkt. 6 Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, określenie minimalnego standardu taboru w zakresie uwzględnienia potrzeb osób niepełnosprawnych i o ograniczonej zdolności ruchowej, aby możliwe było zatrzymanie na przystankach i dworcach będących pod zarządem powiatu pyrzyckiego.

8.1.3 Standard wyposażenia pojazdów w publicznym transporcie zbiorowym

Poniżej w tabeli zostały określone podstawowe standardy pojazdów wykorzystywanych w publicznym transporcie zbiorowym.

Tabela 14. Standard wyposażenia pojazdów w publicznym transporcie zbiorowym

wyposażenie pojazdu pojazdy fabrycznie pozostałe, używane nowe herb lub logo powiatu (operatora) jedno- X X znacznie identyfikujące pojazdy kursujące na liniach organizowanych przez powiat aktualny schemat sieci komunikacyjnej orga- X X nizowanej przez powiat regulamin przewozów X X taryfa przewozowa X X

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

przednia tablica kierunkowa - elektroniczny X wyświetlacz ze wskazanym kierunkiem jazdy przednia tablica kierunkowa z kierunkiem X jazdy (inna niż elektroniczna) boczna tablica kierunkowa – z prawej strony- X X ze wskazanym kierunkiem jazdy miejsce na wózek inwalidzki X niskie wejście X norma spalin Euro 6 X przycisk sygnalizujący zamiar opuszczenia X pojazdu przez osobę poruszającą się na wóz- ku inwalidzkim rampa dla wózków X wyposażenie w system informacji wizualnej X i dźwiękowej ułatwiający podróże osobom niedosłyszącym i ociemniałym

Źródło: opracowanie własne

8.2 Pożądany standard infrastruktury przystankowej

8.2.1 Uwzględnienie w pożądanym standardzie usług przewozowych dostępności podróżnych do infrastruktury przystankowej

Akceptowalna z punktu widzenia pasażerów droga dojścia do przystanku na obszarach podmiej- skich nie powinna przekraczać 1 000 metrów (komfortowo - mniej niż 600 metrów), a na obszarze miejskim 600 metrów (komfortowo: do 400 metrów). Odległości powyższe wynikają bezpośrednio z czasu dojścia pieszego poruszającego się ze śred- nią szybkością 5 km/h. Czas potrzebny na dojście do przystanku zależy od odległości i struktury urbanistycznej otocze- nia przystanku komunikacyjnego oraz strat czasowych związanych m.in. z pokonywaniem przez pieszych miejsc kolizji potoków ruchu pieszego z potokami ruchu samochodowego lub różnic wysokości.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

8.2.2 Uwzględnienie w pożądanym standardzie infrastruktury przystankowej potrzeb osób niepełnosprawnych i o ograniczonej zdolności ruchowej

W procesie planowania i projektowania infrastruktury przystankowej należy uwzględniać potrzeby wynikające z niepełnosprawności i ograniczeń ruchowych. Przy budowie, remoncie bądź modernizacji infrastruktury przystankowej oraz ciągów pieszych do niej prowadzących planowana jest eliminacja wszelkich typów barier. Powiat pyrzycki planuje dostosowywać przystanki komunikacyjne tak, aby charakteryzowały się przede wszystkim:  utwardzonym, odpowiednio szerokim peronem - ułatwianie wsiadania osobom o ograniczonej zdolności ruchowej. Celem budowania wystarczająco szerokiego peronu planuje się rezygnację z tworzenia zatok na drogach o mniejszym natężeniu ruchu,  posiadaniem wykonanej z płyt chodnikowych o wyróżniających się względem nawierzchni peronu barwą i fakturą (np. z tzw. guzkami) – postulat ułatwiający korzysta- nie z przystanków komunikacyjnych osobom niedowidzącym,  brakiem progów na drodze dojścia – różnice wysokości powinny być niwelowane ram- pami.

8.2.3 Docelowy standard przystanków komunikacyjnych

Powiat pyrzycki dążyć będzie do zapewnienia możliwie najwyższego standardu przystanków komunikacyjnych, odpowiadającego potrzebom powiatowych przewozów pasażerskich. W trakcie przebudowy dróg powiatowych oraz - w uzasadnionych przypadkach i w miarę posia- danych funduszy – autonomicznie względem procesu inwestycyjnego na sieci dróg powiatowych – powiat pyrzycki ujednolici standard przystanków komunikacyjnych, uwzględniając przy tym:  pełnioną funkcję dominującą (przystanek głównie dla wsiadających/wysiadających),  liczbę pasażerów korzystających z przystanku,  dostosowanie przystanku do potrzeb osób niepełnosprawnych i o ograniczonej zdolności ruchowej,  natężenie ruchu na drodze wzdłuż której zlokalizowany jest przystanek.

