www.gaelsceal.ie Feachtas Seanscoil chéanna leanúnach na Seanscéal céanna n-easaontóirí L. 16 poblachtacha Comórtas Tinte ealaíne L. 4 Snámha na le feiscint L. 21 hEorpa L. 29

€1.65 (£1.50) Ag Cothú Phobal na Gaeilge 13.08.2010 Uimh. 21 •

Spotaí & Stríocaí IDIRNÁISIÚNTA

GRIANGHRAF: MARK STEDMAN/PHOTOCALL IRELAND €100k chun Sleamhnuithe láibe sa tSín gach altra Meadhbh Ní Eadhra TÁTHAR ag maíomh gur thug eolaithe Síneacha rab- hadh 13 bliana ó shin faoin síciatrach mbaol a bhaineann le dífho- raoisiú a dhéanamh i lim- istéir íogaire comhshaoil. Tá gar do 2,000 duine marbh a oiliúint mar gheall ar shleamhnu- ithe láibe sa tír le déanaí. Cé gur báisteach throm ba Ach ní féidir iad a fhostú in Éirinn chúis le formhór na sleamh- nuithe láibe sa tír, tá foinsí Meadhbh Ní Eadhra eolas faoi, ach níl sé de ag rá go raibh siad i bhfad chumhacht acu tuilleadh níos measa mar gheall ar an IN ainneoin go mbeidh na altraí a fhostú. Cuirtear bac dífhoraoisiú. Gearradh céadta altra nua ag cáiliú in orthu mar gheall ar an mhor- 313,000 acra foraoise i Éirinn i gceann seachtaine nó atóir rialtais ata i bhfeidhm.” Zhouqu idir 1952 agus 1990, dhó, tá géarchéim ann i Dar leis an PNA, caithfear ag cur le baol na sleamhnu- measc seirbhísí meabhairsh- na rialacha a bhaineann leis ithe láibe. láinte sa tír seo, dar le tuairisc an moratóir seo a mhaolú a d’fhoilsigh an Comhlachas ionas gur féidir dul i ngleic Altraí Síciatracha (PNA) an leis an ngéarchéim seo. Níl fórsaí na tseachtain seo. “A Mental “Rachaidh formhór d’al- hIaráice ‘réidh’ le Health Service in Crisis” an t- traí nua na tíre seo go dul i gceann ar an tír ainm atá ar an tuairisc. Meiriceá, Sasana, an Astráil, “Ní rud nua é seo,” ar sí. nó go tíortha eile thar lear,” a Amy Huberman & Keith Duffy ag seoladh fheachtas spraoi Cadbury, 'Spots V Stripes'. Moltar Caitríona Ní Chadhain “Bhí Feidhmeannacht na deir urlabhraí. d'iomaitheoirí dhá fhoireann a dhéanamh, cluiche ar bith a imirt, agus pointí a bhailiú i dtreo Seirbhíse Sláinte (HSE) ar an Ar lean ar leathanach 3 ollscór foirne ar www.spotsvstripes.com. DAR leis an Oifigeach Míleata is sinsearaí san Iaráic, ní bheidh a fórsaí slándála ábalta dul i gceann ar an tír go dtí 2020 agus Cainteanna idir na Rialtais is na “Óglaigh na hÉireann” lán- d’iarr sé ar na Stáit Aon- taithe moill a chur lena Grúpaí Easaontacha Poblachtacha ábalta an PSNI a ionsaí dtarraingt siar. Tá sé i gceist ag rialtas Mheiriceá a dtrú- Danny Brown paí atá iontach gníomhach mhalairt fíor. Danny Brown Chorr Chríochach i gContae paí comhraic a tharraingt as le tamall anuas nuair a bhí a Dúirt sé fosta go bhfuil sé Thír Eoghain. an tír faoi dheireadh na TÁ sé dearbhaithe anois ag fhios aige féin go raibh a lei- go mór i bhfách le LE cúpla seachtain anuas, tá Níl amhras ar bith ann ach míosa seo, agus go mbeidh Martin McGuinness go théid ag tarlú. comhchainteanna agus gur sé cruthaithe ag ‘easaontóirí’ gur mhéadaigh na heasaon- na trúpaí ar fad imithe faoi bhfuil rialtas Shasana agus Bhí sé féin agus baill eile sin an t-aon bhealach chun poblachtacha sna Sé Chon- tóirí ar a gcuid ionsaithe le dheireadh 2011. Dúirt an rialtas na hÉireann ag caint de Shinn Féin páirteach i tosaigh sna Sé Chontae. tae gur féidir leo ionsaithe tamall anuas. Leifteanant-Ghinearál le grúpaí easaontacha gcainteanna le rialtas na Mhaígh Owen Paterson, marfacha a dhéanamh ar Rinne siad ionsaí ar Babaker Zerbari nach raibh poblachtacha. Breataine chomh fada siar le Rúnaí Stáit Thuaisceart bhaill den tSeirbhís shaighdiúir de chuid Arm na a fhórsaí réidh le dul i ngleic Ag labhairt le Radio tús na 80í agus dúirt sé ar an Éireann, an tseachtain seo Phóilíneachta. Breataine i mBeannchar i leis an tír leo fhéin go fóill. Ulster Déardaoin, dúirt sé chlár raidió go raibh caite go raibh polasaí ag an Dé Máirt na seachtaine gContae an Dúin Dé Tá sé ráite ag an Teach Bán nár thuig sé an fáth go raibh nathanna cainte ag na rialtas gan bheith ag caint le seo, thit buama as faoi charr Céadaoin seo caite agus Dé áfach go bhfuil na Stáit Aon- an dá rialtas ag séanadh go húdaráis le cur ina luí ar daoine nár chleacht mod- iar-phóilín atá ag obair go Sathairn rinne siad ionsaí ar taithe fós ar sprioc chun na poiblí go raibh cainteanna dhaoine nach raibh cain- hanna síochánta fóill leis an PSNI nuair a bhí phóilín eile i gCill Chaoil sa trúpaí a tharraingt siar ón ar siúl idir iad agus na grú- teanna ag tarlú nuair a bhí a polaitíochta. sé ag tiomáint chuig a chuid chontae céanna. Iaráic. oibre taobh amuigh den Ar lean ar leathanach 4 2 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 1 NUACHT NÁISIÚNTA Alt conspóideach Cith Cumhachtach imithe as reachtaíocht úr ar dhlí na mórshiúlta

Danny Brown ngrúpaí sin go minic ar an raidió agus ar an teilifís ag BHÍ ar an rialtas ó thuaidh cáineadh na moltaí. athruithe móra a dhéanamh ar Ní raibh na hoird dhílse dhlí úr a bhaineann le mór- sásta ach oiread leis an dlí úr shiúlta i ndiaidh agóidí agus agus dhiúltaigh an tOrd Oráis- gearán ó ghrúpaí pobail agus teach páirt a ghlacadh i gcain- ceardchumainn. teanna leis an rialtas ar an dlí Mar chuid de chlár an rial- úr. tais, dúradh go ndéanfadh siad Ní raibh leisce ar bith ar athbhreithniú ar an dlí maidir urlabhraithe Shinn Féin agus le mórshiúlta, go háirithe na an DUP na moltaí a chosaint mórshiúlta conspóideacha de sna meáin, áfach, agus dúirt chuid an Oird Oráiste. siad go raibh an reachtaíocht Ach nuair a chuir siad a de dhíth go géar le stop a chur gcuid moltaí os comhair an leis an fhoréigean a bhain le Chomhthionóil ag Stormont, mórshiúlta conspóideacha. Ná bac le 'flower power' - tá sé in am don 'ESB Shower Power' ag an Electric Picnic. Sheol an fear grinn Karl Spain, Nadia Forde & bhí ailt sa reachtaíocht a Anois, áfach, tá an t-alt con- Jenny Lee Masterson an feachtas, ina mbeidh buíonta de 30 duine ag úsáid rothair chun cith leictreach a chumhachtú ag an chuaigh níos faide ná mar a spóideach imithe as an reach- bhféile cheoil. GRIANGHRAF: MARK STEDMAN/PHOTOCALL IRELAND shíl duine ar bith. taíocht bheartaithe. Mar shampla, bheadh cosc Dúirt Peter Robinson leis an ar chruinniú ar bith amuigh BBC Déardaoin nach raibh rún faoin aer ina mbeadh níos mó riamh acu cur isteach ar chead ná 50 duine páirteach muna daoine agóid a dhéanamh Triúr fear dá gceistniú tar éis urghabháil cannabais €1.2m mbeadh fógra 37 lá tugtha ag agus go léireodh na leasuithe Oisín Mac Donnacha iad ag bogadh 100kg de coinníodh iad faoi Alt 2 den urghabháil. lucht a eagraithe do na póilíní. úra é sin. channabas luibhe de luach Acht um Cheartas Coiriúil. Deir na Gardaí go bhfuil Chuir an t-alt sin go háirithe Dheimhnigh sé fosta go GABHADH triúr fear, 24, 28 €1.2 milliún ó veain amháin go Bhí Aonad Náisiúnta Drugaí drong drugaí i mBaile Átha fearg ar na ceardchumainn mbeadh an reachtaíocht úr agus 44 bliain d’aois, i gclós i veain eile. Ceistníodh na fir i an Gharda Síochána agus an Cliath atá faoi fhiosrúchán ag agus ar ghrúpaí pobail agus bunaithe ar Choinbhinsiún na mBaile Bachaille, Baile Átha Stáisiún na nGardaí i mBaile tAonad um Choireacht Aonad Náisiúnta Drugaí an bhí urlabhraithe thar ceann na hEorpa um Chearta an Duine. Cliath,oíche Dé Céadaoin agus Mhunna agus Fionnghlas agus Eagraithe bainteach leis an Gharda Síochána.

Neamhspleáchas Larry Murphy Scrios ar Halla Oráis- Scaoilte Saor ón Teileafón: 00353-91-536201 Fuinnimh na hÉireann Phríosún Trevor Ó Clochartaigh teach i dTír Eoghain Caitríona Ní Chadhain Bainisteoir Tionscadail [email protected] Caitríona Ní Chadhain Clean Energy World Leader?’ “Is féidir le fuinneamh Caitríona Ní Chadhain nuair a gheobhaidh siad D’FHÁG Larry Murphy Patricia Ní Chonghaile TÁ an acmhainneacht ag glan cuidiú le hÉirinn a sháb- cúiteamh. príosún Chnoc an Arbhair Comhordaitheoir Táirgíochta [email protected] Éirinn chun neamh- háil ó na dúshláin eacna- Tá tine tar éis scrios a Cháin an Leas-Chéad-Aire, maidin inné i ndiaidh 10 spleáchas fuinnimh a bhaint maíochta agus fuinnimh atá dhéanamh ar halla Oráis- Martin McGuinness, an t- mbliana go leith de phianbhre- Ciarán Dunbar amach ag úsáid acmhainní roimpi,” a dúirt Travers, “Tá teach i Pomeroy i gcontae ionsaí, ag rá; “níl sé seo ceart ith 15 bliana a chaitheamh sa Eagarthóir fuinnimh in-athnuaite, dar gaotha againn atá i measc na Thír Eoghain . agus caithfear é a cháineadh, bpríosún. Ciontaíodh Murphy [email protected] le John Travers, údar agus ngaoth is láidre ar domhan, Glaodh ar na seirbhísí is soiléir gurb é an aidhm atá mar gheall ar éigniú agus iar- Treasa Bhreathnach Príomhfheidhmeannach agus tonnta ag teacht isteach éigeandála ag thart ar 3r.n. leis an ionsaí seo ná an tean- racht ar dhúnmharú mná as Soláthróir Ábhair ‘Acmhainní Fuinnimh atá i measc na dtonnta is maidin Déardaoin. nas a ardú roimh pharáid na Ceatharlach i Sléibhte Chill [email protected] Malartacha.’ cumhachtaí ar an Tá an PSNI ag fiosrú an mBuachaillí Printíseacha ag Mhantáin in 2000. Tá trí huaire an méid iom- phláinéad.” cháis. an deireadh seachtaine.” Faoin Acht um Chiontóirí Gráinne McElwain Soláthróir Ábhair lán fuinnimh atá ag teastáil Dúirt sé freisin go bhfuil Baineann dhá lóiste Oráis- Rinneadh ionsaí coirlosc- Gnéis, caithfidh ciontóirí gnéis [email protected] in Éirinn le fáil anseo thart an cumas ann chun 100,000 teacha áitiúla, Royal Black tha ar an halla i Samhain Gardaí a chur ar an eolas faoi timpeall orainn ó fhoinsí in- post a chruthú trí úsáid Preceptory, banna píopaí 2008 freisin. cá bhfuil siad le cur fúthu Meadhbh Ní Eadhra athnuaite, b’shin é an cheart a bhaint as fuin- agus banna fliúit úsáid as an Dúirt an Ball taobh istigh de sheacht lá tar Soláthróir Ábhair [email protected] phríomh-theachtaireacht a neamh in-athnuaite agus gur halla. Tá an foirgneamh os Comhthionóil áitiúil de éis dóibh a bheith scaoilte bhí ag Travers agus é ag caint féidir le 20% de riachtanais cionn 100 bliain d’aois. Dúirt chuid an DUP, Ian Mc Crea, saor. Bhí Murphy mar amhras- ag Nova UCD inné agus é ag fuinnimh na hÉireann teacht Richard Reid, iontaobhaí an gur “soiléir gur ionsaí tach i roinnt cásanna de mhná seoladh a leabhair nua, ó fhoinsí in-athnuaite i rith halla, go ndéanfar atógáil air seicteach a bhí ann.” ag imeacht ar iarraidh sna Baineann Gaelscéal úsáid as Gaelspell agus Ceart, bogearraí a chabhraíonn le litriú agus gramadach na ‘Green & Gold – Ireland a na gcéad deich mbliana eile. 1990í chomh maith. Gaeilge, www.cruinneog.com GAELSCÉAL Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 NUACHT • 3

Círéib nó ospidéal? : Foréigean sna haonaid síciatrachta €100k chun gach altra síciatrach a oiliúint

Ach ní féidir iad a hísí meabhairshláinte agus tá níos mó agus níos mó Tá thart ar 36 seirbhís mhe- go leor acu ag éirí as go luath slándálaithe á bhfostú anois abhairshláinte lonnaithe in fhostú in Éirinn mar gheall ar dhrochchoinníol- mar gheall ar an bhforéigean i Éirinn agus mar gheall ar an lacha oibre agus strus. Maíonn measc na n-othar.” bpolasaí a cuireadh i bhfeidhm Ar lean ó leathanach a haon an tUasal Kavanagh go bhfuil Fostaíodh gnólachtaí in 2006, “Vision for Change,” “Ní féidir iad a fhostú anseo méadú “ollmhór” i ndiaidh slándála príobháideacha ag táthar ag déanamh iarrachta na mar gheall ar mhoratóir an rial- teacht ar fhéinmharú, féing- ospidéil éagsúla i gContae an seirbhísí go léir a cheangal le tais. Go dtí go socraíonn an rial- hortú agus foréigean i measc na Chláir, i mBaile Átha Cliath chéile agus lárionaid a chruthú. tas deireadh a chur leis an n-othar. Rinne sé cur síos ar na agus i gContae Chill Dara. Ach deir urlabhraí ón PNA go moratóir, ní bheidh an HSE in hospidéil agus na haonaid síci- Deir sé go bhfuil aonaid bhfuil ionaid á ndúnadh agus ann altraí a fhostú.” atrachta mar “thimpeallacht chúraim “dhaingne” á thab- ag bogadh go dtí ionaid eile gan Maíonn an PNA go gcos- fhíorscanrúil”. hairt ar chuid de na haonaid na seirbhísí cuí a bheith curtha naíonn sé €100,000 gach altra a D’éirigh 20% d’altraí síciatra- síciatrachta agus go bhfuil sé i bhfeidhm roimh ré. oiliúint agus nach ndéanann sé cha as le dhá bhliain anuas. seo seanaimseartha agus as “Tá deacrachtaí agus dain- ciall go mbeadh an oiread sin Anuraidh, d’éirigh 596 altra as a dáta. séar ag baint le Seirbhís altraí nua ag imeacht ón dtír ag bpoist agus d’éirigh líon an-ard Tá Ospidéal Naomh Brendán i mBaile Átha Cliath ar cheann de Cé go bhfuil easpa altraí ann, Ospidéil Ghéarmhíochaine,” a lorg oibre. de 1500 altra as le trí bliana na hospidéil a luaitear i dtuairisc an PNA. D'fhostaigh siad ní hé sin an t-aon fhadhb atá deir sí. “Is aonaid oscailte atá Tá sonraí scanrúla le léamh anuas. gnólacht slándála mar gheall ar na fadhbanna san aonad sícia- ann. Tá easpa leanúnachais ann iontu agus mar sin níl aon áit sa tuairisc seo faoi eachtraí Mar gheall air seo, maíonn trachta ann. freisin i measc na n-altraí a chun srian a chur ar na hothair. éagsúla atá tarlaithe le déanaí in Kavanagh nach féidir déileáil i oibríonn sna hospidéil. Bíonn Tá siad go léir i mullach a ospidéil na hÉireann agus is léir gceart le riachtanais na n-othar. measc na n-othar agus go raibh hothair go léir a bhogadh ón áit siad ag teacht agus ag imeacht chéile.” go bhfuil go leor fadhbanna sa “Tá an córas ar fad ag brath ar gá le Gardaí i bhfeisteas círéibe ach tá beirt altra amuigh tinn go neamhrialta agus mar gheall Beidh an tuairisc seo ón PNA chóras maidir le heaspa altraí ragobair, ar altraí a thabhairt isteach go hionaid anois mar gheall ar dhónna air sin níl timpeallacht sheasta á cíoradh níos géire sna ag obair sna haonaid. gníomhaireachta agus ar altraí a ar leith, nach bhfuil ainmnithe agus ionanálú deataigh.” ann do na hothair. laethanta amach romhainn. Tá Deir Ard-Rúnaí an PNA, Des d’éirigh as roimhe seo ach a sa tuairisc. An tseachtain seo caite, bhris “Tagann othair isteach sna an PNA ag súil go ndéanfaidh Kavanagh, go bhfuil bhfuil brú á chur orthu filleadh “Tá leibhéil an-arda othar eile tríd an tsíleáil san hospidéil seo mar go dteast- an tAire Sláinte, Mary Harney, “géarchéim i ndiaidh ar an lucht oibre,” ar sé. “Níl sé d’fhoréigean sna haonaid seo,” ionad agus cheangail sé é féin i aíonn uathu go dtiocfaidh brústocaireacht ar an Aire géarchéime” ag tarlú sna seirb- seo sásúil agus níl sé ar leas na a deir Kavanagh. “In ospidéal sreanga leictreacha. biseach orthu,” a deir Airgeadais Brian Lenihan, dul i hísí meabhairshláinte “ar n-othar ná na n-altraí.” Thamhlachta an tseachtain seo, “Go minic, bíonn muid ag Kavanagh. “Ní thiocfaidh ngleic leis na fadhbanna a thug- bhonn laethúil.” Dar leis tá Cúis imní atá ann go bhfuil chuir othar amháin an t-aonad brath ar na Gardaí teacht biseach orthu i dtimpeallacht tar chun solais sa tuairisc, sula easpa altraí ag obair sna seirb- an oiread sin foréigin ann i trí thine. D’éirigh linn na isteach,” a deir Kavanagh. “Tá mar seo.” n-éiríonn rudaí níos measa fós. Filleann an feall ar an bhfeallaire Ag stiúrú an lucht 13 ghnó beatha eachtraí ann maidir le creimirí a Is iad gnóthaí bia eitnigh an bheith i mbialanna. tromlach a fuair orduithe dúnta i dúnta i mí Iúil Bíonn easpa córais sláin- mí Iúil, os cionn 70% den líon teachais le feiceáil agus fadhban- iomlán a dúnadh. Clúdaíonn an Róisín Ní Éalaí na tromchúiseacha maidir le uimhir seo cúig stalla bia, stalla stóráil bia agus sláinteachas amháin a bhí ag an bhféile cheoil GEARRADH Orduithe Dúnta ar 13 pearsanta na ndaoine atá ag obair ‘Oxegen’ san áireamh. ghnó beatha sa Phoblacht le linn ann. Fuarthas áiteanna nach Dar leis an Dochtúir Bernard mhí Iúil. Dúnadh na gnóthaí seo raibh uisce reatha ar fáil do na Hegarty, áfach, níl aon chúisean- mar gheall ar fhaillíocha agus daoine atá ag obair ann lena na faoi leith a raibh ardú mór ar an sáruithe ar an reachtaíocht um lámha a ní. Dar leis an dochtúir líon bialanna eitneacha ach shábháilteacht bhia, an tAcht um Bernard Hegarty ó Údarás Sáb- amháin gur tharla sé go raibh cei- Údarás Sábháilteachta Bia na háilteachta Bia na hÉireann, tar- thre stalla san áit chéanna. hÉireann, 1998. laíonn sé go mbíonn easpa suime Luaigh sé freisin an tábhacht a D’eisigh oifigigh sláinte ag bainisteoirí gnóthaí caighdeán bhaineann le beatha ó chultúir chomhshaoil de chuid an FSS na an ghnó a choinneáil ard ó thaobh eile a bheith againn anseo in horduithe i Réigiún an Iarthair sláinteachais de. Luaigh sé go Éirinn, go bhfuil na gnóthaí beat- agus i mBaile Átha Cliath. mbíonn bainisteoirí áiritheag iar- ha an-tábhachtach do dhaoine a Threisigh an tÚdarás Sábháil- raidh an oiread oibre is lú a thagann anseo chun cur fúthu. teachta Bia, an tseachtain seo, go dhéanamh i leith sláinteachais Deir sé go mbíonn bacainn teanga bhfuil sé do-ghlactha go bhfuil ionas go mbeidh siad fós in ann ann uaireanta le daoine a roinnt gnóthaí beatha fós ag feidhmiú go dleathach. bhogann anseo ó thíortha each- déanamh sárú ar na dlíthe um Déanann sé trácht ar an gcúlú trannacha i leith na reachtaíochta. shábháilteacht bhia agus thug eacnamaíochta freisin, ag tomhas Tá tacaíocht ar fáil d’úinéirí gnó siad rabhadh d'oibreoirí gnóthaí go mb'fhéidir go bhfuil daoine ag nach bhfuil Béarla ar a dtoil acu beatha díriú ar a gcuid córais sáb- dul sa seans agus nach mbíonn anois inár sochaí ilchultúrtha, ar háilteacht bhia agus cleachtais siad chomh cúramach mar gheall nós treoracha atá aistrithe ag an sláinteachais. Ní ar fhaillíocha air agus a bhíodh. Údarás Sábháilteachta Bia maidir éadroma a ghearrann oifigeach Feictear faillíocha ar nós easpa le lipéadú beatha. Tá na treoracha ordú dúnta ar ghnó beatha ach smachta ar theocht an bhia, is é seo ar fáil i ndeich dteanga faillíocha ollmhóra a chuireann sin le rá nach raibh an bia éagsúla: an Béarla, an Araibis, an na tomhaltóirí i ndainséar tromaí fuaraithe ag leibhéal sásúil, nó Laitvis, an Liotuáinis, an Pholain- agus láithreach. nach raibh bia cócaráilte coin- nis, an Rúisis, an tSínis Shim- Ag stiúrú an lucht Is mionlach na gnóthaí beatha nithe deas te. Tharla sé freisin nár plithe, an tSínis Thraidisiúnta, an in Éirinn atá i gceist ach bíonn scaradh bia amh ó bhia cócaráilte. Úcráinis agus an Urdais. 4 NUACHT GAELSCÉAL • Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010

Feachtas leanúnach na n-easaontóirí poblachtach “Óglaigh na hÉireann” lán ábalta an PSNI a ionsaí

Ar lean ó leathanach a haon pla drugaí. Roimhe sin phléasc siad Tá sé suntasach go bhfuil na buama déanta le 200 punt grúpaí easaontacha ag díriú ar d’ábhar baile-dhéanta i lár dhrugaí mar go bhfeiceann Chathair Dhoire agus, cé nár siad go bhfuil buaireamh ar an gortaíodh aon duine, rin- phobal go mbeidh siad ina neadh go leor damáiste bhfadhb mhór dá gclanna. d’fhoirgnimh ghnó in aice leis Tuigeann siad gur coinníodh an stáisiún póilíneachta ar amach as ceantair náisiú- Bhóthar na Trá. Tá sé sun- nacha iad ar feadh na tasach go bhfuil siad ag úsáid mblianta ag an IRA agus an téarma “Óglaigh na hÉire- chonaic siad an dochar a rin- ann” nuair a insíonn siad don neadh do cheantair eile sa tír phreas gurb iad atá freagrach seo agus ar fud na cruinne. Ní as na hionsaithe seo. fios ach oiread an bhfuil na De réir cosúlachta, is foinsí céanna airgid acu agus a scáthghrúpa iad Óglaigh na bhí ag an IRA trí na 70í, 80í Cé hiad na “hEasaontóirí”? hÉireann do bhaill an IRA agus 90í ach is léir nach bhfuil Leanúnaigh agus an Fhíor- fadhbanna acu daoine a chur IRA atá ag comhoibriú níos thar lear le gunnaí agus ábhar Anton Mac Cába Is í Gluaiseacht Fuascailte na 32 fearr le chéile le gairid. Ar buamaí a cheannach. Is cosúil Contae an guth polaitiúil leis. ndóigh, tháinig sé chun solais fosta go bhfuil na grúpaí úra TÁ easaontóirí poblachtacha Tá “Óglaigh na hÉireann” ar blianta ó shin go raibh siad ag níos cúramaí ó thaobh armtha sa nuacht arís le roinnt an ghrúpa is gníomhaí le comhoibriú nuair a phléasc slándála de. seachtainí. Ag tréimhsí difriúla, tamall. Is dream iad seo a scoilt buama millteanach na hÓmaí Bhí an t-am ann nuair a bhí tagann eagraíochtaí difriúla ón bhFíor-IRA agus ón IRA sa bhliain 1998 ach bhí tean- sé iontach deacair ag an IRA chun tosaigh. Leanúnach. Tá siad ann in Ard nas idir an dá ghrúpa ina dhi- eachtra ar bith a dhéanamh Mar a tharlaíonn le hea- Mhacha, i mBéal Feirste, i aidh agus cuireadh stop leis sna ceantair náisiúnacha gan graíochtaí beaga, bíonn an-táb- nDoire agus ar an tSrath Bhán. an chomhoibriú sin. Ach eolas de shaghas éigin bheith hacht le cúrsaí pearsantachta. Dealraíonn sé go bhfuil fear tuairiscíodh le gairid fosta gur ag an RUC faoi. Níl sin amh- Is iad An IRA Leanúnach amháin ar an Srath Bhán le ghlac dream óg as na Sé Chon- laidh faoin Fhíor-IRA ná faoin (CIRA) an grúpa is faide atá bheith ina ollbhrathadóir ina n- tae seilbh ar cheannasaíocht IRA Leanúnach anois. bunaithe. Bunaíodh i 1986 iad éadan. an IRA Leanúnaigh i mí Beal- Tá ag éirí leo buamaí a lea- nuair a tharla scoilt in idir an Tá siad gníomhach ach go taine agus gur gheall an gan faoi charranna póilíní ar IRA agus Sinn Féin, nuair a háirithe ag déanamh ionsaithe Chomhairle Airm úr seo níos fud na Sé Chontae agus níl an vótáil Sinn Féin le deireadh a pionóis. Chuaigh scata mór acu mó ionsaithe ar na póilíní. PSNI ábalta duine ar bith a chur le polasaí an neamh- isteach go ceantar Naomh Séa- Tháinig beart de réir a ghabháil. láithreachais, agus suíocháin a mas i mBéal Feirste le déanaí, le mbriathair. Cuireann seo uilig Tá scéal eile ar fad ar an ghlacadh sa Dáil. Níor chuir an scata bligeard óg a dhíbirt. brú ar Shinn Féin sa rialtas taobh eile den teorainn, áfach. IRA Leanúnach tús le feachtas Anuraidh, mharaigh siad ach, ar ndóigh, sin ceann de D’éirigh leis an Gharda Síochá- armtha áfach go dtí gur fhógair Andrew Burns, iar-bhall ar an na fáthanna go bhfuil na hion- na cúpla éacht mór de chuid an IRA sos cogaidh i 1994. tSrath Bhán; chuir siad ina leith saithe ag tarlú. na n-easaontóirí a stopadh Bhí an IRA “Leanúnach” gur bhrathadóir é. Rinne leithéidí Gerry thar na blianta agus, an gníomhach i gCathair Ard Ní léiríonn siad suim sa pho- Adams agus Gerry Kelly as an tseachtain seo a chuaigh Mhacha, ar an Lorgáin, ar an Iúr laitíocht. pháirtí iarrachtaí ar na mal- thart, d’éirigh leo gunna a agus i ndeisceart Fhear Man- Tá Saor Uladh beag, agus in laibh dul chun cainte leis na fháil nuair a stop siad carr in ach. iarthar Bhéal Feirste. Go dtí an grúpaí easaontacha ach, de aice leis an teorainn i gContae Tá anois dhá fhaicsean a pointe seo, tá siad ag déanamh réir cosúlachta, theip orthu Lú. thugann an IRA Leanúnach ionsaithe pionóis le tacaíocht a dul níos faide ná cuireadh a Ach níl sin ag cur stop leis orthu féin, an dá dhream ag mhealladh. Ní léiríonn siad thabhairt dóibh. an fhoréigean ar an taobh eile maíomh go raibh an lá leo ag le foinsí Poblachtacha, is Tuais- bhuama, gan riamh an borradh suim sa pholaitíocht. Níl an tacaíocht chéanna ag den teorainn. Is deacair insint coinbhinsiúin airm. ceartaigh, den chuid is mó, iad céanna ó shin. D’fhulaing sé Bhí Arm Poblachtach Fuas- na grúpaí seo agus a bhí ag an cá háit a rachaidh na grúpaí Bhí an scoilt seo nimhneach. atá luaite leis an scoilt. Tuigtear scoilteanna agus coimhlintí cailte na hÉireann (IRLA) beag. IRA nuair a bhí an cogadh ar easaontacha anois. Beidh brú Dar le faicsean amháin go raibh go bhfuil Béal Feirste scoilte inmheánacha ó shin. Ba scoilt iad ón IRA Leanúnach siúl ach mar sin féin níl na orthu ón phobal stad a chur an tsean-cheannaireacht ró- leath ar leath. Tá sé ann i nDoire, in Oirt- in Ard Eoin, Béal Feirste. húdaráis ó thuaidh ábalta leis an fhoréigean ach níor éist shean; dar leis an fhaicsean eile Bunaíodh an “Fíor” IRA i hear Thír Eoghain, in Oirthear Thit an eagraíocht as a chéile déileáil leo mar ba mhaith leo. siad leis an phobal roimhe seo go bhfuil siad dílis don chean- 1997, tar éis scoilte san IRA. Ba an Dúin, i mBéal Feirste agus i i ndiaidh gur maraíodh beirt in Faigheann siad roinnt agus níl fáth ar bith go gcreid- naireacht agus do Shinn Féin iad a phléasc Buama na hÓmaí nDeisceart Ard Mhacha/Tuais- achrann inmheánach. tacaíochta fosta ó dhaoine a feadh daoine go bhfuil Poblachtach. i mí Lúnasa 1998 in éineacht ceart Lú. Scaoileadh fear amháin, agus fheiceann fadhbanna a deireadh leis an fheachtas ar In eagraíocht bheag, rúnda leis an CIRA, nuair a maraíodh Mharaigh sé Kieran Doherty, buaileadh an fear eile sa bhíodh faoi smacht ag na gaorthaibh. mar é bíonn sé i gcónaí deacair 29 agus cúpla sa bhroinn. iar-bhall sinsearach dá chuid i chloigeann le sluasaid go dtí poblachtánaithe, mar sham- a rá cén scéal atá ceart. Ach dar Bhí borradh faoi roimh an nDoire, níos luaithe i mbliana. nach raibh sé inaitheanta. GAELSCÉAL NUACHT 5 Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 • Gilligan Dhá chomóradh ag faoi bhrú gaolta na hÓmaí Tá brú ar Barry Gilligan,

