Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XL/281/18 Rady Gminy WÓJT GMINY OLEŚNICA z dnia 1 lutego 2018 r.

ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA DLA TERENU POŁOŻONEGO W OBRĘBIE DĄBROWA I JENKOWICE

UJEDNOLICONY TEKST ZMIANY STUDIUM

Zespół autorski : mgr Władysław Horubski - uprawńieńia urbańistyczńe ńr 720/88 mgr Alińa Ruszczycka-Jakubiak – uprawńieńia MOŚŚZNiL ńr 1013 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA

Na treść obowiązującego Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica składa się:

- Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica przyjęta uchwałą nr XLVII/221/10 Rady Gminy Oleśnica z dnia 30 marca 2010r. Sporządzona przez Pracownię Projektowo-Usługową „GAMA” s.c. Zbigniew Gałuszka, Krzysztof Mularczyk /zespół projektowy: mgr inż. Krzysztof Mularczyk – Główny Projektant; mgr inż. Małgorzata Studenna; mgr inż. Zbigniew Gałuszka; mgr inż. Ziemowit Folcik/ – tekst podstawowy, który zostanie ujednolicony kolejnymi zmianami - Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica przyjęta uchwałą nr III/15/15 Rady Gminy Oleśnica z dnia 29 stycznia 2015r. Sporządzona przez Pracownię Urbanistyki i Planowania Przestrzennego URBIS-PROJECT Agnieszka Jaworska /zespół projektowy: mgr inż. Sabina Gontarewicz – Główny Projektant; mgr inż. Agnieszka Jaworska; mgr Joanna Karda/ - Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica przyjęta uchwałą nr XXXIII/223/17 Rady Gminy Oleśnica z dnia 29 czerwca 2017 r. Sporządzona przez mgr. inż. arch. Katarzynę Grochowską, prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą „PUNKT” - Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica przyjęta uchwałą Nr XL/281/18 Rady Gminy Oleśnica z dnia 01 lutego 2018. Sporządzona przez „Przestrzeń” Biuro Usług Projektowych Władysław Horubski we Wrocławiu.

2 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA

SPIS TREŚCI

I. PODSTAWA PRAWNA...... 5 II. ROLA I CEL OPRACOWANIA ZMIANY STUDIUM...... 6 III. STRUKTURA DOKUMENTU STUDIUM...... 9 IV. UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY OLEŚNICA...... 10 1. Położenie i ogólna charakterystyka Gminy Oleśnica...... 10 2. Uwarunkowania środowiska przyrodniczego...... 11 2.1. Morfologia...... 11 2.2. Budowa geologiczna...... 12 2.3. Surowce mineralne...... 13 2.4. Wody powierzchniowe...... 14 2.5. Wody podziemne...... 15 2.6. Klimat...... 16 2.7. Gleby...... 18 2.9. Świat roślinny...... 22 2.10. Świat zwierząt...... 22 2.11. Ochrona przyrody i krajobrazu...... 23 2.12. Stan i ochrona środowiska ...... 30 3. Uwarunkowania historyczno-kulturowe...... 32 3.1. Dziedzictwo kulturowe i zabytki...... 32 3.2. Ochrona konserwatorska...... 33 3.3. Stanowiska archeologiczne...... 42 3.4. Obiekty zabytkowe...... 56 4. Uwarunkowania demograficzne...... 74 4.1. Ludność i struktura wiekowa...... 74 4.2. Mieszkalnictwo / Warunki mieszkaniowe...... 78 4.3. Zatrudnienie...... 79 4.4. Bezrobocie...... 80 5. Uwarunkowania gospodarcze...... 83 5.1. Rolnictwo...... 83 5.2. Przemysł i usługi...... 85 6. Uwarunkowania wynikające z systemów infrastruktury społecznej...... 86 6.1. Oświata i wychowanie...... 86 6.2. Służba zdrowia...... 87 6.3. Opieka społeczna...... 88 6.4. Kultura...... 88 6.5. Sport...... 89 6.6. Turystyka i rekreacja...... 89 7. Uwarunkowania wynikające z systemów infrastruktury technicznej...... 89 7.1. Układ komunikacyjny...... 89 7.2. Infrastruktura techniczna...... 90 7.2.1. Zaopatrzenie w wodę...... 90 7.2.2. Odprowadzanie i oczyszczanie zanieczyszczeń...... 91 7.2.3. Energia cieplna...... 92 7.2.4. Sieć gazowa...... 92 7.2.5. Gospodarka odpadami stałymi...... 93 7.2.6. Sieć energetyczna...... 93 7.2.7. Sieć telekomunikacyjna...... 93 7.2.8. Rurociąg paliwowy...... 94 7.2.9. Odńawialńe zńrońdła eńergii...... 94 7.2.10. Kluczowe problemy rozwoju...... 96 V. KIERUNKI ROZWOJU GMINY OLEŚNICA...... 98 7.3. Kierunki rozwoju gminy...... 98 7.4. Wizja Gminy Oleśnica...... 98 7.5. Misje Gminy Oleśnica...... 98 7.6. Cele główne wyznaczone do realizacji...... 98 7.7. Kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica...... 99 7.7.1. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz przeznaczeniu terenów...... 99

3 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA

7.7.2. Tereny mieszkaniowe...... 100 7.7.3. Osadnictwo...... 100 7.7.4. Tereny gospodarczo - usługowe...... 101 7.7.5. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej...... 102 7.7.6. Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej...... 102 7.8. Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody i krajobrazu kulturowego...110 7.8.1. Polityka ochrony środowiska przyrodniczego...... 110 7.8.2. Kierunki i zasady kształtowania leśnej przestrzeni produkcyjnej...... 113 7.8.3. Warunki aerosanitarne...... 113 7.8.4. Gospodarka wodna...... 113 7.8.5. Gospodarka odpadami...... 114 7.9. Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej...... 114 7.10. Polityka społeczna gminy...... 115 7.11. Polityka gospodarcza gminy...... 116 7.12. Obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów krajowych 116 7.13. Obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złożu kopaliny filar ochronny...... 117 7.14. Obszary pomników zagłady i stref ochronnych oraz obowiązujące dla nich ograniczenia działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 roku o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. nr 41,poz.412 oraz z 2002 roku nr 113,poz.984 i nr 153,poz.1271) 117 7.15. Obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji...... 117 7.16. Granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych...... 117 7.17. Inne obszary problemowe, w zależności od uwarunkowań i potrzeb zagospodarowania występujących w gminie...... 117 7.18. Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi i osuwania się mas ziemnych...... 117 7.19. Obszary rozmieszczeńia wielkopowierzchńiowych obiektońw hańdlowych...... 118 8. Strefy funkcjonalne struktury przestrzennej...... 118 8.1. Wytyczne ogólne...... 118 8.2. Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy...... 119 8.2.1. Funkcje istniejące...... 119 8.2.2. Funkcje projektowane...... 120 8.2.3. Strefy zakazu zabudowy...... 129 VI. REALIZACJA POLITYKI PRZESTRZENNEJ...... 129 9. Obszary sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego...... 130 10. Gospodarowanie mieniem komunalnym...... 131 11. Programy operacyjne i projekty gminne...... 133 12. Promocja...... 135 VII. UZASADNIENIE PRZYJETYCH ROZWIĄZAŃ WRAZ Z SYNTEZĄ USTALEŃ ZMIANY STUDIUM UWARUNOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA...... 135 13. Cel i sposób opracowania zmiany studium...... 135 14. Uzasadnienie przyjętych rozwiązań...... 138 VIII. WYKORZYSTANE MATERIAŁY...... 139

4 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA

I. PODSTAWA PRAWNA

Podstawą do przystąpienia do sporządzenia Zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica (zwanej dalej „Zmianą studium ...”) jest uchwała XXI/131/16 Rady Gminy Oleśnica z dnia 30 czerwca 2016 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica dla terenu położonego w obrębie Dąbrowa i Jenkowice. Podstawą do przystąpienia do sporządzenia Zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica dla terenu położonego w obrębie Nieciszów (zwanej dalej „Zmianą studium ...”) jest uchwała XVIII/114/16 Rady Gminy Oleśnica z dnia 22 marca 2016 r. o przystąpieniu do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica dla terenu położonego w obrębie Nieciszów. Podstawę sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Oleśnica stanowi Uchwała nr XXXIV/207/06 Rady Gminy Oleśnica z dnia 16 lutego 2006 roku w sprawie przystąpienia do zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Oleśnica. Projekt zmiany studium jest realizacją tej uchwały. Podstawą do przystąpienia do sporządzenia Zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica (zwanej dalej „Zmianą studium ...”) jest uchwała Nr XIX/122/12 Rady Gminy Oleśnica z dnia 26 kwietnia 2012 r. o przystąpieniu do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica w jej granicach administracyjnych. Niniejsza zmiana studium jest opracowana kompleksowo i obejmuje obszar administracyjny gminy Oleśnica. Nie stanowi zatem jedynie wybranych fragmentów gminy. Ponadto podstawę prawną sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego stanowią:  Art. 7. ust.1. i Art. 18. ust.2. pkt 5. ustawy z dnia 8 marca 1990r o samorządzie gminnym. (Dz. U. z 2001r. Nr 142 poz.1591 z późniejszymi zmianami),  Art. 11 pkt 2. ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80, poz.717 z późniejszymi zmianami.) Jednocześnie zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008r. Nr 199, poz. 1227 ze zmianami) została przeprowadzona strategiczna ocena oddziaływania na środowisko. W związku z wymogiem zastosowania formy ujednoliconej zmiany studium z obowiązującym studium (zgodnie z § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy), nadano tekstowi zmiany studium następującą metodologię: zmiany w tekście studium dla obszaru objętego „Zmianą studium …” oznaczono kolorem niebieskim, czcionką Cambria w celu

5 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA umożliwienia ich identyfikacji. Ustalenia dotychczas obowiązujące, które zostały zmienione/zaktualizowane bądź stały się nieważne zostały oznaczone na niebiesko i przekreślone, wyglądają w sposób następujący: nieobowiązujące ustalenie. Pozostałe ustalenia zawarte w tekście zmiany „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica” z 2010r. nie uległy zmianie i pozostały w kolorze czarnym. W części graficznej dotychczasowa mapa kierunków rozwoju została zastąpiona nową mapą kierunków rozwoju oraz dodatkowo sporządzono mapę uwarunkowań rozwoju, obie wykonane w skali 1: 25 000. W związku z wymogiem zastosowania formy ujednoliconej zmiany studium z obowiązującym studium (zgodnie z § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy), nadano tekstowi zmiany studium następującą metodologię: zmiany w tekście studium dla obszaru objętego niniejszą „Zmianą studium …” oznaczono kolorem fioletowym, czcionką Calibri w celu umożliwienia ich identyfikacji. Ustalenia dotychczas obowiązujące, które zostały zmienione/zaktualizowane bądź stały się nieważne zostały oznaczone na fioletowo i przekreślone, wyglądają w sposób następujący: nieobowiązujące ustalenie. Pozostałe ustalenia zawarte w tekście zmiany „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica” z 2015 r. nie uległy zmianie i pozostały w kolorze czarnym. W części graficznej dokonano zmiany na rysunku kierunków rozwoju w skali 1: 25 000. W związku z wymogiem zastosowania formy ujednoliconej zmiany studium z obowiązującym studium (zgodnie z § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy), nadano tekstowi zmiany studium następującą metodologię: zmiany w tekście studium dla obszaru objętego niniejszą „Zmianą studium …” oznaczono kolorem zielonym, czcionką Calibri w celu umożliwienia ich identyfkacji. Ustalenia dotychczas obowiązujące, które zostały zmienione/zaktualizowane bądź stały się nieważne zostały oznaczone na zielono i przekreślone, wyglądają w sposób następujący: nieobowiązujące ustalenie. Pozostałe ustalenia zawarte w tekście „Zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica” z 2017 r. nie uległy zmianie i pozostały w kolorze czarnym. W części grafcznej dokonano zmiany na rysunku kierunków rozwoju, wykonanych w skali 1: 25 000. Rysunek uwarunkowania rozwoju nie ulega zmianie.

II. ROLA I CEL OPRACOWANIA ZMIANY STUDIUM

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy określa politykę przestrzenną w odniesieniu do obszaru gminy. Problematyka studium odnosi się więc do najważniejszych problemów rozwoju przestrzennego, których rozwiązywanie należy do zadań samorządu lokalnego. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest instrumentem zarządzania rozwojem przestrzennym Gminy Oleśnica dla zapewnienia optymalnych warunków życia mieszkańców, w myśl zasad zrównoważonego rozwoju oraz kształtowania ładu przestrzennego i wysokiej jakości funkcjonalno-estetycznej otoczenia.

6 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA

Tak rozumiana ranga studium skłania więc do precyzyjnego określenia roli, jaką powinno spełniać nie tylko jako ustawowo wymagany dokument, ale użyteczne narzędzie w procesie zarządzania. Studium, w swojej kreacyjnej roli, jest okazją do określenia w jednym, kompleksowym dokumencie wizji gminy oraz wskazania działań mających doprowadzić do jej realizacji. Takie ujęcie narzuca w trakcie konstruowania wizji potrzebę analizy wszystkich uwarunkowań, w tym także tych, które wnosi dla realizacji polityki przestrzennej proces integracji z Unią Europejską.

Sporządzanie studium jest również procesem weryfikacji realności założeń polityki władz, obiektywnych potrzeb i wymagań funkcjonalnych oraz oczekiwań mieszkańców, także w zakresie bieżących działań inwestycyjnych, w bliskiej perspektywie. Studium zawiera ustalenia, które muszą być uwzględnione przy sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Z mocy ustawy studium nie jest przepisem gminnym aktem prawa miejscowego i nie stanowi podstawy do wydawania decyzji administracyjnych. Jednakże z uwagi na fakt, iż studium uchwala Rada Gminy uzyskuje ono rangę tzw. „aktu kierownictwa wewnętrznego” aktu prawnego w formie uchwały, obligując gminę do realizowania określonej w studium polityki przestrzennej. W tym rozumieniu zawarte w nim ustalenia są na tyle precyzyjne, aby mogły stanowić merytoryczną podstawę podejmowanych przez władze decyzji w sprawie realizacji inwestycji publicznych, takich jak infrastruktura techniczna, komunikacyjna i społeczno-usługowa, a także spójnego z polityką przestrzenną określania zasad kształtowania warunków zabudowy i zagospodarowania terenu. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy może i powinno również formułować postulaty i wnioski do planu zagospodarowania przestrzennego województwa, wynikające z ochrony interesu gminy w skali regionalnej. Studium musi zawierać także odpowiedni dla swoich rozstrzygnięć materiał o charakterze informacyjnym. Proces przygotowania studium jest okazją do zinwentaryzowania, zidentyfikowania i analizy posiadanych i dostępnych materiałów. Kolejną ważną rolą studium jest szeroko rozumiane kreowanie wizerunku i promocji gminy, jako przyjaznego, atrakcyjnego dla mieszkańców i inwestorów. Obejmuje to także propagowanie koncepcji rozwoju przestrzennego dla uzyskania jej społecznej akceptacji. Uchwalenie studium początkuje proces intensyfikacji prac nad sporządzaniem planów miejscowych. Z tego względu niezbędne będzie przyjęcie polityki w zakresie planowania miejscowego i stworzenie warunków organizacyjnych dla kompleksowego, skoordynowanego, sprawnego i wyprzedzającego negatywne zjawiska planowania rozwoju Gminy Oleśnica. Celem studium jest sformułowanie polityki przestrzennej Gminy Oleśnica, przez ustalenie zasad rozwoju i kształtowania jej struktury w zakresie:

 umożliwienia wielofunkcyjnego rozwoju z zachowaniem zasad ładu przestrzennego i zasady rozwoju zrównoważonego,  stworzenia odpowiednich warunków rozwoju infrastruktury technicznej i komunikacji,

7 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA

 poprawę ładu przestrzennego oraz minimalizację sytuacji kolizyjnych wynikających z przeznaczenia terenów dla różnych funkcji,  poprawa warunków życia mieszkańców gminy,  zwiększenie konkurencyjności obszaru gminy,  ochrony gruntów leśnych,  ochrony środowiska przyrodniczego,  zapewnienie możliwości rozwoju przedsiębiorczości, przy uwzględnieniu uwarunkowań wynikających z potrzeby ochrony środowiska przyrodniczego, kulturowego a także potrzeby zwiększenia efektywności gospodarczej,  polityka przestrzenna wyrażona w niniejszym studium prowadzić ma do wykorzystania zróżnicowanych uwarunkowań i zapewnienia zrównoważonego rozwoju Gminie Oleśnica,  studium ma służyć promocji gminy poprzez przedstawienie jej walorów, oraz możliwości lokalizowania inwestycji.

8 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA

III. STRUKTURA DOKUMENTU STUDIUM

Dokument „Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Oleśnica”, stanowiący załączniki od 1 do 3 jako załącznik do uchwały Rady Gminy Oleśnica, zawiera: Załącznik nr 1 do uchwały: Część tekstową, obejmującą:  Uwarunkowania rozwoju  Kierunki zagospodarowania przestrzennego Załączniki nr 2 i 3 do uchwały: Część graficzną, zawierającą:  Mapa uwarunkowań rozwoju wykonana w skali 1:25 000  mapa kierunków rozwoju wykonana w skali 1: 25 000 stanowiące integralną część załącznika do uchwały Rady Gminy Oleśnica.

9 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA

IV. UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY OLEŚNICA

1. Położenie i ogólna charakterystyka Gminy Oleśnica

Gmina położona jest w południowo-zachodniej części powiatu oleśnickiego znajdującego się w północno-wschodniej części województwa dolnośląskiego, ok. 30 km na północny-wschód od Wrocławia. Graniczy ona:

 od północy z gminą Twardogóra (powiat oleśnicki),

 od północnego - wschodu z gminą Syców (powiat oleśnicki),

 od wschodu z gminą Dziadowa Kłoda (powiat oleśnicki),

 od południowego - wschodu z gminą Bierutów (powiat oleśnicki),

 od południa z gminami Jelcz Laskowice (powiat oławski) i Czernica (powiat wrocławski),

 od strony zachodu z gminą Długołęka (powiat wrocławski),

 a od północnego-zachodu z gminą Dobroszyce (powiat oleśnicki),

 oraz z miastem Oleśnica, które stanowi siedzibę władz samorządowych gminy.

Gminę charakteryzują silne powiązania funkcjonalno-przestrzenne z otoczeniem, wynikające z bliskości i atrakcyjności dużego ośrodka miejskiego, jakim jest Wrocław. Występują tu również szczególne powiązania z miastem Oleśnica, które pełni funkcje powiatowe, świadczy usługi wyższego rzędu (administracja specjalna, finanse i ubezpieczenia, ochrona zdrowia oraz inne usługi ponadgminne) oraz stanowi największy lokalny rynek pracy. Gmina powiązana jest z otaczającym obszarem układem komunikacji drogowej i kolejowej. Przez środkową jej część biegnie droga krajowa nr 8 oraz linia kolejowa relacji Wrocław – Warszawa.

Rysunek 1. Położenie gminy Oleśnica w powiecie oleśnickim

Źródło: „„Program Ochrony Środowiska Gminy Oleśnica na lata 2008-2015” Ekostandard Pracownia Analiz Środowiskowych, lipiec 2008 r.

10 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA

Administracja gminna składa się z 29 sołectw: Bogusławice, Boguszyce Osiedle, Boguszyce Wieś, Brzezinka, Bystre, Cieśle, Dąbrowa Oleśnicka, Gręboszyce, Jenkowice, , Ligota Mała, , Ligota Wielka, Nieciszów, , Nowoszyce, Osada Leśna, Osiedle Boguszyce, , , , Smardzów, Smolna, Sokołowice, , Świerzna, Wszechświęte, Wyszogród, , Zimnica.

Powierzchnia gminy wynosi 243 km² (24 344 ha), co stanowi 1,2% powierzchni województwa oraz 23% powierzchni powiatu. W 2006 roku zamieszkiwało ją wg GUS 11 346 osób (obecnie 11 859 12.634 – dane własne Gminy – stan na VI.2013r.), co stanowiło prawie 11 % populacji powiatu. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 46,7 osób/km2 (powiatu – 98 mieszkańców/km2).

Według fizyczno – geograficznej regionalizacji Polski J. Kondrackiego gmina leży w mezoregionie Równiny Oleśnickiej, która jest jednym z dziewięciu mezoregionów makroregionu Niziny Śląskiej, wchodzącego w skład Nizin Wielkopolsko-Śląskich. Równina Oleśnicka znajduje się na wschód od Pradoliny Wrocławskiej i na południe od Wzgórz Trzebnickich, w dorzeczu dopływów Odry: Widawy oraz Stobrawy. Za jej wschodnią granicę można przyjąć dział wód Odry i Warty (Prosny). Stobrawa płynie na granicy piaszczystej Równiny Opolskiej, natomiast na Równinie Oleśnickiej przeważają tereny zbudowane z gliny zwałowej z ostańcami form glacjalnych zlodowacenia odrzańskiego, ale na przedpolu Wzgórz Trzebnickich występują sandry zlodowacenia warciańskiego. Obszar Równiny Oleśnickiej ma rzeźbę płasko-falistą, z lokalnie występującymi pagórkami moreny dennej.

2. Uwarunkowania środowiska przyrodniczego

2.1. Morfologia

Gmina Oleśnica położona jest w obrębie mezoregionu Równina Oleśnicka, należącego do makroregionu Nizina Śląska, która w części północnej przechodzi we Wzgórza Trzebnickie, w południowej zaś w Pradolinę Widawy. W skład Równiny Oleśnickiej wchodzi Równina Oleśnicko – Bierutowska. Pod względem geomorfologicznym na obszarze gminy wyróżnia się zdenudowaną wysoczyznę sandrową przechodzącą ku północy w wał moren spiętrzonych. Do niej przylega od południa zdenudowana wysoczyzna morenowa rozcięta dolinami rzecznymi z wąskimi terenami zalewowymi. Rzeźba terenu jest tu zróżnicowana pod względem występujących form, gdyż została uformowana w wyniku działalności glacjalnej, fluwioglacjalnej, rzecznej oraz w wyniku działalności człowieka (system sieci rowów melioracyjnych i sztucznych zbiorników wodnych – stawów). Powierzchnia terenu jest prawie płaska, głównie w części centralnej, miejscami falista, a w części północnej na niewielkich obszarach pagórkowata. Wznosi się ona od 124m n.p.m. w południowej części gminy (w rejonie kolonii Leśny Młyn) do 203,2m w części północno-zachodniej (w rejonie wsi Ostrowina). Ponad powierzchnią wysoczyznową wznoszą się niewielkie pagóry o

11 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA deniwelacjach około 5m, tylko miejscami o deniwelacjach większych - powyżej 10m, zwłaszcza w północno-zachodniej części gminy. Powierzchnię rozcinają liczne cieki naturalne (największe: Oleśnica, Dobra, Widawa, Świerzyna, Smolna) i sztuczne - rowy melioracyjne. Dolina rzeki Oleśnicy w górnym biegu jest wąska, o szerokości dochodzącej od 50 do 100m, stromych zboczach i wyraźnie zaznaczających się miejscami krawędziach koryta rzeki. Dalej, w środkowym i dolnym biegu, rozszerza się do 700m. W dnie doliny, w jej górnym biegu, spotyka się niewielkie zbiorniki wodne. Płynąca przez południową część gminy rzeka Widawa jest uregulowana. Dolina tej rzeki jest płaska, o słabo zaznaczonych krawędziach. Szerokość doliny miejscami dochodzi do 1,2 km. Dno doliny rozcinają liczne rowy melioracyjne i dopływające do Widawy cieki naturalne.

2.2. Budowa geologiczna

Pod względem tektonicznym gmina Oleśnica znajduje się w zasięgu monokliny przedsudeckiej (basen sedymentacyjny) powstałej pod koniec karbonu i wypełnionej osadami karbońskimi, permskimi (facji lądowej i morskiej) oraz skałami triasowymi. Warstwy te zostały ścięte erozyjnie i dźwignięte lub zrzucone wzdłuż systemu uskoków. Ponad monokliną zalegają niespoiste osady kenozoiczne, których dolną część stanowią mioceńskie utwory trzeciorzędowe, przykrywające prawie całą monoklinę. Utwory te mają zmienną miąższość, zależną częściowo od ukształtowania podłoża przedkenozoicznego. Osady trzeciorzędowe wykształcone są w postaci serii poznańskiej. Ich dolne kompleksy zbudowane są z iłów, mułków z warstwami piasków – głównie drobnoziarnistych, często zailonych. Występują w nich dwa nieciągłe poziomy węgla brunatnego oraz towarzyszące im iły węgliste. W obrębie tych utworów występują również przewarstwienia piaszczyste lub piaszczysto-mułkowe w części spągowej i środkowej. W okolicach miasta Oleśnicy stwierdzono głęboką formę dolinną, o nieregularnym, nierównym dnie. Rozpoczyna się ona ok. 2 km na południowy wschód od miasta Oleśnica i przebiega równoleżnikowo do miejscowości Smardzów. Miąższość trzeciorzędu zmienia się od około 110 m w rejonie Wrocławia do około 200 m w kierunku Trzebnicy. Trzeciorzęd niemal w obrębie całej gminy tworzy powierzchnię ciągłą. Ku północy, w rejonie Wzgórz Trzebnickich, powierzchnia trzeciorzędu jest zaburzona glacitektonicznie i przemieszana z utworami czwartorzędowymi. Utwory trzeciorzędowe pokryte są, osadami czwartorzędowymi o zmiennej grubości, które powstały głównie w okresie plejstocenu, podczas zlodowaceń południowopolskiego i środkowopolskiego. Osady te składają się z glin morenowych, piasków i żwirów wodnolodowcowych, mułków i iłów zastoiskowych, piasków i żwirów akumulacji rzecznej, mułków i piasków jeziornych, piasków, żwirów i głazów rozmytych moren czołowych oraz iłów, mułków, piasków i żwirów krzemowych. Występują one od powierzchni w postaci dość regularnych płatów. W środkowej i zachodniej części gminy największe obszary zajmują piaski wodnolodowcowe. Na terenach piaszczystych występują piaski eoliczne, przeważnie w postaci utrwalonych wydm. W obrębie dolin rzecznych występują miejscami terasy nadzalewowe związane z zlodowaceniem północno-polskim zbudowane z piasków i żwirów rzecznych. Dno dolin rzecznych Oleśnicy, Widawy i jej dopływów wyścielają współczesne utwory rzeczne - głównie mułki, piaski i żwiry oraz sporadycznie zachowane namuły rzeczne.

12 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA

Towarzyszą im torfy i namuły torfiaste. Łączna miąższość osadów czwartorzędowych na obszarze Równiny Oleśnickiej osiąga przeciętnie 30-40 m.

2.3. Surowce mineralne

Na obszarze gminy Oleśnica nie ma udokumentowanych złóż surowców naturalnych przydatnych do eksploatacji na skalę przemysłową. Kopalnie kruszywa naturalnego (piasku i żwiru) zlokalizowana są we wsiach:  Ligota Wielka - o powierzchni ok. 3,05 ha. Geologiczne zasoby bilansowe złoża oszacowano na 1 885 tys. ton,  Ligota Mała - w granicach obszaru górniczego „Ligota Mała” o powierzchni 16,31 ha, zlokalizowanego na działce gruntu o numerze ewidencyjnym 543. W projekcie zagospodarowania złoża zasoby geologiczne wynoszą 1 884,6 tyś. Ton,  Ligota Polska - o powierzchni 19,06 ha, zlokalizowane w granicach działek o numerach: 72/1, 73, 74, 75.

Złoże kruszywa naturalnego występuje również w obrębie Boguszyce i Brzezinka, gdzie prowadzone są aktualnie badania geologiczne, w celu oszacowania wielkości złoża. Z tego względu na rysunku studium oznaczono je jako „maksymalny dopuszczalny teren eksploatacji kruszywa naturalnego, złoże Boguszyce” i „Brzezinka”, których dokładny zakres będzie wyznaczony na podstawie uzyskanych decyzji. Na obszarze gminy Oleśnica zlokalizowane są złoża surowców mineralnych, jednakże nie są one wystarczające by podjąć eksploatację na skalę przemysłową. Zgodnie z danymi Państwowego Instytutu Geologicznego – baza internetowa Midas (stan na VI.2013 rok) na terenie gminy występują następujące złoża surowców mineralnych: - złoże kruszyw naturalnych 14057 „Boguszyce”, złoże zagospodarowane; - złoże kruszyw naturalnych 15602 „Brzezinka”, złoże rozpoznane szczegółowo; - złoże kruszyw naturalnych 4115 „Cieśle”, złoże skreślone z bilansu zasobów o powierzchni 4 ha; - złoże kruszyw naturalnych 10181 „Ligota Mała”, złoże zagospodarowane; - złoże kruszyw naturalnych 13371 „Ligota Polska”, złoże zagospodarowane – ustalono rolniczy kierunek eksploatacji; - złoże kruszyw naturalnych 6521 „Ostrowina”, złoże rozpoznane.

13 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA

Aktualne (na VI.2013r.) zestawienie dotyczące złóż surowców naturalnych przedstawia poniższa tabela:

Zasoby Nr w Powi Stan Powie geologic Organ Data Rejestrze erzch zagospod Ważność rzchni zne Nazwa złoża wydający Nr Decyzji wydania Obszarów nia arowania koncesji a TG bilansow koncesję koncesji Górniczyc OG złoża (m2) e (w tys. h (m2) t) Boguszyce złoże Marszałek 21/E/2010 30.11.2010 30.11.2040 10-1/4/249 7 80 14 961 eksploatow Województ 64 1 998 ane wa 873 Dolnośląsk iego Ligota Mała złoże Wojewoda 7/E/2005 15.09.2005 31.12.2040 10-1/2/137 1 32 1 446 eksploatow Dolnośląsk 63 6 344 ane i 121 Ligota złoże Marszałek 22/E/2010 01.12.2010 31.12.2030 10-1/4/251 1 20 2 549 Polska eksploatow Województ 90 2 600 ane wa 800 Dolnośląsk iego Brzezinka złoże ------3 483 udokument owane (rezerwa) Ostrowina złoże ------64 udokument owane (rezerwa) Źródło: http://geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/MIDASGIS Bilans zasobów i złóż kopalin w Polsce. Stan na 31 XII 2011 r., Państwowy Instytut Geologiczny, Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2012

Pozostałe, rozproszone na terenie całej gminy, wyrobiska eksploatowane są sporadycznie, jedynie na potrzeby lokalne. Wydobycie dotyczy złóż kruszywa naturalnego - piasków, żwirów oraz pospółek.

2.4. Wody powierzchniowe

Gmina Oleśnica leży w dorzeczu Widawy. Gminną sieć hydrograficzną tworzą rzeki:  Oleśnica z dopływami,  Leniwka,  Świerzna,  Smolna, stanowiące prawobrzeżne dopływy Widawy. Na obszarze gminy znajdują się również liczne małe cieki i rowy melioracyjne. Wśród cieków melioracji podstawowych, będących w Zarządzie Dolnośląskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych we Wrocławiu, wyróżnić można: Ciesielską Wodę, Potok Boguszycki, Chełstówkę, Ostrówkę, Cherbotkę, Protwę 1 i 2, Potok Rzeczysko, Parafkę, Powroźnik, Boguszkę, Potok Tor, Potok Długi, Świerzynkę, Stupną, Msznik 1 i 2, Leniwkę Kanał Topór – Oleśnica, do których wpływają liczne rowy melioracji szczegółowej odwadniające użytki rolne.

Wśród wód stojących dominują przede wszystkim niewielkie zbiorniki powstałe na dnach wyrobisk poeksploatacyjnych oraz stawy hodowlane zasilane z lokalnych cieków wodnych. W obrębie den dolinnych występują natomiast stałe i okresowe podmokłości powierzchniowe.

14 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA

Gmina Oleśnica nie należy do obszarów szczególnie zagrożonych powodzią. Przepływy w rzece Oleśnica i innych ciekach obszaru nie wykazują większych wahań i nie stwarzają niebezpieczeństwa wylewów na obszary dolinne. Dodatkowo stawy hodowlane i komunalne zwiększające zdolności retencyjne obszaru, gęsta sieć rowów melioracyjnych i drenarskich wpływają na obniżenie potencjalnego zagrożenia powodziowego.

2.5. Wody podziemne

Wody podziemne na przeważającej części terenu Równiny Oleśnickiej tworzą ciągły poziom wód gruntowych, charakteryzujących się dość regularnym występowaniem i umiarkowaną zmiennością cech. W sąsiedztwie cieków wody te zalegają płytko (zwierciadło przeciętnie płycej niż 1 m), maja cechy zbliżone do wód wierzchówkowych. Wody podziemne są hydraulicznie powiązane z wodami powierzchniowymi i w obniżeniach terenu tworzą mokradła i podmokłości. Na obniżenie ich zwierciadła ma jednak wpływ wykonany miejscami drenaż. Płytki poziom wód gruntowych obniżeń dolinnych płynnie przechodzi w strefę wysoczyznową, zbudowaną z przepuszczalnych osadów wodnolodowcowych. Tworzy w niej zalegający, stabilny poziom wód gruntowych, których miąższość jest zmienna – zależnie od głębokości zalegania w podłożu utworów słabo przepuszczalnych. W rejonach, gdzie osiągają znaczne rozmiary, posiadają dużą zasobność i względnie szybką odnawialność. Główne zbiorniki użytkowe za terenie gminy zawierają wody wgłębne, występujące w utworach czwartorzędowych. Zalegają one w przepuszczalnych osadach, najczęściej piaszczystych lub piaszczysto- żwirowych, pomiędzy osadami nieprzepuszczalnymi lub o ograniczonej przepuszczalności. Tworzą warstwy wodonośne o zmiennej miąższości i głębokości zalegania. Poziomy wód czwartorzędowych charakteryzują się zróżnicowanymi wydajnościami: od kilku m3/d do ponad 800 m3/d. Są zasilanie przez infiltrację wód opadowych (warstwy wodonośne w obrębie obszarów wysoczyznowych) oraz na drodze dopływów wód naporowych z podłoża – z wodonośnych utworów trzeciorzędu. Wody te są słodkie - tylko nieliczne, przebadane zbiorniki mają wody o podwyższonej mineralizacji. Przeważnie mają dobrą jakość, choć niektóre z nich mają podwyższoną zawartość żelaza i manganu. W wyniku korzystnej eksploatacji czwartorzędowych zbiorników wodonośnych wody wgłębne zalegające w osadach trzeciorzędowych są słabo rozpoznane. W górnych partiach występują przeważnie w cienkich warstwach pisaków drobnoziarnistych, pomiędzy miąższymi osadami nieprzepuszczalnymi – iłami i mułkami. Posiadają wody naporowe pod znacznym ciśnieniem, jednak dają umiarkowane lub niskie wydajności. - ok. 0,28 m3/h w studni w Ligocie Polskiej. Rozpoznane wody z osadów trzeciorzędowych są słodkie – tylko niekiedy o podwyższonej mineralizacji. Mają dobre cechy jakościowe, chociaż często zawierają ponadnormatywne ilości żelaza.

W zasięgu gminy występuje Główny Zbiornik Wód Podziemnych (GZWP), który podlega szczególnej ochronie jakościowej i ilościowej. Stanowi on 82% powierzchni gminy (199,9 km2). Jest to:

15 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA

 GZWP-322 „Zbiornik Oleśnica” - północna, wschodnia i centralna część gminy, wyznaczony w ośrodku porowym utworów czwartorzędowych, o powierzchni 246 km2, średnia głębokość piętra waha się w granicach 30-160 m. p.p.t., natomiast zasoby dyspozycyjne są równe 60 tys. m3/d. Granice GZWP nr 322 zostały skorygowane na obszarze objętym zmianą studium (obręby Dąbrowa i Jenkowice) zgodnie z dokumentacją hydrogeologiczną.

2.6. Klimat

Na podstawie klasyfikacji klimatycznej Polski opracowanej przez W. Okołowicza obszar gminy znajduje się w śląsko-wielkopolskim regionie klimatycznym, znajdującym się pod wpływem oceanicznych mas powietrza oraz górskiego klimatu Sudetów i Przedgórza Sudeckiego. Według podziału rolniczo - klimatycznego Polski R. Gumińskiego gmina należy do dzielnicy wrocławskiej, jednej z najcieplejszych w Polsce pod wpływem tzw. efektu fenowego, spowodowanego sąsiedztwem bariery górskiej. Zima jest krótka i łagodna, wiosna wczesna, a lato długie, suche i ciepłe. Charakterystyka warunków klimatycznych na terenie gminy Oleśnica, według danych ze stacji Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) Wrocław-Starachowice:  temperatura:

 średnia temperatura roczna: 8,0 - 8,5 °C,

 średnia temperatura stycznia: – 1,5 °C,

 średnia temperatura lipca: 17,5 – 18,0 °C,

 ilość dni bardzo mroźnych: 1 – 2 dni,

 ilość dni mroźnych: około 30,

 ilość dni z przymrozkiem: około 110,

 ilość dni gorących ok. 35,

 opady:

 suma roczna opadów: 580 – 750 mm, w tym:

 suma półrocza ciepłego (maj – październik): 370 - 380 mm;),

 średnio w roku notuje się około 22 dni z burzą i 30 do 40 dni z mgłą,

 w klimatycznym bilansie wodnym obszar powiatu ma nadwyżkę rzędu 40 do 60 mm, ale a półroczu ciepłym zaznacza się wyraźny deficyt w tym bilansie rzędu - 40 do - 60 mm,

16 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA

Wykres 1. Gmina Oleśnica – rozkład średnich temperatur oraz opadów w 2006 r. według IMGW Wrocław-Starachowice.

* na podstawie danych WIOŚ zawartych w „Raporcie o stanie środowiska województwa dolnośląskiego w 2006 r.”

 pokrywa śnieżna:

 pokrywa śnieżna utrzymuje się średnio przez około 50 dni,

 zanika przeciętnie do 25 marca,

 średnia grubość pokrywy śnieżnej wynosi: 10 cm;

 wiatry:

 przeważa kierunek wiatru zachodniego (17-20%), drugorzędne znaczenie ma kierunek południowo-zachodni (16-20%),  średnia roczna prędkość wiatru wynosi 3,0-3,5 m/s,

 frekwencja cisz atmosferycznych wynosi średnio 5-10%,

 usłonecznienie:

 roczna suma usłonecznienia wynosi około 1550 godzin,

 na półrocze ciepłe przypada około 1050 godzin słonecznych, a na półrocze chłodne (głównie z powodu krótkiego dnia, a także wyższego stopnia zachmurzenia) – tylko 400 godzin,  najbardziej słonecznym miesiącem w roku jest czerwiec, na który przypada średnio 200-225h słonecznych, średnio 7 godzin słonecznych na dobę (w grudniu około 1 godzina),  okres wegetacyjny trwa ponad 220 - 230 dni i jest najdłuższy w Polsce, początek robót polnych przypada na drugą lub trzecią dekadę marca.

17 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA

2.7. Gleby

Gmina Oleśnica posiada dobre warunki do prowadzenia produkcji roślinnej i zwierzęcej, jednak w poszczególnych obrębach występuje duże zróżnicowanie pod względem klas bonitacyjnych. Gruntów bardzo dobrych i dobrych najwięcej jest w obrębach bezpośrednio przylegających do miasta Oleśnica, natomiast najsłabsze znajdują się na północy, wschodzie i południu gmin. Północną i centralną część gminy pokrywają gleby płowe. Płaty gleb brunatnych kwaśnych leżą między Ligotą Wielką, a Wyszogrodem oraz na wschód od Krzeczyna. Przy dolinie rzeki Oleśnicy, w rejonie Smardzowa i na południowym krańcu miasta Oleśnica, występują czarne ziemie. Południową część gminy pokrywają gleby bielicowe. W dolinie rzeki Widawy oraz w dolinach miejscowych małych rzek występują natomiast mady rzeczne. Pod względem klasyfikacji bonitacyjnej gruntów ornych można zauważyć, że na obszarze gminy dominują gleby średnie (klasa IV a i IV b), które stanowią 44,0% powierzchni wszystkich gruntów ornych. Występują one w każdym obrębie, przy czym najwięcej jest ich we wsi Boguszyce, gdzie zajmują aż 78,2% areału. Ziem słabych (klasa V, VI i VIz) jest mniej. Stanowią one 27,9% powierzchni gruntów ornych, jednak w obrębach Ostrowina i Brzezinka ich udział przekracza 80,0% powierzchni ornej. Podobną powierzchnię, co gleby słabe, zajmują gleby dobre (klasa III a i III b) 25,9%. Najwięcej jest ich we wsiach Świerzna i Gręboszyce, gdzie stanowią odpowiednio 79,2% i 75,8% areału gruntów ornych. Oprócz wyżej wymienionych gruntów w gminie Oleśnica występują również gleby bardzo dobre II klasy bonitacyjnej, jednak ich powierzchnia stanowi tylko 2,2% obszaru gruntów ornych. Znajdują się one tylko w kilku obrębach, a ich powierzchnia mieści się w przedziale od 0,2% (Ligota Polska) do 4,8% (Dąbrowa). Wyjątkiem jest wieś Smardzów gdzie gleb tych jest aż 32.1 %.

Tabela 1. Struktura klas bonitacyjnych gruntów ornych.

Klasa Struktura w % bonitacyjna II 2,2 III a i III b 25,9 IV a i IV b 44,0 V, VI, VIz 27,9

Wykres 2. Zestawienie gruntów ornych według klas bonitacyjnych.

18 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA

Wśród łąk i pastwisk najwięcej jest użytków średnich (IV klasa), które stanowią 55,1 % powierzchni. Najliczniej występują one w obrębie Poniatowice - 81,4% powierzchni użytków zielonych. W pozostałych wsiach ich powierzchnia jest bardzo zróżnicowana i mieści się w przedziale od 1,2% (Dąbrowa) do 72,8% (Nieciszów). Dużo mniej jest użytków zielonych słabych (klasa V, VI i VIz) i dobrych (klasa III). Stanowią one odpowiednio 22,2% i 20,9% powierzchni. Najwięcej użytków zielonych słabych jest w Dąbrowie 98,8% powierzchni, a dobrych w Jenkowicach 81,4%. Łąki i pastwiska dobre nie występuje w ogóle w obrębach: Brzezinka, Dąbrowa i Ostrowina. Znacznie mniej jest natomiast użytków zielonych bardzo dobrych (I i II klasa), które zajmują jedynie 1,8% obszaru wszystkich łąk i pastwisk. Występują one we wsiach: Nowoszyce, Smardzów, Świerzna i Wyszogród. Ich powierzchnia mieści się w przedziale od 0,1% (Smardzów) do 33,7% (Nowoszyce).

Tabela 2. Struktura klas bonitacyjnych użytków Wykres 3. Zestawienie użytków zielonych według zielonych. klas bonitacyjnych.

Klasa Struktura w % bonitacyjna I i II 1,8

III 20,9

IV 55,1

V, VI, VIz 22,2

Na terenie gminy wyróżnić można dziewięć kompleksów glebowo – rolniczych:  kompleks pszenny bardzo dobry (1) - występuje w 7 obrębach i zajmuje 386,83 ha tj. 2,9% powierzchni gruntów ornych. Najwięcej, bo 162,24 ha jest w Smardzowie, co stanowi 31,0% powierzchni gruntów ornych w obrębie,  kompleks pszenny dobry (2) - zajmuje 18,3% powierzchni gruntów ornych (2427,74 ha) i występuje na terenie większości obrębów. Największe powierzchnie występują w obrębach Smolna i Jenkowice (odpowiednio 38,3% i 60,0% powierzchni gruntów ornych w tych obrębach),  kompleks pszenny wadliwy (3) - występuje w 17 obrębach. Zajmuje obszar 4,3% powierzchni gruntów ornych (566,97 ha),  kompleks żytni bardzo dobry (4) - zajmuje obszar 1576,18 ha (11,9% powierzchni gruntów ornych) w 25 miejscowościach. Z większymi zasięgami tych gleb spotykamy się w obrębach Smolna (18,7%) i Boguszyce (19,0%),  kompleks żytni dobry (5) - występuje na terenie całej gminy, zajmuje 24,3% powierzchni gruntów ornych (3219,07 ha),  kompleks żytni słaby (6) - zajmuje obszar 20,2% powierzchni gruntów ornych gminy (2679,47 ha). Ziemie te nie występują jedynie w obrębie Wszechświęte,  kompleks żytni najsłabszy (7) - stanowi 11,8% powierzchni gruntów ornych. Obejmuje powierzchnię 1562,51 ha,

19 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA

 kompleks zbożowo - pastewny mocny (8) - występuje w 23 obrębach i zajmuje obszar 3,9% powierzchni gruntów ornych tj. 514,75 ha,  kompleks zbożowo-pastewny słaby (9) - występuje w 12 obrębach i zajmuje obszar 323,23 ha (2,4% powierzchni gruntów ornych). Spośród użytków zielonych w gminie Oleśnica występują natomiast dwa kompleksy rolniczej przydatności:  użytki zielone średnie (2z) - zajmują obszar 2441,51 ha (79,7% powierzchni użytków zielonych). Występują we wszystkich obrębach,  użytki zielone słabe i bardzo słabe (3z) - zajmują powierzchnię 623,02 ha (20,3% powierzchni użytków zielonych). Nie występują tylko w 4 obrębach (Bystre, Jenkowice, _ Nowoszyce, Zarzysko). Zalicza się tu użytki zielone na glebach mineralnych zbyt suchych lub zbyt wilgotnych, na glebach

Gleby, rzeźba terenu, agroklimat i warunki wodne mają najistotniejsze znaczenie dla gospodarki rolnej. Na ich podstawie określa się (w formie punktowej) wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, który dla gminy Oleśnica wynosi 72,2 pkt. i jest o 4,1 pkt. niższy od wskaźnika województwa dolnośląskiego. Największy wpływ na syntetyczny wskaźnik waloryzacji ma ocena jakości gleb (0-100 punktów), która w gminie jest niska i wynosi 49,7 pkt. Gleby o najniższej jakości występują w miejscowościach: Ostrowina, Brzezinka, Nowa Ligota, Ligota Mała i Piszkawa. Wskaźnik jakości gleb w tych wsiach nie przekracza 40 punktów. W gminie znajdują się dwa obręby (Brzezinka, Ostrowina), które ze względu na niekorzystne warunki naturalne zaliczono do obszaru o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW). Czynnikiem decydującym o przynależności do strefy ONW jest niski wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej w tych obrębach.