Celem zwiększenia przestrzeni dostępnej dla pasażerów, uspokojenia ruchu, przyspieszenia pojazdów komunikacji zbiorowej i ograniczenia kosztów planuje się rezygnację z budowania zatok autobusowych. W poniższej tabeli zestawiony został docelowy standard przystanków komunikacyjnych.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Tabela 15. Docelowy standard przystanków komunikacyjnych

wariant minimalny wariant kompleksowy obszar elementy opis miejsce stosowania opis miejsce stosowania

Oznaczenie Tabliczka D-15 Znak drogowy umieszczony Wszystkie przystanki Znak drogowy umieszczony Wszystkie przystanki przystanku „przystanek auto- na słupku (przystanki bez na słupku (przystanki bez busowy” wiat) lub stanowiący ele- wiat) lub stanowiący element wiaty przystankowej ment wiaty przystankowej

Nazwa przystanku Tabliczka zawierająca nazwę jw. Tabliczka zawierająca nazwę jw. i numer słupka i numer przystanku umiesz- i numer przystanku umieszczona na słupku, nad zna- czona na słupku, nad znakiem D-15 (przystanki bez kiem D-15 (przystanki bez wiat) wiat) Wydrukowane na folii samo- Wydrukowane na folii samoprzylepnej i przyklejone do przylepnej i przyklejone do wiaty przystankowej (pod wiaty przystankowej (pod daszkiem) nazwa i numer daszkiem) nazwa i numer przystanku; informacja przystanku; informacja o nazwie i numerze przy- o nazwie i numerze przystanku umieszczona stanku umieszczona w gablocie (przystanki w gablocie (przystanki z wiatami) z wiatami)

Oznaczenie statu- Tabliczka informująca jw. Tabliczka informująca jw. su przystanku o statusie przystanku o statusie przystanku („dla wysiadają- umieszczona na słupku, pod umieszczona na słupku, pod cych”, „na żąda- znakiem D-15 (przystanki znakiem D-15 (przystanki nie”) bez wiat) bez wiat) Wydrukowane na folii samo- Wydrukowane na folii samoprzylepnej i przyklejone do przylepnej i przyklejone do wiaty przystankowej (pod wiaty przystankowej (pod daszkiem) nazwa i numer daszkiem) nazwa i numer

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

wariant minimalny wariant kompleksowy obszar elementy opis miejsce stosowania opis miejsce stosowania

przystanku; informacja przystanku; informacja o nazwie i numerze przy- o nazwie i numerze przystanku umieszczona stanku umieszczona w gablocie (przystanki w gablocie (przystanki z wiatami) z wiatami)

Piktogram infor- Piktogram przyklejony na jw. Piktogram przyklejony na jw. mujący o zakazie odwrocie znaku D-15 (przy- odwrocie znaku D-15 (przy- palenia stanki bez wiat) albo stanki bez wiat) albo umieszczony w gablocie umieszczony w gablocie (przystanki z wiatami) (przystanki z wiatami)

Informacja Informacja umieszczona na jw. Informacja umieszczona na jw. o zarządcy przy- odwrocie znaku D-15 (przy- odwrocie znaku D-15 (przystanku stanki bez wiat) albo stanki bez wiat) albo w gablocie (przystanki w gablocie (przystanki z wiatami) z wiatami)

Informacja Tabliczka Rozkład jazdy wydrukowany Wszystkie przystanki Rozkład jazdy wydrukowany Wszystkie przystanki pasażerska z rozkładem jazdy na folii samoprzylepnej z wyjątkiem przy- na folii samoprzylepnej z wyjątkiem przy- przyklejonej do prostej ta- stanków końcowych przyklejonej do prostej ta- stanków końcowych bliczki zamontowanej na bliczki zamontowanej na słupku lub rozkład jazdy słupku lub rozkład jazdy wydrukowany na papierze, wydrukowany na papierze, zalaminowany i umieszczony zalaminowany i umieszczony na tabliczce (w środku) – na tabliczce (w środku) – przystanki bez wiat przystanki bez wiat Rozkład jazdy wydrukowany Rozkład jazdy wydrukowany na papierze, zalaminowany na papierze, zalaminowany i umieszczony w gablocie i umieszczony w gablocie (przystanki z wiatami) (przystanki z wiatami)

