Süleyman Demirel Üniversitesi Suleyman Demirel University İktisadi ve İdari Bilimler The Journal of Faculty of Economics Fakültesi Dergisi and Administrative Sciences Y.2019, C.24, S.2, s.199-213. Y.2019, Vol.24, No.2, pp.199-213.

SAKİN ŞEHİR, İNANÇ VE KIRSAL TURİZM ÜÇGENİ: YALVAÇ İLÇESİ’NİN TURİZM POTANSİYELİNE YÖNELİK SWOT ANALİZİ1

CITTASLOW, FAITH AND RURAL TOURISM: SWOT ANALYSIS OF YALVAÇ DISTRICT'S TOURISM POTENTIAL

Olcay KİLİNÇ*, Utku ONGUN**, Uğur KİLİNÇ*** * Dr. Öğr. Üyesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü, [email protected], https://orcid/org/0000-0002-1369-3139 ** Dr. Öğr. Üyesi, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, Konaklama İşletmeciliği Bölümü, [email protected], https://orcid/org/ 0000-0002-0722-6382 *** Dr. Öğr. Üyesi, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü, [email protected], https://orcid/org/0000-0001-6412-2689

ÖZ Araştırmada, ili, Yalvaç ilçesinin turizm potansiyeli belirlenerek ilçe turizmine ilişkin bir SWOT analizi gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda çalışmanın önemi hem ilçe turizmine katkı sağlamak hem de gelecekte ilçe turizmine ilişkin yapılacak çalışmalar adına bilimsel bir zemin hazırlamaktır. Yalvaç ilçesinin turizm potansiyelini ortaya koymak yanında, ilçenin turizm yönünden güçlü yönleri ile fırsatların tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca, zayıf yönleri ile tehditlerin ortadan kaldırılması hedeflenmektedir. İlçenin Türkiye’deki 17 Sakin Şehrinden biri ve Hıristiyan dinine inananlar için önemli ikinci hac merkezi olması güçlü yönünü oluştururken, altyapı ve kırsal turizm bilincinin yetersizliği zayıf yönünü oluşturmaktadır. Günümüzde ülkemizde ve dünya genelinde alternatif turizm türlerine yönelik ilginin artması ve kırsal turizm faaliyetlerinin daha fazla desteklenmesi Yalvaç için fırsat oluşturabilecek bir unsurdur. Doğal alanların bilinçsizce kullanımından kaynaklanan çevre sorunları ise tehdit olarak karşımıza çıkmaktadır. Yapılan analizler ve literatür taraması neticesinde, Yalvaç ilçesinin turizm potansiyeli ortaya konulmuş ve Yalvaç turizmi için stratejiler belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Sakin Şehir, inanç turizmi, kırsal turizm, SWOT analizi, Yalvaç. Jel Kodları: R00, R19.

ABSTRACT In this study, it was determined tourism potential of Yalvaç district of Isparta province by conducted SWOT analysis. According to this context, the importance of the study is to contribute to the tourism of the county and to prepare a scientific ground for the future studies on the district tourism. In addition to these, it aims to eliminate threats with weaknesses. The strong points of the Yalvaç districts are first of all it is one of the 17 slowcity in , and secondly it is the pilgrimage place for Christian religion, but lack of infrastructure and rural tourism are the weaknesses of Yalvaç. Nowadays, interests in alternative tourism types in world and our country are increasing significantly which show us we should support rural tourism for Yalvaç. The environmental problems arising from the unconscious use of natural areas are mentioned as threats. As a result this study, the tourism potential of Yalvaç district was determined and strategies for Yalvaç tourism were suggested. Keywords: Cittaslow, faith tourism, rural tourism, SWOT analysis, Yalvaç. Jel Codes: R00, R19.

1 Bu çalışma 10-13 Mayıs 2018 tarihinde, 7. Ulusal ve 2. Uluslararası Kırsal Turizm Kongresinde sunulan “Isparta’nın Yalvaç İlçesinin Kırsal Turizm Potansiyeli” isimli özet bildirinin genişletilmiş halidir.

199 KİLİNÇ – ONGUN – KİLİNÇ 2019

1. GİRİŞ Küreselleşmeyle birlikte kentlerdeki yörelerin kalkınmasında adeta kurtarıcı bir yaşantının monotonlaşması, çevresel turizm türü olarak ön plana çıkmaktadır kirlilik, gürültü ve stresin artması, trafik (Yamaç ve Zengin, 2017). sorunlarının baş göstermesi ile insanların Türkiye’nin sahip olduğu doğal güzellikler kentlerden uzaklaşma ihtiyacını ortaya ve kültürel zenginlikler kırsal alanlarda çıkarmaktadır (Ukav, 2014: 16; Güney ve turizmin gelişmesi açısından önemli Göller, 2016: 26; Bozok ve , 2018: potansiyele sahiptir. Turistlerin kırsal 27). İnsanların eline geçirdikleri en küçük alanlara olan ilgisi özellikle yerel halkın bir tatil fırsatında bile kentlerden süregelen yaşam biçimleri, gelenek ve uzaklaşarak kırsal alanlara yöneldikleri görenekleri, el sanatları, yöresel yiyecek görülmektedir. Özellikle hafta sonu, içecek çeşitliliği gibi kültürel değerlere de festivallerin olduğu zamanlarda ve resmi ilgi gösterilmesiyle gelişme göstermiştir tatillerde kırsal alanlara yönelmeleri popüler (Kodaş ve Eröz, 2012). bir turizm haline gelmiştir. Yeni destinasyon arayışlarının doğa ve Turizm sektörü, bölgede istihdam artışı kültür turizmi ağırlıklı olması, kıyı bölgelere sağlanması, bölgeler arası ekonomik göre Isparta’yı daha avantajlı hale farklılıkların azaltılması ve refahın dengeli getirmiştir. İklimi ve coğrafi koşulları dağılımı açısından önemli bir politika aracı bakımından pek çok alternatif turizm olarak görülmektedir (Baykul ve Maden, türlerine imkan veren Isparta, Türkiye’nin 2017). Ülkemizde bu doğrultuda Kültür ve ender köşelerinden bir tanesidir. Bu sebeple Turizm Bakanlığı’nın turizm stratejileri daha önce turizm açısından çok fazla dikkat içerisinde turizm hareketlerini tüm seneye çekmeyen Isparta ili, değişen turizm yaymak ve kırsal alanlardaki turizm talepleriyle birlikte son zamanlarda faaliyetlerini arttırmak yer almaktadır (Eren gündeme gelmeye başlamıştır. Isparta’nın ve Aypek, 2012). Çünkü günümüzdeki köy ve ilçelerinde yapılan tarım turizm anlayışı, doğayı tahrip eden kitle faaliyetlerinin turizme kazandırılmasıyla, turizminden uzaklaşarak, “doğa tabanlı bölgenin gelişmesi ve kalkınması turizm” anlayışa yönelmesini teşvik sağlanmaktadır (Bozok ve Karaman, 2018: etmektedir. Son yıllardaki veriler göz önüne 29). Bu noktada Isparta ve çevresinde alındığında, kitle turizmine katılanların alternatif türlerinin çeşitliliğinin artması oranı fazla olsa da, doğa tabanlı turizm bölge halkına ve bölgenin kalkınmasına faaliyetleri uluslararası alanda payını büyük önem arz etmektedir (Ongun vd., arttırma yönündeki seyrini sürdürmektedir 2015: 126). (Ongun, 2015). Özellikle kırsal alanlarda gerçekleştirilen kırsal turizm, diğer turizm Ülkemizde ve dünyada destinasyonların, türleri ile uyum içerisinde olan ve diğer diğer destinasyonlara göre avantaj ve turizm türlerinin alternatifi veya dezavantajlarının tespitinde ve turistik tamamlayıcısı konumundadır (Uçar vd., potansiyellerinin belirlenmesinde SWOT 2010: 4). analizinin kullanıldığı çalışmalara rastlanmaktadır. Turistik yörelerin Kırsal turizminin sürdürülebilirliği dünyanın destinasyon olma potansiyellerinin pek çok ülkesinde kolaylıkla uygulanabilen belirlenmesi ve bu potansiyele uygun bir turizm türüdür (Torun, 2013). İnsanların planlamaların şekillenmesi açısından SWOT turizm kapsamında istek ve beklentilerinin analizi uygulanabilir planlar sunulması değişmesi, yeni yerler görme ve yeni turistik açısından önemlidir. deneyimler yaşama isteği turizm talebinde de önemli değişimler yaşanmasına neden Yapılan literatür incelemesinde Yalvaç olmaktadır. Bu bağlamda alternatif turizm ilçesinin turizmine yönelik SWOT analizi türlerinin çeşitlendirilmesi kaçınılmaz kullanılarak yapılmış bir çalışmaya olmaktadır. Sonuçta kırsal turizm, kırsal rastlanmamıştır. Bu nedenle bu araştırma