Ocena jakości gleb użytkowanych rolniczo realizowana jest w ramach zadań własnych i badań monitoringowych prowadzonych przez Okręgową Stację Chemiczno-Rolniczą we Wrocławiu. Na obszarze powiatu oleśnickiego udział gleb o odczynie bardzo kwaśnym i kwaśnym waha się w przedziale 40-60% (Polska 58%). Gleby te na ogół cechuje naturalna i podwyższona zawartość metali ciężkich (cynk).

Tabela 3. Odczyn gleb użytkowanych rolniczo. Wykres 4. Struktura odczynu gleb użytkowanych rolniczo. Udział Odczyn gleb - pH procentowy bardzo kwaśny 25 % (pH < 4,5) kwaśny 40% (pH 4,6-5,5) lekko kwaśny 28%, (pH 5,6-6,5) obojętny 7% (pH 6,6-7,2) Gleby o odczynie zasadowym nie występują.

20 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA

Skutkiem zakwaszenia gleb utrudnione jest pobieranie przez rośliny podstawowych składników pokarmowych. Bardziej uaktywniają się szkodliwe związki glinu, manganu i żelaza, a także pobieranie metali ciężkich: ołowiu i kadmu. Prowadzi to do zmniejszenia plonów roślin uprawnych i pogorszenia jakości uzyskanych produktów, nawet przy prawidłowym nawożeniu mineralnym innymi składnikami. Znaczny wpływ na zakwaszenie gleb ma działalność człowieka, zarówno poprzez regulowanie odczynu na drodze wapnowania gleb, jak poprzez wywoływanie przyczyn powodujących zwiększenie kwasowości. Ze względu na duży udział gleb kwaśnych i bardzo kwaśnych na terenie gminy konieczne jest przeprowadzenie wapnowania gleb. Zabieg ten nie tylko wpływa na zmianę pH gleby, ale także wzbogaca glebę w wapń, magnez, a niekiedy również w mikroelementy. Wapnowanie korzystnie wpływa na właściwości fizyczne, strukturę i przepuszczalność gleb, co w efekcie doprowadza do wzrostu wydajności gleby.

Tabela 4. Potrzeby wapnowania gleb użytkowanych rolniczo.

Potrzeby wapnowania Udział procentowy konieczne 35 % potrzebne 21 % wskazane 19 % ograniczone 13 % zbędne 12 %

Wykres 5. Potrzeby wapnowania gleb użytkowanych rolniczo.

21 2.8. Lasy Stopień lesistości gminy wynosi 22,5% (5430 ha) – stan na XII.2011r.: 22,3% - 5406,3ha. Występują jednak takie obręby gdzie udział lasów i zadrzewień stanowi ponad 50% ich powierzchni (Ostrowina, Nowa Ligota, Brzezinka i Osada Leśna). W miejscowościach Sokołowice, Cieśle, Ligota Mała i Krzeczyn lesistość kształtuje się w przedziale od 25,7% do 44,3% powierzchni poszczególnych obrębów. W pozostałych obrębach współczynnik lesistości jest jednak dużo mniejszy od średniej lesistości kraju, która wynosi 28%. Szczególnie zjawisko to jest widoczne w zachodniej, północno zachodniej części gminy oraz na wschód i południe od miasta Oleśnica, gdzie udział lasów i zadrzewień nie przekracza 1,0% (Bogusławice, Dąbrowa, Gręboszyce, Jenkowice, Ligota Wielka, Nowoszyce, Smardzów i Wyszogród). Na taki stan wpływają znajdujące się w tych obrębach dobre gleby, które są wykorzystywane rolniczo. Większe powierzchnie leśne w gminie zajmują głównie bory mieszane świeże. W drzewostanie tych zbiorowisk występuje równorzędny udział gatunków szpilkowych i liściastych, z dominacją sosny zwyczajnej, dwóch gatunków dębów – szypułkowego i bezszypułkowego oraz klonem zwyczajnym i bukiem zwyczajnym. Domieszkę tworzy brzoza brodawkowata. Nad ciekami spotykamy niewielkie fragmenty łęgów jesionowo-olchowych. Lasy zarządzane są przez dwa nadleśnictwa: nadleśnictwo Oleśnica (północna część gminy) i nadleśnictwo Oława (południowa część gminy.

2.9. Świat roślinny

Zgodnie z geobotanicznym podziałem Śląska, obszar gminy Oleśnica należy do prowincji Niżowo-Wyżynnej, dział Bałtycki, pododdział Pas Wyżyn Środkowych, kraina Wał Trzebnicki, okręg Żarsko – Trzebnicko -Ostrzeszowski, podokręg Równina Oleśnicka. Gmina charakteryzuje się dominacją nieleśnych zbiorowisk antropogenicznych i półnaturalnych, częściowo użytkowanych przez człowieka (grunty orne, łąki i pastwiska). Zbiorowiska nieleśne zajmują prawie 80% powierzchni gminy.

Na niewielkich powierzchniach łąkowych użytków zielonych występują: trzęślica modra, śmiałek darniowy, 4 gatunki ostrożeni, dzięgiel leśny, wiązówka błotna, firletka poszarpana, komonica błotna, krwiściąg lekarski.

Na polach uprawnych występują zbiorowiska chwastów polnych: miotła zbożowa, rumianek pospolity, chaber bławatek, wyka drobnokwiatowa, sporek polny, czerwiec roczny, maruna bezwonna, gwiazdnica pospolita, przytulia czepna, przetacznik perski, chwastnica jednostronna, mak polny.

Do cennych terenów ze względu na swe walory przyrodniczo-krajobrazowe w gminie Oleśnica należy dolina rzeki Widawy obejmująca swym zasięgiem południową część obrębu Ligota Mała i Krzeczyn. Obszar ten jest swoistą mozaiką środowiskową. Tworzą ją lasy iglaste, liściaste, mieszane, zarośla krzewów w tym stare plantacje róż, pozostawione w naturalnym użytkowaniu łąki i pastwiska oraz najbliższe otoczenie rzeki, która na tym odcinku ma naturalny bieg. Dzięki tym

22 czynnikom żyją tu zwierzęta niespotykane w innych rejonach powiatu oleśnickiego. Występuje tu również szereg stanowisk roślin chronionych. Należy tu wyróżnić występujące gatunki: konwalia majowa, kalina koralowa, bluszcz pospolity, porzeczka czarna.

2.10. Świat zwierząt

Ne obszarze gminy Oleśnica w 1993 r. przeprowadzono badania nad rybami na Widawie i innych mniejszych ciekach. W ciekach stwierdzono występowanie 16 gatunków ryb, a w Boguszyckim Potoku dodatkowo minoga strumieniowego. Ponowne badania nad rybami wykonano w 2003 r. Na górnym odcinku Widawy – do Zbytowej stwierdzono występowanie następujących gatunków: szczupak, płoć, jelec, kleń, kiełb, piskorz, koza, ciernik, okoń. Na odcinku od Zbytowej w dół rzeki stwierdzono takie gatunki, jak: szczupak, jelec, kleń, kiełb, piskorz, ciernik, okoń, jaź, śliz, miętus. Na górnym odcinku Oleśnicy – do ujścia Boguszyckiego Potoku stwierdzono następujące gatunki: minóg strumieniowy, szczupak, płoć, słonecznica, kiełb, śliz, miętus, ciernik, okoń. Na odcinku poniżej ujścia Boguszyckiego Potoku w rzece Oleśnicy stwierdzono występowanie: szczupaka, płoci, kiełba, miętusa, ciernika, okonia, jeleca, śliza.

W gminie występuje 11 gatunków płazów i 5 gatunków gadów. Dla nich najcenniejszą częścią gminy jest jej południowy kraniec, kompleks lasów i łąk oparty na południu o rzekę Smolną i Widawę, położony między wsiami Zbytowa i Ligota Mała. Drugim cennym obszarem dla płazów i gadów są w okolicach wsi Sokołowice, Brzezinka, Miodary gdzie są stosunkowo czyste cieki wodne niewielkie zbiorniki wodne, małe fragmenty lasów, łąk i śródpolnych zadrzewień. Na terenie gminy występuje 111 gatunków ptaków. Obszary szczególnie cenne dla nich to rejon łąk, oczek wodnych, lasów koło Brzezinki – miejsce lęgowe żurawia, łabędzia niemego, bociana czarnego, remiza. Cenne szczególnie ze względu na dużą liczbę ptaków drapieżnych są lasy oraz doliny rzek i strumieni. Cenne dla ptaków są np. lasy między Zbytową a Ligotą Małą, gdzie stwierdzono 5 par dzięcioła średniego, 2 pary jastrzębia, 1 parę kobuza. Stwierdzono również występowanie 4 gatunków nietoperzy. Jednym z najcenniejszych obszarów pod względem bogactwa fauny jest dolina rzeki Widawy obejmująca swym zasięgiem południową część obrębu Ligota Mała i Krzeczyn. Na obszarze tym żyją zwierzęta niespotykane w innych rejonach powiatu oleśnickiego. Dominują tu następujące gatunki płazów i gadów: żaba moczarowa, kumak nizinny, ropucha szara, żaba trawna, jaszczurka żyworodna, zaskroniec zwyczajny, żmija zygzakowata. Wśród dużej liczby ptaków żyjących w tym rejonie na uwagę zasługują w szczególności stanowiska remiza, derkacza, kolonia brzegówki, miejsca gniazdowania bociana białego oraz rzadko spotykanego bociana czarnego. Licznie występuje tu również zwierzyna płowa, drobne ssaki owadożerne i ssaki drapieżne jak kuna, gronostaj, łasica i wydra.

2.11. Ochrona przyrody i krajobrazu

Do podstawowych form ochrony przyrody w Polsce należy tworzenie rezerwatów przyrody, parków narodowych, parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu. Coraz

23 większe znaczenie mają także użytki ekologiczne, stanowiska dokumentacyjne oraz zespoły przyrodniczo – krajobrazowe. Formami ochrony indywidualnej są: gatunkowa ochrona roślin i zwierząt oraz pomniki przyrody w rodzaju: pojedynczych drzew, alei, głazów narzutowych, skałek itp. Wśród wymienionych form ochrony na obszarze gminy Oleśnica ustanowiono użytki ekologiczne oraz 20 pomników przyrody. Ponadto, na terenie gminy Oleśnica wyznaczono 2 obszary Natura2000.

24 Tabela 5. Użytki ekologiczne na terenie gminy Oleśnica

Rok Pow. Opis formy ochrony Nazwa Akt utworzenia utworzenia [ha] przyrody

uchwała Nr IV/6/07 Rady Gminy Oleśnica ochrona cennych Las z dn. 24 stycznia 2007 r. 2007 70,27 przyrodniczo gatunków Boguszycki (Dz. Urz. Woj. Dol. Nr 53, poz. 558 z dn. flory i fauny 28.02.2007 r.)

uchwała Nr XXIII/161/05 Rady Gminy ochrona cennych Olsy Oleśnica z dn. 24 marca 2005 r. 2005 77,98 przyrodniczo gatunków Sokołowickie (Dz. Urz. Woj. Dol. Nr 67, poz.1441 flory i fauny z dn.13.04.2005 r.)

uchwała Nr XXIII/160/05 Rady Gminy ochrona cennych Oleśnica z dn. 24 marca 2005 r. Ols Spalicki 2005 4,94 przyrodniczo gatunków (Dz. Urz. Woj. Dol. Nr 67, poz.1440 flory i fauny z dn.13.04.2005 r.)

wilgotne zbiorowiska uchwała NR XVIII/124/04 Rady Gminy Mokradła roślinne wraz z Oleśnica z dn. 29.11.2004r. (Dz. Urz. 2004 36,3 Boguszyckie występującymi gatunkami Woj. Doln. Nr 7 poz. 198 z dn. 12.01.2005 zwierząt r.) Źródło: „Program Ochrony Środowiska Gminy Oleśnica na lata 2008-2015” Ekostandard Pracownia Analiz Środowiskowych, lipiec 2008 r.

Zgodnie z obowiązującym Programem ochrony środowiska na terenie gminy proponuje się powołać również: – projektowany użytek ekologiczny „Łąka Oleśnicka” - obejmująca następujące działki SPAWRSP 406/12: 512W, 68ŁIII, 524LzIV – o łącznej powierzchni wynoszącej 4,73 ha; – projektowany użytek ekologiczny „Łąka Spalicka” - obejmuje działkę SP-AWRSP 404/89: 94ŁIII, 103LzIV, 390W o łącznej powierzchni wynoszącej 4 ha; – projektowany użytek ekologiczny „Uroczysko Grotowskiego - Małe Brzezie” – obejmuje następujące oddziały leśne w Nadleśnictwie Oleśnica Śląska – 180: a (1,67 ha), j (0,13ha); 184: a (4,63 ha), g (1,62 ha), h (2,15 ha), i (3,08 ha); 216: b (1,46 ha), c (4,02 ha), d(1,18 ha), f (1,87 ha), g (1,88 ha), h (1,63 ha), i (2,20 ha), j (1,65 ha); 217: h (5,05 ha), i(1,11 ha), j (1,80 ha); 260: Aa (3,98 ha): 261: a (2,27 ha), c (1,07 ha); 262: a (1,36 ha) – o łącznej powierzchni wynoszącej 49,92 ha. W dalszej perspektywie planuje się powołanie użytków ekologicznych „Ols pod Brzezinką” i „Stary Staw” koło Ligoty Polskiej. Projektuje się również utworzenie pomnika przyrody „Aleja nad Potokiem Boguszyckim” za miejscowością Spalice (71 drzew) oraz objąć ochroną wiekowy dąb za miejscowością Cieśle.

Gminny zasób przyrody uzupełnia 20 pomników przyrody. Według art. 28 ustawy o ochronie przyrody z 16 października 1991 roku pomnikami przyrody są „pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, historyczno – pamiątkowej i krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, w szczególności sędziwe i okazałych rozmiarów drzewa i

25 krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe, jaskinie”. Pomniki przyrody są ważnym elementem składowym krajobrazu, podnoszą jego piękno, posiadają wysokie walory dydaktyczne i edukacyjne.

Tabela 6. Pomniki przyrody na terenie gminy Oleśnica Obwód Lp. Pomniki przyrody Lokalizacja pnia Osada leśna, przy drodze leśnej na skraju lasu Buk zwyczajny (Fagus sylvatica) 346 cm oddz. 293 Leśnictwo Ostrowian- droga z Osady Leśnej do Dziadowego Mostu. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 290 cm obręb Sokołowice, działka nr 155/3, AM-2 Dąb szypułkowy (Quercus robur) 350 cm obręb Sokołowice, działka nr 155/3 AM-2 Dąb szypułkowy (Quercus robur) 310 cm obręb Sokołowice, działka nr 155/3 AM-2 Dąb szypułkowy (Quercus robur) 360 cm obręb Sokołowice, działka nr 155/3 AM-2 obręb Boguszyce, działki nr 665 AM-2 i 404/88 AM- Dąb szypułkowy (Quercus robur) 450 cm 3 Dąb szypułkowy (Quercus robur) 390 cm obręb Boguszyce, działki nr 665 AM Dąb szypułkowy (Quercus robur) 270 cm obręb Boguszyce, działki nr 665 AM Dąb szypułkowy (Quercus robur) 230 cm obręb Boguszyce, działki nr 665 AM 10. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 400 cm obręb Boguszyce, działki nr 665 AM 11. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 410 cm obręb Boguszyce, działki nr 665 AM 12. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 440 cm obręb Boguszyce, działki nr 665 AM 13. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 370 cm obręb Boguszyce, działki nr 665 AM 14. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 310 cm obręb Boguszyce, działki nr 665 AM 15. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 320 cm obręb Boguszyce, działki nr 665 AM 16. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 310 cm obręb Boguszyce, działki nr 665 AM 17. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 385 cm obręb Boguszyce, działki nr 665 AM 18. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 385 cm obręb Boguszyce, działki nr 665 AM 19. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 270 cm obręb Boguszyce, działki nr 665 AM 20. Dąb szypułkowy (Quercus robur) 290 cm obręb Boguszyce, działki nr 665 AM Źródło: „Program Ochrony Środowiska Gminy Oleśnica na lata 2008-2015” Ekostandard Pracownia Analiz Środowiskowych, lipiec 2008 r.

Ponadto prawnej ochronie podlega wiele gatunków roślin i zwierząt. Celem ochrony gatunkowej jest zabezpieczenie dziko występujących gatunków roślin i zwierząt, zwłaszcza rzadkich lub zagrożonych wyginięciem oraz zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej. Ochrona gatunkowa roślin obejmuje gatunki poddane ochronie ścisłej (całkowitej) oraz ochronie częściowej. W odniesieniu do dziko występujących roślin poddanych ochronie ścisłej zabrania się ich niszczenia, zrywania, ścinania, pozyskiwania i wyrywania z naturalnych stanowisk oraz ich zbywania, nabywania, przenoszenia lub wywożenia za granicę. Ochrona gatunkowa zwierząt obejmuje bardzo liczne gatunki zwierząt, które występują w stanie dzikim, a są zagrożone wyginięciem lub są rzadko spotykane. W stosunku do gatunków chronionych zabrania się m.in. umyślnego ich zabijania, płoszenia, chwytania, przetrzymywania i preparowania, niszczenia ich gniazd, nor, legowisk, filmowania i fotografowania w miejscach rozrodu. Dla niektórych skrajnie rzadkich gatunków, dodatkową ochrona otacza się miejsca ich rozrodu i stałego przebywania, wyznaczając w tym celu strefy ochrony ścisłej i częściowej. Ochronie podlegają również mrowiska w lasach. W trakcie uproszczonej inwentaryzacji przyrodniczej przeprowadzonej w 1993 r. na terenie gminy stwierdzono 18 gatunków roślin chronionych występujących na 129 stanowiskach, w tym 10 gatunków podlegających ochronie całkowitej i 8 częściowej.

26 Najliczniej występują:  wśród gatunków całkowicie chronionych: bluszcz pospolity (13 stanowisk), sromotnik bezwstydny (11 stanowisk),  pośród gatunków chronionych częściowo kruszyna pospolita (35 stanowisk), kalina koralowa (19 stanowisk) i konwalia majowa (17 stanowisk).

Najmniej cenna przyrodniczo jest środkowa część gminy, gdzie dominuje działalność rolnicza. Część południowa leżąca w dolinie Widawy i jej dopływów w większym stopniu pokryta jest przez lasy, głównie liściaste i mieszane (łęgi i grądy). Na obszarze tym znajduje się kilka większych skupisk gatunków chronionych, z których najciekawsze to storczyki: 2 liczne populacje listery jajowatej koło Krzeczyna i Ligoty Małej oraz liczna populacja storczyka szerokolistnego koło Piszkawy. Część północna gminy jest najciekawsza i najbogatsza pod względem występowania gatunków roślin chronionych. Reprezentują one 2 typy siedliskowe:  rośliny siedlisk wodnych i wilgotnych skupione wzdłuż rzeki Oleśnicy,  rośliny borów sosnowych w najbardziej na północ wysuniętej części gminy.

W starych poniemieckich zbiornikach zaporowych na Oleśnicy stwierdzono występowanie grążela żółtego (na 2 stanowiskach), a w śródleśnym stawie koło Brzezinki grzybienie białe. Suche i świeże bory sosnowe na północy gminy są siedliskiem chronionych roślin zarodnikowych: porostów (płucnica islandzka), grzybów (szmaciak gałęziak) i widłaków (widłak goździsty i jałowcowaty).

Największe skupisko roślin chronionych w gminie Oleśnica znajduje się na niewielkim obszarze w okolicy kolonii Małe Brzezie, w północnej części gminy w pobliżu szosy Oleśnica – Drołtowice. Obszar ten obejmuje fragment lasów łęgowych, łąki i zbiornik wodny. Występuje tu: wawrzynek wilczełyko, barwinek pospolity, porzeczka czarna, kopytnik pospolity, konwalia majowa, sromotnik bezwstydny, grążel żółty, storczyk szerokolistny i kruszyna pospolita.

Na terenie gminy Oleśnica znajdują się dwa obszary Natura 2000, niewymienione w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 roku w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. z 2011 roku Nr 25, poz. 133 z późniejszymi zmianami):

– Dolina Oleśnicy i potoku Boguszyckiego PLH020091, – Lasy Grędzińskie PLH020081.

27 Dolina Ole ś nicy i Potoku Boguszyckiego jest to obszar specjalnej ochrony siedlisk o powierzchni 1.118,8 ha. Jako obszar o znaczeniu wspólnotowym został zakwalifikowany w 2011 roku. Obszar stanowi kompleks łąk kośnych wilgotnych i świeżych oraz szuwarów po obu stronach rzeki Oleśnicy i Boguszyckiego Potoku. Obejmuje on też las (w tym priorytetowe łęgi olszowo-jesionowe) oraz w nieznacznym stopniu pola uprawne. Obszar mieści się pomiędzy miejscowościami: Rataje, Boguszyce, Kolonia Miodary, Nowica, Sosnówka, Ostrowina, Junoszyn, Cieśle, Spalice. Na odcinku Rataje - Gęsia Górka ciągnie się on wzdłuż rzeki Oleśnicy pasem o szerokości 250 - 500 m i długości około 4 km. Następnie ciągnie się w dwóch kierunkach: północnym i północno-wschodnim. W kierunku północnym, wzdłuż Potoku Boguszyckiego, biegnie pas długości około 8 km i szerokości około 200-1000 m, natomiast w kierunku północno- wschodnim, wzdłuż rzeki Oleśnica, pas długości około 9 km i szerokości około 250-750 m, do którego przylegają 3 pasy o szerokości około 200 m ciągnące się w stronę wsi Boguszyce (około 1,5 km), Ligota Polska (około 2 km) oraz w kierunku wsi Brzezinka (około 3 km). Ostoję rozcina w południowej części obwodnica miasta Oleśnica.

Obszar ma kluczowe znaczenie dla przetrwania czerwończyka fioletka (Lycaena helle) na Dolnym Śląsku. Obejmuje jedno z dwóch stanowisk gatunku w tym województwie potwierdzone po 1995 roku oraz stanowisko stwierdzone w latach 80-tych XX wieku. Stanowiska te stanowią najbardziej na zachód wysuniętą wyspę zasięgu na Równinie Oleśnickiej. Obszar chroni rzadkie już na Nizinie Śląskiej zespoły ekstensywnych łąk wilgotnych (świeżych, kaczeńcowych i trzęślicowych) z rdestem wężownikiem (Polygonum bistorta) rośliną żywicielską gąsienic czerwończyka fioletka. Dodatkowo wartość ostoi podwyższa obecność licznych populacji trzepli zielonej, pachnicy dębowej, czerwończyka nieparka, kumaka nizinnego, wydry i bobra. Cenne są również dobrze zachowane na terenie obszaru płaty priorytetowych łęgów olszowo-jesionowych stanowiących końcowe ogniwo sukcesji w dolinach Oleśnicy i Potoku Boguszyckiego.

W granicach ostoi występują następujące typy siedlisk wymienione w Załączniku nr 1 Dyrektywy: – Wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi, kod: 2330; – Zmienno wilgotne łąki trzęś licowe (Molinion), kod:6410; – Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium), kod: 6430; – Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris), kod: 6510; – Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo – fragilis, Populetuym albae, Alnenion), kod: 91E0.

W granicach ostoi występują również ssaki wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG: – Mopek (Barbastella barabstellus), kod: 1308; – Nocek duży (Myotis myotis), kod: 1324;

28 – Bóbr europejski (Castor fiber), kod: 1337; – Wydra (Lutra lutra), kod:1355).

Gadami i płazami wymienionymi w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG są: – Traszka grzebieniasta (Triturus cristatus), kod:1166; – Kumak nizinny (Bombina bombina), kod: 1188.

Rybami wymienionymi w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG są: – Piskorz (Misgurnus fossilis), kod: 1145.

Bezkręgowcami wymienionymi w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG są: – Trzepla zielona (Ophiogomphus cecilia), kod: 1037; – Czerwończyk nieparek (Lycaena dispar), kod: 1060; – Pachnica dębowa (Osmoderma eremita), kod: 1084; – Czerwończyk fioletek (Lycaena helle), kod: 4038.

Innymi ważnymi gatunkami zwierząt są: – Ropucha paskówka (Bufo calamita); – Traszka zwyczajna (Triturus vulgaris); – Paź królowej (Papilio machaon).

Dla obszaru nie uchwalono Planu Ochrony ani Planu Zadań Ochronnych.

Lasy Gr ę dzi ń skie jest to obszar specjalnej ochrony siedlisk o powierzchni 3.087,5 ha. Jako obszar o znaczeniu wspólnotowym został zakwalifikowany w 2011 roku. Obszar położony jest na Równinie Oleśnicko-Bierutowskiej, na terenie gmin Oleśnica, Długołęka, Bierutów, Czernica, Jelcz-Laskowice. Lasy Grędzińskie znajdują się na obszarze zbudowanym z glin zwałowych oraz utworów rzecznego pochodzenia, stanowią je piaski, żwiry i mady rzeczne. Gleby tego terenu to mady rzeczne, gleby brunatne, czarne ziemie oraz gleby murszowe i gruntowoglejowe. Całość obszaru leży w obrębie doliny Widawy oraz terenów doń przyległych. Dominują formacją roślinną tego terenu są lasy. Roślinność Lasów Grędzińskich jest bardzo zróżnicowana: występują tu grądy Galio-Carpinetum, dominujące w krajobrazie łęgi nadrzeczne Ficario-Ulmetum (typicum i chrysosplenietosum) oraz lasy aluwialne Fraxino- Alnetum. Nieleśną część szaty roślinnej tworzą fitocenozy ze związku Magnocaricion (Caricetum acutiformis, Caricetum gracilis, Phalaridetum arundinaceae), łąki wilgotne ze związku Calthion (Angelico- Cirsietum oleracei i Scirpetum silvatici) oraz łąki trzęślicowe (Selino- Molinietum) lub łąki świeże (Arrhentheretum elatioris, Alopecuretum prtensis). Negatywnym zjawiskiem w obszarze Lasów Grędzińskich jest ekspansja neofitów, głównie Solidago gigantea. Najistotniejszym walorem przyrodniczym badanego terenu jest rozległy obszar lasów z licznymi przestojami oraz z wydzieleniami ze starodrzewiem. Stwierdzono tu występowanie 6 siedlisk przyrodniczych Natura

29 2000. Wśród nich zdecydowanie dominują łęgi dębowe wiązowo- jesionowe (91F0), które są wykształcone w wielu postaciach lokalnosiedliskowych. Kolejnym bardzo istotnym siedliskiem są lasy łęgowe i nadrzeczne (91E0), reprezentujące priorytetowy typ siedliska. Obszar ten stanowi ważną ostoję bogatych w gatunki łąk trzęślicowych (6410) oraz nizinnych i podgórskich łąk świeżych użytkowanych ekstensywnie świeżych (6510). Na terenie Lasów Grędzińskich nie stwierdzono gatunków roślin wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Rady nr 92/43/EWG. Występują tu jednak liczne gatunki chronione: goryczka wąskolistna (Gentiana pneumonanthe), nasięźrzał pospolity (Ophioglossum vulgatum), podkolan biały (Platanthera biforia), wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum) i inne. Tereny położone w dolinie Widawy obfitują także w liczne mokradła z roślinnością szuwarową stanowiące cenne siedliska płazów i bezkręgowców z załącznika II Dyrektywy. Na uwagę zasługują: szczególnie liczna populacja trzepli zielonej oraz jedno z 4 znanych obecnie z Dolnego Śląska stanowisk przelatki aurinii; występują tu ponadto 3 gatunki modraszkowatych, pachnica dębowa i kozioróg dębosz. Fauna ssaków i płazów jest typowa dla niżowych dolin rzecznych Dolnego Śląska - występują tu traszka grzebieniasta, kumak, nizinny, wydra i bóbr.

W granicach ostoi występują następujące typy siedlisk wymienione w Załączniku nr 1 dyrektywy: – Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae), kod: 6120; – Zmienno wilgotne łąki trzęś licowe (Molinion), kod:6410; – Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris), kod: 6510; – Kwaśne buczyny (Luzulo – Fageion), kod:9110; – Grąd środkowoeuropejski i subkontynetalny (Galio – Carpinetum, Tilo – Carpinetum), kod:9170; – Pomorski kwaśny las brzozowo – dębowy (Betulo – Qercetum), kod: 9190; – Łęgowe lasy dębowo – wiązowo - jesionowe (Ficario – Ulmetum)), kod: 91F0.

W granicach ostoi występują również ptaki wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG: – Dzięcioł średni (Dendrocopos medius), kod: A238; – Muchołówka biało szyja (Ficedula albicollis), kod: A321.

Ssakami wymienionymi w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG są: – Mopek (Barbastella barabstellus), kod: 1308; – Nocek duży (Myotis myotis), kod: 1324; – Bóbr europejski (Castor fiber), kod: 1337; – Wydra (Lutra lutra), kod:1355).

Gadami i płazami wymienionymi w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG są: – Traszka grzebieniasta (Triturus cristatus), kod:1166;

30 – Kumak nizinny (Bombina bombina), kod: 1188.

Bezkręgowcami wymienionymi w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG są: – Trzepla zielona (Ophiogomphus cecilia), kod: 1037; – Modraszek telejus (Maculinea teleius), kod: 1059; – Czerwończyk nieparek (Lycaena dispar), kod: 1060; – Modraszek nausitous (Maculinea nausithous), kod: 1061; – Przeplatka aurinia (Euphydryas aurinia), kod: 1065; – Pachnica dębowa (Osmoderma eremita), kod: 1084; – Czerwończyk fioletek (Lycaena helle), kod: 4038; – Koziróg dębosz (Cerambyx cerdo), kod: 1088.

Innymi ważnymi gatunkami zwierząt są: – Mroczek późny (Eptesicus serotinus); – Nocek Brandta (Myotis brandtii); – Nocek rudy (Myotis daubentonii); – Nocek wąsatek (Myotis mystacinus); – Nocek Natterera (Myotis nattereri); – Borowiaczek (Nyctalus leisleri); – Borowiec wielki (Nyctalus noctula); – Karlik większy (Pipistrellus nathusii); – Karlik malutki (Pipistrellus pipistrellus); – Karlik drobny (Pipistrellus pygmaeus); – Mroczek posrebrzany (Vespertilio murinus); – Grzebiuszka ziemna (Pelobates fuscus); – Żaba moczarowa (Rana arvalis); – Żaba jeziorowa (Rana lessonae).

Dla obszaru nie uchwalono Planu Ochrony ani Planu Zadań Ochronnych.

2.12. Stan i ochrona środowiska 1

Zanieczyszczenie powietrza

Zgodnie z podziałem Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska we Wrocławiu gmina Oleśnica została zakwalifikowana do strefy dolnośląskiej. Na terenie gminy nie znajduje się żaden punkt monitoringowy. Roczną ocenę jakości powietrza wykonuje się w oparciu o art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska, rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu

1 Wg prognozy oddziaływania na środowisko do projektu zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica – Werona Sp. z o.o. 2013r.

31 oraz rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 marca 2008 roku w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza.

Główny wpływ na stan powietrza w gminie mają:

 Systemy grzewcze

 Emisje z procesów technologicznych z zakładów przemysłowych

 Komunikacja

 Zanieczyszczenia napływające z terenów sąsiednich

Klimat akustyczny Na klimat akustyczny na terenie gminy Oleśnica największy wpływ ma komunikacja drogowa. Głównym źródłem hałasu jest droga ekspresowa S-8 relacji Wrocław-Białystok. Ponadto przez obszar gminy przebiegają drogi: krajowa nr 25, wojewódzka nr 340 i 451 oraz szereg dróg powiatowych, na których ruch samochodowy jest mniejszy a co za tym idzie ich uciążliwość również jest mniejsza.

Kolejnym elementem wpływającym na klimat akustyczny są linie kolejowe przebiegające przez gminę: I rzędu: Wrocław-Warszawa oraz Oleśnica-Kluczbork oraz linia II rzędu relacji Oleśnica-Jarocin. Najbardziej uciążliwa jest linia relacji Warszawa-Wrocław, gdyż odbywa się na niej ruch zarówno pasażerski jak i kolejowy.

Zanieczyszczenie wód podziemnych Jakość wód na terenie gminy Oleśnica bada Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, na terenie gminy w latach 2007 – 2011 znajdował się jeden punkt monitoringowy – Smardzów. Punkt ten w 2012 roku został wyłączony z sieci monitoringu. Jakość wód w latach 2007 – 2012 badana była również w sąsiadujących z gminą Oleśnica, gminach: Bierutów (punkt: Stronia, Wabienice, Bierutów), Międzybórz (Oska Piła), Syców (punkt Syców), Dobroszyce (punkt: Strzelce) i mieście Oleśnica (punkt Oleśnica). Wody podziemne w rejonie gminy są zróżnicowanej jakości, wahania te dotyczą również jakości wód w jednym punkcie monitoringowym w poszczególnych latach. Wody podziemne w latach 2007 – 2012 kwalifikowane były zarówno do I bardzo dobrej klasy jakości, jak również do IV złej klasy jakości. Wskaźnikami decydującymi o jakości wód podziemnych były mangan, wapń, żelazo, tlen, nikiel i arsen.

Zanieczyszczenie wód powierzchniowych Gmina Oleśnica położona jest w zlewni II rzędu rzeki Widawy, płynącej przez południową część gminy, fragmentarycznie wyznaczającej jej południową granicę. Jakość wód w rzekach przepływających przez teren gminy Oleśnica określona jest na podstawie badań przeprowadzonych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we

32 Wrocławiu. Na terenie gminy w 2011 roku (brak nowszych danych) znajdują się dwa punkty monitoringowe badające jakość rzeki Świerzyna oraz Potoku Boguszyckiego, we wcześniejszych latach wody na terenie gminy nie były badane. Wody w rzekach przepływających przez teren gminy w punktach zlokalizowanych na terenie gminy są średniej jakości. Pod względem samych elementów biologicznych (fitobentos, makrolity) rzeka Świerzna została zakwalifikowana do III klasy – stan umiarkowany, a wody Potoku Boguszyckiego do II klasy – stan dobry. Elementy fizykochemiczne, obejmujące wskaźniki charakteryzujące stan fizyczny, warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne, zasolenie, zakwaszenie oraz warunki biogenne w punkcie na Świerzynie są poniżej stanu dobrego, a w punkcie na Potoku Boguszyckim są dobrej jakości. Ogólny potencjał ekologiczny obydwóch rzek jest umiarkowany.

3. Uwarunkowania historyczno-kulturowe

Na terenie gminy występują liczne obiekty zabytkowe: kościoły, pałace, zespoły pałacowo-parkowe, budownictwo wiejskie oraz historyczne układy urbanistyczne wsi. Obiekty i zespoły zabytkowe występują w zdecydowanej większości miejscowości. Stan techniczny obiektów dziedzictwa kulturowego na terenie gminy jest dostateczny, istnieją obiekty odrestaurowane jak i będące w ruinie. W gminie istnieje kompleksowa dokumentacja inwentaryzacyjna obiektów zabytkowych, przedstawiających wartość kulturową. Część obiektów ujęta jest w rejestrze zabytków.

3.1. Dziedzictwo kulturowe i zabytki

Ustawa z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wprowadza ochronę zabytków nieruchomych i ruchomych ora zabytków archeologicznych. Formami ochrony tej są:  wpis do rejestru zabytków;  uznanie za pomnik historii;  utworzenie parku kulturowego;  ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

Celem ochrony dóbr kultury jest ich zachowanie, należyte utrzymanie oraz społeczne, celowe wykorzystanie i udostępnienie dla celów dydaktycznych i wychowawczych tak, aby służyły nauce oraz stanowiły trwały element kultury narodowej. Dlatego też chronić należy nie tylko poszczególne obiekty, ale całe obszary o szczególnych pod względem środowiska kulturowego walorach. Celem opracowania problematyki ochrony środowiska kulturowego do zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Oleśnica jest:  rozpoznanie struktury krajobrazu kulturowego gminy,  określenie zagrożeń,  określenie potrzeb i warunków ochrony tych dóbr,  rewaloryzacje istniejących wartości przestrzennych,

33  wskazanie możliwości i kierunków kształtowania struktury krajobrazu kulturowego. Krajobraz kulturowy obok treści posiada formę, która nazywa się architekturą krajobrazu – będącą syntezą elementów przyrodniczych i działalności człowieka. Krajobraz kulturowy i jego uwarunkowania, w kategoriach konserwatorskich, powinny być traktowane jako obiekt żywy, który niesie właściwą w swej specyfice metodologię jego ochrony. Ochrona krajobrazu kulturowego jest moralnym obowiązkiem społeczeństwa w celu zachowania ważnego elementu tożsamości narodowej Polaków oraz związków społeczności lokalnych oraz regionalnych. Ochrona krajobrazu to pełna ochrona obiektu zabytkowego i jego otoczenia wraz z roślinnością i właściwymi warunkami socjologicznymi. Realna zatem ochrona środowiska kulturowego musi polegać na ochronie najcenniejszych obiektów, zespołów lub obszarów polegających na świadomym przekształcaniu reszty środowiska w taki sposób, aby tworząc nowe wartości unikać szpetoty i deformacji otoczenia. Zagrożenia wynikające z faktu, że zmieniają się formy życia społecznego i gospodarki powodują, że określone formy przestają odpowiadać potrzebom ich użytkowników (stare kuźnie, drewniane budynki, wiatraki, młyny wodne itp.) Ochrona zabytków obejmuje nie tylko poszczególne obiekty, ale także całe zespoły powiązane z otoczeniem przyrodniczym. Dlatego też ważną jest współpraca ze sobą służb konserwatorskich zabytków i przyrody. Postuluje się zatem:  wspólne działanie służb konserwatorskich zabytków i przyrody,  otoczenie troską zabytków-symboli mówiących o tożsamości danych miejscowości,  przeciwstawianie się realizacji budowli i urządzeń deformujących zespoły historyczne o dużej wartości,  wprowadzanie tablic informacyjnych o obiektach zabytkowych, alejach, drogach historycznych, szlakach handlowych, itp.

Zasoby środowiska kulturowego na terenie gminy podzielono na obiekty wpisane do rejestru zabytków oraz będące w ewidencji konserwatorskiej.

3.2. Ochrona konserwatorska

Na terenie gminy Oleśnica wyznaczono następujące strefy ochrony konserwatorskiej:  Strefa „A” pełnej ścisłej ochrony konserwatorskiej obejmująca: a) zespoły kościelne (kościoły wraz z cmentarzami przykościelnymi, ogrodzeniami i zabytkowymi elementami małej architektury), b) zespoły pałacowo- folwarczne, dworsko- folwarczne, folwarczne, wraz z parkami i założeniami ogrodowymi.

W strefie „A” obowiązują następujące wymogi konserwatorskie:  należy zachować historyczny układ przestrzenny (tj. rozplanowanie dróg, ulic i miedzuchów, placów, historycznych zbiorników wodnych, przebieg: linii zabudowy, kompozycję wnętrz urbanistycznych, kompozycję historycznej zieleni,) oraz poszczególne

34 elementy tego układu (tj. historyczne nawierzchnie ulic, placów i chodników, historyczne obiekty techniczne, zabudowę i zieleń),  należy konserwować zachowane elementy układu przestrzennego, poszczególne obiekty o wartościach zabytkowych należy poddać restauracji i modernizacji technicznej z dostosowaniem obecnej lub projektowanej funkcji do wartości obiektu, a funkcje uciążliwe i degradujące wyeliminować,  należy przyznać pierwszeństwo wszelkim działaniom odtworzeniowym i rewaloryzacyjnym, należy preferować te inwestycje, które stanowią rozszerzenie lub uzupełnienie już istniejących form zainwestowania terenu,  należy dostosować nową zabudowę do historycznej kompozycji przestrzennej w zakresie sytuacji, skali, bryły i jej formy architektonicznej (podziałów architektonicznych, proporcji powierzchni murów i otworów, opracowania elewacji, kolorystki, stolarki okien i drzwi) oraz nawiązać formami współczesnymi i stosowanymi materiałami do lokalnej tradycji architektonicznej,  nowopowstająca zabudowa winna rygorystycznie powtarzać przebieg pierwotnej linii zabudowy oraz winna być kształtowana w oparciu o dostępne materiały ikonograficzne, w nawiązaniu do zachowanej historycznej zabudowy,  nowa zabudowa nie może dominować nad zabudową historyczną,  stosować materiały występujące w lokalnym budownictwie historycznym,  należy dostosować współczesną funkcję do wartości zabytkowych zespołów budowlanych i jego poszczególnych obiektów, eliminując uciążliwe funkcje - dotyczy to również wartościowych kompozycji parkowych, nasadzeń przydrożnych, planowanych osadzeń cieków i zbiorników wodnych o wartościach historycznych,  należy usunąć obiekty dysharmonizujące lub pozostawić je do śmierci technicznej. Analogicznie należy postępować w stosunku do innych elementów zniekształcających założenie historyczne (np. błędnych nasadzeń zieleni) - należy je oznaczyć na załącznikach graficznych,.  należy likwidować obiekty tymczasowe w przypadku inwestycji nowych należy preferować te z nich, które stanowią rozszerzenie lub uzupełnienie już istniejących form zainwestowania terenu, przy założeniu maksymalnego zachowania i utrwalenia istniejących już relacji oraz pod warunkiem, iż nie kolidują one z historycznym charakterem obiektu,  umieszczanie reklam lub innych tablic reklamowych niezwiązanych bezpośrednio z danym obiektem i stanowiących na obiekcie lub obszarze element obcy, jest bezwzględnie zabronione. Dopuszczalne jest umiejscawianie tablic informacyjnych instytucji lub szyldów sklepów i zakładów w miejscach na to wyznaczonych, we właściwej, nie agresywnej formie,  inwestor przed uzyskaniem pozwolenia na budowę winien liczyć się z koniecznością zlecenia dodatkowych badań lub opracowań studialnych, archeologicznych, architektonicznych, urbanistycznych, stratygraficznych, dendrologicznych,

35 dendrochronologicznych itp. w przypadku postawienia takich wymogów przez odpowiednie służby ochrony zabytków,  należy uporządkować wnętrza zabudowy zabytkowych zespołów budowlanych. Puste place powstałe po wyburzeniu obiektów powinny uzyskać zagospodarowanie odtworzeniowe bądź jako zieleńce wewnątrz blokowe, wg. indywidualnych projektów. Preferowana jest zieleń niska i pnąca,  wyklucza się możliwość prowadzenia napowietrznych linii teletechnicznych i energetycznych,  wyklucza się możliwość stosowania ogrodzeń betonowych i prefabrykowanych,  wszelkie zamierzenia i działania (w tym wszelkie zmiany form własności, funkcji, przebudowy, rozbudowy i remontów, zagospodarowania terenu) na obszarze strefy "A" należy konsultować i uzgadniać z właściwym wojewódzkim konserwatorem zabytków.  dla planowanych zamierzeń inwestycyjnych związanych z pracami ziemnymi obowiązuje wymóg przeprowadzenia ratowniczych badań archeologicznych lub archeologiczno- architektonicznych, które mogą ustalić pierwotną lokalizację obiektów, określić linie zabudowy, historyczne podziały działek, szerokość zabudowy historycznej, która powinna znaleźć odzwierciedlenie w rozwiązaniach projektowych, zgodnie z przepisami odrębnymi,  obowiązują ograniczenia wynikające z konieczności zachowania w nowej zabudowie i zagospodarowaniu terenu wartościowych reliktów archeologiczno-architektonicznych (np. relikty historycznej zabudowy – piwnice, mury), i ekspozycji w nawierzchni zarysów dawnej zabudowy, wjazdów, bram, itp.

