Pod Skrzydłami Aniołów Under the Wings of Angels >>24

Nr/No. 40

Biuletyn Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach FORUM Bulletin of the University of Economics in Katowice

Pod skrzydłami aniołów Under the wings of angels >>24

Styczeń / January 2015 blisko międzynarodowo przez całe życie Uniwersytet Ekonomiczny Uniwersytet Ekonomiczny Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach znajduje się w ser- w Katowicach słynie z licznych w Katowicach to blisko 80 lat cu największej polskiej aglome- programów zagranicznej wy- tradycji, około 500 wybitnych racji, pełnej pozytywnej energii. miany studentów, pracowników nauczycieli akademickich i 60 W regionie, gdzie sieć komunika- i stażystów. Udział w międzyna- tysięcy absolwentów cenionych cji oraz rozbudowana infrastruk- rodowych projektach, spotka- przez pracodawców. Szeroki tura sprawiają, że wszędzie jest niach i konferencjach organizo- wachlarz kierunków studiów blisko. W miejscu, gdzie studenci wanych przez uczelnię gwaran- podyplomowych i szkoleń, kursy mają łatwy dostęp do wyda- tuje kontakt z ludźmi z całego językowe, bezpłatne programy rzeń sportowych, kulturalnych świata. Z tych powodów oraz edukacyjne dla dzieci i młodzie- i naukowych. A w Uniwersytecie dzięki naszej otwartości polscy ży, a także Uniwersytet Ekono- mogą korzystać z dobrze rozwi- i zagraniczni studenci chętnie miczny Trzeciego Wieku pozwa- niętych zasobów – sal dydaktycz- wybierają Uniwersytet Ekono- lają na zgłębianie wiedzy przez nych, sal gimnastycznych, base- miczny i Katowice jako miejsce całe życie. nu, siłowni, najnowocześniejszej życia, kształcenia, rozrywki biblioteki w regionie (CINiBA) i pracy. your future oraz Centrum Nowoczesnych Our educational offer and Technologii Informatycznych. your space lifelong learning programmes In the modern global space, attract students from every your place our university aims at being an generation. Due to the balance The heart of the University internationally oriented centre between academic strength and beats in the capital of Silesia, of academic excellence. Thanks soft skills in our courses as well Poland’s second-largest metro- to numerous degree program- as professional career services politan areas. Region with great mes in English, many interna- the employability of our gra- academic and business potential, tional partners you may study duates is very high. We cherish full of positive energy, taking its here in a real melting-pot with relations with our local and source from diversity in respect students from all over the world. international alumni engaging of ethnicity, culture and to- You may participate in exchan- them in many activities on cam- urism. Katowice is a unique city, ge programmes and take on pus and in social media. We are reputed to be one of the most internship in many countries. Do proud to create today’s mana- attractive investment areas in not hesitate to embark on a new gers for tomorrow’s challenges. Central Europe, a city of sports adventure with us. Step up to We are the key to your future and culture. It is a great place to the world @ UE Katowice. career. study, live, work and have fun. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach University of Economics in Katowice

Forum – Biuletyn Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, nr 40, styczeń 2015 / Bulletin of the University of Economics in Katowice, Number 40, January 2015 Adres redakcji: Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Biuro Rektorskie / Editorial Board: University of Economics in Katowice, Rector’s Office: ul. 1 Maja 50, 40-287 Katowice, e-mail: biuro.rektorskie@ ue.katowice.pl Redaktor naczelny / Managing editor: Marcin Baron Opracowanie graficzne i skład / Graphic design composition and layout: Krzysztofa Frankowska-Piechowicz Tłumaczenia na język angielski: Studium Języka Angielskiego, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach / Translation: English Language Section, University of Economics in Katowice: Jolanta Łącka-Badura, Magdalena Łęska, Beata Marcinkowska Korekta / Edition: Elżbieta Spadzińska-Żak, Monika Hartman Druk / Print: Drukarnia Archidiecezjalna, ul. Wita Stwosza 11, 40-042 Katowice Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania skrótów i zmian redakcyjnych w nadesłanych tekstach. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych. Materiały nadesłane publikowane są nieodpłatnie. / The Editorial Board reserves the right to abridge and edit contributions. The Editorial Board does not return unsolicited submissions. Contributions are published without remuneration. ISSN 1731-075X Nakład 2500 egz. / Circulation 2,500 Bezpłatny materiał promocyjny Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. / Free promotional material of the University of Economics in Katowice. fot. na okładce / photo on the cover E. Lachowicz-Santos 1 Spis treści / Table of contents 2 Informatyzacja uczelni – nowa odsłona / University Informatisation – a new setup 6 „myUE” – bądź na bieżąco przy pomocy aplikacji mobilnej uczelni / myUE – stay up-to-date with the new mobile university app

7 Z wizytą w uczelni noblistów i nie tylko / Visiting the university of Nobel prize winners and more than that 8 Lokalne usługi publiczne w Europie Środkowej / Local public services in Central Europe 10 EMAC Regional Conference na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach / EMAC Regional Conference at the University of Economics in Katowice

13 Erasmus Mundus – otwieramy kolejne okno na świat / Erasmus Mundus – we are opening a new gateway to the world

15 Leveraging European Business Science 17 Spotkanie grupy V6 / Meeting of V6 Group 17 Podsumowanie kadencji Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych / Summary of SUN’s 2012-2014 term 19 Akredytacje międzynarodowe / International accreditation 20 Kierunek Turcja / Heading for Turkey 22 Uniwersytet gospodarzem I edycji Kongresu Rozwoju Edukacji / Our University hosted the 1st edition of the Congress of Development in Education

24 Pod skrzydłami aniołów / Under the wings of angels 25 Wizyta profesora z Nowej Zelandii / Professor Kim Fam from New Zealand at our university 27 Ćwierćwiecze transformacji i co dalej? / 25 years of transformation – where do we go from here? 29 Metody i Zastosowania Badań Operacyjnych ’14 / Methods and Applications of Operations Research 2014 32 Wykład prof. Balcerowicza / Lecture by Prof. Leszek Balcerowicz 33 Wyznacznikiem mojego sukcesu są sukcesy moich współpracowników / The successes of my colleagues are the best indicators of my achievements

39 Nauka biznesu. Biznes nauki / The science of business. The business of science 41 Rozwój obszarów miejskich / Urban growth 44 II International Week New Frontiers in Finance and Accounting 46 Nowoczesność przemysłu i usług / Modernity of industry and services 49 Systemowe uwarunkowania wzrostu i rozwoju gospodarczego / System determinants of economic growth and development 51 Dylematy współczesnego rynku pracy / Dilemmas of the contemporary labour market 54 Finanse – Problemy – Decyzje / Finance – Problems – Decisions 55 Ryzyko podatkowe przedsiębiorstwa / Enterprise tax risk 57 25 lat przemian rynkowych w Polsce / 25 years of market transformation in Poland 59 Wstąp do SPA / Join our SPA 61 „Hossa” dla studentów / “Hossa” for students 61 Top (student) model 62 Do startu, gotowi, start! / Ready, steady, go! 63 JPoint – przyjazna przestrzeń biznesowa dla studentów / JPoint – a friendly business space for students 64 Trojak 2014 66 Wielu ludzi nie wie, co z czasem zrobić? Czas nie ma z ludźmi tego kłopotu / Sometimes people do not know what to do with time. Time never has this problem with people

68 Teoria vs. praktyka – warsztaty i szkolenia logistyczne /Theory vs. Practice – logistics workshops and training 69 W kierunku nowoczesnej konsumpcji / Towards modern consumption 80 Pierwsi prawnicy w uczelni – Zygmunt Izdebski (cz. 2) / The ﬁrst lawyers at our university – Zygmunt Izdebski (part 2)

96 Publikacje / Books 97 Nagroda dla Teresy Trzeciak / Award for Teresa Trzeciak 2 FORUM_nr 40 / 2015

Informatyzacja uczelni – nowa odsłona

Prof. Jerzy Gołuchowski, fot. / photo M. Baron

University Informatisation – a new setup

© Modella - Fotolia.com © Modella W ostatnich dwóch latach w uczelni pracowano nad systemowymi rozwiązaniami w zakresie zarządzania. Były one finansowane ze środków projektu ZUDA: Zarządzanie uczelnią dla zaawansowanych – wdrożenie modelu zarządzania UEK. Sześciomilionowe wsparcie uzyskane z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki pozwoliło między innymi na rozpoczęcie nowego etapu informatyzacji uczelni. O tajnikach wdrażanych rozwiązań z kierownikiem projektu prof. Jerzym Gołuchowskim rozmawia Marcin Baron.

In the last two years we have been working on systemic solutions for management, financed under the ZUDA project: Advanced Uni- versity Management – implementation of the management model for the University of Economics in Katowice. The financial support in the amount of PLN 6 million obtained under the Human Capital Operational Programme has enabled us to launch a new stage of university informatisation. Marcin Baron has interviewed Prof. Jerzy Gołuchowski, the project leader, on the ins and outs of the implemented solutions. 3

Panie Dziekanie, informatyza- Sławomirowi Sztuce i dr. hab. mniej. Każda z tych grup jest Professor, university informacja uczelni to duże wyzwanie. Krzysztofowi Kani. Nie byłoby wtedy niezadowolona. Jedni tisation is a great challenge. Ale co ono, na obecnym etapie nowego systemu, gdyby nie z nadmiaru pracy, inni z za- At the current stage of its prac, w praktyce oznacza dla pan Sebastian Gęgotek, który grożenia jej utratą. Jak każda implementation, what does it każdego z nas? z powodzeniem zredagował zmiana, informatyzacja jest really mean for each of us? wniosek projektowy. bolesna i trudna, ale w więk- Czy można sobie wyobrazić szości przypadków konieczna. Can we imagine a university uczelnię bez systemów wspo- Co będzie wchodziło w skład Wierzę, że dzięki ogromnej operating without manage- magających zarządzanie oraz tego systemu? Jakie moduły wiedzy i kompetencji pani Ali- ment support systems and systemów wspomagających będą uruchamiane w pierw- ny Kowolik i jej zespołu dzie- student support systems? studentów? Mówimy bowiem szej kolejności? Ze zmianami kanatowego oraz pani Jolanty These are the two priority o tych dwóch podstawowych w jakich obszarach funkcjono- Syczowskiej, które to znacznie areas we are talking about. obszarach. Oczywiście, mniej wania uczelni lada chwila się wzbogaciły wdrażane rozwią- Obviously, we have been więcej od roku 2000 informa- zetkniemy? zania, wkrótce zalety nowego implementing university in- tyzacja uczelni jest prowadzo- systemu dziekanatowego formatisation since about the na. Ale teraz, po nieomal pięt- System już działa od stycznia i wirtualnego dziekanatu przy- year 2000. Now, after almost nastu latach, nasze systemy 2014. Pierwsze uruchomienie ćmią dzisiejsze mankamenty. fifteen years, our systems are są już przestarzałe, nie zawsze dotyczyło obszarów: kadr, Uruchomienie systemu to nie obsolete, not entirely compati- dopasowane do współcze- płac i finansowo-księgowego. koniec informatyzacji, lecz ble with today’s requirements, snych wymagań i trzeba je W chwili obecnej uruchamiany przejście do jej nowego etapu: and so we need to change zmienić. Stare systemy były jest najtrudniejszy moduł, to użytkowania i doskonalenia them. The old systems could już nierozwojowe. Firma, która jest dziekanat. Wkrótce czeka wdrożonych systemów infor- not be developed any further je dostarczała, nie potrafiła nas także wprowadzenie elek- matycznych. and, as a result, the systems ich rozwijać; systematycznie tronicznego systemu obiegu provider kept losing clients. traciła klientów. Utrzymywa- dokumentów. Czy elektroniczny obieg doku- Maintaining this state of af- nie tego stanu rzeczy było mentów naprawdę wyeliminu- fairs was risky; we were also ryzykowne, gdyż wiązało się Czy należy się spodziewać je papier w uczelni? concerned that the software również z obawą, że dostawca dużych zmian w systemie provider might close down oprogramowania zaprzestanie dziekanatowym? Czy ta mi- Nie. Zdecydowanie nie. Pa- their activities, leaving us działalności. Zostalibyśmy gracja będzie przyjazna dla pieru w ogóle wyeliminować without support. Apart from wówczas bez wsparcia. Syste- całej rzeszy pracowników na się nie da. Marzenie o stwo- that, our information systems my informatyczne poza tym co dzień korzystających z wir- rzeniu organizacji bez papieru contained quite a number of zawierały sporo luk, do któ- tualnego dziekanatu? będzie w dużej mierze jeszcze gaps; as we got used to them, rych oczywiście przyzwycza- przez lata utopijne. Nato- some of our users did not iliśmy się, więc nie przeszka- Mam nadzieję, że ten system miast ten system ma uspraw- complain; however, there were dzały części użytkowników. będzie korzystniejszy dla nić tylko wybrane procesy. many who criticised the old Ale krytyków starego systemu pracowników i studentów. Nie mieliśmy ani wystarcza- solutions. We were fortunate było wielu. Tak się szczęśliwie Ale, jak w przypadku każdej jąco pieniędzy, ani czasu, by to get funding for the project, złożyło, że udało się pozy- zmiany systemu informa- zająć się wszystkimi procesa- under which we managed to skać finansowanie projektu, tycznego, początkowo wielu mi na uczelni. Wybraliśmy te purchase and install modern w ramach którego mogliśmy będzie pewnie niezadowolo- związane z fakturami zakupo- software for the integrated zakupić i wdrożyć nowoczesne nych, gdyż starą zasadą jest wymi, delegacjami, urlopami. university management sys- oprogramowanie zintegro- to, iż dotychczasowy system, Mam nadzieję, że będą one tem. A number of people were wanego systemu zarządzania który znamy, zawsze wyda- realizowane w wygodniejszy engaged in the preparation of uczelnią. W przygotowanie je się najlepszym. Nowego sposób z wykorzystaniem the project and the specifica- projektu i opisanie wymagań z kolei trzeba się uczyć. Nie portalu pracowniczego. Po- tion of the new system re- w stosunku do nowego sys- ma takich wdrożeń, z których dziękowania za to należą się quirements. Thanks are due to temu zaangażowanych było wszyscy byliby od zaraz za- zwłaszcza pani dr Barbarze all those people, but I would wiele osób. Każdej z nich na- dowoleni. Poza tym, często Filipczyk i pani Annie Raszce, particularly like to thank our IT leżą się podziękowania, a wy- bywa tak, że w przypadku w szczególności za modelo- Centre Director, Mr Sławomir razy szczególnego uznania informatyzacji część osób ma wanie procesów obiegu doku- Sztuka, and Dr Krzysztof Ka- należą się panu dyrektorowi więcej pracy, a część coraz mentów. nia. The implementation of 4 FORUM_nr 40 / 2015

Czyli każdy pracownik będzie będziemy mogli dokładać do the new solutions would not but often unavoidable. I be- miał swój indywidualny niego kolejne procesy? have been possible without lieve, however, that thanks to „login”, z wykorzystaniem the support of Mr Sebastian the knowledge and compe- którego będzie na przykład Tak. Umowę wdrożeniową Gęgotek who had drawn up tence of Ms Alina Kowolik, Ms składał wniosek urlopowy? podpisaliśmy do 2020 roku, the successful project pro- Jolanta Syczowska, and the żeby zagwarantować ciągłość posal. student administration staff, Tak powinno być. i optymalizację. Warto jednak all of them having contributed uzmysłowić sobie, że na tym What will the system consist significantly to the enhance- Co było największym wyzwa- etapie informatyzacji stara- of? What modules will be im- ment of the new solutions, niem w realizacji projektu? liśmy się odtworzyć na lep- plemented in the first place? the benefits of the new elec- szym poziomie głównie to, co Which areas of our universi- tronic student administration W każdym wdrożeniu tego mieliśmy dotychczas. Dopiero ty’s operations are going to be system will soon outweigh typu najtrudniejsze jest w dalszej kolejności, mając affected most by the change? its current shortcomings. The zderzenie oczekiwań: pra- nowoczesną bazę, będziemy informatisation process does cowników, zamawiającego dążyć do usprawnienia zarzą- The system has been operat- not end with the implemen- oraz firmy dostarczającej dzania uczelnią. Opracowali- ing since January 2014. It was tation of the new system; oprogramowanie. One zawsze śmy modelowe rozwiązania first implemented in the areas rather, it allows us to move stoją w sprzeczności. Do tego w tym zakresie, które zostały of human resources, payroll, to the next stage, i.e. the use walczy się z czasem i ze zło- przyjęte przez Senat. Dodat- finance and accounting. At and continuous improvement żonością zadania. W każdej kowo dołożyliśmy integrujący present we are implementing of the information systems organizacji jest tak, że przed system obiegu dokumentów. the most difficult module: the implemented. rozpoczęciem wdrażania nie Integracja na bieżącym po- electronic student administra- wszystko jest do końca prze- ziomie już daje o wiele lepsze tion system (“Virtual Dean”), Is the electronic document myślane. Dopiero w trakcie otwarcie na przyszłość. Do- to be followed shortly by the circulation system going to dochodzi do dyskusji, jak tychczas dane wprowadzane installation of the electronic eliminate paper altogether powinny wyglądać procesy. były wielokrotnie. Teraz już document circulation system. from university operations? Często także okazuje się, będą w jednym miejscu. Co że informatyzacja jest dla oczywiście także stanowi Should the faculty members Absolutely not. That is impos- ludzi tylko uciążliwym dodat- pewne wyzwanie. Każda błęd- who use the electronic stu- sible. The dream of building kiem do zadań, które akurat na zmiana danych – oby ich dent administration system a paper free organisation will realizują. Dlatego pragnę się zdarzało jak najmniej – bę- on a day-to-day basis be remain a utopia for years to podziękować wielu pracow- dzie powodowała kłopoty nie prepared for some major come. The system is intended nikom administracji za tak tylko w jednym obszarze, ale changes? Is the new system to streamline some selected ważne w procesie wdrożenia przeniesie się na cały system. easy to use? processes. As we did not have zrozumienie sytuacji i zaan- Narzuca to także reżim cza- sufficient funding and time to gażowanie. Za koordynację sowy wprowadzania danych I hope that both the faculty deal with all of the university tych działań słowa uznania i większą odpowiedzialność za and students will find the management processes, we należą się zastępcy kanclerza ich jakość. solutions more convenient. In selected those related to pur- ds. ogólnych – panu Piotrowi Kolejną dodaną możliwo- the beginning, though, many chase invoices, staff travel and Mołdrzykowi. Bez zrozumienia ścią będzie budżetowanie. are likely to be unhappy, a leave records. I hope these trudności, podjęcia dodatko- Liczymy na to, że w nowym situation that commonly oc- issues can be handled more wego wysiłku kompleksowe roku stworzymy przejrzysty curs when a new information conveniently using the staff wdrożenie w tak krótkim system budżetowania po system is implemented; ac- portal. Special thanks are due czasie nie udałoby się. Dosto- stronie zarówno kosztów, jak cording to the old principle, to Dr Barbara Filipczyk and sowanie systemu do naszych i przychodów. Zapisy te będą the previous system that we Ms Anna Raszka, particularly potrzeb wymagało niemałej odnoszone do poszczególnych are well familiar with always for the modelling of the docu- wiedzy i umiejętności jej jednostek, a zatem pojawi się seems to be the best, whereas ment circulation processes. przekazania nie tylko od pra- na przykład możliwość „rozli- the new one has to be learnt. cowników firmy wdrażającej, czania” wydziałów. W ślad za There are no implementations Does it mean that each em- ale także od naszych pracow- tym będą mogły pójść decyzje that would satisfy everyone ployee is going to have their ników. Byłem zbudowany po- menedżerskie. right from the start. What is personal ”login” to be used stawą wielu osób. Dziękuję za more, informatisation often when, for example, submit- kreatywność. To motywowało Czy wobec tego w perspekty- leads to some people work- ting a leave request? mnie w trudnych chwilach do wie kilkunastu miesięcy mo- ing harder, and others having niełatwego wysiłku. Oczywi- żemy dojść do takiego stanu, increasingly less work. Both That’s how it should work. ście dostrzegam także błędy w którym każdy z pracowni- groups are unhappy; one swoje i firmy wdrażającej. Za ków posiadających indywidu- because they feel their work- What has been the greatest nie przepraszam. alne konta w systemie będzie load is too heavy, the other challenge in the implementa- mógł używać jednej uczelnia- because they fear they might tion of the project? Czy system, który zakupili- nej platformy? Obecnie wszak lose their jobs. As is the case śmy i wdrażamy, jest na tyle co rusz wprowadzamy lub po- with any change, informatisa- With this kind of projects the otwarty, że w przyszłości dajemy dane w inne miejsca, tion is painful and difficult, most difficult challenge is the 5

dla różnych potrzeb. Nie mó- projekt naukowy lub dydak- in such a short time span. an established schedule, as wiąc już o tym, że prowadząc tyczny będzie miała wsparcie Adjusting the system to our well as ensure their highest projekty, chcielibyśmy mieć w systemie informatycznym. needs required considerable quality. podgląd ich bieżących rozli- Podgląd księgowań czy expertise, as well as the abil- Budgeting is another option czeń. poziomu wykorzystania bu- ity to elicit solutions not only enabled by the new system. dżetu powinien być możliwy. from the system providers, In the new year, we hope to Tak powinno być. Jest to Już teraz można skorzystać but also from our employees. be able to develop a transpar- wymarzona i modelowa sytu- z uruchomionego w ramach It was heartening to see your ent budgeting system, both acja. Musieliśmy jednak za- projektu „Portalu projektów”, enthusiasm and commitment. on the revenue side and on cząć od integracji danych, by który pozwala porządkować Thank you for your creativity. the cost side. The records will teraz móc rozwijać integrację informacje o realizowanych Your positive attitude motiva- be assigned to particular uni- procesów. A to jest niestety projektach. Następnym ted me in times of difficulty versity units, which then may znacznie większym przed- krokiem będzie stopniowe to make the hard effort. I am be held accountable for their sięwzięciem wymagającym wdrażanie rozwiązań klasy certainly aware of the mis- spending. Appropriate man- czasu i nakładów finanso- business intelligence, które takes that I and the system agement decisions will follow wych. Natomiast jeśli chodzi pozwolą uzyskiwać jeszcze provider have made, and from that. o zarządzanie projektami, lepszą, przekrojową informa- I apologise for them. mam nadzieję, że już wkrótce cję menedżerską. In view of the above, can we doprowadzimy do tego, że Is the system that we have expect that, in over a year każda osoba prowadząca purchased and are currently from now, all employees who implementing sufficiently own personal accounts will open to enable us to add new be able to use one common processes in the future? university platform? Unlike today, when we store various Yes. The implementation types of data in various plac- conflict of expectations on agreement is valid until the es, not to mention the prob- the part of the employees, year 2020, and thus guaran- lems we face trying to track the contracting entity, and tees continuity and optimisa- incoming and outgoing pay- the software provider. These tion of the system. It should ments related to the projects expectations are always in be noted, however, that at this that are being implemented? contradiction to one another. stage of the informatisation Further difficulties are related process we have basical- That’s how we imagine the to time constraints and high ly tried to reproduce and up- system should work. The data complexity of tasks. It is hard, grade the previous system. integration was just the first if not impossible, for any or- Further on, having built the step which will enable us to ganisation to ensure that each modern infrastructure, we will further develop the integra- and every aspect of the proc- seek to streamline the man- tion of all the processes,

© Modella - Fotolia.com © Modella ess has been carefully thought agement of our university. We a more demanding challenge out before the implementa- have developed appropriate that requires both time and tion begins. What the proc- model solutions that have funding. As far as project esses should really look like is been approved by the Sen- management is concerned, often decided when the im- ate. Additionally, we have I hope we will soon be able to plementation is already going implemented the document provide information system on. It may often turn out that circulation system aiming to support to everyone involved informatisation is perceived integrate all operations; the in the implementation of re- by employees as an additional current level the integration search or teaching projects. burden on top of the tasks opens up more opportuni- It should allow tracking ac- they are currently working ties for further development. counts and budget execution on. That is why I would like to While so far data have had to levels. In fact, right now we thank the administrative staff be entered repeatedly, from can use the “Project Portal” for their understanding and now on they will be stored in to organise information re- commitment, so important in one place. Besides the obvi- lated to particular projects. the implementation process. ous benefits, this also poses The next step will be to Special appreciation is due to a challenge. Any erroneous gradually implement business Mr Piotr Mołdrzyk, Vice-Chan- changes to data (of which, intelligence solutions which cellor for General Affairs, for hopefully, there will be few) will enable us to obtain more coordinating these activities. may not only cause distur- detailed, cross-sectional man- Without his extra effort and bance in one area, but also agement information. understanding of all the dif- spread to the whole system. ficulties involved, the imple- To avoid such problems, mentation of the new system we have to enter the data would not have been possible systematically, according to 6 FORUM_nr 40 / 2015 Marek Kiczka, Magdalena Skowron Magdalena Kiczka, Marek

bądź na bieżąco przy pomocy „myUE” aplikacji mobilnej uczelni

Pod koniec 2014 roku do użytku myUE – stay up-to-date with the new mobile university app studentów, absolwentów i pracow- Aplikacja ma na celu utrzymywanie stałych The app enables the university, students, ników oddano aplikację mobilną kontaktów pomiędzy uczelnią, studentami, candidates, employees and alumni stay in Uniwersytetu Ekonomicznego kandydatami, pracownikami i absolwen- touch with each other. The academic com- tami. Dzięki niej społeczność akademicka munity can access the latest information w Katowicach. „myUE” zapewnia na bieżąco otrzymuje informacje o najważ- about the most important events at the dostęp do aktualnych informacji niejszych wydarzeniach, które mają miejsce university on their mobile devices. Each user o tym, co dzieje się na uczelni. na uniwersytecie. Każdy użytkownik może may adjust the app to his needs, share it Dostarcza informacji społeczności dostosować informacje do swoich potrzeb, with friends and set time reminders related akademickiej w każdej chwili, w do- udostępnić je znajomym czy ustawić przy- to the events he is interested in. Both the wolnym miejscu. / In late 2014, stu- pomnienie na 5, 10, 15 minut lub dzień czy Polish and English versions are available for dwa przed wydarzeniem. Aplikacja dostęp- Android and iOS (the links are on the web- dents, alumni and employees were na jest w wersjach językowych polskiej i an- site www.ue.katowice.pl). offered access to “myUE”, a mobile gielskiej. Można ją pobrać w App Store (iOS) The mobile app „myUE” is a deliverable of app of the University of Economics. oraz przez Google play (Android). Odnośniki the project coordinated by our university: It allows the user to follow the la- znajdują się na stronie www.ue.katowice.pl. “Boosting internationalisation. Strengthen- test news on what is happening at „myUE” powstała w ramach projektu „Inter- ing relations between the university, can- Uni – Wsparcie internacjonalizacji. Wzmac- didates, students, alumni and employees the university and provides relevant nianie relacji między Uczelnią, kandydatami, with the use of new media”. The project information whenever and where- studentami, absolwentami i pracownikami promotes the cooperation between univer- ver one might need it. przy wykorzystaniu nowych mediów”. Celem sities and provides support for the interna- projektu jest współpraca między uczelniami tionalisation process. It is implemented in i wsparcie procesu internacjonalizacji. Pro- cooperation with the partner universities: Projekt korzysta z dofinansowania pochodzącego jekt realizowany jest wspólnie z partnerami: the Norwegian University of Science and z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii. / The project Norweskim Uniwersytetem Nauki i Techno- Technology (NTNU) and the University of gets funding from Iceland, Liechtenstein and Norway. logii (NTNU) w Trondheim oraz Uniwersyte- Liechtenstein. tem w Liechtensteinie. More about the project: Więcej o projekcie: www.interuni.ue.katowice.pl www.interuni.ue.katowice.pl Marek Kiczka Marek

Z wizytą w uczelni noblistów i nie tylko Visiting the university of Nobel prize Spotkanie projektowe na Uniwersytecie w Liechtensteinie / winners and more than that A project meeting at the University in Liechtenstein fot. / photo E. Lachowicz-Santos

Między 25 a 27 marca ubiegłego roku Last year, between 25th and 27th of W minionym 2014 roku w ramach projektu przedstawiciele Zespołu Promocji Za- March, the members of the International InterUni przedstawiciele Uniwersytetu granicznej w Biurze Promocji i Nowych Promotion team, from the Promotion Mediów wzięli udział w spotkaniu and New Media Bureau, participated in Ekonomicznego w Katowicach wzięli udział projektowym na Uniwersytecie w Liech- a project meeting held at the University w spotkaniach na dwóch zagranicznych tensteinie. Głównym celem spotkania in Liechtenstein. The key aim of the uczelniach partnerskich. było omówienie przyszłych działań meeting was to discuss the way forward związanych z realizacją projektu In- for the implementation of the InterUni terUni „Wsparcie internacjonalizacji. project – “Boosting internationalisation. In 2014, under the framework of the InterUni Wzmacnianie relacji między Uczelnią, Strengthening relations between the projects, the representatives of the University kandydatami, studentami, absolwenta- University, candidates, students, alumni mi i pracownikami przy wykorzystaniu and employees with the use of new of Economics in Katowice took part in nowych mediów”. media”. meetings at two foreign partner institutions.

Ponad pół roku później, pod koniec Over half a year later, in late October października, wraz z gospodarzami 2014, three representatives from our pierwszego spotkania w Liechtensteinie University, together with the hosts of trzech reprezentantów naszej uczelni the first meeting in Liechtenstein, went spotkało się w Norwegii na uczelni to Norway to the university of May-Britt laureatów Nagrody Nobla w 2014 roku Moser and Edvard Moser, the Nobel w dziedzinie fizjologii lub medycyny, prize winners in 2014, in physiology and May-Britt Moser i Edvarda Mosera. Pod- in medicine. During a series of meetings czas serii spotkań i prelekcji, prowadzo- and lectures, conducted and delivered nych przez pracowników Norweskiego by the staff members of the Norwegian Uniwersytetu Nauki i Technologii, nasi University of Science and Technology, przedstawiciele mieli okazję poznać our representatives had a chance to Pracownicy zaangażowani w projekt z trzech partnerskich uczelni podczas działania i projekty wdrożone dotych- find out about the actions undertaken spotkania w Norwegii / The project participants from the three partner universities at a meeting in Norway, fot. / photo M. Kiczka czas na uczelni gospodarza z zakresu and the projects launched by the host internacjonalizacji, relacji z absolwen- university in the area of internationali- tami i studentami oraz kandydatami na sation, relations with alumni, students studia. Odbyło się także kolejne spotka- and candidates. Another working meet- nie robocze dotyczące założonych efek- ing took place to talk about the project tów projektu, to jest wdrożenia aplikacji deliverables, i.e. the implementation of mobilnej Uniwersytetu Ekonomicznego a mobile application of the University of w Katowicach, utworzenia platformy Economics in Katowice, creation of the „Ambasadorzy Zagraniczni” oraz orga- “Foreign Ambassadors” platform and nizacji międzynarodowej konferencji the organisation of an international sci- naukowej na temat nowych mediów entific conference on new media in edu- w edukacji – szans i zagrożeń, która ma cation their opportunities and threats, odbyć się na naszej uczelni w czerwcu which is planned to be held in June this tego roku. O planowanych efektach year at our university. To find out more Spotkanie projektowe na Norweskim Uniwersytecie Nauki i Technologii projektu przeczytać można także w po- about the project effects, read our pre- (NTNU) / A project meeting at the Norwegian University of Sciences and Technology (NTNU), fot. / photo M. Skowron przednim, 39. numerze „Forum”. vious Forum magazine, issue no. 39. 8 FORUM_nr 40 / 2015 Lokalne usługi publiczne w Europie Środkowej Local public services in Central Europe

The results of the work per- multidisciplinary analysis of Zarządzanie i efektywność w sferze lokalnych usług formed were presented in infrastructure and service Brussels in October, during costs” written by Dr Marcin publicznych stanowią duże wyzwanie dla samorządów the European Week of Towns Baron, Dr Artur Ochojski, Dr w krajach Europy Środkowej. Dodatkowym czynnikiem and Regions held by the Eu- Adam Polko and Dr Katarzyna wywierającym presję na władze oraz menedżerów jedno- ropean Commission and the Warzecha, with the participa- Committee of the Regions, tion of Dr Martin Šimon from stek publicznych jest konieczność dopasowania skali świad- a consortium of the ADAP- the Institute of Sociology of czonych usług do często niekorzystnych zmian demograficz- T2DC project (New innovative the Academy of Sciences of nych. Zagadnienia te były przedmiotem badań i działań pi- solutions to adapt governance the Czech Republic. In their at- and management of public tempts to compare the costs lotażowych w ramach trzyletniego projektu strategicznego infrastructure and services of public service provision in Programu dla Europy Środkowej. to demographic change in such areas as: water manage- shrinking regions and cities of ment, housing management, CE). The project consisted of social services, health care, The management over and the effectiveness of local public four main types of activities, road engineering and public services pose serious challenges for Central European local namely: transport, the authors were studies and research required to develop their own governments. Another factor which contributes to the pres- showing an overview of so- methodology. They drew from sure experienced by authorities and managers of public en- cial and economic conditions the databases of a business tities is the need to adjust the scale of service provision to in which public services are information agency, as the rendered; necessary statistical data – at match the demographic changes, which may be adverse in pilot mini-projects to en- the territorial level of NTS3 their impact. These issues have been the focus of re- able the testing of modern – were not collected by the search and pilot activities conducted as part of a three-year solutions intended to increase Eurostat, and the domestic the effectiveness of local pub- databases of statistical offices strategic project within the programme for Central Europe. lic services; were not sufficiently compa- cooperation in drawing rable in this respect. The work up strategic documents for involved the examination of government authorities, with relationships between the the view to adapt public servi- cost levels and the demo- ces to demographic change; graphic, spatial and economic Marcin Baron Marcin W październiku, podczas Eu- alizowanych prac. Na projekt development of a training profiles of the NTS3 areas ropejskiego Tygodnia Miast złożyły się cztery główne ro- packet and an e-manual for located in: Poland, Austria, i Regionów organizowanego dzaje podejmowanych działań. managers of public services. the Czech Republic, Germany, w Brukseli przez Komisję Były nimi: Slovakia, Slovenia, Italy and Europejską i Komitet Regio- prace studialne i badaw- The Katowice University of Hungary, as the regions in nów, konsorcjum projektu cze w przekrojowy sposób Economics team was par- these countries are covered ADAPT2DC (New innovative pokazujące społeczne i eko- ticularly actively involved in by the Programme for Central solutions to adapt governance nomiczne uwarunkowania the research component. The Europe. Clusters of similar and management of public świadczenia usług publicz- effect of that work is a mo- regions, which are expected infrastructure and services to nych; nograph entitled „Economics to demonstrate the highest demographic change in shrin- pilotażowe miniprojekty and Strategic Management efficiency of good practice king regions and cities of CE) pozwalające przetestować of Local Public Services in transfers in the adaptation of zaprezentowało wyniki zre- nowoczesne rozwiązania Central Europe. Towards public services, were identi- 9

zwiększające efektywność Programu dla Europy Środko- fied, against the background tion, the local governments świadczenia lokalnych usług wej. Określono skupienia po- of future challenges. The created a catalogue of good publicznych; dobnych do siebie regionów, monograph also described practices and common strate- współpraca w opraco- w ramach których oczekiwana case studies of the selected gic documents as a pro-active wywaniu dokumentów stra- jest najwyższa skuteczność communes and municipalities, response to demographic tegicznych władz samorzą- transferu dobrych praktyk in terms of their experiences change. The local government dowych, zorientowanych na dotyczących adaptacji usług in the provision of local public officials and public service adaptację usług publicznych publicznych względem wy- services in the areas referred managers were also offered do zmian demograficznych; zwań, jakie niesie przyszłość. to above. an opportunity to take part przygotowanie pakietu W monografii opisano także in training sessions, based on szkoleniowego i e-podręcznika studia przypadków wybranych The pilot preventive measures the insights gained from the dla zarządzających usługami gmin i miast w zakresie wy- – implemented by the local project and incorporated into publicznymi. mienionych powyżej obszarów government partners and the e-manual published by the świadczenia lokalnych usług aimed at solving local prob- Hungarian Office for National Zespół reprezentujący Uni- publicznych. lems related to demographic Economic Planning. wersytet Ekonomiczny w Ka- change – concerned: telemedi- towicach był szczególnie Zrealizowane przez partne- cine and the use of modern rów samorządowych pilotaże technologies for the benefit of zaangażowany w komponent Więcej informacji: wszystkie opracowania działań zaradczych, rozwią- seniors, child care, establish- badawczy. Efektem tych prac wykonane w ramach projektu pobrać można zujących lokalne problemy ment of multi-service centres, jest monografia „Economics ze strony internetowej / To find more infor- związane ze zmianami de- maintenance of public build- and Strategic Management mation: all the studies conducted under the mograficznymi, dotyczyły: ings and management of flats of Local Public Services in project can be downloaded from: Central Europe. Towards mul- telemedycyny i zastosowania in strongly depopulated areas, www.adapt2dc.eu tidisciplinary analysis of infra- nowoczesnych technologii na as well as mobility. In addi- structure and service costs” rzecz seniorów, opieki nad autorstwa doktorów: Marcina dziećmi, tworzenia ośrodków Barona, Artura Ochojskiego, wielousługowych, utrzymania Konsorcjum projektu ADAPT2DC: Adama Polko oraz Katarzyny budynków publicznych i za- Ministerstwo Budownictwa, Rozwoju Regionalnego Warzechy przy współudziale rządzania mieszkaniami na i Transportu Turyngii, Niemcy dr. Martina Šimona z Instytu- obszarach silnej depopulacji, Instytut Geografii Regionalnej Leibniza w Lipsku, Niemcy tu Socjologii Akademii Nauk a także mobilności. Ponadto Instytut Socjologii Akademii Nauk Republiki Czeskiej Republiki Czeskiej. Próba samorządy stworzyły katalog Kraj Ustecki, Czechy porównania poziomu kosztów dobrych praktyk i wspólne Agencja Rozwoju Regionalnego Regionu Észak-Alföld, świadczenia usług publicznych dokumenty strategiczne zo- Węgry w obszarach: gospodarki wod- rientowane na proaktywne UNCEM – Związek Gmin Górskich Piemontu, Włochy nej, gospodarki mieszkanio- konfrontowanie się ze zmia- Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach wej, usług społecznych, ochro- nami demograficznymi. Sa- Województwo Małopolskie ny zdrowia oraz drogownictwa morządowcy i menedżerowie Słoweński Instytut Planowania Miejskiego i transportu publicznego wy- usług publicznych mieli także Krajowe Biuro Planowania Gospodarczego, Węgry magała opracowania własnej możliwość uczestniczenia metodyki postępowania. Au- w szkoleniach, których pod- ADAPT2DC project consortium: torzy skorzystali z baz danych stawą były obserwacje po- Thuringian Ministry for Building, Regional Development wywiadowni gospodarczej, czynione w ramach projektu, and Infrastructure, Germany gdyż niezbędne informacje zawarte w e-podręczniku opu- Leibniz Institute for Regional Geography, Germany statystyczne – na poziomie blikowanym przez węgierskie Institute of Sociology of the Academy of Sciences terytorialnym NTS3 – nie są Krajowe Biuro Planowania of the Czech Republic gromadzone przez Eurostat, Gospodarczego. Regional Authority of Usti Region, Czech Republic a porównywalność baz krajo- Észak-alföld Regional Development Agency, Hungary wych urzędów statystycznych UNCEM–National Union of Mountain Municipalities, jest w tym aspekcie niewy- Piedmont starczająca. W pracy zbadano University of Economics in Katowice związki między poziomem Małopolska Region kosztów a profilem demogra- Urban Planning Institute of the Republic of Slovenia ficznym, przestrzennym i go- Office for National Economic Planning, Hungary spodarczym obszarów NTS3 w: Polsce, Austrii, Czechach, Niemczech, Słowacji, Słowenii, we Włoszech i na Węgrzech. Regiony z tych krajów są bowiem objęte interwencją Maja Szymura-Tyc

EMAC Regional Conference na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach EMAC Regional Conference at the University of Economics in Katowice

Sesja Meet-the-Editors / Meet-the-Editors session fot. / photo K. Łebkowska

W dniach 24-26 września 2014 -Wschodniej. Poprzednie edycje tej konfe- roku Uniwersytet Ekonomiczny rencji były goszczone m.in. przez Corvinus University of Budapest (2010) i Graduate w Katowicach gościł „5th EMAC School of Management, St. Petersburg Uni- Regional Conference. Marketing versity (2013). Theory Challenges in Emerging W konferencji zorganizowanej przez Kate- drę Zarządzania Międzynarodowego, przy Wykład prof. Diamantopoulosa Markets”. Konferencja ta została wsparciu zaprzyjaźnionych katedr: Badań / The lecture given by Prof. Rynkowych i Marketingowych, Zarządzania zorganizowana przez Uniwersytet Diamantopoulos Przedsiębiorstwem oraz Logistyki Spo- Ekonomiczny w Katowicach we fot. / photo K. Łebkowska łecznej, wzięło udział 70 osób z 19 krajów, współpracy z European Marketing w tym trzech pozaeuropejskich. Uczest- Academy (EMAC). EMAC jest naj- nicy konferencji reprezentowali wiodące Konferencję poprzedziło seminarium do- europejskie uczelnie ekonomiczne, m.in. ktorskie odbywające się 24 września. większym europejskim stowarzy- Rotterdam School of Management, Era- W imieniu Uniwersytetu Ekonomicznego szeniem naukowym badaczy zain- smus University (Holandia), Copenhagen w Katowicach otwarcia dokonał prorektor teresowanych teorią i badaniami Business School (Dania), Vienna University prof. Wojciech Dyduch. Z ramienia Wydzia- of Economics and Business (Austria), Boc- łu Zarządzania seminarium przewodni- marketingu z siedzibą w Brukseli. coni University (Włochy), Freie Universität czyła dr Danuta Babińska. W seminarium Berlin (Niemcy), University of Vienna (Au- doktorskim wzięło udział siedmiu dokto- stria), University of Ljubljana (Słowenia), rantów z sześciu krajów prezentujących „EMAC Regional Conference” jest stosun- Corvinus University of Budapest (Węgry). swoje koncepcje rozpraw doktorskich oraz kowo nową inicjatywą European Marketing Z polskich uczelni reprezentowane były: siedmiu doktorantów z naszej uczelni Academy, adresowaną w szczególności Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, biorących udział w dyskusji. Seminarium do badaczy marketingu i pokrewnych Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, towarzyszyły warsztaty metodologiczne, subdyscyplin, uwzględniających w swych Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, które poprowadzili najbardziej doświad- badaniach perspektywę rynków wscho- Katolicki Uniwersytet Lubelski, Akademia czeni badacze EMAC: prof. Suzanne dzących, w tym regionu Europy Środkowo- Leona Koźmińskiego oraz nasza uczelnia. C. Beckmann (Copenhagen Business 11

School), prof. Berend Wierenga (Rotterdam marketingu z praktyką. W szczególności business schools, e.g. Rotterdam School School of Management, Erasmus Univer- praktycy marketingu prezentowali uwa- of Management, Erasmus University (the sity), prof. Adamantios Diamantopoulos runkowania rozwoju i sukcesy firmy PT Netherlands), Copenhagen Business School (University of Vienna) i prof. Michael Klein- Mayora Indah z Indonezji (właściciela mar- (Denmark), Vienna University of Economics altenkamp (School of Business and Econo- ki Kopiko) na rynkach wschodzących Azji and Business (Austria), Bocconi University mics, Freie Universität Berlin). i Bliskiego Wschodu oraz doświadczenia (Italy), Freie Universität Berlin (Germany), Obrady konferencji toczyły się w dniach biznesowe polskiej firmy Atlas w procesie University of Vienna (Austria), University of 25-26 września. W imieniu komitetu or- jej wchodzenia na rynki Europy Środkowo- Ljubljana (Slovenia), Corvinus University of ganizacyjnego obecnych na konferencji -Wschodniej i Zachodniej. Budapest (Hungary). Polish schools were powitała przewodnicząca rady programo- W czasie sesji plenarnej kończącej obrady represented by the Warsaw School of Eco- wej prof. Maja Szymura-Tyc. Uroczystego konferencji prezydent EMAC Maja Mako- nomics, Poznań University of Economics, otwarcia konferencji dokonał rektor Uni- vec Brenčič podkreśliła jej bardzo wysoki Cracow University of Economics, John Paul wersytetu Ekonomicznego w Katowicach poziom merytoryczny oraz organizacyjny. II Catholic University of Lublin, Kozminski prof. Leszek Żabiński. Następnie prezydent Następnie zaprosiła wszystkich uczestni- University and our university. EMAC – prof. Maja Makovec Brenčič – ków do wzięcia udziału w kolejnej edycji The conference was preceded by the Doc- podziękowała władzom uniwersytetu za „EMAC Regional Conference”, którą w 2015 toral Seminar, held on 24 September and zorganizowanie konferencji oraz członkom będzie gościł Vienna University of Econo- opened by Prof. Wojciech Dyduch, Vice-Rec- EMAC obecnym na konferencji, recenzen- mics and Business. tor, on behalf of the University of Econom- tom i autorom referatów za zaangażowa- ics in Katowice. Dr Danuta Babińska chaired nie w zapewnienie jej wysokiego poziomu merytorycznego. Merytoryczną część konferencji rozpoczął wykład prof. Adamantiosa Diamantopoulo- sa pt. „Does Country-of-Origin Still Matter On 24-26 September 2014, the in an Era of Global Brands?” Przedmiotem University of Economics hosted the dyskusji w trakcie konferencji było 40 re- feratów wygłoszonych przez ich autorów 5th EMAC Regional Conference. w czasie 12 sesji zorganizowanych w ra- Marketing Theory Challenges in mach siedmiu ścieżek tematycznych. Emerging Markets. The conference Ponadto siedem referatów prezentowano podczas sesji plakatowej. Problematyka re- was organised by the University of feratów wykraczała poza wąsko ujmowany Economics in Katowice in cooperation marketing i obejmowała: teorię i strategię marketingu, zachowania konsumenta, za- with European Marketing Academy rządzanie produktem i innowacje, kanały (EMAC). EMAC, based in Brussels, is marketingowe i logistykę, komunikację the largest European association of marketingową i nowe media, marketing i biznes międzynarodowy oraz marketing researchers interested in marketing B2B i networking. Ożywiona dyskusja theory and research. towarzyszyła prezentacjom referatów, których poziom został bardzo wysoko oceniony przez wszystkich uczestników Otwarcie seminarium doktorskiego – konferencji. The Regional Conference is a relatively new Suzanne C. Beckmann wita uczestników Istotnym elementem konferencji była se- initiative of the EMAC organisation, target- w imieniu EMAC / Suzanne C. Beckmann sja poświęcona spotkaniu z redaktorami ing researchers specialising in marketing welcomes the participants on behalf of afiliowanych przy konferencji ośmiu czaso- and marketing-related fields, who embrace EMAC during the opening of the Doctoral pism o zasięgu globalnym i regionalnym, emerging markets, including Central and Seminar, fot. / photo K. Łebkowska w szczególności czasopism marketingo- Eastern Europe, in their research. The previ- wych. Redaktorzy przedstawili czasopisma ous editions of the conference were held, for i obowiązujące w nich zasady publikowa- example, by Corvinus University of Budapest nia oraz zaoferowali publikację opracowań (2010) and the Graduate School of Manage- powstałych na podstawie wygłoszonych ment, St. Petersburg University (2013). referatów. Jednym z prezentowanych cza- The conference, organised by the Depart- sopism był wydawany przez naszą uczelnię ment of International Management in co- „Journal of Economics and Management”. operation with fellow Departments of Dużym zainteresowaniem uczestników Marketing and Market Research, Enterprise konferencji cieszyła się ponadto sesja Management and Social Logistics, at- poświęcona prezentacji doświadczeń tracted 70 participants from 19 countries, Więcej informacji o konferencji przedsiębiorstw na wschodzących rynkach, including three non-European ones. The na stronie / More on the conference: stanowiąca okazję do konfrontacji teorii participants represented leading European www.emacregional.ue.katowice.pl 12 FORUM_nr 40 / 2015

Sesja Meet-the-Editors / Meet-the-Editors session, fot. / photo K. Łebkowska

company, which owns the Kopiko Brand, discussed its growth and success on the emerging markets in Asia and the Middle East, while the representative of Atlas, a Polish company, shared its experiences involved in the process of entering Eastern and Western European markets. During the plenary session closing the conference proceedings, EMAC President Maja Makovec Brenčič emphasized the quality scientific content and organisational efficiency of the conference. She also invited all the participants to the next edition of the the seminar as a representative of the Fac- The conference was opened by the lecture EMAC Regional Conference, which will be ulty of Management. The Doctoral Seminar “Does Country-of-Origin Still Matter in an hosted by the Vienna University of Econom- was attended by seven PhD students from Era of Global Brands?“, delivered by Prof. ics and Business in 2015. 6 countries, who presented the ideas for Adamantios Diamantopoulos. The proceed- doctoral dissertations, and another seven ings incuded 40 presentations given during Ceremonia otwarcia – w pierwszym rzędzie główni goście EMAC – PhD students from our university, who took 12 sessions divided into seven thematic wiceprezydent ds. konferencji Andras Bauer, poprzedni prezydent part in the discussion. The seminar was paths. Additionally, seven presentations EMAC Udo Wagner, prowadzący seminarium doktorskie Suzanne accompanied with a methodological work- were offered in the poster session. The C. Beckmann, Berend Wierenga, prof. Adamantios Diamantopo- shop, conducted by the most experienced presentations went far beyond the nar- ulos i prof. Michael Kleinaltenkamp oraz nasi prorektorzy / The researchers from EMAC: Prof. Suzanne row definition of marketing and included opening ceremony continues – the most important EMAC guests C. Beckmann (Copenhagen Business marketing theory and strategy, consumer – Andras Bauer, Vice-president for the Conference, the former School), Prof. Berend Wierenga (Rotterdam behaviour, product management and in- EMAC president Udo Wagner, Suzanne C. Beckmann who ran the School of Management, Erasmus Univer- novation, marketing channels and logistics, Doctoral Seminar, Berend Wierenga, Prof. Adamantios Diamanto- sity), Prof. Adamantios Diamantopoulos marketing communication and new media, poulos and Prof. Michael Kleitenkamp, as well as our vice-rectors (University of Vienna) and Prof. Michael international marketing and business, B2B Kleinaltenkamp (School of Business and marketing and networking. Lively discus- Economics, Freie Universität Berlin). sions always accompanied the presentations, which were highly rated by all the The conference proceedings spanned over conference participants. two days, 25-26 September. On behalf An important highlight of the conference of the Organising Committee Prof. Maja was the meet-the-editors session with the Szymura-Tyc, Programme Committee Chair, representatives of the eight conference- welcomed the participants, while Prof. affiliated journals of global and regional Leszek Żabiński, Rector of the University of reach. The editors presented the journals Economics in Katowice, officially opened and their editorial requirements, and of- the conference. Prof. Maja Makovec Brenčič, fered to publish the papers based on the EMAC President, thanked the university au- conference proceedings. One of the journals thorities for organising the conference and presented there was the “Journal of Eco- fot. / photo K. Łebkowska expressed gratitude to the attending EMAC nomics and Management”, published by our members, reviewers and presenters for their university. commitment to its scientific excellence. The conference participants also greatly appreciated the session during which practitioners presented their experiences on emerging markets, as it offered a unique opportunity to confront marketing theory and practice. The guest speaker, representing PT Mayora Indah, an Indonesia-based 13 Erasmus - Fotolia.com Eichinger © Julien Mundus – otwieramy kolejne okno na świat

Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach jest jednym z ośmiu europejskich partnerów projektu pod nazwą „Green-Tech- -WB: Smart and Green technologies for innovative and sustainable societies in Western Balkans”, który otrzymał dofinansowanie w ramach programu Erasmus Mundus. Jest to pierwszy tego typu projekt realizowany w naszej uczelni. Erasmus Mundus – we are opening a new gateway to the world Erasmus Mundus stymuluje współpracę akademicką mię- dzy Unią Europejską a resztą świata. Program ma na celu wzmacnianie wizerunku i promowanie europejskiego szkolnictwa wyższego w świecie, podnoszenie jakości kształce-

nia, wspieranie mobilności oraz rozwijanie dialogu i zrozu- Janik-Hornik Dominika The University of Economics in Katowi- mienia między narodami i kulturami. Na rozwijanie tych działań Unia Europejska przyznała całe- ce belongs to the group of eight Euro- mu konsorcjum prawie 3 mln euro. Projekt koordynuje Uni- pean partners implementing a project wersytet Vigo w Hiszpanii, a w skład partnerstwa wchodzi entitled „Green-Tech-WB: Smart and 8 uczelni z krajów Unii Europejskiej: Chorwacji, Hiszpanii, Green technologies for innovative and Niemiec, Polski, Portugalii i Słowenii, 12 uczelni z krajów sustainable societies in Western Bal- bałkańskich: Albanii, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Ko- sowa i Serbii oraz 27 instytucji stowarzyszonych (uczelni, kans”, which received funding from the przedsiębiorstw, agencji rządowych, fundacji, organizacji Erasmus Mundus programme. This is międzynarodowych i in.), wspierających działania w zakre- the first project of that kind carried out sie promocji i ewaluacji, zapewnienia jakości, prowadzenia by our University. szkoleń, transferu technologii oraz upowszechniania rezul- tatów. Erasmus Mundus stimulates the academic cooperation be- Projekt zainaugurowało spotkanie partnerów zorganizowa- tween the European Union and the rest of the world. The ne przez Uniwersytet Vigo jesienią 2014 roku. Kolejne mie- Programme aims to reinforce the image of European tertiary siące zostaną poświęcone na przygotowanie i promowanie education and promote it worldwide, enhance the quality of oferty dydaktycznej uczelni partnerskich oraz rekrutację tuition, support mobility and foster cross-national and cross- kandydatów, a pierwsi stypendyści z krajów bałkańskich cultural dialogue and understanding. pojawią się w europejskich uczelniach w roku akademickim The entire consortium obtained almost 3 million euros from 2015/2016. the European Union for the development of these activities. 14 FORUM_nr 40 / 2015

The Project is coordinated by the Vigo University from Spain, and the partnership comprises 8 universities from the Euro- pean Union countries such as Croatia, Spain, Germany, Po- land, Portugal and Slovenia, 12 universities from the Balkan countries such as Albania, Bosnia and Hercegovina, Montene- Więcej informacji / For more information, visit the websites: gro, Kosovo and Serbia and 27 associated institutions (uni- http://green-tech-wb.uvigo.es/ versities, enterprises, governmental agencies, foundations, http://eacea.ec.europa.eu/erasmus_mundus/ international organisations, etc.), which support the activities related to promotion and evaluation, quality assurance, provi- Ze strony Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach pro- sion of training, transfer of technologies and dissemination jekt koordynuje Biuro Międzynarodowej Wymiany Studen- of results. tów. Wymiana będzie realizowana na wszystkich poziomach The project started by a kick-off partner meeting held by the studiów, w tym na studiach doktoranckich. Realizowane Vigo University in the autumn, 2014. The following months będą również 6-miesięczne staże postdoktorskie oraz mie- will be spent on the development and promotion of teach- sięczne pobyty pracowników akademickich i administracyj- ing offers by partner universities and the recruitment of can- nych. Uczestnicy wymiany otrzymają stypendia na pokrycie didates, while the first scholarship holders from the Balkan kosztów podróży oraz utrzymania w kraju przyjmującym. countries are going to come to the EU universities in the aca- Zgodnie z zasadami realizacji programu Erasmus Mundus, demic year of 2015/16. 70 proc. wszystkich mobilności będzie realizowane do uczelni On the part of the University of Economics in Katowice, the z krajów Unii Europejskiej, jednym z celów programu jest bo- project is coordinated by the International Student Exchange wiem zachęcanie wysoko wykwalifikowanych absolwentów Bureau. The exchange will cover all level courses, including i nauczycieli akademickich z krajów trzecich do zdobywania PhD ones. There are also going to be 6-month post-doctoral kwalifikacji i doświadczenia w krajach Unii Europejskiej. placements and monthly visits by academics and administra- Dofinansowanie w ramach programu Erasmus Mundus tive staff members. The participants of the exchange pro- przyznawane jest uczelniom, które oferują wysoką jakość gramme will obtain scholarships to cover the costs of travel programów kształcenia i są szczególnie aktywne na arenie and subsistence in a host country. In line with the operat- międzynarodowej w zakresie wymiany akademickiej. Uni- ing principles of the Erasmus Mundus programme, 70% of wersytet Ekonomiczny w Katowicach jest beneficjentem all the mobility will target the universities situated in the EU międzynarodowych programów mobilności od 1998 roku, od states, as one of the programme objectives is to encourage kiedy udało nam się zapewnić prawie 4000 stypendiów za- highly qualified graduates and academic teachers from the granicznych dla studentów, absolwentów oraz pracowników third countries to gain qualifications and experience in the naszej uczelni w ramach programów Erasmus, Leonardo da EU countries. Vinci, Fundusz Stypendialny i Szkoleniowy i in. W tym samym The funding under the Erasmus Mundus Programme is grant- czasie jedno- lub dwusemestralne studia zrealizowało w na- ed to universities which offer premium quality curricula and szej uczelni ponad 1500 studentów zagranicznych. Z roku na are particularly active on the international area in terms of rok zwiększa się również odsetek studentów wyjeżdżających academic exchange initiatives. The University of Economics i przyjeżdżających z krajów spoza obszaru Unii Europejskiej, in Katowice has benefited from the mobility programs since w tym z krajów bałkańskich, z którymi od 2004 roku realizu- 1998, and we have already managed to ensure almost 4,000 jemy projekty mobilności w ramach programu CEEPUS. foreign scholarships for students, graduates and our univer- Zeszłoroczny konkurs programu Erasmus Mundus był ostat- sity staff under such schemes as Erasmus and Leonardo da nim w edycji na lata 2008-2014. Wraz z wejściem w życie Vinci programs, Scholarship and Training Fund etc. At the programu Erasmus+ wymiana z krajami pozaeuropejskimi same time, over 1,500 foreign students have completed one- © Julien Eichinger - Fotolia.com Eichinger © Julien będzie realizowana w ramach projektów mobilności (Akcja 1) or two-term courses at our University. Every year, the number i tylko wspólne studia magisterskie będą realizowane pod of students leaving for and arriving from non-EU states in- wcześniej znaną nazwą Erasmus Mundus Joint Masters De- creases. This also applies to the Balkan countries, with which grees. we have carried out mobility projects under the CEEPUS program since 2004. Last year’s competition under Erasmus Mundus was the last one in the 2008-2014 edition. Due to the launch of the Eras- mus+ program, the exchange with non-EU countries will be conducted under the mobility projects (Action 1) and only the master degree courses will continue to be delivered under the previous name of Erasmus Mundus Joint Masters Degrees. 15

Uczestnicy konferencji „Leveraging European Business Science”, fot. archiwum organizatorów / Participants of Leveraging European Business Science conference, photo from the Organizers‘ archives

Leveraging European Business Science W dniach 22-23 września 2014 roku w murach naszej uczelni odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa „Leveraging European Business Science”, której organizatorem był Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach. Sponsorem wydarzenia kierowanego do naukowców z krajów Grupy Wyszehradzkiej był Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki. Celem konferencji było zwiększenie szans na sukces naukowy młodych badaczy z naszej części Europy.