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

wariant minimalny wariant kompleksowy obszar elementy opis miejsce stosowania opis miejsce stosowania

Schemat sieci po- brak schemat wydrukowany na Wszystkie przystanki łączeń papierze kredowym, umiesz- wyposażone w wiaty czony w gablocie lub przyklejony na ściance wiaty

Skrócona taryfa brak Informacja umieszczona jw. przewozowa w gablocie

Informacja Informacja umieszczona na Wszystkie przystanki Informacja umieszczona Wszystkie przystanki o zmianie rozkładu tabliczce z rozkładem jazdy dla wsiadających w gablocie jazdy albo informacja umieszczona w gablocie

Miejsce Ławka - Główne przystanki Obok słupka albo jako (inte- Wszystkie przystanki oczekiwania w miejscowościach gralna) część wiaty w kierunku Pyrzyc gminnych i największych wsiach

Wiata przystanko- - Główne przystanki - jw. wa w miejscowościach gminnych i największych wsiach

Peron Nawierzchnia pe- Utwardzona np. nawierzch- Każdy peron Nawierzchnia wykonana Każdy peron ronu nia wykonana z kostki beto- z kostki betonowej nowej

Wymiary peronu Długość peronu 15 metrów jw. Długość peronu 15 metrów jw. Szerokość peronu przezna- Szerokość peronu przeznaczonego głównie dla wysia- czonego głównie dla wysia- dających: 1,2 metra, dla dających: 1,2 metra, dla

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

wariant minimalny wariant kompleksowy obszar elementy opis miejsce stosowania opis miejsce stosowania

wsiadających: 2 metry wsiadających: 2,2 metra

Wysokość peronu Minimum 18 cm jw. Minimum 18 cm jw. ponad nawierzch- nią drogi

Płyty wskaźnikowe Linia bezpieczeństwa przy jw. Linia bezpieczeństwa przy jw. i prowadzące krawędzi peronowej wyko- krawędzi peronowej wykonana z żółtych płyt z tzw. nana z żółtych płyt z tzw. guzkami guzkami; linia naprowadza- jąca między wiatą/słupkiem a krawędzią peronową; linia naprowadzająca na drodze do przystanku

Inne Stojak rowerowy Niezadaszony, w pobliżu Przystanki Zadaszony, w pobliżu przy- Przystanki przystanku, przystosowany o największej popu- stanku, przystosowany do o największej popu- do zaparkowania minimum 8 larności, w pobliżu zaparkowania minimum 8 larności, w pobliżu rowerów miejscowości nieob- rowerów miejscowości nieob- jętych bezpośrednio jętych bezpośrednio siecią transportową siecią transportową; główne przystanki w miejscowościach gminnych i największych wsiach

Słup ogłoszeniowy rozwiązanie niestosowane Okrągły słup ogłoszeniowy Główne przystanki w pobliżu przystanku w miejscowościach gminnych i największych wsiach

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

wariant minimalny wariant kompleksowy obszar elementy opis miejsce stosowania opis miejsce stosowania

Śmietnik Na przystankach z wiatą – Ważniejsze przystanki Na przystankach z wiatą – Wszystkie przystanki obok niej, na przystankach w kierunku Pyrzyc; obok niej, na przystankach w kierunku Pyrzyc bez wiaty – przy słupku główne przystanki bez wiaty – przy słupku i wybrane w kierunku w miejscowościach odwrotnym; główne gminnych przystanki i największych wsiach w miejscowościach gminnych i największych wsiach

Latarnia uliczna Latarnia tradycyjna dająca Główne przystanki Elektrooszczędna latarnia Wszystkie ważniejsze białe, ciepłe światło w miejscowościach LED zasilana energią z ogniw przystanki w kierunku gminnych fotowoltanicznych dająca Pyrzyc i wybrane i największych wsiach białe, ciepłe światło w kierunku odwrotnym; główne przystanki w miejscowościach gminnych i największych wsiach

Źródło: opracowanie własne

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

9 Przewidywany sposób organizowania informacji dla pasażerów

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

9.1 Sposób organizacji informacji pasażerskiej

Zapewnienie systemu informacji dla pasażera jest zadaniem organizatora publicznego transportu zbiorowego. Ustawa o publicznym transporcie zbiorowym nakłada obowiązki:  podawania do publicznej wiadomości rozkładów jazdy na wszystkich przystankach oraz dworcach,  podawania cennika opłat w pojazdach i na dworcach wraz z uprawnieniami do przejaz- dów ulgowych,  podawania regulaminów przewozu na dworcach i wyciągu z regulaminu w pojazdach.