Dla zespołów kościelnych, w granicach historycznych założeń, niezależnie od powyższych uwarunkowań, jako nadrzędne obowiązują ustalenia:  zakaz lokalizacji nowej zabudowy,  dla kościołów i plebanii obowiązują działania konserwatorskie i rewaloryzacyjne,  dla założeń sakralnych obowiązuje wymóg utrzymania dotychczasowego zagospodarowania terenu, rewaloryzacji elementów historycznego układu, ogrodzeń, bram, nagrobków, obiektów sztuki sepulkralnej i zieleni,  wszelkie zamierzenia i działania inwestycyjne planowane na terenie zespołów i ich poszczególnych elementach oraz przy i w budynkach kościelnych i plebaniach należy prowadzić zgodnie z przepisami odrębnymi dotyczącymi ochrony zabytków.  obowiązuje bezwzględny priorytet wymagań i ustaleń konserwatorskich nad względami wynikającymi z działalności inwestycyjnej,  należy zachować i konserwować zachowany zabytkowy układ przestrzenny oraz poszczególne elementy tego układu,  nowe inwestycje dopuszczalne wyłącznie jako uzupełnienie już istniejącej formy zainwestowania terenu, przy założeniu maksymalnego zachowania i utrwalenia historycznych relacji oraz pod warunkiem, iż nie kolidują one z historycznym charakterem

36 założenia,  obowiązuje zakaz prowadzenia działalności inwestycyjnej bez uzgodnienia z właściwym wojewódzkim konserwatorem zabytków - wszelkie zamierzenia i działania inwestycyjne należy poprzedzić uzyskaniem wytycznych konserwatorskich i uzgodnić z właściwym wojewódzkim konserwatorem zabytków,  wszelkie działania podejmowane przy zabytkowym zespole wymagają pisemnego pozwolenia właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Strefa wyznaczona dla zespołów kościelnych równoznaczna jest ze strefą ścisłej ochrony konserwatorskiej "W" dla zabytków archeologicznych. Na tym terenie dopuszczalne prace ziemne należy uzgadniać z Dolnośląskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków oraz prowadzić za pozwoleniem na prace archeologiczo-architektoniczne. Inwestor winien liczyć się z koniecznością zlecenia dodatkowych badań lub opracowań studialnych archeologicznych, architektonicznych, stratygraficznych, dendrochronologicznych i innych. Dla dopuszczalnych prac ingerujących w poziom gruntu obowiązuje wymóg przeprowadzenia badań archeologicznych zgodnie z przepisami odrębnymi.

Dla zespołów pałacowych, pałacowo-folwarcznych, dworskich, folwarcznych, wraz z parkami obowiązują dodatkowo ustalenia:  obowiązuje bezwzględny priorytet wymagań konserwatorskich nad względami wynikającymi z działalności inwestycyjnej,  należy zachować historyczny układ przestrzenny założeń oraz poszczególne elementy tego układu,  restauracja i modernizacja techniczna obiektów o wartościach zabytkowych jest możliwa pod warunkiem zachowania tych wartości i dostosowania funkcji do wartości obiektu,  zakazuje się wprowadzania przegrodzeń dzielących optycznie historyczne zespoły,  należy dążyć do odtworzenia zniszczonych elementów historycznego zespołu podworskiego,  w przypadku inwestycji nowych dopuszczalne są te, które stanowią rozszerzenie lub uzupełnienie, istniejących form zainwestowania terenu, przy założeniu maksymalnego zachowania i utrwalenia istniejących już relacji oraz pod warunkiem, iż nie kolidują one z historycznym charakterem obiektu,  nowa zabudowa możliwa jest wyłącznie w miejscu nieistniejącej już historycznej zabudowy, dopuszczalne obiekty powinny być wzorowane na lokalnej, historycznej zabudowie w zakresie dotyczącym sytuacji, rozplanowania, skali, bryły, stosowanych form architektonicznych i użytych materiałów,  obiekty historyczne tworzące układ należy poddać pracom remontowym i renowacji, ich rozbiórka możliwa jest wyłącznie w przypadku złego stany technicznego kwalifikującego dany obiekt do wyburzenia; przebudowę i adaptację historycznych obiektów dopuszcza się przy zachowaniu ich istotnych zabytkowych cech,

37  należy dążyć do uporządkowania zespołu – obiekty wtórne i szpecące powinny być docelowo przeznaczone do rozbiórki lub przebudowy, której efektem będzie poprawa standardu estetycznego,  dla wszelkich dopuszczalnych prac ziemnych obowiązuje wymóg przeprowadzenia ratowniczych badań archeologicznych lub archeologiczno-architektonicznych zgodnie z przepisami odrębnymi.  wszelkie zamierzenia i działania (w tym wszelkie zmiany form własności, funkcji, przebudowy, rozbudowy i remontów, zagospodarowania terenu) na obszarze strefy "A" należy konsultować i uzgadniać z właściwym wojewódzkim konserwatorem zabytków,  dla wszelkich dopuszczalnych prac ziemnych obowiązuje wymóg przeprowadzenia ratowniczych badań archeologicznych lub archeologiczno- architektonicznych, za pozwoleniem Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Strefa "A", obejmująca historyczne założenia pałacowo-parkowe, kościelne wraz z cmentarzami, ruralistyczne, równoznaczna jest ze ścisłą strefą ochrony zabytków archeologicznych. W zakresie ochrony zabytków archeologicznych obowiązują ustalenia jak dla stanowisk archeologicznych: Wszelkie zamierzenia inwestycyjne związane z pracami ziemnymi wymagają przeprowadzenia ratowniczych badań archeologicznych lub archeologiczno-architektonicznych i wykopaliskowych (w uzasadnionych przypadkach wyprzedzających), które należy prowadzić zgodnie z przepisami odrębnymi. przez uprawnionego archeologa, historyka architektury i odpowiednie zespoły badawcze na koszt Inwestora, za pozwoleniem konserwatorskim na prace archeologiczne i wykopaliskowe. Pozwolenie należy uzyskać przed uzyskaniem pozwolenia na budowę, a dla robót niewymagających pozwolenia na budowę - przed realizacją inwestycji, tj. przed uzyskaniem zaświadczenia potwierdzającego akceptację przyjęcia zgłoszenia wykonywania robót budowlanych. Dla planowanej zabudowy uzupełniającej obowiązuje wymóg przeprowadzenia wyprzedzających badań archeologiczno-architektonicznych. Ratownicze badania archeologiczne pozwolą określić pierwotne linie zabudowy, historyczne podziały działek, szerokość zabudowy historycznej, która winna znaleźć odzwierciedlenie w projektowanych elewacjach budynków. Należy liczyć się także z koniecznością zachowania w nowej zabudowie czy zagospodarowaniu terenu wartościowych reliktów historycznej zabudowy (piwnic, murów) i ekspozycji w nawierzchni zarysów dawnej zabudowy, wjazdów, bram itp. Nakazuje się odtworzenie historycznej zabudowy uzupełniającej zgodnie z przekazami ikonograficznymi oraz wynikami badań archeologiczno- architektonicznych.

Dla obszarów i obiektów szczególnie cennych pod względem historycznym i architektonicznym należy wprowadzić program rewaloryzacji wraz z terenami przyległymi, na podstawie jednolitej koncepcji przestrzenno-architektonicznej (również uwzględniającej uporządkowanie stanu władania nieruchomościami).

38  Strefa „B” ochrony konserwatorskiej tożsama z granicami historycznych układów ruralistycznych, ujętych w wykazie zabytków – obejmującą obszary historycznych układów ruralistycznych, w obrębie których elementy dawnego układu przestrzennego miejscowości tzn. rozplanowanie, kształt zewnętrzny zabudowy, a także jej powiązania z zielenią i krajobrazem zachowały się w stosunkowo dobrym stanie i całość stanowi wartość kulturową w skali lokalnej. Działalność konserwatorska w strefie "B" zmierza do zachowania zasadniczych elementów historycznego rozplanowania, w tym przede wszystkim zabudowy, układu dróg, podziału i sposobu zagospodarowania działek. Zmierza również do restauracji i modernizacji technicznej obiektów o wartościach kulturowych z dostosowaniem współczesnej funkcji do wartości obiektów i obszarów.

W strefie "B" obowiązują następujące wymogi konserwatorskie:  Zachować, rewaloryzować i wyeksponować elementy historycznego układu przestrzennego tj. rozplanowanie dróg, ulic i placów, linie zabudowy, kompozycję: wnętrz ruralistycznych, zabudowy, zieleni, zespoły zabudowy,  zachować historyczne nawierzchnie kamienne,  obiekty o wartościach zabytkowych poddać restauracji i modernizacji technicznej z dostosowaniem obecnej lub projektowanej funkcji do wartości obiektu, a funkcje uciążliwe i degradujące wyeliminować,  wszelka działalność inwestycyjna musi uwzględniać istniejące już związki przestrzenne i planistyczne,  obowiązują działania odtworzeniowe i rewaloryzacyjne, zarówno w przypadku historycznego układu przestrzennego, przyrodniczych elementów krajobrazu, jaki w stosunku do historycznej struktury technicznej, instalacji wodnych, sieci komunikacyjnych, obiektów zabytkowych znajdujących się w wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków i obiektów historycznych,  należy preferować te inwestycje, które stanowią rozszerzenia lub uzupełnienie już istniejących form zainwestowania terenu, przy założeniu maksymalnego zachowania i utrwalenia istniejących już relacji oraz pod warunkiem, iż nie kolidują one z historycznym charakterem obiektu i obszaru,  przy inwestycjach związanych z modernizacją, rozbudową, przebudową obiektów istniejących wymagane jest uwzględnienie warunków kształtowania nowej zabudowy w obszarze strefy ochrony konserwatorskiej oraz zasad zachowania ładu przestrzennego, w tym urbanistyki i architektury; po rozbudowie budynek winien tworzyć spójną kompozycję z istniejącą częścią (w przypadku obiektów objętych wojewódzką i gminną ewidencją zabytków obowiązują odrębne uwarunkowania),  nowa zabudowa winna być zharmonizowana z historyczną kompozycją przestrzenno- architektoniczną w zakresie lokalizacji, rozplanowania, skali, ukształtowania bryły, w tym kształtu i wysokości dachu, poziomu posadowienia parteru, formy architektonicznej, formy i podziałów otworów okiennych i drzwiowych, materiału oraz przy nawiązaniu do

39 historycznej zabudowy poszczególnych miejscowości nowa zabudowa nie może dominować nad zabudową historyczną,  nowa zabudowa nie może przewyższać skalą zlokalizowanej w sąsiedztwie zabudowy zabytkowej,  obowiązują następujące parametry kształtowania nowej zabudowy: maksymalna liczba kondygnacji – 2, w tym poddasze użytkowe, bryła budynku na planie prostokąta z dopuszczeniem aneksów (np. ganków, garaży), dachy strome, dwuspadowe lub naczółkowe o symetrycznie nachylonych połaciach, kąt nachylenia połaci 350 – 450, budynki murowane, elewacje tynkowane lub ceglane z wykluczeniem jaskrawej kolorystyki, pokrycie dachu – dachówka ceramiczna lub cementowa w kolorach naturalnych; zakazuje się stosowania portyków, przypór bądź innych elementów niewystępujących w lokalnej zabudowie o funkcji mieszkaniowej, gospodarczej lub usługowej, powstałej przed 1945r.  ustala się dachy symetryczne: dwuspadowe, naczółkowe, o kącie nachylenia połaci dachowych powyżej 38°; dopuszcza się wzbogacenie formy dachu poprzez wprowadzenie świetlików, lukarn,  stosować historyczny rodzaj pokrycia dachowego (dachówka ceramiczna w kolorze ceglastym); w obiektach historycznych, które posiadały inne pokrycie niż ceramiczne stosuje się pokrycie historyczne właściwe dla danego obiektu,  kolorystyka obiektów winna uwzględniać walory estetyczne otoczenia jak i rozwiązania kolorystyczne występujące w zabudowie historycznej wsi,  elewacje należy kształtować w nawiązaniu do rozwiązań stosowanych w występujących w danej miejscowości budynkach historycznych o zachowanych walorach architektonicznych w zakresie podziałów, detalu, kolorystyki, użytych materiałów elewacyjnych - wymagane elewacje tynkowane lub ceglane,  zakaz stosowania tworzyw sztucznych (np. siding) jako materiały okładzinowe,  elementy dysharmonizujące, niespełniające warunków ochrony strefy konserwatorskiej oraz uniemożliwiające ekspozycję wartościowych obiektów zabytkowych, winny być usunięte lub w uzasadnionych przypadkach poddane odpowiedniej przebudowie; analogicznie należy postępować w stosunku do innych elementów zniekształcających założenie historyczne (np. błędnych nasadzeń zieleni),  zakaz budowy ogrodzeń betonowych z elementów prefabrykowanych; forma, materiał i wysokość ogrodzenia ma nawiązywać do lokalnych historycznych ogrodzeń,  zakaz lokalizacji konstrukcji wieżowych i masztów związanych z urządzeniami przekaźnikowymi telekomunikacji,  zakaz lokalizacji dominant architektonicznych, urządzeń technicznych o gabarytach kolidujących z krajobrazem kulturowym obszaru,  dopuszcza się lokalizację silosów, zbiorników na materiały masowe na tyłach działek, osłoniętych zabudową, w miejscach nieeksponowanych, wysokość silosów nie może przekraczać wysokości historycznych obiektów,

40  umieszczanie reklam lub innych tablic niezwiązanych bezpośrednio z danym obiektem i stanowiących na obiekcie lub obszarze element obcy, jest zabronione. Dopuszczalne jest umiejscawianie tablic informacyjnych instytucji lub szyldów sklepów i zakładów w miejscach na to wyznaczonych, we właściwej, nie agresywnej formie,  wyklucza się możliwość prowadzenia napowietrznych linii teletechnicznych i energetycznych, istniejące linie napowietrzne należy sukcesywnie zastępować wziemnymi, wprowadza się wymóg uzgadniania z właściwym wojewódzkim konserwatorem zabytków wszelkich działań inwestycyjnych _(w tym zmiany zagospodarowania terenu), remontów, przebudów i modernizacji oraz zmiany funkcji obiektów budowlanych, jak i wznoszenia nowych budynków.

Przy opracowaniu zasad kształtowania przyszłej zabudowy należy uwzględnić historyczny charakter zabudowy miejscowości i jej rozplanowania: np. mieszkaniowy, zagrodowy itp. Przy planowanym zagospodarowaniu terenów położonych poza obszarami objętymi w/w ochroną konserwatorską należy uwzględnić konieczność właściwej ekspozycji szczególnie istotnych obiektów i obszarów ujętych w wykazie zabytków lub wpisanych do rejestru zabytków. Nowa zabudowa, powstająca w sąsiedztwie historycznego układu przestrzennego danej wsi powinna być utrzymana w charakterze okolicznej zabudowy zabytkowej pod względem skali, bryły i charakterystycznych elementów architektonicznych.

 Strefa „K” ochrony krajobrazu kulturowego obejmująca historyczne obszary oraz związane z nimi tereny krajobrazu przyrodniczego lub obszary o wyglądzie ukształtowanym w wyniku działalności człowieka. Działania konserwatorskie w strefie "K" obejmują restaurację zabytkowych elementów krajobrazu urządzonego, ochronę krajobrazu naturalnego, przestrzennie związanego z historycznym założeniem, ochronę form i sposobu użytkowania terenów takich jak: układ dróg, miedz, zadrzewień, alei, szpalerów, grobli, stawów, przebiegu cieków wodnych, z zaleceniem utrzymania wykształconego sposobu parcelacji gruntów i formy użytkowania: W strefie "K" obowiązują następujące wymogi konserwatorskie:  należy zachować i wyeksponować elementy historycznego układu przestrzennego i kompozycję zieleni, nowa zabudowa winna być zharmonizowana z historyczną kompozycją przestrzenno-architektoniczną w zakresie lokalizacji, skali, bryły, formy architektonicznej, materiału oraz nawiązywać do lokalnej tradycji architektonicznej,  wszelka działalność inwestycyjna musi uwzględniać istniejące już związki przestrzenne,  należy przyznać pierwszeństwo wszelkim działaniom odtworzeniowym i rewaloryzacyjnym, zarówno w przypadku przyrodniczych elementów krajobrazu, jak i w stosunku do historycznej struktury technicznej, instalacji wodnych, sieci komunikacyjnych oraz obiektów zabytkowych, figurujących w wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków,  należy preferować te inwestycje, które stanowią rozszerzenie lub uzupełnienie

41 istniejących już form zainwestowania terenu,  zakazuje się lokalizacji konstrukcji wieżowych, związanych z urządzeniami przekaźnikowymi telekomunikacji, oraz innych dominant architektonicznych i urządzeń technicznych o gabarytach kolidujących z krajobrazem kulturowym obszaru,  umieszczanie reklam lub innych tablic, niezwiązanych bezpośrednio z danym obiektem i stanowiących element obcy na tym obszarze jest zabronione; dopuszcza się umiejscowienie tablic informacyjnych instytucji lub szyldów sklepów i zakładów w miejscach na to wyznaczonych, we właściwej, nie agresywnej formie,  wszelkie działania inwestycyjne, polegające na wznoszeniu nowych obiektów kubaturowych oraz przebudowie i zmianie wyglądu istniejących obiektów należy uzgadniać z właściwym wojewódzkim konserwatorem zabytków.

 Strefa „E” ochrony ekspozycji, obejmującą obszary stanowiące zabezpieczenie właściwego eksponowania zespołów lub obiektów zabytkowych o szczególnych wartościach krajobrazowych. Działania konserwatorskie na tym obszarze polegają na ustalaniu nieprzekraczalnych gabarytów zabudowy zharmonizowanej z zespołem zabytkowym bądź ograniczeniu lub wykluczeniu zabudowy i innych elementów wysokościowych lub dysharmonizujących. Wszelkie działania inwestycyjne, polegające na wznoszeniu nowych obiektów kubaturowych oraz przebudowie i zmianie wyglądu istniejących obiektów należy uzgadniać z właściwym wojewódzkim konserwatorem zabytków.

 Ochrona zabytkowych układów zieleni. Jako zieleń chroniona mogą występować:  założenia zieleni komponowanej: parki, ogrody, skwery ukształtowane przez człowieka,  cmentarze powstałe przed 1945 rokiem,  szpalery, aleje, pojedyncze drzewa pomnikowe. dla których obowiązują następujące wymogi konserwatorskie:  zachowanie lub dążenie do scalania w granicach historycznych,  założenia te powinny zostać zielonymi, należy lokalizować tu funkcję reprezentacyjną lub rekreacyjną,  obowiązują działania odtworzeniowe i rewaloryzacyjne,  wszelkie działania na tych terenach, także odnośnie lokalizacji nowych obiektów, należy uzgodnić z właściwym wojewódzkim konserwatorem zabytków.

Na terenie cmentarzy obowiązują następujące warunki konserwatorskie:  jeżeli są one nadal użytkowane, należy zachować ich dotychczasowa funkcję,  cmentarze nieużytkowane należy zachować jako tereny zielone, dopuszcza się ich ogrodzenie w sposób trwały (mur, żywopłot, ogrodzenie metalowe),  należy utrzymać i konserwować zachowane elementy historycznego układu przestrzennego oraz poszczególne elementy tego układu, w tym historyczne ogrodzenie,

42 obiekty sztuki sepulkralnej, zieleń,  nagrobki zabezpieczyć przed dewastacją i pozostawić na miejscu, ewentualnie stworzyć dla nich lapidaria lub zachować je w inny sposób uzgodniony z właściwy wojewódzkim konserwatorem zabytków, zgodny z przepisami odrębnymi,  należy zaznaczyć w terenie obszar cmentarza poprzez ogrodzenie go w sposób trwały (funkcję ogrodzenia pełnić może zarówno twór sztuczny, np. mur, estetyczne ogrodzenie metalowe, jak i naturalne, np. żywopłot),  wszelkie zamierzenia inwestycyjne należy poprzedzić uzyskaniem wytycznych konserwatorskich,  dla terenu zabytkowych cmentarzy oraz historycznych miejsc pocmentarnych należy ustalić ustala się stanowiska archeologiczne.

Na terenach zieleni parkowej wpisanej do rejestru zabytków i ujętych w wykazie zabytków obowiązują następujące ustalenia: - obowiązują działania odtworzeniowe i rewitalizacyjne; należy zachować historyczny układ przestrzenny i kompozycję zieleni oraz konserwować poszczególne elementy układu; - obszar kreślonego parku powinien pozostać założeniem zielonym o funkcji rekreacyjnej; - obowiązuje zakaz podziału nieruchomości oraz wznoszenia nowych zabudowań i innych obiektów kubaturowych (jeśli nie mają uzasadnienia historycznego); - zakazuje się lokalizacji reklam lub innych tablic niezwiązanych z obiektem oraz lokalizacji konstrukcji wieżowych, związanych z urządzeniami przekaźnikowymi telekomunikacji; - docelowo należy eliminować elementy wtórne, zniekształcające założenie historyczne, takie jak komórki, garaże, obiekty tymczasowe, błędne nasadzenia zieleni. W przypadku szpalerów, alei i pojedynczych okazów obowiązują wymogi konserwatorskie:  właściwa pielęgnacja zieleni,  w przypadku szpalerów i alei usuwanie chorych i uzupełnienie układu na sadzeniami właściwych gatunków drzew. Ponadto należy zachować oraz zabezpieczyć przed dewastacją wszystkie istniejące historyczne obiekty ruchome (mała architektura) wolnostojące w terenie takie jak krzyże pokutne, kapliczki, pomniki, itp.

3.3. Stanowiska archeologiczne

W obrębie chronionych stanowisk archeologicznych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie wszelkie zamierzenia inwestycyjne wymagają przeprowadzenia ratowniczych badań archeologicznych, zgodnie z przepisami odrębnymi. Ponadto zakazuje się zalesiania.

Przed uzyskaniem pozwolenia na budowę (a dla robót niewymagających pozwolenia na budowę - przed realizacją inwestycji, tj. przed uzyskaniem zaświadczenia potwierdzającego akceptację przyjęcia zgłoszenia wykonywania robót budowlanych) należy uzyskać pozwolenie Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na przeprowadzenie ziemnych robót budowlanych na terenie zabytkowym w trybie prac konserwatorskich, które polegają na

43 przeprowadzeniu wyprzedzających ratowniczych badań archeologicznych metodą wykopaliskową, przez uprawnionego archeologa.

Na terenie gminy Oleśnica wyznaczono następujące strefy ochrony konserwatorskiej:  Strefa "W" ścisłej ochrony konserwatorskiej dla zabytków archeologicznych obejmująca: a) zespoły kościelne z cmentarzami przykościelnymi, cmentarze polne i śródpolne, b) stanowiska archeologiczne o zachowanej formie krajobrazowej (m.in. grodziska w Boguszycach – 8/24/77-32 AZP, nr rej. 207/Arch/1966, Bogusławicach – stanowisko archiwalne nr 2 – 2/32/78-32 AZP (w trakcie procedury wpisu do rejestru), Bystrem wraz z towarzyszącą osadą kultury łużyckiej – 6/1/79-31 AZP nr rej. 94/Arch/1965 oraz 343/Arch/1968, Gręboszycach – 1/18/79-32 AZP – grodzisko średniowieczne, Ligocie Małej – 2/27/79-31 AZP, Ligocie Polskiej – 9/26/77-33 AZP – gródek średniowieczny, Poniatowicach – 11/12/77-33 AZP nr rej. 18/Arch/2003, Zarzysku – 1/11/78-33 AZP nr rej. 729/Arch/1974, kurhany np. w miejscowości Osada Leśna Obrót – 1/1/77-34 AZP nr rej. 267/Arch/1967), wraz z terenami przyległymi, stanowiącymi obszar z zakazem zabudowy oraz koniecznej ekspozycji zabytkowych obiektów. otoczenie zabytku, przewidując zakaz zabudowy, gwarantując właściwe wyeksponowanie obiektu, c) krzyże pokutne wraz z najbliższym otoczeniem. Dla obiektów uwzględnionych w podpunkcie b) i c) wprowadza się priorytet wymogów konserwatorskich oraz zakaz działań inwestycyjnych niezwiązanych bezpośrednio z konserwacją i rewaloryzacją zabytkowego terenu - dopuszcza się jedynie prowadzenie prac porządkowych, konserwację zachowanych elementów zabytkowych celem ich ekspozycji w terenie lub zabezpieczenia przed zniszczeniem. Na terenie tym wszelkie ewentualne prace należy prowadzić zgodnie z przepisami odrębnymi. uzgadniać z Dolnośląskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków oraz prowadzić za pozwoleniem na prace archeologiczne i wykopaliskowe. Inwestor winien liczyć się z koniecznością zlecenia dodatkowych badań lub opracowań studialnych archeologicznych, architektonicznych, stratygraficznych, dendrochronologicznych i innych. Dla dopuszczalnych prac ingerujących w poziom gruntu obowiązuje wymóg przeprowadzenia badań archeologicznych zgodnie z przepisami odrębnymi.

 Strefa "OW" ochrony konserwatorskiej dla zabytków archeologicznych obejmująca tereny o stwierdzonej lub domniemanej zawartości reliktów archeologicznych (obejmująca tereny o metryce średniowiecznej i nowożytnej oraz o zachowanych reliktach intensywnego pradziejowego i historycznego osadnictwa przewidziane pod zainwestowanie). Zasięg strefy uznaje się za tożsamy z obszarem ujętym w gminnej ewidencji zabytków archeologicznych. W strefie "OW" obowiązują następujące wymogi konserwatorskie:

 wszelkie zamierzenia inwestycyjne na tym obszarze związane z pracami ziemnymi należy wymagają przeprowadzenia badań archeologicznych, zgodnie z przepisami odrębnymi uzgodnić z Dolnośląskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, co do konieczności ich prowadzenia pod nadzorem archeologicznym i za pozwoleniem wojewódzkiego

44 konserwatora zabytków. Dla dopuszczalnych prac ingerujących w poziom gruntu obowiązuje wymóg przeprowadzenia badań archeologicznych zgodnie z przepisami odrębnymi.  w razie konieczności ustala się wymóg przeprowadzenia wyprzedzających badań archeologicznych.  nadzór archeologiczny i ratownicze badania archeologiczne prowadzone są zgodnie z przepisami odrębnymi przez uprawnionego archeologa. Powyższe pozwolenie konserwatorskie należy uzyskać przed wydaniem pozwolenia na budowę i dla robót niewymagających pozwolenia na budowę - przed realizacją inwestycji, tj. przed uzyskaniem zaświadczenia potwierdzającego akceptację przyjęcia zgłoszenia wykonywania robót budowlanych.

Na całym obszarze gminy obowiązuje wymóg powiadamiania przez Inwestora Wydziału Zabytków Archeologicznych WUOZ we Wrocławiu o terminie rozpoczęcia i zakończenia prac ziemnych z co najmniej 7-dniowym wyprzedzeniem, celem zorganizowania nadzoru archeologiczno-konserwatorskiego. W przypadku wystąpienia zabytków i obiektów archeologicznych zostaną podjęte ratownicze badania wykopaliskowe, prowadzone przez uprawnionego archeologa, za pozwoleniem konserwatorskim. UWAGA Ze względu na fakt, iż rejestr zabytków, ewidencja zabytków oraz wykaz stanowisk archeologicznych mogą podlegać i podlegają zmianom, obiekty w nich zawarte mogą być z tych wykazów wykreślone bądź do nich dopisane. W tej formie mogą być uwzględniane w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego bez konieczności ich wprowadzania do niniejszego Studium.

Ponadto dla nowoodkrytych stanowisk archeologicznych obowiązują ustalenia, jak dla rozpoznanych tzn. przeprowadzenia ratowniczych badań archeologicznych, zgodnie z przepisami odrębnymi.

Tabela 7. Wykaz stanowisk archeologicznych znajdujących się na obszarze gminy. Nr Nr Nr Lp. stanowiska stanowiska w Funkcja obiektu Kultura Chronologia obszaru na obszarze miejscowości BOGUSŁAWICE Cmentarzysko Łużycka II/III okres epoki brązu ciałopalne 1. 78-32 31 1 Cmentarzysko Przeworska III w.n.e. ciałopalne 2. 78-32 32 2 Grodzisko Późne średniowiecze 3. 78-32 33 3 Ślady osadnictwa Łużycka Halsztat Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat 4. 78-32 28 4 Osada Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Pradzieje 5. 78-32 30 5 Ślad osadnictwa Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Nowożytne

45 6. 78-32 34 6 Osada Późne średniowiecze 7. 78-32 29 7 Osada Późne średniowiecze 8. 78-32 54 8 Ślad osadnictwa Przeworska Okres wpływów rzymskich Obręb BOGUSŁAWICE 9. 78-32 26 33 Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat 10. 78-32 27 34 Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat BOGUSZYCE Cmentarzysko 11. 77-32 18 1 Przeworska Okres wpływów rzymskich ciałopalne Późny laten, okres 12. 77-32 19 2 Nieokreślona wpływów rzymskich 13. 77-32 20 3 Nieokreślona I w.n.e. 14. 77-32 21 4 Nieokreślona I w.n.e. 15. 77-32 22 5 Nieokreślona Okres wpływów rzymskich 16. 77-32 5 6 Znalezisko luźne Epoka brązu - halsztat 17. 77-32 6 7 Znalezisko luźne Epoka brązu - halsztat 18. 77-32 24 8 Grodzisko Średniowiecze Ślad osadnictwa Epoka kamienia Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat 19. 77-32 4 9 Ślad osadnictwa Okres lateński Ślad osadnictwa Pradzieje 20. 77-32 3 10 Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat Ślad osadnictwa Pradzieje 21. 77-32 13 11 Ślad osadnictwa Pradzieje Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat 22. 77-32 14 12 Ślad osadnictwa Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Pradzieje 23. 77-32 15 13 Ślad osadnictwa Nowożytne Ślady osadnictwa Pradzieje 24. 77-32 16 14 Osada Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Pradzieje 25. 77-32 17 15 Ślad osadnictwa Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Pradzieje 26. 77-32 23 16 Osada Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Łużycka Epoka brązu - halsztat 27. 77-32 25 17 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze 28. 77-32 26 18 Osada Wczesne średniowiecze 29. 77-32 96 19 30. 77-32 96 20 Cmentarz przykościelny 31. 77-32 34 21 XVIII w. ewangelicki, obecnie katolicki 32. 77-32 37 osada Wczesne średniowiecze 33. 77-32 38 osada Wczesne średniowiecze osada - Pradzieje Późny okres wpływów osada Przeworska rzymskich Ślad osadnictwa - Wczesne średniowiecze Wczesne fazy wczesnego Ślad osadnictwa - 34. 77-32 41 1 średniowiecza Późne fazy wczesnego Ślad osadnictwa - średniowiecza Osada - Późne średniowiecze Osada - Nowożytność Osada - nieokreślone

46 35. 77-32 42 2 Osada - nowożytność Ślad osadnictwa - Pradzieje 36. 77-32 43 3 Osada - Późne średniowiecze Osada - nowożytność 37. 77-32 44 21 Ślad osadnictwa - PŚR Ślad osadnictwa - PŚR Ślad osadnictwa - ON 38. 77-32 45 22 Ślad osadnictwa - XVIII w. Ślad osadnictwa - XIX-XX w. Późne średniowiecze- Wieś - nowożytność Dz. nr 289/3 i 289/4 - Późne średniowiecze 39. 77-32 46 23 Późne średniowiecze Ślad osadnictwa łużycka Nowożytność EB-HA Obręb BOGUSZYCE – (OLEŚNICA) - RZĘDÓW 40. 77-32 8 1 Osada Przeworska Okres wpływów rzymskich 41. 77-32 9 2 Nieokreślona I w.n.e. 42. 77-32 10 3 Nieokreślona I w.n.e. 43. 77-32 11 4 Nieokreślona Okres wpływów rzymskich BRZEZINKA 44. 76-32 16 1 Osada Późne średniowiecze Ślady osadnictwa Nieokreślona Pradzieje 45. 76-32 17 2 Ślady osadnictwa Późne średniowiecze Ślady osadnictwa Nieokreślona Pradzieje 46. 76-32 18 3 Ślady osadnictwa Późne średniowiecze Ślady osadnictwa Łużycka Epoka brązu - halsztat 47. 76-32 19 4 Ślady osadnictwa Późne średniowiecze Późne 48. 76-32 20 5 Ślady osadnictwa średniowiecze Cmentarz przykościelny 49. 76-32 21 6 2 poł. XVIII w. ewangelicki, katolicki, ob. nieczynny Obręb BRZEZINKA - MAŁE BRZEZIE Epoka kamienia lub 50. 76-33 1 1 Osada I okres epoki brązu BYSTRE Nieokreślona Neolit V okres epoki brązu - Osada Łużycka halsztat 51. 78-31 24 1 V okres epoki brązu - Cmentarzysko Łużycka halsztat Nieokreślona Wczesne średniowiecze Okres lateński okres 52. 78-31 25 2 Znalezisko luźne wpływów rzymskich 53. 78-31 26 3 Osada Okres wpływów rzymskich V okres epoki brązu - 54. 78-31 27 4 Osada halsztat 55. 78-31 28 5 Osada Epoka brązu - halsztat Nieokreślona Neolit 56. 79-31 1 6 Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat Grodzisko XI-XII w. / XIII-XIV w. 57. 78-31 21 7 Znalezisko luźne Epoka kamienia 58. 78-31 29 8 Osada Epoka brązu - halsztat

47 59. 78-31 30 9 Znalezisko luźne Neolit 60. 78-31 31 10 Znalezisko luźne Neolit Cmentarzysko 61. 78-31 32 11 II okres epoki brązu szkieletowe 62. 78-31 33 12 Cmentarzysko Łużycka Epoka brązu - halsztat 63. 78-31 34 13 Cmentarzysko Przeworska Okres wpływów rzymskich 64. 78-31 35 14 Nieokreślona Przeworska Okres wpływów rzymskich 65. 78-31 36 15 Stanowisko hutnicze Nieokreślona 66. 78-31 23 16 Cmentarzysko Epoka brązu - halsztat Osada Okres wpływów rzymskich 67. 78-31 20 17 Osada Wczesne średniowiecze Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat 68. 78-31 22 18 Osada Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Późne średniowiecze 69. 78-32 17 19 Osada Epoka brązu - halsztat Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat 70. 78-32 10 20 Ślad osadnictwa Późne średniowiecze 71. 78-32 15 21 Znalezisko luźne Okres wpływów rzymskich Ślad osadnictwa Pradzieje Ślad osadnictwa Łużycka Epoka brązu - halsztat 72. 78-32 14 22 Ślad osadnictwa Okres wpływów rzymskich Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Późne średniowiecze Cmentarzysko Łużycka Epoka brązu - halsztat ciałopalne 73. 78-32 16 23 Ślad osadnictwa Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Nowożytne 74. 79-31 2 24 Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat Cmentarz ewangelicki, 75. 79-31 83 25 2 poł. XIX w. ob. katolicki CIEŚLE 76. 77-33 1 1 Nieokreślona Średniowiecze Osada Późne średniowiecze 77. 77-33 2 2 Osada Nowożytne Cmentarz przykościelny 78. 77-33 33 3 XVIII w. ewangelicki, katolicki, ob. nieczynny Zespół pałacowo- 79. 77-33 34 3 - XVI-XX w. folwarczny Zespół pałacowo- 80. 77-32 47 3 - XVI-XX w. folwarczny 81. 77-33 36 4 Osada Kultura łużycka IV-V okres epoki brązu DĄBROWA 82. 77-31 60 1 Nieokreślona Neolit Cmentarzysko 83. 77-31 59 2 Nieokreślona ciałopalne 84. 77-31 58 3 Nieokreślona Średniowiecze 85. 77-32 41 1 Osada - Pradzieje Późny okres wpływów osada Przeworska rzymskich Ślad osadniczy - Wczesne średniowiecze Ślad osadniczy - Wczesne fazy wczesnego średniowiecza

48 późne fazy wczesnego Ślad osadniczy - średniowiecza Osada - Późne średniowiecze Osada - Nowożytność Osada - Nieokreślone 86. 77-32 42 2 Osada - nowożytność Ślad osadniczy - Pradzieje 87. 77-32 43 3 Osada - Późne średniowiecze osada - Nowożytność 88. 77-32 96 4 89. 77-32 96 5 90. 77-32 96 6 Cmentarz ewangelicki, 91. 77-31 87 7 2 poł. XIX w. ob. nieczynny 92. 77-32 49 4 Ślad osadnictwa Okres nowożytny GRĘBOSZYCE 93. 79-32 18 1 Grodzisko XIV – XV w. Cmentarzysko 94. 79-32 35 2 Nieokreślona ciałopalne 95. 79-32 36 3 Nieokreślona I w.n.e. 96. 79-32 37 4 Nieokreślona Średniowiecze 97. 79-32 38 5 Skarb XIV w. JENKOWICE 98. 77-31 61 1 Nieokreślona Epoka kamienia Późne średniowiecze - 99. 77-31 57 2 Osada nowożytne 100. 77-31 56 3 Ślad osadnictwa Okres wpływów rzymskich 101. 77-31 84 4 Nieokreślona Nieokreślona Obręb JENKOWICE – (DOBRA) 102. 77-31 36 15 Nieokreślona Halsztat KRZECZYN Epoka kamienia lub 103. 79-31 5 1 Znalezisko luźne I okres epoki brązu 104. 79-31 20 2 Osada Epoka brązu -halsztat 105. 79-31 23 3 Skarb Nieokreślone 106. 79-31 25 4 Znalezisko luźne Epoka brązu -halsztat Cmentarzysko 107. 79-31 13 5 Łużycka IV/V okres epoki brązu ciałopalne Ślad osadnictwa Epoka kamienia Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat 108. 79-31 21 6 Ślad osadnictwa Pradzieje Ślad osadnictwa Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Nieokreślone Znalezisko luźne Epoka brązu - halsztat 109. 79-31 22 7 Ślad osadnictwa Epoka kamienia Ślad osadnictwa Epoka brązu Ślad osadnictwa Epoka kamienia Osada Łużycka Epoka brązu Osada Okres wpływów rzymskich 110. 79-31 3 8 Osada Wczesne średniowiecze Osada Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Nieokreślone 111. 79-31 4 9

49 Ślad osadnictwa Epoka kamienia 112. 79-31 6 10 Ślad osadnictwa Pradzieje Ślad osadnictwa Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Epoka kamienia Ślad osadnictwa Pradzieje 113. 79-31 7 11 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Późne średniowiecze Osada Wczesne średniowiecze 114. 79-31 8 12 Osada Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze 115. 79-31 9 13 Osada Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Epoka kamienia 116. 79-31 10 14 Ślad osadnictwa Nowożytne Ślad osadnictwa Pradzieje 117. 79-31 11 15 Ślad osadnictwa Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Pradzieje 118. 79-31 12 16 Osada Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Pradzieje 119. 79-31 14 17 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze 120. 77-33 15 18 Osada Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Epoka kamienia 121. 79-31 16 19 Ślad osadnictwa Łużycka Epoka brązu Osada Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Późne średniowiecze 122. 79-31 17 20 Ślad osadnictwa Nowożytne Ślad osadnictwa Nieokreślone Ślad osadnictwa Epoka kamienia Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat 123. 79-31 18 21 Ślad osadnictwa Pradzieje Osada Późne średniowiecze Ślad osadnictwa lendzielska neolit Ślad osadnictwa Epoka kamienia Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat 124. 79-31 19 22 Osada Okres późnorzymski Ślad osadnictwa Pradzieje Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze LIGOTA MAŁA Osada Późne średniowiecze 125. 79-32 1 1 Osada Nowożytne 126. 79-31 27 2 Grodzisko Późne średniowiecze 127. 79-31 75 3 128. 79-31 26 4 Osada Późne średniowiecze Późne średniowiecze - 129. 79-31 28 5 Osada nowożytne Ślad osadnictwa Pradzieje 130. 79-31 29 6 Późne średniowiecze - Ślad osadnictwa nowożytne 131. 79-31 30 7 Osada Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze 132. 79-31 31 8 Ślad osadnictwa Późne średniowiecze Cmentarz przykościelny 133. 79-31 83 9 XVII / XIX w. ewangelicki, ob. katolicki

50 LIGOTA POLSKA Epoka kamienia 134. 77-33 18 1 Osada I okres epoki brązu Osada Epoka brązu - halsztat 135. 77-33 19 2 Osada Okres wpływów rzymskich 136. 77-33 20 3 Osada Pradzieje 137. 77-33 21 4 Znalezisko luźne Neolit 138. 77-33 22 5 Nieokreślona Halsztat 139. 77-33 23 6 Nieokreślona Średniowiecze Nieokreślona Nieokreślona 140. 77-33 24 7 Nieokreślona XV-XVI w. 141. 77-33 25 8 Ślad osadnictwa Późne średniowiecze Gródek rycerski Średniowiecze stożkowaty Późne fazy średniowiecza 142. 77-33 26 9 Gródek stożkowaty Późne średniowiecze Ślad osadniczy nowożytność Ślad osadnictwa Nieokreślona Paleolit schyłkowy Młodszy okres Ślad osadnictwa Przeworska przedrzymski Wczesne Ślad osadnictwa XII-XIII w. 143. 77-33 27 10 średniowiecze Późne osada XIV-XV w. średniowiecze Późne osada XIV-. średniowiecze Ślad osadniczy Pradzieje Ślad osadniczy Późny neolit-ep.brązu 144. 77-32 28 11 Osada Późne średniowiecze Ślad osadniczy nowożytność Osada Późne średniowiecze 145. 77-33 29 12 osada nowożytność Późny okres wpływów Ślad osadniczy przeworska rzymskich, okres wędrówek ludów Późne fazy wczesnego 146. 77-33 30 13 Osada średniowiecza osada Późne średniowiecze osada nowożytność ślady osadnictwa mezolit ślad osadnictwa neolit Kurhan II-III okr.ep.brązu Osada IV okr.ep.halszt.c 147. 77-33 37 14 Osada łużycka Okres rzymski Osada przeworska X-XI w. Ślady osadnictwa XV-XVI w. Ślady osadnictwa XVII-XX w. Ślady osadnictwa nieokreślona Wczesne 148. 77-33 38 15 osada XI-XII w. średniowiecze

51 LIGOTA WIELKA Cmentarzysko 149. 78-32 18 1 Łużycka Epoka brązu - halsztat ciałopalne 150. 79-32 24 2 Nieokreślona Nieokreślona 151. 79-32 25 3 Osada Neolit Cmentarzysko 152. 79-32 26 4 Łużycka Epoka brązu- halsztat ciałopalne Nieokreślona Neolit 153. 79-32 2 5 Ślad osadnictwa Łużycka Epoka brązu- halsztat Ślad osadnictwa Późne średniowiecze 154. 79-32 3 6 Osada Łużycka Epoka brązu- halsztat Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat 155. 79-32 4 7 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat 156. 79-32 5 8 Ślad osadnictwa Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Pradzieje 157. 79-32 6 9 Ślad osadnictwa Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Nowożytne 158. 79-32 7 10 Ślad osadnictwa Późne średniowiecze NIECISZÓW V okres epoki brązu - Osada Łużycka 159. 78-31 17 1 halsztat Osada Późne średniowiecze Osada Łużycka Halsztat 160. 78-31 13 2 Osada Średniowiecze 161. 78-31 16 3 Osada Epoka brązu - halsztat Osada Pradzieje 162. 78-31 15 4 Osada Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Pradzieje 163. 78-31 19 5 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Osada Pradzieje 164. 78-31 14 6 Ślad osadnictwa Późne średniowiecze 165. 78-31 18 7 Osada Późne średniowiecze Cmentarz ewangelicki, 166. 78-31 56 8 2 poł. XIX w. ob. nieczynny NOWOSZYCE 167. 78-33 13 1 Nieokreślona neolit 168. 78-32 23 2 Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat OSADA LEŚNA Nieokreślona Unietycka I okres epoki brązu Cmentarzysko 169. 77-34 1 1 II okres epoki brązu kurhanowe Nieokreślona Okres wpływów rzymskich OSTROWINA 170. 76-33 2 1 Gródek stożkowaty Późne średniowiecze Nowożytne 171. 76-33 3 2 Osada XVII-XIX w. Nowożytne 172. 76-33 4 3 Ślady osadnictwa XVII-XIX w. 173. 76-33 5 4 Nieokreślona Nieokreślona

52 PISZKAWA

174. 79-31 80 1 Osada Wczesne średniowiecze 175. 79-31 81 2 Gródek stożkowaty Późne średniowiecze PONIATOWICE Nieokreślona Epoka kamienia 176. 77-33 15 1 Osada Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Nowożytne Cmentarzysko 177. 77-33 17 2 Łużycka V okres epoki brązu ciałopalne 178. 77-33 14 3 Osada Nieokreślona 179. 77-33 8 4 Nieokreślona Epoka kamienia Cmentarzysko 180. 77-33 9 5 Epoka brązu kurhanowe 181. 77-33 10 6 Nieokreślona Średniowiecze 182. 77-33 11 7 Skarb XVIII w. 183. 77-33 13 8 Znalezisko luźne Neolit Nieokreślona Mezolit Osada Neolit I okres epoki brązu 184. 77-33 16 9 V okres epoki brązu - Osada halsztat Osada Późne średniowiecze 185. 77-33 7 10 Osada Nowożytne 186. 77-33 12 11 Gródek stożkowaty Średniowiecze Ślad osadniczy Epoka kamienia Ślad osadniczy Pradzieje 187. 77-33 31 18 Ślad osadniczy Późne średniowiecze osada nowożytność Osada Późne średniowiecze 188. 77-33 32 19 Ślad osadniczy nowożytność Cmentarz przykościelny 189. 77-33 34 20 1 poł. XIX w. ewangelicki, ob. katolicki Ślad osadnictwa Nieokreślony Paleolit schyłkowy Ślady osadnictwa Nieokreślony Mezolit Obozowisko Amfor kulistych Neolit środkowy Ceramiki Obozowisko Neolit późny sznurkowej Osada Łużycka IV okr.eb-halszt.c 190. 77-33 35 20 Osada Przeworska Okres rzymski Wczesne Osada [?] IX-X w. średniowiecze Późne Ślady osadnictwa średniowiecze/ok XIV-XV, XV-XVIw. res nowożytny Ślady osadnictwa Okres nowożytny XVII-XX w. Obręb PONIATOWICE - HAJDANY 191. 77-33 3 1 Znalezisko luźne Epoka kamienia 192. 77-33 4 2 Znalezisko luźne Epoka kamienia 193. 77-33 5 3 Znalezisko luźne Epoka kamienia

53 194. 77-33 6 4 Znalezisko luźne Epoka kamienia SMARDZÓW 195. 78-31 38 1 Znalezisko luźne Epoka kamienia 196. 78-31 39 2 Znalezisko luźne Neolit 197. 78-31 40 3 Znalezisko luźne Epoka kamienia 198. 78-31 41 4 Nieokreślona Epoka brązu 199. 78-31 42 5 Osada Epoka brązu - halsztat Cmentarzysko Łużycka Epoka brązu - halsztat 200. 78-31 10 6 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze 201. 78-31 43 7 Cmentarzysko Łużycka Epoka brązu - halsztat 202. 78-31 44 8 Nieokreślona Halsztat 203. 78-31 7 9 Nieokreślona Epoka brązu - halsztat 204. 78-31 8 10 Nieokreślona Epoka brązu - halsztat 205. 78-31 45 11 Nieokreślona Okres wpływów rzymskich 206. 78-31 46 12 Nieokreślona Okres wpływów rzymskich 207. 78-31 47 13 Znalezisko luźne I w.p.n.e. 208. 78-31 48 14 Znalezisko luźne I w.p.n.e. 209. 78-31 49 15 Nieokreślona Nieokreślona 210. 78-31 50 16 Nieokreślona Nieokreślona 211. 78-31 51 17 Osada Nieokreślona 212. 78-31 52 18 Nieokreślona XVII w. Ślad osadnictwa Pradzieje 213. 78-31 9 19 Ślad osadnictwa Średniowiecze Osada Epoka brązu - halsztat 214. 78-31 11 20 Ślad osadnictwa Średniowiecze Osada Epoka brązu - halsztat 215. 78-31 12 21 Ślad osadnictwa Średniowiecze Cmentarz ewangelicki, 216. 78-31 57 22 2 poł. XIX w. ob. nieczynny Stanowisko 217. 78-31 58 22 produkcyjne SMOLNA Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat Cmentarzysko Łużycka Epoka brązu - halsztat 218. 79-32 9 1 ciałopalne Osada Przeworska Okres wpływów rzymskich Osada Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Łużycka Epoka brązu - halsztat Osada Okres wpływów rzymskich 219. 79-32 10 2 Osada Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Epoka kamienia Ślad osadnictwa Epoka brązu - halsztat 220. 79-32 11 3 Osada Łużycka Średniowiecze Osada Epoka brązu - halsztat Osada Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Neolit 221. 79-32 13 4 Osada Przeworska Okres wpływów rzymskich Osada Średniowiecze Osada VIII - IX w. 222. 79-32 15 5 Osada Średniowiecze Osada Późne średniowiecze Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat 223. 79-32 16 6 Osada Późne średniowiecze 224. 79-32 19 7 Znalezisko luźne Neolit

54 225. 79-32 14 8 Osada Epoka brązu - halsztat Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat 226. 79-32 16 9 Osada Okres wpływów rzymskich Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze IV - V okres epoki brązu - 227. 79-32 28 10 Cmentarzysko halsztat 228. 79-32 29 11 Nieokreślona Halsztat 229. 79-32 30 12 Nieokreślona Okres wpływów rzymskich 230. 79-32 31 13 Nieokreślona Wczesne średniowiecze 231. 79-32 32 14 Osada Średniowiecze 232. 79-32 33 15 Nieokreślona Średniowiecze 233. 79-32 34 16 Osada Średniowiecze Ślad osadnictwa Okres lateński 234. 79-32 12 17 Ślad osadnictwa Nowożytne Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat 235. 79-32 17 18 Ślad osadnictwa Okres wpływów rzymskich Osada Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Łużycka Epoka brązu - halsztat Ślad osadnictwa Okres wpływów rzymskich 236. 79-32 22 19 Ślad osadnictwa Wczesne średniowiecze Ślad osadnictwa Późne średniowiecze Cmentarz przykościelny 237. 79-32 39 20 XVI w. ewangelicki, ob. katolicki SOKOŁOWICE Cmentarzysko 238. 77-32 29 1 Nieokreślona ciałopalne 239. 77-32 31 2 Znalezisko luźne Epoka brązu - halsztat Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat 240. 77-32 30 3 Osada Okres wpływów rzymskich Ślad osadnictwa Późne średniowiecze 241. 77-32 32 4 Ślad osadnictwa Pradzieje 242. 77-32 27 5 Osada Późne średniowiecze 243. 77-32 33 6 Osada Późne średniowiecze Ślad osadnictwa Późne średniowiecze 244. 77-32 28 7 Ślad osadnictwa Nowożytne Cmentarz ewangelicki, 245. 77-32 35 8 2 poł. XIX w. ob. katolicki ŚWIERZNA 246. 78-32 35 1 Osada Łużycka Epoka brązu Osada Łużycka Epoka brązu - halsztat 247. 78-32 19 2 Późne Osada średniowiecze Osada Późne średniowiecze 248. 78-32 20 3 Osada Nowożytne Ślad osadnictwa Późne średniowiecze 249. 78-32 21 4 Osada Nowożytne SPALICE 250. 78-32 36 8 Nieokreślona Neolit 251. 78-32 37 9 Znalezisko luźne Neolit 252. 78-32 38 10 Znalezisko luźne Neolit 253. 78-32 39 13 Nieokreślona II okres epoki brązu 254. 78-32 42 14 Nieokreślona Łużycka Epoka brązu 255. 78-32 40 15 Nieokreślona Łużycka Epoka brązu 256. 78-32 41 16 Nieokreślona Łużycka Epoka brązu 257. 78-32 43 17 Nieokreślona IV w.p.n.e.

