Bord na Gaeilge Coláiste na hOllscoile Corcaigh

TUARASCÁIL BHLIANTÚIL 2003 - 2004

CLÁR

1. Tuarascáil Bhliantúil - Leagan Gaeilge

1.1 Réamhrá

1.2 Mioneolas

2. Annual Report - English Version

2.1 Preamble

2.2 Statistics

3. Riar Gnóthaí

3.1 Ballraíocht an Bhoird

3.2 Ballraíocht Choiste Gnó an Bhoird

3.3 Foireann Ionad na Gaeilge Labhartha

3.4 Doiciméad Polasaí

3.5 Léaráid Foirne

4. Aguisíní / Appendices 4.1 Cúrsaí sa Ghaeilge Labhartha : figiúirí 2003 - 2004 4.2 Cúrsaí sa Ghaeilge Labhartha : 2003 –2004 figures 4.3 Táblaí / Charts : 1. Líon na bhfoghlaimeoirí 1. Uaireanta an chloig teagaisc

TuarBhl/0203/MionEolas 19 Bord na Gaeilge Coláiste na hOllscoile Corcaigh

3.1 BAILL AN BHOIRD

(a) BAILL EX-OFFICIO :

An tUachtarán, An tOllamh Gearóid Wrixon An Cláraitheoir, An tOllamh M. A. Moran An tOllamh le Nua-Ghaeilge, S. Ó Coileáin An tUas. D. Ó hAodha, (Cathaoirleach arna ainmniú ag an Uachtarán)

(b) BAILL TOFA AG AN gCOISTE RIALAITHE :

An Dr G. Neville An tOllamh Á. Hyland An tUas. N. Ó Donnabháin

(c) BAILL AINMNITHE AG AN gCOMHAIRLE ACADÚIL AGUS TOFA AG AN gCOISTE RIALAITHE :

An tOllamh N. S. Ó Murchadha An tOllamh M. Ó Fathaigh An tOllamh G. Ó Crualaoich

(d) BAILL A COMHTHOGHADH :

An Dr D. Ó Muirthile Marian Nic Cárthaigh An tOllamh B. Ó Conchúir An tUas. M.F. Ó Murchú

AN RÚNAÍ : An tUas. P. Ruiséal

• Mhair tréimhse oifige an Bhoird go dtí an 28 Feabhra, 2004.

TuarBhl/0203/MionEolas 20 3.2 COISTE GNÓ AN BHOIRD

(a) BAILL AINMNITHE AG AN MBORD :

Marian Nic Cárthaigh (Cathaoirleach) Dónall Ó Muirthile (Leas-Chathaoirleach) Yvonne Ní Laochdha Caoimhín Ó Muirí Pól Ruiséal (Rúnaí)

(b) BAILL A COMHTHOGHADH

Claire Ní Mhuirthile Seán Ó Laoi

(c) URLABHRAITHE MIC LÉINN

Gearóid Breathnach Naomi Ní Mhuirgheasa Muireann Ní Chíobháin Tomás Óg Ó Céilleachair Frank Milling Nioclás Ó Floinn

3.3 Foireann IONAD NA GAEILGE LABHARTHA CENTRE FOR SPOKEN IRISH STAFF

Áine Ní Ghadhra, Cúntóir Feidhmitheach Sinsearach Gobnait Ní Loingsigh, Cúntóir Feidhmitheach Claire Ní Mhuirthile, Teagascóir/Riarthóir Marian Ní Shúilliobháin, Teagascóir/Riarthóir Seán Ó Laoi, Teagascóir/Riarthóir Ciarán Dawson, Comheagraí Ríomhaireachta Rós Ní Dhubhda, Cúntóir Ríomhaireachta Nóirín Uí Mhuircheartaigh, Coimeádaí Dhún Chíomháin Janice Uí Chonchubhair, Feitheoir an tSeomra Caidrimh Pól Ruiséal, Stiúrthóir

TuarBhl/0203/MionEolas 21 3.4 Doiciméad Polasaí Gaeilge UCC/UCC Irish Language Policy Document: Cur chun cinn na Gaeilge i an Choláiste, An Coiste Rialaithe, 1996 The advancement of Irish in College, The Governing Body, 1996

NÓTA: Tá an doiciméad seo ar fáil in Oifig na Gaeilge Labhartha, Áras Uí Rathaille, COC

TuarBhl/0203/MionEolas 22 TUARASCÁIL BHLIANTÚIL 2003 – 2004

RÉAMHRÁ

Eochair is ea an Ghaeilge agus í á labhairt i réimsí cultúrtha, polaitiúla na tíre le trí mhíle bliain, chun cultúr, stair agus tíreolaíocht na hÉireann a thuiscint ar bhonn cuimsitheach. Tá Éire mar bhall iomlán den Aontas Eorpach, ag glacadh páirte i saol an tsráidbhaile dhomhanda agus in ionannú idirnáisiúnta atá ag dul i neart sna blianta tosaigh den 21ú hAois. Níor ghá áfach gurbh é a thiocfadh mar thoradh ar ionannú idirnáisiúnta na sochaí, ionannú teanga agus cultúir. Is léir go bhfuil níos mó gá ná riamh leis an méid is mó is féidir de ghréasán saibhir na dteangacha agus na gcultúr atá fós ar marthain sa domhan, a chosaint agus a chaomhnú. Is cuid den iarracht dhomhanda í chun saibhreas na héagsúlachta cultúir atá faoi bhagairt ar fud an domhain mhóir, a choimeád, an choimhlint chun an Ghaeilge a athbheochan agus a chaomhnú. Baineann gach sainghrúpa cultúrtha, cuirimis i gcás na Catalóinigh, na Briotáinigh nó na hÉireannaigh, le sraitheanna ar leith den éagsúlacht shaibhir chultúir sin.

Is ann do suas le tríocha míle cainteoir dúchais Gaeilge agus labhrann céad míle eile duine an teanga go héifeachtach mar theanga laethúil chumarsáide. Tá a stáisiún raidió féin aici, a stáisiún teilifíse, a nuachtáin lae agus seachtaine, a cuid irisí agus úsáidtear í cuid mhór ar an idirlíon. Bronnann airteagal 8 de Bhunreacht na hÉireann (1937) stádas ar leith ar an nGaeilge mar “chéad teanga oifigiúil”. Ritheadh Acht na dTeangacha Oifigiúla san Oireachtas ar an 14 Iúil 2003. Leagann an tAcht dualgas staitiúideach ar ranna stáit agus ar choistí poiblí, méid agus cineál na seirbhísí poiblí a chuirtear ar fáil sa Ghaeilge, a neartú agus a fheabhsú thar tréimhse a d’aontófaí. Bheartaigh Rialtas na hÉireann i mí Iúil 2004 achainí fhoirmiúil a chur faoi bhráid an Aontais Eorpaigh maidir le stádas oifigiúil a thabhairt don Ghaeilge a bheadh ar aon dul le stádas na dteangacha stáit eile san Aontas. Cruthaíonn imeachtaí dlí agus polaitiúla dá leithéid seo aeráid dhearfach agus cuireann caoi ar fheabhas ar fáil d’ollscoileanna agus d’institiúidí poiblí eile, fás, forbairt agus athnuachan na teanga a chur chun cinn. Neartaíonn forálacha an achta teanga polasaí réamhghníomhach Gaeilge COC faoi mar a leagtar amach é sa cháipéis fhoirmiúil de chuid Bhord na Gaeilge agus An Choiste Rialaithe “Cur chun cinn na Gaeilge i saol an Choláiste” (1996). De thoradh an mhéadaithe ar éileamh ar chúrsaí teanga ginearálta agus sainchuspóra agus de bharr an riachtanais nua a bheidh le seirbhísí aistriúcháin gairmiúla a chur ar fáil san ollscoil, meastar go mbeidh gá lena thuilleadh ball foirne a cheapadh i réimse na Gaeilge sa mheántéarma.

Tá téarmaí tagartha Bhord na Gaeilge leagtha síos i staitiúidí XCV agus CXL de chuid Staitiúidí Choláiste na hOllscoile Corcaigh. Ghlac Coiste Rialaithe COC leis an gcáipéis pholasaí “Cur chun cinn na Gaeilge i saol an Choláiste” ar 23 Aibreán 1996. Bunaíodh spriocráiteas Ionad na Gaeilge Labhartha ar an ndoiciméad céanna polasaí. Is féidir é a choimriú mar seo leanas :

. an Ghaeilge a chur chun cinn go cruthaitheach in COC agus in Éirinn faoi réir ag forálacha Acht na nOllscol (1997), Comhaontú Bhéal Feirste (1998), Acht na dTeangacha Oifigiúla (2003).

TuarBhl/0203/MionEolas 23 . cláir teanga sa Ghaeilge labhartha agus sa Ghaeilge fheidhmeach a thairiscint ag an uile leibhéal líofachta in COC agus sa Ghaeltacht.

. cur ar chumas daoine bheith páirteach i dtimpeallacht thacúil, dhátheangach a chuimsíonn scéimeanna agus gréasáin Ghaeilge agus gníomhaíochtaí cultúrtha.

. go dtiocfaidh na seirbhísí teanga faoi anáil taighde agus na gcleachtas is fearr i réimse an tsealbhaithe teanga.

Buaiceanna na bliana – achoimre fheidhmitheach

• Mhéadaigh líon na mac léinn a d’fhreastail cúrsaí teanga go dtí 1445. Méadú de 5.7% ar líon na bliana roimhe sin, is ea an líon san. Mhéadaigh faoi 21% líon na mac léinn san a bhí páirteach i scéimeanna agus i ngníomhaíochtaí teanga.

• Bhí líon iomlán de 3018 i dteagmháil leanúnach leis an nGaeilge de thoradh na gclár múinte agus na scéimeanna teanga a cuireadh ar siúl i gcaitheamh na bliana. Is ionann an líon seo agus méadú de 12% ar líon na bliana 02/03.

• Is í an uimhir mheánach i gcás líon na mac léinn a d’fhreastail cúrsaí an Ionaid sa tréimhse cheithre bliana 2000 – 2004 ná 1191. Bhí breis agus míle mac léinn i gceist den chéad uair riamh sa bhliain 2000 – 2001 agus is ag méadú atá an figiúr seo ó shin i leith.

• Socraíodh tríocha rang lae agus naoi rang oíche dhéag. Cuireadh ar bun naoi rang speisialta eile san ollscoil, sa Ghaeltacht agus sa Ghearmáin. Is é líon iomlán na ranganna a mhúin foireann an Ionaid caoga hocht. Ceapadh fiche múinteoir páirtaimseartha agus naonúr aoiléachtóirí chun cur le dualgais teagaisc sheisear múinteoirí de chuid na foirne láir.

• D’eagraigh an tIonad cúrsaí agus seimineáir a bhí dírithe ar dhaltaí de chuid na gClár Líonadh na Bearna agus Rochtana COC. Cuireadh COC in aithne trí mheán na Gaeilge do bhreis agus dhá chéad dalta de chuid an chéad agus an dara leibhéal oideachais.

• Dearadh cúrsaí nua in úsáid chruinn na teanga agus san iriseoireacht raidió. Seoladh cúrsa nua dioplóma i bhfoghlaim/múineadh ríomhchuidithe na Gaeilge. Léiríodh suim mhór ann toisc gurb é an chéad chúrsa teanga san ollscoil é atá á chur ar siúl beag beann ar pháipéar.

• Cuireadh i bhfearas i nDún Chíomháin, Corca Dhuibhne saotharlann nua ríomhaireachta le cabhair airgid ón ollscoil agus ó Roinn Stáit na nGnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta. Teicneolaíocht MAC den scoth amach ón deil atá i gceist, agus beidh slí sa tsaotharlann in aon turas le haghaidh ochtair déag mac léinn.

• Cuireadh athbhreithniú ar siúl ar obair uile an Ionaid i rith na bliana. Ina thuairisc dheiridh dhein an Comhghrúpa Athbhreithnithe comhghairdeas le foireann an Ionaid mar gheall ar an rath a bhí ar pholasaí Gaeilge COC. Cuireadh síos ar an

TuarBhl/0203/MionEolas 24 bhfoireann mar fhoireann an-ghairmiúil agus ard-sciliúil. Fuarthas amach go n- ullmhaítear agus go múintear na cláir teanga ar fad go gairmiúil agus go n-éiríonn leo a gcuspóirí a bhaint amach go héifeachtach. Moladh go hard sa tuairisc na scéimeanna agus na gníomhaíochtaí teanga a eagraítear in Ionad na Gaeilge Labhartha.

• Is duais bhliantúil ar fiú €700 í Gradam na Gaeilge agus bronntar í ar an mac léinn is mó a chuireann an Ghaeilge chun cinn i gcaitheamh na bliana. Bronnadh duais 2004 ar Ghearóid Breathnach, Gaeltacht na Rinne ar 6 Bealtaine sa Seomra Caidrimh. Deineann Banc na hÉireann urraíocht ar an duais speisialta seo.

Méadú leanúnach ar líon na mac léinn

Bhí líon na mac léinn a d’fhreastail ar chúrsaí Ionad na Gaeilge Labhartha an-ard arís eile i mbliana. Ba é an líon a bhí i dtreis 1447 mac léinn. Mhéadaigh líon na ndaoine sin a ghlac páirt i scéimeanna teanga agus i ngníomhaíochtaí cultúrtha go dtí 1445. Chaith 126 mac léinn breise cúrsaí deireadh seachtaine i nDún Chíomháin i gcaitheamh na bliana. Is cosúil gur fhreastail an méid céanna mac léinn ar chúrsaí agus a ghlac páirt sna scéimeanna. Ba é an díorma iomlán mar sin a bhí ag teacht faoi anáil na Gaeilge Labhartha 3018 figiúr a léiríonn méadú de 12% ar an ndíorma de 2691 a bhí i gceist don bhliain roimhe sin. Cuimsíonn an líon daoine seo mic léinn fochéime agus iarchéime, eachtrannaigh, mic léinn na modúl acadúil, foireann COC agus an pobal trí chéile. Is é an figiúr meánach i gcás líon na bhfoghlaimeoirí don tréimhse cheithre bliana 2000 – 2004 ná 1191. I mease na nithe sin a chinntigh go bhfanfadh líon na bhfoghlaimeoirí ar leibhéal ard bhí an cumas chun eagrú solúbtha agus gairmiúil a dhéanamh, chun gníomhú de réir éileamh an mhargaidh, chun siollabais i gcomhar le grúpaí foghlaimeoirí a ullmhú, chun athrú go hoiriúnach agus de réir mar ba ghá i réimsí na gclár teanga, chun tacú go tráthrialta le riachtanais athraitheacha na múinteoirí agus na bhfoghlaimeoirí araon.