W konferencji „Leveraging Eu- jach Grupy Wyszehradzkiej. kiem do interesującej dyskusji. Skłodowskiej-Curie w Lublinie) Laskowska-Witek Justyna ropean Business Science” wzię- Swoje referaty związane z ta- Drugą część pierwszego dnia pt. „Key factors for dynamic ło udział ponad 50 naukowców kimi zagadnieniami jak: kom- konferencji wypełniły wykłady. career of young business scho- z Czech, Polski, Słowacji oraz petencje naukowców w zakre- Uczestnicy mogli wysłuchać lar – international vs. domestic Węgier, a także zaproszeni eks- sie prowadzenia badań nauko- wystąpienia prof. Stephana academia”. Obrady zakończyła perci z Wielkiej Brytanii, Finlan- wych, charakterystyka środo- C. Henneberga (Uniwersy- dyskusja panelowa. dii, Słowenii i Polski. Przybyłych wiska akademickiego, produk- tet Queen Mary w Londynie, Drugiego dnia konferencji gości w imieniu organizatorów tywność badawcza oraz two- Wielka Brytania) na temat uczestnicy mieli okazję posze- projektu powitał prof. Maciej rzenie sieci akademickich wy- kluczowych kroków w między- rzyć swoją wiedzę przez udział Mitręga jako przewodniczący głosili: dr Eva Hvizdová (Uni- narodowej karierze naukowej. w warsztatach. Doktor Gregor komitetu naukowego konfe- wersytet Ekonomiczny w Bra- Następnie prof. Aino Halinen Pfajfar (Uniwersytet w Lubla- rencji. Uroczystego otwarcia tysławie, Słowacja), prof. Voj- (Uniwersytet w Turku, Finlan- nie, Słowenia) poprowadził dokonał prof. Sławomir Smy- těch Spáčil (Uniwersytet Tech- dia) wygłosiła wykład na temat warsztat pt. „Intercultural net- czek, prorektor ds. internacjo- niczny w Ostrawie, Czechy), dr wykorzystania metodologii ca- working”. Następnie prof. nalizacji i marketingu. Podczas Szabolcs Pronay (Uniwersytet se study jako źródła sukcesu Adam Sagan (Uniwersytet Eko- pierwszego dnia konferencji w Szeged, Węgry) oraz prof. w świecie akademickim. Pre- nomiczy w Krakowie) przed- zaprezentowano wyniki badań Maciej Mitręga (Uniwersytet lekcją wieńczącą pierwszy stawił metody testowania hi- dotyczących czynników sukce- Ekonomiczny w Katowicach). dzień konferencji była pre- potez w prezentacji „Structu- su młodych naukowców, które Prezentacje zrodziły wiele py- zentacja prof. Zbigniewa Pa- ral Equation Modeling for hy- zostały przeprowadzone w kra- tań, które stały się przyczyn- stuszaka (Uniwersytet Marii potheses testing in business 16 FORUM_nr 40 / 2015

science”. Młodzi naukowcy ko na zwięszenie świadomości Ponadto jeszcze w bieżącym mieli również możliwość uczes- w zakresie kształtowania ka- roku planowane jest wydanie tniczenia w warsztatach doty- riery naukowej oraz zdobycia publikacji elektronicznej pt. czących umiejętności pisania praktycznych umiejętności nie- „Leveraging success of young tekstów naukowych w języku zbędnych współczesnemu ba- Visegrad scholars in business angielskim, które prowadziła daczowi, ale również na nawią- discipline” pod redakcją prof. dr Anna Wieczorek (Uniwersy- zanie kontaktów z przedstawi- Mitręgi, prezentującej wyniki tet Śląski). cielami nauki z innych krajów, badań nad czynnikami sukce- Konferencja pozwoliła mło- które w przyszłości mogą za- su młodych naukowców w kra- dym naukowcom z krajów owocować wspólnymi projek- jach Grupy Wyszehradzkiej. Grupy Wyszehradzkiej nie tyl- tami badawczymi.

W On 22-23 September, 2014 the University of Economics in Katowice hosted an international scientific conference under the title of „Leveraging European Więcej informacji na stronie Business Science”, organised by our University. The event designed for scientists internetowej konferencji / For more from the Visegrad Group countries was sponsored by the International Visegrad information, visit: „Leveraging European Business Science”: Fund. The aim of the conference was to improve the opportunities for young www.lebs.ue.katowice.pl scholars from our part of Europe to succeed in their research efforts.

and establishment of academ- a panel discussion was held as search projects in the future. ic networks were delivered the last part of the meeting. Furthermore, an electronic ver- by: Dr. Eva Hvizdova (Bratis- On Day Two the participants sion of ”Leveraging success of lava University of Economics, had an opportunity to expand young Visegrad scholars in Slovakia), Prof. Vojtech Spacil their knowledge by attend- business discipline”, a publi. (Ostrava Technical University, ing a series of workshops. Dr. cation edited by Prof. Mitręga the Czech Republic), Dr. Sza- Gregor Pfajfar ( Ljubljana Uni- and presenting the findings of The Leveraging European Busi- bolcs Pronay (Szeget Univer- versity, Slovenia) conducted a the research into success fac- ness Science conference gath- sity, Hungary) and Prof. Maciej workshop entitled „Intercul- tors for young scholars in the ered over 50 scientists from Mitręga (the University of Eco- tural networking”. Then, Prof. Visegrad Group, is planned to the Czech Republic, Poland, nomics in Katowice). Presenta- Adam Sagan (The University become available later on this Slovakia and Hungary, as well tions were followed up by nu- of Economics in Cracow), in his year. as some expert visitors from merous questions and sparked presentation entitled „Struc- the United Kingdom, Finland, an interesting debate. tural Equation Modelling for Slovenia and Poland. On behalf The second part of Day One hypotheses testing in busi- of the project organisers, the comprised lectures. The par- ness science”, outlined the guests were welcomed by Prof. ticipants had an opportunity methods designed for testing Maciej Mitręga, as a chairman to listen to a speech by Prof. hypotheses. The young schol- of the conference scientific Stephan C. Henneberg (Queen ars were also offered an op- committee. The grand open- Mary University in London, portunity to take part in the ing of the conference was led the UK) on milestones in an workshop on writing of scien- by Prof. Sławomir Smyczek, international scientific career. tific texts in English, run by Dr. Deputy Rector for Internation- After that, Prof. Aino Halinen Anna Wieczorek (the Univer- alisation and Marketing. (Turku University, Finland) sity of Silesia). The first day of the conference delivered a lecture on the ap- The Conference not only ena- was devoted to the presenta- plicability of case study meth- bled young researchers from tion of the results obtained odology as a source of success the Visegrad Group countries from the research into the in the academic world. Day to increase their awareness in young scientists’ success fac- One of the Conference ended terms of planning their scien- tors, conducted in the Viseg- with a presentation by Prof. tific careers and consider the rad Group countries. Speeches Zbigniew Pastuszak (Maria practical skills that a young on such issues as scholars’ Curie Skłodowska University scholar ought to acquire, but competences related to con- in Lublin) on „Key factors for also to establish contacts with ducting scientific research, de- dynamic career of young busi- the representatives of scientif- scription of the academic com- ness scholar – international ic circles from other countries, munity, scientific productivity vs. domestic academia”. Also, which may lead to joint re- 17

Spotkanie grupy Meeting of V6 Group V6 10 października 2014 roku On October 10, w Czeskim Urzędzie Staty- 2014 in the Czech stycznym z siedzibą w Pradze Statistical Office prof. Grażyna Trzpiot, wice- based in Prague, Prof Grażyna prezes Polskiego Towarzystwa Trzpiot, Vice-President of the Statystycznego oraz kierownik Polish Statistical Association Katedry Demografii i Statysty- and Head of the Department ki Ekonomicznej, uczestniczy- of Demography and Economic ła w rocznicowym X spotkaniu Statistics, participated in the Grupy V6, reprezentantów 10th jubilee meeting of the narodowych towarzystw sta- V6 Group, composed of the tystycznych Austrii, Republiki representatives from the Na- Czeskiej, Węgier, Rumunii, tional Statistical Societies of Słowacji i Słowenii. (DK) Austria, the Czech Republic, Hungary, Romania, Slovakia and Slovenia. (DK)

Podsumowanie kadencji Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych Summary of SUN’s 2012-2014 term

27 października 2014 roku w CNTI odbyło się seminarium Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych (ang. Silesian Universities Network, SUN) On 27 October 2014, the podsumowujące kadencję 2012-2014, members of SUN, the Silesian w czasie której konsorcjum przewod- Universities Network, met in niczył Uniwersytet Ekonomiczny CNTI to sum up the 2012-2014 w Katowicach. term, which was presided over by the University of Economics

W skład konsorcjum SUN wchodzi dzie- in Katowice. Lachowicz-Santos Edyta Dyduch, Wojciech więć największych uczelni publicznych na Spotkanie podsumowujące Śląsku. Jego celem jest współpraca między kadencję 2012-2014 / Final uczelniami, w tym promocja zagraniczna The SUN was established by nine largest meeting of the 2012-2014 term, oferty edukacyjnej. Przez swoje działa- public higher schools in Silesia. Its prime fot. / photo K. Zajdel nia konsorcjum wpisuje się w realizację goal is cooperation between universities, strategii promocji województwa śląskie- including the international promotion of go. „Od wielu lat konsorcjum skutecznie their educational offers. Its activities form kreuje wśród obcokrajowców wizerunek an important part of the promotional strat- Śląska jako atrakcyjnego regionu w sercu egy of the Śląskie Province. “For years, the Europy, w którym warto żyć, studiować, network has effectively built the image of pracować, inwestować, a także spędzać Śląskie as an attractive region in the heart wolny czas” – mówi Edyta Lachowicz-San- of Europe, where you can live, study, work, tos, pełnomocnik rektora naszej uczelni invest and spend free time” – says Edyta 18 FORUM_nr 40 / 2015

Spotkanie SUN z prezydentem Katowic / Meeting of the SUN with the Mayor of Katowice. fot. / photo K. Zajdel

ds. konsorcjum. Wspólne inicjatywy mają Lachowicz-Santos, Rec- również na celu zwiększenie liczby studen- tor’s plenipotentiary for Skład Konsorcjum SUN: SUN members: tów zagranicznych na śląskich uczelniach. the SUN. Joint initiatives Akademia Muzyczna Karol Szymanowski W minionej kadencji zakończono prace nad also aim to increase the im. Karola Szymanowskiego Academy of Music strategią promocji i finansów konsorcjum. number of foreign stu- w Katowicach in Katowice Uruchomiono także nową stronę interne- dents at Silesian univer- tową w językach polskim i angielskim oraz sities. Akademia Sztuk Pięknych Academy of Fine Arts zorganizowano wiele spotkań i szkoleń, In the last term, the pro- w Katowicach in Katowice m.in. spotkanie z udziałem rektorów uczel- motional and financial Akademia Techniczno- University of Bielsko-Biala ni i prezydenta miasta Katowice czy pierw- strategy of the net- -Humanistyczna w Bielsku-Białej Jerzy Kukuczka Academy sze szkolenie dla pracowników zrzeszonych work was developed Akademia Wychowania of Physical Education uczelni na temat redagowania stron WWW. and a new website was Fizycznego im. Jerzego Kukuczki in Katowice Ponadto konsorcjum wspólnie promowało launched in Polish and w Katowicach Czestochowa University uczelnie na międzynarodowych targach English. A number of Politechnika Częstochowska of Technology edukacyjnych m.in. w Dublinie, Stambu- meetings and work- le i Pradze. W tej kadencji podjęto także shops were held, for Politechnika Śląska Silesian University kierunkowe działania dotyczące pomocy example, the meeting Śląski Uniwersytet Medyczny of Technology studentom zagranicznym znajdującym się with the Rectors and w Katowicach Medical University of Silesia w trudnej sytuacji materialnej. Konsorcjum the Mayor of Katowice Uniwersytet Ekonomiczny University of Economics jest też stale aktywne w mediach społecz- or the first website de- w Katowicach in Katowice nościowych. sign training for the em- Uniwersytet Śląski University of Silesia W uznaniu osiągnięć i zaangażowania „ze- ployees of the member w Katowicach in Katowice społu projektowego SUN”, w skład którego universities. Moreover, wchodzą przedstawiciele i pełnomocnicy the network jointly rektorów dziewięciu zrzeszonych uczelni, promoted its member prof. Wojciech Dyduch, przewodniczący schools at the international education years 2012-2014, handed to them letters konsorcjum w latach 2012-2014, wręczył fairs in Dublin, Istanbul and Prague. On the of congratulations and symbolic SUN- wszystkim listy gratulacyjne oraz symbo- other hand, it launched some initiatives to flowers, wishing further success and more liczne słoneczniki (SUN-flowers), życząc provide financial support to foreign stu- positive energy. Dr Mirosław Nakonieczny, kolejnych sukcesów i pozytywnej energii. dents who are in a difficult situation. It is Vice-Rector for Internationalisation, Insti- Nowym przewodniczącym konsorcjum na also constantly active in social media. tutional Affairs and Public Relations of the kolejną kadencję został dr hab. Mirosław In recognition of the achievements and University of Silesia, was elected the new Nakonieczny, prorektor ds. umiędzynaro- commitment of the “SUN design team”, President. All the best! dowienia, współpracy z otoczeniem i pro- comprising the representatives and pleni- mocji Uniwersytetu Śląskiego. Życzymy potentiaries of the nine member universi- powodzenia! ties, Prof. Wojciech Dyduch, the President of the Silesian Universities Network in the

Więcej informacji /More information: www.studyinsilesia.pl 19 Akredytacje międzynarodowe International accreditation Społeczność Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach stoi przed wieloletnim wyzwaniem ubiegania się o akredytacje międzynarodowe. Warunki funkcjonowania -badawczych, edukacyjnych wiele korzyści dla uczelni, jej padku każdej zagranicznej uczelni na świecie zmieniły czy dydaktycznych. Istotną pracowników oraz studentów. akredytacji cała uczelnia się na przestrzeni ostatnich częścią strategii internacjona- Są wśród nich: elitarność dla będzie musiała sprostać wielu lat. Zaostrza się walka kon- lizacji jest rozpoczęcie procesu uczelni, nowe możliwości pro- normom, kryteriom oraz naj- kurencyjna na krajowym ubiegania się o akredytacje mocji, większa rozpoznawal- wyższym międzynarodowym i międzynarodowym rynku międzynarodowe, co umożliwi ność na międzynarodowym standardom. Należy pamiętać, uczelni. Następuje intensyfi- ciągłe doskonalenie jakości rynku edukacyjnym i nauko- że ubieganie się o akredy- kacja umiędzynarodowienia funkcjonowania uczelni. Mię- wym przez obecność w świa- tacje międzynarodowe jest działalności szkół wyższych. dzynarodowa akredytacja towych rankingach, a także procesem długim i niosącym W związku z tym Uniwersytet w dzisiejszych czasach jest możliwości nawiązania szero- wiele zmian. Sukces możemy Ekonomiczny w Katowicach także niezbędna do efektyw- kiej współpracy międzynaro- osiągnąć jedynie działając również realizuje działania nego pozycjonowania się na dowej, zwłaszcza w zakresie zespołowo. Każdy pracownik w tym zakresie. Przygo- rynku międzynarodowym. badań, publikacji naukowych, powinien zaangażować się towywana jest strategia Koordynatorem procesu ubie- dydaktyki i wymiany, przy w działania umożliwiające internacjonalizacji uczelni, gania się o akredytacje mię- aktywnym wsparciu ze strony zdobycie akredytacji między- w szczególności w zakresie dzynarodowe jest prorektor odpowiednich organizacji. narodowych, wszyscy jeste- działalności dydaktycznej, ds. internacjonalizacji i marke- śmy bowiem gospodarzami naukowej i badawczej, a także tingu prof. Sławomir Smyczek. Społeczność uczelni stoi naszej uczelni. Tylko w ten organizacyjnej. Podejmując się obecnie przed wieloletnim sposób możemy zapewnić, że działań zmierzających ku peł- W świecie nauki najważniejsze wyzwaniem ubiegania się o te uniwersytet będzie funkcjo- nej internacjonalizacji, mamy akredytacje przyznawane są akredytacje. Jest to proces nować według sprawdzonych na celu m.in. zapewnienie przez trzy organizacje: ame- złożony i ciągły. Wymaga najwyższych standardów, możliwie najlepszych warun- rykańską AACSB, europejską wielowymiarowej współpracy obowiązujących w najlepszych ków do realizacji międzynaro- EFMD oraz AMBA. Akredyta- pomiędzy wszystkimi jednost- szkołach na świecie. dowych projektów naukowo- cje międzynarodowe oferują kami organizacyjnymi. W przy-

Over the last few years the sential part of the internation- tunities, better recognition on conditions in which universi- alisation strategy is the launch the international educational The community of the University ties worldwide need to oper- of an accreditation application and research markets by pres- of Economics in Katowice are facing ate have been changing. There process, in order to allow the ence in the world rankings, as has been increasingly tough University to enhance our well as a possibility to build a long-term challenge of seeking competition on higher educa- ways of working. Nowadays international relations for international accreditation. tion markets, both at domestic international accreditation is cooperation, in particular in and international levels. Insti- also vital for a university to the areas of research projects, however, that the process of tutions of tertiary education position oneself effectively scientific publications, teach- application for international have become more and more on the international arena. ing and exchange, with an accreditations is quite long and internationalised. Therefore, The application process for active support from appropri- bound to bring about numer- the University of Economics international accreditations is ate organisations. ous changes. The only method in Katowice has also made coordinated by Prof Sławomir to achieve a success is to work appropriate efforts in this Smyczek, Vice-Rector of Inter- The University’s community as a team. Every staff member respect. The University’s in- nationalisation and Marketing. are currently facing a long- should be committed to work- ternationalisation strategy is term challenge of seeking such ing towards the goal of obtain- being developed, to take into The most prestigious accredi- accreditation. This is a coming the international accredita- account didactic, scientific and tations in the world of scienc- plex and on-going process. It tions. We all share the man- research activities, as well as es are granted by three or- requires multi-dimensional agement and custody of our organisational issues. Striving ganisations: American AACSB, cooperation across all the University. Such an approach is to achieve full internationalisa- European EFMD and AMBA. organisational entities. In believed to be the only way to tion, we aim to ensure, among International accreditation case of every international ensure that the University can the others, the best possible brings a variety of benefits accreditation, the entire Uni- work according to well-proven Grybś Marta conditions for conducting for the university, its staff and versity will have to meet a standards of premium quali- international scientific and students. They include, inter number of norms, criteria and ty, which are followed by top research projects, as well as alia, the elite status of the uni- most demanding international educational establishments all educational schemes. An es- versity, new promotion oppor- standards. It should be noted, over the world. 20 FORUM_nr 40 / 2015 fot. / photo E. Lachowicz-Santos

Kierunek Turcja Heading for Turkey W listopadzie 2014 roku nasza uczelnia po raz pierwszy wzięła udział w XVI międzynarodowych targach edukacyjnych International Education Fairs of Turkey (IEFT) w trzech miastach w Turcji.

potencjalni kandydaci, jak i ich rodzice. rynek” – mówi prof. Sławomir Smyczek, W ramach wyjazdu reprezentanci uczelni prorektor ds. internacjonalizacji i marke- spotkali się również ze studentami i wła- tingu. Blisko 30 proc. mieszkańców kraju W dniach 5-9 listopada 2014 roku przed- dzami Bilgi University, Nişantaşı Univer- to młodzi ludzie przed 20. rokiem życia, stawiciele Biura Promocji i Nowych Me- sity w Stambule i Ankara University oraz co stanowi najwyższy wskaźnik w całej diów promowali uniwersytet na stoisku z młodzieżą w szkole średniej Mürüvvet Europie. W Polsce w roku akademickim „Study in Poland”’ na targach w Ankarze Evyap High School w Stambule. 2013/2014 studiowało 688 Turków. Jest i Izmirze oraz na narodowym stoisku to czwarta najszybciej powiększająca przygotowanym przez Ministerstwo Nauki „Turcja jest szybko rozwijającym się się grupa studentów obcokrajowców (po i Szkolnictwa Wyższego wraz z Fundacją krajem, postrzeganym przez większość Malezyjczykach, Saudyjczykach i Hisz- Rozwoju Systemu Edukacji w ramach uczelni europejskich jako jeden z najbar- panach) w naszym kraju. Akcja miała na kampanii „Ready, Study Go! Poland” dziej obiecujących kierunków promocji celu promocję oferty edukacyjnej, a także w Stambule. Pracownikom uczelni to- zagranicznej. W związku z zaobserwo- zbadanie rynku, określenie profilu kan- warzyszyli nasi tureccy studenci, którzy wanym w ostatnich latach znacznym dydata oraz analizę konkurencji. Mamy opowiadali o studiowaniu w Katowicach wzrostem zainteresowania studiami nadzieję, że spotkania zaowocują w przy- ze swojej perspektywy. W targach wzię- krótko- i długoterminowymi w języku an- szłości wzrostem liczby zagranicznych ło udział około 25 tysięcy uczestników gielskim na naszej uczelni ze strony stu- studentów, a tym samym wzmocnieniem i ponad 150 wystawców z całego świa- dentów z Turcji postanowiliśmy dołączyć internacjonalizacji uczelni. ta. Stoiska odwiedzali licznie zarówno do innych polskich uczelni i zbadać ten In November, 2014 our University made its first appearance at the 16th

International Education / photo fot. Fairs of Turkey (IEFT), held

in three Turkish cities. Kpeli M.

Heading for Turkey E. Lachowicz-Santos E. / photo fot.

Dowiedz się więcej / To find out more, visit: www.studyinpoland.pl, www.highereducationinpoland.org.pl

On 5-9 November, 2014 the representa- During their stay, our representatives of Internationalisation and Marketing. tives of the Bureau of Promotion and had also an opportunity to meet the stu- Almost 30% of this country’s population New Media promoted the University at dents and the authorities of Bilgi Univer- are under the age of 20, which is the the „Study in Poland” exhibition stand sity, Nişantaşı University in Istanbul, the highest rate in Europe. In Poland, we had at the fairs in Ankara and Izmir, as well Ankara University and the young people 688 Turkish students in the academic as the national exhibition stand, set up from Mürüvvet Evyap High School in year of 2013/2014. They are the fourth by the Ministry of Science and Higher Istanbul. fastest growing foreign student group Education and the Foundation for the (following the students from Malaysia, System of Education Development as „Turkey is a fast developing country, Saudi Arabia and Spain) in our country. part of the „Ready, Study Go! Poland” which is perceived by most European This action was aimed to promote the

campaign, in Istanbul. Our university universities as the most desirable target University’s educational offer as well as Lachowicz-Santos Edyta staff members were accompanied by for their foreign promotion efforts. As conduct the market research, define the Turkish students who talked about over the last few years students from candidate profile and identify the com- studying in Katowice from their own Turkey have been increasingly interested petition. We hope that such meetings perspective. The fairs were visited by in short- and long-term courses conduct- are going to bring a rise in the number about 25,000 guests and hosted over ed at our University in English, we have of foreign students and, consequently, 150 exhibitors from all over the world. decided to join other Polish universities strengthen the international dimension The stands were popular among poten- and do more research into this market” – of our University. tial candidates, as well as their parents. says Prof Sławomir Smyczek, Vice-Rector 22 FORUM_nr 40 / 2015

Uniwersytet gospodarzem I edycji Kongresu Rozwoju Edukacji Our University hosted the dla dzieci i młodzieży w ramach tzw. 1st edition of the Congress of uniwersytetów dziecięcych czy młodzie- żowych. Dość silną grupę odbiorców ofert Development in Education szkół wyższych stanowią także seniorzy uczęszczający na tzw. uniwersytety trze- W listopadzie na Uniwersytecie z zagranicą, prof. Wojciech Dyduch. Do ciego wieku. W tym kontekście dyskuto- Ekonomicznym w Katowicach swojej sesji, dotyczącej włączania prak- wano m.in. o nowoczesności ofert dydaktyki zawodowej w realizację zajęć akade- tycznych. Ofert, które zachęcać mają do odbyło się jedno z największych mickich, zaprosił przedstawicieli uczelni, nauki grupy osób w różnym wieku, zgod- środowiskowych spotkań osób, jak i gości z podmiotów gospodarczych, nie z założeniami programu uczenia się którzy prowadzą zajęcia na Uniwersytecie przez całe życie. Uczestnicy mieli także którym bliska jest tematyka no- Ekonomicznym w Katowicach. Swoimi okazję zaprezentować swoje rozwiązania woczesnej edukacji, jej problemy, rozwiązaniami dotyczącymi włączania i pomysły z obszaru edukacji w ramach kierunki rozwoju i innowacje doświadczeń biznesowych w warsztaty specjalnej sesji Famelab, polegającej na i seminaria podzielili się: dyrektor w Kom- 4-minutowych wystąpieniach, ocenianych wykorzystywane w procesie panii Piwowarskiej – Małgorzata Walę- później przez uczestników kongresu. kształcenia. dzińska, kierownik Academic Initiatives Najlepiej oceniono zaprezentowane przez w IBM oraz właściciel Wnuk Consulting – dr. Grzegorza Głoda wystąpienie pt. „Ba- W Kongresie Rozwoju Edukacji, który Bartłomiej Wnuk. Przedstawiciele uczelni rometer24.org – międzynarodowy projekt odbył się w dniach 12-13 listopada 2014 z kolei zaprezentowali międzynarodowe naukowo-badawczy”. roku w otwartym dokładnie rok temu projekty akademickie, które angażują „Możemy być dumni, że pierwszy ogól- budynku Centrum Nowoczesnych Techno- praktyków gospodarczych i dają studen- nopolski Kongres został zorganizowany logii Informatycznych, wzięło udział 144 tom możliwość poznania życia przedsię- właśnie na Uniwersytecie Ekonomicznym uczestników z całej Polski. Byli to głównie biorstw od podszewki. Byli to: prorektor w Katowicach. Uczestnicy podkreślali, ze przedstawiciele środowiska akademickie- ds. internacjonalizacji i marketingu – prof. nasza uczelnia jest przykładem dobrych go, ale także reprezentanci sektora NGO Sławomir Smyczek, prodziekan Wydziału praktyk w zakresie edukacji. Włączamy i biznesu. Ekonomii – dr Grzegorz Głód, a także najnowsze wyniki badań w zajęcia dy- Dominika Janik-Hornik – kierownik Biura daktyczne, tworzymy nowe, atrakcyjne Obrady konferencyjne zostały poprze- Międzynarodowej Wymiany Studentów. kierunki studiów, ściśle współpracujemy dzone szeregiem sesji warsztatowych. Sesja wzbudziła żywe zainteresowanie z przedstawicielami praktyki gospodar- Uczestnicy wydarzenia wspólnie deba- uczestników, którzy kontynuowali dysku- czej w kształtowaniu oferty, udostępnia- towali nad metodami kształcenia, w tym sję z prelegentami w kuluarach. my bogaty wachlarz języków obcych biz- nad doskonaleniem cech menedżerskich nesu. Dzięki temu po raz kolejny mieliśmy i organizacyjnych nauczycieli akademic- Podczas obrad poruszono m.in. zagad- więcej kandydatów na studia stacjonarne kich. Poruszyli m.in. także zagadnienia nienia związane z rolą uczelni w rozwoju niż w roku ubiegłym, zaś badani absol- związane z wdrażaniem na uczelniach społeczeństwa oraz rozwojem samych wenci generalnie wskazują, że nie mają strategii lifelong learning. Warsztaty ośrodków akademickich. Przedmiotem problemów ze znalezieniem pracy czy zamykające dzień pierwszy poprowa- konferencji były także wyzwania, z który- założeniem własnej działalności gospo- dził prorektor ds. edukacji i współpracy mi aktualnie mierzą się uczelnie wyższe darczej” – podsumował prof. Dyduch. w Polsce. Przykładowo ich oferta dydak- Marek Kiczka Marek tyczna kierowana jest coraz częściej do Kongres Rozwoju Edukacji organizowany słuchaczy w różnym wieku, od najmłod- jest przez Fundację Promocji i Akredytacji szych do najstarszych. Uczelnie, poza Kierunków Ekonomicznych z siedzibą normalnymi programami studiów, reali- w Warszawie we współpracy z uczelniami zują niejednokrotnie projekty edukacyjne będącymi założycielami Fundacji: Uni- 23

wersytetami Ekonomicznymi z Katowic, who deliver courses at the University share ideas and solutions for education Krakowa, Poznania i Wrocławia oraz of Economics in Katowice. Małgorzata during the special Famelab session, involv- Szkołą Główną Handlową w Warszawie. Walędzińska, manager in Kompania ing 4-minute presentations evaluated Partnerami merytorycznymi kongresu są Piwowarska, and Bartłomiej Wnuk, Aca- later on by other congress participants. Instytut Badań Edukacyjnych oraz Stowa- demic Initiatives Manager at IBM and the The presentation “Barometer24.org rzyszenie Top 500 Innovators. owner of Wnuk Consulting, talked about international research project” delivered their experience of incorporating business by Dr. Grzegorz Głód received the highest In November the University of practices into academic workshops and ratings. Economics in Katowice hosted one seminars. Representing our university, Prof. Sławomir Smyczek, Vice-Rector for “We can be proud that the first Polish of major educational events for Internationalisation and Marketing, Dr. Congress of Development in Educa- the people with keen interest in Grzegorz Głód, Vice-Dean of the Faculty tion has been held at the University of modern education, its challenges of Economics, and Dominika Janik-Hornik, Economics in Katowice. As emphasised by Head of the International Relations Of- the congress participants, our university and development trends, as well fice, presented a number of international is a good example of how to implement as innovations applied in the edu- academic programmes implemented with best practices in education. Incorporat- cation process. the participation of business practitioners, ing the latest research findings into enabling students to familiarise them- teaching curricula, creating new and The Congress of Development in Educa- selves with the ins and outs of corporate attractive study programmes, many of tion was held on 12-13 November 2014, life. The presentations aroused consider- them designed in close cooperation with on the first anniversary of the opening able interest among delegates, providing business practitioners, as well as offering of the Advanced Information Technology inspiration for further discussion in the a wide selection of courses in foreign Centre, gathering 144 delegates from all corridors. The congress sessions focused languages for business purposes, our over Poland. The participants consisted on issues related to the development of university has again managed to attract mostly of academics, as well as the NGO academic institutions and the role they a greater number of candidates for full- and business sector representatives. perform in society. The conference also time programmes than in previous years. addressed the challenges currently faced Moreover, a survey conducted among our The conference sessions were preceded by higher education institutions in Poland. alumni has shown that the graduates of by a series of workshops in which the To mention one of such challenges, the the UE Katowice have no difficulty finding participants discussed modern teach- educational offer is increasingly directed jobs or starting their own businesses”, ing methods, including those aiming to at students of different age groups, rang- concludes Prof. Dyduch. develop the managerial and organisa- ing from the youngest to the oldest. Apart tional competencies of academic teachers. from standard study programmes, many The Congress of Development in Educa- They also addressed issues related to the universities have launched the so-called tion is organised by the Foundation implementation of lifelong learning strate- children’s and youth universities, offering for the Promotion and Accreditation of gies at higher education institutions. The educational programmes for children and Economic Education based in Warsaw, workshop concluding the first day of the teenagers. Another group of recipients of in cooperation with the University of congress was conducted by Prof. Wojciech higher education services are also seniors Economics in Katowice, Kraków University Dyduch, Vice-Rector for Education and attending so-called third age universities. of Economics, Poznań University of Eco- International Cooperation. It focused on Modern solutions for the implementation nomics, Wrocław University of Economics the ways of incorporating professional of study programmes designed for learn- and the Warsaw Business School. The practices into academic curricula. At the ers of different age groups, in accordance Congress is also supported by two partner invitation of Prof. Dyduch, the workshop with the principles of lifelong learning, institutions: the Educational Research was attended by the university staff were widely discussed at the conference. Institute and the Association of Top 500 members and business practitioners The delegates also had an opportunity to Innovators. Wizyta profesora z Nowej Zelandii

24 FORUM_nr 40 / 2015

in Katowice, as well as in the Under the wings of angels period before their arrival in Po- Pod land. As with the “Mentor” programme that has already been run for several years by ESN UE skrzydłami aniołów Katowice, targeted at exchange Edyta Lachowicz-Santos students, the “Guardian Angel” project ensures that each foreign student admitted to our univer- studenci łatwiej aklimatyzują sity is assigned with a mentor. się w nowym miejscu i szybciej Students can contact their men- integrują zarówno ze studentami tors by email, even before the zagranicznymi, jak i polskimi. Ze academic year begins, to enquire względu na specyfikę systemu about anything that might be of edukacji w swoich krajach wielu interest to them. On the day of studentów przyjeżdżających ze the student’s arrival, the “Angel” Wschodu jest jeszcze niepełnolet- will be waiting to meet him/her nich. Wymagają więc szczególne- at the destination and help them go wsparcia i pomocy w nowym check into the dormitory. otoczeniu. Tym bardziej nieoce- niona jest więc rola „aniołów”. The mentor, being a more senior Program cieszy się uznaniem student, is well familiar with zarówno wśród przyjeżdżających, student life and the city, and Jak co roku w październiku This October, as in previous jak i ich rodziców. can assist the less experienced na korytarzach kampusu years, saw the corridors on students with various errands, Chętnych do dołączenia do naszej including currency exchange, zrobiło się tłoczno our campus crowded with „anielskiej ekipy” w przyszłym opening a bank account, obtain- i międzynarodowo. W tym international students. roku akademickim serdecznie ing the library membership card, roku akademickim na Over 170 students from zapraszamy do kontaktu z Zespo- making medical appointments. uczelni naukę rozpoczęło 25 countries commenced łem Promocji Zagranicznej w Biu- Under the “Guardian Angel” pro- ponad 170 nowych their study at our university rze Promocji i Nowych Mediów. gramme, international students studentów zagranicznych in this academic year. find it easier to adapt to new surroundings and mingle with z 25 krajów. both Polish and other foreign International students study here colleagues. Due to the specificity either as part of student exchange of the higher education system Studiują zarówno w ramach Podobnie jak w organizowanym programmes, or as regular stu- in their home countries, many programów wymiany, jak i na od lat przez ESN UE Katowice dla dents of all the Faculties. Follow- of the students who come from studiach długoterminowych na studentów wymiany programie ing the tradition of previous years, the eastern countries are under wszystkich wydziałach. Tradycyj- „Mentor”, każdemu studentowi their stay at the University of Eco- 18 and thus require particular nie ich pobyt na uniwersytecie zakwalifikowanemu na studia nomics in Katowice began with care and assistance in the new rozpoczął się od „tygodnia in- przydzielony zostaje jeden opie- the “Integration week”, providing environment. For this group of tegracyjnego”, podczas którego kun. Może kontaktować się z nim students with an opportunity to students, the support of their mieli okazję lepiej poznać uczel- elektronicznie jeszcze przed roz- familiarise themselves with the “angels” is invaluable and highly nię i miasto oraz nauczyć się poczęciem roku akademickiego university and the city of Kato- appreciated by both the students pierwszych słów po polsku. w celu uzyskania odpowiedzi na wice, as well as learn their first themselves and their parents. wszelakie nurtujące go pytania. words in Polish. W wyniku akcji promocyjno-infor- W dniu przybycia studenta jego Those who would like to join our macyjnych realizowanych inten- „anioł” ma za zadanie odebrać As a result of intensive informa- “angel team” in the next aca- sywnie od paru lat na Ukrainie, go z miejsca przyjazdu i pomóc tion and promotion campaigns demic year are kindly invited to w Kazachstanie czy Gruzji coraz w zakwaterowaniu w akademiku. that have been conducted in contact our International Promo- więcej cudzoziemców podejmu- recent years in Ukraine, Kaza- tion section at the Promotion and je naukę na naszej uczelni na Opiekun, będący studentem khstan and Georgia, an increasing New Media Bureau. studiach pierwszego i drugiego starszego roku, jako osoba number of foreigners decide to stopnia w języku polskim. Spe- obeznana w świecie studenc- undertake undergraduate and cjalnie dla nich uruchomiony kim i mieście służy pomocą graduate studies in Polish at our został projekt „Anioł Stróż”, w załatwianiu takich spraw jak university. Trying to cater for their który zakłada pomoc i opiekę wymiana waluty, założenie kon- needs, we have launched the nad zagranicznymi studentami ta bankowego, założenie karty “Guardian Angel” project, aimed w pierwszych miesiącach ich bibliotecznej czy umówienie at providing care and assistance pobytu w Katowicach oraz jesz- wizyty u lekarza. Dzięki obję- to our international students dur- cze przed przyjazdem do Polski. ciu programem „Anioł Stróż” ing the first month of their stay Wizyta profesora z Nowej Zelandii

Professor Kim Fam from New Zealand at our Wizyta profesora university z Nowej Zelandii Marta Grybś Marta

fot. / photo M. Baron

Profesor Kim Fam jest pracownikiem naukowym Vic- naszą uczelnię w tym prestiżowym stowarzyszeniu toria University of Wellington w Nowej Zelandii. Jest jako ambasadorowie międzynarodowi [MAG Scholar wybitnym specjalistą z dziedziny marketingu, ma duże International Ambassadors]. doświadczenie z zakresu międzynarodowego handlu detalicznego oraz reklamy. Jest też redaktorem 4 listopada 2014 roku prof. Fam międzynarodowych czasopism naukowych, W dniach 2-5 listopada poprowadził dwa wykłady: takich jak: „European Journal of Marketing”, 2014 roku na zaproszenie „Strategic Marketing in „Asian Journal of Business and Accounting” prorektora ds. interna- Asia” oraz „Nine strate- oraz „International Journal of Advertising”, gies to raise your rese- w tym założycielem i redaktorem „Asian cjonalizacji i marketingu arch profile”. W ramach Journal of Business Research”. Głównym prof. Sławomira Smyczka pierwszego wykładu gość przedmiotem badań profesora jest wpływ oraz koła naukowego zaprezentował strategie czynników kultury na teorię i praktykę AwareNet Club odwiedził marketingowe firm w róż- marketingu na rynkach azjatyckich. naszą uczelnię z dwoma nych krajach Azji, ukazując wykładami otwartymi słuchaczom zupełnie no- Dodatkowo prof. Fam jest założycielem oraz wą perspektywę marketingu dyrektorem prestiżowego stowarzyszenia MAG prof. Kim Fam. strategicznego i relacyjnego. Scholar, mającego na celu promowanie najwyższej Profesor skupił się przede wszyst- jakości badań naukowych umożliwiających rozwój kim na uwarunkowaniach kulturowych teorii oraz praktyki zarządzania marketingowego. w państwach azjatyckich, wskazując na duże MAG Scholar ma na celu także popularyzowanie inter- zróżnicowanie społeczne. Uczestnicy wykładu uzy- dyscyplinarnych badań naukowców i praktyków z róż- skali wiele porad wskazujących potencjalne obszary nych dziedzin ekonomii. Jest to platforma wymiany współpracy biznesowej oraz modele zachowań, które doświadczeń, wiedzy i najnowszych wyników badań powinny być stosowane podczas współpracy z azja- dla badaczy, naukowców oraz nauczycieli akademic- tyckimi partnerami. Prelegent przyznał, że pomimo kich z całego świata. Profesor Fam, mówiąc o MAG postępującej w Azji globalizacji kraje azjatyckie wciąż Scholar wskazuje, że główną ideą stowarzyszenia są rynkami bardzo mocno zróżnicowanymi kultu- jest stworzenie przestrzeni spotkań i rozmów na te- rowo. Zjawisko to dotyczy nawet młodych pokoleń. mat marketingu w Azji. Mottem tego stowarzyszenia Drugi wykład skierowany był do młodych naukowców jest hasło „We know Asia better”. Profesor Sławomir i poświęcony rozwojowi kariery naukowo-badawczej. Smyczek oraz dr Justyna Matysiewicz reprezentują Profesor Fam podzielił się swoimi doświadczeniami 26 FORUM_nr 40 / 2015

fot. / photo A. Maciej dotyczącymi osiągnięć badawczych oraz udosko- nalania swojego profilu naukowca. Jak powie- dział, „Poznawanie ludzi i pokorne uczenie się od nich jest bardzo ważnym krokiem każdego naukowca. Dodatkowo każdy naukowiec powinien znaleźć swoją niszę, w której będzie się specjalizował i rozwijał”.

W trakcie wizyty gość rozmawiał także z władzami uczelni o możliwościach zin- tensyfikowania współpracy pomiędzy Uni- wersytetem Ekonomicznym w Katowicach a stowarzyszeniem MAG Scholar.

Prof. Kim Fam is a researcher at the Victo- ria University of Wellington in New Zealand. A leading expert in marketing, he also has extensive experience in international retailing and advertising. Moreover, Prof. Fam is the editor of international scientific journals, including the Euro- pean Journal of Marketing, the Asian Journal of Busi- ness and Accounting, and the International Journal of Advertising, as well as the founder and editor of the Asian Journal of Business Research. His research interests focus on the influence of cultural factors on the marketing theory and practice in Asian markets.

Prof. Fam is also the founder and director of the prestigious MAG Scholar Group, aiming to promote high quality research enabling the development of the theory and practice of marketing management. MAG Scholar is additionally committed From 2 to 5 November to the promotion of interdisciplinary research in various areas of economics, providing a platform for re- 2014, at the invitation of searchers and academics worldwide to share experience, knowledge and the most recent research results. Prof. Sławomir Smyczek, Speaking of MAG Scholar, Prof. Fam emphasised its role as a meeting forum for researchers and practitioners to investigate and discuss marketing in Asia. The Group’s motto is: “We know Asia better”. Prof. Sławomir Vice-Rector for Internatio- Smyczek and Dr Justyna Matysiewicz represent our university in this prestigious association as MAG Scholar nalisation and Marketing, International Ambassadors. and the “AwareNet Club” Student Reseach Group, On 4 November 2014 Prof. Fam delivered two lectures: “Strategic marketing in Asia” and “Nine strategies Prof. Kim Fam visited our to raise your research profile”. During the first lecture he discussed corporate marketing strategies used in various Asian countries, providing a new perspective on strategic and relational marketing. Prof. Kim focused university and delivered primarily on the cultural conditions, emphasising considerable social diversity in Asian countries. The lecture two open lectures. participants were provided with detailed guidance on potential areas of business cooperation and the models of behaviour to be followed when dealing with Asian partners. The lecturer admitted that, despite increasing globalisation, Asian markets continue to remain extremely diverse in terms of culture, a phenomenon concerning not only the older, but also the younger generation. The second lecture, addressed to young researchers, focused on research and academic career development. Prof. Fam talked about his experience as a researcher, his scientific achievements, and the development of his research profile. “Meeting new people and humbly learning from them is a major step in the career of every scientist”, he said. “Additionally, every scientist should find their own niche, in which to specialise and develop”.

During his visit Prof. Fam also met our university authorities to discuss the possibility of enhancing the cooperation between the University of Economics in Katowice and the MAG Scholar Group. 27 Wykład prof. Grzegorza Kołodki / Lecture delivered by Prof. Grzegorz Kołodko, fot. / photo A. Gola

Ćwierćwiecze Put Agnieszka transformacji i co dalej? Na to pytanie 13 listopada br. odpowiedział prof. Grzegorz Kołodko w murach Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Pretekstem do tegorocznego spotkania była publikacja książki pt. „Droga do teraz”. 25 years

towania pewnych zasad. Podkreślał przy of transformation – tym, jak ważna jest w polityce gospodar- where do we czej umiejętność odróżnienia instrumen- tów od celów. Gość krytycznie odniósł go from here? się do wybranych reform, które zostały przeprowadzone w okresie transformacji. W czasie wdrażania ówczesnych rozwią- zań popełniono bowiem, jego zdaniem, “25 years of transformation – where wiele błędów i nadinterpretacji w polityce do we go from here?” – Prof. Grzegorz Kołodkę powitał uroczyście rektor prof. gospodarczej. Jak podkreślał, niepowo- Kołodko addressed this question in his Leszek Żabiński. „To dla mnie zaszczyt dzenia te wynikały z fałszywych założeń lecture delivered on 13 November this dotyczących doktryny ekonomicznej. gościć ponownie w murach dostojnego year at the University of Economics in Uniwersytetu Ekonomicznego w Kato- Profesor zaznaczył też, że Polska nie była wicach. Jestem tu nie po raz pierwszy dobrze przygotowana do zmiany trans- Katowice. This year’s lecture was inspi- i mam nadzieję, że nie po raz ostatni” formacyjnej, wobec czego konieczne było red by recent publication of Professor – odpowiedział profesor, dziękując tym zaciąganie pożyczek. Kołodko’s book “Droga to teraz” [“The samym za zaproszenie. Road to Now”]. W międzyczasie Polska, kontynuując Podczas wykładu prof. Kołodko poruszył politykę międzynarodową, wstąpiła do zagadnienie transformacji – zmiany sys- OECD oraz rozpoczęła działania i nego- Professor Kołodko was welcomed by the temowej od gospodarki socjalistycznej do cjacje w kierunku przystąpienia do Unii Rector of the University of Economics in otwartej zliberalizowanej gospodarki ryn- Europejskiej. Przez lata wdrażano w życie Katowice, Prof. Leszek Żabiński. The guest kowej, opartej na dominacji prywatnych regulacje instytucjonalizacji gospodarki thanked for the invitation and responded środków produkcji. W tym kontekście rynkowej, do czasu podpisania traktatu with the following words: “I am greatly profesor wspomniał nie tylko o proce- akcesyjnego. Odnosząc się do tych wy- honoured to be here today, at the Univer- sie urynkowienia – przejścia do „pełno- darzeń, profesor wspominał anegdotycz- sity of Economics in Katowice, not for the krwistej gospodarki rynkowej”, ale także nie o szczegółach negocjacji dotyczących first time and, I hope, not the last”. o procesie demokratyzacji, które odbywa- przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, ły się w Polsce równolegle. Choć można podkreślając, że sprawy z pozoru błahe During his lecture Prof. Kołodko ad- podać przykłady państw, w których pro- wywoływały dyskusje i przysporzyły wie- dressed issues related to the transforma- ces urynkowienia dominuje nad proce- le problemów. tion – the systemic transition from the sem demokratyzacji, to jednak zdaniem socialist economy to the liberal market profesora procesy te powinny przebiegać Profesor zaznaczył, że wolność, którą zy- economy based on private ownership of równolegle, wzajemnie się wzmacniać skaliśmy w procesie demokratyzacji, nie the means of production. He discussed i przenikać. jest absolutna. Decydując się bowiem na not only the marketisation of the econo- dobry krok wejścia do Unii Europejskiej, my, i.e. the transformation into a “fully- Profesor wskazywał również związek re- pogodziliśmy się jednocześnie z ograni- fledged free market economy”, but also form gospodarczych z polityką, która jest czeniem suwerenności. Wzięliśmy na sie- the democratisation processes that took sztuką zawierania kompromisów i respek- bie wiele praw i obowiązków. Zaznaczył place simultaneously to the economic 28 FORUM_nr 40 / 2015

jednak, że z pewnością w procesie trans- uwagę wszystkie możliwe korzyści. Go- with the GDP exceeding by nearly 15-20% formacji nie osiągnęlibyśmy tyle, gdyby- spodarka Polski powinna być bowiem the level that would, hypothetically, have śmy nie byli zdyscyplinowani procesem bardziej włączona w gospodarkę świato- been achieved had we not entered the Eu- przystąpienia do Unii Europejskiej. Dzięki wą, również z uwzględnieniem rynków ropean Union. temu procesowi jesteśmy beneficjen- wschodnich. tami postępu instytucjonalnego, a PKB Where do we go from here? jest o blisko 15-20% wyższy od hipote- Profesor podsumował swój wykład, mó- Having discussed the transformation, tycznego założenia dotyczącego sytuacji, wiąc, że zadaniem ekonomistów powinno Prof. Kołodko focused on the question w której Polska do Unii Europejskiej by nie być edukowanie na temat wagi i koniecz- “Where do we go from here?”. He indi- wstąpiła. ności przeprowadzania reform i zmian go- cated the necessity to gradually abandon spodarczych: „Polska to może być coraz the influences of neoliberal capitalism, Co dalej? fajniejszy kraj (…) i na pewno dalej będzie shifting toward the social market econo- Po podsumowaniu okresu transformacji ciekawie (…). Jednego trafnego wyboru my. Although, due to shortages in world prof. Kołodko, udzielając odpowiedzi na już dokonaliśmy – tego, że jesteśmy eko- resources, the economic growth rate pytanie „Co dalej” podkreślał, że należy nomistami, pod warunkiem, że traktujemy should be reduced, the economic growth odchodzić od naleciałości neoliberalnej ekonomię jako wiedzę. Jeżeli wiemy, jak in Poland should accelerate, providing the gospodarki, przesuwając tym samym cię- racjonalnie gospodarować, wtedy również basis for the implementation of strate- żar w kierunku społecznej gospodarki ryn- potrafimy podpowiedzieć, co robić, żeby gic changes expected to result in the in- kowej. Mimo że z powodu braku zasobów było lepiej”. creased level of employment and reduc- na świecie należy zwalniać tempo wzrostu tion of the public debt. gospodarczego, to jednak w Polsce po- At the next stage we should join the Euro winno się je przyspieszyć. Szybsze tempo zone, provided the exchange rate is right, wzrostu jest bowiem najlepszym sposo- mitted at the initial stages of the trans- ensuring the international competitive- bem przeprowadzenia zmian struktural- formation process, viewing the failures as ness of Polish export. Our entry to the nych – wzrasta wówczas poziom zatrud- resulting from misconceptions about the Euro zone should be approached in a nienia i spada ciężar długu publicznego. economic doctrine. Prof. Kołodko also em- comprehensive manner, adopting a long- Kolejnym krokiem powinno być przystą- phasised that Poland had not been suf- term view and taking into account all po- pienie do strefy euro, jednak tylko przy ficiently prepared for the transformation tential benefits. Apart from that, Poland’s właściwym kursie, który gwarantuje dla and, consequently, had no choice but to economy should be better integrated with polskiego sektora eksportowego konku- take out loans. the world economy, including the Eastern rencyjność międzynarodową. Do wejścia markets. do strefy euro należy podejść w sposób Meanwhile, Poland joined the OECD and kompleksowy i długofalowy, biorąc pod initiated the accession negotiations with Prof. Kołodko summarised his lecture the European Union. For many years prior proposing that one of the major tasks for to the signature of the Accession Treaty, economists to perform is to educate our Poland had implemented regulations society on the importance and necessity aimed at the institutionalisation of mar- of the economic transformations. “Poland ket economy. Referring to these process- is likely to become a much nicer country es, Prof. Kołodko related some anecdotes to live in (...); there will certainly be many about the realities of the accession nego- interesting things going on (...). Our choice tiations, pointing out that seemingly un- to become economists was right, provid- reforms. Having acknowledged numerous important issues often generated a huge ed we perceive economics as knowledge. examples of countries where the marketi- amount of discussion and caused a lot of If we know how to effectively manage our sation process prevails over the democra- problems. resources, we are also able to give advice tisation, Prof. Kołodko expressed the view on what to do to make things better”. that both processes should occur simulta- Prof. Kołodko emphasised that the free- neously, overlapping with and reinforcing dom we gained in the course of the de- each other. mocratisation process is not absolute, as the right decision to access the European Prof. Kołodko also pointed to the connec- Union simultaneously implied our accept- tion between economic reforms and poli- ance of the limitation of our national sov- tics, the latter viewed as an art of compro- ereignty. We assumed not only numerous mising and respecting certain principles, rights, but also obligations. However, in emphasising that sound economic policy the speaker’s view, we would not have requires the ability to distinguish be- accomplished so much during the trans- tween goals and the means employed to formation process, had it not been for the reach those goals. The speaker expressed obligation to comply with the accession his disapproval of some of the reforms requirements. As a result of our efforts implemented, pointing to the numerous to meet those requirements, we are ben- mistakes and misinterpretations com- eficiaries of institutional advancement, 29 Donata Kopańska-Bródka Kopańska-Bródka Donata Metody i Zastosowania Badań Operacyjnych ’14

W dniach 19-21 października 2014 roku w Ustroniu odbyła się XXXIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa im. Profesora Władysława Bukietyńskiego pt. „Metody i Zastosowania Badań Operacyjnych ’14”, zorganizowana przez Katedrę Badań Operacyjnych Uniwersytetu

Ekonomicznego w Katowicach pod kierownictwem naukowym prof. Donaty Kopańskiej-Bródki.

Uczestnicy konferencji / Conference participants

Sesja plenarna: prof. J. Stawicki, prof. D. Kuchta, prof. T. Trzaskalik / Plenary session: Prof. J. Stawicki, Prof. D. Kuchta, Prof. T. Trzaskalik

Otwarcie konferencji – prof. D. Kopańska-Bródka Konferencje MZBO to corocz- Opening of the Conference – ne spotkania pracowników Prof. D. Kopańska-Bródka nauki specjalizujących się w badaniach operacyjnych. Celem konferencji jest stworzenie forum służącego prezentacji najnowszych osią- gnięć i wymianie doświadczeń z badań prowadzonych w obszarze metod optymalizacyj- nych wspomagających proces i zastosowania badań opera- Kuchta, prof. Marek Nowiński, podejmowania decyzji. Zakres cyjnych w praktyce. prof. Stefan Grzesiak, prof. tematyczny tegorocznej konfe- W konferencji wzięło udział 55 Ewa Konarzewska-Gubała, rencji obejmował: zagadnienia osób reprezentujących liczne prof. Krzysztof Piasecki, prof. modelowania i optymalizacji ośrodki akademickie i nauko- Jan Gajda i prof. Bogumił Ka- na rynku kapitałowym i ubez- we. W trakcie sesji plenarnej, miński. pieczeniowym, metody badań ośmiu sesji równoległych Konferencję rozpoczęła se- operacyjnych w transporcie i sesji plakatowej przedsta- sja plenarna, podczas której i zarządzanie zapasami, meto- wiono 33 referaty. Obradom przedstawiono cztery referaty. dy wielokryterialne, algorytmy w poszczególnych sesjach Profesor Dorota Kuchta we programowania matematycz- konferencji przewodniczyli: współautorstwie z Anną Ślu- nego, zarządzanie projektami, prof. Józef Stawicki, prof. Ta- sarczyk i Robinem Cahierre analizę ryzyka decyzyjnego deusz Trzaskalik, prof. Dorota (Politechnika Wrocławska) 30 FORUM_nr 40 / 2015

w wystąpieniu pt. „Zasto- cenzjach, zostaną opublikowa- i konserwatywne reguły decy- sowanie buforów w zarzą- ne w formie artykułów nauko- zyjne przy wyborze w warun- dzaniu projektami” omówiła wych w Zeszytach Naukowych kach ryzyka”. metody buforów czasowych (Studia Ekonomiczne) Wydzia- Konferencji towarzyszyły jako narzędzi zapewnienia łu Informatyki i Komunikacji. również wydarzenia poza- stabilności harmonogramu Podczas konferencji odbyła naukowe. W pierwszym dniu projektu. Kolejne wystąpienie, się także sesja dotycząca odbyło się spotkanie komitetu prof. Edwarda Kołodzińskiego wykorzystania wizualizacji naukowego konferencji i za- (Wojskowa Akademia Tech- problemów badań operacyj- proszonych gości. Dyskutowa- niczna), dotyczyło złożoności nych w dydaktyce. Profesor no między innymi o przyszłej problemów decyzyjnych w za- B. Kamiński i dr M. Jakubczyk formule konferencji oraz rządzaniu bezpieczeństwem (SGH) zaprezentowali pro- o przygotowaniach do powo- i kierowaniem ratownictwem. gram SilverDecisions służący łania sekcji Badań Operacyj- W referacie, którego współau- analizie drzew decyzyjnych. nych w Komitecie Statystyki torami byli Tomasz Lachowicz Program, który powstał w Za- i Ekonometrii PAN. Uczestnicy i Łukasz Tomczyk (Uniwer- kładzie Wspomagania i Analiz spotkania zadeklarowali sytet Warmińsko-Mazurski Decyzji SGH, jest dostępny chęć organizacji kolejnych w Olsztynie) oraz Piotr Zapert online i planowane są jego konferencji MZBO. W 2015 (WAT), przedstawiono metody dalsze rozszerzenia o nowe roku organizatorem będzie komputerowego wspoma- funkcjonalności. Uniwersytet Ekonomiczny we gania podejmowania decyzji Nowością tegorocznej konfe- Wrocławiu, w 2016 Uniwersy- w bezpieczeństwie z uwzględ- rencji było przeprowadzenie tet Ekonomiczny w Poznaniu, nieniem ryzyka. W następnej konkursu na najlepszy referat w 2017 Uniwersytet Łódzki, kolejności dr hab. Barbara przygotowany przez autorów w 2018 Szkoła Główna Han- Gładysz i dr inż. Kazimierz niebędących samodzielnymi dlowa w Warszawie, a w 2019 Frączkowski przedstawili pracownikami nauki. Komitet Uniwersytet Mikołaja Koper- referat pt. „Sukces czasowy organizacyjny konferencji nika w Toruniu. Wydarzeniem projektów IT”, w którym poka- powołał kapitułę konkursu kulturalnym konferencji był zano wyniki badań zależności w składzie: prof. Ewa Ko- recital wokalny w wykonaniu sukcesu czasowego projektu narzewska-Gubała (UE we Aliny Urbańczyk-Mróz (sopran) IT od stosowanych metodyk Wrocławiu) – przewodnicząca, przy akompaniamencie pia- zarządzania ryzykiem. Ostatni prof. Donata Kopańska- nistki Lubov Nawrockiej. referat sesji plenarnej pt. „Lo- -Bródka i prof. Jerzy Mika (UE kalne funkcje głębi w mode- w Katowicach). Następnie lowaniu układów ekonomicz- powołani przez kapitułę eks- Methods and nych”, wygłoszony przez dr. perci na podstawie siedmiu hab. Daniela Kosiorowskiego kryteriów oceniali referaty ze (Uniwersytet Ekonomiczny względu na treść prezentacji, Applications of w Krakowie), dotyczył możli- stronę graficzną i sposób wości zastosowania koncepcji prowadzenia prezentacji. Wy- głębi lokalnej do modelowania różnienie otrzymało dwóch Operations Research zachowania się układu ekono- autorów: mgr Jacek Wrodar- micznego złożonego z wcho- czyk (UE w Katowicach) za 2014 dzących w interakcje agentów. referat „Harmonogramowanie Dalsze obrady odbywały produkcji z wykorzystaniem On 19-21 October, 2014 Prof Władysław Bukietyński się w sesjach równoległych. wielokryterialnego algorytmu Przygotowano również sesję ewolucyjnego” oraz dr Michał XXXIII National Scientific Conference under the title plakatową. Zaprezentowane Jakubczyk (SGH W Warsza- referaty, po pozytywnych re- wie) za referat „Rekurencyjne of „Methods and Applications of Operations Rese- arch 2014” was organised in Ustroń by the Depart- ment of Operations Research, the University of Economics in Katowice, under the scientific guidance of Prof. Donata Kopańska-Bródka. 31

tions of operations research. employed risk management czyk (UE in Katowice) for his Fifty-five participants, repre- methods. The last paper in paper entitled „Production senting numerous academic that plenary session, entitled scheduling using multi-criteria and scientific centres, took „The local depth functions in evolutionary algorithm” and part in the Conference. They modelling of economic sys- Dr Michał Jakubczyk (Warsaw had an opportunity to attend tems”, was presented by Dr School of Economics) for his and listen to 33 presentations hab. Daniel Kosiorowski (Cra- paper entitled „Recursive and and speeches during a plenary cow University of Economics) conservative rules of decision- session, 8 simultaneous ses- and concerned the applicabil- making in the conditions of sions and a poster session. ity of the local depth concept risk”. The meetings in specific ses- in modelling of an economic There were also some non- sions were chaired by: Prof. system composed of interact- scientific events organised Józef Stawicki, Prof. Tadeusz ing agents. during the conference. On Trzaskalik, Prof. Dorota Further sessions were con- the first day the Conference Kuchta, Prof. Marek Nowiński, ducted simultaneously. There Scientific Board had a meet- Prof. Stefan Grzesiak, Prof. was also a poster session. ing with the guests. The at- Ewa Konarzewska-Gubała, The presentations, having tendees discussed the future Prof. Krzysztof Piasecki, Prof. obtained positive reviews, conference formula and the Jan Gajda and Prof. Bogumił will be published in form of planned establishment of the Kamiński. articles in Scientific Journals Operations Research Section During the plenary session, (Studies on Economics) of the at the Committee of Statis- which the Conference began Faculty of Informatics and tics and Econometrics of the with, four papers were pre- Communication. Polish Academy of Sciences. sented. Prof. Dorota Kuchta The conference also included The participants expressed – in her speech entitled „The a session on the use of vis- their willingness to organise use of buffers in project man- ualisations of problems in op- future editions of the confer- agement”, co-authored by erations research in the area ence. In 2015 the conference Anna Ślusarczyk and Robin of didactics. Prof. B. Kamiński will be hosted by the Univer- Cahierre (Wrocław University and Dr M. Jakubczyk (Warsaw sity of Economics in Wrocław, of Technology) – talked about School of Economics) dem- in 2016 by the University of the time buffer methods used onstrated a program called Economics in Poznań, in 2017 as tools in order to ensure sta- SilverDecisions, which can be by the Łódź University, in 2018 ble project scheduling. It was used in decision-tree analysis. by the Warsaw School of Eco- followed by a presentation of The program, created by the nomics and in 2019 by Nico- Prof. Edward Kołodziński (Mili- Division of Decision Analysis laus Copernicus University in tary University of Technology) and Support (Warsaw School Toruń. A cultural component Methods and Applications of on the complexity of decision- of Economics) and available of the conference was a recital Operations Research confer- making problems in security online, is soon planned to be by Alina Urbańczyk-Mróz (so- ences are annual meetings of and rescue management. The equipped with new function- prano), singing to the accom- scholars who specialise in this following paper, co-authored alities. paniment of Lubov Nawrocka, field. The aim of the confer- by Tomasz Lachowicz, Łukasz A new element of this year’s a pianist. ence is to create a forum for Tomczyk (University of conference was a competition the presentation of latest de- Warmia and Mazury in Olsz- for the best paper written by velopments and the exchange tyn) and Piotr Zapert (Military junior research fellows. The of experiences from studies University of Technology), conference organisation com- conducted in the field of opti- gave an overview of the mittee appointed the compe- misation methods, supporting computer-aided methods for tition jury, composed of: Prof. decision-making processes. supporting decision-making Ewa Konarzewska-Gubała (UE The thematic scope of this in the area of security, tak- in Wrocław) – chairperson, year’s conference comprised: ing into consideration risks. Prof. Donata Kopańska-Bródka modelling and optimisation on After that, Dr hab. Barbara and Prof. Jerzy Mika (UE in capital and insurance markets, Gładysz and D.Eng. Kazimierz Katowice). After that, the operational research meth- Frączkowski presented their competition jury appointed ods in transport and stock paper entitled „Time-related experts who assessed the success of IT projects”, which management, multi-criteria presentations, based on seven Więcej informacji na stronie internetowej dealt with the results of the methods, mathematical pro- criteria, in terms of their con- konferencji / For more information, visit the research into the dependen- gramming algorithms, project tents, graphics and delivery. Conference website: cies between the time-related management, decision risk Two authors were awarded web.ue.katowice.pl/mzbo analysis and practical applica- success of IT projects and the a distinction: Jacek Wrodar- 32 FORUM_nr 40 / 2015 Marcin Baron Marcin Wykład prof. Balcerowicza

Lecture by Prof. Leszek Balcerowicz

Skoro wśród krajów strefy euro są takie, które miały problemy gospodarcze, jak i takie, które przez nie nie przeszły, oznacza to, że samo In professor’s view, the underlying reasons include, euro ich nie stwarza – mówił prof. Leszek Balcerowicz podczas wykładu firstly, the excessive level of credit-based expendi- rektorskiego pt. „Co dalej z euro?”, który odbył się 27 listopada 2014 roku. ture and, secondly, budgetary expenditure, meaning that we face a financial crisis, followed by a budget- Given that there are countries in the Euro zone which were faced with ary crisis. This should be attributed in the first place economic problems, as well as countries which were not confronted with to credit boom in the real estate sector or/and ex- such difficulties, it should be concluded that the problems are not caused cessive public sector spending. by the Euro itself – said Is there, however, any correlation between using Prof. Leszek Balcerowicz the Euro as a currency and the economic security? Za przyczynę tego stanu rzeczy gość uznał nad- – asked Prof. Balcerowicz. In his view, the European during his lecture entitled mierny poziom wydatków bazujących w pierwszej countries which got into trouble fell victim to exces- “What do we do next kolejności na kredycie, a także wydatków budże- sively easy access to money, resulting in postpone- towych. Oznacza to, że mamy zazwyczaj do czy- ment of reforms. One of the theoretically viable so- with the Euro”, delivered nienia z kryzysem finansowym, który przekłada się lutions for the future is the transformation of the on 27 November 2014 na kryzys budżetowy. Boom kredytowy w sektorze Euro zone into a federal state modelled after the nieruchomości lub (bądź oraz) nadmierne wydatki United States of America. Nevertheless, Prof. Balce- under the auspices of the w sektorze publicznym są temu winne w pierwszej rowicz rejected this concept as both unrealistic and Rector of the University of kolejności. unnecessary, advocating that more pressure should be exerted on the member states to continue on the Economics in Katowice. Czy jednak istnieje jakakolwiek zależność między path of reform. There are no European solutions for posługiwaniem się walutą euro a bezpieczeństwem France, Italy or Poland – said Prof. Balcerowicz – yet gospodarki? – pytał prof. Balcerowicz. Jego zdaniem there are many solutions that these and other coun- te kraje europejskie, które wpadły w tarapaty, sta- tries have to and should implement on their own. ły się ofiarą zbyt łatwego dostępu do pieniądza. To spowodowało bowiem odkładanie w czasie reform. Prof. Balcerowicz also met with the students of the Jednym z teoretycznie możliwych rozwiązań na Third Age University for whom he gave a lecture on przyszłość jest przekształcanie strefy euro w coś na “Polish economy after the year 1989 and its future wzór państwa federalnego, jakim są Stany Zjedno- prospects”. As was the case during his previous vis- czone. Ta koncepcja jednak zdaniem prof. Balcero- its to our university, he was available for questions wicza nie jest ani realna, ani potrzebna. Konieczny and discussion. jest więc większy nacisk na kraje członkowskie, by szły ścieżką reform. Nie ma europejskich rozwiązań dla Francji, Włoch czy Polski – mówił profesor – jest za to wiele rozwiązań, które te i inne kraje muszą i powinny samodzielnie wdrożyć.