55 258. 78-32 18 Osada Późne średniowiecze 259. 78-32 44 19 Osada Wczesne średniowiecze 260. 78-32 45 20 Skarb XII w. 261. 78-32 46 21 Nieokreślona Średniowiecze 262. 78-32 47 22 Nieokreślona Średniowiecze 263. 78-32 48 23 Nieokreślona Średniowiecze 264. 78-32 49 24 Nieokreślona Średniowiecze 265. 78-32 50 25 Nieokreślona Średniowiecze 266. 78-32 51 29 Nieokreślona Późne średniowiecze 267. 78-32 52 31 Nieokreślona XIV w. 268. 78-32 33 26 269. 78-32 34 27 WSZECHŚWIĘTE Osada Późne średniowiecze 270. 78-33 12 1 Osada Nowożytne Cmentarz przykościelny 271. 78-33 14 2 XVIII w. ewangelicki, ob. nieczynny Cmentarz ewangelicki, 272. 78-33 15 3 2 poł. XIX w. ob. katolicki ZARZYSKO 273. 78-33 11 1 Grodzisko XIV-XV w ZIMNICA 274. 79-32 27 1 Osada Łużycka Epoka brązu *według danych z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków

Tabela 8. Wykaz stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków. Nr rejestru Data wpisu do Lp. Lokalizacja Funkcja obiektu; kultura Nr stanowiska zabytków rejestru zabytków 1. Bogusławice w trakcie postępowania administracyjnego 2/32/78-32 2. Boguszyce 207/Arch/1966 16.08.1966 Grodzisko; XIV w. 8/24/77-32 3. Bystre 343/Arch/1968 05.04.1968 Osada; kultura łużycka 24/2/79-31 Grodzisko; kultura łużycka i wczesne 4. Bystre 94/Arch/1964 03.02.1965 6/1/79-31 średniowiecze 5. Gręboszyce 41/Arch/1964 07.09.1964 Grodzisko; XIV w. 1/18/79-32 6. Ligota Mała 5/Arch/2000 28.03.2000 Grodzisko; późne średniowiecze 2/27/79-31 Osada 24.04.1967 7. Leśna 267/Arch/1967 Kurhany; wczesne średniowiecze 1/1/77-34 04.04.1967 (Obrót) 8. Poniatowice 18/Arch/2003 27.03.2003 Grodzisko; średniowiecze 11/12/77-33 Osada; kultura łużycka, okres lateński, 9. Smolna 497/Arch/1970 30.10.1970 okres wpływów rzymskich, wczesne 2/10/79-32 średniowiecze 10. Smolna 493/Arch/1970 23.10.1970 Osada; XIII/XIV w. 3/11/79-32 Osada; neolit, epoka brązu, wczesne 4/13/79-32, 11. Smolna 495/Arch/1970 23.10.1970 średniowiecze 8/14/79-32 12. Smolna 494/Arch/1970 23.10.1970 Osada; VIII-IX w. 5/15/79-32 Osada; kultura łużycka, okres wpływów 18/17/79-32 13. Smolna 1300/735/1993 rzymskich, średniowiecze 14. Zarzysko 729/Arch/1974 21.06.1974 Grodzisko; XIV/XV w. 1/11/78-33 *według danych z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków

Zasób ewidencji i rejestru stanowisk archeologicznych podlega sukcesywnym

56 uzupełnieniom i weryfikacji.

3.4. Obiekty zabytkowe

Obiekty i obszary wpisane do rejestru zabytków objęte są wszelkimi rygorami prawnymi, wynikającymi z treści odpowiednich aktów prawnych, w tym przede wszystkim objęte są rygorami ochrony konserwatorskiej, wynikającymi z przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003r., nr 162, poz. 1568). Odnośnie obiektów zabytkowych obowiązuje bezwzględny priorytet wymagań i ustaleń konserwatorskich nad względami wynikającymi z działalności inwestycyjnej. Należy dążyć do pełnej rewaloryzacji zabytków. Rygory te obowiązują niezależnie od położenia budowli czy innego wpisanego do rejestru zabytków obiektu w poszczególnych strefach ochrony konserwatorskiej. Wszelkie działania podejmowane przy zabytkach należy prowadzić zgodnie z przepisami odrębnymi. wymagają pisemnego pozwolenia właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków. Rewaloryzacja parków wpisanych do rejestru zabytków (odtworzenie dróg i ścieżek, nowe nasadzenia, elementy małej architektury) może odbywać się wyłącznie za pozwoleniem konserwatorskim, na podstawie projektu rewaloryzacji, opracowanego przez architekta krajobrazu.

Dla obiektów budowlanych ujętych w ewidencji zabytków, obowiązują następujące wymogi konserwatorskie:  zachować ich bryłę, kształt i geometrię dachu oraz zastosowane tradycyjne materiały budowlane, utrzymać, a w przypadku zniszczenia odtworzyć historyczny detal architektoniczny,  zachować kształt, rozmiary i rozmieszczenie otworów zgodne z historycznym wizerunkiem budynku, należy utrzymać - lub odtworzyć - oryginalną stolarkę okien i drzwi,  w przypadku konieczności przebicia nowych otworów, należy je zharmonizować z zabytkową elewacją budynku,  stosować kolorystykę i materiały nawiązujące do tradycyjnych lokalnych rozwiązań, w tym ceramiczne lub tynkowe pokrycie ścian zewnętrznych; zakazuje się stosowania okładzin ściennych typu "siding",  należy stosować historyczny rodzaj pokrycia dachowego (dachówka ceramiczna w kolorze ceglastym),  elementy elewacyjne instalacji technicznych należy montować z uwzględnieniem wartości zabytkowych obiektów,  prowadzenie wszelkich prac budowlanych przy obiektach zabytkowych należy poprzedzić uzyskaniem wytycznych konserwatorskich,  wszelkie prace budowlane, a także zmiany funkcji obiektów i obszarów objętych ewidencją zabytków należy uzgadniać z właściwym wojewódzkim konserwatorem zabytków.

57 Dla obiektów ujętych w ewidencji zabytków i znajdujących się w strefach ochrony konserwatorskiej dodatkowo obowiązują ustalenia sformułowane dla poszczególnych stref.

Dla historycznych urządzeń technicznych oraz dzieł inżynieryjnych lub ich zespołów, trwale związane z miejscem posadowienia (m. in. stacje trafo) obowiązują następujące wymogi konserwatorskie:  zachowanie tych urządzeń oraz ich formy wraz z najbliższym otoczeniem,  utrzymanie ich w należytym stanie technicznym,  wszelkie prace budowlane, a także zmiany funkcji tych obiektów i obszarów należy uzgadniać z właściwym wojewódzkim konserwatorem zabytków.

Ze względu na zapewnienie właściwej ochrony krajobrazu kulturowego nowa zabudowa powinna zostać starannie wpisana w krajobraz oraz być realizowana w nawiązaniu do zasad ukształtowania obiektów o tradycyjnych, lokalnych formach; należy stosować zabudowę niewysoką (jednokondygnacyjną), ze stromymi dachami, krytymi dachówką ceramiczną lub materiałem imitującym dachówkę, przy założeniu jednolitej kolorystyki. Przy planowaniu obszarów pod nową zabudowę, szczególnie zwartych, większych kompleksów mieszkalnych, usługowych, przemysłowych należy opracować jednolitą koncepcję przestrzenną (w tym ustalenia położenia budynków względem dróg i obowiązującą linię zabudowy), uwzględniającą gabaryty budynków i sposób ukształtowania dachu (planując jednakowe spadki -lub przedział - dla wszystkich budynków powstających na danym terenie).

Tabela 9. Wykaz obiektów w wojewódzkiej ewidencji zabytków oraz wpisanych do rejestru zabytków Rejestr Lp. Obiekt Adres Wiek Zabytków BOGUSŁAWICE Historyczny układ ruralistyczny obszar wsi Zespół pałacowo-folwarczny: k. XIX Pałac Nr 24 XIX \ XX Oficyna ok.1934 Oficyna z budynkiem gospodarczym Nr2 ok.1934 Oficyna Nr 13 K XIX Oficyna Nr 13a Oficyna z budynkiem gospodarczym Nr 17 ok.1934 Oficyna, d. bud. produkcyjny, Nr 18 a i b k. XIX gorzelnia (?) Obora k. XIX Obora ze stodołą k. XIX Stodoła I 1893, ok. 1920 Stodoła II ok. 1900 Stodoła III ok. 1900 Gorzelnia, ob. dom mieszkalny 23 Fragm. ogrodzenia folwarku z bramą p. XX Park krajobrazowy 1 poł. XIX

58 Dom mieszk. Nr 14 ok. 1930 Stodoła Nr 14 ok. 1910 Dom mieszkalny Nr 4 Dom mieszkalny Nr 6 Dom mieszkalny Nr 11 Dom mieszkalny Nr 22b BOGUSZYCE 1. Historyczny układ ruralistyczny obszar wsi 2. Zespół kościelny: poł. XVIII Kościół ewang., ob. par. MB 1712-14, 1908, 31/A/00/l-3 z Nr 62 Nieustającej Pomocy 1911, 1930 dn. 25.07.00 31/A/00/l-3 z Cmentarz XVIII dn. 25.07.00 31/A/00/l-3 z Kaplica grobowa cmentarz 2 poł. XIX dn. 25.07.00 Plebania Nr 61 2 poł. XIX, ok.1905 D. szkoła ewang., ob. dom mieszk. 32\A\00\1-2 z Nr 72 2 poł. XIX, ok. 1920 wraz z parkiem dn. 14.08.20 32\A\00\1-2 z Park przy d. szkole ewangelickiej Nr 72 dn. 14.08.2000 3. Rzędów - Zespół pałacowo- k. XIX folwarczny: A/3523/469\ Pałac ok. 1850, k. XIX W z dn. 29.11.80 Obora I k. XIX Obora II (spichlerz) k. XIX Transformator ok. 1920 A/3523/470\ Park pałacowy poł. XIX W z dn. 29.11.80 4. Stodoła Nr 9 2 poł. XIX, p. XX 5. Dom mieszk. Nr 15 ok. 1910 6. Dom mieszk. Nr 19 k. XIX 7. Dom mieszk. Nr 36 k. XIX Stodoła Nr 36 XIX \ XX 8. Dom mieszk.- gosp. Nr 37 2 poł. XIX Stodoła Nr 37 2 poł. XIX 9. Dom mieszk. Nr 52 k. XIX Stodoła Nr 52 XIX \ XX 10. Dom mieszk. Nr 54 ok. 1880 Stajnia Nr 54 k. XIX Obora Nr 54 k.XIX 11. Dom mieszk. Nr 68 2 poł. XIX Stodoła Nr 68 2 poł. XIX 12. Dom mieszk. Nr 84 k. XIX Stodoła Nr 84 ok. 1900 Ogrodzenie z bramą Nr 84 ok. 1900 BRZEZINKA Historyczny układ ruralistyczny obszar wsi Zespół kościelny: A/1344/117 Kościół ewang. (dworski), ob. fil. 1736-41, 3 z dn. Wniebowzięcia NMP 1816-18 2.12.64 Cmentarz poewang. 2 poł. XVIII Ogrodzenie cmentarza z bramą XVIII, k. XIX

59 A/3543/246 Zespół pałacowo- parkowy: poł. XVIII z dn. 16.10.97 A/3543/246 z 1725-40, 1820, ok. Pałac dn. 5.09.50; 1930 16.10.97 A/3543/246 Teren dziedzińca honorowego XVIII z dn. 16.10.97 A/3542/247 Park pałacowy XVIII, 2 poł. XIX z dn. 5.09.50 Grobowiec rodziny von Kospoth park 2 poł. XVIII Fragm. ogrodzenia parku z bramą 2 poł. XIX A/3543/246 Majdan folwarczny (z reliktami poł. XVIII z dn. bruku) 16.10.97 A/3543/246 poło XVIII, 2 poł. Dom inspektora, ob. spichlerz z dn. XIX 16.10.97 A/3543/246 Dom zarządcy ok. 1731, poło XIX z dn. 16.10.97 Przybudówka Oficyna mieszk. 2 poło XIX Siodlarnia 2 poło XIX Bud. gosp., ob. Chlewnia k. XIX Chlewik k. XIX Oficyna mieszk. Nr 8-9 k. XIX Stodoła 2 poło XIX Bud. gosp. k. XIX A/3543/246 Teren d. sadu z dn. 16.10.97 Dom mieszk. Nr 18 1913 Dom mieszk. Nr 23 k. XIX BYSTRE Historyczny układ ruralistyczny obszar wsi Cmentarz kat. na pn. od wsi 2 poło XIX Zespół pałacowy: 2 poło XIX, ok. Pałac, ob. biura Ul. Ciepła Nr 10 c 1920 Oficyna mieszk. Ul. Ciepła Nr 10 d k. XIX, ok. 1910 Oficyna Ul. Ciepła Nr 10 e k. XIX Młyn z częścią mieszk., ob. Ul. Ciepła ok. 1900 magazyn Ul. Ciepła przy Dom mieszk. ok. 1910 młynie Oficyna mieszk. Ul. Ciepła Nr 10 2 poło XIX Obora k. XIX, 1poł.XX A/3534/521 Park pałacowy Ul. Ciepła k. XIX /W z dn. 31.01.84 Dom mieszkalny Ul. Ciepła 1 Dom mieszkalny Ul. Ciepła 2 Dom mieszkalny Ul. Ciepła 2a Dom mieszkalny Ul. Letnia 1 Dom mieszkalny Ul. Letnia 2 Dom mieszkalny Ul. Letnia 4a

60 Dom mieszkalny Ul. Letnia 5 Dom mieszkalny Ul. Letnia 5a Ul. Pogodna 5, 5a, Dom mieszkalny 5b, 5c Dom mieszkalny Ul. Pogodna 2 Dom mieszkalny Ul. Pogodna 10 Dom mieszkalny Ul. Pogodna 16 Dom mieszk. Nr4 ok. 1910 Dom mieszk. Ul. Pogodna Nr 17 k. XIX Ul. Wrocławska Nr Dom mieszk. k. XIX 18 Dom mieszk. Ul. Pogodna Nr 19 k. XIX Dom mieszkalny Ul. Pogodna nr 20 Dom mieszk. Ul. Pogodna Nr 22 k. XIX Dom mieszkalny Ul. Pogodna nr 40 Budynek gospodarczy Dom mieszkalny Ul. Pogodna nr Budynek gospodarczy 40a Ul. Pogodna nr Dom mieszkalny 50a Dom mieszkalny Ul. Pogodna nr 54 Dom mieszkalny Ul. Wrocławska 8c Dom mieszkalny Ul. Wrocławska 11 Dom mieszkalny Ul. Wrocławska 12 Dom mieszkalny Ul. Wrocławska 19 Dom mieszkalny Ul. Wrocławska 20 Dom mieszkalny Ul. Wrocławska 22 Dom mieszk. Nr 23 k. XIX Dom mieszk. Nr 25 1897 Obora Nr 25 k. XIX Brama Nr 25 k. XIX Dom mieszk. Nr 33 ok. 1910 Dom mieszk. Nr 36 ok. 1910 Obora Nr 36 k. XIX Dom mieszk. Nr 40 k. XIX CIEŚLE Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi A/1345/459 Kościół MB Tucholskiej Nr 20 1716-21, 1790 /W z dn. 29.10.80 Cmentarz poewangelicki 1 poło XVIII Zespół pałacowo- folwarczny: 2 poło XIX Oficyna mieszk. Nr 34 p. XX Dom szwajcara Nr 37 k. XIX Dom mieszk. Nr 38 2 poło XIX Stajnia Nr 34 XIX \ XX Wozownia + stajnia Nr 36 poło XIX Stodoła ok. 1890 Dom mieszk., d. elektrownia XIX \ XX Bud. gosp. (obora) k. XIX D. ogród ozdobny 1 poło XVIII Zespół dworca PKP: Bud. stacyjny ok. 1880 Bud. poczekalni ok. 1880 Magazyn towarowy k. XIX

61 DĄBROWA Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi na pn - wsch od Cmentarz poewang. 2 poło XIX wsi Zespół folwarczny (sołectwo?): Nr 39 Dom mieszk. Nr 39 k. XX ok. 1920 Obora Nr 39 k. XIX Bud. gosp. I Nr 39 k. XIX Bud. gosp. II Nr 39 k. XIX Stodoła Nr 39 k. XIX Ogrodzenie Nr 39 p. XX Zespół dworca PKP: Bud. stacyjny ok. 1890 Bud. mieszk. -gosp. ok. 1890 Bud. WC ok. 1890 Dom mieszk. Nr 10 ok. 1860 Stodoła Nr 10 k. XIX Dom mieszk. Nr 11 ok. 1840 Bud. gosp. Nr 11 2 poło XIX Dom mieszk. Nr 16 k. XIX Bud. gosp. Nr 16 k. XIX Dom mieszk. Nr 17 ok. 1890 Dom mieszk. Nr 18 ok. 1900 Obora Nr 18 k. XIX Dom mieszk. Nr 22 2 poło XIX Dom mieszk.. Nr 23 1820-30 Obora Nr 23 k. XIX Stodoła Nr 23 k. XIX Dom mieszk. Nr 24 k. XIX Dom mieszk. Nr 25 ok. 1900 Obora Nr 25 ok. 1900 Zespół mieszk. -gosp.: Nr 26 Dom mieszk. Nr 26 ok. 1880 Obora Nr 26 k. XIX Stajnie Nr 26 k. XIX Ogrodzenie z bramą Nr 26 p. XX Dom mieszk. Nr 27 ok. 1890 Dom mieszk. Nr 29 ok. 1830 Zagroda: Nr 30 Dom mieszk. Nr 30 k. XIX Oficyna (wvcuźnik) Nr 28 k. XIX Obora Nr 30 k. XIX Zagroda: Nr 34 2 poło XIX, ok. Dom mieszk. Nr 34 1900 Oficyna (wvcuźnik) Nr 34 ok. 1900 Obora Nr 34 ok. 1900 Stodoła Nr 34 ok. 1900 Dom mieszk. Nr37 poło XIX Dom mieszk. Nr38 poło XIX Dom mieszk. Nr 40 1883 Dom mieszk. Nr 44 ok. 1900 GRĘBOSZYCE Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi Dom mieszk. Nr 4 ok. 1890 Dom dróżnika p. XX

62 JENKOWICE 1. Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi 2. Zespół folwarczny: k. XIX Dom mieszk. d. rządcówka Nr 48 ok. 1880, ok. 1920 Oficyna mieszk. Nr 47 ok. 1890 Spichlerz 1892 Obora k. XIX Chlewnia ok. 1900 Stodoła I ok. 1920 Stodoła II ok. 1920 Stodoła III ok. 1900 3. Dom mieszk. Nr 3 1924 Obora Nr 3 ok. 1920 4. Dom mieszk. Nr 4 ok. 1925 5. Dom mieszk. Nr 5 ok. 1900 Obora Nr 5 k. XIX Stajnia Nr 5 k. XIX 6. Zespół mieszk. gosp.: Nr 6\7 Dom mieszk. Nr 6 k. XIX Obora Nr 6 ok. 1880 Dom mieszk. Nr 7 k. XIX Stajnia Nr 7 k. XIX 7. Dom mieszk. Nr 10 ok. 1900 8. Dom mieszk. Nr 11 1890 Obora Nr 11 1890 9. Dom mieszk. Nr 13 k. XIX Obora Nr 13 a 1891 Stajnia Nr 13 1904 10. Zespół mieszk. -gosp.: Nr 14 Dom mieszk. Nr 14 k. XIX Obora Nr 14 1871 Stajnia Nr 14 p. XX Stodoła Nr 14 k. XIX 11. Zespół mieszk. -gosp.: Nr 16 Dom mieszk. Nr 16 ok. 1880 Obora Nr 16 k. XIX Stajnia Nr 16 k. XIX Stodoła Nr 16 XIX \ XX 12. Zespół mieszk. -gosp.: Nr 19 Dom mieszk. Nr 19 k. XIX Oficyna mieszk. Nr 19 a 1891 Obora Nr 19 1891 Stajnia Nr 19 k. XIX Stodoła Nr 19 k. XIX 13. Dom mieszk. Nr 21 k. XIX 14. Dom mieszk. Nr 22 k. XIX Obora Nr 22 k. XIX 15. Zespół mieszk.- gosp.: Nr 24 Dom mieszk. Nr 24 k. XIX Obora Nr 24 k. XIX Stajnia Nr 24 k. XIX Stodoła Nr 24 k. XIX 16. Zespół mieszk.- gosp.: Nr 27 Dom mieszk. Nr 27 1876 Obora Nr 27 k. XIX Stajnia Nr 27 k. XIX Stodoła Nr 27 k. XIX

63 17. Dom mieszk. Nr 30 ok. 1890 18. 2 poło XIX, ok. Dom mieszk. Nr 32 1910 19. Dom mieszk. Nr 33 k. XIX 20. Dom mieszk. Nr 35 ok. 1880 Obora Nr 35 k. XIX Stodoła Nr 35 k. XIX 21. Dom mieszk. Nr 36 1887 Obora Nr 36 ok. 1910 Stodoła Nr 36 ok. 1910 22. Zespół mieszk.- gosp.: Nr 39 Dom mieszk. Nr 39 k. XIX Obora Nr 39 k. XIX Stajnia Nr 39 k. XIX Stodoła Nr 39 k. XIX KRZECZYN Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi Zespół pałacowo- folwarczny: 2 poło XIX Pałac k. XIX, ok. 1910 Oficyna mieszk. Nr 52 d 2 poł. XIX Oficyna 2 poło XIX Spichlerz, d. wozownia k. XIX A/3535/532 Park pałacowy k. XIX /W z dn. 31.01.84 Zagroda Nr 3 Dom mieszk. Nr 5 2 poło XIX Dom mieszkalny Nr 10 Dom mieszk. Nr 12 k. XIX Dom mieszkalny Nr 13 Stodoła przy Nr 15 k. XIX Dom mieszkalny Nr 16 Dom mieszk. Nr 18 k. XIX Zagroda: Nr 19 Dom mieszk. Nr 19 k. XIX Obora Nr 19 k. XIX Stodoła Nr 19 k. XIX Ogrodzenie z bramą i furtą Nr 19 ok. 1900 Dom mieszk.- gosp. Nr 20 Ok. 1910 Dom mieszk. Nr 22 k. XIX, ok. 1910 Bud. gosp. Nr 22 k. XIX, ok. 1910 Dom mieszk. Nr 30 poło XIX Dom mieszk. Nr 31 ok. 1890 Dom mieszk. Nr 32 1870 Dom mieszkalny Nr 34 Zespół mieszkalno-gospodarczy Nr 36 Dom mieszkalny Nr 38 Dom mieszk. Nr 40 lub 46 ok. 1880 Zagroda: Nr 43 1886 Dom mieszk. Nr 43 1886 Dom mieszk.- gosp. Nr 43 ok. 1870 Budynek mieszkalno-gospodarczy Nr 44 Dom mieszkalny Nr 46 Dom mieszkalny Nr 48 Dom mieszkalny Nr 50 Dom mieszkalny Nr 52c

64 LIGOTA MAŁA Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi 1577,1585, Kościół par. MB Częstochowskiej Nr 31 1668,1775, 1907- 08 Cmentarz kat. XVIII \ XIX D. folwark, ob. zagroda: Nr 69\70 Dom mieszk. Nr 69 k. XIX Obora Nr 69 k. XIX Stodoła Nr 69 k. XIX Dom mieszk. Nr 70 k. XIX Stodoła Nr 70 2 poło XIX Szkoła podstawowa 2 poło XIX Dom mieszk. Nr 2 ok. 1870 Budynek gospodarczy Nr 2 Dom mieszk. Nr 10 ok. 1910 Bud. gosp. Nr 10 1906 Dom mieszk. Nr 12 k. XIX Stajnia Nr 12 ok. 1903 Dom mieszk. Nr 13 2 poło XIX Dom mieszk. Nr 14 ok. 1910 Zagroda: Nr 23-24 ok. 1900 Dom mieszk. Nr 23 ok. 1890 Dom wycużny Nr 23 ok. 1900 Stodoła Nr 23-24 ok. 1910 Obora Nr 23-24 1903 Dom mieszk. Nr 24 ok. 1900 Dom mieszk. ok. 1900 Budynek gospodarczy I Nr 26 Budynek gospodarczy II Obora Nr 27 ok. 1910 Dom mieszk. Nr 29 ok. 1910 Stodoła Nr 29 1906 Dom mieszk. Nr 31 ok. 1920 Dom mieszk. -gosp. Nr 33 XIX \ XX Dom mieszk.. Nr 34 ok. 1910 Dom mieszkalny Nr 35 Stodoła Dom mieszkalny Nr 38 Stodoła Dom mieszk. Nr 38 ok. 1920 Stodoła Nr 38 2 poło XIX Dom mieszk. Nr 40 2 poło XIX Dom mieszk. Nr 41 2 poło XIX Bud. gosp. Nr 41 ok. 1910 Kurnik Nr 41 ok. 1910 Budynek przy leśniczówce Nr 46 Zespół zabudowy Nr 48 Dom mieszk.- gosp. Nr 51 ok. 1900 Bud. gosp. Nr 51 k. XIX, ok. 1915 Dom mieszk.- gosp. Nr 62 ok. 1915 Dom mieszk. Nr 64 2 poło XIX Dom mieszk. Nr 65 ok. 1910 Budynek gospodarczy Nr 69 Budynek gospodarczy Nr 80 Dom mieszk. Nr 85 XIX \ XX Obora Nr 85 XIX \ XX

65 Dom mieszkalny Nr 85e Dom mieszk. Nr 91 ok. 1900 Dom mieszkalny Nr 92 Zagroda: Dom mieszkalny Nr 93 Budynek gospodarczy I Budynek gospodarczy II Zespół mieszkalno-gospodarczy: Dom mieszkalny Nr 94 Budynek gospodarczy I Dom mieszk. Nr 98 ok. 1910 Stodoła Nr 98 ok. 1910 Dom mieszk. Nr 102 ok. 1900 Stodoła Nr 102 1913 Dom mieszk. Nr 105 ok. 1910 Obora Nr105 ok. 1910 Stodoła Nr 105 2 poło XIX Dom mieszk. Nr 107 poło XIX Obora Nr 107 ok. 1900 Stodoła Nr 107 ok. 1900 Kuźnia (ruina) obok nr 116 p. XX Zagroda: Dom mieszkalny I Nr 121 Dom mieszkalny II Stodoła Zagroda Nr 122 Dom mieszkalny Nr 123 Budynek gospodarczy Zespół leśniczówki: Nr 125 Leśniczówka, tzw. domek Nr 125 p. XX myśliwski, ob. dom mieszk. Bud. gosp. Nr 125 ok. 1905 Zagospodarowanie parkowe ok. 1905 LIGOTA POLSKA 1. Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi 2. Zespół pałacowo- folwarczny: k. XIX Pałac Nr 60 ok. 1886 Oficyna mieszk. + obora Nr 60 c ok. 1910 Oficyna mieszk. Nr 60 e ok. 1920 Obora II ok. 1890 Stodoła ok. 1910 Brama I z furtami p. XX Brama II p. XX A/3536/520 Park pałacowy ok. 1900 /W z dn. 31.01.84 po drugiej stronie Gorzelnia ok. 1870 drogi 3. Zespół dworski: Dwór Nr 60 a k. XIX Oficyna k. XIX Obora k. XIX Stodoła k. XIX 4. D. zespół folwarczny (relikt): ok. 1800, 2 poł. XIX Spichlerz, ob. dom mieszk. Nr 22 ok. 1800, 2 poł. XIX Zagospodarowanie parkowe XIX \ XX 5. Zajazd Nr 4, przy trasie k. XIX, ok. 1920 Stajnia z wozownią E-12 p. XX

66 6. Dom mieszk.- gosp. Nr 11 ok. 1890 7. Dom mieszk. Nr 13 ok. 1910 8. Dom mieszk. Nr 21 ok. 1880 Stodoła Nr 21 ok. 1880 Bud. gosp. Nr 21 p. XX 9. Dom mieszk. Nr 25 ok. 1910 Stodoła Nr 25 p. XX 10. Dom mieszk., ob. Wiejski Ośrodek Nr 31 ok. 1910 Zdrowia 11. Dom mieszk. Nr 32 ok. 1910 Bud. gosp. Nr 32 ok. 1910 Obora Nr 32 ok. 1910 12. Dom mieszk. Nr 40 k. XIX 13. Dom mieszk. Nr 44 p. XX 14. Dom mieszk. Nr 47 ok. 1910 Bud. gosp. Nr 47 ok. 1910 15. Zespół d. szkoły wiejskiej: Nr 50 Szkoła, ob. dom mieszk. Nr 50 ok. 1900 Bud. gosp. Nr 50 ok. 1900 16. Dom mieszk. Nr 60 ok. 1910 17. Dom mieszk. Nr 60 d p. XX 18. Ligota Polska - Dębowy Dwór (Broników) Zespół dworski: Dwór, ob. dom mieszk. Nr 61a k. XIX, ok. 1905 Oficyna k. XIX Obora k. XIX Stodoła p. XX Teren upraw gosp. i przydomowe k. XIX zadrzewienie 19. Ligota Polska - Kłosiny Zespół pałacowo- folwarczny: Park pałacowy 2 poło XIX 20. Ligota Polska- Suchynia (Budy) Zespół pałacowo- folwarczny ok. 1900 LIGOTA WIELKA 1. Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi 2. Zespół folwarczny: Rządcówka, ob. dom mieszk. Nr 56\57 1915-50 Dom mieszk., d. spichlerz Nr 44 ok. 1910 Stodoła Nr 44 p. XX Bud. gosp. (obora) p. XX 3. Dom mieszk. Nr 18 k. XIX Obora Nr 18 k. XIX 4. Dom mieszk. Nr 23 ok. 1910 5. Dom mieszk. Nr 25 ok. 1870 6. Obora Nr 39 k. XIX 7. Dom mieszk. Nr 41 poło XIX, ok. 1910 Bud. gosp. Nr 41 ok. 1890 8. Dom mieszk. Nr 42 XIX \ XX 9. Dom mieszk. Nr 60 1886 Obora Nr 60 ok. 1890 10. ok. 1920 Transformator NIECISZÓW 1. Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi 2. na pn.-wsch. od Cmentarz poewang. 2 poło XIX wsi

67 3. Zespół pałacowo- folwarczny: Pałac, ob. dom mieszk. poło XIX, ok. 1915 Dom mieszk. Nr 12\13 k. XIX Spichlerz, ob. magazyn k. XIX Obora k. XIX Stajnia k. XIX Stodoła k. XIX Park naturalistyczny poł. XIX, p. XX 4. Dom Ludowy, ob. Zbiorcza Szkoła ok. 1915 Gminna 5. Dom mieszk. Nr 3 ok. 1890 6. Dom mieszk. Nr 4 ok. 1890 Obora Nr 4 k. XIX 7. Dom mieszk. Nr 6 p. XX 8. Zespół mieszk.- gosp.: Nr 17\18 Dom mieszk. Nr 17 ok. 1890 Dom mieszk. Nr 18 ok. 1890 Komórka Nr 17\18 k. XIX Bud. gosp. Nr 17\18 k. XIX 9. Dom mieszk. Nr 25 k. XIX 10. Stodoła Nr 30 2 poło XIX 11. Dom Ludowy, ob. dom mieszk. Nr 40 ok. 1920 12. Dom mieszk. Nr 46 ok. 1910 13. Dom mieszk. -gosp. Nr 58 p. XX 14. Dom mieszk.- gosp. Nr 62 k. XIX 15. Transformator ok. 1920 NOWA LIGOTA 1. Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi 2. Zespół folwarczny: Owczarnia poło XIX 3. Dom mieszk. Nr 1 ok. 1900 Stodoła z chlewikiem Nr 1 ok. 1900 4. Dom mieszk. Nr 11 k. XIX 5. Dom mieszk. Nr 12 2 poło XIX 6. Dom mieszk. Nr 13 ok. 1900 Stodoła Nr 13 ok. 1900 Bud. gosp. Nr 13 ok. 1900 7. Dom mieszk. Nr 15 ok. 1900 NOWOSZYCE 1. Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi 2. Zespół pałacowa- folwarczny: k. XIX Pałac ok. 1912 Oficyna mieszk. Nr 8\13 ok. 1920 Oficyna mieszk. Nr 8\16 ok. 1920 Transformator przy nr 8\16 ok. 1920 Dom mieszk., d. wozownia z kuźnią XIX \ XX Obora k. XIX, XX Stajnia k. XIX l Stodoła i spichlerz k. XIX A/3537/523 Park willowy k. XIX /W z dn. 31.01.84 Fragm. ogrodzenia z bramą ok. XIX 3. Dom mieszk. Nr 1 poło XIX, ok. 1910 4. Dom mieszk. Nr 3 k. XIX 5. Dom dróżnika p. XX

68 OSADA LEŚNA 4. Dom mieszk. Nr 1 XIX \ XX 5. Dom mieszk. Nr 4 XIX \ XX 6. Dom mieszk. Nr 21 XIX \ XX OSTROWINA 1. Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi 2. A/3526/670 Zespół pałacowo- parkowy, ob. poło XIX, p. XX \W\1-2 z Dom Pomocy Społecznej: dn. 3.08.92 A/3526/670 Pałac Nr 22 1902, ok. 1920 \W\1-2 z dn. 3.08.92 670\W\1-2 Kaplica pałacowa ob. Kościół fil. 1901 z dn. MB Różańcowej 3.08.92 670\W\1-2 Łącznik między kaplicą a pałacem 1901 z dn. 3.08.92 Dom mieszk. właściciela folwarku k. XIX Spichlerz, ob. klub k. XIX Obora k. XIX Brama pałacowa 1901 A/3526/670 Park pałacowy XVIII, poło XIX \W\1-2 z dn. 3.08.92 3. Dom mieszk. Nr 19 k. XIX 4. Dom mieszk. Nr 20 k. XIX Obora Nr 20 ok. 1890 5. w lesie, przy Ostrowina (kol. Junoszyn) drodze do 2 poło XIX D. cmentarz leśny Poniatowic PISZKAWA 1. Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi 2. Zespół folwarczny: Dom mieszkalny I Dom mieszkalny II Stodoła I Stodoła II 3. Zagroda: Budynek mieszkalno-gospodarczy Budynek gospodarczy Nr 2 Stodoła Komórka 4. Dom mieszkalny Nr 3 5. Dom mieszkalny Nr 5 6. Budynek mieszkalno-gospodarczy Nr 6 7. Dom mieszk. Nr 7 a ok. 1910 Stodoła Nr 7 ok. 1910 8. Dom mieszk. Nr 8 ok. 1910 9. Dom mieszkalny Nr 14 PONIATOWICE 1. Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi 2. Zespół kościoła: Kościół par. NMP Królowej Polski 1706-19, XIX Kaplica grobowa ok. 1840 Cmentarz kat. 1 poło XIX Ogrodzenie kościoła i cmentarza p. XX

69 3. Zespół pałacowy (relikt): XIX Spichlerz, ob. dom mieszk. –gosp. Nr 60 2 poł. XIX, ok. 1920 A/3531/482 Park pałacowy XIX \W z dn. 22.12.80 4. Dom mieszk. Nr 16 ok. 1900 5. Dom mieszk. Nr 29 p. XX 6. Transformator przy nr 41 1920 7. Dom mieszk. Nr 44 poło XIX 8. Dom mieszk. Nr 46 1913 9. Dom mieszk. Nr 52 2 poło XIX 10. Dom mieszk. Nr 53 k. XIX 11. Dom mieszk. Nr 63 ok. 1910 12. Dom mieszk. Nr 64 ok. 1880 13. Dom mieszk. -gosp. Nr 68 p. XX 14. Dom mieszk. Nr 71 ok. 1910 15. Dom mieszk. Nr 72 k. XIX 16. Szkoła podstawowa ob. dom Nr 85 k. XIX mieszkalny 17. Dom mieszk., ob. poczta Nr 91 ok. 1915 Kurnik, ob. bud. gosp. Nr 91 ok. 1915 Poniatowice - kol. Kopaniny 18. Dom mieszk. Nr 121 p. XX 19. Dom mieszk. -gosp. Nr 122 p. XX 20. Dom mieszk. -gosp. Nr 123 p. XX 21. Dom mieszk. Nr 124 p. XX 22. Dom mieszk. -gosp. Nr 133 p. XX 23. Jonas Zespół pałacowo- folwarczny: k. XIX Pałac k. XIX Dom mieszk. k. XIX Spichlerz, ob. magazyn k. XIX Stodoła k. XIX Park pałacowy XIX \ XX SMARDZÓW 1. Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi 2. w zach. części Cmentarz poewang. 2 poło XIX wsi 3. Zespół folwarku książęcego: 2 poło XIX Dom mieszk. Nr 19 p. XX Dom mieszk. Nr 20 k. XIX Dom mieszk. Nr 21 ok. 1864 Dom mieszk. Nr 22\23 k. XIX Oficyna mieszk. Nr 24 ok. 1934 Gorzelnia, ob. magazyn k. XIX Spichlerz k. XIX Stajnia k. XIX Obora k. XIX Stodoła k. XIX 4. Dom mieszk. Nr 3 k. XIX 5. Dom mieszk. Nr 5 k. XIX 6. Zespół mieszk. -gosp.: Nr 7 Dom mieszk. Nr 7 ok. 1880 Obora Nr 7 k. XIX Stajnia Nr 7 k. XIX Stodoła Nr 7 k. XIX 7. Dom mieszk. Nr 9 ok. 1910 8. Dom mieszk. Nr 10 ok. 1910

70 9. Dom mieszk. Nr 11 1900-10 10. Dom mieszk. Nr 12 ok. 1910 11. Dom mieszk. Nr 15 ok. 1915 Stajnia Nr 15 p. XX Obora Nr 15 p. XX 12. Dom mieszk. Nr 16 ok. 1910 13. Zespół mieszk. -gosp.: Nr 17 Dom mieszk. Nr 17 ok. 1910 Nr 17 (ob. do nr Obora k. XIX 16) Stajnia Nr 17 k. XIX Stodoła Nr 17 k. XIX, XX 14. Dom mieszk. Nr 26 ok. 1920 15. Zespół folwarczny sołecki(?): Bud. mieszk.- biurowy Nr 27 ok. 1920 Bud. mieszk. Nr 28 2 poł. XIX, XX 16. Zbiorcza Szkoła Gminna Nr 32 XIX \ XX 17. Dom mieszk. Nr 39 ok. 1920 Obora Nr 39 k. XIX 18. Dom mieszk. Nr 40 ok. 1910 19. Dom mieszk. Nr41 k. XIX, XX 20. Zespół mieszk. -gosp.: Nr 42 Dom mieszk. Nr 42 ok. 1920 Obora Nr 42 k. XIX, XX Stajnia Nr 42 k. XIX, XX Stodoła Nr 42 XIX \ XX, XX 21. ok. 1915 Transformator SMOLNA 1. Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi 2. Zespół kościelny: A/1368/158 Kościół fil. Podwyższenia Krzyża XV, 1854 1 z św. dn.19.03.66 Cmentarz kat. XVI Ogrodzenie cmentarza z 2 bramami XV, poło XIX 3. Zespół przykościelny: Szkoła parafialna lub plebania, ob. Nr 40 poło XIX, p. XX Szkoła Bud. gosp. Nr 40 poło XIX 4. Zespół dworsko- folwarczny: k. XIX Dwór Nr 10 poło XIX, 1917 Oficyna mieszk. ok. 1910 Dom mieszk. p. XX Obora, ob. chlewnia k. XIX Stodoła k. XIX Park naturalistyczny k. XIX 5. Dom mieszk. Nr 2 2 poło XIX Obora Nr 2 k. XIX 6. Dom mieszk. Nr 3 ok. 1915 7. Dom mieszk. Nr 33\34 poło XIX 8. Dom mieszk. Nr 48 poło XIX 9. Dom mieszk. Nr 63 ok. 1910 10. Dom mieszk. Nr 64 ok. 1910 11. Dom mieszk. Nr 65 k. XIX, XX 12. Dom mieszk. Nr 71 k. XIX, ok. 1910 13. Dom mieszk. Nr 74 k. XIX Bud. gosp. Nr 74 k. XIX