Osradharc ar chláir teanga

Bhí leibhéal ard gníomhaíochta a bhí éagsúil agus dian, ar siúl i gcaitheamh na bliana acadúla 2003 – 4. Cuireadh le chéile tríocha rang lae agus naoi rang oíche déag. Cuireadh ar bun naoi gcúrsa speisialta eile in COC, sa Ghaeltacht agus thar lear. Ba é líon iomlán na ranganna a bhí ann caoga a hocht. Tiomsaíodh seacht gcineál déag de chláir teanga mar shampla fochéime, iarchéime, sainchuspóra, scileanna ríomhaireachta srl. Ceapadh fiche múinteoir páirtaimseartha agus naonúr aoichainteoirí chun dualgais teagasic an tseisir foirne lánaimseartha a chomhlánú. Ghlac fiche aoichainteoir páirt sna sé chúrsa deireadh seachtaine ar fhichid a eagraíodh i nDún Chíomháin, Corca Dhuibhne i rith na bliana.

Tá príomhchláir teanga, gréasáin agus gníomhaíochtaí an Ionaid i dteannta a líon foghlaimeoirí agus rannpháirtithe, roinnte faoi thrí mhír mar seo leanas :

1. cláir teanga idir ghinearálta agus acadúil, 1. gréasáin, scéimeanna, gníomhaíochtaí cultúir, 1. cúrsaí deireadh seachtaine sa Ghaeltacht.

TuarBhl/0203/MionEolas 25 I Cláir teanga idir acadúil agus ghinearálta

1. Mic léinn fochéime, iarchéime agus lánfhásta 120 2. Mic léinn iarchéime an Ard-Teastais in Oideachas 16 3. Eachtrannaigh : i) mic léinn JYA Mheiriceá, Erasmus, Socrates, Tempus 198 ii) mic léinn EFL, Lárionad Teanga COC 30 iii) mic léinn Ruhr Universität Bochum, An Ghearmáin 50 iv) mic léinn Ollscoil Delaware 40 v) mic léinn eile ón iasacht f.ch. Oifig Idirnáisiúnta na Mac Léinn 62 4. Mic léinn dara leibhéal f.ch. Oifig na Rochtana 125 5. Dioplóma sna hEalaíona (An Ghaeilge Fheidhmeach) (GA1041) 12 6. Dioplóma i bhFoghlaim/Múineadh Ríomhchuidithe na Gaeilge (GA1050) 06 7. BCL Dlí le Gaeilge (GA2010) 06 8. Scileanna Ríomhaireachta : i) mic léinn ón dtaobh istigh/amuigh 10 ii) muintir na Gaeltachta 08 iii) Comhlachas Bodhar Chorcaí (CAD) 06 iv) “Cumhachtphointe” don Fhoireann Teagaisc 08 v) Ceártaí an “Chláir Dhuibh”/Clár Oiliúna na Foirne Acadúla 90 9. Fochéimithe Roinn na Nua-Ghaeilge, Bliain I 45 10. Foireann : i) COC 40 ii) Ionad na Gaeilge Labhartha 05 iii) NMRC, COC 20 iv) Oiliúint ghairmiúil na foirne reatha/nua, COC 40 11. Cúrsaí “ab initio”, deich, fiche seachtain don Phobal 340 12. Modheolaíocht mhúinte teanga : i) Dhá sheisiún 24 ii) Ceithre sheisiún (Coláiste Samhraidh) 103 13. i) Úsáid Chruinn na Gaeilge 15 ii) Iriseoireacht Ghairmiúil 28 Fo-iomlán : 1447 * (1368) [méadú 5.7%]

TuarBhl/0203/MionEolas 26 II Gréasáin, Scéimeanna, Gníomhaíocht Chultúrtha

1. Scoláireachtaí Gaeltachta 74 2. Ionad Cónaithe Gaeilge (31 iarratasóir) 26 3. Clár Teanga na dTeaghlach Foirne 70 4. Scéim na Scol 20 5. Léachtaí Poiblí, Féilte, Fáiltithe, Coirmeicha Ceoil, Seoltaí Leabhar 985 6. Seimineár don Aonad Oiliúna Foirne, Bord Sláinte an Deiscirt 40 7. Úsáideoirí rialta an tSeomra Caidrimh 150 8. Clár Líonadh na Bearna 80 Fo-iomlán : 1445 * (1187) [méadú 21%]

III Cúrsaí Eile

1. Cúrsaí deireadh seachtaine i nDún Chíomháin, nár cuireadh san áireamh thuas 126 Fo-iomlán : 126 Iomlán : 3018 * (2691) [méadú iomlán 12%]

*Iomláin na bliana 2002 – 2003

Éagsúlacht na gClár Teanga agus Forbairtí Nua

Cuirtear ar fáil in Ionad na Gaeilge Labhartha sraith de chláir teanga a bhíonn in oiriúint do bhuíon mhór éagsúil mac léinn a bhfuil gach leibhéal líofachta ón leibhéal “ab initio” go dtí an leibhéal an-ard acu. Is iad na réimsí a chuimsítear scileanna labhartha, scríofa, feidhmeacha, ríomhaireachta agus sainchuspóra. Tairgítear an chuid is mó de na cúrsaí go neamhspleách agus cuirtear cúpla ceann acu ar fáil i gcomhar le ionaid agus le ranna acadúla (Oideachas, Nua-Ghaeilge, Lárionad Teanga, Lárionad Ríomhaireachta).

Cé gur méadú de 5.7% a tharla i gcás líon iomlán na bhfoghlaimeoirí, bhí laghdú áirithe i gceist i gcás na bhfochéimithe, na mac léinn ATO agus na mac léinn iasachta. Maidir le líon foghlaimeoirí i gcúrsaí eile, mhéadaigh de bheagán nó d’fhan socair eadhón an dioplóma sa Ghaeilge fheidhmeach, an pobal, scileanna ríomhaireachta. Deineadh cúrsaí nua a thairiscint do mhic léinn ón iasacht, do mhic léinn faoi chúram oifig na rochtana, foireann an NMRC agus do mhic léinn le suim i ngramadach na teanga. Bhí freastal maith ar chúrsaí na bhfíorthosnaitheoirí, cúrsaí a raibh páirt ag an mbogearra “Blackboard” agus ag teicneolaíocht na faisnéise iontu.

Tuairiscíodh méadú mór de 21% i leith líon na rannpháirithe i ngréasáin agus i ngníomhaíochtaí teanga. Tugadh faoi deara gurbh é an méadú ar an líon iomlán do

TuarBhl/0203/MionEolas 27 chláir agus ghréasáin teanga uile an Ionaid agus líon na bliana anuraidh (02/03), á úsáid mar bhonn ná 12%.

Dearadh cláir ghearra nua d’eachtrannaigh nár fhreastail ar mhodúil GA1120, GA1121 agus do mhic léinn ar cuairt de chuid oifig na rochtana. Tionscnaíodh cúrsa nua in úsáid chruinn na Gaeilge agus d’fhreastail mic léinn ón dtaobh amuigh den chuid is mó air. Dearadh modúl nua i gcomhair na céime BA i staidéir ar luath-óige an linbh. Is fiú cúig chreidiúint déag an modúl agus tá sé á chur faoi bhráid Dhámh na nEalaíon agus Bhord Staidéir na Céime BA(ECS). Múinfear den chéad uair an dara modúl (GA1051) den dioplóma i bhfoghlaim ríomhchuidithe na Gaeilge i rith na bliana 2004 – 2005. Is suim le mórán daoine an cúrsa céanna toisc gurb é an chéad cheann riamh é in aon teanga san ollscoil, atá á mhúineadh saor ó pháipéar.

Baineadh earraíocht as an bhfoghlaim ríomhchuidithe sna cúrsaí d’fhíorthosnaitheoirí, i ndioplóma na Gaeilge feidhmí agus sa chéim BCL Dlí le Gaeilge. Múineadh scileanna ar leith ríomhaireachta do ghrúpaí mac léinn, do ghrúpaí foirne, do phobal na Gaeltachta agus do bhaill de Chomhlachas Bodhar Chorcaí. Tairgíodh seimineáir ar úsáidí “Chláir Dhuibh”, “Prátaí Teo” agus bogearraí eile mar chuid láir den chlár sna scileanna teagaisc i gcomhair na foirne acadúla. Ceannaíodh dhá sheomra ranga shoghluaiste don Ionad agus cuireadh an tríú ceann ar fáil i nDún Chíomháin. Cuireadh i bhfearas saotharlann teanga MAC le haghaidh ghrúpaí d’ochtar déag mac léinn, i Halla Dhún Chíomháin. Dhein Roinn na nGnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta páirt-mhaoiniú ar shealbhú na saoráide tábhachtaí seo. Baineadh úsáid fhairsing as suíomh idirlín an Ionaid i gcaitheamh na bliana agus tosnaíodh ar athdhearadh úrnua a chur air faoi dheireadh na bliana.

Athbhreithniú Feabhais Ionad na Gaeilge Labhartha

Cuireadh ar siúl i rith na bliana an chéad phróiseas athbhreithnithe feabhais san Ionad ó bunaíodh é. Ullmhaíodh tuairiscí mion-eolais ar an uile ghné d’obair an Ionaid a fheidhmíonn faoi choimirce Bhord na Gaeilge. Chuir an comhghrúpa athbhreithnithe (CGA) in iúl ina thuairisc dheiridh go raibh ag éirí le polasaí dhátheangach na hollscoile de thoradh don chuid is mó, obair uileghabhálach an Ionaid fhéin. Cuirtear síos ar fhoireann an Ionaid mar fhoireann ardsciliúil agus an-ghairmiúil. Ullmhaítear, pleanáiltear agus cuirtear ar fáil ar bhonn gairmiúil na cúrsaí teanga idir ghinearálta agus acadúil agus comhlíonann siad a gcuspóirí ar an iomlán i mbreithiúnas an CGA. Moltar go hard na scéimeanna agus na gníomhaíochtaí teanga, mar shampla scéim an ionaid chónaithe, scéim na scol, na scoláireachtaí Gaeltachta, an seomra caidrimh. Cé go bhfuil an phleanáil straitéiseach agus an mhonatóireacht ar siúl go rialta ag an Ionad agus go bhfuil ag éirí leis raon fairsing de ghníomhaíochtaí a chur ar bun, glacann an tIonad le moladh an CGA go mba chóir an phleanáil straitéiseach a chur ar siúl ar bhonn níos foirmeálta fós ná mar a deineadh go dtí seo.

Thréaslaigh Coiste Cothaithe Feabhais (CCF) na hollscoile an tuairisc dhearfach athbhreithnithe a chuir an CGA faoin a bhráid, le Ionad na Gaeilge Labhartha. Nótáil an CCF rath an Ionaid agus é ag forbairt a chláir ghníomhaíochta agus líon mór éagsúil na ndaoine a ghlacann páirt sa chlár céanna. Nótáil an CCF chomh maith dúthracht na foirne agus méid ard na rannpháirtíochta i ngníomhaíochtaí eile COC, cuirtear i gcás an clár um fhorbairt foghlama agus teagaisc don fhoireann acadúil.

TuarBhl/0203/MionEolas 28 D’fháiltigh an CCF roimh rannpháirtíocht na foirne san athbhreithniú ar fad agus roimh an ngeallúint maidir le cur i bhfeidhm sa mhéid gurbh fhéidir, na naoi moladh i leith obair an Ionaid. Ghabh an CCF buíochas le foireann an Ionaid as a chur chuige dearfach sa phróiseas.

I measc na moltaí a dhein an Comhghrúpa Athbhreithnithe (CGA), bhí cúpla ceann a bhí fíorthábhachtach i gcomhthéacs fhorbairt an Ionaid san am atá romhainn. Tar éis dóibh staidéar cuimsitheach a dhéanamh ar an scéal, mhol an CGA go mbuanófaí láithreach an dá phost lánaimseartha neamhbhuana, is iad sin an cúntóir sinsearach i dteicneolaíocht na faisnéise agus an teagascóir – riarthóir sna cúrsaí feidhmeacha. D’aithin an CGA go mbeadh gá ag an Ionad le foireann bhreise sa ghearrthéarma de thoradh na n-éileamh breise a bheadh ar an Ionad chun freastal ar COC agus ar choistí eachtracha i bhfianaise fhorálacha Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003. Mhol an CGA leis go rachadh an ollscoil i gcomhairle leis an Ionad chun straitéis a fhorbairt i leith na ndualgas nua a thiocfadh chun cinn de bharr achtú Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003.

Tosnaíodh faoi dheireadh na bliana atá faoi chaibidil, ar phlean nua straitéiseach agus ar phlean nua gnó a thiomsú don Ionad i gcomhthéacs mholtaí an CGA agus an CCF, COC.