Powiat pyrzycki nie pełni jednak obecnie funkcji organizatorskich, toteż zastosowanie ma Roz- porządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dn. 10 kwietnia 2012 roku w sprawie rozkładów jazdy. Uszczegóławia ono informacje rozkładowe jakie powinny się znaleźć na przystankach i dworcach autobusowych oraz reguluje kwestie podawania do publicznej wiadomości rozkładów jazdy. W myśl zapisów w/w rozporządzenia przewoźnik wykonujący regularny prze- wóz osób zobowiązany jest podać rozkład jazdy do publicznej wiadomości poprzez:  zamieszczenie go na swojej stronie internetowej,  przekazanie rozkładu jazdy organizatorowi publicznego transportu zbiorowego, na któ- rego obszarze przewoźnik wykonuje przewozy, celem podania do publicznej wiadomości informacji niezbędnych do administrowania systemem informacji dla pasażera,  przekazanie rozkładu jazdy oraz informacji dotyczącej rozkładu jazdy właścicielowi albo zarządzającemu przystankiem komunikacyjnym lub dworcem, celem zamieszczenia informacji dotyczącej rozkładu jazdy na danym obiekcie,  zamieszczenie informacji dotyczącej rozkładu jazdy na wszystkich przystankach komunikacyjnych lub dworcach wymienionych w rozkładzie jazdy.

9.2 Planowany kształt systemu informacji pasażerskiej

Informacja pasażerska będzie dostępna na każdym etapie związanym z realizacją procesu pole- gającego na przemieszczaniu się, tj.:  w momencie wystąpienia domniemanej potrzeby przewozowej,  w trakcie oczekiwania na pojazd komunikacji zbiorowej,  w czasie odbywania podróży środkami transportu zbiorowego. Informacje istotne z punktu widzenia podróżnego publikowane będą przede wszystkim:  w pojazdach komunikacji powiatowej,  na przystankach (na słupkach i w gablotach),  w internecie,  poprzez aplikacje dedykowane urządzeniom mobilnym, np. smartfonom i tabletom. W poniższej tabeli zestawiono planowane sposoby przekazywania poszczególnych rodzajów informacji dla pasażerów w zależności od miejsca ich prezentacji.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Tabela 16. Planowane sposoby przekazywania poszczególnych rodzajów informacji dla pasażerów w zależności od miejsca ich prezentacji

miejsce publikacji zakres informacji

Pojazdy komunikacji  Numer linii lub kierunek jazdy z wyszczególnionymi ważniejszy- zbiorowej mi miejscowościami pośrednimi (pozwalającymi pasażerom jed- noznacznie określić trasę przejazdu).  Informacje taryfowe, przede wszystkim cennik biletów, wykaz opłat dodatkowych oraz informacje o obowiązujących uprawnie- niach do ulgowych przejazdów środkami transportu (jeśli takie ulgi mają zastosowanie).  Regulamin przewozów.  Informacje o zmianach rozkładów jazdy i kształtu sieci komunikacyjnej. Przystanki komunika-  Nazwa przystanku i numer słupka. cyjne  Informacja o statusie przystanku (np. przystanek na żądanie).  Wykaz linii autobusowych z przewidzianym postojem na przystanku albo informacja w jakim kierunku odjeżdżają autobusy.  Informacja o zarządcy przystanku komunikacyjnego i sposobie skontaktowania się z nim.  Rozkład jazdy: o zalaminowany i umieszczony w ramce lub wydrukowany na folii i przyklejony do tabliczki, o zawierający numer linii komunikacyjnej lub kierunek jazdy autobusów, o wykaz kolejnych przystanków komunikacyjnych albo miej- scowości, przez które wiedzie dalsza część trasy, o godziny odjazdów autobusów, o nazwa przewoźnika, informacje kontaktowe z osobą (albo in- stytucją) odpowiedzialną za organizację linii, o okres obowiązywania rozkładu jazdy, o legenda tłumacząca użyte w rozkładzie oznaczenia.  Informacje o zmianach rozkładów jazdy i kształtu sieci komunikacyjnej. Węzeł przystankowy  Na peronach informacje jak na przystankach komunikacyjnych.  Schemat połączeń komunikacyjnych obsługujących powiat pyrzycki.  Mapa miasta z zaznaczoną lokalizacją węzła przesiadkowego.  Schemat węzła przesiadkowego wraz z zaznaczeniem kierunków odjazdów autobusów w zależności od peronu – ułatwienie prze- siadek.  Tablica LED ze zbiorczym rozkładem jazdy - zawierająca informacje o skoordynowaniu połączeń