le hAnton Mac Cába bheidh ann,” ar seisean. Cathaoirleach ar an Bhord Dúirt Gallagher go mbeadh ion- Póilíneachta ó thuaidh, TÁ dhá chomóradh le bheith ag adaithe ó na heaglaisí ar fad i gaolta na hÓmaí Dé Domhnaigh, láthair ag a trí a chlog. “Tá fáilte seasamh siar óna phost a 12 bhliain agus an lá gur mharaigh roimh gach duine ag an tseirbhís fhad is atá fiosrúchán ar carr-bhuama 29 agus cúpla sa s’againne,” ar seisean. “Ní i seilbh bhroinn. an Omagh Support and Self Help siúl ag an PSNI. Ag a trí a chlog, beidh sear- Group atá sé. Tá cuid mhór daoine manas ag an Omagh Support and nach bhfuil bainteach le grúpa s’a- Danny Brown Self Help Group. Mar is gnách gach gainne. Ba mhaith lion iarraidh bliain, beidh an Ghaeilge agus an orthusan teacht. B’fhéidir go inne póilíní ón PSNI ruathar ar a Spáinnis mar chuid den sear- bhfuil sé de rogha ag daoine eile oifig agus ar a theach cónaithe manas seo. rudaí eile a dhéanamh. Nílimid le Dé Luain na seachtaine seo Baineann Michael Gallagher leis duine ar bith a choinneáil amach.” agus thug siad ar shiúl cáipéisí an Omagh Support and Self Help Dar leis go bhfuil sé táb- agus fillteáin Group; bíonn sé ag labhairt ar na hachtach an searmanas bheith ríomhaireR a bhain le meáin go minic, mar go ann, anois agus easaontóirí suíomh forbartha labhraíonn sé thar ceann cuid de poblachtacha gníomhach arís. “Is conspóideach i theaghlaigh na hÓmaí. Tarlóidh é an ceacht atá ann ón Ómaigh ná dtuaisceart Bhéal an searmanas sin ag an Ghairdín go gcaithfidh na daoine seo stad Feirste. Cuimhneacháin, a tógadh i den fhoréigean,” ar seisean. Ní amháin gur gcuimhne na marbh. Tá sé tábhachtach, chomh cathaoirleach ar an Ag a cúig a chlog leagfaidh an maith, fiosrúchán poiblí bheith Bhord Póilíneachta é grúpa Omagh Moving On bláthfh- ann, “le go mbeadh an fhírinne Gilligan ach is leascanna. Bhí siad seo bainteach againn faoin Ómaigh, agus faoi na stiúrthóir é ar chomhlacht leis an Omagh Support and Self heachtraí a rinne an bealach réidh forbartha, Big Picture Developments, agus Help Group, ach bhunaigh grúpa don Ómaigh.” tá an Feidhmeannas Tithíochta ag fiosrú an dá gcuid féin níos luaithe i Bíonn sé de nós ag cuid mhór de dóigh ar tharla sé gur leo an suíomh i Sráid mbliana. Tá Kevin Skelton ina bhunadh na hÓmaí imeacht ón Nelson ar a bhfuil cead pleanála á lorg acu Ionsaithe ó ghrúpaí urlabhraí acu seo. mbaile i dtrátha an 15 Lúnasa, lá do 240 árasán inacmhainne. Dúirt Skelton gur searmanas an bhuama, agus gan freastal ar Tá an suíomh conspóideach mar bhí armtha poblachtacha príobháideach a bheidh ann. chuimhneachán ar bith. Tá sin ag cead pleanála faighte don suíomh do 66 “Beidh sé ciúin, sinne amháin a dul a tharlú arís i mbliana. aonad tithíochta sóisialta ag Clanmill Housing Association i gcomhar le St ó bhí tús mhí Iúil ann Patrick's and St Joseph's Housing Commit- tee in 2006. Thug an Roinn Forbartha Oisín Mac Donnacha 28ú Iúil: Fuadaítear fear óg Sóisialta iasacht £2.9 milliún do Clanmill 18 mbliana d’aois in iarthar leis an suíomh a cheannach ach sular 10ú Lúnasa: An Chorr Bhéal Feirste agus tiomáin- críochnaíodh an idirbheartaíocht idir Clan- Chríochach, Tír Eoghain. tear é chuig Léana Dúin áit mill agus úinéirí an tsuímh, Ruskin Devel- Leathphléasc buama i gcarr a scaoiltear air ina chosa. opments. fear slándála sibhialta. 26ú Iúil: Scaoiltear ar Cuireadh comhairle ar Clanmill dul i B’iarphóilín é den PSNI. theach i nDoire, cuirtear an dteagmháil le Gilligan le réiteach a fháil ar Cuireadh an milleán ar milleán ar an bPoblacht i an fhadhb agus thug siad dearadh an ailtire ghrúpaí poblachtacha gcoinne Drugaí (RAAR) dó. Tamall ina dhiaidh sin, fuair siad easaontacha. 22ú Iúil: Faightear fuílleach amach gur díoladh an suíomh le Big Picture 9ú Lúnasa: Deir an PSNI de bhuama píopa taobh Developments, a bhfuil Gilligan ina gur thug duine éigin rab- amuigh de stáisiún na stiúrthóir air. hadh bréagach dóibh d’aon póilíní in iarthar Bhéal Mar gheall air sin, rinne an Feidhmean- ghnó. Faightear rud Feirste. nas Tithíochta gearán agus rinneadh an amhrasach déanta suas de 11-14ú Iúil: Círéibeacha i ruathar ar theach agus ar oifig Gilligan Dé shreang leictreach agus mBéal Feirste, i Lorgain Luain. ceallraí. agus i nDoire. Cuireadh an Tá polaiteoirí ó gach taobh sna Sé Chon- 8ú Lúnasa: Faightear milleán ar ghrúpaí easaon- tae míshásta leis an chrut atá ar rudaí dá buama faoi charr oifigeach tacha. bharr seo. Caitliceach den PSNI i gCill 10ú Iúil: Phléasc buama idir Dúirt Jimmy Spratt ón DUP gur chóir do Chaoil. Béal Leice agus Coileach Gilligan seasamh siar óna phost go dtí go 4ú Lúnasa: Faightear Eanach in Ard Mhacha mbeidh an fiosrúchán críochnaithe, mar a bobghaiste faoi charr 2-3ú Iúil: Círéibeacha ar siúl tharlódh le póilín ar bith, agus dúirt Basil saighdiúra i mBeannchar, ar feadh na hoíche in McCrea ón UUP gur chóir don Bhord úsáidtear pléascadh iarthar Bhéal Feirste. Póilíneachta cruinniú speisialta a reachtáil rialaithe chun fáil réidh leis. Cuireadh an milleán ar leis an cheist a phlé. Cuireadh an milleán ar ghrúpaí poblachtacha Tá Gerry Kelly ó Shinn Féin míshásta nár ghrúpa poblachtach easaontacha. tugadh freagra ceart ar cheisteanna a easaontach.3ú Lúnasa: 11 Lúnasa: Tugtar rabhadh cuireadh trí bliana ó shin faoin ábhar seo 03.20; Phléasc carr le 200 do na póilíní go bhfuil agus dúirt sé go bhfuil fearg ar mhuintir an punt de phléascán ann i buama fágtha ar dhroic- cheantair faoin dóigh inar caitheadh leo. nDoire, níor gortaíodh aon head i nDroichead Mhig Dúirt Gilligan, atá ar saoire óna phost i ndi- duine san ionsaí ach Uidhir ach níor tháinig na aidh dul faoi scian, go raibh sé cinnte nach déanadh drochdhamáiste póilíní ar aon rud. 07.15: ndearna sé féin ná an comhlacht rud ar bith do roinnt gnóthaí ar an Faightear buama píopa ar mídhleathach agus go raibh siad toil- tsráid. Maidhm an bhuama leaca fuinneoige i dteach in teanach comhoibriú leis an PSNI faoin 20 nóiméad luath. Aontroim. cheist. 6 NUACHT IDIRNÁISIÚNTA GAELSCÉAL • Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 F15-anna á ndíol leis na Sádaigh

Ciarán Dunbar SAM Iosrael ar an eolas faoi bealach agus gurbh fhéidir é dhíol arm sa réigiún mar sin a chur ar fáil ag an am á sé fógartha go chuid dá ngealltanas go céanna agus a bheadh an F15 bhfuil sé ar intinn ndéanfaidh siad cinnte de go ar fáil don Araib Shádach. ag rialtas SAM mbeidh an buntáiste míleata Chuirfeadh sé sin ar ceal aon Bíodh drugaí dleathach aerárthaí tro- ag Iosrael sa réigiún i gcónaí. chothromas a bheadh idir an daíochta (fighter Séanann oifigigh na Stát dá thír sin. Tjets) F15 a dhíol leis an Araib Aontaithe go ndearna siad Cé nach bhfuil aon - Vicente Fox Shádach. D’ainneoin nach tír aon athrú ar an socrú a rinne chaidreamh taidhleoireachta dhaonlathach í an Araib Shá- siad chun Iosrael a choinneáil (diplomatic relations) idir an dach, go bhfuil dlí Sharia i sásta, áfach. Araib Shádach agus Iosrael, Anton Mac Cába Acción Nacional (PAN), measa, nó bíonn sé ina bhfeidhm ann agus go Tá sé ráite ag SAM gur aithníonn na Sádaigh go páirtí coimeádach agus chogadh dearg ansin idir mbíonn cearta daonna á sárú féidir le hIosrael an F35 a bhfuil baint láidir idir an TÁ iar-Uachtarán Mheic- Críostaí. Tá sé ina Chomh- dronganna eile le seilbh a ann, is comhghuaillithe le cheannach, eitleán atá chun comhghuaillí acu, Meiriceá, siceo Vicente Fox ar an Uachtarán ar an Idirnáisiú- ghlacadh ar an bhfolúntas SAM iad na Sádaigh. tosaigh ar an F15 ar gach agus Iosrael. pholaiteoir is déanaí a lab- nachas Daonlathach sa ghnó. Ba cheart an t-arm Tá sé beartaithe go ndíolfar hair amach i bhfabhar dru- Críostaí. a tharraingt siar ón gco- 84 F15 thar dheich mbliana. gaí bheith dleathach. Bhí Ag tús an chéid, ghlac sé gadh; níl sé oilte d’obair Ní bheidh an leagan ar leith Fox ina uachtarán ó 2000 páirt le fuinneamh sa phóilíneachta. Dá bharr, tá seo atá á dhíol chomh Gearradh cúnaimh go 2006. ‘chogadh in éadan drugaí’, an t-arm ciontach as cearta sárfhorbartha céanna leis na Ar bhlag s’aige, scríobh ag comhoibriú le húdaráis daonna a shárú. cinn atá ag na Meiriceánaigh sé: “An rud ba cheart a Mheiriceá. Lean a Más iad na Meiriceánaigh ná ag Iosrael. arm na Liobáine dhéanamh dleathach ná chomharba, an t-uachtarán atá ag gríosú an chogaidh, Bhí na hIosraelaigh buar- táirgeadh, díol agus reatha Felipe Calderón ón cuireann Fox a stair féin i tha go gcaillfidís an lámh in CHÁIN an Liobáin reachtóirí Meiriceánacha nuair a cuireadh moill dáileadh (drugaí).” Dar leis bpáirtí céanna, leis an gcuimhne dóibh: “Céad bli- uachtar ó thaobh teicneo- ar suas le $100 milliúin de chúnamh míleata an airm mar go raibh gur achan saghas druga a straitéis. Ó toghadh ain ó shin, nuair a bhí an laíochta míleata de sa réigiún siad buartha go mbeadh siad ag treisiú tionchar Hezbollah san bheadh i gceist. Is mar “nár Calderón in 2006, tá foréigean ag buaicphointe i agus chuir siad an méid sin in arm. Luaigh siad an t-achrann is déanaí ar theorainn Iosrael agus éirigh riamh le straitéis 28,000 marbh i Meicsiceo Chicago, le linn an toirmisc iúl do na Meiriceánaigh go na Liobáine áit a ndeirtear gur maraíodh leifteanantchoirnéal Ios- radacach an toirmisc” atá sa ‘chogadh in éadan dru- ar dheochanna meisciúla, láidir ar na mallaibh. raelach agus triúr as arm na Liobáine agus líomhnaítear go bhfuil sé den bharúil seo. gaí’. ba é an t-aon fhreagra, an t- Uime sin, ní bheidh córas naisc ag fás idir fórsaí míleata na Liobáine agus Hezbollah, rud ba Is polaiteoir coimeádach Dar le Fox nach fiú dron- aon réiteach, ná cead a airm fhadraoin agus eile ar phríomhchúis le tarraingt siar an chúnaimh. Dúirt comhairleoir é Fox, atá 68 bliain. ganna a bhriseadh. thabhairt arís deochanna fáil sna F15-anna a bheidh ag Phríomh-Aire na Liobáine “níor cheart do chairde na Liobáine Baineann sé leis an Partido Déanann sin cúrsaí níos meisciúla a ól.” an Araib Shádach. Coinníonn laghdú a dhéanamh ar an iarracht leis an arm a neartú.”

Ardú suntasach ar an líon Limbo dlíthiúil d'Ealaíontóir Éireannach san Iodáil sibhialtach a maraíodh san Géarchéim Ealaíontóra bunaitheoir an chomhlachta agus níl siad sásta scaoileadh agus díolacháin. Tugadh Éireannaigh, Michelle teileachumarsáide ‘Fastweb’. Is leo. Is é atá i gcroílár an cháis ná cuireadh dom roinnt pictiúr a Afganastáin é meas Forbes ná gur fiú 1 fíor-mhíthuiscint ar ról dlíthiúil thabhairt go Basel an mhí seo Rogers, Dún Dealgan, bhilliún dollar saibhreas an úinéir gailearaí, agus ealaíontóir caite le haghaidh an aonaigh Meadhbh Ní Eadhra ón tréimhse chéanna in 2009. atá gafa i scraith Uasail Scaglia, rud a chiallaíonn atá ag cur saothair ar taispeáint. (ealaíne), ach bhí orm mo Ar ndóigh, is léir go bhfuil gurb é an tríú duine déag is Taispeánann gailearaithe phleananna a athrú go beo. An EISÍODH tuairisc lárbhliana méadú tagtha ar ghlugair an chórais saibhre san Iodáil é agus an 937ú saothar ealaíontóirí ach ní mhí seo chugainn, tá seó agam Mhisean Cúnaimh na Náisiún ghníomhaíochtaí míleata cheartais Iodálaigh. fear is saibhre ar domhan. cheannaíonn siad é ar fad iad in Éirinn agus níl fhios agam i Aontaithe san Afganastáin an freisin, agus tá sé seo soiléir sa Mí Feabhra seo caite, d'eisigh féin, dá bhrí sin, ní fhéadfaí a ndáiríre céard a dhéanfaidh mé. tseachtain seo. De réir na tuairisc. Maraíodh 1,271 sib- Christo Petrov sa Róimh ionchúisitheoirí barántas gab- áiteamh gur leis an ngailearaí pé Is tubaiste agus ábhar buartha tuairisce seo, tá ardú de 31% hialtach agus gortaíodh bea- hála do sheisear is caoga, i leith saothair ealaíne atá fágtha ar atá ann. Tá scéalta uafáis cloiste tagtha ar an líon sibhialtach a gnach 2000 sa chéad leath de TÁ oiread agus 14 phéin- conarthaí teileachumarsáide coinsíniú, is leis an ealaíontóir agam mar gheall ar chásanna maraíodh agus a gortaíodh sa 2010. Bhí méadú de 55% ar an téireacht de chuid Rogers i amhrasacha agus imghabháil go huile agus go hiomlán iad. Is cosúil leis seo, nuair a cuireadh choimhlint sa chéad sé mhí líon páistí a gortaíodh agus a seilbh Phóilíní na hIodáile mar cánach sna blianta 2003-2006, modus operandi é an t-iarchoin- ealaín ar ais agus droch-chaoi den bhliain seo. maraíodh go dtí seo i mbliana. gheall ar scannal calaoise agus agus bhí an tUasal Scaglia agus síniú a nglactar leis go uirthi tar éis blianta den limbo Maíonn na Náisiúin Aon- Luaitear sa tuairisc go imghabháil cánach nach an tUasal Micucci i measc na hidirnáisiúnta ach, i gcás dlíthiúil,” a deir an t-ealaíontóir taithe sa tuairisc seo gur de gcuirtear feistí pléascacha i mbaineann leis an ealaíontóir as ndaoine sin. Gabhadh seilbh ar Michelle Rogers, theip ar na as Dún Dealgan le comhfhrea- bharr daoine ag troid in éadan bpáirceanna agus i margaí ina Dún Dealgan ar chor ar bith. gach uile rud a bhí i ngailearaí an húdaráis san Iodáil, áit a bhfuil graithe eachtracha sa Róimh. an rialtais agus in aghaidh an mbíonn páistí i láthair go Tá úinéir gailearaí áitiúil, Mas- Uasail Micucci, pictiúir Michelle an ealaín faoi bhláth, é sin a Ar an 12 Iúil, bréagnaíodh an t- chomhfhórsa atá treoraithe ag minic. Mar gheall ar an ardú ar simo Micucci, sa phríosún faoi Rogers san áireamh, a bhí ar thuiscint. Tá an toradh don achomharc is déanaí agus seo- Meiriceá a tharla sé seo. Deir ghníomhaíochtaí NATO san láthair, áit a bhfuil sé ó mhí coinsíniú tar éis thaispeántas an ealaíontóir Éireannach tubais- ladh ar ais é go dtí an scraith an tuairisc gur tharla 76% de Afganastáin, tá méadú tagtha Feabhra i leith, mar gheall ar ealaíontóra. Ar ndóigh, tá na teach. ghlugair dhlíthiúil. Go dtí seo, na taismí mar gheall ar ar an ráta báis thart ar chathair theagmhálacha gnó a bhí aige le húdaráis agus na breithiúna sa “Tá ceithre bliana de mo theip ar iarrachtaí na hAm- “ghnéithe frithrialtais”. Tá Kandahar agus in áiteanna eile Silvio Scaglia, fiontraí teileachu- chás seo ag glacadh leis gur le chuid oibre nach bhfuil aon basáide Éireannaí sa Róimh an méadú de 53% tagtha air seo i nDeisceart na hAfganastáine. marsáide Iodálach agus húinéir an ghailearaí na pictiúir teacht agam air do thaispeántais chonspóid a réiteach. GAELSCÉAL NUACHT GHAEILGE 7 Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 • Dearcadh ‘glas’ i leith na Gaeilge ag Ó Buachalla agus an Comhaontas Glas Tá Seán Ó Buachalla mar chathaoirleach ar ghrúpa polasaí na Gaeilge sa Chomhaontas Glas agus is aistritheoir gairmiúil Gaeilge é freisin. Labhair sé le Meadhbh Ní Eadhra faoina ról i leith na Gaeilge sa Chomhaontas Glas.

eapadh mé sa gComhairle Náisiúnta Curaclaim imid.” de na hionaid seo: feighlíocht phost seo mar agus Measúnachta ó dheas agus Deir sé go bhfuil plean éige- leanaí; seirbhísí aistriúcháin; gheall ar an CCEA sa Tuaisceart (NI Council andála tarrthála don Ghaeltacht comhairle faoi úsáid na Gaeilge i bpáirt for Curriculum, Examinations riachtanach chun “cur i gcoinne gcúrsaí gnó; cúrsaí foghlama ghníomhach a and Assessment) mar aon le páir- chreimeadh leanúnach na Gaeilge; clubanna obair bhaile “Cbhí agam i bhforbairt pholasaí na tithe leasmhara eile,” ar sé. Gaeilge sna ceantair Ghaeltachta agus tuilleadh,” ar sé. “Tá an Gaeilge agus i seirbhísí Cad é seasamh an pháirtí ar an ina bhfuil sí fós in úsáid.” córas seo ar fáil sa Bhreatain aistriúcháin a sholáthar don nGaeilge mar ábhar Ardteiste? “Dearbhaíonn an Comhaontas Bheag cheana, Mentrau Iaith pháirtí,” a deir an tUasal Ó “Ritheadh rún ag Ardfheis an Glas arís gur argóint ‘ghlas’ í seo (‘Fiontair Theanga’) agus moladh Buachalla. Tháinig sé i gcomhar- Chomhaontais Ghlais sa bhliain agus nach féidir cosaint na a mhacasamhail d’Éirinn bacht ar John Walsh, léachtóir 2007 le tacú le Gaeilge éigeantach Gaeilge agus an chultúir Ghae- cheana.” Dá mbeadh Seán Ó ollscoile agus ball den pháirtí i san Ardteistiméireacht agus laigh a scaradh ó chosaint na tim- Buachalla ina Aire Gnóthaí nGaillimh, fear a rinne sárobair glacadh leis d'aon ghuth. peallachta,” ar sé. Gaeltachta, ba mhaith leis leasú a roimhe seo ar fhorbairt polasaí Dhréachtaigh mé féin an rún sin Cén bharúil atá ag Ó Buachalla dhéanamh ar theorainneacha na chuimsithigh ar an nGaeilge don ar son an ghrúpa áitiúil i gContae ar theorainneacha na Gaeltachta? Gaeltachta agus tuilleadh pháirtí. na Mí. Ní ghlacann an Comhaon- “Níor cheart go mbeadh stádas maoinithe a fháil do mheáin chu- “Is mór an onóir dom gur cea- tas Glas leis an argóint go bhfe- Gaeltachta ag ceantar nach marsáide na Gaeilge. padh mé sa ról seo ina bhfuil an abhsófar múineadh na Gaeilge sásaíonn critéir theangeolaíochta “Anuas air sin, dhéanfainn oiread sin suime agam. Is mise an sna scoileanna trí ábhar roghnach áirithe: go mbeadh an Ghaeilge in athbhreithniú ar éifeachtacht an duine a mbíonn sé de chúram air a dhéanamh di,” a deir Ó Buachal- úsáid mar theanga chumarsáide mhaoinithe Stáit a thugtar do cruinnithe den ghrúpa a thionól la. “Fadhb níos bunúsaí atá ann, laistigh den phobal i dteaghlaigh, ghníomhaíochtaí agus chun plé agus forbairt a is é sin, na modhanna teagaisc i scoileanna, i ngréasáin shóisial- eagraíochtaí Gaeilge agus leag- dhéanamh ar pholasaí an pháirtí sna scoileanna Béarla agus crei- ta agus in institiúidí poiblí eile,” ar fainn béim ar mhaoiniú na cinn is maidir leis an nGaeilge,” a deir Ó dimid gur gá múineadh na sé. Deir sé gur cheart go ndíreofaí éifeachtaí,” ar sé. Buachalla. Seán Ó Buachalla Gaeilge a leasú le modhanna tea- aird ar leith ar na ceantair sin a An fhís atá aige don Ghaeilge sa An bhfuil mórán Gaeilge ag gaisc nua-aimseartha atá bhfuil an Ghaeilge fós in úsáid go todhchaí ná “go mbeadh tír baill eile den Chomhaontas Glas, leis an bpáirtí i gcoitinne, tá go gníomhach san fheachtas bunaithe ar an tumoideachas, rialta ag an gcuid is mó den againn atá fíor-dhátheangach, agus an mbíonn cruinnithe acu i cumas maith Gaeilge ag na chun gaelscoil nua a bhunú i Ráth gan laghdú a dhéanamh ar stádas phobal. Maidir le fás agus forbairt ach an Ghaeilge a bheith chun nGaeilge? Deir Ó Buachalla gur Teachtaí Dála agus Seanadóirí seo Tó i gContae na Mí,” ar sé. “Is mé na teanga sa chóras oideachais.” na Gaeilge i gceantair uirbeacha, tosaigh inti mar theanga an gnách go mbíonn cruinnithe a leanas de chuid an pháirtí: an duine a chur tús leis an Maidir le staid na Gaeilge faoi deir Seán go bhfuil sé “riach- phobail.” ghrúpa polasaí na Gaeilge á Trevor Sargent, John Gormley, bhfeachtas chun an ghaelscoil sin láthair, creideann Ó Buachalla tanach” go spreagfaí na pobail reáchtáil go dátheangach. Ciarán Cuffe agus Niall Ó a bhunú nuair a d'fhógair mé cru- “go bhfuil an taoide tar éis casadh Ghaelacha sna ceantair uirbeacha “Is cinnte go bhfuil Gaeilge Brolcháin. inniú chuige sin i Lúnasa 2008.” go mall le cuid mhaith blianta ós rud é go bhfuil tromlach mór mhaith ag tromlach mór na Bhí feachtas pearsanta ar bun Deir Ó Buachalla gur mian leis anuas,” in ainneoin go bhfuil phobal na hÉireann ina gcónaí ndaoine a mbíonn suim acu a ag Trevor Sargent sna 1990í chun an gComhaontas Glas go ndéan- deacrachtaí ann sa Ghaeltacht go iontu agus go mbeadh páirt tháb- bheith páirteach sa ghrúpa seo, méadú ar úsáid na Gaeilge a far athbhreithniú cuimsitheach fóill le “dul i léig na teanga.” hachtach acusan i gcaomhnú na ach bíonn méid áirithe ball eile spreagadh sa Dáil trí gach uile ar mhúineadh agus ar fhoghlaim Maidir leis an nGaeltacht, cad teanga amach anseo. ann chomh maith (mionlach, cheann dá cheisteanna parlaim- na Gaeilge ag an mbunleibhéal ba mhaith le Seán a fheiceáil ag “Molann an Comhaontas Glas dáiríre) a bhfuil suim acu i bpo- inte a chur as Gaeilge, rud a thar- agus iar-bhunleibhéal, sa tarlú? Creideann sé go bhfuil baol go mbunófaí gréasán náisiúnta lasaí an pháirtí i leith na chéad raing cuid mhaith airde ar an Phoblacht agus i dTuaisceart na láidir ann go bhfaighidh an d’Ionaid Ghaeilge i ngach ceantar teanga náisiúnta in ainneoin gceist sin ag an am.” hÉireann. Ghaeilge bás mar theanga uirbeach in Éirinn a bhfuil líon nach bhfuil siad féin líofa sa tean- Maidir le grúpaí agus “Ba cheart don áisíneacht phobail na Gaeltachta a chuirtear suntasach cainteoirí Gaeilge ann, ga,” ar sé. “Déanaimid ár eagraíochtaí Gaeilge ar an thrasteorann, Foras na Gaeilge (a ar aghaidh ó ghlúin go glúin, “ar de réir an Daonáirimh (an ndícheall an dream seo a éascú ag talamh, an bhfuil baint ag Seán bhfuil freagracht reachtúil ar leith an mbealach céanna a bhfuil Phoblacht agus Tuaisceart Éire- Oireachtas na cruinnithe chomh maith, gan leo? orthu i leith an oideachais athrú aeráide arna spreagadh ag ann araon). brú a chur ar éinne eile Béarla a “Is ball mé féin de Chonradh Ghaeilge), an t-athbhreithniú seo astaíochtaí CO2 ag bagairt ar an Chuirfí réimse leathan seirb- na úsáid murar mhaith leo. Maidir na Gaeilge agus tá mé páirteach a choimisiúnú, i gcomhar leis an timpeallacht fhisiceach ina mair- hísí Gaeilge ar fáil i ngach ceann Samhna Cill Airne, Co. Chiarraí Príomhfheidhmeannach Pobal ag cíoradh Príomhionad: INEC cheist na teanga sa Tuaisceart agus thar lear Dé Céadaoin - Dé Domhnaigh, Meadhbh Ní Eadhra dhmeannach ‘Pobal’, scátheagras feiceálacht na Gaeilge sa Tuais- eile faoin ndualgas atá ar Rialtas agus do theangacha mionlaigh na Gaeilge i dTuaisceart na hÉire- ceart agus freisin cuidiú chun na Breataine i leith Acht na eile, mar go dtugann sé 27-31 Deireadh SEOLADH leabhar nua Janet ann. Déanann Pobal feachtais a deireadh a chur le míthuiscintí Gaeilge a chur i bhfeidhm. comhthéacs níos leithne do chás Fómhair Muller, “Language and Conflict in eagrú chun stádas na Gaeilge ó faoi staid na Gaeilge faoi láthair. Tá go leor ábhar léitheoireach- na Gaeilge freisin. Northern Ireland and Canada - A thuaidh a fheabhsú trí thaighde, Naoi gcaibidil san iomlán atá sa ta sa leabhar agus is léir go ndear- Tá agallaimh agus ábhar nua Silent War” an deireadh seach- abhcóideacht agus measúnú ar leabhar agus mar sin tá formhór nadh lear maith taighde thar na maidir le Quebec agus Tuaisceart Oifig an Oireachtais taine seo caite. Sa leabhar seo, reachtaíocht rialtais. an leabhair dírithe ar an nGaeilge blianta chun é a chur le chéile. na hÉireann le léamh sa leabhar. tugann Janet Muller léargas Baineann caibidil a dó go dtí a agus ar cheisteanna a bhaineann Déantar plé ar Quebec agus Tá nótaí agus conclúidí san 6 Sráid Fhearchair, luachmhar ar an gceangal idir hocht den leabhar leis an nGaeilge léi. Tá caibidil ann faoi Ceanada sa chéad chaibidil den áireamh i leabhar nua Muller Baile Átha Cliath 2. pleanáil teanga agus réiteach agus deir Janet sa réamhrá gurb í chraoltóireacht trí mheán na leabhar agus sa chaibidil dheire- freisin agus is cinnte gur leabhar 01/4753857 coimhlinte. an aidhm a bhaineann leis an Gaeilge ó Chomhaontú Aoine an anach agus is maith an rud é go suntasach é seo ó thaobh na [email protected] Is í Janet Muller Príomhfhei- gcuid seo den leabhar ná cur le Chéasta ar aghaidh, agus ceann bhfuil tagairtí ann do thíortha Gaeilge de. GAELSCÉAL 8 • Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 2 NUACHT RÉIGIÚNACH CONNACHT NUACHT

Seoltar scéalta chuig: [email protected]

Scéalta Mhaigh Eo

Le Piaras Ó Raghallaigh Cúltacaí ó fhoireann pheile Learphoill agus iad i gCnoc Suain sa Spidéal le linn na seachtaine.

Rothar ón rothaí eagras Gaeilge Locha Riach. Chonnacht. TÁ an rothaí iomráiteach as Conga i Bhí Pádraig i mbun an phoist le cúig “Ciallaíonn sé seo nach mbeidh ar gContae Mhaigh Eo ag tabhairt faoi bliana anuas ach tá sé ag éirí as chun dhaoine dul chomh fada leis an dhúshlán nua na laethanta seo le dul ag múineadh staire. Cheathrú Rua, Ceantar na nOileán siopa nua rothar oscailte aige i gConga Níl maoiniú do Ghaeilge Locha agus isteach go Gaillimh chun teacht ar ag an deireadh seachtaine. D'éirigh Riach geallta ag Foras na Gaeilge ach áis mar seo, ” a dúirt Aodán Mac Donn- leis an rothaí David McLoughlin gaisce go dtí Mí an Nollag seo chugainn, ach cha, Oifigeach Forbartha Chomhlacht a dhéanamh ag na Cluichí tá Pádraig “an-dóchasach” go mbeidh Forbartha an Spidéil. Oilimpeacha i mBéising, ag an gCraob- maoiniú acu don chéad trí bliana eile Bhí sé shuíomh ar intinn ag Comh- hchomórtas Domhanda agus ag ar a laghad. lacht Forbartha an Spidéil. Tar éis Craobhchomórtas na hÉireann agus Ní féidir an folúntas a fhógairt go scrúdú a dhéanamh ar na suíomhanna anois beidh sé ar fáil go laethúil ina lánaimseartha go fóill mar nach bhfuil éagsúla, agus comhairle a fháil ón shiopa rothar le comhairle a thabhairt cistiú deimhnithe ach go dtí an Nollaig gComhairle Contae, bheartaigh siad do dhaoine faoin chineál rothair is ach tá an coiste dóchasach mar go gurb é an suíomh ag Coláiste Chon- fearr a oireann dóibh. bhfuil “luach a gcuid saothair” á fháil nacht an áit is feiliúnaí. Tá rothar nua deartha aige ina ar son an mhaoinithe. Tá an comhlacht le castáil le bhfuil béim curtha aige ar an bhfráma Tá Micí Ó Flarthata, úinéir an tsiopa Tigh Mhicí ar an gCeathrú Rua, sásta leis Níl aon duine ar intinn go fóill chun Cumann Luthchleas Gael an Spidéil ceart do lúthchleasaithe agus tá cuid an dea-scéal gur bhuaigh sé €10,000 sa chrannchur ar son an Ionaid an folúntas a líonadh ach dúirt Pádraig chun limistéar a aontú don suíomh. mhór orduithe faighte aige cheana Tacaíochta Teaghlaigh, Indreabhán, Tearmann Éanna agus Scoil Náisiúnta go ndéanfadh sé a dhícheall cabhrú le Beidh deontas ar fáil ó Mheitheal féin ó na Stáit Aontaithe agus ón Cholmcille, An Tulach, Co na Gaillimhe. In aice leis tá Caitlín Nic An Ultaiigh cibé duine a thógfadh a áit. Forbartha na Gaeltachta chun cuidiú tSeapáin. Déanfaidh McLoughlin a ón Ionad Tacaíochta Teaghlaigh. PIC: SEÁN Ó MAINNÍN Tá aitheantas náisiúnta faighte ag leis an togra. shiopa rothar nua a oscailt go an togra le duaiseanna móra bronnta Tá súil go mbeidh an pháirc spraoi á hoifigiúil ar an Sathairn, 14ú Lúnasa. bhíonn ag na píolótaí chun na tá an-tóir orthu le os cionn 3 mhilliún orthu i gComórtas Ghlór na nGael. hoscailt sa bhliain nua, ag brath ar Beidh rás rothar timpeall an bhaile le heitleáin a thabhairt isteach go Cnoc cuairteoir acu. Anois tá cuireadh Tugann Gaeilge Locha Riach chead pleanála, deontais agus léas a haíonna speisialta ar an lá. Mhuire. tugtha ag RTÉ do na buachaillí “cuidiú do gach cuid den phobal ón shocrú ar an suíomh. Seo an chéad uair riamh a bheidh cláracha atá oiriúnach don teilifís a chliabhán go dtí na daoine is sine,” a aerfort oscailte don phobal san Eoraip chraoladh. dúirt Pádraig. Aerfort Chnoc agus le ceiliúradh a dhéanamh air seo Is as Béal Átha na Muice i gCo Tá neart oibre ar bun ag an gcoiste, Leabhra Scoile tá Aerfort Chnoc Mhuire ag tabhairt Mhaigh Eo do Tom Kilgallon (Boo), mar atá, an Cumann Óige, foilsiú leab- Mhuire oscailte don deise do chuairteoirí saoire san Eoraip Máirtín Ó Maolónaigh (Eddie Durkin) har, ranganna agus campaí anois ag Socos phobal a bhuachan ar an lá. Beidh an tAerfort agus Alan Carter (DJ Scorpion) atá i samhraidh. Chomh maith leis sin Caitríona Ní Chadhain oscailte idir 7i.n. agus 10i.n. ar an mbun The Hardy Bucks. Tá an bíonn siad i gceannas ar an mórshiúl BEIDH Aerfort Chnoc Mhuire ar an Aoine 13ú Lúnasa. taifeadadh déanta timpeall an bhaile áitiúil Lá Fhéile Pádraig, i measc TÁ leabhra scoile anois á ndíol ag chéad aerfort san Eoraip ina mbeidh agus tá a lán daoine as Béal Átha na fhéilte eile, Féile Raifteirí, mar sham- Socos Teo atá lonnaithe in Indreabhán. margadh mór ar siúl don phobal le Muice sa seó nua a bheas á chraoladh pla. Leabhra bunscoile is mó atá i gceist, linn tráthnóna oscailte a bheas ar siúl Hardy Bucks ar an Mháirt an 16ú Samhain ar RTÉ. i mBéarla agus i nGaeilge. acu ar an Aoine seo chugainn. Mhaigh Eo ar Páirc Spraoi nua Faoi láthair ordaíonn siad na leabhra Dúirt Príomhfheidhmeannach an Folúntas i mBaile de réir mar atá siad ag teastáil agus Aerfoirt Joe Gilmore go mbeidh cuid an Teilifís bíonn siad ar fáil faoi cheann trí nó mhór imeachtaí spraíúla ar siúl don don Spidéal cheithre lá. aos óg agus go mbeidh duaiseanna a D'ÉIRIGH le RTÉ féith an ghrinn a Locha Riach Caitríona Ní Chadhain Ag brath ar an méid éilimh a bheidh dtabhairt ar shiúl le linn an tráthnóna. chur ar thriúr as Béal Átha na Muice orthu, tá súil go mbeidh stoc leabhar le Is deis iontach é seo dúinn cuireadh a nuair a d'fhógair siad go bhfuil suim Caitríona Ní Chadhain TÁ cinneadh déanta ar shuíomh do fáil sa siopa amach anseo. thabhairt don phobal leis an áit bhreá acu sraith cláracha grinn a chraoladh pháirc spraoi nua a bheidh á tógáil i Is é an córas atá acu faoi láthair ná go atá againn anseo a thaispeáint dóibh. ar RTÉ i mí na Samhna. Tá cláracha TÁ sé fógartha ag Pádraig Ó Baoill go gceantar an Spidéil. seolann daoine isteach liosta leabhar Beidh deis acu cuairt a thabhairt ar an grinn don idirlíon déanta ag na bhfuil sé le héirí as a phost mar Tá súil go dtógfar an pháirc spraoi ó agus go gcuireann Socos na leabhra le túr rialúcháin agus ar an gcóras a buachaillí as Béal Átha na Muice agus Oifigeach Forbartha Gaeilge ar an dheas den pháirc pheile ag Coláiste chéile. GAELSCÉAL Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 RÉIGIÚNACH • 9

LAIGHIN Scoil Samhraidh Idirnáisiúnta Gerard Manley Hopkins

NUACHT Diarmuid Johnson Cooper Clarke (Ceanada) agus an imeachtaí chlub na féile ann san Cheanada in Éirinn, an tUasal tOllamh Brian Arkins (Éire). oíche. Déardaoin 29 Iúil, tionóladh Patrick Binns, Ambasadóir na TIONÓLADH Scoil Samhraidh Gné thábhachtach eile den Scoil oíche idirnáisiúnta filíochta in Gearmáine in Éirinn, an tUasal Idirnáisiúnta Gerard Manley Hop- is ea Clar na hÓige. Is é an tUasal ionad ealaíne an Riverbank sa Busso von Alvensleben, agus an kins i gCill Dara 24-31 Iúil i Derek Egan stiúrthóir an chláir sin. Droichead Nua. I measc na bhfilí a Seanadóir Rónán Mullen. Le linn mbliana. Tá an scoil á reachtáil ón 'Tá 30 dalta anseo ó sé cinn de léigh a saothar le linn na hoíche na féile, tugadh ómós don fhile mbliain 1987 i leith. Ar feadh scór chontaetha Laighean,' arsa sé. bhí Yiorgos Chouliaris (an Ghréig), Desmond Egan, bunaitheoir Gold- bliain, is i Mainistir Éimhin a Bíonn siad ag plé cúrsaí ceoil agus Robert Simonisek (an tSlóivéin), smith Press, agus cuireadh a chuid bhíodh imeachtaí na scoile ar bun. cumadóireachta le Conor O'Maho- agus Riina Katajavuori ón bhFion- leabhar agus scríbhinní ar fad i I mbliana, den chéad uair, is sa ny. I mbliana, thug an t-amhránaí lainn. láthair an phobail - 120 mír ar fad, Droichead Nua a bhí siad. Frankie Lane cuairt ar an gceard- Oíche mhór na féile ab ea an idir bhunleabhair, aistriúcháin, Is é an file Desmond Egan lann. Is é Jim Kelly (Meiriceá) a choirm cheoil leis an soprano agus an iliomad foilseachán eile. stiúrthóir ealaíne na féile. 'Is éard stiúrann an cheardlann scanná- Celine Byrne. Bhí 350 i láthair. Chaith Gerard Manley Hopkins is cuspóir don scoil saothar Gerard naíochta leis an óige. Is é Wil Maraon leis na himeachtaí sin ar roinnt blianta i mBaile Átha Cliath Seoltar scéalta chuig: Manley Hopkins a scagadh agus a Adamson (Sasana/an Ghearmáin) fad, bhí taispeántas ealaíne ann i (1884-1889) ag teagasc na dtean- [email protected] chur chun cinn,' arsa sé. Gach lá i a bhí ag cíoradh cúrsaí filíochta gColáiste na nDoiminiceach, an gacha Clasaiceacha. Le linn an rith na seachtaine bhí léachtaí ann leo. Is í an Meiriceánach Tammy Droichead Nua, rud a d’eagraigh ama seo, thugadh se cuairt ar le haoichainteoirí maidir le gnéithe Nuzzo Morgan a bhí i bhfeighil ar an criadóir, Eleanor Swan, Coiste chontae Chill Dara ar mhaithe lena de shaothar an fhile. Orthu sin bhí an amharcealaín. na Féile. I measc na n-aíonna a shláinte. Fuair sé bás in aois a 42 Michael Woods (Sasana), Miho Chomh maith le léachtaí na d'fhreastail ar imeachtaí na féile i bliain agus cuireadh i reilig Ghlas Imeachtaí sa Pháil Takahashi (an tSeapáin), George scoile agus le clár na hoige, bíonn rith na seachtaine bhí Ambasadóir Naíon é.