200 C.24, S.2 Sakin Şehir, İnanç ve Kırsal Turizm Üçgeni: Yalvaç İlçesi’nin Turizm Potansiyeline

Yalvaç turizminin yerel kalkınmadaki Türkiye’de ile başlayan Sakin gücünü arttırması açısından önemlidir. Şehir hareketi giderek yaygınlık Araştırmada Yalvaç ilçesinin turizm kazanmaktadır. Sakin Şehir felsefesini potansiyelini ortaya koyarak, ilçenin turizm benimseyen belediyeler doğal ve kültürel potansiyelinin SWOT analizinin yapılması değerlerini koruma altına alıp gelecek ve mevcut durumun belirlenmesi nesillere bırakmak için çaba amaçlanmaktadır. Daha sonra ise SWOT harcamaktadırlar. Sakin Şehir anlayışına analizi çıktıları birbirleriyle ilişkilendirilmiş önem veren belediyeler bölgesel ve Yalvaç’ta turizmin geleceğine yönelik ekonominin gelişmesine ve sürdürülebilir önerilerde bulunulmuştur. kalkınmanın gerçekleşmesini de katkı sağlamaktadırlar. Yalvaç ilçesi 2012 yılında

Sakin Şehir ağına dahil olmuş ve bu tarihten 2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE sonra ilçeye olan talep artmıştır. Kırsal turizmle birebir örtüşen Sakin Şehir anlayışı, Kavramsal çerçevede, sakin şehir doğanın korunması, doğal güzelliklerin ve (Cittaslow), inanç turizmi, kırsal turizm, değerlerin gelecek nesillere aktarılmasında Isparta ilinin ve Yalvaç ilçesinin turizm ve sürdürülebilirlik açısından önem arz potansiyeli hakkında bilgiler verilmiştir. etmektedir (Ongun vd., 2017: 148). 2.1. Sakin Şehir (Cittaslow) 2.2. İnanç Turizmi İtalyanca şehir anlamına gelen “Citta” ve Kutsal yerlere yönelik turizm etkinlikleri İngilizce sakin anlamına gelen “Slow” “inanç turizmi” olarak tanımlanmaktadır kelimelerinin birleşmesinden oluşan (Kozak vd., 2015: 35). Bütün dinlerin Cittaslow kelimesi Türkçeye “Yavaş Şehir” rehberleri, dini mekanların, kutsal şehir ve ya da “Sakin Şehir” şeklinde çevrilmiştir tapınakların inananları tarafından ziyaret (Pajo ve Uğurlu, 2015: 66). Türkçede yavaş edilmesini şart koyarken, aynı zamanda şehir yerine sakin şehir kavramının ekonomik bir hareket başlatmışlardır. Bunun kullanılması daha yaygındır (Ongun vd., sonucudur ki, günümüze kadar geçen 2017: 149). süreçte, bu şehir ve tapınakların bulunduğu Mayer ve Knox (2006)’de Sakin Şehirleri, ülkeler, bu ziyaretlerden sürekli fayda yerel halkın ve yerel yönetimlerin, tarihi sağlamışlardır (Sargın, 2006: 3). önemsedikleri ve sürdürülebilirlik için farklı İnanç turizmi, turistlere ruhsal bir rahatlama yerel kaynaklardan faydalandıkları yerler sağlamanın yanı sıra, hoş bir seyahat, kültür, olarak tanımlamışlardır. Pink ise (2008)’de tarih ve dinlerine ait mirasların bugünün Sakin Şehirleri, çevreyi koruyan, kentsel hayatını nasıl etkilediklerini görebilmelerine yaşamları sürdürülebilir kalkınma ile katkı sağlamaktadır. Başka bir ifadeyle iyileştiren, doğal ürünlerin üretimini inanç turizmi, insanların ruhsal, fiziksel, gerçekleştiren, çevreye duyarlı ve çevre zihinsel, sosyal ve duygusal her noktasına dostu araçları kullanan yerleşim yerleri dokunmaktadır İnsanları inanç turizmine olarak tanımlamıştır. yönelten nedenler şunlardır: (Güzel, 2010: Sakin Şehir hareketi, insanların bir araya 90-91). gelip sosyalleştiği, doğasına ve kültürüne - Haç ziyaretinin yerine getirilmesinin sahip çıkan, sürdürülebilirlik doğrultusunda vereceği manevi rahatlık, bu değerleri gelecek nesillere aktaran, el sanatlarına, gelenek ve göreneklerine bağlı - İnsanların kendi dinlerine mensup kişilerle ve aynı zamanda alt yapı ve üstyapı sorunları tanışma ve buluşma isteği, olmayan, yenilenebilir enerji - Dini vazifelerini yerine getirmek, kaynaklarından faydalanan ve teknolojiden - İnsanların kendi dinlerine ait önemli faydalanan şehirlerin hedefiyle ortaya merkezleri görme isteği, çıkmıştır (cittaslowturkiye.org, 2019). - Günahlarından kurtulma isteğidir.

201 KİLİNÇ – ONGUN – KİLİNÇ 2019

Özellikle Anadolu toprakları üzerinde 2006; Özdemir, 2012). Sonuç olarak kırsal Hıristiyan Dünyası için önemli olan, birçok alanlarda yapılan tüm turizm faaliyetlerini merkez bulunmaktadır. Hıristiyanlık için kırsal turizm kapsamında değerlendirmek önemli olan bu yerlerden bazıları Vatikan ve mümkündür (Soykan, 1999; Nilsson, 2002; Papa gibi resmi Hıristiyan görevlilerce haç Esengün, vd., 2002; Aydın, 2012). yerleri olarak ilan edilmiştir (Güzel, 2010: Kırsal turizm, bireylerin sürekli ikamet 96). Yalvaç’ta bulunan Psidia Antiokheia ettikleri yerler dışında kalan kırsal bölgeleri Antik kenti bunlardan biridir. ziyaretleri; ziyaret ettikleri yerlerdeki 2.3. Kırsal Turizm yerlilerin ürettikleri ürünleri, bölgenin doğal yapısı ile örtüşen mekanlarda talep etmeleri Kırsal turizm, kırsal alanlardaki doğal ve bölgeye para kazanma amacı ile gelen kaynaklara dayalı olan bir turizm türüdür kişilerin sürekli olmayan konaklamaları (Soykan, 2003). Kırsal turizmde konaklama, sonucunda oluşan olayların ve faaliyetlerin çiftlik evlerinde, köy evlerinde, dağ bir bütünüdür (Akça, 2004: s. 63). evlerinde ve yaylalarda gerçekleşebilir. Ayrıca burada yapılan etkinliklere katılma Kırsal turizm; “kişilerin doğal ortamlarda olarak değerlendirildiğinde, şehirlerin dinlenmek ve değişik kültürlerle bir arada yoğunluğundan bunalanlar için önemli bir olmak amacıyla bir kırsal yerleşmeye gidip, çekim alanı oluşturmaktadır (Aydın ve orada konaklamaları ve o yöreye özgü Selvi, 2012). Kişileri kırsal turizme yönelten etkinlikleri izlemeleri ya da katılmalarıyla motivasyonlar arasında kendini daha iyi gerçekleşen bir turizm türüdür” (Soykan, hissetme, rahatlama ve kırsal alanlarda 1999: s. 68). yaşamaya duyulan ilgi gelmektedir. Kırsal turizm, kırsal alanlarda yaşayan Günümüzde kırsal alanlarda yetişen doğal insanlarla iç içe gerçekleştirilen, soyut ve tarımsal ürünler, yapılan etkinlikler ve somut çekiciliklerin kırsal turistik ürünü festivaller de kişileri kırsal turizme meydana getirdiği, sürdürülebilirlik ilkeleri yöneltmektedir (Albayrak, 2013). Ayrıca, doğrultusunda gerçekleştirilen bir turizm kırsal alanları tercih eden turistlerin, tercih çeşididir (Çeken vd., 2012: s. 12). Bu etme nedenleri arasında yöresel yemeklere, tanımın yanı sıra kırsal turizm, doğal ve yöresel kültüre ve geleneksel yaşam sosyo-kültürel mirasın koruyan, bölgesel biçimine olan ilgidir. Buraları tercih eden kalkınmayı destekleyerek bölge halkının turistler kırsal alanların kalkınmasına da yaşam kalitesinin yükselmesine sosyal ve katkıda sağlamaktadır (Avcıkurt ve ekonomik açılardan katkısı bulunan bir Köroğlu, 2008). turizm olarak tanımlanabilir (Haberal, Kırsal alanlarda yaşayan yerel halkın birinci 2015). geçim kaynağı tarım ve hayvancılık Kırsal turizm hareketlerinin en önemli olmasından dolayı, bu faaliyetlerin etkilerinden birisi turizm hareketlerinin yoğunlaştığı yörelerde, kültürel ve yerel belirli dönemlerdeki yoğunluğunun yılın değerlerin kolaylıkla edinilebildiği, turizm tümüne yayılmasına katkı sağlamasıdır. türüne kırsal turizm denilmektedir (Akça, Kırsal turizm gelirlerinin bölgeler arasında 2004). Kırsal turizm, gerçekleştirilmekte eşit dağılımına da katkı sağlamaktadır. olan alanın özelliğine göre çiftlik turizmi, Ayrıca çok farklı talep yapısına sahip turist köy turizmi, yayla turizmi, tarım turizmi gibi gruplarına hitap edebilmektedir (Çeken vd., bir çok farklı şekilde isimlendirilebilmekle 2012). Kırsal turizm, kırsal kadına istihdam birlikte (Çeken vd., 2012) özellikle eko sağlayarak, kırsal kesimdeki çiftçilerin turizm, doğa tabanlı tatil, alışveriş, gelirlerinin artırılması, kırsaldan kente göçe fotoğrafçılık, bisikletli ve atlı doğa gezileri, karşı olan etkisi ile sosyo-ekonomik kırsal kayak ,macera, spor, avcılık, rafting, kalkınmayı desteklemektedir. Ayrıca, kırsal balıkçılık, tarih, sanat ve etnik yapıya kültürü oluşturan unsurların yok olmasının yönelik etkinlikler kırsal turizm içerisinde önüne geçmekte, doğal çevrenin değerlendirilebilecek faaliyetlerdir (Soykan, korunmasına yardımcı olmakta, farklı