71 14. Dom mieszk. Nr 87\88 ok. 1915 15. Dom mieszk. Nr 95 ok. 1910 16. Dom mieszk. Nr 96 ok. 1900 17. Dom mieszk. Nr 102 k. XIX, XX D. mleczarnia Nr 102 ok. 1890 18. Dom mieszk. Nr 104 ok. 1910 Obora Nr 104 ok. 1890 19. Zagroda: Nr 105 Dom mieszk. Nr 105 1897 Obora Nr 105 k. XIX Stodoła Nr 105 k. XIX Bud. gosp. Nr 105 k. XIX 20. Dom mieszk. Nr 108 k. XIX, ok. 1910 21. Stodoła Nr 109 XIX \ XX 22. Dom mieszk. Nr 111 k. XIX 23. Dom mieszk. Nr 113 ok. 1840 Obora I Nr 113 1888 Obora II Nr 113 1903 24. Dom mieszk. Nr 121 ok. 1880 25. Dom mieszk. -gosp. Nr 122 ok. 1880 SOKOŁOWICE 1. Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi 2. Cmentarz na pn.-wsch. 2 poło XIX krańcu wsi 3. Kaplica mszalna ok. 1940 4. Zespół pałacowa- folwarczny: k. XIX Pałac, ob. biblioteka ok. 1905 Oficyna mieszk.- gosp. ok. 1910 Obora k. XIX Stodoła k. XIX Park pałacowy k. XIX 5. Dom mieszk. Nr 5 k. XIX 6. Dom mieszk. -gosp. Nr 7 ok. 1890 Stodoła Nr 7 2 poło XIX 7. Dom mieszk. Nr 9 ok. 1890 8. Dom mieszk. Nr 10 1914 9. Dom mieszk. Nr 11 k. XIX 10. Dom mieszk. Nr 15 2 poło XIX 11. Dom mieszk. Nr 19 ok. 1860 12. Dom mieszk. Nr 23 k. XIX 13. Szkoła podstawowa Nr 24 ok. 1915 14. Dom mieszk. Nr 28 k. XIX 15. Dom mieszk. Nr 31 ok. 1880 16. Dom mieszk. Nr 33 ok. 1870 17. Dom mieszk. Nr 37 ok. 1900 18. Młyn wodny, ob. warsztat Nr 38 1886 blacharski 19. Stodoła Nr 38 k. XIX 20. Dom mieszk. Nr 44 ok. 1905 21. Dom mieszk. Nr 101 ok. 1910 22. obok przystanku Dzwonnica alarmowa 2 poło XIX PKS SPALICE 1. Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi 2. Zespół mieszk. -gosp.: Nr 2 Dom mieszk. Nr 2 ok. 1910 Stajnia Nr 2 ok. 1910 Obora Nr 2 ok. 1910

72 Stodoła Nr 2 ok. 1910 3. Dom mieszk. Nr 33 ok. 1915 Stajnia Nr 33 ok. 1890 Obora Nr 33 ok. 1890 4. Dom mieszk. -gosp. Nr 38 1882 5. Transformator obok nr 42 ok. 1920 6. Willa, ob. szkoła Nr 49 ok 1920 7. Młyn wodny XIX \ XX ŚWIERZNA Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi Zespół pałacowa- folwarczny: K. XIX Pałac Nr 10 XVII, 2 poł. XIX, p. XX Brama pałacowa I k. XIX Brama pałacowa II k. XIX Budynek bramny k. XIX

Oficyna mieszk.- gosp. Nr 10/7 p. XX Oficyna mieszk. Nr 10/9 1922 Oficyna mieszk. Nr 5 XVIII/XIX Oficyna mieszk. Nr 6 k. XIX Stodoła przy nr 6 k. XIX Stodoła – spichlerz p. XX Bud. Wagi p. XX Dom mieszk.- gosp., d. wozownia k. XIX Ogrodzenie p. XX Ogród ozdobny ok. 1800, 2 poł. XIX A/3533/540 /W z dn. 31.01.84 Dom dróżnika Nr 2 ok. 1910 Dom mieszk., d. szkoła Nr 8 2 poł. XIX Dom mieszk. Nr 9 ok. 1930 Stodoła Nr 11 1884 Dom mieszk. Nr 18 k. XIX Dom mieszkalny Nr 20 Dom mieszkalny Nr 25 WSZECHŚWIĘTE 1. Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi 2. p. XVIII, 1748 Kościół fil. MB Częstochowskiej (wieża) Cmentarz XVIII 3. we wsch. części Cmentarz kat. 2 poł. XIX wsi 4. Zespół pałacowo- folwarczny: k. XIX ok. 1860, k. XIX, p. Pałac Nr 24 XX Oficyna mieszk. Nr 24 ok. 1920 Oficyna mieszk. Nr 24 b 2 poło XIX Stajnia-obora k. XIX Wozownia k. XIX Ogrodzenie z bramą p. XX A/3532/560 Park willowy 2 poło XIX \W z dn. 27.12.84 5. Zbiorcza Szkoła Gminna ok. 1910, ok. 1930 6. Zespół młyna: Nr 1 Młyn elektryczny Nr 1 XIX \ XX Mur z bramą przy młynie XIX \ XX

73 7. Budynek mieszkalno-gospodarczy Nr 3 8. Dom mieszk. Nr 4 ok. 1915 9. Dom mieszk. Nr 9 ok. 1920 10. Remiza Nr 11 11. Dom mieszk. -gosp. Nr 12 XIX \ XX 12. Dom mieszk. 2 poło XIX Nr 13 Stodoła 13. Dom mieszkalny Nr 13a 14. Zespół mieszkalno-gospodarczy Dom mieszkalny Budynek gospodarczy I Nr 14 Budynek gospodarczy II Stodoła 15. Dom mieszk. Nr 15 p. XX 16. Dom mieszk. Nr 16, 16a k. XIX 17. Budynek gospodarczy Nr 17a 18. Zespół mieszkalno-gospodarczy Dom mieszkalny Nr 19 Budynek gospodarczy Stodoła 19. Dom mieszk. Nr 22 2 poło XIX 20. Dom mieszk. Nr 24 c 2 poło XIX 21. Dom mieszk. Nr 24 d k. XIX 22. Dom mieszkalny Nr 18 WYSZOGRÓD 1. Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi 2. Zespół pałacowo- folwarczny: k. XIX Pałac Nr 1 k. XIX, XX Oficyna mieszk. P. XX Oficyna, d. stajnia Nr 2 ok. 1920 Stodoła P. XX Brama pałacowa k. XIX Park naturalistyczny ok. 1900 3. Dom mieszkalny Nr 2 4. Dom mieszkalny Nr 3 5. Dom Mieszko. Nr 4 ok. 1910 Obora Nr 4 ok. 1910 6. Dom mieszkalny Nr 5 7. Dom mieszkalny Nr 6, 6a 8. Dom mieszkalny Nr 9 9. Budynek mieszkalno-gospodarczy Nr 10 Stodoła 10. Dom mieszk. -gosp. XIX \ XX Nr 16 Stodoła 11. Dom mieszk. Nr 17 XIX \ XX 12. Dom mieszk. Nr 21 k. XIX 13. Dom mieszk. Nr 22 k. XIX ZARZYSKO 1. Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi 2. Zespół pałacowo- folwarczny: k. XIX Pałac Nr 9 k. XIX Spichlerz (rozebrany) k. XIX Obora (ruina) k. XIX A/3544/248 Park i ogród XIX z dn. 5.09.1950 3. Zespół budynków gorzelni: Bud. mieszk. -prod. ok. 1880

74 Magazyn + bud. prod. spirytusu ok. 1880 Bud. mieszk., d. laboratorium ok. 1880 Komin ok. 1880 4. Dom mieszk. Nr 1 k. XIX 5. Dom mieszk. Nr 4 k. XIX 6. Dom mieszk. Nr 12 a k. XIX 7. Dom mieszk. Nr 15 k. XIX, XX Bud. gosp. Nr 15 k. XIX 8. Zarzysko- Smółczyce Zespół dworski: k. XIX Dwór Nr 22 2 poło XIX Oficyna mieszkalna Nr 19 Dom mieszk., d. dom zarządcy Nr 20 k. XIX Oficyna mieszk. Nr 21 k. XIX Obora k. XIX Stajnia k. XIX Ogród dworski XVIII/XIX ZIMNICA 1. Historyczny układ ruralistyczny Obszar wsi 2. Zespół dworski: Dwór ok. 1840, ok. 1920 Oficyna mieszk. Nr 9 k. XIX, XX Dom mieszk. Nr 9 a p. XX Bud. gosp. I przy nr 9 a p. XX Bud. gosp. II przy nr 9 a p. XX Stajnia k. XIX, ok. 1920 Obora k. XIX Fragm. ogrodzenia p. XX Zadrzewienie leśne k. XIX 3. Zespół mieszk. -gosp.: Nr 3 Dom mieszk. Nr 3 ok. 1910 Stajnia Nr 3 p. XX Obora Nr 3 p XX Stodoła Nr 3 p. XX 4. Dom mieszk. Nr 14 p. XX Bud. gosp. Nr 14 k. XIX 5. Dom mieszk. Nr 15 2 poło XIX 6. Dom mieszk. -gosp. Nr 24 ok. 1890  według danych z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków stan na dzień: IX.2013r.

4. Uwarunkowania demograficzne 4.1. Ludność i struktura wiekowa Liczba ludności na terenie gminy, według danych GUS na 31.12.2006 r. wynosiła 11 346 osób (obecnie 11 859 12.635 – dane własne Gminy – stan na VI.2013r.), w tym 5 532 kobiet oraz 5 814 mężczyzn. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 47 mieszkańców/km² (powiatu – 98 mieszkańców/km2). Obserwuje się stały wzrost w ogólnej ilości mieszkańców gminy.

75 Tabela 10. Ludność w gminie Oleśnica w latach 2002-2006 wg GUS (stan na 31 XII 31.XII.2012r.) Ludność 2002 2003 2004 2005 2006 2012 Stałe miejsce zameldowania Ogółem 11 140 11 235 11 277 11 385 11 449 - Mężczyźni 5 733 5 774 5 774 5 818 5 841 - Kobiety 5 407 5 461 5 503 5 567 5 608 - Faktyczne miejsce zamieszkania Ogółem 11 120 11 205 11 240 11 314 11 346 12580 Mężczyźni 5 727 5 785 5 784 5 809 5 814 6468 Kobiety 5 393 5 420 5 456 5 505 5 532 6112 Źródło: GUS

Sieć osadniczą gminy tworzy 45 miejscowości (wsi i przysiółków) zgrupowanych w 29 sołectwach. Średnia wielkość jednostki osadniczej wynosi 247 mieszkańców, a sołectwa – 423. Przeważają wsie małe (do 300 mieszkańców), ale przeważnie o skupionej zabudowie. Największą wsią są Boguszyce liczące około 1 400 mieszkańców. Do wsi o zaludnieniu 500-1000 mieszkańców należą: Bystre (840 mieszkańców), Ligota Mała (650 mieszkańców), Ligota Polska (680 mieszkańców), Poniatowice (820 mieszkańców), Smolna (750 mieszkańców) i Sokołowice (730 mieszkańców), Spalice (520 mieszkańców). Od 300 do 500 mieszkańców liczy 10 wsi, od 100 do 300 mieszkańców – 6 wsi, a trzy jednostki osadnicze zamieszkuje mniej niż 100 osób.

Tabela 11. Liczba mieszkańców w poszczególnych sołectwach gminy Oleśnica – stan na 01.04.2008 10.06.2013r. Liczba Liczba Powierzchnia Sołectwo mieszkańców mieszkańców [ha] 2008r. 2013r. Bogusławice 242,5 250 276 Boguszyce 696 1 333,9 1409 Osiedle Boguszyce 744 Brzezinka 1 834,8 314 307 Bystre 945,6 841 839 Cieśle 1 390,5 350 369 Dąbrowa 605,1 368 382 Gręboszyce 170,2 94 91 Jenkowice 679,7 348 414 Krzeczyn 1 085,6 429 449 Ligota Mała 1 699,6 649 686 Ligota Polska 1 642,2 685 669 Ligota Wielka 535,9 373 412

76 Nieciszów 798,4 419 475 Nowa Ligota 534,8 76 84 Nowoszyce 578,1 321 298 Osada Leśna 464,2 70 66 Ostrowina 1 729,9 481 456 Piszkawa 238,8 197 213 Poniatowice 1 451,8 821 869 Smardzów 752,9 446 467 Smolna 1 517,6 751 722 Sokołowice 1 616,6 735 852 Spalice 524,2 523 602 Świerzna 409,2 207 261 Wszechświęte 398,5 226 242 Wyszogród 336,6 161 164 Zarzysko 504,2 125 142 Zimnica 284,9 180 176 Razem 24 306,3 11 849 12423 Źródło: UG Oleśnica

Na obecny stan ludności w gminie ma wpływ wskaźnik przyrostu naturalnego ludności na poziomie 2,4 na tysiąc mieszkańców, co świadczy, że w skali całej gminy liczba urodzeń przewyższa liczbę zgonów. Pod tym względem wskaźnik dla gminy kształtuje się odmiennie niż w Dolnym Śląsku, gdzie wskaźnik przyrostu naturalnego w 2006 roku wynosił – 0,9 na tysiąc mieszkańców. Na uwagę zasługuje również dodatnie saldo migracji. Przy zauważalnym trendzie spadku intensywnej migracji wśród młodzieży i osób młodych oraz wzroście zainteresowania budownictwem jednorodzinnym dotychczasowych mieszkańców miasta, którzy w coraz większej skali skupiają tutaj działki budowlane wskaźnik ten ma szansę utrzymać się, a nawet zwiększyć. Potwierdzają to dane z ostatnich dwóch lat, z których wynika, iż zwiększa to znacząco liczba mieszkańców w wieku produkcyjnym.

Tabela 12. Ludność gminy Oleśnica na tle regionu (GUS na dzień 31.12.2006 31.XII.2012r.)

Przyrost Saldo Wyszczególnienie Ogółem naturalny migracji na 1000 ludności Dolny Śląsk 2882318 -0,9 -1,3 Powiat Oleśnicki 103338 1,0 -0,5 Gmina Oleśnica 2002r. 11120 1,4 9,9 Gmina Oleśnica 2006r. 11346 2,4 9,9 Gmina Oleśnica 2012r. 12530 -0,1 9,0 Źródło: „Program Ochrony Środowiska Gminy Oleśnica na lata 2008-2015” Ekostandard Pracownia Analiz Środowiskowych, lipiec 2008 r. Dane statystyczne GUS za 2012r.

W strukturze płci zaznacza się typowa dla wsi przewaga mężczyzn: wskaźnik feminizacji wynosił 95 kobiet/100 mężczyzn. Również „wiejski” charakter ma struktura wieku populacji, która jest wyraźnie młodsza od "miejskiej" struktury wieku (np. miasto Oleśnica), a także populacji wojewódzkiej i powiatowej.

77 Tabela 13. Struktura ludności według wieku (GUS na dzień 31.12.2006 31.XII.2012r.)

Przedprodukcyjny Produkcyjny Poprodukcyjny Wyszczególnienie Ogółem suma % suma % suma % Dolny Śląsk 2882318 531839 18,5 1897543 65,8 452935 15,7 Powiat Oleśnicki 103338 21862 21,2 67309 65,1 14167 13,7 Gmina Oleśnica 2006 r. 11346 2686 23,7 7392 65,2 1268 11,2 Gmina Oleśnica 2008 r. 11736 2634 22,4 7956 67,8 1146 9,8 Gmina Oleśnica 2012r. 12580 2060 20,4 8966 67,2 1554 12,4 Źródło: „Program Ochrony Środowiska Gminy Oleśnica na lata 2008-2015” Ekostandard Pracownia Analiz Środowiskowych, lipiec 2008 Dane statystyczne GUS za 2012r.

W gminie, wśród osób w wieku produkcyjnym, dominują osoby z wykształceniem podstawowym i zawodowym w stosunku do wykształcenia średniego i wyższego. W działalności rolniczej dominują kadry z wykształceniem podstawowym, natomiast w działalności pozarolniczej dominują kadry z wykształceniem zawodowym.

Współczynnik przedstawiający proporcję osób w przedziale wiekowym 0-18 lat (większość z nich przebywa w domu lub uczy się) w stosunku do ludności w wieku 19-60 lat (najbardziej aktywnej produkcyjnie), wyrażający stopień obciążenia ekonomicznego ludności w wieku

78 produkcyjnym ze strony młodych niepracujących ludzi, wynosi w krajach UE 41,4%, zaś w gminie Oleśnica 33,1 %. Można też wziąć pod uwagę wskaźnik “zależności” osób w wieku powyżej 60 roku życia. Wyraża on proporcję ludności w wieku powyżej 60 lat (których większość stanowią emeryci lub renciści) do ludności w wieku od 19 do 60 lat, tj. najbardziej czynnych zawodowo. Ten wskaźnik mierzy stopień ekonomicznego obciążenia ludności w wieku produkcyjnym ze strony dorosłej ludności niepracującej. Ten wskaźnik dla krajów UE wynosi 39,2%, zaś w gminie Oleśnica 14,4%, co dla tego regionu oznacza potencjał ekonomiczny, jakim jest relatywnie młody wiek jego mieszkańców.

4.2. Mieszkalnictwo / Warunki mieszkaniowe

Powierzchniowe standardy mieszkaniowe nie są, jak na tereny wiejskie, szczególnie wysokie, mimo iż w ostatnich latach nieznacznie się poprawiły. Średnia wielkość mieszkania wynosi 84,9 m² (80,3 m² w 2004 r.) powierzchni użytkowej (w powiecie 70,9 m²), ale na jedno mieszkanie przypada 3,71 osób (3,97 w 2002 r.) osób. Na 1 mieszkańca przypada 22,9 m² (20,2 m² w 2002 r.) powierzchni użytkowej (w powiecie 19,9 m2).

Tabela 14. Warunki mieszkaniowe ludności gminy Oleśnica na tle regionu (GUS na dzień 31.12.2006 r, w relacji do 2002 r. i 1999 r.)

Przeciętna liczba osób Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania w m2 Wyszczególnienie na 1 mieszkanie na 1 izbę ogółem na 1 osobę 1999 2002 2006 1999 2002 2006 1999 2002 2006 1999 2002 2006 Dolny Śląsk 3,14 3,07 2,83 0,91 0,85 0,79 60,8 65,6 66,2 19,3 21,3 23,4 Powiat Oleśnicki 3,64 3,55 3,31 1,00 0,92 0,86 64,0 70,9 72,0 17,6 19,9 21,7 Gmina Oleśnica. 4,13 3,97 3,71 1,13 0,99 0,90 66,8 80,3 84,9 16,2 20,2 22,9 Źródło: „Program Rozwoju Lokalnego Gminy Oleśnica. Aktualizacja na okres 2008- 2015” „IMECONSULTING”, Biestrzyków 2008 r.

Według danych z Urzędu Statystycznego we Wrocławiu wielkość zasobów mieszkaniowych w gminie Oleśnica na koniec roku 2006 wynosiła 3061 mieszkań. Przeciętna powierzchnia użytkowa tych mieszkań to 84,9 m2, przypadająca średnio na 4 izby. W roku 2011 na terenie gminy Oleśnica było 3405 mieszkań, których przeciętna powierzchnia użytkowa wnosiła 90,3 m2. W 2006 roku w gminie Oleśnica oddano do użytku 51 mieszkań. Były to mieszkania w budynkach indywidualnych, a ich przeciętna powierzchnia użytkowa wynosiła 163 m2.

79 4.3. Zatrudnienie

Na terenie gminy Oleśnica w 2006 roku (dane Urzędu Statystycznego we Wrocławiu) zatrudnionych było (bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób i bez rolników indywidualnych) 1 389 osób, w tym 641 kobiet, z czego prawie połowa była zatrudniona w przemyśle i budownictwie. Tabela 15. Struktura zatrudnienia

Rolnictwo, Pracujący Przemysł i Usługi łowiectwo i Usługi rynkowe ogółem budownictwo nierynkowe leśnictwo 1389 77 663 376 273 Dane: Urząd Statystyczny we Wrocławiu na dzień 31.12.2006 r.

Na terenie gminy Oleśnica w rejestrze ewidencji działalności gospodarczej w 2006 r. figurowały 754 podmioty gospodarcze (dane Urzędu Statystycznego we Wrocławiu za 2006 r.), z czego prawie 99% należało do sektora prywatnego. Wśród zarejestrowanych w gminie podmiotów gospodarki narodowej dominują osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą – 613 osób oraz:  spółki handlowe – 23,  spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego – 8,  spółdzielnie – 6,  fundacje – 1,  stowarzyszenia i organizacje społeczne – 13. Wśród w/w podmiotów gospodarczych dominują firmy zajmujące się zajmuje się handlem i naprawami (prawie 40 %), oraz budownictwem (ponad 15%). Dane te nie uwzględniają jednak osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne.

80 Dane: Urząd Statystyczny we Wrocławiu na dzień 31.12.2006 r. Wśród zarejestrowanych podmiotów gospodarczych przeważają firmy małe, zatrudniające mniej niż 10 osób (95,5 % wszystkich zarejestrowanych podmiotów), a tylko 6 przedsiębiorstwo należy do średnich (powyżej 50 zatrudnionych). Według danych z 2006 roku, nieuwzględniających osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne, działalność gospodarczą na terenie gminy prowadzi 613 osób fizycznych. Przy czym prawie połowa z nich zajmuje się handlem i naprawami, a co piąta budownictwem.

Dane: Urząd Statystyczny we Wrocławiu na dzień 31.12.2006 r. 4.4. Bezrobocie

W związku z szansą zatrudnienia w najbliższych aglomeracjach miejskich, zwłaszcza we Wrocławiu oraz Oleśnicy oraz dobrą możliwością przemieszczania się siły roboczej, gmina Oleśnica wyróżnia się względnie niską stopą bezrobocia, niższą niż w gminach sąsiednich i w całym województwie dolnośląskim. W ostatnich latach notuje się bardzo duży spadek ogólnej liczby bezrobotnych. Według danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Oleśnicy w ciągu ostatnich 4 lat, liczba bezrobotnych spadła o blisko 47% tj. z 919 (w 2004 r.) do 494 (dane na dzień 31.03.2008 r.).

81 Wśród bezrobotnych dominują kobiety, których zarejestrowano 298. Z ogólnej liczby zarejestrowanych osób bezrobotnych bez prawa do zasiłku pozostaje 426 osób, co jest istotne z punktu widzenia posiadania środków do życia. Według danych Urzędu Statystycznego we Wrocławiu w 2006 roku liczba bezrobotnych w gminie Oleśnica wynosiła 691 osób. Analizując strukturę według wieku, największy odsetek bezrobotnych stanowiły osoby między 24 a 34 rokiem życia (27% ogółu). Wg danych GUS w 2011r. liczba bezrobotnych w gminie Oleśnica wynosiła 626 osób. Tabela 16. Bezrobotni zarejestrowani według wieku W wieku Ogółem < 24 24-34 35-44 45-54 > 55 691 158 185 148 157 43 Dane: Urząd Statystyczny we Wrocławiu na dzień 31.12.2006 r.

Jedną z niekorzystnych cech, w strukturze bezrobotnych jest również niski odsetek osób z wykształceniem wyższym (akademickim), które stanowią jedynie 2% ogółu bezrobotnych. Ponadto ponad 75% bezrobotnych w gminie ma jedynie wykształcenie podstawowe lub zasadnicze zawodowe, co zjawiskiem niekorzystnym, gdyż osoby słabo wykształcone niechętnie zmieniają kwalifikacje zawodowe i się doskonalą.

Tabela 17. Bezrobotni zarejestrowani wg wykształcenia

m Z wykształceniem e ł

, ó m m m m y y y m y g z z c y m w O c s ą y i w o ż c ł n o d w y a d o o w t w a a z w w t s s a a s a t z k z d s o o d m n i l p o

n ó , p

d g m e o m y r y ś n l m n i ł a j n e z d p a e e i r n n ś m i g 691 17 119 42 225 288 Dane: Urząd Statystyczny we Wrocławiu na dzień 31.12.2006r.

82 Dość pozytywnym przedstawia się za to gminna Tabela 18. Bezrobotni zarejestrowani wg czasu pozostawania bez struktura bezrobocia pod względem pracy czasu pozostawania bez pracy, Wg czasu pozostawania bez pracy y y y c e c gdyż ponad 40 % ogółu e c ę c ę c i m ę i ą s ą i i e s i ł s e s e s i ó e i e

zarejestrowanych bezrobotnych e i i g i m m

m m O 4 m 2

6 1 4 1 3

2

stanowią osoby pozostające bez - -

-

<

> 3 2 6 pracy mniej niż pół roku. Jednak z 1 691 162 129 86 117 197 drugiej strony ponad 45 % ogółu Dane: Urząd Statystyczny we Wrocławiu na dzień zarejestrowanych to osoby 31.12.2006r. bezrobotne dłużej niż rok.

83 Te optymistyczne wyniki analiz statystycznych Urzędu Pracy nie do końca odzwierciedlają rzeczywistość, na co wskazuje m.in. duża ilość rodzin objętych wsparciem Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. Wynika to m.in. z tzw. ukrytego bezrobocia zamaskowanego poprzez rzekome zatrudnienie w domowych gospodarstwach rolnych lub z braku rejestracji osób, które utraciły prawo do zasiłków i poszukują pracy samodzielnie, głównie na zasadzie prac dorywczych lub rezygnują z ubezpieczenia społecznego na rzecz braku konieczności okresowego podpisywania list w PUP. Przy obcym bardzo rozwijającym się rynku pracy nadal trudno uzyskać zatrudnienie dla osób niewykwalifikowanych i nierzetelnych, czasem dla pracowników niezmotoryzowanych oraz osób (głównie kobiet) o syndromie długotrwałego bezrobocia, objawiającym się m.in. trudnościami adaptacyjnymi w nowych realiach rynku pracy. Poniższy wykres ilustruje zmiany w ilości bezrobotnych w ostatnich trzech latach:

Opracowanie własne

Rozkwitający boom inwestycyjny i budowlany w regionie aglomeracji wrocławskiej to na pewno szansa mężczyzn z terenu gminy Oleśnica, którzy zechcą podjąć pracę lub przeszkolić się w branżach związanych z budową dróg, infrastruktury komunalnej i sportowej oraz we wszystkich sektorach niezbędnych przy dynamicznym rozwoju inwestycji takich jak transport, logistyka, magazynowanie, produkcja surowców i materiałów. Nie bez wpływu na lokalny rynek pracy jest również rozwój handlu i usług związanych z bliskością trasy S-8 (a co za tym idzie komunikacją z miastem Wrocław), która obecnie przebiega przez gminę poprzez nowo wybudowaną obwodnicę Oleśnicy. Istotny udział w rynku pracy ma także budownictwo mieszkaniowe, a szczególnie budowa domów jednorodzinnych dla coraz częściej osiedlających się w gminie mieszkańców z Oleśnicy i Wrocławia.

5. Uwarunkowania gospodarcze Z uwagi na bardzo korzystne warunki klimatyczne oraz dość dobre warunki glebowe gmina predysponuje do spełniania funkcji rolniczych oraz usługowo-produkcyjnych, ze szczególnym nastawieniem na działalność w sektorze przetwórstwa rolno-spożywczego. Dogodne położenie daje także szanse gminie na rozwój gospodarczy. Bliskość Wrocławia i Oleśnicy oraz rozwinięta sieć komunikacyjna sprzyja powstawaniu nowych podmiotów gospodarczych. Tendencję tą może jednak hamować słaba infrastruktura techniczna, a w szczególności brak kompleksowo uzbrojonych terenów z dostępem do sieci kanalizacyjnej, dobrych dróg dojazdowych oraz właściwego zaopatrzenia w energię elektryczną.

5.1. Rolnictwo

Dominującym działem gospodarki narodowej w gminie oraz podstawowym elementem jej bazy ekonomicznej jest rolnictwo. W działalności rolniczej zaangażowanych jest ponad 1600 gospodarstw rolnych, z czego w 340 rolnictwo jest to podstawowe źródło utrzymania (najwięcej takich rodzin występuje we wsiach Poniatowice i Smolna). Przestrzeń rolnicza stanowi około 70% obszaru gminy, w tym grunty orne zajmują 55,0%, a trwałe użytki zielone (głównie łąki) zajmują 12,0%. Lasy i grunty zadrzewione zajmują 23,32% powierzchni gminy, czyli mniej niż średnio w województwie. Tabela 19. Struktura użytkowania terenu w Gminie Oleśnica (stan na dzień 31.12.2007 r.)

Powierzchnia Udział w całości Wyszczególnienie ha % Grunty orne 13379 55,07 Sady 55 0,23 Łąki 1807 7,44 Pastwiska 1102 4,54 Pozostałe użytki rolne 713 2,93 Użytki rolne razem 17056 70,20 Lasy i grunty zadrzewione 5666 23,32 Treny zabudowane i zurbanizowane 1041 4,28 Wody 93 0,38 Nieużytki 55 0,23 Pozostałe tereny 384 1,58 Ogółem 24295 100 Źródło: „Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Oleśnica. Aktualizacja na okres 2008-2015” „IMECONSULTING”, Biestrzyków 2008 r.

Warunki przestrzeni rolniczej można określić jako korzystne. Dominują gleby klasy IV (44,0% gruntów ornych i 55,1% użytków zielonych), ale duży jest też udział gleb klasy III (25,9% gruntów ornych i 20,09% użytków zielonych). Według waloryzacji przestrzeń rolniczą gminy Oleśnica oceniono na powyżej 72,2 punktów, tj. 0 4 pkt poniżej średniej w województwie. Najlepsze wskaźniki jakości i przydatności gleb wytypowano w obrębach Świerzna (71,6 pkt) i Jenkowice (70,7 pkt), najniższe zaś w Ostrowinie (29,9 pkt).

Zgodnie z warunkami siedliskowymi głównym kierunkiem produkcji rolniczej jest uprawa zbóż, zwłaszcza pszenicy oraz kukurydzy. W mniejszej skali i przy większym zróżnicowaniu terenowym (wymagania glebowe) uprawia się rośliny okopowe (ziemniaki i buraki cukrowe) oraz rzepak.

Średnia wielkość indywidualnego gospodarstwa jest względnie wysoka, gdyż wynosi ponad 10 ha ogółem i ponad 7 ha przy pominięciu gospodarstw wielkoobszarowych (powyżej 100 ha). Najwięcej jest jednakże gospodarstw małych o powierzchni do 5 ha (57,4% wszystkich) i średnich od 15 do 50 ha (28,8% wszystkich). 14 gospodarstw to gospodarstwa duże, o powierzchni powyżej 100 ha.

W strukturze hodowli zwierzęcej dominuje trzoda chlewna (15,1 SD/100ha) i drób (12,5 SD/100ha) i bydło (9,5 DJP/100ha). Pozostały inwentarz ma znaczenie marginalne. Wpływ na powyższe wskaźniki ma fakt, iż n obszarze gminy występują liczne fermy drobiu ( o obsadzie ponad kilkadziesiąt a nawet kilkaset tysięcy sztuk (np. w Brzezince, Sokołowicach, Boguszycach i Ostrowinie) oraz chlewnie (liczące ponad 500 sztuk (np. w Brzezince, Poniatowicach i Boguszycach). Część rolników zajmuje się hodowlą koni na cele rekreacyjne oraz posiada stawy hodowlane.

Tabela 19a. Zestawienie powierzchni użytków rolnych wg klas bonitacyjnych Klasa gruntów Powierzchnia w ha % udział w powierzchni gminy I 16,468 0,07 II 336,630 1,38 III 4 127,4721 16,98 Razem: 4 480,5701 18,43 IV-VI 12 248,4833 50,39 Razem: 16 729,0534 68,82 Opracowanie własne % udział gruntów rolnych klas I-VI w powierzchni gminy: 68,82% % udział gruntów rolnych klas I-III w powierzchni gminy: 18,43% % udział gruntów rolnych klas I-III w ogólnej powierzchni gruntów rolnych na terenie gminy: 34,43%

W ostatnich 5-ciu latach uzyskano zgodę Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze i nieleśne łącznie 32,1666ha na podstawie następujących decyzji:  Decyzja nr GZ.tr.057-602-393/11 z dn. 14.12.2011r. dla terenów położonych w obrębie Krzeczyn o powierzchni 2,67ha  Decyzja nr GZ.tr.057.602-528/12 z dn. 30.04.2013r. dla terenów położonych w obrębie Jenkowice o powierzchni 29, 4966ha

5.2. Przemysł i usługi

Oprócz rolnictwa w gminie rozwija się także nierolniczy sektor gospodarczy, w tym przemysł, produkcja i usługi. Zakłady produkcyjne obejmują ponad 18% ogólnej liczby podmiotów gospodarczych. W produkcji znaczący udział ma branża meblarska, wyroby z metali, wytwarzanie produktów spożywczych oraz armatury z zakresu inżynierii sanitarnej.

Do najważniejszych zakładów produkcyjnych należą:  „Boramex” w Spalicach – przetwórstwo rolno-spożywcze, artykuły spożywcze,  „Oltrans” w Spalicach – produkcja zbiorników olejowych, szamb i kabin sypialnych,  „Poliplast” – produkcja armatury sanitarnej z PCV,  Produkcja drzwi „DRZWI-MET” w Cieślach,  „ALMA” i „AMIGO” w Spalicach – produkcja odzieży,  „LAMAR” w Smardzowie – producent spojlerów i innych części do samochodów,  „INTER PARKIET” produkcja wyrobów z drewna,  „MARON” w Boguszycach – produkcja artykułów spożywczych,  „BETPOL BIS” – produkcja dźwigów, uchwytów,  „WITBEL”, „STOLMAR” i liczne zakłady stolarskie – meble, wyroby z drewna,  „VENDI” w Poniatowicach – meble tapicerowane.

Na terenie gminy działają liczne zakłady i punkty usługowe takie jak:  SDS „KARAT” Okręgowa Stacja Kontroli Pojazdów,  Zakład Galwanizacyjno-Ślusarski w Boguszycach,  Zakład Kamieniarski w Ligocie Małej, a także szereg zakładów rzemieślniczych (ślusarstwo, stolarstwo, garbarstwo i piekarnictwo) oraz naprawczych (naprawa pojazdów samochodowych, warsztaty mechaniczne) i usługowych (budownictwo, transport, krawiectwo). Większość podmiotów gospodarczych koncentruje się w miejscowościach położonych w sąsiedztwie miasta Oleśnicy.

Na terenie gminy Oleśnica znajduje się zakład DOSER Sp. z o.o. Poniatowice 98G, 56-400 Poniatowice, który z uwagi na ilość substancji niebezpiecznych zakwalifikowany został do grupy zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej w ramach rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 31 stycznie 2006r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz. U. Nr 30, poz. 208).

6. Uwarunkowania wynikające z systemów infrastruktury społecznej

6.1. Oświata i wychowanie Wprowadzona na przełomie 1998/1999 r. reforma oświaty przyniosła ze sobą reorganizację szkolnictwa, w wyniku której uległy likwidacji małe szkoły. Od września 1999 r. w gminie Oleśnica pozostało 6 szkół podstawowych 6-cio klasowych z oddziałami przedszkolnymi oraz 1 gimnazjum gminne. Do szkół tych w roku szkolnym 2006/2007 uczęszczało:  675 uczniów w szkołach podstawowych,  177 dzieci w oddziałach przedszkolnych oraz  431 uczniów w gimnazjum.

Wg danych posiadanych przez UG Oleśnica obecnie w placówkach oświaty prowadzonych przez Gminę Oleśnica uczy się 824 dzieci, w tym w szkołach podstawowych w oddziałach przedszkolnych 195 dzieci oraz 304 uczniów w Gimnazjum. Liczba dzieci w Punkcie Przedszkolnym we Wszechświętem - 18. Liczba nauczycieli: 113 - w szkołach podstawowych i 31 - w Gimnazjum.

Szkoły podstawowe zlokalizowane są w następujących miejscowościach:

- Ligota Polska – szkoła z nowoczesną salą sportową, boiskiem oraz z nowoczesnym busem do przewozu dzieci, - Sokołowice – szkoła z salą gimnastyczną, boiskiem i biblioteką, - Szkoła Podstawowa Gminy Oleśnica (przeniesiona z Boguszyc) - szkoła z wyremontowanym i dobrze wyposażonym budynkiem, z Gimnazjum w niższych piętrach, - Ligota Mała – szkoła z pełnowymiarową salą gimnastyczną, boiskiem, pracownią komputerowa i biblioteką, - Smolna – szkoła z nowoczesną salą gimnastyczną, pracownią komputerową, biblioteką i boiskiem, z nowoczesnym busem do przewozu dzieci, - Wszechświęte – szkoła bez sali gimnastycznej wraz z nowo wybudowaną salą gimnastyczną.

Gimnazjum Gminy Oleśnica zlokalizowane jest w nowej siedzibie, powstałej w zmodernizowanym budynku dawnych koszar wojskowych w Oleśnicy, na granicy miasta i gminy. W nowym budynku uczniowie korzystają z dobrze wyposażonych sal przedmiotowych, pracowni komputerowych, czytelni z dostępem do Internetu i biblioteki. Wkrótce ma się rozpocząć budowa nowoczesnego kompleksu sportowego.

Tabela 20. Ilość uczniów i nauczycieli w poszczególnych szkołach

2008r. Rok szkolny 2012/2013r. Ilość Ilość Ilość Placówka szkolna Ilość uczniów nauczycieli uczniów nauczycieli SP Gminy 145 17 136 24 Oleśnica SP Ligota Mała 174 18 130 18 SP Ligota Polska 203 17 205 20 SP Smolna 111 11 130 17 SP Sokołowice 144 15 152 16 SP Wszechswięte 75 15 71 18 Gimnazjum 431 32 304 31 Źródło: „Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Oleśnica. Aktualizacja na okres 2008-2015” „IMECONSULTING”, Biestrzyków 2008 r. Wg danych z UG Oleśnica – 2013r.

Obecnie istniejąca sieć szkolna odpowiada potrzebom mieszkańców i jest optymalna z punktu widzenia logistyki dowozów i finansowania działalności oświatowej przez gminę. Gmina, w kontekście wyrównywania szans młodzieży wiejskiej, nie zamierza inwestować w szkolnictwo ponadgimnazjalne, wskazując na szkolnictwo zlokalizowane w ośrodkach miejskich.

6.2. Służba zdrowia

Na terenie gminy funkcjonują dwa ośrodki zdrowia w Boguszycach i Ligocie Polskiej. Obiekty te mają jednak niezadowalający stan techniczny oraz nienajlepsze wyposażenie, w związku z czym mieszkańcy gminy korzystają głównie z ośrodków zdrowia zlokalizowanych na terenie miasta Oleśnica.

6.3. Opieka społeczna

Liczba osób wymagających pomocy społecznej ciągle wzrasta. Do grup społecznych wymagających wsparcia zalicza się w pierwszej kolejności bezrobotne kobiety i dzieci. Kolejną grupą wymagającą pomocy to mieszkańcy obszarów wiejskich, w tym rolnicy. W ramach działania Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej realizowane jest m.in. dożywianie dzieci w szkołach, wypłacanie świadczeń rodzinnych, dodatków mieszkaniowych i zapomóg okresowych. Obecnie pomocą społeczną objętych jest 366 rodzin. Poniżej zamieszczono dane dotyczące pomocy społeczne w gminie (źródło Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, stan na 30.06.2004 r.): - liczba osób objętych pomocą społeczną - 651 osób (korzysta 351 rodzin), - liczba osób korzystających ze świadczeń rodzinnych - 555 (wg ilości wydanych decyzji), - liczba osób korzystających ze dodatków mieszkaniowych - 198 (wg ilości wydanych decyzji).

Na rzecz dzieci i młodzieży borykających się z problemami społecznymi i emocjonalnymi działa Poradnia Psychologiczno - Socjoterapeutyczna w Oleśnicy, która prowadzi cztery grupy – 2 w świetlicy w Bystrem oraz po jednej w Boguszycach -wsi i Boguszycach - osiedlu.

6.4. Kultura

Realizacją zadań w zakresie upowszechniania kultury, rekreacji i innych form aktywności zajmuje się Gminny Ośrodek Kultury z siedzibą w Boguszycach. Swoimi działaniami obejmuje on wszystkie wsie znajdujące się na terenie gminy poprzez funkcjonowanie:  24 obiektów kulturalnych - 22 świetlic wiejskich, siedziby GOK w Boguszycach i Biblioteki w Boguszycach,  30 grup artystycznych - 14 zespołów ludowych i 16 grup dziecięcych młodzieżowych,  biblioteki z dostępem do Internetu i 7 punktami bibliotecznymi (Bystre, Brzezinka, Wszechświęte, Smardzów, Nowoszyce, Ligota Wielka, Boguszyce wieś),  3 pracowni plastycznych - wyroby ze szkła (Boguszyce osiedle), pracownia rękodzieła ludowego/ wyroby ze sznurka (Wszechświęte), pracownia plastyczno-krawiecka (Bogusławice),  84 drużyn sportowych w 22 sekcjach,  7 siłowni (Boguszyce, Brzezinka, Smardzów, Nieciszów, Ligota Polska, Bystre, Krzeczyn).

Ponadto Gminny Ośrodek Kultury:  organizuje imprezy kulturalne i rekreacyjno-sportowe,  prowadzi zajęcia edukacyjne, artystyczne i rekreacyjno-sportowe dla dzieci, młodzieży i dorosłych, w świetlicach wiejskich i środowiskowych,  redaguje kwartalnik - Informator Gminy Oleśnica,  promuje Gminę.

6.5. Sport

Głównymi obiektami sportowymi na terenie gminy są cztery przyszkolne sale gimnastyczne wykonane w latach 1998-2003 oraz boiska do piłki nożnej, piłki siatkowej czy siłownie. Działalność rekreacyjna Gminnego Ośrodka Kultury obejmuje organizację imprez sportowo- rekreacyjnych oraz wspieranie amatorskiego ruchu sportowo-rekreacyjnego. Pod patronatem GOK działają 84 drużyny sportowe w 22 sekcjach sportowych (22 miejscowościach) W roku 2007 przeprowadzono 344 imprezy rekreacyjne, w których udział wzięło łącznie 12993 osoby (w tym 4866 dzieci).

6.6. Turystyka i rekreacja

Działalność turystyczna w gminie jest znikoma. Udział dochodów wynikający z działalności turystycznej w dochodach gminy jest równy zeru. Głównymi ośrodkami działalności turystycznej w gminie jest Ośrodek Wypoczynkowo- Turystyczny "Relaks" w Boguszycach oraz "Zajazd na Polance" w Smardzowie. Baza hotelowa i gastronomiczna jest niedoinwestowania. Opiera się na istniejących lokalach, zlokalizowanych przy głównych trasach oraz powstających gospodarstwach agroturystycznych. Promocja gminy odbywa się w wydawnictwach (folderach), przez organizowanie imprez przy współudziale gminy o zasięgu wojewódzkim i krajowym oraz poprzez internet. Dzięki współpracy z mediami promuje się ciekawe i atrakcyjne miejsca z gminy, a także bogatą ofertę kulturalną Gminnego Ośrodka Kultury.

7. Uwarunkowania wynikające z systemów infrastruktury technicznej 7.1. Układ komunikacyjny Łączna długość wszystkich dróg na terenie gminy (wraz z drogami transportu rolniczego) wynosi 724,8 km, z których duża część wymaga remontów kapitalnych. Drogi gminne, inne niż rolne, wynoszą 125 km, z czego 57 km to drogi utwardzone. Zgodnie z uchwałą nr XXX/206/13 Rady Gminy Oleśnica z dn. 28.02.2013r. w sprawie zaliczenia dróg do kategorii dróg gminnych łączna długość tychże dróg wynosiła ok. 93km.

Sieć komunikacyjną gminy tworzą:  drogi krajowe:  nr 8 o parametrach drogi ekspresowej (S) - obwodnica miasta Oleśnica, dla drogi krajowej nr 8, która przechodzi przez wieś Smardzów i obręby Dąbrowa, Boguszyce, Sokołowice i Cieśle, Poniatowice  nr 25 o parametrach dróg głównych (G) - relacji Oleśnica-Ostrów Wielkopolski:,  drogi wojewódzkie o parametrach dróg głównych (G):  nr 340 - relacji Oleśnica - Trzebnica - Lubin,  nr 451 - relacji Oleśnica - Bierutów - Namysłów.  drogi powiatowe:  o parametrach dróg zbiorczych (Z) – nr: 1466D, 1467D, 1468D i 1920D,  o parametrach dróg lokalnych (L) – nr: 1463D, 1464D, 1465D, 1469D, 1470D, 1471D, 1472D, 14731D, 1474D, 1477D, 1504D i 1506D.

