Isparta İli Yalvaç İlçesi'nin Sosyo-Demografik Yapısı
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 10 (2):80-93, 2015 ISSN 1304-9984, Ara ştırma Makalesi H.Ç. ATE Ş, D. SARICA, K. ERÇELEB İ Isparta İli Yalvaç İlçesi’nin Sosyo-Demografik Yapısı Hacer ÇEL İK ATE Ş Deniz SARICA Kaan ERÇELEB İ Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, Isparta Sorumlu yazar: [email protected] Geli ş tarihi: 18.08.2015, Yayına kabul tarihi: 22.11.2015 Özet: Bu çalı şmanın amacı, Akdeniz Bölgesi’nde yer alan Isparta ili Yalvaç ilçesine ba ğlı Ya ğcılar, İle ği ve Hisarardı köylerinin sosyo-demografik yapılarını ele alarak bölgenin sosyal ve ekonomik yapısına ili şkin bilgiler sunmaktadır. Çalı şmanın içeri ğinde köylerin demografik yapısına, bireylerin ikametgâh, sosyal ve ev hayatına ili şkin bilgilerine ve köylerin temel sorunlarına de ğinilmektedir. Çalı şmanın materyalini Ya ğcılar, İle ği ve Hisarardı köylerinde bulunan 70 haneden anket yöntemi ile toplanan veriler olu şturmaktadır. Ara ştırma sonucunda ya ş grubu da ğılımına göre katılımcılar en fazla 22-30 ya ş grubunun içerisinde yer almaktadır. Ço ğunlu ğu evli ve lise mezunu olan bireylerin meslek da ğılımında ilk sırayı çiftçilik ve sonrasında ise i şçilik almaktadır. Gelir düzeyleri 800-1500 TL arasında olan katılımcıların sayısı oldukça fazladır. SSK ve Ba ğ-Kur’a kayıtlı birey oranı da %85’i bulmaktadır. Elde edilen ara ştırma bulgularına göre, çalı şma alanında ya ş grupları ve e ğitim durumları ile gelir düzeyleri arasındaki ili şkide istatistiksel olarak bir farklılık görülmezken, cinsiyet ile gelir düzeyleri arasındaki ili şkide ise fark anlamlı bulunmu ştur. Ya ş, cinsiyet ve meslek arasındaki ili şkiye bakıldı ğında ise i şçilerin tamamına yakınının 22-30 ya ş grubunda yer aldı ğı, çiftçilerin ise genellikle 31-40 ya ş aralı ğında ve erkek oldu ğu görülmü ştür. Ayrıca ya ş, cinsiyet ve medeni durum arasındaki ili şki ele alındı ğında, 22-30 ya ş grubundaki kadın bireylerin genellikle bekâr oldukları sonucuna varılmı ştır. Anahtar kelimeler: Yalvaç, Demografi, Nüfus Yapısı, Sosyo-ekonomik Socio-Demographic Structure of Yalvac District of Isparta Province, Turkey Abstract : The aim of the study was to present some information on the region's social and economic structure by addressing the socio-demographic characteristics of Yagcilar, Ilegi and Hisarardi villages which is located in Mediterranean region, Yalvac district in Isparta province. In the context of the study, the demographic structure of the village, the information on residence, social and domestic life of the individuals, and the main issues of the villages were discussed. The material of the study consisted of data collected from 70 households in Yagcilar, Ilegi and Hisarardi villages with survey method. As a result of the research, the participants mostly took place in the 22-30 age group according to the distribution of age groups. Farming and workmanship took the first and second places respectively in the professional distribution of the individuals who were mostly married and high school graduate. The number of participants whose income level was between 800-1500 TL was quite high. The share of registered individuals to