202 C.24, S.2 Sakin Şehir, İnanç ve Kırsal Turizm Üçgeni: Yalvaç İlçesi’nin Turizm Potansiyeline turizm çeşitleriyle kolaylıkla uyum desteklediği ve turist profilleri açısından da sağlayabilmektedir (Kadanalı ve Yazgan, benzerlik gösterdiği sonucuna ulaşılır. 2012; Torun, 2013). Ayrıca turizm faaliyetinde bulunan turistlerin sadece bir özelliğinden dolayı Kırsal bölgelerin turizme açılması, bu destinasyon seçmedikleri, birkaç özelliği bölgelerin kalkınmasına pozitif katkılarının içerisinde barındıran destinasyonların yanı sıra, hem turistik arz veren işletmelerin, bölgesel kalkınmanın sağlanması açısından hem de bölge insanına önemli katkılar önemi yadsınamaz. sağlamaktadır (Yamaç ve Zengin, 2017). Kırsal turizm, yöre insanlarına kültürel 2.4. Isparta ve Alternatif Turizm etkileşim ile birlikte ekonomik fayda Akdeniz bölgesi içerisinde yer alan sağlayabilmekte, yerel halkın tarımsal Isparta’nın sahip olduğu doğal, tarihi, sosyo- gelirleri dışındaki gelirlerinde artış, iyi bir kültürel ve çevresel değerler alternatif konut, sağlık, ulaşım ve eğitim gibi turizm açısından çekim merkezidir. Isparta hizmetleri satın almalarına ve buna bağlı ili, yöresel el sanatları, yöresel yemekler, olarak yaşam standardın da yükselmesine kırsal yaşam biçimi ve gelenek örf ve katkı sağlamaktadır (Torun, 2013; adetleri ile önemli bir turizm potansiyeline Ahipaşaoğlu ve Çeltek, 2006). sahiptir. Ayrıca Isparta’da at ile gezinti, dağ Bir bölgenin kırsal turizm bölgesi olabilmesi bisikleti, dağcılık, kamping/çadır kampı, için, kırsal turizmi tercih eden turistlerin kayak, trekking, (Topay ve Parladır, 2015: talep ve beklentilerini karşılayabilecek 307) yamaç paraşütü, doğa yürüyüşü gibi özelliklere sahip olması gerekmektedir doğa tabanlı turizm etkinlikleri ile yelken, (Bozok ve Karaman, 2018). kano, kürek gibi su sporları, inanç turizm ve tarım turizmi olanakları mevcuttur Bu özellikler şunlardır: (Korkmaz ve Başkalkan, 2011: 68). Kültür -Kırsal turizm bölgesinin coğrafi ve Turizm Bakanlığı’nın belirlemiş olduğu konumunun ve ulaşılabilirliğinin uygun alternatif turizm türlerinin büyük olması gerekir. çoğunluğunu Isparta ilinde yapabilme -Bölge doğal, tarihi ve kültürel zenginliklere olasılığı vardır. Isparta’nın gülü, halısı, sahip olması ve bu değerlerin korunarak Eğirdir Gölü, Davraz Kayak Merkezi, günümüze kadar gelmiş olması Yalvaç ve Yazılı Kanyonu turizm sembolü gerekmektedir. olarak görülmektedir (Doğan ve Üngüren, 2012: 103). Isparta ili, Sakin Şehir -Zengin bitki ve hayvan çeşitliliğine sahip (Cittaslow) unvanına sahip 2 ilçeye sahiptir. olması gerekir. Sakin Şehir felsefesine sahip bu ilçeler -Doğada yapılabilecek çeşitli etkinliklere ev Yalvaç ve Eğirdir’dir. Eğirdir ve Yalvaç sahipliği yapabilmelidir. ilçeleri Sakin Şehir statüsünde olup, doğal, -Altyapı ve üstyapının yeterli düzeyde tarihi ve kültürel değerlere sahip pek çok olması gerekir. alternatif turizm türlerini içerisinde -Yöresel üretim şekillerin yapılıyor olması barındırmaktadırlar. Bu ilçelerde olta ve gelen turistlere sunulabilmesi gerekir. balıkçılık, yürüyüş, dağ tırmanışı, yelkencilik, kuş gözlemciliği, foto safari, -Yerel halk kırsal turizm bilincine sahip yamaç paraşütü, bisiklet ve buna benzer olmalıdır. kırsal turizm aktivitelerini yapmak -Yöredeki konaklama, yiyecek-içecek ve mümkündür. ulaşım hizmetlerinin uluslararası standartlarda olması şarttır (Avcıkurt ve Isparta ilinde yapılabilecek bazı turizm Köroğlu, 2008). aktiviteleri ve türleri Tablo 1’de verilmiştir. Isparta ilinde 12 ay boyunca yapılabilecek Sakin Şehir, inanç ve kırsal turizm kavramı turizm faaliyetleri mevcuttur. ele alındığında, bu üç kavramın birbirini

203 KİLİNÇ – ONGUN – KİLİNÇ 2019

Tablo1: Isparta İlinde Yapılabilecek Bazı Turizm Aktiviteleri ve Türleri Kuş Gözlemciliği Çandır Barajı Çevresi, Kovada Gölü Milli Parkı, Eğirdir Gölü Hoyran Kısmı, Kasnak Meşesi Tabiat Koruma Alanı, Beyşehir ve Burdur Gölü. Endemik Bitki Dedegöl Dağları, Sarpdağ, Kasnak Meşesi Tabiat Koruma Alanı, Çandır- Gözlemciliği Söğüt Yaylası, Kovada Gölü Milli Parkı. Foto Safari Eğirdir Akpınar Köyü seyir tepesi, Sütçüler Çandır Yazılı Kanyon, Yenişarbademli Melikler Yaylası, Yalvaç Psidia Antiokheia Kenti, Yalvaç Aşağı Tırtar Köyü Kaya Mezarları, Şarkikaraağaç Kızıldağ Milli Parkı, Yalvaç Men Tapınağı, Kovada Gölü Milli Parkı, Lavanta Vadisi, Ardıçlı Köyü ve Güneykent Gül Bahçeleri, Yürüyüş ve Trekking Eğirdir Akpınar Köyü, Eğirdir ve Oluklacı Yaylası, Yukarı Gökdere Köyü, Kasnak Meşesi Tabiatı Koruma Alanı, Yukarı Gökdere Yol Çatı ile Kovada Gölü Milli Parkı, Kovada Gölü Çevresi, Aşağı Gökdere, Arbeterum (Ağaç Müzesi), Su Çatı, Gökbüvet Kanyon ile Çandır Yazılı Kanyon, Sütçüler Batı İstikameti ile Roma Harabeleri, Söğüt Yaylası, Yangın Kulesi, Akçal Tepesi, Aksu Zindan Mağarası Aksu İlçe Merkezi, Yakaören Köyü ile Gelincik Tepesi, Eğirdir, Bedre Plajı, Altınkum Plajı, Kasımlar ile Fındık Kesme, Asarcık ve Çukurca. İnanç Turizmi Yalvaç Aziz St. Paul Kilisesi, Yalvaç Psidia Antiokheia Kenti, Aya Baniya Kilisesi, Aya Yorgi Kilisesi, Prostanna ve Malos Antik Kenti, Tymbriada ve Tynada Ören Yerleri. Mağara Turizmi Zindan Mağarası, Karataş Mağarası, Gümüş İni Mağarası, Cıv Mağarası, Kuz Mağarası. Festivaller Gül Festivali, Halı Festivali, Kültür ve Turizm Festivali, Davraz Kar Festivali, Antiokheia Kültür ve Sanat Festivali, Eğirdir Kültür ve Turizm Festivali ve Eğirdir Uluslararası Dağcılık Festivali Kış Turizmi Davraz Kayak Merkezi. Sakin Şehir Yalvaç İlçesi, Eğirdir İlçesi. Kırsal Turizm Kuyucak Köyü (Lavanta), Güneykent Beldesi ve Ardıçlı Köyü (Gül), (Kiraz Çiçeği). Yayla Turizmi Tota Yaylası (Sütçüler), Söğüt ve Zengi Yaylası (Sütçüler), Sorgun Yaylası (Aksu), Kuvvet Alanı Yaylası, Kötürnek Yaylası, Çayır Alanı Yaylası, Ketenlik Yaylası, Sultan Dalan Yaylası, Cennet Taşı Yaylası, Beşoluk Yaylası (Şarkikararğaç), Çayır Yaylası (Yenişarbademli), Kızıldağ Yaylası (Yukarı Yaylabel Köyü), Alaseti Çanakçı Yaylası (), Farı Yaylası (Keçiborlu), Hoyran Yaylası (), Emirgen ve Avşar Yaylaları (Yalvaç), Findos, Kışla ve Gelincik Yaylaları (Merkez), Kurucaoluk Yaylası, Camili Yaylası, Belova Yaylası, Belkuyu Yaylası. Kaynak: Türkoğlu vd., 2005; Ongun vd., 2015; www.ispartakulturturizm.gov.tr/25.04.2019; Ongun ve Türkoğlu, 2016’dan uyarlanmıştır. 2.5. Yalvaç ve Turizm 2006). Gemen Korusu, Gazniri Mevkii, Hisarardı Köyü, Düzkır Orman Alanı, Yalvaç, Isparta’nın kuzeydoğusunda ve Sücüllü ve Yalvaç Barajı ve çevresi ve Su Sultan Dağları’nın güney eteklerinde yer Çıktığı çevreleri hem doğal çekicilikleri, alan yaklaşık 47.000 nüfusu ile Isparta’nın hem de kültürel değerleri sebebi ile genelde en büyük ilçesidir. İlçenin kuzeydoğusunda mesire-piknik alanları olarak önem , kuzeybatısında Afyon ve güneyinde taşımaktadır (Kuter ve Erdoğan, 2006). Isparta ile çevrelenmiştir (Kuter ve Erdoğan, Yalvaç ilçesinde tarihsel değer taşıyan 2006). Isparta’nın hem nüfus hem de önemli tarihi eserler kapsamında Yalvaç ekonomik açıdan gelişme ivmesi en yüksek Müzesi, Devlethan Cami, Yeni Cami, Ulu ilçesi olarak göze çarpan Yalvaç’ın tarım Cami, Pisidia Antiokheia Antik Kenti, potansiyeli olan kırsal alanları en temel Hoyran (Limenia) Adası, Kaya Kilisesi ve farklılığı olarak göze çarpmaktadır (Sargın, Mezarları, Tıraşzade Konağı, Ayıini