Gość spotkał się także ze słuchaczami Uniwersy- tetu Trzeciego Wieku, dla których wygłosił wykład pt. „Polska gospodarka po 1989 roku i jej perspektywy”. Jak zwykle podczas spotkań w uczelni prof. Balcerowicz nie unikał pytań i dyskusji. © designsoliman - Fotolia.com 33 Wyznacznikiem mojego sukcesu są sukcesy moich The successes of my współpracowników colleagues are the Wykład best indicators of prof. Balcerowicza my achievements ekonometryk, który został następnie promotorem mojej Z prof. Tadeuszem Trzaskalikiem, rozprawy doktorskiej. Dużo z okazji 40-lecia pracy zawodowej, mu zawdzięczam. Był dla mnie wzorem pracownika naukowe- rozmawia Marek Kiczka. go. Drugą osobą, której wiele Zacznijmy od korzeni. raliśmy się i wspólnie czyta- zawdzięczam, była prof. Elżbie- An interview with Prof. Tadeusz Trzaska- Urodził się Pan w Katowicach. liśmy książki z optymalizacji ta Stolarska, kierująca Zakła- badań operacyjnych. Te zain- dem Programowania Matema- lik, conducted by Marek Kiczka, on the Jestem katowiczaninem w ja- teresowania udało mi się roz- tycznego. Warto przypomnieć, 40-year anniversary of the commence- kiś sposób z przypadku. Mój winąć w późniejszej pracy za- że w tym zespole znalazły się, ment of Professor’s professional career. ojciec urodził się w Czechosło- wodowej. oprócz mnie, jeszcze dwie wacji, na Zaolziu. Studiował osoby związane z badaniami w czeskiej Pradze. W 1938 roku Ale skończył Pan także operacyjnymi: prof. Donata miał możliwość kontynuowa- studia muzyczne. Kopańska-Bródka i prof. Jerzy Let’s start with your family nia nauki w Polsce. Pojechał na Mika, które również uzyskały background. You were born studia do Warszawy, tam po- Tak, w 2011 roku uzyskałem tytuł naukowy profesora nauk in Katowice. znał moją mamę, która z kolei licencjat na Wydziale Wokal- ekonomicznych. pochodzi z Suwałk. Po wojnie no-Instrumentalnym Akademii Yes, I do come from Katowice, rodzice ukończyli studia, po- Muzycznej w Katowicach na Jak rozwijała się dalej Pana somehow by chance. My father brali się i mogli zostać w War- kierunku instrumentalistyka, kariera naukowa? was born in Zaolzie, Czechoslo- szawie. Ojciec chciał jednak być w specjalności gra na instru- vakia. He also went to the uni- bliżej rodziny, która pozostała mencie – fortepian. Były to Tematyka mojej pracy dok- versity in the Czech Prague but na Śląsku i dlatego rodzice za- studia zaoczne. Dodam, że nie torskiej związana była z pro- in 1938 was offered to come to mieszali w Katowicach, gdzie byłem najmłodszym studen- gramowaniem dynamicznym Poland and continue his stud- się urodziłem. tem (z uśmiechem). Na lekcje i możliwością zastosowania ies there. So he moved to War- fortepianu uczęszczałem do opracowanego przeze mnie saw, where he met my mum, Wykształcenie uzyskał prof. Józefa Stompla. modelu planowania wielookre- who came from Suwałki. After Pan także tutaj? sowego w przedsiębiorstwie the war my parents completed Muzyka i matematyka. Która w kopalni węgla kamiennego. their studies, got married and Ukończyłem Liceum Ogólno- jest na pierwszym miejscu? Szukając tematu rozprawy ha- were given a chance to stay in kształcące im. A. Mickiewicza bilitacyjnej, rozszerzyłem swe Warsaw. My father, however, w Katowicach. Równolegle Zawsze chciałem te dwie dzie- zainteresowania o problema- wanted to be closer to his fam- chodziłem do szkoły muzycz- dziny łączyć. Oczywiście praca tykę wielokryterialnego podej- ily, who had stayed in Silesia nej im. M. Karłowicza. Bardzo zawodowa jest na pierwszym mowania decyzji z wykorzysta- and that’s why my parents fi- ją lubiłem. Była tam wspania- miejscu, ale muzyka jest rów- niem metod programowania nally decided to move to Kato- ła atmosfera i dobrze się tam nież ważna. dynamicznego. W 1989 roku wice, where I was born. czułem. Kiedy przyszedł mo- pojechałem na pierwszą kon- ment wyboru dalszej drogi ży- W styczniu 1975 roku rozpo- ferencję międzynarodową do Did you also complete your ciowej, nie bardzo wiedziałem, czął Pan pracę na ówczesnej Bangkoku. Były to czasy, gdy education here? co zrobić. Nie zachęcano mnie Akademii Ekonomicznej w Ka- wyjazd na konferencję daleko do podejmowania studiów mu- towicach. Jakie były Pana poza granicę był bardzo utrud- I finished A. Mickiewicz Sec- zycznych, mówiąc, że lepiej nie czątki na uczelni? niony. Gdy szedłem na rozmo- ondary Comprehensive School żyć z muzyki. Wybrałem więc wę do ówczesnego prorektora in Katowice. At the same time matematykę, myśląc, że jakoś Na uczelnię przeszedłem po ds. nauki, prof. Sołtysika, któ- I also attended M. Karłowicz sobie poradzę (z uśmiechem), kilkunastu miesiącach pracy ry miał zadecydować o moim Musical School. I really enjoyed no i skończyłem studia mate- w Głównym Instytucie Górnic- wyjeździe, wstąpiłem po droit. The school had a wonder- matyczne. Były to jednak stu- twa w Katowicach, gdzie pradze do kancelarii, gdzie – jak ful atmosphere and I felt re- dia teoretyczne, mnie intere- cowałem jako programista. Do się okazało – czekała na mnie ally happy there. When the sowały bardziej możliwości za- Instytutu Ekonometrii przyj- poczta z Bangkoku. W trakcie time came in my life to choose stosowań. W ramach Koła Na- mował mnie prof. Zbigniew spotkania trzymałem w ręce which way to go, I didn’t re- ukowego Matematyków zbie- Pawłowski, wybitny polski pięknie wydrukowany program ally know what to do. I wasn’t 34 FORUM_nr 40 / 2015

tej konferencji, w którym znaj- W 1999 roku powstała Jest Pan także inicjatorem który powstał wcześniej pod dowało się moje nazwisko, również Katedra Badań i kierownikiem naukowym moją redakcją i przez kilkana- nazwa naszej uczelni i tytuł Operacyjnych. konferencji ogólnopolskiej ście lat był intensywnie wyko- referatu. Pamiętam, że zrobiło „Modelowanie preferencji rzystywany przez wiele osób to wtedy na prorektorze spore Faktycznie, datą początkującą a ryzyko”. To dla Pana prowadzących zajęcia z tego wrażenie i na pewno pomo- działalność katedry jest 7 lipca najważniejsza konferencja? przedmiotu. Bardzo wielu za- gło uzyskać zgodę na wyjazd. 1999 roku. Powstała w wyniku mieszczonych tam zadań nie To była ważna dla mnie kon- połączenia dwóch zespołów Rzeczywiście zainicjowałem ją dałoby się aplikować obecnym ferencja. Już pierwszego wie- naukowo-dydaktycznych, funk- w 1998 roku. W każdej bierze studentom. Podobnie ma się czoru przedstawiony zostałem cjonujących wcześniej przez udział około 100 osób. Od 2005 sprawa z napisanym przeze najważniejszym osobom z In- kilka lat w Katedrze Ekono- roku formuła została wzbo- mnie podręcznikiem „Wpro- ternational Society on Multi- metrii – zespołu prof. D. Ko- gacona o konferencję mię- wadzenie do badań operacyj- ple Criteria Decision Making. pańskiej-Bródki oraz zespołu dzynarodową „International nych z komputerem”. Książka Jest to towarzystwo naukowe kierowanego przeze mnie. Od Workshop on Multiple Criteria przygotowana była z myślą zrzeszające naukowców z ca- momentu powstania katedry Decision Making”. Odbywają o studentach kierunku „Za- łego świata w liczbie ok. 2000 jestem jej kierownikiem. War- się w jednym czasie, więc jest rządzanie”, a teraz okazuje osób, zajmujących się proble- to przypomnieć przy okazji, to doskonała okazja do wymia- się trudna dla studentów za- matyką wielokryterialnego po- czym są badania operacyjne. ny poglądów i doświadczeń równo kierunku „Informatyka dejmowania decyzji zarówno Nazwa jest myląca i kojarzy pomiędzy uczestnikami. Za- i ekonometria”, jak i „Analityka w aspekcie teoretycznym, jak się osobom niezorientowanym owocowało to wydawaniem na gospodarcza”, którzy powinni i praktycznym. Kontakty na- raczej z medycyną niż z ekono- naszej uczelni czasopisma spe- uzyskać na pierwszym roku wiązane na tej konferencji, jak mią. W rzeczywistości chodzi cjalistycznego „Multiple Cri- solidne podstawy z zakresu też wielu następnych, w któ- o modelowanie matematyczne teria Decision Making”. przedmiotów matematycznych. rych brałem udział, odgrywają problemów decyzyjnych. Nas Trzeba również przyznać, że do dziś istotną rolę w mojej najbardziej interesują proble- Co się zmieniło na uczelni od dawniej liczba godzin z mate- działalności naukowej. Waż- my z zakresu zarządzania, eko- momentu rozpoczęcia przez matyki i przedmiotów ilościo- ny był również dla mnie wy- nomii i inwestycji finansowych. Pana pracy, wtedy jeszcze na wych była większa niż obecnie jazd na 9-miesięczny staż do Do tego należy jeszcze dołączyć Akademii Ekonomicznej? – i było to z korzyścią dla stu- Kanady w roku akademickim informatykę. Dzięki zastoso- dentów. 1992/1993. Przez trzy kolejne waniu technologii informatycz- Przede wszystkim jestem star- lata rząd kanadyjski finansował nych możliwe jest rozwiązywa- szy (żartobliwie). Można powie- Kiedy wolałby Pan studiować? pobyt 12 młodych naukowców. nie problemów obliczeniowych dzieć, że wszystko się zmieniło, Teraz czy wtedy, kiedy Do przyjazdu namawiał mnie o dużych rozmiarach. W ra- zwłaszcza jeżeli chodzi o moż- podejmował Pan studia pracujący w Carleton University mach aktywności naukowej liwości zastosowania informa- w 1968 roku. School of Business prof. Wojtek prowadzimy liczne badania na- tyki. Gdy zaczynałem pracę, Michałowski, z którym nawią- ukowe, rozwijamy współpracę komputery były w powijakach. Kiedyś studia były bardziej eli- załem wcześniej współpracę międzynarodową, realizujemy Zmienił się sposób prowadze- tarne. W latach sześćdziesią- naukową. Co prawda, mając granty, organizujemy konfe- nia zajęć, w szczególności z ba- tych i na początku lat siedem- ponad 40 lat, byłem wtedy se- rencje naukowe. Dzięki współ- dań operacyjnych. Kiedyś obli- dziesiątych ubiegłego wieku niorem w tej grupie (z uśmie- pracy z University de Quebec czenia trzeba było wykonywać wielu profesorów, jak i nauczy- chem), będąc mniej więcej i pomocy prof. Kazimierza Za- ręcznie. Teraz studenci, pisząc cieli szkół średnich, wykształ- około 15 lat starszy od pozo- rasia przeprowadziliśmy cztery kolokwium, wykorzystują do conych jeszcze w okresie mię- stałych uczestników programu. edycje międzynarodowych stu- obliczeń komputery. Ich głów- dzywojennym, było aktywnych Uważam, że to był dla mnie diów podyplomowych z zakre- nym zadaniem jest obecnie zawodowo. Standardy eduka- istotny okres w karierze nauko- su zarządzania projektami, któ- budowa modelu matematycz- cyjne były utrzymywane na wej. Wypromowanie w 1996 rych program jest akredytowa- nego, interpretacja wyników wysokim poziomie. Teraz jest roku pierwszego doktora – był ny przez Project Management i wyciąganie wniosków. Daw- inaczej. Praktycznie każdy, kto nim Cezary Dominiak, który za Institute. Za istotne osiągnięcie niej brakowało wielu skryp- ma na to ochotę, może studio- swą rozprawę uhonorowany dydaktyczne katedry uważam tów i podręczników, nie było wać niezależnie od tego, czy został nagrodą Prezesa Rady wykreowanie specjalności „Me- oczywiście również Internetu, ma stosowne przygotowanie Ministrów – oraz opublikowa- tody wspomagania decyzji me- co dla wielu młodych ludzi jest i zdolności. To niestety powo- nie monografii „Multiobjective nedżerskich”, którą przez 6 lat dziś niewyobrażalne. Niestety, duje obniżenie poziomu kształ- Analysis in Dynamic Environ- prowadziliśmy na Wydziale Za- przygotowanie matematycz- cenia. Bardzo sobie cenię to, że ment” pozwoliło mi na to, by rządzania. Obecnie prowadzi- ne studentów do studiów jest studiowałem właśnie wtedy, ubiegać się o tytuł profesora my specjalność „Zarządzanie zdecydowanie gorsze, niż to choć studiowanie było o wiele nauk ekonomicznych, który projektami” na Wydziale Infor- było przed laty. Przykładem trudniejsze. uzyskałem w roku 1999. matyki i Komunikacji. może być skrypt z matematyki, 35

encouraged to study music and admitted to the Institute of pression on the vice-rector and That’s true. The Department I was told it would be difficult Econometrics by Prof. Zbigniew it certainly helped me to obtain started to operate on 7 July, to make my living from music. Pawłowski, a renowned Polish his approval. That conference 1999. It was established by So I chose mathematics, think- econometrician, who then be- was really important for me. merging two research and ing I should manage somehow came a supervisor of my doc- During my first evening there teaching teams, which had pre- [smiles] and indeed I man- toral dissertation. I owe him I was introduced to the key viously worked for a few years aged to complete my studies a lot. For me, he was the best figures from the International for the Department of Econo- in mathematics. These were example of a research scientist. Society on Multiple Criteria De- metrics – a team run by Prof. theoretical studies though, Another person I owed much cision Making. This is a scien- D. Kopańska-Bródka and my while I was more interested in was Prof. Elżbieta Stolarska, tific association which gathers team. I have been the head of possible practical applications. the head of the Department scholars from all over the world the Department since its out- In our Mathematics Student of Mathematical Programming. and has approximately 2,000 set. It may be helpful to define Research Group we gathered I should mention here that two members who deal with mul- what operations research actu- to read books on optimisation more people involved in opera- tiple criteria decision-making ally means. The name may be of operations research. I was tions research were also part issues, both in theoretical and misleading and associated, by fortunate enough to be able of that team. These were Prof. practical dimensions. The con- those unfamiliar with these to develop my interests in this Donata Kopańska-Bródka and tacts established at that con- issues, with medicine, rather field in my professional work Prof. Jerzy Mika, who were also ference, as well as at a number than economics. But what it later on. granted the title of professor in of other conferences in which actually involves is mathemati- economics. I participated, are still of great cal modelling of decision-mak- But you also completed your significance in my scientific ing problems. We are mostly musical studies. How did your scientific career work. Another important trip interested in the issues related develop further? was a 9-month placement in to management, economics That’s right. In 2011 I obtained Canada in the academic year and financial investments. a bachelor’s degree from the The topic of my doctoral dis- of 1992/3. For the three years Informatics also needs to be Vocal-Instrumental Depart- sertation was connected with running, the Canadian govern- added. The use of information ment of the Academy of Music dynamic programming and ment financed the stay of 12 technology enables us to solve in Katowice in the field of in- the possible application of the young scholars. I was strongly large calculation problems. strumental performance, hav- multi-period planning model, encouraged to come to Canada Within the framework of our ing completed a degree course created by myself, in a coal by Prof. Wojtek Michałowski, scientific activities we conduct in piano. These were extramu- mine enterprise. When look- working for the Carleton Uni- a lot of research, develop inter- ral studies. I can only add that ing for a topic for my post- versity School of Business, national cooperation, carry out I wasn’t one of the youngest doctoral dissertation, I broad- with whom I had started to co- grant projects and hold scien- students there [smiles]. My pi- ened my interests by adding operate in research a long time tific conferences. Owing to the ano classes were conducted by multi-criteria decision-making before. Actually, at the age of collaboration with University Prof. Józef Stompel. with the use of the methods over 40, I was the most senior de Quebec and the support by of dynamic programming. In person in that group [smiles] Prof. Kazimierz Zaraś, we have Music and mathematics. 1989 I went to my first interna- and about 15 years older than conducted 4 editions of inter- Which one should prevail? tional conference to Bangkok. the other participants of the national post-graduate courses At that time, it was much more program. I reckon that that was in project management, follow- I have always wanted to com- difficult to go to an overseas a very important period in my ing the curriculum accredited bine these two areas. My pro- conference. When I was on scientific career. The promo- by the Project Management fessional work is, of course, my way to see Prof. Sołtysik, tion of my first doctoral degree Institute. I also believe that an a priority but music is also im- the vice-rector for science at holder in 1996 – Cezary Domi- important educational achieve- portant. that time, who was supposed niak who was awarded a Prime ment of our Department was to decide whether I should go Minister’s prize for his disser- the development of a course You joined the Academy of to the conference or not, I just tation – and the publication of entitled: „Methods for sup- Economics in Katowice, as it visited a post room, where – as a monograph entitled „Multi- porting managerial decisions”, used to be called at that time, it turned out – some mail from objective Analysis in Dynamic which used to be offered at in January 1975. How did it all Bangkok had been waiting for Environment” allowed me to the Faculty of Management begin? me. Then, at the meeting, I was apply for the title of professor for 6 years. Currently we offer holding in my hand a beautiful in economics, which was con- a course in „Project Manage- I came to the University, hav- printout of the conference pro- ferred on me in 1999. ment” at the Faculty of Infor- ing spent several months at gramme, with my name, the matics and Communication. the Central Mining Institute name of our university and the Also in 1999 the Department in Katowice, where I used to title of my paper. I remember of Operations Research was work as a programmer. I was that it made quite a big im- set up. 36 FORUM_nr 40 / 2015

W latach 1996-1999 był Pan życia, że wyznacznikiem mo- Czy jest Pan szczególnie zwią- Czyli można opisać muzykę za prorektorem ds. współpracy jego sukcesu są sukcesy moich zany z innymi ośrodkami na- pomocą matematyki? z zagranicą. Czy w tym obsza- współpracowników. Ten okres ukowymi lub dydaktycznymi? rze także wiele się zmieniło? zaczyna się mniej więcej od po- Można próbować, są prace na czątku prowadzonego przeze Po habilitacji, w latach 1991- ten temat, chociaż jest to oczy- Pod względem intensywności mnie już od dwudziestu paru 2004 pracowałem w Instytu- wiście pewna idea. To jednak współpracy międzynarodowej lat seminarium naukowego. cie Ekonometrii i Statystyki dwa światy, które w pewnym była to inna epoka. Możliwo- Wydaje mi się, że dzięki udzia- Uniwersytetu Łódzkiego. Zna- zakresie są sobie bliskie. ści wyjazdów pracowników łowi w tym seminarium wielu lazłem się tam na zaproszenie w porównaniu z obecnymi były młodym osobom łatwiej jest prof. Władysława Welfe i pełni- Często Pan koncertuje? niewielkie. W tamtych czasach pisać prace promocyjne, mają łem przez kilka lat funkcję kie- krąg osób, które aktywnie możliwość ich bieżącego przed- rownika Zakładu Badań Opera- Koncertuję z różną intensyw- uczestniczyły we współpracy stawiania w szerszym gronie. cyjnych. Stanowi to ważny wą- nością, począwszy od czasów z zagranicą, był zdecydowa- Tak więc najbardziej cieszę się tek w moim życiu zawodowym. szkoły średniej. W ostatnich nie węższy niż obecnie. Teraz z sukcesów moich podopiecz- Z kolei od roku 2007 pracuję kilku latach jest to kilkana- współpraca z zagranicą jest nych i współpracowników. To w Państwowej Wyższej Szkole ście koncertów rocznie. Od rzeczą naturalną. Mamy publi- trzynaście doktoratów, kolejne Zawodowej w Suwałkach, opie- początku 2012 roku rozpoczął kacje anglojęzyczne. Na nasze trzy są obecnie przygotowywa- kując się kierunkiem „Finanse się w Miejskim Domu Kultury konferencje i w ramach współ- ne, także habilitacje uprzednio i rachunkowość”. To miejsce w Katowicach-Zawodziu cykl pracy dydaktycznej przyjeżdża wypromowanych doktorów – oczywiście stanowi powrót do koncertów pod nazwą „Salon dużo osób z zagranicy. Nastąpił Macieja Nowaka, Tomasza Wa- moich korzeni. Jestem również muzyczny Tadeusza Trzaska- ogromny rozwój w sferze wy- chowicza, Jerzego Michnika członkiem Augustowsko-Su- lika zaprasza”. Współpracuję miany międzynarodowej stu- oraz Sebastiana Sitarza z In- walskiego Towarzystwa Nau- z wokalistami oraz instrumen- dentów i pracowników. stytutu Matematyki Uniwersy- kowego. Aktywny udział w se- talistami, poznanymi głównie tetu Śląskiego. Ich sukcesy są sjach historycznych tego re- w trakcie studiów na Akademii Był Pan także swego czasu dla mnie niezwykle ważne. gionalnego towarzystwa nau- Muzycznej. Ostatnio odbył się kierownikiem Studium Dok- kowego pozwolił mi na od- dwunasty już koncert z tego toranckiego. Czy coś się zmie- A sukcesy indywidualne tworzenie działalności kilku cyklu. Przygotowane programy niło od tego czasu w zakresie są wciąż obecne? członków rodziny mojej Ma- powtarzamy niejednokrotnie kształcenia doktorantów? my, m.in. w okresie pierwszej na zaproszenie domów kultury Być może za sukces indywi- i drugiej wojny światowej. oraz na konferencjach nauko- Faktycznie, pełniłem tę funk- dualny można byłoby uznać wych. W czasie moich wyjaz- cję przez siedem lat. W tym objęcie przeze mnie przewod- Przejdźmy jeszcze na chwilę do dów na zagraniczne konferen- czasie, między 1999 a 2006 nictwa tworzonej obecnie drugiego Pana świata, to jest cje naukowe miałem nieraz rokiem, była na pewno więk- Sekcji Badań Operacyjnych muzyki. Gdzie jest połączenie możliwość zaprezentować krót- sza swoboda w kształtowaniu w ramach Komitetu Statystyki muzyki i matematyki? kie koncerty, głównie z muzyką programu studiów doktoranc- i Ekonometrii PAN. Ma ona na polską – ostatnio w Finlandii, kich. Pewne rozwiązania, które celu integrację osób zajmują- W ramach zainteresowań mu- na Tajwanie i w Japonii. Miałem wtedy wprowadziłem, są obec- cych się badaniami operacyj- zycznych szczególnie zaintere- też okazję wystąpić na uczel- ne do dzisiaj. Teraz studia dok- nymi w środowisku uczelni sowałem się kontrapunktem. ni na krótkim koncercie, który toranckie nazywa się studiami ekonomicznych i wydziałów To taki dział muzyki, który odbył się z okazji pięciolecia III stopnia. Ich celem staje się ekonomicznych na uniwersy- określa, jakie są zasady kon- Wydziału Informatyki i Komu- obecnie uzyskanie określonej tetach. Wybrano mnie także strukcji głosów w muzyce wie- nikacji w nowej auli CNTI. liczby punktów ECTS, a nie na prezesa istniejącej już od logłosowej. Te reguły konstruk- Okazuje się, że aula ta znako- ukończenie pracy doktorskiej, kilkunastu lat Polskiej Sekcji cji i współbrzmienia głosów micie nadaje się również do jak to było dawniej. INFORMS (Institute for Ope- są bardzo ścisłe. Można więc organizacji koncertów. Czasem rations Research and the Ma- zauważyć związek tej ścisłości łączę muzykę i matematykę, Niewątpliwie odniósł Pan nagement Sciences). Traktuję kontrapunktycznej ze ścisłością jak w przypadku Nocy Naukow- w swoim życiu wiele sukcesów. jednak te wyróżnienia jako dowodu matematycznego. Te ców w Katowicach w 2011 roku możliwość przekazania swego analogie można znaleźć w mu- i Dnia Jana Pawła II na Uniwer- Wydaje się, że do pewnego doświadczenia na rzecz śro- zyce. Muzyczna forma fugi jest sytecie w Toruniu, gdy po mojej momentu liczy się głównie suk- dowiska badań operacyjnych. tego najlepszym przykładem. prelekcji odbył się koncert. ces indywidualny – uzyskanie W taki sam sposób traktuję Trzy lata temu, w ramach Ślą- kolejnego stopnia czy tytułu funkcję wiceprezesa Oddziału skiej Nocy Naukowców, wygło- Proszę powiedzieć coś o na- naukowego, wydanie książ- Górnośląskiego Polskiego To- siłem prelekcję, w której wyko- grywanych przez Pana i wyda- ki, opublikowanie artykułu. warzystwa Matematycznego, rzystałem do opisu fugi funkcje wanych przez uczelnię płytach Ja jestem już na takim etapie którą pełnię od 2004 roku. matematyczne. muzycznych. 37

W 2007 roku z okazji 70-lecia You have also initiated and ematics, which was edited by Do you also see many changes uczelni wydana została pierw- acted as a scientific director of myself and used extensively by in this area? sza przygotowana przeze mnie a national conference entitled many teachers delivering such płyta. Rozeszła się bardzo „Preference modelling and courses. It contains a large That was just a different era, szybko i stąd zapewne otrzy- risk”. Is this the most impor- number of exercises which in terms of intensity of interna- małem propozycję dalszego tant conference for you? can’t really be done with our tional cooperation. The univer- nagrywania. Powstaje seria current students. The same sity staff members at that time zatytułowana „Akademia Kla- I did initiate the conference applies to another coursebook were hardly given any opportu- syczna”. Ostatnia, czwarta pły- in 1998. Every year there are written by me – „Introduction nities to travel, when compared ta nosi tytuł „Salon kresowy”. around 100 participants. The to operations research with to the situation right now. At Znajdują się na niej kompo- concept was extended in 2005 a computer”. The book was that time, the circle of people zycje na cztery ręce kompo- by adding an international con- originally designed for students who could actively participate zytorów polskich XIX wieku: ference entitled „International of Management, but right now in international cooperation M.K. Ogińskiego, S. Moniuszki, Workshop on Multiple Criteria it appears to be too challeng- used to be much more limited. J. Zarębskiego i I.J. Paderew- Decision Making”. These con- ing for students of Informatics At present overseas collabora- skiego. Płytę tę, jak również ferences are held simultane- and Econometrics, as well as tion may be taken for granted. znaczną część pozostałych, ously, providing a wonderful the ones studying Economic We have publications in Eng- nagrałem wspólnie z japońską opportunity for attendees to Analysis, who are supposed lish. A lot of foreigners come to pianistką Ayaką Meiwą. exchange views and experienc- to acquire solid foundations in attend our conferences or par- es. This has led to the publica- mathematical subjects during ticipate in joint teaching pro- Niedawno minęły Święta Bo- tion of a specialist journal enti- their year one. But it also has to grams. Great strides have been żego Narodzenia. Mając na tled „Multiple Criteria Decision be admitted that previously the made in international exchange uwadze Pana pasję do muzyki, Making” by our University. number of hours of mathemat- of students and academics. pielęgnowaną także w rodzi- ics and quantitative subjects nie, ciekaw jestem, jak takie What has changed at the uni- used to be much higher than You also used to be the święta wyglądają u Pana? versity since you started your it is now – to the advantage of head of PhD programs. Has work for the former Academy students at that time. anything changed in doctoral Rzeczywiście, zawsze w jakiś of Economics? degree education since that sposób podtrzymywaliśmy tra- When would you have pre- time? dycję śpiewania kolęd. Kolę- First of all, I have grown older ferred to study – now or when dy śpiewa cała rodzina, teraz [he says jokingly]. I guess you you became a student, which I performed this role for 7 ye- również wnuczęta. Od bardzo can say that everything has is in 1968? ars, indeed. At that time, in wielu lat organizuję w domu changed, in particular when it the period from 1999 to 2006, spotkania kolędowe, na które comes to the applications of in- Studies used to be more elitist. there was undoubtedly more zapraszam znajomych i przyja- formatics. When I joined, com- In the 1960s and early 1970s freedom in composing the cur- ciół. W 2009 roku było uczel- puters were still in their infancy. many professors, as well as ricula for PhD studies. Some niane spotkanie kolędowe The way classes are conducted secondary school teachers, solutions introduced then are w KNST „Marchołt” przy ul. has also changed, particularly in who had obtained their edu- still in place. Doctoral programs Warszawskiej. Wtedy, wspólnie the case of operations research cation in the mid-war period, are currently called third cycle z prof. Gembalskim z Akademii classes. In the past, calcula- were still active profession- studies. The objective now is to Muzycznej, graliśmy kolędy na tions used to be done manual- ally. The standards of educa- earn a specific number of ECTS, cztery ręce. Mam też przyjem- ly. Right now students use their tion were maintained at a high instead of completing a doc- ność brać udział i organizować computers when writing tests. level. Right now it’s no longer toral dissertation, like it was część muzyczną spotkań kolę- Their main task now is to con- the case. Almost anybody can before. dowych naszego Uniwersytetu struct a mathematical model, study, if they are just willing to, Trzeciego Wieku, jak również interpret the results and draw no matter whether or not they You have certainly been highly Stowarzyszenia Chrześcijań- conclusions. Previously course- are well-prepared and possess successful in your life. skich Przedsiębiorców i Mena- books and publications were appropriate skills. This, unfor- dżerów „Nostra Res”. in short supply. There was no tunately, leads to a decline in It seems to me that up to a cer- Internet either, which must be the quality of education. I really tain point in time an individual Dziękuję za rozmowę. beyond young people’s imagi- appreciate the fact that I stud- success is what counts for us nation. Unfortunately, students ied at that time, although it was – acquiring another degree or are now much less prepared much more difficult. scientific title, writing another to study, in terms of their ma- book, having another paper thematical background, than In the years of 1996-1999 you published. But now I have re- many years ago. An example held the position of Vice-Rec- ached such a stage of my life may be a coursebook on math- tor for Foreign Cooperation. where the successes of my 38 FORUM_nr 40 / 2015

colleagues are the best indica- ematical Society, which I have which the mathematical func- presentation was followed by tors of my achievements. This held since 2004. tions were used to describe a concert. period has been going on for a fugue. approximately twenty years Are there any research or edu- Could you tell us something now, since I started to conduct cational centres you feel par- Do you mean that music can about the albums recorded my first research seminars. ticularly connected with? be described with the use of by you and released by the I believe that the participa- mathematics? University? tion in my seminars has helped Having obtained my post- many young people to write doctoral degree, in the years Well, we may try; a number I recorded the first album in their dissertations, which they 1991-2004 I worked for the of papers have been writ- 2007, to commemorate the have been able to present and Institute of Econometrics and ten about it, although it’s just 70th anniversary of the Uni- discuss on a day-to-day ba- Statistics of the Łódź Univer- a concept. These two worlds, versity. It sold out very quickly, sis with a wide group of their sity. I was invited there by Prof. however, remain very close to that’s why, I guess, I was of- peers. Therefore, I derive most Władysław Welfe and headed each other in a certain way. fered to continue recording. of satisfaction from the accom- the Operations Research Unit A series of albums are being plishments of the people I su- for a number of years. This is Do you often give concerts? produced now under the ti- pervise and the ones I cooper- an important part of my profes- tle of Classical Academy. The ate with. This group includes sional career. Also, I have been I have been giving concerts, forth and last album is entitled 13 doctoral degree holders, working for the State School of with changing frequency, since „Kresy salon”. It contains four- with another 3 doctoral dis- Higher Professional Education my secondary school times. hand compositions by Polish sertations still in the making, in Suwałki since 2007, look- Over the last few years, these composers of the 19th century: as well as the post-doctoral ing after the “Finance and Ac- have been several concerts per M. K. Ogiński, S. Moniuszko, dissertations of the previously counting’ program. This place year. At the beginning of 2012, J. Zarębski and I. J. Paderewski. supervised PhD holders – Ma- is like coming back to the roots a series of concerts under the I have recorded this album, as ciej Nowak, Tomasz Wachow- of my family. I am also a mem- title of „Welcome to the musi- well as a significant part of icz, Jerzy Michnik and Sebas- ber of Augustowsko-Suwalskie cal salon of Tadeusz Trzaska- the others, with Ayaka Meiwa, tian Sitarz from the Institute scientific society. Active par- lik” began at the Municipal Cul- a Japanese pianist. of Mathematics, the University ticipation in the historical ses- tural Centre in Katowice-Zawo- of Silesia. Their successes are sions of this regional scientific dzie. I cooperate with singers We have just celebrated very important for me. association has allowed me to and music performers, most of Christmas. Taking into account trace back the history of some whom I met during my stud- your passion for music, which And are individual successes members of my Mum’s family, ies at the Musical Academy. is also shared by your family, still valid as well? for example during the First Lately, the twelfth concert in I would like to ask you: what and the Second World Wars. this series has taken place. The does Christmas look like at I guess my role as the chairman programs prepared for these your home? of the Operations Research Could we now move on to the concerts are often performed Section, which is now being other world of yours, i.e. the repeatedly later on, when we It is true that we have always created at the Committee of world of music? Where do you are invited by cultural centres tried to nurture the carol sing- Statistics and Econometrics see the connection between or during some scientific con- ing tradition. Carols are sung of the Polish Academy of Sci- music and mathematics? ferences. When participating by the entire family, including ences, may be regarded as my in foreign scientific conferen- my grandchildren now. For personal success. The aim is to Pursuing my musical interests, ces, I have had numerous oc- many years I have organised integrate the scholars who deal I have focused on the counter- casions to play brief concerts, carol singing at home, invit- with operations research at the point. This is such an area with- mainly presenting Polish mu- ing my friends and acquaint- universities of economics and in music which determines the sic – most recently in Finland, ances to join us. In 2009 we the faculties of economics. rules for construction of voices Taiwan and Japan. I have also had a university carol singing I have also been elected to be in multi-voice music. The prin- had an opportunity to give meeting at KNST Marchołt at the chairman of the Polish Sec- ciples for the construction and a short concert in a new CNTI Warszawska street. Then, to- tion of INFORMS (Institute for the consonance of voices are hall at the University, to mark gether with Prof. Gembalski Operations Research and the very strict. Therefore, a clear the fifth anniversary of the De- from the Musical Academy, we Management Sciences), which parallel may be noticed be- partment of Informatics and played carols four hands. I am has been operating for sev- tween the strictness of the Econometrics. It turned out also happy to attend and or- eral years now. I see all these counterpoint and the strict- that this hall made an excel- ganise the musical part of carol honours as an opportunity to ness of a mathematical proof. lent venue for concerts. I can singing meetings held by our share my experience for the Such analogies can also be sometimes combine music Third Age University, as well as benefit of the operations re- spotted in music. The musical and mathematics, just like „Nostra Res” – the Association search community. The same form of a fugue is the best ex- I did during the Researchers’ of Christian Entrepreneurs and applies to the position of Vice- ample. Three years ago, during Night in Katowice in 2011 or Managers. President of the Upper Silesian the Silesian Researchers’ Night, on the John Paul II Days at the Branch of the Polish Math- I delivered a presentation in University in Toruń, where my Thank you for the interview. 39

Nauka biznesu Anna Losa-Jonczyk Anna Biznes nauki

Niezrozumienie, dwa odrębne światy, brak współpracy – takimi hasłami polskie media opisują tematy związane z kooperacją biznesu i naukowców. Na przekór doniesieniom prasowym Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach próbuje odwrócić trend i znaleźć remedium na tę polską bolączkę. Najmłodszy wydział uczelni, Wydział Informatyki i Komunikacji, od sześciu lat konsekwentnie realizuje strategię rozwoju opartą na włączaniu przedstawicieli biznesu w swoją działalność.

fot. / photo EMAG The science of business. The business of science

Lack of understanding, two separate worlds, absence of cooperation – these slogans are frequently used by Polish media covering the issues of the cooperation between business people and scientists. As if to disprove the press reports, the University of Economics in Katowice seeks to reverse the trend and find a remedy for this Polish ill. The most recently established faculty at the university – the Faculty of Informatics and Communications – has for the last six years consistently implemented the strategy of development based on the involvement of business people in the faculty’s activities.

Pierwsze wspólne projekty: „Nowe media i technologie wie- The first joint projects: “New media and knowledge technologies dzy w programach studiów ekonomicznych – synergia teorii in business curricula – a synergy between theory and practice”, i praktyki”, „Informatycy UE w Katowicach motorem regionalnej “The computer scientists of the UE Katowice as the drivers of the i krajowej gospodarki opartej na wiedzy” oraz aktualnie reali- regional and national knowledge economy”, as well as the cur- zowany projekt „Innowacyjni informatycy – studia na kierunku rently implemented project “Innovative computer scientists” – zamawianym Informatyka” umożliwiły rozwinięcie współpracy a degree programme in Computer Science subsidised by the Min- z praktykami, którzy postanowili podzielić się swoim doświad- istry of Science and Higher Education, enabled the development czeniem, prowadząc zajęcia i warsztaty dla studentów WIiK. Po of cooperation between the faculty and business practitioners trzech latach realizacji projektów dydaktycznych wydział zapew- who agreed to conduct classes and workshops at the Faculty of niał staże dla studentów kierunków informatycznych w ponad Informatics and Communications, and share their business expe- 60 firmach z regionu. rience with the students. After three years of the implementation of educational projects, the Faculty offers internships for the Kolejnym krokiem ku wzmocnieniu współpracy z praktyką było IT students in over 60 companies in the Silesian region. zaproszenie do rad programowych, utworzonych przy kierunkach prowadzonych na wydziale, właścicieli i kadry menedżer- As the next step to strengthen the Faculty’s cooperation with skiej prężnie rozwijających się firm rynku medialnego i infor- business, the owners and managers of thriving media and matycznego. Wsparcie merytoryczne członków rad pomogło IT companies were invited to sit on the programme boards 40 FORUM_nr 40 / 2015

Więcej informacji / More information is available at: www.ictech-2014.ue.katowice.pl

udoskonalić programy specjalności na kierunkach, przygotować appointed for each of the programmes offered by the Faculty projekty unikatowych studiów podyplomowych, a także znacznie of Informatics and Communications. The professional support wpłynęło na pozytywną ocenę wniosku o uruchomienie studiów provided by the board members helped to improve the curricula drugiego stopnia na kierunku „Dziennikarstwo i komunikacja and design unique post-graduate programmes; it also contrib- społeczna”, dokonaną przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa uted significantly to the positive evaluation by the Ministry of Wyższego. Spotkania z członkami rad programowych rozpoczęły Science and Higher Education of the Faculty’s application to tworzenie sieci współpracy, która wciąż się rozrasta i obejmuje launch a Master’s programme in Journalism and Social Commu- kolejny obszar: badania naukowe. Wcześniejsze doświadczenia nication. Meetings with programme board members enabled the z realizowanych wspólnie z przedstawicielami biznesu projek- establishment of a cooperation network encompassing a grow- tów naukowo-badawczych („Innowacyjny design”, „Laborato- ing number of areas, including the area of scientific research. rium Technik Semantycznych”) nauczyły obydwie strony dialogu Prior experience of implementing research projects in coopera- i zrozumienia potrzeb uczelni i firm. tion with business practitioners (“Innovative Design”, “Semantic Technologies Laboratory”) enabled both sides to engage in a dia- O tym, jak te potrzeby łączyć dla wzmocnienia sektorów nauki logue and understand each other’s needs. Reconciliation of the i biznesu, dyskutowano w szerokim gronie podczas pierwszej needs, with a view to strengthening both science and business, konferencji naukowo-biznesowej zorganizowanej przez Wydział was widely discussed during the first business and research con- Informatyki i Komunikacji oraz Instytut Technik Innowacyjnych ference organised on 19 November 2014 by the Faculty of Infor- EMAG 19 listopada 2014 pod nazwą „ICTECH. Informatyka na matics and Communications and the EMAG Institute of Innova- Śląsku – doświadczenia i wyzwania”. W budynku CNTI wymie- tive Technologies, entitled “ICTECH: IT in Silesia – experiences niali swe doświadczenia naukowcy uniwersytetów i politechnik and challenges”. Held in the CNTI building, the conference pro- z Wrocławia, Częstochowy, Gliwic, Katowic, Dąbrowy Górniczej vided a platform for exchange of experience between academ- oraz Kanady, przedstawiciele instytucji sektora kreatywnego ics representing universities and universities of technology from oraz wybitni menedżerowie i właściciele firm IT. Patronat hono- Wrocław, Częstochowa, Gliwice, Katowice, Dąbrowa Górnicza, rowy nad wydarzeniem objął Andrzej Halicki, minister admini- and Canada, creative sector representatives, as well as outstand- stracji i cyfryzacji, oraz rektor prof. Leszek Żabiński. Wystąpienia ing managers and owners of IT companies. The conference re- prelegentów umożliwiły zapoznanie się z realnymi potrzebami ceived the honorary patronage from Andrzej Halicki, Minister of i wyzwaniami stojącymi przed światem nauki i biznesu. Stano- Administration and Digitisation, and Prof. Leszek Żabiński, Rector wiły one przyczynek do przygotowania wspólnych projektów of the University of Economics in Katowice. The papers delivered i rozwinięcia współpracy w zakresie B&R. Szczególnie duże enabled the participants to gain insight into the real needs and emocje i zainteresowanie wzbudził wśród uczestników konfe- challenges facing the world of science and business, contributing rencji panel dyskusyjny, w którym wzięli udział przedstawiciele to the preparation of joint projects and development of coopera- organizatorów, sektora kreatywnego oraz partnerów konferen- tion in the B&R sphere. The discussion panel attended by the cji: firm Kamsoft SA, Marketplanet SA oraz Netology Sp. z o.o. Organising Committee members, representatives of the creative Tematyka dyskusji obejmowała zagadnienia zmiany wizerunku sector and the conference partners (Kamsoft SA, Marketplanet naszego regionu – innowacyjność zamiast przemysłu ciężkiego SA and Netology Sp. z o.o) aroused particular interest and excite- – oraz sposobów połączenia nauki i biznesu w kontekście two- ment. The panel focused on issues related to the shift in the rzenia „Śląskiej Doliny Krzemowej”. Uczestnicy konferencji za- image of Upper Silesia, from a district known for its heavy in- powiedzieli już swój przyjazd na nasz uniwersytet w przyszłym dustry to an innovation-oriented region; it also addressed the roku, organizatorom nie pozostaje więc nic innego, jak przygo- ways of combining science and business with a view to creating towanie konferencji ICTECH 2015. the “Silesian Silicon Valley”. The delegates have announced their willingness to visit our university next year, thus encouraging the W obecnym roku akademickim Wydział Informatyki i Komuni- organisers to arrange the ICTECH 2015 conference. kacji podjął kolejne działania poszerzające zakres współpracy: wspólne publikacje naukowe z przedstawicielami firmy Neto- This year the Faculty of Informatics and Communications has un- logy Sp. z o.o., opracowanie projektów badawczych z firmami dertaken further initiatives to extend the scope of cooperation, Encja.com i Kopex SA, poszerzenie oferty wykładów i zajęć pro- producing joint research publications with Netology Sp. z o.o, de- wadzonych przez praktyków wraz z pracownikami naukowymi signing research projects with Encja.com and Kopex S.A, as well wydziału. as offering a wider choice of lectures and classes co-taught by the Faculty members and business practitioners. Przyszłość mariażu dwóch światów – nauki i biznesu rysuje się na UE w Katowicach w jasnych barwach. Nie brak firm chęt- The future appears bright for the marriage of the two worlds of nych do współpracy i nie brak pracowników uczelni zaintere- science and business at the UE Katowice. There are many compa- sowanych połączeniem praktyki z teorią. Wydział Informatyki nies willing to cooperate with our university; there are also many i Komunikacji, korzystając z doświadczeń, skutecznie realizuje academics interested in combining theory with practice. Drawing przyjętą strategię, starając się doskonalić dialog na styku nauka on their experience, the Faculty of Informatics and Communi- – biznes, ponieważ, przypominając słowa H. Forda: „Wszystko cations is successfully implementing the strategy adopted with można robić lepiej, niż robi się dzisiaj”. a view to improving the dialogue between science and business; as Henry Ford once said, “everything can always be done better than it is being done”. Marcin Baron Marcin

fot. / photos M. Baron Urban growth

Po raz siedemnasty środowisko regionalistów zgromadziło się na dorocznej konferencji ustrońskiej. W dniach 18 i 19 listopada 2014 roku odbyła się ona pod hasłem „Rozwój obszarów miejskich w polityce regionów”.

The annual Ustroń Conference welcomed the community of regionalists for the 17th time. On 18-19 November 2014 they met to discuss and share their views on the theme “Urban growth in regional policies”.