Léachtaí, Seimineáir, Comhdhálacha

Ba í an Ghaeilge labhartha an ghné chomónta a bhain leis na himeachtaí éagsúla a thionóil an tIonad taobh istigh agus taobh amuigh den ollscoil i gcaitheamh na bliana. Cuireadh sraith na léachtaí poiblí ar siúl comhthreormhar le sraith léachtaí an dá chúrsa dioplóma. Cuirtear i láthair anso thíos sampla ionadaíoch de na gníomhaíochtaí éagsúla ar fad a bhí sa treis :

• Sheol Seán Óg Ó hAilpín Spraoi Cois Laoi 2004 Seomra Mhúscraí, Óstán Jury 1 Nollaig 2003

• Fáiltiú na gCúrsaí Pobail Teaspáinteas na nEagraíochtaí Gaeilge Céilí Mór le “Mná an Oileáin” Seomra Baltimore, Óstán Jury 15 Nollaig 2003

• Urraíochtaí Éagsúla : Spraoi 2004 Tradfest na hOllscoile Féile na Drámaíochta Seachtain na Gaeilge (Márta 2004) Samhain 03 – Márta 04

• Sé sheimineár i modheolaíocht mhúinte teanga Múinteoirí Lae/Oíche an Ionaid

TuarBhl/0203/MionEolas 29 Múinteoirí na gColáistí Samhraidh Brian Ó Donnchadha, Pól Ruiséal 2 Deireadh Fómhair 2003, 23 Deireadh Fómhair 2003, Bealtaine – Iúil 2004

• Cúrsa speisialta sa Ghaeilge Fheidhmeach Cainteoirí : Domhnall Mac Síthigh Gearóid Ó Brosnacháin Maitiú Mac Cárthaigh Jeaic Ó Muircheartaigh Dún Chíomháin 20 – 22 Feabhra 2004

• Ian Malcolm, Ollscoil na Banríona, Béal Feirste (i) “Gairm na hiriseoireachta Gaeilge sa lá atá ann” (ii) “Spéis na bProtastúnach sa Ghaeilge ó aois go haois” 2 Márta 2004

• Éamonn Ó Neachtain, Údarás na Gaeltachta “Fiontair ghnó sa Ghaeltacht – bunú agus reachtáil” 27 Eanáir 2004

• Pádhraic Ó Ciardha, TG4 (i) “Na scileanna gairmiúla a theastaíonn i stáisiún teilifíse Gaeilge san 21ú aois” (ii) “Fás agus forbairt TG4 sna cúig bliana atá romhainn” 24 Feabhra 2004

• Diarmuid MacMathúna “An litreoir Gaeilge ‘GaelSpell’, irisí idirlín, an comhlacht CRUINNEOG” 11 Márta 2004 “Dúshláin don Ghaeilge sna meáin – raidió, teilifís, nuachtáin, idirlíon” 12 Márta 2004

• Gearóid Ó Crualaoich, Roinn an Bhéaloidis, COC “Tábhacht bhunúsach na teanga Gaeilge sa saol comhaimseartha” Ócáid dheireadh na gcúrsaí oíche Bronnadh Teastas Fáiltiú na gCúrsaí Pobail Seomra Mhúscraí, Óstán Jury 15 Márta 2004

• Gearóid Ó Casaide, Príomh-Aistritheoir, Dáil Éireann “Úsáid na Gaeilge i gcomhthéacsaí polaitiúla agus dlí” 16 Márta 2004

• Niall Ó Murchadha “Stair agus cúlra na hirise Gaeilge AGUS” 19 Márta 2004

TuarBhl/0203/MionEolas 30 • Liam P. Ó Murchú “An iriseoireacht chló sa Ghaeilge – Lá, , Saol, Feasta, Comhar, Irish Times – tuairim phearsanta” 26 Márta 2004

• Maitiú Mac Cárthaigh “Ról an ríomhaire i bhforbairt na Gaeltachta” 25 Márta 2004

• Colm Ó Tórna (i) “An iris SAOL – úsáid an ríomhaire chun í a thiomsú” 22 Aibreán 2004 (ii) “Meáin na Gaeilge agus sinne” 23 Aibreán 2004

• Seán Ó Leidhinn An Roinn Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta 6 sheimineár le mic léinn agus le foireann COC “Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003” 19 Márta, 22 Aibreán 2004

• Nioclás Ó Floinn (eag.) Trí eagrán den Nuachtlitir “Dúirse Dáirse” 2003 – 2004

• Scoláireacht Uí Ríordáin (urraithe ag Bord na Gaeilge) Bronnta ar dhalta de chuid Ghaelscoil Uí Ríordáin An Leas-Uachtarán Áine Hyland 27 Bealtaine 2004

• Gradam na Gaeilge (urraithe ag Banc na hÉireann) Bronnta ar Ghearóid Breathnach 6 Bealtaine 2004

• Rós Ní Dhubhda i) mhúin dianchúrsa dhá lá i scileanna ríomhaireachta, muintir na Gaeltachta, Dún Chíomháin 30 Meán Fómhair – 2 Deireadh Fómhair 2004 ii) cúrsa hocht seachtaine do Chomhlachas Bodhar Chorcaí 1 Meitheamh – 20 Iúil 2004 iii) cúrsaí éagsúla i scileanna ríomhaireachta, ina measc an cúrsa dioplóma sa bhfoghlaim ríomhchuidithe iv) cúrsa seachtaine mic léinn Ruhr Universität Bochum, Dún Chíomháin 6 – 11 Meán Fómhair 2004

TuarBhl/0203/MionEolas 31 • Ciarán Dawson i) “An Ghaeilge ina comhthéacs stairiúil agus cultúrtha” Cúrsa dhá lá, Mic léinn Ollscoil Delaware SAM 12, 16 Eanáir 2004 ii) “Úsáidí na TF agus Blackboard chun teagaisc agus chun forbartha” Seimineáir sa Chlár Oiliúna don Fhoireann Acadúil 20 Deireadh Fómhair, 5 Samhain, 17 Eanáir, 5 Feabhra, 11 Feabhra, 27 Feabhra, 8 Márta, 2003 – 2004 iii) ceártaí sa Ghaeilge bhunúsach, mic léinn RUB na Gearmáine 14 – 19 Meitheamh 2004 iv) “An Ghaeilge inniu” Mic léinn EFL, COC Lárionad Teanga 12 Lúnasa 2004 v) “An bogearra Blackboard agus an seomra ranga soghluaiste – féidearthachtaí agus úsáidí” Comhdháil Ghnó de chuid Feabhas Éireann (Excellence Ireland) Dúrlas Éile 6 Samhain 2003 vi) “Teanga na teicneolaíochta faisnéise cumarsáide” Comhdháil Bhliantúil Ghaelscoileanna 14 Samhain 2003 vii) “An seomra ranga soghluaiste i mbun oibre” Cuairt na mBunscol ar an Ionad Clár Líonadh na Bearna Bealtaine 2004 viii)riaradh na modúl GA1050, GA1051 An dioplóma i bhfoghlaim/múineadh ríomhchuidithe na Gaeilge ix) “An Ghaeilge inniu” Eachtrannaigh ar cuairt f.ch. Oifig Idirnáisiúnta na Mac Léinn 28 Samhain 2004

• Seán Ó Leidhinn An Roinn Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta “Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003” Mic léinn agus Foireann COC, 6 sheimineár 19 Márta 2004, 22 Aibreán 2004

• Claire Ní Mhuirthile i) riaradh an Ionaid Chónaithe Gaeilge Scéim na Scol Dún Chíomháin Scéim na dTeaghlach ii) eagrú theaspáinteas Lá na Féile Bríde 1 – 10 Feabhra 2004 iii) bhronn duais Bhord na Gaeilge, Don phort traidisiúnta nua-chumtha ab fhearr Féile Cheoil Tradfest 2004

TuarBhl/0203/MionEolas 32 7 Feabhra 2004 iv) cuairt Scoil Naomh Bernadette ar an Ionad 18 Nollaig 2003 v) mhúin cúrsa sainchuspóra d’fhoireann an NMRC Feabhra – Bealtaine 2004 vi) tuairisc bhliantúil 2003-4 Sláinte agus Sábháilteacht Ionad na Gaeilge Labhartha vii) cuairt Scoil Naomh Seosamh 29 Márta 2004 viii)scrúdaitheoir i labhairt na Gaeilge Cumann Tráchtála Chalafort an Chóibh Clár Teangacha na Meánscol 20 Eanáir 2004

• Seán Ó Laoi i) mhúin dhá chúrsa dheich seachtaine - Iriseoireacht ghairmiúil na Gaeilge - Úsáid chruinn na teanga ii) cúntóireacht i réimsí na margaíochta agus an aistriúcháin iii) riaradh chúrsaí teanga na foirne iv) mhúin dianchúrsa dhá lá Foireann Bhord Sláinte an Deiscirt Dún Chíomháin 25 – 27 Bealtaine 2004 v) seimineár ar obair an Ionaid Clár oiliúna na foirne nua Rannóg na nAcmhainní Daonna 17 Meán Fómhair 2004

• Marian Ní Shúilliobháin i) riaradh scéim na scoláireachtaí Gaeltachta sceideal na seisiún foghlama Sceideal imeachtaí cultúrtha le linn na scéime thuas Cainteoirí, ceoltóirí, múinteoirí Gaeltachta Aibreán, Meán Fómhair 2004 ii) chuir comhairle ar mhúinteoirí comhrá Roinn na Nua-Ghaeilge iii) riaradh príomhchlár teanga an Ionaid, Cúrsaí oíche an phobail san áireamh iv) riaradh chúrsaí na bhfíorthosnaitheoirí (modúil GA1120, GA1121) v) fáiltithe dheireadh cúrsa Do mhic léinn an chúrsa dheonaigh agus an ard-teastais in oideachas 16 – 20 Feabhra 2004 Do mhic léinn ón iasacht (GA1120, GA1121) 29 Aibreán 2004

• Pól Ruiséal i) riaradh an chúrsa dioplóma sa Ghaeilge Fheidhmeach ii) rúnaíocht an Choiste Gnó agus Bhord na Gaeilge

TuarBhl/0203/MionEolas 33 iii) “Ca’na thaobh gur fiú an teanga a fhoghlaim” Daltaí, foireann, bainistíocht, tuismitheoirí Ghaelscoil Uí Riada 3 Samhain 2003 iv) “Cur i láthair sheirbhísí Ionad na Gaeilge Labhartha” Foireann Nua COC, 11 Samhain 2003 Foireann Reatha COC, 24 Bealtaine 2004 v) “Reachtaíocht Ghaeilge don tríú leibheal oideachais” Coiste na nOifigeach agus na Stiúrthóirí Gaeilge Ollscoile Ollscoil Luimnigh 9 Eanáir 2004 vi) ceaptha ina Leas-Chathaoirleach Coiste na nOifigeach agus na Stiúrthóirí Gaeilge Ollscoile 7 Bealtaine 2004 vii) “An Ghaeilge a bheith ina teanga oifigiúil oibre san Aontas Eorpach – na himpleachtaí” Dhá chruinniú phoiblí : Halla Léachta Boole IV, 18 Feabhra 2004 Seomra Mhúscraí, Óstán Jury, 26 Feabhra 2004 viii)Dhá alt : 1 “Embracing Irish”, Eagrán Samhraidh 04, The Communiqué, COC 2 “Irish in the ascendant”, Eagrán Fómhair 04, The Graduate Review, COC

Seimineár ar chúrsaí Gaeilge d’fhoireann Bhord Sláinte an Deiscirt Aonad Corporáideach Oiliúna agus Foghlama Micheál Ó Coileáin, Seán Ó Laoi, Pól Ruiséal, Anne-Marie O’Byrne 31 Lúnasa 2004 ix) ceaptha mar bhall de Bhord Stiúrthóirí Áras na Díge, Corcaigh 8 Samhain 2003

Gréasáin agus seirbhísí teanga

Spás Bhí an spás oifige, ionaid chruinnithe agus seomraí ranga gofa go hiomlán i gcaitheamh na bliana 2003 – 2004. Úsáideadh go leanúnach gach oifig agus seomra ranga gach lá agus tráthnóna. Mar chuid de phróiseas an athbhreithnithe a bhí ar siúl san Ionad, mhol an comhghrúpa d’athbhreathnadóirí go mba chóir go gcuirfí ar fáil don Ionad an spás teagaisc agus eile a theastaíonn sa tslí is go bhféadfadh sé a ghníomhaíochtaí teagaisc agus oiliúna a chur i gcrích saor ó bhac agus bheith in ann dul i mbun na ndualgas nua a bheidh air tabhairt fúthu i gcomhthéacs Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003. Mhol an comhghrúpa go gcuirfí ar fáil don Ionad an dara seomra teagaisc, saotharlann ríomhaireachta teanga, oifig bhreise, spás stórála agus seomra coiteann do mhic léinn na Gaeilge.

An Seomra Caidrimh (G23)

TuarBhl/0203/MionEolas 34 Cuireadh an seomra caidrimh ar fáil d’fhoireann na hollscoile agus do na mic léinn mar sheomra caifé, mar ionad cruinnithe, mar sheomra teagaisc, mar ionad léachtaí poiblí, mar ionad ceoil agus rince. D’úsáid isteach is amach le dhá chéad duine an seomra ar bhonn rialta i rith na bliana.

An tIonad Cónaithe Tá sé suite i gcroílár Bhrú na Laoi agus chónaigh sé mhac léinn is fiche istigh ann ó mhí Mheán Fómhair go dtí mí an Mheithimh. Bhronn an tOllamh Gearóid Ó Crualaoich scoláireachtaí arbh fhiú €400 an ceann iad ar na háitritheoirí ar 6 Bealtaine 2004. Dhein Bord na Gaeilge urraíocht ar na scoláireachtaí.

Gradam na Gaeilge Cuireann Banc na hEireann duais de €700 ar fáil go bliantúil le bronnadh ar an mac léinn is mó a chuireann an Ghaeilge chun cinn i rith na bliana. Ba é Gearóid Breathnach, Reachtaire na Cuallachta an té sin i mbliana agus bronnadh an duais air sa seomra caidrimh ar an 6 Bealtaine.

Scéim na Scol Tugadh cuairt ar dheich meánscoil Ghaeilge ar fud na Mumhan. Bhí triúr cainteoirí ar na painéil. Ar an gcainteoir is fiche a ghlac páirt, mic léinn ab ea naonúr acu. Bhí sé cinn de na scoileanna suite i nGaeltacht na Mumhan. Tháinig na cainteoirí agus na heagraithe ar fad le chéile i mí na Márta chun athbhreithniú a dhéanamh ar imeachtaí na scéime agus chun moltaí nua a dhéanamh.