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

miejsce publikacji zakres informacji

Internet  Informacje taryfowe, przede wszystkim cennik biletów, wykaz opłat dodatkowych oraz informacje o obowiązujących uprawnie- niach do ulgowych przejazdów środkami transportu (jeśli takie ulgi mają zastosowanie).  Informacje o zarządcy przystanków komunikacyjnych i sposobie skontaktowania się z nim.  Rozkład jazdy w formie tabelarycznej i planera podróży z możliwością wyznaczenia trasy przejazdu na mapie.  Informacje o zmianach rozkładów jazdy i kształtu sieci komunikacyjnej. Aplikacje mobilne  Rozkład jazdy w formie planera podróży.  Informacje o zmianach rozkładów jazdy i kształtu sieci komunikacyjnej.

Źródło: Opracowanie własne

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

10 Kierunki rozwoju

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Planowanie transportu publicznego musi być oparte o świadomość znaczenia mobilności komunikacyjnej jako determinanty rozwoju społecznego i gospodarczego regionu oraz o znajomość negatywnych skutków takich jak wypadki komunikacyjne, destrukcyjny wpływ na środowisko naturalne czy kongestię. Zrównoważony rozwój ma na celu zaspokojenie potrzeb transportowych mieszkańców i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu w sposób możliwie efektywny, ekonomiczny i ekologiczny. Do osiągnięcia powyższych celów konieczny jest racjonalny podział zadań pomiędzy transport zbiorowy i indywidualny. Na terenach o niskiej gęstości zaludnienia trudne (niekiedy niemożli- we) jest zorganizowanie satysfakcjonującej i ekonomicznie uzasadnionej oferty powiatowego transportu publicznego, dlatego tam dominującą rolę może pełnić transport indywidualny (głównie samochodowy). Transport zbiorowy pełni tam jedynie funkcję uzupełniającą. Osoby niemające możliwości skorzystania z transportu indywidualnego (ze względu na wiek, stan zdrowia, status majątkowy lub z jakichkolwiek innych przyczyn) muszą mieć możliwość dotarcia do miejsca pracy, nauki czy opieki zdrowotnej. Obsługa terenu o niskiej gęstości zaludnienia jest elementarnym działaniem przeciwdziałającym wykluczeniu społecznemu. Kreowanie oferty transportowej na obszarach o wyższej gęstości zaludnienia, a w szczególności na głównych ciągach komunikacyjnych, na których można uzyskać satysfakcjonujący bilans ekonomiczny, będzie się opierać na innych zasadach. To właśnie tu do kwestii społecznych do- chodzą aspekty zatłoczenia i wpływu na środowisko naturalne. Oferta publicznego transportu zbiorowego musi być już nie tylko usługą społeczną, ale również realną alternatywą dla transportu indywidualnego. Nadmierny wzrost podróży samochodem prowadzi do kongestii, pogor- szenia jakości powietrza i wzrostu poziomu hałasu oraz do zajmowania przestrzeni przez par- kingi. Dlatego należy zaproponować mieszkańcom powiatu pyrzyckiego atrakcyjną komunikację publiczną poprzez zbudowanie przejrzystej sieci połączeń, przejrzystego systemu taryfowego oraz zapewnić odpowiedni standard usług. Uatrakcyjnienie oferty może się odbyć poprzez mo- dernizację infrastruktury oraz wprowadzanie odpowiedniej organizacji ruchu.

10.1 Zintegrowanie sieci transportowej powiatu z przewozami wojewódzkimi

Raport Głównego Urzędu Statystycznego o dojazdach do pracy potwierdza istnienie silnych po- wiązań powiatu pyrzyckiego ze Szczecinem. Dlatego też istotne jest powiązanie sieci przewo- zów powiatowych z siecią aglomeracji szczecińskiej poprzez zintegrowanie systemów. W tym celu województwo zachodniopomorskie w Planie Zrównoważonego Rozwoju Publicznego Trans- portu Zbiorowego dla Województwa Zachodniopomorskiego określiło, że w Pyrzycach powinien zostać utworzony węzeł integrujący przewozy gminne, powiatowe oraz wojewódzkie.