Jak co roku konferencja przy- zainicjował wątek dotyczący As it does each year, the con- ogy). Prof. Kudłacz indicated jęła formułę paneli dyskusyj- potrzeby uzgadniania standar- ference followed the formula of the need to set common stan- nych poświęconych kolejnym du dokumentów strategicznych discussion panels on issues re- dards for strategic documents zagadnieniom składającym w planowaniu zintegrowanym. lated to the main theme. First, in integrated planning, while się na temat wiodący spotka- Profesor Noworól zwrócił uwa- the participants discussed the Prof. Nororól commented on nia. Jako pierwsze omówione gę na ogromną wręcz liczbę issues of the integrated model an extremely large number of zostały zagadnienia modelu dokumentów programowych, of territorial development plan- programme documents which zintegrowanego planowania do których uchwalania zobligo- ning. Prof. Tadeusz Markowski territorial governments were rozwoju terytoriów. Wprowa- wane są samorządy terytorial- (University of Łódź), the Chair legally obliged to adopt. He dzenia dokonał prof. Tade- ne różnymi ustawami, a także of the Committee for Spatial also pointed out the difficulties usz Markowski (Uniwersytet na trudności w koordynacji po- Economy and Regional Plan- in coordination between the Łódzki), przewodniczący Ko- między trzema poziomami sa- ning, Polish Academy of Sci- three tiers of self-government. mitetu Przestrzennego Za- morządu. Ponadto prof. Lorens ence, opened the panel with Finally, Prof. Lorens added that gospodarowania Kraju PAN, podkreślił, że konieczne jest the presentation of a new, de- it was also necessary to ensure który przedstawił propozycję również zadbanie o koordyna- sirable model. coordination between integrat- nowego, pożądanego modelu. cję myślenia zintegrowanego – ed and strategic thinking with W dyskusji wzięli udział: prof. strategicznego z zarządzaniem Prof. Bohdan Gruchman (Poz- development project manage- Bohdan Gruchman (Uniwersytet projektami rozwojowymi. nań University of Econom- ment. Ekonomiczny w Poznaniu), który ics) raised the question of the m.in. podniósł temat aktualno- Wystąpieniem programowym advancements in the existing The programme statement on ści znanych teorii rozwoju miast na temet trendów w reurbani- urban development theories trends in re-urbanisation and i potrzeb poszukiwania no- zacji i metropolizacji obszarów and the need to seek new metropolisation of urban ar- wych rozwiązań teoretycznych, miejskich rozpoczął kolejny theoretical solutions. The dis- eas, delivered by Prof. Lorens, a także profesorowie Tadeusz panel jego moderator, prof. Lo- cussion was joined by Profes- opened the next panel. In the Kudłacz (Uniwersytet Ekono- rens. We wstępie do dyskusji sors Tadeusz Kudłacz (Kraków introduction, Professor stated miczny w Krakowie), Aleksander postawił tezę, iż obecnie mamy University of Economics), Alek- that currently cities were dis- Noworól (Uniwersytet Jagiel- do czynienia z miastami rozpro- sander Noworól (Jagiellonian persed in disintegrated regions. loński) i Piotr Lorens (Politechni- szonymi w zdezintegrowanych University) and Piotr Lorens Prof. Sławomir Kurek (Peda- ka Gdańska). Profesor Kudłacz regionach. Profesor Sławomir (Gdańsk University of Technol- gogical University of Cracow) 42 FORUM_nr 40 / 2015 Kurek (Uniwersytet Pedago- impulsy rozwojowe. Następny giczny w Krakowie) podzielił panelista – dr Krzysztof Wrana się z zebranymi wynikami ba- – zwrócił m.in. uwagę na war- dań nad powiązaniami funk- tości płynące ze specjalizacji. cjonalnymi w krakowskim ob- Jego zdaniem umiejętny wybór presented the results of the path faster, but it also enables szarze metropolitalnym. Zda- specjalizacji pozwala zarów- research on functional links in to avoid unnecessary competi- niem prof. Noworóla to właśnie no szybciej wejść na ścieżkę the Cracow metropolitan area. tion. Dr. Adam Drobniak, on the obszary funkcjonalne powinny redevelopmentu, jak i unikać other hand, shared the results być obejmowane dokumen- zbędnej konkurencji. Doktor According to Prof. Noworól, of his research on the changes tem studium kierunków i uwa- habilitowany Adam Drobniak it should be functional areas in the economic sphere in Kato- runkowań zagospodarowania podzielił się z kolei doświad- rather than single cities or com- wice and other cities in the Up- przestrzennego, a nie pojedyn- czeniami z badań nad zmiana- munes that are comprised by per Silesian agglomeration. He cze miasta lub gminy. Z kolei mi sfery gospodarczej w Kato- the land-use plan. Prof. Krzysz- indicated a growing services w wypowiedzi prof. Krzysztofa wicach i innych miastach aglo- tof Gasidło (Silesian University sector and an increase in em- Gasidły (Politechnika Śląska) meracji górnośląskiej. Wskazał of Technology), on the other ployment in the shared business zawarty był wątek nowego na rozbudowę sfery usług, hand, introduced a new theme services sector, in particular IT. myślenia o reurbanizacji, szcze- wzrost zatrudnienia w sekto- on re-urbanisation, in particular At the same time, however, he gólnie terenów śródmiejskich. rze biznesowych usług wspól- in inner cities. He argued that pointed out that despite many Dyskutant podkreślił, że pro- nych, a przede wszystkim w IT. the process had to focus on the development processes, the ces ten musi być nakierowany Jednocześnie podkreślił też, że quality of space, for example cities still had certain districts na jakość przestrzeni, co wiąże mimo licznych procesów roz- space in dwellings or access to where even basic revitalisation się na przykład z wielkością wojowych wciąż w miastach green areas. Dr. Bartosz Bar- initiatives were fraught with mieszkań lub dostępnością do istnieją dzielnice, w których tosiewicz (University of Łódź) difficulties. The accessibility of terenów zielonych. Z kolei dr obserwowane są trudności na- focused on the challenges in- metropolitan services was dis- Bartosz Bartosiewicz (Uniwer- wet z najprostszymi działania- volved in the implementation cussed by Dr. Tadeusz Kmieć, sytet Łódzki) skupił się na wymi rewitalizacyjnymi. Z kolei of integrated territorial invest- whose contention was that in- zwaniach związanych z wdra- na dostępność usług metro- ments within urban functional tegrated public transport solu- żaniem tzw. zintegrowanych politalnych zwrócił uwagę dr areas. The subject was taken tions were a prerequisite to the inwestycji terytorialnych na ob- Tadeusz Kmieć, który zintegro- up and developed further by improved quality of life in the szarach funkcjonalnych miast. wane rozwiązania z zakresu Jacek Woźniak (Marshall’s Of- metropolitan area and benefits Temat ten znalazł kontynuację transportu publicznego uznał fice, Małopolskie Province). for residents. w wypowiedzi Jacka Woźniaka za warunkujące jakość życia (Urząd Marszałkowski Woje- w obszarze metropolitalnym The next panel session moved The theme of development po- wództwa Małopolskiego). i korzyści dla mieszkańców. on to the topic of redevelop- tentials in urban policies was ment and smart growth in ur- further expanded by Dr. Bo- Kolejną sesję panelową po- Tematykę potencjałów rozwo- ban areas. Launching the ses- gumił Szczupak, moderator święcono zagadnieniom rede- jowych w polityce miejskiej sion, Prof. Andrzej Klasik elab- of the next panel. The first velopmentu i rozwoju inte- regionu rozwinął dr Bogumił orated on the two concepts speaker – Prof. Stanisław Ko- ligentnego obszarów miej- Szczupak, moderator kolejnej based on the guidelines for the renik (Wrocław University of skich. We wprowadzeniu prof. sesji panelowej. Pierwszy z pa- regional urban policy, created Economics) – focused on so- Andrzej Klasik przybliżył dwa nelistów – prof. Stanisław Kore- for the Śląskie Province by the ciological changes contributing pojawiające się w tytule pane- nik (Uniwersytet Ekonomiczny university think tank headed to the new understanding of lu pojęcia, posługując się tre- we Wrocławiu) – wskazał na by Prof. Florian Kuźnik. During resources in urban space. Prof. ściami zaczerpniętymi z kon- to, jak zmiany socjologiczne the discussion, Dr. Małgorzata Zygmunt Szymla (Kraków Uni- cepcji regionalnej polityki powodują nowe rozumienie Pięta-Kanurska (Wrocław Uni- versity of Economics), in turn, miejskiej województwa ślą- zasobów w przestrzeni miasta. versity of Economics) empha- talked about how cities coped skiego, opracowanej dla samo- Z kolei prof. Zygmunt Szym- sized that numerous studies with post-crisis effects and so- rządu regionalnego przez ze- la (Uniwersytet Ekonomiczny demonstrated that people, called shrinking, i.e. decreasing spół złożony z pracowników w Krakowie) skupił się na za- especially young, were willing urban populations. The role of uczelni pod kierunkiem prof. gadnieniach radzenia sobie to move to a city. However, sustainable transport and the Floriana Kuźnika. W dyskusji miast z efektami postkryzy- they expect a completely new need to implement sustainable dr Małgorzata Pięta-Kanurska sowymi oraz tzw. kurczeniem “urban offer”. She also gave a urban mobility plans were the (Uniwersytet Ekonomiczny we się, czyli zmniejszaniem liczby few examples of extensive re- topic of the speech made by Wrocławiu) podkreśliła, że licz- ludności. O roli zrównoważone- vitalisation projects, providing Dr. Adam Przybyłowski (Gdynia ne badania wskazują na chęć go transportu i potrzebie wdra- cities with development incen- Maritime University), while ludzi, szczególnie młodych, do żania planów zrównoważonej tives. The next panel speaker Dr. Marcin Baron brought in zamieszkiwania w miastach. mobilności miejskiej mówił na- – Dr. Krzysztof Wrana – con- the concept of innovation po- Oczekują oni jednak zupeł- tomiast dr Adam Przybyłowski centrated on the benefits of tentials. He discussed a wide nie nowej oferty miejskiej. (Akademia Morska w Gdyni). specialisation. In his opinion, scope of opportunities ranging Wskazała także na przykłady Do budowania potencjałów not only does an adequate from highly innovative pilot so- dużych projektów rewitaliza- innowacyjnych odniósł się dr choice of specialisation help to lutions, demonstrable on a city cyjnych, dających miastom Marcin Baron, który wskazał na embark on the redevelopment scale, to the support of inno- 43 możliwości rozciągające się od Łódzki). Wątek ekonomiczny tworzenia wysoce innowacyj- w panelu przywołał dr Bogumił nych rozwiązań pilotażowych, Szczupak, stawiając pytanie demonstracyjnych w skali mia- o to, jak mierzyć produktyw- sta, do wspierania środowisk ność przestrzeni, a także jak innowacyjnych, ukierunkowa- tworzyć modele biznesu wokół nych na inkubację nowych te- przestrzeni, które pozwoliłyby chnologii posiadających prze- na maksymalne przechwyty- wagi globalne. wanie wartości dodanej na wybranych terytoriach. Od postawienia tez dotyczą- vation milieus, focused on the models around space so that cych współczesnych wymagań Każda z sesji wypełniona była incubation of new technologies it could be possible to capture wobec przestrzeni rozpoczął se- ponadto licznymi głosami z sali, with global advantages. maximum added value in cho- sję na temat nowych przestrze- żywiołową dyskusją na tematy The next session – on new sen territories. ni publicznych i biznesowych podnoszone przez panelistów. public and business spaces in w rozwoju obszarów miejskich Podsumowania konferencji do- urban area development – was Each session featured many prof. Markowski. W dyskusji dr konał jej gospodarz, prof. Kla- opened by Prof. Markowski, voices from the audience and Agnieszka Labus (Politechnika sik. Partnerami uczelni w reali- who highlighted and defined was filled with lively discus- Śląska) podkreśliła problem zacji wydarzenia były: Polska modern requirements from sion on the subjects present- wyłączania przestrzeni publicz- Akademia Nauk oraz Górno- space. During the discussion, ed by the panel speakers. The nych z użytku pewnych grup śląska Wyższa Szkoła Przedsię- Dr. Agnieszka Labus (Silesian conference was closed by its społecznych: osób starszych, biorczości w Chorzowie. University of Technology) dealt host – Prof. Klasik. Our uni- niezmotoryzowanych, dyskry- with the problem of the exclu- versity’s partners in the or- minowanych ze względów kul- sion from public spaces which ganisation of the event were turowych itp. Natomiast o stan- was experienced by certain the Polish Academy of Sci- dardach urządzania i utrzyma- social groups, for example, el- ences and the Upper Silesian nia przestrzeni, zapewniania derly people, non-motorised Academy of Entrepreneurship bezpieczeństwa czy też napra- users, or those who were dis- in Chorzów. wiania szkód mówiła dr Beata criminated against on cultural Wieteska-Rosiak (Uniwersytet grounds. Further on, Dr. Beata Wieteska-Rosiak (University of Łódź) talked about the standards for organising and managing space, ensuring security, or repairing damage. The economic an- gle was brought in by Dr. Bogumił Szczupak, who po- sed a question on how to measure space productivity and build business

Od lewej profesorowie: / From the left Professors: T. Markowski, B. Gruchman, T. Kudłacz, A. Noworól, P. Lorens

Uczestnicy konferencji / Participants of the conference 44 FORUM_nr 40 / 2015

II International Week © Coloures-pic - Fotolia.com New Frontiers in Finance IW dotyczył finansów przedsiębiorstw. and Accounting Profesor Petra Kroflin z DHBW w Ravens- burgu (Niemcy) przygotowała zajęcia na temat zarządzania kapitałem obrotowym w przedsiębiorstwie pod nazwą „Liquidi- W dniach 20-24 października dzięki rozbudowanej sieci współpracy ty Control and Working Capital Manage- 2014 roku na Wydziale Finansów z uczelniami partnerskimi. ment”. Zróżnicowana oferta przedmiotów spo- Zagadnienia podatkowe były z kolei i Ubezpieczeń odbył się drugi tkała się z dużym zainteresowaniem ze kluczowe dla przedmiotu pt. „Taxation International Week pod nazwą strony studentów, którzy mogli uzyskać in Poland and in the Netherlands, Inter- „New Frontiers in Finance and 3 punkty ECTS. Oferowane zajęcia do- national and European Taxation”, który tyczyły różnych problemów z zakresu został przygotowany przez dr. Rona van Accounting”. Wydarzenie to było finansów i rachunkowości – od zagadnień Zon z Uniwersytetu Nauk Stosowanych efektem współpracy Katedry podstawowych do tych o charakterze Fontys w Eindhoven (Holandia) przy specjalistycznym. współpracy z dr Jolantą Gałuszką z Kate- Inwestycji i Nieruchomości, Kate- Profesor Marijana Ćurak z Uniwersytetu dry Finansów WFiU. dry Finansów oraz Katedry Ban- w Splicie (Chorwacja) poprowadziła wy- Pieter Thomas Westerhuis z Uniwersy- kowości i Rynków Finansowych, kład „Financial Institutions”, w ramach tetu Nauk Stosowanych Windesheim którego wyjaśniła podstawy działania w Zwolle (Holandia) przeprowadził za- wspomaganych przez Biuro Mię- i znaczenie instytucji finansowych jęcia w ramach przedmiotu „Business dzynarodowej Wymiany Studen- w kontekście niedoskonałości rynku Ethics”, zwracając uwagę na wyzwania tów i Dziekanat WFiU. finansowego i kryzysu finansowego. stawiane współczesnym przedsiębior- Profesor Ćurak po raz drugi wzięła udział stwom w związku z koncepcją zrówno- w IW, podobnie jak dr Katalin Varga Kiss ważonego rozwoju i odpowiedzialnością Joanna Błach, Monika Foltyn-Zarychta Monika Błach, Joanna W tegorocznej edycji International Week z Uniwersytetu Széchenyi István (Węgry). społeczną biznesu. udział wzięli wykładowcy z: Belgii, Jej przedmiot „English for Finance and Ostatni przedmiot w ofercie IW był Chorwacji, Hiszpanii, Holandii, Niemiec, Accounting” cieszył się dużym zainte- efektem współpracy trzech wykładow- Słowacji i Węgier. W wykładach i semina- resowaniem wśród studentów, tak jak ców: prof. Ingrid Claes z KUL w Brukseli riach uczestniczyło ponad 160 polskich w poprzednim roku. (Belgia), dr. Luisa Cortesa Meseguera i zagranicznych studentów reprezentu- Po raz kolejny na zaproszenie odpowie- z Uniwersytetu Technicznego w Walencji jących wszystkie wydziały oraz studiu- działa prof. Lubomira Gertler z Uniwer- (Hiszpania) oraz mgr. Tomasza Bolka jących w uczelni w ramach współpracy sytetu Ekonomicznego w Bratysławie z Katedry Inwestycji i Nieruchomości międzynarodowej. Na organizację semi- (Słowacja), która przygotowała przedmiot WFiU. Przedmiot stanowił połączenie narium uzyskano współfinansowanie ze „Corporate Finance”. Niedyspozycja warsztatów z zakresu kreatywnego roz- środków programu Erasmus+, a przyjazd zdrowotna prof. Gertler uniemożliwiła wiązywania problemów oraz zarządzania zagranicznych wykładowców był możliwy jej przyjazd w ostatniej chwili, jednak nieruchomościami. przedmiot został zrealizowany zgodnie Podczas seminarium zaplanowano jeden z wytycznymi – zajęcia przeprowadziły dr dzień wolny od zajęć dydaktycznych. Joanna Błach oraz dr Monika Wieczorek- Studenci mieli wtedy czas na samo- -Kosmala z Katedry Finansów WFiU. dzielną pracę nad zadanym materiałem, Również kolejny przedmiot z oferty natomiast wykładowcy uczestniczyli 45

II International Week New Frontiers in Finance and Accounting

On 20-24 October, 2014 the Fa- Széchenyi István University (Hungary). culty of Finance and Insurance Her course entitled „English for Finance and Accounting” aroused a lot of interest (the FFI) hosted the second In- © Coloures-pic - Fotolia.com among students, just like in the previous ternational Week under the title year. of „New Frontiers in Finance and Also Prof. Lubomira Gertler from the University of Economics in Bratislava w Międzynarodowej Konferencji Nauko- Accounting”. The event resulted (Slovakia) had kindly accepted our invi- wej „Finanse – Problemy – Decyzje: FPD from the cooperation between tation for the second year running and 2014” zorganizowanej przez Katedrę the Department of Investments had prepared a course in „Corporate Finansów w Jaworzu. Konferencja, jak Finance”. Unfortunately, due to a sud- i pozostałe spotkania z kadrą akademic- and Real-Estate, the Department den medical condition, Prof. Gertler was ką naszej uczelni towarzyszące zajęciom of Finance and the Department unable to come. The course prepared by dydaktycznym, stworzyły podstawę do her, however, was delivered – in line with nawiązania i pogłębienia międzynaro- of Banking and Financial Mar- her guidelines – by Dr. Joanna Błach and dowej współpracy naukowo-badawczej kets, supported by the Interna- Dr. Monika Wieczorek-Kosmala from the i dydaktycznej. Realizacja zajęć w ramach tional Relations Office and the Department of Finance, the FFI. IW zawsze oznacza intensywny tydzień The next subject offered during the IW pracy zarówno dla studentów, jak i wy- FFI Dean’s Office. was also related to corporate finance. kładowców. IW pozwolił studentom na Prof. Petra Kroflin from DHBW in Raven- zdobycie wiedzy i nowych umiejętności Lecturers from Belgium, Croatia, Spain, sburg (Germany) conducted a course on oraz pogłębienie kompetencji społecz- the Netherlands, Germany, Slovakia and how working capital management should nych w międzynarodowym środowisku. Hungary participated in this year’s edi- be managed in an enterprise, under the Dla wykładowców był to czas wymiany tion of International Week. The lectures title of „Liquidity Control and Working doświadczeń, jak i nawiązania trwałych and seminars were attended by over 160 Capital Management”. kontaktów międzynarodowych, które Polish and foreign students from all the The tax issues, in turn, were discussed – mamy nadzieję – zaowocują dalszą faculties as well as those who were cur- in a course entitled „Taxation in Poland współpracą. Spotkanie było też okazją rently studying at the University under and in the Netherlands, International do prezentacji kultury i historii naszego the international cooperation programs. and European Taxation”, which had been regionu. Goście odbyli wycieczki do Ni- Funding from the Erasmus+ program had developed by Dr. Ron van Zon, from the kiszowca, Tyskich Browarów Książęcych, been obtained to organise the seminar Fontys University of Applied Sciences in Muzeum Zamkowego w Pszczynie, Za- and the foreign lecturers had been invi- Eindhoven (the Netherlands) in coopera- bytkowej Kopalni „Guido” w Zabrzu oraz ted through a wide network of cooperation with Dr. Jolanta Gałuszka from the © patpitchaya - Fotolia.com © patpitchaya Krakowa. Głównym partnerem Interna- tion with partner universities. Department of Finance, the FFI. tional Week był Węglokoks SA. A diverse 3-ECTS course offer attracted Pieter Thomas Westerhuis from the a lot of students. The courses focused on Windesheim University of Applied Sci- numerous issues related to finance and ences in Zwolle (the Netherlands) de- accounting – from the basic to the more livered lectures on „Business Ethics”, specialised ones. drawing his audience’s attention to the Prof. Marijana Ćurak from the Split Uni- challenges modern companies need to versity (Croatia) delivered a lecture on tackle to meet the demands of sustain- „Financial Institutions”, in which she able development and corporate social talked about the operation and the role responsibility. Więcej informacji of financial institutions in the context The last course in the IW offer was wraz z galerią zdjęć z wydarzenia of imperfect financial markets and the a product of cooperation of three lectur- / more information: credit crunch. It was the second time ers: Prof. Ingrid Claes from KUL in Brus- www.ue.katowice.pl/en/new-frontiers- Prof. Ćurak participated in IW, simi- sels (Belgium), Dr. Luis Cortes Meseguera in-finance-and-accounting.html. larly to Dr. Katalin Varga Kiss from the from the Technical University in Valencia 46 FORUM_nr 40 / 2015

international collaboration in scientific, research and teaching areas. The lectures and classes scheduled for the IW meant very busy working days for the students and the lecturers alike. The IW allowed the students to acquire knowledge and new skills, in addition to improving their social competences in the international setting. For the lecturers that was the time for sharing their experience and establish long-term contacts with their international counterparts, which – as we (Spain) and Tomasz Bolek from the the lecturers to participate in the In- hope – should lead to further coopera- Department of Investments and Real- ternational Scientific Conference – „Fi- tion. That was also a wonderful oppor- Estate, the FFI. That course consisted of nance – Problems – Decisions: FPD 2014” tunity to present the culture and history workshops in creative problem-solving held by the Department of Finance in of our region. The guests went for some and real property management. Jaworze. The conference, as well as the trips to Nikiszowiec, Tyskie Brewery, the One free day had been planned in other meetings with our University’s Pszczyna Castle Museum, Monumental the seminar schedule, to allow the staff which accompanied the lectures „Guido” Coal Mine in Zabrze and to Cra- students to do some self-study and and classes, provided an opportunity cow. The key partner for the International homework assignments and to enable to establish and further develop the Week was Węglokoks SA.

Nowoczesność przemysłu i usług Modernity of industry and services

W dniach 9-11 października 2014 roku odbyła się w Ustroniu doroczna międzynarodowa konferencja naukowa „Nowoczesność przemysłu i usług”. Zorganizowano ją w ramach XXXVI Śląskich Dni Organizacji. Gospodarzami byli: Uniwersytet Ekonomiczny Adam Janiszewski Adam w Katowicach, Oddział Śląski Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa oraz Wydział Organizacji i Zarządzania Politechniki Śląskiej. Przewodniczącym rady naukowo- -programowej konferencji jest prof. Jan Pyka z Zakładu Zarządzania Innowacjami.

Celem nadrzędnym konferen- wicieli świata nauki, samorzą- tle pojęć pokrewnych, a także Kolejne wystąpienie, zatytuło- cji było stworzenie warunków du i administracji państwowej, mity, jakie nieodłącznie wiążą wane „Techniki projakościowe do przedyskutowania najnow- jak i przedsiębiorstw. się z tą tematyką. Następnie wykorzystywane w podlaskich szych wyników badań i kształ- Pierwsza sesja poświęcona referat dotyczący zmian dzia- przedsiębiorstwach”, było przy- tujących się na ich podstawie była tematyce innowacji w or- łania menedżerów (innowacji gotowane przez gości z Bia- koncepcji teoretycznych. Orga- ganizacjach, sektorach i regio- zarządczych) przedstawił dr łegostoku – dr inż. Annę Ol- nizatorzy starali się zapewnić nach. Obrady rozpoczął swoim Wojciech Głód w imieniu ze- szewską i Alicję Gudanowską. wielostronne spojrzenie na zja- wystąpieniem prof. Henryk społu autorskiego, w którego Ostatnia prezentacja tej se- wiska innowacyjności i konku- Bieniok, który przedstawił składzie były także prof. Teresa sji należała do dr. Dariusza rencyjności w gronie przedsta- m.in. istotę kreatywności na Kraśnicka i dr Martyna Wronka. Wyrwy, który zaprezentował 47

wyniki badań innowacyjności uczelni skoncentrował się na przedsiębiorstw z sektora prze- dylematach definiowania i po- twórstwa przemysłowego, pro- miaru efektywności ekonomi- wadzących działalność na tere- cznej. Profesor Marian Wypych On 9-11 October, 2014 an annual international scientific nie województwa podkarpac- przedstawił wyniki badań do- kiego. wodzące, iż przedsiębiorstwa conference was held in Ustroń on „Modernity of Kolejną sesję rozpoczęło wystą- przemysłu przetwórczego za- industry and services”. The conference was part of 36th pienie nawiązujące w sposób chowały równowagę finanso- Silesian Days of Organisation. The event was hosted by: zasadniczy do tematyki prezen- wą w okresie spowolnienia go- towanej wcześniej, lecz skon- spodarczego. Sesję zakończyło the University of Economics in Katowice, The Silesian centrowane na czysto praktycz- wystąpienie prezesa Jastrzęb- Division of the Scientific Society for Organisation and nych aspektach związanych ze skiej Spółki Węglowej SA Jaro- Management and the Faculty of Organisation and strategią innowacji w TAURON sława Zagórowskiego na temat Polska Energia SA. Profesor aktualnych problemów sektora Management of the Silesian University of Technology. Mieczysław Moszkowicz za- górnictwa węgla kamiennego. The Program Council of the conference was chaired brał głos w dyskusji na temat Obrady zakończyły dwa wys- związku pomiędzy współczesną tąpienia, które uzupełniły do- by Prof. Jan Pyka from the Institute of Innovations gospodarką zmierzającą do po- tychczasowe rozważania na Management. zyskiwania umiejętności a rolą temat innowacyjności i kon- uniwersytetów, które mają ten- kurencyjności o narzędzia fi- The overriding aim of the Con- results of innovation studies dencję do koncentrowania się nansowania rozwoju. Profesor ference was to provide a plat- conducted in enterprises oper- na przekazywaniu wiedzy, a nie Miloš Král omówił przygotowa- form for a debate on the latest ating in the industrial process- umiejętności. Następnie swo- ny we współautorstwie z prof. research findings, as well as ing sector in the Subcarpathian je tematy prezentowali goście Günterem Hofbauerem referat some emerging theoretical con- Voivodeship. z Ukrainy. Jako pierwszy wystą- związany z zasadą carry trade cepts based on these findings. The next session started with pił prof. Mykola Gusyatinskyi, i jej dochodowym wykorzysta- The Organisers wanted to en- a presentation which basically który podjąwszy temat rozwoju niem. Z kolei dr Krzysztof Tar- sure a multi-lateral view on the referred to the previously ad- regionalnego wykazywał, iż po- giel w odpowiedzi na warunki phenomena of innovativeness dressed issues but focused szukiwanie nowych obszarów gospodarowania we współ- and competitiveness by invit- on purely practical aspects zarządzania innowacją może czesnym świecie zapropono- ing a wide range of speakers connected with an innova- wynikać z takich czynników wał wykorzystanie opcji real- from the world of science and tion strategy implemented by jak nieskuteczna współpraca nych jako narzędzia służącego business, as well as the repre- TAURON Polska Energia SA. między państwem a regiona- zwiększaniu elastyczności me- sentatives of local authorities Prof. Mieczysław Moszkowicz mi czy przestarzałych metod nedżerskiej. and state administration. expressed his views in the dis- regulacji państwowych. Z ko- Sesję poranną drugiego dnia The first session was dedicated cussion about the relationships lei prof. Natalia Gusyatinskaya konferencji, poświęconą no- to innovations in organisations, between today’s skill-driven poruszyła aspekt krajowej woczesnemu zarządzaniu za- sectors and regions. The dis- economy and the role of uni- kontroli bezpieczeństwa żyw- sobami w organizacjach, za- cussion was opened by Prof. versities, which tend to concen- ności i jej roli dla utrzymywa- inicjowało wystąpienie prof. Henryk Bieniok, who talked trate on conveying knowledge, nia jakości produktów rolnych Czesława Zająca z Uniwersy- about the nature of creativity instead of skills. After that, the w kontekście procesów in- tetu Ekonomicznego we Wro- compared to the related no- guests from Ukraine presented tegracji Ukrainy i krajów UE. cławiu, w którym, bazując na tions, as well the myths which their topics. The first speaker Sesję zakończyło wystąpienie przykładzie IMPEL SA, poruszył are inherent to this theme. was Prof. Mykola Gusyatinskyi, dr Małgorzaty Kwietniewskiej kwestie związane z instrumen- Then, a presentation on change who talked about regional de- „Ewaluacja inicjatyw klastro- tarium strategicznego zarzą- in managers’ behaviour (mana- velopment, arguing that the wych a postklastrowa polityka dzania zasobami ludzkimi. Pro- gerial innovations) was de- search for new innovation innowacyjna”. fesor Agnieszka Baruk zapre- livered by Dr. Wojciech Głód, management areas may be W dalszej kolejności rozpatry- zentowała wyniki badań nad speaking on behalf of a team driven by such factors as inef- wano aspekt uzyskiwania prze- relacyjnymi aspektami klimatu of authors, including Prof. Ter- fective cooperation between wagi konkurencyjnej, przyj- organizacyjnego jako determi- esa Kraśnicka and Dr. Martyna the state and the regions or mując za punkt wyjścia efek- nantami zadowolenia pracow- Wronka. The following speech out-dated methods of govern- tywność ekonomiczną. Pro- ników. Z kolei prof. Radosław entitled „Quality-oriented tech- ment regulations. Prof. Nataliia fesor Stanisław Marciniak Wolniak wypowiedział się na niques used in Podlasie enter- Gusyatinskaya, in turn, referred z Politechniki Warszawskiej temat wprowadzania jednoli- prises” had been prepared by to food safety controls at the zaprezentował propozycję wy- tego raportowania w zakresie the guests from Białystok – Dr. national level and their role in korzystania ujęcia holistyczne- CSR w organizacjach francu- Inż. (Ph.D. Eng.) Anna Olsze- the maintenance of produce go dla oceny efektywności no- skich. Rozwój sektora ekono- wska and Alicja Gudanowska. quality, against the background watorskich przedsięwzięć te- mii społecznej jest ważną skła- The last presentation in this of the Ukrainian integration chniczno-organizacyjnych, a dr dową polityki społeczno-go- session was given by Dr. Da- with the EU countries. That ses- Eryk Głodziński z tej samej spodarczej Unii Europejskiej. riusz Wyrwa, who outlined the sion ended with a speech by 48 FORUM_nr 40 / 2015

Koncepcje i przykłady zastoso- nowacyjnych na rynku energii starting point for that discus- tion of uniform CSR reporting wań modeli biznesu w wybra- elektrycznej. Następnie wystą- sion. Prof. Stanisław Marciniak in French organisations. The nych przedsiębiorstwach eko- piła dr Agnieszka Dziubińska. from the Warsaw Institute of development of social econom- nomii społecznej przedstawił Referująca podjęła się zadania Technology proposed a holistic ics is an important compo- prof. Jan Brzóska. Sesję uzu- wskazania podstaw do oceny approach to the measurement nent of a social and economic pełniło wystąpienie dr Zofii inicjatyw strategicznych przed- of effectiveness when it comes policy of the European Union. Patory-Wysokiej, w którym zo- siębiorstw pod kątem tworze- to innovative technical and or- The concepts and examples of stały pokazane najważniejsze nia wartości, która odpowia- ganisational projects, and Dr. business model applications in czynniki mające wpływ na ini- dałaby obecnym uwarunkowa- Eryk Głodziński from the same the selected social economics cjowanie zmian o charakterze niom, w jakich prowadzona jest University focused on the di- enterprises were presented by technologicznym w procesie działalność gospodarcza. Dok- lemmas faced when trying to Prof. Jan Brzóska. A contribution restrukturyzacji produktowej tor Sławomir Olko przedstawił define and measure economic to that session was brought by w przedsiębiorstwach branży temat związany z innowacjami efficiency. Prof. Marian Wypych Dr. Zofia Patora-Wysoka, who tekstylno-odzieżowej. Uczest- społecznymi i ich rolą w prze- outlined the results of the re- talked about the key factors nicy konferencji mieli także mysłach kreatywnych. Zdaniem search giving the evidence that affecting the technological okazję wysłuchać wystąpienia autora przemysły kreatywne enterprises operating in the changes in a product restruc- autorstwa M. Ławeckiego, któ- stanowią emanację indywidu- processing industry managed turing process observed in the ry poddał dyskusji temat wielo- alnej i grupowej kreatywności to keep the financial equilib- textile and clothing companies. wymiarowej przedsiębiorczości będącej fundamentem rozwo- rium during the economic slow- The conference participants technologicznej. ju cywilizacyjnego w Europie. down. The session ended with a were also given an opportunity Ostatni dzień konferencji pier- Konferencję zamknęło wystą- speech by Jarosław Zagórowski, to listen to a presentation by wotnie zaplanowano jako pienie Adama Janiszewskiego the President of Jastrzębska M. Ławecki, who raised the is- „Dzień Ukraiński”. Jednak z po- zatytułowane „Specyficzność Spółka Węglowa SA, who gave sue of multidimensional tech- wodu braku możliwości przy- kompetencji relacyjnej w sieci”. an overview of the current nological entrepreneurship. jazdu większości gości z Ukra- challenges confronting the coal The last day of the conference iny w programie zaszły zasad- mining sector. had initially been planned as nicze zmiany. Jako pierwszy The last part of the meeting the „Ukrainian Day”. How- swój temat zaprezentował that day comprised two pres- ever, since the majority of the Konrad Łaskawiec, którego entations, which supplemented invited Ukrainian quests had badania dowodziły istotności the former discussion about in- been unable to attend, the wykorzystania rozwiązań innovativeness and competitive- programme had had to be sig- ness by referring to the devel- nificantly modified. The first opment financing tools. Prof. presentation was given by Milos Král presented a paper, Konrad Łaskawiec, whose re- co-authored by Prof. Günter search proved the significance Hofbauer, on the carry trade of innovative solutions used principle and its profit-making on the electricity market. It applications. Dr. Krzysztof Tar- was followed by Dr. Agniesz- giel, in an attempt to respond ka Dziubińska’s speech. The to the conditions for govern- speaker attempted to indicate ance in the modern world, sug- the basis for evaluation of stra- gested that real options should tegic initiatives implemented be used as a tool that could en- by enterprises, in terms of their hance managerial flexibility. value creation potential which The morning session of Day could be utilised by them to Two was devoted to modern respond to the circumstances resource management in or- in which they are operating. ganisations and started with a Dr. Sławomir Olko set out the speech by Prof. Czesław Zając social innovations and their from the University of Econom- importance for creative indus- ics in Wrocław who, based on tries. According to the author, the example of IMPEL S. A., ad- creative industries embody in- dressed the strategic armoury dividual and collective creativ- of human resources manage- ity, which forms the foundation © tashatuvango - Fotolia.com Dr. Małgorzata Kwietniewska ment. Prof. Agnieszka Baruk for the development of civilisa- on „Evaluation of cluster initia- summarised the outcome of tion in Europe. The conference tives and a post-cluster innova- the research into relational ended with a speech by Adam tion policy.” aspects of organisational cli- Janiszewski on „The specific na- In the following part, the ques- mate as determinants of em- ture of relational competence tion of a competitive advantage ployee satisfaction, while Prof. on the Net”. was discussed, and economic Radosław Wolniak expressed efficiency was adopted as the his views on the implementa- 49 Systemowe uwarunkowania Pracownicy Zakładu Systemów Gospodarczych pod kierownictwem wzrostu i rozwoju prof. Stanisława Swadźby już po raz dziesiąty zorganizowali konferencję z cyklu „Ewolucja systemów gospodarczych”. Tegoroczna edycja odbyła się gospodarczego w Istebnej w dniach 18-20 września 2014 roku i podobnie jak poprzednie konferencje cieszyła się dużym zainteresowaniem, gromadząc przedstawicieli System determinants nauki z najważniejszych krajowych ośrodków akademickich. of economic growth and development

The staff members of Zakład Systemów Gospodarczych, under the U podstaw organizacji konferencji legło direction of Prof. Stanisław Swadźba, have organised already the tenth przeświadczenie, że identyfikacja czyn- ników warunkujących dynamikę wzro- edition of the conference entitled „The evolution of economic systems”. stu oraz poziom rozwoju gospodarek

© denphumi - Fotolia © denphumi This year the event was held in Istebna on 18-20 September, 2014 and, stanowi kluczowy problem ekonomii, a współczesne systemy gospodarcze just like the previous editions, it created a lot of interest, gathering the charakteryzujące się różnorodnością rozwiązań instytucjonalnych dostarczają representatives of the most renowned academic centres in Poland. szerokiego spektrum problemów badawczych w tym zakresie.

Otwierając konferencję, prof. Stani- dowodziła, iż w krajach Unii Europejskiej The key concept behind the organisation sław Swadźba dokonał podsumowania występuje dodatni związek między tymi of the conference has been the belief dotychczasowych spotkań i w sposób kategoriami. Z kolei dr Rafał Żelazny that identification of the factors which szczególny powitał tych gości, którzy z Uniwersytetu Ekonomicznego w Ka- determine the growth dynamics and the swoją obecnością zaszczycili konferencję towicach zaprezentował wyniki badań, level of economic development is the key po raz dziesiąty. Znamienitych gości które potwierdziły związek między roz- issue for economics, while the current i prelegentów, reprezentujących ośrodki wojem społeczeństwa informacyjnego, economic systems, offering a variety of naukowe z Warszawy, Krakowa, Wro- determinowanym przez wiele czynników institutional solutions, pose numerous cławia, Poznania, Szczecina, Gdańska, o charakterze ekonomicznym, technolo- research problems in this respect. Gdyni, Torunia, Lublina oraz Białegosto- gicznym, organizacyjnym i społeczno- ku, powitała również kierownik Katedry -kulturowym, a rozwojem gospodarczym. Prof. Stanisław Swadźba opened the Ekonomii prof. Urszula Zagóra-Jonszta conference by summarising the previ- oraz w imieniu władz dziekańskich Wy- W kolejnym panelu dr Lesław Pietrewicz ous meetings and greeting the partici- działu Ekonomii prof. Jacek Pietrucha. z Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN pants, expressing special gratitude to wskazał, że „ukulturowienie” gospo- the honoured guests who had attended Kilkudniowe obrady podzielono na sześć darek może wyznaczać alternatywną all the ten editions of the conference. sesji plenarnych obejmujących interesu- wobec modelu etapów rozwoju gos- The renowned participants and speak- jące wystąpienia, spośród których warto podarczego Michaela Portera ścieżkę ers, representing the scientific centres wskazać chociaż kilka najważniejszych. rozwoju. Doktor Anna Horodecka ze from Warsaw, Cracow, Wrocław, Poznań, Szkoły Głównej Handlowej dociekała Szczecin, Gdańsk, Gdynia, Toruń, Lublin Wystąpienie otwierające obrady prof. znaczenia koncepcji obrazu człowieka and Białystok, were also welcomed by Andrzej Matysiak z Uniwersytetu Przy- w wybranych religiach świata dla polity- Prof. Urszula Zagóra-Jonszta, the head rodniczego we Wrocławiu poświęcił ki zrównoważonego rozwoju. Natomiast of the Department of Economics, and by paradygmatowi rozwoju zrównoważone- dr Małgorzata Zielenkiewicz z Uniwer- Prof. Jacek Pietrucha, speaking on behalf go. Profesor Danuta Miłaszewicz z Uni- sytetu Gdańskiego analizowała wpływ of the Dean’s Staff of the Faculty of Eco- wersytetu Szczecińskiego, podejmując czynników instytucjonalnych na wzrost nomics. Monika Szudy problematykę kapitału społecznego gospodarczy. i jakości rządzenia – instytucjonalnych elementów systemu społeczno-gospo- Kolejny dzień obrad przyniósł ożywioną darczego, które wpływają na wyniki dyskusję w ramach dwóch paneli. Pierw- osiągane w każdej gospodarce – szy koncentrował się wokół skutków 50 FORUM_nr 40 / 2015

ostatniego kryzysu gospodarczego, The several-day meeting was divided into At the second panel session the speakers którego konsekwencje polityczne dla six plenary sessions, comprising interest- focused on the labour market. The de- krajów strefy euro omówił prof. Miron ing speeches, and at least a few of them mographic trends in the European Union Kłusak z Akademii Marynarki Wojennej should be mentioned here as significant such as, first of all, aging population, z Gdyni. Doktor Jacek Tomkiewicz z Aka- examples. were discussed by Dr. hab. Małgorzata demii Leona Koźmińskiego zasygnalizo- Gawrycka and Dr. Anna Szymczak from wał pojawienie się w tym okresie istot- A speech opening the meeting, referring the Gdańsk University of Technology. nych skutków ubocznych ekspansywnej to the paradigm of sustainable develop- Dr. Grażyna Maniak, a professor of the polityki pieniężnej. Profesor Stanisław ment, was delivered by Prof. Andrzej West Pomeranian Business School, dealt Szydło z Akademii Górniczo-Hutniczej Matysiak from the Wrocław University with the concept of lifelong learning w Krakowie przeanalizował natomiast of Environmental and Life Sciences. Prof. and the role that institutions of tertiary koniunkturalne i finansowe źródła Danuta Miłaszewicz from the Szczecin education played in its delivery, pointing zagrożeń stabilizacji przedsiębiorstw University, when addressing the issues of out that adult Poles were not very keen polskich. social capital and quality of governance to improve their education, compared – institutional elements of a social and to the citizens from the other EU states, W trakcie drugiego panelu prelegenci economic system which affect the per- and that poor educational activity had swoją uwagę skupili na rynku pracy. formance of every economy – argued that recently started to decrease still more. Tendencje demograficzne w Unii Eu- there was a positive relationship between ropejskiej, w tym przede wszystkim these categories in the UE countries. The third and last day of the conference starzenie się społeczeństw, przedstawiły Dr. Rafał Żelazny from the University of brought equally interesting speeches, dr hab. Małgorzata Gawrycka i dr Anna Economics in Katowice, in turn, presented starting with a presentation of the capi- Szymczak z Politechniki Gdańskiej. Nad the research findings, which confirmed talism model index for 20 OECD coun- ideą uczenia się przez całe życie i rolą the dependency between the develop- tries and its relation with the volatility uczelni wyższych w jej realizacji pochy- ment of information society, determined of economic growth, given by Dr. Jakub liła się dr Grażyna Maniak, prof. Zachod- by a number of economic, technological, Borowski, Dr. Piotr Maszczyk and Dr. niopomorskiej Szkoły Biznesu, która organisational, social and cultural factors, Jakub Olipra from the Warsaw School of zwróciła uwagę na niską na tle pozosta- and the economic development. Economics. In one of the final speeches, łych krajów członkowskich UE i niestety Dr. Błażej Łyszczarz talked about the malejącą w ostatnim czasie aktywność In the following panel discussion, Dr. Le- results of the research (inspired by edukacyjną dorosłych Polaków. sław Pietrewicz from the Institute of a revisited issue of proactive income Economic Sciences of the Polish Academy polarisation, affected by the current eco- Równie interesujących wystąpień do- of Sciences, indicated that the ‘cultur- nomic crisis) into the mutual dependen- starczył trzeci, ostatni dzień obrad, któ- alisation’ of economies may provide an cies between income discrepancies and ry rozpoczęli dr Jakub Borowski, dr Piotr alternative development path, compared dynamism of the Polish economy, in the Maszczyk i Jakub Olipra z SGH prezen- to the Michael Porter’s model of eco- regional setup. tacją indeksu modeli kapitalizmu dla 20 nomic development stages. Dr. Anna krajów OECD i jego związku ze zmien- Horodecka, from the Warsaw School of The conference offered its attendees an nością wzrostu gospodarczego. W jed- Economics, looked into the importance excellent opportunity to discuss and ex- nym z ostatnich wystąpień dr Błażej of how a human being is depicted in the change views and proved – according to

Łyszczarz zaprezentował wyniki badań selected world religions for the policy of Prof. Swadźba, who closed the meeting – - Fotolia © denphumi (których inspiracją była rewizja proefek- sustainable development, while that system determinants of growth and tywnościowego charakteru polaryzacji Dr. Małgorzata Zielenkiewicz from the development, as well as the possibilities dochodów, dokonująca się pod wpły- Gdańsk University analysed the impact to overcome related barriers, were worth wem bieżącego kryzysu gospodarczego) of institutional factors on the economic consideration, especially in the post- nad współzależnością między dyspersją growth. -crisis period. dochodów a dynamiką gospodarki Pol- skiej w układzie regionalnym. The next day brought a heated debate during two panel sessions. The first ses- Konferencja stanowiła znakomite fo- sion focused on the effects of the recent rum dyskusji i wymiany poglądów oraz economic crisis, the political consequen- dowiodła – zdaniem zamykającego ob- ces of which for the Eurozone countries rady prof. Swadźby – że podejmowanie were outlined by Prof. Miron Kłusak from tematyki systemowych uwarunkowań the Polish Naval Academy in Gdynia. wzrostu i rozwoju oraz możliwości prze- Dr. Jacek Tomkiewicz from Koźmiński zwyciężania wynikających z nich barier University, drew the attention to signifi- jest wskazane, szczególnie w okresie cant side effects of an expansive mone- postkryzysowym. tary policy which appeared at that time. Prof. Stanisław Szydło from the Cracow University of Science and Technology looked at market-related and financial sources of threats to the stability of Polish enterprises. 51 Od lewej profesorowie: / From the left Professors: D. Kotlorz, A. Piosik, E. Kwiatkowski, fot. / photo B. Bryl

W dniach 15-17 września 2014 roku po raz szósty od- była się cykliczna konferencja naukowa pt. „Dylematy współczesnego rynku pracy”, zorganizowana przez Centrum Badań i Studiów nad Rynkiem Pracy Uni- Dylematy wersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Miejscem współczesnego konferencji był piękny górski ośrodek Kocierz rynku pracypracy w miejscowości Targanice. Badacze, specjaliści i praktycy z różnych ośrodków Dilemmas of niczyli prof. Eugeniusz Kwiatkowski (Uni- naukowo-badawczych zaj- wersytet Łódzki), prof. Kazimierz Frieske the contemporary (IPiSS) oraz prof. Agata Zagórowska (Uni- mujący się rynkiem pracy wersytet Opolski). po raz kolejny spotkali się, labour market Zaprezentowano 23 referaty, w których aby dyskutować nad istot- podjęto kluczowe kwestie społeczno- -gospodarcze związane z rynkiem pracy, nymi problemami związa- Problematyka konferencji zgodnie z jej wszystkie znaczące dla poszukiwań roz- nymi z funkcjonowaniem tytułem dotyczyła trudnych zagadnień wiązań w zakresie jego równoważenia. współczesnego rynku pracy związanych z funkcjonowaniem współ- Oto kilka z nich: „Nie ma takiego bytu, czesnego rynku pracy, rozpatrywanego jak »zawsze taka sama gospodarka«” – w warunkach rozwoju no- w różnej skali (lokalnej, regionalnej, kra- wokół tej tezy rozwijał swój wykład prof. woczesnych technologii, jowej, międzynarodowej) i uwarunkowa- Frieske, przedstawiając referat „Iluzja uniwersalnych zasad funk- niach (makroekonomicznych, struktural- rynku: teza o heteronomii gospodarki”. nych, demograficznych, edukacyjnych, Gdyby przyjąć, że istnieje jakaś kultura cjonowania nowoczesnych instytucjonalnych). W mowie powitalnej dominująca, która ma swoją na przykład gospodarek rynkowych prof. Dorota Kotlorz, kierownik Centrum teologiczną lub polityczną legitymizację, to w ramach każdego społeczeństwa i rosnącego bezrobocia. Badań i Studiów nad Rynkiem Pracy, zło- żyła podziękowania rektorowi Uniwersy- znajdujemy rozmaite nisze kulturowe tetu Ekonomicznego w Katowicach prof. oraz sprzęgnięte z nimi porządki gospo- Leszkowi Żabińskiemu oraz dyrektorowi darcze – tak brzmiała część wystąpienia. Instytutu Pracy i Polityki Społecznej prof. Profesor Kwiatkowski w swoim referacie Kazimierzowi Frieske za objęcie patrona- „Podejście instytucjonalne w analizie ryn- tu nad konferencją. Serdecznie powitała ku pracy” uzasadniał znaczenie instytucji dziekana Wydziału Finansów i Ubezpie- rynku pracy dla funkcjonowania rynku Ireneusz Wiśniewski czeń prof. Andrzeja Piosika. pracy i efektów jego działania. Wskazując Obrady przebiegały w trzech sesjach na wartość poznawczą nowej ekonomii plenarnych podzielonych tematycznie: instytucjonalnej, wykazywał jej przydat- „Ekonomiczne i społeczne aspekty funk- ność do badań rynku pracy i analizował, cjonowania rynku pracy”, „Instytucjo- na ile podejście instytucjonalne jest lep- nalne uwarunkowania rynku pracy” oraz sze od tradycyjnego z pozycji ekonomii „Zróżnicowanie sytuacji na rynkach pracy głównego nurtu. Profesor Marek Bednar- – ujęcie regionalne, krajowe, międzynaro- ski w swoim wystąpieniu „Ekonomiczne dowe”. Poszczególnym sesjom przewod- i społeczne uwarunkowania czasu pracy 52 FORUM_nr 40 / 2015

The sixth edition of the research conference “Dilemmas of the Contemporary Labour Market”, organised by the Centre for Research and La- w Polsce” skoncentrował uwagę na pro- lifikacji na rynku pracy, atypowych form bour Market Studies, was blemie czasu pracy, wskazując że w ostat- zatrudnienia, polskiej polityki zatrudnie- nich latach, w związku z załamywaniem nia i polityki rynku pracy. Dyskusję zdo- held from 15 to 17 Septem- się dotychczasowego ładu fordowskiego minowała problematyka instytucji rynku ber 2014 at the University of i pojawianiem ładu postfordowskiego czy pracy, odgrywających coraz większą rolą fenomenu „nowej gospodarki”, czas pra- w kształtowaniu sytuacji na rynku pracy, Economics in Katowice. The cy w szerokim znaczeniu stał się przed- a stanowiąca jak dotąd niedostatecznie splendid “Kocierz” Hotel and miotem sporów w Polsce i na świecie. rozpoznany obszar wiedzy. W dyskusji Spa in the mountain resort of Uzasadniał, że zmiany uelastyczniające wskazywano na konieczność uwzględnia- czas pracy są nieuniknione i rozważał, nia już na etapie konstruowania instytucji Targonice was chosen as the na ile – dla wyważenia interesów praco- rynku pracy nie tylko ich bezpośrednie- venue for the conference. As dawców i pracobiorców – potrzebna jest go wpływu na zatrudnienie, bezrobocie in previous editions, labour regulacja centralna dokonywana głównie i płace, ale także ich pośredniego oddzia- za pośrednictwem prawa pracy, a na ile ływania, wynikającego z obecności innych market researchers, special- rozstrzygnięcia winny zapadać na szcze- instytucji. Podkreślano istotne znaczenie ists and practitioners from blu niższym, bazując na sygnałach płyną- instytucjonalnych interakcji, wskazując, various research centres cych z rynku i porozumieniach partnerów że ta sama instytucja rynku pracy może społecznych. Profesor Jolanta Wilsz w re- być skorelowana jednocześnie z kilkoma met to discuss issues related feracie „Elastyczność – cecha pożądana innymi. to the functioning of the u uczestników rynku pracy w dobie glo- W dyskusji wiele miejsca poświęcono in- balizacji” podjęła problem elastyczności stytucji regulacji czasu pracy, w tym ana- modern labour market in człowieka i możliwości jego przystoso- lizie skutków skrócenia standardowego the context of technological wywania się do sytuacji w kontekście po- czasu pracy. Przedmiotem dyskusji były development, growing unem- siadanych przez niego stałych indywidu- także wady miar restrykcyjności prawnej alnych cech osobowości. Określiła także ochrony zatrudnienia [employment pro- ployment, and universal ope- implikacje dla elastyczności człowieka, tection legislation – EPL]. W zakończeniu rating principles of modern wynikające z wartości poszczególnych tej części dyskusji dyskutanci stwierdzili market economies. stałych indywidualnych cech osobowości (za M. Górą), że „konstruowanie instytucji i ich funkcje w procesie przystosowania. rynku pracy jest nadal przestrzenią ekspe- Profesor szczególną uwagę zwracała na rymentów”, a w przyszłych badaniach tej tzw. negatywną elastyczność. Profesor problematyki „kluczowe znaczenie ma to, Jan Wojtyła podjął problem relacji pra- by naukowcy bardzo uważnie przyglądali cownik – pracodawca w warunkach wy- się, jak instytucje są projektowane i wdra- sokich kosztów pracy i utrzymującego się żane”. Prezentowane referaty i dyskusję, wysokiego poziomu bezrobocia. Wiele jaka im towarzyszyła, cechował wysoki As the title suggests, the conference fo- uwagi poświęcił negatywnym skutkom poziom merytoryczny. Ujmując całościo- cused on difficult issues related to the atypowych form zatrudnienia, w szcze- wo wyniki obrad w poszczególnych se- functioning of the modern labour market, gólności zatrudnienia niepracowniczego, sjach należy przede wszystkim podkreślić considered at different levels (local, re- w tym głównie zjawisku zatrudnienia nie- ich inspirujący do dalszej eksploracji tego gional, national, international), and in dif- adekwatnego [underemployment]. Wska- niezmiernie ważnego obszaru wiedzy ferent conditions (macroeconomic, struc- zywał na konieczność regulacji w prawie charakter. Materiał z konferencji stanowi tural, demographic, educational, institu- pracy ochrony zatrudnienia niepracowni- cenną podstawę do sformułowania waż- tional). In the opening speech Prof. Dorota czego. Krytycznie ocenił pod tym wzglę- nych wniosków i rekomendacji dotyczą- Kotlarz, Head of the Centre for Research dem politykę prawa w dziedzinie zatrud- cych współczesnego rynku pracy. Zosta- and Labour Market Studies, thanked the nienia w Polsce. nie on opublikowany w „Studiach Ekono- Rector, Prof. Leszek Żabiński, and the Di- Podczas konferencji wielokrotnie podkre- micznych” Uniwersytetu Ekonomicznego rector of the Institute of Labour and Social ślano wartość konstruktywnej dyskusji. w Katowicach. Studies, Prof. Kazimierzowi Frieske, for ac- Przebiegała ona po każdej sesji. Podjęto Kolejną, VII konferencję Centrum Badań cepting the patronage of the conference. w niej m.in. problemy: bezrobocia i nie- i Studiów nad Rynkiem Pracy, pt. „Dyle- She also welcomed the Dean of the Facul- adekwatnego zatrudnienia ludzi młodych, maty współczesnego rynku pracy”, zapla- ty of Finance and Insurance, Prof. Andrzej niedostosowania struktury podaży zaso- nowano na wrzesień 2015 roku. Piosik. bów pracy do struktury potrzebnych kwa- 53

The debate was structured in three ple- Od lewej profesorowie: nary sessions devoted to the following / From the left Professors: themes: “Economic and social aspects of D. Kotlorz, A. Piosik, the labour market”, “Institutional deter- E. Kwiatkowski, K. Frieske, minants of labour market performance”, fot. / photo B. Bryl and “Labour market diversity – regional, national and international levels”. The sessions were chaired, respectively, by Prof. Eugeniusz Kwiatkowski (University of Łódź), Prof. Kazimierz Frieske (Institute of Labour and Social Studies), and Prof. Agata Zagórowska (Opole University). The 23 papers delivered addressed key social and economic issues related to the ibility and people’s ability to adapt to new A lot of attention was devoted to working labour market, all of them significant for circumstances, taking into account that time regulation, including the effects of the development of solutions aiming to certain personality traits are fixed over reducing the standard working time. The ensure the market equilibrium. To provide time. Further on, Prof. Wilsz detailed the discussion also addressed the inadequate a few examples, “there is no such thing as implications for human flexibility resulting measures of restrictiveness of the unem- an »unchanging economy«” was the cen- from the values of fixed personality traits ployment protection legislation. tral thesis of Prof. Friske’s paper entitled and the functions they perform in the ad- In conclusion to this part of the debate, the “The market illusion: about the economic aptation processes, placing particular em- delegates contended (following M. Góra) heteronomy”. In his view, even assuming phasis on the “negative flexibility”. Prof. that “the development of labour market the existence of some dominant culture, Jan Wojtyła focused on labour relations, institutions still remains in the realm of with strong theological or political legiti- taking into account high labour costs and experimentation”; it “will be of key impor- macy, we will nonetheless find within this a continuing high level of unemployment. tance” for further research that “scientists culture a variety of niches with their own He devoted a lot of attention to the nega- closely monitor the process of designing economic orders. In his speech on „Institu- tive effects of atypical forms of employ- and implementing new institutions”. Both tional approach to labour market analysis”, ment, particularly non-employment ar- the papers delivered during the conference, Prof. Kwiatkowski explained the signifi- rangements, including underemployment. and the discussion they generated, were cance of labour market institutions for the Prof. Wojtyła pointed to the necessity to of the highest calibre. Overall, it should be functioning and performance of the mar- implement in the employment protection emphasised that the debates held in par- ket. Acknowledging the epistemic value of legislation regulations pertaining to non- ticular sessions provided a great amount new institutional economics, the speaker employment contracts. In this regard, he of inspiration for further exploration of pointed to its applicability in labour mar- was critical of the employment legislation this extremely important area of knowl- ket research; he also analysed to what ex- in force in Poland. edge. The conference proceedings, to be tent the institutional approach is superior The value of constructive discussion, held published in the “Studia Ekonomiczne Uni- to the traditional mainstream approach. after each of the sessions, was frequently wersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, Prof. Marek Bednarski delivered a paper emphasised during the conference. The provide a valuable basis for conclusions on „Economic and social determinants of debate concerned, among other issues, and recommendations pertaining to the working time practices in Poland”, indi- youth unemployment and underemploy- contemporary labour market. cating that, as a result of the collapse of ment, failure to balance the structure of The seventh edition of the “Dilemmas of Fordism and appearance of Post-Fordism labour supply with the skill structure of the contemporary labour market”, to be or “new economy”, the broadly defined labour demand, atypical forms of employ- organised by the Centre for Research and working time has aroused considerable ment, employment policy and labour mar- Labour Market Studies, will be held in Sep- debate in Poland and worldwide. Prof. ket policy in Poland. The majority of the tember 2015. Bednarski explained that the implemen- discussion focused on labour market insti- tation of solutions aimed at increasing tutions, viewed as playing an increasingly working time flexibility is inevitable; he significant role in labour market develop- considered whether, in order to more ef- ments, constituting an under-recognised fectively balance the interests of employ- area of science. The participants acknowl- ers and employees, working time practices edged the need to take into account, even should be governed by the labour law (im- at the stage when institutions are estab- plemented at the national level), or rather lished, not only their direct influence on decided at the lower (local) level, adopting employment, unemployment and wages, regulations based on social partner agree- but also their indirect impact resulting ments and taking into account market from the existence of other institutions. signals. Prof. Jolanta Wilsz, in her paper Great emphasis was placed on the role of entitled “Flexibility – a desirable feature institutional interactions, as one labour of job market participants in the era of market institution may be simultaneously globalisation”, addressed the issue of flex- correlated with several others. 54 FORUM_nr 40 / 2015 Finanse – Problemy – Decyzje Finance – Problems – Decisions W dniach 20-22 października 2014 roku w Jaworzu odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa „Finanse – Problemy – Decyzje”, edycja FPD 2014, zorganizowana przez Katedrę Finansów pod honorowym patronatem Komitetu Nauk o Finansach Polskiej Akademii Nauk oraz Marszałka Województwa Śląskiego. From 20 to 22 October 2014 the international research conference “Finance – Problems – Decisions” was held in Jaworze. The conference was organised by the Faculty of Finance, under the auspices of the Financial Research Committee of the Polish Academy of Science, and the Marshal of the Silesian Voivodeship.

Edyta Sygut Edyta Otwarcia konferencji dokonał podstawą do merytorycznej prof. Andrzej Piosik, dziekan dyskusji w czasie konferencji. Wydziału Finansów i Ubez- pieczeń. W imieniu marszałka W pierwszym dniu konferencji Województwa Śląskiego głos na obrady złożyły się dwie se- zabrała dr Elżbieta Stolorz- sje. Pierwszą poprowadził prof. -Krzisz, skarbnik Wojewódz- Leszek Patrzałek, natomiast twa Śląskiego. Konferencję drugą prof. Stanisław Owsiak. zaszczycili swoją obecnością W kolejnym dniu odbyły się również: prof. Marta Postuła trzy sesje, którym przewodni- – zastępca dyrektora Depar- czyli: prof. Maria Sierpińska, tamentu Budżetu Państwa prof. Małgorzata Iwanicz-Droz- Ministerstwa Finansów, dr To- dowska oraz prof. Jolanta Iwin- masz Tratkiewicz – dyrektor -Garzyńska. Na ostatni dzień Departamentu Podatku od przewidziano jedną sesję, któ- -Rajda. The conference attract- Towarów i Usług Ministerstwa rą prowadziły prof. Beata Fi- ed around 90 participants from Od lewej / From the left: Finansów oraz jego zastępczy- lipiak oraz prof. Ingrid Claes. 17 national and 10 international prof. T. Famulska, prof. ni, dr Beata Rogowska-Rajda. W trakcie konferencji zostało research centres, including del- A. Piosik, prof. K. Znaniecka, Konferencja zgromadziła około wygłoszonych 19 referatów, egates from Belgium, Croatia, fot. / photo P. Kania 90 uczestników z 27 ośrodków które zostaną opublikowane Spain, the Netherlands, Germa- naukowych, w tym 17 krajo- w „Studiach Ekonomicznych” ny, Slovakia, Hungary and Italy. wych i 10 zagranicznych, oraz oraz w czasopiśmie „Journal of praktyków. Grono gości zagra- Economics and Management”. The aim of the conference was sions, conducted by Prof. Maria nicznych stanowili pracownicy to exchange views represented Sierpińska, Prof. Małgorzata naukowi z: Belgii, Chorwacji, by national and international Iwanicz-Drozdowska, and Prof. Hiszpanii, Holandii, Niemiec, financial research centres, pro- Jolanta Iwin-Garzyńska, respec- Słowacji, Węgier i Włoch. viding an opportunity to discuss tively. The single session held the most relevant problems of on the last day was chaired by Celem konferencji była wy- The conference was opened by contemporary finance, including Prof. Beata Filipiak and Prof. miana poglądów reprezento- Prof. Andrzej Piosik, Dean of the the identification of risks and Ingrid Claes. The 19 papers pre- wanych przez krajowe i za- Faculty of Finance and Insur- solution concepts. The papers sented during the conference graniczne ośrodki naukowe ance, followed by Dr. Elżbieta delivered enabled the partici- will be published in “Studia Eko- zajmujące się problematyką fi- Stolorz-Krzisz, Silesian Voivode- pants to gain more insight into nomiczne” and the “Journal of nansów. Spotkanie umożliwiło ship Treasurer, who spoke on be- the problems of contemporary Economics and Management”. odniesienie się do najbardziej half of the Silesian Voivodeship finance, and provided the basis istotnych i aktualnych proble- Marshal. The conference was for a lively discussion during the mów współczesnych finansów, also honoured by the presence conference. w tym identyfikację różnych of Prof. Marta Postuła, Deputy zagrożeń oraz propozycji roz- Director of the State Budget Of two sessions held on the wiązań w tym zakresie. Przy- Department of the Ministry of first day of the conference, the gotowane artykuły pozwoliły Finance, Dr. Tomasz Tratkiewicz, first was chaired by Prof. Leszek na wzbogacenie wiedzy do- Director of the VAT Department Patrzałek, whereas the other – tyczącej współczesnych proof the Ministry of Finance, and by Prof. Stanisław Owsiak. The blemów finansów i stały się his deputy, Dr. Beata Rogowska- second day comprised three ses- Od lewej / From the left: M. Dydak, M. Szweda, K. Jastrząb, prof. L. Żabiński, I. Wojsław, A. Panek, fot. / photo A. Forajter Ryzyko podatkowe przedsiębiorstwa 27 października 2014 roku odbyła się kolejna konferencja z cyklu „Podatki – Finanse – Przedsiębiorstwo”, zorganizowana wspólnie przez Katedrę Finansów Wydziału Finansów i Ubezpieczeń oraz Śląski Oddział Krajowej Izby Doradców Podatkowych.