Dún Chíomháin Bhí éileamh leanúnach ar an Dún ó cheann ceann na bliana. Eagraíodh sé chúrsa is fiche ann. Tionóladh dianchúrsaí dhá lá do phobal na Gaeltachta agus d’fhoireann Bhord Sláinte an Deiscirt. Cuireadh saotharlann nua ríomhaireachta i bhfearas sa Halla. Glacfaidh an tsaotharlann le hocht mac léinn déag in aon turas.

Chaith hocht dteaghlach déag agus cúigear ball foirne aonair tréimhsí éagsúla ó dhá lá suas go dtí seachtain ar faid sa Dún. Bhí timpeall 460 duine ar fad ag fanacht sa tigh i rith na bliana 2003 – 2004.

Scéim na Scoláireachtaí Gaeltachta Chuir 120 mac léinn isteach ar an scéim agus chuaigh 72 siar ar deireadh chun seachtain nó coicíos a chaitheamh i bhFíorGhaeltacht Chorca Dhuibhne. Eagraíodh idir imeachtaí maidine is tráthnóna agus bhí na tréimhsí ar fáil i mí Aibreáin agus i mí Mheán Fómhair. Ghlac dhá theaghlach Gaeltachta déag leis na mic léinn isteach ina dtithe. Athrú sa scéim ab ea na seisiúin foghlama dhá uair an chloig a cuireadh ar bun ar maidin. Thaitin na seisiúin maidine agus imeachtaí cultúrtha an tráthnóna leis na mic léinn. Léirigh na foirmeacha ceistiúcháin a líon na mic léinn agus na mná tí, gur éirigh go maith leis an scéim tríd is tríd.

TuarBhl/0203/MionEolas 35 Margaíocht agus Caidreamh Poiblí Cuireadh an-bhéim ar mhargaíocht na gclár staidéir agus ar an gcaidreamh poiblí trí chéile. Chabhraigh an cur chuige seo le maoiniú seachtrach a mhealladh (Foras na Gaeilge, Roinn na Gaeltachta, An tÚdarás um Ard-Oideachas) agus chinntigh go mbeadh ardshuim sna cúrsaí a bhí á dtairiscint. Chabhraigh an nuachtlitir, an físeán fógraíochta agus feachtais ghearra fógraíochta sna nuachtáin leis an bhfeachtas margaíochta.

Bhí an tIonad chun tosaigh i gcónaí i gcur chun cinn an chláir in oiliúint teagaisc don fhoireann acadúil agus in obair ghrúpa úsáideoirí Blackboard.

Tionóladh cruinnithe go rialta le coistí áitiúla, náisiúnta agus idirnáisiúnta a bhain le neartú na Gaeilge agus na mionteangacha. Tugadh agallaimh do stáisiúin raidió agus teilifíse de leithéid TG4, RTÉ 1, 96FM, Raidió na Gaeltachta, BBC, Raidió Campus COC.

Foilsíodh ailt a scríobh foireann an Ionaid as Gaeilge agus as Béarla, i scata nuachtán agus irisí (Saol, Feasta, Foinse, Lá, Graduate Review, College Courier, Communiqué, Irish Times, Sunday Tribune, , Sunday Independent).

Eisíodh nuachtlitir an Ionaid “Dúirse Dáirse” go rialta agus cuireadh timpeall í go dtí na mic léinn agus an fhoireann.

Chabhraigh suíomh idirlín an Ionaid go mór le himeachtaí na Gaeilge chomh maith. Tosnaíodh faoi dheireadh na bliana ar athdhearadh agus athnuachan a dhéanamh ar an suíomh. Tá athdhearadh á dhéanamh leis ar shuíomh mór na hollscoile féin agus tá sé i gceist go gcuirfear leagan Gaeilge de sin ar fáil i bhfaid na haimsire.

(suíomh an Ionaid : http://www.ucc.ie/ucc/igl/)

TuarBhl/0203/MionEolas 36 TUARASCÁIL BHLIANTÚIL 2003 – 2004

PREAMBLE

The Irish language as used in cultural, political and economic domains over three millenia of Irish history, is key to understanding comprehensively the culture, history and geography of Ireland and its people. As a fully participating member of the European Union, Ireland is also becoming part of the global village and is participating in a gradual globalisation of society which is proceeding apace in the opening years of the 21st century. But it is becoming clear that globalisation does not have to result in neither language nor cultural homogeneity and actually serves to underline a pressing need to preserve as many strands as possible of the world’s rich patchwork of languages and cultures. The struggle for the preservation and revival of Irish is part of a global attempt to maintain a level of cultural diversity which is under threat throughout the world. Each single ethnic grouping whether it be the Catalan, the Breton or the Irish represents a pertinent strand of that rich diversity.

There are approximately 30,000 native speakers of Irish and a further 100,000 people who use the language effectively as an everyday means of communication. It has its own radio station, television network, daily and weekly , magazines and is used extensively on the internet. Article 8 of the Irish Constitution (1937) accords the language a special status as “the first official language”.

The Official Languages Act was passed by An tOireachtas on 14th July 2004. The Act places a statutory obligation on departments of state and public bodies to bring about over an agreed period a significant improvement in the level of public services to be provided in Irish. In July 2004 the Irish government decided to make a formal request to the European Union in regard to according official working status to Irish on a par with the status of all other state languages in the EU. Such political and legislative events create a positive atmosphere and afford excellent opportunities to public bodies and universities in Ireland to further the growth, development and renewal of the language. The provisions of the languages act complement UCC’s own pro-active Irish language policy as set out by Bord na Gaeilge and Governing Body in the formal policy document “The advancement of Irish in College” (1996). It is thought that increased demand for general language and specific purpose courses coupled with the need for professional translation services at UCC, will require in the middle term further financial investment in the area and the appointment of additional staff.

The terms of reference of Bord na Gaeilge are those as laid down in statutes XCV and CXL of the Statutes of University College Cork. The policy document “The advancement of Irish in College” was approved by UCC Governing Body (23 April 1996). The mission statement of Ionad na Gaeilge Labhartha is based on the policy document and may be summarised as follows :

. to promote creatively Irish in UCC and in Ireland in accordance with the provisions of the Universities Act (1997) the Official Languages Act (2003), The Belfast Agreement (1998),

. to offer spoken and applied Irish language programmes to learners at all fluency levels in UCC and in An Ghaeltacht,

TuarBhl/0203/MionEolas 37 . to enable participation in a supportive bilingual environment which includes Irish language networks, schemes and cultural activities,

. all services to be informed by authoritative research and guided by good practice in the process of language acquisition and learning.

The Year’s Highlights – executive summary

. The core student number attending language courses increased to 1445, which figure represents a 5.7% increase on the previous year’s figure. An increase of 21% was recorded in regard to the number of students participating in language schemes and networks.

. The total student cohort coming into sustained contact with Irish through the taught programmes and language schemes during the year, reached a total figure of 3018. This figure shows an increase of 12% over the previous year’s learner cohort of 2691.

. The average mean number of student learners attending Ionad courses annually over the four year period 2000 – 2004, remains well in excess of the thousand mark at 1191.

. Thirty day classes and nineteen evening classes were formed. Nine other specialised courses were conducted in UCC, An Ghaeltacht and in Germany. The total number of classes taught by Ionad staff was fifty-eight. Twenty part- time teachers and nine guest lecturers were appointed to supplement the teaching duties of six core staff.

. An tIonad delivered seminars and courses through the medium of Irish as part of UCC Access and Bridging the Gap programmes. Over two hundred pupils from both first and second education levels were thereby introduced to UCC from a bilingual perspective.

. New courses were designed in precise spoken and written language usage and in radio journalism. A new diploma course in computer assisted language learning and teaching was successfully launched and generated much interest as the first paperless language course in UCC.

. The state department of Community, Rural and Gaeltacht Affairs in conjunction with the UCC Office of Buildings and Estates, sponsored the installation of a state-of-the-art computer language laboratory in Dún Chíomháin, Corca Dhuibhne.

. A quality review of Ionad na Gaeilge Labhartha was carried out in the course of the year. In its final report, the Peer Review Group congratulated An tIonad on its clear success in bringing to fruition the objectives of official UCC bilingual policy. The staff were described as being highly skilled and very professional. It was found that all language programmes both general and academic were planned, prepared and taught in a professional manner and that

TuarBhl/0203/MionEolas 38 they met their stated objectives. Language schemes and activities were highly recommended in the report.

. Gradam na Gaeilge, valued at €700 and sponsored by the Bank of Ireland, is an annual prize which is presented to the student who promotes Irish most effectively in UCC. The 2003 – 2004 prize was awarded to Gearóid Breathnach, Gaeltacht na Rinne, 6th May in An Seomra Caidrimh.

Continuing increases in student numbers

The core student number in Ionad na Gaeilge Labhartha was yet again for a second consecutive year at the exceptionally high level of 1447. The number of those participating in language schemes and cultural activities increased to 1445 while some 126 extra students attended special weekend courses in Dún Chíomháin. Similar numbers of students attended courses as participated in schemes and activities. The total cohort coming into significant contact with the spoken language in the course of the year was 3018 which figure represents an increase of 12% over the previous year’s cohort of 2691. The figure includes undergraduate and postgraduate students, overseas students, students attending a number of academic modules, UCC staff and members of the public. The average mean figure in respect of learner numbers for the four year period 2000 – 2004 is 1191.

The ability to organise flexibly and professionally, to respond effectively to market demand, to prepare syllabi in consultation with prospective learner groups, to modify as required in the domain of course offerings, to follow up and support changing learner and teacher needs, has ensured that the numbers of students attending Ionad programmes remain at a high level.

Overview of language programmes

A significant level of intense and varied activity was evident throughout the academic year 2003 – 2004. Thirty day classes and nineteen night classes were formed. Nine other specialised courses were conducted in UCC, An Ghaeltacht and abroad. The total number of classes formed was fifty-eight. Seventeen programme types e.g. undergraduate, postgraduate, special purpose administrative, adult conversational, journalism, computer skills were designed and offered. Twenty part-time teachers and nine guest lecturers were appointed to supplement the teaching duties of six core Ionad staff. About twenty guest speakers participated in the twenty-six weekend courses held in Dún Chíomháin, Corca Dhuibhne during the year under review.

The principal language programmes, networks and activities of An tIonad including their respective numbers of learners and participants can be divided into three segments as follows :

1. language programmes both general and academic, 1. networks, schemes, cultural activities, 1. weekend courses in An Ghaeltacht.

TuarBhl/0203/MionEolas 39 I. Language programmes both general and academic

1. Undergraduate, postgraduate and mature students 120 2. An Teastas Gaeilge for HDE students 16 3. Absolute Beginners : i) American JYA, Erasmus, Socrates, Tempus 198 ii) EFL students, Language Centre 30 iii) Ruhr Universität Bochum, Germany 50 iv) University of Delaware students 40 v) Overseas students c/o Intern. Educ. Office 62 4. Secondary school students c/o Access Office 125 5. Diploma in Applied Irish (GA1041) 12 6. Diploma in Irish CALL (GA1050) 06 7. BCL Law with Irish (GA2010) 06 8. Computer Skills i) intramural/extramural students 10 ii) Gaeltacht community 08 iii) Cork Association for the Deaf (CAD) 06 iv) Powerpoint for staff 08 v) Blackboard workshops/Excellence in teaching for academic staff 90 9. First years, Dept of Modern Irish 45 10. i) UCC staff 40 ii) NMRC staff 20 iii) Ionad staff 05 iv) Staff training and induction 40 11. Members of the public (ten and twenty week evening) 340 12. Teaching methodology i) two sessions 24 ii) four sessions (Coláistí Samhraidh) 103 13. i) Precise usage 15 ii) Journalism 28 Sub-Total : 1447 * (1368) [5.7% learner increase]

TuarBhl/0203/MionEolas 40 II. Networks, schemes, cultural activity

1. Gaeltacht Scholarship Programme 74 2. Irish language hall of residence (31 applicants) 26 3. Language programme for families of staff 70 4. Schools Liaison Scheme 20 5. Public lectures, festivals, concerts, receptions, book launches 985 6. Seminar for Southern Health Board Personnel 40 7. Seomra Caidrimh regular users 150 8. Bridging the Gap 80 1445 * (1187) [21% participant increase]

III. Weekend courses

1. Students attending weekend courses not included above 126 Total : 3018 * (2691) [12% overall increase]

*previous year’s totals

Diversity of language programmes and new developments

Language programmes in Ionad na Gaeilge Labhartha are designed to involve students at all language levels from complete beginner to advanced. The domains covered are spoken conversational skills, written skills, applied skills, computer skills and language for special purposes. Most courses are offered independently while some academic courses are taught in association with centres and academic departments (Education, Modern Irish, Language Centre, Computer Centre).

While an overall increase of 5.7% was recorded in respect of learner numbers, decreases occurred in numbers of undergraduates, HDE students and overseas students. Other courses increased or stabilised viz. diploma in applied Irish, members of public, computer skills. New courses were offered to overseas students, prospective access students, NMRC staff and to students of Irish language grammar. Evening level one and level two beginner courses incorporating language computing and Blackboard, were well attended.

A large increase of 21% was recorded in regard to the number of participants in language networks and activities. The total average increase for all programmes and networks over the previous year’s figure was rather significant, being of the order of 12%.

TuarBhl/0203/MionEolas 41 New short programmes were designed for overseas students not taking modules GA1120, GA1121 and for prospective students attending secondary schools in the UCC hinterland c/o Access Office. A new course was devised in precise written and spoken language usage and was attended in the main by extramural students. The second module (GA1051) of the diploma in Irish CALL will be taught for the first time 2004 – 2005 and in its capacity as the first paperless course in language at UCC, continued to attract much interest. A new module for BA Early Childhood Studies students was designed and submitted to the BA(ECS) board and Faculty of Arts.