204 C.24, S.2 Sakin Şehir, İnanç ve Kırsal Turizm Üçgeni: Yalvaç İlçesi’nin Turizm Potansiyeline

Mağarası, Men Kutsal Alanı ve Tapınağı kişiye ve geçmişine ev sahipliği yapan bir bulunmaktadır. doğal miras özelliği taşımaktadır (Kuter ve Erdoğan, 2006). Pisidia Antiokheia Antik Kenti: Psidia Antiokheia Antik kenti, Yalvaç’ın 1 Devlethan Camii: Halk arasında “Ulu km. kuzeyinde yer alır. Antik kentin ana Cami” ve “Eski Cami” olarak bilinir. yolların kavşak noktasında yer alması ve Anadolu Selçuklu Sultanlarından 1. verimli arazi üzerine kurulması tarih Mesud’un oğlu Devlethan için veya boyunca Helenistik, Roma ve Bizans gibi Selçuklu hükümdarı kız kardeşlerinden biri uygarlıklara ev sahipliği yapmasına yol olan Devlet Hatun tarafından 14. YY’da inşa açmıştır (Üstol vd., 2013). edildiğine dair iddialar bulunmaktadır. Cami bölge diğer bölge camilerinde olduğu gibi Yalvaç ilçesini kültür ve inanç turizmi tamamen yenilenmiş ve asli özelliklerini açısından önemli olmasının sebeplerinden büyük ölçü de yitirmiştir. Çok değişik tarz birisi, Hıristiyanlık inancının yayılması ve renkte süslemeler bulunan cami açısından büyük önem taşıyan Aziz Paul’ün süslemelerinde Psidia Antihiocha kentindeki zamanında Psidia Antik Kent’ine seferler bezemelerden, Antik Çağ Roma ve yapmış olmasıdır. Aziz Paul, tarihte bilinen Helenistik tarzdan etkilenildiği ilk vaazını Psidia kentinde vermiştir. görülmektedir (Çok, 2010). Devamındaki senelerde Aziz Paul adına, St. Paul Kilisesi yapılmıştır. Hıristiyanlık dini Tıraşzade Konağı ve Eski Dokulu açısından St. Paul kilisenin tarihi öneminin Sokaklar, Keçe Evi, Mustafa Bilgin vurgulanması ve mekanın tanıtılması Sanat Evi: 2000 yılında Tarihi Kentler çalışmaları ile birlikte yöreye yönelik ilgi Birliği’nin desteği ile “Yalvaç Kültürel giderek artmaktadır (Sargın, 2006: 6). Doğal Değerlerin Korunması, Geliştirilmesi Özellikle özel ilgi turizmi kapsamında ve Turizmin Çeşitlendirilmesi Projesi” kültürel ve tarihi değerler turistik çekicilikler başlatılmıştır. Bu proje içerisinde Tıraşzade olarak büyük önem taşımaktadır. Yalvaç Konağı, Keçe Evi, Mustafa Bilgin Sanat Evi, ilçesi gerek tarihi gerekse kültürel değerler Hacı Eyüp Evi Pansiyonu gibi pek çok tarihi açısından oldukça zengindir. Psidia’nın yapı restore edilmiştir. Geleneksel el ikinci hac merkezi olması Hristiyan turistler sanatları koruma altına alınmıştır (Çolak, tarafından tercih edilmesini sağlamaktadır. 2018). Ay Tanrısı Men Kutsal Alanı: Dünya Eski bir Yalvaç evinin restore edilmesi ile arkeoloji literatüründe Ay Tanrısı ile ilgili keçe evi oluşturulmuştur. Keçe Evi’nde keçe bilgilerin büyük çoğunluğu Psidia antik yapımının aşamaları, keçe işleme makine- kentindeki Men kutsal alanının araştırılması aletleri ve farklı keçeler sergilenmektedir. sonucu ortaya çıkmıştır. Anadolu’dan Ayrıca evde yerel halkın ürettiği şapkalar, Yunanistan’a ve İtalya’ya yayılan M.Ö. çantalar, başlıklar, duvar resimleri gibi farklı 3000’den beri Anadolu’da bilinen Ay keçe ürünleri de hediyelik eşya olarak Tanrısı kökenini büyük ihtimalle tüketicilere sunulmaktadır (cittaslowturkiye- Mezopotamya’ya dayanmaktadır. Ay .org, 2019). Tanrısı, Psidia bölgesi ve Antiochia’da Birçok Yalvaçlının öğretmeni olan Mustafa Helenistik Dönemden M. S. 400’lü yıllara Bilgin’in doğduğu ev, Yalvaç Belediyesi kadar varlığını sürdürmüştür (Bildik, 2003). tarafından satın alınmış ve restorasyonu Dünya arkeoloji tarihi açısından önemli tamamlanarak 8 Mart 2011’de, eğitime destinasyonlar içerisinde sayılmaktadır. adanmış bir ömre saygı kapsamında Çınaraltı: Yalvaç’ın vazgeçilemeyen “Mustafa Bilgin Kadınlar Sanat Evi” adı ile geleneklerinden biri, tarihi Devlethan ziyarete açılmıştır (www.yalvac.bel.tr, Camii’nin yakınında olan ağacın dibinde, 2019). yıllardır gerçekleştirilen sohbet ve sosyal Hoyran Gölü: Hoyran Gölü Eğirdir etkinliklerdir. Geçmiş tarihe tanık olmuş ve Gölü’nün Yalvaç sınırları içinde kalan kuzey yüzlerce yıllık ömre sahip çınar ağacı, birçok