Coroczne spotkania konferen- Merytoryczną część konfe- cyjne integrujące środowisko rencji poprzedziło tradycyjne Enterprise doradców podatkowych wydarzenie, jakim już po raz i społeczności akademickiej są trzeci było rozstrzygnięcie tax risk efektem realizacji porozumie- ogłoszonych wspólnie przez nia o współpracy, zawartego Śląski Oddział Krajowej Izby On 27 October 2014, the next edition of the “Taxes w 2013 roku między Uniwer- Doradców Podatkowych – Finance – Enterprise” Conference, organized jointly sytetem Ekonomicznym w Ka- i Katedrę Finansów Wydziału towicach a Śląskim Oddziałem Finansów i Ubezpieczeń kon- by the Department of Finance, Faculty of Finance Krajowej Izby Doradców kursów na najlepsze prace and Insurance, and the Śląskie Branch of the Natio- Podatkowych. Tegoroczne licencjackie i magisterskie nal Chamber of Tax Advisors, was held. rozważania skoncentrowano z zakresu problematyki na temacie „Ryzyko podatko- podatkowej. Tegoroczny The annual conference meet- support for the integration of we przedsiębiorstwa”. Orga- konkurs obejmował prace ings integrating the commu- business and academic com- nizatorzy konferencji przyjęli obronione na Uniwersytecie nity of tax advisors and aca- munities, wishing the partici- do zrealizowania dwojakiego Ekonomicznym w okresie od demic circles in our region are pants fruitful discussions and rodzaju cele. Pierwszy to pro- 1 sierpnia 2013 roku do 31 lip- the effect of the agreement many new contacts. The con- mocja zawodu doradcy podat- ca 2014 roku. Wanda Nowak on cooperation, concluded by ference itself was preceded by kowego wśród społeczności – przewodnicząca komitetu the University of Economics the already established event akademickiej uniwersytetu. organizacyjnego konkursu, in Katowice and the Śląskie – the announcement of the Drugi to wymiana poglądów przedstawiając rozstrzygnięcia Branch of the National Cham- results of the 3rd competition na temat ryzyka podatkowego podkreśliła zainteresowanie ber of Tax Advisors in 2013. for the best bachelor’s and przedsiębiorstwa i roli dorad- studentów problematyką oraz This year, the debate revolved master’s theses dealing with cy podatkowego w jego iden- ciekawe, często niestandar- around the theme of “Tax risk tax-related issues, organised tyfikowaniu oraz zarządzaniu dowe tematy złożonych prac. in an enterprise”. The confer- jointly by the Śląskie Branch of nim. Takie sformułowanie Tegorocznymi laureatami ence organizers defined two the National Chamber of Tax celów spowodowało, że w gro- konkursu na najlepszą pracę objectives that they intended Advisors and the Department nie 190 uczestników znaleźli licencjacką zostali: to pursue. One was to proof Finance, Faculty of Finance się zarówno doradcy podatko- I miejsce: nie przyznano; mote the profession of tax and Insurance. wi, jak i pracownicy naukowi II miejsce: Katarzyna Jastrząb advisor among the academic This year’s competition cov- oraz studenci. za pracę pt. „Wycena środków community, the other – to ered the theses defended at Uroczystego otwarcia kon- trwałych w aspekcie bilan- exchange views and opinions the University of Economics ferencji dokonał rektor sowym i podatkowym na on tax risk in enterprises and in Katowice from 1 August prof. Leszek Żabiński, który, przykładzie jednostki X s.c.” the role of the tax advisor in 2013 to 31 July 2014. While wyrażając poparcie dla idei – promotor dr hab. Marzena its identification and manage- presenting the results, Wanda integracji środowiska bizneso- Strojek-Filus; ment. Such a formulation of Nowak, chair of the competi- wego i akademickiego, życzył III miejsce: Magdalena Szweda goals attracted both tax advi- tion’s organising committee, uczestnikom twórczej dyskusji za pracę pt. „Podatki lokalne sors and academic researchers underlined the interest shown oraz nawiązania bezpośred- i ich ujęcie w ewidencji księ- and students. by students in the subject nich kontaktów. Do życzeń gowej jednostki samorządu Prof. Leszek Żabiński, Rector of and praised the topics of the tych przyłączył się dziekan terytorialnego” – promotor the University of Economics in submitted theses as interest- Wydziału Finansów i Ubez- dr Bogdan Wardyn. Katowice, officially opened the ing and often approached pieczeń prof. Andrzej Piosik. Ponadto wyróżnieniami w tej conference. He expressed his in a non-standard way. This 56 FORUM_nr 40 / 2015

kategorii nagrodzono prace: i przywileje związane z wy- Występujący przedstawili tak- year’s winners for the best Martyny Dydak „Kształtowa- konywaniem tego zawodu. że skutki ryzyka podatkowego, bachelor’s thesis were: nie się dochodów i wydatków Szczegóły procedur egzamina- wspierając swoje wywody I place: not awarded; gminy na przykładzie gminy cyjnych kandydatów na dorad- licznymi przykładami z własnej II place: Katarzyna Jastrząb for Ożarowice w latach 2010- cę podatkowego przedstawiła praktyki zawodowej. “Wycena środków trwałych 2013” – promotor dr Jan prof. Teresa Famulska. Pani W sesji trzeciej zatytułowanej w aspekcie bilansowym Czempas oraz Marzeny Sza- profesor, pełniąca nie tylko „Ryzyko podatkowe przedsię- i podatkowym na przykładzie franek „Formy opodatkowania funkcję kierownika Katedry biorstwa – ograniczanie z do- jednostki X s.c.” [Fixed asset małych i średnich przedsię- Finansów, ale także przewod- radcą podatkowym” podjęto valuation – an accounting and biorstw” – promotor dr Mag- niczącej Państwowej Komisji próbę identyfikacji możliwości fiscal perspective illustrated dalena Głębocka. Egzaminacyjnej ds. Doradztwa zarządzania ryzykiem po- with X partnership] – supervi- Natomiast wśród laureatów Podatkowego, wygłosiła re- datkowym i roli, jaką w tym sor: Dr. Marzena Strojek-Filus; konkursu na najlepszą pracę ferat pt. „Dostęp do zawodu zakresie ma do spełnienia III place: Magdalena Szweda magisterską znaleźli się: doradcy podatkowego”, w któ- doradca podatkowy. Sesja ta, for “Podatki lokalne i ich I miejsce: Adrian Panek za rym przedstawiła funkcjono- prowadzona w formie panelu ujęcie w ewidencji księgowej pracę pt. „Czyny zabronione wanie komisji oraz dokonała przez doradców podatkowych jednostki samorządu terytori- przeciwko obowiązkom podat- analizy i oceny wyników egza- Mariusza Gałuszkę i Piotra alnego” [Local taxes and their kowym popełnione w powie- minów przeprowadzonych Maciejewskiego, skupiła się na reporting in a territorial gov- cie suskim” – promotor w V kadencji jej funkcjonowa- poszukiwaniu instrumentów ernment unit] – supervisor: Dr. dr Ewa Janik; nia (lata 2010-2014). i sposobów ograniczania ryzy- Bogdan Wardyn. II miejsce: Krzysztof Giża za Sesja druga realizowana była ka podatkowego. Wskazując Moreover, honourable pracę pt. „Wykorzystanie pre- pod hasłem „Ryzyko podatko- na szerokie instrumentarium mentions were awarded ferencji podatkowych przez we przedsiębiorstwa – iden- zarządzania ryzykiem podat- to: Martyna Dydak for małe i średnie przedsiębior- tyfikacja z doradcą podatko- kowym, uczestnicy panelu “Kształtowanie się docho- stwa” – promotor dr Bożena wym”. Wzięło w niej udział podkreślali znaczenie kapitału dów i wydatków gminy na Ciupek; trzech prelegentów. Doktor ludzkiego, a szczególnie wie- przykładzie gminy Ożarowice III miejsce: Iwona Błachowicz Bożena Ciupek przedstawiła dzy i umiejętności pracowni- w latach 2010-2013” [Commu- za pracę pt. „Rachunkowość miejsce i znaczenie ryzyka ków, zarówno tych zatrudnia- nal income and expenditure odroczonego podatku docho- podatkowego w procesie de- nych w przedsiębiorstwach, based on the example of the dowego na przykładzie XYZ cyzyjnym przedsiębiorstwa, jak i w kancelariach doradców Ożarowice commune in the Sp. z o.o.” – promotor dr Anna wygłaszając referat pt. „Ryzy- podatkowych. years 2010-2013] – supervisor: Kuzior. ko podatkowe w działalności Każda z przeprowadzonych Dr. Jan Czempas, and Marzena Wyróżnienia w kategorii prac przedsiębiorstw”. Rozważania sesji konferencyjnych zrodziła Szafranek for “Formy opodat- magisterskich otrzymali: teoretyczne tego wystąpienia wiele pytań i dyskusyjnych kowania małych i średnich Paulina Marchewka za pracę zostały wsparte opiniami uzy- problemów. W podsumowa- przedsiębiorstw” [Taxation „Opodatkowanie dochodu skanymi od przedsiębiorców niu, którego dokonał zastępca of SMEs], supervisor: Dr. osoby fizycznej prowadzącej podczas realizacji projektu przewodniczącego Śląskiego Magdalena Głębocka. działalność gospodarczą” – badawczego „Strategie po- Oddziału Krajowej Izby Do- The winners in the competi- promotor prof. Teresa Famul- datkowe przedsiębiorstw”. radców Podatkowych Piotr tion for the best master’s ska, oraz Marta Pierzchała za Wystąpienie to równocześnie Maciejewski, podkreślono, thesis were: pracę „Szara strefa w sektorze stało się przyczynkiem do iż konferencja była prezen- I place: Adrian Panek for zatrudnienia na przykładzie dalszych skonkretyzowanych tacją i wymianą poglądów “Czyny zabronione przeciwko Polski i Ekwadoru” – promotor rozważań, skoncentrowanych wpisującą się w szersze ramy obowiązkom podatkowym podr Ewa Janik. już na określonych obszarach współpracy pomiędzy środo- pełnione w powiecie suskim” Na obrady w drugiej, mery- występowania ryzyka podat- wiskiem śląskich doradców [Offences against tax liability torycznej części konferencji kowego w przedsiębiorstwie. podatkowych a społecznością committed in the Suski coun- złożyły się trzy sesje. W sesji O ryzyku podatkowym w po- Uniwersytetu Ekonomicznego ty] – supervisor: Dr. Ewa Janik; pierwszej, poświęconej pro- datkach dochodowych mówił w Katowicach. II place: Krzysztof Giża for mocji zawodu doradcy podat- doradca podatkowy Mariusz “Wykorzystanie preferencji kowego, doradca podatkowy Gałuszka, a w podatku od podatkowych przez małe Zbigniew Maciej Szymik od- towarów i usług – doradca i średnie przedsiębiorstwa” powiadał na pytanie „Jak zo- podatkowy dr Irena Sobie- [The use of tax advantages by stać doradcą podatkowym?”. ska. Prelegenci w swoich SMEs] – supervisor: Dr. Bożena W wystąpieniu, adresowanym wystąpieniach wskazywali Ciupek; głównie do licznie zgromadzo- na przyczyny występowania III place: Iwona Błachowicz for nych na obradach studentów, ryzyka podatkowego tkwiące “Rachunkowość odroczonego przedstawiono formalno- zarówno w samej konstrukcji podatku dochodowego na prawne wymogi i oczekiwania poszczególnych podatków, jak przykładzie XYZ Sp. z o.o.” stawiane przyszłemu doradcy i w reakcjach przedsiębiorstw [Deferred income tax account- podatkowemu oraz obowiązki na obciążenia podatkowe. ing on the example of XYZ 57

limited liability company] – sion. Prof. Teresa Famulska areas of tax risk encountered the expertise and skills of supervisor: Dr. Anna Kuzior. presented the tax advisor by enterprises. Two tax advi- employees working both in The honourable mentions in examination procedures in sors, Mariusz Gałuszka and Dr. enterprises and for tax advi- this category went to: Paulina more detail. As the Head of Irena Sobieska, talked about sory firms, Marchewka for “Opodatko- the Department of Finance tax risk in income tax and All the conference sessions wanie dochodu osoby fizycz- and the President of the State value added tax, respectively. generated a great number nej prowadzącej działalność Examination Board for Tax The speakers indicated the of interesting questions and gospodarczą” [Income Advisors, she delivered the sources of tax risk both in issues. Closing the conference, tax requirements for sole speech “Access to the profes- the ways some of the taxes Piotr Maciejewski, Vice-Pres- traders] – supervisor: Prof. sion of tax advisor”, in which were constructed and in the ident of the Śląskie Branch Teresa Famulska and Marta she discussed the responsibili- attitudes of companies to tax of the National Chamber of Pierzchała for “Szara strefa ties of the Examination Board burdens. They also presented Tax Advisors, stressed that w sektorze zatrudnienia na and presented the analysis the implications of tax risk, il- the conference involved the przykładzie Polski i Ekwadoru” and evaluation of the exami- lustrating their ideas with nu- presentation and exchange [Black job markets in Poland nation results in the 5th term merous examples from their of opinions and was part of and Ecuador] – supervisor: Dr. of the Board (2010-2014). own professional practice. the long-term cooperation Ewa Janik. The theme of the second The third session, “Enterprise between the community of The conference proceedings session was “Enterprise tax tax risk – minimisation with tax advisors in the region and comprised three sessions. risk – identification with a tax a tax advisor”, involved an the academic circles of the The first session dealt with advisor”. Dr. Bożena Ciupek attempt to find the ways of University of Economics in the promotion of the profes- analysed the place and role managing tax risk and the role Katowice. sion of tax advisor. Zbigniew of risk in the decision-making which the tax advisor could Maciej Szymik, a tax advisor, process in an enterprise in the play in this area. It was run as answered the question „How speech “Tax risk in enterpris- a discussion panel by two tax to become a tax advisor?”. In es.” She supplemented theo- advisors, Mariusz Gałuszka his presentation, addressed retical considerations with and Piotr Maciejewski, and particularly to a large audi- real-life examples which came focused on instruments and ence of students, he discussed from companies participating techniques of tax risk reduc- formal and legal requirements in the research project “Cor- tion. While indicating the and expectations from the porate tax strategies”. In the availability of a wide selection future tax advisor and the end, the presentation turned of tax risk management tools, responsibilities and privileges into a discussion on practical they stressed the importance associated with the profes- issues related to particular of human capital, in particular

25 lat przemian rynkowych w Polsce 25 years of market transformation in Poland

Prezydent RP Bronisław Komorowski otworzył międzynarodową konferencję pod hasłem „25 Years of Transformation to a Market Economy in Poland”, współorganizowaną przez naszą uczelnię. Bronisław Komorowski, President of Poland, opened the international conference entitled ”25 Years of Transformation to a Market Economy in Poland”, co-organised by our university.

19 listopada 2014 roku w Szkole Głów- On 19 November 2014 the international nej Handlowej w Warszawie odbyła conference entitled “25 Years of Transfor- się międzynarodowa konferencja pod mation to a Market Economy in Poland” Lachowicz-Santos Edyta Tomasz Zieliński was held at the Warsaw School of Eco- hasłem „25 Years of Transformation to Prezydent RP / President of a Market Economy in Poland”. Inicjatywę nomics. The initiative to co-organise the the Republic of Poland wspólnej organizacji obchodów 25-lecia event celebrating the 25 years of market Bronisław Komorowski wprowadzenia przemian rynkowych transformation in Poland was undertaken w Polsce podjęli rektorzy uczelni zrze- by the Rectors – members of the KRUE szonych w Konferencji Rektorów Uczelni (the Conference of the Rectors of the 58 FORUM_nr 40 / 2015

W kolejnych sesjach poświęconych pro- considerable changes, some of them cesowi transformacji ekonomicznej, fi- unpopular and demanding; we also need nansowej oraz prawnej i instytucjonalnej to modernise the system, focusing on the uczestniczyli: Stanisław Gomułka, Oleh most difficult issues. Havrylyshyn, Christopher Hartwell, Lu- cjan Orłowski, David Kemme, Ali Kutan, The first keynote speaker was profes- Anna Giza-Poleszczuk, Ulrich Karpen i Ja- sor Leszek Balcerowicz, known for the rosław Bełdowski. programme of economic reforms implemented as the first stage of the transfor- Wystąpienia prelegentów były okazją mation process in the 1990s. do formułowania przez uczestników The early years of freedom were fre- konferencji pytań i głosów polemicznych. quently referred to during the plenary Przedmiotem dyskusji była zarówno session attended by Bogusław Fiedor ocena minionych 25 lat transformacji, jak (the University of Wrocław), Jacob Frenkel i wybór dalszej drogi. Wiele emocji bu- (President of JP Morgan Chase Interna- dziły w szczególności wystąpienia gości tional, former President of the Central z Ukrainy i Węgier. Bank of Israel), Danuta Hübner (Member of the European Parliament, former EU Ekonomicznych (KRUE): Szkoły Głównej Na zaproszenie organizatorów w konfe- Commissioner), Jerzy Hausner (former Handlowej w Warszawie, Uniwersytetu rencji licznie uczestniczyli przedstawicie- Deputy Prime Minister, Minister of La- Ekonomicznego w Krakowie, Uniwersy- le środowiska akademickiego, reprezen- bour and Social Affairs) and Lajos Bokros tetu Ekonomicznego w Poznaniu, Uni- tanci praktyki gospodarczej oraz politycy. (former Minister of Finance of Hungary). wersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Issues related to the process of eco- oraz Uniwersytetu Ekonomicznego w Ka- reprezentowali m.in.: rektor prof. Leszek nomic, financial, legal and institutional towicach. Szczególną rangę konferencji Żabiński, prorektorzy prof. Janina Hara- transformation were discussed during podkreśliło włączenie jej przez Kancelarię sim i prof. Sławomir Smyczek oraz dzie- the next session by Stanisław Gomułka, Prezydenta RP do cyklu obchodów roku kan Wydziału Zarządzania prof. Krystyna Christopher Hartwell, Oleh Havrylyshyn, „25 lat wolności”. Prezydent Bronisław Jędralska. W pracach komitetu organiza- Lucjan Orłowski, David Kemme, Ali Kutan, Komorowski objął uroczystość patrona- cyjnego konferencji uczestniczył dr inż. Anna Giza-Poleszczuk, Ulrich Karpen and tem honorowym. W swoim wystąpieniu Tomasz Zieliński z Katedry Bankowości Jarosław Bełdowski. stwierdził, że 25 lat polskiej wolności i Rynków Finansowych. zaowocowało niespotykanym w historii The presentations provided an opportu- wzrostem gospodarczym i przełomowymi nity for all the participants to formulate zmianami społeczno-politycznymi. Jedno- questions and dispute the speakers’ cześnie jednak podkreślił potrzebę stałej Universities of Economics) – of the fol- views. The discussion concerned both troski o przyszłość, co – zdaniem prezy- lowing universities: the Warsaw School the evaluation of the past 25 years of denta – oznacza konieczność wzmocnie- of Economics, the Kraków University of transformation, and the choice of future nia konkurencyjności gospodarczej Pol- Economics, the Poznań University of Eco- direction. The speeches delivered by the ski, a tym samym nie zawsze łatwe zmia- nomics, the Wrocław University of Eco- delegates from Hungary and Ukraine ny, modernizację systemu i stawianie na nomics, and the University of Economics aroused particularly strong emotions. rozwiązywanie najtrudniejszych spraw. in Katowice. The significance of the conference was enhanced by its inclusion in The conference attracted a great number Część programową konferencji zainaugu- the series of events celebrating Poland’s of academics, business practitioners and rowało wystąpienie Leszka Balcerowicza, “25 years of freedom”. The conference politicians. The University of Economics utożsamianego z planem gospodarczym received the honorary patronage of the in Katowice was represented by the Rec- rozpoczynającym proces transformacji President of the Republic of Poland, tor, Prof. Leszek Żabiński, Prof. Sławomir w Polsce. Silne nawiązania do wczesnych Bronisław Komorowski. In his opening Smyczek, and Prof. Krystyna Jędralska, lat wolności były przedmiotem obrad speech the President observed that the Dean of the Faculty of Management. sesji plenarnej, w której wystąpili: Bogu- 25 years of our country’s freedom have Dr Tomasz Zieliński from the Depart- sław Fiedor (Uniwersytet Wrocławski), brought about an unprecedented eco- ment of Banking and Financial Markets Jacob Frenkel (prezes JP Morgan Chase nomic growth and groundbreaking social participated in the conference organising International, były szef banku centralne- and political transformations. Nonethe- committee. go Izraela), Danuta Hübner (posłanka do less, the President also emphasised the Parlamentu Europejskiego, była komisarz need for our constant concern for the UE), Jerzy Hausner (były wicepremier, future, requiring increased efforts to Więcej informacji / More information: minister pracy i spraw socjalnych) i Lajos strengthen our economic competitive- www.25yearsoftransformation.pl Bokros (były minister finansów Węgier). ness, as well as the implementation of www.prezydent.pl 59 Join our SPA Wstąp do SPA O tym, dlaczego uczelnia zaprasza swych absolwentów do SPA, opowiada prorektor prof. Robert Tomanek. / Prof. Robert Tomanek, Vice-Rector for Organisational Affairs, Finance and Development, talks about the benefits fot. / photo M. Baron of joining SPA (the System of Privileges for Alumni).

Panie Rektorze, skąd pomysł, by Czy w zanadrzu jest jeszcze jakiś course tuition fees, as well as easier access uczelnia uruchomiła własne SPA – kolejny pomysł związany ze SPA? to the university facilities: libraries, car parks, i to tak nietypowe? lecture halls and seminar rooms. We also Tak, w pierwszej kolejności planujemy posze- provide each participant with a personal Dobry absolwent jest, ujmując to w skrócie, rzanie oferty świadczonych na preferencyj- email account, enabling them to contact us celem każdej uczelni. Jesteśmy nie po to, nych warunkach usług edukacyjnych uczelni at any time and remain up to date with our aby kształcić, ale po to, aby wykształcić. oraz tych, które będzie realizować Fundacja activities and events. Finally, a particularly Choć istniejący model finansowania uczelni Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. attractive incentive: the Alumni Card hold- wyższych nie sprzyja takiej optyce, to jed- Ponadto liczymy na wzrost liczby partnerów ers are entitled to discounts on the services nak nieuchronna jest zmiana tego podejścia programu oraz na ich hojność. Tym bardziej, provided by our programme partners. The i umieszczanie absolwenta w centrum uwagi że udział w programie SPA oznacza też wy- number of companies participating in our uczelni. Mając tego świadomość, posta- mierne korzyści dla ich firm. programme is growing, providing our alumni nowiliśmy podejść do kwestii współpracy with many kinds of benefits. z absolwentami zgodnie z naszym mottem: blisko, międzynarodowo, przez całe życie. Professor, where did the idea to launch uni- What are the requirements for Takie podejście zaowocowało stworzeniem versity’s own SPA come from? Such participation in the SPA programme? wielowymiarowego systemu lojalnościowe- an unusual SPA? go – naszego SPA, czyli Systemu Przywilejów There are only two conditions: to be the Absolwenta. To put it simply, every university aims to graduate of the University of Economics, and have good graduates. Our aim is not just to to sign up for the programme. Participation Na co mogą liczyć absolwenci provide education for its own sake, but to is offered to the alumni who have completed w ramach SPA? equip our students with the right knowledge undergraduate, graduate, or doctoral studies and skills. Although the existing model of at the University of Economics in Katowice, Po pierwsze gwarantujemy dostęp do usług financing higher education institutions does or obtained postgraduate or MBA qualifica- uczelni na preferencyjnych zasadach. Mam not favour such an approach, adopting a new tions from our university. Alumni can register tu na myśli upusty na studiach II stopnia perspective is inevitable, with alumni placed through our website, and wait a few days for oraz podyplomowych, a z czasem ułatwiony in the focus of attention. Being aware of that, the Alumni Card, issued free of charge. dostęp do infrastruktury Uniwersytetu: bi- we have decided to build our relationships bliotek, parkingów, sal wykładowych i konfe- with the alumni following our motto: your I wonder if you may have any new rencyjnych. Ponadto wieczyste konto poczty place, your space, your future. This approach ideas for the SPA in store. elektronicznej, dzięki któremu absolwenci has resulted in the development of a multidi- będą mogli na bieżąco śledzić aktywności mensional loyalty programme – our SPA (the Yes, we do. In the first place we are planning uczelni i kontaktować się z nami. I wreszcie System of Privileges for Alumni). to extend the range of educational services to, co wydaje się szczególnie atrakcyjne – provided at preferential terms, as well as w porozumieniu z parterami biznesowymi What benefits can the SPA the services offered by the UEK Foundation. oferujemy preferencyjny dostęp do ich usług, participants expect? We are also hoping to attract more partners, w tym upusty. Lista firm uczestniczących counting on their generosity, given the fact w programie wciąż się wydłuża, a absolwenci Firstly, we ensure all our alumni get prefer- that participation in our programme brings zyskują coraz to nowe korzyści. ential access to the educational services pro- tangible benefits for the partner organisa- vided by our university. We offer discounts tions. Co trzeba zrobić, by skorzystać on Master’s programmes and postgraduate z przywilejów SPA? Marcin Baron Marcin by conducted / Interview Rozmawiał

Wystarczy być absolwentem Uniwersytetu i zgłosić akces do programu. Uprawnieni są absolwenci: studiów I, II, III stopnia lub studiów jednolitych magisterskich, studiów podyplomowych oraz MBA. Rejestracji można dokonać przez stronę internetową. Potem pozostaje tylko poczekać kilka dni na wydanie bezpłatnej Karty Absolwenta. 60

Korzyści dla uczestników programu 20% zniżki za I semestr studiów niestacjonarnych dla absol- wentów studiów I stopnia na Uniwersytecie, którzy zostali przyjęci na studia II stopnia w roku akademickim 2014/2015 20% zniżki na studia podyplomowe dla absolwentów Uniwer- sytetu, którzy ukończyli studia I, II, III stopnia lub studia jednolite magisterskie Zajrzyj do partnerów programu 10% zniżki dla absolwentów studiów podyplomowych Uniwer- 10% zniżki na karty członkowskie oraz wszystkie usługi w LIFEAGE sytetu wybierających drugi kierunek studiów podyplomowych Premium Wellness Club 20% zniżki dla absolwentów studiów podyplomowych Uniwer- 15% zniżki na usługi Hotelu Gorczowski, SPA i restauracji sytetu wybierający trzeci i kolejny kierunek studiów podyplo- 10% zniżki na ofertę Restauracji Marysin Dwór mowych 20% zniżki na ofertę Hotelu Marysin Dwór Upusty na produkty i usługi dostarczane 10% zniżki na ofertę restauracji Dobra Karma przez partnerów programu. 10% zniżki na dania i napoje bezalkoholowe restauracji Rudy Goblin Przedstawione zniżki na studia nie łączą się ze sobą. 7% zniżki na serwis i części w AUTORENO Nieautoryzowany Serwis Samochodów Renault Benefits for SPA participants 20% zniżki na zestaw zabiegów rehabilitacyjnych (pakiet 10 zabie- 20% discount on the 1st term of all part-time programmes for gów) w NZOZ Przychodni KAMED our university graduates who have attained a Bachelor’s de- 20% zniżki na wizytę lekarską u lekarza specjalisty (dermatolog, gree and have been admitted to a Master’s programme in the neurolog, okulista, ortopeda, ginekolog, laryngolog) w NZOZ Przy- academic year 2014/15 chodni KAMED 20% discount on postgraduate course tuition fees to gradu- 20% zniżki na akupunkturę, akupresurę w NZOZ Przychodni KAMED ates who have completed undergraduate, graduate, or doc- 20% zniżki na termoterapię (pakiet 10 zabiegów) w NZOZ Przychodni toral studies at our university KAMED 10% discount on a second postgraduate course for graduates 10% zniżki na badania ultrasonograficzne w NZOZ Przychodni KAMED who have already obtained a postgraduate qualification from 10% zniżki na badania diagnostyczne w NZOZ Przychodni KAMED our university 1 0 % z n i ż k i na usługi kserograficzne w Copy Right 20% discount on a third and subsequent postgraduate course Ceny promocyjne na Stację Narciarską Soszów Wisła completed at our university 15% zniżki na zakup podręczników w księgarni Orbita w Rybniku Discounts on products and services provided by our programme partners. Discounts offered by our partners Each graduate is eligible for only one discount. 10% discount on membership cards and all services at LIFEAGE Premium Wellness Club 15% discount on all services at Gorczowski Hotel, SPA and restaurant Rejestracja w programie 10% discount at Marysin Dwór Restaurant Uczestnikami Systemu Przywilejów Absolwenta mogą być osoby, 10% discount at Dobra Karma Dwór Restaurant które ukończyły studia I, II, III stopnia, jednolite studia magisterskie 10% discount on meals and soft drinks at Rudy Goblin Restaurant oraz absolwenci studiów podyplomowych lub MBA realizowanych 7% discount on service and spare parts at AUTORENO – Renault przez Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach. Car Service Centre Osoby zainteresowane przystąpieniem do programu zapraszamy 20% discount on rehabilitation packages (10 treatments) do wypełnienia formularza zgłoszeniowego dostępnego na stronie at KAMED NZOZ Health Care Centre www.ue.katowice.pl/SPA. 20% discount on specialist medical visits (dermatologist, neurolo- Spersonalizowana Karta Absolwenta wydawana jest bezpłatnie. gist, ophthalmologist, orthopaedist, gynaecologist, laryngologist) at KAMED NZOZ Health Care Centre Registration 20% discount on acupuncture and acupressure treatment Participation in the SPA programme is offered to the alumni who at KAMED NZOZ Health Care Centre have completed undergraduate, graduate, or doctoral studies at 20% discount on thermal therapy (10 treatments) at KAMED NZOZ the University of Economics in Katowice, or obtained postgraduate Health Care Centre or MBA qualifications from our university. 10% discount on ultrasound scans at KAMED NZOZ Health Care Alumni wishing to participate in the programme are requested to Centre fill in the registration form available at www.ue.katowice.pl/SPA. 10% discount on diagnostic testing at KAMED NZOZ Health Care Personalised Alumni Cards are issued free of charge. Centre 10% discount on photocopying services at Copy Right Discounts on ski lift tickets at Soszów Wisła Ski Centre 15% discount on school textbooks in Orbita Bookshop, Rybnik 61

„Hossa” dla studentów

“Hossa” for students

Stowarzyszenie Parlamentu Studenckiego Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach „Hossa” jest organizacją wspierającą funkcjonowanie samorządu studentów naszej uczelni. Działa na rzecz promocji wizerunku uniwersytetu wśród studentów oraz absolwentów. Po- nadto, przez swoje działania, stowarzyszenie dąży do integracji społeczności akademickiej. Pierwszym i priorytetowym projektem Stowa- Top (student) model rzyszenia „Hossa” jest otwarcie sklepu oraz stworzenie odzieży akademickiej. Pozwoli to silniej utożsamiać się z Alma Mater, a także manifestować swoje korzenie edukacyjne poza nią. Siedzibą sklepu będzie recepcja Nasi studenci po raz kolejny mieli okazję wcie- budynku Centrum Nowoczesnych Technologii lić się w rolę modeli i wziąć udział w profesjo- Informatycznych. Poza odzieżą będzie w nim nalnej sesji zdjęciowej na terenie uczelni. można znaleźć wiele gadżetów związanych z uniwersytetem. Sprzedaż będzie również Celem sesji było przedstawienie uczelni i życia Our students had an opportunity again to prowadzona w Internecie na stronie: studentów. Zdjęcia pokazują, jak spędzają perform as models for a professional photo www.sklep.ue.katowice.pl czas w kampusie, a motywy sesji inspirowane session arranged at our university. były pomysłami samych studentów, którzy aktywnie włączyli się w jej przygotowania. Zdję- The session aimed to present our university The Student Parliament Association of the cia uchwyciły nie tylko „naukową” stronę stu- and the life of our students. The photos University of Economics in Katowice “Hossa” diowania, ale także studentów po zajęciach, show student life on the campus, with many is an organisation supporting the work of our ich zainteresowania i hobby. Pokazały uczelnię themes inspired by the ideas suggested by university’s Student Government. “Hossa” jako miejsce pozwalające na realizację swoich students themselves, the latter being deeply works to promote the image of the UE Kato- pasji. Miejsce, w którym chce się spędzać rów- engaged in the preparation of the session. The wice among the students and alumni, aiming nież czas wolny. Tym razem fotografował Mi- snapshots managed to capture not only the to integrate the academic community. chał Sygut, znany m.in. z projektu portretów academic aspects of campus life, but also stu- The association’s first priority project is to tatuażystów czy fotoreportażu „Codzienność dents’ activities outside the classroom, their create a line of academic clothing and open na oddziale transplantologii”. interests and hobbies, portraying our univer- an academic clothing store, with a view to Hasłem przewodnim sesji było „Blisko, mię- sity as a place to pursue passions and spend developing stronger identification with the dzynarodowo, przez całe życie”. Po raz kolejny free time. This time the pictures were taken by Alma Mater, as well as providing students zaangażowaliśmy polskich i zagranicznych Michał Sygut, known (among other works) for with an opportunity to display loyalty to their studentów. Cieszymy się, że tego typu przed- his portraits of tattoo artists and the photo academic roots outside the university. The sięwzięcia spotykają się zawsze z dużym essay entitled “Codzienność na oddziale trans- store will be based at the reception of the zainteresowaniem. Potwierdza to nasze prze- plantologii” [“Everyday reality Advanced Information Technology Centre; konanie, że studenci chętnie utożsamiają się of a transplantation unit”]. apart from clothing, it will offer a range of z naszą Alma Mater. Efekty sesji wykorzystane The motto for the session was “Your place, university gadgets. All the articles will also be zostały w materiałach promocyjnych uniwer- your space, your future”. Again, we engaged available online at www.sklep.ue.katowice.pl sytetu dostępnych online, jak i offline. Polish and international students. We are Zachęcamy wszystkich zainteresowanych, happy to see that such events always attract Jakub August studentów, absolwentów oraz wykładowców, so much interest, confirming our belief that do wzięcia udziału w nastepnych projektach students gladly identify themselves with our fotograficznych. Informacje o kolejnych se- Alma Mater. The pictures taken during the ses- sjach pojawią się na stronie uczelni w serwisie sion were used in the university’s promotional Facebook pod adresem: materials available online and offline. www.ue.katowice.pl/facebook We invite all students, alumni, and staff to

participate in our future photo projects. In- M. Sygut Edyta Lachowicz-Santos formation concerning next sessions will be photo

available on the University’s Facebook page at /

www.ue.katowice.pl/facebook fot. Marek Kiczka Marek Do startu, gotowi, start! Ready, steady, go! We wrześniu 2014 roku zakończyła się czwarta edycja programu stażowe- go „Kariera na Start”, którego jednym z partnerów merytorycznych, już od pierwszej edycji, jest Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach za pośrednic- twem Akademickiego Centrum Kariery. / The fourth edition of the “Kariera na start” [“Time to start a career”] internship programme ended in Septem- ber 2014. Since the first edition, the University of Economics in Katowice, represented by the university Careers Centre, has been involved as one of the programme partners. Program ułatwia wejście na rynek pracy studentom i absolwentom. © Sergey Nivens - Fotolia.com Nivens © Sergey Dzięki niemu mają oni szanse mia, a także Analityka gospodar- The programme supports the Silesian companies: Finance and odbyć staże w renomowanych cza, Gospodarka przestrzenna students and alumni entering Accounting, Informatics, Logis- śląskich firmach. Jak wynika z ra- czy Międzynarodowe stosunki the job market, providing them tics, Economics, Quantitative portu organizatorów, SMG/KRC gospodarcze. „Z danych z czwar- with opportunities to complete Methods for Economics and Busi- Poland HR i Grupy Polska- tej edycji programu stażowego their internships in renowned ness, Spatial Planning and Devel- -Presse Sp. z o.o., w czterech wiemy, że blisko połowa staży- Silesian companies. According opment, International Economic edycjach „Kariery na Start” płat- stów podjęła dalszą współpracę to the report drawn up by the Relations. “Data obtained in the ny staż wygrało 96 studentów z firmą, w której odbywali staż. organisers, SMG/KRC Poland HR fourth edition of the “Kariera i absolwentów. W ostatniej, W uczestnictwie w programie and PolskaPresse Group Ltd., na start” programme suggest czwartej edycji z 36 zwycięzców »Kariera na Start« widzimy zatem 96 students and alumni have that nearly half of the interns płatnych staży blisko 40 proc. realne korzyści dla studentów won paid internships in the four took up jobs in the companies stanowili studenci i absolwenci i absolwentów” – mówi Monika editions of the “Kariera na start” where they had completed their Uniwersytetu Ekonomicznego Kućmierczyk z Akademickiego programme. In the fourth edi- work placements, allowing the w Katowicach. Pracodawcy cenią Centrum Kariery. tion, the students and alumni of conclusion that the programme sobie kompetencje, które nabyli Jak wynika z danych Minister- the University of Economics in brings real benefits to stu- w trakcie studiów. Jednym z ele- stwa Nauki i Szkolnictwa Wyż- Katowice accounted for nearly dents and alumni”, said Monika mentów misji uczelni wyższej jest szego, kształcimy również na 40% of the 36 winners. As em- Kućmierczyk from the Careers kształcenie kadr dla gospodarki czterech z listy „Top 10 najchęt- ployers increasingly value the Centre at the University of Eco- i – jak można zaobserwować niej wybieranych kierunków skills and competencies acquired nomics in Katowice. w opracowanym raporcie – Uni- studiów”, opublikowanej w listo- by students in the course of their According to the data published wersytet Ekonomiczny w Kato- padzie ubiegłego roku na stronie studies, one of the missions of in November last year on the wicach doskonale sobie z tym ministerstwa w serwisie Face- higher education institutions, i.e. Facebook site of the Ministry of radzi. Kształci na najbardziej book. Oznacza to, że oferta uni- to develop human resources for Science and Higher Education, pożądanych przez śląskie firmy wersytetu jest nie tylko dostoso- various sectors of the economy, our university offers degree kierunkach. wana do potrzeb pracodawców, is gaining significance. The Uni- courses in four out of “the top Są to Finanse i rachunkowość, ale także do potrzeb samych kan- versity of Economics in Katowice 10 most frequently chosen study Informatyka, Logistyka, Ekono- dydatów na studia i studentów. is quite successful in this regard, programmes”, meaning that our as confirmed by the above men- study offer matches not only tioned report, offering degree employers’ requirements and Ciekawostka / Interesting facts programmes in specialisations expectations, but also the needs „Chętnie przyjmę Panią/Pana do pracy” that are most appreciated by of students and candidates. “I am pleased to offer you a job”

Wygląda na to, że podobne słowa słyszy ponad 85% naszych absolwen- Apparently, over 85% of our university graduates hear these or similar tów. Tyle bowiem wynosi wskaźnik zatrudnienia w opracowanym przez words, as indicated in the report drawn up by our Careers Centre; the ACK raporcie i jest to najwyższa wartość wśród największych uczelni 85% employment rate is the highest among the three largest higher edu- na Śląsku (zgodnie z raportami przedstawionymi Polskiej Agencji Pra- cation institutions in Silesia, according to the reports prepared for the sowej w maju 2014 roku przez odpowiednie biura karier: Uniwersytetu Polish Press Agency in May 2014 by the careers centres of the University Śląskiego, Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach i Politechniki of Silesia, the University of Economics in Katowice and the Silesian Uni- Śląskiej). Jak możemy przeczytać w raporcie ACK, „większość absol- versity of Technology. As indicated in the report drawn up by the Ca- wentów jest skłonna przyznać, iż podjęta przez nich praca zawodowa reers Centre at the UE Katowice, “the majority of graduates of both full- jest zgodna z kierunkiem kształcenia. Dotyczy to zarówno absolwentów -time and part-time programmes, women and men, are willing to ad- studiów stacjonarnych, jak i niestacjonarnych, kobiet i mężczyzn”. mit that their jobs are in line with the qualifications they obtained in the course of their studies”. Wygląda na to, że warto być studentem i absolwentem Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. It appears that to study and graduate from the University of Economics is a worthwhile choice. 63 Studenci i absolwenci, w tym pracownicy firmy JCommerce w wygodnych pufach JPointa w budynku F. Fot. materiały praso- we JCommerce / Students and graduates, including JCommerce employees, sitting on comfortable JPoint poufs in the F building. Photo from Jcommerce press materials

12 listopada 2014 roku Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach i firma JCommerce podpisały umowę o współpracy. Zyskają studenci, ale także pracownicy obu podmiotów.

JPoint Przyjazna przestrzeń – a friendly business biznesowa dla studentów space for students On 12 November 2012 the University of Economics in Katowice and JCommerce Studenci coraz częściej rozpo- głego roku było niespełna 180 signed a cooperation agreement, providing czynają poszukiwania pracy tys. osób, z czego 30 proc. benefits for students and employees of both już w trakcie studiów. Rynek stanowiły osoby poniżej 30. organisations. ten jest dynamiczny, jednak roku życia. Zdaniem preze- szukanie wymarzonej pra- sa firmy JCommerce Piotra Students increasingly tend to According to the data provided Kiczka Marek cy wcale nie musi być takie Zyguły „Śląsk jest regionem, seek employment while still at by the Statistical Office in Kato- trudne. Przykładem może być który kształci bardzo dobrych university. Although the labour wice, there were fewer than umowa o współpracy pomię- specjalistów i nie można po- market is highly dynamic, look- 180,000 unemployed in the dzy uniwersytetem a firmą zwolić na to, by szukali oni ing for a job does not necessarily Silesian Province last Septem- JCommerce, podpisana w listo- swojego miejsca zatrudnienia need to be particularly difficult. ber, including 30% of people padzie ubiegłego roku przez poza nim”. Jednym ze sposo- The cooperation agreement under 30. Piotr Zyguła, Presi- rektora prof. Leszka Żabiń- bów na ich zatrzymanie ma signed between our univer- dent of JCommerce, is of the skiego oraz wiceprezesa firmy być powstały na naszej uczelni sity and JCommerce in Novem- opinion that “being a region Marcina Siemieńskiego. W wy- w ramach współpracy JPoint. ber last year by Prof. Leszkek which educates highly quali- darzeniu czynny udział wziął To przeniesiony kawałek prze- Żabiński, Rector of UE Kato- fied specialists, Silesia cannot także prof. Jerzy Gołuchowski, strzeni biurowej firmy ułatwia- wice, and Marcin Siemieński, afford to allow them to seek dziekan Wydziału Informatyki jący studentom aklimatyzację Vice-President of JCommerce, employment outside the re- i Komunikacji, dzięki któremu w środowisku biznesowym, provides a good example. Prof. gion”. JPoint, established at our podjęto współpracę. które – jak się okazuje – wca- Jerzy Gołuchowski, Dean of university in cooperation with le nie musi być stereotypowe. the Faculty of Informatics and JCommerce, is intended as one Według danych Urzędu Staty- Zlokalizowany na ostatnim pię- Communications, who initiated of the ways of retaining the stycznego w Katowicach bez- trze budynku F, jest miejscem the cooperation between the young professionals in Silesia. robotnych w województwie z wygodnymi pufami i graffiti two organisations, also partici- JPoint is in fact a piece of the śląskim we wrześniu ubie- na ścianie wykonanym przez pated in the event. partner company’s office space 64 FORUM_nr 40 / 2015 Katarzyna Wojciech Katarzyna śląskich artystów. Inspiracją udostępnionych przez nią in- dla nich były pomysły studen- formacji i materiałów, a później tów naszej uczelni. Odsłonię- także podjąć pracę. Firma z ko- cie nastąpiło przez przecięcie lei będzie mogła wykorzystać wstęgi. „Im wcześniej studenci wyniki prac studentów w swo- nawiążą kontakt z firmami, jej działalności. W ramach Aka- w tym przypadku biznesu in- demii Kompetencji JCommerce formatycznego, tym łatwiej studenci i pracownicy uczel- będzie im wejść na rynek pra- ni mogą brać również udział cy” – zaznaczył prof. Żabiński w szkoleniach prowadzonych podczas otwarcia JPointa. przez specjalistów z branży IT. Uniwersytet zadeklarował Na tym jednak współpraca swą gotowość do prowadzenia z JCommerce się nie kończy. dedykowanych pracownikom Podczas uroczystości pod- JCommerce kursów i szkoleń pisania umowy firma zapre- czy studiów podyplomowych. zentowała zainteresowanym Spośród studentów Uniwersy- studentom projekt „JStudent – tetu Ekonomicznego w Kato- synergia nauki i biznesu”. Dzię- wicach wyłoniony został także ki niemu łatwiej jest im zdobyć ambasador firmy, będący łącz- praktykę czy staż w firmie, nikiem pomiędzy współpracu- napisać część badawczą pra- jącymi podmiotami. cy dyplomowej na podstawie

transferred to the university is meant to help students win premises, enabling students internships and qualify for to familiarise themselves with trainings at JCommerce, use real, not necessarily conven- the information and materials Trojak tional, business environment. provided by the firm in the an- Located on the top floor of the alytical parts of their final the- Building F, the JPoint is furni- ses, as well as take up jobs in 2014 shed with comfortable poufs the company after graduation. and decorated with wall graffiti In return, students’ findings by Silesian artists whose work will be used by JCommerce was inspired by our students. in their business activity. As Konferencja naukowa, turnieje taneczne, kon- Ribbon-cutting celebration un- part of the JCommerce Acad- certy w regionie oraz międzynarodowy festiwal veiled the graffiti and officially emy of Competences, students w Indiach – tak Zespół Pieśni i Tańca „Silesianie” opened the JPoint centre. “The and faculty members can also sooner the students establish participate in training sessions zakończył rok 2014. Intensywne przygotowania contacts with companies, in conducted by IT experts. On do wszystkich wydarzeń trwały już od wakacji. this case an IT firm, the easier the other hand, the University it will be for them to enter the offers professional courses, Najważniejszym z nich był projekt „Trojak 2014” job market”, emphasised Prof. trainings and postgraduate obejmujący trzy wydarzenia o unikatowym cha- Żabiński during the opening programmes tailored to the ceremony. needs of JCommerce staff. rakterze w skali kraju. / A scientific conference, Additionally, the company’s dance contests, concerts in our region and an The cooperation between our Ambassador will be selected university and JCommerce does from among the students of international festival in India – all these events not end there. During the agree- the University of Economics in marked the end of 2014 for „Silesianie” – the ment signing ceremony the Katowice, to act as a contact participating students were point between the two partner Song and Dance Ensemble. Intensive prepara- presented with the JStudent organisations. tion for all these events started already in the project – the synergy of sci- summer. The biggest one was a project called ence and business. The project „Trojak 2014”, covering three events that are unique at the national scale. 65

ską, a więc pary na parkiecie culties in conducting business cieszyły oczy widzów, tańcząc and the ways in which culture w strojach galowych. could be promoted in the business environment. Turnieje taneczne zgromadziły fot. / photo D. Wysocki blisko 400 uczestników, któ- On the same day, the 5th rych oklaskiwała licznie zgro- edition of the Polish Contest W dniach 21-23 listopada 2014 madzona publiczność. of Silesian Dance was held. roku z inicjatywy Zespołu The contestants were dancers Pieśni i Tańca „Silesianie” W tym roku po raz pierwszy from regional cultural centres. Uniwersytetu Ekonomiczne- gościliśmy na parkiecie Inte- Viewers could see such go w Katowicach na terenie gracyjny Klub Tańców Polskich dances as waloszek or polka. uczelni odbyły się trzy wyda- „Start” z Poznania. Członkami There was also the Silesian rzenia: klubu jest młodzież z Zespołu dance of trojak. Folklorystycznego „Cepelia- I Ogólnopolska Konferen- -Poznań” oraz młodzież z dys- On November 22, the Uni- cja Naukowa funkcjami ruchowymi. Zespół versity was visited by dance „Biznes w kulturze – kul- propaguje ideę integracji i po- pairs from all over Poland, an integrated Polish Dance tura w biznesie”; konywania barier oraz part- who competed for the Silesian Club from Poznań. The mem- nerstwa, równości i wzajem- Diamond at the 1st Polish bers of the Club are the youth V Ogólnopolski Konkurs nego szacunku. Dzięki temu Contest of Polish Dances. from „Cepelia-Poznań” folk Tańca Śląskiego „Start” pokazuje, że pasja do The audience in the contest band and young people with „Trojak 2014”; tańca i zaangażowanie po- were shown such Polish na- movement dysfunctions. They zwalają na realizację marzeń tional dances as kujawiak, promote the idea of integra- I Ogólnopolski Turniej Tań- młodzieży o scenie i świetle krakowiak, oberek and mazur. tion, overcoming of barriers, ców Polskich reflektorów. The dance contests were of partnership, equality and „Śląski Diament 2014”. ballroom character so the mutual respect. That is why Projekt „Trojak 2014” jest viewers could admire the ball- „Start” shows that a passion Podczas konferencji ponad 20 unikatowym wydarzeniem room dancewear of the danc- for dance and involvement przedstawicieli środowiska w skali kraju, łączącym za- ing pairs. help young people to pursue akademickiego i instytucji równo aspekty naukowe, jak their dreams of being on stage biznesowych dyskutowało i promocję kultury narodowej Almost 400 contestants took and in the limelight. - Fotolia.com © Halfpoint o współczesnych problemach i śląskiej. part in the competition and jednostek kultury oraz o tym, were loudly applauded by the The Trojak 2014 project is jak można radzić sobie z trud- audience. a unique event in Poland, as nościami w prowadzeniu biz- it combines scientific aspects nesu w jednostkach kultural- That was the first year when with the promotion of the On 21-23.11.2014, „Silesianie” nych i jak promować kulturę our guests included “Start”, national and Silesian cultures. w otoczeniu biznesu. Song and Dance Ensemble initiated three events held at Tego samego dnia odbyła się the University of Economics: V edycja Ogólnopolskiego Konkursu Tańca Śląskiego. 1st Polish scientific confer- Udział w nim wzięły pary z re- ence entitled “Business in gionalnych ośrodków kultural- culture – culture in business” nych. Na parkiecie uczestnicy prezentowali takie tańce jak 5th Silesian Dance waloszki czy polki. Nie zabra- Contest – „Trojak 2014” kło oczywiście tradycyjnego śląskiego trojaka. 1st Polish Contest of Polish Dances – “Silesian Diamond 22 listopada na uniwersytet 2014” zjechały pary z całej Polski, które rywalizowały o Śląski At the conference more than Diament w I Ogólnopolskim 20 representatives of the aca- Turnieju Tańców Polskich. demic community and busi- W konkursie można było zo- ness institutions discussed the baczyć polskie tańce narodo- current problems that cultural we – kujawiaka, krakowiaka, establishments have to deal Więcej informacji / To find out more, visit: oberka i mazura. Konkursy with and the ways in which www.silesianie.pl tańca miały formę towarzy- they could cope with the diffi- 66 Teresa Bzikot

Przytoczone słowa Magdaleny Samozwaniec można potraktować jako motto do wszelkich działań ludzi dorosłych próbujących powstrzymać niszczącą siłę czasu. Jedną z dróg w dążeniu do „odmłodzenia” organizmu może być kultura fizyczna, rozumiana jako określony sposób higienicznego życia, a nie tylko sam wysiłek fizyczny.

Niedobór ruchu wynikający z udogodnień cywilizacyjnych może być powodem zmniejszenia zdolności przystosowawczych człowieka, a to zjawisko, obok zbyt kalorycznego odżywiania i przewlekłego stresu, może prowadzić do choroby nie- Wielu ludzi nie dokrwiennej serca, otyłości, choroby zwyrodnieniowej stawów lub zespołów ner- wicowych. Mimo że według raportu GUS z 2012 roku ponad 61 proc. populacji wie, co z czasem ludzi starszych deklaruje, że nie uprawia żadnej aktywności ruchowej, wydaje się, że jednak rośnie świadomość profilaktycznej roli kondycji psychofizycznej w walce z chorobami cywilizacyjnymi. Pracownicy Uniwersytetu w Berkeley twierdzą, zrobić? Czas nie że istnieje odwrotna zależność między aktywnością fizyczną a zachorowalnością na choroby serca i naczyń krwionośnych, co zapisali w 1995 roku w „Księdze zdro- ma z ludźmi wia”. Podejmowanie wyłącznie ćwiczeń fizycznych nie wystarczy do zapobieżenia chorobie, ale są one integralną częścią każdego programu zapobiegawczego i na- prawczego. Nawet niewielka, systematyczna aktywność ruchowa ma pozytywny tego kłopotu wpływ na ogólny stan zdrowia i tolerancję czynników środowiskowych. Sometimes Pracownicy Studium Wychowania Fizycznego i Sportu naszej uczelni w ramach zajęć z Uniwersytetem Ekonomicznym Trzeciego Wieku pomagają słuchaczom w podjęciu działań profilaktycznych przeciwdziałających procesom starzenia people do not się organizmu. Celem zajęć jest poprawa wydolności ogólnej przez uaktywnienie układu krążeniowo-oddechowego, poprawę koordynacji i równowagi oraz zwiększenie siły i elastyczności mięśni, stawów i więzadeł. Inwolucyjne zmiany know what to w zakresie sprawności fizycznej nie pozostają bez wpływu na sprawność psychiczną. Ćwiczenie w przyjaznej i miłej do with time. atmosferze likwiduje napięcie i stres, a uwolnione endorfiny wpływają na poprawę samopoczucia. Wzrost stężenia beta-endorfin we krwi w czasie i po wysiłku fizycznym nie tylko poprawia nastrój, ale prowadzi do wzrastającego „uza- Time never has leżnienia” od systematycznego ćwiczenia fizycznego. Potwierdzeniem tej tezy są uczestnicy naszych zajęć, którzy z nie- cierpliwością oczekują na kolejne sportowe spotkanie. Seniorzy poprzez swoje radosne zaangażowanie w ćwiczenia, this problem pokonując własne ograniczenia, stanowią grupę, z którą praca jest bardzo przyjemna i satysfakcjonująca. Studentom with people UETW na zajęciach na basenie, na sali gimnastycznej czy w terenie staramy się przekazać wiadomości dotyczące zdrowia i zdrowej aktywności ruchowej. Pokazujemy, jak zachować umiar, harmonię i równowagę w podejściu do wysiłku fizycznego, jak indywidualnie kontrolować intensywność zajęć, aby nie szkodzić, ale poprawiać samopoczucie. Efektem systematycznego treningu zdrowotnego z umiarkowanym obciążeniem jest zmniejszenie kosztu fizjologicznego wysił- 67 © dbunn - Fotolia.com This quotation from Magdalena Samozwaniec may be seen as a motto for all the efforts people make to prevent the destructive force of time. One of the chosen methods to become younger is physical culture, defined as a certain healthy and hygienic lifestyle not limited to physical effort only. Insufficient physical activity, facilitated by the constant use of modern amenities, may lead to ków submaksymalnych, a zatem zwiększenie tolerancji ob- reduced adaptability, which – paired with excessively calorific diet ciążeń wysiłkowych codziennego życia, wzrost odporności na zmęczenie oraz zmniejszenie ryzyka urazów związanych and chronic stress – often causes an ischemic cardiac condition, z codzienną aktywnością życiową. obesity, arthritis or neurotic disorders.

Działalnością w zakresie rekreacji ruchowej objętych jest ponad 100 osób. Although the report issued by GUS (Central Statistical Office of Zdecydowana większość to kobiety. Chciałoby się za Danutą Rinn zawo- Poland) clearly shows that more than 61% of the elderly popu- łać: „gdzie te chłopy?”. Czy – jak to sugerował w latach siedemdziesiątych lation declare they do no get involved in any form of physical Maciej Demel – wielu mężczyzn zbyt wcześnie ulega fatalizmowi wieku activity, it may seem that the awareness of the role that psycho- metrykalnego, przedwcześnie rezygnując z młodości i nie pozwalając, aby physical condition can play in civilisation diseases prevention is powróciła w swym drugim lub trzecim wcieleniu? Pracownicy studium mają growing. Researchers at the Berkeley University claim that there nadzieję, że coraz więcej słuchaczy UETW będzie brało czynny udział w za- is a reverse relationship between physical activity and the inci- jęciach wychowania fizycznego, dając sobie w ten sposób szansę na aktyw- dence rate for cardiac and cardiovascular conditions (The New ne, sprawne życie i dobre wykorzystanie czasu wolnego. „Starość to nie Wellness Encyclopedia, 1995). While physical exercise itself will choroba” – jak mówi 75-letnia „didżejka” Wirginia Talan-Szmyt. Tego się nie not stop a disease, it is an integral part of any prevention and leczy. Starość jest tak naturalna jak pory roku, gdzie po lecie przychodzi je- recovery programme. Even small regular physical activity has sień, z tą różnicą, że to od nas zależy, jaka ona będzie: kolorowa i słoneczna a positive effect on our health and tolerance to natural environ- czy deszczowa i smutna? ment factors.

Wszystkich słuchaczy Uniwersytetu Ekonomicznego Trzeciego Wieku ser- At the Third Age University, the instructors from the University decznie zapraszamy na zajęcia rekreacyjno-sportowe. Są to: gimnastyka Sports Centre help students to take up activities counteracting w wodzie, nauka i doskonalenie pływania, gimnastyka według metody Pila- aging processes. Classes aim to improve the general physical tesa, nordic walking oraz taniec. condition by stimulating respiratory and circulatory functions, improving coordination and balance, boosting the strength and elasticity of muscles, joints and ligaments. Involutional chang- W pracy nad artyku- es in physical fitness also affect our mental and psychological łem autorka korzystała fitness. z opracowań Henryka Kuńskiego i Macieja Exercising in a friendly atmosphere eliminates tension and stress, and released endor- Demela. phins enhance our mood. An increased beta-endorphin concentration in the bloodstream during and after physical effort also leads to a kind of “addiction” to regular physical While writing the article, exercise. Our students confirm this, because they always look forward to the next sports the author used the stud- meeting. Our senior students exercise with joyful commitment and overcome their own ies by Henryk Kuński and limitations with optimism. Working with them is rewarding and gives us a lot of satis- Maciej Demel. faction. We do our best to educate the Third Age students about health and beneficial physical activity while we are coaching them at the swimming pool or in the gym. We demonstrate how to practice moderation, harmony and balance while enjoying physical exercise. Also, how to control the intensity of exercise in order not to cause harm, but improve well-being. The effect of regular health training with the moderate load is a decreased physiological cost of the submaximal effort and, as a result, increased tolerance to the effort load of everyday life, higher resistance to tiredness and a lower risk of injuries that may be caused by everyday activity.

Physical recreation classes have attracted more than 100 people, most of whom are women. We are tempted to repeat after Danuta Rinn “Where are these men?”. Perhaps, as Maciej Demel claimed in the 1970’s, too many men give in to the fatalism of their date of birth, give up on youth and do not let it come back in its second or third incarnation? The University Sports Centre instructors hope that more and more Third Age students will participate in physical education classes, winning a chance to enjoy an active and healthy lifestyle and have a great time, too. “Old age is not a disease” – says Wirginia Talan-Szmyt, a 75-year-old DJ. It does not have to be treated. Old age is as natural as the seasons in a year, when summer is followed by autumn, but at least we can make a choice – whether we want it to be sunny and joyful or rainy and sad.