Computer assisted language learning (CALL) formed part of modules for beginner learners, the diploma in applied language and the degree programme BCL Law with Irish. Specific skills in CALL were taught to groups of students, staff, the Gaeltacht community and members of the Cork Association for the Deaf. Seminars on the uses of Blackboard, “Hot Potatoes” and other relevant software were offered during the year as central part of the UCC teaching skills programme for academic staff. Two mobile classrooms were acquired in An tIonad and a third was provided in Dún Chíomháin. A Mac computer language laboratory for groups of eighteen students was installed in the Dún Chíomháin hall. The state department of Community, Rural and Gaeltacht Affairs part-sponsored the acquisition of this important facility. The Ionad website was used extensively in the course of the year and a complete redesign was underway by year’s end.

The Quality Review of Ionad na Gaeilge Labhartha

An tIonad underwent its first quality review process since its establishment. Detailed in-depth reports were prepared on every aspect of the work of An tIonad and its functioning, under the aegis of Bord na Gaeilge. The peer review group (PRG) found in its final report that the success of UCC’s bilingual policy is due in large part to the work of An tIonad. The staff are described as being highly skilled and very professional. All language courses both general and academic are planned, prepared and delivered in a professional manner and in the overall they meet their objectives. Language schemes and activities are highly recommended e.g. hall of residence, schools liaison scheme, Gaeltacht scholarship programme, the multi-functional Seomra Caidrimh. While acknowledging the need for strategic planning on a more formal basis than carried out heretofore, as proposed in the PRG report, An tIonad continues to ensure that strategic planning and monitoring is implemented on a regular basis, thus enabling An tIonad to offer a broad range of courses and to administer effectively many language schemes and activities.

The UCC Quality Promotion Committee (QPC) congratulated An tIonad on the positive review report submitted by the reviewers. The QPC noted the success of the Ionad in developing its programme of activities and the level of uptake of the services offered by An tIonad. The QPC also noted the enthusiasm of the staff of An tIonad and the level of engagement with other activities in UCC, for example the teaching and learning development programmes. The QPC welcomed the positive engagement of the staff of the centre in the review and the commitment to implementation, in so far as is possible, of the nine recommendations for further improvement.

TuarBhl/0203/MionEolas 42 Recommendations of fundamental importance in the context of the future development of An tIonad were put forward by the Peer Review Group. Following comprehensive study of the situation the PRG proposed “that the two full-time temporary positions (senior IT assistant and teacher-administrator of Applied Irish courses) be established immediately as permanent positions”. The PRG recognised that “as a result of the extra demands which will be made on An tIonad to service UCC and external bodies in meeting their obligations resulting from the Official Languages Act (2003), An tIonad will need extra staff in the short term”. The PRG also proposed “that UCC authorities consult with An tIonad on developing a strategy to meet the evolving duties resulting from the enactment of the Official Languages Act (2003)”.

The preparation of a new strategic plan and a new business plan for An tIonad in consideration of Peer Review Group recommendations, was under way by year’s end.

Lectures, Seminars, Conferences

The Irish language served as common denominator to the many varied events which were held both on and off campus. The annual lecture series was held in parallel with the lecture series of both diploma courses. A representative sample of activities is presented as follows :

• Seán Óg Ó hAilpín launched Spraoi Cois Laoi 2004 Muskerry Room, Jurys Hotel 1 December 2003

• Adult Course Reception Voluntary Irish Language Organisations Exhibition Céilí Mór with “Mná an Oileáin” Baltimore Room, Jurys Hotel 15 December 2003

Sponsorship of Spraoi 2004, Tradfest na hOllscoile, Féile na Drámaíochta,

• Seachtain na Gaeilge (mí na Márta) November 03 – March 04

• Six teaching methodology seminars Day and Evening teachers, An tIonad Teachers of Coláistí Samhraidh Chorca Dhuibhne Pól Ruiséal, Brian Ó Donnchadha May - July 2004

• Concert with singer Ger Woulfe Ionad Cónaithe residents and other students Ionad Cónaithe Gaeilge 4 February 2004

TuarBhl/0203/MionEolas 43 • Special course on applied language Domhnall Mac Síthigh, Gearóid Ó Brosnacháin, Mait Mac Speakers : Cárthaigh, Jeaic Ó Muircheartaigh Dún Chíomháin 20 – 22 February 2004

• Diarmuid MacMathúna (i) “Gael Spell : Spellchecker for IRISH, the company Cruinneog, Internet Magazines” 11 March 2004 (ii) “The challenges for Irish in the media context – internet, radio, television, newspapers” 12 March 2004

• Niall Ó Murchadha “Background and history of the magazine ‘Agus’” 19 March 2004

• Liam P. Ó Murchú “Print Journalism in Irish – Lá, Foinse, Saol, Feasta, Comhar, Irish Times – a personal view” 26 March 2004

• Maitiú MacCárthaigh “The role of the computer in Gaeltacht development” 25 March 2004

• Colm Ó Torna (i) “The magazine SAOL – the use of IT in its compilation” 22 April 2004 (ii) “The Irish language media and us” 23 April 2004

• Éamonn Ó Neachtain, Údarás na Gaeltachta “The setting up and running of business enterprises in An Ghaeltacht” 27 January 2004

• Pádhraic Ó Ciardha, TG4 (i) “The professional skills needed in an Irish language TV station of the 21st century” (ii) “The growth and development of TG4 in the next five years” 24 February 2004

• Ian Malcolm, QUB (i) “The profession of Irish language journalism” (ii) “The longterm interest of Irish protestants in Irish” 2 March 2004

• Gearóid Ó Casaide, Chief Translator, Dáil Éireann “The use of Irish in political and legal contexts”

TuarBhl/0203/MionEolas 44 16 March 2004

• Gearóid Ó Crualoich “The importance and relevance of Irish in the 21st century” End of year reception Conferral of certificates, Courses for Public Muskerry Room, Jurys Hotel 15 March 2004

• Nioclás Ó Floinn (ed.) Three issues of Newsletter “Dúirse Dáirse” 2003 – 2004

• Seán Ó Ríordáin Scholarship (sponsored by Bord na Gaeilge) Awarded to a chosen pupil in Gaelscoil Uí Ríordáin Conferred by UCC Vice-President Áine Hyland 27 May 2004

• Gradam na Gaeilge (sponsored by Banc na hÉireann) Awarded to Gearóid Breathnach 6 May 2004

• Rós Ní Dhubhda (i) taught two day intensive course in computer skills, members of Gaeltacht community 30 September – 2 October 2004 (i) eight week, three hours per week course, members of Cork Association for the Deaf 1 June – 20 July 2004 (i) various computer skills courses including new diploma in Irish CALL (i) taught one week course, students of Bochum University Dún Chíomháin 6 – 11 September 2004

• Ciarán Dawson (i) “The Irish language in historical and cultural context” 2 day course – students of University of Delaware, USA 12, 16 January 2004 (i) “The pedagogical and developmental use of ICTs and Blackboard” UCC Teaching & Learning Seminars 20 October, 5 November, 5 February, 17 January, 11 February, 27 February, 8 March 2003, 2004 (i) Computer assisted Irish language workshops RUB students, Germany 14 – 19 June 2004 (i) “The Irish language today” Students of EFL, UCC Language Centre 12 August 2004

TuarBhl/0203/MionEolas 45 (i) “Potential and uses of Blackboard software and of the Mobile Classroom” Excellence Ireland Business Conference Thurles 6 November 2003 (i) “The language of information communication technology” Gaelscoileanna Annual Conference 14 November 2003 (i) “The mobile classroom in action” Visit of primary schools to UCC Bridging the Gap 25 May 2004 (i) administered modules GA1050, GA1051 of new diploma in CALL. (i) “The Irish language today” Visiting overseas students c/o Int. Ed. Office 28 November 2004

• Seán Ó Leidhinn An Roinn Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta “The Official Languages Act 2003” Students and Staff of UCC, 6 seminars 19 March 2004, 22 April 2004

• Claire Ní Mhuirthile (i) administered the Hall of Residence, Schools Liaison Programme, Dún Chíomháin, Staff Family Language Programme, (i) organised St. Bridget’s Feast Day exhibition 1 – 10 February 2004 (i) presented Bord na Gaeilge award for best new musical composition, Tradfest 2004, An Spailpín Fánach, 7 February 2004 (v) organised visit by pupils of St. Bernadette’s school to Ionad na Gaeilge Labhartha 18 December 2003 (vi) Taught NMRC LSP course February – May 2004 (vii) prepared Health & Safety annual report 2003 (viii) organised visit by Scoil Naomh Seosamh 29 March 2004 (ix) examiner in spoken Irish, Cobh Harbour Chamber of Commerce Languages programme for secondary schools 20 January 2004

• Seán Ó Laoi (i) devised and taught two ten week courses 1 applied journalistic skills 2 precise written useage (i) assisted in translation and marketing domains (i) administered UCC staff courses

TuarBhl/0203/MionEolas 46 (i) taught 2 day intensive course to Southern Health Board personnel Dún Chíomháin 25 – 27 May 2004 (v) seminar for new UCC staff “UCC Irish Services “ 17 September 2004

• Marian Ní Shúilliobháin (i) administered the Gaeltacht Scholarship Programme (i) schedule of cultural activities for UCC students and animated by Gaeltacht speakers, musicians, historians April, September 2004 (i) complete beginner modules GA1120, GA1121 (i) main programmes including programmes for members of public (i) organised end of course receptions for undergraduate and HDE students, 16 - 24 February 2004 for overseas students (GA1121), 29 April 2004

• Pól Ruiséal (i) administered applied diploma course, (i) central executive committee and Bord na Gaeilge (i) “Why learn Irish?” Gaelscoil Uí Riada pupils, parents, staff & management 3 November 2003 (iv) “Introduction to Ionad na Gaeilge Labhartha “ New UCC staff Current UCC staff 11 November 2003 24 May 2004 (v) “Irish language legislation for third level” University of Limerick Committee of Officers and Directors of Spoken Irish 9 January 2004 (i) “Irish as official working language of European Union – the implications” Two public meetings UCC Boole IV Lecture Hall 18 February 2004 Muskerry Room, Jurys Hotel 26 February 2004 (vii) 2 articles : 1“Embracing Irish” Summer Edition, The Communiqué, UCC 2“Irish in the ascendant” Autumn Edition, The Graduate, UCC Seminar : “The Southern Health Board and Irish” Corporate Learning and Training Unit Seán Ó Laoi & Pól Ruiséal, Mícheál Ó Coileáin, Anne-Marie O’Byrne 31 August 2004

TuarBhl/0203/MionEolas 47 (viii) appointed to board of directors, Áras na Díge, Corcaigh (ix) Appointed as Vice-Chairman Coiste na nOifigeach agus na Stiúrthóirí Gaeilge Ollsocile

Language networks and services

Space Office space, meeting areas and classrooms were used to full capacity throughout 2003 – 2004. Each office and teaching room in An tIonad was in continual use each day and evening. As part of its review process the peer review group (PRG) recommended that the spatial requirements of An tIonad be properly met as a matter of urgency “so that it can carry out its many teaching and training activities without constraints and so facilitate the development of these and new activities it will shortly be required to undertake” in the context of the Official Languages Act 2003. “In particular, there is need for a second instruction room, a computer laboratory and extra office and storage space. In addition there is need for a student common room”. (PRG Report, May 2004)

An Seomra Caidrimh An Seomra Caidrimh (G23) was available to all UCC staff as staff common room and was used by both staff and students as classroom, meeting venue, public lecture facility, music and dance centre. Up to two hundred people used An Seomra on a regular basis.

Ionad Cónaithe Gaeilge Twenty-six students lived in the Irish language hall of residence which is situated in the centre of Brú na Laoi/Castlewhite Complex. Professor Gearóid Ó Crualaoich conferred on 6th May all residents with scholarships valued at €400 each. The scholarships were sponsored by Bord na Gaeilge.

Gradam na Gaeilge valued at €700 and sponsored by Banc na hÉireann, is an annual prize which is accorded to the student or students who promote Irish most effectively in UCC during the year. The prize was awarded to Gearóid Breathnach, Gaeltacht na Rinne, on 6th May in An Seomra Caidrimh.

Scéim na Scol As part of the Irish language schools liaison programme, advisory sessions were conducted by panels of three speakers. Twenty-one speakers of whom nine were students, participated. Ten schools were visited. Six of these schools were situated in the Munster Gaeltacht. All participants met in March to review the programme and to make new recommendations.

Dún Chíomháin Dún Chíomháin, the UCC Gaeltacht centre was in continual demand. Twenty-six courses were conducted there. Intensive two-day courses for members of the Gaeltacht community and for Southern Health Board personnel respectively were

TuarBhl/0203/MionEolas 48 held. A new computer laboratory to take eighteen students was installed and made ready for use.

Eighteen staff families and five individual staff members spent periods from two days to one week in An Dún. Approximately 460 people were resident in the centre in the course of the year 2003 – 2004.

Gaeltacht Scholarships Programme About 120 students applied to participate in the 2004 Gaeltacht Scholarship Programme. The programme was organised in the Corca Dhuibhne Gaeltacht and some 72 students or 60% of those who applied, took part in full. The programme was available in April and September. Twelve Gaeltacht households accomodated the participants. As well as the customary schedule of evening cultural events, a series of morning learning sessions were introduced in order to facilitate further the students’ closer interaction with both the living language and vibrant culture of An Ghaeltacht. Both learning sessions and cultural events proved very popular with students as evidenced in information contained in answers to detailed questionnaires which were distributed following programme completion.

Marketing and Public Relations High priority was accorded to the exercise of targeted public relations and programme marketing. Such an approach assisted in ensuring brisk take up of language courses and in attracting much needed external funding (Foras na Gaeilge, Roinn na Gaeltachta, Higher Education Authority). The production of a short promotional video on the work of An tIonad gave added impetus to the publicity campaign.

An tIonad was to the forefront in furthering the work of the UCC lecturing skills programme and of the UCC Blackboard Users’ Group.