Kate Fennell leis an bhféile thuasluaite beidh deis ann san Fhómhar freastal ar Ag siúl leis na an gcúrsa Dioplóma sa Ghaeilge i Loch Garman i gcompháirtíocht le Cnocadóirí OÉ, Gaillimh. Ta tuilleadh eolais TÁ na Cnocadóirí ar ais! Tar éis maidir leis seo agus na himeachtaí briseadh gearr ó na siúlóidí, sa le fáil anseo: www.lochgarman.ie taobh seo tíre ar aon nós, ta siúlóid mheánach eagraithe acu don Domhnach beag seo i nGleann An Béal Binn i Molúra. Is siúlóid thart ar cheithre huaire an chloig go leith atá i gceist mBré agus ba cheart bualadh le chéile ag TÁ suíomh úrnua álainn cruthaithe Oifigí BSL ar Shráid Mhic Liam, ag an eagraíocht An Béal Binn i BÁC 2 ag 10.30r.n. má theastaíonn mBré gur fiú súil a chaitheamh air síob uait. Más mian leat casadh le chun na himeachtaí atá ag teacht do chomrádaithe cnoic ag tús na aníos san Fhómhar a fheiceáil. siúlóide féin, bí ag Lóiste Ghleann Beidh ceardlanna drámaíochta, Molúra (an t-óstán) ag 11.45r.n. féile scéalaíochta, imeachtaí don Gach eolas le fáil ó www.cno- aos óg, féile amhránaíochta agus cadoiri.com imeachtaí eile rialta ar siúl acu, ag tosnú an mhí seo chugainn. An chéad dáta don dialann ná an 23 Seisiúin Ceoil in Meán Fómhair nuair a bheidh siad ag reachtáil Scléip an Fhómhair. Áras Chrónáin Breac an dáta i do dhialann agus bí GACH oíche ón gCéadaoin go dtí an ag faire amach anseo agus ar an Domhnach bíonn seisiúin ceoil ar suíomh www.anbealbinn.com i siúl in Áras Chrónáin i gCluain Dol- gcomhair tuilleadh sonraí. cáin. Tosaíonn na seisiúin ag a 9i.n. agus críochnaíonn siad ag 11.30i.n. Bíonn rang rince seite ar siúl ar an Féile Bhia Aoine ag 7.30i.n agus seans gach a bhfuil foghlamtha a chleachtadh sa Dhroichead Átha seisiún ina dhiaidh sin go dtí meán Oisín Mac Donnacha oíche. Tugtar fáilte d’aon duine le huirlis ceoil bualadh síos agus port TÁ an Fhéile Bhia i nDroichead nó stéibh a chasadh. Tuilleadh Átha ag leanúint ar aghaidh don eolais ó dara bliain as a chéile. Beidh an www.araschronain.ie fhéile ar siúl ón 13ú go dtí an 15ú de mhí Lúnasa. Beidh an fhéile ar bun i Sráid na gCapall, Sráid Thobar an ‘Ceol Cé’ i Loch Lina Migulea (8 mí) as Co. na Mí, ach gurbh ón Rúis a cuid tuismitheoirí, agus í ag léamh a leabhairín Gaeilge - mar a Stoic agus lár an bhaile. Beidh dhéanann sí gach maidin! Grianghraf: Irina Podininoghina neart le déanamh ann, do dhaoine Garman óga agus aosta, ó phicnic an TA fear fuinniúil thíos i Loch Gar- le roinnt oibrithe deonacha sa O’Connor páirt chomh maith leis saor in aisce agus cuirtear fáilte bhéirín go ceardlann bhia dóibh man ag cur na Gaeilge chun cinn i cheantar, ag eagrú féile lae, Ceol na grúpaí na Samba Drummers, mhór roimh aon duine gur mhaith siúd atá ag iarraidh oidis nua a ngach bealach gur féidir leis mar Cé, i gCearnóg Selskar ar an Celtic Roots, na Wild Turkeys agus leo an cúpla focal nó níos mó ná sin fhoghlaim. Chomh maith leis sin chuid den eagraíocht, Na Macallaí, Satharn, 28ú Lúnasa óna 2 a chlog Vertigo. Chomh maith leis sin a úsáid ar an lá. Ta an eagraíocht beidh barraí an bhaile ar oscailt go le cúpla bliain anuas. Mar chuid go dtí meán oíche. Glacfaidh beidh taispeántas de na sean- tiomanta don Ghaeilge a chur chun dtí a 2 san oíche. Bunaíodh an den dea-obair tá Richie Ó hEadhra, ceoltóirí cosúil le Luan Parle, Liam cheirdeanna traidisúnta ar siúl cinn sa chondae i mbealaí fhéile chun táirgí agus bialanna an tOifigeach Gaeilge, in éineacht Ó Maonlaí, agus Gerry Banjo agus imeachtaí do pháistí. Tá sé spraoiúla, spreagúla. Chomh maith áitiúla a chur chun cinn.

An bhfuil scéilín agat? Ba mhaith linn freastal ar gach Gaeltacht is Gaelphobal sa tír. Má tá scéilíní nó nótaí áitiúla agaibh, cuirigí iad chuig an seoladh rphoist seo le bhur dtoil, [email protected], agus déanfaidh muid ár ndícheall iad a chur i gcló. 10 RÉIGIÚNACH GAELSCÉAL • Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010

agus, ní dócha, riamh. "Bhí capaill ann cuireadh é sin in iúl go fairsing dóibh. faoi Chlár Infheistíochta Caipitiúla MUMHAIN ó cheithre chúinne na hÉireann agus Bhí teist na scoláireachta agus na Gao- Fáilte Ireland. Táthar ag súil an t- ón mBreatain Bheag," ar sé. Ba léir go Regatta lainne riamh ar an gColáiste agus is infheistiú a dhéanamh thar raibh an ceart ag Séamus mar go raibh MÁS fíor dá gcloisimid níl áit ná ócáid amhlaidh atá fós. thréimhse 6 bliana chun uasghrádú NUACHT ar riarthóirí na Féile an rás mór, 'An ar thalamh an domhain níos tait- Faoi chathaoirleacht Mhíchíl Uí agus forbairt a dhéanamh ar áiseanna Golden Mile,’ a roinnt ar an Satharn. neamhaí ná Regatta an Daingin a bhei- Mhuircheartaigh tá tonntracha agus nua turasóireachta in Éirinn. Is dhá chapall ó Ros Comáin a dh ar bun i gCuan an Daingin an cuilithíní curtha acu díobh ó shin, mar Tá €186,490 le dáileadh ar Clare bhuaigh an rás deighilte sin: "He's for Domhnach seo chugainn. Beidh idir a bheifeá ag súil. Ach is iontach é mar Coastal Walks, a bhíonn á gcur chun real' rás amháin agus 'Push the But- fhir agus mhná ó chian agus ó chóngar scéal go mbeidh céad agus daichead a cinn ag Comhairle Chontae an Chláir, ton' an ceann eile. Bheadh an iomarca le feiceáil le chéile ar fharraigí léin- naoi dalta ag dul doirse an oideachais faoi Chlár Infheistíochta Caipitiúla capall sa rás dá mbeadh siad go léir le seacha. Bíonn go leor taispeántas isteach i gColáiste Íde an mhí seo Fáilte Ireland,. Tá an maoiniú seo chéile. spleodrach, imeachtaí, ceoil agus seo chugainn. dírithe ar bhealach líneach 12.7km a Ar eagla na míthuisceana bhí ar siúd, ag an Regatta seo ar a bhfuil cáil Sin líon scoláirí nach raibh riamh thógáil idir sráidbhaile Dhúlainn, gach capall 'An Golden Mile' a rith. idirnáisiúnta. Uair dá raibh b'é ann, ná in aon ghiorracht dó, agus is Ceann Caillí agus Lios Ceannúir. Gan amhras b'é rás mór an lae ar an Taoiseach an lae san am, Cathal Ó beag a shíl aon duine gur mar sin a Clúdóidh na hoibrithe seo draenáil, Domhnach ná 'Dairbí an Daingin', a hEochaidh, a chuireadh tús leis na bheadh ag Coláiste Íde tar éis saothar bealaí trasna, cláir mhapaí agus mar- raibh urraíocht €6,000 ó Dawn Dairies rásaí. Lean a mhac. Ní heolach dom fós slachtmhar na mban rialta."Tá rang a cáil na mbealaí. Nuair a chuirfear an ag dul leis. cé a bheidh ag scaoileadh idir haon lán don bhliain seo chugainn," tionscadal seo i gcrích, beidh sé mar Seoltar scéalta chuig: Capall ó Dhún na nGall, 'Loose naomhóg agus bád saighne faoin arsa Siobhán Ní Chathalláin, duine chuid de Bhealach na Boirne. [email protected] Pride', a bhuaigh agus a thuill €3,200 bhfarraige. Mar is gnách is ar an aimsir den lucht bainisteoireachta, ach beidh “Tá sé fíor-thábhachtach go ndéan- agus bhí capall ó Chontae na Mí, 'Ordi- a bhraitheann rath a bheith ar an dhá lá oscailte againn i lár Dheireadh far infheistíocht agus athnuachan nary Man' sa dara háit agus thuill bhféile. Fómhair do scoláirí don bhliain 2012." leanúnach ar na nithe is díol spéise €1,400. Bhí ocht gcapall déag sa rás. Ach nach bhfuil taithí ag an do thurasóirí más rud é go bhfuilimid Ní nach ionadh bíonn an-spéis sna gcraoltóir iltréitheach, Mícheál, ar ion- chun cur le líon na dturasóirí sna Scéalta Chorca Dhuibhne rásaí do chapaill agus do phónaithe Coláiste Íde tais i saol na caide agus na hiomána i blianta atá romhainn,” a dúirt an áitiúla. Is capall le Dáithí Grainbhéal IS beag sa saol Gaelach nár chuala mbliana agus le fada. Is dócha gur ion- tAire. Breandán Mac Gearailt ón Daingean, 'Real Hopper' a bhuaigh trácht ar Choláiste Íde i mBaile an tas thar iontais i saol an lae inniu é an Luaigh sí, freisin, an tionchar dear- an rás mór áitiúil. Bhí Seán Ó Conchúir Ghóilín, in aice an Daingin. Dar liom gaisce atá á chur i gcrích ag Mícheál fach a d'fhéadfadh a bheith ag an ó Bhaile na Buaile, an Daingean, sa gurb é seo an t-aon choláiste lán- agus a fhoireann ar bhánta glasa agus fhorbairt seo ar an Bhoireann. Rásaí an Daingin dara háit lena chapall 'Sikorski'. Ghaeilge cónaithe do chailíní sa tír. ar chúirt Bhaile an Ghóilín. “Feabhsóidh na hoibrithe atá BHÍ rith an ráis, más ceadmhach é sin Fuair Seán, nó Jeaic, Ó Cinnéide, ó Is ar an láthair seo a bhí tiarnaí beartaithe Bealach na Boirne, agus a rá, le Rásaí an Daingin, nó mar a Mhóin na gCeapa, an Daingean, gáir tiarnúla talún Fhionntrá tráth gur An Clár soláthrófar siúlóid líneach ghlaotar orthu go háitiúil, Ráiseanna áthais an lae nuair a bhuaigh an chaitheadar bogadh leo. Reáchtáladh mhórthaibhseach do chuairteoirí a Bhaile an tSagairt, óir is ansiúd a ritear buachaill cúig bliana déag rás na bpó- é mar Choláiste Oiliúna ó 1927 go 1961 Maoiniú €186,490 thiocfaidh chuig an Leacht, Dúlainn, iad agus a ritheadh an deireadh seach- naithe le pónaí a athar, 'Pair of Jacks'. agus d'éirigh go breá leis go dtí gur Lios Ceannúir agus bailte eile na taine seo caite. Dhá lá ba ghnách a B'í Deirdre Grainbhéal, ó Shráid Eoin, scoradh na Coláistí Ullmhúcháin agus do Bhealach na Boirne sa Chlár Thuaidh. Beidh tion- bhíodh na rásaí ar feadh na mblianta an Daingean, an Bhean Ba Ghléasta ag fágadh áiteanna mar Choláiste Íde faoi char dearfach acu ar an fhorbairt agus ach le roinnt bheag de bhlianta anuas, na rásaí. Bhí an aimsir faoi do na rásaí oird eaglasta. Boirne ar chur chun cinn Bhealach na Boirne bíonn siad ann thar trí lá, ag tosnú agus níor thit aon deor báistí go dtí an Lean na mná rialta le meánsco- Róisín Ní Éalaí trí chéile, mar gheall go dtógfar cuid tráthnóna Dé hAoine agus as sin go rás deireanach Dé Domhnaigh. laíocht i mBaile an Ghóilín go dtí 1986 den tsiúlóid seo as an bpríomhb- tráthnóna Dé Domhnaigh. Ar dhein Séamus Ó Bambaire aon nuair a d’aontaíodar an scoil agus a DÚIRT an tAire Máire Ní Ainifín an hóthar mar chuid de na hoibreacha,” Dar le fear eolach ar imeachtaí an airgead? "Níor dheineas, ach is cuma. lean a ligean ar cíos le 'Cairde tseachtain seo go mbeidh a deir sí. bhaile, Séamus Ó Bambaire, ní raibh Nach raibh na rásaí agus an aimsir thar Choláiste Íde'. Bhí gaisce a thuig an infheistíocht de thuairim agus €190 oiread capall i láthair lena chuimhne barr againn, cad eile a bheadh uait?" saol mór déanta ag an mná rialta agus milliún á déanamh sa turasóireacht An Rinn 'Superheroes' i gCorcaigh Snámh agus Spraoi sna Déise

Róisín Ní Éalaí

BEIDH snámh agus beárbaiciú urraithe Institiúid Náisiúnta Ríoga na mBád Tarrthála, Cuan Dhún Garb- hán, ar siúl ar an 22 Lúnasa ag Cé Heilbhic, An Rinn. Is é seo an séú snámh déag bliantúil a bheidh ar bun agus beidh sé ag cuidiú le Bád Tar- rthála Heilbhic. Cuirfear tús le himeachtaí ag a 3.00i.n., ag brath ar chúrsaí aimsire. Tá 50 snámhóir urraithe i mbun traenála faoi láthair don ghníomhaíocht tiomsaithe airgid seo. Beidh an “Dungarvan Brass Band” agus “The Mad Hatter” i mbun ceoil agus ag cur tús leis an spraoi ag an mbeárbaiciú. Péinteál- faidh na péintéirí éadain aghaid- heanna agus buailfidh cara na hInsti- tiúide Náisiúnta Ríoga, “Stormy Stan”, leis na leanaí. “Beidh Cé Heilbhic an-fheiliúnach ar an Domhnach 22 Lúnasa, le haghaidh lá spraoi iontach don chlann!” a deir Oliver Clancy, Cathaoirleach Ghníomhaíochtaí Tiomsaithe Airgid Dhún Garbhán, INRBT. Moltar do dhaoine atá faoi mhíchumas seiceáil roimh ré mar gheall ar bhealach isteach chuig an ócáid, mar gheall go bhfuil roinnt Adelina Corigliano ón nGeata Bán, Co. Chorcaí leis na laochra rugbaí Denis Hurley agus Tomás O'Leary ag seoladh an chéad 'Superhero Fun Run' i gCorcaigh cosán géar ann. Tá níos mó eolais ar ar mhaithe le Ciste Ailse na bPáistí in Ospidéal na Leanaí i gCromghlinn. Beidh an rás 5k ar siúl i bPáirc Fiadhúlra Fota ar an Satharn 18 Meán Fómhair agus fáil ó Údaráis Áitiúla Chontae Phort táthar ag spreagadh daoine a bheidh ag glacadh páirte ann chun gléasadh mar 'superhero' don ócáid. Grianghraf: Neil Danton. Láirge. GAELSCÉAL RÉIGIÚNACH 11 Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 •

turasóirí a mhealladh isteach, ach ULAIDH mar sin féin, ní féidir leis na turasóirí Ionsaí ar scoláirí – na meáin thar fóir? a thagann ar cuairt a theacht ar a gcuid airgid le caitheamh go háitiúil. NUACHT Eoin Mac Garvey eolais ón phobal agus go háirithe ó blianta mar ardmháistir i gColáiste Is cúis náire é”, a dúirt Ní Churráin. dhuine ar bith a bhí sa cheantar Loch an Iúir agus tá a theaghlach Dúirt sí chomh maith go mbain- AN ndeachaigh na meáin náisiúnta nuair a tharla sé. ag teacht chun na coláiste le feadh na daoine áitiúla tairbhe as thar fóir ó thaobh chlúdach an ion- In agallamh le RTÉ Raidió na blianta agus bunadh an cheantair meaisín ATM a bheith ar fáil ins san saí a rinneadh ar scoláirí Gaeilge Gaeltachta an tseachtain seo thug eolach go maith ar an meas atá air gceantar freisin, mar go mbíonn atá ag freastal ar Choláiste Mhuire i iarpheileadóir Ard Mhacha agus ar Loch an Iúir. orthu taisteal suas le 20 míle díreach Loch an Iúir, Tír Chonaill? Sin an athair duine de na gasraí a bualadh Thug roinnt daoine áitiúla ar lab- chun a theacht ar a gcuid airgid. cheist atá ardaithe ag go leor i le fios gur baineadh úsáid as a hair ‘Gaelscéal’ leo le fios nach Braitheann na gnónna áitiúla go gceantar an iarthuaiscirt an tseach- ainm agus gur scríobhadh rudaí gcuideoidh an drochainm a fuair bhfuil an costas árachais a théann tain seo. nár dhúirt sé i nuachtán Domh- an baile sna meáin náisiúnta leis leis an mheaisín a chur isteach ar a Rinneadh clúdach ar an scéal naigh. an cheantar ná leis an choláiste gcuid foirgneamh, ró-ard. seo ar nuacht teilifíse agus raidió Dúirt Jarlath Burns leis an chlár agus measann go leor go raibh clú- Tá muintir an cheantair ag súil RTÉ, TG4, mórchuid na nuachtán ‘Barrscéalta an tSamhraidh’ nár dach an scéil thar fóir. chomh maith go mbeadh ceannaire náisiúnta agus go leor de na meáin labhair sé leis an ‘Sunday World’ “Is drochrud amach is amach an Fhine Gael, Enda Kenny, in ann dul i Seoltar scéalta chuig: chlóite agus teilifíse aduaidh. Fiú ná nár dhúirt sé roinnt de na rudaí méid a tharla do na gasraí óga sin bhfeidhm ar na húdaráis le go gcuir- [email protected] bhí an scéal ar an cheann ba mhó le a bhí sa nuachtán. agus ní thig glacadh lena leithéid fear an meaisín ATM isteach. léamh ar shuíomh idirlín nuachta Dúirt an tuairisc ‘eisiach’ sa in áit ar bith. Measaim go RTÉ ar feadh an lae. nuachtán go raibh údaráis an ndeachaigh na meáin laethúla Ní thig ach cáineadh a choláiste ag seinm Amhrán na náisiúnta thar fóir ag tuairisciú an Cosc curtha ar dhéanamh ar an méid a tharla do bhFiann ag tús na hoíche in áit scéil agus caithfear ceisteanna a chuadrothair ar RTÉ á thabhairt na scoláirí Gaeilge a chaith airgead dheireadh na hoíche mar go raibh chur anois ós rud é gur úsáid siad mór ag teacht chun na Gaeltachta sé ag tabhairt comhartha d’ion- fiú ainmneacha daoine nár labhair thránna agus chun cúirte ag le Gaeilge a fhoghlaim agus ní le saitheoirí fáil réidh nuair a bhí leo,” a dúirt bean áitiúil linn. greamanna a fháil ina gcuid Amhrán na bhFiann á sheinm ag Cuirfear deireadh leis na cúrsaí ar oileáin déantóir scannán gcloigne. Tá na Gardaí go fóill ag deireadh na hoíche. Gaeilge i Loch an Iúir ar an 20ú as Gort a’ Choirce fiosrú na heachtra agus ag lorg Chaith an tUasal Burns na Lúnasa. Judy Ní Ógáin TÁ cosc iomlán curtha ar Judy Ní Ógáin i gcosaint an chraoltóra náisiúnta – chuadrothair agus rothair RTÉ Commercial Enterprise Ltd. streachailte ar thránna éagsúla i dTír TÁ léiritheoir scannán, Neasa Ní Chi- agus Bushe. Chonaill de bharr an damáiste a anáin, as Gort a' Choirce, ag tabhairt dhéanann siad don trá, do an chraoltóra náisiúnta RTÉ chun dhumhcha gainimh, d’ardtalamh, cúirte ag maíomh clúmhilleadh Comóradh Bhua d’éin neadú talún agus dá gcuid (defamation) dá bharr agus de bharr neadacha. déantóir scannán eile. Uí Néill ag Béal De réir rialúcháin nua a tháinig i Tharraing clár faisnéise de chuid an Átha Buí bhfeidhm le beagán os cionn seach- Ní Chianáin ‘Fairytale of Kathman- tain anuas, rinne an tAire du’ go leor conspóide tar éis a Anton Mac Cába Comhshaoil John Gormley cosc chraolta anuraidh. D’fhiosraigh an iomlán a chur ar fheithiclí easb- clár an caidreamh a bhí idir an file IN Ard Mhacha ag deireadh na hóthair ar Bhá Bhaile an Easa ar an Cathal Ó Searcaigh as Tír Chonaill seachtaine déanfar comóradh ar Fhál Carrach, ar Bhá Ghaoth Dob- agus fir óga as Neipeal, le linn a Chath Bhéal an Átha Buí. An 15 hair agus ar gach oileán suite amach chuid cuairteanna bliantúla ar an tír. Lúnasa 1598 scrios arm Aoidh Uí ó chósta Dhún na nGall chomh Tháinig sé chun solais le gairid go Néill arm Eilís, Banríon Shasana, a maith le ceantair éagsúla eile rad- ndearna Ní Chianáin páipéir a thais- bhí faoi cheannas an Ridire Henry harcra ar fud na tíre. ceadh leis an Ard-Chúirt an mhí seo Bagenal. Tharla seo le linn Chogadh Cuireadh an dlí nua seo i bhfei- caite, i ndiaidh píosaí ó scannán a na Naoi mBliana. Bhí fórsaí Shasana dhm chun 14 láthair íogaire rinne file agus déantóir scannán as ar a mbealach le Tír Eoghain a chur nádúrtha san iomlán a chosaint in Ciarraí, Paddy Bushe, ina ndéanann faoi smacht. aghaidh na bhfeithiclí easbhóthair. sé na líomhaintí a rinne sí ina scan- I measc na n-imeachtaí, beidh Déanfar an toirmeasc a chur i bhfei- nán féin a bhréagnú, a bheith craolta díospóireacht ar thábhacht an dhm chomh maith i Sléibhte Chill ar TG4. Is cara leis an bhfile Ó chatha, turas thart ar an láthair, agus Mhantáin, i Sliabh Bladhma i Laois Searcaigh é Paddy Bushe. rása currachaí ar an Abhainn Dubh. agus in Uíbh Fhailí, agus sna Gaib- Tá sé maíte gur chuir an scannán a Is ag Club CLG an Ghráinsigh a hte i Luimneach agus i dTiobraid bhí déanta ag an Uasal Bushe i leith tharlóidh tromlach na n-imeachtaí. Árann. dhéantóir an scannáin ‘Fairytale of Cuirfear tús leo ag a haon Dé hAoine. Má bheirtear ar úinéirí Kathmandu’ go ndearna sí ion- Tá an Gráinseach ceithre mhíle siar ó cuadrothair agus rothair streachailte adaíocht mhícheart agus mhíthreo- thuaidh ó chathair Ard Mhacha, ar ag briseadh an dlí nua seo, gearrfar rach uirthi féin agus í i mbun dhéan- an bhóthar go dtí an Maigh. Tá tuil- fíneálacha suas le €5,000 orthu. tús an scannáin. leadh eolais ar fáil ó John Nixon ag Is féidir le húinéirí talún a Rinneadh scannán Bushe dar tei- 00 44 7971092977. ndéanann an dlí nua difear dóibh, deal ‘The Truth of Kathmandu’ a Bhailigh níos mó ná 3,000 duine i Leitir Ceanainn Dé Sathairn seo a chuaigh achomharc a dhéanamh ar an gcin- thaifeadadh i Neipeal chomh maith thart mar agóid in éadan ciorruithe atá beartaithe ag Feidhmeannacht na neadh agus díolúine a lorg, má tá agus tá sé maíte go dtugann an scan- Turas 35 ciliméadar Seirbhíse Sláinte ag an Otharlann Ghinearálta sa bhaile. I measc na gcain- siad ábalta a chruthú nach ndéan- nán le tuiscint gur ‘íoc’ Ní Chianáin teoirí bhí Cora Harvey, Cathaoirleach Chomhairle Contae Dhún na nGall, faidh scála na hoibre a bhíonn ar siúl na fir óga a bhí le feiceáil ina scan- le dul le hairgead a John Gallagher ó Donegal Voice for Older People agus urlabhraithe ó na acu damáiste don láthair chosanta nán, chun labhairt ar a gcaidreamh fháil as banc ceardchumainn SIPTU agus IMPACT. Cháin siad na ciorruithe agus gheall go ná nach mbeadh bagairt á déanamh leis an fhile as Gort a’ Choirce, nó go mbeadh níos mó agóidí amach anseo. PIC. DANNY BROWN. ar speiceas cosanta. ndearna sí iad a ‘chóitseáil’. Judy Ní Ógáin Ní bheidh tionchar ar bith ag an Thaispeáin scannán Ní Chianáin Ard an Rátha agus sna Cealla Beaga dhéanann feidhmiú ar son na gcoistí dlí nua seo ar úsáid feithiclí easb- roinnt fir óga ag labhairt faoina TÁ eagraíochtaí agus grúpaí pobail i chun airgead a fháil amach as an paróiste áitiúla. hóthair do chuspóirí dlisteanacha ar gcaidreamh collaí le Ó Searcaigh gceantar Dhún na nGall Thiar Theas mbanc. Dúirt an tOifigeach Forbartha le nós talamhaíochta nó na seirbhísí agus thaispeáin sé chomh maith an chun cur lena bhfeachtas chun Tá neamhaird déanta ag na ban- LCP, an tUasal Yvonne Ní Churráin, éigeandála. file ag ceannacht bronntanaisí do na meaisín ATM a fháil curtha isteach canna ar iarrataisí a cuireadh faoina go raibh súil aici go mbeadh an “I dteannta Stáit eile san Aontas fir óga faoi leith. sa gceantar. mbráid go dtí seo. tseirbhís, a bhfuil géarghá leis, Eorpach, tá ceantair éagsúla Tá Ní Chianáin ag séanadh na Faoi láthair, bíonn ar dhaoine Rinneadh an cheist chon- curtha isteach in am do shéasúr na sainithe do chosaint an nádúir, agus líomhna sin. Má thagann an cás ós áitiúla agus ar thurasóirí a thagann spóideach a phlé ag cruinnithe le turasóireachta an chéad bhliain eile. caithfear tosaíocht a thabhairt dos comhair cúirte, tá an baol ann go ar cuairt chuig na ceantracha Gleann gairid idir Foireann Ceantair Áitiúil “Tagann níos mó ná 120,000 na ceantair sin”, a dúirt an tUasal gcaithfeadh an file Ó Searcaigh a Cholm Cille agus an Charraig, tais- (‘Local Area Team’), Údarás na duine ar cuairt chuig Sliabh Liag go Gormley. “Go deimhin, baineann go bheith i láthair mar fhinné sa chás teal suas le 35 ciliméadar chun a Gaeltachta agus Lár-Chomhairle bliantúil. Tá ‘Fáilte Ireland’ agus leor daoine an-sásamh agus tait- clúmhillte, chun fianaise a thabhairt theacht ar mheaisín airgid (ATM) in Paróiste (LCP) – an grúpa a gníomhairí eile ag iarraidh níos mó neamh as nádúr nach bhfuil millte”. 12 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 3 TUAIRIMÍ Ardán: “Is treise i bhfad oileán na hÉireann nuair a ghlactar leis an éagsúlacht a bhaineann leis”