10.2 Przywrócenie ruchu pociągów na trasie Szczecin – Py- rzyce – Myślibórz

Plan Zrównoważonego Rozwoju Publicznego Transportu Zbiorowego dla Województwa Zachod- niopomorskiego postuluje, aby wznowione zostały przewozy na linii kolejowej Szczecin – Star- gard Szczeciński – Pyrzyce – Lipiany – Międzybórz i dalej w kierunku Gorzowa Wielkopolskiego i Kostrzyna. Powiat pyrzycki nie ma wpływu na decyzje podejmowane przez organizatora regio- nalnych przewozów kolejowych – Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego, niemniej 79

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego planuje podjąć działania lobbujące na rzecz przywrócenia przewozów kolejowych na w/w trasie. W sytuacji, w której Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego podejmie decyzję o rozpoczęciu prowadzenia przewozów – powiat pyrzycki dostosuje kształt sieci komunikacyjnej powiatu tak, aby była ona zintegrowana na ważniejszych przystankach i stacjach kolejowych z połączeniami kolejowymi.

10.3 Zintegrowany system informacji pasażerskiej

Zintegrowany system informacji pasażerskiej powinien obejmować komunikację powiatową (wykonywaną przez operatora i przewoźników) jak i wojewódzką. Kanałami dystrybucji informacji będą przystanki (ze szczególnym uwzględnieniem węzłów transportowych), pojazdy i środki masowego przekazu. Zintegrowany system informacji, zawierający wszystkie funkcjonalności opisane w rozdziale 9. powinien cechować się przejrzystością, jednolitością i jednoznacznością.

10.4 Wyposażenie przystanków

Poza polepszaniem jakości suprastruktury1 , powiat pyrzycki interesować się będzie także sta- nem infrastruktury transportowej, szczególnie natomiast infrastruktury przystankowej. Dlatego też rozważane będzie wprowadzanie zmian w zakresie wyposażenia i organizacji przystanków (wiaty, ławki, zatoki) oraz zwiększenia ich zasięgu poprzez przygotowanie miejsc parkingowych w systemach P+R oraz B+R (co jest korzystne z punktu widzenia rozmieszczenia sieci osadniczej powiatu – dojazdy na krótkich odcinkach końcowych mogą być realizowane z wykorzystaniem roweru).

10.5 Remonty i modernizacje

Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Pyrzyckiego na lata 2014 – 2020 określa inwestycje planowane do realizacji w najbliższych latach. Przewidywana jest realizacja 24 zadań z zakresu infrastruktury transportowej. Podejmowane działania przyczynią się do zwiększenia standardu oferowa- nych usług publicznego transportu zbiorowego, podwyższą bezpieczeństwo pasażerów i zapewnią zwiększenie dostępności komunikacyjnej przystanków.

10.6 Możliwe zmiany wynikające ze współpracy z gminami

W przypadku uruchomienia sieci powiatowej łączącej wszystkie gminy powiatu pyrzyckiego z Pyrzycami – możliwy będzie dalszy rozwój sieci komunikacyjnej. Wydłużanie funkcj o- nujących linii lub tworzenie nowych w c e l u l e p s z e j penetracji obszaru gmin będzie realizowane w wyniku zainteresowania i współfinansowania obsługi nowych odcinków sieci przez gminy . Rozwój sieci powinien być motywo- wany faktycznymi potrzebami mieszkańców na przewozy w granicach powiatu, niezaspokaja-

1 W przypadku przewozu osób za suprastrukturę należy uznać tabor, którym realizowane są przewozy. 80

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego nymi przez inne funkcjonujące przewozy transportu zbiorowego. Przewiduje się możliwość za- stąpienia przewozów szkolnych (szczególnie organizowanych przez gminę Przelewice) przewozami ogólnodostępnymi.

10.7 Współpraca z sąsiednimi powiatami

Województwo Zachodniopomorskie zabezpiecza potrzeby transportowe mieszkańców powiatu pyrzyckiego w zakresie podróży międzypowiatowych na głównych trasach. Uwarunkowania lokalne determinują jednak uruchamianie przewozów o lokalnym zasięgu, ale wykraczających poza granice powiatu. Perspektywicznie możliwe staje się podjęcie działań mających na celu zawarcie porozumienia międzypowiatowego rozszerzającego obsługę liniami powiatowymi dwóch miejscowości położonych w gminie Banie, tj.  miejscowości Parnica linią komunikacyjną Pyrzyce – Kozielice – Rokity – Łozice – Czarnowo – Parnica,  miejscowości Piaseczno linią komunikacyjną Pyrzyce – Kozielice – Mielno –Tetyń – Piaseczno – Maruszewo – Załęże.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