We would like to invite all the Third Age students to sports and recreational classes. We offer aqua aerobic, swimming, Pilates, Nordic walking and dance. 68 FORUM_nr 40 / 2015 Teoria vs. praktyka – warsztaty i szkolenia logistyczne Theory vs. Practice – logistics workshops and training W dzisiejszych czasach rynek pracy stawia przed studentami bardzo wysokie wymagania. Pracownicy ceniących się firm coraz częściej zwracają większą uwagę na wiedzę praktyczną kandydata, niż na teorię wyuczoną w trakcie studiów. Na- ukowe Koło Logistyki „Dialog” wyszło naprzeciw potrzebom studentów i podjęło się organizacji serii szkoleń i warsztatów adresowanych do studentów Uniwersytetu Ekonomicznego, a w szczególności kierunków i specjalności logistycznych. The labour market of today is extremely demanding, making it hard for students to find good jobs. HR specialists hiring for positions in prestigious organisations increasingly value candidates’ experience, rather than their theoretical knowledge acquired at university. Aiming to enhance students’ future employability, “Dialog”, the Student Research Group for Logistics, organised a series of workshops and training sessions was also visited by the representative of the Oxylane Logis- designed for the students of the University of Economics in Katowice, and students of Logistics tics company and the Decath- in particular. Warsztaty „Logistyka. Teoria centrum dystrybucyjnego tej lon brand, who talked about vs. praktyka” organizowane firmy, które znajduje się w Gli- the work of the company’s przez NKL „Dialog” odbywają wicach. Podczas szkolenia stu- The workshops on “Logistics. only distribution centre based się co miesiąc. Przedstawiciele denci zostali zapoznani z ofer- Theory vs. Practice” organised in Gliwice. Students were also Daria Sochan Sochan Daria firm branży transport – spe- tami pracy firmy Decathlon. by the “Dialog” Student Re- informed about the job oppor- dycja – logistyka oraz związa- Członkowie koła odbyli także search Group are held every tunities available at Decathlon. nych z nią firm szkoleniowych wyjazd studyjny do Śląskiego month, providing an oppor- The workshop was followed i konsultingowych mają okazję Urzędu Wojewódzkiego, gdzie tunity for representatives of by a study visit to the Silesian podzielić się swoim doświad- mieli okazję poznać działanie transport, shipping and logis- Voivodeship Office, where the czeniem ze studentami. Pod- Centrum Zarządzania Kryzyso- tics companies to share their Research Group members had czas szkoleń podejmowane są wego. Kolejne warsztaty, tym experience with our students. an opportunity to learn about problemy realiów działalności razem z przedsiębiorstwem The issues addressed during the operations of the Crisis gospodarczej, organizacyjnej ESA Logistika, cieszyły się dużą the workshops concern the Management Centre. The next czy funkcjonowania rynków. popularnością. Podczas nich realities of conducting a busi- workshop, featuring represent- Cykl szkoleń i warsztatów ma studenci mieli okazję nie tylko ness, carrying out organisation- atives of ESA Logistika, was na celu przybliżenie studentom posłuchać o rozwiązaniach sto- al activities, and market opera- very popular among students; mechanizmów działających sowanych przez firmę, ale tak- tions. The series of workshops they were familiarised with the na rynku logistycznym oraz że wziąć udział w kreatywnej and training sessions has been solutions implemented by the możliwość skonfrontowania dyskusji i wykazać się wiedzą designed to familiarise stu- enterprise, and participated in nabytej wiedzy teoretycznej z zakresu rozwiązań logistycz- dents with the mechanisms of a discussion allowing them to z praktycznymi rozwiązaniami, nych nabytych podczas stu- the logistics market, as well as demonstrate the knowledge of jakimi dysponują firmy. diów. Największym zaintereso- to enable them to compare the logistics acquired in the course Od 2012 roku NKL „Dialog” waniem cieszyły się warsztaty theoretical knowledge acquired of their studies. Logintrans, z sukcesem zorganizowało organizowane już dwukrotnie at university with the practical the founder of the “Trans.eu” liczne warsztaty i szkolenia. przez firmę Logintrans, twór- solutions implemented by com- online freight exchange, organ- W wyniku tych wydarzeń cę internetowej giełdy trans- panies. ised, for the third time already, uczelnię odwiedziło już wiele portowej „Trans.eu”. Pierwszą Since the year 2012, “Dialog” the workshop that attracted prestiżowych firm związanych częścią szkolenia był wykład SRG has successfully organ- the greatest number of partici- z logistyką, takich jak: Oxylane poświęcony największym wy- ised a considerable number of pants. The first part of the ses- Logistics (Decathlon), Transpo- zwaniom spedycyjnym dzi- workshops and training session involved a lecture on the reon, Aspekt czy Logintrans. siejszych czasów, natomiast sions, featuring representatives biggest challenges facing logis- Pierwszymi warsztatami cyklu w drugiej części studenci wzię- of many prestigious companies tics today, whereas in the sec- było szkolenie z firmą Man- li udział w grze przygotowanej operating in the logistics second part students participated power Group. Uczestniczący przez prelegentów, w której tor, including Oxylane Logistics in a game which provided them w spotkaniu studenci mogli mieli możliwość sprawdzenia (Decathlon), Transporeon, As- with an opportunity to test uzyskać przydatne wskazówki się jako spedytorzy, planując pekt, and Logintrans. The first their skills as freight forward- dotyczące pierwszych kroków przewozy towarów na terenie training session in the series ers by planning cargo transport w karierze, czyli jak przygoto- całej Europy. Po zaciętej walce was organised with the Man- throughout Europe. After fierce wać CV inne niż wszystkie czy zwycięzcy konkursu otrzymali power Group company. The competition, the winners of the też, jak zrobić dobre wrażenie nagrody. Zorganizowano rów- participating students received game received their awards. na rozmowie kwalifikacyjnej. nież wyjazd studyjny do fabry- guidance on the first steps to Other events organised by Kolejnym gościem na uczelni ki Fiata w Tychach oraz wiele a successful career, including “Dialog” included a study visit był przedstawiciel firmy Oxyla- innych spotkań (m.in. z firma- advice on how to write a CV to the Fiat factory in Tychy and ne Logistics oraz marki Deca- mi: LUCA Systemy Logistyczne, that stands out from the crowd many other sessions (e.g. with thlon. Warsztaty te przybliżyły Azymut Consulting). and make a good impression in LUCA Systemy Logistyczne, studentom pracę jedynego a job interview. Our university Azymut Consulting). Wykład inaugurujący rok akademicki 2014/2015 Inaugural lecture for the academic year 2014/2015 69

Theory vs. Practice – logistics workshops and training W kierunku nowoczesnej konsumpcji Towards modern consumption

Prof. dr hab. Sławomir Smyczek, Katedra Badań Konsumpcji / Prof. Sławomir Smyczek, Ph.D., Department of Consumption Research

Ostatnie dekady to okres przewartościo- w pewien proces obejmujący nie tylko wania roli i miejsca konsumpcji w go- pojedynczych konsumentów, ale i całe spodarce. O ile w XIX wieku i pierwszej grupy społeczne. Można zatem mówić połowie XX stulecia obowiązywał w go- o konsumpcji w szerszym ujęciu, czy- spodarce prymat produkcji, o tyle po II li o procesie społecznym. W tym ujęciu wojnie światowej sytuacja się odwróciła konsumpcja określana jest jako zacho- i zaczęła obowiązywać logika konsumpcji. wania ludzi polegające na uświadomie- Kraje zamożne weszły w fazę cywilizacji niu i ocenie własnych potrzeb, decyzjach In recent decades the role and the place konsumpcyjnej. Konsumpcja przestała ich zaspokojenia oraz zachowaniach of consumption in the economy have been być biernym efektem rozwoju gospodar- zmierzających do pozyskiwania środków radically re-defined. The 19th and early 20 th czego, a stała się jego ważnym, jeśli nie ich zaspokojenia i ich spożywania (Kie- centuries were dominated by the produc- najważniejszym stymulatorem. Sprawą żel, 2010). Należy w tym miejscu pod- tion paradigm, whereas in the post-war pe-

zasadniczą we współczesnej rozwiniętej kreślić, że przez wiele tysiącleci wybór riod the situation changed and consump- - Fotolia.com Merzlyakova © Natalia gospodarce i życiu społecznym nie jest już konsumentów w tym zakresie był bardzo tion became a driving force in the econo- wytwarzanie produktów (zarówno mate- ograniczony. Ludzie musieli wręcz zdo- my. Rich countries entered the consump- rialnych, jak i usług), lecz ich konsumowa- bywać środki zaspokajające ich potrzeby. tion phase of the civilisation. Consumption nie. Zmiany zachodzące na rynku polegają Dopiero rewolucja przemysłowa, a wraz ceased to be a mere effect of economic także na upowszechnianiu się konsumpcji z nią pojawienie się gospodarek dobro- growth and became its important, prob- nowych produktów czy też daleko idących bytu, zmieniło sytuację na rynku. Poja- ably even the most important, stimulant. modyfikacjach przedmiotów już użytko- wiła się nadwyżka różnego rodzaju pro- In the developed economy of today it is wanych oraz na istotnych zmianach po- duktów, co spowodowało problemy z ich the consumption of goods (both material ziomu i sposobu zaspokajania potrzeb sprzedażą. Wówczas po raz pierwszy products and services), not their produc- konsumpcyjnych. Przeobrażenia są tak zaczęto traktować ludzi jako konsumen- tion, that has become an issue of funda- rozległe i głębokie, że coraz częściej mówi tów, którzy mają swobodę wyboru i sami mental importance. Changes occurring in się o nowej konsumpcji (Bywalec, 2007) decydują, które produkty w najlepszy the market also involve a rapid growth in czy też nowoczesnej konsumpcji (Solo- sposób zaspokoją ich potrzeby. W tym the consumption of new products and ma- mon, 2012). też okresie konsumpcja stała się przed- jor modifications in the products already miotem badań naukowych. Do prekurso- in use, as well as significant developments Ewolucja badań nad konsumpcją rów tych badań należy zaliczyć V. Pareto, concerning the levels and ways of satisfy- Konsumpcję można rozpatrywać w ujęciu P.A. Samuelsona i J.R. Hicksa, przedsta- ing consumption needs. All these changes mikro- i makroekonomicznym. W pierw- wicieli neoklasycznej szkoły ekonomii, are so extensive and thorough that the szym konsumpcja oznacza bezpośredni zwłaszcza kierunku subiektywistyczne- term new consumption (Bywalec, 2007) or akt zaspokojenia konkretnej potrzeby go (Światowy, 2006). modern consumption (Solomon, 2012) is przez konsumenta przez zużycie lub użyt- used increasingly often. kowanie określonego produktu (Antoni- W pierwszym okresie badań nad konsum- des & van Raaij, 2003). Akt zaspokojenia pcją, zwanym etapem przednaukowym, Evolution of research on potrzeby jest z natury rzeczy krótkotrwa- poddawana była ona obserwacji i anali- consumption ły i w określonym czasie występuje ko- zowana z punktu widzenia filozoficznego Consumption may be analysed on a micro- nieczność jego ponawiania. Powtarzalne i społeczno-krytycznego. Początek tego or macroeconomic level. The former ap- akty zaspokajania potrzeb układają się typu rozpoznań naukowych datuje się proach assumes that consumption is a di- od 1899 roku, tj. od opublikowania przez rect action of satisfying a particular con- T. Veblena wyników badań nad zjawiskiem sumer need by the consumption or use of spektakularnej konsumpcji. a specific product (Antonides & van Raaij, 70 FORUM_nr 40 / 2015

W kolejnych latach badacze usiłowa- i stają się przedmiotem zaspokojenia jego 2003). The act of need satisfaction has, by li zintegrować całą istniejącą wiedzę, potrzeb, ale także w ujęciu mikroekono- nature, a short-term effect and needs to jednakże głównie ekonomiczną, w celu micznym. Badania te w katowickiej szkole be repeated in due time. Repeated acts całościowego ujęcia konsumpcji. Okres konsumpcji następnie były kontynuowane of need satisfaction form a certain proc- ten określa się jako tzw. epokę wielkich przez zespoły kierowane przez Z. Kędzior ess comprising not only individual con- teorii. Głównymi przedstawicielami tej i K. Karcz. Obecnie filarem tej szkoły jest sumers, but also entire social groups. As epoki byli m.in.: A.R. Andreasen, F.M. Ni- E. Kieżel. a consequence, consumption can be seen cosia, J.A. Howard i J.N. Sheth, a także in wider terms as a social process. This ap- J.F. Engel, D.T. Kollat i R.D. Blackwell. Istota nowoczesnej proach defines consumption as people’s konsumpcji behaviour involving the recognition and Z kolei J. Lesourne i G. Katona zapoczątko- Współczesne badania nad konsumpcją evaluation of their own needs, decisions wali interdyscyplinarne podejście w bada- w dużej mierze skoncentrowane są wokół on how to satisfy them and actions aimed niach konsumpcji, uwzględniające różne problematyki jej unowocześniania. Proces at obtaining funds for their satisfaction aspekty behawioralne, co poskutkowało unowocześniania konsumpcji oznacza jej and, finally, consumption (Kieżel, 2010). obaleniem jednego z podstawowych pa- „modernizację”, trwałe ulepszanie oraz It is worthwhile to mention here that the radygmatów w naukach ekonomicznych uwspółcześnianie we wszystkich możli- range of consumer choices was very lim- – paradygmatu człowieka racjonalnego, wych wymiarach. Obejmuje wartościowe, ited for thousands of years. People strug- zwanego homo oeconomicus. ilościowe i jakościowe zmiany w kon- gled to obtain means which satisfied their sumpcji artykułów żywnościowych, nie- needs. Only the industrial revolution and Szczególne znaczenie w badaniach żywnościowych oraz usług, jak też inne od the ensuing emergence of welfare econo- nad konsumpcją miały prace D. Kah- dotychczasowych czy tradycyjnych sposo- mies changed the situation on the market. nemana i A. Tversky’ego. Posługując się by zaspokajania potrzeb i zaspokajanie Product surpluses were released onto the heurystykami, próbowali wyjaśnić po- potrzeb nowych, wcześniej nieistniejących market, where it was very difficult to gen- stępowanie konsumenta w procesie (Blythe, 2008). erate enough demand for them. At that konsumpcji, czyli zaspokajania potrzeb. time, consumption became the subject Stwierdzili, że konsument ma skłonność Określenie istoty „nowoczesności” kon- of scientific research. Pioneer researchers do subiektywnej oceny otoczenia bazują- sumpcji i wyznaczenie cech struktury no- were, for example, V. Pareto, P.A. Samu- cej na emocjach lub odczuciach. W efek- woczesnej konsumpcji nie jest zadaniem elson and J.R. Hicks, who represented the cie człowiek ma naturalną, podświadomą łatwym. W rozumieniu potocznym „no- neoclassical economics, in particular the skłonność do nieracjonalnych, bazujących woczesność” kojarzona jest z dokonują- subjectivist school (Światowy, 2006). na emocjonalnych reakcjach decyzji (Kah- cym się postępem, zastępowaniem tego, During the first period, referred to as the neman, 2012). Decyzje podejmowane są co tradycyjne, stare, utwierdzone czymś pre-scientific stage, consumption was w dużej mierze w podświadomości kon- nowym, technicznie zaawansowanym, studied through observation and analysed sumenta, w zależności od sytuacji czy mającym nowe walory techniczne i użyt- from the philosophical and socio-critical otoczenia zewnętrznego. Konsument nie kowe itp. Zatem nowoczesna konsumpcja perspective. The beginnings of such scien- podejmuje decyzji, jak wcześniej myśla- oznacza modernizację, dążenie do wy- tific recognitions date back to 1899, when no, po racjonalnym wyborze najkorzyst- kształcenia się takiej struktury konsump- T. Veblen published the results of his re- niejszej z możliwości (Ohme & Pyl, 2006), cji, która nosi znamiona nowoczesności, tj. search on conspicuous consumption. a bazując na intuicji czy też emocji, często zgodności z pewnymi ogólnymi trendami, działając w afekcie (Jamka, 2013). w której dominują elementy pozytyw- In the following years, researchers atne, pożądane, będące odwzorowaniem tempted to integrate all the existing eco- Duży wkład w rozwój teorii konsumpcji struktury w wyżej rozwiniętych krajach nomic knowledge into a comprehensive miały także badania polskich naukowców. (Bauman, 2012). Nowoczesność oznacza view of consumption. This period is known Warto wspomnieć w tym miejscu o pra- pewien postęp, jaki dokonuje się w struk- as the era of great economic theories. Its cach: L. Beskid i Z. Sufina, S. Mynarskiego, turze konsumpcji w wyniku zmian zacho- prominent representatives were A.R. An- T. Pałaszewskiej-Reindl, L. Rudnickiego dzących w otoczeniu sfery spożycia. Jest dreasen, F.M. Nicosia, J.A. Howard and J.N. czy J. Szczepańskiego. Należy także pod- więc to nowy etap w rozwoju konsumpcji, Sheth, but also J.F. Engel, D.T. Kollat and kreślić duży wkład w teorię tzw. katowic- czyli jakościowa zmiana konsumpcji. R.D. Blackwell. kiej szkoły konsumpcji, której inicjatorką była J. Kramer. Dzięki koordynacji jednego W takim ujęciu konsumpcja nowoczesna J. Lesourne and G. Katona, on the other z największych projektów badawczych pozostaje w opozycji do konsumpcji tra- hand, initiated an interdisciplinary ap- Resortowego Programu Badań Podstawo- dycyjnej, która objawia się użytkowaniem proach in consumption research, taking wych R.P.III.39 potrafiła skupić wokół pro- dóbr sprawdzonych i stosowanych od into account different behavioural aspects, blematyki konsumpcji najwybitniejszych dawna. Tradycja wyraża utrwalone w co- which, in turn, resulted in the refutation ekonomistów z całego kraju. Prowadzili dziennych zachowaniach dawne, minione of one of the fundamental paradigms in oni badania nie tylko nad konsumpcją wartości, przekonania, nawyki, obycza- economic sciences – the paradigm of the w kategoriach makroekonomicznych, czy- je, które są przedmiotem przekazywania rational man, “homo oeconomicus”. li fazy reprodukcji społecznej i kończącej z pokolenia na pokolenie. Modernizacja proces gospodarowania, kiedy wytwo- natomiast oznacza nowoczesność i zmia- A particularly important contribution rzone produkty znajdują użytkownika nę wyrażającą się poprzez przyswajanie to consumption research was made by ukowo wytycznymi wyznaczają aktualne aktualne wyznaczają wytycznymi ukowo w którzy i towaroznawców konsumpcją tym z zgodną przy jest prawdziwa i jak podstawowych, zarówno zaspo potrzeb kojenie alternatywne dotychczasowych, od inne niejednokrotnie doskonałe, dziej bar pełniejsze, życia poprzez konsumenta i poziomu poprawa się dokonuje rozwój konsumenta. Dzięki tej konsumpcji wierzchownej, nakierowana jest na trwały zw, w dziwa, Z 2006). (Braun, wybiera się co to, niż znaczenie większe nawet ma bierania w samą wartością jest ści. W ści. „bycia w z eksperymentowania ja, Możliwość wyborom. wybierania swojego wanie znaczeń dokonywanym przez siebie w dzi cho to „być”, idei wokół skoncentrowane działania to zaś są Jeżeli nych potrzebach. wykreowa na opartego życia stylu nego i „mieć” idei wokół się koncentruje która konsumenta, działalności takiej efektem jest powierzchowna konsumpcja czesna Nowo 2008). (Staniszkis, prawdziwy lub iż charaktermożemiećonapowierzchowny fakt, na uwagę zwrócić należy nych, i jak dobnie o Mówiąc spodarowania i go sposobów dotyczących działań staw, i z i nawyki dotychczasowe to konsumpcja nowoczesna przełamującaistniejącystan, Konsumpcja 2004). al., w i huma nistycznych świadomościowych, innowacji w i nia w swoje podstawy mocne ma wolności Poczucie sensach. znaczeniach, aranżacjach, własnych na opartej tożsamości posiadania do ności, odmien do prawa zaś wszystkim przede wolności, indywidualnej warunkiem się uleganie konsumpcyjnemu nałogowi stało zo rientowanej kultury na styl życia spowodowała, presja że Współcześnie 2008). i status prestiż, jak

obejmuje całokształt nowoczesnych po nowoczesnych całokształt obejmuje resaz sę w się przeistacza oparciu o oparciu oe nwcen knupj praw konsumpcja nowoczesna kolei ylna oozsyi kategoriami nowoczesnymi myślenia celu zmiany jakości życia (Arnould et et (Arnould życia jakości zmiany celu konstruowania „unikatowego siebie” siebie” „unikatowego konstruowania

ponadpodstawowych. Konsumpcja Konsumpcja ponadpodstawowych. ih o nich dzisiejszym społeczeństwie wybór wybór społeczeństwie dzisiejszym ruchu” ruchu” stają się oznakami wolno

dónei o knupj po konsumpcji od odróżnieniu zaleceniami fizjologów, lekarzy, fizjologów, zaleceniami gdi z zgodzie oozse knupj, po konsumpcji, nowoczesnej oddolne, samodzielne nada samodzielne oddolne, nyh jwsah społecz zjawiskach innych takie szczególne kategorie kategorie szczególne takie

konsumpcji. materialno-technicznych materialno-technicznych

uznanie (Kiełczewski, uznanie ąei d lansowa do dążenie innych specjalistów, specjalistów, innych olwśi wybiera możliwości sobie. Sam fakt wy fakt Sam sobie. zsdinm na uzasadnionymi nim i nim wzory. Wynika Wynika wzory. możliwość możliwość

jakości ------

the school is led by E. Kieżel. moment the At Karcz. K. and Kędzior Z. by consumptionschool bythe teams headed Katowice the in continued was research This perspective. microeconomic a from by the end-user and satisfy his needs, and acquired are products when i.e. process, i.e. a social reproduction phase closing the terms, macroeconomic in both sumption con on research conducted They consumption issues. on work to country whole prominentmosteconomiststhethe from together brought Basic she R.P.III.39, of Research Programme Departmental from the financed projects research largest by J. Kramer. As a coordinator of one of the Katowice consumption school, established consumption research was followed by the in or path important Another RudnickiSzczepański. J. L. Pakaszewska-Reindl, T. Mynarski, S. men Sufin, Z. and just Beskid L. tion me let theory, consumption the im of development the an in role played portant also researchers Polish 2013). (Jamka, moment the of spur the on ing act often emotion, or intuition on based but 2006), Pyl, & (Ohme offer profitable most the of choice rational the of result a as decision a make not does consumer The environment. external or situation a on depending subconsciousness, sumer’s con the in made extent, significant a to 2012).(Kahneman, re are,Decisions actions emotional from stemming decisions irrational for tendency subconscious ral, natu a have people result, a As feelings. and emotions on based judgments tive subjec form to tends consumer the that is contention Their satisfaction. need i.e. consumption,processbehaviourofthein consumerexplainto attempted they tics, D. Kahneman and Tversky.A. Using heuris iy o cnupin n te identifica the and consumption of nity” The ofdefinition the natureof the „moder existing and new needs (Blythe, 2008). tional or traditional ways of both satisfying conven than other also but services, and products non-foodproducts, food oftion consump the in changes qualitative and possible allaspects.It involves valuative, quantitative in development and ment improve permanent its means sumption its of con modernisation The modernisation. to related issues on focused marily pri is consumption on research Modern consumption modern of The nature ------to become a prereqisite of individual individual of prereqisite a consumption become to addictive in the caused indulgence has life culture of style-oriented pressure the Nowadays, 2008). tus, prestige and recognition (Kiełczewski, are values sta ing”, sought-after the most “be of idea the around focused activities of case the in hand, other the On, needs. created the on based lifestyle promoted a leading of ambition the into transforms “having”and ofideaconcentrates the on which of such activity consumer the effect 2008).Superficial modern consumption is su (Staniszkis, character genuine a or perficial either have can it that remember about other social phenomena, we should Talking about modern consumption, just as consumption. and work to lated re activities and attitudes modern the all comprises and terms modern in thinking from stems It of behaviour. patterns isting ex and habits conventions, defies which consumption the is consumption Modern 2004). al., et (Arnould life of quality the improve to order in and innovations technical material humanistic, cognitive, of adoption the in reflected change and ness tion, on the other hand, means up-to-date Modernisa behaviour. everyday in served pre and generation to generation from on passed customs and habits convictions, values, old Traditionexpressesyears. for known and established well are that ucts prod of use the entails which sumption, con traditional to opposition in remains consumption modern way, this Defined change. tive qualita significant a involving sumption, con of development the in stage new a envi the isconsumption theItsphere. in ofronment changes of result a as tion consump of structure the within occurs which progress means Modernity 2012). cal of more developed countries (Bauman, typi structure the reflect which elements desirable and positive of prevalence the with trends, universal certain with ment i.e. align of modernity, bear the hallmarks would consumptionwhich of structure a such towards developing modernisation, meansconsumption modern Hence, ties. proper practical and technical novel with equipped advanced, technologically new, traditionaltherecognizable old,withand the replacing progress, with modernity task.Theconventional wisdom associates simple a consumptionnot modernare of tion of the constitutive structural qualities

konsumpcja/consumption 71 72 FORUM_nr 40 / 2015

normy i standardy spożycia artykułów i spadek zainteresowania przeszłością, freedom and, above all, the right to be żywnościowych i nieżywnościowych. Waż- a równocześnie frustracja związana z nie- different, to have an identity built on your na jest przy tym ich działalność edukacyj- wielkim rozmiarem „teraźniejszości” (Bo- own arrangements and meanings. The na i promocyjna w zakresie propagowania galska-Martin, 1998). Procesu globalizacji sense of freedom has strong foundations nowych, np. zdrowych, bardziej oszczęd- konsumpcji nie można jednoznacznie oce- in the ability to choose and make “your nych, ekologicznych, stylów życia (Kieżel nić, ma on bowiem wiele zalet, ale i wad. own unique self” attaching meaning to the et al., 2012). Nowoczesna konsumpcja Zalety w głównej mierze wynikają z samej choices made in an independent and au- prawdziwa jest konsumpcją pozostającą jej istoty, czyli uniwersalizacji produktów tonomous way. The possibility of choosing w zgodzie z ogólnymi wytycznymi rozwoju oraz sposobów ich użytkowania w skali and experimenting with your own self and współczesnych społeczeństw, do których świata, bez względu na lokalne kultury, the chance to “be mobile” are becoming zalicza się: rozwój inteligentny, oparty na klimat itp. Takie zjawiska często ułatwiają manifestations of freedom. In today’s so- wiedzy i innowacji, rozwój zrównoważony, życie, wzmagają ludzką mobilność prze- ciety choice is a value in itself. The very act czyli z jednej strony bardziej przyjazny śro- strzenną, a w szczególności przyczyniają of choosing is of greater significance than ern dowisku, ale z drugiej bardziej konkuren- się do rozwoju turystyki i migracji. Globa- what is actually chosen (Braun, 2006). cyjny, oraz rozwój sprzyjający włączeniu lizacja konsumpcji hamuje jednak rozwój społecznemu, który zwiększa spójność kultur lokalnych, lokalnych produktów, In contrast to superficial consumption, społeczną, gospodarczą i terytorialną (Ko- sposobów konsumpcji, co zubaża region, genuine modern consumption focuses on misja Europejska, 2010). ale i cały świat (Mróz, 2013). the consumer’s long-term development. It allows for the improvement in the con- Nowe trendy w konsumpcji Trendem we współczesnej konsumpcji, sumer’s quality of life through the fuller, Istoty nowoczesnej konsumpcji nie da się w dużej mierze przeciwnym globalizacji, better and often different ways of satisfy- w zasadzie zdefiniować. Można jedynie jest etnocentryzm konsumencki. Określa ing his needs – both basic and more com- wyrazić ją opisowo, przez wskazanie jej się go jako przekonanie o powinności ku- plex. Genuine consumption is the con- charakterystycznych nowych cech, które powania produktów krajowych czy to ze sumption which follows the recommen- odróżniają ją od dotychczasowych sposo- względu na potrzebę ratowania rodzime- dations of physiologists, medical doctors, bów zaspokajania potrzeb. Za nową uzna- go przemysłu, handlu itp., czy też z pew- commodity experts and other specialists, je się konsumpcję, która charakteryzuje ności, że produkty krajowe są lepsze od who set current trends and standards for się wysokim stopniem nasilenia takich zagranicznych. Konsumenci mogą też być the consumption of food and non-food zjawisk i procesów jak: globalizacja kon- przekonani, że wspierając rodzimą produk- products in accordance with the lat- sumpcji, homogenizacja i heterogenizacja, cję, pośrednio ratują i swoje miejsce pracy est scientifically anchored guidelines. In ekologizacja, serwicyzacja i dematerializa- – tak więc ich postawa nie wynika z chęci fact, their educational activity, promoting cja, wirtualizacja, domocentryzm, dekon- robienia czegoś „wyłącznie dla kraju”, ale new, healthy, economical, ecological life- sumpcja, prosumpcja, czy też współpraca podejmują określone wybory ze względu styles, is particularly important (Kieżel et konsumencka oraz konsumpcja etyczna. „na siebie” (Schiffman et al., 2008). Etno- al., 2012). Genuine modern consumption centryzm konsumencki wiąże się zatem is the consumption which is in agreement Globalizacja konsumpcji z dokonywaniem wyborów na podstawie with the general development guidelines Globalizacja konsumpcji przejawia się kryteriów moralnych, a nie racjonalnych for contemporary societies, which include przenikaniem wzorów konsumpcji w ska- czy emocjonalnych. Z drugiej strony za- smart growth, based on knowledge and li międzynarodowej, rozprzestrzenianiem chowania etnocentryczne wymagają od innovation, sustainable growth, both się podobnych wzorów konsumpcji oraz konsumentów posiadania pewnej wiedzy more eco-friendly and competitive, and tworzeniem globalnej kultury konsump- umożliwiającej nie tylko identyfikację inclusive growth, increasing social, eco- cyjnej (Bywalec, 2007). Z globalizacją rodzimych produktów, ale i poznawanie nomic and territorial cohesion (European wiąże się m.in. pojawienie się global- i zrozumienie korzyści z ich nabywania. Commission, 2010). nych segmentów wyodrębnionych nie Siła działania postaw etnocentrycznych na podstawie miejsca ich zamieszkania, zależy od: postrzeganej i odczuwanej nie- New trends in consumption ale wartości, postaw oraz stosunku do zbędności posiadania i użytkowania pro- The nature of modern consumption przedmiotów i marek. Szczególnego zna- duktu (czynnik łagodzący postawę etno- cannot be defined easily. It can only be czenia nabiera w tym kontekście kreowa- centryzmu) oraz postrzeganego i odczu- discussed through description and iden- nie, w dużej mierze za przyczyną chęci wanego przez konsumenta zagrożenia go- tification of its characteristics which set podkreślenia swojej przynależności do spodarczego ze strony produktów zagra- it apart from more traditional ways of segmentu globalnego. Globalizacja kon- nicznych, związanego z takimi zjawiskami need satisfaction. We can talk about new sumpcji zachodzi za pośrednictwem tzw. jak zmniejszenie popytu na produkty consumption when it involves such phe- kultury współczesnej, która odwołuje się krajowe, ograniczenie produkcji krajowej, nomena and processes as the globalisa- do kilku podstawowych wartości, takich bezrobocie, wyższe podatki, spadek stopy tion of consumption, homogeneity and jak: podmiot jednostkowy, orientacja „na życiowej – czynnik zaostrzający postawę heterogeneity, ecologisation, servitisa- działanie” w przeciwieństwie do orientacji etnocentryczną (Antonides & Raaij, 2003). tion and dematerialisation, virtualisation, „na istnienie”, reifikacja czasu za pośred- Etnocentryzm w sferze konsumpcji jest cocooning, deconsumption, prosumption nictwem myślenia ekonomicznego „czas efektem wzrostu świadomości rynkowej, or consumer cooperation and ethical con- to pieniądz”, orientacja na przyszłość edukacji społeczno-ekonomicznej jedno- sumption. 73 © eatcute - Fotolia.com © eatcute stek oraz grup społecznych. Konsumenci Globalisation of consumption grounds, rather than rational or emotional. nieetnocentryczni nie dostrzegają takiej The globalisation of consumption is mani- On the other hand, ethnocentric behaviour cechy produktu jak kraj pochodzenia, po- fested in the interaction of consumption requires certain knowledge on the part of szukując i uwzględniając w decyzjach inne patterns on an international scale, the the consumer, which allows them not only cechy – ich decyzje są rozważne i pozba- spreading of similar consumption patterns to identify domestic products, but also wione elementów moralnych. and the emergence of the global consump- recognize and understand benefits from tion culture (Bywalec, 2007). Globalisation their purchase. The impact of ethnocen- Pomiędzy zjawiskiem globalizacji a etno- also involves the formation of new market tric sentiments depends on the perceived centryzmu konsumenckiego mogą za- segments, based not on the geographical and experienced need to have and use a istnieć konflikty. Często kończą się one location, but on shared values and atti- given product (a factor mitigating ethno- kompromisem i pojawianiem się hybryd tudes as well as product and brand loyal- centric behaviour) and on the perceived globalno-lokalnych. Można więc mówić ties. In this context, self-creation gains in and experienced economic threat from o „hybrydyzacji” konsumpcji, czy też jej significance, as consumers wish to empha- foreign products – connected with such glokalizacji. Przejawem tego zjawiska jest sise that they are part of the global seg- phenomena as decreased demand for do- akceptacja globalnego produktu i przysto- ment. The globalisation of consumption mestic goods, cuts in domestic output, un- sowanie go do lokalnych systemów warto- also occurs though contemporary culture, employment, higher taxes, declining living ści i lokalnych sposobów użytkowania lub which appeals to a few fundamental val- standards – which is a factor which com- globalna konsumpcja „lokalnego” produk- ues such as an individual subject, action pounds ethnocentric attitudes (Antonides tu (Stigliz, 2007). orientation as opposed to existence ori- & Raaij, 2003). entation, the reification of time with eco- Homogenizacja a heterogenizacja nomic thinking about “time as money”, Ethnocentrism in consumption is the effect konsumpcji the future focus and a decreasing interest of increased market awareness and socio- Globalizacja i etnocentryzm konsumenc- in the past accompanied by the small size economic education of both individuals and ki są najszerszymi i najbardziej złożony- of the present (Bogalska-Martin, 1998). social groups. Non-ethnocentric consumers mi przejawami zmian zachodzących we do not notice such features of a product as współczesnej konsumpcji. Nakładanie się The globalisation of consumption, how- its country of origin, as they seek and ap- wielu przyczyn wzajemnie się wzmacnia- ever, cannot be evaluated in simple and preciate other features – their decisions are jących lub znoszących powoduje pojawia- unambiguous terms, as it both offers ben- prudent and lack moral elements. nie się takich tendencji, jak równoczesne efits and raises concerns. Benefits mainly występowanie zjawiska homogenizacji stem from its very nature, namely the uni- Undoubtedly, conflicts may arise between i heterogenizacji konsumpcji. versalisation of products and their use on globalisation and consumer ethnocen- Homogenizacja konsumpcji polega na a global scale, regardless of local cultures, trism. They often lead to comprise and the ujednolicaniu i upodabnianiu się wzorów climate, etc. This often makes life simpler, emergence of global-local hybrids. Accord- konsumpcji (Solomon et al., 2010). Zja- boosts people’s spatial mobility and, in ingly, we can talk about the “hybridisation” wisko to przejawia się poprzez przesu- particular, contributes to growth in tour- of consumption or its glocalisation. This is wanie i zacieranie różnic w fazach życia ism and migration. The globalisation of manifested either in the acceptance of the ludzkiego oraz emancypację ekonomicz- consumption, however, hampers the de- global product and its adjustments to lo- ną ludzi starszych, a także upodabnianie velopment of local cultures, products, con- cal systems of values and uses or in the się stylów życia różnych grup wiekowych sumption methods, which impoverishes global consumption of the “local” product i społecznych itp. Istotnym spośród czyn- both a given region and the whole world (Stigliz, 2007). ników przyczyniających się do wzrostu (Mróz, 2013). homogenizacji konsumpcji jest wydłuża- Homogeneity and heterogeneity nie się ludzkiego życia, poszczególnych A new trend in contemporary consumption of consumption jego faz oraz zacieranie się różnic między which is, to a certain extent, contrary to Globalisation and consumer ethnocen- nimi. W wyniku rozwoju edukacji okres globalisation is consumer ethnocentrism. trism are the broadest and most complex uczenia się (identyfikowany z młodością) It is defined as a consumer’s conviction manifestations of changes in contempo- przesuwa się do 25-30 lat, a tym samym that he has an obligation to buy domes- rary consumption. The co-existence of wydłuża się czas aktywności zawodowej. tic products because home producers and many factors reinforcing or cancelling Rozwój medycyny i korzystania ze świad- traders need support to survive or he gen- each other out results in the emergence czeń medycznych powoduje, że osoby uinely believes that domestic products are of such tendencies as the simultaneous przechodzące na emeryturę jeszcze przez better that foreign ones. Consumers may homogeneity and heterogeneity of con- długi czas pozostają sprawne fizycznie also be convinced that by supporting do- sumption. i mogą prowadzić aktywne życie. W efek- mestic manufacturing they indirectly save The homogeneity of consumption means konsumpcja/consumption cie przejście z jednej do kolejnej fazy życia their own jobs – so their attitude does not that consumption patterns are becoming jest łagodne, co sprzyja zacieraniu się róż- result from their readiness to do some- increasingly similar (Solomon et al., 2010). nic między nimi. Zacierają się również róż- thing “just for the country”, but they also Differences between stages of human life nice w zachowaniach kobiet i mężczyzn, make particular choices “for themselves” are shifting and getting blurred, elderly mieszkańców miast i wsi, przedstawicieli (Schiffman et al., 2008). Consumer ethno- people are economically more empowered różnych klas społecznych. centrism involves choices made on moral and, additionally, lifestyles of different 74 FORUM_nr 40 / 2015

Homogenizacji sprzyja detradycjonali- Serwicyzacja i dematerializacja age and social groups are becoming more zacja konsumpcji, czyli zmniejszanie roli konsumpcji alike. An important factor contributing to lokalnych, rodzinnych czy zawodowych Postępująca serwicyzacja gospodarki pro- the homogeneity of consumption is the tradycji. Detradycjonalizacja może rów- wadzi do przekształcania się społeczeństw fact that people tend to live longer and the nież przynosić efekty zupełnie odmienne: przemysłowych w tzw. społeczeństwa stages of human life merge, with the dif- może różnicować konsumpcję, czyli pro- usługowe. Cechą charakterystyczną takie- ferences between them significantly less wadzić do jej heterogenizacji. Heterogeni- go społeczeństwa jest przede wszystkim conspicuous. As a results of developments zacja konsumpcji w praktyce przejawia się wzrost zakupów usług. I nie chodzi tu in education, the period of learning, attrib- tym, że konsumenci często nadają sobie tylko o prostą serwicyzację konsumpcji – uted to youth, has moved to comprise 25- prawo do podejmowania niczym nieskrę- zastępowanie dotychczas zaspokajanych 30-year-olds, which, in turn, means that powanych działań w sferze konsumpcji, potrzeb nie za pomocą spożycia natural- we work longer, too. Advancements in mających im umożliwić „wyrażenie sie- nego, ale za pomocą usług nabytych na medicine and access to healthcare cause bie” czy też „posłuchanie siebie”. Takiemu rynku. Zmienia się jakość nabywanych that people who retire can stay fit and lead podejściu sprzyja ogromne zróżnicowanie usług. Dotyczy to przede wszystkim tej an active lifestyle much longer. This makes produktów na rynku oraz tendencja do jak ich grupy, która związana jest z potrzeba- the transition between different stages in największej ich indywidualizacji. mi wyższego rzędu: nabywca nie tyle pra- life gentler and blurs the boundaries be- gnie „mieć”, co „być”, a właściwie „prze- tween them. Moreover, the differences be- Ekologizacja konsumpcji żyć” (Phipps & Simmons, 2008). Przyczyny tween the behaviour of women and men, Kolejnym obserwowalnym we współcze- tego zjawiska to przede wszystkim: rozwój city and country dwellers, representatives snej konsumpcji zjawiskiem jest zain- wytwarzania oraz korzystania z dóbr, dla of different social classes also become less teresowanie ochroną środowiska przez których dobrami komplementarnymi są definite or distinctive. konsumentów. To zainteresowanie ma usługi, substytucja niektórych dóbr mate- swój przejaw w dokonywanych wybo- rialnych i usług oznaczająca, że niektóre The detraditionalisation of consumption, rach rynkowych: coraz częściej decyzja rzeczy mogą być zastąpione usługami, when local, domestic or professional tra- dotycząca wyboru marki czy producenta a także postęp cywilizacyjny i naukowo- ditions become less influential, is another oparta jest na przekonaniu o konieczności -techniczny powodujący potrzebę rozbu- factor conducive to homogeneity. How- eliminowania przedsiębiorstw niedbają- dowy sektora usług niematerialnych (edu- ever, it may also have a reverse effect: it cych o stan otoczenia naturalnego. Można kacji, kultury, rekreacji, informacji). may diversify consumption and lead to its zatem mówić o ekologizacji konsumpcji, heterogeneity. In practice, the heteroge- czyli modyfikacji (a nie jej ograniczeniu), Zwrócenie akcentu w kierunku jakości neity of consumption is manifested when tak aby negatywne skutki były możliwie konsumowanych dóbr łączy się ze zjawi- consumers assume the right to take en- małe (Higham, 2009). Zjawisko to często skiem dematerializacji konsumpcji. Pole- tirely unrestrained actions in the sphere bywa także nazywane „zielonym kon- ga ona na wzroście konsumpcji wartości of consumption in order to “express them- sumeryzmem” (lub nowym konsumery- niematerialnych, takich jak: informacja, selves” or “listen to themselves”. This at- zmem). Konsumenci przejawiający takie wiedza, przeżycia estetyczne, poprawa titude may stem, for example, from a great postawy podejmują na rynku rozważne, zdrowia i samopoczucia itp. Oznacza to multitude of products in the market and racjonalne decyzje. Ekologizacja kon- z jednej strony wzrost zainteresowania the growing tendency towards their indi- sumpcji przejawia się w: oszczędnym, tj. dobrami (głównie niematerialnymi) do- vidualisation. racjonalnym wykorzystaniu dóbr, ogra- starczającymi emocji, z drugiej strony od niczeniu konsumpcji dóbr pochłaniają- nabywanych dóbr materialnych w coraz Ecologisation of consumption cych rzadkie, nieodnawialne zasoby lub większym stopniu wymaga się, by dostar- Another phenomenon in contemporary pozostawiających groźne odpady, rezy- czały przeżyć. Rośnie więc rola omawiane- consumption is an interest in the environ- gnacji z produktów, które ze względu na go już zjawiska symbolicznego interakcjo- ment protection. This interest is expressed zaspokajane potrzeby mogą być uznane nizmu (Solomon, 2012). Mając na uwadze in consumer choices: a decision which za zbędne, nabywaniu dóbr emitujących powyższe można stwierdzić, że nowocze- brand or producer to choose is increas- niewielką ilość odpadów, konsumowaniu sna konsumpcja to konsumpcja w tzw. ingly often based on the conviction that dóbr ekologicznych, racjonalnej gospodar- czwartej fazie rozwojowej, którą można we need to eliminate enterprises which do ce zapasami, wykorzystywaniu w miarę nazwać fazą postmaterialną. not take proper care of the natural envi- możliwości dóbr wielorazowego użytku ronment. This trend is referred to as the zamiast jednorazowych itp. Wirtualizacja konsumpcji ecologisation of consumption, namely its a domocentryzm modification rather than reduction in - or Obecnie w krajach lepiej rozwiniętych Istotnym zjawiskiem we współczesnej kon- der to contain its negative consequences mówi się już o tzw. lifestyle of health and sumpcji jest jej wirtualizacja, która polega (Higham, 2009). sustainability, co oznacza nie tylko kon- na zaspokajaniu potrzeb konsumpcyjnych This trend is also often called “green con- sumpcję zgodnie z zasadami współczesnej za pośrednictwem elektronicznych środ- sumerism” (or new consumerism). Con- ekologii, ale i odejście od zachłannej kon- ków przekazu (Dąbrowska & Janoś-Kresło, sumers manifesting such attitudes make sumpcji, promocję zdrowego stylu życia, 2008). Wirtualizacja w sferze konsumpcji prudent, rational decisions in the market. zrównoważony rozwój i poszanowanie przejawia się głównie w: indywidualiza- The ecologisation of consumption involves środowiska naturalnego (Mróz, 2013). cji i demokratyzacji odbioru treści kultu- the economical and rational use of goods, rowych, dzięki czemu konsument może the reduction in the consumption of goods proces indywidualizacji konsumpcji. Temu Temu konsumpcji. indywidualizacji proces cjęprywatną. W w publicznej konsumpcji miany za czyli komercjalizacji, proces jako mieć dwojako. W interpretować można zja wisko To konsumpcji. prywatyzacją trend, zwany inny współcześnie towarzyszy go konsumenckie- domocentryzmu Zjawisku rodzinnych. jako więzów się umacnianie wartości, pewnej rodziny do powrót się obserwuje Z wizyt. czy spotkań sąsiedzkich zanikania do międzyludzkich, stosunków ograniczenia do dochodzi ny z społeczne: skutki pewne ma ta sytuacja Oczywiście itp. siłownie kacyjny, ale i kacyjny, w tylko nie mieszkań wyposażanie stąd – z wychodzenia bez rekreacyjne ne, kultural potrzeby swoje zaspokajać łuje usi konsumentów więcej coraz że jasne, w kolejek unikając z rezygnując nie aktywności, rodzaju różnego dejmować i osób niepełnosprawnych kobiet, zwłaszcza część konsumentów, spora że to, Powoduje watność. w ucieczka oraz życia stylów zacja indywiduali postępująca sprzyja tryzmu domocen Rozwojowi 2007). (Bywalec, pracy czy informacji kultury, do dostęp w mieszkań żenie wyposa się stało możliwe że zaś, wało spowodo domowych gospodarstw nych i mieszkaniowych warunków się Polepszenie nawet pracować. wać czy studio bankowych, operacji dokonywać zakupów, można domu opuszczania bez któremu dzięki internetu, się nienie technologiczny, a cocooning [ang. domocentryzm jest konsumpcji cją z związanym silnie Trendem komputera). i monitorze zora i alny) re (świat rzeczywiste na: ludzkiego życia a konsumenta, dla w ich janiu zaspoka i domu do publicznych stytucji a kulturalnych, edukacyjnych, potrzeb zaspokajania się a dźwięku”, „kulturę oraz obrazu” kulturę przez znaku” tury „kul wać je innym zastępowaniu ludziom, również sam stawać się ich i twórcą dobieraćtreścikulturowego,przekazu jak upodobań swoich według czyli dowolnie, pzt optrw cy telekomuni czy komputerowy sprzęt irsy pzpdu on j rozu je można przypadku pierwszym wirtualne (to co na ekranie telewi ekranie na co (to wirtualne ]. Jego rozwój umożliwił postęp postęp umożliwił rozwój Jego ]. czasie dowolnym, wygodnym wygodnym dowolnym, czasie w zestawy domowego kina, kina, domowego zestawy

drugimujęciu jest to tzw. nawet medycznych z medycznych nawet zwłaszcza zwłaszcza rozpowszech wychowywania dzieci, dzieci, wychowywania sklepach itp. Staje się się Staje itp. sklepach także rozdwajaniu się się rozdwajaniu także sprzęt zapewniający zapewniający sprzęt starszych może po może starszych także przenoszeniu przenoszeniu także drugiej strony strony drugiej enj stro jednej ekonomicz wirtualiza konsump ofero domu domu pry in ------

2013). respect for the natural and environment (Mróz, growth sustainable lifestyle, healthy of promotion the consumption, cessive ex from modern departure the of also but ecology, principles the with aligned consumption the only not involves It ity. popular in gaining significantly is ability sustain and health of lifestyle the of cept con the countries developed in Currently, posable products. dis than rather reusable of purchase the and resources of use rational the goods, ecological of consumption the waste, ble negligi produce which goods of purchase the satisfy, they that needs the of terms in redundant are which products of tion rejec the waste, toxic or generate sources re non-renewable scarce, expend which riences, too (Solomon, 2012). Considering 2012).Considering (Solomon, too riences, expe authentic to guarantee products ble tangi expect increasingly we hand, other the on emotions, generate which gible, intan mainly goods, in interest growing a means thishand, one the On well-being. and health better experience, aesthetic knowledge, information, as such goods, intangible of consumption increased involves an It consumption. of dema terialisation of the by quality accompanied the is products on emphasis greater A information). leisure, culture, (education,sector servicesintangible the progress which create the need to expand and civilisation scientificand technological with of advancement finally, the and, products services physical of replacement the involving services, and goods terial ma certain of substitution the services, useof goods which are complemented by and production by increased the is caused (PhippsSimmons,& 2008). Thistendency “experience” even or “be” to but “have” to not aspires buyer the needs: higher-level to related is which services of group the all, changes.of icesfirst alsoThisaffects, serv of purchased the The quality market. in purchased services of use the with but throughnaturalconsumption,notfaction satis need the – consumption of tisation servi straightforward a involve only not purchasedservices.theAndprocess does feature acteristic is primarily an increase in char Their societies. service into societies industrial of transformation the in results growingTheservitisation economythe of consumption of Servitisation and dematerialisation ------be referredbe totheaspost-material phase. development,maywhichof phase fourth the in consumption the is consumption above, the bonds often become stronger. become often bonds family and value important an as status hand, however, the family has regained its othersocialising.the stoppeople On and alienated more become neighbours ited, lim more become relationships personal inter as implications, social some carries even home fitnessgyms. Undoubtedly, this puters or ICT equipment, home cinemas, or home leaving – with homes are com fitted without needs or their cultural recreational satisfy to attempt consumers more and queuingshops.Moreonintime waste or children up bringing up give to necessity ferentactivitiesexample,without,forthe ofnumber a afforddif tofinally undertake can elderly, the and disabled the women, A large proportion of consumers, especially into privacy. retreat and of lifestyles sation individuali growing the to attributable is cocooning in increase An 2007). (Bywalec, grant access to to equippedculture, be information can or homes work that caused have households in standardseconomic ally,improved living conditions andbetter Addition home. leaving without working even or studying banking, shopping, their the internet, which allows consumers to do advancements,particular,calin accessto technologi by stimulated was velopment de Its cocooning. is consumption of tion virtualisa the to related strongly trend A screens. computer and TV the – on virtual and real lives: two lead to tend ten of also People them. for convenient most the time that is can choose the consumers that so homes to institutions public from educa tional cultural, or even medical of needs is transferred satisfaction the that means virtualisation Moreover, others. to be content own their offer and creators come also can they but preferences, their to according and freely content cultural chooseconsumers can only Not content. cultural of perceptions de of and mocratisation individualisation the in fested mani mainly is consumption in alisation Virtu 2008). communication Janoś-Kresło, & of (Dąbrowska means electronic use of the with needs satisfying which involves virtualisation, its modern is in consumption development important An and cocooning Consumption virtualisation we may conclude that modern modern that conclude may we

------

konsumpcja/consumption 75 76 FORUM_nr 40 / 2015

zjawisku sprzyjają w szczególności: postę- zmu, traktowanie tego zjawiska jako ogól- Consumer cocooning is often accompa- pująca ucieczka w prywatność oraz indy- noświatowej przewodniej idei integrującej nied by another contemporary trend – the widualizacja stylów życia (dekolektywi- ludzi, stanowiącej m.in. przeciwwagę dla privatisation of consumption, which may zacja), wzrost wyposażenia gospodarstw rosnących fundamentalizmów religijnych be defined and interpreted in two ways. domowych w środki transportu oraz no- i idącego za nimi terroryzmu, a nawet wo- Firstly, it is a process of commercialisation woczesne nośniki informacji i przekazu jen (Bywalec, 2007). changing public consumption into private kulturowego, poprawa warunków miesz- consumption. Second, it is a process of kaniowych i możliwości instalowania W literaturze dominuje jednak krytyczne the individualisation of consumption. This w domu różnorakiego sprzętu służącego postrzeganie szybko rosnącej konsumpcji. process is facilitated by the fact that more do komunikowania się z bliższym i dal- Uznaje się ją wręcz za chorobę cywiliza- and more consumers choose to retreat szym otoczeniem, a także skracanie i mo- cyjną, zwaną affluenzą. Symptomami tej into privacy and lead lifestyles of their dyfikacja czasu pracy oraz sposobu wyko- choroby są: uczucie ciągłego niezado- own preference (decollectivisation). More- nywania pracy zawodowej i tym samym wolenia, znużenia, napięcia nerwowego, over, a growing number of households zwiększanie się czasu wolnego. pośpiechu, poczucie nieustannego braku have access to private means of transport czegoś i idącego za tym kupowania itp. and advanced information and culture Przez domocentryzm i prywatyzację za- Dotkliwie odczuwanymi skutkami afflu- content carriers. Living conditions have chowań konsumentów powiększa się enzy są także: stan pracoholizmu, per- improved greatly and homes are equipped wielkość tzw. nieoficjalnej konsumpcji. manentne zadłużenie w bankach, nad- with modern communications tools used Nieoficjalną konsumpcję (konsumpcję miar odpadów, pogorszenie relacji z oto- to contact both the closer and further en- ukrytą) można zdefiniować jako bardzo czeniem społecznym itp. Można zatem vironment. Lastly, working time and meth- osobiste, indywidualne zachowania kon- stwierdzić, że masowa, czyli obejmująca ods are getting modified and streamlined, sumpcyjne w zaciszu domowym, gdzie szerokie kręgi społeczne i na ogół wyso- so consumers have more leisure time. konsument nie musi się podporządkowy- ka konsumpcja nie spełniła pokładanych wać normom sfery publicznej, gdzie może w niej niegdyś nadziei. Poprawiła co praw- Cocooning and privatisation of consumer być sobą, zachowywać się zgodnie ze swą da ludzki byt, ale nie uczyniła życia szczę- behaviour contribute to increased „unoffi- naturą, wiedząc, że nikt go nie obserwuje śliwszym, nie stała się skutecznym reme- cial” consumption. Unofficial consumption i nie ocenia. dium na odwieczne problemy człowieka, (hidden consumption) may be defined as takie jak: przemijanie, starzenie, choroby, the extremely personal, individual con- Dekonsumpcja i prosumpcja nieszczęśliwe wypadki itp. Następuje za- sumer’s behaviour in the privacy of his Jednym z trendów najbardziej charakte- tem swoiste znużenie oraz rozczarowanie own home, where the consumer does not rystycznych dla nowoczesnej konsumpcji konsumpcją. have to comply with the public norms, but jest zjawisko dekonsumpcji, polegające na he can be himself, act according to his own świadomym ograniczeniu dotychczasowej Niezwykle interesującym trendem we nature, knowing that no one watches or konsumpcji do rozmiarów racjonalnych, współczesnej konsumpcji jest prosump- judges him. tzn. wynikających z naturalnych, indywi- cja. Oznacza ona proces splatania się kon- dualnych, fizycznych i psychicznych cech sumpcji i produkcji aż do zatarcia różnic Deconsumption and prosumption konsumenta (Blythe, 2008). między nimi (Freeman, 2000). Może ona One of the trends which are the most Istnieją cztery podstawowe przyczyny ta- być efektem dwóch tendencji: jednej – gdy characteristic of modern consumption is kiego stanu: ograniczenie konsumpcji ze konsumpcja „wchodzi” do procesu pro- deconsumption, involving a deliberate względu na wzrost niepewności sytuacji dukcji i producent staje się również konsu- reduction in consumption to reasonable współczesnych gospodarstw domowych mentem, drugiej, odwrotnej – gdy produk- volumes, i.e. corresponding with the natu- (konsumpcja asekuracyjna), ograniczenie cja „włącza się” do konsumpcji i konsu- ral, individual, physical and psychological ilościowe konsumpcji na rzecz zwiększe- ment staje się również producentem (Hara qualities of a consumer (Blythe, 2008). nia aspiracji jakościowych, ograniczenie & Arai, 2012). Czynnikami stymulującymi Consumers reduce consumption for four konsumpcji w sferze materialnej na rzecz to zjawisko są przede wszystkim: wzrost main reasons: an increased sense of inse- sfery niematerialnej oraz ograniczenie ilości czasu wolnego w wyniku automaty- curity about the situation of contemporary konsumpcji do rozmiarów racjonalnych. zacji i robotyzacji procesów wytwórczych households (precautionary consumption), i potrzeba jego atrakcyjnego zagospoda- a quantitative reduction in consumption Dekonsumpcja jest reakcją na nadmierny rowania, możliwość wykonywania pra- in order to pursue qualitative aspirations, konsumpcjonizm, który rozwinął się po cy zawodowej w domu i przeplatania jej a shift from the consumption of material II wojnie światowej. Konsumpcjonizm to z czynnościami konsumpcyjnymi, rozwój goods towards the consumption of intan- konsumpcja nieuzasadniona względami i upowszechnienie edukacji, a szczegól- gible goods, and finally, the consumption biologicznymi, społeczno-kulturowymi czy nie tzw. edukacji ustawicznej oraz zmiany reduced to a reasonable scale. ekonomicznymi. Mimo to wielu ekonomi- w organizacji pracy i przewartościowanie stów uznało to zjawisko za pozytywne. jej roli w życiu człowieka (ewolucja pracy Deconsumption is a reaction to exces- Argumentami przemawiającymi za były: w kierunku twórczości). sive comsumptionism, which evolved możliwość (wraz z konsumpcyjnym try- after WWII. Consumptionism is the con- bem życia) szerzenia idei wolności, demo- sumption which is not justified by bio- kracji, bezpieczeństwa czy indywiduali- logical, economic or socio-cultural needs. i eze, a łeczne), konsumpcyjnych, czego wyrazem jest jest wyrazem z czego konsumpcyjnych, w zróżnicowanie cych w także się zawiera konsumpcji wymiar Etyczny itp. gadżetowej z konsumpcji rezygnacja przedsiębiorstw, zachowania nieetyczne wyna dzieci pracy itp., na reagowanie gradzanej, nieekwiwalentnie pracy ludzi, cy z wytworzone rezygnacjaz zwierząt, w pozyskiwane są re 2003). Przejawem takich zachowań są są z rezygnacja zachowań m.in.: takich Przejawem 2003). (Raymond, etyki współczesnej zasadami wynajem, zakupy grupowe, korzystanie z korzystanie grupowe, zakupy wynajem, wypożyczanie, jak takich sumpcyjnych, konsumentów w w upatrywać sumption economy sharing jako określany trend jest konsumentów, wśród popularność większą coraz skuje zy które zjawiskiem, nowym Relatywnie konsumencka Współpraca próby jednak się Podejmując pytanie na odpowiedzieć jest zatem Trudno synergetycz ne. siebie wobec się nawet znoszące albo razem innym rozbieżne, przeciwstawne, tendencje to są Czasem kierunku. jednolitego mają nie sumpcji w zmiany obecnie się Dokonujące przyszłości Konsument o Mówiąc zakres. ki szero bardzo ma ten Termin etycznej. cji konsump pojęcie się W pojawia kontekście etyczne. przesłanki wszystkim, a również,konsumpcji leżą U etyczna Konsumpcja ó w tów i pozyskiwanie nastawione na konsumentów zachowania w myśli na mieć należy sposobów korzystania z korzystania sposobów w alternatywnych w wstrzemięźliwości większej do się niając przyczy konsumentów, wielu sumpcyjne kon go apetyty powściągnęły spodarczego kryzysu ostatniego droższych. Doświadczenia zwłaszcza konsumpcyjnych,

przepychu. przepychu.

produktów używanych (Mróz, 2013). enj toy id (ylcei spo (wykluczenie bieda strony jednej osa wpłzse nowoczesnej współczesnej podstaw ooyai wdtó i wydatków dokonywaniu

psb gdy z zgodny sposób podejmowaniu działań niwelują działań podejmowaniu Nrdi tg zaik należy zjawiska tego Narodzin . u vds oo consumicus? homo vadis Quo z drugiej – nadmiar bogactwa bogactwa nadmiar – drugiej udziałem niewolniczej pra niewolniczej udziałem pokryzysowej ostrożności ostrożności pokryzysowej lub też też lub

kupowaniu nowych dóbr konsumpcji dóbr, któ dóbr, konsumpcji stosunku do zakupu zakupu do stosunku żtoai produk użytkowanie etyce w etyce wyniku uśmiercania uśmiercania wyniku

dóbr, które zostały dóbr,zostały które otpe o dóbr do dostępie collaborative con collaborative dóbr i dóbr

łwe mierze głównej elementarnymi

nawet przede nawet konsumpcji, konsumpcji, wskazania wskazania usług kon usług szukaniu szukaniu kon tym tym ------creative activity). creative towards evolving (work life our in plays and the re-evaluation of the role patterns that work work in changes learning, long life- in of particular education, universality and development the consumption, with combinedbe canhomeworking,which of option the way, attractive an in time this turingprocesses andthetoneedmanage manufac of robotisation and automation the amount of free time resulting from the in increase an are trend this of emergence 2012). The factors which contribute to the Arai, & (Hara producer a into turns also consumer the and consumption “joins” production when consumer, other the too, a becomes producer the and process tion produc the “enters” consumption one when tendencies: two from stem may It becomeblurredthetwo (Freeman, 2000). between differences the until production and consumption combining of a process is It prosumption. is consumption mod ern in trend interesting extremely An consumption. with disappointed and of tired becoming are People cidents. ac to tragic victim ill or falling getting old, of such mankind, as time, passing growing an remedy effective for perennial problems made these lives happier, it hasn’t become It has improved people’s lives, but it hasn’t theexpectations that were attached to it. and is circleshigh, has very to usually failed meet social wide encompasses which consumption,massthatthensay can We relationshipswith the social environment. nent bank debt, excessive waste and poor perma workaholism, are symptoms vere se Other buy. to urge an and something, companiedconstantsenseofofalack by ac tension and weariness dissatisfaction, permanent of feeling a include which of symptoms the affluence, called disease civilisation a as perceived even is It tion. consump growing rampantly to proach ap critical a presents however, Literature, even war (Bywalec, 2007). or terrorism of threat the and mentalisms funda religious and people counterpoised integratedthat idealeading worldwide a indi as perceivedcommonly was vidualism.It and security of democracy, ideals freedom, the promote to an opportunity offered lifestyle consumptionist the because phenomenon, positive a it ered eetees mn eooit consid economists many Nevertheless, ------er) should include the following features: following the include should er) consum new (the future the of consumer therefore, is not simple. The of portrait the vironment, en multicultural the in working and ing on the other hand, in excessive wealth wealth luxury. and excessive in hand, other the on and, poverty in hand, one the on fested, mani in to ences goods, access consumer differ the eliminate to undertaking intended actions through expressed also consumption is of dimension ethical The etc. consumption, gadget from refraining and enterprises, of practices cal work or child labour, to responding unethi paid inadequately labour, slave do who giving up on products which are animals, made by people killing involves which of production the goods of consumption the from in refraining is manifested behaviour Such 2003). (Raymond, ethics temporary con of principles fundamental the with compliancein products of use andsition acqui the at aimed behaviour consumer meaning. Ethics in consumption comprises sumption con arises. ethical The of term has concept a very the broad context, this even In or dilemmas. ethical by also, underlain mainly, is consumption Modern consumption Ethical (Mróz, 2013). offers second-hand purchases, group hiring, renting, as such services, in goods consumer use to waysalternative spendingandencouraging in people toseek moderation increased to contributing consumers, many of appetites sumption con in reined have crisis economic latest the of experiences The expensive. more fornewconsumer goods, especially those shopping while exercise consumers that caution post-crisis to back traced be can origins Its consumption. collaborative as known also consum economy, sharing the among is ers, popularity in gaining is which phenomenon, new relatively A Collaborative consumption the the question to answer The synergetic. become or out other eachcancel they times other tions, tendencies diverge or go in opposite direc have one single direction. Sometimes, the not do in consumption occurring Changes future the of Consumer

utcluaim semn fo liv from stemming multiculturalism, Quo vadis homo consumicus? homo vadis Quo