Paul Watterson fadh athinsint ar na heachtraí ag La Mon, Mhothair agus Arma Choluim Chille. mbeadh mo chuid Éireannachais, an Kingsmills agus Inis Ceithleann ar Díreach mar a bhí déanta ag Adams agus a chéannacht Éireannach agam, bunaithe hart ar bhliain ó shin, rinne mé mhaithe le 'comhthéacs' ar leith a thab- chomhghleacaithe, ní raibh agam ach ar threoirlínte ná ar chaighdeán ar leith a agallamh i gcomhar blag hairt. I ndeireadh na dála, dhéanfadh ár sainmhíniú cúng ar an rud is “Éirean- bhí leagtha amach ag cibé dream a chrei- Shasanaigh agus cuireadh ceist sliocht scigmhagadh agus séanadh ar a nachas” ann, sainmhíniú a d’fhóir go deann gur acusan atá an ceart breithiúnas orm cén phearsa stairiúil is mó bpréamhacha Briotanacha agus ar a maith do mo thuairimí polaitiúla féin a thabhairt ar na ceisteanna seo. Seans a chuaigh i bhfeidhm ar mo gcéannacht Bhriotanach. Chuaigh rud eile i bhfeidhm orm. Nuair nach bhfuil mo leagan-sa den Éirean- Tchuid tuairimí polaitiúla. Roghnaigh mé Ábhar scanrúil agus cás, is dócha, a a d’fhág mé an scoil le dul amach sa saol i nachas múnlaithe ar an dearcadh céanna ailtire “One Nation Conservativism”, Ben- rachadh sé doiligh ar thromlach mhuintir mbun staidéir agus oibre, ní raibh mé i atá agaibhse ar an stair agus ar an ghaol jamin Disraeli agus, i gcomhar cúiseanna an oileáin glacadh leis, ní hamháin na measc mo mhacasamhala féin níos mó atá ag Éirinn leis an “oileán eile”; chomh a luafaidh mé níos déanaí, athair Aon- hAontachtóirí. Ar aon nós, agus mé ag dul agus bhí mé míchompordach. I bhfocail maith leis sin ní labhraím Gaeilge (go fóill) tachas na hÉireann, Sir Edward Carson. in aois agus, le cúnamh Dé, níos mó céille eile cuireadh “brú” orm bualadh le daoine agus níl aon suim agam sna cluichí Dá mbeadh orm duine amháin a ainmniú agam, táim den tuairim go bhfuil gach a bhí cosúil le m’athair, is é sin le rá, Gaelacha. Ach is aoibhinn liom an mar an duine is mó a spreag mé i mo seans ann go raibh an ceart ag John daoine a bhí bródúil mar gur Éireannaigh tírdhreach ar an dá thaobh den Teorainn; shaol, atá beo go fóill, is é a bheadh mar Hewitt nuair a dúirt sé, “Sa chéad dul síos, iad (ach ba dhaoine iad seo a bhí dío- is breá liom an litríocht (is as an oileán seo fhreagra agam ná m’athair! is Ultach mé atá sáite i dtraidisiúin na graiseach i leith na Gaeilge agus CLG, rud don chúig údar is fearr liom), agus in ain- In ainneoin gur rugadh agus gur tógadh háite seo. Sa dara dul síos, is Éireannach nár bhain le m’athair féin). neoin Bono agus an Riverdance, is deas m’athair in oirthear Béal Feirste i láthair mé, bainim le hÉirinn seo. Sa tríú dul síos, Cheap mé, mar dhéagóir a Agus iontas na n-iontas, ní raibh adhar- liom ceol agus cultúr na hÉireann. chatha sheictigh atá ina coinicéar de chúl- is Briotanach mé, agus faoi dheireadh, ar bhí gnóthach i mbun na ca ná eireaball orthu, mar a raibh mé ag Ar nós mo athar, daichead bliain ó shin, sráideanna lonnaithe idir an ceantar dílse- bhealach níos scaoilte, is Eorpach mé. polaitíochta, gurbh é seo an súil leis. Is é an dóigh a bhfuil sé go is Éireannach mé agus tá mé bródúil as ora, Ascaill an Teampaill Mhóir, agus an Seans gur fearr a thuigfidh tú mé ach meon ba aistí a d’fhéadfadh mbíonn Sinn Féin go fóill ag baint úsáide sin. Ní thaitníonn an meon seo go mór leis ceantar poblachtánach, an Trá Ghearr, ceann de na gnéithe sin a bhaint, ach má as an Ghaeilge mar reithe cogaidh na hAontachtóirí, cinnte, ach má tá sé rinne sé cur síos air féin (mar a rinne bhainfidh, ní féidir leat cur síos a a bheith agat: ba ionann cultúrtha, agus go mbíonn roinnt foirne maith go leor ag Sir Edward ba cheart go Edward Carson) mar Bhriotanach agus dhéanamh mar is ceart orm.” “Éireannachas”, dar liomsa, agus páirceanna imeartha ag clubanna mbeadh sé maith go leor agamsa. Arís, ar mar Éireannach araon, agus bhí sé bródúil Ceart go leor, ní dhéanfainn cur síos agus an cultúr agus an CLG ainmnithe as daoine a cheapaimse a nós m'athar, ní fheicim aon chodarsnacht as an dá rud. orm féin mar sin. Dar liomsa, níl aon chéannacht a bhí á bheith ina sceimhlitheoirí. Ach bhí idir an bród sin a chur in iúl, agus ag an am Cheap mé, mar dhéagóir a bhí chéimiúlacht chéannachtaí ann - is gcraobhscaoileadh ag comhghleacaithe oibre agam, agus mé lán céanna, a bheith lán sásta a bheith mar gnóthach i mbun na polaitíochta, gurbh é mósáic í mo chuid céannachta a bhfuil daoine a chuir cogadh gan sásta pionta a ól ina gcuideachta, a bhí in chuid de theaghlach ilchultúrtha, ilchrei- seo an meon ba aistí a d’fhéadfadh a bhei- clocha Briotanacha, Éireannacha, Ultacha ann sásamh a bhaint as na rudaí seo. dimh, il-eitneach, ilnáisiúnta na trua ar Aontachtóirí/Bhri- th agat: ba ionann “Éireannachas”, dar mar dhlúthchuid di. Ma théann cloch Thuig mé ansin, go mb’fhéidir go raibh sé Breataine. liomsa, agus an cultúr agus an chéan- amháin in easnamh beidh tarraingt áirithe otanaigh/Phrotastúnaigh in am agamsa mo shúile a oscailt i leith Agus má chuireann sé sin isteach ar aon nacht a bhí á gcraobhscaoileadh ag daoine ag baint leis an mhósáic go fóill, ach ní Thuaisceart Éireann. I cúrsaí áirithe agus, ar mhaithe liom féin, náisiúntóir Éireannach atá ag léamh an a chuir cogadh gan trua ar thiocfadh leat a rá go bhfuil sí “iomlán”. mbeagán focal, bhí ort m’aigne a leathnú ó thaobh an chultúir ailt seo, ba mhaith liom a chur i gcuimhne Aontachtóirí/Bhriotanaigh/Phrotastú- Mar sin, cad a spreag an eipeafáine rogha a dhéanamh maidir le de. dóibh an méid a bhí le rá ag Jacques naigh Thuaisceart Éireann. I mbeagán phearsanta seo? do chultúr agus do chéan- I ndeireadh na dála, thuig mé, Dia dár Chirac i ndiaidh d’fhoireann ilchultútha focal, bhí ort rogha a dhéanamh maidir le Ar dtús, d’aithin mé nach iad na Tri- nacht agus ní thiocfadh leat réiteach, gur rugadh ar oileán na hÉireann na Fraince an corn domhanda a bhaint i do chultúr agus do chéannacht agus ní oblóidí agus an oidhreacht a bhaineann mé, agus in ainneoin a raibh le rá ag Diúc 1998 (ach amháin go bhfuil sé leasaithe thiocfadh leat an dá thrá a fhreastal. Mura leo an tagairt is fóirsteanaí lena mhíniú an dá thrá a fhreastal. Mura Wellington, bhí mé chomh hÉireannach rud beag agam): seasfá an fód i gcoinne fhórsa aontaithe cad is “céannacht Éireannach” nó eile seasfá an fód i gcoinne céanna le Parnell, leis an Phiarsach agus le “Is treise i bhfad oileán na hÉireann na Provos, Shinn Féin, Dháil Éireann, CLG ann. Go deimhin, ní hiad is fóirsteanaí má fhórsa aontaithe na Provos, Bono. Cad é an chéad chéim eile mar sin? nuair a ghlactar leis an éagsúlacht a agus theanga agus litríocht na Gaeilge, is táimse féin ag iarraidh a rá cé chomh mór Shinn Féin, Dháil Éireann, Bhí cónaí orm in Finchley, áit a bhfuil bhaineann leis.” Ach, dáiríre, ar cheart go bocht an toradh a bheadh ar an scéal. agus a bhaineann céannacht Éireannach CLG agus theanga agus fíorchlú an Bhriotanachais air, agus le mbeadh sibh ag brath ar Aontachtóir leis Chuirfí iachall ar an chéad ghlúin eile liom. Ní hionann Éire na mbuamaí a litríocht na Gaeilge, is bocht himeacht aimsire, tuigeadh dom nach sin a chur in iúl daoibh? dílseacht a mhionnú do rialtas eachtran- phléascadh gan rabhadh i siopaí sceallóg féidir sainmhíniú a thabhairt ar an rud is Is múinteoir é Paul Watterson as Béal an toradh a bheadh ar an nach i mBaile Átha Cliath. Bheadh orthu ar Bhóthar na Seanchille agus Éire Yeats, “ceannacht Bhriotanach” ann agus gach Feirste. Is ball é de Pháirtí Aontachtach leabhair oifigiúla staire a léamh a dhéan- Wilde agus Heaney, ná Éire Aillte an scéal. duine a shásamh. Thuig mé nach gá go Uladh (UUP) é. Éistimis le Mná Leitir Mhóir sé seans dó éisteacht leis an bpobal. seachtaine bhí an radharc mar a bheadh síos. Seo mná óga a bhfuil oideachas rámhaíocht. Seo iad na bruinnill ag an Bhí mé an-togtha leis na mná óga seo, cárta poist ann agus an ghrian ag lonrú orthu agus beidh ar chuid acu dul thar gcrosbhealach a raibh De Valera ag caint a bhí idir 18 agus 23 bliain d’aois, mar go ar an bhfarraige. Ach is fíor a rá nach sáile le post a fháil, ach is i gCeantar na orthu nuair a bunaíodh an Stát seo ach raibh oideachas orthu, go raibh siad bhfuil mórán áiseanna ann don phobal. nOileán, i Ros Muc, i gCarna, ar an feictear domsa go bhfuil dearmad déan- chomh nádúrtha, chomh Gaelach agus Bhí an tÚdarás ag caint ar linn gCeathrú Rua agus in Indreabhán atá ta ar ghnáthphobal na Gaeltachta. Bernie Ní Fhlatharta chomh hálainn sin. snámha poiblí a chur ar fáil sa siad ag iarradh fanacht. Ní hé go bhfuil siad ag iarradh bheith Ní raibh aon nósanna arda acu. Ní Ghaeltacht sin ach níor tharla sé sin. Ach ní déarfainn gur labhair aon ag labhairt Gaeilge – is í a dteanga raibh uathu ar fad ach post ina gceantar Tá ar an dream óg dul chomh fada le duine leis na mná óga seo nuair a bhí nádúrtha í. Ní hé go bhfuil iachall orthu féin sa chaoi go mbeadh siad in ann Gaillimh, 30 nó 40 míle ón áit, le dul ar státseirbhísigh ag cur Straitéis 20 Bliain maireachtáil sa Ghaeltacht – is é a hí seans agam tuairimí ban fanacht san áit inar tógadh iad. an gcoláiste, le dul chuig an bpictiúrlann don Ghaeilge le chéile. mbaile é agus tá siad ag iarradh fanacht óg a chloisteáil ar an Tá an-tóir agam ar Cheantar na nó chuig siopaí éadaí. Bhí an-bhrón orm ag éisteacht leis na ann. Nach é an trua nach dtéann an deireadh seachtaine nuair a nOileán mar gur chaith mé go leor ama Fós féin, is cosúil, ó bheith ag caint mná seo mar go bhfuil faitíos orm go Taoiseach agus a chomhghleacaithe bhí mé mar mholtóir ag ansin agus mé i mo dhéagóir ag fanacht leis an naonúr ban óg seo a chuir isteach mbeidh orthu imeacht ón áit má tá siad thart ar fud na tíre le héisteacht leis na comórtas Pheigín Leitir ag muintir Dhuarcáin i mBéal an Dain- ar chomórtas Pheigín Leitir Mhóir, go le post a fháil. daoine seo. Ba chostas é nach mbeadh BMhóir. Ba cheart don Taoiseach a lei- gin. Ardaíonn mo chroí gach uile uair a bhfuil an-ghrá acu don áit agus gurb ann Seo mná atá líofa sa Ghaeilge, a aon duine ag ceistiú, tá mé cinnte de, théid a dhéanamh mar go dtabharfadh théim siar ann agus, arís, ar an deireadh atá an tromlach acu ag iarraidh socrú bhíonn ag imirt peile, sacair agus ag agus ba luach maith ar airgead é. GAELSCÉAL TUAIRIMÍ 13 Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 • Baróin ola Dhún Chaoin

Móire. bhíodh scéalta ar leathanaigh tho- Imchuach an Torcáin a thugtar ar milliún agus ocht míle milliún bair- Bíonn ar gach fógra ó aon saigh na nuachtán (Scéala Éireann chuid mhór den fharraige díreach ille atá dá lorg ann – a chuireann i chomhlacht taiscéalaíochta go nó an Irish Press ina measc) faoi amach ó chósta Chiarraí, thart ar measc an fiche gort ola is mó ar bhfuil a gcuid scaireanna ar díol ar chomhlachtaí cosúil le Aran Ener- 450 míle cearnach, ina iomláine. Is domhan é. Ar phraghas an lae aon mhargadh rialaithe an méid gy, Atlantic Resources, Eglinton ansin atá Providence Resources ag inniu is fiú ar a laghad Conall Ó Móráin seo eolais a chur ar fáil ionas gur agus Osceola. Má cheapann daoine glacadh suirbhé seismeach chun $280,000,000,000 an méid sin. Nó féidir bheith cinnte go bhfuil an go bhfuil rudaí go dona faoi láthair féachaint, mar a chreideann siad, a dhúbailt más ann dó ach ní raibh fhírinne dá hinsint ag an gcomh- níor mhair siad sna hochtóidí. go bhfuil ola faoin ngaineamh ann. dóchain dúigh ag an gclódóir an lacht. Is de bharr blianta fada gan Bhí an bháisteach níos fliche, ní Tá an suirbhé sin faoi lán seoil faoi figiúr sin a chlóbhualadh! Tá ÍL aithne agam ar an fhírinne dá hinsint ag ceannró- raibh a leithéid de rud ann agus láthair. Cosnaíonn an sórt seo oibre costais millteanach i gceist an ola John O’Sullivan ach tá daithe taiscéalaíochta faoin méid téamh domhanda agus dá bharr sin agus aon druileáil go mbeifear dá seo a fháil as an talamh, más ann mé cinnte gur fear an- nach raibh faighte acu go raibh ar bhí sé níos fuaire, agus ar ndóigh ní déanamh ina dhiaidh na deichean- dó, ach is maith liom suimeanna bhreá, macánta agus na stocmhalartáin iarracht éigin a raibh aon obair ann agus muid ar na de mhilliúin Euro, sin costas ar simplí agus nach mbeadh sé deas eolach é. Seo a deir sé dhéanamh srian a chur ar fhógraí fad i bhfad níos boichte. Sin an pholl amháin agus bíonn ort roinnt dá mbeadh an rialtas in ann iN bpreasráiteas ag a fhostóir, Provi- iomlán iomarcach ag maíomh go comhthéacs. mhaith acu sin a thochailt. Ós rud dleacht speisialta 10% a ghearradh dence Resources, comhlacht le raibh na milliúin, ní hea, na billiúin Ansin foilsigh ceannlínte ag rá go é go bhfuil Providence, gur le Tony ar an mhéid sin. Tony O’Reilly, faoi John; bairille ola faighte agus gur chóir bhfuil ola faighte ‘ag an tír’ – mar O’Reilly an tríú cuid de, an-bheag Thabharfadh sé sin €28 billiún Fógra scaireanna an chomhlachta a sin a tharla, agus cheap iriseoirí mar chomhlacht tá an comhlacht dóibh – díreach an méid céanna atá Tá athbhreithniú déanta ar an cheannach ar an bpointe. oilte, cliste go raibh muid tar éis an millteanach mór Meiriceánach caillte againn ar Anglo Irish Bank. bhfógra seo ag John O'Sullivan, Ar ndóigh, de ghnáth, bheadh an corn domhanda eacnamaíochta a ExxonMobil tar éis 80% den ion- Cuireann sé sin méid an chaill- Stiúrthóir Teicniúil, dara fógra ann, seachtain nó dhó bhuachan. D’imigh praghas scaire- chas a ghlacadh ach iad ag díol as teanais i gcomhthéacs. Providence Resources PLC. Tá níos deireanaí, ag rá go raibh an- anna suas i líne dhíreach, ach mar a 100% den tionscadal. Go díreach Mar fhocal scoir bhí mé ag céim B.Sc. i nGeolaíocht ó Choláiste bhrón ar an gcomhlacht ach cé go dúirt mé ní fada gur thit sé chun de bharr go bhfuil Exxon sásta a smaoineamh nach mbeadh sé an- na hOllscoile Corcaigh ag John in raibh ola ann go raibh uisce istigh talaimh arís. Nuair a fhaightear ola gcuid airgid a chaitheamh ar an spéisiúil dá mbeadh ar ár gcuid éineacht le M.Sc. i nGeoifisic Fhei- leis agus nárbh fhiú dada an poll. i dtobar fo-thoinn tagann gás aníos togra seo creidtear go bhfuil siad Teachtaí Dála agus ár Seanadóirí a dhmeach ó Ollscoil na hÉireann, Idir eatarthu bheadh bainisteoirí leis agus dóitear an gás seo, ‘dáiríre’ agus go gceapann siad go gcuid cáilíochtaí a leagan amach Gaillimh, agus M.Sc.i mBainistíocht an chomhlachta tar éis scaireanna bladhmadh mar a thugtar air. bhfuil seans maith ann ola d’aim- dúinn ar gach preasráiteas a fhoil- ó Scoil Ghnó Smurfit i gColáiste na a dhíol ag an uasphointe agus iad a Comhartha é seo dóibh siúd atá ag siú. Fógraíodh tús leis an obair seo síonn siad siúd, cosúil le John hOllscoile, Baile Átha Cliath. Tá cheannach thar n-ais nuair a faire ar an ardán druileála, roinnt siar in 2006 agus mar a fheictear O’Sullivan thuas, agus míniú a John ag obair faoi láthair go páir- tháinig an drochscéal amach agus mílte amach ón gcósta, gurbh bogann cúrsaí druileála an-mhall thabhairt ar cén tuiscint speisialta taimseartha ar thráchtas PhD i na mílte Euro déanta go fhéidir go bhfuil ola faighte. ar fad. Ní fheicfear aon lasair mhór atá acu ar an eacnamaíocht, ar an gColáiste na Tríonóide, Baile Átha mídhleathach acu ach gan aon Dúradh liom le deireanas, agus amach ó Dhún Chaoin go ceann bhfiontraíocht, ar an gcóras leighis, Cliath. D'oibrigh John sa tionscal duine in ann é a chruthú. creidim an té a dúirt, gur cúpla bliain eile – má fheictear ar chúrsaí infreastruchtúir srl agus, taiscéalaíochta amach ón gcósta le Má théann muid siar go dtí mí úsáideadh sorcóir mór Kosangas riamh í. rud tábhachtach eile, cé uaidh ar 20 bliain. Ball é de Chumann Geo- Lúnasa 1984, b’shin am dochreidte chun an gás seo a sholáthar. Ní gnó Tá dhá fhigiúr feicthe agam ar cé ghlac siad cúnamh airgid. laíochta Londan agus Cumann Tais- i dtéarmaí scaireanna comhlachtaí rómhacánta a bhí sa ghnó ag an mhéad ola a d’fhéadfadh bheith Nár bhreá liom ceann Ivor Callely céaladh Peitriliam na Breataine taiscéalaíochta sa tír seo. Ag an am am. faoin uisce ansin. Idir ceithre mhíle a léamh! Bás léanmhar faoi choim na hoíche i mBaile an Ultaigh

faoi. ar náisiúnaithe. lagmhisniúil faoin tuaisceart. Go háirithe a himeacht ón iris Is cuimhin liom, blianta ó shin, Agus tá cuid acu chomh tógtha sin Ach is fíor, mar a bhí riamh, gur ar mhórchlú, TIME Magazine, cionn is í a bheith ag caint le ball den IRA faoi leis an chlár oibre sin is nach luann bheagán poiblíochta a tharlaíonn bheith ag iarraidh scéal na scaoileadh duine acu sin a siad ainm Lisa Dorrian. cuid de na rudaí is tábhachtaí sa bPalaistíneach a chur mar aon le scéal maraíodh. D’imigh Lisa Dorrian as radharc tuaisceart. na nIosraelach. Eoghan Ó Néill ‘Ar íoróiní an tsaoil,’ ar seisean, nuair a chuaigh sí chuig cóisir i Bhí Féile an Phobail ann i mBéal Rud nár spéis leo. ‘scaoileadh agus cuireadh corp mBaile Anraí i gContae an Dúin ar an Feirste Thiar, an tseachtain seo caite. Ar imeachtaí na Cultúrlainne, bhí duine acu in áit darb ainm Baile an 27 Feabhra 2005. 24 bliain ó shin, bhíodh tinte ceolchoirm John Spillane agus tais- Ultaigh!’ Tuigtear gur bhuail baill den UVF cnámh, fuadach carranna, círéibeacha peántas rince Emma Ní Shúilleabháin ad faoi thuama a bheith Bhí an ceart aige. Ba mhór an agus den LVF chun báis í agus gur agus scaoileadh an t-am seo den bhli- go speisialta maith. againn, ar stíl thuama an íoróin Ultach a bheith curtha chun chuir a corp i bhfolach. ain mar chomóradh an Imtheoran- Ach thug mé suntas do dhream eile tsaighdiúra anaithnid, do báis i bportach i mBaile an Ultaigh. Caitliceach ab ea í, ach ní léir an naithe i gceantair náisiúnacha. a bhí sa Chultúrlann ag an am céanna, na daoine sin a d’imigh as Is ioróntaí fós é, áfach, gur mar gheall air sin a maraíodh Lisa Seachas glacadh leis sin, bunaíodh grúpa de dhéagóirí ó Sandy Row, radharc le linn na dTri- buanchúis aiféaltais do ghluaiseacht Féile an Phobail chun rogha eile a chur mórcheantar dílseach i ndeisceart Coblóidí? na Poblachta é, in am na síochána, ar fáil seachas rogha an fhornirt. Tá an Bhéal Feirste. Tuama le leac chuimhneacháin an fear seo agus a leithéidí, a Le haimsiú thaisí Charles fhéile ag láidriú gach bliain ó shin. Cuid acu, ní raibh siad i gceantar shimplí agus lóchrann beag inti a scaoileadh faoi rún le nach gcuirfí Armstrong, cuimhnítear, I mbliana, chuala na scórtha míle náisiúnach riamh roimhe agus ba bheadh lasta go dtí go n-aimseofaí aiféaltas ar ghluaiseacht na Poblach- duine ó leithéidí Seamus Heaney, mhór leo an fháilte a cuireadh rompu corpáin na ndaoine sin a d’imigh as ta, am an chogaidh. arís eile, gur cheart dúinn Lenny Henry, Damien Dempsey, ar Bhóthar na bhFál. radharc. Is tubaiste phoiblíochta é do ghlu- a bheith tógtha faoin Michelle Shocked, The Peatbog Is minice agus is minice a fheiceann Is éigean rud éigin a dhéanamh aiseacht na Poblachta na daoine seo cheist seo seachas a Fairies, an Russian Chamber Philhar- tú a leithéid de ghrúpa sa Chultúrlann. seachas a bheith ag rá leis na gaolta a bheith ar iarraidh go fóill. monic St Petersburg Orchestra, agus Agus is díol suime é an bhéim ar an nach bhfuil de rogha acu ach fanacht Ach is tromluí daonna gan chríoch bheith inár dtost faoi. go leor leor eile. ghné thrasphobail a bhí ar chlár Fhéile go ciúin go dtí go n-aimseofar na é do na gaolta a mhaireann beo ar an Do dhaoine ar suim leo an pho- an Phobail i mbliana. coirp, bíodh fanacht bliana nó 60 bli- dóchas go dtarlóidh sé lá éigin, áit Dorrian. laitíocht, bhí leithéidí Ian Paisley Óg, Bhí roinnt imeachtaí a raibh gné ain nó 160 bliain i gceist. éigin, go dtiocfaidh feirmeoir ar Duine eile de na ‘Disappeared’ í Jackie McDonald ón UDA, Plum Smith láidir thrasphobail ag baint leo agus Tá clabhsúr de shaghas éigin de chorp. Lisa, í ligthe i ndearmad ag gach ón UVF, Naomi Long, Barra Mac Giolla cuid eile a reáchtáladh ar an tSean- dhíth ar na gaolta agus ba chuidiú Tá meáin áirithe ann a phléann duine eile ach amháin ag a teagh- Dhuibh, Fintan O’Toole, Colm O’Gor- chill, faoi bhrat Fhéile an Phobail. leo, sa chomhthéacs sin, dá mbeadh leis an cheist seo mar sheans eile lach. man, agus go leor eile ann. Is léir go bhfuil dul chun cinn ann, tuama nó a mhacasamhail ann. chun Poblachtaithe a ionsaí. Nó tá B’fhurasta agus tú ag amharc ar Lara Marlowe an cainteoir is mó ar dul chun cinn mór, in amanna, rud Le haimsiú thaisí Charles Arm- aicme iriseoirí sa tír seo a bhfuil a slí scéal sin na ndaoine a d’imigh as chuir mise suim ann. nach saothróidh leathoiread strong, cuimhnítear, arís eile, gur bheatha tógtha acu ar a bheith ag radharc nó ar iarrachtaí na n-easaon- Bean mhisniúil í agus thug sí cuntas ceannlínte is a shaothróidh círéib in cheart dúinn a bheith tógtha faoin síorleagan an mhilleáin as gach olc tóirí Poblachtacha chun cur lena iontach ar a saol mar chomhfhreagraí Ard Eoin. cheist seo seachas a bheith inár dtost dá bhfuil ann ar phoblachtaithe agus bhfeachtas, b’fhurasta duit a bheith cogaidh. GAELSCÉAL 14 • TUAIRIMÍ Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010

Gaelscéal An Chuasnóg, Baile Ard Eagarfhocal An Spidéal, Co. na Gaillimhe

“Easaontóirí” MAR ‘ghearrscríobh’ iriseoireachta tugtar agus Sinn Féin Poblachtach i mbun gníomh dhéanamh. Cuireann an focal ‘easaontóir’ in féin is na grúpaí armtha a shoiléiriú chomh ‘easaontóirí’ ar gach cineál Poblachtach nach polaitiúil chomh maith ach meastar iad a iúl go bhfuil easaontas ann le dearcadh eile maith. Ar an láimh eile, níl aon chiall leis an Sinn Féineach é. Ní beacht an cur síos é sin ar bheith dlúthcheangailte leis an RIRA agus an áfach, sa cás seo le Sinn Féin. fhocal easaontóir níos mó agus tagairt á an ábhar go bhfuil idirdhealú ollmhór ann CIRA faoi seach. Is oiriúnaí an focal a úsáid chun cur síos a déanamh do ghrúpaí armtha atá i mbun idir na grúpaí éagsúla atá ann. Tá Poblachtaigh atá ar bhealach na síochá- dhéanamh ar ghrúpaí ar nós an RNU agus feachtas foréigneach. Is é sin go bhfuil roinnt acu ar nós an RIRA, na cé nach n-aontaíonn siad leis an phróiseas Éirígí ná an RIRA / CIRA de bhrí go ndéanann Foréigean atá gan chúis is gan éifeacht, an CIRA agus eile i mbun feachtas armtha síochána mar atá agus táthar ann atá i mbun siad féin an-tagairt do Shinn Féin i gcónaí. foréigean nach ndéanfaidh Éire Aontaithe lá agus go bhfuil grúpaí eile ar nós Éirígí agus an foréigin. Leis an íomhá sin a bhriseadh bheadh sé níos giorra. Republican Network for Unity i mbun feach- Caithfear an difear sin a aithint is a bheith riachtanach dóibh seasamh i dtoghcháin ar a Ach ba cheart cur síos a dhéanamh orthu tasaíocht pholaitiúil. cúramach le húsáid téarmaíochta sa chás gcláir pholaitiúla féin. mar ghrúpaí armtha poblachtacha seachas Tá an 32 County Sovereignty Committee seo. Tá sé mí-ionraic agus claonta gan sin a Dhéanfadh sé sin an t-idirdhealú idir iad ‘easaontóirí.’ Smaoineamh Mór Feighan TÁ barúil ag Urlabhra Gaeltachta Fhine Gael, smaoineamh ach athbheochan na Gaeilge. ga phobail. heochan sin bunaithe sa phobal é féin is ag Frank Feighan, gur cheart scéim phíolótach a Dá mbeadh sé dodhéanta a dhéanamh in Dá mbeadh an toil taobh istigh is taobh teacht ón phobal é féin seachas ón rialtas, go chur ar bun chun Gaeltacht a dhéanamh in Oileán Chliara bheadh sé dodhéanta in áit ar amuigh d’áit cosúil le hOileán Chliara, oileán mbeadh an pobal ag éileamh stádas Gaeltach- athuair d’Oileán Chliara. bith agus b’ionann sin is a rá go bhfuil athb- nó ar an mhórthír, níl fáth ar bith nach ta seachas stádas Gaeltachta a bheith á bha- Spreag an smaoineamh sin go leor cainte. heochan na Gaeilge féin dodhéanta. mbeadh rath air. gairt orthu. Is tábhachtach cuimhniú fosta, cé Is smaoineamh rud beag mí-réalaíoch é, is Ní fíor sin áfach mar atá cruthaithe ag Dá mbeadh ranganna do dhaoine fásta ann, gur éag an Ghaeilge in áiteanna cosúil le smaoineamh é a bheadh deacair a chur i áiteanna ar nós Iarthar Bhéal Feirste, áit nach Gaelscolaíocht, tionscadal nó dhó ag fei- Cliara, tá an bhaint chéanna acu istigh san bhfeidhm, is smaoineamh é a d’fhéadfadh a bhfuil ach ag tosú i ndáiríre ar bhóthar na dhmiú trí Ghaeilge agus polasaithe dáthean- oileán sin leis an Ghaeilge is atá ag Inis Meáin bheith conspóideach, ach is smaoineamh den hathbheochana ach inar éirigh le daoine an gacha i bhfeidhm, dhéanfadh sé an-difear. Tá agus oileáin Ghaeltachta eile. Tá an stair, an scoth é. I ndeireadh na dála, níl i gceist sa Ghaeilge a chur i mbéal an phobail mar thean- sé rí-thábhachtach áfach go mbeadh an athb- traidisiún is an dúchas céanna ann. Luasteorainneacha Ciallmhara de dhíth FAIGHEANN i bhfad barraíocht daoine bás ar Is doiligh cloí leis na luasteorainneacha thiománaithe. Má táthar ag iarraidh líon na ndaoine a bhóithre na hÉireann. Tuigtear gurb é an luas nuair nach bhfuil ciall leo áfach. Ar an láimh eile, tá luasteorainneacha eile chailltear ar na bóithre a laghdú, b’fhiú go nó an t-ól nó an dá rud le chéile ba chúis le Tá luasteorainneacha ar chúlbhóithre na ann atá chomh híseal sin nach bhfuil siad mór díriú ar an cheist seo chomh maith le céatadán ard de na timpistí marfacha ar na hÉireann a bheadh doiligh a bhaint amach réalaíoch is a bheadh contúirteach dá gcloífí fadhb an óil. bóithre. fiú, gan trácht ar smacht a choinneáil ar leo i measc na gcarranna eile.