11 Weryfikacja i aktualizacja Planu zrównoważone- go rozwoju publicznego transportu zbiorowego

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Artykuł 11 ust. 2 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym stanowi, że plan transportowy powinien być, w zależności od uzasadnionych potrzeb, poddawany okresowej weryfikacji, a następnie aktualizacji. Obecnie nie sposób przewidzieć ani wymienić wszystkich czynników, które mogą wpłynąć na podjęcie decyzji o aktualizacji planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego. Z uwagi na wytyczne teoretyczne i praktyczne dla planowania transportu przyjmuje się, że dokonywana będzie weryfikacja zapisów zawartych w niniejszym opracowaniu i na podstawie wyników tej weryfikacji podejmowana będzie decyzja o ewentualnej konieczności aktualizacji dokumentu. Należy mieć na względzie fakt, iż każdorazowa aktualizacja planu transportowego wymaga, zgodnie z przepisami, podjęcia stosownej uchwały zmieniającej przez Radę Powiatu Pyrzyckiego.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

12 Harmonogram wyboru operatora oraz monitorowania zapisów planu transportowego

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Poniżej został przedstawiony zakres działań planowanych do zrealizowania przez powiat pyrzyckiego

Tabela 17. Harmonogram wyboru operatora oraz monitorowania zapisów planu

Harmonogram

Zakres Termin realizacji przygotowanie i przeprowadzenie dialogu do 1 czerwca 2016 r. z przewoźnikami opracowanie kompletnej dokumentacji do 31 czerwca 2016 r. w trybie koncesji lub przetargu przeprowadzenie postępowania koncesyjnego do 10 grudnia 2016 r. lub przetargowego monitorowanie rynku przewozów pasażer- okresowa, nie rzadziej niż raz w roku skich, w szczególności połączeń obsługiwanych przez innych operatorów niż powiatowych integracja transportu gminnego z komunikacją do roku 2020 gminną i ponadpowiatową optymalizacja oferty przewozowej – miedzy okresowa, nie rzadziej niż raz w roku innymi przeprowadzenie badań okresowych (badania nie rzadziej niż raz na pięć lat) przygotowanie planu zadań przewozowych na do 31 grudnia każdego roku (od roku rok następny poprzedzającego uruchomienie publicznej komunikacji zbiorowej

Źródło: opracowanie własne

*termin realizacji poszczególnych zadań może ulec zmianie i będzie zależny od możliwości finansowych powiatu.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

13 Część graficzna

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

14 Spisy map, tabel i wykresów

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

14.1 Mapy

Mapa 1. Gmina Lipiany ...... 11 Mapa 2. Gmina Pyrzyce ...... 12 Mapa 3. Gmina Bielice ...... 13 Mapa 4. Gmina Kozielice ...... 14 Mapa 5. Gmina Przelewice ...... 15 Mapa 6. Gmina Warnice ...... 16 Mapa 7. Zagospodarowanie prestrzenne powiatu pyrzyckiego ...... 17 Mapa 8. Drogi w powiecie pyrzyckim...... 23 Mapa 9. Obecna sieć komunikacyjna powiatu pyrzyckiego ...... 31 Mapa 10. Planowana sieć komunikacyjna w wariancie pierwszym ...... 35 Mapa 11. Planowana sieć komunikacyjna w wariancie drugim ...... 38 Mapa 12. Planowana sieć komunikacyjna w wariancie trzecim ...... 42

14.2 Tabele

Tabela 1. Liczba ludności gmin powiatu pyrzyckiego ...... 18 Tabela 2. Gęstość zaludnienia gmin powiatu pyrzyckiego ...... 19 Tabela 3. Sieć komunikacyjna w przewozach powiatowych ...... 27 Tabela 4. Liczba połączeń komunikacyjnych w poszczególnych miejscowościach powatu pyrzyckiego w dni nauki szkolnej ...... 28 Tabela 5. Liczba połączeń komunikacyjnych w poszczególnych miejscowościach powatu pyrzyckiego w dni robocze wolne od nauki ...... 29 Tabela 6. Liczba połączeń komunikacyjnych w poszczególnych miejscowościach powatu pyrzyckiego w soboty ...... 29 Tabela 7. Liczba połączeń komunikacyjnych w poszczególnych miejscowościach powatu pyrzyckiego w niedziele ...... 30 Tabela 8. Sieć komunikacyjna w przewozach gminnych ...... 30 Tabela 9. Planowana sieć połączeń w wariancie podstawowym ...... 34 Tabela 10. Planowana sieć połączeń w wariancie rozszerzonym ...... 36 Tabela 11. Planowana sieć połączeń w wariancie zintegrowanym ...... 39 Tabela 12. Liczba szkół i uczniów w powiecie pyrzyckim ...... 46 Tabela 13. Główni pracodawcy na obszarze powiatu pyrzyckiego ...... 47 Tabela 14. Standard wyposażenia pojazdów w publicznym transporcie zbiorowym ...... 66 Tabela 15. Docelowy standard przystanków komunikacyjnych ...... 69 Tabela 16. Planowane sposoby przekazywania poszczególnych rodzajów informacji dla pasażerów w zależności od miejsca ich prezentacji ...... 76 Tabela 17. Harmonogram wyboru operatora oraz monitorowania zapisów planu ...... 85