Meetings were held regularly with national and international state and voluntary committees in relation to Irish language and minority language advancement. Interviews were accorded to radio and TV stations such as TG4, RTÉ 1, 96FM, Raidió na Gaeltachta, BBC. Articles in both Irish and English were published in numerous newspapers and journals (Saol, Feasta, Foinse, Lá, Graduate Review, College Courier, Communiqué, Irish Times, Sunday Tribune, Irish Examiner, Sunday Independent).

An tIonad’s own internal newsletter “Dúirse Dáirse”, was issued continually throughout the year and was distributed to students and staff.

It is envisaged that following consultation with the Office of Marketing and Communications, the new UCC website will be available in restricted bilingual format. The Ionad website was itself being redesigned and recast at the end of the year under review.

(Ionad website : http://www.ucc.ie/ucc/igl/)

TuarBhl/0203/MionEolas 49 TUAIRISC MHION ar IMEACHTAÍ AN BHOIRD 2003 - 2004

1.2 MIONEOLAS

Tionóladh trí chruinniú den Bhord agus ceithre chruinniú de Choiste Gnó an Bhoird.

1. CÚRSAÍ GAEILGE 2003 - 2004

A. CÚRSAÍ DEONACHA GAEILGE (do mhic léinn nach raibh an Ghaeilge mar ábhar scrúdaithe acu)

120 mac léinn, 6 ghrúpa, 14 seachtaine, i.e. 84 uair an chloig san iomlán.

B. CÚRSA DO MHIC LÉINN AN A.T.O. (mar ullmhú le haghaidh scrúdú an Teastais Ghaeilge do Mhúinteoirí Iarbhunscoile)

16 mac léinn, 1 ghrúpa, 14 seachtaine, 14 uair an chloig san iomlán.

C. CÚRSA DO THOSNAITHEOIRÍ i) GA 1120 : 178 mac léinn, 8 ngrúpa, 9 seachtaine, 3 huaire an chloig sa tseachtain, 216 uair an chloig i) GA 1121 : 20 mac léinn, 1 ghrúpa, 12 sheachtain, 4 huaire an chloig sa tseachtain, dianchúrsa deireadh seachtaine, 4 huaire an chloig, 52 uair an chloig i) 50 mac léinn, 2 ghrúpa, Ruhr Universität Bochum, An Ghearmáin, 20 uair an chloig i) 40 mac léinn, Delaware, 1 ghrúpa, 2 lá, 8 n-uaire an chloig i.e. 296 uair an chloig san iomlán.

D. CÚRSAÍ TEANGA Roinn na Nua-Ghaeilge i) Bliain I: 45 mac léinn, 3 ghrúpa, 3 huaire an chloig sa tseachtain, 24 seachtaine, 72 uair an chloig

E. CÚRSAÍ DON FHOIREANN i) 40 foghlaimeoir, 2 ghrúpa, 14 seachtaine, 28 uair an chloig ii) 40 foghlaimeoir, 2 ghrúpa, 4 huaire an chloig Cúrsaí Oiliúna Rannóg na nAcmhainní Daonna iii) Foireann teagaisc na gColáistí Samhraidh, 103 foghlaimeoir, 4 ghrúpa, 8 n-uaire an chloig iv) 20 foghlaimeoir NMRC, 1 ghrúpa, 1 u. an chl. sa tseachtain, 10 seachtaine, 10 n-u. an chloig v) 5 foghlaimeoir, An tIonad, 1 ghrúpa, cúrsa lae, 5 u. an chloig i.e. 55 uair an chloig san iomlán

TuarBhl/0203/MionEolas 50 F. (i) DIOPLÓMA SNA HEALAÍONA (AN GHAEILGE FHEIDHMEACH) GA1041 i) 12 mac léinn, 1 ghrúpa, 25 seachtaine, 3 huaire an chloig sa tseachtain ii) Cúrsa 2 lá, 8 n-uaire an chloig i.e. 83 uair an chloig san iomlán.

(ii) Dioplóma sa bhFoghlaim Ríomhchuidithe 6 mac léinn, 1 ghrúpa, 25 seachtaine, 3 u. an chloig sa tseachtain + cúrsa 2 lá, 8 n-uaire an chloig i.e. 83 uair an chloig iomlán 166 uair an chloig.

G. SCILEANNA RÍOMHAIREACHTA i) 10 foghlaimeoir, 1 ghrúpa, 10 seachtaine, 3 uair an chloig sa tseachtain i.e. 30 uair an chloig san iomlán. ii) 08 foghlaimeoir (Powerpoint), 1 ghrúpa, 10 seachtaine, 1 uair an chloig sa tseachtain i.e. 10 uair an chloig iii) 90 foghlaimeoir (Blackboard), 1 ghrúpa, leanúnach, 2 uair an chloig sa tseachtain, 30 uair an chloig san iomlán iii) 20 foghlaimeoir, seisiúin chomhairle, leanúnach v) 6 foghlaimeoir (BCL), 1 ghrúpa, 12 seachtaine, 1 uair an chloig sa tseachtain i.e. 12 uair an chloig vi) 8 foghlaimeoir, muintir na Gaeltachta, 1 ghrúpa, 2 lá, 12 uair an chloig vii) 6 foghlaimeoir, 1 ghrúpa, 8 seachtaine, 2 uair an chloig sa tseachtain, Comhlachas na mBodhar i.e. 16 uair an chloig viii) 125 foghlaimeoir Rochtana, 5 ghrúpa, 1 seachtain, 6 u.an chloig sa lá, 30 uair an chloig 140 uair an chloig ar fad

H. CÚRSAÍ OÍCHE SA GHAEILGE LABHARTHA DON PHOBAL (340 foghlaimeoir, 754 uair an chloig)

Cúrsa 20 Seachtain a) 254 foghlaimeoir, 14 grúpa, 2 uair an chloig sa tseachtain, i.e. 560 uair an chloig. b) 33 foghlaimeoir, (Fíorthos.) 1 ghrúpa, 4 huaire an chloig, 1 ghrúpa 2 u. an chloig sa tseachtain, i.e. 120 uair an chloig ii) Cúrsa 10 seachtaine 18 foghlaimeoir, 1 ghrúpa, 2 uair an chloig sa tseachtain, i.e. 20 uair an chloig iii) Cúrsa 10 seachtaine, 35 foghlaimeoir, 2 ghrúpa, 2 u. an chloig sa tseachtain, i.e. 40 uair an chloig iv) Dhá sheisiún modheolaíochta, 24 oide, 3 huaire an chloig ar fad. v) Seisiúin Mhodheolaíochta Eile, 8 foghlaimeoir, 2 ghrúpa, 6 seachtaine, 12 uair an chloig

I. Cúrsa do mhic léinn TEFL, Lárionad Teanga i) 30 mac léinn, 1 ghrúpa, 2 uair an chloig i) seimineár, 60 Eachtrannach, 1 ghrúpa, 2 u. an chloig 4 huaire an chloig san iomlán

TuarBhl/0203/MionEolas 51 J. Cúrsa san Iriseoireacht Chló i) 28 mac léinn, 1 ghrúpa, 12 seachtaine, 2 uair an chloig, 24 uair an chloig ar fad i) Úsáid chruinn na teanga, 15 mac léinn, 1 ghrúpa, 10 seachtaine, 2 u. an chloig sa tseachtain i.e. 20 u. an chloig 44 u. an chloig san iomlán

K. i) Múinteoirí nua ar na cúrsaí thuas a chomhairliú agus a oiliúint. (2 sheimineár, 2 uair an chloig srl.) ii) Freastal ar na gnáthmhúinteoirí. ii) Teagascóirí na Gaeilge Labhartha i Roinn na Nua-Ghaeilge a chomhairliú. ii) Eagrú agus riaradh na gcúrsaí. ii) Fáiltiú na gCúrsaí Oíche/Lae, Nollaig 2003, Feabhra, Márta 2004.

2. DÚN CHÍOMHÁIN

1. Eagrú Chúrsaí Gaeilge

9 gcúrsa deireadh seachtaine do mhic léinn Roinn na Nua-Ghaeilge. 7 chúrsa deireadh seachtaine do mhic léinn Ionad na Gaeilge Labhartha. 9 gcúrsa deireadh seachtaine do mhic léinn na gcúrsaí oíche de chuid an Ionaid. 1 chúrsa do Mhuintir na Gaeltachta. 26 chúrsa, 364 mac léinn

2. Saoire Ghaeilge 2003 Teaghlaigh (18) 90 duine Cúntóirí Teanga 01 Foir. UCC 05 96

Iomlán ar fad 460 lóistéir sa Dún 2003/2004

Gníomhaíochtaí Áirithe 3. (a) Cothabháil agus Deisiú an Dúna i gcomhar leis an maor agus le Coiste na bhFoirgintí.

(b) Críochnú phlean forbartha an Halla i gcomhar le Roinn na Gaeltachta agus le Oifig na bhFoirgintí, COC

(c) Chaith 18 dteaghlach foirne agus 5 ball foirne tréimhsí a mhair ó roinnt laethanta go dtí seachtain sa Dún i gcaitheamh na bliana agus go háirithe mar chuid de Scéim Shaoire Ghaeilge na dTeaghlach Foirne.

(d) Riaradh na gCnuasach Leabhar, Irisleabhar agus Téipeanna.

TuarBhl/0203/MionEolas 52 3. SCOLÁIREACHTAÍ GAELTACHTA DO MHIC LÉINN a) Thug 72 mac léinn tréimhse ar scoláireacht sa Ghaeltacht, Cáisc/Fómhar 2004. Chaith 57 acu seachtain ann, 15 coicíos. b) Ina measc bhí mic léinn as Roinn na Nua-Ghaeilge mar seo leanas :

Briseadh síos an 72

Bliain I 27 Bliain II 13 Bliain III 07 Rang Oíche 03 Roinn V 15 Mic léinn eile na hollscoile Roinn VI 07 Mic léinn dioplóma c) Ghlac 12 teach muintire páirt sa scéim.

Bhí baill d'fhoireann Ionad na Gaeilge Labhartha i bhfeighil na mac léinn ag eagrú maidin is tráthnóna sraith d’imeachtaí agus de sheimineáir dóibh, ag deighleáil le mná tí agus leis an bpobal áitiúil.

4. CÚRSAÍ / COMHDHÁLACHA INSEIRBHÍSE

D’fhreastail ineadaí/ineadaithe de chuid Ionad na Gaeilge Labhartha ar na comhdhálacha seo leanas:

• “Clár Oiliúna Teagaisc don Fhoireann Acadúil” 2003 – 2004

• “Téamaí Bainistíochta agus Ceannasaíochta do Chinn Roinne” 29 – 30 Márta 2004

• “Bainistiú an ghaoil idirphearsanta” Rannóg na hAcmhainne Daonna, COC 25 - 26 Bealtaine 2004

• “Impleachtaí Acht na dTeangacha Oifigiúla” An Coimisinéir Seán Ó Cuirreáin 29 Aibreán 2004

• “Foilsitheoireacht Acadúil” Joe Campling 27 Aibreán 2004

• “An ríomhaireacht agus an teagasc teanga”

TuarBhl/0203/MionEolas 53 Cúrsa aon lae 21 Bealtaine 2004

• “Forbairt chúrsaí nua i bhfianaise Acht na dTeangacha Oifigiúla” Foras na Gaeilge, Baile Átha Cliath 1 Meitheamh 2004

• “Úsáidí an Bhogearra FLASH” Lárionad Ríomhaireachta COC 23 Iúil, 4 Lúnasa 2004

• Cúrsa i bhfoghlaim teanga “ab initio” (An Spáinnis) Institiúid Teagaisc Teanga Ollscoil Malaga 16 – 30 Lúnasa 2004

• Seimineáir Ghrúpa Úsáideoirí Blackboard

• Cúrsaí athnuachana sa chéad chabhair Oifig na Sláinte agus na Sábháilteachta

5. BALLRAÍOCHT AR CHOISTÍ/BHOIRD AGALLAIMH (inmheánach/eachtrach)

• Coiste an Dioplóma um Stair Ealaíon na hEorpa, Roinn Stair na hEalaíne • Comhghrúpa Athbhreithnithe, Oifig na Gaeilge Labhartha, OÉG, 24 Deireadh Fómhair 2003 • Scéim na Scoláireachtaí Gaeltachta • Scéim an Ionaid Chónaithe • Oidí Páirtaimseartha in Ionad na Gaeilge Labhartha • Scrúdaithe Béil ar lucht meánscoile Cumann Tráchtála Chalafort an Chóibh 20 Eanáir 2004

6. AN SEOMRA CAIDRIMH

i. Úsáid laethúil mar sheomra coiteann foirne

i. Gach Luan : Teacht le chéile ag am lóin ag grúpa na Mac Léinn Aibí

i. Gach Máirt : Cruinniú an Ionaid Chónaithe

i. Gach Céadaoin : Seisiún ceoil ag am lóin (i gcomhar le Cumann an Cheoil Thraidisiúnta agus leis an gCuallacht)

i. Gach Déardaoin : Teacht le chéile ag am lóin ag an gCuallacht

TuarBhl/0203/MionEolas 54 i. Gach Aoine : Cruinniú an Chumann Drámaíochta

i. Úsáid mar ionad cruinnithe dátheangach ag grúpaí na hOllscoile, mar ionad i gcomhair sheoltaí leabhar agus fáiltithe.

i. Ranganna Oíche : Sos caife (Luan - Déardaoin 8.00 - 9.00 p.m.) ag na Cúrsaí Oíche Gaeilge agus ag Cúrsaí Oíche eile

i. Aire Laethúil – eagrú imeachtaí, gréithre, irisí, seilp leabhar, nuachtáin

i. Seastán do Phreas na Gaeilge agus don Phreas idirnáisiúnta. Seilpeanna de leabhair Ghaeilge le húdair de chuid COC. Buanteaspáinteas péintéireachtaí le healaíontóirí aitheanta.