LITREACHA chuig an Eagarthóir CEIST na Seachtaine

Moladh do Beir Beannacht, nach seirbhísí teanga agus is Peadar Mac Maghnais féidir in aitheantas a bhfuil Frank Baile Átha Cliath 5 cruthaithe acu ó thaobh seirbhísí Ar cheart an tÚdarás a sheachadadh trí Ghaeilge. Níl A Chara, Freagra Uí sé i gceist mar sin a mholadh go Mhol Frank Feighan scéim n-aistreofaí aon scéimeanna atá a athrú go hÚdarás na phíolótach Ghaeilge a chur i ann agus a fheidhmíonn Údarás bhfeidhm ar Oileán Chliara Chuív na Gaeltachta nó An Roinn chuig d'fhonn an Ghaeilge a láidriú ar A Eagarthóir, Ranna nó gníomhaireachtaí eile Gaeilge agus an oileán. Cén fáth nach Tagraím don litir chugam ó ach scrúdófar cláir eile a d’fhéad- molann se a leithéid de scéim Dhonncha Ó hÉallaithe maidir fadh An Roinn nó an tÚdarás a do Mhainistir na Buille? Dá leis an Dréacht Straitéis Fiche Bli- sheachadadh sa Ghaeltacht.” ghoireacht do Frank a chóta, is ain don Ghaeilge. Mar atá mínithe ag an Aire Ó Gaeltachta? goire do a léine. Tá sé ráite sa straitéis nach Ciardha T.D., beidh an Rialtas ag Dá gceapfaí Frank ina Aire bhfuil i gceist aon cheann de na plé moltaí an Chomhchoiste Ceapann formhór lucht leanúna Gaelscéal, go mba cheart an tÚdarás a athrú go Gaeltachta amach anseo, d'f- freagrachtaí atá ag Roinn na Oireachtais i leith na straitéise sa hÚdarás na Gaeilge agus Gaeltachta. Rinne Gaelscéal an suirbhé ar an suíomh headfadh Mainistir na Buille Gaeltachta agus ag an Údarás bhFómhar agus ansin déanfar www.gaelsceal.ie le coicís anuas agus ceapann 44% de na daoine a chaith vóta go agus Oileán Chliara araon a (fiontraíocht san áireamh) a cinneadh maidir leis an maoiniú mba cheart é a athrú. Ní raibh morán idir an dá thuairim sa súirbhé, le 37% de bheith sa Ghaeltacht! bhaint dóibh. a theastóidh leis an straitéis a dhaoine ag ceapadh nár cheart é a athrú go hÚdarás na Gaeilge agus Gaeltachta. Bhí Dála an scéil, nach raibh Is éard atá ráite inti ná: “Seirb- chur i bhfeidhm – maoiniú 20% de na daoine a rinne an suirbhé idir dhá chomhairle mar gheall air, agus vótáil múinteoir ar bith i Ros Comáin a hísí á Seachadadh chuig Pobail Údaráis na Gaeltachta san siad “Níl fhios agam”. d'fheadfadh bunGhaeilge a Ghaeltachta áireamh. Tiocfaidh an maoiniú mhúineadh d’urlabhraí Is iad An Roinn Gnóthaí Pobail, ón stát chiste. Gaeltachta Fhine Gael? Tuaithe agus Gaeltachta agus Is mise le meas Ba cheart 44% Ní choir go mbeadh an sport Údarás na Gaeilge a dhéanfaidh Éamon Ó Cuív TD Aire Coimirce ar fad ag muintir na Gaillimhe. seachadadh ar an oiread seirbhísí Sóisialaí Níor cheart 37% Cuirtear litreacha chuig [email protected]. Iarrtar oraibh a bheith chomh gonta agus is féidir. Níl fhios agam 20% GAELSCÉAL TUAIRIMÍ 15 Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 • Santiago, Lourdes agus an Cabhán

dtí a dó. Ach tá óg, sean agus gach eatarthu amuigh le chéile. Damh- sa sráide anseo, ceoltóir sráide ansiúd. É go léir saor agus sáb- Páidí Ó Lionáird háilte. Tá cúpla duine meidhreach le feiceáil ach is beag é. Tá fáilte roimh gach ball den teaghlach – sean agus óg. ILITHRIGH sinn ar Tá sé feicthe againn in La fad atá ag druidim go Rochelle, Bilbao, Santiago, Bur- fánach ó áit go háit ag gos, Lourdes agus anois i Mont- lorg réitigh ar ár pellier, mar sin is cuid den chultúr ngearáin, faoiseamh é agus ní trí thimpiste amháin atá arO ár laigí. Tá fealsaimh ann a deir sé ar siúl. gurb ionann an gnáthshaol agus Agus seo mo phointe ar oilithreacht de shórt. An tsíor- deireadh thiar thall. Beidh os thóir ar fhaoiseamh aigne agus cionn 200,000 oilithreach ag colainne, faoiseamh ó chrá croí déanamh ar bhaile an Chabháin agus, sna laethanta seo, an tseachtain seo chugainn. faoiseamh ó dheacrachtaí Oilithrigh cheoil na Fleidhe Ceoil airgeadais nó fostaíochta. atá ag ceiliúradh 60 bliain ar an Nach oilithreacht atá sa tsaol bhfód i mbliana. Ina measc siúd féin? Ó bheatha go bás? Dhá sprioc beidh ar a laghad 50,000 páiste dheimhnitheacha? Ach tá sé sin i agus déagóir atá ag foghlaim a bhfad ró-theibí agus ró-dhomhain gcuid ceoil. Beidh na móra fáilte domsa le bheith ag plé anseo agus rompu ar fad. ní chuige sin atáim ar aon nós. Tá Is é sin muna bhfuil siad faoi 15 oilithreachtaí i m’intinn mar go agus ag iarraidh a bheith páirteach bhfuil cuairt tugtha agam ar dhá ins na céadta seisiún ceoil a bhei- láthair ollmhóra oilithreachta de dh ar siúl ins na tithe tábhairne i chuid na gCaitliceach le seachtain ndiaidh 9.00 san oíche. Is ann a anuas. chuir na glúnta ceoltóirí óga barr Ar dtús, chaitheas cúpla lá i Montpellier feabhais lena gceird thar na Santiago de Compostella na blianta ach ní ann dóibh anois – go Spáinne atá ar cheann de na speisialta dóibh. Saghas aithean- réamhthuairimí féin, caithfidh mé dleathach. príomh-chathracha oilithreachta tais ar a n-iarrachtaí. Tá sé déanach san oíche a admháil gur chuaigh an áit i Brisfear an dlí go mion minic an do Chaitlicigh ar fud na cruinne, Bhíos ag fanacht ag Porta del agus tá an t-atmaisféar go bhfeidhm orm. Glan, gan aon tseachtain seo chugainn sa Chab- le stair na hoilithreachta a Camino, Geata na hOilithreachta, bhrú díolacháin ann. Ábhar daor háin. Brisfear an dlí mar gur shíneann siar os cionn míle bliain. agus mé ag faire ar na mílte hiontach. Tá gach aicme ach rachainn ann arís. droch-dhlí atá ann. Ní oilithreacht per se a thug ann oilithreach ag baint ceann scríbe agus gach aois mórthim- Tá geilleagar na mbailte seo Má tá dlí amaideach, athraigh é. mé áfach ach laethanta saoire. amach. Ceaptar go mbainfidh peall na háite. Tá béilte le bunaithe go huile is go hiomlán ar Féachaimis arís ar phleananna an Aithneoidh go leor díbh an El suas le 200,000 oilithreach ceann thurasóireacht agus go speisialta “Chultúir Chaifé” a bhí faoi bhráid Camino de Santiago agus, de réir a scríbe amach i mbliana amháin. fáil go dtí an meán oíche, ar an “dturasóireacht oilithreach- Mhichael McDowell nuair a bhí sé chúrsa, caithfidh gurb álainn an B’éigean dúinn slán a fhágaint le tá uachtar reoite nó deoch ta” agus a rian sin orthu. ina Aire Dlí agus Cirt. Thabhar- oilithreacht atá ann. Tosnaíonn an Santiago agus ár mbealach a le fáil go dtí a dó. Ach tá óg, Nílim á rá nach áiteanna deasa faimis cúnamh do bhailte na tíre a treo is coitianta i mbaile beag dhéanamh soir. Dheineamar agus iad mar ní bheadh sé sin fíor ach, gcultúr a athrú i dtreo gach a trasna theorainn na Fraince, St- thrasnaíomar teorainn na Fraince sean agus gach eatarthu saghas cosúil leis an Róimh, dá bhfuil fiúntach ag ár gcomharsana Jean-Pied-De-Port, agus gur thángamar ar bhaile beag amuigh le chéile. Damhsa ghaire don eaglais tú, is ea is faide mór-roinne. trasnaíonn sliabhraon na bPiréiní bídeach darb ainm Pierrefitte atá sráide anseo, ceoltóir ón Chríostaíocht a bhíonn tú. Níl siad foirfe agus tá fadhbanna agus as san siar ar chosáin éagsúla le cois na bPíréiní agus gar do Agus mé ag cur bailchríche ar an ollmhóra acu, drugaí mar sham- an Camino go dtí go sroicheann bhaile Lourdes, áit ar thug an sráide ansiúd. É go léir gcolún seo, táim i mo shuí ag pla, fadhbanna atá soiléir agus siad Santiago. Is ann atá taisí Mhaighdean Mhuire cuairt ar saor agus sábháilte Place de Comedie i Montpellier. sofheicthe i gcóngar céad slat Naomh Séamus curtha de réir Naomh Bernadette breis is 150 bli- Tá sé déanach san oíche agus tá uaim anseo ar bhonn oscailte agus dealraimh agus is san Ard-Eaglais ain ó shin. an t-atmaisféar go hiontach. Tá trédhearcach. Mar a deirim, ina bhfuil siad a chuirtear fáilte Arís, áit eile a dtugann na céad- gach aicme agus gach aois tógaimis a bhfuil go maith à la rompu siúd atá tar éis a sprioc a ta míle oilithreach cuairt air bliain mórthimpeall na háite. Tá béilte le carte agus fágaimis an chuid eile bhaint amach. Gach lá, ag uair an i ndiaidh bliana ar na cúiseanna fáil go dtí an meán oíche, tá ‘nár ndiaidh. Ar a laghad tugaimis mheán lae, bíonn Aifreann céanna. D’ainneoin mo uachtar reoite nó deoch le fáil go deis dár bpobail, óg is sean.

SÚIL SIAR na Seachtaine

Amárach: Guth na Gaeltachta Iúl, 1957 Ghaeltacht Céard tá an aireacht le dhéanamh Is cosúil nach nglacann an Roinn freagarthacht ar bith as Cuireadh meastachan na Gaeltachta fríd Dáil Éireann gan obair nó saothrú nó gléas beo a sholáthar do phobal na athrú. Díreach mar a bhí sé foillsithe i leabhar na meastachán. Gaeltachta – níl pighinn rua daite do. Cad chuige Roinn na Cad Chuige Roinn Níl ach £35,000 de caiteachas nua taobh amuigh de na sean Gaeltachta mar sin? Céard a níos oifigí na Roinne? Céard a rudaí a bhíodh i gcónaí ann. níos na stiúrthóir? Céard a dheanfas an t-Aire féin? Rachaidh cuid mhór de sin ar thuarastail – tá méadú de Ón meastachan seo ba deacair a rá céard a dhéanfadh siad Gaeltachta Chor ar Bith ocht míle ar tuarastail in oifig an aire féin. Tá £77, 000 leagtha nó céard d’fhéadfadh siad a dhéanamh. Ach tá sé thar am sin síos do dheontaisí do chomhairlí contae más maith leis na a rá anois. Níl Saothrú Seasta ina Chúram Aca Ní Tabhairfeadh an t- comhairlí condae scéimeanna feabhsúcháin a chur ar siúl. Tá Ní féidir comhoibriú leis an roinn go léirítear cad chuige an Airgead Nua a Bhotáileadh Trí Lá Oibre an Duine sa £11, 950 níos lú do tithe Gaeltachta. Roinn. 16 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 4 CÚRSAÍ SAOIL Seanscoil chéanna – Seanscéal céanna

Le Treasa Bhreathnach

S gearr go mbeidh deireadh an tsamhraidh linn, ach iad siúd a bhfuil páistí acu, tá gach seans Iann go bhfuil sibh ag smaoineamh ar thús na scoilbh- liana nua. Níl ach coicís fágtha go dtí go n-osclóidh na bunscoileanna arís agus níos lú ná sin fágtha acu siúd atá ag freastal ar an mheánscoil. Bíonn costas damanta le híoc ag tui- smitheoirí pháistí scoile agus tá ardú suntasach tagtha ar bhillí do dhaltaí úra meánscoile i mbliana. Is é €815 an costas, ar an meán, do pháistí a bheidh ag freastal ar an meánscoil den chéad uair, is é sin €500 níos mó ná an Liúntas Fillte ar Scoil d’Éadaí agus Bróga. Sheol an eagraíocht charthanachta Barnardos suirbhé le déanaí ina raibh an figiúr thuasluaite agus deir siad nach bhfuil earraí breise san áireamh anseo, málaí scoile, trealamh spóirt nó an costas a bhaineann le himeachtaí taobh amuigh d’uaireanta scoile. Ardú de 9.1% ar bhunchostas an oideachais is cúis leis an ardú sun- tasach seo. Deir 58% den 250 tuismitheoir a ghlac páirt sa suirbhé gur íoc siad níos mó as leabhair scoile i mbliana ná anu- eolais i gcomhar na dteorainneacha lacha incháilíochta caithfear iarratas a siopadóireachta a dhéanamh i siopaí raidh agus go bhfuil costas níos airde d’Ioncam Seachtainiúil do 2010. dhéanamh tríd an oifig áitiúil d’Fhei- Tá costais damanta ar faoi leith d’éidí scoile ar a bhfuil ar éide scoile ar a bhfuil suaitheantas Meastar go ndéanfaidh timpeall dhmeannas na Seirbhíse Sláinte idir tuismitheoirí páistí suaitheantas scoile, tá éadaigh scoile (crest) ná mar is gnách. Síleann 160,000 duine iarratas ar an liúntas i seo agus deireadh mhí Mheán eile ann nach bhfuil chomh sonrach Barnardos gur cheart don Rialtas mbliana, a bhfuil €82 milliún ar fáil dó Fómhair. Dá luaithe a dhéantar an t- scoile agus tá ardú céanna. Is fiú féachaint i leithéidí na scéimeanna iasacht leabhar a reáchtáil ón Rialtas. Is ardú é sin de €59 milliún iarratas is amhlaidh is fearr é chun a suntasach tagtha ar siopaí móra do gach rud nach gá a i scoileanna agus úsáid níos lú a bhaint ar an scéim seo ó bhí 2006 ann, ach is dheimhniú go mbeidh an íocaíocht bhillí dhaltaí úra bheith sonrach faoi - is minic na siopaí as leabhair oibre sa chaoi gur féidir na é an cáineadh is mó atá á dhéanamh ar faighte agat sula dtosóidh an téarma móra seo i bhfad níos saoire ná siopaí leabhair a athúsáid. an Rialtas faoin scéim ná nach raibh nua scoile. meánscoile i mbliana. níos lú. Dóibh siúd atá tar éis moll Bíonn Liúntas Filleadh ar Scoil ardú ar bith ar an liúntas a fhaigheann Mura gcáilíonn tú don Liúntas Fil- Is é €815 an costas ar mór airgid a chaitheamh ar éide scoile d’Éadaí agus Bróga ar fáil le cuidiú le tuismitheoirí dá bpáistí ó bhí 2007 leadh ar Scoil d’Éadaí agus Bróga tá an meán do pháistí ag sílim nach mbeadh dada níos measa teaghlaigh na costais ar éadaí agus ann. Faoin liúntas seo faigheann tui- roinnt bealaí eile gur féidir leat do ná an páiste féin ag teacht abhaile ón bróga na leanaí a chlúdach, ach ar smitheoirí €200 do gach leanbh chuid pinginí a shábháil agus iarracht freastal ar an meán- scoil sa tríú seachtain nó níos luaithe ndóigh tá coinníollacha i gceist. Má tá incháilithe idir 2 agus 11 bhliain d’aois, a dhéanamh an bille scoile bliantúil a scoil don chéad uair, fiú le scéal go bhfuil a ngeansaí scoile tú ag fáil íocaíocht leasa shóisialaigh agus €305 do gach leanbh incháilithe ísliú. B’fhiú súil a choinneáil ar is é sin €500 níos mó caillte acu. In áit ainm an pháiste a nó ó Fheidhmeannas na Seirbhíse idir 12 agus 22 bliain d’aois. Mar chuid shiopaí dara láimhe d’éide scoile. Tá scríobh ar an ngeansaí nó ar an Sláinte, nó má tá tú páirteach i scéim de bhuiséad 2009 íocfar suim bhreise siopaí dara láimhe ag tuairisciú go ná an Liúntas Filleadh seaicéad, deir scoilnet.ie go bhfuil oiliúna fostaíochta údaraithe nó ag de €215 i leith leanaí amháin atá 18 bhfuil éileamh i bhfad níos mó ar éidí ar Scoil d’Éadaí agus seans i bhfad níos fearr agat an t- freastal ar scéim aitheanta oideachais mbliana d’aois a bhfuil Sochar scoile i mbliana ná mar a bhí blianta éadach a fháil ar ais ach uimhir is féidir go mbeifeá cáilithe don liún- Cúiteach Leanaí iníoctha ar a son. Is é eile, mar sin, tá sé soiléir nach bhfuil Bróga. ghutháin an tí a scríobh air. Ar ndóigh, tas. Tá sé tábhachtach chomh maith iomlán na híocaíochta i leith leanaí atá tú leat féin agus tú ag iarraidh luach bí cúramach gan uimhir ghutháin go bhfuil ioncam an teaghlaigh faoi 18 ná €520. do euro a fháil. phóca an pháiste nó d’uimhir féin a bhunleibhéal sainithe; féach an bosca Má chomhlíonann tú na coinníol- Cé go mbeidh ort roinnt scríobh ar an ngeansaí nó ar an GAELSCÉAL CÚRSAÍ SAOIL 17 Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 •

seaicéad. fháil ar iasacht ó do leabharlann eolas nach do chúinsí leighis amháin ag MABS (Money Advice and Budg- Bosca eolas Ní hiad na héidí scoile amháin a áitiúil. Mura bhfuil aon rogha agat do chárta leighis. Má tá cárta leighis eting Service) ar fud na tíre agus iad i d’Ioncam Seachtainiúil bhíonn costasach, bíonn leabhair le ach leabhair nua a cheannach bí cin- agat, ní gá duit na táillí seo a íoc ar gcónaí cabhrach i dtaobh comhairle do Lanúin : ceannach freisin. Tá páistí feicthe nte roinnt praghsanna a fháil ó chor ar bith. Cuireann tú sonraí do - agus cuireann siad an tseirbhís seo againn uile ag siúl síos an bóthar shiopaí éagsúla mar bíonn chárta leighis ar an bhfoirm íoctha ar fáil saor in aisce. agus iad ag streachailt de dheasca éagsúlacht mhór praghsanna i Méid Páistí: Teorainn táillí agus seolann tú ar ais chuig an Ní hiad na tuismitheoirí amháin a meáchan a málaí scoile. Bhuel, gceist. 1 leanbh €563.60 scoil é. Ní chiallaíonn sé seo nach bheidh amhrasach agus an scoilbhli- d’fhéadfaí breathnú ar an mála scoile Tá roinnt scoileanna ann a fhei- 2 leanbh €593.40 gcaithfear táillí déanacha a íoc. ain ar tí tosú. Tá neart páistí scoile ar mar mhála mór airgid, mar is é sin dhmíonn scéimeanna iasacht leab- 3 leanbh €623.20 Cosnaíonn an táille do dhalta fud na tíre atá amhrasach, nó a atá teastáil chun na leabhair uile a har, ach mura bhfuil ceann i bhfei- 4 leanbh €653.00* amháin sa Teastas Sóisearach €103 bhfuil sceitimíní nó faitíos orthu cheannach. Tá bealaí éagsúla ann dhm i scoil do pháistí féin, b’fhéidir agus do dhalta amháin Ardteiste agus iad ar tí tosú ar an meánscoil nó chun costas na leabhar a ísliú chomh gurbh fhiú labhairt leis an Bosc eolas €109. Beidh táille dhéanach de €30 i ar an mbunscoil. Tá roinnt áiseanna maith. Arís, bíonn neart leabhar dara bpríomhoide nó le tuismitheoirí eile d’Ioncam Seachtainiúil do bhfeidhm munar íocadh an ann le cabhrú leat tú féin a sprea- láimhe ar fáil i siopaí dara láimhe má agus iarracht a dhéanamh ceann a Thuismitheoir Aonar bhuntáille faoi 29ú Iúil. gadh agus an imní a ruaigeadh. tá tú in am dóibh. bhunú. Tá scéim deontas ann Má tharlaíonn sé go bhfuil tú i do Bíodh spriocanna ar intinn agat don Mura bhfuil tú in am chun na leab- chomh maith a chuireann cúnamh chónaí i bhfad ó mheánscoil atá feil- scoilbhliain: d’fhéadfadh siad seo a hair dara láimhe a cheannach b’fhiú ar fáil do theaghlaigh leis an gcostas Meid Páistí: Teorann iúnach do do pháistí tá scéim deon- bheith dírithe ar d’oideachas nó ar ceist a chur ar do chomharsana nó a bhaineann le leabhair scoile a 1 leanbh €410.10 tas ar fáil chun cabhrú leo dul chuig spriocanna níos pearsanta, mar fiú ar thuismitheoirí a bhfuil a ghlanadh. Caithfear cáiliú don 2 leanbh €439.90 scoil chónaithe. Caithfear a bheith i shampla, do cheadúnas tiomána a bpáistí tar éis na ranganna cuí a scéim seo agus bíonn mórán an méid 3 leanbh €469.70 do chónaí níos mó ná 3 mhíle ón fháil. Má tá tú ag tosú ar scoil nua chríochnú agus nach bhfuil páistí céanna coinníollacha cáilíochta i 4 leanbh €499.50* scoil agus níos mó ná dhá mhíle ó áit den chéad úr is é ceann de na bealaí eile acu, an mbeadh siad sásta na gceist leis an scéim seo agus a ina dtiocfadh leat na páistí a thógáil. is fearr chun aithne a chur ar na leabhair a dhíol leat, nó iad a thab- bhíonn leis an liúntas luaite thuas. *Ardaítear an teorainn €29.80 do Is é ceann de choinníollacha na daoine sa rang ná páirt a ghlacadh i hairt duit fiú. Ná déan dearmad an Má tá tú ag iarraidh scéim deontas gach leanbh breise scéime seo ná nárbh fhéidir leis an gclub nó i ngrúpa. rud ceannann céanna a dhéanamh leabhar a bhunú i do scoil féin is fiú dalta áit a fháil i meánscoil fheiliú- Má imríonn tú spórt, má shein- tú féin: má tá do theaghlach réidh labhairt le príomhoide na scoile mar nach in achar 25 ciliméadar dá neann tú ceol, nó aon rud eile, cas- leis na leabhair scoile b’fhiú iad a is faoi nó fúithi-se a fhágtar an cin- le do pháiste mar nach bhfuil dada dteach cónaithe. Is é an méid is mó a faidh tú le daoine eile a bhfuil suim thabhairt go dtí an siopa dara láimhe neadh cé atá chun an deontas a fháil. níos measa ná a bheith difriúil agus íoctar tríd an deontas seo ná €4,947 acu sna rudaí céanna leatsa. Mura is gaire duit go bhfeicfidh tú an Tá sé de nós ag roinnt tui- tú i do pháiste, ach tá gach seans ann in aghaidh na bliana in aghaidh an bhfuil tú ag baint sásaimh as an scoil mbeifeá in ann margadh a smitheoirí airgead a thabhairt dá i mbliana nach aon rud as an ngnách dalta. Tá gach seans ann go nua, ná bí buartha - tá gach seans dhéanamh chun praghas níos saoire bpáistí i gcomhar lóin in áit lón a bheidh sa lón pacáilte in aon chor. gcáilíonn daltaí scoile ar oileáin na ann go mbeidh gach rud níos éasca a fháil ar na leabhair atá ag teastáil réamhdhéanta sa bhaile a thabhairt Má tá an Teastas Sóisearach nó an tíre nach bhfuil meánscoil fheiliú- agus níos taitneamhaí de réir mar a uait féin. dóibh, go mór mhór tuismitheoirí Ardteist i ndán do do pháiste an bhli- nach ann a dtiocfadh leo freastal rachaidh an scoilbhliain isteach. Má Téigh chuig www.schooldays.ie daltaí meánscoile. Is féidir le lón ain seo chugainn beidh ort uirthi don scéim deontas seo. tá tú míshásta ar dhóigh ar bith ná más spéis leat do chuid leabhar dara réamhdhéanta sa bhaile a bheith i smaoineamh ar tháillí scrúduithe Dóibh siúd nach bhfuil cinnte bíodh drogall ar bith ort labhairt le láimhe a cheannach ar líne. Ná déan bhfad níos saoire agus in amanna freisin. Más tuismitheoir nó caomh- faoina mbuiséad bliantúil agus faoin do chuid tuismitheoirí, múinteoirí dearmad ach an oiread gur féidir níos sláintiúla do do pháistí. nóir tú de pháiste a bhfuil na scrú- gcaoi is fearr lena bhainistiú, ná nó cairde chun teacht ar réiteach ar roinnt de na leabhair chlasaiceacha a B’fhéidir nach dtaitneoidh a leithéid duithe úd os a gcomhair bí ar an déanaigí dearmad go bhfuil 65 oifig an scéal.

AN ROINN COIMIRCE SÓISIALAÍ

LIÚNTAS ÉADAÍ AGUS COISBHIRT DON SCOILBHLIAIN NUA

D’fhéadfá bheith incháilithe don liúntas má tá leanbh cleithiúnach agat agus: • má fhaigheann tú íocaíocht Leasa Shóisialaigh nó íocaíocht ó Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (HSE) • más rannpháirtí ar scéimeanna áirithe ceadaithe oideachais nó oiliúna tú

Chun foirm iarratais a fháil: • Seol “FORM BTSCFA” ar théacs, agus d’ainm agus do sheoladh ina dhiaidh, go 51909 (tá rátaí caighdeánacha téacs i bhfeidhm) • Íoslódáil ó www.welfare.ie í

Tá tuilleadh eolais le fáil ach: • Logáil isteach ar www.communitywelfareservice.ie nó glaoigh ar Líne Faisnéise HSE 1850 24 1850 (8rn go 8in) • Logáil isteach ar www.welfare.ie nó glaoigh ar Líne Faisnéise Íosghlao 1890 66 22 44 (9rn go 5in)

Is é an dáta deiridh d’iarratais a bheith faighte ná Déardaoin an 30 Meán Fómhair 2010.

An Roinn Coimirce Sóisialaí Department of Social Protection

Ag cuidiú leat saol níos fear a chothú 18 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 5 TEICNEOLAÍOCHT & GNÓ Cúrsaí geilleagair ag dul in olcas ó thuaidh le hAnton Mac Cába easpa muiníne i dtodhchaí an gheilleagair; na ciorruithe atá á cúrsaí ag éirí níos ag bagairt ar an earnáil phoiblí; measa ag geilleagar agus chomh lag agus atá mar- an Tuaiscirt, de réir gadh na tithíochta. Tna tuarascála Léiríonn tuarascáil nua ón míosúla is deireanaí Royal Institute of Chartered ó Bhanc Uladh ar Innéacs na Surveyors an laige seo. Dúirt mBainisteoirí Ceannaigh. 10% de shuirbhéirí ó thuaidh Bhí mí Iúil ar an 32ú mí as a go raibh méadú ar phraghsanna chéile mar a raibh laghdú ar an tithe, malairt 29% a dúirt go ghnó nua a fuair comhlachtaí raibh laghdú, agus 51% go raibh san earnáil phríobháideach. Ba siad ag coinneáil mar an gcéan- é an laghdú ba mheasa é ó bhí na. Dar le Bronagh Boyd as an mí Aibreáin anuraidh ann. Iúr, “tá fhios ag daoine go Leis, bhí laghdú ar an bhfuil margadh na tithíochta ag ghníomhaíocht gach mí ó mhí an phointe is ísle is a bhí riamh, na Nollag anuraidh Bhí laghdú ach tá an iomarca imní ar fad arís ar an bhfostaíocht san orthu le rud ar bith a chean- earnáil príobháideach i nach.” Dúirt foinse amháin i gcoitinne. Tharla seo i ngach dtionscal na tógála gur beag cuid den earnáil phríob- obair atá ag ailtirí na laethanta háideach, ach ba in earnáil na seo. “Ciallaíonn sin nach mbei- tógála ba mheasa an laghdú. dh obair ag tionscal na tógála i Chuir comhlachtaí an locht ar gcionn bliana,” ar seisean. Neodracht an Idirlín

Diarmuid Ó Muirgheasa Le cúig bliana déag anuas, tá an dhéanamh ar cad as bhfuil an trácht Knowledge, “An fáth atá leis an riail ar drachas gréasáin.” domhan athraithe go hiomlán mar (eolas) ag teacht nó cá háit a bhfuil sé ag neodrachas gréasáin ná le stop a chur le Ó thaobh sainmhínithe de, táthar ann á traidisiún i measc nuachtán gheall ar an idirlíon. In ainneoin na n- dul. Ní bheadh cead acu idirdhealú a comhlachtaí móra an t-idirlíon a ghear- a deir nár chóir riamh idirdhealú a áirithe scéalta a chur i gcló i athruithe ar fad, b’fhíor i gcónaí gné dhéanamh ar thrácht go suíomh Google radh suas eatarthu féin ... tá todhchaí an dhéanamh ar ghiotán amháin agus mí Lúnasa nach smaoineoidís amháin den scéal - gurb ionann giotán agus trácht go suíomh Gaelscéal agus idirlín róthábhachtach lena fhágáil faoi giotán eile. Tar a gcur i gcló an chuid eile eolais amháin agus giotán eolais eile, trácht go suíomh éinne eile. phlé idir dhá chomhlacht, fiú dhá Ag an am céanna, áfach, tá argóint den bhliain. Is dócha gur agus nach raibh aon slí ann chun idird- Ar ais ag scéal an NYT. Dar leo tá chomhlacht atá chomh mór le Verizon ann gur chóir acmhainní gann an idirlín minic eagarthóirí ar saoire an t-am seo healú a dhéanamh ar an eolas Sheáin Google agus Verizon i ndiaidh teacht ar agus Google.” a úsáid chun tús áite a thabhairt bliana agus, b’fhéidir, go mbíonn sé agus eolas Shéamais agus eolas chomhaontú a chiallaíonn go dtugann Ach is í fírinne an scéil ná nach bhfuil d’fhíseáin thar shaghsanna eile eolais. róthe an iomarca ama a chaitheamh ag Ghráinne. Bhí sé fíor freisin nach raibh Verizon tús áite do chustaiméirí Google. aon bhunús leis an scéal seo, nó ar a Má shocraítear ar shainmhíniú a obair i rith an lae. aon slí ann chun smacht a choimeád ar Bíonn suíomh Google níos tapúla dá laghad tá Google agus Verizon á cheadaíonn idirdhealú ar shaghasanna I gcás ailt áirithe sa New York Times ghluaiseacht an eolais ar an idirlíon, chuid custaiméirí féin ná suímh eile mar shéanadh go láidir. Rinneadh athchló ar éagsúla tráchta, tá seans ann gur scéal an tseachtain seo caite, caithfear agus nárbh fhiú, dáiríre, aon iarracht a tugann Verizon tús áite don trácht ar fad an scéal i mórán áiteanna sula fíormhaith a bheidh ann do glacadh leis gurbh é seo a bhí i gceist. dhéanamh tabhairt faoi. Ach anois tá atá ag gluaiseacht ó fhreastalaithe ndeachaigh duine ar bith i dteagmháil le thomhaltóirí. Scéal a bhí ann faoi neodrachas an daoine ag tabhairt faoi deara nach gá go Google nó chucu. Tá sé seo tábhachtach Google faoi, ach nuair a chuaigh Bheadh sé ina chabhair mhór do ghréasáin, nó ‘Net Neutrality’, agus faoi mbeadh sé sin fíor. mar, cé nach bhfuil an saghas seo ruda Guardian Shasana i dteagmháil leo, ní chomhlachtaí ar mian leo físeáin ar ard- dhíospóireacht atá ar siúl leis na blianta Is féidir cosc a chur ar dhaoine mídhleathach - go fóill - tá chuile dhuine raibh aon athrú poirt acu. Dúradar “Tá chaighdeán a chur ar fáil, maraon le anuas ach atá díreach anois ag éirí ion- nascadh le suímh áirithe – féach sampla i ndiaidh a leithéid a sheachaint go dtí an New York Times iomlán mícheart. Ní seirbhís ar féidir brath uirthi, seachas na tach teasaí go han-tapa ar fad. na Síne. Is féidir, freisin, de réir seo. raibh aon teagmháil riamh againn le Ver- seirbhísí atá ann faoi láthair nach bhfuil Ag an leibhéal is ísle, scéal atá ann faoi cosúlachta, tús áite a thabhairt d’eolas Ó thaobh na gcomhlachtaí teileachu- izon maidir le híoc as trácht Google a iomlán iontaofa ar chor ar bith. conas a bhogann giotáin eolais áirithe, agus is é sin atá faoi chaibidil i marsáide de, tá siad ag iarraidh a iompar. Táimid chomh tiomanta agus a Tá Google i ndiaidh a rá go bhfuil siad mórthimpeall an ghréasáin ollmhóir ar a láthair na huaire. chruthú nach bhfuil gá le rialacha bhí riamh don idirlíon a bheith saor agus ar son idirdhealaithe den chineál seo, ar dtugaimid ‘an t-idirlíon’. Lasmuigh de Is éard a chiallódh ‘neodrachas daingne chun iad a choimeád faoi oscailte.” shaghasanna éagsúla tráchta, chomh shlua beag teicneolaithe níor chóir go gréasáin’, mar atá sé á phlé, nach smacht. Don chuid is mó, tá gach éinne Ach ag an am céanna, admhaíonn fada agus nach ndéantar idirdhealú ar gcuirfeadh éinne suim ann, dáiríre. mbeadh cead ag comhlachtaí - ar nós eile, idir Google, Amazon, Ebay agus Eric Schmidt, Príomhfheidhmeannach fhoinsí éagsúla. Idir an dá linn tá an Ach ní hé seo an saghas ceiste ba chóir Eircom, BT nó na comhlachtaí eile ar fad mórán eile, i bhfabhar neodrachas Google, go bhfuileadar ag labhairt “le tUasal Obama, a bhí an-ghlórmhar ar fad a fhágáil faoi na teicneolaithe, nó tá i atá i gceannas ar na gréasáin a bhfuil an gréasáin. Dar le Gigi B. Sohn, uachtarán tamall fada, ag déanamh iarrachta sain- mar gheall ar an ábhar seo sular toghadh bhfad an iomarca ag brath air. t-idirlíon déanta díobh - idirdhealú a an ghrúpa ollmhór tomhaltóra Public mhíniú a fháil ar cad go díreach é neo- é, an-chiúin ar fad. GAELSCÉAL TEICNEOLAÍOCHT & GNÓ 19 Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 •

BLÚIRÍNÍ GNÓ Sábháil airgid le cártaí nua GoSave!

Ardú ar chaillteanas Meadhbh Ní Eadhra

Bhanc na hÉireann Seoladh cárta taisce nua De Céadaoin chun deis a thabhairt Rinne Banc na hÉireann caillteanas de €1.24 billiún sa do thomhaltóirí na hÉireann na chéad sé mhí de 2010. Tá sé seo i bhfad níos airde ná mar a céadta Euro a shábháil gach bli- bhí an tréimhse chéanna anuraidh, nuair a chaill an Banc ain agus na margaí is fearr a €668 milliún. Deir Príomhfheidhmeannach an bhainc aimsiú ina bpobail áitiúla agus Richie Boucher go bhfuil an cumas ag an mbanc imeacht ó go náisiúnta freisin. Is é bheith ag brath ar ráthaíocht an rialtais agus go ndearna Damien O’Brien Stiúrthóir siad go leor dul chun cinn sa chéad sé mhí i mbliana leis gosave.ie, an comhlacht taobh an ngrúpa a chobhsú. D’éirigh leo €4.6 billiún de thiar den chárta nua seo. Is as mhaoiniú a fháil ó mhí Eanáir go mí an Mheithimh. Port Omna i gContae na Gail- limhe dó ó dhúchas agus bhu- naigh sé gosave níos luaithe i Táirgeoirí Uachtar Reoite mbliana i gcomhar le Emmett Gallagher, as Gaoth Dobhair i sásta ach gach éinne eile ag gContae Dhún na nGall. “Oibríonn na cártaí seo ar Emmett Gallagher agus Damien O’Brien, Stiúrthóirí gosave.ie, leis an gcárta GoSave, a seoladh fulaingt bhealach an-simplí,” a deir sé. De Céadaoin. PIC:MARC O'SULLIVAN “Ní gá do shealbhóirí na gcártaí Tá eacnamaithe ag tabhairt rabhaidh go bhféadfadh na seo ach súil a choinneáil amach agus is mian leat. Tá na céadta “Buíochas le Dia, tá rudaí ag ó www.gosave.ie nó is féidir tintí agus an drochfhómhar samhraidh sa Rúis suas le 1% a do lógó gosave i siopaí agus gnólacht i ndiaidh síniú suas le dul go maith faoi láthair,” ar sé. dul chuig na carthanais iad ghearradh ó fhás eacnamaíochta na tíre. Tá an tonn teasa gnólachtaí, ag tabhairt le fios go gosave cheana féin, agus mar “Ar bhealaí, oireann an cúlú féin. is measa i stair na tíre i ndiaidh barraí a scriosadh ar fud na dtugann siad lascainí gosave, sin is bealach an-mhaith é seo eacnamaíochta seo dár gcomh- Is í Sorcha Furlong, a bhíonn Rúise agus tá suas le haon tríú d’fhómhar na tíre gan nó is féidir leo an liosta de na do thomhaltóirí na hÉireann lacht. Táimid ag díriú ar ag aisteoireacht mar Orla Kir- mhaitheas anois. I gceantar Mhoscó, tá go leor gnólachtaí i gnólachtaí go léir atá páirteach chun airgead a shábháil.” chuidiú le custaiméirí airgead a wan in Fair City, atá mar ndiaidh dúnadh agus go leor daoine i ndiaidh éalú ón sa scéim seo a fheiceáil ar an Deir an tUasal O’Brien go shábháil, cuidiú le carthanais ambasadóir do gosave.ie. gcathair mar gheall ar thintí fiáine ann. Deir príomheacna- suíomh idirlín www.gosave.ie.” raibh go leor daoine in amhras airgead a fháil agus cuidiú le Bíonn Orla i gcónaí ag lorg air- maí an bhainc HSCB go bhfuil an tonn teasa go maith do Cosnaíonn na cártaí seo €10, faoin gciall a bhain le post gnólachtaí custaiméirí nua a gid agus ag iarraidh déileáil leis tháirgeoirí uachtar reoite ach seachas sin níl mórán daoine agus is féidir iad a úsáid ar maith a fhágáil i lár an chúlú fháil mar gheall ar mhargaí níos na hathruithe atá tagtha ar an in ann buntáiste a bhaint as. feadh tréimhse bhliana. Is eacnamaíochta agus gnó nua a fearr.” saol de bharr an chúlú eacna- féidir iad a úsáid chomh minic bhunú. Tá cártaí gosave ar díol anois maíochta.