------

konsumpcja/consumption 77 78 FORUM_nr 40 / 2015

obrazu konsumenta przyszłości (nowego better awareness of consumer rights Bibliografia / References konsumenta), należy zwrócić uwagę na and a more rational attitude to what is Antonides, G., van Raaij, W.F., następujące jego cechy: available in the market, 2003. Zachowanie konsumenta. wielokulturowość wynikająca z funk- a critical attitude accompanied by Warszawa: PWN. cjonowania konsumenta w środowisku doubts and concerns about economic and Arnould, E., Price, L., Zinkhan, G., wielokulturowym, social policies of different institutions, 2004. Consumers. Boston: większa świadomość praw konsu- a distinct need of social bonds which McGraw Hill Irwin. menta i bardziej racjonalny jego stosunek will have a different character than those do oferty rynkowej, in traditional communities, Bauman, Z., 2006. Płynna reprezentowanie postaw krytycznych higher mobility both in space and nowoczesność. Kraków: przez konsumenta, a także jego wątpli- social life, Wydawnictwo Literackie. wości i niepokoje dotyczące realizowanej the appreciation of the relationship Blythe, J., 2008. Consumer polityki ekonomicznej i społecznej oraz between man and nature, behavior. London: Thomson. funkcjonowania różnych instytucji, aspirations of self-development and wyraźna potrzeba więzi społecznych, self-actualisation, Bogalska-Martin, E., które będą miały inny charakter niż the recognition of “to be” rather than 1998. Konsumenci epoki w tradycyjnych wspólnotach, “to have” attitude as bringing status and postnowoczesności w analizach większa mobilność konsumenta prestige, autorów francuskich. W: zarówno w przestrzeni, jak i w życiu spo- the appreciation of free time, which Konsument Przedsiębiorstwo łecznym, allows for the pursue of individual goals Przestrzeń. docenianie wagi związków między and values, Katowice: CBiE AE w Katowicach. człowiekiem a naturą, seeking extreme, exotic and unique Bywalec, Cz., 2007. dążenie do indywidualnego rozwoju, experiences, Konsumpcja w teorii i praktyce do pełnego realizowania się, attaching more and more importance gospodarowania. Warszawa: zastąpienie prestiżu posiadania przez to such values as youth, health, appear- PWN. prestiż używania, ance and fitness. coraz większe cenienie czasu wolne- Finally, we should remember that contem- Dąbrowska, A., Janoś-Kresło, go, gdyż stwarza on warunki do osiągnię- porary economic growth is not possible M. (red.), 2007. Konsument na cia indywidualnych celów i wartości, without further increases in consump- rynku europejskim. Warszawa: poszukiwanie przez konsumenta tion. Nowadays as never before, growth IBRKiK. coraz silniejszych doznań, tego, co egzo- has become a hostage to consumption. Freeman, J., 2000. Presuming to tyczne, niezwykłe, Stagnation or a slow rise in consumption coin a new meaning for ‘prosumer’. przywiązywanie coraz większej wagi in developed societies accompanied by a Oklahoma City: The Boston do takich wartości jak: młodość, zdrowie, high and still increasing supply pressure Globe. dobry wygląd i forma fizyczna. from countries rapidly modernising their Warto też zwrócić uwagę na fakt, iż bez economies will create enormous tensions Hara, T., Arai, T., 2012. Encourage dalszego wzrostu konsumpcji nie jest in the markets, leading to social and eco- non-designer’s design: Continuous możliwy współczesny rozwój gospodar- nomic paralysis. Fast growing production value creation in manufacturing czy. Rozwój ten stał się bowiem obecnie, potential and the ensuing supply of con- products and services. „CIRP jak nigdy dotąd, swoistym zakładnikiem sumer goods have to find an immediate Annals - Manufacturing konsumpcji. Ewentualna stagnacja bądź release in the market. Otherwise, we can Technology” Vol. 61, No. 1. tylko powolny wzrost konsumpcji w spo- expect an economic maelstrom of unim- Higham, W., 2009. The next big łeczeństwach wysoko rozwiniętych, a jed- aginable scale. thing. London: Kogan Page. nocześnie wysoka i narastająca presja podażowa ze strony szybko unowocze- śniających się gospodarek będą rodzić wielkie napięcia na rynkach, a tym samym © Myimagine - Fotolia.com © Myimagine paraliżować funkcjonowanie gospodarek i życia społecznego. Powiększający się w szybkim tempie potencjał produkcyjny i rosnąca w ślad za nim podaż dóbr konsumpcyjnych muszą natychmiast znaleźć ujście na rynku. Jeśli się tak nie stanie, nastąpi załamanie gospodarcze o trudno wyobrażalnych skutkach. 79

Jamka, B., 2013. Nowy paradygmat podejmowania decyzji. Warszawa: X Kongres Ekonomistów Polskich. Janoś-Kresło, M., Mróz, B. (red.), 2006. Konsument i konsumpcja we współczesnej gospodarce. Warszawa: SGH. Kahneman, D., 2012. Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym. Poznań: Media Rodzina. Kiełczewski, D., 2008. Konsumpcja a perspektywy zrównoważonego rozwoju. Białystok: Uniwersytet w Białymstoku. Kieżel, E. (red.), 2010. Konsument i jego zachowania na rynku europejskim, Warszawa: PWE. Kieżel, E., Smyczek, S., (red.), 2011. Zachowania polskich Mróz, B., 2013. Konsument konsumentów w warunkach w globalnej gospodarce. Trzy

kryzysu gospodarczego. - Fotolia.com © storm perspektywy. Warszawa: SGH. Warszawa: Placet. Schiffman, L.G., Bednall, Ohme, R.K., Pyl, P., 2006. Płytkie D., O’Cass, A., Paladino, A., Kieżel, E., Smyczek, S. (red.), versus głębokie przetwarzanie D’Alessandro, S. i Kanuk, L.L., 2012. Zachowania rynkowe komunikatów reklamowych. 2008. Consumer behavior. New kobiet – wybory i determinanty. „Marketing i Rynek” nr 3. Jersey: Prentice Hall. Warszawa: Placet. Phipps, R., Simmons, C., 2008. Solomon, M.R., Bamossy, G., Staniszkis, J., 2008. Ja. Próba Komisja Europejska, 2010. Understanding customers. Oxford: Askegaard, S., Hogg, M.K., 2010. rekonstrukcji. Warszawa: Europa 2020. Strategia na rzecz Butterworth Heinemann. Consumer behavior. New York: Prószyński i S-ka. inteligentnego i zrównoważonego Financial Times Press. rozwoju sprzyjającego włączeniu Raymond, M., 2003. Tomorrow Światowy, G., 2006. Zachowania społecznemu, http://ec.europa. people: future consumers and how Solomon, M., 2012. Consumer konsumentów. Determinanty oraz eu/eu2020/pdf/1_PL_ACT_part1_ to read them. New York: Financial behavior. New Jersey: Prentice metody poznania i kształtowania. v1.pdf. Times Press. Hall. Warszawa: PWE. 80 FORUM_nr 40 / 2015 Ciąg dalszy z nr. 39 (październik 2014) – 1/252 DK no. ref. archives, UKSW the from Photograph 1/252 DK – sygn. UKSW, Archiwum z Fotografie Continued from Issue No. 39 (October 2014) Pierwsi prawnicy w uczelni

Alojzy Czech Alojzy The first lawyers at our university

Zygmunt Izdebski W uczelniach Łodzi At the universities of Łódź

Wyższą Szkołę Ekonomiczną w Łodzi, której rektorem Zygmunt Izdebski was elected rector of the Higher został Zygmunt Izdebski, utworzono rozporządzeniem School of Economics in Łódź (WSE), which had been Rady Ministrów z dnia 3 marca 1950 roku na bazie established on the basis of the then-existing institu- funkcjonujących już w tym mieście placówek szkolnic- tions of higher education in this city – the Łódź Branch twa wyższego: Oddziału Łódzkiego Szkoły Głównej of the Warsaw School of Economics, the economics Handlowej, kierunku ekonomicznego Wydziału Prawno- section of the Faculty of Law and Economics of the -Ekonomicznego Uniwersytetu Łódzkiego oraz Wyż- Łódź University and the Warsaw University of Life Sci- szej Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego32. ences, pursuant to a decree issued by the Council of Ministers on 3 March, 195032. Przejęła także rudymenty po zlikwidowanym w 1950 roku Instytucie Spółdzielczym. Siłą rzeczy obejmowa- It also took over what had remained from the Cooper- ła rozległe spektrum kształcenia na pięciu Wydzia- ative Institute, which had been closed down in 1950. łach: Finansowym, Handlu, Planowania Przemysłu, Therefore, it quite naturally covered a wide range of Towaroznawstwa oraz Spółdzielczym (likwidowanym educational fields at five Faculties: Finance, Trade, In- od 1950), borykając się od początku z brakiem wy- dustrial Planning, Commodity Science and Co-opera- starczającej liczby kwalifikowanej kadry naukowej. tive (under liquidation since 1950), struggling, from its Kierowanie uczelnią złożoną z grup o zróżnicowa- very inception, with a shortage of qualified research nych interesach było nie lada wyzwaniem. Pierwszy staff. Leading the school composed of such a variety rektor WSE, znany w łódzkim środowisku akademic- of academic teams with diverse interests was a major kim dr Remigiusz Bierzanek (1912-1993), wspominał challenge. When talking about his own term in office, tę pracę jako wyczerpującą nerwowo, polegającą Dr Remigiusz Bierzanek (1912-1993) – the first rector w głównej mierze na łagodzeniu skutków różnych in- of WSE and a well-known figure in the Łódź scientific gerencji z zewnątrz, ujawniając w połowie 1952 roku community – concluded that his work at this posi- chęć zrezygnowania. Wtedy „przyjechał do mnie do tion had been mentally demanding and had mostly Łodzi rektor Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Katowi- involved the attempts to alleviate the effects of all cach prof. Zygmunt Izdebski, członek partii, by za- kinds of interventions from the outside, adding that pytać mnie kurtuazyjnie, czy nie uważałbym za krok he had even considered stepping down in the middle mało przyjazny z jego strony, gdyby on objął po mnie of 1952. Going back to that time, he said: „I was visited in Łódź by Prof. Zygmunt Izdebski, a party member

32 J. Kuciński: Czterdzieści lat Wydziału Ekonomiczno- -Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego 1965-2005, 32 J. Kuciński: Czterdzieści lat Wydziału Ekonomiczno- Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2006, s. 44. -Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego 1965-2005, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2006, p. 44. 81

kierownictwo łódzkiej WSE. Wspomniano mu o tym w minister- and the rector of the State College of Economic Administration stwie… a jemu odpowiadałoby przejście do Łodzi”33. W efekcie in Katowice, who came to ask me, out of politeness whether z nowym rokiem akademickim nastąpiła zmiana rektora. Ale już I would have found it unfriendly on his part if he had taken over z dniem 31 lipca 1954 Izdebski z funkcji rektora ustąpił. Ponow- the rectorship of WSE in Łódź. He had heard about it in the min- nie powrócił ma stanowisko rektorskie 1 grudnia 1956 roku, by istry and … he wouldn’t really have minded moving to Łódź”33. As w dniu 21 listopada 1957 podać się do dymisji34. Jako powód re- a result, there was a change at the rector’s position at the be- zygnacji podawał niemożność współpracy z częścią środowiska ginning of the new academic year. But already on 31 July, 1954 uczelnianego. Z dniem 31 grudnia tegoż roku ostatecznie zakoń- Izdebski stepped down. He resumed the position on 1 Decem- czył się służbowy związek z łódzką uczelnią ekonomiczną. ber, 1956, but soon after – on 21 November, 1957 – handed in his resignation34. He cited the inability to cooperate with part of Równolegle do WSE od 1 września 1953 do 31 października 1971 the university community as the reason for his resignation. On Zygmunt Izdebski był pracownikiem Wydziału Prawa Uniwersy- 31 December of the same year Izdebski ultimately terminated tetu Łódzkiego, kierując Katedrą Prawa Państwowego i głosząc his employment with the Łódź School. tam wykład pod takim tytułem. Z tym miejscem pracy łączy się właściwie jego prawie cała dalsza działalność. W 1954 roku Simultaneously with his service at WSE, in the time between Wydział wystąpił o tytuł naukowy dla Izdebskiego. Wydaje się, 1 September, 1953 and 31 October, 1971 Zygmunt Izdebski was iż warto bliżej omówić ten przypadek, gdyż zaświadcza on wy- employed at the Faculty of Law at the University of Łódź, head- raziście o polu negocjacyjnym i przestrzeni uznaniowej w kwe- ing the Department of State Law and delivering a series of lec- stiach awansu naukowego, jaki cechował sposób postępowania tures under the same title. In fact, since then his entire career was tamtego szczególnego okresu. Wniosek profesorski, pozytywnie connected with that workplace. In 1954 the Faculty applied for Zygmunt Izdebski recenzowany przez prof. R. Bierzanka i prof. J. Litwina, nie uzy- a scientific title for Izdebski. And at that point it seems that more skał akceptacji również w trybie odwoławczym, po trzeciej tak- light should be cast on this case, as it clearly shows to what extent że pozytywnej opinii prof. T. Bigo. Opinie bazowały na dorobku scientific promotions used to be negotiable and arbitrary, in the Z. Izdebskiego z okresu śląskiego, akcentując zwłaszcza prak- way so typical for that specific period of time. An application for At the universities of Łódź tyczne znaczenie jego prac i poglądów z zakresu problematyki the title of professor, favourably evaluated by Prof. R. Bierzanek narodowościowej. W odwoławczej autorecenzji sporządzonej and Prof. J. Litwin, failed to get an approval and was also later na prośbę rektora UŁ prof. Jana Szczepańskiego odpierał posta- rejected after an appeal, despite the third positive review from wione mu zarzuty, wśród których było m.in. zbytnie rozstrze- Prof. T. Bigo. The reviews were based on the scientific output of lenie obszaru dociekań, określenie dorobku jako niedostatecz- Z. Izdebski from his Silesian period, emphasising, in particular, the nie marksistowskiego, jak również niewykazywanie niezbędnej practical applications of his work and ideas in the field of nation- skruchy z tego powodu35. Podkreślał, że jest prawnikiem badają- ality issues. In his self-review, requested by Prof. Jan Szczepański, cym zagadnienia ustrojowe, zwłaszcza realizację zasad ustrojo- the rector of the Łódź University, and written as an appeal against wych, a to wymaga obserwacji funkcjonowania poszczególnych the rejection, he refuted the objections. The arguments against zakresów prawa administracyjnego bądź cywilnego, w których his nomination included excessive diversification of research, in- się owa realizacja ujawnia. Jest to zabieg konieczny, a powsta- sufficiently Marxist character of his output and his inability to łe wrażenie rozstrzelenia – pozorne. Tym różni się jego badanie show remorse, as it would have been expected35. Izdebski point- prawa od cywilisty czy procesualisty36. Wskazywał w swoim do- ed out, however, that as a lawyer analysing the political system robku na krytyczne recenzje prac neotomistycznych37, pisanych and, in particular, the implementation of the system principles, he z marksistowskiego punktu widzenia. Przyznawał zarazem, że had to observe the specific areas within administrative or civil law część jego wcześniejszych prac nie spełniała wymogów ideolo- in operation, to see how the implementation manifested itself. giczno-metodologicznych marksizmu-leninizmu i z tego powodu This was a necessary step, as he claimed, and the impression that akceptował krytykę, jak również sam składał publiczną samokry- his research might have been too diversified was just misleading. tykę. W szczególności przywoływał opinię prof. Stefana Rozma- That way, he added, his research into law differed from the ap- ryna (1908-1969), będącego wtedy autorytetem legislacyjnym proaches adopted by civil or procedural law experts36. He drew attention to his critical reviews of some neotomistic works37,

33 R. Bierzanek: Przez wiek XX. Wspomnienia i refleksje, Wyższa Szkoła Handlu i Prawa im. R. Łazarskiego w Warszawie, Warszawa 2006, 33 R. Bierzanek: Przez wiek XX. Wspomnienia i refleksje, Wyższa s. 238. Szkoła Handlu i Prawa im. R. Łazarskiego w Warszawie, Warsaw 2006, 34 Archiwum UKSW, op. cit.; Archiwum UŁ, sygn. 4830. W latach p. 238. 1954-1956 rektorem WSE był doc. dr Jerzy Rachwalski, prorektorami 34 UKSW archives, op. cit.; Łódź University Archives, ref.no. 4830. In prof. dr Edward Rosset i prof. dr Edward Wojciechowski, a Wydziały the years of 1954-1956, Doc. Dr Jerzy Rachwalski was the rector of były już tylko dwa: Przemysłu oraz Handlu (Informator dla kandydatów WSE, while Prof. Edward Rosset and Prof. Edward Wojciechowski were na studia, Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Łodzi, Łódź 1955, s. 43). vice-rectors, and there were just two Faculties: Industry and Trade W składzie wykładowców tego roku nazwiska Izdebskiego brak. (Informator dla kandydatów na studia, Wyższa Szkoła Ekonomiczna WSE inkorporowano do struktur Uniwersytetu Łódzkiego jako Wydział w Łodzi, Łódź 1955, p. 43). The list of lecturers from that year does Ekonomiczny z dniem 1 września 1961 roku. not include Izdebski. WSE was incorporated into the structures of the 35 Archiwum UKSW, op. cit. s. 195-197. Łódź University as Faculty of Economics on 1 September, 1961. 36 Ibid., s. 195. 35 UKSW archives, op. cit., pp. 195-197. 37 „Państwo i Prawo” 1949, z. 12, (rec.) Jerzy Kalinowski: Teoria reguły 36 Ibid., p. 195. społecznej i reguły prawnej Leona Duguit, Lublin 1949 (s. 89-91); (rec.) 37 „Państwo i Prawo” 1949, vol. 12, (review) Jerzy Kalinowski: Czesław Martyniak: Obiektywna podstawa prawa według św. Tomasza Teoria reguły społecznej i reguły prawnej Leona Duguit, Lublin 1949 z Akwinu, Lublin 1949 (s. 91-94). (pp. 89-91); (review) Czesław Martyniak: Obiektywna podstawa prawa 82 FORUM_nr 40 / 2015

written from the Marxist point of view. He admitted, at the same time, that part of his earliest works had failed to meet the ideological and methodological requirements of Marxism-Leninism and accepted the criticism because of that, showing publicly his own adverse evaluation of the same. In particular, he quoted the opinion about his works, expressed by Prof. Stefan Rozmaryn (1908-1969) – an authority on legislation and an advocate of ide- ologically-oriented law-making – who said that they had been „an attempt to combine bourgeois concepts and methodology with Marxism”. Izdebski also remarked that after a relatively short period of time he had been personally listed as one of „the authors demonstrating the Marxism-Leninism approach”38 but, first of all, he mentioned a favourable evaluation of his achievements made by a Russian author who described the condition of law sciences in Poland39. Izdebski went on to express his disappointment with the fact that his contractual tenure as a professor of the Silesian i rzecznikiem prawodawstwa zaangażowanego, odnośnie do University of Technology and WSE in Łódź – normally regarded as swoich prac, że stanowią „próbę kombinowania burżuazyjnych equivalent to awarded professorship in the academic practice in koncepcji i metodologii z marksizmem”, jak również przypomi- the transition period – had not been taken into account. Instead, nał, iż po stosunkowo niedługim upływie czasu został imiennie the position of deputy professor, which he had held at the Łódź zaliczony do „autorów stojących na pozycjach marksizmu-lenini- University since 1954 and at which he had been required to meet zmu”38, nade wszystko zaś wspominał pochlebną ocenę swych a full range of requirements demanded from an assistant profes- dokonań wyrażoną przez radzieckiego autora charakteryzujące- sor’s role, had been accepted as the starting point for the formal go stan nauk prawnych w Polsce39. Wyrażał rozgoryczenie z po- evaluation40. He also brought forward an ad hominem argument, wodu nieuwzględnienia jego profesury kontraktowej w Politech- accusing the community of law scholars of their negative attitude nice Śląskiej oraz w łódzkiej WSE, traktowanej w praktyce aka- and of being affected by Prof. Marek St. Korowicz, his adversary demickiej okresu przejściowego na równi z tytułem nadanym, from the Katowice period, who „incomprehensibly, acquired an a przyjęcie za punkt wyjścia dla formalnej oceny stanowiska za- influential academic position, and soon after turned out to be stępcy profesora, którym był w Uniwersytecie Łódzkim od 1954 a foreign secret agent”41. The appeal, however, was ineffective. roku, z pełnym spektrum wymagań, stawianym jak stanowisku The nominating authorities remained firm. On 1 October, 1956 as adiunkta40. Wytoczył także argument ad hominem, oskarżając a kind of compensation, he was awarded associate professorship. o nieprzychylne nastawienie naukowego środowiska prawnicze- In the years of 1955-1956, Izdebski was in charge of Extramural go kształtowane wpływami prof. Marka St. Korowicza, swojego Programmes and in the period of 1964-1966 held the position adwersarza jeszcze z okresu katowickiego, który „niezrozumiale of deputy dean. The Faculty of Law of the Łódź University sub- zdobył znaczącą pozycję akademicką, a wkrótce okazał się ob- mitted another application in 1964. This time it was approved cym agentem”41. Odwołanie nie przyniosło rezultatu. Władza no- and the title of professor extraordinarius was conferred on him on minująca pozostała niewzruszona. Z dniem 1 października 1956 22 December, 1967. roku tytułem niejako rekompensaty został mianowany docen- tem. W latach 1955-1956 był kierownikiem Studium Zaocznego, Unquestionably, one of Prof. Izdebski’s outstanding achievements a w okresie 1964-1966 prodziekanem. Z ponownym wnioskiem is the fact that he made the classical work by Jean Bodin – Six profesorskim Wydział Prawa UŁ wystąpił w 1964 roku. Pozytyw- Books of the Commonwealth (PWN, Warsaw 1958, co-translated ne tym razem rozstrzygnięcie przyznające tytuł profesora nad- zwyczajnego nastąpiło w dniu 22 grudnia 1967 roku. według św. Tomasza z Akwinu, Lublin 1949 (pp. 91-94). 38 Archiwum UKSW, op. cit., s. 196. 38 UKSW archives op. cit., p. 196. 39 „Sowietskoje gosudarstwo i prawo” 1951, nr 12. Za: Archiwum 39 „Sowietskoje Gosudarstwo i Prawo”, 1951, no 12. After: UKSW UKSW, op. cit., s. 198. archives, op. cit., p. 198. 40 Archiwum UKSW, op. cit. 198-199. 40 UKSW archives, op. cit., p. 198-199. 41 Ibid., s. 197. 41 Ibid., p. 197. 83

Do bez wątpienia wybitnych dokonań Izdebskiego należy zali- by: R. Bierzanek and J. Wróblewski), including a long introduction czyć przyswojenie polskiemu odbiorcy klasycznego dzieła Jana entitled Jean Bodin’s views on the state and the law (ibid., p. LXXVII) Bodina Sześć ksiąg o Rzeczypospolitej (PWN, Warszawa 1958, written by himself, available for Polish readers . The introduction współtłumacze: R. Bierzanek i J. Wróblewski) wraz z obszernym to that work was also published separately, in French translation: wstępem Poglądy Jeana Bodinusa na państwo i prawo (tamże, Quelques observvations sur la idées politiques de Jean Bodin (Prace s. LXXVII) jego autorstwa. Także miało miejsce odrębne wyda- Wydziału II Nauk Historycznych i Społecznych, Łódzkie Towa- nie wstępu z przełożeniem na język francuski: Quelques obse- rzystwo Naukowe No 59, Łódź 1965). rvations sur la idées politiques de Jean Bodin (Prace Wydziału II Nauk Historycznych i Społecznych nr 59, Łódzkie Towarzystwo At the same time, he continued to work on the adaptation of Naukowe, Łódź 1965). basic categories and key legal issues to the conditions of the political system, which was exposed to the pressure for change. The Jednocześnie kontynuował adaptację podstawowych kategorii most important publications include two books which appeared i centralnych zagadnień prawnych do poddanych ciśnieniu zmian in the aftermath of the Polish October thaw. The former one was warunków ustrojowych. Do najbardziej znaczących należą dwie entitled Rewizja pojęcia praworządności ludowej [The concept of publikacje, które pojawiły się na fali odwilży październikowej. people’s law-abidingness revisited](„Państwo i Prawo” 1957, vol. Pierwsza to Rewizja pojęcia praworządności ludowej („Państwo 3, pp. 443-455), shown from the historical perspective, with an i Prawo” 1957, z. 3, s. 443-455), przeprowadzona w ujęciu hi- unexpected final conclusion. Law-abidingness is not, or at least storycznym, z nieoczekiwaną wtedy konkluzją końcową. Prawo- should not be, limited to strict and unconditional adherence to rządność to nie jest tylko ścisłe i bezwzględne przestrzeganie the law. Law-abidingness is not only supposed to be the oppo- prawa, przynajmniej do tego nie powinno się sprowadzać. Pra- site of anarchy, but also of absolutism, in which privileges, in the worządność ma być zaprzeczeniem nie tylko anarchii, ale także light of the law, are granted to the chosen ones, and enforced the praktyki absolutyzmu, gdzie przywileje w świetle prawa są wo- same way. In the practice of people’s law-making, however, which bec wybranych praworządnie przydzielane i tak samo egzekwo- is based on a consciously applied solution of framework acts, dis- wane. W praktyce prawodawstwa ludowego z kolei, które ba- cretion is, by implication, widely used, and as such constitutes a zuje na świadomie stosowanym rozwiązaniu ramowości ustaw, dangerous deviation from the principle of law-abidingness42. Also swoboda uznania jest w następstwie szeroko stosowana, stano- the division into bourgeoisie law-abidingness and socialist law- wiąc niebezpieczny wyłom w zasadzie praworządności42. Także abidingness did not stand the test of time, and just one concept podział na praworządność burżuazyjną i socjalistyczną nie wy- of law-abidingness should be adhered to43, with continuous oppo- trzymał próby czasu i należy pozostać przy jednym pojęciu pra- sition against absolutist tendencies from the time of nazification worządności43, przestrzegając niezmiennie postawy sprzeciwu of the bourgeoisie state and the first period of construction of the z tendencjami absolutystycznymi z okresu faszyzacji państwa socialist state. This publication provoked a response by Sylwester burżuazyjnego, jak też z pierwszego okresu budowy państwa Zawadzki (1921-1999)44, highly critical at times, especially in the socjalistycznego. Publikacja wywołała replikę polemiczną Syl- aspect of the inability to see the difference between these two westra Zawadzkiego (1921-1999)44, w wielu miejscach krytycz- types of law-abidingness. In addition, it was emphasized in the ną, szczególnie w aspekcie niedostrzegania różnic pomiędzy publication that the changes in legislation and in how the state dwoma typami praworządności, nadto podkreślającą, że zmiany operated already meant moving towards the direction proposed w ustawodawstwie i funkcjonowaniu państwa już idą właśnie by Zygmunt Izdebski. w kierunku postulowanym przez Zygmunta Izdebskiego. The latter publication was entitled Rewizja teorii podziału władz Drugą publikacją była Rewizja teorii podziału władz („Państwo [The theory of separation of powers revisited], („Państwo i Prawo” 1957, z. 11, s. 787-800), nawiązująca do uświęconego i Prawo” 1957, vol. 11, pp. 787-800) and referred to the Mon- w nauce prawa trójpodziału Monteskiusza, zalecając po minio- tesquieu notion of triple division, sanctified in the science of law, nych doświadczeniach jego przestrzeganie w ewolucji krzep- recommending, in the aftermath of the previous experiences, nącego państwa socjalistycznego. Inne istotne prace z zakresu the adherence to this law in the evolution of the solidifying so- ogólnej teorii prawa i funkcjonowania instytucji państwowych cialist state. Other significant works in the field of the general to: Rola ustawy konstytucyjnej w procesie stosowania prawa theory of law and the operation of state institutions include: Rola („Zeszyty Naukowe UŁ”, Łódź 1957, seria I, z. 6, s. 37-59); Zakres ustawy konstytucyjnej w procesie stosowania prawa [The role of aktu ustawodawczego („Zeszyty Naukowe UMK”, Nauki Huma- a Constitutional Act in the law application process] („Zeszyty nistyczno-Społeczne. Prawo 1, Toruń 1961, z. 1, s. 30-49); De Naukowe UŁ”, Łódź, 1957, series I, vol. 6, pp. 37-59); Zakres aktu quelques aspects de l’interprétation des lois („Revue internatio- ustawodawczego [The scope of a statutory act] („Zeszyty Nau- nale de droit comparé”, Paris 1961, nr 4), wyd. polskie O niektó- kowe UMK”, Nauki Humanistyczno-Społeczne. Prawo 1, Toruń, rych aspektach wykładni prawa, tł. W. Kostanecki („Studia Praw- 1961, vol. 1, pp. 30-49); De quelques aspects de l’interprétation des lois, („Revue internationale de droit comparé”, Paris 1961,

42 Por. Z. Izdebski: Rewizja pojęcia praworządności ludowej, „Państwo i Prawo” 1957, z. 3, s. 453. 43 Por. ibid., s. 454. Tak więc owa integracja przeciwstawnych stron, 42 Cf. Z. Izdebski: Rewizja pojęcia praworządności ludowej, „Państwo dotąd ideologicznie lansowana i łatwa dla czujnego autora do i Prawo” 1957, vol. 3, p. 453. obnażenia, dostała poważnego wzmocnienia obiektywnego. 43 Cf. ibid., p. 454. 44 Zob. S. Zawadzki: W sprawie pojęcia praworządności (uwagi na 44 See: S. Zawadzki: W sprawie pojęcia praworządności (uwagi na marginesie artykułu Z. Izdebskiego „Rewizja pojęcia praworządności marginesie artykułu Z. Izdebskiego „Rewizja pojęcia praworządności ludowej”), „Państwo i Prawo” 1957, z. 4-5, s. 909-913. ludowej”), („Państwo i Prawo”, 1957, vol. 4-5, pp. 909-913). 84 FORUM_nr 40 / 2015

nicze” 1970, z. 24, s. 171-190); Zagadnienie przedmiotu prawa no. 4), Polish edition O niektórych aspektach wykładni prawa [On państwowego w nauce radzieckiej („Państwo i Prawo” 1963, z. 2, some aspects of the interpretation of law], translated by W. Ko- s. 253-259); Zespoły obywatelskie w administracji („Problemy Rad stanecki, („Studia Prawnicze”, 1970, vol. 24, pp. 171-190); Zagad- Narodowych” 1964, nr 1, s. 55-144); Du pouvoir quasi législatif du nienie przedmiotu prawa państwowego w nauce radzieckiej [The gouvernement dans la République Populaire de Pologne („Revue issue of state law in the Soviet science] („Państwo i Prawo”, 1963, internationale de droit comparé”, Paris 1966, nr 4; także jako vol. 2, pp. 253-259); Zespoły obywatelskie w administracji [Citizen odbitka nakładem Agen – imprimerie moderne, 1966); Le statut teams in administration] („Problemy Rad Narodowych”, 1964, no des fonctionnaires publiques dans la République Populaire de Po- 1, pp. 55-144); Du pouvoir quasi législaf du gouvernement dans la logne („La Revue administrative”, Paris 1966, nr 111); Przedmiot République Populaire de Pologne, („Revue internationale de droit prawa państwowego („Zeszyty Naukowe UŁ”, Łódź, 1967, seria I, comparé”, Paris 1966, no 4; also as a reproduction published by z. 52, s. 19-35). Agen – imprimerie moderne, 1966); Le statut des fonctionnaires publiques dans la République Populaire de Pologne, („La Revue ad- Reagował także na wydarzenia współczesne, interesujące z punk- ministrative”, Paris, 1966, no 111); Przedmiot prawa państwowego tu widzenia prawnika i badacza zjawisk społecznych. W szcze- [The subject matter of state law] („Zeszyty Naukowe UŁ”, Łódź, gólności omawiał i krytykował koncepcję Maurice Duvergera (ur. 1967, series I, vol. 52, pp. 19-35). 1917) socjologii politycznej opracowaną na podstawie rządów V Republiki z rozwiniętymi uprawnieniami prezydenckimi w przy- He also responded to these contemporary events which he found czynku O pewnej teorii dyktatury, („Państwo i Prawo” 1962, interesting from the point of view of a lawyer and a researcher z. 2, s. 257-267), zarzucając pominięcie w tej koncepcji dyktatury examining social phenomena. In particular, in his contribution uwzględniającej panowanie klasowe. Na podstawie kolejnych to O pewnej teorii dyktatury [About a certain theory of dictator- doświadczeń francuskich (Club Jean Moulin45: L’État et le citoyen, ship], („Państwo i Prawo”, 1962, vol. 2, pp. 257-267) he discussed Paris 1961) obnażał ukryte przesłanki koncepcji państw dobro- and criticised the concept of political sociology, developed by bytu w artykule Z najnowszej historii doktryn „państwa dobroby- Maurice Duverger (born in 1917) and based on the principles tu” („Państwo i Prawo” 1965, z. 8-9, s. 245-257). Reagował na of the Fifth Republic with wide-ranging presidential powers, ar- znaczące publikacje światowe z pogranicza prawno-polityczne- guing that this concept failed to take into consideration class go46. Utrzymywał też więzi z katowicką uczelnią poprzez promo- rule dictatorship. Based on his subsequent French experiences cje naukowe, recenzje czy udział w konferencjach. Uczestniczył (Club Jean Moulin45: L’État et le citoyen, Paris 1961), in his paper w obchodach XX rocznicy założenia uczelni47. Wydał skrypt En- entitled Z najnowszej historii doktryn „państwa dobrobytu” [From cyklopedia prawa (WSE, Katowice 1968, współautor: R. Murzyn). the latest history of welfare state doctrines] („Państwo i Prawo”, Z okazji sesji naukowej „Lenin a rzeczywistość” zorganizowanej 1965, vol. 8-9, pp. 245-257) he cast light on the hidden prerequi- z okazji jego 100. rocznicy urodzin wystąpił z referatem Leninow- sites in the welfare state concept. He reacted to some important ska zasada centralizmu demokratycznego – jej geneza i jej aktual- international publications on the mixture of law and politics46. ność w chwili obecnej w Polsce („Zeszyty Naukowe WSE”, Kato- He also continued his cooperation with the Katowice University, wice 1969, zeszyt specjalny, s. 127-149). W końcu lat 60. podjął being involved in degree supervision, reviews and participating dydaktyczną współpracę z Politechniką Łódzką, rezultatem cze- in conferences. Izdebski took part in a celebration commemorat- go był skrypt Ustrój polityczny (Politechnika Łódzka, Łódź 1970). ing the 20th anniversary of the University’s establishment47. He Pojawiło się także nowe pole krytycznych dociekań w jego pracy published a course book entitled Encyklopedia prawa [The Ency- badawczo-publikacyjnej, które wymaga osobnej uwagi: reakty- clopedia of Law] (WSE, Katowice 1968, co-author: R. Murzyn). At wowana w Polsce nauka organizacji i zarządzania. a scientific session on „Lenin and the reality”, held to celebrate the 100th anniversary of Lenin’s birth, he presented his paper O ideologiczny podtekst nauk o zarządzaniu entitled Leninowska zasada centralizmu demokratycznego – jej Zygmunt Izdebski był jednym z nielicznych prawników, którzy geneza i jej aktualność w chwili obecnej w Polsce [The principle zwrócili czynną uwagę na rosnące znaczenie kierownictwa. of democratic centralism by Lenin – its origin and validity in to- Jego analizom przyświecało założenie nominalistyczne, jakie day’s Poland], („Zeszyty Naukowe WSE”, Katowice 1969, special wcześniej przyjął wobec podstawowych zagadnień prawnych. papers, pp. 127-149). In late 1960s he started to lecture at the Nieuniknionym tego następstwem było polityczne uwarun- Łódź University of Technology, which resulted in the publication kowanie problematyki zarządzania organizacjami, w ślad za of a course book entitled Ustrój polityczny [The political system] tym ukryta ich ideologia w podzielonym na dwie rywalizujące (Politechnika Łódzka, Łódź 1970). Also, a new area for critical ze sobą formacje polityczno-gospodarcze świecie. Rzecz jasna deliberations appeared in his research and publication work i.e.

45 Jako ciekawostkę można podać, iż członkiem Club Jean Moulin 45 It may be interesting to mention that young Jacques Delors był m.in. młody wtedy Jacques Delors (ur. 1925) – dr h.c. UE (born in 1925), who obtained an honorary doctorate from Katowice w Katowicach z 2012 roku. UE in 2012, used to belong to Jean Moulin Club at that time. 46 Rec. A. Cox: The Warren Court, Harvard University Press, 46 Review. A. Cox: The Warren Court, Harvard University Press, Cambridge, Mass., 1968 („Państwo i Prawo” 1970, z. 2, s. 358- Cambridge, Mass., 1968 („Państwo i Prawo”, 1970, vol. 2, pp. 358- 360); J.J. Servan-Schreiber: Le réveil de la France, Denoël, Paris 1968 360); J.J. Servan-Schreiber: Le réveil de la France, Denoël, Paris 1968 („Państwo i Prawo” 1970, z. 7, s. 166-168). („Państwo i Prawo”, 1970, vol. 7, pp. 166-168). 47 Z. Izdebski: Wspomnienia z mojej pracy na Uczelni katowickiej, 47 Z. Izdebski: Wspomnienia z mojej pracy na Uczelni katowickiej, w: Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Katowicach 1937-1957. Księga in: Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Katowicach 1937-1957 A Comme- Pamiątkowa wydana z okazji I Zjazdu Absolwentów w XX rocznicę morative Book published to mark the First Alumni Reunion and the powstania Uczelni, Katowice 1958, s. 79-82. 20th anniversary of the University, Katowice 1958, pp. 79-82. 85

the science of organisation and management, re-introduced in Poland. And this area seems to require special consideration.

About the ideological background to the sciences of management Zygmunt Izdebski belonged to the few lawyers who drew attention to an increasing importance of governance. His analyses were based on a nominalist assumption which had previously been adopted in relation to the basic legal issues. This unavoid- ably led to political bias in the management of organisations and, consequently, their hidden ideology, in the world divided into two competing political and economic blocs. Unsurprisingly, Izdeb- ski’s criticism is targeted at the organisations which operate in capitalist economies. Governance is a universal phenomenon, but it occurs in a specific reality. It performs a social and political mis- sion, which is not always visible. That is why, there is a difference between enterprise governance in capitalist and socialist realities krytyczne uwagi Izdebskiego kierowane są pod adresem orga- and researchers should not allow themselves to be misled by the nizacji funkcjonujących w warunkach gospodarki kapitalistycz- fact that economic performance and organisational capability are nej. Kierownictwo nie jest uniwersalnym zjawiskiem, występuje regarded as universal determinants. Concealed but important de- w konkretnych realiach. Wykonuje nie zawsze widoczną misję pendencies and pursuits, which in fact manifest themselves as społeczno-polityczną. Dlatego czym innym jest kierowanie class-oriented, should be revealed. Besides, it would be unwise przedsiębiorstwami w kapitalistycznej oraz socjalistycznej rze- to equate the management of an economic entity with the man- czywistości i nie powinno zwieść na manowce badacza wskazy- agement of any other administration, public, political or social wanie na wynik gospodarczy czy sprawność organizacyjną jako institution. We deal here with two different sets of conditions and wyznaczniki uniwersalne. Trzeba ujawniać ukryte a istotne za- this has to be kept in mind. Any convergences, which may seem leżności i dążenia, które w istocie rzeczy jawią się jako klasowe. to be scientifically justified, should be seen as a disguise for the Także czymś pochopnym jest utożsamianie procesu zarządzania genuine interests or even ideological subversion48. zakładem gospodarczym z kierowaniem każdą inną instytucją The beginning of 1960s saw an increasing interest in the new administracyjną, publiczną, polityczną czy społeczną. Są od- concepts of management. The domestic environment was hun- rębne uwarunkowania i należy być tego świadomym. Wszelkie gry for new ideas, after the ban on practicing that science in the rzekomo naukowo uzasadniane konwergencje należy traktować years of 1950-1956. Izdebski was the one who warned against jako maskujące rzeczywisty stan realnych interesów czy wręcz going into raptures over these novelties, pointing at their implied uprawianie ideologicznej dywersji48. ideological meanings, embedded in almost all of the ideas implemented in the western world, such as human relations, industrial W początkach lat 60. ubiegłego stulecia uwidoczniło się coraz democracy or managerial revolution. These proposals, however, większe zainteresowanie nowymi koncepcjami w zakresie zarzą- brought a meaningful change to the sciences of management, dzania. Środowisko w kraju, wyposzczone zakazem uprawiania when compared to their original form. How to adopt the new con- tej nauki w okresie 1950-1956, chłonęło nowe idee. Izdebski cepts to the socialist economy, without any political harm and, at był tym, który przestrzegał przed bezkrytycznym zachłystywa- the same time, disclose the real intentions of the capitalist man- niem się tymi nowościami, wskazując na ich ukryty podtekst agement – this was a challenge Zygmunt Izdebski set for himself ideologiczny, zawarty właściwie we wszystkich realizowanych and the scientific community. w świecie zachodnim pomysłach, jak human relations, demokra- cja przemysłowa czy rewolucja menedżerska. A były to propo- There was just one answer to that question: before new solutions zycje znacząco zmieniające kształt nauk o zarządzaniu z okresu can be made accessible, the hidden intentions and interests of ich powstania. Jak zrobić, by dla gospodarki socjalistycznej bez capital owners, who use a variety of ways to apply innovative szkody politycznej przejąć nowatorskie aspekty, zarazem obna- ideas and thereby challenge and conceal the inherently antago- żając prawdziwe intencje kapitalistycznego zarządzania – oto nistic nature of capital and labour, need to be exposed. An ex- zadanie, które Zygmunt Izdebski stawiał sobie i środowisku. ample can be a monograph published in 1963, which deals with managerial training in the economic systems of USA, the Federal Odpowiedź była jedna: udostępnienie nowych rozwiązań musi Republic of Germany, France, Switzerland and Italy, with the focus być poprzedzone demaskacją ukrytych zamiarów i interesów on the institutional solutions and the implemented programs. But właścicieli kapitału, stosujących w zróżnicowanych sposobach an analysis of governance problems – from the semantic, eco- nowatorskie pomysły naruszające i zamazujące z natury an- nomic, social and political perspectives – was conducted before tagonistyczny stosunek kapitału i pracy. Przykładem może the presentation of specific educational practices. być monografia z 1963 roku, podejmująca problem szkolenia

48 Por. Z. Izdebski: Z zagadnień kierownictwa w ramach dyskusji 48 Cf. Z. Izdebski: Z zagadnień kierownictwa w ramach dyskusji przedzjazdowej, „Organizacja – Metody – Technika” 1968, nr 11, s. 2. przedzjazdowej, „Organizacja – Metody – Technika” 1968, no. 11, p. 2. 86 FORUM_nr 40 / 2015

kierowników w systemach gospodarczych USA, RFN, Francji, Izdebski begins by referring to the underlying foundation of Szwajcarii i Włoch ze szczególnym uwzględnieniem rozwiązań capitalist corporations, stating that profit „is simply a lodestar instytucjonalnych oraz realizowanych programów. Ale prezenta- that shows the top management how to direct their companies’ cja poszczególnych praktyk edukacyjnych poprzedzona została operations”49, and at the same time it is an ultimate test – which problematyką kierownictwa analizowaną z punktu widzenia se- cannot be challenged on grounds of relevance – for the quality of mantycznego, ekonomicznego, społecznego i politycznego. these top managers’ work. All the most recent theories, however, present the role of management and a capitalist enterprise as Izdebski zaczyna od konstytutywnego dla korporacji kapita- such, as if profit was just a secondary consideration, significantly listycznych przypomnienia, że to zysk „stanowi elementarnie less important. prostą busolę, którą stosuje zwierzchnie kierownictwo w nasta- wianiu swojej działalności”49, a zarazem nie podlegający krytyce The same applies to the theory which is being advocated all over w swojej wymowie liczbowej ostateczny sprawdzian wartości the world and becoming increasingly popular in Poland50, i.e. the pracy tegoż kierownictwa. Natomiast wszelkie najnowsze teorie so-called theory of human relations in enterprises and its impor- przedstawiają rolę tego kierownictwa i samego przedsiębior- tance for managerial work. It suggests that a worker should be stwa kapitalistycznego tak, jak gdyby kwestia zysku schodziła made to believe that he shares the same social and production na plan dalszy i traciła na znaczeniu. aim with the company’s management. A team, which is supposed to work together and maximize its efforts, is built through shared Tak się przedstawia sprawa z lansowaną na świecie i coraz bar- successes and difficulties. Therefore, management should take dziej upowszechnianą w kraju50 tzw. teorią stosunków między- care of their staff’s living standards, reward performance of their ludzkich (human relations) w przedsiębiorstwach i jej znaczeniem company’s employees, improve their education, conduct social dla pracy kierowniczej. Chodzi w niej o wyrobienie u robotnika actions, establish savings and loan schemes or sell shares to przekonania, że łączy go z zarządem przedsiębiorstwa wspólno- workers, thus creating so-called „people’s capitalism”51. These ta celu społeczno-produkcyjnego. Wspólne sukcesy i trudności well-known paternalistic measures, however, were no longer tworzą zespół, który powinien pracować zgodnie i z maksymal- enough. The concept of human relations was quite different, as it nym wysiłkiem. Dlatego potrzebna jest dbałość kierownictwa was a system founded on research findings and generalisations, o sprawy bytowe załogi, premiowanie wydajności, dokształca- expanded by adding the issues of the relationships between the nie, akcje socjalne, kasy zapomogowo-pożyczkowe czy sprzedaż enterprise and its surroundings, clientele and state authorities. akcji robotnikom, tworząc tzw. „ludowy kapitalizm”51. Ale te Its „weight was so heavy that the ability to integrate became an znane od dawna zabiegi paternalistyczne nie wystarczały. Kon- additional test for the value of managers’ work”52. And emphasis cepcja „stosunków międzyludzkich” różniła się jednak znacznie, was placed on that ability in executive training. Human relations gdyż była systemem podbudowanym badaniami i uogólnienia- management is supposed to help the worker integrate with his or mi, poszerzając zagadnienie o stosunki przedsiębiorstwa z oto- her enterprise as it stresses the fact that the worker’s work is not czeniem, klientelą i władzą państwową. Jej „ciężar gatunkowy only worth their everyday efforts but it also has a social meaning. stał się tak wielki, że umiejętność oddziaływania integracyjnego And this is exactly what the management of a capitalist enter- stała się dodatkowym sprawdzianem wartości pracy kierowni- prise is expected to do – make workers adopt the right ideology. czej”52. Na ten aspekt w szkoleniach kadr kierowniczych kładzio- no nacisk. Kształtowanie stosunków międzyludzkich pomoże There is dual ideology: the real ideology, which draws on Tay- w integracji pracownika z przedsiębiorstwem, gdyż umiejętnie lor’s axioms and assumes that profit is the prevailing motive for podkreśla, że praca robotnika warta jest nie tylko trudu codzien- employers and the company’s goal, and the external ideology, nie ponoszonego, ale także posiada sens społeczny. I to tego which provides workers with a new platform for cooperation be- oczekuje się od kierownictwa przedsiębiorstwa kapitalistyczne- tween the employer and the employee, leading to more effective go, by pracownik przyswoił sobie odpowiednią ideologię. satisfaction of social needs53. Enterprise management is naturally expected to comprehend and apply this division. The belief that A istnieje podwójna ideologia: rzeczywista, sięgająca jeszcze ak- sjomatów Taylora, uznająca zysk za decydujący motyw dążeń 49 Z. Izdebski, J. Tudrej: Kierownicy przedsiębiorstw kapitalistycznych. Studium krytyczno-porównawcze z dziedziny teorii i praktyki szkolenia kadr kierowniczych, Prace Wydziału II nr 50 Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, Łódź 1963, p. 32. 49 Z. Izdebski, J. Tudrej: Kierownicy przedsiębiorstw kapitalistycznych. Studium krytyczno-porównawcze z dziedziny teorii i praktyki szkolenia 50 In this period, the publications which referred directly to the concept of human relations included: J. Lutosławski: Człowiek kadr kierowniczych, Prace Wydziału II nr 50 Łódzkiego Towarzystwa nd Naukowego, Łódź 1963, s. 32. w przedsiębiorstwie, PWT, Warszawa 1960, 2 edition – 1962; Stosunki międzyludzkie [selected translations], ed. E. Turczyńska, Materiały 50 W tych latach m.in. ukazały się publikacje nawiązujące wprost i Studia nr 51, Ministerstwo Finansów, Warszawa 1964; J. Wacławek: do human relations: J. Lutosławski: Człowiek w przedsiębiorstwie, Kształtowanie socjalistycznych stosunków międzyludzkich w zakładzie PWT, Warszawa 1960, wyd. 2 – 1962; Stosunki międzyludzkie przemysłowym, KiW, Warszawa 1965; S. Łypacewicz: Kształtowanie [wybór tłumaczeń], red. E. Turczyńska, Materiały i Studia nr 51, stosunków międzyludzkich, Wydawnictwo Związkowe CRZZ, Warszawa Ministerstwo Finansów, Warszawa 1964; J. Wacławek: Kształtowanie 1969, 2nd edition Instytut Wydawniczy CRZZ, Warszawa 1972, 3rd socjalistycznych stosunków międzyludzkich w zakładzie przemysłowym, edition – 1975. Z. Izdebski did not make any reference to these in his KiW, Warszawa 1965; S. Łypacewicz: Kształtowanie stosunków works or reviews. międzyludzkich, Wydawnictwo Związkowe CRZZ, Warszawa 1969, wyd. 2 – Instytut Wydawniczy CRZZ, Warszawa 1972, wyd. 3 – 1975. 51 Cf. Z. Izdebski, J. Tudrej: Kierownicy przedsiębiorstw Z. Izdebski ich nie uwzględniał w swych pracach czy recenzjach. kapitalistycznych, op. cit., p. 33. 51 Por. Z. Izdebski, J. Tudrej: Kierownicy przedsiębiorstw 52 Ibid., p. 34. kapitalistycznych, op. cit., s. 33. 53 Cf. ibid., p. 36. 52 Ibid., s. 34. 87

pracodawców oraz cel przedsiębiorstwa i zewnętrzna – wpa- higher productivity is aimed solely at improving the company’s jająca pracownikowi nową platformę współpracy pracodawcy profitability is wrong, which has to be constantly repeated to i pracownika, kończącą się lepszym zaspokajaniem potrzeb working classes. It is wrong because – as argued by P. Drucker, an społecznych53. Kierownictwo przedsiębiorstw z natury swo- ideologist, in his Practice of Management (1954) – increased pro- jej ma to rozgraniczenie pojmować i aplikować. Trzeba usta- ductivity means better fulfilment of a social duty: cheap manu- wicznie podkreślać względem klas pracujących, iż błędne jest facturing for the sake of general prosperity. A rise in profitability, przeświadczenie, że zwiększenie wydajności ma jakoby na celu however, which happens to be generated alongside, is merely the jedynie poprawę rentowności przedsiębiorstwa. Nie, bowiem security for the company’s future existence and development. – jak tego chce ideolog P. Drucker w Practice of Management The seeming correctness of this concept should not mislead any- (1954) – zwiększenie wydajności jest coraz lepszym wykony- one. Such reasoning is underpinned by profit, which a capitalist, waniem obowiązku społecznego: taniego wytwarzania dla or an owner, is not going to give up. Izdebski exemplified that wzrostu ogólnego dobrobytu. Zaś osiągany przy okazji wzrost with the practices from Zakłady Hohenlohe S.A., in which he used rentowności stanowi jedynie zabezpieczenie egzystencji i roz- to work as a legal advisor in the years of 1938-1939: this huge woju przedsiębiorstwa. Zręczne pozory poprawności tej kon- coal and zinc group, with the goodwill of more than 140 million strukcji nie powinny nikogo zwieść. W centralnym punkcie tego zlotys, implemented the policy of paying low, or even token, divi- rozumowania znajduje się zysk, którego kapitalista/właściciel dends. At the same time, the main shareholder -Wilhelm Petschek nie pozwoli się pozbawić. Za przykład Izdebski podawał prak- – charged the commission of 2 to 4 million a year for acting as a tyki w Zakładach Hohenlohe S.A., gdzie był radcą prawnym sales agent in Fulmen, a daughter company selling coal coming w latach 1938-1939: ten wielki koncern węglowo-cynkowy from the group’s coal mines54. Somewhere else Izdebski warned, o wartości bilansowej przekraczającej 140 mln zł prowadził however, that „in capitalism, a manager is the most efficient and politykę niskiej, wręcz symbolicznej dywidendy. Za to głów- versatile pursuer of modern forms of capitalist exploitation”55, ny udziałowiec Wilhelm Petschek pobierał prowizję od 2 do while the theory of human relations remains just „a directive 4 mln rocznie z tytułu bycia agentem handlowym w firmie in psychological disarmament of workers in a class warfare”56. córce Fulmen sprzedającej węgiel pochodzący z kopalń kon- On the following pages he addresses, in a similar manner, the cernu54. Natomiast „menedżer – ostrzegał Izdebski w innym proposed industrial democracy and the phenomenon of manage- miejscu – jest w warunkach kapitalizmu najbardziej operatyw- rial revolution57. But there is something which goes beyond the nym i wszechstronnym realizatorem nowoczesnych form wy- ideology-oriented ideas, making the struggle for an independent zysku kapitalistycznego”55, a teoria stosunków międzyludzkich position of the working class dangerously difficult. This is – as pozostaje jedynie „dyrektywą w psychologicznym rozbrajaniu Izdebski remarks with some concern – the growing presence of robotników w ich walce klasowej”56. Na dalszych stronicach technical advances, especially in production automation, depriv- podejmuje w podobnej konwencji projekt demokracji przemy- ing work performers from their bargaining power. The trend re- słowej oraz zjawisko rewolucji menedżerskiej57. Ale jest coś, lated to the development of productive forces cannot be ignored. co wykracza poza pomysły ideologizujące, a niebezpiecznie It was called „objective” integration58. It may help to meet the utrudnia program walki o należną pozycję klasy robotniczej. expectations related to the theories of camouflage in human re- To – jak z niejaką troską zauważa Izdebski – rosnąca obecność lations but it may also have the opposite effect. Namely, „in the postępu technicznego, szczególnie automatyzacji w wytwa- conditions of modern automation the immediate aim of any in- rzaniu, odbierająca siłę roszczeniową wykonawców. Tendencja tegration system, i.e. the worker’s productivity, disappears. … In związana z rozwojem sił wytwórczych nie może zostać zigno- a modern, highly automated industrial enterprise, labour ceases rowana. Nazwana została integracją „obiektywną”58. Może to be the key component of production costs. The maximum ona pomóc lub utrudnić wypełnienie oczekiwań pokładanych profit generation is determined by … the knowledge possessed by w teoriach kamuflażu w rodzaju stosunków międzyludzkich. a small number of staff members with the top qualifications”59. Mianowicie „w warunkach nowoczesnej automatyzacji znika An increasing number of working hours is no longer an indicator bezpośredni cel wszelkich systemów integracyjnych, jakim of the added value, which is high-jacked by the capitalist. An indi- była dotychczas wydajność pracy robotnika. (…) W nowocze- vidual worker’s performance becomes less important, while total snym wysoce zautomatyzowanym przedsiębiorstwie przemy- productivity rises as a result of best possible organisation imple- słowym robocizna przestaje stanowić podstawowy element mented across the enterprise and specific production processes.