7. SCÉIM NA SCOL

• 10 meánscoil Ghaeilge, 6 scoil Ghaeltachta • 3/4 cainteoirí ar gach painéal, 21 cainteoir ar fad • Cuireadh na seisiúin chomhairle ar siúl roimh cheannlá C.A.O. 1 Feabhra 2004 • Seimineár athbhreithnithe, 25 Márta 2004

8. IONAD CÓNAITHE GAEILGE

2004 - 2005 : 31 iarratasóir 2003 - 2004 : 42 iarratasóir

Comheagraí : Seán Ó Laoi

Imeachtaí • Cruinniú Tionscnaimh 14 Deireadh Fómhair …………………………………… 2003 • John Spillane, Ceolchoirm Amhránaíochta………… 15 Samhain 2003 …………….. • Oíche Cheoil, Ger Wolfe …………. 4 Feabhra 2004 ……………………………… • Spraoi Cois Laoi …………………………………………….. 1 – 4 Nollaig 2003 • Céilí Mór, Grúpa Ceoil : “NUADA”, Óstán Jurys 16 Feabhra 2003 ………………… • An Dráma : “Le cuimhne na ndaoine”, Amharclann na Gráinsí 9 Márta 2004 …... • Fáiltiú agus Bronnadh Scoláireachtaí €400 le Gearóid Ó 6 Bealtaine 2004 Crualaoich (D’éirigh le gach áitritheoir)

TuarBhl/0203/MionEolas 55 2004 – 2005 : 31 iarratasóir : 26 áit 17 nua ar fad/8 buachaillí/18 cailíní/ Bliain I: 15 / Bliain II: 04 / Bliain III + IV: 07 Iomlán : 26

TuarBhl/0203/MionEolas 56 9. FO-CHOISTE AN AISTRIÚCHÁIN

Fógraí dátheangacha a sholáthar i gcomhar le Oifig na bhFoirgintí, An Chlólann, Ranna, Aonaid agus Ionaid Ollscoile. Aistríodh doiciméid agus tuairiscí a tháinig isteach ó Oifig an Chláraitheora, Oifig an Uachtráin agus ó Ranna Acadúla. Loirg roinnt eagras stáit, comhlachtaí tráchtála as áiteanna ar fud na hÉireann srl. comhairle i leith aistriúcháin i gcaitheamh na bliana.

10. SOLÁTHAR ÁBHAR AR TÉIP (FÍSE/FUAIME) agus ar dlúthdhiosca. i) c.30 físeán. 20 téip fuaime. Cáisíní agus Dlúthdhioscaí. ii) Scagadh agus roghnú. iii) Abhar na dtéipeanna a scrioptáil, a ullmhú agus a chur i gcomhad. iv) Cothabháil theicniúil i leith na gcnuasach téipeanna/dlúthdhioscaí (400). v) Bailiú ábhair ar dlúthdhiosca. Tá na téipeanna físe/fuaime á ndigitiú. vi) Trealamh digiteach agus analógach a choimeád agus a chothabháil. vii) Fáil agus cothabháil trealaimh/troscáin do linn na ríomhairí (20 ríomhaire beag, 16 ghnáthríomhaire idir MAC agus PC). viii) Trí sheomra ranga leictreonacha  Dún Chíomháin  Ionad na Gaeilge Labhartha

11. CAIDREAMH POIBLÍ AGUS MARGAÍOCHT

Bhíothas i dteagmháil le mórán eagraíochtaí Gaeilge agus eile ar fud na tíre agus thar lear. Seo leanas cuid de na heagraíochtaí a bhí i gceist:

• Conradh na Gaeilge • Glór na nGael • Gael-Taca • Comhluadar • Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge • Gael-Linn • Cónasc

• Comhar na Múinteoirí Gaeilge • Gaelscoileanna • Údarás na Gaeltachta • Ionad an Bhlascaoid Mhóir • Comharchumann Forbartha Chorca Dhuibhne • Coláistí Samhraidh CFCD • Oidhreacht Chorca Dhuibhne • Bord na nOibreacha Poiblí • Foras na Gaeilge • Cork Council for Adult Education/Comhairle Aos-Oideachais Chorcaí • Coimisiún na Gaeltachta

TuarBhl/0203/MionEolas 57 • An Roinn Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta

• Cónaidhm na Múinteoirí Ollscoile • Grúpa Forbartha Curaclaim Gaeilge 3ú Leibhéal • Bunscoileanna/Meánscoileanna Áirithe • Ollscoil na hÉireann • Roinn Oideachais an Stáit • An tÚdarás um Ard-Oideachas

• Irish Association for Applied Linguistics (IRAAL) • L’Association Internationale de la Linguistique Appliquée (AILA) • Eagras CALL Idirnáisiúnta • Biúró Eorpach na dTeangacha Neamhfhorleathana • Coimisiún Aontas na hEorpa • Ollscoil Lille na Fraince • Ollscoil Ruhr, Bochum na Gearmáine • Ollscoil Luimnigh • Ollscoil na Banríona, Béal Feirste • Lárionad Teanga, Ollscoil Mhaigh Nuad • DCU, Institiúidí Teicneolaíochta • Bord na Gaeilge, COB • Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge, OÉG • Multilingual Matters Publications

• Teilifís na Gaeilge (TG 4) • R.T.É, Baile Átha Cliath • Stáisiúin Raidió áitiúla/náisiúnta • BBC Raidió Uladh • Raidió Éireann • Raidió Campus an Choláiste • Raidió na Gaeltachta • Raidió Chiarraí • Raidió 96FM

• Inside Cork, Evening Echo • Lá • • Foinse • Sunday Tribune • Irish Times • Teangeolas, Saol • Feasta, Comhar srl. • Foilsitheoirí Nuachtán, Irisí, Leabhar Gaeilge • Foilseacháin Oifig Ghnóthaí Poiblí COC • American Journal for Celtic Language Learning • Études Irlandaises, Université de Lille, France • PULSE, Bord Sláinte na Deiscirt • Coiste Chathair Chorcaí 2005 • Comhairle Cathrach Chorcaí • Comhairle Chontae Chorcaí

TuarBhl/0203/MionEolas 58 ACTIVITIES of BORD NA GAEILGE 2003 - 2004

2.2 STATISTICS

Three meetings of An Bord and four meetings of An Coiste Gnó were held.

1. IRISH COURSES 2003 – 2004

A. Voluntary Courses in Spoken Irish (for students not taking Irish as an examination subject) 120 students, 6 groups, 14 weeks’ duration, totalling 84 hours.

B. Course for H.Dip in Ed. Students (as preparation for An Teastas Gaeilge) 16 students, 1 group, 14 weeks’ duration, totalling 14 hours.

C. Beginners’ Course i) GA1120 : 178 students, 8 groups, 9 weeks, 3 hours per week, totalling 216 hours. ii) GA1121 : 20 students, 1 group, 12 weeks, 4 hours per week, including weekend course, 4 hours, totalling 52 hours. iii) 50 students, 2 groups (Ruhr Universität, Bochum ) one week duration, totalling 20 hours iv) 40 students, Delaware, 1 group, 2 days, 8 hours i.e. final total 296 hours

D. Courses in Language Acquisition (Department of Modern Irish) First Year: 45 students, 3 groups, 3 hours per week, 24 weeks’ duration, totalling 72 hours.

E. UCC Staff Courses i) 40 learners, 2 groups, 14 weeks, 28 hours ii) HR Staff Induction, 40 learners, 2 groups, 4 hours iii) Other teaching staff (CFCD), 103 learners, 4 groups, 8 hours iv) 20 learners, NMRC, 1 group, 10 weeks, 1 hour per week, 10 hours v) Ionad staff, 1 group, 5 learners, Day course, 5 hours, Total : 55 hours

F. i) Diploma in Arts (Applied Irish) 12 students, 1 group, 25 weeks duration, 3hours per week + 2 day course / 8 hours, totalling 83 hours.

ii) Diploma in Irish CALL 6 students, 1 group, 25 week’s duration, 3 hours per week + 2 day course / 8 hours, 83 hours Total : 166 hours

G. Computer Skills Courses

59 i) 10 learners, 1 group, 10 weeks, 3 hours per week, totalling 30 hours. ii) 08 learners (Powerpoint), 1 group, 10 weeks, 1 hour per week, totalling 10 hours. iii) 90 participants (Blackboard), 1 group, ongoing, totalling 30 hours. iv) 20 learners, consultative sessions, continual. v) 6 learners, 1 group, 12 weeks, 1 hour per week BCL Law with Irish, totalling 12 hours. vi) 8 learners, Gaeltacht Community, 1 group, 2 day, 12 hours. vii) 6 learners, 1 group, 8 weeks, 2 hours per week, Cork Association for Deaf, totalling 16 hours viii) 125 Access learners, 5 groups, 1 week, 6 hrs x 5 days i.e. 30 hours. minimal total 140 hours.

H. Night Classes in Conversational Irish for Members of the Public 340 students, 754 hours

i) 20 week course, 254 learners, 14 groups, 2 hours per week, totalling 560 hours. ii) 10 week course, 18 learners, 1 group, 2 hours per week, totalling 20 hours. iii) 20 week course, 33 beginners, 1 group, 4 hours; 1 group, 2 hours per week, totalling 120 hours. iv) 10 week course, 35 learners, 2 groups, 2 hours per week, totalling 40 hours. v) Two methodology teaching sessions, 24 teachers, 3 hours. vi) Other methodology teaching sessions, 8 learners, 2 groups, 6 weeks, 12 hours.

I. i) One lecture, (T)EFL Course, UCC Language Centre 30 students, 1 group, 2 hours. ii) Seminar, 60 Overseas students, 1 group, 2 hours 4 hours in total

J. i) Print journalism in Irish 28 students, 1 group, 12 weeks, 2 hours per week, totalling 24 hours. ii) Precise Usage of Irish 15 students, 1 group, 10 weeks, 2 hours per week, totalling 20 hours.

K. i) Advising and training new teachers for above courses, ii) Assisting regular teachers, iii) Advising spoken Irish tutors in association with Department of Modern Irish, iv) Administration and organisation of all courses. v) Day/Evening Course Receptions, December 2003, February, March 2004

2. DÚN CHÍOMHÁIN

(i) WEEK-END COURSES

9 courses for students of the Department of Modern Irish,

60 7 courses for students of Ionad na Gaeilge Labhartha, 9 courses for students of evening courses/for adults of An tIonad, 1 course for Gaeltacht Community, 26 courses, 364 learners.

(ii) LANGUAGE PROGRAMMES

90 Family members, 18 Families 01 Language assistant 05 UCC staff members 96 learners/residents

TOTAL : 460 resident learners 2003/2004

(iii) OTHER ACTIVITIES (a) Structural improvements and repairs. (b) Preparation for implementing developmental plans in co-operation with the Buildings Office. (c) Eighteen staff families and five individual staff members and students spent periods varying from some days to one week in An Dún during the year, and in particular as part of the Staff Family Holiday Language Programme. (d) Supervision of library, journal and tape collections.

3. GAELTACHT SCHOLARSHIP PROGRAMME

Students from various faculties availed of these Scholarships in the Easter and Autumn periods of recess :

72 students in total participated in the Programme, 15 students spent a fortnight, 57 students spent a week, a) Students of the Department of Modern Irish availed of these Scholarships as follows :

First Year 27 Second Year 13 Third Year 07 Evening BA 03 b) Other students (not studying Irish as an academic subject) 15 c) Diploma in Applied Irish 07 d) 12 Gaeltacht households were involved.

61 While in the Gaeltacht the students were under the supervision of staff members of Ionad na Gaeilge Labhartha. A series of relevant lectures, seminars and cultural activities were organised both morning and evening while the students were on scholarship in April and September 2004.

4. CONFERENCES/COURSES/SPECIAL EVENTS ATTENDED by STAFF MEMBERS

At least one staff representative of Ionad na Gaeilge Labhartha participated in each conference/course.

• “Support for teaching & learning” UCC seminar series 2003 – 2004 • “Management and Leadership Issues for Heads” 29 – 30 March 2004 • “Managing (Inter)personal Relationships” UCC Human Resources 25 - 26 May 2004 • “The implications of the Official Languages Act” An Coimisinéir Seán Ó Cuirreáin 29 April 2004 • “Academic Publishing” Jo Campling 27 April 2004 • “The Official Languages Act and new course development” Foras na Gaeilge BÁC 1 June 2004 • “Uses of FLASH software” 23 July, 4 August 2004 UCC Computer Centre • “Computer skills in language teaching” presented by Ionad staff 21 May 2004 • “Course in ab initio language learning (Spanish)” 16 – 30 August 2004 University Language Teaching Institute, University of Malaga • Blackboard User Group Seminars • Occupational First Aid Refresher Courses Health and Safety Office, UCC

5. MEMBERSHIP BY IONAD STAFF OF INTERVIEW BOARDS/COMMITTEES (internal/external)

62 • Peer Review Group, Quality Review of Oifig na Gaeilge Labhartha, NUI Galway, 24 October 2003 • Irish Language Hall of Residence Programme • Part-Time teacher posts in Ionad na Gaeilge Labhartha • Committee of Diploma in European Art History Dept. of History of Art • Gaeltacht Scholarship Programme • Irish oral interviews Seconday Schools Cobh Chamber of Commerce 20 January 2004

6. AN SEOMRA CAIDRIMH a) Used daily as a college staff common room. b) The following events took place weekly at lunch hour :

Mondays • Mature students group met Tuesdays • Ionad Cónaithe Meetings Wed Instrumental Music and Dance, lunch-time sessions, in co-operation nesda • with Music Department and An Chuallacht. ys Thursdays • Members of An Chuallacht met informally at lunch hour. Fridays • Cumann Drámaíochta Meetings c) It was used as a bilingual meeting room by university groups, as centre for various receptions and book launches. d) Evening Classes coffee break takes place 8.00 – 9.00 pm, Monday – Thursday. e) Day-to-day maintenance : organising tea, coffee, delf, display of recently published Irish language books, magazines etc. f) Display stand for Irish language and international press. Display of Irish language books by UCC authors. Display of paintings by young Gaeltacht and other artists.