Przez gminę prowadzą również trzy linie kolejowe:  Wrocław - Oleśnica – Warszawa,  Oleśnica – Kluczbork,  Oleśnica - Kępno (trasa istnieje ale jest nieczynna). Rola transportu kolejowego jest dla gminy marginalna, bowiem żaden podmiot zlokalizowany na terenie gminy nie korzysta z usług PKP. Utrudnieniem jest transport ciężki wzdłuż drogi ekspresowej nr 8 (E-67) Wrocław - Warszawa, którego oddziaływanie w zakresie hałasu minimalizują istniejące na niektórych odcinkach ekrany akustyczne i naturalne bariery dźwiękochłonne.

7.2. Infrastruktura techniczna 7.2.1. Zaopatrzenie w wodę

Gmina Oleśnica posiada 140,9 km 143km sieci wodociągowej, która zasilana jest z ujęć głębinowych zlokalizowanych w miejscowościach:  Krzeczyn,  Świerzna,  Zarzysko,  Jenkowice,  Ostrowina. Ujęcia obsługiwane są przez Stacje Uzdatniania Wody w:  Świerznej,  Zarzysku,  Krzeczynie,  Ligocie Wielkiej.

W gminie Oleśnica z sieci wodociągowej korzysta 8833 mieszkańców (75% ogółu), a średnie zużycie wody w gminie na mieszkańca w roku 2006 wynosiło 37 m3/mk*rok [w roku 2003 wynosiło 36,55 m3/mk*rok - wg danych z GPK]. Całkowite zużycie wody w 2006 roku wyniosło 274 400 m3. Stan techniczny sieci wodociągowej można określić jako średni. Część sieci wymaga pilnej wymiany i całkowitego remontu, przede wszystkim w Ligocie Małej. Przebudowy i konserwacji wymagają też istniejące stacje uzdatniania wody oraz studnie głębinowe. W gminie Oleśnica wszystkie wsie są zwodociągowane – 100% gminy ma pokrycie siecią wodociągową. Łączna długość sieci to 143km.

Trzy wsie zasilane są wodą z ujęć nienależących do gminy. Są to: Brzezinka - zasilana ze źródła prywatnego (gospodarstwo rolne Brzezinka), Boguszyce - zasilana ze źródła prywatnego (spółdzielnia mieszkaniowa Boguszyce) oraz Ostrowina - zasilana z ujęcia należącego do Domu Pomocy Społecznej. Stan tych dwóch ujęć określić należy jako zły. Aktualnie planowana jest budowa nowego ujęcia, które je zastąpi. Na terenie gminy, w Smardzowie i Boguszycach znajdują się również ujęcia wody będące w użytkowaniu Miejskiej Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Oleśnicy.

Dla ujęć wód ustanowione zostały strefy ochrony bezpośredniej i pośredniej:  strefa ochrony pośredniej ujęcia wody – teren IV (Dąbrowa) i teren I (Łąki – Boguszyce), ustanowiona przez urząd Wojewódzki we Wrocławiu Nr OS.I.62100/14/98 z dnia 30.06.1998 r.,  strefa ochrony bezpośredniej oraz pośredniej ujęcia wody dla m. Twardogóry „Sosnówka – Brzezinka”, ustanowiona Rozporządzeniem Dyrektora RZGW we Wrocławiu Nr 1/2007 z dnia 15.02.2007 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z dnia 05.03.2007 r. nr 58, poz. 616),  strefa ochronna ujęcia wody podziemnej dla studni S-1 zaopatrującej w wodę Gospodarstwo Rolne BRZEZINKA i mieszkańców wsi Brzezinka, ustanowiona Decyzją Wojewody Dolnośląskiego z dnia 20.11.2003 r. nr SR.I.6814/3/03,  strefa ochronna ujęcia wody podziemnej z utworów czwartorzędowych w miejscowości Zakrzysko, ustanowiona Decyzją Starosty Oleśnickiego z dnia 30.12.2014 r. nr SR.6320.4.2014,  strefa ochronna ujęcia wody podziemnej dla studni nr 1 i 1a zlokalizowanych na działce nr 245/4 obręb Krzeczyn, ustanowiona Decyzją Starosty Oleśnickiego z dnia 10.02.2011 r. nr SR.6223/75/10/11,  strefa ochronna ujęcia wody podziemnej „Boguszyce”, ustanowiona Decyzją Starosty Oleśnickiego z dnia 21.12.2012 r. nr SR.6320.3.2012,

 strefa ochronna ujęcia wody podziemnej „Smardzów” – dla studni nr Be-2z2 i Be-2z3, ustanowiona Decyzją Starosty Oleśnickiego z dnia 31.12.2012 r. nr SR.6320.1.2012,  strefa ochronna ujęcia wody podziemnej „Smardzów” – dla studni nr Be-1z, ustanowiona Decyzją Starosty Oleśnickiego z dnia 31.12.2012 r. nr SR.6320.5.2012,  strefa ochronna ujęcia wody podziemnej „Smardzów” – dla studni nr Be-5 i Be-5a, ustanowiona Decyzją Starosty Oleśnickiego z dnia 21.12.2012 r. nr SR.6320.2.2012,  strefa ochronna ujęcia wody podziemnej w Oleśnicy – Ratajach i Dąbrowie, ustanowiona Rozporządzeniem Nr 39/2015 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z dnia 21 października 2015 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z dnia 21.10.2015 r. poz. 4296), a następnie zmieniona Rozporządzeniem Nr 16/2016 z dnia 19 października 2016 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z dnia 24.10.2016 r. poz. 4750).

Woda tłoczona do sieci wodociągowej jest regularnie badana przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Oleśnicy. Jak wynika z dotychczasowych badań jej jakość nie budzi zastrzeżeń zarówno pod względem fizyko-chemicznym jak i sanitarnym.

7.2.2. Odprowadzanie i oczyszczanie zanieczyszczeń

Sieć kanalizacji sanitarnej na terenie gminy Oleśnica istnieje w miejscowościach:  Boguszyce i na obszarze Boguszyce Osiedle (pełne skanalizowanie w 2006 r.),  Smardzów (I i II etap kanalizacji wykonano w latach 2004-2007, w roku bieżącym realizowany jest ostatni, III etap),  Spalice (sieć realizowana w kilku etapach) Sieć kanalizacyjna, choć nieobejmująca całych miejscowości, występuje również we wsiach Bystre, Nowoszyce, Ligota Polska i Ostrowina (z podłączeniem do małych lokalnych oczyszczalni ścieków). W sumie sieć kanalizacji sanitarnej to ok. 22 km sieci wraz z przykanalikami (320 szt.). Łączna długość sieci kanalizacyjnej na terenie gminy to 41km. Pozostałe miejscowości nie posiadają kanalizacji sanitarnej, a ścieki bytowo- gospodarcze najczęściej gromadzone są w bezodpływowych zbiornikach ścieków a następnie zagospodarowywane na własnych polach i łąkach lub w przypadku nowo wybudowanych domów - oczyszczane w lokalnych, przydomowych oczyszczalniach ścieków. W pozostałych gospodarstwach, które nie są wyposażone w żadne z powyższych urządzeń, ścieki są wywożone na pola uprawne razem z obornikiem i gnojowicą. Świadczy o tym ilość ścieków odprowadzonych do oczyszczalni 14 810 m3, co stanowi jedynie 7% wody pobranej z sieci wodociągowej (dane za 2006 r.).

Dążąc do uporządkowania gospodarki ściekowej w gminie zaplanowano w wieloletnim planie inwestycyjnym budowę oczyszczalni ścieków we wsi Bystre o mocy przerobowej 600 m3 dla obsługi najbliższych wsi tj. Bystre, Nieciszów, Bystre Osada oraz maksymalne wykorzystanie możliwości podłączenia sieci kanalizacyjnych kolejnych wsi (pierwsze najprawdopodobniej Spalice) do oczyszczalni ścieków miasta Oleśnicy wykorzystując jej dogodną (centralną) lokalizację.

7.2.3. Energia cieplna Zaopatrzenie w energię cieplną na terenie gminy oparte jest na indywidualnych źródłach ciepła. Do ogrzewania zabudowy mieszkaniowej i obiektów prowadzących działalność gospodarczą stosuje się najczęściej paliwa stałe: węgiel i koks. Sporadycznie np. w obiektach użyteczności publicznej, do ogrzewania obiektów stosowany jest gaz propan-butan lub olej opałowy. Coraz częściej stosowane jest również drewno.

7.2.4. Sieć gazowa

Gmina Oleśnica nie posiada zintegrowanej sieci gazociągowej. Istnieją sieci lokalne na terenie wsi: Dąbrowa Oleśnicka, Jenkowice, Nieciszów oraz Smardzów. Pozostali mieszkańcy gminy korzystają głównie z gazu bezprzewodowego i paliw opałowych. Dopuszcza się możliwość modernizacji (remontu, rozbudowy) istniejącej sieci gazowej, po uzgodnieniu z operatorem sieci. zgodnie z przepisami odrębnymi. 7.2.5. Gospodarka odpadami stałymi

Na terenie gminy funkcjonuje miejskie składowisko odpadów komunalnych, położone w miejscowości Smolna, obsługujące wszystkie wsie gminy oraz miasto Oleśnica. Obecny stopień wykorzystania składowiska nie powoduje konieczności projektowania lokalizacji nowego obiektu. Konieczne jest jednak jego systematyczne dostosowanie do warunków przewidzianych w obecnie obowiązujących przepisach i decyzjach administracyjnych. Ze sprawozdań złożonych w Urzędzie Marszałkowskim wynika, że prawie 97% odpadów wykazanych w powiecie oleśnickim, to odpady zakwalifikowane jako niesegregowane odpady komunalne. Należy także pamiętać, że w odpadach komunalnych znajduje się znaczna ilość odpadów niebezpiecznych oraz tych, które mogą stanowić źródła odzysku. Aktualnie Gmina Oleśnica uczestniczy w projekcie „Modernizacja systemu gospodarki odpadami na terenie południowej Wielkopolski oraz części powiatu Oleśnickiego”. W ramach projektu ma powstać zakład zagospodarowania odpadów w m. Olszowa (gmina Kępno). Tam, zgodnie z nowym systemem mają trafiać docelowo wszystkie odpadu komunalne wytwarzane w gospodarstwach domowych z terenu gminy Oleśnica.

7.2.6. Sieć energetyczna

Wszystkie miejscowości na terenie gminy Oleśnica mają doprowadzoną energie elektryczną. Najważniejszą trakcją energetyczną przebiegającą przez gminę jest linia Najwyższych Napięć - NN 400 kV relacji GPZ Pasikurowice - GPZ Dobrzeń. Ponadto za istotne należy uznać istniejące linie WN 110 kV:  S-129 relacji GPZ Pasikurowice - GPZ Oleśnica,  S-186 relacji GPZ Oleśnica - GPZ Twardogóra,  S-143 relacji GPZ Oleśnica - GPZ Miłoszyce.  S-189 relacji GPZ Oleśnica - GPZ Syców Do poszczególnych miejscowości energia doprowadzona jest liniami 20kV.

W "Strategii Rozwoju Gminy Oleśnica na lata 2000-2010" zaplanowano rozbudowę sieci elektrycznej o kolejne 5800 kV kW dla następujących wsi: Cieśle, Dąbrowa, Ligota Polska, Ostrowian, Poniatowice, Smardzów, Sokołowice i Spalice.

7.2.7. Sieć telekomunikacyjna

We wszystkich miejscowościach gminy Oleśnica mieszkańcy mają dostęp do sieci telekomunikacyjnej. W roku 1999 nastąpiła rozbudowa sieci telefonicznej przy zastosowaniu najnowszych rozwiązań technicznych. Problemem jest jednak niska jakość niektórych sieci w kontekście rozwoju internetu szerokopasmowego (brak kompleksowych łączy światłowodowych). 7.2.8. Rurociąg paliwowy

Przez teren gminy, na odcinku 26,8 km, przebiega dalekosiężny rurociąg paliwowy w/c 6,3 MPa i średnicy DN 250 relacji Ostrów Wielkopolski – Wrocław wraz z kablem łączności światłowodowej i infrastrukturą towarzyszącą. Dla w/w rurociągu obowiązuje strefa bezpieczeństwa o szerokości 30 m (po 15 m na stronę od osi rurociągu), która może być użytkowana według pierwotnego przeznaczenia, lecz wewnątrz której nie dopuszcza się wznoszenia budowli oraz składowania materiałów palnych.

7.2.9. Odnawialne źródła energii

Do odnawialnych źródeł energii (OZE) zaliczamy przede wszystkim energię pochodzącą z elektrowni wiatrowych, elektrowni wodnych, źródeł wytwarzających energię z biomasy i biogazu, z termicznego przekształcenia odpadów, słonecznych ogniw fotowoltaicznych, słonecznych kolektorów słonecznych do produkcji ciepła oraz źródeł geotermalnych.

Energia wiatrowa: Wg „Aktualizacji Studium przestrzennych uwarunkowań rozwoju energetyki wiatrowej w województwie dolnośląskim 2011r.” gmina Oleśnica zaliczona została do II, III oraz IV kategorii terenów pod względem jako tereny najmniej konfliktowe dla lokalizacji elektrowni wiatrowych. Kategoria II oznacza: obszary, dla których wprowadzenie energetyki wiatrowej obarczone jest wysokim ryzykiem środowiskowym i inwestycyjnym (lokalizacje niebezpieczne) – są to obszary ważne pod względem środowiskowym. Jest to strefa zintegrowanej ochrony walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych w której ochrona wartości przyrodniczych i krajobrazowych powinna mieć charakter nadrzędny w stosunku do pozostałych działań.

Kategoria III oznacza: obszary, dla których wprowadzenie energetyki wiatrowej obarczone jest dużym ryzykiem środowiskowym i inwestycyjnym (lokalizacje zagrożone) – są to m.in. lądowe korytarze ekologiczne, obszary potencjalnie ważne dla ptaków, nietoperzy. Kategoria IV oznacza: pozostałe obszary, na których lokalizację obiektów energetyki wiatrowej można uznać za potencjalnie bezpieczną i najmniej konfliktową.

Powyższy podział został przedstawiony na poniższej mapie: Źródło: „Aktualizacja Studium przestrzennych uwarunkowań rozwoju energetyki wiatrowej w województwie dolnośląskim 2011r.”

Na terenie giny Oleśnica nie przewiduje się wprowadzenia energetyki wiatrowej.

Energia słoneczna: Energię słoneczną wykorzystuje się do produkcji energii elektrycznej jak również do produkcji ciepłej wody. Ze wszystkich odnawialnych źródeł energii ten sposób jej pozyskiwania można uznać za najbezpieczniejszy. Inwestycje produkujące energię elektryczną zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 9 listopada 2010r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko zgodnie z §3 ust. 1 pkt 52 zostały zakwalifikowane jako przedsięwzięcie mogące potencjalnie znacząco oddziaływa na środowisko: „zabudowa przemysłowa, w tym zabudowa systemami fotowoltaicznymi, lub magazynowa, wraz z towarzyszącą jej infrastrukturą, o powierzchni zabudowy nie mniejszej niż: b)1ha na obszarach innych niż wymienione w lit a)” Natomiast dużym zainteresowaniem cieszą się inwestycje polegające na lokalizacji kolektorów słonecznych na dachach budynków. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wprowadził program dotyczący finansowania instalacji kolektorów słonecznych do przygotowania ciepłej wody użytkowej kierowany do osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych poprzez banki komercyjne. Pozwala on uzyskać dotację na realizację instalacji kolektorów słonecznych na częściowe sfinalizowanie kosztów kwalifikowanych inwestycji.

Energia z biomasy i biogazu Biomasa to substancje pochodzenia roślinnego bądź zwierzęcego ulegające biodegradacji. Na terenie gminy Oleśnica nie występują bioelektrownie jak również biogazownie.

Energia geotermalna W Polsce zasoby wód geotermalnych uznaje się za duże, jednakże na terenie gminy Oleśnica nie występują one.

Energia wodna Na terenie gminy Oleśnica spadek wód powierzchniowych nie jest obecnie wykorzystywany.

7.2.10. Kluczowe problemy rozwoju

Na podstawie diagnozy uwarunkowań sformułować można następującą wyjściową listę problemów strategicznych stanowiących główne przesłanki formułowania kierunków polityki przestrzennej:  Problemy związane ze zmianami demograficznymi i społecznymi  postępujący proces starzenia się ludności, który ma wpływ na niekorzystną proporcję osób w wieku produkcyjnym do osób w wieku poprodukcyjnym, a zarazem determinuje konieczność rozwoju nowych form opieki (społecznej i medycznej),  odpływ młodych (często najlepiej wykształconych) mieszkańców gminy do dużych aglomeracji lub poza granice kraju w związku z brakiem atrakcyjnych miejsc pracy na rynku lokalnym (migracja zarobkowa) powoduje spadek potencjału ludzkiego na terenie gminy,  problemy w edukacji mieszkańców wsi na poziomie wyższym - odpowiednio ukierunkowanej pod oczekiwania lokalnego rynku pracy, przy jednoczesnym odpływie osób już wykształconych, prowadzić może do spadku średnio statystycznego wykształcenia mieszkańców, a w konsekwencji do postępującego impasu gospodarczego na obszarze gminy.  Problemy rynku pracy:  niska konkurencyjność na dostępnym rynku pracy osób z terenów oddalonych od lokalnych centrów i ważnych szlaków komunikacyjnych oraz bezrobotnych o niskim stopniu kwalifikacji zawodowych (w tym ze środowisk popegeerowskich),  niewielka ilość Małych i Średnich Przedsiębiorstw, które nastawione by były na wykorzystywanie lokalnego potencjału ludzkiego i materiałowego,

 Problemy dotyczące warunków dla inwestorów i ludności:  mało jest miejsc kompleksowo uzbrojonych, które można by natychmiast przeznaczyć pod inwestycje zewnętrzne, szybko i sprawnie ulokowane na przygotowanych działkach,  brak kompleksowej infrastruktury komunalnej, ułatwiającej rozwój budownictwa mieszkaniowego, letniskowego i rekreacyjnego. Na dużym obszarze gminy najbardziej odczuwalny jest brak dostępu do sieci kanalizacyjnej, ponadto kilka przysiółków nie jest zwodociągowanych,  Problemy środowiskowe i przyrodnicze:  duże ilości ścieków nieoczyszczonych odprowadzonych w sposób celowy lub przypadkowy do wód lub do ziemi z nieszczelnych zbiorników "bezodpływowych" na terenach nieskanalizowanych,  konieczność ochrony zasobów wód podziemnych zgromadzonych w Głównym Zbiorniku Wód Podziemnych, głównie poprzez właściwą eksploatację istniejących ujęć,  „dzikie wysypiska śmieci”  brak w regionie innych poza składowiskiem instalacji do nowoczesnej gospodarki odpadami,  lokalne uciążliwości w zakresie niskich emisji zanieczyszczeń z palenisk domowych starego typu - w wyniku stosowania paliwa złej jakości oraz spalania odpadów. V. KIERUNKI ROZWOJU GMINY OLEŚNICA 7.3. Kierunki rozwoju gminy

7.4. Wizja Gminy Oleśnica

Gmina Oleśnica miejscem przyjaznym dla mieszkańców, dynamicznie rozwijającym się gospodarczo, stwarzającym szanse dla rozwoju nauki, kultury i sportu.

7.5. Misje Gminy Oleśnica

Misja 1 Stworzyć nowe miejsca pracy i dbać o poprawę warunków życia mieszkańców gminy.

Misja 2 Podnieść poziom wykształcenia mieszkańców.

7.6. Cele główne wyznaczone do realizacjiMisja 3 ZaspokoićStrategicznym potrzeby celem, zdrowotne jaki stawia i pomocy przed społecznej sobą gmina mieszkańców jest uzyskanie w trudnej takiej sytuacji struktury życiowej. rozwoju społeczno-gospodarczego, która w harmonijny, Misjazrównoważony 4 sposób wykorzysta walory naturalne, gospodarcze,Stworzyć przyrodnicze możliwości do i aktywnego kulturowe odpoczynku gminy oraz i kulturalnego jej zasoby spędzania ludzkie - czasu dla poprawywolnego. życia mieszkańców. Realizacja tego celu wymagać będzieMisja podjęcia5 szeregu szczegółowych przedsięwzięć inwestycyjnych, Dbałość organizacyjnych i ochrona i środowiska planistycznych, i przyrody w wyniku (nieożywionej których oraz dokonane ożywionej) zostaną zmiany w poszczególnych sektorach działania samorządu lokalnego oraz zainteresowanych grup społecznych.

Osiągnięcie pożądanego celu będzie realizowane poprzez następujące działania (cele główne): 1. Poprawienie atrakcyjności inwestycyjnej gminy. 2. Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekową gminy. 3. Umożliwienie mieszkańcom łatwego i bezpiecznego poruszania się w obrębie gminy. 4. Rozwijanie i modernizowanie istniejącej bazy szkolnej na terenie gminy Oleśnica. 5. Zapobieganie odpływowi uczniów do szkół podstawowych w mieście. 6. Utrzymanie ośrodków zdrowia w Boguszycach i Ligocie Polskiej. 7. Zapewnienie mieszkańcom gminy dostępności do usług rehabilitacyjnych, leczniczych i terapeutycznych. 8. Rozwijanie bazy kulturalnej i sportowej. 9. Skuteczne promowanie oferty kulturalno-sportowej gminy. 10. Rozwijanie funkcji wypoczynkowo-rekreacyjnej na terenie gminy.

7.7. Kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica Zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym studium jest dokumentem określającym politykę przestrzenną gminy. Ustalenia zawarte w tej części niniejszego dokumentu wyrażają kierunki zagospodarowania przestrzennego i lokalne zasady zagospodarowania terenu gminy. Nie ma tu jednak ścisłego przesądzenia o granicach zainwestowania i użytkowania terenu, co powinno być dokładniej określane na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. W studium zostały określone kierunki i generalne zasady zagospodarowania poszczególnych obszarów gminy. Zmiana studium zawiera również elementy postulowane i zalecane, które warto wprowadzić, aby właściwie określać i realizować politykę przestrzenną gminy w zgodzie z ładem przestrzennym, poszanowaniem i zachowaniem wartości środowiska przyrodniczego i kulturowego.

7.7.1. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz przeznaczeniu terenów W dużej mierze o kierunku rozwoju gminy decyduje jej bliskie położenie wobec Wrocławia i Oleśnicy z dobrym połączeniem komunikacyjnym drogą krajową nr 8. Czynniki te decydują głównie o rozwoju funkcji mieszkaniowej i usługowo-przemysłowej. Rozwój osadnictwa w oparciu o poprawę poziomu bezrobocia na terenie gminy jest obecnie priorytetowym działaniem władz gminnych. Zagospodarowanie turystyczne oraz baza noclegowa gminy wymaga podjęcia wielu przedsięwzięć mających na celu zwiększenie dostępności oraz podniesienie standardu usług z zakresu turystyki i rekreacji. Szczególną uwagę należy poświęcić rozwojowi agroturystyki. Przewiduje się realizowanie celów publicznych w obszarze całej gminy – stosownie do potrzeb. Przestrzeń rolnicza na terenie gminy w ostatnich latach ulega zmniejszeniu na korzyść rozwoju osadnictwa. Studium przewiduje produkcje rolną na obszarach o kompleksach najbardziej żyznych gleb, dla części pozostałych terenów określa się przeznaczenie ich jako dolesienia. Studium nie wyklucza zachowania produkcji rolnej we wszystkich strefach funkcjonalnych. Lasy istniejące na terenie gminy stanowią zwarte kompleksy. Największe kompleksy znajdują się w południowej i północnej części gminy, pozostałe w większości mają charakter wyspowy, rozdrobniony. Przewiduje się ochronę istniejącego drzewostanu zgodnie z przepisami odrębnymi. Obszary wielofunkcyjnego rozwoju gospodarczego obejmującego przemysł, składy, handel i inne usługi zlokalizowane są głównie w sąsiedztwie drogi S-8. Wyznaczone wzdłuż drogi tereny stanowią dobry punkt dla lokalizowania tu ewentualnych baz transportowych i przeładunkowych oraz centrów logistycznych i parków maszynowych. Kilka z wyznaczonych rejonów spełnia wszelkie kryteria dla funkcjonowania lokalnych inkubatorów przedsiębiorczości oraz zakładów produkcyjnych. Na terenie gminy planowane są do utworzenia nowe formy ochrony przyrody: obszar Natura 2000 (w rejonie wsi Sokołowice, Brzezinka i Boguszyce) oraz obszary chronionego krajobrazu (północna i południowa część gminy obejmująca istniejące kompleksy leśne). Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego2 nie przewiduje realizacji zadań rządowych oraz samorządowych, o których mowa w art.39, ust.5 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. 2 Uchwała nr LVIII/873/2002 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 30 sierpnia 2002 r., opublikowana w Dz. Urz. Województwa Dolnośląskiego Nr 4, poz. 100 z dnia 20.01.2003 r. 7.7.2. Tereny mieszkaniowe Tereny mieszkaniowe stanowić będą podstawowy kierunek zagospodarowania gminy. Tereny mieszkaniowe postuluje się realizować przede wszystkim jako budownictwo jednorodzinne i w powiązaniu z istniejącą siecią osadniczą. Szczególnie mieszkalny charakter mają mieć tereny charakteryzujące się położeniem w obszarze dogodnego dojazdu, oraz w obszarach gdzie istnieją już sieci infrastruktury technicznej. Uzasadnieniem takiej polityki jest wzrastające zainteresowanie zamieszkaniem na terenie gminy Oleśnica nowych mieszkańców, szukających ciszy i spokoju. Ponadto gmina posiada bardzo atrakcyjne tereny pod rozwój budownictwa jednorodzinnego i letniskowego, głównie ze względu na walory przyrodniczo-krajobrazowe. Duże znaczenie ze względu na rozwój mieszkalnictwa ma objęcie terenu gminy planem rozbudowy sieci wodociągowej, budowy kanalizacji oraz innych mediów. Rozwój funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej przewiduje się dla wszystkich wsi gminy. Zabudowa mieszkaniowa powinna uwzględniać ograniczenia wynikające z uciążliwości lokalizowania obiektów mieszkalnych w bezpośrednim sąsiedztwie linii kolejowej o dużych szybkościach, dróg kołowych o natężonym ruchu samochodowym oraz obszarów przemysłowych. Pod uwagę winny być brane również ograniczenia związane z występowaniem w bezpośrednim sąsiedztwie przyrodniczych obszarów chronionych oraz cennych kulturowo.

7.7.3. Osadnictwo Przewiduje się stały wzrost liczby mieszkańców gminy, oraz zagęszczenie sieci osadniczej. Postuluje się znaczny wzrost terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową o dużym komforcie przestrzennym, a także porządkowanie i sanację istniejącej zabudowy. Należy jednocześnie dążyć do ograniczenia rozproszenia zabudowy poprzez przyjęcie zasady dogęszczania istniejących jednostek osadniczych. Przewiduje się powstawanie sieci osadniczej w oparciu o istniejące ośrodki, sieć dróg istniejących i projektowanych oraz infrastrukturę techniczną istniejącą i projektowaną. Jako zasadę przyjmuje się kontynuację dotychczasowych kierunków rozwoju przedstawionych na rysunku zmiany studium.

7.7.4. Tereny gospodarczo - usługowe Przecinająca gminę trasa S8 stanowi o dostępności komunikacyjnej gminy. Przy niej zlokalizowane są najbardziej atrakcyjne obszary rozwoju funkcji przemysłowych i usługowych, które stwarzają możliwość wzrostu gospodarczego gminy i poprawy jakości życia jej mieszkańców. Na terenie gminy Oleśnica, po pomyślnym zrealizowaniu obwodnicy miasta Oleśnica, istotnie wzrosło znaczenie i atrakcyjność wsi Dąbrowa Oleśnicka, Sokołowice, Cieśle i Spalice, obok których powstały duże węzły komunikacyjne (w przypadku Sokołowic jest to skrzyżowanie obwodnicy z drogą krajową nr 25 Oleśnica - Ostrów Wielkopolski; w Dąbrowie zaś S8 przecina się z drogą wojewódzką nr 340 do Trzebnicy). Wobec tego szereg obszarów w takich rejonach wyznaczono pod zagospodarowanie na cele przemysłu, produkcji, usług i szeroko rozumianej aktywności gospodarczej. Miejscem wskazanym pod zamierzenia inwestycyjne o dużym zasięgu jest także otoczenie wsi Ligota Polska - Poniatowice. W obrębie tych miejscowości, bezpośrednio przy drodze krajowej S8 Wrocław - Warszawa wyznaczono obszar pod inwestycje zewnętrzne, a teren ten został ujęty w Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego jako miejsce dla stworzenia Regionalnej Strefy Rozwoju Przedsiębiorczości. W tym samym kontekście wymienia się miejscowość Smardzów. Biorąc pod uwagę wyposażenie w infrastrukturę komunalną ta druga lokalizacja jest obecnie najbardziej atrakcyjna dla inwestorów. Oprócz dobrych połączeń komunikacyjnych ze stolicą powiatu i województwa oraz dostępu do infrastruktury w południowej części miejscowości znajduje się nowa sieć kanalizacji sanitarnej. W otoczeniu w/w wsi uwzględniono obszary pod rozwój przemysłu, produkcji i usług. Stanowi to dobry punkt wyjścia dla lokalizowania na tych obszarach ewentualnych baz transportowych i przeładunkowych oraz centrów logistycznych i parków maszynowych. Kilka z wyznaczonych rejonów spełnia wszelkie kryteria dla funkcjonowania lokalnych inkubatorów przedsiębiorczości oraz zakładów produkcyjnych o charakterze nieuciążliwym dla środowiska.

Kolejnym ważnym czynnikiem, który powinien determinować rodzaj działalności gospodarczej jest typowo rolniczy charakter gminy, co predysponuje te tereny do rozwoju firm z branży przetwórstwa rolno-spożywczego, hurtu płodów rolnych i obsługi agrotechnicznej rolnictwa. Wobec silnej konkurencji poszczególnych samorządów w walce o nowych inwestorów podstawowym elementem rozstrzygającym o konkretnej lokalizacji zakładu/firmy jest kompleksowe przygotowanie terenów pod działalność gospodarczą. Dotyczy to głównie odpowiednio położonych i uzbrojonych działek budowlanych/inwestycyjnych, na których bez problemów technicznych i administracyjnych można wybudować w szybkim czasie obiekty służące produkcji lub usługom. Dlatego też bardzo istotnym jest, aby to gmina, po wytypowaniu obszarów pod inwestycje zewnętrzne (ze wskazaniem dopuszczalnych sektorów i branż), sukcesywnie przygotowała odpowiednie wyposażenie infrastrukturalne w ich otoczeniu (energia elektryczna, sieci telekomunikacyjne, drogi dojazdowe, wodociągi i kanalizacja).

7.7.5. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej Na terenie gminy Oleśnica przewiduje się ograniczenie i restrukturyzację zagospodarowania rolniczego i jego obsługi w kierunku rozwoju mieszkalnictwa, dolesień oraz na wybranych terenach funkcji rekreacji, usługowych, przemysłu, baz i składów.

7.7.6. Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej Niezbędnym czynnikiem aktywizacji poszczególnych obszarów gminy jest poprawa stanu technicznego istniejącej infrastruktury drogowej, komunalnej oraz społecznej, jak również wdrażanie nowych rozwiązań w tym zakresie. Studium zakłada systematyczny, równoległy z zagęszczaniem sieci osadniczej oraz liczbą inwestycji rozwój infrastruktury technicznej. W szczególności objęcie wszystkich siedlisk dostępem do wodociągu i kanalizacji, oraz sieci gazociągowej. Zakłada się zwiększenie sieci energetycznej (gmina jest w trakcie opracowania planu zaopatrzenia w ciepło i energię elektryczną) oraz rozbudowanie telefonii. Przewiduje się zwiększenie liczby abonentów, przez zwiększenie liczby przyłączy i modernizacje (w miarę potrzeb) centrali telefonicznych. Realizacja takich przedsięwzięć jest podstawą do szybszego oraz kompleksowego rozwoju lokalnego poprzez przyciąganie nowych inwestorów i wzmocnienie konkurencyjności firm istniejących. Jednocześnie ma ona służyć poprawie jakości życia mieszkańców, co w perspektywie przyczynić się powinno do odwrócenia niekorzystnego trendu migracji ludności. Kompleksowa poprawa stanu infrastruktury technicznej, przy jednoczesnym umiejętnym wykorzystaniu przyrodniczych i środowiskowych atutów gminy, jest również czynnikiem determinującym rozwój turystyki weekendowej i urlopowej.

Infrastruktura komunikacyjna W chwili obecnej - po realizacji w ubiegłych latach kolejnych zadań drogowych, w samym 2006 r. przebudów dróg gminnych na łącznej długości 2400 mb oraz dróg wewnętrznych na powierzchni blisko 20 000 m2 - ogólna sytuacja na odcinku dróg gminnych jest dobra (a w porównaniu z wieloma innymi gminami - nawet bardzo dobra). W okresie tym przeprowadzono też liczne remonty dróg, jak i urządzeń związanych z utrzymaniem ich właściwego stanu technicznego (przepusty, rowy odpływowe, kanalizacje odwadniające, zjazdy, poszerzenia i mijanki). Do ulepszenia pozostaje kilka dróg lokalnych. Większa część środków finansowych planowanych na inwestycje drogowe przeznaczane będzie w najbliższym czasie na w/w działania zmierzające od poprawy stanu nawierzchni i ulepszenia obiektów infrastruktury drogowej (chodniki, odwodnienia, kanalizacje deszczowe, przepusty, mosty). Studium zakłada przebudowę i modernizację dróg zgodnie z Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego, w którym ujęte są następujące zmiany w układzie komunikacyjnym:  korekta obecnego przebiegu drogi krajowej S-8 w rejonie Cieśli i Poniatowic (zgodnie z „Programem Budowy Dróg Krajowych na lata 2008-2012” – Uchwała Nr 163/2007 Rady Ministrów z dnia 25 września 2007 r.),  projektowana Wielką Obwodnicę Aglomeracji Wrocławia planowana do realizacji jako wschodnie obejście miasta Oleśnica, w skład której wchodzi DW340 oraz nowy odcinek od Oławy, przez Jelcz-Laskowice do Oleśnicy, jako obwodnica dla powiatu wrocławskiego oraz trasa dla transportów TŚP, OAW ma być trasą klasy G 1/2, docelowo G2/2,  Obwodnica Solnik Wielkich i Solnik Małych w ciągu DW 451 (choć leży na terenie gminy Bierutów jej odcinek projektowany jest na terenie gminy Oleśnica) – orientacyjny przebieg oznaczony na mapie kierunków rozwoju gminy,  po zrealizowaniu OAW dotychczasowe odcinki DW40 DW340 i DW451 będą miały obniżoną kategorię i klasę,  rezerwa terenu pod budowę projektowanej linii szybkiej kolei  na mapie kierunków rozwoju wskazano orientacyjny przebieg Linii Dużych Prędkości relacji Warszawa-Łódź-Poznań/Wrocław na podstawie Master Planu dla transportu kolejowego w Polsce do 2030 roku (załącznik do uchwały Nr 277 Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 2008r.).

Studium wyznacza również sugerowane rozmieszczenie Miejsc Obsługi Podróżnych (MOP), w okolicy węzłów na drodze krajowej nr 8, których dokładna lokalizacja będzie sprecyzowana na etapie realizacji planów miejscowych.

Zasady rozwoju infrastruktury komunikacyjnej:  dla projektowanych terenów aktywizacji gospodarczej oraz terenów mieszkaniowych na terenie miejscowości gminnych określa się obsługę poprzez układ komunikacyjny dróg niższych kategorii zgodnie z kategoryzacją dróg publicznych,  przewiduje się utrzymanie obecnej sieci dróg gminnych do połączeń między wsiami i zakładami oraz połączenie ich z siecią wojewódzką,  postuluje się stworzenie gminnego systemu ścieżek rowerowych, jako alternatywnego systemu komunikacji, umożliwiającego dogodny dojazd rowerem do:  każdej miejscowości z obszaru gminy jak i z jej najbliższego sąsiedztwa,  obszarów najbardziej wartościowych pod względem przyrodniczym i kulturowym,  przy lokalizowaniu obiektów budowlanych na terenach sąsiadujących z wymienionymi drogami należy uwzględnić strefy ograniczonego użytkowania terenu tj.:  strefę wyłączoną z wszelkiej działalności budowlanej, wyznaczoną położeniem linii zabudowy - określoną przepisami ustawy drogach publicznych - (Dz.U.00.71.838), przy czym w uzasadnionych przypadkach (np. warunkami technicznymi, istniejąca zabudowa, zmiana kategorii drogi, itp.) dopuszczalne jest – zgodnie z przepisami odrębnymi – lokalizowanie zabudowy w mniejszej odległości od drogi.  orientacyjne odległości (od zewnętrznej krawędzi jezdni) negatywnego oddziaływania związanego z ruchem drogowym, które należy uwzględnić w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, podane są w wytycznych projektowania dróg (załączniki do zarządzenia Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych z dnia 31 marca 1995 r.),  minimalna dopuszczalna odległość obiektów budowlanych od zewnętrznej docelowej krawędzi jezdni dróg krajowych wynosi 25,0 m,  strefę uciążliwości drogi:  strefa uciążliwości drogi jest to pas terenu narażony na szkodliwe działanie hałasu, spalin i innych elementów toksycznych. Odległości granicy tej strefy od krawędzi jezdni w uzależnieniu od średniorocznej wielkości natężeń ruchu na drodze wynoszą od 50 do 200m. Lokalizacja budynków w tej strefie wymaga zastosowania w obiektach zabezpieczeń wymaganych odpowiednimi przepisami prawa budowlanego – Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 202 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 02.75.960 z póź, zm.) lub założenia elementów osłonowo-ekranujących staraniem Inwestora danego obiektu.  strefę uciążliwości dróg dotyczącą obiektów z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi,  minimalne dopuszczalne odległości od drogi obiektów z pomieszczeniami na pobyt ludzi w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej wynoszą:

Szpitale, sanatoria i Klasa Budynki Budynki inne wymagające techniczna jednokondygnacyjne wielokondygnacyjne szczególnej ochrony A 120 150 300 S 90 110 250 GP 50 70 200 G, Z 30 40 130 L, D 15 20 80 przy czym w uzasadnionych przypadkach (np. warunkami technicznymi, istniejąca zabudowa, zmiana kategorii drogi, itp.) dopuszczalne jest – zgodnie z przepisami odrębnymi – lokalizowanie zabudowy w mniejszej odległości od drogi.  Obsługa komunikacyjna terenów położonych po południowej stronie drogi S-8 odbywać się będzie wyłącznie z dawnej drogi krajowej nr 8 (obecnie drogi gminnej) oraz poprzez układ dróg lokalnych, dojazdowych oraz wewnętrznych z dostosowaniem do wymagań określonych przez Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 43/99 poz. 430) dla zalecanej kategorii drogi o klasie G.  Obsługa komunikacyjna terenów położonych po północnej stronie drogi S-8 odbywać się będzie wyłącznie poprzez układ dróg lokalnych, dojazdowych oraz wewnętrznych.  Obsługę komunikacyjną terenów zlokalizowanych wzdłuż drogi krajowej nr 25 należy dostosować do wymagań określonych przez Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 43/99 poz. 430) dla zalecanej kategorii drogi o klasie G. Docelowo należy zabezpieczyć obsługę komunikacyjną terenów położonych w obrębie Sokołowice niezależnie od drogi krajowej nr 25.  W trakcie sporządzania planów miejscowych należy uwzględnić zasięgu hałasu na granicach terenów sąsiadujących z drogą ekspresową S-8, zgodnie z Raportem oddziaływania na środowisko z uwzględnieniem nowych norm hałasu zmienionych Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012r.

 ważniejsze zasady do uwzględnienia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego:  na obszarach wiejskich należy przyjąć ograniczenie projektowanej nowej zabudowy (zwłaszcza mieszkaniowej) wzdłuż głównych dróg tranzytowych, które z zasady powinny omijać tereny zurbanizowane i przeznaczone do urbanizacji,  elementy obsługi ruchu drogowego (stacji: paliw, warsztaty, motele, parkingi itp.) należy lokalizować poza obszarem zabudowanym na odcinkach prostych dróg z zabezpieczeniem normatywnych warunków widoczności poziomej i pionowej w obszarze podłączenia do drogi głównej.

Na wszystkich terenach wyznaczonych w „Zmianie studium…” dopuszcza się lokalizację ścieżek i tras rowerowych, dydaktycznych, edukacyjnych, ciągów pieszo-rowerowych.

Na działkach nr 174/4, 57/30 obręb Cieśle oraz 532 obręb Sokołowice dopuszcza się lokalizację Obwodów Utrzymania Drogowego związanych z utrzymaniem dróg krajowych.

Infrastruktura techniczna

Kierunkami działań Gminy Oleśnica w obszarze gospodarki komunalnej i ochrony środowiska są obecnie:

 budowa oczyszczalni ścieków w miejscowości Bystre, - inwestycja ta została zrealizowana i

oddana do użytkowania w 2010r.

 budowa własnego wysypiska odpadów komunalnych lub partycypacja w przedsięwzięciu dla kilku

gmin,

 budowa kompleksowych sieci kanalizacyjnych w miejscowościach: Bystre, Nieciszów i Bystre

Osada przy wykorzystaniu środków finansowych pochodzących z dostępnych źródeł pomocy

publicznej (europejskiej i krajowej) na lata 2008-2013, oraz na lata kolejne,

 zwodociągowanie miejscowości przyłączonych do systemów niegwarantujących bezpieczeństwa i

ciągłości dostaw (m.in. zasilanych obecnie z ujęć innych niż gminne). Dotyczy to w pierwszej

kolejności wsi Brzezinka oraz Ostrowina, dla których planuje się budowę nowej Stacji Uzdatniania

Wody,

 wsparcie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków m.in. przy wykorzystaniu nowego

działania w ramach PROW w miejscowościach, gdzie realizacja kanalizacji zbiorczej nie jest

uzasadniona, ze względu na warunki terenowe lub koszty jednostkowe budowy i eksploatacji, a w kolejnych etapie:

 dalsza realizacja "Koncepcji kanalizacji gminy" - przede wszystkim skanalizowanie miejscowości,

które można podłączyć do istniejącej oczyszczalni ścieków w Oleśnicy. W wyniku takich działań

oczyszczalnia zbliży się do swoich optymalnych poziomów obciążenia ściekami, a jednocześnie

uniknie się konieczności budowy kolejnego obiektu (tj. nowej oczyszczalni), stanowiącego

punktowy zrzut ścieków do wód. Skanalizowaniem opartym o to rozwiązanie objęte zostaną wsie:

Cieśle, Dąbrowa i Jenkowice (z tych dwóch ostatnich ścieki będą spływały do oczyszczalni miejski poprzez wpięcie kolektora zbiorczego do sieci budowanej aktualnie w Smardzowie). W

większości przypadków nowo budowana kanalizacja gminy wpinana będzie do istniejących

kolektorów miejskich,

 budowa dodatkowych, lokalnych oczyszczalni ścieków w Ligocie Polskiej i Poniatowicach po

wcześniejszej, dokładnej analizie dla tych przypadków (istnieje bowiem szansa na ich podłączenie

do miejskiej oczyszczalni poprzez Cieśle i Spalice po porównaniu obu wariantów: 1.

oczyszczalnia lokalna - 2. układ pompowni + kolektor tranzytowy),

 wzmocnienie systemu ewidencji i nadzoru nad zbiornikami bezodpływowymi; zmierzające do

likwidacji punktowych zrzutów ścieków komunalnych do lokalnych odbiorników (proponuje się

wprowadzenie rejestru mieszkańców niekorzystających z usług firm dowożących ścieki do stacji

zlewnej),

 dalsza realizacja i ulepszanie projektów segregacji oraz selektywnej zbiórki odpadów. (sposób

zbiórki odpadów oraz ich zagospodarowanie zostały uregulowane przez przepisy odrębne).