14.3 Wykresy

Wykres 1. Prognozowana liczba ludności powiatu pyrzyckiego ...... 19 Wykres 2. Struktura ludności powiatu pyrzyckiego ...... 20 Wykres 3. Struktura ludności gmin powiatu pyrzyckiego ...... 21 Wykres 4. Prognozowana struktura ludności powiatu pyrzyckiego ...... 22 Wykres 5. Liczba bezrobotnych w powiecie pyrzyckim ...... 22

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Wykres 6. Porównanie wskaźnika motoryzacji dla powiatu, województwa i kraju w l. 2009-2013 ...... 57 Wykres 7. Porównanie wskaźnika motoryzacji w roku 2013 z innymi powiatami ...... 58

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

15 Załączniki

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

WYA DRÓG POWIATOWYCH

Lp. Numer Przebieg drogi Długość drogi drogi 1 1351Z Gardno - Pyrzyce 15,138 2 1356Z Gryfino – Linie 4,862 3 1370Z Babin – Kartno 4,461 4 1377Z Piaseczno – Tetyń 2,254 5 1550Z Parsów - Będgoszcz 5,900 6 1551Z Będgozcz - Chabówko 1,835 7 1552Z St. Chrapowo - Nw. Chrapowo 2,650 8 1553Z Czarnowo - Zadeklino 3,368 9 1554Z Łozice – Trzebórz 9,324 10 1555Z Pyrzyce - Tetyń – Załęże 16,232 11 1556Z Przydarłów – Derczewko 7,004 12 1557Z Derczewo - Lipiany 1,090 13 1558Z Giżyn - Młyny 4,015 14 1559Z Żabów - Mechowo 14,789 15 1560Z Ryszewo - Brzezin 2,585 16 1561Z Polnik - Letnin - Brzesko 6,816 17 1562Z Mechowo - Letnin 2,290 18 1563Z Obromino - Batowo 6,240 19 1564Z Pstrowice - Derczewko 8,054 20 1565Z Batowo - Sitno 6,902 21 1566Z Lipiany - Osetna 2,510 22 1567Z Lipiany - Czajczyn 2,504 23 1568Z Lipiany - Miedzyń 1,500 24 1569Z Wierzbno - Obryta 4,043 25 1570Z Warnice - Obryta 4,390 26 1571Z Obryta - Lubiatowo 8,168 27 1572Z Brzesko - Bylice - Lipiany 19,880 28 1573Z Stary Przylep - Nowy Przylep 5,743 29 1574Z Ślazowo - Kluki 9,007 30 1575Z Jesionowo - granica powiatu (Mostko- 2,284 wo) 31 1576Z Lubiatowo - granica powiatu (Jesiono- 16,505 wo) 32 1577Z Oćwieka - Kosin 4,976 33 1578Z Ukiernica - Płońsko 9,409 34 1579Z Kłodzino - Topolinek - Jesionowo 7,110 35 1580Z Płońsko - Laskowo - Jesionowo 9,030 36 1581Z przejście przez m. Kozielice 1,126 37 1582Z Rosiny - Topolinek 3,300 38 1583Z Nowielin (stacja kolejowa) - DK3 1,317 39 1584Z Nieborowo - Ryszewko 3,580 40 1585Z Myśliborki - Przelewice 3,014

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu pyrzyckiego

Lp. Numer Przebieg drogi Długość drogi drogi 41 1586Z Gardziec - Wołdowo - Laskowo 2,560 42 1587Z Topolinek - Lucin 2,040 43 1588Z Pyrzyce - Rzepnowo 2,986 44 1712Z Kunowo - Stary Przylep 8,901 45 1713Z Koszewo - Dębnica - Warnice 3,923 46 1775Z Barnim - Krępcewo 2,983 47 1776Z Barnim - Moskorzyn 5,331 48 1778Z Przelewice - granica powiatu (Pełczyce) 9,778 49 1779Z Dolice - Pomietów - Przywodzie 3,490 50 2109Z Sulmierz - DK3 0,137