205 KİLİNÇ – ONGUN – KİLİNÇ 2019 yarısına verilen isimdir. Yalvaç ilçesi dikmeler üzerinde bilgi panoları yer sınırlarında bulunan Hoyran Gölü, kamp almaktadır (www.yalvac.bel.tr, 2019). kurma, günübirlik piknik yapma ve Yalvaç Müzesi: Yalvaç Müzesi 1966 imkanları barındırdığından genellikle yaz yılında hizmete girmiştir. Müzede aylarında birçok yerli ve yabancı turist Prehistorya Salonu’nda tarih öncesi çağlara tarafından tercih edilmektedir ait fosiller ve höyüklerden çıkan eserler; (www.yalvac.bel.tr, 2019). Klasik Salon’da Antiokheia antik kentinde Kaya Mezarları: Hoyran Gölü ve Men Kutsal alanında bulunan eserler; St. civarındaki Aşağı Tırtar Köyü’nde rastlanan Paul Salonu’nda Hristiyanlık döneminin Kaya Mezarları ve antik kalıntılar turizm buluntuları; Etnografya Salonu’nda Osmanlı açısından büyük önem taşımaktadır ve gölün döneminden kalma sikke, giysiler ve bir turistik önemini artırmaktadır. salonda da Eski Yalvaç Evlerinin iç kısım örneği sergilenmektedir (www.yalvac.bel.tr, Eski Deri Fabrikası ve Deri Sanayi 2019). Açıkhava Müzesi: M. Kemal Atatürk’ün emriyle Cumhuriyetimizin ilk yıllarında Geleneksel El Sanatları: Sakin Şehir kurulan 125 anonim şirketten birisidir. Çok unvanına 2012 yılında kavuşan Yalvaç, ortaklı olarak kurulmuş olan deri şirketi ve Anadolu’da bir dönemlerin en işlek fabrikası Alman mimarisi ve makineleri coğrafyalarından birisidir. Tarih öncesi kullanılarak modern tarzda inşa edilmiştir. çağlardan beri birçok farklı medeniyete ev Fabrika Cumhuriyetimizin ilk sahipliği yapan kent, ziyaretçilere tek gün dönemlerinden itibaren kalkınma odaklı içerisinde 5000 yılı birden yaşatabilmektedir ülkemizde ilk örnek yatırımlardandır. Bina (cittaslowturkiye.org, 2019). İlçe, günümüzde kullanılmamakta, restorasyonu unutulmak üzere olan geleneksel başlamış olup otel olarak kullanılması yaşamların, değerli otantik el işçiliklerini planlanmaktadır. Eski makineler ise binanın (semer dikimi, dericilik, saraciye, keçecilik, ön kısmında bulunan açıkhava müzesinde kalaycılık ve bakır işlemeciliği), tarihi ziyaretçilere sergilenmektedir kalıntıları ve tüm bunların günümüze uzanan (www.yalvac.bel.tr, 2019). kültürel etkileşimlerini sergilemektedir (Ünal, 2016). Kırsal turizm, diğer turizm Osmanlı Hamamı: Restorasyonu devam çeşitlerine çok çabuk uyum sağlaması ve eden hamam Kaş Mahalle’de turizm türlerinin destekleyicisi olması ve bulunmaktadır. Hamam bölgesel Osmanlı özellikle kırsal turizm anlayışının Sakin geleneklerini barındırmakta; soğukluk, Şehir felsefesi ile örtüşmesi, Yalvaç için sıcaklık, soyunmalık, külhan ve su deposu büyük bir avantaj oluşturmaktadır bölümleriyle klasik Türk Hamamı (www.yalvac.bel.tr, 2019). özelliklerini yansıtmaktadır. Yapıya iki ayrı girişi vardır. İnşası taş ve tuğla kullanılarak Geleneksel Yemek Evi: Yalvaç mutfağı yapılmış, duvarların iç tarafı su geçirmez buğday başta olmak üzere (Yalvaç ekmeği, sıvayla kaplıdır. hamursuz ve fırın börekleri) tahılı yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Yörede Yalvaç Anlatan Meydanı: Meydan, hayvancılık faaliyetlerinin yoğunluğundan kent merkezinde, belediye binasının kaynaklı eti, süt ve süt ürünlerinin de karşısında yer almakta; Yalvaç’ın zengin (yöreye özgü pastırma, kaymak ve kaymak tarihini simgeleyen, adıyla örtüşerek adeta yağı) sıklıkla mutfaklarda kullanıldığı bir rehber edasında kentin kendi kendini görülmektedir. Ayrıca yörede Sebze Pazarı, anlatmasını sağlamaktadır. Açık hava Yoğurt Pazarı ve Buğday Pazarı müzesi özelliğindeki meydana, kuzey tarafta bulunmaktadır (cittaslowturkiye.org, 2019). bulunan, üstü kapalı ve sütunlu giriş bölümünden girildiğinde, daire planı Ayıini Mağarası: Sultan Dağlarının şeklinde ve iki tarafta eşit aralıklarla dizilen güney yamaçlarında, ilçenin kuzey-doğusu geniş dikmeler bulunan koridora gelinir. Üst tarafında, deresinin yukarısında kısmı açık olan koridorun her iki tarafındaki kalan, kuru ve yatay bir mağaradır.

206 C.24, S.2 Sakin Şehir, İnanç ve Kırsal Turizm Üçgeni: Yalvaç İlçesi’nin Turizm Potansiyeline

Mağaranın içerisinde su sarnıçları turizm potansiyellerinin araştırılmasına bulunmaktadır. yoğunlaşmaktadır. 3.1. Yöntemi ve Sınırlılıkları 3. ARAŞTIRMA METODOLOJİSİ Bu araştırma Yalvaç ilçesinde bulunan ilgili paydaşların görüşleri üzerine yapılan nitel Bir sektörün mevcut durumunu ve bir çalışmadır. Görüşmeler, Yalvaç’ta çeşitli beklentilerini ortaya koymanın yollarından kurumlarda görevli yöneticiler ve memurlar, bir tanesi uzmanlar tarafından SWOT esnaflar, öğrenciler, üniversitede görev analizinin yapılmasıdır (Akça, 2005). yapan akademisyenler ve yerel halktan SWOT, güçlü yönler, zayıf yönler, fırsatlar kişiler olmak üzere toplam 48 kişi ile ve tehditler kavramlarının İngilizce gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler 2018 yazımdaki karşılıklarının (Strengths, tarihinde Şubat ve Mart aylarında Weaknesses, Opportunities, Threats) ilk gerçekleştirilmiştir. Görüşme yapılan harflerinden oluşan bir kısaltmadır (İnayet kişilerden Yalvaç’ın sahip olduğu ve Akbulak, 2010). İlk olarak Albert üstünlükleri, fırsatları, zayıflıkları ve Humprey tarafından SOFT (Satisfactory, tehditleri ifade etmeleri istenmiştir. Elde Opportunity, Fault, Threat) analizi olarak edilen veriler Burdur Mehmet Akif Ersoy ortaya atılan kavram, Urick ve Orr (1964) Üniversitesi turizm alanındaki tarafından SWOT analizi olarak yeniden akademisyenler ve yüksek lisans öğrencileri düzenlenmiştir. Analiz, oluşturulan SWOT ile 16 Nisan 2018 tarihinde odak grup matrisi doğrultusunda iç faktörler ile dış görüşmesi yapılarak güçlü yönleri, zayıf faktörlerin belirlenmesiyle sağlanır. Söz yönleri, fırsatlar ve tehditler öncelik sırasına konusu faktörler belirlendikten sonra göre sıralanmışlardır. stratejik önerilerin geliştirilmesi, satır ve sütunlardaki parametrelerin birbirleriyle Araştırma Yalvaç ilçesi ile sınırlı tutulması ilişkilendirilerek analiz edilmesi ile mümkün ve ilçede ikamet eden 48 kişi ile görüşme (Polat vd., 2014: 148). yöntemiyle gerçekleştirilmesi temel verilerin sağlanması açısından bir Öncelikle iş yönetimi alanlarında, bir analiz gerekliliktir, ancak bunun aynı zamanda ve planlama aracı olarak kullanılan SWOT araştırma açısından bir kısıtlılık olarak analizi, zaman içerisinde çok farklı görülmektedir. uygulama alanlarına sahip olmuş ve zamanla kırsal turizme yönelik çalışmalara 3.2. Bulgular da katkı sağlamıştır (Polat vd., 2014; Uçar ve Elde edilen bilgiler doğrultusunda Yalvaç’ın Doğru, 2005). Literatürde kırsal turizm sahip olduğu turizm potansiyelinin güçlü ve alanında SWOT analizi kullanılarak zayıf yönleri ile Yalvaç’ta yer alan turistik yapılmış birçok çalışmaya rastlamak çekiciliklerin oluşturulabileceği fırsatlar ve mümkündür (Çeltek, 2004; Akça, 2005; tehditler, SWOT analizi yöntemiyle Kızılaslan ve Ünal, 2013; Ongun ve incelenerek ortaya konmaya çalışılmıştır. Gövdere, 2014; Polat vd., 2014; Ongun vd., Tablo 2’de Yalvaç ilçesinin turizm 2016; Mansuroğlu ve Dağ, 2016; potansiyelinin belirlenmesine yönelik Dağdeviren vd., 2017; Acar vd., 2017; SWOT Matrisi yer almaktadır. SWOT Yazıcı vd., 2017; Ercan vd., 2017; Ersoy vd., Matrisinde ortaya çıkan bulgular sonucunda 2018; Bozok ve Kahraman, 2018). Bu Yalvaç turizmi hakkında önerilerde çalışmalar genellikle destinasyonların kırsal bulunulmuştur.