7. IRISH LANGUAGE SCHOOLS’ LIAISON PROGRAMME

• 10 Irish Language Secondary Schools • 3/4 speakers on each panel, 21 speakers in total • 6 Gaeltacht Schools • Advisory sessions were held prior to CAO application deadline 1 February 2004 • Review seminar 25 March 2004

63 8. IRISH LANGUAGE RESIDENTIAL CENTRE

2004 - 2005: 31 applicants 2003 – 2004: 42 applicants.

Special Events Organised :

Coordinator : Seán Ó Laoi

• Meeting / Launch …………………………………………………… 14 October 2003 • John Spillane………………………………………….. …………… 5 November 2003 • The play “Le cuimhne na ndaoine”, Granary Theatre ……………….. 9 March 2004 • Oíche Cheoil le Ger Wolfe …………………………..……………. 4 February 2004 • Participation in Spraoi ………………………………………. 1 – 4 December 2003 • Céilí Mór, Muscial group “NUADA”, Óstán Jury …………………. 16 February 2004 • Reception and Scholarship Conferring (€400) le Gearóid Ó Crualaoich (all 26 candidates were successful) ……………………… 6 May 2004

2004 – 2005 : 31 Applicants 26 students received places of whom 17 were new residents (18 female and 8 male). First Year 15 Second Year 04 Third/Fourth Year 07 Total 26

9. TRANSLATION SUBCOMMITTEE

Preparing bilingual signs in co-operation with the Buildings Office, Printing Office, University Departments, Units and Centres. Documents and various reports were translated, in particular those from the President’s Office, Registrar’s Office and academic departments. A number of external agencies and companies not only from Munster but from around Ireland, also sought advice on translation.

10. COLLECTION OF MATERIAL ON AUDIO/VIDEO TAPE AND COMPACT DISC

1. 30 relevant videos, 20 relevant sound tapes. Cassettes / Compact Discs. 2. Selection Process. 3. Scripting, editing and filing of same for student and teacher use. 4. Technical maintenance of tape (300) and compact disc collection (100). 5. All audio tapes and certain video tapes are in the process of being digitised. 6. Collection of relevant material on compact disc.

64 7. Acquisition and maintenance of relevant analogue and digital equipment for courseware interactive media development. 8. Set up and maintenance of equipment in Ionad computer pool (20 laptops, 16 standard computers both Mac and PC). 9. Acquisition of 3 mobile classrooms i) Dún Chíomháin(1) ii) Ionad na Gaeilge Labhartha (2)

11. PUBLIC RELATIONS and MARKETING

Contact was maintained with numerous Irish language or other relevant organisations in Ireland and abroad, among which were the following :

• Conradh na Gaeilge • Gael-Taca • Glór na nGael • Comhluadar • Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge • Cork Council for Adult Education • Gael-Linn • Cónasc • Údarás na Gaeltachta • Ionad an Bhlascaoid Mhóir • Comharchumann Forbartha Chorca Dhuibhne • Oidhreacht/Coláistí Samhraidh Chorca Dhuibhne • Foras na Gaeilge • Coimisiún na Gaeltachta • An Roinn Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta

• Irish Federation of University Teachers • The State Department of Education • The Higher Education Authority • Comhar na Múinteoirí Gaeilge • Irish Language Curriculum Development Group at Third Level • National University of Ireland • Lárionad Teanga Ollscoil Mhaigh Nuad • Bord na Gaeilge UCD • DCU, Institutes of Technology • Ollscoil na Banríona, Béal Feirste • Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge NUIG • Various Secondary and Primary Schools • Gaelscoileanna • L’Association Internationale de la Linguistique Appliquée (AILA) • International CALL Review • The European Bureau for Lesser Used Languages, • The EU Commission • Ruhr University Bochum (RUB), Germany • University of Limerick • Multilingual Matters Publications

65 • Irish Association for Applied Linguistics

• Teilifís na Gaeilge / TG4 • R.T.É, • local and national radio stations • BBC Radio Ulster • Raidió Campus UCC • Raidió na Gaeltachta • Radio Kerry • Radio 96 FM

• Inside Cork • Evening Echo • Irish Times • Irish Independent • Sunday Tribune • Teangeolas • Saol, Foinse, Comhar, Feasta srl. • Lá • Publishers of Irish Language Magazines, Newspapers, Books • UCC Public Affairs Publications • Études Irlandaises, Université de Lille, France • PULSE, Southern Health Board • Cork 2005 City of Culture Committee • Cork City Council • Cork County Council

66 4.1 AGUISÍN / APPENDIX

Cúrsaí sa Ghaeilge Labhartha 2003-2004 Tá figiúirí na bliana seo caite ar fáil faoi lúibíní.

U. an U. an chl. Líon chl. Líon Mac sa Cláir Staidéir Grúpa Fad Cúrsa go Léinn tSeachtai í hio n mlá n Cúrsaí Deonacha 14 seacht. 84 120 6 6 le haghaidh mhic léinn nach bhfuil ag (1 u. an chl./ mac (112 (178) (8) (8) stáidéar na Gaeilge mar ábhar léinn/ seachtain) ) acadúil An Teastas Gaeilge do Mhúinteoirí 16 1 1 14 seacht 14 Iarbhunscoile (42) (2) (2) (1 u./m.l/seacht) (28) Cúrsa na bhFíorthosnaitheoirí 178 (198) 8 (9) 3 (3) 9 seacht. 216 • GA1120 20 (28) 1 (2) 4 (4) 12 seacht. • GA1121 198 (226) (4 u./m.l/seacht) • Ruhr Universität, Bochum 50 (65) 2 (2) --- 1 seacht. 20 (22)

67 40 1 --- 2 lá/8 n-u. 296 . Mic léinn Ollscoil Delaware (365 ) Cúrsaí Foirne; COC 40 2 2 14 seacht. 28 (40) (2) (2) (1 u./m.l/seacht) (28) Foireann NMRC 20 1 1 10 seacht. 10 Foireann an Ionaid 05 1 --- 1 lá 05 Coláistí Samhraidh 103 (76) 4 (4) --- 8 n-u. an chloig 08 Cúrsaí Oiliúna Foirne 40 (30) 2 (2) --- 2 lá 4 (4) 83 Cúrsa Dioplóma : GA 1041 12 (12) 1 (1) 3 (2) 25 seacht. + 2 lá (58) Cúrsa Dioplóma : GA1050 06 1 2 25 seacht. + 2 lá 83 Cúrsa Teanga le haghaidh mhic 45 (100) 3 (6) 3 (6) 24 seacht. 72 (144 léinn Roinn na Nua-Ghaeilge ) 30 30 Cúrsaí Ríomhaireachta (30) • Foghlaimeoirí an Chlár Rochtana 10 • Mic léinn (12) • Foireann an Ionaid 125 10 --- 1 seacht. 30 • Foireann UCC 10 (3) 1 (1) 3 (3) 10 seacht. (12) • BCL Dlí le Gaeilge 08 (08) 1 (1) 1 (2) 10 seacht. 12 • Muintir na Gaeltachta 90 (47) 1 (1) 3 (2) 10 seacht. (12) • Comhlachas Bodhar Chorcaí 06 (09) 1 (1) 1 (1) 12 seacht. 12 08 (10) 1 (1) --- 2 lá (12) 06 1 (1) 2 8 seacht. 16 Cúrsa do Mhic Léinn (T)EFL 30 (60) 1 (2) --- 2 u. an chl. 2(4) Eachtrannaigh Eile 62 1 --- 2 u. an chl. 2 FO-IOMLÁN 1040 (918) 52 (46) 33 (35) 831 (838 ) Cúrsaí Oíche don Phobal 254 14 2 20 seacht. 560 • 20 Seachtain (298) (17) (2) (2 u./m.l/seacht) (680 ) 18 2 10 seacht. 20 • 10 Seachtaine (63) 1 (3) (2) (2 u./m.l/seacht) (60) 35 2 2 10 seacht. 40 • Ábhair Mhúinteoirí 33 (20) 2 (1) 2, 4 (4) 20 seacht. 120 • 20 Seachtain "Ab initio" (80) Úsáid Chruinn 15 1 2 10 seacht. 20 10 seacht. 24 Iriseoireacht Chló 28 (30) 1 (1) 2 (2) 12 (10) seacht. (20) Seimineáir Mhodheolaíochta : 2 24 (24) 2 (2) ------03 Seimineáir Mhodheolaíochta Eile 08 (15) 2 (3) 1 6 seacht. (02) 12 (12) FO-IOMLÁN 407 (450) 25 (27) 16 (10) 79 9 (8 54 )

68 IOMLÁN 1,447 77 (73) 49 (45) 1,630 (1,692) (1,368)

4.2 AGUISÍN / APPENDIX

Cúrsaí sa Ghaeilge Labhartha 2003-2004 Tá figiúirí na bliana seo caite ar fáil faoi lúibíní. U. an chl. Líon Líon Mac sa U. an chl. Cláir Staidéir Grúpa Fad Cúrsa Léinn tSeachtai go hiomlán í n Voluntary courses in Spoken Irish 14 weeks 120 6 6 84 for students not taking Irish as an (1 hour/ student/ (178) (8) (8) (112) examination subject week) Course for H.Dip.Ed Students 14 weeks An Teastas Gaeilge do Mhúinteoirí 16 (42) 1 (2) 1 (2) (1 hour/ student/ 14(28) Iarbhunscoile week) Beginners’ Course GA1120 • 178 (198) 8 (9) 3 (3) 9 weeks 216 (243) GA1121 • 20 (28) 1 (2) 4 (4) 12 weeks 52 (100) 198 (226) (4hrs/st/week) • Ruhr Universität, Bochum 50 (65) 2 (2) --- 1 week 20 (22) . University of Delaware 40 1 --- 2 days/8 hrs 296 (365) 40 2 2 Staff Courses; UCC 14 weeks 28 (28) (40) (2) (2) NMRC (staff) 20 1 1 10 weeks 10 Ionad (staff) 05 1 --- 1 day 05 Coláistí Samhraidh 103 (76) 4 (4) --- 8 hrs 08 New/Current Staff Induction 40 (30) 2 (2) --- 2 days 4 (4) 25 weeks + 2 Diploma Course : GA 1041 12 (12) 1 (1) 3 (2) 83 (58) days 25 weeks + 2 Diploma Course : GA1050 06 1 2 83 days Course in Language Acquisition for students of Dept. of Modern 45 (100) 3 (6) 3 (6) 24 weeks 72 (144) Irish Courses in Computer Skills • Access learners 125 10 --- 1 week 30 • Students 10 (3) 1 (1) 3 (3) 10 weeks 30 (30) • Ionad Staff 08 (08) 1 (1) 1 (2) 10 weeks 10 (12) • UCC Staff 90 (47) 1 (1) 3 (2) 10 weeks 30 (12) • BCL Law with Irish 06 (09) 1 (1) 1 (1) 12 weeks 12 (12) • Gaeltacht Community 08 (10) 1 (1) --- 2 days 12 (12) • Cork Association for Deaf 06 1 (1) 2 8 weeks 16 (T)EFL Student Course 30 (60) 1 (2) --- 2 hrs 2(4) Other Overseas Students 62 1 --- 2 hrs 2 Sub-Total 1040 (918) 52 33 (35) 831 (838) (46)

69 Night Courses in Conversational Irish for members of the Public 254 14 2 20 weeks 560 • 20 week (298) (17) (2) (2 hrs/st/weeks) (680) 18 1 2 10 weeks 20 • 10 week (63) (3) (2) (2 hrs/st/weeks) (60) 35 2 2 10 weeks 40 • Trainee Primary Teachers 33 (20) 2 (1) 2, 4 (4) 20 weeks 120 (80) • 20 week "ab initio" Precise Usage 15 1 2 10 weeks 20 Print Journalism 28 (30) 1 (1) 2 (2) 12 (10) weeks 24 (20) Methodology Seminars : 2 24 (24) 2 (2) ------03 (02) Other Method. Seminars 08 (15) 2 (3) 1 6 weeks 12 (12) Sub-Total 407 (450) 25 16 (10) 799 (854) (27) Total 1,447 77 49 (45) 1,630 (1,692) (1,368) (73)

1. Numbers of Students / Teaching Hours 1994 – 2004

94-5 95-6 96-7 97-8 98-99 99-00 00-01 01-02 02-03 03-04

STUD/ STUD/ STUD/ STUD/ STUD/ STUD/ STU STUD/ STU STU HRS HRS HRS HRS HRS HRS D/HR HRS D/HR D/HR S S S 186/140 156/126 152/112 166/126 161/11 135/98 121/98 Voluntary/ 2 133/9 178/1 120/8 Deonach 8 12 4

------14/7 24/11 23/27 18/30 77/60 53/47 116/9 253/1 Applied 2 40 Skills ------67/59

Night 230/460 260/535 288/5 279/632 291/53 298/592 268/5 308/666 411/8 340/7 60 6 75 40 40

Dept. of 60/96 60/96 60/96 100/1 45/72 Modern 30/48 40/48 29/48 30/48 --- 44 Irish

HDip 133/112 134/112 137/9 101/84 99/70 13/15 28/28 28/22 42/28 16/14 Education 8

Diploma 1 ------18/58 17/58 17/58 15/58 12/58 12/83

Diploma 2 ------06/83

Beginners 133/279 157/333 165/3 214/319 225/32 276/320 254/3 286/297 351/3 288/2 87 0 06 69 96 T(EFL) ------92/04

Staff 25/18 29/18 35/23 26/15 20/15 45/30 95/42 139/60 158/4 208/5 9 5

70 IOMLÁIN 737/105 776/117 822/1 840/1235 837/11 862/124 932/1 1019/13 1368/ 1447/ 7 2 235 92 7 263 32 1692 1630

2. Gaeltacht Scholarship Programme

94-5 95-6 96-7 97-8 98-99 99-00 00-01 01/02 02/03 03/0 4 Student 89 142 181 171 150 151 92 116 90 72 Nos:

71