Folúntais Laghdú ar phraghsanna earraí Cuirfear fáilte roimh iarratais ar na poist seo a leanas: grósaeireachta Coláiste na hInnealtóireachta & na hIonformaitice Meadhbh Ní Eadhra earra istigh ann. Cuirtear fáilte roimh iarratais ar na poist seo a leanas: Tháinig an ciseán is saoire ó Léachtóir Sinsearach san Fhiontraíocht DE réir an tsuirbhé is déanaí ón Dunnes agus an ceann is nGníomhaireacht Náisiúnta do costasaí ó Superquinn. Tá ísliú Coláiste an Leighis, an Altranais Dhigiteach Thomhaltóirí (NCA), tháinig tagtha air seo ó mhí Iúil 2009 Spriocdháta: 9 Meán Fómhair, 2010. titim de 14% ar phraghsanna nuair a bhí difríocht de 4% ann agus na nEolaíochtaí Sláinte Tuarastal: €67,071 sa bhliain - € 94,003 sa bhliain grósaeireachta ó mhí Eanáir idir phraghsanna na gciseán. In 2009 go mí Iúil 2010. Seo an ainneoin go bhfuil praghsanna Léachtóir (Faoi Bhun an Bhaic) le Fiseolaíocht suirbhé is mó riamh a rinne an na n-earraí i ndiaidh titim le 18 Coláiste an Ghnó, an Ghníomhaireacht Náisiúnta do mí anuas, deir Ann Fitzgerald, Spriocdháta: Déardaoin, 2 Meán Fómhair 2010 Thomhaltóirí ar phraghsanna Príomhfheidhmeannach ar an Bheartais Phoiblí agus an Dlí grósaeireachta. NCA, go bhfuil na díoltóirí is Léachtóir (Téarma Seasta) le Teiripe Urlabhra Léiríonn torthaí an tsuirbhé mó sa Stát, a bhfuil ceannas Léachtóir (Téarma socraithe) sa Dlí go bhfuil méadú tagtha ar acu ar 70% den mhargadh agus Teanga (Oideachas Dlíthiúil Cliniciúil) mhargaí speisialta agus ar chur (Tesco, Dunnes agus Super- chun cinn earraí. Chomh maith Valu), fós ag meaitséail pragh- Spriocdháta: Déardaoin, 19 Lúnasa 2010 2 phost leis sin, tá na hilsiopaí fós ag sanna. Spriocdháta: 19 Lúnasa, 2010. Tuarastal: €40,256 - €56,782 sa bhliain déanamh iarrachta praghsan- “Tugann sé seo le fios nach Tuarastal: €40,256 sa bhliain - €56,782 sa bhliain na a gcuid iomaitheoirí a bhfuil praghsáil iomaíoch mar Sonraí / nós imeachta le haghaidh iarratais: mheaitseáil. Cuireann an ghné de mhargadh Is féidir tuilleadh eolais a fháil agus iarratas a dhéanamh ach Sonraí/Nós imeachta le haghaidh iarratas: suirbhé costas ciseáin de 103 grósaeireachta na hÉireann. cuairt a thabhairt ar www.publicjobs.ie earra grósaeireachta brandáilte Chun aghaidh a thabhairt air Chun tuilleadh eolais a fháil agus chun cur isteach ar an bpost in Tesco, Dunnes Stores agus seo tá gá le siopa eile nó duine Is fostóir comhionannas deiseanna í Ollscoil na hÉireann, Gaillimh. seo, tabhair cuairt, le do thoil, ar www.publicjobs.ie Superquinn i gcomparáid lena éigin nua chun rogha eile a Is fostóir comhionannas deiseanna í Ollscoil na hÉireann, Gaillimh chéile, agus ciseán de 87 earra thabhairt do thomhaltóirí.” nuair a chuirtear SuperValu san Mar sin, is léir go bhfuil roin- áireamh. Seo an tríú suirbhé nt daoine den tuairim go bhfuil de chuid an NCA maidir le an ráta laghdaithe ag moilliú praghsanna earraí. De réir agus go bhfuil díoltóirí ag dul thorthaí an suirbhé, níl mórán in iomaíocht tríd margaí de dhifríocht ann idir phragh- speisialta agus tríd praghsanna sanna na n-earraí brandáilte ar earraí aonair a athrú. sna hilsiopaí éagsúla. Mar sin féin, is maith an rud Níl ach difríocht de €1.14 nó é go bhfuil praghsanna na www.nuigalway.ie www.nuigalway.ie 0.4% idir an ciseán is saoire mbun-earraí ag ísliú do chus- agus an ciseán is costasaí le 103 taiméirí. 20 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 6 COMHSHAOL Íseáia na hIaráice: “Déanadh an díthreabh agus tír an triomaigh lúcháir”

Is as leabhar Íseáia i Sean-Tiomna an Bhíobla a thagann na línte seo:

35: 1: Déanadh an díthreabh agus tír an triomaigh lúcháir, bíodh gairdeas ar an ngaineamhlach agus é faoi bhláth; tagadh bláthanna air chomh tiubh leis an gcróch, déanadh sé gairdeas le gártha agus le ceol … 35. 9: Ní bheidh leon ar bith ansin feasta ná aon chreachadóir d’ainmhí allta …

Pól Mac Cana

árbh iontach an rud é dá dtarlódh a leithéid, gan ruaig a bheith curtha ar Nan leon ná ar na míolta allta go huile is go hiom- lán, ar ndóigh. Bhuel, is amhlaidh atá sé ag titim amach sa lá atá inniu ann san Iaráic, sa cheantar idir an Eofrait agus an Tígris, i Riasca na Meas- patáime. Is ionann an ceantar seo, creideann roinnt scoláirí an Bhíobla, agus an ceantar ina raibh Gairdín Éidin féin suite. Fiche bliain ó shin, ba chosúil le Gairdín Éidin go fóill é. Ba dhúiche iontach d’uisce é seo i lár an ghaineamhlaigh i ndeisceart na hIaráice. Ba mhó é mar éiceachóras uisceach ná Pa-hay-okee (the Ever- glades), Florida, agus ba fhlúirseach an dúlra sa cheantar – toirc allta, sion- naigh, hiéanaí, dobharchúnna agus fiú leoin go dtí ar na mallaibh. Chuir sé ordú amach leis na mílte acu sceitheadh, ar bhealach rialaithe, tríd Deirtear go raibh na leoin le fáil go a dhúnmharú agus lena gcuid bei- an chóras draenála a chruthaigh arm flúirseach sna riasca Iarácacha sna thíoch a mharú. Dhóigh arm Saddam na hIaráice faoi ordú Saddam.. Nuair 1870í; agus de réir na taifead, na botháin ghiolcacha acu agus a ligeadh don uisce síorsceitheadh maraíodh an leon deiridh sa tír i cuireadh nimh in uisce na riasc. Thei- thar an talamh arís, thosaigh an t- gceantar na Tígrise i 1918. th roinnt mhaith daoine go dtí an uisce a shruthlú an tsalainn agus na Bhíodh cónaí ag na Ma‘dān nó Arab Iaráin agus chuir siad fúthu i gcampaí nimhe amach, agus bhí faill ag al-Ahwār (.i. Arabaigh an Réisc) san áit dídeanaithe ansin. Chuaigh roinnt éiceachóras na riasc athbhunú arís. seo. Ba thír dhúchais é don ghrúpa eile ó thuaidh ag cuardach jabanna lae Agus anois tá timpeall ar an tríú cuid eitneach seo ar feadh na mílte bliain. le teacht i dtír. Creidtear go raibh suas de na riasca a bhí ann roimh scrios Bhíodh cónaí acu i mbotháin ghiol- le leathmhilliún duine easáitithe faoi Saddam athchóirithe agus cacha agus na botháin seo ar snámh ar dheireadh na hoibríochta seo de chuid éiceachóras an réisc beo in athuair i an uisce, agus bhíodh na daoine ag Saddam. dtír an triomaigh. taisteal i mbáid adhmaid ag buachail- Chomh maith leis seo uile, chuir Ar a bharr seo, tugann obair Alwash leacht bó agus buabhall ar fud na Saddam an t-arm anonn chun na dóchas d’Arabaigh an Réisc chomh riasc. Thagadh siad i dtír chomh dúiche seo leis na riasca a thaoscadh – maith, mar tá roinnt mhaith acu in maith leis an iascaireacht, leis an ar mhaithe leis an talmhaíocht de réir ann filleadh go tír a ndúchais arís agus éanadóireacht, agus le baint na ngiol- bholscaireacht Saddam. Ach in áit éalú ón chruatan i gcampaí cach. talamh saibhir talmhaíochta, níor in 2001, cuireadh síos ar an eachtra aige, thug sé cuairt ar Riasca na Meas- dídeanaithe agus i gcathracha móra Ach tháinig deireadh leis sin sa bhli- cruthaíodh ach réileáin shalainn, seo mar cheann de na tubaistí patáime. In 2004, bhunaigh sé eagras na tíre. Cé nach bhfuil saol furasta i ain 1991 nuair a thug Arabaigh an cuireadh nimh sa talamh, agus scai- comhshaoil is mó ar domhan. comhshaoil san Iaráic, Nature Iraq, le gceist sna riasca – agus nach raibh Réisc tacaíocht le héirí amach Siach peadh mianaigh thalún (landmines) ar Ach tháinig athrú ar an scéal in 2003 comhshaol agus dúlra na hIaráice a riamh – is fearr leis na daoine a d’fhill (sainaicme chreidimh d’Ioslam) i fud na dúiche. i ndiaidh do na Meiriceánaigh ionradh chaomhnú. Thosaigh Alwash ar orthu an saol i measc an uisce agus i gcoinne dheachtóir na tíre, Saddam Rinneadh tír an triomaigh den a dhéanamh ar an Iaráic. An bhliain thionscadal darb ainm ‘Eden Again’ measc a gcultúir ársa i lár na ngiol- Hussein, Moslamach Sunnaíoch. pharthas. Ní raibh ach 10% de na rias- sin, thug Azzam Alwash, innealtóir agus ba é a bhí mar chuspóir leis sin na cach. Tá a gcultúr, a bhí ar tí imeacht Toisc an tacaíocht seo a léirigh siad ina ca fágtha in 2003. I dtuarascáil de hiodrálach a bhfuil saoránacht na riasca a athréimniú. Thosaigh sé ar an go deo, beo arís. choinne, d’imir Saddam díoltas orthu. chuid na Náisiún Aontaithe a foilsíodh hIaráice agus saoránacht Mheiriceá chuspóir a chomhlíonadh trí uisce a Tá Gairdín Éidin beo leis in athuair. GAELSCÉAL COMHSHAOL 21 Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 •

BLÚIRÍN Díomá na bhFeirmeoirí

TÁ díomá ar Aontas Feirmeoirí Uladh tar éis d’Fheidhmeannas Chnoc an Anfa iarratas £1.1 mil- liún ar Dheontas Cruatain a dhiúltú. Bhí an UFU ag iarraidh maoiniú cruatain chun cuidiú le táirgeoirí prátaí is feirmeoirí caorach a chaill a dtoradh is a n-ain- mhithe mar gheall ar aim- sir chrua an gheimhridh seo caite. “Ba bhuille nimhneach é fógra an Aire do na teaghlaigh feirmeoireach- ta a ndearnadh dochar dóibh. Cé go nglacann muid go bhfuil dúshláin airgeadais nach bhfacthas riamh cheana roimh Fhei- dhmeannas Thuaisceart Éireann, cuirfidh an fógra seo an-imní ar thairgeoirí faoin tacaíocht ar féidir leo a bheith ag súil leis ón rialtas sa tréimhse amach Tinte ealaíne le feiscint romhainn a dúirt uachtarán an UFU, John sa spéir anocht Thompson. Ó fhéar go gás! Beidh an dreigechith, na Peirsidí, le feiscint i spéir na hÉireann Meadhbh Ní Eadhra Conn Ó Muineacháin mbíonn buaic aige thart ar an 12ú nó an 13ú Lúnasa gach aon bhliain. DE réir tuairisce a rin- inneoin go raibh tú ag Ón dtalamh, dealraíonn sé go bhfuil neadh thar ceann faire, nuair a thosnaíonn an cith seo ag teacht as pointe lárnach Bhord Gáis, d’fhéadfaí sé gan choinne, ní bhíonn sa spéir atá sa réaltbhuíon Peirséas, ar a laghad 7.5% den do shúile riamh ag díriú ar agus is ar an gcúis sin a thugtar na éileamh ar ghás an áit cheart. “Féach - sin Peirsidí ar an dtaispeántas seo dreigí. nádúrtha na hÉireann a Aceann eile!” Níos gile ná rud ar bith sa Ag an mbuaic, inniu, bíonn ceann le shásamh trí fhéar agus spéir, tá siúl aisteach tapaidh faoi, mar feiscint thart ar gach aon nóiméad. dramhaíl a úsáid. Deir a bheadh sé ag sleamhnú. Agus ansin Anocht beidh Peirséas le feiscint an staidéar, a rinne tá sé thart. Faireann tú arís. san oirthuaisceart, nuair a rachaidh an Ollscoil Chorcaí agus Lúnasa 1984. Oíche ghlan ar Oileán ghrian faoi. Éireoidh sé go hard sa Ernst and Young, go Chléire. Bhí ceathrar sa seomra codla- spéir i gcaitheamh na hoíche. Tá deis bhféadfadh an tionscal ta. Buachaillí ag freastal ar Choláiste iontach ann i mbliana chun iad a bithmheatán cur go Gaeilge. Ach an oíche seo bhí na lea- fheiscint, ós rud é go mbeidh an spéir suntasach leis an pacha folamh. Ceathrar a d’éalaigh cuibheasach glan, agus níl an earnáil “teic glas” in amach an fhuinneog go ciúin. Bhí ghealach ach ag tosnú ag líonadh. Éirinn. Léiríonn an coinne acu leis na cailíní ó theach eile, Is é an dara leath den oíche, ó 01:30 staidéar conas gur féidir leathmhíle siar an bóthar. ar aghaidh anseo in Éirinn, an t-am is féar, dramhaíl agus D’fhanamar uair an chloig an oíche fearr le dreigí a fheiscint. Moltar casóg sciodar talmhaíochta a sin, ag fanacht faoi na réaltaí. Ní raibh nó geansaí maith a chaitheamh: beidh aistriú go gás. Maítear díomá orainn nár tháinig na cailíní: amach faoin spéir ag stánadh ar an Dóitear iad go hiomlán agus ní an íosteocht thart ar 9°C. Más mian sa staidéar go bhféad- bhí an dúshlán buaite againn agus is iontas. shroicheann siad an talamh. leat is féidir páirt a ghlacadh in fadh an próiseas “féar againne a bheadh an lámh in uachtar An rud is annamh is iontach, Na cinn a thagann i dtír, tugtar imeachtaí le daoine eile nó cuidiú le go gás” a dhóthain gáis an lá dár gcionn, i gcluiche sin na deirtear. Ach mar a inseoidh réalteolaí dreigítí orthu, ach is beag an seans, go heolaithe chun an eachtra a a chruthú chun suas le fonóide a bhíonn á imirt de shíor idir ar bith duit, níl aon rud annamh faoi staitistiúil, go bhfaighidh tú ceann i do thaifeadadh le cabhair an idirlín. Tá 300,000 teach a ghrúpaí buachaillí agus cailíní. réaltaí reatha, nó dreigí, lena n-ainm ghairdín ar maidin. tuilleadh eolais ar shuíomhanna ar théamh gach bliain. Tá Tá smut den gcluiche céanna i ceart a thabhairt dóibh. Ach más mian leat breathnú ar na nós meteorwatch.org agus astrono- an teicneolaíocht seo in gceist sa tslí a gcaitheann buachaillí Dreigeoideach an t-ainm a thugtar spéartha anocht, is féidir a bheith cin- my.ie. Is cinnte gurb í an leaba an áit úsáid cheana féin i lena chéile: saoltacht shotalach, ar charraig a bhíonn ag eitilt sa spás. nte go bhfeicfidh tú tinte ealaíne. chóir do pháistí maithe i lár na hoíche, dtíortha ar nós na Dan- réchúis leisciúil. Ná hadmhaímis go Nuair a dhéanann sé teagmháil leis an I mí Lúnasa gach bliain, agus an ach ritheann sé liom gur mór an iontas mhairge agus na Gear- bhféadfadh aon rud dul i bhfeidhm atmaisféar, cailleann sé cuid den domhan ar a oilithreacht thart tim- a bheadh caillte agam an oíche úd i máine áit ar bhunaigh orainn. bhfuinneamh a bhíonn aige i bhfoirm peall na gréine, buaileann sé leis an 1984, murach an danaíocht agus scléip feirmeoirí comharchu- Ach an oíche sin, chuir na flaithis teasa agus lastar é. Anois, is dreige í, smionagar a bhíonn fágtha ina dhi- na hóige againn. mainn chun áiseanna seó dochreidte ar fáil do dhéagóirí nó réalta reatha. aidh ag an gcóiméad Swift-Tuttle. B’fhéidir nach miste ligint don ndá- gáis a mhaoiniú, a soiniciúla, agus d’éinne eile a ghlac an Formhór na ndreigí, níl iontu ach Deineann siad seo “dreigechith” a naíocht arís anocht, agus ómós a thab- thógáil agus a reáchtáil. t-am chun a súile a ardú. Luíomar púiríní cloiche, nó gráinní gainnimh. mhaireann ar feadh míosa, agus a hairt d’iontas na cruinne? 22 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 7 BEATHA Fleadh Cheoil agus Ghaeilge Beidh Fleadh Cheoil na hÉireann 2010 ar siúl i mbaile an Chabháin 15ú-22ú Lúnasa. Is é Pádraig Ó Cuinneagáin atá mar Chathaoirleach ar Choiste Gaeilge na Fleidhe agus labhair sé le Gráinne Ní Ghilín

ndiaidh duit seal comhrá a an Fhleadh, dar leis an phríomhoide dhéanamh le Pádraig Ó Cuin- bunscoile, “go mbíonn sí ar siúl i rith neagáin ní hiontas ar bith é go an tsamhraidh nuair a bhíonn na bhfuil clár chomh spleodrach sin scoileanna druidte. An rud a rinne d’imeachtaí Gaeilge eagraithe muid, mar sin de, tionscnaimh a faoiI choinne Fhleadh Cheoil na hÉire- reáchtáil sna scoileanna nuair a bhí ann 2010. siad ar oscailt. Tugadh cuireadh do Is fear fuinniúil tiomanta é Pádraig, scoileanna a gcuid buanna a chur ar tréithe atá de dhíth leis an obair mhór taispeáint ar DVD nó i bhfoirm eile. eagrúcháin a dhéanamh. Tá sé mar Beidh DVD á thaispeáint in Ionad na phríomhoide i nGaelscoil Eois agus Gaeilge ina mbeidh ceol, drámaíocht, mar Chathaoirleach ar Ghlór Bhréifne, amhránaíocht, damhsa agus filíocht grúpa de chuid Ghlór na nGael agus na bpáistí le feiceáil. Ar an dóigh sin, Chomhaltas Uladh de Chonradh na tá siad páirteach sa Fhleadh.” Gaeilge. Cuirfear tús leis an Fhleadh i Reáchtáladh comórtas ealaíne gceann seachtain go leith agus nuair a chomh fada siar le Seachtain na labhair sé le Gaelscéal thug Pádraig le Gaeilge i mí na Márta; bhí 17 scoil fios go bhfuil “obair mhór bhliana á páirteach ann agus fuarthas 700 pic- tarraingt le chéile ag an Choiste, atá tiúr a bheidh le feiceáil in Ionad na comhdhéanta de Ghlór Bhréifne agus Gaeilge le linn an Fleidhe. “D’iarr daoine eile sa bhreis a bhí sásta teacht muid ar na scoileanna pictiúir a thar- ar bord agus cuidiú linn, thart ar raingt bunaithe ar na hainmneacha cheathrar déag san iomlán.” atá ar phíosaí ceoil, damhsaí agus Tá buiséad “fial flaithiúil” curtha ar amhráin. Thug muid thart ar 20 ainm fáil - ní déarfaidh sé cá mhéad go dóibh mar ‘An Cat a d’Ith an Coinneal’, díreach - a chinnteoidh go mbeidh an ‘An Colúr ar an Gheata’, ‘Na Báid faoi Ghaeilge go daingean i lár an aonaigh Lánseol’. ag mór-imeacht bliantúil Chomhaltas Tá imeacht mór eagraithe mar Ceoltóirí Éireann. Séamus Fay, Uachtarán Fhleadh Cheoil na hÉireann, 2010 ag éisteacht le (c/d) Karen Tracey, Aimee Farrell-Courtney, oscailt oifigiúil ar an Fhleadh, Tá neart taithí ag Glór Bhréifne ar curadh domhanda ar an bhodhrán, Aoife Flynn, Aoife Geoghegan agus Breege Geoghegan. Beidh an Fhleadh ar siúl Canaimis, a bheidh ar siúl ar an gig rig. imeachtaí a eagrú. “Bhí ceithre cinn sa Chabhán 15-22 Lúnasa. “Oíche Dé hAoine, an 20ú Lúnasa, de champaí samhraidh againn i beidh paráid ann ó lár an bhaile mbliana agus d’eagraigh muid chuid díobh siúd. Beidh an Leabhar- mBéarla ar athbheochan na Gaeilge sa tionscaimh agus comórtais ealaíne do chomh fada leis an gig rig,” ar Pádraig. Gaelfest cúpla bliain ó shin,” ar lann mar chroílár na n-imeachtaí lá atá inniu ann agus an Dr Seosamh dhaoine óga le linn na scoilbhliana Beidh Seán Ó Sé i láthair don ócáid seo Pádraig. Tá gach iarracht déanta ag na litríochta Gaeilge. Beidh Niall Tóibín Mac Muirí ag caint ar áitainmneacha agus tá a gcuid póstear le feiceáil i agus beidh seisiún slua-amhrá- coisteoirí imeachtaí a eagrú a chuim- ag léamh gearrscéalta le Seán Mac idir béal na Sionainne agus bun na siopaí agus in áiteanna gnó ar fud an naíochta ann. Tá amhráin ar leith síonn daoine, ní hamháin de gach Mathúna idir 5 i.n. agus 6 i.n. Dé hÉirne. bhaile. “Bhí trí mheánscoil páirteach roghnaithe, mar ‘Óró ’S é do bheatha aois, ach a bhfuil líofacht éagsúil sa Sathairn 21ú agus costas €15 air. Nuair a bhíonn imeacht chomh mór sa tionscnamh le comharthaí Gaeilge a abhaile’, ‘Trasna na dTonnta’ agus Ghaeilge acu. Beidh Ionad na Gaeilge Moltar do dhaoine ticéid a chur in groí le Fleadh Cheoil na hÉireann á dhéanamh do ghnólachtaí. Tá pictiúir ‘Báidín Fheilimidh’ agus beidh na lonnaithe in Institiúid an Chabháin i áirithe don ócáid mhór seo. Beidh reáchtáil in aon bhaile, is deis ar leith A4 crochta anois ar fud an bhaile. Rud focail le fáil i gclár na Fleidhe. Táimid gcaitheamh na Fleidhe agus beidh sé Anna Heussaff agus Ré Ó Laighléis ag atá ann dul i bhfeidhm ar mhuintir na eile a tháinig as seo gur chuir muid na ag súil go mbeidh scaifte mór ann ar oscailt gach lá idir 10.00 ar maidin reáchtáil ceardlann Dé Luain 16ú agus háite agus próifíl an cheoil thraidis- gnólachtaí ar an eolas faoin scéim atá agus go mbeidh clubanna CLG as fud agus 6.00 tráthnóna. Tá béim ar leith Dé Máirt 17ú faoi sceach. iúnta agus na Gaeilge a ardú san ag Foras na Gaeilge le maoiniú a chur fad an Chabháin agus Fhear Manach ar labhairt na Gaeilge agus beidh ran- Tá neart spraoi beartaithe do pháistí fhadtréimhse. Tá Coiste na Gaeilge ag ar fáil le comharthaíocht Ghaeilge a páirteach ann agus a gcuid dathanna ganna ann do bhunthosaitheoirí, mar agus beidh puipéid Púca ar an ardán díriú go mór mhór ar scoileanna agus dhéanamh. Tugaim faoi deara go féin á gcaitheamh acu.” aon le ciorcal comhrá do chainteoirí Déardaoin 19ú sa Leabharlann. Tab- ar ghnólachtaí sa cheantar. Tuigeann bhfuil búistéir agus áit nó dhó eile ar Is féidir níos mó eolais a fháil ach líofa. Beidh Clubanna Spraoi ann do harfar léachtaí oíche Dé Céadaoin 18ú Pádraig go maith an tábhacht a an bhaile i ndiaidh comharthaí nóta a chur chuig pháistí bunscoile agus do dhéagóirí agus san iarnóin Dé Domhnaigh 22ú, bhaineann leis an Ghaeilge a bheith Gaeilge buana a chur in airde.” [email protected] agus an clár agus imeachtaí ealaíne agus spórt mar an tAth Mícheál Mac Gréil, SJ ag caint i feiceálach. Chuige sin, reáchtáladh Deacracht amháin a baineann leis imeachtaí a iarraidh.

Tá sí go hiomlán Táirgí nádúrtha . . . Aloe Lámhdhéanta ar an Vera gcaighdeán is airde

Eco Galway, 46 The New Glebe, Tuam, Co. Galway. Tel: 093-27033, Mobile: 087 7422807, Email: pat @ ecogalway.com GAELSCÉAL BEATHA 23 Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 • NUACHT Litríochta

Le Meadhbh Ní Eadhra Ionad traenála do scríbhneoirí bunaithe

Meadhbh Ní Eadhra déanamh an teagaisc. Tá daoine eile ar Sé dheireadh seachtaine leis an spéis leo a bheith páirteach sna cúrsaí, deichniúr céanna atá i gceist agus á ionad traenála do scríbh- ach caithfimid a chinntiú gur múin- beidh an an cheardlann saor in aisce neoirí na Gaeilge agus an teoirí iad chomh maith le scríbhneoirí. do na scríbhneoirí go léir. Bhéarla bunaithe ag an Ar ndóigh, an peileadóir is fearr ar “An sprioc atá agam ná buneilimintí Tscríbhneoir clúiteach Ré Ó domhan, b’fhéidir nach mbeadh sé in agus struchtúr an ghearrscéil a thab- Laighléis i gceantar aoib- ann an pheil a mhúineadh,” a deir sé. hairt dóibh, agus cumas a chothú hinn Bhaile Uí Bheacháin i gContae an Beidh an chéad cheardlann scríbh- iontu le bheith á scríobh. Ba mhaith Chláir. An Scríobhlann an t-ainm atá ar neoireachta sa Scríobhlann ag tosú ar liom dearcadh éigin ar scríobh an an ionad seo agus is fochuid den teach an 25ú Meán Fómhair agus reáchtálfar úrscéil a mhúineadh dóibh freisin. Ag foilsitheoireachta Móinín é. Is ar phrós thar thréimhse sé dheireadh seach- an deireadh, ba cheart go mbeadh a amháin a dhírítear an traenáil in An taine é. fhios acu gach a bhfuil ar eolas agam- Scríobhlann ag an bpointe seo. “Cheana féin tá iarratais ag teacht sa, agus go mbeadh ar a gcumas nó go Céard atá i gceist leis an Scríobhlann isteach go pras,” a deir Ré. “Níl áit ach mbeadh na bunriachtanais acu chun agus cén fáth ar bunaíodh é? Is áras é a do dheichniúr agus tá le cois air sin i rud a scríobh gach pioc chomh maith tógadh do scríbhneoirí ionas go mbei- An Scríobhlann, i mBaile Uí Bheacháin. ndiaidh cur isteach ar áiteanna cheana agus a scríobhfadh mise é,” a deir Ó dh deis acu ceardlanna a dhéanamh féin. Beidh orainn rogha a dhéanamh. Laighléis. agus oiliúint a fháil i gceird na scríbh- le haghaidh ceardlann agus mar sin de, agus go bhfuil na daoine atá i mbun na Caithfidh tú daoine a roghnú atá an- Tá go leor gearrscéalta scríofa agus foil- neoireachta. Creideann Ré Ó Laighléis, agus tá spás le haghaidh deichniúir san gceardlann coinsiasach faoi,” ar sé. dáiríre faoin rud a dhéanamh. Ní cúrsa sithe ag Ré i nGaeilge agus i mBéarla, agus a bhfuil cáil bainte amach aige dá ionad. Tá sé i gceist agam An Scríobh- “Sin an príomhrud. Tá go leor fios- é seo, is dianchúrsa é. Tá an bhéim ar a go leor acu aistrithe go teangacha eile chuid scríbhneoireachta i nGaeilge lann a úsáid chun mo chuid scríbh- ruithe faighte againn ó dhreamanna ar bheith coinsiasach agus ar an obair a freisin. agus i mBéarla, go bhfuil éileamh ann neoireachta féin a dhéanamh freisin.” fud na hÉireann agus lasmuigh, a dhéanamh.” “Is é an gearrscéal an ceann is deacra ar d’ionaid cosúil leis An Scríobhlann. Cé go saothraíonn an Laighléiseach bhfuil suim acu san ionad scríbh- Cé go mbeidh an cheardlann ar siúl fad le déanamh go héifeachtach. An rud a Bíonn an Laighléiseach ag taisteal ar an Béarla chomh maith céanna leis an neoireachta nua. Cheana féin tá Paul gach Satharn agus Domhnach, beidh tharlaíonn ná go meascann daoine ina n- fud an domhain ag tabhairt ceardlanna nGaeilge, is breá leis i gcónaí go nglac- Clements, an scríbhneoir taistil, ag iar- go leor oibre le déanamh ag Ré agus ag intinn an rud is gearrscéal ann agus an rud is scríbhneoireachta agus ag traenáil faí an deis i gcás na Gaeilge. “Tá go leor raidh comhoibriú liom don Samhradh na scríbhneoirí lasmuigh de na ceard- scéal gearr ann, agus sin deacracht.” scríbhneoirí. Anois, mar gheall go leor ann do Bhéarlóirí,” ar sé. seo chugainn maidir le trí chúrsa a lanna féin. Deir Ré go mbeidh An Scríobhlann ag bhfuil An Scríobhlann tógtha, beidh Samhlaíonn sé go mbeidh ceardlan- chur ar siúl anseo.” “An áit a bhfuil an obair is mó ná tosú amach “bog agus beag”, ach de réir deis aige a bheith ag obair le daoine na á reáchtáil i mBéarla freisin. Tá fios- Is é Ré féin a bheidh i mbun na nuair a thagann an t-ábhar ar ais dealraimh tá an-suim ag daoine ar fud an agus é níos gaire don bhaile. rúcháin faighte aige cheana féin as chéad cheardlainne sa Scríobhlann chugam. Bíonn dhá uair go leith agus domhain san ionad nua seo. Chaith Ré agus “Thóg muid áras réasúnta beag, áras cuid de na hollscoileanna i Meiriceá. agus beidh sé sin amhlaidh ar feadh trí huaire an chloig le caitheamh ar Móinín thart ar €40,000 ar An Scríobhlann. saincheaptha, chun scríbhneoirí a oil- “Tá sé tábhachtach go bhfuil an tamaill. gach scríbhinn gach uair a fhaighim ar Tá tuilleadh eolais faoin Scríobhlann iúint,” ar sé. “Tá príomhsheomra ann caighdeán ar an gcaighdeán is airde, “Is mise go príomha a bheidh ag ais é.” nua ar fáil ar www.moinin.ie. Eisteddfod buaite ag Meiriceánach

Anton Mac Cába an Bhéarla: “Bhí saibhreas agus is í an Bhreatnais an litríochta chomh mór sin sa chéad teanga atá ag na páistí.” DEN chéad uair, thug teanga. Agus bhí an teanga seo Baineann ‘Gwendydd’ leis Meiriceánach leis an chéad beo ar fad, ainneoin na n-iar- an Dara Cogadh Mór, é duais do shaothar próis ag an rachtaí a rinneadh len é a bunaithe ar scéal Shuibhne Eisteddfod (Oireachtas na mharú.” Gealt. Is deirfiúr agus deartháir Breataine Bige). Is as Cincin- Tháinig sé chun na iad an bheirt phríomh- nati, Ohio, do Jerry Hunter. Breataine Bige den chéad uair i charachtar. Is banaltra in Bronnadh an bonn náisiúnta 1986, gur fhoghlaim Breatnais ospidéal airm í an deirfiúr, an próis air as úrscéal s’aige ar dhian-chúrsa. Bhí sé ag deartháir ina shaighdiúir a ‘Gwendydd.’ teacht is ag imeacht, gur lon- ghortaítear. Fulaingíonn sé Tá Hunter den bharúil gur naigh go buan sa tír i 1996. Tá neamhord struis iarthrámaigh, tháinig braon beag fola Breat- sé ina léachtóir le Breatnais ó go dteitheann isteach sna naí aníos chuige ó áit éigin shin. Chaith sé seal ina rac- coillte. Is í an deirfiúr amháin a “ach ní raibh (an Bhreatnais) cheoltóir Breatnaise chomh thugann cuairt air. mar chuid de m’óige.” maith. Pléann an t-úrscéal, leis, cás Músclaíodh suim s’aige sa Tá sé pósta ar an aisteoir na mBreatnaiseoirí a cait- Bhreatnais nuair a tháinig sé ar Judith Humphreys agus tá headh isteach san arm, iad ina an litríocht Breatnaise agus é beirt iníon orthu: “Labhraím i mionlach i saol mór an Bhéar- ag déanamh céime le litríocht gcónaí Breatnais sa bhaile, la. Ná deán dearmad

Ná déan dearmad go ndéanfaidh Gaelscéal léirmheas ar gach leabhar i nGaeilge a fhaighimid. Más foilsitheoir nó scríbhneoir Gaeilge thú, is féidir cóip léirmheasa a chur chuig : Gaelscéal, An Chuasnóg, Baile Ard, An Spidéal, Co. na Gaillimhe. 24 BEATHA GAELSCÉAL • Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 TEILIFÍS agus RAIDIÓ