207 KİLİNÇ – ONGUN – KİLİNÇ 2019

Tablo 2: Yalvaç İlçesinin Turizm Potansiyelinin Belirlenmesine Yönelik SWOT Matrisi Güçlü Yönler– (S) Zayıf Yönler– (W) SO Güçlü yönler 1 İlçenin 2012 yılında Sakin 1 Yerel halkın turizm Stratejileri fırsatları avantaja Şehir unvanı alması. bilincinin yetersizliği ve çevirmek için 2 Hıristiyan dinine inananlar için Kırsal turizm girişimcilik kullanılır. önemli ikinci hac merkezi kültürünün oluşmaması. olması. 2 Yeterli sayı ve nitelikte WO Zayıf yönlerin 3 Yalvaç turizme yönelik altyapı ve üstyapı Stratejileri üstesinden gelmek faaliyetleri destekleyecek tarihi olanaklarının olmaması. için fırsatlardan ve kültürel çekiciliklere ve 3 Potansiyel turizm yararlanılır. bozulmamış bir doğaya sahip ziyaretçilerine yönelik olması. pazarlama ve tanıtım ST Tehditlerden 4 Antalya ve Konya illerinin eksikliğinin olması. Stratejileri kaçınmak için geçiş güzargahı üzerinde ve 4 Festival ve şenliklerin yerel güçlü yönler Isparta havaalanına yakın ölçekte kalması ve/veya kullanılır. olması. yeterince tanıtılmaması. 5 Geleneksel el işçilikleri, 5 Sosyal medya ve internette WT Tehditlerden tarımsal üretim ve Türk Mutfak Yalvaç ile ilgili çok yer Stratejileri kaçınmak için zayıf Kültürünün Yalvaç’ta az olsa verilmemesi. yönler minimize bile devam etmesi. edilir. 6 Yerel halkın sıcakkanlılığı ve konukseverliği yüksektir. Fırsatlar – (O) SO Stratejileri WO Stratejileri 1 Kırsal alanlara olan ilginin Sakin Şehir Felsefesi ve Kültür Yılın belli dönemlerinde artması ve Batı Akdeniz turizmi ile uyumlu olan kırsal gerek Üniversite gerekse Ajansının (BAKA) kırsal turizm anlayışı, BAKA ve BAKA tarafından yerel kalkınma ve kırsal turizmi Üniversitenin desteği ile halka kırsal turizm ve desteklemesi. Yalvaç ve çevresinde kırsal kırsal turizm girişimciliği 2 Isparta Uygulamalı turizme yönelik çekicilikler ile alakalı seminer ve Bilimler Üniversitesi’nin tespit edilerek, bir kırsal turizm kursların verilmesi turizm bölümünün olması. koridorunun oluşturulması sağlanabilir. Ayrıca yerel, 3 Isparta ili ve çevresinde sağlanabilir. ulusal basında ve sosyal alternatif turizm medyada Yalvaç ilçesinin çeşitliliğinin çokluğu. tanıtımına yer verilmesi 4 Isparta ili ve çevresinde sağlanabilir. yılın çoğu aylarında festivallerin yapılması. Önemli destinasyonlardan Eğirdir Gölü ve Davraz Kayak Merkezi’ne yakın olması. Tehditler – (T) ST Stratejileri WT Stratejileri 1 Doğal alanların bilinçsizce Yerel halka, geleneksel el İlçenin turizm kapsamı kullanımından doğan çevre işçiliğinin, tarımsal üretim ve içerisinde yer alan tehditler sorunları. geleneksel yemek kültürünün doğal ve tarihi alanların 2 Tarihi alanların tam kaybolmaması için yerel korunmasındaki güçlükler anlamıyla korunamaması. yönetimler tarafından teşvik başlığında toplanabilir. Bu 3 Yerel halkın geleneksel edilmesi ve faizsiz kredilerin sorunların giderilmesi ve özelliklerini zaman verilmesi sağlanabilir. sürdürülebilir turizmin içerisinde yitirme olasılığı. doğru uygulanabilmesi için ilçede alternatif turizm türlerine yönelik tanıtım faaliyetlerinin artması önerilirken, bununla beraber çevreci anlayışın ilçe genelinde benimsetilmesi tehditlerin giderilmesini kolaylaştırabilir.

208 C.24, S.2 Sakin Şehir, İnanç ve Kırsal Turizm Üçgeni: Yalvaç İlçesi’nin Turizm Potansiyeline

Oluşturulan SWOT matrisiyle Yalvaç 5. SONUÇ ilçesinde turizmi destekleyecek güçlü Yalvaç, sahip olunan doğal, tarihi, sosyo- yönlerin ilki, ilçenin 2012 yılında Sakin kültürel ve çevresel değerler açısından kırsal Şehir unvanı almasıdır. Sakin Şehir turizm çekim merkezi durumundadır. felsefesinin kırsal turizmle birebir örtüşmesi Yalvaç; birçok yöresel el sanatları, yöresel ilçede kırsal turizm potansiyelinin yemekler, kırsal yaşam biçimlerinin yanı oluşabileceğin bir göstergesidir. İkincisi ise, sıra gelenek, örf ve adetleri ile özünde Hıristiyan dinine inananlar için önemli ikinci yüksek bir turizm potansiyelini hac merkezi olmasıdır. Kırsal turizm diğer barındırmaktadır. Yalvaç ve yakın çevresi turizm türleriyle entegre olabilen, özellikle inanç turizmi, tarih ve müze turizmi, akarsu kültür turizmiyle çok çabuk uyum sağlayan turizmi, göl turizmi, dağ turizmi, cittaslow bir turizm türüdür. Üçüncü sırada ise, ve kırsal turizm türleri gerçekleştirilebilme Yalvaç turizmine yönelik faaliyetleri olanağına sahiptir (Kuter ve Erdoğan, 2006). destekleyecek tarihi ve kültürel çekiciliklere ve bozulmamış bir doğaya sahip olması Bir yörenin turistik seyahatler açısından gelmektedir. Dördüncü ise, Antalya ve destinasyon haline gelebilmesi için kolay Konya illerinin geçiş güzargahı üzerinde ve ulaşılabilir olmasıdır. Bu açıdan Yalvaç Isparta havaalanına yakın olması bölgeye ilçesi havayolu ve karayolu ile ulaşım son ulaşılabilirlik açısından önemlidir. Son derece kolaydır. Isparta havalimanına olarak, kırsal alanları tercih eden turistlerin gerçekleştirilen uçuşlar ile çok kısa bir geleneksel el işçiliklerini, tarımsal ürünleri sürede ilçeye gelinebilmektedir. Diğer ve Türk Mutfak Kültürünün Yalvaç’ta yandan Konya ve Antalya şehirlerine bulmaları mümkündür. İlçenin zayıf yönleri karayolları ile bağlantısı mevcuttur. İlçe, arasında göze çarpan en önemli noktalar ise dünyanın önde gelen turizm merkezlerinden genellikle yerel halkın turizm bilincinin Antalya’ya günübirlik ziyaretlere imkan yetersizliği, özellikle kırsal turizm verecek yakınlıktadır. girişimcilik kültürünün oluşmaması, yeterli İlçe ve köyleri, bulunduğu iklim ve doğa sayı ve nitelikte altyapı ve üstyapı olanaklarının olmaması ve tanıtım şartları turistik ürünlerin mevsimselliği eksikliğidir. Bunların yanı sıra Yalvaç düşünüldüğünde hem yaz hem de kış aylarında yürütülebilecek birçok turistik ilçesinde turizmin gelişmesine yönelik değer sunduğu için 12 ay turizme hizmet fırsatlar arasında ise, kırsal alanlara olan edebilecek potansiyel bulunmaktadır. ilginin artması ve Batı Akdeniz Ajansının (BAKA) kırsal kalkınma ve kırsal turizmi Yalvaç ilçesi turizm hareketlerini desteklemesidir. Isparta Uygulamalı gerçekleştirebilmek açısından birçok Bilimler Üniversitesi’nin turizm bölümünün avantaja sahip olmasına rağmen ilçeye Yalvaç ilçesinde olmasıdır. Isparta ili ve yönelik turizm hareketleri oldukça sınırlı Yalvaç ilçesinde alternatif turizm kalmaktadır. Bu durumun en temel çeşitliliğinin çokluğu ve yılın çoğu aylarında nedenlerinin başında ilçenin turizm festivallerin yapılmasıdır. Ayrıca önemli potansiyelinin bilinirliğinin düşük kalması destinasyonlardan Eğirdir Gölü ve Davraz gelmektedir. İlçenin sahip olduğu turistik Kayak Merkezi’ne yakın olması ilçe için çekiciliklerin kısıtlı tanıtımı yapılırken dahi turizm açısından bir fırsat olarak profesyonel bakış açısından uzak bir şekilde değerlendirir. Diğer yandan gelecekte gerçekleştirilmektedir. Hızla değişen ve Yalvaç turizmini tehdit edebilecek birtakım gelişen teknoloji ile birlikte tüketiciler, unsurlar da söz konusudur. Bunlar genellikle gitmek istedikleri yerleri önceden doğal alanların bilinçsizce kullanımından görebilmekte, seçimlerini sosyal medya ve doğan çevre sorunları, tarihi alanların tam görsel kriterlere göre yapabilmektedirler anlamıyla korunamaması ve yerel halkın (Gürbüz vd., 2002). Yalvaç ilçesi sosyal geleneksel özelliklerini zaman içerisinde medyada potansiyel ziyaretçileri başka yitirme olasılığıdır. yerlerde bulamayacağına inandıracak farklılıklar sunmalıdır. Kırsal turizm, kültür