the Social Security Authority and Social Security Organisation for Artisans and the Self-employed was up to 85%. According to the research findings, the relationship between gender and income levels was statistically significant while there was no statistically significant difference between age groups, education status and income levels in the study area. When considered the relation between age, gender and profession, it was found that almost all the workers fell within the 22-30 age group, and farmers were usually male and in the 31-40 age group. Also, it was concluded that female individuals in the 22-30 age group were generally single when the relationship between age, gender and marital status was examined. Key words: Yalvac, Demography, Population Structure, Socio-economic Status Giri ş Genel anlamda nüfus; sınırları belli bir bireylerin olu şturdukları topluluk olarak alanda, belirli bir zaman diliminde ya şayan tanımlanmaktadır. Geçmi şten günümüze var 80 H.Ç. ATE Ş, D. SARICA, K. ERÇELEB İ olan toplulukların varlıklarını Mevcut literatüre bakıldı ğında, nüfus sürdürebilmeleri ve kalıcılıklarını konusunda yapılan çalı şmaların sınırlı koruyabilmeleri, o toplumun nüfus miktarına sayıda oldu ğu görülmektedir. Bu alandaki ve daha da önemlisi nüfusun kalitesine eksikli ği gidermek amacıyla daha fazla ba ğlıdır. Bir arada ya şayan toplulukların akademik çalı şmaların yapılması konunun sosyal yapısını anlayabilmek açısından geli şimi bakımından büyük bir önem arz ‘nüfusun geli şimi’, ‘alansal da ğılı şı’, ‘nüfus etmektedir. Literatüre katkı sa ğlamayı hareketleri’, ‘kır ve şehir nüfusu’ ve ‘e ğitim amaçlayan bu çalı şma, Akdeniz Bölgesi’nde durumu’ gibi konuları ele almak oldukça yer alan Isparta ili Yalvaç ilçesine ba ğlı önemlidir (Gümü ş, 1998). Ya ğcılar, İle ği ve Hisarardı köylerinin Nüfus konusuyla öncelikle nüfus bilimi sosyo-demografik yapılarını ele alarak anlamına gelen Demografi olmak üzere, bölgenin sosyal ve ekonomik yapısına ili şkin Co ğrafya, Ekonomi, Sosyoloji, Tarih, bilgiler sunmaktadır. Çalı şmanın içeri ğinde Biyoloji ve Tıp gibi bilim dalları köylerin demografik yapısına, bireylerin ilgilenmektedir. Nüfusun büyüklü ğünü, ikametgâh, sosyal ve ev hayatına ili şkin bile şimini ve da ğılımını inceleyen demografi bilgilerine ve köylerin temel sorunlarına bilimi aynı zamanda bu de ğişkenlerin de ğinilmektedir. toplum üzerindeki etkilerini de ele Ekonomik açıdan hizmet ve ticaret almaktadır. Genel olarak bu incelemeleri sektörünün a ğır bastı ğı Yalvaç ilçesinin bireylerin do ğum, ölüm, evlilik ve göç adrese dayalı nüfus kayıt sistemi verilerine hareketlerini ele alarak sayısal yöntemler göre, nüfusu 1935 yılında 8 347 ki şi iken aracı ğı ile gerçekle ştirmektedir. Ayrıca, 2014 yılında bu rakam 48 803 ki şi olarak demografi az geli şmi ş bölgelerde ortaya tespit edilmi ştir (Çetin, 2003; TU İK, 2015). çıkan nüfus problemlerini (nüfus artı şından Bu verilere göre, 1935-2014 yılları kaynaklı besin sa ğlama, sa ğlık hizmetleri, arasındaki 79 yıllık süreçte şehir nüfusu 6 işsizlik, e ğitim ve barınma gibi alanlardaki kata yakın (40 456 ki şi) artı ş göstermektedir. yetersizlikler) anlamamıza da yardımcı Ayrıca, nüfus bakımından Yalvaç, Merkez