53 Por. ibid., s. 36. 54 Cf. ibid., p. 31. Fulmen Sp. z o.o. used to be located in Katowice, at 54 Por. ibid., s. 31. Spółka handlowa Fulmen Sp. z o.o. mieściła się ul. Ligonia 2. w Katowicach przy ul. Ligonia 2. 55 Z. Izdebski: Kierownictwo ogólne. Problem szkolenia organizatorów, 55 Z. Izdebski: Kierownictwo ogólne. Problem szkolenia organizatorów, „Problemy Postępu Technicznego” 1970, no 6, p. 10. „Problemy Postępu Technicznego” 1970, nr 6, s. 10. 56 Z. Izdebski (review) D.M. Gwisziani: „Organizacja i uprawienie”, 56 Z. Izdebski (rec.) D.M. Gwisziani: Organizacja i uprawlenie, Izdatelstwo „Nauka”, Moskwa 1970, in: „Organizacja – Metody – Izdatelstwo „Nauka”, Moskwa 1970, w: „Organizacja – Metody – Technika” 1971, no 6, p. 37. Technika” 1971, nr 6, s. 37. 57 Z. Izdebski, J. Tudrej: Kierownicy przedsiębiorstw kapitalistycznych, 57 Z. Izdebski, J. Tudrej: Kierownicy przedsiębiorstw kapitalistycznych, op. cit., p. 42-49. The latter is the topic of a monograph, written op. cit., s. 42-49. Temu ostatniemu zagadnieniu poświęcona została a few years later by both authors – Współczesny menedżeryzm teoria powstała parę lat później monografia obydwu autorów Współczesny i praktyka, PWN, Warszawa 1977. menedżeryzm teoria i praktyka, PWN, Warszawa 1977. 58 Z. Izdebski, J. Tudrej: Kierownicy przedsiębiorstw kapitalistycznych, 58 Z. Izdebski, J. Tudrej: Kierownicy przedsiębiorstw kapitalistycznych, op. cit., p. 37. op. cit., s. 37. 59 Ibid., p. 38. 88 FORUM_nr 40 / 2015

kosztów produkcji. Elementem decydującym o uzyskaniu mak- This changes the position of workers, which is now determined symalnego zysku staje się (…) wiedza nielicznego personelu by a company’s overall performance, rather than their place of o najwyższych kwalifikacjach”59. Wzrastająca liczba godzin pra- work. The added value to be taken over by the capitalist cannot cy przestaje być wyznacznikiem zawłaszczanej przez kapitalistę really be estimated based on the performance of an individual wartości dodatkowej, a wydajność indywidualnego pracownika employee. We can only see that the rewards of the employee’s ef- traci na znaczeniu, natomiast powiększa się wydajność ogólna forts are reaped from the work of the entire company. This leads dzięki możliwie najlepszemu zorganizowaniu całości przedsię- to a fundamental change in the grounds for any potential claims biorstwa i poszczególnych procesów produkcyjnych. Zmienia and, in addition, results in effective integration of a worker’s eve- to pozycję robotników, określaną nie miejscem wykonywanej ryday life with the personnel and the company as a whole, which pracy, a wynikami ogólnymi przedsiębiorstwa. Brak podstaw is the ultimate aim of human relations concepts. What is more, do tego, by z pracy konkretnego pracownika określić, jak wielka a rise in automation leads to a fall in the use of all-purpose tools została zabrana wartość dodatkowa. Można jedynie mówić o jej and machinery. Companies make a growing use of customised pobraniu globalnym z pracy całego kolektywu przedsiębiorstwa. machines, tailored to their specific production needs. Workers, Zmienia to gruntownie podstawę wszelkich roszczeń, w dodatku who become very skilful in the operation of such machines, will prowadzi do efektywnej integracji codziennego życia robotnika not find it easy to use their competences outside their worksta- z załogą i przedsiębiorstwem jako całością. A do tego przecież tions. This creates a new type of relations between the worker, zmierzają koncepcje typu human relations. Co więcej, wskutek the management and the employer, based – on one hand – on postępującej automatyzacji zanika potrzeba użycia narzędzi the worker’s concern that he or she may lose the only relatively i maszyn o zastosowaniu uniwersalnym. Coraz bowiem częściej good place of work and – on the other hand – on the company’s przedsiębiorstwa posługują się urządzeniami zindywidualizo- concern that they may lose the competent worker able to per- wanymi, dostosowanymi do specyfiki produkcji. Robotnik, który form work at a specific workstation60. The integration with the dochodzi do wysokiego stopnia specjalizacji w obsłudze takiego ideological background, which may and should be exposed by urządzenia, nie znajdzie już tak łatwo możliwości wykorzystania a perceptive author, is thus objectively strengthened. swojej kompetencji poza tym stanowiskiem. Stwarza to nowy związek pomiędzy nim, kierownictwem i pracodawcą, oparty That puts the ones defending the underprivileged classes in z jednej strony na obawie o utratę tego jedynego miejsca sto- a more difficult situation, although the barriers of the original sunkowo dobrej pracy, z drugiej – na obawie o utratę kompe- antagonisms between the classes cannot be overcome or blurred. tentnego robotnika na takim stanowisku60. Integracja z ideolo- In the best-case scenario, workers may integrate with their en- gicznym podtekstem w tle, którą czujny autor może i powinien terprise in technical, organisational or even social terms, but the obnażać, doznaje poważnego wzmocnienia obiektywnego, nie- collective body sharing the same purpose is not going to be cre- raz ją wręcz wyręczającego. ated that way. As a side effect of the ongoing changes, however, as Izdebski continues after George Friedman, a new phenomenon Stawia to obrońców klas poszkodowanych w trudniejszej sytu- appeared. This phenomenon, which is referred to, in the French acji, jakkolwiek barier podstawowego antagonizmu klasowego stylistics, as „a worker’s sadness”61, stems from the understand- nie da się przełamać ani zatrzeć. W najlepszym razie możliwa ing that at the times of modern automation, work has a decreas- okaże się integracja robotników z przedsiębiorstwem w sensie ing impact on production results. This, however, as the author technicznym, organizacyjnym czy nawet społecznym, ale ko- wanted to believe, may be a new disintegrating factor. lektyw złączony wspólnym celem na tej drodze nie powstanie. Niemniej jako skutek uboczny następujących zmian, snuje za A monograph by Z. Izdebski and J. Tudrej on executive educa- Georges’em Friedmannem, powstało zjawisko określane w kon- tion in the selected capitalist countries enjoyed a lot of recogni- wencji francuskiej stylistyki mianem „smutku robotniczego”61, tion in the neighbouring countries of so-called people’s democ- mającego swoje źródło w uświadomieniu zmniejszania się wpły- racy, even more than at home. It was translated and published wu pracy na efekty produkcyjne w warunkach nowoczesnej au- in the Soviet Union as Подготовка руководящего персонала tomatyzacji. Ale jakby na przekór – łudził się autor – to może być предприятий в капиталистических странах (Podgotowka nowy czynnik dezintegracyjny. rukowodiaszczego personała predprijatij w kapitalisticzeskich stranach) (Progress, Moskwa 1966), with a brief introduction by Monografia Z. Izdebskiego i J. Tudreja o kształceniu kadr kie- Dż. Gvisziani, and in Czechoslovakia, under the title of „Vedú- rowniczych w wybranych krajach kapitalistycznych cieszyła ci kapitalistických podnikov” (VLP, Bratysława 1966), with a się uznaniem w ościennych krajach tzw. demokracji ludowej, lengthy afterword by J. Jírasek. Soon after, the second, extend- może nawet większym niż w rodzimych warunkach. Przetłu- ed edition was published62 (PWN, Warsaw 1968), on which the maczona i wydana została w Związku Radzieckim jako Под- Hungarian edition of „Vállalati vezetöképzes a tökésországok- готовка руководящего персонала предприятий в капи- ban” (Kossuth Könvykiadó, Budapest 1970) was based. In Po- талистических странах (Podgotowka rukowodiaszczego land the monograph went unheeded, despite an encouraging personała predprijatij w kapitalisticzeskich stranach) (Progress, preface by Tadeusz Kotarbiński, except for a review written by Moskwa 1966) ze zwięzłą przedmową Dż. Gwiszianiego oraz

60 Cf. ibid., p. 39. 59 Ibid., s. 38. 61 Ibid., p. 41, annotation 24. 60 Por. ibid., s. 39. 62 Supplemented with the mentioned preface to the Russian edition 61 Ibid., s. 41, przyp. 24. and the afterword to the Czechoslovakian edition (pp. 189-196). 89

w Czechosłowacji pod tytułem Vedúci kapitalistických podni- Stanisław Kowalewski63 – an author who combined his interests kov (VLP, Bratislava 1966), zaopatrzona obszernym posłowiem in administration with the theory of organisation and manage- J. Jíraska. Niebawem przygotowane zostało drugie poszerzone62 ment, and who argued that the issues related to managerial wydanie (PWN, Warszawa 1968), które z kolei było podstawą knowledge should be brought at least to the outskirts of the sci- dla edycji węgierskiej Vállalati vezetöképzes a tökésországokban ence of administration. (Kossuth Könvykiadó, Budapest 1970). W kraju monografia raczej przeszła bez echa, mimo zachęcającego słowa wstępnego Organisational parerga pióra Tadeusza Kotarbińskiego, jeśli nie liczyć recenzji Stanisła- Izdebski’s opinions on organisational and managerial issues were wa Kowalewskiego63 – autora łączącego zainteresowania admi- varied, yet he always stood guard over political orthodoxy. He nistracją oraz teorią organizacji i zarządzania – postulującego, expressed his views in the analyses of new concepts and criti- by problematykę wiedzy menedżerskiej wprowadzić choćby na cal reviews, published as part of other studies. The publications obrzeża nauki administracji. which were most closely connected with his legal work dealt with administrative institutions of different instances in the socialist Organizatorskie parerga state. The good examples are the treaty entitled Zespoły obywa- Głos Izdebskiego w sprawach organizatorsko-menedżerskich telskie w administracji jako wyraz realizacji konstytucyjnej zasady był różnorodny, ale zawsze stojący na straży ustrojowej pra- udziału mas w rządzeniu państwem [Civic teams as an implemen- womyślności. Przejawiał się głównie w omówieniach pojawia- tation of the constitutional principle of the participation of the jących się koncepcji i krytycznych recenzjach, także w innych masses in state governance] („Problemy Rad Narodowych” 1964, opracowaniach. Najbardziej związane z twórczością prawniczą no. 1), a number of articles, for example Pojęcie kierownictwa były publikacje podejmujące funkcjonowanie instytucji admini- a zagadnienie rad narodowych [The concept of management and stracyjnych różnych instancji socjalistycznego państwa. Z tego the issue of national councils] („Organizacja – Metody – Technika” zakresu wymienić można rozprawę Zespoły obywatelskie w ad- 1965, nos. 1 and 2) and Sprawność a efektywność administracji ministracji jako wyraz realizacji konstytucyjnej zasady udziału mas [Efficiency and efficacy of administration] („Organizacja – Metody w rządzeniu państwem („Problemy Rad Narodowych” 1964, nr 1); – Technika” 1967, no. 12), finally, the internal study Efektywność artykuły Pojęcie kierownictwa a zagadnienie rad narodowych administracji (zarys metodologii badań [The efficacy of adminis- („Organizacja – Metody – Technika” 1965, nr 1 i 2), Sprawność tration (research methodology outline)], (Materiały i Studia, no. a efektywność administracji („Organizacja – Metody – Technika” 63, Ministry of Finance, Warszawa 1968). They intended to cre- 1967, nr 12) i opracowanie wewnętrzne Efektywność administra- ate a better climate for managerial training in those institutions cji (zarys metodologii badań), (Materiały i Studia nr 63, Minister- as a prerequisite for their increased effectiveness. He argued in stwo Finansów, Warszawa 1968). Zmierzały one do stworzenia favour of using the ideas and concepts developed in business- lepszego klimatu dla szkoleń kierowniczych w tych instytucjach related literature if they were to improve administrative efficiency jako warunku podniesienia efektywności ich funkcjonowania. without infringing political principles. For example, the last of the Za dopuszczalne przyjmował korzystanie z dorobku dzieł podej- quoted works applied the methodology proposed by P. Sargant mujących problematykę biznesu, jeśli przysłużą się podniesieniu Florence for industry research64, comprising (i) the postulate of sprawności administracyjnej bez naruszania ustrojowych pryn- effectiveness as an expression of the applicability of scientific cypiów. Przykładem może być uwzględnienie w ostatniej z wy- investigation, (ii) the adoption of an initial theory and the collec- mienionych prac propozycji metodologicznej P. Sargant Floren- tion of research data based on the criteria defined by this theory, ce’a odnośnie do badania przemysłu64, obejmującej (i) postulat (iii) the departure from isolationism, i.e. treating social sciences efektywności jako przejaw celowościowego charakteru nauki, in their entirety as one field with a variety of different research (ii) przyjęcie teorii wyjściowej i zgromadzenie wg jej kryteriów techniques, (iv) context, (v) comparative studies, in order to (vi) materiału do zbadania i oceny, (iii) zerwanie z izolacjonizmem, validate or refute the initial theory based on the research results. czyli traktowanie nauk społecznych jako całości z dopuszczalną The procedure is also applicable to studies on institution adminis- różnorodnością technik badawczych, (iv) kontekst, (v) studia po- tration. The very fact that Izdebski acknowledged the significance równawcze, by (vi) w zakończeniu – gdy okaże się, że wyniki na of Florence’s work and ideas was a value in itself. to pozwalają – podtrzymać lub odrzucić teorię wyjściową. Proce- dura ta jest również możliwa w studiach nad administrowaniem A. On universality of management theories instytucjami. Zwrócenie uwagi na ważność zarówno dzieła, jak Izdebski’s attitude was also interesting in terms of his evolving i koncepcji Florence’a było wartością samą w sobie. opinion on the then mainstream management studies, i.e. the praxiological theory of organisation and management, whose most prominent representative was Jan Zieleniewski, his superior and close acquaintance65 from the times when they had worked

62 M.in. o wspomnianą przedmowę z wydania rosyjskiego oraz 63 S. Kowalewski (review) Z. Izdebski, J. Tudrej: „Kierownicy posłowie z edycji czechosłowackiej (s. 189-196). przedsiębiorstw kapitalistycznych”, ŁTN, Łódź 1963, in: „Państwo 63 S. Kowalewski (rec.) Z. Izdebski, J. Tudrej: Kierownicy i Prawo” 1965, no. 1, pp. 134-136. przedsiębiorstw kapitalistycznych, ŁTN, Łódź 1963, w: „Państwo 64 Z. Izdebski: Efektywność administracji, Materiały i Studia, i Prawo” 1965, nr 1, s. 134-136. no. 63, Ministry of Finance, Warszawa 1968, pp. 28-31; on P.S. 64 Z. Izdebski: Efektywność administracji, Materiały i Studia nr 63, Florence’s work and method see: Z. Izdebski: Florence i jego metoda, Ministerstwo Finansów, Warszawa 1968, s. 28-31; ogólnie o dziele „Organizacja – Metody – Technika” 1967, no. 1, pp. 10-12. i metodzie P.S. Florence’a zob. Z. Izdebski: Florence i jego metoda, 65 Their friendly relationship is confirmed by the fragments of their „Organizacja – Metody – Technika” 1967, nr 1, s. 10-12. 90 FORUM_nr 40 / 2015

A. Wobec uniwersalności teorii kierowniczych together in Upper Silesian industrial enterprises. In 1964 Ziele- Interesującym w postawie Izdebskiego był ewoluujący stosu- niewski released his opus magnum Organizacja zespołów ludzkich. nek do ówczesnego mainstreamu w naukach o zarządzaniu, Wstęp do teorii organizacji i kierowania [Organisation of teams. An czyli prakseologicznej teorii organizacji i zarządzania, którego introduction to the theory of organisation and management]. najbardziej znaczącym przedstawicielem stawał się Jan Zie- Izdebski responded with a brief review, praising both the quality leniewski, przełożony i bliski znajomy65 z lat wspólnej pracy of the work and the author himself. He saw the book as the con- w przedsiębiorstwach górnośląskiego przemysłu. W 1964 roku tinuation of “Traktat o dobrej robocie” [Praxiology. An introduc- ukazało się opus magnum Zieleniewskiego Organizacja zespo- tion to the science of efficient action], which shifted the emphasis łów ludzkich. Wstęp do teorii organizacji i kierowania. Izdebski za- from individual to group action, while at the same time focusing reagował krótką recenzją, w której podkreślał walory dzieła, jak on less abstract issues and, as a result, offering more practical i komplementował samego autora. Przyjął dzieło jako etap dal- insights. He underlined Zieleniewski’s exceptional talents and ar- szy Traktatu o dobrej robocie, przenoszące akcent główny z dzia- gued that he combined “the competences of a theoretician and łania jednopodmiotowego na zbiorowe, zarazem schodzące na erudite with the experience of a long-time manager in a number niższy szczebel uogólniania, przez to stające się bliższe prakty- of industrial and trade enterprises”66. Careful reading quickly re- ce. Podkreślał wyjątkowe predyspozycje Zieleniewskiego, któ- vealed both those qualities. He argued, however, that the book ry łączył „kompetencje teoretyka i erudyty z doświadczeniem was not easy to read. The author, following Comte’s idea that wieloletniego kierownika różnych przedsięwzięć przemysło- “science requires precise language”67, performed the task of clari- wych i handlowych”66. Obie te zalety uwidaczniają się podczas fying relevant scientific terminology, offering an extensive glos- lektury całej książki. Ale nie jest to łatwa lektura – podkreślał. sary. He also did more than just “provide some material”, as he Autor, świadom warunku Comte’a, że „nauka to język ścisły”67, put it himself in the preface, he “created the first complete theory dokonał uściślenia terminologii naukowej w podjętej dziedzinie, on team organisation within his chosen field in the history of the oferując ogromną propozycję słownikową. Co więcej, dostar- Polish science of organisation and management”68. czył nie „nieco materiału” – jak sam we wstępie wyznawał – ale „stworzył pierwszą w polskiej nauce organizacji i kierownictwa Further on, however, the two researchers no longer agreed. The pełną teorię organizacji zespołów ludzkich w wybranym przez differences on how to understand the ontological content of the siebie zakresie”68. concept of management emerged very soon. Izdebski dissented from the view that the ontological content could be separated Dalej zgody już nie było. Zbyt szybko ujawniły się różnice w kwe- from technical and socio-economic background. Neither were stii rozumienia zawartości ontologicznej pojęcia kierownictwa. the differences between specialist and general management to Dla Izdebskiego nie można było jego treści oderwać od podłoża be blurred, nor general management could be isolated from the technicznego i społeczno-gospodarczego. Nie wolno bowiem industry profile, which was a common Western practice. The spe- zacierać różnicy pomiędzy kierownictwem fachowym a ogól- cialist manager had to be the best in his field; as an engineer – nym, tym bardziej odrywać to ostatnie z profilu branżowego, a coal mine master was the best coal miner in the team; as a co jest nagminną praktyką zachodnią. Kierownik fachowy ma chief accountant he was the best book-keeper among the finance być najlepszym w swojej dziedzinie; jako inżynier – zawiadowca staff. The same applied to an economist, a trader or a lawyer. He kopalni jest najlepszym pośród załogi górnikiem; jako główny was appointed a general manager, particularly in the case of en- księgowy jest najlepszym buchalterem pośród służb finansowo- gineers, and then he needed a general perspective going beyond -księgowych. Tak samo z ekonomistą, handlowcem czy prawni- his specialist viewpoint, so that he could perform his managerial kiem. Oddaje mu się funkcję kierownictwa ogólnego, zwłaszcza role, which always remained planning, organising, motivating, co- w przypadku inżynierów, i wtedy niezbędny jest ponadfachowy, ordinating and supervising technical, trade, financial, insurance or ogólny punkt widzenia, by spełniał swoją funkcję kierowniczą. accounting activities throughout the entire institution. Planning, Ale ono pozostaje zawsze planowaniem, organizowaniem, mo- organisation, motivation, coordination or supervision do not exist tywowaniem, koordynowaniem i kontrolowaniem czynności as independent activities. They are always applied to real proc- technicznych, handlowych, finansowych, ubezpieczeniowych esses within a specific organisation. The differentiation between czy sprawozdawczych jako całości instytucji. Nie ma funkcji specialist and general management does not justify the develop- planistycznych, organizacyjnych, motywacyjnych, koordyna- ment of a new “management theory”69, giving new meaning to cyjnych czy kontrolnych jako bytów samych dla siebie. Zawsze the latter.

65 O bezpośredniości we wzajemnych kontaktach świadczą business correspondence in PAN archives, no. 334/0 ref. III-221. fragmenty ich służbowej korespondencji w: Archiwum PAN, 66 Z. Izdebski (review) J. Zieleniewski: „Organizacja zespołów ludzkich nr zespołu 334/0 sygn. III-221. – wstęp do teorii organizacji i kierowania”, PWN, Warszawa 1964, in: 66 Z. Izdebski (rec.) J. Zieleniewski: Organizacja zespołów ludzkich „Organizacja – Metody – Technika” 1965, n. 2, p. 30. In addition to – wstęp do teorii organizacji i kierowania, PWN, Warszawa 1964, Zieleniewski’s experiences in the large Silesian industry, the reviewer w: „Organizacja – Metody – Technika” 1965, nr 2, s. 30. Oprócz also took into account that he headed the International Trade doświadczeń w wielkim przemyśle śląskim recenzent miał także Department of the Cooperate Economic Union “Społem” in the years na uwadze kierowanie przez Zieleniewskiego Wydziałem Handlu 1945-1948 and Foreign Trade Organisation “Varimex” in the years Zagranicznego Związku Gospodarczego Spółdzielń „Społem” w latach 1948-1950. 1945-1948 oraz Centralą Handlu Zagranicznego „Varimex” w latach 67 Ibid., p. 31. 1948-1950. 68 Ibid. 67 Ibid., s. 31. 69 Z. Izdebski: Kierownictwo ogólne. Problem szkolenia organizatorów, 68 Ibid. „Problemy Postępu Technicznego” 1970, no. 6, p. 9. 91

powstają i są uruchamiane w odniesieniu do procesów realnych In his opinions, Izdebski quoted Dzhermen Gvishiani, who clai- w danych warunkach konkretnej organizacji. Wprowadzenie med that “although management constitutes a separate, specific rozróżnienia pomiędzy kierownictwem fachowym a kierow- area of human activity, it does not exist on its own as an entirely nictwem ogólnym nie upoważnia do wysuwania jakiejś nowej independent process, but it is always a part of a wider process „teorii kierownictwa”69, wypełniającej odrębną treścią to ostat- which defines the distinctive features of management. In other nie. Izdebski bazował na poglądzie Dżermena Gwiszianiego, words, one should take into account that the distinctive features, cytując go wprost, że „chociaż kierownictwo tworzy oddzielną, forms and technical means of management are adequate to specyficzną dziedzinę ludzkiej działalności, nie istnieje ono samo what entity is managed and within what system management z siebie, jako zupełnie samodzielny proces, ale zawsze jest włą- is applied”.70 When operating within the political system based czony w system bardziej szeroki, który określa cechy rodzajowe on collective ownership of factors of production and under the kierownictwa. Innymi słowy, należy mieć na uwadze to, że cechy actual supervision of working class self-government, one cannot rodzajowe, formy i środki techniczne kierownictwa określone są become enchanted with and borrow ideas like human relations,71 przez to, jaki jest przedmiot kierownictwa, w jakim systemie jest a concept developed for entirely different reasons. Instead, there ono realizowane”70. Gdy funkcjonuje się w rozwiązaniu ustrojo- is a need for training embracing the content which has been cre- wym opartym na społecznej własności środków produkcji i re- ated under the system one works and lives in. The form of such alności nadzorczej samorządu robotniczego, dającego rękojmię training may as well be based on or inspired by ideas coming wspólnoty celów gospodarowania, nie można bezkrytycznie za- from a different reality. chwycać się i przenosić np. human relations71, koncepcji powsta- łej z zupełnie innych powodów. Za to potrzebne jest szkolenie Under private ownership of factors of production and with profit i to w treści wypracowanej w warunkach systemu, w którym się as a major motivator in enterprises, general management was żyje i pracuje. Formą zaś tego szkolenia, choć pochodzącą z od- additionally burdened with “the whole speculative-capitalist miennej rzeczywistości, można i należy się inspirować. calculation”,72 lying really with shareholders, but delegated to managers due to a high degree of dispersion of share owner- W warunkach prywatnej własności środków produkcji i zysku ship. The extreme situations facing such enterprises were a pos- jako motywu zasadniczego działalności przedsiębiorstw do sibility of liquidation, a complete overhaul of its core profile or obowiązków kierownictwa ogólnego doszło jeszcze „całe wyra- activity, a takeover or a merger – those practices were relatively chowanie spekulacyjno-kapitalistyczne”72, w istocie przynależne common there, while remaining completely alien to the spirit of kręgowi właścicielskiemu, ale przy jego rozproszeniu scedo- socialist economy. Not surprisingly, burdened with such a multi- wane na menedżerów. Krańcowymi przejawami takich decyzji tude of professional and speculative-financial responsibilities, the i posunięć były: możliwość likwidacji przedsiębiorstwa, zmiany manager in a capitalist enterprise needed support and was given jego profilu i branży, wreszcie sprzedaż czy fuzja – wszystko to some in the form of varied training schemes, so that he could play zabiegi i poczynania tam praktykowane, za to zupełnie obce his masked role of serving the capital more effectively. duchowi gospodarki socjalistycznej. Nic dziwnego, że przy tak The human relations theory, for example, skilfully transferred mnogiej liczbie obowiązków, fachowych i spekulacyjno-finanso- conflicts in an organisation onto the situational platform, com- wych, menedżer kapitalistycznego przedsiębiorstwa potrzebo- pletely dismissing the fundamental class antagonism. An entire wał wzmocnienia i go doznawał poprzez urozmaicony repertuar system for executive management development was created szkoleń, by lepiej pełnić swoją zamaskowaną rolę służebności based on an optimistic assumption that general management wobec kapitału. Teoria human relations na przykład umiejęt- qualifications could be taught by constant practice. It was as- nie przenosiła konflikty w organizacji na płaszczyznę sytuacyj- sumed that when a candidate for an executive managerial po- ną, zbywając milczeniem podstawowy antagonizm klasowy. sition was trained based on 500 real-life situations73 he would Rozwinięto cały system doskonalenia kadr kierowniczych, do- encounter all possible managerial problems within his realm of konując optymistycznego założenia, że kwalifikacje właściwe management. menedżerstwu ogólnemu są też do wytrenowania poprzez ich Izdebski approved of that form of education – a case method ciągłe ćwiczenie. Przyjęto, że gdy szkolony kandydat na kierow- – and demanded that it should be implemented in socialist en- nika najwyższego szczebla przerobi 500 przykładów wziętych terprises. When it was not, he blamed the praxiological theory z praktyki73, to zetknie się ze wszystkimi możliwymi sytuacja- of organisation and management, in particular, its basic text- mi menedżerskimi w powierzanym mu do kierowania zakresie. book editions. While attempting to identify common features Ten rodzaj edukacji, metodę przypadków (case method) Izdeb- of general management as recurring patterns in the manage- ski akceptował i domagał się, by ją uruchomić w warunkach ment of an enterprise, a school, an army unit, or even a car, socjalistycznego przedsiębiorstwa. Za to, że tak się nie stało, “they made a great number of in-depth and subtle concep- tual and epistemological distinctions, difficult not only to apply, but first of all to remember, which can be easily confirmed by 69 Z. Izdebski: Kierownictwo ogólne. Problem szkolenia organizatorów, „Problemy Postępu Technicznego” 1970, nr 6, s. 9. 70 Z. Izdebski (rec.) D.M. Gwisziani: Organizacja i uprawlenie, 70 Z. Izdebski (review) D.M. Gwisziani: „Organizacja i uprawlenie”, Izdatelstwo „Nauka”, Moskwa 1970, w: „Organizacja – Metody – Izdatelstwo „Nauka”, Moskwa 1970, in: „Organizacja – Metody – Technika”, op. cit., s. 38. Technika”, op. cit., p. 38. 71 Z. Izdebski: Kierownictwo ogólne. Problem szkolenia organizatorów, 71 Z. Izdebski: Kierownictwo ogólne. Problem szkolenia organizatorów, op. cit., s. 12. op. cit., p. 12. 72 Ibid., s. 9. 72 Ibid., p. 9. 73 Por. ibid., s. 10. 73 Cf. ibid., p. 10. 92 FORUM_nr 40 / 2015

obwiniał prakseologiczną teorię organizacji i zarządzania, reading lengthy works in this field”74. No practical benefits can be w szczególności jej podstawowe edycje podręcznikowe. W po- derived from such education. The experiences of a schoolmaster szukiwaniu wspólnych cech kierownictwa ogólnego, jako tych do not match the requirements set out for the position of a min- samych prawidłowości w kierowaniu przedsiębiorstwem, szko- ing conglomerate director. Attempts to turn legion colonels into łą, oddziałem wojska, a nawet samochodem, „dokonano bardzo bank managers failed spectacularly after the WWI. Interestingly, wielu ogromnie dociekliwych i subtelnych rozróżnień pojęciowo- even the publisher of one of the most renowned textbooks made -epistemologicznych, trudnych nie tylko do stosowania, ale a comment on its cover that the textbook did not include “ready- wręcz zapamiętania, jak o tym łatwo się przekonać, przegląda- made solutions directly applicable to daily practice”75. jąc wielostronicowe dzieła z tej dziedziny”74. Nie idzie za tym As the methodology had proven to be ineffective, a need arose żaden walor praktyczny. Doświadczenia kierownika szkoły nijak for managerial training schemes to be developed. One of such nie przystają do wymagań stawianych dyrektorowi kombinatu schemes, delivered within newly-launched post-graduate uni- górniczego. Fiasko poniosły przedwojenne próby przenoszenia versity courses, included 30 hours of “elements of sociology”, legionowych pułkowników do foteli gabinetów bankowych. 60 hours of “theory of organisation and management”, 30 hours A wydawca jednego z fundamentalnych podręczników z zakre- of “elements of psychology” and, additionally, 30 hours of “or- su teorii kierownictwa na obwolucie zamieścił uwagę, iż nie za- ganisation of research and development for technical and eco- wiera on „gotowych rozwiązań do bezpośredniego stosowania nomic progress” 76. Not only was it hard to recognize the “profile” w praktycznym działaniu”75. Konsekwencją tej metodologicznej of a future manager in such a scheme – he commented – but nieefektywności były powstające programy edukacyjne dla kadr also the scheme was detrimental to the proper understanding of kierowniczych. Jeden z nich na uruchamianych wtedy studiach specialist and general management as it blurred the differences podyplomowych zawierał 30 godz. „elementów socjologii”, 60 between the two concepts. He advocated for entirely new mana- godz. „teorii organizacji i zarządzania”, 30 godz. „elementów gerial training – non-academic and rooted in practice. Specific psychologii” oraz na dodatek 30 godz. „organizacji badań nauko- and using the case method. Only here Izdebski allowed for the wych dla postępu technicznego i ekonomicznego”76. Nie dość, application of a method imported from the West, provided its że trudno się w tym profilu programowym dopatrzyć „profilu” bourgeois character was critically recognized. “Epistemological przyszłego dyrektora – sceptycznie komentował – to jeszcze subtleties, characterising the praxiology of the general manage- była to merytorycznie szkodliwa droga zacierania różnic w zro- ment concept, on the other hand, isolate its deliberations from zumienia sensu pojmowania kierownictwa fachowego i ogólne- socio-economic reality”77. Izdebski’s accusatory tone was caused go. Dlatego potrzebne jest zupełnie inne szkolenie menedżerów. by the almost complete lack of managerial training related is- Pozauniwersyteckie i wyrastające z doświadczeń praktyki. Kon- sues in the publications of the period. Apparently, non-academic kretne i oparte na metodzie przypadków. W tym i tylko w tym educational institutions, the creation of which he demanded so aspekcie akceptowalne było podążanie za praktyką importowa- strongly, existed and operated78, but they were unable to reverse ną z Zachodu, oczywiście po krytycznym rozpoznaniu jej burżu- a declining trend in the political and economic system, which they azyjnego charakteru. „Subtelności natomiast epistemologiczne, were supposed to strengthen and develop. His position, however, w których specjalizuje się prakseologia na odcinku ogólnego po- was marginalized by the then organisational environment. jęcia kierownictwa, odrywają jej rozważania od rzeczywistości społeczno-ekonomicznej”77. Oskarżycielsko-demaskatorski ton B. Towards sociology of organisation Izdebskiego brał się z nieobecności lub minimalnej obecności In the same ideological climate, he undermined a newly created problematyki szkoleń kierowniczych w głównych publikacjach subdiscipline referred to as the sociology of organisation. Initially, tamtego okresu. Wydaje się, że pozaakademickie instytucje he responded critically79 to the Polish edition of Michel Crozier’s80 szkoleniowe, jakich się domagał, istniały i funkcjonowały78, tyle seminal treaty Biurokracja – anatomia zjawiska [The Bureaucratic że i tak nie były w stanie odwrócić równi pochyłej systemu po- Phenomenon] (translated from English by S. Łypacewicz, PWE, lityczno-gospodarczego, który miały umacniać i rozwijać. Sta- nowisko Izdebskiego było jednak przez ówczesne środowisko organizatorskie marginalizowane. 74 Ibid. On both J. Zieleniewski’s works Kierowanie zespołami ludzkimi (op. cit.) and Organizacja i zarządzanie (PWN, Warszawa 1969). B. Wobec tzw. socjologii organizacji 75 Ibid. About J. Kurnal’s textbook: Zarys teorii organizacji i zarządzania, Edition 2, PWE, Warszawa 1970. W tym samym założeniowo-ideologicznym klimacie podważana 76 Ibid. p. 12. była powstająca wtedy nowa subdyscyplina określona mianem 77 Z. Izdebski (review) D.M. Gwisziani: „Organizacja i uprawlenie”, Izdatelstwo „Nauka”, Moskwa 1970, in: „Organizacja – Metody – Technika”, op. cit., p. 38. 74 Ibid. To o obydwu dziełach J. Zieleniewskiego Kierowanie zespołami 78 E.g. Technological Progress Centre in Katowice or, established ludzkimi (op. cit.) oraz Organizacja i zarządzanie (PWN, Warszawa 1969). later, the Institute for Organisation, Management and Development of Executive Directors in Warsaw. 75 Ibid. To o podręczniku J. Kurnala: Zarys teorii organizacji i zarządzania, wyd. 2, PWE, Warszawa 1970. 79 Z. Izdebski: Biurokracja, „Organizacja – Metody – Technika” 1967, no. 10, pp. 1-4. 76 Ibid. s. 12. 80 Michel Crozier (1922-2013) was one of the Club Jean Moulin 77 Z. Izdebski (rec.) D.M. Gwisziani: Organizacja i uprawlenie, members; together with E. Friedberg, he published the essay Człowiek Izdatelstwo „Nauka”, Moskwa 1970, w: „Organizacja – Metody – i system. Ograniczenia działania zespołowego [Actors and Systems: Technika”, op. cit., s. 38. The Politics of Collective Action] (PWE, Warszawa 1982) in 1977. 78 Np. Ośrodek Postępu Technicznego w Katowicach czy później He diagnosed the industrial breakthrough in Przedsiębiorstwo na utworzony Instytut Organizacji, Zarządzania i Doskonalenia Kadr podsłuchu. Jak uczyć się zarządzania postindustrialnego [Entreprise Kierowniczych w Warszawie. L’’Coute. Apprendre Le Management Post-Industriel] (PWE, Warszawa 1993). 93

socjologii organizacji. Zapowiedzią była reakcja Izdebskiego na Warszawa 1967), which was also located within the subject cal- zjawisko biurokracji79 wywołane polską edycją słynnego dzieła led sociology of organisation. Michela Croziera80 Biurokracja – anatomia zjawiska (tł. z angielskiego S. Łypacewicz, PWE, Warszawa 1967), które również lo- Izdebski’s critical comments were triggered by the publication of kowano w przedmiocie nazywanym socjologią organizacji. Maria Hirszowicz’s81 work Wstęp do socjologii organizacji [An In- troduction to sociology of organisation] (PWN, Warszawa 1967) Asumptem do krytycznych uwag Izdebskiego stała się publika- and they were of similar nature to his objections to the general cja pracy Marii Hirszowicz81 Wstęp do socjologii organizacji (PWN, understanding of management. An organisation as a concept Warszawa 1967), wobec której Izdebski zgłosił sprzeciw analo- “applied to a number of ontological categories” was, in this ap- giczny do ogólnego/uniwersalnego pojmowania kierownictwa. proach, applied to “the system of social relationships”82. Social Organizacja, jako pojęcie „stosowane na oznaczenie różnych relationships always have their environmental context and are at kategorii ontologicznych”, będąc „cechą całości”, miała w tym the heart of a social organisation, which means that there are no ujęciu zastosowanie do „systemu stosunków społecznych”82. grounds to “generalize the concept of organisation as a certain Stosunki społeczne zawsze posiadają swoją specyfikę środowi- »configuration of people«”83. Accordingly, there are no universal skową, a będąc w takim razie istotą organizacji społecznej, nie principles that determine the emergence and functioning of social dają podstaw „do wydobycia z pojęcia organizacji ogólnego po- organisations. Although intriguing analogies may sometimes be jęcia organizacji rozumianej jako pewna »konfiguracja ludzi«”83. observed, they lack a common denominator. Hence, “the estab- Nie ma więc ogólnych prawidłowości rządzących powstawa- lishment of »sociology of organisation« as a science dealing with niem i funkcjonowaniem organizacji społecznych. Są co najwy- qualitatively different social phenomena is unjustifiable”84. This żej frapujące nieraz analogie, ale uprawnień do sprowadzania is compounded by ideological implications. One of them is “the ich do wspólnego mianownika brak. Zatem „należy uznać wy- pluralism of objectives”85 of fundamentally social organisations, dzielenie »socjologii organizacji« jako nauki o rodzajowo odręb- which was adopted from the bourgeois science of enterprise. nym typie zjawisk społecznych za nieusprawiedliwione”84. Do Capitalist profit is shamefully hidden between other presumably tego dochodzą implikacje ideologiczne. Jedną z nich jest „plu- equally important goals such as managers striving to strengthen ralizm celów”85 organizacji w gruncie rzeczy społecznych, który their position in power or even the tendencies to satisfy the needs przejęty został z burżuazyjnej nauki o przedsiębiorstwie. Zysk of the working class. Similarly, the sociological theory of interper- kapitalistyczny jest wstydliwie ukryty pomiędzy innymi rzeko- sonal relationships changes the fundamental class antagonism mo równorzędnymi celami w rodzaju dążenia kadry menedżer- into a situational conflict. The same applies to “people’s capital- skiej do umocnienia swojej pozycji władzy czy nawet pojawie- ism” or “managerial revolution”. Common to all organisation, the nia się tendencji do… zaspokojenia potrzeb robotniczych jako tendency to “become independent from the environment”86 is równoważnej z pozostałymi. Podobnie ma się rzecz z obecną bound to fail. On the contrary, the link between socio-organisa- w socjologii organizacji teorią stosunków międzyludzkich, która tional structures and the social environment where they operate podstawowy klasowo-usługowy antagonizm kapitalistycznego is inevitable. In a word, sociology of organisation, at least based przedsiębiorstwa przenosi na konflikt sytuacyjny. Tak samo jest on the quoted example, is characterized with “methodological z „kapitalizmem ludowym” czy rewolucją menedżerską. Wspól- complacency”87, which is a random collection of bourgeois ideas na jakoby prawidłowość organizacji do „uniezależnienia się od and concepts. As such, it should not be accepted as easily as it środowiska”86 zdana jest na niepowodzenie. Właśnie że jest seems to be the case. odwrotnie. Istnieje nieuchronny związek struktur społeczno- -organizacyjnych ze środowiskiem społecznym, w którym one Izdebski’s review contained also critical remarks related to the egzystują. Słowem socjologia organizacji przynajmniej na oma- monograph itself, not only to its primary idea. Perhaps, it would wianym przykładzie cechuje się „beztroską metodologiczną”87, be worthwhile to quote one of them here, as it has become a common practice despite the reproach. The reviewer counted that the study which was an introduction to a new discipline 79 Z. Izdebski: Biurokracja, „Organizacja – Metody – Technika” 1967, covered 825 bibliographical references88. An imposing figure. Yet, nr 10, s. 1-4. upon closer inspection, the literature list ranged from general so- 80 Michel Crozier (1922-2013) był jednym z uczestników Club Jean Moulin; wspólnie z E. Friedbergiem opublikował w 1977 roku pracę Człowiek i system. Ograniczenia działania zespołowego 81 Maria Hirszowicz (1925-2007), Associate Profesor at the University (PWE, Warszawa 1982). Diagnozował przełom poindustrialny of Warsaw and Professor at the University of Reading; in addition w Przedsiębiorstwo na podsłuchu. Jak uczyć się zarządzania to numerous publications on industrial and political sociology, she postindustrialnego (PWE, Warszawa 1993). published Pułapki zaangażowania. Intelektualiści w służbie komunizmu 81 Maria Hirszowicz (1925-2007), docent Uniwersytetu [Traps of involvement. Intellectuals serving communism] (Scholar, Warszawskiego i profesor Uniwersytetu w Reading; oprócz licznych Warszawa 2001), Stąd, ale dokąd? Społeczeństwo u progu nowej ery dzieł z socjologii przemysłu i socjologii politycznej opublikowała [Society and the new era] (Sic!, Warszawa 2007). Pułapki zaangażowania. Intelektualiści w służbie komunizmu (Scholar, 82 Z. Izdebski: W sprawie założeń tzw. socjologii organizacji, „Państwo Warszawa 2001), Stąd, ale dokąd? Społeczeństwo u progu nowej ery i Prawo” 1968, no. 7, p. 70. (Sic!, Warszawa 2007). 83 Ibid., p. 71. 82 Z. Izdebski: W sprawie założeń tzw. socjologii organizacji, „Państwo i Prawo” 1968, nr 7, s. 70. 84 Ibid., p. 72. 83 Ibid., s. 71. 85 Ibid., p. 73. 84 Ibid., s. 72. 86 Ibid., p. 72. 85 Ibid., s. 73. 87 Ibid., p. 75. 86 Ibid., s. 72. 88 Ibid., p. 70. 87 Ibid., s. 75. 94 FORUM_nr 40 / 2015

będącą składanką rodem z różnych burżuazyjnych pomysłów ciology to particular social sciences to the science of organisation i koncepcji. Jako taka nie powinna znaleźć tak łatwej akceptacji, and management in an enterprise. The science of administration na jaką się zapowiada. was also represented by a relatively large number of references, however selectively chosen. The reviewer expressed reservations W przytaczanym omówieniu znalazło się jeszcze wiele innych about the references also in terms of choice and scope. The com- uwag krytycznych, związanych także z samą monografią, nie tyl- mon denominator of the concept of organisation neither justifies ko z ideą naczelną. Jedną z nich warto może jeszcze przytoczyć, nor exhausts the extensive catalogue. Studies and treaties- deal- gdyż wbrew wypomnieniu, stała się do dziś praktyką nagminną. ing with power, the realm of political science, were not repre- Recenzent policzył, że opracowanie będące wstępem do nowej sented sufficiently. Moreover, all the listed references were not problematyki obejmuje 825 pozycji bibliograficznych88. Liczba to explored thoroughly enough. Let me also add on my own behalf imponująca. Ale gdy się przyjrzeć dokładniej, jest to wykaz litera- that giving the name of Władysław to Adamiecki (p. 389) and tury ogólnosocjologicznej, dzieła z różnych innych nauk społecz- Edward to Hauswald (p. 408) casts a shadow on the reliability of nych, szczególnie z nauki organizacji i kierownictwa w przedsię- the once popular monograph89. On the other hand, however, the biorstwie. Stosunkowo licznie, choć selektywnie reprezentowana reviewer’s credibility may also be put in doubt. He criticized the była nauka administracji. Wykaz budził zastrzeżenia recenzenta author for neglecting one of the representatives of the science of zarówno co do kryteriów doboru, jak i zakresu. Wspólny mia- administration, Jerzy Starościak (1914-1975) in favour of another nownik w postaci pojęcia organizacji bynajmniej tego rozległego one – Jerzy Stefan Langrod90 (1903-1990), whereas both law- zestawienia ani nie usprawiedliwia, ani nie wyczerpuje. Niewy- yers – prominent representatives of administrative law and the starczająco uwzględnione zostały studia i opracowania na te- science of administration – were mentioned once, though they mat władzy, czym zajmują się nauki polityczne. Daleko też było could have been quoted more extensively. However, this might do równomiernego eksplorowania tak dużej ilości opracowań. not have been the author’s intention. Ze strony niżej podpisanego można tylko dodać, że nazywanie Despite his critical view of the creation of new beings within so- Adamieckiego Władysławem (s. 389), a Hauswalda – Edwardem ciology, Izdebski was drawn towards the science. His interest was (s. 408) kładzie się cieniem na rzetelności tej wziętej swego czasu raised especially after the events of 1968. He firmly stood guard monografii89. Z drugiej strony jednakże wiarygodność recenzenta over the ideological purity of social sciences, warning against też nie wzbudza do końca zaufania, gdy czyni on zarzut autorce, arbitrary transplants of capitalism restoration theories onto the że będąc w kręgu twórców reprezentujących naukę administra- socialist ground. He had his fears confirmed when he heard Zyg- cji pomija pewne opracowania Jerzego Starościaka (1914-1975), munt Bauman speaking on the foreign radio about the attempts a nadmiernie preferuje np. Jerzego Stefana Langroda90 (1903- that he and his colleagues made to introduce some ideas into 1990). Tymczasem obydwaj autorzy – wybitni przedstawiciele the Polish sociological research and referred to those attempts prawa administracyjnego i nauki administracji – po jednym razie as “ideological sabotage”91. Izdebski conducted two studies com- zaledwie zostali przywołani, choć do obydwu można by się od- missioned by the West-East Centre – Główne kierunki dywersji woływać znacznie więcej i częściej. Nie o to chyba jednak autorce ideologicznej w naukach społecznych [Main directions of ideologi- chodziło. cal diversion in social sciences] (Warszawa 1971, typescript) and Mimo krytyki nieuzasadnionych kreacji nowych bytów w obrębie Dywersja ideologiczna w teorii prawa [Ideological diversion in law socjologii, nauka ta przyciągała uwagę autora Współczesnego me- theory] (Warszawa 1972, typescript), both unpublished. nedżeryzmu. Zaciekawienie wzrosło zwłaszcza po wydarzeniach 1968 roku. Stał niezmiennie na straży czystości ideologicznej Warsaw Theological Academy nauk społecznych, ostrzegając przed przenoszeniem w sposób Unexpectedly, in 1971 Zygmunt Izdebski resigned from the In- sztuczny do warunków socjalizmu teorii służących restauracji ka- stitute of Theory of State and Law, University of Łódź, inform- pitalizmu. Znalazł tego potwierdzenie w wypowiedzi Zygmunta ing the authorities about his intention to move to the Warsaw Baumana na falach zagranicznej rozgłośni radiowej określające- Theological Academy (ATK). On 1 December 1971, he took the go to, co on i inni autorzy wprowadzali w PRL-owską przestrzeń Chair in Civil Law at the Department of Canonical Law, Warsaw badawczą socjologii jako „dywersję ideologiczną”91. Wykonał Theological Academy. He delivered lectures and seminars on “the na zamówienie Ośrodka Wschód – Zachód ekspertyzy Główne introduction to legal sciences”, “state law”, “general civil law” and kierunki dywersji ideologicznej w naukach społecznych (Warsza- “sociology of law”92. He wrote a course book – Teoria państwa wa 1971, maszynopis) oraz Dywersja ideologiczna w teorii prawa i prawa [Theory of State and Law] (ATK, Warszawa 1975) – for (Warszawa 1972, maszynopis), obydwie niepublikowane.

89 References were compiled by M. Kukliński (pp. 388-434). This, however, did not justify the author or publisher to tolerate errors. 90 Cf. Z Izdebski: W sprawie założeń tzw. socjologii organizacji, op. cit., 88 Ibid., s. 70. p. 71. 89 Zestawienie bibliograficzne opracował M. Kukliński (s. 388-434). 91 Z. Izdebski: Z zagadnień kierownictwa w ramach dyskusji Nie upoważniało to jednak autora i wydawcy do tolerowania błędów. przedzjazdowej, op. cit., p. 2; also: Kierownictwo ogólne problem szkolenia organizatorów, op. cit., p. 12; and: (review) D.M. Gwisziani: 90 Por. Z Izdebski: W sprawie założeń tzw. socjologii organizacji, op. „Organizacja i uprawlenie”, Izdatelstwo „Nauka”, Moskwa 1970, op. cit., s. 71. cit., p. 37. 91 Z. Izdebski: Z zagadnień kierownictwa w ramach dyskusji przedzjazdo- 92 UKSW archives, op. cit. The then ATK Rector, Priest-Professor Józef wej, op. cit., s. 2; także: Kierownictwo ogólne problem szkolenia Iwanicki (1902-1995), who made the offer of employment, explained organizatorów, op. cit., s. 12; oraz: (rec.) D.M. Gwisziani: Organizacja that he intended to improve secular law teaching as it had not been i uprawlenie, Izdatelstwo „Nauka”, Moskwa 1970, op. cit., s. 37. up to the right standard. 95

W Akademii Teologii Katolickiej his students, drawing upon his extensive Nieoczekiwanie w 1971 roku Zygmunt Izdebski złożył rezygna- knowledge of the subject. Earlier he pub- cję z pracy w Instytucie Nauk o Państwie i Prawie Uniwersytetu lished Padre Krzysztof Kluk – scienziato e Łódzkiego, informując władze o chęci przejścia do pracy w Aka- attavista soziale dell’Illuminismo polacco demii Teologii Katolickiej. Z dniem 1 grudnia 1971 objął Katedrę („Il Mondo Slavo”, Padua 1974, no. 5, Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa Kanonicznego ATK, prowa- pp. 121-130), presenting the acomplish- dząc wykłady i seminaria z „wstępu do nauk prawnych”, „pra- ments of father Jan Krzysztof Kluk (1739- wa państwowego”, także „prawa cywilnego część ogólna”, oraz 1796), a collaborator of the Commission of „socjologii prawa”92. Na użytek słuchaczy przygotował skrypt National Education, a parish vicar in Ciech- Teoria państwa i prawa (ATK, Warszawa 1975), bazujący w du- anowice, a renown agronomist and ento- żym stopniu na dotychczasowym jego dorobku w tym przed- mologist. A little later, his last work – Reli- miocie. Wcześniej opublikował Padre Krzysztof Kluk – scienziato gia i Kościół w Polsce [Religion and Church e attavista soziale dell’Illuminismo polacco („Il Mondo Slavo”, Pa- in Poland] („Kultura i Społeczeństwo” dwa 1974, nr 5, s. 121-130), przypominając dokonania księdza 1976, No. 4, pp. 269-272), inspired by the publication under the Jana Krzysztofa Kluka (1739-1796), współpracującego z Komisją same title – was published93. Edukacji Narodowej proboszcza ciechanowieckiego, zasłużone- Upon the reception of positive reviews from Prof. R. Bierzanek, go botanika i zoologa. Nieco później ukazały się, jak się zdaje, Prof. J. Solarz and Prof. W. Szyszkowski, ATK submitted the ap- ostatnie rozważania Izdebskiego Religia i Kościół w Polsce („Kul- plication for the title of professor for Zygmunt Izdebski. On tura i Społeczeństwo” 1976, nr 4, s. 269-272), powstałe na tle 28 November 1975, the Minister of Science, Higher Education and lektury pod tym samym tytułem93 Technology ordered to withhold the procedure94. On 30 Septem- Nowa uczelnia po otrzymaniu pozytywnych recenzji od prof. ber 1977 Zygmunt Izdebski retired. prof. R. Bierzanka, J. Solarza i W. Szyszkowskiego wystąpiła As a lecturer, Prof. Izdebski was well-liked and popular among z wnioskiem o tytuł profesora zwyczajnego. W dniu 28 listopada students. His classes were interesting and comprehensible and he 1975 minister nauki, szkolnictwa wyższego i techniki nakazał was considered a talented teacher. He had good rapport with the odstąpić94 od uzwyczajnienia. Z dniem 30 września 1977 roku audience and frequently got involved in discussions. His teach- Zygmunt Izdebski przeszedł w stan spoczynku. ing was appreciated for clarity, brevity and practical reference. Jako wykładowca prof. Izdebski był lubiany przez studentów. Za- Occasionally, his lectures received public applause95. Privately, jęcia prowadził w sposób interesujący i zrozumiały, uważany był he was modest, sensitive and understanding. He financially sup- za utalentowanego dydaktyka. Potrafił nawiązywać kontakt ze ported poor students from his own earnings, also while in retire- słuchaczami i dyskutować z nimi, cieszył się uznaniem za zwię- ment. He did not get attached to worldly things. He did not own złość w przekazie i powiązanie z praktyką. Jego wykłady, zdarza- a car. His flat was furnished plainly, but it accommodated a large ło się, były oklaskiwane95. Jako człowiek wyróżniał się skromno- library96. Until the very end, he lived in Łódź. He was awarded ścią, wrażliwością i zrozumieniem ludzkich problemów. Niekiedy many decorations: the Order of the Banner of Work (1st Class), the wspierał finansowo biedujących studentów z własnej pensji. Czy- Commander’s Cross of Polonia Restituta, the Badge of Poland’s nił to także, gdy był emerytem. Nie przywiązywał wagi do świata Millennium, The Honorary Badge of the City of Łódź. rzeczy. Nie posiadał samochodu. W mieszkaniu były niezbędne meble i duża biblioteka96. Do końca mieszkał w Łodzi. Posiadał Zygmunt Izdebski died on 14 March 1986, a year after his wife’s liczne odznaczenia: Order Sztandaru Pracy I Klasy, Krzyż Kawaler- death. He was buried at St. Anthony’s Roman Catholic Cemetery ski OOP, Odznakę 1000-lecia, Odznakę Honorową Miasta Łodzi. in Solec Street in Łódź.

Zygmunt Izdebski zmarł 14 marca 1986, w rok po śmierci żony. Pochowany został na cmentarzu rzymskokatolickim pod wezwa- niem św. Antoniego w Łodzi przy ulicy Solec.

Alojzy Czech

92 Archiwum UKSW, op. cit. Składający propozycję pracy w warszawskiej uczelni ówczesny rektor ks. prof. Józef Iwanicki (1902- 1995) uzasadniał, że chodziło o wzmocnienie nauczania przedmiotów prawa świeckiego, które dotąd nie stało na należytym poziomie. 93 Z. Izdebski (rec.) F. Kamiński: Religione e Chiesa in Polonia 1945-1975 saggio storico-istituzionale, seria Collana di Studi Sull Europa Orientalne Università degli Studi di Padova, Ceseo-Liviana 1976. Z. Izdebski był wobec ks. dr Franciszka Kamińskiego, vel Henryka Nowickiego, osoby o przeszłości konspiracyjnej, poszukiwanej i ściganej przez służby PRL, nieformalnym opiekunem naukowym, najpierw w Łodzi (studia prawnicze), potem w ATK. Recenzowana publikacja była 93 Z. Izdebski (review) F. Kamiński: „Religione e Chiesa in Polonia pracą promocyjną. Więcej zob. F. Kamiński: Moja droga do kapłaństwa, 1945-1975 saggio storico-instituzionale”, seria Collana di Studi Sull Wydawnictwo Nowy Świat, Warszawa 2004, s. 41, 47 i 59. Europa Orientalne Universita degli Studi di Padova, Padwa 1976. 94 Archiwum UKSW, op. cit. 94 UKSW archives, op. cit. 95 Por. Profesor Zygmunt Izdebski, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, 95 Cf. Profesor Zygmunt Izdebski, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź Łódź 2011, s. 14 (świadectwo Dariusza Góreckiego). 2001, p. 14 (Dariusz Górecki’s opinion). 96 Por. ibid., s. 6 (opinia Edwarda Karasińskiego). 96 Cf. ibid., p. 6 (Edward Karasiński’s opinion). 96 FORUM_nr 40 / 2015

Nowości wydawnicze New Releases

Adamek-Hyska Dorota Janik Ewa Partnerstwo publiczno-prywatne w rachunkowości Podstawy prawa finansowego dla ekonomistów. jednostki samorządu terytorialnego. Klasik Andrzej, Kuźnik Florian (red.) Buszman-Witańska Maria Miasta. Metropolie. Regiony. Nowe orientacje Społeczeństwo, polityka i ekonomia. Śląscy twórcy rozwojowe. i dziennikarze (1922-1945). Kuzior Anna, Rówińska Małgorzata (red.) Boryczka Maria Rachunkowość finansowa. Zbiór ćwiczeń. Ergonomia i bezpieczeństwo pracy. Wydanie III poprawione. Dyduch Wojciech, Pańkowska Małgorzata (red.) Łuczak Marek, Pethe Aleksandra (red.) Economics and Business Communication Challenges. Porządkowanie wolności. 25 lat Śląska w mediach. International Week. Matysiewicz Justyna Gamrot Wojciech Marketing organizacji sieciowych usług Estymacja wartości przeciętnej uwzględniająca koszt profesjonalnych w procesie tworzenia wartości pozyskania danych. dla klienta. Ganczarek-Gamrot Alicja Olszak Celina M. (red.) Analiza szeregów czasowych. Teoria i zastosowania. Informatyka dla biznesu. Hadaś-Dyduch Monika Swadźba Stanisław (red.) Inwestycje alternatywne w kontekście efektywności Systemowe uwarunkowania wzrostu i rozwoju inwestycji kapitałowej. gospodarczego krajów Unii Europejskiej. Janiga-Ćmiel Anna Włodarczyk Julia Dynamiczna analiza procesów rozwoju gospodarczego. Introduction to International Economics. Mika Jerzy, Miśkiewicz-Nawrocka Monika (red.) Metody i modele analiz ilościowych. 97 Nagroda dla Teresy Trzeciak Award for Teresa Trzeciak

Jak sama wspomina, choroba nowotworowa i odchodzenie fot. /

doc. Anny Ciołkównej stały się przyczynkiem do powstania photo hospicjum domowego. Dziś jej dzieło to dobrze zorganizowa-

ne Hospicjum św. Franciszka w Katowicach. Teresa Trzeciak, „Gość Juroszek, J. Niedzielny” bo o niej mowa, „w dowód ogromnego szacunku i szczerego podziękowania za umożliwienie humanitarnych warunków Zapowiedzi godnego peregrynowania ad caelestem Patriam” została lau- Books Coming Soon reatką Nagrody im. bł. ks. Emila Szramka. Jako wolontariusz niemedyczny oraz wieloletni prezes hospicyjnego stowarzyszenia laureatka, znana dużej części naszej uczelnianej społeczności jako była kierowniczka dziekanatu Wydziału Cichorska Joanna (red.) Zarządzania, wiele lat swego życia poświęciła opiece nad Zarządanie portfelem inwestycyjnym. Inwestor osobami chorymi i ich rodzinami. Nagrodę wręczył ks. abp indywidualny na rynku finansowym. senior Damian Zimoń, a przyznała ją kapituła w składzie: ks. dr Andrzej Suchoń, prof. Grażyna Szewczyk, prof. Julian Kozłowska Magdalena Gembalski, prof. Jan Malicki, prof. Józef Śliwiok, ks. dr Sta- Determinanty atrakcyjności Polski w aspekcie napływu nisław Puchała, Józef Buszman, Jerzy Dolinkiewicz oraz An- bezpośrednich inwestycji zagranicznych. drzej Dawidowski. Wyróżnienie to przyznano także dr Marii Lisiecka Krystyna, Czyż-Gwiazda Ewa Gross – anestezjolog, która wraz z Teresą Trzeciak rozpoczy- Zarządzanie jakością działań w organizacji. Modele nała opiekę nad chorymi. (MB) i metody doskonalenia. As she remembers now, Assistant Professor Anna Krężołek Dominik Ciołkówna’s cancer disease and her passing away contri- Rozkłady alfa-stabilne. Zastosowanie w ekonomii buted to her establishing a home hospice. The result of her i zarządzaniu. work was the today’s Hospicjum św. Franciszka (St. Francis Hospice) in Katowice. The person to achieve it is Teresa Smyczek Sławomir, Matysiewicz Justyna (red.) Trzeciak, who received Nagroda im. bł. ks. Emila Szramka Global business towards new paradigm in time crisis. (Blessed Father Emil Szramek Award) „as an expression of great respect and sincere gratitude for providing humane conditions for dignified peregrination ad caelestem Patriam (to Heavenly Father)“. As a non-medical voluntary worker and a long-standing president of the association running the hospice, the laureate – known to a large part of our university’s community as a former Head of the Faculty of Manage- ment Dean‘s Office – devoted many years of her life to car- ing for the sick and their families. The award was handed by archbishop senior Damian Zimoń, while it was bestowed by a committee consisting of Fr. Dr. Andrzej Suchoń, Prof. Grażyna Szewczyk, Prof. Julian Gębalski, Prof. Jan Malicki, Prof. Józef Śliwiok, Fr. Dr. Stanisław Puchała, Józef Buszman, Jerzy Dolinkiewicz and Andrzej Dawidowski. Dr. Maria Gross – the anesthesiologist who organized the care for the sick together with Teresa Trzeciak – received the same accolade. (MB)

Oferta dydaktyczna Study in English

Studia pierwszego i drugiego stopnia Bachelor’s Degree in Finance and Accounting (stacjonarne i niestacjonarne) for Business kierunki: Bachelor’s Degree in International Business / Analityka Gospodarcza / Dziennikarstwo i Komunikacja Społeczna / Ekonomia / Finanse Master’s Degree in International Business Menedżerskie (nowość) / Finanse i Rachunkowość Joint Master’s Degree in European Business / Finanse i Zarządzanie w Ochronie Zdrowia / and Finance Gospodarka i Zarządzanie Publiczne / Gospodarka Joint Master’s Degree in Quantitative Asset Przestrzenna / Gospodarka Turystyczna / Informatyka and Risk Management / Informatyka i Ekonometria / Logistyka / Logistyka (inżynierska) / Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze / Euro-classes Przedsiębiorczość i Finanse (nowość) / Zarządzanie / Studia trzeciego stopnia (doktoranckie) Studia podyplomowe i szkolenia Kursy językowe Bezpłatne programy edukacji ekonomicznej dla dzieci i młodzieży: EUD – Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy dla klas 5. i 6. AME – Akademia Młodego Ekonomisty dla gimnazjum ELIT – Ekonomia dla Liceum i Technikum UETW – Uniwersytet Ekonomiczny Trzeciego Wieku www.ue.katowice.pl