209 KİLİNÇ – ONGUN – KİLİNÇ 2019 turizmi ve Sakin Şehir üçgeninde Yalvaç ilçesinin SWOT matrisine göre tanıtımlarının yapılması ilçenin bilinirliğine öneriler: katkılar sağlayacaktır. -Sakin Şehir felsefesi ve Kültür turizmi ile Bir yörenin turist çekebilmesi için en kolay uyumlu olan kırsal turizm anlayışı, BAKA ve en önemli yöntem bir seyahat acentesi ve Üniversitenin desteği ile Yalvaç ve veya tur operatörü tarafından paket tur çevresinde kırsal turizme yönelik olarak sunulmasıdır. Yalvaç’ta düzenli çekicilikler tespit edilerek, bir kırsal turizm olarak paket tur düzenleyen hiçbir tur koridorunun oluşturulması sağlanabilir. operatörü veya seyahat acentesi -Yılın belli dönemlerinde gerek Üniversite bulunmamaktadır. Bu nedenlerle yörenin gerekse BAKA tarafından yerel halka kırsal düzenli bir paket tur içerisinde satışa turizm ve kırsal turizm girişimciliği ile sunulmaması büyük bir eksikliktir. alakalı seminer ve kursların verilmesi İlçe çekicilikler ve doğal varlıklar açısından sağlanabilir. Ayrıca yerel, ulusal basında ve oldukça ilgi çekici olmasına rağmen, sosyal medyada Yalvaç ilçesinin tanıtımına çekiciliklerin üst yapı düzenlemesi oldukça yer verilmesi sağlanabilir. yetersizdir. İlçe ve çevre köylerde büyük bir -Yerel halka, geleneksel el işçiliğinin, kırsal turizm potansiyeli bulunmaktadır. tarımsal üretim ve geleneksel yemek Ancak kırsal turizmin tam anlamı ile kültürünün kaybolmaması için yerel gerçekleştirilebilmesi için kırsal alanlarda yönetimler tarafından teşvik edilmesi ve konaklama (ev pansiyonculuğu), yeme-içme faizsiz kredilerin verilmesi sağlanabilir. ihtiyacı gibi kişisel ihtiyaçların -Kırsal turizm açısından karşılanabilmesi gerekmektedir. İlçede değerlendirildiğinde Yalvaç’ta tarihi ve doğal çekiciliklerin bulunduğu yerlerde bu doğal alanların bozulması en temel tehditler ihtiyaçları karşılayabilecek işletmelerin arasında yer almaktadır. Bu tehditlerden en yetersiz olması ilçenin zayıf yönünü az oranda etkilenmek ya da tehditleri ortadan oluşturmaktadır. kaldırabilmek için ilçenin kırsal turizm İlçede kırsal turizm faaliyetlerine yönelik potansiyeline yönelik tanıtım faaliyetlerine girişimci sayısı oldukça azdır. İlçenin kırsal ağırlık verilmesi ve çevreci anlayış turizm potansiyelinin ortaya çıkabilmesi için konusunda ortak toplumsal bir bilinç doğru yatırımların yapılması ve hem nitel oluşturulması önerilmektedir. hem nicel olarak turist beklentilerini karşılayabilecek işletmelerin kurulması gerekmektedir.

KAYNAKÇA 1. ACAR, V. AVCI, E. ve ERAT, B. 4. AKÇA, H. (2004). Dünyada ve (2017). Birgi’nin turistik bir Türkiye’de kırsal turizm, Standart destinasyon olarak swot analizi Dergisi, Eylül, 61-70. kapsamında değerlendirilmesi, 5. AKÇA, H. (2005). Burdur ilinin kırsal Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 5 turizm potansiyeli ve değerlendirilmesi, (14), 1335-1372. 1. Burdur Sempozyumu, Bildiriler Cilt 2. AHİPAŞAOĞLU, S. ve ÇELTEK, E. I, 16 - 19 Kasım, Burdur, 515-517. (2006). Sürdürülebilir kırsal turizm, 6. ALBAYRAK, A. (2013). Alternatif Gazi Kitabevi, . turizm, Detay Yayıncılık, Ankara. 3. GÜZEL, F. Ö. (2010). Turistik Ürün 7. AVCIKURT, C. ve KÖROĞLU, Ö. Çeşitlendirmesi Kapsamında Yeni Bir (2008). Kırsal turizm, (ss: 61-83). Dinamik: İnanç Turizmi, Süleyman Avcıkurt, C. ve Hacıoğlu, N. (Ed.) Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, Turistik ürün çeşitlendirmesi, Ankara: Cilt: 2, Sayı: 2, 87-100. Nobel.

210 C.24, S.2 Sakin Şehir, İnanç ve Kırsal Turizm Üçgeni: Yalvaç İlçesi’nin Turizm Potansiyeline

8. AYDIN, E. ve SELVİ, M. S. (2012). Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırsal turizm tanıtımında yerel Isparta. paydaşların rolü: Arhavı̇ örneği, 17. DAĞDEVİREN, A. ÖZDEMİR, H. ve Uluslararası Sosyal Ve Ekonomik GÖKER, G. (2017), ilçesinin Bilimler Dergisi, 2 (2), 133-144. turizm potansiyeli, Journal of Tourism 9. AYDIN, O. (2012). AB’de kırsal and Gastronomy Studies, 5/4, 504-533. turizmde ilk 5 ülke ve Türkiye’de kırsal 18. DOĞAN, H. ve ÜNGÜREN, E. (2012). turizm, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Yerel Halkın Isparta Turizmine Yönelik Araştırmalar Dergisi, 14 (23), 39-46. Görüşleri Üzerine Bir Araştırma, 10. BAYKUL, A. ve MADEN S. I. (2017). Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Bölgesel kalkınma ve turizm ilişkisi: İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: tr61 bölgesi üzerine bir değerlendirme, 17, Sayı: 1, ss. 103-122. Uluslararası Turizm Global 19. ERCAN, F. DALGIN, T. ve ATAK, O. Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 65-73. (2017). Muğla/ ilçesinin kırsal 11. BİLDİK, T. (2003). Anadolu’da men turizm potansiyelini değerlendirmeye kültü, Atatürk Üniversitesi Sosyal yönelik bir swot analizi, Uluslararası Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Ana Bilim Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 10, Dalı Basılmamış Yükseklisans Tezi, Sayı: 52, Ekim, 1416-1424. . 20. EREN R. ve AYPEK, N. (2012). Kırsal 12. BOZOK, D. ve KARAMAN, R. (2018). turizm bölgesinde yerel halkın turizm Isparta lavantasının kırsal turizm gelişimine karşı tutumları. Uluslararası kapsamında swot analizi yöntemiyle Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 2 değerlendirilmesi: Kuyucak köyü (2), 43-47. örneği. International Journal of Social 21. ERSOY, Y. TEHCİ, A. ve ERSOY, B. and Economic Sciences (IJSES), 8 (2), (2018). Kırsal turizm potansiyelinin 27-33. swot analizi ile değerlendirilmesi: 13. ÇEKEN, H. DALGIN, T. ve ÇAKIR, N. ili örneği, Hitit Üniversitesi (2012). Bir alternatif turizm türü olarak Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: kırsal turizmin gelişimini etkileyen 11, Sayı: 1, Haziran, 649-664. faktörler ve kırsal turizmin etkileri, 22. ESENGÜN, K. AKÇA, H. ve SAYILI, Uluslararası Sosyal ve Ekonomik M. (2002). Dağlık ve ormanlık alanlarda Bilimler Dergisi, 2 (2), 11-16. kırsal turizm faaliyeti ve sürdürülebilir 14. ÇELTEK, E. (2004). Kırsal turizm ve kırsal kalkınma, I. Ulusal Kooperatifleri ilinin kırsal turizm potansiyelinin Sempozyumu, 22-23 Mart, , swot analizi, Sakarya Üniversitesi 97-102. Sosyal Bilimler Enstitüsü 23. GÜNEY, D. ve GÖLLER, V. (2016), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırsal Turizm Konusunda Yerel Halkın Sakarya. Yaklaşımının Belirlenmesi: Misi Köyü 15. ÇOK, B. (2010). Isparta ve ilçeleri cami Örneği, Turizm Akademik Dergisi, 3 süslemeleri, Süleyman Demirel (2), 25-36. Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 24. GÜRBÜZ, İ. B. EROL, A. O. ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı YAVUZ, O. (2002). Dünya’da ve Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Türkiye'de kırsal turizm, Türkiye V. Isparta. Tarım Ekonomisi Kongresi, 18-20 16. ÇOLAK, E. C. (2018). Sürdürülebilir Eylül, Erzurum, 421-425. kentleşme kapsamında sakin şehir 25. HABERAL, H. (2015) Turizmde uygulaması: Yalvaç Örneği. Süleyman alternatif ekolojik turizm-doğa turizmi- Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler kırsal turizm-yayla turizmi, Detay Enstitüsü Kamu Yönetimi Ana Bilim Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara.