Féach le : Comórtas Fidil ar RnaG TG4: ‘Denis Murphy – Cérbh É?’ Seo sraith sé chlár faoi cheol traidisiúnta Caitríona Ní Chadhain na hÉireann. Beidh seisear de cheoltóirí móra traidisiúnta na tíre le feiceáil ar an TÁ an ceoltóir agus cumadóir Peadar gclár. I gclár na seachtaine seo téann Ó Riada tar éis comórtas fidil a thosú Caoimhín Ó Raghallaigh chomh fada le ar a chlár ‘Cuireadh chun Ceoil’ ar Sliabh Luachra sa tóir ar Denis Murphy. RTÉ Raidió na Gaeltachta. Beidh Brendan Begley, Paddy Cronin Beidh béim curtha ar an gce- agus Ellen agus Lil O’Leary páirteach sa olmhaireacht agus ar an chlár chomh maith. Dé Domhnaigh @ gcruthaitheacht sa chomórtas seo 10i.n. seachas ar theicnící agus ar ornáideachas. RTÉ a hAon: ‘Higher Ground’ Is iad na ceoltóirí aitheanta Martin Déanann Pat Talty as Contae an Chláir Hayes, Seán Keane agus Liam O’Con- agus Matt Costello as Luimneach iar- nor a bheidh i mbun moltóireachta. racht meaisíní díolta bainne a dhíol le Tabharfar cuireadh don 15 feirmeoirí déiríochta na hÉireann. Beidh Peter Young agus Paul McCarthy, laitheoirí na sraithe ‘Higher Ground’ ar RTÉ a haon. iomaitheoir chuig ceolchoirm mhór custaiméirí ábalta bainne úr a chean- in Óstán an Rochestown Park i gCor- nach díreach ón bhfeirmeoir leis an caigh i mí na Nollag, áit a roghnófar táirge nua seo. an buaiteoir. Bronnfar Bonn Óir Dé Céadaoin @ 8i.n. Sheáin Uí Riada ar an té a bhainfidh an chéad duais amach. ITV1: ‘Stephen Tompkinson’s Aus- Chun cur isteach ar an gcomórtas tralian Balloon Adventure’ is gá d’iarrthóirí cúig phíosa ceoil a Sraith nua ina dtaiscéalann an t-aisteoir sheoladh isteach ar CD nó tríd an Stephen Tompkinson ón Astráil i suíomh idirlín, mbalún te. Sa chéad chlár bíonn timp- www.peadaroriada.ie. iste acu agus iad ag déanamh iarrachta Beidh babhtáil á dhéanamh ar an tuirlingt, foghlaimíonn siad conas fíon a uirlis gach bliain. I mbliana is í an dhéanamh agus eitlíonn siad thar an fhidil atá i gceist, an bhliain seo Abhainn Murray. Dé Domhnaigh @ 7i.n. chugainn beidh an comórtas dírithe ar an fheadóg mhór agus an fheadóg Ar dheis - Stephen Tompkinson agus Robin Batchelor fad is a bhí siad ag taisteáil san Afraic i mbalún té. stáin, agus athrófar an uirlis arís an bhliain dár gcionn. Super Éist le:

Mhamó RTÉ Raidió na Gaeltachta: Beidh Rí Thoraí, Patsy Dan Mac Ruairí ag caint le Séamus ag teacht! Mac Géidigh mar gheall ar na hiarrachtaí móra a rinneadh sna seachtóidí chun a chin- BEIDH Super Mhamó ag tabhairt ntiú nach dtréigfí an t-oileán. cuairte ar roinnt teaghlach tim- Sa lá atá inniu ann tá 120 peall na tíre ag cur comhairle duine ina gcónaí i dToraigh, orthu ar na bealaí gur féidir leo atá 9 míle amach ó chósta saol níos fearr a chruthú dóibh Dhún na nGall. féin. Dé Máirt @ 12.08i.n. Tá an clár seo á chur le chéile do RTÉ agus béidh sé dírithe ar BBC Radio nan Gàidheal: ‘Aig theaghlaigh nach gcaitheann a Cridhe ar Ciúil’ ndóthain ama le chéile, agus ar Clár a bhreathnóidh ar fhonn mhaith leo comhairle ar cén chaoi na n-amhrán Gaelach agus ról Patsaí Dan Mac Ruairí, Rí Thoraí an leas is fearr a bhaint as buiséad an amhráin i saol na nGael. íseal. Dé hAoine @ 8.30i.n. Taispeánfadh Super Mhamó, Máire Andrews, do theaghlaigh an RTÉ Radio 1: tairbhe a thagann ó shaol níos Ar an chlár filíochta an tseach- simplí don chlann ar fad, ar tain seo le Pat Boran, bhealach cairdiúil, spraoiúil. labhróidh John Mc Kenna mar Tá siad ag cuartú clann a bhfuil gheall ar Leonard Cohen, atá athrú ag teastáil uathu ar fáth mar chara aige le roinnt amháin nó fáth eile, a bhfuil blianta anuas. Beidh giotaí le Gaeilge mhaith acu agus a bheadh cluinstin de Mc Kenna i mbun sásta a bheith ar an teilifís agus comhrá le Cohen, chomh páirt a ghlacadh i maith le samplaí de cheol ngníomhaíochtaí teaghlaigh agus d’fhilíocht an ealaíon- éagsúla. tóra. Dé Sathairn @ 7.03i.n. Is féidir teagmháil a dhéanamh le [email protected] GAELSCÉAL BEATHA 25 Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 • CEOLTÓIR na Seachtaine

Labhraíonn Muireann Nic Amhlaoibh atá mar bhall den mhórghrúpa traidisiúnta ‘Danú’ ó bhí 2003 ann le Joanne Ní Riain

Cá bhfuil tú faoi láthair agus chuid dár ndúchas agus dár n- Cabhraíonn sé go mór comh- céard atá ar siúl agat? oidhreacht agus is dócha go luadar maith a bheith agat Táim díreach thar n-ais ó fhéile mbraithimid an ceangal sin leis nuair a bhíonn tú as baile ar cheoil san Iorua le Danú. Bhí sé go láidir. Sin cúis an teidil feadh tréimhsí fada. Bíonn sé i mbaile darb ainm Telemark chomh maith! go hiontach chomh maith thuas sna sléibhte. Bhí sé go nuair a bhíonn caidreamh haoibhinn ar fad ach do thais- Cén sórt aiseolais a fuair sibh? láidir idir na ceoltóirí ar fad ar tealamar ann ar an tSatharn is Go dtí seo táimid an-sásta go stáitse, nuair a bhíonn muinín thánamar abhaile ar an Domh- deo leis na léirmheasanna, ach againn as a chéile. Ní féidir é a nach so bhí an taisteal tuirsiúil caithfead a rá, do bhíomar féin mhíniú i gceart i bhfocail, ach go maith. Táim á thógaint go chomh sásta leis an taifead seo nuair a thagann grúpa le bog anois go dtí an tseachtain gur cuma linn cad a cheapfadh chéile go maith, tarlaíonn rud seo chugainn nuair a bheidh na léirmheastóirí. Tá áthas éigin speisialta, rud atá níos mé ag dul go dtí an Eilvéis ar orainn, gan dabht, gur thaitin mó ná aon cheoltóir amháin, feadh seachtaine le Julie an ceol leis na léirmheastóirí nach mór gur rud spioradálta Fowlis agus na leaids ó Dual. ach, táim níos sásta fós gur é! thaitin an CD le muintir na D’eisigh Danú a ndlúthdhiosca háite aige baile i gCorca Dhuib- An bhfuil aon tionscadail eile nua "Seanchas" le déanaí. Inis hne, go bhfuil sé á sheinnt ag ar siúl agat faoi láthair? dúinn faoin inspioráid a bhí Raidió na Gaeltachta, agus go Táim ag obair le cúpla cara ar taobh thiar den albam. bhfuil leanaí Scoil Dhún shuíomh idirlín nua, áit a Is dócha go bhfuil an t-albam Chaoin ag foghlaim na n- mbeidh ranganna ceoil agus seo difriúil sa tslí is go raibh amhrán uaidh; sin an moladh amhránaíochta ar fáil ar líne tréimhse cúig bliana ann ó is mó! chomh maith le haiseolas ar d’eisíomar CD agus go rab- do chuid ceoltóireachta féin. hamar ar fad ag gabháil de Bhuaigh tú an ‘Best Singer www.oaim.ie an seoladh. rudaí éagsúla sna blianta sin. Award’ ag na gradaim livejour- Amach anseo, táim ag súil le Bhí deis againn ár gceol nal.ireland cúpla bliain ó shin. halbam aonarach eile a chur le aonarach a dhéanamh agus Cén éifeacht a bhíonn ag chéile, tar éis an tsamhraidh, tionscnaimh dhifriúla a thriail. gradaim mar sin ort mar che- b'fhéidir. Chomh maith leis sin, do bhí oltóir? Tuigim go bhfuil tú ag am aige baile againn ag seinnt Ba mhór an onóir é ag an am, ní múineadh amhránaíochta lenár gcomhcheoltóirí áitiúla, rabhas ach ag tosú amach le agus flúiteadóireachta in rud a chuaigh i bhfeidhm go Danú agus ba dheas an rud é Ollscoil Luimnigh faoi láthair. mór orainn. Ar theacht le beagáinín aitheantais a fháil. Is An bhfuil spéis ag an nglúin óg chéile ansin dúinn chun "Sean- dóigh liom gur thug sé i gceol traidisiúnta? An bhfuil chas" a thaifead, bhí dearcadh beagáinín misnigh dom mar go mórán athraithe agus for- níos ‘fásta suas’ againn, is rabhas an-neirbhíseach i bartha ag teacht air, meas tú? dócha. Do thuigeamar nach dtosach! N’fheadar cén Is rud iontach é a bheith ag raibh gá leis an rith is an rás - éifeacht go díreach a bhí leis ó múineadh, spreagann sé mé rud a thagann le haois - ná le shin, seachas gur rud deas é le Tá an domhan mór siúlta agat an nádúr - tá sé ar fad ann. Is comhoibriú le daoine eile? chun taighde a dhéanamh cóirithe casta. Tá an ceol mar cur sa bheathaisnéis! le Danú. Cén áit a sheasann dóigh go liom go mbeidh mo Bhuel, is maith liom an dá rud, agus amhráin nua a fhoghlaim amach i do chuimhne? chroí i gcónaí i nDún Chaoin ach is é an rud is fearr liom ná mar go bhfuil na mic léinn Táimse go hainnis, uaireanta agus, le cúnamh Dé, tá súil éagsúlacht a bheith ann. chomh hábalta. Tá an ceol trai- ní bhíonn clue agam cá bhfuil- agam go mbeidh ar mo chumas Bheadh sé leadránach a bheith disiúnta an-sábháilte i lámha im, bím chomh tógtha suas maireachtaint aige baile arís. liom féin i gcónaí nó leis an na glúine óige, creidim. Tá leis an gceol gur cuma liom. ngrúpa céanna fiú. Is dócha go gach sórt ceoil á sheinnt acu, Ach, gan dabht, tá cúpla áit a Bhí albam aonarach agat ‘Day- ndeineann sé maitheas duit an fíorcheol sa tseanstíl agus sheasann amach i mo break: Fáinne an Lae’ in 2006 mar cheoltóir rudaí a mheas- rudaí nua trialacha. Tá an chuimhne. Bhíomar san Ind agus ansin rinne tú ‘Dual’ in cadh suas agus triail a bhaint oiread daoine ag seinnt agus mar chuid de thuras oifigiúil 2008 le triúr eile. An fearr leat as dúshláin nua. Maidir le ag canadh anois go bhfuil an Thaoiseach na hÉireann agus bheith ag scríobh agus ag bheith ar an mbóthar, áfach, is ceol níos láidre ná mar a bhí do bhí san dochreidte - do seinm i d’aonar nó ag fearr liom a bheith le grúpa. riamh. dheineamar clár beag teilifíse de do TG4. Bhí an Bhulgáir suimiúil domsa chomh maith, mar gur breá liom a gcuid amhránaíochta; ba thuras an- speisialta é sin. Agus is breá liom nuair a théimid go Cali- fornia agus Nua Eabhrac! Is breá linn Féile Tonder sa Dan- mhairg ach, an-chuid de na gigeanna a fhanann i mo chuimhne ná na cinn aige baile in Éirinn. Is anseo a bhíonn an chraic is fearr!

Tógadh i nDún Chaoin i gCorca Dhuibhne tú. An bhfuil tion- char mór ag an áit seo ar do cheolsa? Tá, gan dabht, agus beidh go deo, is dóigh liom. Téim abhaile chomh minic agus is féidir liom agus spreagann an áit mé i gcónaí. An ceol, an Ghaeilge, an cultúr, an chraic, 26 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 8 OIDEACHAS An Ghaeilge á spreagadh lasmuigh d’uaireanta scoile

Meadhbh Ní Eadhra fud na tíre chun imeachtaí a ná timpeallacht foghlama romhainn. leo, mar shampla, ranganna lucht eagrúcháin a bhaineann chur ar siúl do dhaoine óga trí spraoiúil agus spleodrach a Deir Seosamh Ó Coinne, ceoil agus seisiúin spóirt." leas as an gciste seo go bhfe- RINNE Foras na Gaeilge ath- mheán na Gaeilge. chruthú do pháistí agus do Bainisteoir Oideachais Fhoras Beidh múinteoirí agus oib- ictear do dhaoine gur teanga nuachan an tseachtain seo ar Ceadaíodh 54 togra faoin dhéagóirí nach mbeadh seans na Gaeilge, gur ábhar áthais rithe deonacha i gceannas ar bheo lena húsáid i mbun an “Scéim na nImeachtaí Óige”, scéim seo i mbliana, níos mó acu murach seo an Ghaeilge a don Fhoras í an spéis bhreise na himeachtaí a reáchtálfar i tsaoil an Ghaeilge agus nach faoina gcuirfear níos mó ná ná dhá oiread an méid a labhairt taobh amuigh d'uaire- atá á léiriú ag daoine ar fud na scoileanna agus i measc an ábhar don seomra ranga €216,000 ar fáil chun daoine eagraíodh sa bhliain 2009. anta scoile. tíre sa scéim. phobail ar fud na tíre, idir amháin atá inti," a deir an óga a spreagadh chun a gcuid Ghlac na céadta duine páirt i Tá Clubanna Óige, ranganna "Tugann na himeachtaí seo Cathair na Mart agus an tIúr, ó tUasal Ó Coinne. Gaeilge a úsáid lasmuigh ranganna ealaíon, ceoil, spóirt, ceoil, ceardlanna ealaíne agus deis do dhaoine óga spraoi a Bhéal Feirste go Ceanannas. Is seans iontach í an scéim d'uaireanta scoile. Cuirfear an damhsa agus drámaíochta seisiúin spóirt trí Ghaeilge ar bheith acu trí Ghaeilge ar "Táthar ag súil go mbeidh seo do dhaoine óga chun t-airgead seo ar fáil do faoin scéim anuraidh. chuid de na himeachtaí a rith- bhealaí a mbaineann an leas á bhaint as an tsamh- Gaeilge a labhairt lasmuigh scoileanna agus do choistí ar An aidhm atá leis an scéim fear le linn na scoilbhliana seo chruthaitheacht agus an nuáil laíocht agus as an nuáil ag an den seomra ranga.

FIONTAR 4 Phost Taighde - Téarmeolaíocht agus logainmneacha Tá FIONTAR ag earcú 4 thaighdeoir ar conradh chun oibriú ar thionscadail éagsúla taighde sna daonnachtaí digiteacha Gaeilge. Eagarthóir Taighde (2 phost) Tuarastal: `37,750 - `38,860 - `40,003 Riachtanais: Bunchéim onóracha sa Ghaeilge mar aon le céim Mháistreachta i réimse cuí. PhD agus/nó taithí dhá bhliain lánaimseartha ar a laghad i bpost a bhain le sainréimse na teanga (i ról eagarthóireachta nó taighde mar shampla). Ní mór taithí a bheith ag iarrthóirí ar ghnéithe d’obair thaighde a phleanáil, a chomhordú is a mheas. Bhronn an tUasal Patrick G. Binns, Ambasadóir Cheanada in Éirinn, scoláireachtaí do seisear mac léinn ó Cheanada atá ag déanamh Cúntóirí Eagarthóireachta Taighde (2 phost) staidéir ar an nGaeilge in Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge sa Cheathrú Rua i nGaillimh. Na mic léinn, ó chlé, ná: Gillian Head, Hali- Scála Tuarastail: `29,342 - `30,200 - `31,083 - `31,993 - `32,930 fax, Nova Scotia; Greg Darwin, Mississauga, Ontario; Keith Johnston, Hoyt, New Brunswick; Cassidy Fortin, Kemptville, Ontario; Pointe iontrála de réir cáilíochtaí agus taithí. Alethea Power, St. John's, Newfoundland; Joseph Donnelly, Montreal, Quebec. In éineacht leis na mic léinn tá: Máirín Uí Choisdealbha, an tAcadamh; Maria O’ Reilly, ó Ambasáid Cheanada, Sailí Ní Dhroighneáin, an tAcadamh; Seamus O’Grady, OÉG; John Kelly, Riachtanais: Bunchéim onóracha sa Ghaeilge. Is gá céim Mháistreachta i réimse cuí Fondúireacht Ollscoile na hÉireann agus Cheanada, Ambasadóir Cheanada, Patrick Binns; An tOllamh Chris Curtin, OÉG agus Peadar agus/nó taithí dhá bhliain i ról eagarthóireachta nó taighde i réimse na Mac an Iomaire, Príomhfheidhmeannach Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge. Pic: Seán ÓMainnín. Gaeilge scríofa. Ní mór d’iarrthóirí a bheith inniúil ar obair thaighde a chur i gcrích ar ardchaighdeán. Is féidir na ceapacháin uile a dhéanamh ar chonradh 27 mí ag tosú Scrúdú Speisialta Matamaitice in OÉ Gaillimh Eanáir 2011. Tá páirtmhaoiniú ag formhór na dtionscadal seo ón Roinn Gnóthaí Pobail Comhionannais agus Gaeltachta. Tá na postanna seo maoinithe go seachtrach. Meadhbh Ní Eadhra maitic. I mbliana, beidh dianchúrsa seo beidh an riachtanas mata- Speisialta sa Mhatamaitic seans eile Tá sonrúchán iomlán na bpost seo ar fáil ar: ullmhúcháin ar siúl in OÉ Gaillimh maitice sásaithe acu agus gheob- do na mic léinn seo a léiriú go bhfuil www.dcu.ie/vacancies/current.shtml agus tá fáilte roimh iarrthóirí TÁ Coláiste na hInnealtóireachta dóibh siúd ar mian leo an scrúdú a haidh siad tairiscint eile ón CAO i an caighdeán cuí bainte amach acu teagmháil le FIONTAR chun na poist seo a phlé: agus na hIonformaitice in Ollscoil dhéanamh. Beidh an cúrsa seo, atá mBabhta 2 má bhíonn na pointí cuí sa Mhatamaitic. Le blianta anuas, tá An Dr. Caoilfhionn Nic Pháidín, Fiontar, Ollscoil Bhaile Átha Cliath. Fón: +353 (0)1 700 5173; R-phost: [email protected] na hÉireann, Gaillimh, i ndiaidh a saor in aisce, ar siúl ón Déardaoin, acu. mic léinn thar a bheith ábalta tar éis fhógairt go mbeidh an Scrúdú an 19 Lúnasa go dtí an Mháirt, an 24 Deir an tOllamh Gerry Lyons, céim a bhaint amach san ollscoil Spriocdháta iarratais: Dé hAoine, 27 Lúnasa 2010 Speisialta Iontrála Matamaitice, Lúnasa. Déan na hInnealtóireachta agus na seo, agus tá siad tar éis gairm Tá foirmeacha iarratais ar fáil ó: scrúdú a thugann seans eile do Le breis agus scór bliain, tá an hIonformaitice in OÉ Gaillimh: bheatha a bhaint amach dóibh féin Human Resources Department, Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath, Glas Naíon, Baile Átha Cliath 9. Fón: +353 (0)1 700 5149; mhic léinn tabhairt faoi ghairm na scrúdú speisialta iontrála seo á “Bíonn cláir innealtóireachta dírithe san Innealtóireacht de bhrí go Faics: +353 (0)1 700 5500. R-phost: [email protected] hInnealtóireachta, ar bun arís i reáchtáil ag OÉ Gaillimh chun ar scileanna anailíse agus scileanna bhfuair siad seans eile – agus is www.dcu.ie/vacancies/current.shtml mbliana. cabhrú le hiarratasóirí nach bhfuil le fadhbanna a réiteach a fhorbairt chuige sin an scrúdú seo.” Beidh an scrúdú ar siúl Dé grád C3 nó níos airde bainte amach agus, dá bhrí sin, bíonn an-bhéim ar Glacfar le hiarratais ar an Scrúdú Céadaoin, an 25 Lúnasa, agus tá sé acu sa pháipéar Ardleibhéil Mata- an matamaitic agus ar an mata- Speisialta Matamaitice san Oifig Fostóir comhdheiseanna is ea Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath. dírithe ar mhic léinn a bhaineann na maitice. Is féidir le daoine a rinne an maitic fheidhmeach. Gach bliain Iontrála go dtí 9 a chlog maidin an pointí cuí amach chun cúrsa céime páipéar Gnáthleibhéil Matamaitice feicimid mic léinn bhisiúla nach n- scrúdaithe. Tá eolas breise maidir san Innealtóireacht a dhéanamh in san Ardteistiméireacht an scrúdú a éiríonn go rómhaith leo lá scrúdú na leis an dianchúrsa matamaitice le OÉ Gaillimh ach nach bhfuil an dhéanamh chomh maith. Má hArdteistiméireachta. fáil ach glaoch ar 091 492101 nó dul marc atá riachtanach acu sa mhata- fhaigheann mic léinn pas sa scrúdú Tugann ár Scrúdú Iontrála chuig www.nuigalway.ie. GAELSCÉAL OIDEACHAS 27 Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 • Crosfhocal 13.08.2010 Maoiniú de €22,500 ceadaithe do thrí scoil

Meadhbh Ní Eadhra ar go gcosnóidh an obair ar fad na spraoi lasmuigh de bhun- Fágann an infheistíocht is thart ar €20,000. Deir an tAire scoileanna beaga tuaithe a fhe- déanaí seo, in áiseanna spraoi las- CHEADAIGH Pat Carey T.D., an Michael Finneran, atá mar abhsú i gceantair CLÁR. I measc muigh de bhunscoileanna, go tAire Gnóthaí Pobail, Comhio- Theachta Dála i Ros Comáin agus na n-oibreacha éagsúla a dhéan- bhfuil maoiniú €5.8m ar fad nannais agus Gaeltachta, maoiniú Deisceart Liatroma, go far beidh féar/tarmac á chur ar ceadaithe faoin mbeart CLÁR seo, de €22,500 do thrí scoil faoi Scéim bhfáiltíonn sé roimh an nuacht chlóis spraoi, cuirfear eangach agus tá 870 scoil tar éis leas a Feabhsúcháin CLÁR d’Áiseanna seo. Tá an dá scoil eile le €7,500 agus cuaillí báire, ciseáin bhaint as. Spraoi Lasmuigh de Bhun- an ceann a fháil. chispheile srl. ar fáil, chomh “Tá ag éirí thar cionn leis an scoileanna an tseachtain seo. Is Beidh costas iomlán de maith le háiseanna eile caithimh scéim go dtí seo agus tá na mílte iad na scoileanna atá i gceist ná bheagáinín os cionn €20,000 ar aimsire do na láithreacha spraoi páiste i gceantair CLÁR ag baint Scoil Náisiúnta Chluain Banbh an scoil Chorcaíoch, agus is é lasmuigh. leasa as an trealamh nua agus na (Cloonbonniffe) i gContae Ros €10,144 an costas iomlán a bhei- Tá 75% den chostas á mhaoiniú háiseanna feabhsaithe atá curtha Comáin, Bunscoil Naomh Mhichíl dh ar Scoil Naomh Mhichíl. faoi CLÁR i ngach cás, go ar fáil dóibh. Tá a fhios againn i gContae Thiobraid Árann agus Fágann sé sin go mbeidh níos lú huasmhéid €7,500, agus an fuíl- uilig go bhfuil áiseanna maithe NODANNA Scoil Náisiúnta Mhainistir na ná €3,000 le n-íoc ag Scoil Naomh leach ag teacht as acmhainní spraoi i scoileanna thar a bheith Sruthrach i gCorcaigh. Mhichíl i ndiaidh dóibh an áitiúla. Ciallaíonn sé sin go tábhachtach agus, mar sin, tá mé TRASNA 3 Cosaint don chos agus tú ag siúil (4) Tá an scoil i Ros Comáin le os maoiniú seo a fháil. mbeifear in ann oibreacha ar fiú an-sásta go deo go mbainfidh na 5 Áit a ghnáthaíonn iománaí ar thaobh an bhóthair (4) cionn seacht míle go leith Euro a Tá Scéim Feabhsúcháin CLÁR €50,006 ar fad iad a chur i gcrích daltaí sa scoil seo leas as an scéim, 7 Uirlis don saor adhmaid (5) fháil mar thacaíocht dá gcuid d'Áiseanna Spraoi Lasmuigh de leis an maoiniú tacaíochta seo as mar atá déanta ag go leor eile 9 Bog go gasta ó thaobh go taobh (6) áiseanna spraoi lasmuigh. Meast- Bhunscoileanna dírithe ar áisean- CLÁR. roimhe seo,” a deir an tAire Carey. 10 Ba ghnáth le Popeye ceann acu seo a chaitheamh (5) 11 Eagraíocht mhíleata an stáit (3) 12 Óstlann do thaistealaí atá ar bhuiséad teoranta (3) 14 Mála crua a iompraíonn tú ar do laethanta saoire (3) 15 Aiféaltas, trua (4) 16 Ainmhí a tharraingíonn cart Dhaidí na Nollag (3) Taighde nua faoin bhfiobróis chisteach agus mná 17 Abair ainm nó líne fhilíochta mar thagairt eolach le linn comhrá (3) 18 Ag an fhear, ag an bhuachaill (4) Meadhbh Ní Eadhra mall, duine d’údair an pháipéir, go caighdeán maireachtála agus ráta agus áis sa bhreis a bheidh ann ar 21 Gliondar, thar a bheith sásta (5) gcuidíonn an t-eolas a bailíodh sa marthanais na mban a fheabhsú. an ionad atá ann cheana féin in 22 Lofa, le boladh uafásach ann (5) TÁ taighdeoirí i gColáiste Ríoga taighde linn tuiscint níos fearr a Tuairiscíodh an tseachtain seo Ospidéal Beaumont, ina bhfuil sé 24 Príosúnach le linn cogaidh (4) 25 Uisce an choirp a fhuaraíonn thú le linn oibre crua (5) na Máinleá in Éirinn (RCSI) agus fháil ar cén fáth a mbíonn an fhio- freisin go mbeidh aonad nua do leaba. Beidh saotharlann feidhme 26 Dall, mar ainmhí atá dall, deirtear (5) in Ospidéal Beaumont i ndiaidh bróis chisteach níos measa do na dhaoine le fiobróis chisteach ag scamhógaí, ina ndéanfar cóireáil ar 28 Scláta don urlár, nó don bhall sa seomra folctha (3) eolas ceannródaíoch a aimsiú mná ná do na fir, go háirithe agus oscailt in Éirinn i gceann coicíse. an gcliabhrach agus ar na scamhó- 29 Mí i ndiaidh an phósta, mí na ----- (5) maidir leis an deighilt inscne a iad ag dul trí chaithreachas. Deir Aonad é seo ina mbeidh seomraí ga, chomh maith le háiseanna eile, 30 Duine amaideach (8) bhaineann leis an ngalar fiobróis sé gurb í an aidhm atá acu ná cóireála agus comhairliúcháin, ar fáil san aonad nua. SÍOS chisteach. Creidtear go mbíonn 1 Uirlis tí chun an t-urlár a ghlanadh (5) an fhiobróis chisteach níos measa 2 Airgead nó brabús a dhéantar as aisíocaíochtaí iasachta (2) do mhná ná do na fir agus gurb 3 'Arán' crua, milis a ítear le cupán tae nó caife (7) iad na leibhéil arda den hormón 4 Cóngarach (3) 5 Páirt, roinnt, sciar (4) éastraigin is cúis leis seo. Mar tho- 6 Céile do mháthar de ghnáth (6) radh ar na léargais nua ar na meic- 8 Imrítear iománaíocht le sliotar agus an chraobh d'fuinseog seo (5) níochtaí ag obair san fhiobróis 9 Daingeán, foirgneamh mór maorga (8) chisteach, d’fhéadfadh sé go Ardchúrsa Oiliúna in Aistriúchán 10 Taibhse traidisiúnta Éireannach (4) gcuirfear cóireáil nua ar fáil chun 13 Saol (6) 15 Dea-mhúinte (7) déileáil leis an tinneas seo. Is tin- Cáipéisí Dlí agus Cáipéisí Stáit eile 16 Iris Chonradh na Gaeilge; nó 'ó seo amach' (6) neas í an fhiobróis chisteach atá 19 In ann, in inmhe, cumasach (6) bagrach don bheatha agus bíonn Europus/GMIT 20 Curtha chun bás ar chros (6) tionchar aige ar na scamhóga 23 Lobhadh, dul in olcas (5) i gcomhar leis an 26 Focal buailte ar pháipéar, nuachtáin nó leabhair (3) agus an córas díleáite. Mar gheall 27 Mála déanta as tuí nó sáile (3) ar bharraíocht múcais, bíonn sé Roinn Gnóthaí Pobail, Comhionannais agus Gaeltachta deacair baictéir a ghlanadh agus Crosfhocal mar gheall air sin bíonn timthrial- De bharr an méid éilimh a bhí ar an caighdeán ard acu i nGaeilge agus i 06.08.2010 lacha d’ionfhabhtú scamhóg agus gcéad chúrsa de seo i mbliana mBéarla. Beidh buntáiste ag athlasadh ann, rud a dhéanann re áchtálfaidh Europus/GMIT, faoi daoine a mbeidh na cáilíochtaí sin Buaiteoir na Seachtaine seo: damáiste do na scamhóga. urraíocht na Roinne Gnóthaí agus cáilíochtaí sa dlí acu. Beidh Ita Ní Dhonnchadh Foilsíodh an taighde seo san Pobail, Comhionannais agus scrúdú scríofa mar chuid den 44 Ascaill an Chlabhstra American Journal of Respiratory Carraig Dhubh, Bhaile Átha Cliath and Critical Care Medicine. Dá Gaeltachta, dianchúrsa oiliúna phróiseas roghnúcháin. Ní bheidh réir, cuireann ardleibhéil éastraig- lánaimseartha eile a sheasfaidh 6 aon táille ar an gcúrsa. Ní ghlacfar Duais na seachtaine ine teorainn le cumas na seachtaine ar aistriúchán cáipéisí ach le líon teoranta daoine ar an scamhóg freagairt a thabhairt ar dlí agus cáipéisí stáit eile i dTír an gcúrsa agus déanfar roghnú Bronnfar dearbhán €20 ionfhabhtú. Léirítear sa staidéar urraithe ag Cló Iar Chonnacht Fhia i gConamara ag tosú i mí randamach ar na daoine a go gcuireann éastraigin cosc ar Meán Fómhair 2010. Glacfar le cháileoidh má bhíonn an iomarca ar bhuaiteoir na seachtaine. scaoileadh comhartha cheimi- Ní mór iarratais a bheith ar ais roimh cigh a spreagann cealla bána hiarratais ó chéimithe a mbeidh iarrthóirí ann. 18 Lúnasa, 2010 chuig: isteach sna scamhóga chun Crosfhocal, Gaelscéal, An Chuasnóg, Seol iarratas mar aon le CV chuig :- An Spidéal, Co na Gaillimhe. ionfhabhtú a throid nuair a dhéanann baictéir ionsaí ar na Ainm ...... EUROPUS cealla. Tá an ráta is airde den fhio- Seoladh ...... bróis chisteach ar domhan againn An Comhlacht Teanga in Éirinn agus tá sé tugtha faoi An Cheathrú Rua, Co na Gaillimhe ...... deara go maireann fir leis an ngalar níos faide ná na mná agus roimh Dé hAoine an 20 Lúnasa 2010 Fón...... Rphost...... go bhfuil seans níos mó go bhfaighidh mná ionfhabhtú Teil: 091/572 082 Faics: 091/572 335 Indreabhán, Conamara, Co. na Gaillimhe. Tel. +353-91-593307 scamhóga. www.cic.ie Ríomhphost [email protected] Deir an tUasal Sanjay Chotir- 28 GAELSCÉAL • Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 9 I MEASC AN PHOBAIL Ba bhreá linn pictiúir leatsa i Gaelscéal agus ar ár suíomh idirlín. Má tá ócáid nó imeacht pobail nó sóisialta ar siúl agat, is féidir grianghraif de a sheoladh chugainn ag [email protected] Ní mór go mbeadh caighdeán réasúnta ins na pictiúir agus cead faighte agat chun iad a fhoilsiú ó na daoine atá le feiceáil iontu. Cuirfidh muid na cinn is fearr i gcló anseo agus ar www.gaelsceal.ie

Mná óga a chuir isteach ar chomórtas Pheigín Leitir Móir ar an deireadh seachtaine in éineacht leis na moltóirí, Bernie Ní Fhlathar- ta agus Máirtin Davy Ó Coistealbha. Is iad, ó chlé, Róisin Ní Cheallaigh as Indreabhán a bhuaigh an comórtas i mbliana, Máire Treasa Ní Chuanaigh as Leitir Caladh, Eibhlín Níc Dhonnacha as an gCeathrú Rua, Sorcha Ní Thuathail as Sconsa, Siobhán Ní Mháirtín as Camus, Clíona Ní Fhlatharta as Doirín Glas, Siobhán Ní Bhairéad as Leitir Mealláin, Máiréad Ní Fhiannaigh as an gCnoc Tomás Ó Máille, ag ceol ag Féile Cheoil na Locha i dTuar Mhic agus Máirín Ní Ghaora as Carna. Éadaigh. GRIANGHRAF: MÁIRTÍN DAVY

Máire Teresa ó Marabeo, AnnMarie McCarthy (údar) agus Ré Ó Laighléis (foilsitheoir Ryan Cahill, Cluain Dolcáin, Mary Nohilly, Na Clocha Liatha agus Aoife McDonnell, Caisleán an Bhar- agus scríbhneoir), ag seoladh leabhar nua de chuid Móinín, Fungie, thíos sa Daingean. raigh, a d'fhreastail ar Cheol na Locha na bliana seo i dTuar Mhic Éadaigh. GRIANGHRAF: MÁIRTÍN DAVY