olmaktadır (Sharma, 2007). ilçeden sonra Isparta’nın en büyük ilçesi Birle şmi ş Milletlerin yayınlamı ş oldu ğu konumundadır. Var olan doğal ve be şeri verilere göre, nüfus miktarı bakımından kaynakların etkili ve do ğru bir şekilde Türkiye dünya sıralamasında 18. sırada yer kullanılması, Yalvaç ilçesinin yakın almaktadır. Türkiye nüfusu ülke yüzölçümü gelecekte hizmet, ticaret ve sanayi dikkate alınarak yorumlandı ğında ise, elde alanlarında önemli bir merkez olma edilen nüfus yo ğunlu ğu de ğeri "kalabalık potansiyelini arttıracaktır (Çetin, 2003). olmayan ülkeler" kategorisindedir. Nüfus Di ğer yandan nüfus hareketlili ğin fazla sayımlarında farklı yöntemler olması ve göç olayının en fazla ya şandı ğı kullanılmaktadır ve kullanılan en yaygın iki ilçe olması bakımlarından ara ştırma bölgesi metottan birisi ‘direkt görü şme’ di ğeri ise Yalvaç olarak belirlenmi ştir. İlçeyi sosyo- ‘kendi kendine sayım’dır. Seçilen yöntem ne ekonomik olarak temsil edebilecek şekilde olursa olsun; sosyal, kültürel, ekonomik ve üç köy (Hisarardı, İle ği, Ya ğcılar) gayeli demografik özellikler bakımından en olarak belirlenmi ştir. kapsamlı ve güvenilir bilgileri sa ğlayan Ara ştırmamızın gerçekle şti ği Yalvaç kaynaklar nüfus sayımlarıdır (Gümü ş, ilçesi, Türkiye’nin güneybatısında bulunan 1998). Bir bölge veya ülkedeki toplulukların Akdeniz Bölgesi’nin kuzeyinde yer alan ya ş, medeni hal, e ğitim durumu, dil ve din Göller Yöresi’nde, Isparta İli sınırları gibi nüfus bilgilerinin elde edilmesi içerisindedir. Do ğusunda Ak şehir (Konya), ekonomik ve sosyal politikaların batısında Senirkent (Isparta) ve Çay belirlenmesi, kaynakların verimli (Afyon), kuzeyinde Sultanda ğı (Afyon) ve kullanılması ve olası yatırımların do ğru bir güneyinde Şarkîkaraa ğaç ile Gelendost şekilde tayin edilmesi bakımından oldukça (Isparta) ilçeleri bulunmaktadır (bkz. Şekil önemlidir (Yılmaz, 2005). 1). 81 H.Ç. ATE Ş, D. SARICA, K. ERÇELEB İ Şekil 1. Yalvaç ilçesi konum haritası (Çetin, 2003) Figure 1. Yalvac district location map Türkiye İstatistik Kurumu (TU İK) 2014 ile %0.28, %0.14 ve %0.58’dir. Hisarardı ve yılı verilerine göre Türkiye’nin nüfusu 78 Ya ğcılar köylerinde kadın nüfusun erkek milyona yakındır. Nüfusun cinsiyete göre nüfusundan fazla oldu ğu görülürken; İle ği da ğılımı ele alındı ğında, erkek nüfusunun köyünde erkek nüfusu kadın nüfusundan Türkiye genelinde küçük bir farkla da olsa daha fazladır. Bu köylerden Ya ğcılar ovada, daha yüksek oldu ğu görülmektedir. Nüfusun İle ği sırtta ve Hisarardı vadide %0.54’ünü olu şturan Isparta il nüfusunda ise bulunmaktadır. İle ği köyünün ilçe merkezine kadın nüfusu erkek nüfusundan fazladır. uzaklı ğı 11 km, Ya ğcılar’ın 6 km ve Isparta’nın nüfusunu il/ilçe merkezi ve Hisarardı’nın ise 2 km’dir. Köylerdeki hane belde/köy nüfusu olarak ayırırsak %70’ini sayısı sırasıyla, nüfus ile orantılı olarak il/ilçe merkezi %30’unu ise belde/köy Ya ğcılar’da 327, Hisarardı’da 320 ve nüfusu olu şturmaktadır. Isparta’nın Yalvaç İle ği’de 50’dir. Ayrıca bu köylerde ilçesine ba ğlı Hisarardı, İle ği ve Ya ğcılar yeti ştirilen ba şlıca ürünler bu ğday, arpa, köylerinin nüfus da ğılımına bakıldı ğında, kiraz ve elmadır (TU İK, 2015). belde/köy nüfusunun