211 KİLİNÇ – ONGUN – KİLİNÇ 2019

26. İNAYET, Z. ve AKBULAK, C. (2010). 35. NILSSON, P. A. (2002). Staying on Troia tarihi milli parkı’ndaki turizm farms-an ideolojical backround, Annual potansiyelinin swot analizi ile Of Tourism Reserarch, 29 (1), 7-24. değerlendirilmesi, (ss: 203-213), 11. 36. ONGUN, U. (2015), Kırsal turizmin Ulusal Turizm Kongresi, 2-5 Aralık kırsal kalkınmaya etkisi: Şirince örneği, Kuşadası, (Ed. Çolakoğlu, O. E.), Detay Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara. Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim 27. KADANALI, E. ve YAZGAN, Ş. Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tez, (2012). Kırsal turizmin ekonomik- Isparta. sosyal ve çevresel etkileri, KMÜ Sosyal 37. ONGUN, U. GÖVDERE, B. ve ÇİÇEK, ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14 U. (2016). Yeşilova’nın kırsal turizm (23), 97-100. potansiyelinin swot analizi ile 28. KIZILASLAN, N. ve ÜNAL, T. (2013). değerlendirilmesi, Süleyman Demirel Spil dağı milli parkı kırsal Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7 (16), turizm potansiyelinin belirlenmesi, 75-88. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma 38. ONGUN, U. GÖVDERE, B. ve Dergisi, Sayı: 7, 10-29. KAYGISIZ DURGUN, A. (2015). 29. KODAŞ, D. ve ERÖZ, S. S. (2012). “Isparta İli Kırsal Alanlarında Kırsal turizm ile kültürel turizmin Yapılabilecek Kırsal Turizm Türlerinin bütünleşmesi, KMÜ Sosyal ve Kırsal Kalkınmaya Etkisi”, Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14 International Journal of Social and (22), 169-174. Economic Science, 5 (1), 122-131. 30. KORKMAZ, M. ve BAŞKALKAN, S. 39. ONGUN, U. ve TÜRKOĞLU, M. N. (2011). Eğirdir Gölü ve Çevresinde (2016). Isparta İli Turizm Potansiyelinin Turizm Gelişiminin Sürdürülebilirliği Değerlendirilmesine Yönelik Teorik Bir Üzerine Değerlendirmeler, SDÜ Orman Çalışma, Karabük Üniversitesi Sosyal Fakültesi Dergisi, 12, ss. 62-69. Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 6, sayı: 31. KOZAK, N. KOZAK, M. A. ve 1, 145-161. KOZAK, M. (2015). Genel Turizm, 40. ONGUN, U. ve GÖVDERE, B. (2014). Detay Yayıncılık, Yenilenmiş 18. Bölgesel kalkınmada kırsal turizmin Baskı, Ankara. etkisi: Ağlasun Yeşilbaşköy örneği, 32. KUTER, N. ve ERDOĞAN, E. (2006), International Journal of Social and Yalvaç, Pısıdıa Antıocheıa antik kenti Sciences, 4 (2), 51-57. ve çevresinin peyzaj özellikleri ve 41. ONGUN, U., GÖVDERE, B., KİLİNÇ, turizm açısından değerlendirilmesi, U. ve YEŞİLTAŞ, M. (2017). Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Sürdürülebilir Kırsal Turizmle Fakültesi Dergisi, Seri: A, Sayı: 1, 111- Bütünleşen Eğirdir İlçesinin Sakin Şehir 123. (Cittaslow) Kapsamında Kırsal 33. MANSUROĞLU, S. ve DAĞ, V. Kalkınmaya Etkisi, Journal of Current (2016). Bingöl ilinin peyzaj Researches on Social Sciences, 7 (2), potansiyelinin kırsal turizm olanakları 147-162. (swot analizi yöntemi kullanılarak) 42. ÖZDEMİR, S., (2012). “Kırsal açısından değerlendirilmesi, kalkınmada kırsal turizmden Mediterranean Agricultural Sciences, yararlanma olanakları: Gökçeada 29 (1), 9-16. örneği, KMÜ Sosyal ve Ekonomik 34. MAYER, H. ve KNOX, P. L. (2006). Araştırmalar Dergisi, 14 (23), 19-21. Slow Cities: Sustainable Places in a Fast 43. PAJO, A. ve UĞURLU, K. (2015). World, Journal Of Urban Affairs, Vol: Cittaslow Kentleri İçin Slow Food 28, No: 4, 321-334. Çalışmalarının Önemi, Electronic Journal Of Vocational Colleges, Aralık,

212 C.24, S.2 Sakin Şehir, İnanç ve Kırsal Turizm Üçgeni: Yalvaç İlçesi’nin Turizm Potansiyeline

ss: 65-73. http://www.ejovoc.org/- 53. UÇAR, D. ve Doğru, A. Ö. (2005). CBS makaleler/decem-ber_2015/pdf/09.pdf projelerinin stratejik planlaması ve swot (Erişim Tarihi: 18.06.2017). analizinin yeri, 10. Türkiye Harita 44. PINK, S. (2008). Sense and Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 28 Mart- Sustaniability: The Case of Slow City 1 Nisan, Ankara. Movement, Local Environment, Vol: 54. UÇAR, M. ÇEKEN, H. ve ÖKTEN, Ş. 13, No: 2, pp: 95-106. (2010). Kırsal Turizm ve Kırsal 45. POLAT, E. ÖZDEMİR, S. S. ve Kalkınma ( Örneği), Detay ÖZDEMİR, M. (2014). Kırsal turizm Yayıncılık, Ankara. potansiyelinin swot analizi ile 55. UKAV, İ. (2014). Adıyaman İlinde değerlendirilmesi: Balıkesir örneği, Kırsal Turizm Potansiyeli ve Geliştirme Coğrafyacılar Derneği Uluslararası Fırsatları, Elektronik Sosyal Bilimler Kongresi Bildiriler Kitabı, Muğla Sıtkı Dergisi, 3 (51), ss.15-33. Koçman Üniversitesi, 4-6 Haziran, 56. ÜNAL, Ç. (2016). Turizm Muğla, 143-153. coğrafyasında yeni kavramlar “yavaş 46. SARGIN, S. (2006). Yalvaç’ta inanç şehirler ve yavaş turizm”. Doğu turizmi, Fırat Üniversitesi Sosyal Coğrafyası Dergisi, 36 (21), 13-28. Bilimler Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 2, 1-18. 57. ÜSTOL G. BALKAYA Ç. ve 47. SOYKAN, F. (1999). Doğal çevre ve KALYONCUOĞLU, Ü. Y. (2013). kırsal kültürle bütünleşen bir turizm Pisidia Antiokheia antik kentinde türü: kırsal turizm, Anatolia: Turizm (Yalvaç, Isparta) yer radarı ve elektrik Araştırmaları Dergisi, Yıl: 10, Mart- özdirenç tomografi araştırmalarının ilk Haziran, 67-75. sonuçları, Türkiye 20. Uluslararası 48. SOYKAN, F. (2003). Kırsal turizm ve Jeofizik Kongre ve Sergisi. Side, 14-17. Türkiye turizmi için önemi, Ege 58. YAMAÇ, Z. ve ZENGİN, B. (2017). Coğrafya Dergisi, 12, İzmir, 1-11. Alternatif türü olarak kırsal turizm 49. SOYKAN, F. (2006). Avrupa’da kırsal potansiyelinin değerlendirilmesine turizme bakış kazanılan deneyim, II. yönelik bir örnek olay analizi: Narköy, Balıkesir Ulusal Turizm Kongresi, 20- Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22 Nisan, 71-87. Yıl: 5, Sayı: 50, 300-312. 50. TOPAY, M. ve PARLADIR, M. (2015). 59. YAZICI, K. ASLAN. B. G. ve Isparta İli Örneğinde CBS Yardımıyla ANKAYA, F. (2017). Kırsal turizm ve Alternatif Turizm Etkinlikleri için ekoturizm potansiyeli ve swot analizi: Uygunluk Analizi, Tarım Bilimleri Başkale (Van) ve yakın çevresi örneği, Dergisi, 21, ss. 300-309. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Özel Sayı: 3, 132- 51. TÜRKOĞLU, M. GÖVDERE, B. ve 145. MEYDAN, Ç. (2005). Isparta İli Turizminin Sorunları ve Çözüm 60. http://cittaslowturkiye.org/#cittaslow Önerileri, Süleyman Demirel (Erişim Tarihi: 27/04/2019). Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 61. http://www.yalvac.bel.tr/kentrehberidet Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 1, 29-38. ay/745. (Erişim Tarihi: 13.02.2019). 52. TORUN, E. (2013). Kırsal turizmin 62. https://cittaslowturkiye.org/cittaslow- bölge insanına katkıları, KMÜ Sosyal yalvac/ (Erişim Tarihi: 01/01/2019). ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 15 63. www.ispartakulturturizm.gov.tr/, (24), 31-37. (Erişim Tarihi: 25.04.2019)

213