Zasady rozwoju infrastruktury technicznej: zaopatrzenie w gaz  dopuszcza się możliwość modernizacji i rozbudowy istniejącej sieci gazowej,  rozbudowa rozdzielczej sieci gazowej oraz przyłączenie nowych odbiorców może odbywać się w uzgodnieniu z operatorem sieci, w oparciu o obowiązujące Prawo Energetyczne, po spełnieniu warunków technicznych i ekonomicznych dostarczenia paliwa gazowego przez przedsiębiorstwo energetyczne,  dla terenu stacji redukcyjno- pomiarowej obowiązuje strefa ochronna taka jak dla gazociągu ją zasilającego (mierzona od urządzeń technologicznych stacji),  wzdłuż gazociągu wysokiego ciśnienia obowiązuje strefa ochronna o parametrach: Średnica DN30 Licząc od gazociągu L.p. Rodzaj obiektu terenowego 0 (lub el. techn. ciśn. PN 6.3 stacji) do MPa Zespoły wiejskich budynków 1. mieszkalnych o zwartej 25 m Linii zwartej zabudowy zabudowie Budynki użyteczności 2. 35 m Granicy terenu publicznej Budynki mieszkalne zabudowy 3. 20 m Rzutu budynku jedno- i wielorodzinnej Wolnostojące budynki 4. 15 m Rzutu budynku niemieszkalne 5. Zakłady przemysłowe 25 m Granicy terenu 6. Parkingi 20 m Granicy terenu  strefa ochronna sieci gazowej wysokiego ciśnienia stanowi obszar, w którym operator sieci jest uprawniony do zapobiegania działalności mogącej mieć negatywny wpływ na jej trwałość i prawidłową eksploatację,  ustala się obowiązek uzgodnienia z operatorem sieci gazowej lokalizacji obiektów wzdłuż strefy ochronnej, przed wydaniem pozwolenia na budowę,  dla lokalizacji obiektów położonych wzdłuż gazociągów obowiązują przepisy odrębne.  dla w/w strefy ochronnej ustala się następujące zasady zagospodarowania:  zakaz lokalizacji wszelkiej zabudowy,  obowiązek zapewnienia swobodnego dojazdu do sieci infrastruktury technicznej oraz swobodnego przemieszczania wzdłuż gazociągu,  dopuszcza się lokalizację sieci podziemnego uzbrojenia technicznego po uzgodnieniu i na warunkach określonych przez operatora gazociągu,  zakaz sadzenia drzew i krzewów w pasie 4 m (po 2 m od sieci gazociągu) – zagospodarowanie terenu zielenią niską,  zakaz prowadzenia działalności mogącej zagrozić trwałości gazociągu podczas eksploatacji,  w Studium pozostawią się rezerwę terenową pod planowaną stację redukcyjno-pomiarową I-go stopnia 6,3MPa (Krzeczyn). Wzdłuż istniejących gazociągów, projektowanych gazociągów oraz stacji redukcyjno - pomiarowej należy zachować strefy ochronne oraz kontrolowane zgodnie z przepisami odrębnymi.  Dla gazociągów wybudowanych przed wejściem w życie Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 2001 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz. U. Nr 97 z 11 września 2001 r. poz. 1055) obowiązują odległości podstawowe od obiektów terenowych o których mowa w Rozporządzeniu Ministra Przemysłu z dnia 24 czerwca 1989 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz. U. Nr 45 z dnia 26 lipca 1989 r. poz. 243 (uchylone z dniem 21.12.1995 r.) oraz Rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 14 listopada 1995 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (uchylone z dniem 12.12.2001 r.);  Dla gazociągów projektowanych oraz wybudowanych na podstawie przepisów Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 2001 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz. U. Nr 97 z 11 września 2001 r. poz. 1055) obowiązują strefy kontrolowane zgodnie z przepisami ww. rozporządzenia.

elektroenergetyka:  ustala się obowiązek zachowania normatywnych odległości zabudowy od istniejących i projektowanych linii elektroenergetycznych,  w miejscach oznaczonych na mapie kierunków rozwoju dopuszcza się lokalizację farm fotowoltaicznych, wraz z niezbędną infrastrukturą oraz obiektami i urządzeniami towarzyszącymi. Poza terenami oznaczonymi na mapie kierunków rozwoju dopuszcza się ich lokalizację na terenach oznaczonych symbolami U (w tym U1 i U2), O, AG oraz AG1, a także na dachach budynków zlokalizowanych na ternach RU. elektroenergetyczna sieć przesyłowa:  wzdłuż linii elektroenergetycznej o napięciu 400kV relacji Dobrzeń - Pasikurowice ustala się pas technologiczny o szerokości 100 m (po 50 m od osi linii w obu kierunkach), dla którego obowiązują ograniczenia zagospodarowania i użytkowania terenu, wynikające z przepisów odrębnych,  dopuszcza się możliwość eksploatacji i modernizacji elektroenergetycznej linii przesyłowej 400 kV oraz możliwości jej odbudowy, rozbudowy, przebudowy i nadbudowy,  w pasie technologicznym linii:  nie należy lokalizować budynków mieszkalnych lub innych przeznaczonych na stały pobyt ludzi. W indywidualnych przypadkach odstępstwa od tej zasady może udzielić właściciel linii, na warunkach przez siebie określonych,  należy uzgadniać warunki lokalizacji wszelkich obiektów z właścicielem linii,  nie należy sadzić roślinności wysokiej pod linią i w odległości po 22 m w obu kierunkach od osi linii,  teren w pasie technologicznym linii nie może być kwalifikowany jako teren przeznaczony pod zabudowę mieszkaniową lub zagrodową ani jako teren związany z działalnością gospodarczą (przesyłową) właściciela linii,  wszelkie zmiany w kwalifikacji terenu w obrębie pasa technologicznego linii i w jego najbliższym sąsiedztwie powinny być zaopiniowane przez właściciela linii,  zalesienia terenów rolnych w pasie technologicznym linii mogą być przeprowadzone w uzgodnieniu z właścicielem linii, który określi maksymalną wysokość sadzonych drzew i krzewów,  lokalizacja budowli zawierających materiały niebezpieczne pożarowo, stacji paliw i stref zagrożonych wybuchem w bezpośrednim sąsiedztwie pasów technologicznych wymaga uzgodnień z właścicielem linii, elektroenergetyczna sieć dystrybucyjna:  dopuszcza się możliwość eksploatacji i modernizacji elementów sieci elektroenergetycznej oraz możliwości jej odbudowy, rozbudowy, przebudowy i nadbudowy,  w Studium pozostawią się rezerwę terenową pod:  planowaną jednotorową napowietrzną linię elektroenergetyczną 110 kV o szerokości 25 m wzdłuż istniejącej linii napowietrznej S-189 i w kierunku linii 400 kV, dalej wzdłuż linii 400 kV kierunek Dobrzeń,  planowaną dwutorową napowietrzną linię elektroenergetyczną 110 kV relacji R-183 GZP Oleśnica do R-172 GPZ Twardogóra (dwutorowe wcięcie w istniejącą linię S-186 relacji R-183 GPZ Oleśnica – R-172 GPZ Twardogóra),  planowaną jednotorową napowietrzną linię elektroenergetyczną 110 kV relacji R 3 Pasikurowice – planowany GZWP Oleśnica Północ,  rezygnuje się z przebiegu linii elektroenergetycznej 110 kV wyznaczonej w obowiązującej Zmianie studium,  wyznacza się nowy przebieg napowietrznej linii elektroenergetycznej 110 kV relacji Pasikurowice – Oleśnica Północ w rejonie drogi ekspresowej S 8 (na południe i północ od drogi), zgodnie z rysunkiem Zmiany studium,  zagospodarowanie terenów w obrębie pasa technologicznego linii 110 kV (40 m), zgodnie z wymaganiami przepisów odrębnych,  planowaną nową rozdzielnię 110/20 kV GPZ Oleśnica – Północ w rejonie wsi Boguszyce, rezerwa obszaru o powierzchni ok. 0,5 ha (przybliżone wymiary 50x100m),  planowaną linię elektroenergetyczną 110kV relacji Namysłów – Oleśnica wraz ze strefą oddziaływania linii obejmującej pas terenu o szerokości po 11m od osi linii po obu stronach,  wzdłuż linii elektroenergetycznej o napięciu 110kV wyznacza się obszary szkodliwego oddziaływania pola elektromagnetycznego (o szerokości 47m po 23,5m od osi linii w obu kierunkach), w obrębie których obowiązują ograniczenia w ich użytkowaniu  dla linii elektroenergetycznych o napięciu 110kV oraz wyższym wielkość stref technicznych w graniach których obowiązują przepisy odrębny, zależy od poziomu natężenia elektromagnetycznego pola niejonizującego od linii w terenie.  dla linii elektroenergetycznych o napięciu poniżej 110kV wyznacza się strefy techniczne (w granicach których obowiązują ograniczenia wynikające z przepisów odrębnych) zależne od: napięcia znamionowego linii, przekroju przewodu, odległości przewodu linii od planowanej zabudowy, wysokości i konstrukcji słupa linii, obciążenia linii i temperatury otoczenia. Zarówno wysokość zawieszenia przewodu nad poziomem terenu, jak i rodzaj słupa jest zmienny na całej długości linii.  dla zaopatrzenia w energię elektryczną nowych obszarów zabudowy mieszkaniowej i przemysłowo-usługowej niezbędna będzie budowa nowych stacji transformatorowych 20/0,4 kV, linii zasilających kablowych i napowietrzno-kablowych 20 kV oraz sieci rozdzielczej nN.

Odnawialne źródła energii – obszary, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100kW

Energetyka wiatrowa

Na terenie gminy Oleśnica nie dopuszcza się lokalizacji farm wiatrowych.

Energia słoneczna

Instalacje służące pozyskiwaniu energii słonecznej wykorzystywanej do produkcji energii elektrycznej (fotowoltaika) zostały dopuszczone na terenach oznaczonych na mapie kierunków rozwoju (obszary dopuszczalnej lokalizacji farm fotowoltaicznych). Poza terenami oznaczonymi na mapie kierunków rozwoju dopuszcza się ich lokalizację na terenach oznaczonych symbolami U (w tym U1 i U2), O, AG oraz AG1, a także na dachach budynków zlokalizowanych na ternach RU. Dokładne wytyczne odnośnie konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko określają przepisy odrębne oraz właściwe organy.

Dopuszcza się lokalizację kolektorów (paneli) słonecznych zlokalizowanych na dachach budynków służących pozyskaniu ciepłej wody i/lub wytwarzaniu energii na wszystkich terenach. Granice obszarów dopuszczalnej lokalizacji farm fotowoltaicznych są tożsame z granicami strefy ochronnej dla tych obszarów.

7.8. Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody i krajobrazu kulturowego

7.8.1. Polityka ochrony środowiska przyrodniczego

Absolutnym rygorem wynikającym z zasad ekorozwoju powinna stać się dyrektywa niedopuszczania do działalności inwestycyjnej, która mogłaby pogorszyć stan środowiska. Zasoby przyrody muszą podlegać skutecznej ochronie we wszystkich jej komponentach w oparciu o obowiązujące przepisy. Zagadnieniem szczególnej wagi jest ochrona zasobów wód podziemnych i powierzchniowych, a także większych ujęć wody. Warunkiem skutecznej ich ochrony jest racjonalne wykorzystanie zasobów dyspozycyjnych wód, proekologiczne inwestycje oraz konsekwentne działania administracyjne na rzecz porządkowania gospodarki wodno-ściekowej zlewni rzek. W celu zapewnienia właściwej ochrony walorów naturalnych niezbędne będzie zastosowanie się do następujących podstawowych zasad:  zachowanie ciągłości przestrzennej i funkcjonalnej wewnątrz systemu obszarów chronionych,  zachowanie różnorodności ekologicznej,  wykluczenie destrukcyjnych form działalności gospodarczo-produkcyjnej,  wzmożona ochrona zasobów środowiska (gleby, lasy i zadrzewienia, wody otwarte, torfowiska, bagna itp.) oraz naturalnej konfiguracji terenu (skarpy, krawędzie tarasów, formy wydmowe i inne),  przeznaczanie obszarów głównie na potrzeby rolnictwa, leśnictwa, rekreacji itp. w skali, formach i przy zastosowaniu technologii niekolidujących z wymogami ochrony środowiska, z równoczesnym wyłączeniem wprowadzania nowych funkcji osadniczych,  oparcie miejscowego rolnictwa na kryteriach ekologicznych,  preferencje w przeznaczeniu terenów na cele rekreacyjne (dla form publicznych form rekreacji),  zwiększenie obszarów leśnych i zadrzewionych zwłaszcza w obrębie gruntów słabych i zawodnych w uprawie rolniczej,  utrzymanie wód w najwyższych obowiązujących klasach czystości oraz podnoszenia retencji wodnej w każdej postaci (zbiorniki wodne, zabiegi fitomelioracyjne itp.).  rekultywacja terenów o obniżonych walorach przyrodniczych,  wzbogacenie i naturyzacja oraz przestrzenna integracja małych form krajobrazowych (zadrzewienia śródpolne i przydrożne, małe oczka wodne itp. elementy wytwarzające lokalne kanały ekotonowe) na obszarach monokultur rolnych, gdzie zalesienia ze względu na jakość gleb są raczej niemożliwe,

 ochrona i odtwarzanie możliwie jak najszerszych korytarzy ekologicznych i roślinnych pasów ochronnych spełniających funkcję izolacyjną wzdłuż cieków aby zmniejszyć możliwość spływu powierzchniowego zanieczyszczeń do wód powierzchniowych,

 zakaz grodzenia nieruchomości przyległych do powierzchniowych wód publicznych w odległości mniejszej niż 1,5 m od linii brzegu oraz umożliwienie dostępu do wody na potrzeby wykonywania robót związanych z utrzymaniem wód, zgodnie z art. 27 i 28 „Prawa wodnego”,

 realizacja projektów zmierzających do ochrony zbiorników wód podziemnych położonych na terenie gminy,

 na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią obowiązują wymagana wynikające z art. 40 oraz art. 82 ust.2 Ustawy z dnia 18.07.2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity Dz. Z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z póź zm.) zakazujące m.in.:

 lokalizowania inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko, gromadzenia ścieków, odchodów zwierzęcych, środków chemicznych, a także innych materiałów, które mogą zanieczyszczać wody,

 prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, w tym w szczególności ich składowania,

 wykonywania urządzeń wodnych oraz wznoszenia innych obiektów budowlanych,

 sadzenia drzew i krzewów,  zmiany ukształtowania terenu,

 składowania materiałów

 wykonywania innych robót i czynności, które mogłyby utrudnić ochronę przed powodzią oraz wpłynąć na pogorszenie jakości wód.

 ze względu na cenne walory przyrodnicze wyznacza się w Studium projektowany obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Widawy oraz projektowany obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórza Trzebnickie,

 obszar obejmujący kompleks łąk kośnych wilgotnych i świeżych oraz szuwarów po obu stronach rzeki Oleśnicy i Boguszyckiego Potoku, stanowi projektowany Obszar Natura 2000 "Dolina Oleśnicy i Potoku Boguszyckiego", który ma kluczowe znaczenie dla przetrwania czerwończyka fioletka (Lycaena helle) na Dolnym Śląsku. Obszar chroni rzadkie już na Nizinie Śląskiej zespoły ekstensywnych łąk wilgotnych (świeżych, kaczeńcowych i trzęślicowych) z rdestem wężownikiem (Polygonum bistorta) rośliną żywicielską gąsienic czerwończyka fioletka. Dodatkowo wartość ostoi podwyższa obecność piskorza, kumaka nizinnego, wydry oraz kilkunastu gatunków ptaków. Na terenie gminy Oleśnica znajdują się dwa obszary Natura 2000, niewymienione w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 roku w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. z 2011 roku Nr 25, poz. 133 z późniejszymi zmianami):

– Dolina Oleśnicy i potoku Boguszyckiego PLH020091, – Lasy Grędzińskie PLH020081.

 Dolina Ole ś nicy i Potoku Boguszyckiego jest to obszar specjalnej ochrony siedlisk o powierzchni 1.118,8 ha. Jako obszar o znaczeniu wspólnotowym został zakwalifikowany w 2011 roku. Obszar stanowi kompleks łąk kośnych wilgotnych i świeżych oraz szuwarów po obu stronach rzeki Oleśnicy i Boguszyckiego Potoku.

W celu utrzymania korytarzy migracyjnych wzdłuż cieków wodnych niezbędnych dla zapewnienia ciągłości populacji występujących tu gatunków chronionych motyli, dla terenów położonych w obszarze Natura 2000 „Dolina Oleśnicy i Potoku Boguszyckiego” PLH020091 wprowadza się strefę ochronną od cieków wodnych w odległości 50m od cieku (łącznie 100m), w której obowiązuje zakaz lokalizacji nowej zabudowy. Ponadto należy bezwzględnie przestrzegać przepisów odrębnych dotyczących konieczności przeprowadzenia procedury oceny oddziaływania na środowisko z uwzględnieniem warunków ochrony siedlisk oraz towarzyszącej im fauny i flory.

 Lasy Gr ę dzi ń skie jest to obszar specjalnej ochrony siedlisk o powierzchni 3.087,5 ha. Jako obszar o znaczeniu wspólnotowym został zakwalifikowany w 2011 roku. Obszar położony jest na Równinie Oleśnicko-Bierutowskiej, na terenie gmin Oleśnica, Długołęka, Bierutów, Czernica, Jelcz-Laskowice. Dla w/w obszarów nie uchwalono Planu Ochrony ani Planu Zadań Ochronnych. 7.8.2. Kierunki i zasady kształtowania leśnej przestrzeni produkcyjnej Zakłada się ochronę istniejących lasów. Gospodarka leśna prowadzona według planów urządzenia lasów zgodnie z zasadami proekologicznej gospodarki leśnej. Ustala się zasadę nie przeznaczania terenów istniejących lasów na cele nieleśne. Jest to generalna zasada, jednakże w uzasadnionych przypadkach dopuszcza się zmianę przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne. Przewiduje się możliwość wprowadzenia zalesień i dolesień niewielkich terenów, na obszarach niezurbanizowanych, na gruntach niskich klas w sąsiedztwie istniejących lasów. Szczegółowe kierunki dolesień wskazano na rysunku zmiany studium w oparciu o opracowanie planu urządzeniowo - rolnego dla gminy Oleśnica. Studium określa ochronę zadrzewień alejowych wzdłuż dróg, zadrzewień śródpolnych oraz wzdłuż otwartych powierzchni wodnych i cieków. Zakłada się również zachowanie, ochronę i bieżącą konserwację istniejących parków, zieleńców i skwerów, a także wprowadzanie nowej zieleni izolacyjnej w obszarach istniejącej i planowanej zabudowy przemysłowo – składowej.

7.8.3. Warunki aerosanitarne Przewiduje się ograniczenie emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych, powstających głównie w związku z ogrzewaniem węglem. Postuluje się wprowadzanie odnawialnych źródeł energii (energia z biomasy, energia wiatru, energia słońca) lub mało uciążliwych czynników grzewczych gaz, olej niskosiarkowy, energia elektryczna. W przypadku emisji zanieczyszczeń powodowanych przez prowadzona działalność gospodarczą zakłada się modernizację zakładów w celu dostosowania ich do obowiązujących przepisów i norm. Przy realizacji inwestycji, które mogą być potencjalnie uciążliwe dla społeczności lokalnej szczególnie pod względem wydzielanych zapachów należy bezwzględnie przestrzegać przepisów odrębnych w tym zakresie.

7.8.4. Gospodarka wodna Zakłada się poprawę jakości zasobów wód gruntowych i powierzchniowych w obszarze gminy poprzez: - budowę systemu kanalizacji sanitarnej obejmującej docelowo teren całej gminy, z odprowadzeniem ścieków do miejskiej oczyszczalni, lokalnych oczyszczalni, - ochronę istniejących terenów bagiennych i podmokłych położonych w sąsiedztwie cieków wodnych stanowiących naturalne pasy ochronne i oczyszczające wody powierzchniowe. Ponadto, ustanawia się zakaz zasypywania, osuszania i zanieczyszczania naturalnych zbiorników wodnych. Istniejące w gminie cieki wodne i rzeki należy chronić przed ich przebudową i regulacją. Tereny podsiąkające i zalewowe w sąsiedztwie cieków wodnych oraz rzek należy pozostawić jako tereny zalewowe bez prawa zabudowy. Zakazuje się wprowadzania inwestycji mogących zaburzyć stosunki wodne, a przy planowaniu i realizacji przedsięwzięcia powinny być stosowane rozwiązania, które ograniczą zmianę stosunków wodnych do rozmiarów niezbędnych ze względu na specyfikę przedsięwzięcia. Należy prowadzić racjonalną gospodarkę wodną pozwalającą na ograniczenie zużycia wody. Zakłada się działania zapobiegające ponad normatywnym poborom wód. Zakazuje się wprowadzania ścieków (bytowych, komunalnych, przemysłowych) do cieków wodnych oraz rowów. Wprowadza się obowiązek wstępnego oczyszczania ścieków przemysłowych w granicach działki przed odprowadzeniem ich do kanalizacji sanitarnej lub innego odbiornika. Przede wszystkim działania zapobiegawcze zanieczyszczeniu wód powinny polegać na egzekwowaniu przestrzegania przepisów sanitarnych przez inwestorów i zakłady przemysłowe.

Ustala się zasadę odprowadzania ścieków bytowych i komunalnych kanalizacją gminną. Do czasu jej powstania dopuszcza się odprowadzanie ścieków do szczelnych zbiorników bezodpływowych z okresowym ich wywozem na zlewnię przy najbliższej oczyszczalni w tym zakresie obowiązują przepisy odrębne.

7.8.5. Gospodarka odpadami Nadrzędnym celem polityki w zakresie gospodarki odpadami jest skuteczna segregacja wytwarzanych odpadów, zapobieganie powstawaniu odpadów przez rozwiązanie problemu odpadów „u źródła”, odzyskiwanie surowców i ponowne wykorzystanie odpadów oraz bezpieczne dla środowiska końcowe unieszkodliwianie odpadów niewykorzystanych.

7.9. Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej

Do najważniejszych celów polityki przestrzennej zaliczyć należy zachowanie unikalnych wartości środowiska kulturowego oraz przeciwdziałanie przeobrażeniom struktury i sposobom zagospodarowania, które mogą stanowić zagrożenie dla jego wyjątkowych walorów, składających się na tożsamość regionu. Działania w obrębie środowiska kulturowego służyć mają jego ochronie i kształtowaniu, niejednokrotnie uzupełniać je będą zadania rehabilitacyjne i rewitalizujące. Działania te poprzedzone muszą być rozpoznaniem zasobów i identyfikacją uwarunkowań. Zasadą polityki przestrzennej jest integracja działań na rzecz ochrony i kształtowania wartości kulturowych z działaniami na rzecz ochrony i kształtowania wartości środowiska naturalnego. Przedmiotem tej polityki są układy urbanistyczne, zespoły i obiekty objęte ochroną prawną na podstawie przepisów szczególnych (wpisane do rejestru zabytków) oraz pozostałe reprezentujące wysokie walory kulturowe, w tym figurujące w ewidencji konserwatorskiej.

Główne kierunki ochrony wartości kulturowych to:  Tworzenie warunków zintegrowanej ochrony przyrody i dziedzictwa kulturowego.  Kształtowanie nowych wartości kulturowych i przyrodniczych.  Wykorzystanie istniejącego dziedzictwa w celu zwiększenia atrakcyjności inwestycyjnej i promocji turystycznej, wzmacniającej jego szanse rozwojowe. Ich realizacja wymaga respektowania zasad:  wynikających z istniejących przepisów prawa powszechnego:  ochrony zabytków wpisanych do rejestru zabytków,  ochrony stanowisk archeologicznych ujętych w rejestrze,  ochrony zabytków ujętych w ewidencji konserwatorskiej,  ochrony przyrody i krajobrazu,  wynikających z przyjętego prawa lokalnego.

Studium zakłada kształtowanie harmonijnego, współczesnego krajobrazu kulturowego z uwzględnieniem uwarunkowań i tradycji historycznych oraz regionalnych, a na obszarach krajobrazu zdegradowanego rewaloryzację tych terenów. Ustala się ochronę istniejących zabytków na terenie gminy Oleśnica. Ochroną objęte zostaną:  wskazane stanowiska archeologiczne,  zabytki wpisane do rejestru zabytków,  zabytki będące w ewidencji konserwatorskiej,  tereny o cennych walorach kulturowo – krajobrazowych, dla których określono strefy ochrony konserwatorskiej, dla których obowiązują wymogi konserwatorskie przytoczone w punkcie 3-cim niniejszego opracowania, dotyczącym uwarunkowań historyczno-kulturowych.

Dla terenu folwarczno-pałacowego położonego w obrębie Cieśle określa się konieczność przeprowadzenie rewaloryzacji i odtworzenie historycznego układu przestrzennego. Dla terenów zabytkowych stanowisk archeologicznych w planach miejscowych należy przewidzieć strefy ochrony konserwatorskiej, w obszarze których należy ustalać działania zapobiegające zniszczeniu zabytków archeologicznych, umożliwiające ich zbadanie i ewentualne przeznaczenie terenu pod inwestycje. W planach miejscowych określi się zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej zgodnie z wytycznymi konserwatorskimi, strefy ochrony konserwatorskiej, oraz strefy ochrony ekspozycji obiektów szczególnie cennych. W przypadku sporządzania planu miejscowego dla działki bądź działek sąsiadujących z obiektem wpisanym do rejestru zabytków, lub ewidencji konserwatorskiej należy uwzględnić sąsiedztwo obiektu zabytkowego. W planach miejscowych określi się również zasady ochrony ekspozycji zabytków, lokalizacji nowych budynków ich wysokości i kolorystyki elewacji dachów.

7.10. Polityka społeczna gminy

Studium nie zakłada konieczności zwiększenia ilości obiektów publicznych (kultury, oświaty czy zdrowia), gdyż ich ilość na terenie gminy jest zadowalająca. Niezbędna jest jednak ich modernizacja, rozbudowa i doposażenie w niezbędne urządzenia specjalistyczne. W zakresie turystyki i rekreacji na terenie gminy Oleśnica konieczne jest umiejętne wykorzystanie wspaniałych walorów przyrodniczych głównie na obszarach oddalonych od Oleśnicy oraz niewątpliwych ciekawostek historycznych regionu w taki sposób, aby po uzupełnieniu sieci istniejących obiektów turystycznych ożywić ten sektor i skierować ciekawą ofertę dla gości z poza gminy. Najważniejsze kroki jakie należy podjąć w gminie Oleśnica w sektorze turystyki i rekreacji to:  stworzenie spójnego planu promocji turystycznej gminy przy współudziale zainteresowanych gremiów i organizacji społecznych,  wyznaczanie, uzbrojenie i reklamowanie terenów pod budownictwo letniskowe we wsiach nieco oddalonych od S-8 otoczonych lasami lub z nimi sąsiadującymi, a także na terenach gdzie istnieją lub mogą powstać atrakcyjne zbiorniki wodne.  rozbudowa istniejących szlaków turystycznych i ścieżek rowerowych o trasy lokalne (lub alternatywne), które udostępnią turystom kolejne obszary gminy (np. trasa Ligota Mała, tereny leśne nad Widawą - Zbytowa - Smolna - Nowa Ligota -Ligota Mała).  wyposażenie istniejących i planowanych tras turystycznych w odpowiednia infrastrukturę,  uaktywnienie turystyki weekendowej połączonej z wędkarstwem, grzybobraniami.  wsparcie organizacyjne dla mieszkańców zamierzających utworzyć gospodarstwa agroturystyczne albo inne obiekty związane z turystyka i rekreacją (np. ośrodki jazdy konnej, punkty gastronomiczne lub informacyjne, campingi) poprzez promocję na stronach internetowych, ułatwienia w procedurach urzędowych itp.

7.11. Polityka gospodarcza gminy

Zmiany zachodzące w strukturze agrarnej doprowadziły do znacznej redukcji znaczenia produkcji rolniczej. Studium zakłada dalsze ograniczanie terenów rolniczych gminy, przede wszystkim na rzecz dolesień, rozwoju zabudowy mieszkaniowej, zabudowy z zakresu turystyki i rekreacji, a także, w wybranych obszarach zabudowy gospodarczo-usługowej. Ustala się realizację celów wskazanych w studium przez wprowadzenie w obszarze gminy terenów przeznaczonych pod rozwój wielofunkcyjny (różne formy działalności gospodarczej, lokalizacja małych i mikroprzedsiębiorstw). Konieczne i niezmiernie ważne jest opracowanie i wdrożenie przez gminę jednolitego planu działań promocyjnych. Podstawowym elementem każdej akcji nakierowanej na przyciągnięcie inwestorów zewnętrznych musi być promocja i reklama gminy. Działania promocyjne wymagają jednak jasnego, ścisłego planu i harmonogramu. Postuluje się m.in. wdrożenie regulaminu zwolnień podatkowych dla inwestorów, opracowanie materiałów promocyjnych, stworzenie bazy danych oraz strony internetowej, na której znalazłyby się niezbędne informacje dla potencjalnych inwestorów.

7.12. Obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów krajowych

Inwestycje celu publicznego zarówno o znaczeniu lokalnym jak i ponadlokalnym nie zostały do niniejszego Studium zgłoszone. Przyjąć zatem należy, że na terenie gminy dopuszcza się lokalizację inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym. 7.13. Obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złożu kopaliny filar ochronny Brak jest jakichkolwiek wytycznych i wskazań ze strony organów administracji geologicznej o przewidywanym wykorzystaniu istniejących złóż. Wobec powyższego studium nie przewiduje zmian stanu istniejącego.

7.14. Obszary pomników zagłady i stref ochronnych oraz obowiązujące dla nich ograniczenia działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 roku o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. nr 41,poz.412 oraz z 2002 roku nr 113,poz.984 i nr 153,poz.1271) Na obszarze gminy Oleśnica nie znajdują się obszary pomników zagłady i stref ochronnych.

7.15. Obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji Dla obszarów objętych studium nie występują tereny wymagające przekształceń, rehabilitacji czy rekultywacji.

7.16. Granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych Dla obszaru objętego studium wyznacza się tereny zamknięte, których granice oznaczono na rysunku studium. W przypadku zmian decyzji o ustanowieniu w/w terenów zamkniętych uznaje się za zgodne z niniejszym studium przeznaczenie ich na inne funkcje (określone na mapie kierunków rozwoju), w szczególności komercyjne czy publiczne. W przypadku istniejących obiektów mieszkalnych dopuszcza się utrzymanie ich funkcji. Na podstawie decyzji Ministra Obrony Narodowej Nr Z-2/MON z dn. 21.05.2012r. w sprawie ustalenia terenów zamkniętych w resorcie obrony narodowej uchylony Nr 42/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 marca 2016 r. w sprawie ustalenia terenów zamkniętych w resorcie obrony (Dz. Urz. MON z 2016 r., poz.126 z późn. zm.) dz. nr 382/11 AM1 położona w obrębie Spalice stanowiąca teren zamknięty, przeznaczona jest na cele związane z obronnością i bezpieczeństwem państwa.

7.17. Inne obszary problemowe, w zależności od uwarunkowań i potrzeb zagospodarowania występujących w gminie. W ramach terenów objętych studium nie przewiduje się wskazania dodatkowych obszarów problemowych, których zakresu nie wyczerpano by we wcześniejszych ustaleniach.

7.18. Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi i osuwania się mas ziemnych. Na obszarze gminy Oleśnica wyznaczono tereny zagrożone zalewem powodziowym przy Q1% oraz zasięg zalewu powodziowego z lipca 1997roku. Zostały one określone na rysunku Studium. Na rysunku kierunków rozwoju „Zmiany Studium…” wskazano - Wzdłuż rzeki Widawy zgodnie ze „Wstępną oceną ryzyka powodziowego”, wykonaną przez Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu w 2011 roku, oznaczono obszary zalewu wodami powodziowymi Q1% i Q10%, które mają charakter informacyjny.

7.19. Obszary rozmieszczenia wielkopowierzchniowych obiektów handlowych Na rysunku kierunków rozwoju „Zmiany Studium…” wskazano obszary, na których możliwa jest lokalizacja wielkopowierzchniowych obiektów handlowych.

8. Strefy funkcjonalne struktury przestrzennej 8.1. Wytyczne ogólne

Projektowane obszary i strefy rozwoju poszczególnych funkcji zostały określone na rysunku studium w formie kreskowania (szrafowania). Pozostałe tereny posiadają kolor jednolity i oznaczenie funkcji, jaka im została przypisana. Na rysunku „Zmiany studium…” zastosowano jednolitą kolorystykę, bez rozróżnienia na obszary projektowane oraz obszary istniejące. Należy je traktować łącznie, ponieważ ustalenia dla nich są jednolite.

Obszary i strefy funkcjonalne, zarówno projektowane jak i istniejące, wskazane na rysunku studium, w ramach określonych funkcji, należy rozpatrywać jako tereny brutto. Oznacza to, że w ramach określonych funkcji na etapie realizacji planów miejscowych, mogą znaleźć się inne funkcje uzupełniające, takie jak np. elementy szczegółowego układu komunikacyjnego, obiektów infrastruktury technicznej czy funkcji uzupełniających oraz zieleń, zbiorniki wodne, funkcje sportowo- rekreacyjne. W takim wypadku zgodność planu miejscowego z niniejszym studium zostaje zachowana. Jednocześnie należy uwzględnić pozostałe ustalenia zawarte w niniejszym Studium, w szczególności z zakresu ochrony przyrody oraz ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków. Na rysunku studium określono granice terenów, objętych obowiązkiem sporządzenia przez gminę miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Na obszarze gminy nie wskazuje się obszarów, dla których obowiązkowe jest sporządzenie planów miejscowych na podstawie przepisów odrębnych. Nie wskazuje się również obszarów scaleń i podziałów w rozumieniu przepisów o gospodarce nieruchomościami. Plany miejscowe są sporządzane sukcesywnie – w miarę potrzeb – w związku z czym odstępuje się od wyznaczenia takich obszarów w „Zmianie Studium…”. Dodatkowo założono zróżnicowane ukierunkowanie rozwoju terenów w poszczególnych strefach, przy zachowaniu pewnych zasad planowania, stałych dla całego obszaru Gminy:  Dopuszcza się możliwość korekty zasięgu poszczególnych stref na etapie przystąpienia do sporządzenia planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego  Dopuszcza się możliwość realizacji celów publicznych w obszarach wszystkich stref, stosownie do potrzeb mieszkańców gminy.  Dopuszcza się możliwość zachowania dotychczasowego, rolniczego oraz leśnego użytkowania w planach miejscowych, na obszarach wszystkich stref.  Dopuszcza się przy sporządzaniu zmian planów miejscowych utrzymane funkcji dotychczas obowiązującego planu miejscowego na obszarach wszystkich stref.  Dopuszcza się przy sporządzaniu planów miejscowych wprowadzenie funkcji zgodnie z wydanymi decyzjami o warunkach zabudowy oraz inwestycji celu publicznego na obszarach wszystkich stref.  Podane wskaźniki i parametry należy stosować jako graniczne i stosować dla nowej i przekształcanej zabudowy. Oznacza to, że w planach miejscowych można: o Ustalać mniejsze powierzchnie zabudowy i większe powierzchnie biologicznie czynne, powierzchnie działek, szerokości frontów działek, o Dla zabudowy istniejącej dostosować wskaźniki do stanu faktycznego.  Nie przewiduje się zmiany funkcji gruntów leśnych na inne, niezależnie od przeznaczenia obszarów strefy. 8.2. Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy

8.2.1. Funkcje istniejące

Obejmują obszary i tereny już zainwestowane:  MN - tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej lub zagrodowej,  MW - tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej,  MNU - tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej lub zagrodowej z usługami,  MWU - tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej z usługami,  U - tereny usług komercyjnych,  UK - tereny usług kultury i sakralnych,  UZ - tereny usług zdrowia,  UO - tereny usług oświaty,  UT - tereny turystyczno-rekreacyjne,  US - tereny sportowo-rekreacyjne,  P - tereny aktywizacji gospodarczej - przemysł, bazy, składy,  RU - tereny obsługi rolnictwa,  ZD - tereny ogródków działkowych,  ZC - tereny cmentarzy,  ZP - tereny zadrzewień,  ZL - tereny lasów,  R - tereny użytków rolnych,  ZR - tereny trwałych użytków zielonych – łąk i pastwisk,  WS - tereny wód otwartych i płynących. 8.2.2. Funkcje projektowane Obejmują obszary i tereny istniejące oraz nowoprojektowane, wyznaczone celem ochrony komfortu życia mieszkańców, a także tworzenia warunków zrównoważonego rozwoju funkcjonalnego oraz wzmocnienia krystalizacji struktury przestrzennej i funkcjonalnej gminy. Rozwój nowoprojektowanych terenów należy prowadzić poprzez dopełnienie i intensyfikację istniejącej tkanki oraz dodanie nowych terenów zainwestowanych bezpośrednio do granic istniejących terenów osadniczych. Niedopuszczalne jest rozpraszanie nowej zabudowy poza skupione układy osadnicze. Na nowych terenach rozwojowych przyrost zabudowy powinien również mieć charakter sukcesywny, a nie rozproszony, oparty na dostępności do istniejącej sieci drogowej i sieci infrastruktury technicznej. Na terenie gminy Oleśnica zakazuje się hodowli, uboju i przetwórstwa mięsożernych zwierząt futerkowych (m.in. norki, lisa, jenota).

Wyznaczone zostają następujące kategorie stref o zróżnicowanych kierunkach zagospodarowania:

MNn - strefa projektowanych terenów mieszkaniowych M – tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i/lub zagrodowej, w której zakłada się rozwój terenów mieszkaniowych jednorodzinnych (o małej intensywności zabudowy) oraz zagrodowych z dopuszczeniem realizacji usług towarzyszących (publicznych oraz komercyjnych), także wolnostojących. W strefie przewiduje się możliwość uwzględnienia w planach miejscowych zachowania istniejącego użytkowania, w szczególności zachowania istniejącego zagospodarowania rolnego oraz istniejącej zabudowy wielorodzinnej.

Ustalenia szczegółowe:  minimalna powierzchnia nowowydzielonej działki z uwzględnieniem warunków własnościowych oraz wielkości dzielonych działek:  dla zabudowy mieszkaniowej wolnostojącej i usługowej: 800m2,  dla zabudowy mieszkaniowej bliźniaczej: 600 m2  dla zabudowy mieszkaniowej szeregowej: 350 m2  dla zabudowy zagrodowej: 1500 m2,  dla terenów powstałych w wyniku przekształcenia ogrodów działkowych pod tereny mieszkaniowe obowiązuje przeprowadzenie scaleń umożliwiających wydzielenie działek o powierzchni nie mniejszej niż 800m2,  minimalna szerokość działki od strony drogi 20m (dla zabudowy mieszkaniowej bliźniaczej: 15m, dla zabudowy mieszkaniowej szeregowej: 8m), postuluje się aby działki miały kształt regularny, zbliżony do kwadratu, ewentualnie regularnego prostokąta z zapewnioną dostępnością komunikacyjną,  maksymalna powierzchnia zabudowy i utwardzona 50% 70% powierzchni działki. Powierzchnia biologicznie czynna winna wynosić co najmniej 50% 30% powierzchni działki,  wysokość noworealizowanej zabudowy nie może przekroczyć 2 kondygnacji nadziemnych plus poddasze użytkowe lecz nie więcej niż 12m licząc od poziomu terenu (najniższego) do szczytu kalenicy, dachy o symetrycznym układzie połaci (w tym dopuszczalne wielospadowe, mansardowe, z lukarnami) o pokryciu dachówką ceramiczną lub innymi materiałami o fakturze dachówkopodobnej, z wyłączeniem terenów położonych w obszarach historycznych układów przestrzennych oraz na terenach bezpośrednio do nich przylegających, gdzie należy lokalizować budynki dwukondygnacyjne (z drugą kondygnacją w dachu stromym), o wysokości nieprzekraczającej 10m, na obszarach położonych poza granicami historycznych układów ruralistycznych dopuszcza się stosowanie dachów płaskich,  postuluje się stosowanie w nowoprojektowanych budynkach mieszkalnych połaci dachowych o spadkach 30-45°, w układzie symetrycznym (dopuszcza się dachy wielospadowe), z wyłączeniem terenów położonych w obszarach historycznych układów przestrzennych oraz na terenach bezpośrednio do nich przylegających, gdzie należy lokalizować budynki kryte dachami dwuspadowymi,  ogrodzenia zewnętrzne ażurowe, wysokości maksymalnie do 180cm, lub pełne do wysokości 130cm, plany miejscowe określą szczegółowo dozwolone kolory, rodzaj i wysokość ogrodzeń zewnętrznych,  w planach miejscowych precyzuje się – w zależności od potrzeb - minimalną i maksymalną wysokość budynków, stopień nachylenia dachu, usytuowanie budynku względem drogi w danym terenie zależnie od wysokości budynków istniejących  w przypadku lokalizacji funkcji towarzyszących (usług uzupełniających) ustala się obowiązek wydzielenia w obrębie własności miejsc postojowych dla samochodów użytkowników,  zagospodarowanie terenów, w których zasięgu występują stanowiska roślin objętych ochroną prawną, należy przeprowadzać z zachowaniem tych stanowisk.  W przypadku lokalizacji zabudowy w bezpośrednim sąsiedztwie lasów zaleca się stosowanie ogrodzeń umożliwiających migrację małych zwierząt.

Dodatkowo dla terenów oznaczonych na rysunku studium symbolami: MNn/1 M1 (położonego w Krzeczynie) oraz MNn/2 M2 (położonego w Ligocie Polskiej) określa się rezerwę przeznaczoną pod budownictwo mieszkaniowe – osiedle domów jednorodzinnych, z możliwością lokalizacji budynków wielorodzinnych realizowane w formie zorganizowanej działalności inwestycyjnej, polegającej na kompleksowym uzbrojeniu i przygotowaniu terenu przed przystąpieniem do zabudowy mieszkaniowej, na koszt i staraniem inwestora. Dla terenów tych obowiązują następujące ustalenia:  warunkiem odbioru budynków mieszkalnych na tym terenie jest realizacja lokalnej oczyszczalni ścieków (ewentualnie: indywidualne lub kompleksowe rozwiązanie gospodarki ściekowej – zgodnie z przepisami odrębnymi),  warunkiem odbioru budynków mieszkalnych na tym terenie jest realizacja dróg wewnętrznych wraz z sieciami uzbrojenia technicznego: wodociągiem, siecią kanalizacji sanitarnej i deszczowej, siecią energetyczną, wyprzedzająca inwestycje mieszkaniowe,  opracowanie dla całego terenu jednego, kompleksowego MPZP, uwzględniającego m.in. następujące zasady:  maksymalna wysokość budynków mieszkaniowych wielorodzinnych: 12m  konieczność wprowadzenia etapowania poszczególnych części osiedla,  min 10% terenu musi być przeznaczone na zieleń ogólnodostępną lub tereny sportu i rekreacji,  w ramach osiedla należy wyznaczyć teren o powierzchni co najmniej 1000 m 2 pod usługi komercyjne, związane z obsługą osiedla,  na terenie osiedla obowiązują miejsca pod niezbędne urządzenia techniczne,  dojazdy do działek drogami o szerokościach w liniach rozgraniczających:  min 10 m – dla dróg klasy dojazdowej,  min 6 m – dla dróg wewnętrznych,  zaleca się wprowadzenie szpalerów zieleni przyulicznej, Na terenie oznaczonym M2 (w Ligocie Polskiej) wyznacza się obszar szczególnego zagospodarowania – wskazany na rysunku Studium, w granicach którego obowiązują następujące ustalenia: - dopuszcza się lokalizację zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz wielorodzinnej z usługami w parterach, - maksymalna powierzchnia zabudowy i utwardzona 90% powierzchni działki, - minimalna powierzchnia biologicznie czynna: 10% - maksymalna wysokość budynków: 15m W zakresie pozostałych parametrów, kształtów dachów, ich pokrycia obowiązują ustalenia jak dla terenów oznaczonych symbolem M.

MW – tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, w której zakłada się rozwój terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, z dopuszczeniem realizacji usług (publicznych oraz komercyjnych). W strefie przewiduje się możliwość uwzględnienia w planach miejscowych zachowania istniejącego użytkowania.

Ustalenia szczegółowe:  minimalna powierzchnia nowowydzielonej działki 1000m2, z uwzględnieniem warunków własnościowych oraz wielkości dzielonych działek,  maksymalna powierzchnia zabudowy i utwardzona 75% powierzchni działki.  powierzchnia biologicznie czynna co najmniej 15% powierzchni działki,  wysokość noworealizowanej zabudowy nie może przekroczyć 3 kondygnacji nadziemnych lecz nie więcej niż 12m licząc od poziomu terenu (najniższego) do szczytu kalenicy, dachy o dowolnym układzie połaci, w przypadku rozbudowy istniejących budynków dopuszcza się kontynuację istniejącego pokrycia dachowego,  ogrodzenia zewnętrzne ażurowe, wysokości maksymalnie do 180cm, lub pełne do wysokości 130cm, plany miejscowe określą szczegółowo dozwolone kolory, rodzaj i wysokość ogrodzeń zewnętrznych,  w planach miejscowych precyzuje się – w zależności od potrzeb - minimalną i maksymalną wysokość budynków, stopień nachylenia dachu, usytuowanie budynku względem drogi w danym terenie zależnie od wysokości budynków istniejących, minimalną szerokość frontu działki,  w przypadku lokalizacji funkcji towarzyszących (usług uzupełniających) ustala się obowiązek wydzielenia w obrębie własności miejsc postojowych dla samochodów użytkowników,  zagospodarowanie terenów, w których zasięgu występują stanowiska roślin objętych ochroną prawną, należy przeprowadzać z zachowaniem tych stanowisk.  W przypadku lokalizacji zabudowy w bezpośrednim sąsiedztwie lasów zaleca się stosowanie ogrodzeń umożliwiających migrację małych zwierząt.