Leaideanna Scoil na Mainistreach: Daithí Richmond, Seán Mc Caffrey, Adam Mac an Ghoill agus Conchúr Aoife, Tomás agus Caitlín Nic Sheáin le Cora Smyth ag an Seó 'The Legend of Gráinne Ó Néill ó Scoil na Mainistreach, Iúr Cinn Trá ag baint sult as Coláiste Mhachaire Rabhartaigh Mhaol' i gCathair na Mart GAELSCÉAL SPÓRT 29 Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 • Cluichí Leathcheannais Chomórtas Camógaíochta Gala 2010

Ciarán Mac Fhearghusa ta i mbliana, ach mná na choimhlint idir Cill Chainnigh sna réamhbhabhtaí.” chuirfeadh sé iontas ar bith Ar ndóigh, briseadh croí na boilge buí as Loch Garman a agus Loch Garman a mbeidh Braitheann Caitríona gur orm dá gcríochnódh an gCat sa chluiche ceannais IMREOFAR na cluichí bheidh ag tabhairt faoi dhúsh- mé féin dírithe air. cheart go mbeadh an lámh in cluiche ar comhscór.” Dá anuraidh nuair a theip orthu leathcheannais i gCraobh- lán na gCat. In agallamh eisi- “Tá stíl imeartha an dá uachtar ag cailíní na Gaillimhe mbeadh ar Chaitríona foire- dul i ngleic go héifeachtach le chomórtas Camógaíochta ach le Gaelscéal, nocht cap- fhoireann seo tar éis dul i ar Chorcaigh, agus go mbeidh ann amháin a roghnú, áfach, forlámhas Chorcaí, rud a Gala i bPáirc Uí Nualláin an taen Bhaile Átha Cliath, gcion go mór orm i mbliana. siad ag dul in iomaíocht le deir sí: “Cé go mbraithim go thabharfaidh ugach breise Satharn beag seo. Is iad cailíní Caitríona de Paor, a cuid tuair- An rud is suntasaí faoin gcur haghaidh Chorn Uí Dhufaigh i bhfuil foireann níos fearr ag dóibh an Satharn seo gan na Gaillimhe a thabharfaidh imí maidir le comhraic an chuige atá acu ná an obair mí Mheán Fómhair. Loch Garman ar páipéar, nuair dabht. aghaidh ar churaidh uile Éire- deireadh seachtaine seo. agus an tacaíocht a thugann Síleann sí, áfach, nach a thiocfaidh an cluiche go Mar sin féin is iad Cill ann, Corcaigh, a bheidh ag iar- “Tá an saol camógaíochta na himreoirí seo dá chéile ar bhfuil sé chomh héasca céan- cnámh na huillinne táim den Chainnigh agus Gaillimh atá raidh Corn Uí Dhufaigh a ag tnúth leis na cluichí seo. an bpáirc. na buaiteoirí a thuar sa chath tuairim go mbeidh an bua ag mar rogha chaptaen Bhaile bhaint den tríú bliain as a Beidh mórthaispeántas camó- Tá sé an-deacair cosaint a idir Loch Garman agus Cill Cill Chainnigh, de bharr an Átha Cliath le cluiche cean- chéile. gaíochta le fáil, idir scil, dhéanamh i gcoinne modh Chainnigh. “Beidh sé fíord- eitic oibre atá lárnach ina nais Chomórtas Camó- Ach ní hiad mná cois Laoi aclaíocht agus dúshaothar, oibre den sórt seo. Chruthaigh heacair an dá fhoireann seo a gcuid imeartha le bliain anuas gaíochta Gala 2010 a bhaint atá mar rogha na coitiantach- ach go pearsanta, is í an siad deacrachtaí móra dúinne scaradh óna chéile agus ní go háirithe.” amach. Beidh le feiceáil. Comórtas Foireann Rugbaí Snámha na mBan ag na hEorpa tnúth le Sasana

Domhain a bhuachan agus beidh an- bhí ar gach cailín é sin a dhéanamh” a deir ócáid ann agus go leor poiblíochta faoi, go Carol. “ Fuair sé chailín is tríocha háirithe agus Sasana ag reáchtáil an cuireadh go dtí an chéad seisiún traenála i chomórtais”. mí an Mheithimh ach ansin gearradh siar Is as Cathair na Mart i gCo. Mhaigh Eo an painéal go dtí fiche is a sé. Bhuail muid Gráinne McElwain do Carol agus faoi láthair tá sí ag staidéar le chéile coicís ó shin agus bhí cluiche in Ollscoil na hÉireann, Gaillimh. “Tho- dúshláin againn in aghaidh na Breataine saigh mé ag imirt rugbaí ceithre bliana ó Bige ach chaill muid an cluiche sin”. shin. Bhí mé tar éis mo mháistreacht a Tá go leor oibre curtha isteach ag na ar is gnách i gcursaí dhéanamh i gCearta Daonna agus Cearta cailíní agus iad ag traenáil ocht n-uaire in spóirt do na mná, ní Cóiriúlachta agus bhog mé le cara go Baile aghaidh na seachtaine. “Thug foireann fhaigheann siad an t- Átha Cliath. Bhí mo chara ag freastal ar Chonnacht agus go háirithe Eric Elwood Maitheantas céanna agus a Ollscoil Bhaile Átha Cliath agus thosaigh an-tacaíocht dúinn. Nuair a chuala sé go fhaigheann na fir. Mar sí ag imirt rugbaí. Fuair mé cuireadh dul raibh muid ag traenáil do Chorn an shampla, an bhfuil a fhios agat go mbeidh chuig ceann de na seisiúin traenála agus Domhain, thug sé cuireadh dúinn teacht Corn Rugbaí an Domhain do na mná i bhain mé an-sult as. chuig seisiún traenála a bhí dírithe ar luas Sasana an tseachtain seo chugainn agus Ní raibh cead agam imirt le foireann na agus bhí muid ag traenáil leis na fir. Bhí go bhfuil foireann Éireannach ag glacadh hOllscoile mar nach raibh mé ag freastal na leaids go léir go breá leis agus ní páirte ann? ar an choláiste ach thosaigh mé ag imirt le bhfuair muid aon phribhléidí speisialta Gráinne McElwain raibh toradh an rása ceannais ar Tabharfaidh seisear ban is fiche as Coláiste Naomh Mhuire i dTeach Mealóg ach an oiread- bhí muid an-sásta faoi sin eolas againn agus muid ag dul i Cúige Mumhan, Uladh, Laighean agus agus tá mé ag imirt rugbaí ó shin” a deir agus bhí áthas orm nár náirigh muid AN Luan seo caite, cuireadh tús le gcló. Chuaigh Gráinne chomh Connacht aghaidh ar an Luan seo Carol. muid féin!’ a deir Carol. Comórtas Snámha na hEorpa i fada le rása ceannais meascra aon- chugainn, an 16ú Lúnasa, ar Surrey i Bhí cúlra CLG ag Claire agus bhí sí ar “An rud is fearr faoi rugbaí ná na cairde mBúdaipeist. Seo an ceathrú air 400m na mban níos luaithe sa Sasana chun páirt a ghlacadh sa chomór- phainéal na Gaillimhe i bPeil na mBan a dhéanann tú” a deir Claire. “ Bhí ár huair go bhfuil an comórtas seo á tseachtain agus cé nár sháraigh sí tas, an séú huair go mbeidh an comórtas cúpla bliain ó shin. “Táim sa tríú bliain ag gcuid tuismitheoirí buartha fúinn ag imirt reachtáil sa chathair stairiúil seo a ham pearsanta is fearr sa rás sin, domhanda seo á reáchtáil. Beidh dhá déanamh leighis in Ollscoil Cardiff sa ach tá siad breá sásta leis anois. Anois is agus chuaigh seisear snámhóirí as tháinig sí sa seachtú háit. fhoireann déag ann agus tá Éire sa ghrúpa Bhreatain Bheag faoi láthair agus bhí mé arís, gortaítear daoine ach ní dóigh liom Éirinn ansin chun páirt a ghlacadh Ach, seo an chéad uair go bhfuil le Sasana, Na Stáit Aontaithe agus an ag iarraidh peil a imirt thall ansin. Ní raibh go bhfuil sé chomh dian agus garbh agus ann, Andrew Bree, Ryan Harris- snámhóir Éireannach tar éis cáiliú Chasacstáin. Is i 1991 i gCardiff a aon chumann CLG ann agus mar gheall a cheaptar”. son, Barry Murphy, Melanie do Rásaí Ceannais sa chomórtas bunaíodh an comórtas agus ba iad na air sin thosaigh mé ag imirt rugbaí. Sin trí “ Is é an aidhm atá againn ná Corn an Nocher, Clare Dawson agus Eorpach le deich mbliana anuas. Stáit Aontaithe a bhuaigh an corn an bliana ó shin agus thaitin sé go mór liom. Domhain a bhaint ach beidh sé iontach áit Gráinne Murphy. Go dtí seo, is í Inniu, beidh Melanie Nocher chéad uair sin. I mbliana, tá an Nua- Thosaigh mé ag imirt leis an choláiste a bhaint amach i gCluiche Leathchean- Gráinne Murphy, an snámhóir óg agus Clare Dawson ag snámh i Shéalainn ag iarraidh an Corn a choin- agus le club Bristol agus ansin bhí deis nais an Chomórtais. Ba bhreá linn as Loch Garman, atá sa spotsolas. saorstíl 200m na mban agus beidh neáil ar an taobh eile den domhan den agam imirt le foireann na hÉireann. buachan ar Shasana mar ní bhfuair muid D’éirigh léi cáiliú do rása ceannais Melanie ag glacadh páirte i snámh cheathrú huair as a chéile. Roghnaíodh mé den chéad uair in an lámh in uachtar orthu go fóill. Is foire- saorstíle 800m na mban a bhí ar droma 50m na mban. Bhí díomá Is in aghaidh Shasana a bheas an chéad aghaidh na Fraince in 2009 i gComórtas ann láidir, ard, fisiciúil agus sciliúil iad siúl san oíche aréir. ar Melanie nár éirigh léi dul chluiche ag foireann na hÉireann ar an na Se Náisiún. B’shin an chéad uair gur Sasana agus beidh sé an-deacair an ceann Ina babtha cáilithe d’éirigh léi chomh fada leis an rása ceannais i 20ú Lúnasa agus beirt atá ag súil go mór bhuaigh muid ina n-aghaidh agus mar sin is fearr a fháil orthu” a deir Carol. “Beidh críochnú sa chéad áit chun cinn ar snámh droma 200m na mban. Sin leis ná Claire Molloy agus Carol Staunton bhí an lá sin an-speisialta” a deir Claire. na ceamaraí teilifíse amuigh fosta an an Seaimpín Oilimpeach agus an an rás is fearr atá aici agus tháinig atá ag imirt sa líne chúil. Ní raibh ach seachtain amháin saor ag oíche sin agus cuirfidh sé sin go mór leis bhean a bhfuil curiarracht an sí isteach sa tríú háit déag sa bhab- “ Níor éirigh linn buachan ar Shasana na cailíní idir deireadh na Sé Náisiún agus an ócáid. Tá gach duine ar bís le tosnú” a domhain aici. hta cáilithe. riamh agus sa chomórtas seo, is ócáid tús na traenála do Chraobh an Domhain. deir Claire. Bhí sé ar cheann de na taispeán- Feicfear Barry Murphy agus mhór mhillteach a bheidh ann dúinn” a “ Bhí muid ag obair ar ár gcorás traenála Sasana v Éire tais is fearr ag aon duine ón tír seo Gráinne Murphy ag snámh inniu deir Carol. “ Is iad Sasana agus an Nua- féin go dtí lár mhí an Mheithimh. Sky Sports 3 sa chomórtas le blianta fada. Ní agus amárach chomh maith. Shéalainn rogha na n-údar chun Corn an Cuireadh amach cláracha traenála agus Dé hAoine, 20ú Lúnasa @ 6.30i.n. 30 SPÓRT GAELSCÉAL • Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 Cill Chainnigh dochreidte arís

luas, a lán imirt oscailte, scoráil ion- hiontach go bhfuair an seanlaoch iontach a bhí ag an bhfoireann faoi 21 tach ar an dá thaobh agus gach imreoir An Domhnach beag Tony Browne gradam imreoir na le déanaí a thuilleadh spreagtha dóibh ag déanamh a sheacht ndícheall ar seo tagann na Déise míosa d’Iúil le déanaí . Is cinnte go agus cúigear de na leaids sinsir ag gach uile liathróid. bhfuil Brick Walsh ar an ngearrliosta imirt an oíche sin. Mar sin, i ndiaidh tosach iontach agus Tiobraid Árann do ghradam ‘imreoir na bliana’ an Bhi an t-ádh dearg orthu i gcoinne John Allen níos luaithe sa séasúr, caithfidh Gail- le chéile agus muid go séasúr seo. Sna cúinní tá Eoin Murphy na Gaillimhe ach is cinnte gur fhogh- limh tosnú arís an bhliain seo léir ag súil le dian- agus Noel Connors chomh maith le laim an bhainistíocht cúpla ceacht an chugainn le plean úrnua. haon chúlaí atá ag imirt ag uimhir a dó lá sin. I mo thuairim is fear lár páirce An Domhnach beag seo tagann na choimhlint. Léigh mé nó a ceathair i láthair na huaire. Rinne iontach Shane McGrath agus caithfidh HUG Cill Chainnigh Déise agus Tiobraid Árann le chéile ar pháipéar éigin le Liam Lawlor ar fheabhas ar Aisake Ó siad é a imirt ansin in éineacht le Bren- comhartha láidir don saol agus muid go léir ag súil le dian- déanaí go raibh an hAilpín agus is iontach go bhfuil dan Maher. N’fheadar an bhfuil Séa- iomána go mbeidh Corn choimhlint. Léigh mé ar pháipéar Declan Prendergast ar a sheanléim arís mus Callinan chomh maith agus a bhí TMhic Cárthaigh ag fanacht éigin le déanaí go raibh an draíochtóir draíochtóir cáiliúil sa leathlíne. sé anuraidh. Cé go bhfuair sé cúl ion- cois Feoire arís i mbliana. cáiliúil Keith Barry ag tairiscint go Keith Barry ag Ach fós is féidir leis na tosaithe a tach ní dóigh liom gur leag se lámh ar Bhíodar dochreidte arís an Domhnach ndéanfadh sé draíocht éigin le him- tairiscint go ndéan- bheith níos fearr agus cé go raibh na an sliotar sa dara leath. Caithfidh sé seo caite agus beidh sé thar a bheith reoirí Phort Láirge roimh an gcluiche cluichí sin i gcraobh na Mumhan acu oibriú i bhfad níos déine má deacair iad a stopadh ar an chéad mór. fadh sé draíocht éigin ní dóigh liom go bhfuil an bhain- fhaigheann se áit tosnaithe ar an Domhnach de mhí Dheireadh Bheadh se thar a bheith suimiúil le himreoirí Phort istíocht lánchinnte faoi dhéantús na nDomhnach. Fómhair. Tuilleadh faoi sin sna seach- bheith mar chuileog ar fhalla an dtosaithe. Bhí Séamus Prendergast go Ach tá líne lántosach acu atá thar a tainí atá amach romhainn. tseomra feistis i bPáirc an Chrócaigh Láirge roimh an mór as an imirt ar an Satharn sin i bheith dainséarach. Bhí ionadh orm Cad é mar bhrú a bhí ar an mbeirt agus an dornálaí iontach Bernard gcluiche mór. nDúrlas Éile agus ní rabhas ro-thógtha nuair a tógadh Noel McGrath den bhainisteoir agus na nóiméid dheire- Dunne i gcúinne amháin agus Barry le taispéantas Eoin Kelly ach an bpáirc sa chluiche deireanach mar i anacha ag bagairt sa cheathrúchraobh sa chúinne eile. Ach pé duine atá ann oiread. Ag druidim le deireadh an mo thuairim is imreoir speisialta é iomána idir Tiobraid Árann agus Gail- is ar pháirc na himeartha a bheidh an chluiche sin bhí seisean ag cailliúnt a agus cheapas go raibh sé ag déanamh limh trí seachtaine ó shin. Bhí rud cath agus is iad na himreoirí a chaill- chuid féinsmachta nuair a bhí an maith go leor . Tá fhios againn go léir amháin ionann is cinnte agus is é sin fidh nó a buafaidh an cluiche. cluiche fós le buachan. N’fheadar an cad is féidir le Lar Corbett agus Eoin dá gcaillfeadh na Tiobradaigh bheadh Cad é mar ullmhúchán a bhí ag na bhfuil Eoin McGrath maith go leor don Kelly a dhéanamh má thugann ré Liam Sheedy mar bhainisteoir Déise le dhá chluiche go leith i leibhéal seo a thuilleadh. Rinne Dan cúlaithe na nDéise spás dóibh. críochnaithe. Ach le críoch thar a gcoinne Chorcaí agus bua stairiúil ion- Shanahan maith go leor nuair a Tá mé ag súil le cluiche iontach. Níl bheith drámatúil bhí an lá ag a fhoire- tach ag an deireadh acu. Caithfidh go tháinig se isteach ach níl fhios agam mórán idir na foirne ach is dóigh liom ann agus is é John McIntyre a bhí in gceapann Davy FitzGerald anois go an bhfuil seachtó nóiméad ann a thuil- go mbeidh laethanta eile ag teastáil ón umar na haimléise agus na Gail- bhfuil a fhios aige cad é an cúigear leadh. bPaorach an bhliain seo chugainn limhigh buaite ag an mbás. Ach cad é déag is fearr atá aige i láthair na huaire Mar sin féin, ní bheidh aon eagla agus go mbeidh seans eile ag Tiobraid mar choimhlint a bhí againn ó thus ach nílim róchinnte faoi. orthu roimh Thiobraid Árann. Árann díoltas a imirt ar fhoireann ion- deireadh. I mo thuairim b’shin an Níl aon dabht ach go raibh na Níl aon dabht ach go bhfuil foireann tach na gCat ag tosach Mheán chéad chluiche ceart craoibhe a bhí cúlaithe ar fheabhas sna cluichí i Liam Sheedy ag feabhsú ag an am Fómhair. againn i mbliana. Bhi spiorad agus gcoinne Chorcaí. Nach raibh sé go ceart agus is cinnte go dtugann an bua Beir Bua. Ar mhaith leat bheith i do bhainisteoir?

agus mar sin tuigeann siad bród agus cuireadh imreoirí den pháirc. Tá paisean an chontae. Ní dóigh liom “Pillar” Caffrey, iar-bhainisteoir gur tugadh seans ceart do Joe Ker- Bhaile Átha Cliath, luaite leis an nan i nGaillimh ach níl mise i gcean- phost ach tá an Cabhán ag iarraidh nas chiste an airgid. go bhfaighidh siad an duine ceart Gráinne McElwain Ach ní hionann sin is a rá go mbei- agus níl deifir ar bith orthu duine a dh torthaí níos fearr agat mar gur as fháil go fóill. an chontae tú. Níor oibrigh bainis- Níor chuidigh sé le Damian Cas- teoir dúchasach do Mhaigh Eo ach sidy i nDoire gur fhág Paddy Bradley á go leor cainte faoi an oiread. Bhuaigh John O’Mahony an painéal leathbhealach fríd an láthair thall i dhá Chraobh na hÉireann le Gaillimh Chraobh agus mar gheall ar bpríomhroinn sacair ach bhí tréimhse an-díomách ag dhrochthorthaí sa Chraobh agus sa TShasana faoi imreoirí ag Maigh Eo faoina stiúir. Is é an fhadhb tSraith, d’éirigh Seán Dempsey ó aistriú ó chlub amháin go atá ag Maigh Eo ná go gceapann roin- Laois agus Malachy O’Rourke ó club eile agus an spriocdháta don nt lucht tacaíochta agus imreoirí go Fhear Manach as a bpostanna. aistriú seo ag druidim linn go luath. bhfuil siad níos fearr ná mar atá siad. Mar sin, má tá spéis agat sa phost- Cinnte, tá an chúlchaint chéanna ag Níl Craobh na hÉireann buaite acu ó tá ganntanas ann do dhuine a bhei- tarlú anseo in Éirinn faoi bhainis- 1951 agus dúirt imreoir an chontae dh ábalta plé le Bord an Chontae, na teoirí agus postanna á bhfógairt i Alan Dillon go háirithe go mba chóir himreoirí is fearr a mhealladh don gcontaetha áirithe faoi láthair. I fiosrúcháin agus anailís a dhéanamh chontae agus iad a choinneáil sásta, láthair na huaire tá sé chontae ag ar struchtúr peile an chontae agus dul chun cinn tapaidh a dhéanamh cuartú bainisteoir nua: Laois, Maigh cad a tharla dóibh i mbliana. Níl tada agus ar ndóigh torthaí maithe a fháil. Eo, an Cabhán, Fear Manach, Doire cloiste againn ó shin ach chuideodh Mar fhocal scoir, tá “Banty” McE- agus Gaillimh. sé sin go mór le todhchaí agus meon naney sásta bliain amháin eile a D’éirigh Joe Kernan as mar bhain- na peile sa chontae amach anseo. dhéanamh le Muineachán. Tá isteoir na Gaillimhe le déanaí mar Ní raibh bliain ró-mhaith ag an sárobair déanta aige leis na himreoirí gheall gur mhothaigh sé nach raibh Joe Kernan Chabhán ach an oiread. Chaill siad in seo le sé bliana anuas agus chuir sé sé ag fáil na tacaíochta cirte ó bhord aghaidh Fhear Manach i gCraobh isteach go mór air agus ar a fhoire- an chontae maidir lena fhoireann cuartú a gceathrú bainisteoir taobh dara huair ag Jack O’Connor le foire- Uladh agus tá siad fós i roinn a trí ann bhainistíochta nár imir siad go bhainistíochta. Dúirt Bord an Chon- istigh de chúig bliana anois. ann Chiarraí agus bhí Mickey Harte den tSraith don bhliain seo maith in aghaidh Thír Eoghain i tae nach raibh an t-airgead acu chun Má fhéachann tú ar na foirne atá ag obair le himreoirí Thír Eoghain chugainn. Tá an chuma ar an scéal gCluiche Ceannais Uladh i mbliana. íoc as beirt eile a bhí ag teastáil ó Joe tar éis cruthú go maith le seacht faoi aois agus tá sé i gceannas ar an go bhfuil fadhb smachta ann agus Seans eile mar sin do Mhuineachán ó thuaidh ach tá sé dochreidte ar mbliana anuas, is é sin Ciarraí agus bhfoireann sinsir ó 2002 i leith. bhí sé sin le feiceáil go géar in an bhliain seo chugainn? Tá an bhealach nár smaoinigh aon duine Tír Eoghain, feictear seasmhacht ó B’fhéidir gur fiú a lua fosta gur as na aghaidh Chill Mhantáin agus Chor- chaint tosaithe cheana féin agus níl faoina thionchar sin agus Gaillimh ag thaobh na mbainisteoirí de. Seo an contaetha iad féin na bainisteoirí seo caí sna babhtaí cáilithe nuair a an Chraobh seo thart fós! GAELSCÉAL SPÓRT 31 Dé hAoine, 13 Lúnasa, 2010 • Coimhlint idir dhá threibh

deireanacha sa chéad chluiche chun lá eile a thabhairt do na Déisigh. Ba é an seanadóir eile, Dan “The Man” Shanahan, a fuair cúl i dtreo dheireadh na hathimeartha chun Gráinne McElwain Craobh na Mumhan a bhuachan do Phort Láirge. Mothaítear gurb é seo an deis dheireanach ar bhealach don fhoireann iontach seo ach tá an haispeáin na Cait an fhoireann tar éis feabhsú faoi Davy deireadh seachtaine seo Fitzgearld ó chaill siad go dona in caite nach mbeidh sé aghaidh Chill Chainnigh i gCluiche éasca iad a stopadh agus Ceannais na hÉireann in 2008. iad ag sodar i dtreo an D'oibrigh siad go fíorchrua in Tcúigiú craobh as a chéile. Bhí siad an- aghaidh Chorcaí agus thaispeáin siad snasta, láidir agus cumasach in carachtar chun teacht ar ais sa dá aghaidh Chorcaí ach is buille mór cin- chluiche. Tá siad ag cosaint i bhfad nte dóibh é nach mbeidh an rí é féin níos fearr ná mar a bhí agus tá sin le Henry Shefflin ábalta imirt i gCluiche feiceáil aon uair a fhaigheann imreoir Ceannais na hÉireann. an fhreasúra an liathróid. Tá cuma an-dona ar an scéal dó le Tagann na himreoirí go léir ar ais ag drochghortú glúine (ballnasc cosaint. Seo tréith thábhachtach a croiseach) ag cur as dó agus cé gur bhaineann le Port Láirge i mbliana mhaith linn é a fheiceáil ag imirt agus ach an bhfuil siad ag brath an bhar- go dtógfadh sé a áit i stair na hiomá- raíocht ar John Mullane chun na na, ní chuireann mothúcháin isteach scóranna a fháil i gcónaí? Ar an láimh ar Bhrian Cody agus é i gceannas ar eile, tá tosaithe den scoth ag Tiobraid an fhoireann is fearr riamh. Muna Árann ach an bhfaighidh siad an spás mbíonn sé ábalta imirt, ní bheidh sé ceart chun scóráil? ar an fhoireann. An mbeidh Port Láirge ábalta do Thiobraid Árainn? Bí cinnte go mbeidh go leor Ní bheidh ag seasamh sa tslí ar pleananna ar bun ag an mbeirt bhain- Chill Chainnigh tar éis an deireadh tharla nuair a bhuail siad le Corcaigh thosaigh sé ag tiomáint na foirne ar sigh sé pointe agus thug Pa Bourke an isteoir. Is iad Tiobraid Árann a bheidh seachtaine seo ach Tiobraid Árann nó sa bhabhta Ceathrú Ceannais i bhóthar nua fríd na babhtaí cáilithe. pas cinniúnach do Lar Corbett chun mar rogha na n-údar ach ní dóigh Port Láirge agus beidh Brian Cody ag gCraobh na Mumhan. Níor thug Bhuaigh Tiobraid Árann a gcluichí in an cúilín buacach a fháil. Ba léir ó na liom go mbeidh mórán idir na foirne. coinneáil súil ghéar ar chluiche mórán daoine seans dá laghad do aghaidh Loch Garman agus Uíbh grianghrafanna ar fad ina dhiaidh cé Tá dabht faoi Eoin Kelly le gortú leathcheannais an Domhnaigh. Ag Chorcaigh ach tháinig siad amach Fhailí ach is i gCluiche Ceathrú Cean- chomh tábhachtach is a bhí an bua droma do Thiobraid Árann ach ba tús na bliana bhí go leor daoine ag rá agus rinne scrios ar Thiobraid Árann nais na hÉireann in aghaidh na Gail- sin do Liam Sheedy. chóir go mbeadh sé i gceart. Níl Pat go mbeadh Tiobraid Árann in ann an 3-15 in aghaidh 0-14. limhe a dhúisigh siad mar fhoireann i Tá daoine ag caint faoi mheath Kerwick ná Séamus Henessy ar fáil lámh in uachtar a fháil ar Chill Chain- Go tobann bhí daoine ag tabhairt gceart. Phort Láirge le cúpla bliain anois. mar gheall ar ghortuithe. nigh i mbliana, go háirithe tar éis an- amach faoin bhfoireann agus faoin Rinne Sheedy na hathruithe cearta Déantar tagairt i gcónaí d’aois Tony Dé Domhnaigh 15ú Lúnasa taispeántas a bhí acu ina n-aghaidh i mbainisteoir Liam Sheedy. Luaigh an ag an am ceart. D’úsáid sé a bhinse go Browne atá 37 bliain d’aois ach bhí sé Port Láirge v Tiobraid Árann gCluiche Ceannais na hÉireann anu- t-iarbhainisteoir Babs Keating cúpla maith. Tháinig Séamus Callanan ina laoch do na Déisigh in aghaidh Cluiche Leathcheannais Iomána na raidh. Ach bíonn spórt aisteach agus rud míthrócaireach chomh maith ach isteach agus fuair sé cúl, rinne John Chorcaí i gCluiche Ceannais na hÉireann ní mar a shíltear a bhítear agus sin a d’fhan Liam Sheedy ina thost agus O’Brien obair na gcapall agus d’aim- Mumhan. Fuair sé cúl sna bomaití Páirc an Chrócaigh @ 3.30i.n. Na Cluichí Crua ag tosnú anois

Gráinne McElwain Gaillimh i gCraobh Chonnacht in aghaidh Liatroma agus rinne siad slad ANOIS, tosóidh an comórtas mar is ar Shligeach i gCluiche Ceannais Chon- ceart leis na foirne is láidre fágtha sa nacht. Tá imreoirí maithe ag Ciarraí ar chomórtas. Bhí bua furasta ag Tír nós Louise Ní Mhuircheartaigh ach tá Eoghain agus Laois an Satharn seo an-taithí ag Gaillimh le leithéidí Lorna caite i mbabhta a dó de na babhtaí Joyce, Patricia Gleeson, Aoibheann cáilithe agus tháinig Ciarraí agus an Daly agus Úna Carroll ag imirt leo agus Clár fríd go compordach chomh maith sílim go mbeidh an-bharraíocht ar an Domhnach. cumhachta ag Gaillimh an Satharn seo. Rinneadh an tarraingt san oíche Dé Cé gur díchailleadh Baile Átha Cliath go Domhnaigh do na babhtaí Ceathrú Roinn a dó sa tsraith, tá pointe le Ceannais agus fuair Tír Eoghain an tar- cruthú acu i mbliana. Bhí an-deis acu raingt ba dheacra, mar caithfidh siad anuraidh Corcaigh a stopadh nuair a imirt in aghaidh Sheaimpíní na hÉire- bhí siad sa tóir ar Chraobh na hÉireann ann Corcaigh agus beidh Laois i den chúigiú bliain as a chéile ach níor gcoinne Sheaimpíní Uladh, thapaigh siad an deis sin. Níor imir siad Muineachán. An deireadh seachtaine sa chomórtas Craoibhe le beagnach mí seo beidh na cluichí ceathrú ceannais anois ach feicfidh muid an bhfuil an t- eile idir Ciarraí agus Gaillimh agus idir ocras céanna orthu. Ba chóir go an Clár agus Baile Átha Cliath beo ar mbeadh siad níos láidre ná an Clár. TG4. Bhí bua mór ag Ciarraí ó thaobh Dé Sathairn 14ú Lúnasa na síceolaíochta de in aghaidh Mhaigh Ciarraí v Gaillimh @ 4.15i.n. Eo cúpla seachtain ó shin ach seo deis An Clár v Baile Átha Cliath @ 6.00i.n. mhaith anois acu an lámh in uachtar a Cluichí Ceathrú Ceannais na fháil ar Ghaillimh. Bhí buanna éasca ag hÉireann, Beannchar, Uíbh Fhailí Lorna Joyce i mbun aicsin le Gaillimh www.gaelsceal.ie SPÓRT Déan teagmháil linn ag [email protected] • 13.08.2010

“Beidh dóchas ag roinnt foirne”: Michael Owen Cillian Ó Conchúir geansaí céanna air agus a chaith Domhnach. Sa dá chluiche léirigh mbliana. súil agam go mbeidh sé thart ar George Best, Eric Cantona, David sé spleodar in amanna agus anois Má chiallaíonn sé sin go bhfuilim feadh na mblianta. I dtaobh Wayne eirtear gur olc an Beckham agus Christiano Ronaldo? tá sé san iomaíocht chun áit a ar an mbinse, agus go dtagaim ar Rooney, bhuel, níl aon amhras ghaoth nach séideann "Gan amhras, bhí sé go maith bhaint amach sa chéad 11 in an bpáirc mar fhear ionaid, caith- faoina chumas agus faoin méid a do dhuine éigin. Dhá imirt (an Chéadaoin seo caite) den aghaidh a sheanchlub, Newcastle. fidh mé an deis a thapú." Níl Man- bheidh le tabhairt aige do United Dbhliain déag tar éis dó chéad uair ceart tar éis an ghor- "Braitheann sé ar na toscaí,” a deir chain Aontaithe tar éis mórán leis na blianta atá amach an cúl órga sin a scóráil taithe," a dúirt sé le Gaelscéal. "Is sé. aistrithe a dhéanamh an Samhradh romhainn." i gcoinne na hAirgintíne sa Chorn cuma liom cé tú féin, má tá tú gor- "Ní clú dá laghad agat cad atá seo ach creideann Owen go Agus cad faoi Manchester City Domhanda, is léir go bhfuil athb- taithe le tamall, tá sé go deas do chun tarlú. Bhí Wayne gan locht an léiríonn sé sin láidreacht na foirne. agus na foirne eile atá ag heochan tagtha ar Michael Owen chéad chluiche a chur díot. Is féidir séasúr uilig; ní bhfuair sé gortú ar "D’fhéadfá féachaint ar an ngan- smaoineamh ar áit a bhaint amach agus é ag tosú ar an dara séasúr leat bheith ag traenáil de shíor ach bith go dtí an cúpla cluiche deire- ntanas imreoirí a cheannaigh muid sa chéad cheathrar nó an aige le Manchain Aontaithe. Is fada is comhartha é an imirt féin ar anach anuraidh. Bhí mise gortaithe agus a rá go bhfuil foireann mhaith Phríomhroinn a bhuachan? Beidh uaidh an imirt a ghnóthaigh 118 cúl conas atá ag éirí leat. Bhí mé thar a chomh maith. Sin a tharla i Maidrid againn, foireann óg atá ag dul ó dóchas ag roinnt foirne, Manches- le Liverpool. bheith sásta cúl a fháil (in aghaidh chomh maith. "Bhí gach imreoir neart go neart. "Táim tar éis ter City toisc gur chaith siad na mil- Tá súil ag Owen go bhfuil gortu- Airtricity XI). Mothaím géarintin- aclaí an séasúr uilig ach nuair a traenáil le Javier Hernández liúin. Tá sé deacair a rá cén tslí a ithe agus an drocham a bhí aige le neach, aclaí agus láidir. Caithfidh d'imigh mé an séasúr dar gcionn (Chicharito) agus tá sé tar éis roinnt rachaidh siad. Bhí séasúr iontach Newcastle agus Real Madrid taobh mé cur leis seo." D'imir Owen 45 bhí gach éinne gortaithe agus bhí cúl a scóráil sa Chorn Domhanda ag Tottenham anuraidh. Gan thiar de. Anois, an féidir le Owen nóiméad in aghaidh Airtricity XI fir lár páirce ag imirt chun tosaigh. agus roimh thús an tséasúir. amhras níl mórán airgid caite na drochlaethanta a chur ar gcúl agus sa chluiche Community Sin mar a tharlaíonn, ach tá súil Cabhróidh sé sin leis bheith níos againn féin ná ag Chelsea ach beidh agus dul i gcion orainn agus an Shield in aghaidh Chelsea ar an agam go mbeidh gach duine aclaí i compordaí san fhoireann agus tá na foirne céanna ann.”