MNUn - strefa projektowanych terenów mieszkaniowo – usługowych, MU – tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej, w której zakłada się rozwój terenów zabudowy mieszkaniowej (jednorodzinnej, wielorodzinnej, zagrodowej), drobnej wytwórczości oraz innych usług nieuciążliwych. Dla obszarów tej strefy ustala się przede wszystkim rozwój mikro i drobnej przedsiębiorczości oraz możliwość realizacji usług użyteczności publicznej, w tym celów publicznych, w szczególności: administracji publicznej, bezpieczeństwa, oświaty, zdrowia, opieki społecznej i socjalnej, placówek pielęgnacyjno-opiekuńczych, kultury, kultu religijnego, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, turystyki w tym usług hotelowych, oraz agroturystycznych, sportu, pocztowych i telekomunikacyjnych, oraz innych drobnych usług. Przewiduje się możliwość uwzględnienia w planach miejscowych zachowania istniejącego użytkowania.

Ustalenia szczegółowe:  zabrania się lokalizowania w granicach działek obiektów i urządzeń usługowych i produkcyjnych zaliczonych zgodnie z przepisami szczególnymi do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko,  w przypadku sąsiedztwa z istniejącą zabudową, gabaryty budynków powinny nawiązywać swoim wyglądem do obiektów sąsiadujących,  ustala się ograniczenie wysokości noworealizowanej zabudowy mieszkaniowej do 2 kondygnacji plus poddasze użytkowe, lecz nie więcej niż 12 m od poziomu terenu do szczytu kalenicy, z wyłączeniem terenów położonych w obszarach historycznych układów przestrzennych oraz na terenach bezpośrednio do nich przylegających, gdzie należy lokalizować budynki dwukondygnacyjne (z drugą kondygnacją w dachu stromym), o wysokości nieprzekraczającej 10m,  w obszarach historycznych układów przestrzennych oraz na terenach bezpośrednio do nich przylegających, gdzie należy lokalizować budynki kryte dachami dwuspadowymi, na obszarach położonych poza granicami historycznych układów ruralistycznych dopuszcza się stosowanie dachów płaskich,  ustala się obowiązek sytuowania usług w parterach budynków, w taki sposób ażeby nadać witrynom estetyczny charakter ekspozycyjny,  dopuszcza się usytuowanie lokali usługowych na wyższych kondygnacjach, pod warunkiem, że w na parterze znajduje się inny lokal usługowy,  dopuszcza się przeznaczenie całego obiektu pod lokalizację usług,  maksymalna powierzchnia zabudowana i utwardzona 50% - 75% powierzchni działki, przy czym powierzchnia biologicznie czynna winna znajdować się przede wszystkim w częściach działki sąsiadujących z terenami o innym przeznaczeniu,  powierzchnia nowowydzielonej działki wynosić powinna co najmniej 1000m2, z uwzględnieniem warunków własnościowych oraz wielkości dzielonych działek,  określa się obowiązek zapewnienia miejsc postojowych dla klientów i obsługi na terenie działki lub zorganizowanie odpowiedniego parkingu.

Un - strefa projektowanych terenów usługowych, U – tereny usług komercyjnych, w której zakłada się rozwój wszelkich formy działalności gospodarczej, w tym rzemiosła usług komercyjnych, kultury, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, usług turystyki, zdrowia, hotelowych, agroturystyki i innych. Dopuszcza się w uzasadnionych przypadkach realizację funkcji mieszkaniowej w ramach mieszkania czy wydzielonej działki dla właściciela terenu. Na etapie wykonywania planów miejscowych dopuszcza się drobne korekty obszaru strefy oraz możliwość zachowania istniejącego użytkowania, w szczególności zachowania istniejącego zagospodarowania rolnego. Zachowuje się istniejące zagospodarowanie leśne. Dopuszcza się lokalizację farm fotowoltaicznych na terenach położonych poza granicami historycznych układów ruralistycznych. Dodatkowo dla terenu oznaczonego symbolem U2 położonego w Krzeczynie dopuszcza się jako przeznaczenie podstawowe również lokalizację usług publicznych (w tym lokalizację schroniska dla zwierząt). Dodatkowo dla terenu oznaczonego symbolem U3 położonego w Nieciszowie dopuszcza się jako przeznaczenie podstawowe również zabudowę mieszkaniową jednorodzinną.

Ustalenia szczegółowe:  wiodącym przeznaczeniem są wszelkie usługi i drobna wytwórczość,  dopuszcza się lokalizowanie rzemiosła oraz mikro i małych przedsiębiorstw,  w planach określa się minimalną wielkość nowowydzielonej działki, nie mniejszą niż 2000 m 2, przy czym minimalna szerokość frontu działki to 20 m, z uwzględnieniem warunków własnościowych oraz wielkości dzielonych działek,  maksymalna powierzchnia zabudowy 40% : 75% powierzchni działki,  maksymalna wysokość budynków mieszkalnych i gospodarczych i usługowych 14m, z wyłączeniem terenu położonego w obrębie Cieśle oznaczonego na rysunku studium symbolem Un/1, U1, dla którego wprowadza się ograniczenie wysokości zabudowy do 10 m,  postuluje się ogrodzenie wysokości maksymalnie 2 m, nie bliżej niż 4m od krawędzi jezdni (rezerwa pod chodnik i ścieżkę rowerową, obowiązkowe zachowanie istniejących układów drzew alejowych wzdłuż dróg).  obowiązek zapewnienia miejsc postojowych dla klientów i obsługi na terenie działki lub zorganizowanie odpowiedniego parkingu.  działalność usługowa nie może powodować zakłócenia warunków zamieszkania w sąsiedztwie ani powodować kolizji z formami użytkowania terenów położonych w pobliżu,  dopuszcza się lokalizację masztów telefonii komórkowej.  W przypadku lokalizacji zabudowy w bezpośrednim sąsiedztwie lasów zaleca się stosowanie ogrodzeń umożliwiających migrację małych zwierząt.

UK – tereny usług sakralnych, w których zakłada się utrzymanie i rozwój funkcji związanych z kultem religijnym, przy czym dopuszcza się lokalizację cmentarzy, kaplic oraz innych obiektów kultu religijnego. Dopuszcza się na czas świąt, wydarzeń religijnych lokalizację tymczasowych obiektów handlowych. Przewiduje się możliwość uwzględnienia w planach miejscowych zachowania istniejącego użytkowania.

UP – tereny usług publicznych, w których zakłada się utrzymanie i rozwój usług użyteczności publicznej, w szczególności: administracji publicznej, bezpieczeństwa, oświaty, zdrowia, opieki społecznej i socjalnej, placówek pielęgnacyjno-opiekuńczych, kultury, kultu religijnego, obsługi bankowej, turystyki w tym usług hotelowych, oraz agroturystycznych, sportu, pocztowych i telekomunikacyjnych, przy czym dopuszcza się lokalizację usług komercyjnych. Przewiduje się możliwość uwzględnienia w planach miejscowych zachowania istniejącego użytkowania.

Ustalenia szczegółowe:  w planach określa się minimalną wielkość nowowydzielonej działki, nie mniejszą niż 2000 m 2, przy czym minimalna szerokość frontu działki to 20 m, z uwzględnieniem warunków własnościowych oraz wielkości dzielonych działek,  maksymalna powierzchnia zabudowy: 75% powierzchni działki,  maksymalna wysokość budynków 14m,  obowiązek zapewnienia miejsc postojowych dla klientów i obsługi na terenie działki lub zorganizowanie odpowiedniego parkingu.  działalność nie może powodować zakłócenia warunków zamieszkania w sąsiedztwie ani powodować kolizji z formami użytkowania terenów położonych w pobliżu.

RUn – strefa projektowanych terenów obsługi rolnictwa, RU – tereny obsługi rolnictwa, w której zakłada się rozwój wszelkich form obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych, ogrodniczych oraz gospodarstwach leśnych i rybackich. Dopuszcza się w uzasadnionych przypadkach realizację funkcji mieszkaniowej w ramach mieszkania czy wydzielonej działki dla właściciela terenu. Ustalenia szczegółowe:  zabrania się lokalizowania w granicach działek obiektów i urządzeń usługowych i produkcyjnych zaliczonych zgodnie z przepisami szczególnymi do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko,  dopuszcza się przewidzenie w planach miejscowych zachowania istniejącego zagospodarowania rolniczego na obszarach strefy, zachowuje się istniejące zagospodarowanie leśne,  dopuszcza się przeznaczanie pod zabudowę (w tym utwardzone nawierzchnie, dojścia i dojazdy, parkingi i tarasy) maksymalnie do 50 % 70% powierzchni działek, pozostałą część należy użytkować jako czynną biologicznie (trawniki, zieleń ozdobna, ogrody itp.).

USn – strefa projektowanych terenów sportowo-rekreacyjnych, US – tereny usług sportu i rekreacji wyznaczona w celu utrzymania i poprawy jakości zamieszkania oraz aktywizacji sportowej mieszkańców. Zakłada się dalsze intensywne użytkowanie istniejących terenów i urządzeń sportowych oraz pozyskiwanie nowych terenów i budowę szerokiej bazy dla rozwoju kultury fizycznej. Na obszarach sportowo-rekreacyjnych będą wprowadzane nowe usługi sportowe, uwzględniające zmieniający się styl życia oraz modne dyscypliny sportu i czynnej rekreacji. Dopuszcza się lokalizację usług publicznych (w tym świetlic wiejskich).

Ustalenia szczegółowe:  postuluje się o zagospodarowanie terenu zielenią urządzoną, w tym zielenią izolacyjną,  dopuszcza się budowę obiektów dla potrzeb sportu i rekreacji wraz z urządzeniami związanymi z ich obsługą oraz zielenią,  dopuszcza się usługi handlu i gastronomii (nie dotyczy usług publicznych) niezajmujące więcej niż 10% terenu lub 50% powierzchni użytkowej obiektów, towarzyszące funkcji dominującej, służące obsłudze tego terenu,  ustala się zakaz lokalizowania zabudowy mieszkaniowej i mieszkaniowo- usługowej,  powierzchnia zabudowy terenu nie może być większa niż 30%,  powierzchnia biologicznie czynna nie może być mniejsza niż 40%. 30%. Dopuszcza się zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej w przypadku lokalizacji otwartych obiektów sportowych (nie budynków) np. typu ‘Orlik’, kort tenisowy, itp.

AGn - strefa projektowanych terenów aktywizacji gospodarczej, AG – tereny aktywności gospodarczej, w której zakłada się rozwój działalności gospodarczej, przemysłu, baz, składów, usług, obsługi ruchu transportowego oraz wielkopowierzchniowych obiektów handlowych. Dopuszcza się możliwość realizacji usług użyteczności publicznej, w tym celów publicznych, w szczególności: oświaty, kultury, kultu religijnego, obsługi ruchu tranzytowego, w tym usług hotelowych, oraz handlu, gastronomii, agroturystycznych, sportu, pocztowych i telekomunikacyjnych, oraz innych drobnych usług. Dopuszcza się w uzasadnionych przypadkach realizację funkcji mieszkaniowej w ramach mieszkania czy wydzielonej działki dla właściciela terenu. Przewiduje się możliwość zachowania w planach miejscowych istniejącego użytkowania. Dopuszcza się lokalizację farm fotowoltaicznych

Ustalenia szczegółowe:  minimalna szerokość nowowydzielonej działki od strony drogi 20m. Konieczne jest wskazanie możliwości dojazdu,  powierzchnia nowowydzielonej działki wynosić powinna co najmniej 2000m2  maksymalna wysokość zabudowy do 25m 46m, przy czym w planach miejscowych precyzuje się szczegółowo dopuszczalną wysokość budynków stosownie do wysokości otoczenia,  przy ustalaniu wysokości i umiejscowienia budynków w planach należy uwzględnić w szczególności konieczność zachowania wartościowych otwarć widokowych oraz zapewnienia odpowiedniego nasłonecznienia sąsiednich terenów pełniących podobne funkcje,  maksymalna powierzchnia zabudowana i utwardzona 70% 80% działki, przy czym powierzchnia biologicznie czynna winna znajdować się przede wszystkim w częściach działki sąsiadujących z terenami o innym przeznaczeniu,  minimalna powierzchnia biologicznie czynna: 20% powierzchni działki,  zabrania się lokalizowania i budowy obiektów szczególnie szkodliwych dla środowiska oraz naruszających walory krajobrazowe,  obowiązek zapewnienia miejsc postojowych dla klientów i obsługi na terenie działki lub zorganizowanie odpowiedniego parkingu,  w razie zaistnienia sąsiedztwa z funkcją MN, MNn, MNU, MNUn M, MU określa się konieczność wprowadzenia pasa zieleni izolacyjnej w pasie o szerokości min. 10m,  dopuszcza się lokalizację masztów telefonii komórkowej,  zagospodarowanie terenów, w których zasięgu występują stanowiska roślin objętych ochroną prawną, należy przeprowadzać z zachowaniem ww. stanowisk,  W przypadku lokalizacji zabudowy w bezpośrednim sąsiedztwie lasów zaleca się stosowanie ogrodzeń umożliwiających migrację małych zwierząt.  dla terenów położonych w obrębie Cieśle oznaczonych na rysunku studium symbolem AGn/1 AG1 wprowadza się ograniczenie wysokości zabudowy do 10 m.  dla terenów oznaczonych symbolami AG (AUC) dopuszcza się lokalizację jako przeznaczenia podstawowego usług oraz wielkopowierzchniowych obiektów handlowych.

PE – tereny eksploatacji złóż, w rozumieniu przepisów odrębnych.

KK – tereny kolei - w rozumieniu przepisów odrębnych, są one jednocześnie obecnie ternami zamkniętymi. Ponadto wskazano projektowany przebieg szybkiej kolei – korytarz Linii Dużych Prędkości relacji Warszawa-Łódź-Poznań/Wrocław na podstawie Master Planu dla transportu kolejowego w Polsce do 2030roku (załącznik do uchwały Nr 277 Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 2008r.). KS – tereny obsługi komunikacji samochodowej , w których zakłada się lokalizację obiektów służących obsłudze komunikacji samochodowej – MOP, stacje paliw, gastronomia, parkingi, itp.

ZC – tereny cmentarzy zgodnie z przepisami odrębnymi. Należy zachować strefy ochronne wynikające z przepisów odrębnych w zakresie możliwości lokalizacji inwestycji w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Dopuszcza się lokalizację kaplic, spalarni, obiektów małej architektury. W przypadku zaprzestania pochówku i wyłączenia cmentarza z użytkowania dopuszcza się zmianę przeznaczenia tego terenu na tereny zieleni urządzonej (ZP) – z zachowaniem przepisów odrębnych. Dla terenu nieczynnego cmentarza ewangelickiego, położonego w Nieciszowie nie ustala się strefy ochronnej.

ZLn - strefa planowanych dolesień, określona na podstawie planu urządzeniowo- rolnego. Granica ta obejmuje obszary rolne położone na gruntach o dość niskiej klasie bonitacyjnej, podmokle, nieprzydatne rolniczo. ZD – tereny ogrodów działkowych, w rozumieniu przepisów odrębnych.

ZP – tereny zieleni urządzonej, które obejmują parki, skwery, zieleńce wraz z niezbędną infrastrukturą. Dopuszcza się realizację obiektów i urządzeń sportowo-rekreacyjnych oraz usługi handlu i gastronomii nie zajmujące więcej niż 10% terenu, towarzyszące funkcji dominującej, służące obsłudze tego terenu.

ZL – lasy, w rozumieniu przepisów odrębnych.

Ustalenia szczegółowe:  nie przewiduje się zmiany przeznaczenia terenów na cele nierolne i nieleśne,  gospodarkę leśną należy prowadzić zgodnie z wymogami ochrony środowiska oraz w oparciu o plany urządzania lasów,  dopuszcza się możliwość częściowego przeznaczenia kompleksów leśnych na cele rekreacyjno- wypoczynkowo-sportowe (ścieżki zdrowia, ścieżki dydaktyczne, ścieżki rowerowe) pod warunkiem wcześniejszego uzgodnienia z zarządcą,  dopuszcza się prowadzenie sieci napowietrznej i podziemnej infrastruktury technicznej, stacji transformatorowych, masztów telekomunikacyjnych, zgodnie z obowiązującymi przepisami szczególnymi,  dopuszcza się prowadzenie utwardzonych dróg dojazdowych (gospodarczych). R – tereny rolnicze – grunty rolne w rozumieniu przepisów odrębnych. Na etapie sporządzenia planów miejscowych dopuszcza się wprowadzenie zakazu lokalizacji zabudowy.

WS – tereny wód powierzchniowych, zbiorniki wodne oraz cieki wodne w rozumieniu przepisów odrębnych. IF – tereny infrastruktury technicznej (wodociągi, ujęcia wód, elektroenergetyka, oczyszczalnie ścieków) oraz G – gazownictwo, K - kanalizacja, O - oczyszczalnia ścieków , na których zlokalizowane są obiekty i urządzenia infrastruktury technicznej. Ponadto dopuszcza się lokalizację zieleni urządzonej, zieleni o charakterze izolacyjnym, obiektów gospodarczych, ciągi pieszo-jezdne oraz drogi dla potrzeb funkcji wiodącej. Na terenie oznaczonym symbolem O Dopuszcza się lokalizację farm fotowoltaicznych

Ustalenia uzupełniające dotyczące wszystkich stref:

Uzupełnieniem wytycznych dla wszystkich wymienionych stref są treści ustaleń dla stref związanych z ochroną kulturową, ochroną krajobrazu oraz ochroną przyrodniczą. Granice w/w stref zagospodarowania terenów, uwidocznione na rysunku, należy traktować jako orientacyjne, a ich skorygowany przebieg określony będzie w planach miejscowych, zgodnie z zasadami określającymi zgodność planów z polityką zawartą w Studium.

8.2.3. Strefy zakazu zabudowy Projektowane tereny oznaczone symbolami: MNn, MNUn, Un, AGn, M, MU, U, AG które zaplanowane są w bezpośrednim pasie przylegającym do cieków wodnych oraz rzek, należy pozostawić bez prawa zabudowy jako okresowo zagrożone podtopieniami. Ponadto, w celu ochrony bioróżnorodności terenów cennych przyrodniczo i dla prawidłowego rozwoju istniejących ekosystemów, wskazane byłoby pozostawienie bez zainwestowania (tj. prawa zabudowy), co najmniej 10 m pasa terenu wzdłuż cieków wodnych, celem ochrony i zachowania korytarzy ekologicznych cieków wraz ze wszystkimi elementami przyrodniczymi dolin rzecznych.

VI. REALIZACJA POLITYKI PRZESTRZENNEJ

Realizacja polityki przestrzennej następuje poprzez wykorzystanie i zastosowanie instrumentów przewidzianych przepisami prawa ogólnie obowiązującego oraz takich, które, jako właściwe przyjmie i ustanowi samorząd, działając w ramach swoich uprawnień. Oprócz „standardowych” instrumentów realizacji polityki przestrzennej, jakimi są miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego i decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu, powinny być przygotowane i wykorzystane instrumenty dla:  wyboru, lokalizacji i realizacji inwestycji publicznych,  współpracy pomiędzy różnymi poziomami administracji publicznej i prywatnymi inwestorami,  bazy informacji służącej wspomaganiu zarządzania gminą, w szczególności gospodarowaniu przestrzenią, gospodarką gruntami i procesami inwestycyjnymi,  promocji gminy. 9. Obszary sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Podstawowym instrumentem realizacji polityki przestrzennej są miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego stanowiące, zgodnie z ustawą o zagospodarowaniu przestrzennym, przepisy gminne ustalające m.in. przeznaczenie i zasady zagospodarowania terenu. Zadaniem miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jest w szczególności ustanowienie regulacji prawnych i standardów zapewniających jakość przestrzeni, ochronę interesów publicznych oraz warunki prawno-przestrzenne rozwoju, w tym realizacji inwestycji. Plan miejscowy, jako akt prawa lokalnego stanowi podstawę formułowania warunków zabudowy i zagospodarowania terenu w decyzjach administracyjnych. Jest także odniesieniem dla innych rozstrzygnięć i opinii, uwarunkowanych zgodnością z jego ustaleniami.

Wymagają sporządzenia planów miejscowych wszystkie tereny wskazane do zainwestowania:

 wymagające zmiany funkcji terenu,

 wymagające wyłączenia z produkcji gruntów rolnych i leśnych,

 wymagające podziału na posesje i wydzielenia terenów komunikacji,

 obejmujące tereny usług i urządzeń publicznych, w tym sieci magistralnej uzbrojenia,

 obejmujące tereny objęte ochroną na podstawie przepisów szczególnych.

Zapewnienie zgodności miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z polityką przestrzenną określoną w Studium oznacza zapewnienie zgodności zasad zagospodarowania ustalanych w planach miejscowych z zasadami określanymi w Studium. Zapewnienie zgodności oznacza w szczególności zapewnienie zgodności z określonymi w Studium:  celami rozwoju,  zasadami zrównoważonego rozwoju przestrzennego i kształtowania ładu przestrzennego,  granicą terenów przeznaczonych do zabudowy,  głównymi kierunkami zagospodarowania dotyczącymi:  głównych elementów kształtujących strukturę przestrzenną gminy,  kluczowych obszarów rozwoju,  kierunkami zagospodarowania wyodrębnionych kategorii obszarów,  zasadami zagospodarowania i kształtowania zabudowy i przestrzeni w strefach:  zróżnicowanej intensyfikacji zagospodarowania,  ochrony wartości kulturowych,  ochrony i kształtowania krajobrazu.

Studium nie wyznacza obszarów, dla których istnieje obowiązek sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów szczególnych. Na terenie gminy Oleśnica nie przewiduje się wyodrębnienia obszarów wymagających scaleń i podziału nieruchomości, ewentualne wskazanie takich terenów nastąpi na etapie realizacji planów miejscowych. 10. Gospodarowanie mieniem komunalnym Publiczna gospodarka gruntami ma znaczenie dla:  ochrony interesów publicznych,  redukowania konfliktów,  ochrony terenów otwartych,  prowadzenia polityki mieszkaniowej,  rozwoju gospodarczego,  zapewnienia wpływu na kształtowanie przestrzeni,  równoważenia rynku nieruchomości.

Gmina powinna posiadać w dyspozycji zasób gruntów umożliwiający skuteczną realizację polityki przestrzennej i inwestycyjnej. Zasoby nieruchomości mające podstawowe znaczenie dla gospodarowania przestrzenią to zasoby komunalne. Zasoby te można powiększać poprzez stosowanie następujących instrumentów:  wywłaszczenia - stosowane w wyjątkowych przypadkach tzn. tylko wówczas, jeżeli nieruchomość nie może być nabyta w drodze umowy, gdyż negocjacje z właścicielem nie dały pozytywnego rezultatu. Wywłaszczenie może zostać dokonane wyłącznie na rzecz podmiotów publicznych –Gminy lub Skarbu Państwa. Jest ono dopuszczalne wyłącznie wówczas, gdy dokonywane jest na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem,  zamiany gruntów - gmina może własne tereny przeznaczone na cele niepubliczne zamieniać z właścicielami, na których terenie ma być usytuowana inwestycja publiczna, bądź posiadających nieruchomości znajdujące się w innych terenach stanowiących strefy zainteresowania. Szczególnie korzystne, do wykorzystania na przyszłe wymiany, jest posiadanie w zasobach komunalnych działek przeznaczonych w planach miejscowych pod budownictwo jednorodzinne, których kształt pozwala na realizację budynku, bez konieczności dokonywania podziałów i scalania. Odrębnym rodzajem zamiany jest pozyskiwanie nieruchomości w zamian za zaległości podatkowe,  pierwokupy - przysługujące jednostce samorządu terytorialnego (w tym przypadku Wójtowi), która może dokonać pierwokupu jedynie w przypadkach sprzedaży:  nieruchomości nabytej uprzednio od Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego,  prawa użytkowania wieczystego niezabudowanej nieruchomości gruntowej, nabytej uprzednio przez sprzedawcę od Skarbu Państwa albo jednostek samorządu  terytorialnego,  nieruchomości położonej na obszarze przeznaczonym w planie miejscowym na cele publiczne,  nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków lub prawa użytkowania wieczystego takiej nieruchomości.,  nabycia,  darowizny. Za kryteria pozyskiwania gruntów drogą wymiany, pierwokupu i nabycia, uznaje się:  położenie na rezerwach terenowych pod funkcje publiczne niepodlegające wywłaszczeniom ze względu na odległą w czasie realizację, w tym w szczególności nieruchomości wyłączonych z produkcji rolnej – pozostawienie ich w rękach prywatnych w sytuacji braku planu stwarza niebezpieczeństwo zablokowania inwestycji publicznej,  położenie w obszarach kluczowych,  położenie w obszarze zieleni publicznej,  położenie w sąsiedztwie mienia komunalnego, co daje możliwość utworzenia nieruchomości o wielkości bądź kształcie korzystniejszym do zagospodarowania,  położenie w obszarach przeznaczonych do scalenia, dla uzyskania ustawowo wymaganego udziału gruntów własności komunalnej, a następnie podejmowanie scaleń i tą drogą pozyskiwanie części gruntów (10-15% powierzchni objętej scaleniami) na cele publiczne,  tworzenie rezerwy terenów na wypadek sytuacji awaryjnych.

Narzędzia wskazane do stosowania:  scalenia - umożliwiające pogodzenie interesów osób fizycznych z interesem publicznym oraz prawidłowe zagospodarowanie terenu w sytuacji niekorzystnych istniejących podziałów geodezyjnych. Niezależnie od obszarów planów miejscowych, w których możliwość przeprowadzania scaleń jest zagwarantowana ustawą o gospodarce nieruchomościami, proces scaleń należy przeprowadzić w szczególności w obszarach wyznaczonych w studium na cele mieszkaniowe,  oddawanie nieruchomości gminnych w użytkowanie wieczyste - posiadanie odpowiednich zasobów własności gminnej pozwala na oddawanie mienia w użytkowanie wieczyste, jeżeli konieczne jest osiągnięcie jednego z następujących celów:  kontrola sposobu i terminów zagospodarowania nieruchomości komunalnych,  uatrakcyjnienie oferty inwestycyjnej,  osiągnięcie wysokich opłat rocznych ze względu na spodziewany wzrost wartości nieruchomości,  wprowadzenie dodatkowych (oprócz ceny) kryteriów przetargowych, takich, jak: koncepcja projektowa i zgodność funkcji z preferencjami gminy, a następnie wpisanie stosownych warunków do umowy, daje również większy, niż to wynika z zapisów planu miejscowego wpływ na kształtowanie przestrzeni,  tworzenie zasobu nieruchomości przeznaczonych do dokonywania zamian lub rekompensat,  uzyskiwanie funduszy przez aktywną sprzedaż właścicielom i użytkownikom wieczystym przyległych nieruchomości - małych działek niezbędnych do poprawienia warunków zagospodarowania ich nieruchomości, a które nie mogą być zbyte jako nieruchomości odrębne,  sprzedaż małych działek niemających istotnego znaczenia dla polityki gminy,  określenie sposobu ograniczania negatywnych skutków długotrwałej rezerwacji terenu pod cele publiczne, poprzez dzierżawienie gruntów na cele tymczasowe do czasu ich docelowego zagospodarowania,  tworzenie spółek gminy z innymi podmiotami w celu realizacji zadań publicznych,  wyznaczanie nowych obszarów do scaleń i wtórnego podziału na działki,  gromadzenie, porządkowanie i przetwarzanie informacji o stanie mienia komunalnego: położeniu, wartości rynkowej, sposobie zagospodarowania,  udostępnianie zasobów gminnych pod budownictwo mieszkaniowe – zgodnie z polityką gminy.

11. Programy operacyjne i projekty gminne Nowe możliwości programowania i modelowania rozwoju gminy pozwalają angażować do tych procesów - poza samorządem gminnym - zainteresowane instytucje i organy rządowe i samorządowe (działające na wyższym, ponadlokalnym poziomie struktur administracji publicznej) oraz inwestorów sfery pozapublicznej. Uzasadniają one podjęcie przez samorząd gminny działań mających na celu opracowanie i wdrożenie nowych zasad i instrumentów stymulowania procesów przekształceń przestrzennych i społeczno-gospodarczych.

Osiągnięcie założonych w studium celów (przy coraz realniejszej możliwości pozyskania na realizację zadań środków z funduszy Unii Europejskiej oraz innych środków pomocowych, a także udziału środków osób prywatnych) oznaczają konieczność podjęcia wspólnych i systemowych działań władz samorządowych, administracji wyższego szczebla, zainteresowanych instytucji i organizacji, oraz włączenia do nich także osób prywatnych. Wymaga to również przyjęcia odpowiednich rozwiązań organizacyjnych, prawnych i finansowych, a zwłaszcza konsekwentnej realizacji programów operacyjnych i wynikających z nich projektów.

Studium wskazuje na konieczność weryfikacji funkcjonujących lub opracowania nowych programów operacyjnych. Wynika to z jednej strony z potrzeby zapewnienia zgodności programów ze Studium, a z drugiej zaplanowania dynamicznego rozwoju gminy w horyzoncie średniookresowym. Programy operacyjne to dokumenty tworzone dla poszczególnych (wybranych) obszarów funkcjonowania gminy, ustalające cele i zasady rozwoju oraz wieloletnie plany zadań inwestycyjnych i nieinwestycyjnych, określone w aspekcie czasowym, finansowym i organizacyjnym. Opracowanie i wdrożenie programów umożliwi podjęcie spójnych działań w celu:  równoważenia rozwoju społeczno-gospodarczego,  podniesienia standardów świadczenia usług publicznych,  harmonizowania rozwoju przestrzennego.

Na bazie programów operacyjnych będą tworzone projekty gminne, służące realizacji celów publicznych a także takich, które ze względu na rangę i charakter mogą być za takie uznane. Odpowiednie przygotowanie i montaż pozwoli projektom gminnym stać się najważniejszym instrumentem stymulowania rozwoju.

Idea realizacji projektów wypływa z nowych uwarunkowań, jakie towarzyszą gospodarce finansami publicznymi. Z jednej strony sytuacja finansowa gminy, a z drugiej procesy integracji z Unią Europejską wymuszają podjęcie takich rozwiązań organizacyjnych, które będą służyły systemowemu i kompleksowemu rozwojowi, przy koncentracji zasobów finansowych. Obecnie praktycznie żadne większe przedsięwzięcie rozwojowe nie może być finansowane jedynie z budżetu gminy, w związku z tym powinien zostać wykształcony taki mechanizm sterowania, który poprzez opracowane oferty inwestycyjne zapewni możliwość pozyskania zewnętrznych źródeł finansowania (fundusze pomocowe UE, środki prywatne itp.). Tylko kompleksowo i wieloaspektowo przygotowane przedsięwzięcia uruchamiają efekty dźwigniowe (efekty ich realizacji są większe niż zaangażowane ze strony gminy środki) i mogą być realizowane przy zaangażowaniu środków zewnętrznych.

Tabela 21. Propozycje programów operacyjnych

Lp. Programy operacyjne Projekty szczegółowe  Wyodrębnić obszary pod inwestycje Poprawienie atrakcyjności  Stworzyć system zachęt dla inwestorów 1. inwestycyjnej gminy  Zorganizować kompleksową i skuteczną promocję gminy w zakresie jej oferty inwestycyjnej  Podłączyć do oczyszczalni wsie: Dąbrowa, Bystre, Nieciszów, Uporządkowanie Boguszyce, Spalice, Smardzów, Jenkowice. 2. gospodarki wodno-  Zbudować oczyszczalnię ścieków dla wsi leżących w zlewni Widawy ściekową gminy (Ligota Mała, Krzeczyn)  Wesprzeć budowę przydomowych oczyszczalni ścieków Umożliwienie mieszkańcom łatwego i  Poprawić istniejące połączenia lokalne 3.  Zbudować chodniki oraz bezpieczne zatoki i przystanki autobusowe bezpiecznego poruszania się w obrębie gminy Rozwijanie i modernizowanie istniejącej  Wyremontować i rozbudować szkoły wraz z zapleczem sportowo- 4. bazy szkolnej na terenie rekreacyjnym gminy Oleśnica  Rozwinąć system zajęć pozalekcyjnych we wszystkich szkołach gminnych Zapobieganie odpływowi  Zapewnić wszystkim szkołom dostęp do Internetu, 5. uczniów do szkół  Zatrudnić logopedów, psychologów i pedagogów podstawowych w mieście  Wyposażyć świetlice szkolne  Zwiększyć doposażenie szkół w środki dydaktyczne i księgozbiory Utrzymanie ośrodków  Wygospodarować środki na wzrost jakości i zakresu usług w 6. zdrowia w Boguszycach i ośrodkach zdrowia Ligocie Polskiej Zapewnienie mieszkańcom gminy dostępności do usług  Wspierać utworzenie ośrodka warsztatów terapii zajęciowej 7.  Wspierać utworzenie zakładu opiekuńczo-leczniczego na terenie rehabilitacyjnych, gminy leczniczych i terapeutycznych. 8. Rozwijanie bazy  Zaadaptować świetlicę w Poniatowicach na salę sportowo- kulturalnej i sportowej widowiskową – świetlica w Ligocie Polskiej – wyremontowana i oddana już do użytku  Zmodernizować sukcesywnie modernizować świetlice wiejskie, założyć w nich ogrzewanie  Wyposażyć boiska w szatnie  Przekazać księgozbiory biblioteczne do bibliotek szkolnych i udostępnić mieszkańcom Skuteczne promowanie  Opracować i wdrożyć program promocji oferty kulturalno-sportowej 9. oferty kulturalno- gminy sportowej gminy Rozwijanie funkcji  Wskazać tereny pod rozwój agroturystyki i budowy domów letniskowych wypoczynkowo- 10.  Stworzyć ogródki jordanowskie rekreacyjnej na terenie  Nie dopuścić do sprzedaży mienia komunalnego służącego gminy mieszkańcom gminy do aktywnego wypoczynku

12. Promocja Poprzez promocję i marketing gminy skierowany do mieszkańców i gości, oraz do podmiotów gospodarczych (miejscowych i spoza gminy), realizowane będą następujące cele:  informowanie o gminie, planach jej rozwoju, ich realizacji i skutkach,  podnoszenie świadomości obywatelskiej mieszkańców (poprzez przystępne wyjaśnianie zasad funkcjonowania i kierunków rozwoju, a także przejrzystość kompetencyjną i decyzyjną władz gminy),  pozyskiwanie społeczności lokalnych oraz aktywnych grup formalnych i nieformalnych dla realizacji planów rozwoju gminy,  podnoszenie atrakcyjności inwestycyjnej i przyciąganie kapitału oraz inwestorów,  podnoszenie atrakcyjności turystycznej w celu zwiększenia liczby gości odwiedzających gminę. Działania promocyjne i marketingowe związane ze zmianą Studium zostaną podzielone na dwa segmenty:  promocję zmiany Studium:  podjęte zostaną działania informacyjne przedstawiające znaczenie zmiany Studium oraz wizję rozwoju i planowane rozwiązania wraz z ich skutkami dla gminy i społeczności lokalnych,  osobny program informacyjny i promocyjny zostanie skierowany do inwestorów i przedsiębiorców w gminie oraz spoza,  szczególnie eksponowane będą elementy Studium stymulujące gospodarczy i turystyczny rozwój,  promocję przez realizację zapisów zmiany Studium.

VII. UZASADNIENIE PRZYJETYCH ROZWIĄZAŃ WRAZ Z SYNTEZĄ USTALEŃ ZMIANY STUDIUM UWARUNOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OLEŚNICA

13. Cel i sposób opracowania zmiany studium

Zmiana „Studium” dla terenu położonego w obrębie Dąbrowa i Jenkowice sporządzona została zgodnie z Uchwałą XXI/131/16 Rady Gminy Oleśnica z dnia 30 czerwca 2016 r. w oparciu o zapisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2017 r., poz. 1073 ze zm.) oraz Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Podstawą ujednoliconego tekstu „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica” jest Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica przyjęta Uchwałą Nr XXXIII/223/17 Rady Gminy Oleśnica z dnia 29 czerwca 2017 r. Przyjęte w zmianie studium rozwiązania mają na celu umożliwienie lokalizacji linii elektroenergetycznej 110 kV relacji Pasikurowice – Oleśnica Północ. Na dotychczasowy przebieg linii 110 kV wyznaczony w obowiązującej Zmianie Studium nie wyrażają zgody mieszkańcy wsi Dąbrowa i Jenkowice, z uwagi na przebieg linii przez tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i/lub tereny zabudowy zagrodowej. Zmiana „Studium” dla terenu położonego w obrębie Nieciszów sporządzona została zgodnie z Uchwałą XVIII/114/16 Rady Gminy Oleśnica z dnia 22 marca 2016 r. w oparciu o zapisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2016 r., poz. 778 z późn. zm. ) oraz Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Podstawą ujednoliconego tekstu „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica” jest Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica przyjęta uchwałą nr III/15/15 Rady Gminy Oleśnica z dnia 29 stycznia 2015 r. Przyjęte w zmianie studium rozwiązania mają na celu umożliwienie lokalizacji na terenach przyległych do nieczynnego cmentarza ewangelickiego w Nieciszowie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Tereny te były przeznaczone na zabudowę mieszkaniową jednorodzinną w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego w obrębie Nieciszów, gm. Oleśnica, uchwalonego uchwałą nr 257/XLV/02 z dnia 31.12.2001 r. Do opracowania zmiany istniejącego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Oleśnica przystąpiono na podstawie Uchwały nr XXXIV/207/06 Rady Gminy Oleśnica z dnia 16 lutego 2006 roku w sprawie przystąpienia do zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Oleśnica. Celem sporządzenia zmiany Studium było określenie polityki przestrzennej gminy oraz uaktualnienie w/w dokumentu do obowiązujących uwarunkowań prawnych wynikających głównie z wprowadzenia w życie ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy ma charakter opracowania ujednoliconego i kompleksowego. Przedmiotowe studium sporządzone jest w granicach administracyjnych gminy. Opracowana Zmiana Studium – sporządzona została zgodnie z Uchwałą uchwała Nr XIX/122/12 Rady Gminy Oleśnica z dnia 26 kwietnia 2012 r. w oparciu o zapisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j.: Dz. U. z dn. 12.06.2012r., poz. 647 z późn. zm. ) oraz Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego – dla obszaru całej gminy Oleśnica stanowi Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Oleśnica. Podstawą ujednoliconego tekstu „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica” jest Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica przyjęta uchwałą nr XLVII/221/10 Rady Gminy Oleśnica z dnia 30 marca 2010r. Przyjęte w studium rozwiązania służą realizowaniu strategicznego celu gminy, za który należy uznać dążenie do stworzenia warunków harmonijnego i dynamicznego rozwoju gospodarczego, zaspokajającego stale rosnące materialne i kulturowe potrzeby społeczności gminy Oleśnica.

Studium określa politykę przestrzenną gminy uwzględniając zasady określone w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju oraz Strategii Rozwoju i Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego, a także uwarunkowania wynikające z analiz przeprowadzonych opracowania niniejszej zmiany studium. Określona polityka w studium zapewnia realizację celu nadrzędnego –strategicznego oraz celów głównych.

Generalną zasadą kształtowania zagospodarowania gminy Oleśnica jest zrównoważony rozwój uznany za priorytet gospodarki przestrzennej w Polsce. Rozwój ten rozumiany jest jako rozwój społeczno – gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych w celu zagwarantowania możliwości zaspakajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia jak i przyszłych.

Kierunki zagospodarowania określone w zmianie Studium są wynikiem analizy uwarunkowań: przyrodniczych, kulturowych, społecznych, gospodarczych i przestrzennych, wraz ze sformułowaniem wniosków, syntezie wynikających z uwarunkowań szans i zagrożeń, których wynikiem było określenie polityki przestrzennej, jej stref funkcjonalnych i zasad zagospodarowania.

Zmiana studium została opracowana na podstawie wykonanych prac analitycznych obejmujących:  analizy położenia gminy i powiązań zewnętrznych,  analizy uwarunkowań wynikających z dotychczasowego przeznaczenia terenu,  analizy uwarunkowania wynikające z ochrony gleb,  analizy warunków gruntowo-wodnych,  analizy uwarunkowań środowiska przyrodniczego i kulturowego,  analizy stanu istniejącego infrastruktury technicznej,  analizy systemu komunikacyjnego gminy,  analizy wniosków mieszkańców do projektu zmiany studium.

Diagnoza i analizy uwarunkowań rozwoju gminy uwzględniają:  wymagania ładu przestrzennego,  walory architektoniczne i krajobrazowe,  wymagania ochrony środowiska,  wymagania dziedzictwa kulturowego,  wymagania ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa,  walory ekonomiczne przestrzeni,  potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa,  potrzeby interesu publicznego.

Uwarunkowania rozwoju gminy zostały zdiagnozowane w podstawowych dziedzinach:  środowisko przyrodnicze, obejmujące przede wszystkim wskazanie i ochronę różnych form ochrony przyrody, sprawność funkcjonowania ekosystemów i walorów krajobrazowych oraz zasady ochrony powiązań funkcjonowania takich elementów przyrodniczych jak wody, powietrze, gleba,  środowisko kulturalne, obejmujące zasoby i walory dziedzictwa kulturowego obszaru gminy jej historii pod kątem działań ochronnych dla terenów cennych kulturowo i historycznie, oraz wykorzystanie istniejących dóbr kultury do działań promocyjnych gminy,  polityka społeczna, obejmuje charakterystykę ludności, warunków jej życia oraz potrzeb i aspiracji społecznych. Strategicznym problemem jest w tej sferze tworzenie atrakcyjnych warunków życia, zamieszkania i pracy mieszkańców gminy (w szczególności w zakresie warunków mieszkaniowych, usług społecznych) oraz utrzymywanie i rozwijanie więzi mieszkańców z terenem zamieszkania,  polityka gospodarcza, obejmująca działania realizujące cele strategiczne gminy, której zmiany funkcjonalne podyktowane są przede wszystkim zmieniającym się obszarem przestrzeni rolniczej oraz dotychczasowej dominacji tej formy gospodarki na rzecz innych form pozarolniczej działalności gospodarczej związanej z rozwojem inwestycji gminnych oraz nasilającego się rozwoju terenów budownictwa mieszkaniowego,  polityka przestrzenna, obejmująca działania wskazujące kierunki rozwoju struktur przestrzennych oraz zasady ich kształtowania i ustalanie dotyczące dominujących funkcji poszczególnych obszarów, oraz zasady wyposażania w infrastrukturę techniczną.

14. Uzasadnienie przyjętych rozwiązań Przyjęte w studium rozwiązania służą zrealizowaniu strategicznego celu gminy, za który należy uznać dążenie gminy do uzyskania takiej struktury rozwoju społeczno-gospodarczego, która w harmonijny, zrównoważony sposób wykorzysta walory naturalne, gospodarcze, przyrodnicze i kulturowe gminy oraz jej zasoby ludzkie - dla poprawy życia mieszkańców. Realizacja tego celu wymagać będzie podjęcia szeregu szczegółowych przedsięwzięć inwestycyjnych, organizacyjnych i planistycznych, w wyniku których dokonane zostaną zmiany w poszczególnych sektorach działania samorządu lokalnego oraz zainteresowanych grup społecznych.

Powyższy cel będzie realizowany przez dążenie do:  tworzenia nowych miejsc pracy i dbania o poprawę warunków życia mieszkańców gmin,  podnoszenia poziomu wykształcenia mieszkańców,  zaspokojenia potrzeb zdrowotnych i pomocy społecznej mieszkańców w trudnej sytuacji życiowej,  tworzenia możliwości do aktywnego odpoczynku i kulturalnego spędzania czasu wolnego,

Zmiana Studium określa politykę przestrzenną gminy zmierzającą do osiągnięcia tych celów uwzględniając zasady określone w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju oraz Strategii Rozwoju i Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego, a także uwarunkowania wynikające z analiz przeprowadzonych na potrzeby opracowania niniejszej zmiany Studium. VIII. WYKORZYSTANE MATERIAŁY

W toku prac nad zmianą studium oparto się na istniejącej wiedzy o gminie wykorzystując następujące materiały:  Gmina Oleśnica – Plan Urządzeniowo – Rolny, Wrocław 2005 r.,  Istniejące Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oleśnica, Michał Wilejczyk, Biuro Urbanistyki i Architektury, Jelenia Góra 1998 r.,  Program Ochrony Środowiska Gminy Oleśnica na lata 2008-2015, Ekostandard Pracownia Analiz Środowiskowych, lipiec 2008 r.,  Program Rozwoju Lokalnego Gminy Oleśnica. Aktualizacja na okres 2008-2015, IMECONSULTING, Biestrzyków 2008 r.,  Strategia Rozwoju Gminy Oleśnica na lata 2000-2010, Urząd Gminy Oleśnica, Oleśnica 2000 r.  Aktualizacja programu ochrony środowiska dla miasta Oleśnicy na lata 2012 – 2015 z perspektywą na lata 2016 – 2019, maj 2012,  Strategia rozwoju gminy Oleśnica na lata 2011 – 2020, 2011 rok,  Rejestr form ochrony przyrody Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska we Wrocławiu stan na 2012 rok,  Rejestr zabytków województwa dolnośląskiego –Wojewódzki Konserwator Zabytków – stan na 2012 rok.  „Aktualizacja Studium przestrzennych uwarunkowań rozwoju energetyki wiatrowej w województwie dolnośląskim, 2011r.” – Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne, Wrocław 2011r.